NEW YORK • PENNSYLVANIA • CONNECTICUT • NEW JERSEY • MASSACHUSETTS
í
ER KURI P
P O L I S H NUMER 884 (1184)
W E E K L Y ROK ZA£O¯ENIA 1987
L
U
S
M A G A Z I N E TYGODNIK
í í í
Rok Komorowskiego – str. 2 Tajemnica Leppera – str. 5 Trochê raju nie tylko latem – str. 11 Mê¿czyzna w klatce stereotypów – str. 13
Nasze harcerki w Kanadzie
13 SIERPNIA 2011
Adam Sawicki
Co siê sta³o z Obam¹ Czar prys³! Inspiruj¹cy orator, który trzy lata temu oczarowa³ nie tylko Amerykê ale równie¿ œwiat, okaza³ siê nieudolny. Postêpowanie prezydenta wobec ostatniego kryzysu zad³u¿enia i dramatycznych spadków notowañ gie³dowych gorzko zawiod³o jego zwolenników Mówi¹: Barack Obama nie ma chêci do walki. Nie umietwardo negocjowaæ z republikanami. Jest psychicznie s³aby. Nie ma trwa³ych pogl¹dów. Niewiele go obchodzi poza wygraniem nastêpnej kadencji w Bia³ym Domu, dlatego nie chce mno¿yæ sobie przeciwnikówza mocno broni¹c swoich racji. W rezultacie Ameryce prze¿ywaj¹cej trudny czas brakuje zdecydowanego przywództwa. Agencja ratingowa Standard and Poor obini¿aj¹c w pi¹tek rating d³ugu federalnego z AAA,
czyli bez ryzyka, na AA+ zada³a cios presti¿owi Stanów Zjednoczonych w œwiecie. Natychmiast odezwa³y siê g³osy oburzenia i drwiny. Oburzenia, poniewa¿ maj¹tek USA wystarczy z wielk¹ nadwy¿k¹ na pokrycie d³ugów, nie ma wiêc rzekomo ryzyka bankructwa. Jednak S&P nie twierdzi³o w uzasadnieniu swej oceny, ¿e Ameryka jest za biedna, aby zwróciæ po¿yczone pieni¹dze. Agencja napisa³a, ¿e nie ma zaufania do zdolnoœci polityków Waszyngtonu co do podejmowania roztropnych decyzji finansowych. O tyle s³usznie, ¿e radykalni republikanie z ruchu tea party byli gotowi dopuœciæ przejœciowe zawieszenie wyp³at rz¹dowych, í 7
Przed pomnikiem Katyñskim w Toronto. Czytaj na str.11
Czy poczucie piêkna mamy w genach? Fotografia dla wielu osób bywa pasj¹. Zdarza siê, ¿e pasj¹ jest równie¿ to, czym zajmuj¹ siê zawodowo. Jedn¹ z takich osób jest profesor W³odek Mandecki, z którym rozmawia prezes Polsko-Amerykañskiego Klubu Fotografika - Edward Madej. - Biologia to bardzo szeroka dyscyplina. W czym siê specjalizujesz? - Specjalizujê siê w dwóch dziedzinach; na pewno wiesz, ¿e mam dwie prace - jedn¹ w mojej firmie biotechnologicznej, PharmaSeq, a drug¹ na uniwersytecie medycznym UMDNJ w Newark, NJ, gdzie pracujê jako profesor. W firmie zajmujê siê nowym typem oprzyrz¹dowania do diagnostyki medycznej i testami diagnostycznymi do wykrywania mutacji w genach. Kluczowym elementem technologii PharmaSeq jest ma³y elektroniczny chip, wielkoœci pó³ milimetra, który zastosowaliœmy w wielu naszych produktach. Wiêcej o charakterze tych badañ czytelnicy mog¹ siê dowiedzieæ ze strony internetowej pharmaseq.com. Natomiast na uniwersytecie zajmujê siê biologi¹ molekularn¹. Z t¹ specjalizacj¹ zwi¹zany jestem od pocz¹tku kariery naukowej. Rz¹dowe granty (NIH), które dostajê na uniwersytecie, s¹ przeznaczone na sekwencjonowanie genomów. Jest to odczytywanie kolejnoœci par nukleotydowych w cz¹steczce DNA Chodzi o ulepszenie istniej¹cych metod przez nowe procesy biochemiczne przy
sekwencjonowania. Temat jest wa¿ny, bo sekwencja genomu to niejako plan budowy cz³owieka, a zmiany w tym planie maj¹ skutki medyczne. - Czy móg³byœ coœ wiêcej powiedzieæ na temat sekwencjonowania genomu? Genom cz³owieka zbudowany jest z trzech miliardów elementarnych zwi¹zków chemicznych, oznaczanych umownie literami A, C, G, T. Jeszcze dziesiêæ, dwadzieœcia lat temu okreœlenie kolejnoœci genomu wydawa³o siê niemo¿liwe albo co najmniej odleg³e. Tymczasem postêpy w tej dziedzinie nast¹pi³y niezwykle szybko. Dzisiaj genom cz³owieka sekwencjonuje siê w ci¹gu kilku dni, a koszt jest umiarkowany, 5-10 tysiêcy dolarów. Do tej pory zsekwencjonowano genomy kilkuset ludzi. Odkrycia zaczynaj¹ wp³ywaæ na praktykê medyczn¹, zw³aszcza w dwóch kierunkach: zrozumienia mechanizmów rzadkich chorób genetycznych oraz diagnostyki, klasyfikacji i terapii raka. Postêp nie jest natychmiastowy, bo i problem z³o¿ony. Dwadzieœcia tysiêcy genów zakodowanych w genomie ludzkim pro-
dukuje bia³ka, które reaguj¹ ze sob¹, a zrozumienie tych oddzia³ywañ wymaga czasu. - Co jest obecnie najwiêksz¹ zagadk¹ biologii? - Zagadek jest du¿o, bo gdy odkryjesz coœ nowego, to zaraz stawiasz nastêpne pytania. Zagadek nigdy nie zabraknie. Wci¹¿ niewyjaœnione jest jak dzia³a ludzki mózg. Chocia¿ ju¿ sporo wiemy o komórkach i strukturach w mózgu, to jednak procesy, które powoduj¹, ¿e reagujemy tak a nie inaczej, czyli mechanizm myœlenia i œwiadomoœci, nie s¹ dobrze poznane. Na przyk³ad, czy nie jest zaskakuj¹ce, ¿e w dobie intensywnego rozwoju technologii informatycznej mo¿esz wzi¹æ najpotê¿niejszy komputer i nie bêdzie on tak dobrze rozró¿nia³ ludzkich twarzy, albo innych obiektów z ¿ycia codziennego, jak cz³owiek? “Oprogramowanie” ludzkiego mózgu jest w zasadzie niepoznane. - Czy obcowanie na co dzieñ z nauk¹ zajmuj¹c¹ siê ¿yciem biologicznym prowadzi do przemyœleñ o ¿yciu od strony filozoficznej, egzystencjalnej? - Na pewno tak. Obcowanie z biochemi¹, genetyk¹, daje szczególny punkt widzenia í6