➭ Social Security, gdy nie pracowa³eœ w USA – str

www.kurierplus.com KURIER PLUS 20 SIERPNIA 2022

El¿bieta Baumgartner radzi

Social Security, gdy nie pracowa³eœ w USA

Zdarza siê czêsto, ¿e imigranci, którzy przyjechali do USA w póŸniejszym wieku, czy ¿ony opiekuj¹ce siê dzieæmi, nie pracowali w Stanach wystarczaj¹co d³ugo, by nabyæ uprawnienia do w³asnej emerytury. Ale warto wiedzieæ, ¿e na œwiadczenia Social Security mog¹ liczyæ nawet osoby, które w Stanach nie by³y zatrudnione, a nawet takie, które nigdy tu nie by³y.

Dla kogo Social Security

A¿eby nabyæ prawa do œwiadczeñ Social Security, trzeba byæ w pe³ni ubezpieczonym, tzn. mieæ przepracowan¹ wymagan¹ liczbê lat (co najmniej dziesiêæ lat, czyli 40 kwarta³ów) oraz osi¹gn¹æ wymagany wiek – co najmniej 62 lata.

Pe³ny wiek emerytalny wynosi 66 lat dla urodzonych w latach 1943-1954 i stopniowo wzrasta do 67 dla urodzonych w latach 1955-1960. Osobom z roku 1960 i póŸniejszych pe³ne œwiadczenia emerytalno-rentowe s¹ wyp³acane w wieku 67 lat. Wczesne przejœcie na emeryturê czy rentê powoduje permanentne pomniejszenie œwiadczeñ nawet o trzydzieœci procent.

Do najwa¿niejszych œwiadczeñ systemu Social Security nale¿y emerytura albo renta disability, renty rodzinne oraz ubezpieczenie medyczne Medicare. Do œwiadczeñ Social Security kwalifikuj¹ siê nie tylko pracownicy, którzy p³acili sk³adki na system ubezpieczenia spo³ecznego co najmniej dziesiêæ lat, lecz równie¿ ich rodziny, które w odpowiednich okolicznoœciach mog¹ otrzymaæ renty rodzinne: wdowie, sieroce, ma³¿eñskie. I w³aœnie dziêki rentom rodzinnym ubezpieczeniem spo³ecznym staj¹ siê objête osoby, które nigdy w Stanach nie pracowa³y albo pracowa³y zbyt krótko.

Oto cz³onkowie rodziny w pe³ni ubezpieczonego pracownika (czyli osoby, która pracowa³a co najmniej dziesiêæ, lat p³ac¹c sk³adki na Social Security), którzy mog¹ otrzymaæ rentê rodzinn¹.

Wspó³ma³¿onek

Ma³¿onek (¿ona, m¹¿) ubezpieczonego pracownika dostanie rentê ma³¿eñsk¹ (spousal benefit), je¿eli: ● osi¹gn¹³ wiek emerytalny: ma 62 lata lub wiêcej albo opiekuje siê dzieckiem do lat 16 lub niepe³nosprawnym, ● minê³o co najmniej 12 miesiêcy od œlubu oraz ● pracownik z³o¿y³ wniosek o swoj¹ emeryturê.

Czas trwania ma³¿eñstwa nie ma znaczenia, ani fakt, czy ma³¿onkowie mieszkaj¹ razem czy oddzielnie, czy planuj¹ rozwód itp. Urz¹d Social Security nie wnika w osobiste uk³ady. Jak widaæ, zawarcie ma³¿eñstwa nie tylko umo¿liwia wielu osobom zalegalizowanie statusu imigracyjnego, ale równie¿ zapewnia utrzymanie na stare lata. Pobieranie renty przez ma³¿onka czy by³ego ma³¿onka nie powoduje pomniejszenia œwiadczeñ pracownika.

W pe³nym wieku emerytalnym renta ma³¿eñska wynosi po³owê emerytury pracownika. Je¿eli pracownik przeszed³ na emeryturê przed ukoñczeniem pe³nego wieku emerytalnego, to zarówno jego œwiadczenia jak i renta ma³¿onka s¹ pomniejszone.

Rozwiedziony wspó³ma³¿onek

Rozwiedziony ma³¿onek pracownika mo¿e otrzymaæ rentê tytu³em ma³¿eñstwa, je¿eli spe³nione s¹ wszystkie poni¿sze warunki: ● osi¹gn¹³ 62 lata, ● ma³¿eñstwo trwa³o co najmniej 10 lat, ● nie zawar³ drugiego zwi¹zku, ● pracownik ma co najmniej 62 lata lub pobiera rentê inwalidzk¹; je¿eli pracownik ukoñczy³ 62 lata, ale dalej pracuje, osoba rozwiedziona nabywa prawa do renty ma³¿eñskiej dopiero po dwóch latach po rozwodzie,

Czas trwania ma³¿eñstwa nie ma znaczenia, je¿eli eks-ma³¿onek opiekuje siê dzieckiem pracownika poni¿ej 16 lat. Gdy eks-ma³¿onek pobiera w³asn¹ równ¹ lub wy¿sz¹ emeryturê, nie kwalifikuje siê do renty.

Po œmierci pracownika jego eks-ma³¿onek dostanie rentê wdowi¹, je¿eli by³ w zwi¹zku przynajmniej dziesiêæ lat i nie o¿eni³ siê po raz drugi przed 60-tk¹.

Wdowa/wdowiec

Wdowa (wdowiec) pracownika otrzyma rentê wdowi¹, je¿eli pozostawa³a z nim w zwi¹zku ma³¿eñskim przez co najmniej dziewiêæ miesiêcy. Jeœli ma³¿eñstwo trwa³o krócej ni¿ dziewiêæ miesiêcy, renta jej nie przys³uguje, chyba ¿e œmieræ mê¿a nast¹pi³a w wyniku nag³ego wypadku lub chyba ¿e w czasie œlubu by³o niemo¿liwe do przewidzenia, ¿e ma³¿onek umrze w ci¹gu dziewiêæiu miesiêcy.

Renta wdowia wynosi sto procent podstawy emerytalnej pracownika.

Dzieci

Nieletnie dziecko pracownika mo¿e otrzymywaæ rentê, je¿eli pracownik przeszed³ na emeryturê albo zmar³. Œwiadczenia dostaj¹ dzieci stanu wolnego do 18 lat (do 19, je¿eli uczêszczaj¹ do szko³y podstawowej lub œredniej), a dzieci niepe³nosprawne w ka¿dym wieku, je¿eli kalectwo nast¹pi³o przed ukoñczeniem 22 lat.

W niektórych okolicznoœciach renta przys³uguje wnukom pracownika (patrz poni¿ej).

Dzieci adoptowane i przybrane traktowane s¹ przez przepisy Social Security na równi z naturalnymi. Dzieckiem mo¿e opiekowaæ siê by³y ma³¿onek pracownika – miejsce zamieszkania dziecka ani osoba opiekuj¹ca siê nim nie wp³ywa na rentê dziecinn¹ czy sieroc¹.

Wniosek: Twój status imigracyjny ani d³ugoœæ pracy nie ma znaczenia, gdy opiekujesz siê swoim nieletnim dzieckiem, które jest równie¿ dzieckiem w pe³ni ubezpieczonego emeryta czy osoby zmar³ej. To dziecko otrzymuje rentê po ojcu/matce, a nie ty.

Wnuki

Dziadek (babcia) na emeryturze opiekuj¹cy siê wnukiem mo¿e dostaæ œwiadczenia na rzecz tego wnuka, pod warunkiem, ¿e rodzice dziecka zmarli lub s¹ niepe³nosprawni albo dziadkowie dziecko adoptowali. Oprócz tego, wnuk musi zamieszkaæ z dziadkiem (babci¹) przed ukoñczeniem 18 lat, a dziadek pokrywaæ co najmniej po³owê kosztów utrzymania wnuka przez co najmniej rok przed dat¹, kiedy zacz¹³ kwalifikowaæ siê do renty czy emerytury. Rodzice nie mog¹ regularnie ³o¿yæ na utrzymanie dziecka.

Rodzice

Nie wszyscy wiedz¹, ¿e starsza osoba mo¿e dostaæ œwiadczenia z tytu³u œmierci swego doros³ego syna albo córki. Ojciec czy matka pracownika w wieku 62 lat lub powy¿ej otrzyma rentê, je¿eli przed œmierci¹ pracownik ³o¿y³ co najmniej po³owê na utrzymanie rodzica. Renta wyniesie 82.5 proc. podstawy emerytalnej pracownika. Gdy kwalifikuje siê oboje rodziców, ka¿de otrzyma po 75 proc. podstawy.

Mo¿liwoœæ otrzymywania œwiadczeñ po zmar³ych doros³ych dzieciach mo¿e byæ ratunkiem dla starych rodziców zarówno w Stanach jak i w Polsce.

Rada: Je¿eli utrzymujesz swoich rodziców, to trzymaj na to dowody, ¿eby oni mogli udowodniæ swoj¹ finansow¹ zale¿noœæ od ciebie.

Rodzina w Polsce równie¿ uprawniona

Nale¿y podkreœliæ, ¿e renty rodzinne przys³uguj¹ rodzinie mieszkaj¹cej równie¿ w Polsce dziêki polsko-amerykañskiej umowie emerytalnej. Zapomniane czy porzucone ¿ony (mê¿owie), wdowy i wdowcy, rodzice nieletnich dzieci amerykañskich pracowników mieszkaj¹cy w Polsce powinni z³o¿yæ wnioski o œwiadczenia w Biurze Œwiadczeñ Federalnych przy amerykañskiej ambasadzie czy konsulacie: https://pl. usembassy. gov/pl/u-s-citizen-services-pl/ubezpieczenie-spoleczne/kontakt/.

Gdy pracowa³eœ krótko

W przesz³oœci traci³o siê ca³kowicie uprawnienia do œwiadczeñ Social Security, je¿eli nie mia³o siê przepracowanych w Stanach 40 kwarta³ów. Ale to zmieni³o siê od 1 marca 2009 roku dziêki Umowie o zabezpieczeniach spo³ecznych miêdzy Polsk¹ a Stanami.

Ktoœ, kto nie przepracowa³ w Stanach 40 kwarta³ów (ale ma przepracowanych szeœæ albo wiêcej), po osi¹gniêciu amerykañskiego wieku emerytalnego mo¿e uzupe³niæ brakuj¹ce okresy ubezpieczenia sta¿em pracy w Polsce i otrzymaæ tzw. emeryturê ³¹czon¹, zwan¹ te¿ proporcjonaln¹ (totalized benefits). £¹czyæ okresy ubezpieczenia mo¿e nawet osoba bez legalnego statusu imigracyjnego, pod warunkiem, ¿e pracowa³a na dobry numer Social Security. Z tego powodu kilka lat spêdzonych „na saksach” bez statusu mo¿e zaowocowaæ maleñk¹ amerykañsk¹ emeryturk¹. Lepszy rydz, ni¿ nic.

El¿bieta Baumgartner

nie jest prawnikiem, a artyku³ ten nie powinien byæ uwa¿any za poradê prawn¹. Jest autork¹ wielu ksi¹¿ek-poradników, m.in. „Planowanie spadkowe, czyli jak uporz¹dkowaæ swoje sprawy w Stanach i w Polsce, Podrêcznik ochrony maj¹tkowej” i „Jak chowaæ pieni¹dze przed fiskusem”. S¹ one dostêpne w ksiêgarni Polonia, 882 Manhattan Ave., Greenpoint, albo bezpoœrednio od wydawcy Poradnik Sukces, 255 Park Lane, Douglaston, NY 11363, tel. 1-718-224-3492 www.PoradnikSukces.com

Wracasz do Polski?

Masz tam maj¹tek? Pomog¹ ci ksi¹¿ki El¿biety Baumgartner”

„Powrót do Polski” – finansowe i prawne dylematy amerykañskich reemigrantów. „Emerytura reemigranta w Polsce” – podrêcznik seniora wracaj¹cego z USA. „Emerytura polska i amerykañska” ich ³¹cznie i skutki Umowy emerytalnej. Równie¿: „WEP: Jak walczyæ z redukcj¹ Social Security dla Polaków” ($30), “Amerykañskie emerytury”, “Ubezpieczenie Social Security” oraz “Obywatelstwo z przeszkodami” (z nowymi pytaniami na egzamin obywatelski). Cena: po $35 plus po $5 dolary za przesy³kê. Ksi¹¿ki s¹ dostêpne w Ksiêgarni Polonia, 882 Manhattan Ave., Greenpoint, i u wydawcy: Poradnik Sukces, 255 Park Lane, Douglaston, NY 11363, tel. 718-224-3492. Przy nabyciu czterech ksi¹¿ek od wydawcy pi¹ta jest bezp³atna i nie ma op³at za przesy³kê. Spis treœci tych i trzydziestu innych poradników w Internecie: www.PoradnikSukces.com

www.kurierplus.com KURIER PLUS 20 SIERPNIA 2022 19

Prawo maski…

£obuziak Mattaccino

Kocha³ zabawê, lekcewa¿y³ z³orzeczenia, zawsze gotowy ¿artowaæ, bawiæ siê, czasem przekraczaj¹c dozwolone granice. Uzbrojony w procê i w³asn¹, lekk¹ „amunicjê”, niekiedy prawie ³obuzerski, prowokacyjny. Lubi³ dzia³aæ sam, ale nie gardzi³ towarzystwem sobie podobnych. Nieakceptowany przez wielu, nie przejmowa³ siê tym wcale.

Nikt nie zna³ jego twarzy, bo ukrywa³ j¹ pod bia³¹ karnawa³ow¹ mask¹…

£obuziak Mattaccino

Nie zawsze zachowywa³ siê Ÿle!

W XIII wieku, z którego pochodzi pierwszy przekaz o m³odych mê¿czyznach w maskach rzucaj¹cych jajka w kierunku m³odych kobiet, chodzi³o o flirt. Karnawa³ to by³ czas kokietowania, zaczepiania, czas zbli¿enia siê obu p³ci.

Mê¿czyŸni stawali pod oknami ukochanej, adorowanej kobiety i rzucali w jej stronê – nie bezpoœrednio w ni¹ – wydmuszkami wype³nionymi ró¿an¹ wod¹. Tu wszystko jest ³adnie i przyzwoicie, prawda? Prawie romantycznie.

Ale potem ten zwyczaj rozprzestrzeni³ siê na ulice, a nawet na plac œw. Marka, na teren wokó³ bazyliki. Tego by³o za wiele. Rzucania jaj zakazano w tym samym XIII wieku.

Czym¿e jednak jest karnawa³ bez flirtu? Czemu na ogó³ s³u¿¹ zakazy? Temu, ¿eby je jakoœ obejœæ.

Nie wiemy, czy zakaz z 1268 roku by³ ca³kowicie przestrzegany, z pewnoœci¹ wiemy, ¿e rzucanie jaj od¿y³o trzy wieki póŸniej.

Zwyczaj nabra³ jednak trochê innego wymiaru, przybiera³ coraz gwa³towniejsze formy. To wtedy pojawi³ siê Mattaccino ³obuziak! Mattaccino procarz!

Imiê, jakie mu nadano pochodzi podobno od s³owa poranek, ale nie miejmy ¿adnych z³udzeñ: Mattaccino nie by³ nigdy rannym ptaszkiem. Raczej nocnym Markiem, który gdzieœ nad ranem, a czêsto i du¿o póŸniej, koñczy³ swoje szelmostwa. Inna etymologia, bardziej mnie przekonuj¹ca i wpisuj¹ca siê w charakterek naszego bohatera, to s³owo matto – zwariowany. Pasuje do niego jak ula³: reagowa³ impulsywnie, emocjonalnie, irracjonalnie.

Jednak nie przesadzajmy: wzbudza³ g³ównie weso³oœæ nie obawê, lêk. No, chyba, ¿e trochê przesadzi³!

Proca s³u¿y³a mu do rzucania wydmuszek wype³nionych ró¿an¹ wod¹, co brzmi romantycznie i pachn¹co, ale perfumowan¹ wodê zastêpowa³ niekiedy mniej rozkoszny zestaw zapachów. Bywa³y te¿ jaja zepsute, które miotano silnym ruchem z procy ju¿ nie w ferworze zwrócenia na siebie uwagi piêknej wenecjanki, ale serwowano paniom, które z jakichœ powodów odmówi³y swoich ³ask. Albo mierzono w mê¿ów, ojców, szczêœliwszych wielbicieli…Bywa³y jajka wype³nione rodzajem niezmywalnej farby, no w ka¿dym razie niszcz¹ce piêkne suknie.

Ubrany by³ Mattaccino bardzo lekko, co mia³o praktyczne znaczenie. Nakrycie g³owy przytrzymuj¹ce prost¹ bia³¹ maskê zwieñcza³y kolorowe pióra. Nasz rozrabiaka musia³ zachowaæ swobodê ruchu nie tylko w celu rzucania jajkami, ale aby, kiedy trzeba, salwowaæ siê szybk¹ ucieczk¹.

Mattaccino odzia³ siê w XVIII wieku w nieco inny strój. Mo¿e by³o w nim wiêcej pozornego wyrafinowania i elegancji. Rycina z tego czasu przedstawia mê¿czyznê w kolorowym, lekkim ubiorze. W rêku trzyma procê, to swoje narzêdzie, które tak wielkie przera¿enie, ale mo¿e i po¿¹danie, chêæ bycia adorowan¹, wzbudza³o wœród m³odych kobiet.

Frombolatore – procarz, to by³a inna nazwa Mattaccino. Strzela³ ten procarz czasem zastanawiaj¹cym tekstem: Piêkna moja, jeœli dasz mi kwiat mi³oœci Dam ci, z dobrego serca, dwie grzechotki.

Nie bêdziemy tej treœci analizowaæ, przeczytajmy nastêpny tekœcik, skomponowany przez najwyraŸniej zawiedzionego, odrzuconego kochanka: Kiedyœ by³em twoim b³aznem, twoj¹ uciech¹ Teraz kiedy nosisz per³y i satynê Nie mo¿na dotkn¹æ nawet twojego nosa!

Frombolatore. to nazwa przejêta ze staro¿ytnego Rzymu. Oznacza³a najemników u¿ywaj¹cych proc jako groŸnej i skutecznej broni miotaj¹cej. Proca jako broñ znana by³a od wieków. Pasterz Dawid pokona³ ni¹ wielkiego wojownika Goliata.

Specjalizowali siê w tym rodzaju broni mieszkañcy Balearów. Ch³opców wychowywano na „procarzy”. Zarabiali w ten sposób na ¿ycie. Ci frombolatore byli bardzo cenieni za precyzjê z jak¹ atakowali wroga. Byli „miotaczami” najwy¿szej klasy.

To nie by³y proce jak je rozumiemy wspó³czeœnie. Sporz¹dzano je ze splecionego konopnego, lnianego, we³nianego sznura. Poœrodku mia³y rodzaj miseczki na kamieñ/pocisk. Frombolatore trzyma³ oba koñce w jednym rêku i wprawia³ w szybki ruch obrotowy. Kiedy osi¹gn¹³ odpowiedni¹ prêdkoœæ, puszcza³ jeden koniec. Niektóre kamienne pociski mia³y wy¿³obione na powierzchni otwory, które w czasie lotu wydawa³y przera¿aj¹cy wroga œwist. Broñ miotaj¹ca o wielkiej sile ra¿enia.

Tej precyzji nie mieli m³odzi mê¿czyŸni ustawieni pod balkonem piêknotki, któr¹ zamierzali obrzuciæ wonnymi jajkami. Byli raczej przeœmiewcz¹ wersj¹ rzymskich wojowników. Myœlê, ¿e mogli powodowaæ wiele drobnych obra¿eñ tylko z powodu braku odpowiedniego treningu! Wiêcej by³o w tym zabawy, która mog³a siê nie podobaæ, niemniej stanowi³a czêœæ karnawa³owego szaleñstwa.

Chodzi³o w tej ca³ej zabawie nie tyle o trafiane do celu, co o bardziej czy mniej skuteczne zwrócenie na siebie uwagi. Panie obrzucane jajkami kry³y siê i ucieka³y, ale te¿ z pewnoœci¹ by³y i takie, które czeka³y na ten dowód zainteresowania ze strony m³odych mê¿czyzn. Rzuci we mnie czy nie rzuci? Podobam siê czy nie?

Coœ z naszego œmigusa dyngusa, prawda?

Kiedy pod koniec lat siedemdziesi¹tych ubieg³ego wieku karnawa³ powróci³ do Wenecji, jednym z pierwszych zarz¹dzeñ w³adz miasta by³ zakaz rzucania jajek „i innych przedmiotów” przez uczestników zabawy. Wspomnienie Mattaccino i Frombolatori i ich nie zawsze ograniczaj¹cych siê do adoracji poczynañ ¿ywo trwa³o w weneckiej pamiêci. Ba³agan jaki po swoich wystêpach zostawiali te¿. Kto potem sprz¹ta³ skorupki?

Jajka zast¹piono bezpieczniejszymi z wielu punktów widzenia papierowymi konfetti, to znaczy tym co my nazywamy konfetti i kojarzymy g³ównie z Sylwestrem.

Jako filolo¿ka muszê tu wtr¹ciæ swoje trzy (ciekawe) grosze.

Konfetti (confetti) to we W³oszech glazurowane migda³y, które w torebeczkach rozdaje siê w czasie wesela, albo obrzuca siê nimi m³od¹ parê. Smaczny zwyczaj, który wró¿yæ ma m³odym dostatek i potomstwo. U¿ywa siê ich równie¿ w czasie chrzcin. Ró¿owych dla dziewczynek i niebieskich dla ch³opców.

To, co my (i nie tylko my) nazywamy konfetti, to po w³osku coriandoli.

Ten wyraz ma te¿ „niepapierowe” pochodzenie. Otó¿ dawniej rzucano w czasie zabaw, karnawa³owych parad s³odkie kulki z ziarnami kolendry (coriandolo).

No có¿ jêzyk – ka¿dy – to niezwyk³y wehiku³ przechowywania zwyczajów. Znaczenie s³owa czêsto „przeœlizguje siê” w inn¹ jakoœæ, ale zachowuje swoje oryginalne pochodzenie.

A wracaj¹c do zakazu rzucania jajek w czasie wspó³czesnego karnawa³u. Zastanawia³am siê czy sprz¹tanie papierowych coriandoli z ulic i placów karnawa³owej Wenecji jest lepsze, z punktu widzenia s³u¿b miejskich, ni¿ sprz¹tanie skorupek? Nie umiem tego oceniæ, niemniej wieczorem ulice miasta us³ane s¹ papierowymi konfetti. A rano prawie œladu po nich nie ma. Ze skorupkami pewnie nie posz³oby tak ³atwo!

Giovanni Grevembroch, Frombolatore XVIII w. Pietro Bertelli Mattaccino XVI w.

❍ Frombolatore - rzymski procarz

Zapraszamy na stronê Autorki: www.anna4book.com