Nr. 3 november 2012
MAGAZINE
Rusland De Sovjet Mythe Samen en Alleen Geschiedenis 1900-2000 En nog veel meer‌
Test u w kenni s ove r Rusla nd!
Hoofdsponsors
Begunstiger
MEDEFINANCIERS NIEUWE DRENTS MUSEUM
Stichting Albino
TENTOONSTELLINGEN De Sovjet Mythe en Samen en alleen i.s.m.
M.A.O.C. Gravin van Bylandt Stichting
SAMENWERKINGSPARTNERS
Fontana Bad Nieuweschans Terug naar de Bron!
Mw. F.A. Hendriks
SPONSOR TENTOONSTELLING De Sovjet Mythe IMMUNITEITVERSTREKKER
INDEMNITEITVERSTREKKER SUBSIDIËNTEN tentoonstellingen
BUSINESSCLUBLEDEN
ABN AMRO; Actium; Ajax Chubb Varel; AlbertsKleve, bureau voor grafisch ontwerp BNO; Alescon; Arcadis; Art Revisited; Bos&Bos Catering; Bouwmij Hendriks; Croon Electrotechniek B.V.; De Hooghe Kamer; Doornbos Suringar Wiersema Advocaten; draaijer+partners; FC Emmen; Gemeente Assen; Gemeente Groningen Dienst ROEZ; Greving & Greving Opticiens; VX Group Travel & events; Hanze Institute of Technology; H&H Organisatieadvies; Hotel de Jonge; ING Bank district Noord-Nederland; Into IT - Tendenz; JAV Studio’s; Kamer van Koophandel Noord Nederland; KLM flight Academy; Koninklijke van Gorcum; Kunst en Cultuur Drenthe; Leijdsman Elektro; Litecad bv; Lombard Odier; Makro; Meeuwsen Ten Hoopen Accountants BV; Onderhoudsgroep Klok bv; Ploegmakers beheer bv; Rabobank Assen-Beilen; Remmers Bouwchemie; RTV Drenthe; SRC-Cultuurvakanties; t Suydevelt notariaat; Terra Beheer bv; Tijdhof Daverschot & De Jong Posthumus; UNP accountants adviseurs; Vorm Martini Interieurbouw bv; WBooks; Warenhuis Vanderveen Assen; Wierda en partners Vermogensbeheer bv; Wilhelmina Ziekenhuis Assen; Yspeert vwl; ZieOmmeZijde bv 2
Drents Museum Magazine
I nhoudsopgave Het derde Drents Museum Magazine is een feit! Dit nummer staat vanzelfsprekend in het teken van de twee Russische tentoonstellingen die tot en met 9 juni 2013 bij ons te zien zijn. In dit magazine komt u meer te weten over deze tentoonstellingen en over dit fascinerende land. Weet u bijvoorbeeld (nog) wanneer de Russische revoluties hebben plaatsgevonden en wanneer de Sovjet-Unie tot stand kwam? Verder informeren wij u graag over de Russische activiteiten die in en buiten het museum plaatsvinden en die in 2013 op het programma van het NederlandRuslandjaar staan. Daarnaast is er uiteraard veel meer te beleven in het museum en in dit magazine leest u er alles over. Wij wensen u veel leesplezier en een aangenaam verblijf toe in het Drents Museum
Voorwoord 5 Vriendschap 40 Komende tentoonstellingen 41 En verder… 42 Cover De Sovjet Mythe. Socialistisch Realisme 1932-1960 Samen en Alleen. Leven in Rusland van 1900 tot nu Russische geschiedenis 1900-2000 Test uw kennis over Rusland: geschiedenisquiz En nog veel meer… Socialistisch Realisme tussen dwang en belofte Activiteiten Nederland-Ruslandjaar 2013 Lenin aan de kop van de Vaart Drents Museum Reizen: beleef Rusland Vaste presentaties en tijdelijke tentoonstellingen Afdeling Kunst 1885-1935 Hoogtepunten werk op papier eigen collectie Afdeling Hedendaags Realisme Screech: through thick and thin, Simon Schrikker Gezichten van dementie, Herman van Hoogdalem Ik ben er even niet, Thijs Jansen Drents Museum in het UMCG Drents Museum Jeugd Het Kindermuseum Boordevol Energie Websites voor de jeugd
6 12 14 22 8 16 18 20 24
26 27 28 30 33
37 37
Meer Samenwerking BankGiro Loterij verlengd 38 Museumshop 39 Colofon 42
Drents Museum Magazine
3
CULTUUR MA AK T JE RIJKER PARTNER VAN DE MUSEUMKAART
Sleutel tot 400 schatkamers Geef ‘m cadeau De Museumkaart biedt toegang tot 400 musea. Met de Museumkaart steunt u de deelnemende musea. Verkrijgbaar à € 44,95/€ 22,50* (excl. adm. kosten) online, via 0800-0203388 en bij 150 grotere musea.
www.museumkaart.nl
MK_DrentsMuseum_Adv195x265_12.indd 1
4
Drents Museum Magazine
24-09-2012 11:07:59
добро пожаловать We heten u welkom in het Russisch en dat heeft alles te maken met de indrukwekkende programmering die tot en met 9 juni 2013 in het museum te zien is. 2013 is het NederlandRuslandjaar en het Drents Museum zal het spits afbijten in de programmering van de activiteiten die rond Rusland worden georganiseerd. We zijn er trots op om u een selectie van socialistisch realistische werken te laten zien uit de periode 1932-1960 onder de naam De Sovjet Mythe. Natuurlijk mag het werk van Kasimir Malevitsj daarin niet ontbreken. De imposante en dramatische doeken hangen in de nieuwe tentoonstellingsvleugel, waarvoor architect Erick van Egeraat overigens een Dutch Design Award heeft mogen ontvangen! De tentoonstelling De Sovjet Mythe wordt begeleid door de tentoonstelling Samen en Alleen. Leven in Rusland van 1900 tot nu. Een prachtige presentatie in samenwerking met het Inter nationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis met uniek materiaal, die daarna rechtstreeks naar Moskou gaat om daar getoond te worden. Maar er is nog meer! Het grote voordeel van de nieuwe museumvleugel is dat we u, naast de vaste presentaties op de afdelingen Archeologie, Kunst 1885-1935 en Hedendaags Realisme, ook tijdelijke tentoonstellingen op deze afdelingen kunnen bieden. Waaronder de eigenwijze en unieke dierenportretten van de Rotterdamse hedendaagse kunstenaar Simon Schrikker en de meer dan levensgrote en ontroerende portretten van Herman van Hoogdalem met dementie als maatschappelijk thema. Daarnaast heeft u het vast al ergens gelezen of gehoord: de Dode Zeerollen komen naar Assen!
Het Drents Museum is trots één van ’s werelds grootste archeologische ontdekkingen van de 20ste eeuw te mogen tonen. In deze tentoonstelling, in de nieuwe museumvleugel, zijn onder andere originele Bijbelse manuscripten uit Qumran te zien die niet in de Bijbel terecht zijn gekomen en Bijbelse objecten uit deze nederzetting. Deze archeologische schatten uit de derde eeuw voor Christus tot de eerste eeuw na Christus geven ons onschatbare informatie over de geschiedenis en cultuur van het Jodendom en Christendom. Vanaf juli 2013 tot begin 2014 staan ze bij ons op het programma. We genieten ervan u deze tentoonstellingen te laten zien en onze kennis over deze onderwerpen met u te delen. Als nieuwe directeur verheug ik me er op u te ontmoeten en met u te spreken over ons prachtige Drents Museum! Annabelle Birnie Directeur Drents Museum Magazine
5
Andrej Mylnikov Op de vredige velden, 1950
17 november 2012 t/m 9 juni 2013 In de tentoonstellingsvleugel
Indrukwekkend en dramatisch zijn de socialistisch realistische schilderijen en sculpturen die in de Sovjet-Unie onder Stalins dictatuur zijn gemaakt. Het is voor het eerst dat een uitgebreide selectie hiervan in Nederland wordt getoond. De tentoonstelling De Sovjet Mythe. Socialistisch Realisme 1932-1960, in de nieuwe tentoonstellingsvleugel van het museum, omvat circa 70 schilderijen en 6 sculpturen die de Sovjetmaatschappij idealiseerden. Met werk van belangrijke kunstenaars als Alexander Dejneka, Alexander Samochvalov, Isaak Brodskij, Arkadi Plastov en vooral Kazimir Malevitsj. De kunstwerken zijn afkomstig van het State Russian Museum in St.Petersburg, dat de grootste collectie Russische kunst ter wereld beheert. Slavist, curator en schrijver Sjeng Scheijen is gastconservator van deze tentoonstelling. Hij is tevens Art Director binnen het Rusland-Nederlandjaar 2013 (zie pagina 18). 6
Drents Museum Magazine
Aleksandr Dejneka Kolchozboerin op de fiets, 1935 Sculptuur: Matvej Genrichovitsj Manizer, De Sovjet-Unie is een bolwerk van vrede in de hele wereld, 1950
Kazimir Malevitsj Maaisters, 1928/1929
“Met kunstenaars werd een moderne mythologie gecreëerd die de Sovjet maatschappij verheerlijkte”
De Sovjet Mythe Onder Stalin (1929-1953) kregen kunstenaars een grote rol toebedeeld in de revolutionaire omwenteling die in zijn ogen moest worden gerealiseerd. Met hen werd de ‘Sovjet Mythe’ gecreëerd: een ronkende, moderne mythologie waarin de Sovjetmaatschappij werd verheerlijkt. De kunstwerken ontstonden in een totalitaire staat en werden vaak, maar niet altijd, gemaakt in opdracht van die staat. Ze moesten propaganda bedrijven voor het ideaal dat de staat vertegenwoordigde en daarom voldoen aan de schoonheidsidealen die door de Sovjetmaatschappij werden gepropageerd. Een dergelijke kunst is minder veelzijdig en zeker minder kritisch dan kunst die in een vrijere samenleving ontstaat. Maar het opvallende van de Sovjetkunst is juist hoezeer ze, binnen de gestelde grenzen, een grote verscheidenheid wist te bewaren en hoe ze vooral effectief en enerverend haar schilderkunstige methoden aanwendt om de idealistische doelen te dienen.
Groots De tentoonstelling De Sovjet Mythe laat naast de meest typische voorbeelden van het Socialistisch Realisme ook de diversiteit en de schilderkunstige kwaliteit van deze indrukwekkende propagandakunst zien. Het uitdrukkelijke doel van deze presentatie is om deze schilderijen niet alleen als een resultaat te zien van politieke en historische omstandigheden, maar ook als autonome kunstwerken. De meeste schilderijen hebben grote afmetingen, omdat de schilderijen voor grote publieke ruimtes (zoals fabrieken, kantoren, kazernes en overheidsgebouwen) bestemd waren. Thema’s tentoonstelling Het overgrote deel van de selectie schilderijen bestrijkt de periode die grofweg samenvalt met de alleenheerschappij van Jozef Stalin (19291953). Daarnaast is er ruimte ingebouwd voor kunst uit de periode vóór (jaren ’20 en ’30) en de periode na Stalin (midden jaren ’50 tot jaren ’60). De tentoonstelling De Sovjet Mythe belicht de belangrijkste thema’s uit de Sovjetkunst, zoals ‘leiderschap- en cultus’, ‘sport’, ‘landbouw’, ‘industrie’ en ‘vrouw en gezin’. Sjeng Scheijen Gastconservator tentoonstelling De Sovjet Mythe is de tweede tentoonstelling in de serie ‘Internationaal realisme in het Drents Museum’. 7
Still Socialistisch Realistische film: Lied der Helden, 1933
Socialistisch Realisme
tussen dwang en belofte
De Oktoberrevolutie van 1917 werd door grote groepen kunstenaars met enthousiasme begroet. Aanvankelijk genoten Russische kunstenaars ook nog een redelijke mate van vrijheid, en waren er verschillende kunstenaarsgroeperingen actief. Na 1928 werden die geleidelijk aan onderdrukt, om vanaf 1932 verenigd te worden in unies, die het Socialistisch Realisme als enige juiste esthetiek oplegden. Toch was het Socialistisch Realisme meer dan alleen propaganda van een onderdrukkend regime. Erachter zat vaak nog steeds een oprecht geloof in de vooruitgang van de collectieve mens: een filosofie die niet alleen de schilderkunst, maar alle kunsten, en alle aspecten van het Sovjet-leven doordrong. De geboorte van het Socialistisch Realisme “De productie van zielen is belangrijker dan de productie van tanks.” Met deze beroemd geworden woorden verkondigde Jozef Stalin op 26 oktober 1932 de geboorte van het Socialistisch Realisme, de officiële kunstdoctrine van de Sovjet-Unie. Toch sloegen zijn woorden toen nog niet op de schilderkunst, zelfs niet op de beeldende kunst in het algemeen. De scène vond plaats in het huis van ‘volksschrijver’ Maxim Gorki. Het gezelschap had net van een copieuze 8
Drents Museum Magazine
maaltijd genoten en het was tijd voor de toost: “Daarom hef ik het glas op u schrijvers, ingenieurs van de menselijke ziel.” Voortrekkersrol Met de oprichting van de Unie van Socialistische Schrijvers, die kort daarop volgde, was schrijver een officieel ‘proletarisch’ beroep en de literatuur een onderdeel van de staatsplanning geworden. Net als de producenten van staal, kolen of graan, zouden de auteurs hun quota aan Pro-
Het Paleis der Sovjets moest het hoogste gebouw ter wereld worden. Door de Tweede Wereldoorlog is het er nooit gekomen
letarische Romans moeten afleveren. Lidmaatschap van de Unie van Schrijvers werd een harde voorwaarde om te mogen publiceren; niet-leden werden automatisch tot dissidenten gemaakt. Deze ontwikkeling moet men echter niet alleen als een vorm van onderdrukking beschouwen. Schrijvers waren bevoorrecht, niet zozeer in materiële zin, maar wel als de meest vooruitstrevende van alle Sovjetarbeiders. Immers was het door hun werk – door hun lofzang op de tractoren en maaidorsers, op de bouw van stuwdammen en kanalen, op de zegeningen van de socialistische stad – dat de Revolutie een betekenis kreeg.
Collectieve kunst Ook de in deze periode opgerichte Unies van Schilders en Beeldhouwers, Componisten, Architecten, Uitvoerende Podiumkunstenaars en Cinematografen werden onderdeel van de staatsplanning. Net als de hele economie, huisvesting, opvoeding en het hele sociale leven, zouden ook de kunsten in collectieve inspanning tot stand worden gebracht. De kunstenaar als individueel scheppend genie behoorde tot het verleden, tot de burgerlijk-kapitalistische maatschappij. Want zoals Marx zelf had geschreven:
“Eerst wanneer de werkelijke, individuele mens één is geworden met zijn soort, wanneer hij geen scheiding meer aanbrengt tussen hemzelf en de maatschappij, eerst dan is de menselijke bevrijding volbracht.”* * Geparafraseerd naar Karl Marx, Het joodse vraagstuk, Amsterdam 1843
Aanvankelijk had de Revolutie van 1917 een ongekend tijdperk voor individuele Russische kunstenaars ingeluid. Avantgardisten schilderden zwarte blokken op wit canvas (Kazimir Malevitsj), componisten speelden Dixieland met flessen en sirenes, en dichters brachten stampvoetend klankgedichten op de planken. Revolutionair, maar niet socialistisch. Stalin’s Socialistisch Realisme maakte radicaal, en deels met geweld, een einde aan de particuliere kunstpraktijk en verving haar door een universele, anonieme en ‘objectieve’ kunsttaal die door de makers niet eens meer gesigneerd hoefde te worden. En, daaraan evenredig, een kunsttaal die niet meer werd geconsumeerd door een kleine culturele elite, maar door de grote anonieme massa. Drents Museum Magazine
9
Zelfs de metrolijnen werden gebouwd in de vorm van een vijfpuntige ster, symbool van het communisme
Totaalkunstwerk Met schilderijen was de massa echter minder goed te bereiken dan met andere, vaak modernere middelen. Denk aan affichekunst, hoorspelen, over de radio uitgezonden muziek en gedrukte literatuur die voor het eerst in de Russische geschiedenis een generatie bereikte, waarvan de meerderheid kon lezen. En met film, zoals Lenin het al uitgedrukt had: “Van alle kunsten is de film de belangrijkste.” Knap gemonteerde films, zoals Novaja Moskva (‘Het Nieuwe Moskou’, 1938) lieten zien wat er nog komen zou. Zelfs de openbare ruimte werd tot een totaalkunstwerk verheven, waarin de nieuwe Sovjetmens woonde en werkte. In alle grote steden werden oude wijken platgewalst, om plaats te maken voor brede, socialistisch-realistische boulevards. Moskou veranderde in een utopisch ‘Vierde Rome’, de revolutie in steen. De wolkenkrabbers werden steeds hoger, in de woorden van dichter Vladimir Majakovski bedoeld om “God op het matje te roepen”. De nieuwe kunstideologie reikte ook in de diepte: in Moskous metro (1935) flankeerden de beelden van boeren en mijnwerkers de perrons, zelfs de lijnen van het metronetwerk waren aangelegd in de vorm van een vijfpuntige ster. Utopie als realisme Alle kunsten waren doortrokken van een ‘realisme’ dat niet de bestaande werkelijkheid afbeeldde, maar een utopische, geromantiseerde, toekomstige werkelijkheid. Dit vooruitstrevende element ging samen met een conservatieve esthetiek, die de massa beter zou begrijpen dan de als ‘decadent’ verketterde experimenten uit de jaren ‘20. Zelfs voor abstracte kunsten als de instrumentale muziek betekende het nieuwe ‘realisme’ een traditioneel classicisme, een geluid dat de massa meer zou kunnen bekoren dan het avantgardistische ‘gerommel’ uit de jaren daarvoor. 10
Drents Museum Magazine
Dissidenten en gelovigen Achter deze centrale planning van de kunsten zat niemand minder dan Stalin zelf. Gelijk met de grote omwenteling van zijn rijk, werd diens paranoia ook steeds heftiger. Sommige artiesten, zoals dichter Ossip Mandelsjtam, schrijver Isaak Babel en regisseur Vsevolod Meyerhold, moesten dat met de dood bekopen; Majakovski sloeg de hand aan zichzelf. Critici als Michail Boelgakov en Anna Achmatova werden gecensureerd. Maar ook artiesten die ‘meebogen in de wind’, zoals schrijver Boris Pasternak, filmmaker Sergej Eisenstein en componisten Dmitri Sjostakovitsj en Sergej Prokofieff, vielen vanaf eind jaren ‘30 één voor één uit de gratie. Bouwen aan een nieuwe wereld Toch is het van belang de schilderijen in de tentoonstelling De Sovjet Mythe vanuit huidige inzichten in een bredere context te bekijken dan alleen in de relatie tussen de heerser Stalin en de overheerste kunstenaars die gedwongen waren om propaganda voor de ‘Rode Tsaar’ te maken – ook al lieten sommige artiesten soms een stiekeme persoonlijke noot achter, als stil protest. Aan de andere kant van het spectrum stonden namelijk ook mensen als regisseur Sergej Gerasimov en natuurlijk schrijver Maxim Gorki, die zich vol overgave op hun taak stortten: het doordringen van de massa met de nieuwe moderniteit. Hun artistieke kwaliteiten waren er niet minder om. Zelfs westerse Marxisten als de Oostenrijkse componist Hanns Eisler of de Fransman Louis Aragon volgden vrijwillig en vol overtuiging het doel van het Socialistisch Realisme: het bouwen van een nieuwe wereld als een allesomvattend kunstwerk, waarin de collectieve ziel van de ‘Nieuwe Mens’ daadwerkelijk geschapen zou worden. Marc Hannemann Oost-Europadeskundige, freelance journalist en medewerker van de Museumshop.
U ziet een award
Wij zien altijd ruimte voor verbetering Onafhankelijk onderzoek door Incompany onder klanten wijst uit dat de ING de beste Private Bank van Nederland is. Op service, resultaat, knowhow ĂŠn op prijs werden we als beste beoordeeld. Hoewel we geloven dat het altijd beter kan, zijn we ontzettend trots op deze waardering van onze klanten. Wilt u ook dat u en uw vermogen de aandacht krijgen die u verdient? Bel Rob Oomens op 06 3400 4800, hij helpt u graag bij het kiezen van de Private Banker die het beste bij u past.
ING Private Banking uitgeroepen tot Beste Private Bank van Nederland
Drents Museum Magazine
11
Band tussen de generaties. Plakkaat ter herdenking van de Russische revolutie door V.Surjaninov, 1954 (Collectie IISG)
17 november 2012 t/m 9 juni 2013
Samen en Alleen
Leven in Rusland van 1900 tot nu Als aanvulling op de tentoonstelling De Sovjet Mythe geeft de tentoonstelling Samen en Alleen. Leven in Rusland van 1900 tot nu de bezoeker een inkijkje in het leven van de ‘gewone’ Rus. Het is een tentoonstelling over de geschiedenis van Rusland in de 20ste eeuw, gezien vanuit de optiek van het gezin en het dagelijks leven. De tentoonstelling is samengesteld door Gijs Kessler van het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG) en tentoonstellingsmaker Jeroen de Vries, in samenwerking met het Drents Museum. De tentoonstelling omvat uniek materiaal uit de collectie van het IISG dat normaal gesproken niet tentoongesteld wordt. 12
Drents Museum Magazine
Crèches en kantines bevrijden vrouwen voor de opbouw van het socialisme! Plakkaat door E. Zernova, 1931 (Collectie IISG) Foto: Grootmoeder (“Baboesjka”) met kleindochter. Sakhalinsk, 1976 (Familiearchief T. Valetov)
De mythe versus de werkelijkheid De tentoonstelling Samen en Alleen ‘zoomt in’ op de Russische bevolking aan de hand van de vier thema’s: ‘Gezinsvorming’, ‘Werk’, ‘Huishouden en zorg’ en ‘Wonen’. Binnen deze thema’s wordt de terugkerende tegenstelling tussen ‘mythe’ en ‘werkelijkheid’ zichtbaar; tussen wat de machthebbers de bevolking voorschreven en hoe mensen feitelijk leefden. De ‘mythe’, die centraal staat in de tentoonstelling De Sovjet Mythe, wordt onder meer getoond met behulp van propagandaposters en -foto’s. De ‘werkelijkheid’ in de tentoonstelling Samen en Alleen wordt in beeld gebracht aan de hand van familiefoto’s en gebruiksvoorwerpen. Gijs Kessler Senior Onderzoeker en Hoofd Collectievorming Rusland en Oost-Europa aan het IISG
De onbekende kant van Rusland De Russische geschiedenis is er één van grote namen en grote gebeurtenissen: van Lenin, Stalin, Gorbachev en Putin, van revolutie, Koude Oorlog en hervormingen. Dat geldt zowel in Rusland als daarbuiten. Hoewel de grote Russische schilders, schrijvers en dichters goed bekend zijn bij het Nederlandse publiek, blijft de samenleving waaruit deze cultuuruitingen afkomstig zijn echter onbekend en mysterieus. Door de focus op alledaagse thema’s te leggen, verschaft de tentoonstelling Samen en Alleen inzicht in de sociale dynamiek en het interne geheugen van een samenleving die in veel opzichten nog altijd de grote onbekende in het Oosten is. Via herkenbare thema’s kunt u als bezoeker directe vergelijkingen trekken met uw eigen leven en familiegeschiedenis.
“Een inkijkje in het leven van de ‘gewone’ Rus”
De tentoonstellingen De Sovjet Mythe en Samen en Alleen passen in de activiteiten voor het NederlandRuslandjaar dat in 2013 wordt georganiseerd. De tentoonstelling Samen en Alleen. Leven in Rusland van 1900 tot nu zal in het najaar van 2013 afreizen naar Moskou en St.Petersburg. Voor meer informatie zie verderop in dit magazine op pagina 18 en www.nlrf2013.nl 13
Koegatsj Netsjitajlo Tsyplakov, Eerbetoon aan de grote leider Stalin,1950
Russische geschiedenis 1900-2000 De geschiedenis van Rusland is rijk aan gebeurtenissen en ontwikkelingen. Om de tentoonstellingen De Sovjet Mythe en Samen en Alleen nog beter in hun historische context te kunnen plaatsen, hebben we een aantal belangrijke historische ontwikkelingen uit de Russische geschiedenis voor u op een rij gezet. 1905 Eerste Russische Revolutie. Stakingen en oproer in de grote industriesteden en op het platteland. 1914 Rusland raakt betrokken bij de Eerste Wereldoorlog aan de zijde van Engeland en Frankrijk tegen Duitsland, OostenrijkHongarije en het Osmaanse rijk. 1917 Februarirevolutie en abdicatie van de tsaar. Een Voorlopige Regering wordt gevormd onder leiding van Aleksandr Kerenski.
14
Drents Museum Magazine
1917 Oktoberrevolutie: de Bolsjewieken onder aanvoering van Lenin grijpen de macht, nationaliseren land en fabrieken, en trekken zich terug uit de Eerste Wereldoorlog. 1918- Burgeroorlog tussen Roden, Witten en 1920 tal van andere partijen. Diverse nationale minderheden roepen onafhankelijke staten uit. De meeste worden uiteindelijk door het Rode Leger weer bij Rusland ingelijfd. 1921 Hongersnood in het Wolga-gebied als gevolg van de ontwrichting door burgeroorlog en gedwongen graanafdrachten.
1921 Lenin kondigt de Nieuwe Economische Politiek af - een compromis met de verfoeide markteconomie dat het land economisch weer op de been moet helpen. 1922 De Sovjet-Unie wordt opgericht. 1922 Stalin wordt partijleider en begint zijn macht te consolideren. 1924 Lenin, grondlegger van de Sovjet-Unie, sterft. 1929- Eerste Vijfjarenplan ter ontwikkeling van 1932 de Nationale Economie. Rappe industrialisatie en gedwongen collectivisering van de landbouw. 1932- Hongersnood in de Oekraïne en andere 1933 landbouwgebieden als gevolg van gedwongen graanafdrachten aan de staat. Miljoenen mensen komen om het leven. 1936- De Grote Terreur - massale arrestaties 1938 en executies van echte en vermeende tegenstanders van het regime. 1941- Grote Vaderlandse Oorlog tegen Nazi1945 Duitsland. De overwinning kost de SovjetUnie naar schatting 26 miljoen doden. 1953 De dood van Jozef Stalin brengt een eind aan de toenemende terreur en repressie. 1954 Grote aantallen gevangenen worden vrijgelaten uit de Goelag. 1956 Twintigste Partijcongres. Officieel begin van de destalinisatie. Stalins excessen en persoonlijkheidscultus worden publiekelijk veroordeeld door de nieuwe partijleider Nikita Chroesjtsjov. 1964 Leonid Brezjnev komt aan de macht. De destalinisatie komt tot een eind. Een conservatieve politiek krijgt de overhand. De welvaart groeit, maar het communistisch systeem heeft te kampen met toenemende structurele problemen. 1981 Leonid Brezjnev overlijdt. Twee nieuwe partijleiders, Andropov en Tsjernenko, overlijden in korte opeenvolging. 1985- Mikhail Gorbachev komt aan de macht en 1990 lanceert grootscheepse hervormingen. Doel is een moreel en economisch reveil. ‘Perestroika’ en ‘glasnost’ brengen vrijheid, maar ook toenemende adminis-
tratieve en economische chaos. Tekorten nemen toe en allerlei eerste levens behoeften komen op de bon. 1990 Boris Jeltsin wordt gekozen tot president van de Russische deelrepubliek, dan nog binnen het bestel van de Sovjet-Unie. 1991 Augustus - Conservatieve krachten doen een poging tot staatsgreep. Gorbachev wordt gevangen gehouden op zijn zomer residentie. Boris Jeltsin werpt zich op als belangrijkste verdediger van de hervormingen. De staatsgreep mislukt en de communistische Partij wordt verboden. 1991 December - de Sovjet-Unie valt uiteen. De voormalige deelrepublieken worden onafhankelijke staten. 1992 Rusland lanceert radicale markthervormingen om de economie uit het slop te trekken. De winkelschappen raken weer vol maar geldontwaarding vaagt de spaartegoeden van de bevolking weg en brengt grootscheepse armoede. 1999 Na een langdurige economische neergang is het dieptepunt bereikt en begint de economie weer te groeien. 2000 Vladimir Putin wordt gekozen tot president van Rusland en ziet toe op een decennium van snelle economische groei aangedreven door stijgende olieprijzen. Hij versterkt de staatsmacht, volgens critici ten koste van democratische en burgerlijke vrijheden.
Deze lijst is opgetekend door Gijs Kessler, medesamensteller van de tentoonstelling Samen en Alleen en Senior Onderzoeker en Hoofd Collectievorming Rusland en OostEuropa aan het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG). 15
Bayan-virtuoos Oleg Lysenko
Activiteiten bij de tentoonstellingen De Sovjet Mythe en Samen en Alleen
16
VRIJE INLEIDINGEN
CONCERT
ELKE DONDERDAG EN ZONDAG
i.s.m. Peter de Grote Festival
Vanaf 22 november 2012 Het Drents Museum biedt u de mogelijkheid om gratis en voor niets aan te schuiven bij een zogeheten vrije inleiding. Tijdens deze inleiding zal één van de museumdocenten aan de hand van afbeeldingen en filmpjes een toelichting geven op de tentoonstellingen De Sovjet Mythe en Samen en Alleen. Daarnaast krijgt u meer informatie over de getoonde schilderijen en objecten én de geschiedenis van Rusland. Locatie GS-zaal Drents Museum (op de eerste verdieping in de oudbouw van het museum) Tijd Donderdag om 13.00 uur en zondag om 13.00 uur en 14.00 uur Duur Circa 45 minuten Prijs Gratis toegang Opgave Niet nodig
16 december 2012 Een strijkkwartet van conservatoriumstudenten speelt werk van de Russische componist Shostakovich. Daarnaast is er een strijktrio dat werk van de Russische componist Alfred Schnittke ten gehore brengt. Locatie Abdijkerk Drents Museum Tijd 14.00 uur Duur Circa 60 minuten Prijs € 17,50 incl. entree en concert Opgave Voor 1 december 2012. Afdeling Boekingen van het Drents Museum: T 0592-377 709 of E boekingen@drenthe.nl
Drents Museum Magazine
Oleg Lysenko 17 februari 2013 Oleg Lysenko neemt u mee op een reis door de geschiedenis van het instrument dat bij uitstek met Russische volksmuziek wordt geassocieerd: de bayan. Deze bayan-virtuoos illustreert de geschiedenis van het instrument en de muziek die erop gespeeld werd aan de hand van authentieke volksmuziek uitgevoerd op drie generaties bayans; één uit 1906, één uit 1940 en een modern concertinstrument uit 2009. Locatie Abdijkerk Drents Museum Tijd 14.00 uur Duur Circa 60 minuten Prijs € 22,50 incl. entree en concert Opgave Voor 18 januari 2012 Afdeling Boekingen van het Drents Museum: T 0592-377 709 of E boekingen@drenthe.nl
ONDERWIJSPROGRAMMA Doe dit, doe dat! Voor het Voortgezet Onderwijs en groep 7/8 van het Basisonderwijs Vanaf 26 november 2012 Het programma bestaat uit een multimediale introductie, een begeleid bezoek aan de tentoonstellingen De Sovjet Mythe en Samen en Alleen én een spel waarbij leerlingen zelf afdelingen van de geheime dienst vormen die kunstwerken moeten keuren. Het afnemen van alleen de introductie met rondleiding is ook mogelijk. Locatie Drents Museum Duur 1,5 à 2 uur Prijs 4,- per leerling (ongeacht tijdsduur van het programma) Maximaal 36 leerlingen Opgave Voor meer informatie en reserveringen kunt u contact opnemen met onze afdeling boekingen: T (0592) 377 709 of E boekingen@drenthe.nl
combi arragement Russische film Elena (2011)
CONCERT
Internationaal Filmfestival Assen | vrouw&film Film en museumbezoek 3 maart 2013 Elena (2011) is de derde film van de Russische regisseur Andrej Zvjagintsev, na de moderne klassiekers The Return en The Banishment. De film is voorzien van minimale-muzikale begeleiding van de Amerikaanse componist Philip Glass. De film kreeg op het filmfestival in Cannes ‘Un Certain Regard Special Jury Prize’ en in Gent de Grote Prijs. Met: Nadezhda Markina (Elena), Andrej Smirnov (Vladimir), Yelena Lyadova (Katerina), Aleksej Rozin (Sergey). Locatie Het Drents Museum en De Nieuwe Kolk Tijd Om 15.30 uur (aanvang film) U kunt eerder op de dag het museum bezoeken Duur Circa 109 minuten (duur film) Prijs 16,50 incl. entree Drents Museum en film in De Nieuwe Kolk Opgave Zie www.filmfestivalassen.nl Prijzen en data onder voorbehoud
Voor een actueel overzicht van alle activiteiten van het Drents Museum zie www.drentsmuseum.nl
17
NederlandRuslandjaar 2013: NLRF2013
De tentoonstellingen De Sovjet Mythe en Samen en Alleen passen in de activiteiten die in 2013 rondom het Nederland-Ruslandjaar worden georganiseerd om de intensieve betrekkingen tussen beide landen onder de aandacht te brengen. Het SICA Dutch Centre for International Cultural Activities, dat in opdracht van het Ministerie van Buitenlandse Zaken culturele programma’s in het kader van Nederlandse internationale betrekkingen organiseert, heeft voor deze gelegenheid Sjeng Scheijen als Art Director aangesteld. Scheijen, slavist, curator en schrijver, is verantwoordelijk voor het culturele programma van Nederland in Rusland. Hij is tevens gastconservator van de tentoonstelling De Sovjet Mythe. Kijk voor het volledige programma op www.nlrf2013.nl of www.nnr2013.nl voor het programma in Noord-Nederland.
18
Drents Museum Magazine
Foto: Meindert van Dijk
WAAR CULTUUR EN NATUUR SAMENGAAN
Kijk voor het echte landgoedgevoel en de aantrekkelijke arrangementen in Drenthe op
www.landgoeddedodshoorn.nl
Best Western City Hotel depraten, Jonge: kloppend hart in de bruisende binne Eten, drinken, BEST WESTERN in het stadshart van Assen kun je niet om Best Western City Hotel d dansen, City Hotel de Jonge: Middenlachen, metinGrand Café, restaurant, en diverse cafés is prominent aa Best Western City Hotel de Jonge:zalencentrum hart de bruisende binnenstad van Assen. sjansen, vergaderen kloppend hart in de dekloppend basis zijnBest daarmee voor datHotel stukje de heen. Drentse sfeerbep Midden in het stadshart van Assen kun je nietenom Western City de van Jonge Hethoofdstad hotel, annex bruisendemetbinnenstad zalencentrum Grand Café, restaurant,of enlogeren... diverse cafés is prominent aanwezig. Historische panden vormen Jong en oud, stropdassen en rugzakken vinden er een plekje naast elk en zijn daarmee datbruisende stukje het vanbinnenstad dekan Drentse hoofdstad allemaal! Best Western City Hotelde debasis Jonge: kloppend hartvoor in de van Assen. sfeerbepalend. van Assen. Het Grand Cafe is de ontmoetingsplek voor velen en wordt ook wel eens de
Midden in het stadshart van Assen kun je niet om Best Western City Hotel de Jonge heen. Het hotel, annex valt altijdvinden iets teer beleven en regelmatig wordt de gast getrakteerd op live m Jong en oud, stropdassen en rugzakken een plekje naast elkaar. zalencentrum met Grand Café, restaurant, en diverse cafés is prominent aanwezig. Historische panden vormen minder bekende musici,ook diewel daarmee in huiskamer een gemoedelijke entourage eenErpl Grand Cafe isvan dedeontmoetingsplek voor velen en wordt eens de van Assen genoemd. de basis en zijn daarmeeHet voor dat stukje Drentse hoofdstad sfeerbepalend. krijgen. Door de lichte serre enophetlive verwarmde terras is het heerlijk vertoev valt altijd iets te beleven en regelmatig wordt de gast getrakteerd muziek door plaatselijke bekende of alsinhet lentezonnetje zich schuchter laat voor zien hun of detalent eersteaangeboden vrieskou z Midden in het stadshart van stropdassen Jong en oud, en rugzakken vindendie er daarmee een plekje naast elkaar. minder bekende musici, eeneerste gemoedelijke entourage een platvorm Assen kun je nietHetom BEST krijgen. Door de en het verwarmde terras is hetlachen, heerlijk vertoeven in Er de latevergaderen middagzon,ofmaar ook Grand Cafe is de ontmoetingsplek voorlichte velenserre en wordt ook wel eens de huiskamer van Assen genoemd. Eten, drinken, praten, dansen, sjansen, logeren.. WESTERN City Hotel de iets Jonge valt altijd te belevenals en het regelmatig wordt de gast zich getrakteerd op live muziek door plaatselijke bekende of eerste lentezonnetje schuchter laat zien ofWESTERN de eerste vrieskou zich aandient. BEST heen. Het hotel,minder annexbekende zalencenmusici, die daarmee in een gemoedelijke entourage een platvorm voor hun talent aangeboden Eten, drinken, praten, lachen, dansen, sjansen, vergaderen of logeren.. het kan allemaal. City Hotel demiddagzon, Jonge trum met Grand krijgen. Café, restaurant, Door de lichte serre en het verwarmde terras is het heerlijk vertoeven in de late maar ook
heet je van harte welkom!
en diverse cafésalsishet prominent eerste lentezonnetje zich schuchter laat zien of de eerste vrieskou zich aandient. aanwezig. Historische pandenpraten, lachen, dansen, sjansen, vergaderen of logeren.. het kan allemaal. Eten, drinken, vormen de basis en zijn daarmee voor dat stukje van de Drentse hoofdstad sfeerbepalend.
Jong en oud, stropdassen en rugzakken vinden er een plekje naast elkaar. maasadv4nieuw.indd
Het Grand Café is de ontmoetingsplek, en wordt ook wel eens de Best Western City Hotel de Jonge heet je van huiskamer van Assen genoemd. Er valt altijd iets te beleven en Best Western City Hotel @hoteldejonge . 0592 31 regelmatig wordt gast City Hotel de Jonge heet je van harte welkom. Best de Western getrakteerd op live. Door de lichte Westernterras City Hotel @hoteldejonge . 0592 312 023 . hoteldejonge.nl serre enCity hetBest verwarmde isheet je van Best Western Hotel de Jonge harte welkom. maasadv4nieuw.indd 1 het heerlijk vertoeven in de late Best Western City Hotel . 0592 312 023 . hoteldejonge.nl middagzon, maar ook@hoteldejonge als het eerste lentezonnetje zich maasadv4nieuw.indd 1 4-7-2012 17:1 schuchter laat zien of de eerste vrieskou zich aandient. 1 4-7-2012 17:15:45
Drents Museum Magazine
19
Lenin aan de kop van de Vaart Ter gelegenheid van de tentoonstelling De Sovjet Mythe wordt op initiatief van de Binnenstadsvereniging MKB Assen als boegbeeld een beeld van Lenin aan de kop van de Vaart geplaatst. Het beeld zal enkele maanden gedurende de tentoonstellingsperiode te zien zijn. Het beeld is 9,7 m hoog, weegt 17.000 kilo en bevindt zich op vijf minuten loopafstand van het Drents Museum. Van Merseburg naar Nieuweschans Dit beeld van Lenin stond oorspronkelijk in het Oost-Duitse Merseburg. Het is in 1997 in Nederland terechtgekomen doordat een ondernemer, de heer H. Koop, het als onderdeel van een ‘boedel’ in bezit kreeg. Het is sindsdien op diverse plaatsen tentoongesteld. Sinds enkele jaren heeft het een vaste ‘standplaats’ in het 10 hectare grote Badjassenpark van Fontana Bad Nieuweschans, waar het monumentale beeld van Lenin herinnert aan de lange traditie van het communisme in met name noord-oost Groningen. Socialistisch Realistisch prototype Het beeld is gegoten in de typische vormgeving van het Socialistisch Realisme. In de jaren dertig werd het Socialistisch Realisme de officiële kunstideologie van Rusland. Na de Tweede Wereldoorlog kreeg de stroming ook grote invloed in de DDR en de andere staten van het Warschaupact. Zoals u ook in het artikel over het Socialistisch Realisme op pagina 8 kunt lezen, werden er destijds opdrachten aan kunstenaars verstrekt door speciale comités, die er op toezagen dat het werk in overeenstemming met de 20
partij-ideologie werd uitgevoerd. Daarin stond de arbeider, het klassenbewustzijn en de verheerlijking van de politieke leiders centraal. Het moest realistische, voor iedereen onmiddelijk begrijpbare kunst zijn. Dit beeld voldoet in alle opzichten aan dit ideaal. Het was de bedoeling dat je tegen de grote leider opkeek. Daarom stond dit beeld oorspronkelijk op een hoge sokkel. Ook heeft de kunstenaar een perspectiefcorrectie toegepast in de verhoudingen van het beeld. De benen zijn te lang, maar als je van beneden tegen het beeld opkijkt dan is de illusie van een rijzige gestalte perfect. In werkelijkheid was Lenin klein van stuk. Eén van de 80.000 Deze bronzen beeltenis is één van de, naar schatting, tachtigduizend Leninmonumenten die opgericht waren in het Oostblok. Dergelijke beelden werden door kunstenaarscollectieven gemaakt, zogenaamde brigades. Meerdere kunstenaars werkten aan het beeld. Kunste-
naars werden gelijkgesteld aan arbeiders en dat moest zich ook weerspiegelen in de kunst. Bovendien konden zo in korte tijd veel grote beelden en schilderijen vervaardigd worden. Bij de verspreiding van het communisme hebben kunstenaars, lang niet altijd vrijwillig, een belangrijke rol gespeeld. De naam van de kunstenaar is vaak anoniem, echter in dit geval is de kunstenaar wél bekend. Het betreft professor Baburin van de Academie voor Beeldende Kunst in Moskou. Sinds kort weten we dat dit beeld een voorstudie is van een –nooit gerealiseerd- standbeeld van meer dan 100 meter hoog! Het had geplaatst moeten worden aan de kust van de Baltische zee. Voor meer informatie over het beeld van Lenin zie www.fontanabadnieuweschans.nl Hans Nipshagen Kunstenaar en artistiek adviseur voor Fontana Bad Nieuweschans
heet nu
↓
AccountAnts Adviseurs
U en UNP
Postbus 900, 9400 AX Assen
(0592) 37 97 37 | www.unP.nl
Drents Museum Magazine
21
Russische geschiedenisquiz Dit schilderij, in 1931/32 gemaakt door Pavel Filonov, is te bewonderen in de tentoonstelling De Sovjet Mythe. Bent u benieuwd naar de Nederlandse benaming voor de afgebeelde hardwerkende arbeiders? Los dan de onderstaande vragen op. Als het lukt de juiste antwoorden te vinden en de gevraagde letters in te vullen op de stippellijn, dan komt ook de naam tevoorschijn van de fabriek waarin de vrouwen werkten. De antwoorden vindt u bij het colofon op pagina 42. 1
2
3
4
5
arbeidsters op de fabriek Krasnaja Zarja (de Rode
Vragen: 1 De arbeiders die in 1903 besloten Lenin te volgen, worden bolsjewieken genoemd. De naam bolsjewieken komt van het zogenaamde bolshinstvo en dat betekent: E) revolutie A) discipelen van Lenin S) meerderheid 2 In 1914 werd St.Petersburg omgedoopt tot Petrograd (het latere Leningrad, nu weer St.Petersburg), omdat: L) de vijand, Duitsland, dat eiste 22
Drents Museum Magazine
6
7
8
9
10
11
12
13
P) de toenmalige Russische regering niet wilde regeren vanuit een stad die vernoemd was naar een tsaar T) St.Petersburg te Duits klonk 3 Lenin zat tijdens de Eerste Wereldoorlog lange tijd in ballingschap in Zwitserland. Toen hij hoorde dat de tsaar was afgezet, reisde hij naar Rusland in: A) een koets met drie paarden (een trojka) O) een verzegelde trein E) ĂŠĂŠn van de eerste vliegtuigen
)
4 De juiste volgorde is: N) tsaar Nicolaas II, Lvov, Kerenski, Lenin, Stalin P) Lenin, Stalin, Chroesjtsjov, Brezjnev O) beide bovenstaande antwoorden zijn goed 5 Van alle kunst vond Lenin de belangrijkste: E) schilderkunst T) film Y) fotografie 6 Sovjet betekent: D) raad G) groep revolutionairen V) beweging tegen de adel 7 Op 26 oktober 1932 zag het Socialistisch Realisme het levenslicht met de oprichting van de Unie van Socialistische…. A) Schrijvers E) Beeldhouwers U) Cinematografen 8 D e Sovjet-Unie (USSR) werd opgericht op 30 december 1922 en werd ontbonden in: G) 1991 L) 1989 M) 1965 9 Op 24 juni 1924 stierf Lenin als gevolg van enkele hersenbloedingen. In zijn testament schreef hij over zijn mogelijke opvolger: “Hij is te grof en daarom stel ik voor om iemand anders als secretaris te benoemen. Diegene moet toleranter, loyaler, beleefder en attenter voor zijn kameraden zijn, betrouwbaarder en minder grillig.” Met ‘hij’ bedoelde Lenin: E) Stalin A) Trotski O) Kamenev 10 Stalin is geboren in: M) de Russische stad Jekaterinenburg S) de Poolse stad Zakopane R) de Georgische stad Gori
11 Een veelgebruikte uitdrukking van Stalin was: A) “Eén dode is een tragedie, een miljoen doden een statistiek” E) “De eerste de beste kok kan een land regeren” O) “Mensen trappen eerder in een grote leugen dan in een kleine” 12 In 1927 besluit Stalin dat de boer als zelfstandig ondernemer moet worden uitgeschakeld en alles zal worden ondergebracht in grote collectieve bedrijven. Wanneer dat plan stuit op verzet bij de boeren, neemt Stalin een rigoureus besluit: uitroeiing van de koelakken. Koelakken zijn: A) boeren die erin geslaagd waren zichzelf enigszins te verrijken U) alle boeren in de directe omgeving van Moskou O) boeren die kritiek durfden te leveren op Stalins bewind 13 In 1956 houdt Chroesjtsjov een geheime rede op het twintigste partijcongres, waarin hij de misdaden van Stalin onthult en veroordeelt. In hetzelfde jaar wordt de terreur afgeschaft, miljoenen mensen keren terug uit de strafkampen en het land wordt vrijer en vriendelijker. Deze periode noemen we: M) Perestrojka S) Glasnost D) De Dooi Op het schilderij staan enkele hardwerkende, klasse-bewuste socialistische vrouwen. Zij behoorden tot de gevorderden van de Sovjetsamenleving en werden ingezet bij de bouw van bepaalde prestigieuze bouwwerken. Ook kregen ze, als voortrekkers onder de arbeiders, vaak extra beloningen. Dergelijke speciale arbeiders werden Stachanovisten genoemd, naar Alexej Stachanov, de mijnwerker die soms wel tot veertien maal de door de staat als norm gestelde hoeveelheid steenkool dolf. 23
De Hermitage in St.Petersburg
REIZEN
Wilt u graag meer van het intrigerende Rusland zien? Ga dan mee met één van onze Drents Museum Reizen. Deze speciale reizen sluiten aan bij de museumcollectie en de grote internationale tentoonstellingen en worden georganiseerd in samenwerking met SRC-Cultuurvakanties, dé specialist in culturele reizen.
Voor meer informatie en boekingen: zie www.src-cultuurvakanties.nl/drentsmuseum 24
Drents Museum Magazine
De Wasiliuskathedraal in Moskou
Drents Museum Reizen beleef Rusland
v.a. 7 daagse vliegreis, vertrek 22 april 2013
1298,-
Socialistisch realisme in Rusland
Van schilderkunst tot architectuur De reis in het kort: dag 1: Vlucht Amsterdam – St.Petersburg dag 2: Stadsrondrit en bezoek aan het State Russian Museum dag 3: Bezoek aan de Hermitage en tour langs de diverse metrostations dag 4: Treinreis naar Moskou dag 5: Stadsrondrit, bezoek aan het Lomonosov universiteitsgebouw en het Kremlin dag 6: Rondleiding in de Tretjakov Galerij dag 7: Terugvlucht Moskou – Amsterdam
Socialistisch mozaïek in de metro van Moskou
Wijzigingen in het programma zijn voorbehouden.
Tijdens deze bijzondere reis, die aansluit bij de tentoonstelling De Sovjet Mythe, ziet u natuurlijk de hoogtepunten van de twee grootste Russische steden: de tegenpolen St.Petersburg en Moskou. De beroemde Nevski Prospekt en het Kremlin mogen ook zeker niet ontbreken. In het State Russian Museum in St.Petersburg, waar de werken uit de tentoonstelling vandaan komen, en in de Tretjakov Galerij in Moskou ziet u de absolute hoogtepunten van de schilderkunst uit de Sovjet-Unie. Natuurlijk is er veel aandacht voor de ‘paleizen van het volk’: de rijkversierde metrostelsels van beide steden. In de Russische hoofdstad zien we bovendien de futuristische Shuchovtoren, het briljante Melnikovhuis en de imposante ‘Zeven Zusters’, de stalinistische wolkenkrabbers die de skyline van Moskou nog steeds domineren. Kortom, deze reis biedt u een uitgelezen kans om een geheel andere kant van de prachtige Russische kunst te ontdekken! Deze reis is inclusief: • Vlucht KLM • Luchthaven belastingen en heffingen • Vervoer ter plaatse • Treinreis St.Petersburg – Moskou • Verblijf in 2-pk • HP • Entreegelden • Audiosysteem • Nederlandssprekende reisleiding Drents Museum Magazine
25
Wisselende opstelling vaste collectie Afdeling Kunst 1885-1935 Hoogtepunten werk op papier uit de eigen collectie Naast de vaste presentatie in de
Mesquita, Henricus Jansen, Ma-
Balzaal en in de grote zalen op
rius Bauer, Eduard Frankfort en
de benedenverdieping is in het
Gerrit Willem Dijsselhof. Sier-
prentenkabinet elke vier maan-
lijke geëtste lijnen, kleurrijke
den een nieuwe selectie uit de
aquarellen, zachte pastels en
collectie werk op papier te zien.
prachtige illustraties: schatten
Na de zomerpresentatie over
uit de eigen collectie in al haar
politieke prenten tonen wij nu
diversiteit.
een selectie van werk van kunstenaars als Georg Rueter, Jan Sluijters, Samuel Jessurun de
Willemijn Lindenhovius Conservator
Roesd is een uniek, nieuw concept, dat onder één opvallend dak van cortenstaal een tentoonstellingsruimte, een brasserie en een winkel voor bijzondere kunstproducten, woonaccessoires en cadeau-artikelen herbergt. De mooiste Giclée’s van Henk Helmantel, Marius van Dokkum en vele andere topkunstenaars vindt u bij RoesD. Een Giclée is een reproductie die in bijna niets onderdoet voor het origineel. Behalve dan dat ze een stuk betaalbaarder is. Zo is een Giclée het perfecte alternatief voor een origineel kunstwerk.
wo, do, vr 10 - 17.30 uur za 10 - 17 uur De Holm 34, 9356 VB Tolbert 0594-549707 post@roesd.nl • www.roesd.nl
26
Drents Museum Magazine
Samuel Jesserun de Mesquita, Olifant, ets, 1916
8 december 2012 t/m 24 maart 2013
TIJDELIJKE TENTOONSTELLINGEN Afdeling HEDENDAAGS REALISME Through thick and thin: Simon Schrikker T/m 27 januari 2013
Simon Schrikker (Utrecht, 1973) opent onze nieuwe tentoonstellingenreeks over jonge figuratieve kunstenaars. Zijn atelier in Rotterdam staat vol met gigantische doeken van honden die zichtbaar met veel energie geschilderd zijn. De verf staat in pieken op het doek en is vaak nog niet helemaal droog. De grond is bezaaid met verf en tubes. Deze schilderijen zijn samen met recente doeken van andere dieren te zien in het Drents Museum, dat in 2010 werk van Schrikker aankocht.
Simon Schrikker, Z.t. (Rode Hond). Olieverf op linnen, 2010. Collectie Drents Museum
In de periode 1995-1999 studeerde Schrikker aan de Academie Minerva in Groningen en vervolgens van 1999 tot 2001 aan het Dutch Art Institute te
Enschede, waar hij zijn Masters behaalde in de beeldende kunsten. In 2005 won hij de publieksprijs bij de tentoonstelling Koninklijke Prijs voor
Vrije Schilderkunst. Schrikkers werk werd onder andere aangekocht door het Gemeentemuseum Den Haag en de Caldic Collectie.
27
In het schilderij Z.t. (Rode Hond), collectie Drents Museum, komt een gigantische rode hond op de beschouwer af. Er gaat een sterke dreiging van het beeld uit. De beweging doet denken aan de manier van filmen van David Lynch, regisseur van de jaren negentig cultserie Twin Peaks. Wat is hier aan de hand? De motieven van Schrikker zijn ogenschijnlijk eenvoudig.
staan, weten we dat dit geen makke huisdieren zijn, kindervrienden of symbolen van trouw, maar ruige straathonden. Ook de agressieve manier van schilderen maakt de beelden dreigend en verontrustend. Die materialiteit van de doeken is zo nadrukkelijk aanwezig, dat zij de uitdrukkingskracht van de motieven bepaalt. Schrik-
“De wilde, virtuoze verfbanen geven Schrikkers dierenportretten hun vitaliteit” Honden, haaien, adelaars en inktvissen. Maar dit zijn geen plaatjes uit een dierenboek. Deze dieren boezemen angst in, ze zijn een toonbeeld van gevaar en kracht. Door de manier waarop Schrikkers honden geïsoleerd in het beeld
kers werk is daarmee ook een reflectie op de praktijk van het schilderen. De verf lijkt nog te bewegen op het doek, druipt nog na. Inzoomend op de verfhuid zien we een tweede beeld opdoemen: een landschap met hoge toppen. De
wilde, virtuoze verfbanen geven Schrikkers dierenportretten hun vitaliteit. Deze bijnaabstractie is paradoxaal, want de materie verbeeldt iets: de innerlijke kracht van de dieren. De verf is het hart dat in hun lijven klopt. Die spanning tussen beeld en medium, tussen vorm en materie, is kenmerkend voor Schrikkers werk. De overrompelende aanwezigheid van de beesten maakt dat de toeschouwer wordt gedwongen zich tot hen te verhouden: Wat willen ze van ons? Wie zijn ze? Is het wat het lijkt? Zijn we in een sinistere film beland? Willemijn Lindenhovius Conservator
Afdeling HEDENDAAGS REALISME Gezichten van dementie: Herman van Hoogdalem 2 februari – 19 mei 2013
Toen zijn moeder dement werd, maakte dit grote indruk op kunstenaar Herman van Hoogdalem. Het inspireerde hem om onder de titel ‘Gezichten van dementie’ een serie opvallend grote portretten van mensen met dementie te maken. Gijs Wanders, journalist en voormalig nieuwslezer, maakte bij elk portret een kort filmportret. In het onderstaande interview vertelt Herman van Hoogdalem over zijn werk en de totstandkoming van deze tentoonstelling.
28
Drents Museum Magazine
Hoe is het idee ontstaan om portretten van mensen met dementie te maken? “Twintig jaar geleden stierf mijn moeder, ze dementeerde. Zoals zij veranderde, haar lichaam en haar geest, dat heb ik nooit kunnen vergeten. Die beelden bleven maar op mijn netvlies staan. Net als de beelden van andere dementerenden die ik zag toen ik mijn moeder bezocht in het woonzorgcentrum De Dilgt in Haren. Ruim twee jaar geleden dacht ik: hier moet ik echt iets mee gaan doen en heb ik contact gezocht met de directie van De Dilgt”.
Kunstenaar Herman van Hoogdalem aan het werk in zijn atelier
Hoe bent u te werk gegaan en hoe was het contact met de geportretteerden en hun familie? “Het personeel en de directie van De Dilgt hebben mij alle medewerking gegeven die ik maar kon wensen, echt
“Mensen met dementie leven achter muren, ik wil deze mensen een gezicht geven” geweldig. Ontroerend voor mij was ook het contact met de mensen die ik geportretteerd heb. Aanvankelijk zag ik hier geweldig tegenop: wat voor houding moest ik aannemen, welk recht had ik om deze mensen te schilderen, veel twijfels. Eenmaal aan het tekenen ging alles vanzelf, ik was de enige die zich ergens druk om maakte. Ook het contact met de familie was heel bijzonder, door hen ben ik veel gaan begrijpen hoe het voor mijn vader en mijn broers en zussen geweest moet zijn destijds toen het mijn eigen moeder betrof. Ik vond dat ik onder moeilijke omstandigheden heel veel van de families vroeg: een portret van hun ge-
liefde dat in de openbaarheid van een museum komt te hangen en hun medewerking aan een documentaire. Dat ik hun toestemming kreeg, vond ik heel bijzonder. Alle ontmoetingen waren heel intens en wat mij verrijkt heeft is het feit dat ik als schilder achter mijn ezel weg moest: steeds in overleg met familie, personeel en met degene die ik portretteerde”. Hoeveel mensen heeft u voor dit project geportretteerd? “Ik heb zeven mensen geschilderd. Soms heb ik twee portretten van een persoon gemaakt omdat ik in één portret niet het beeld kon overbrengen waarvan ik dacht dat het belangrijk was. Ik wil graag
Drents Museum Magazine
29
Waarom hebben de portretten zo’n opvallend groot formaat? (150 cm./220 cm.) “Mensen die dementeren verdwijnen eigenlijk langzaam, hun gezicht verandert, soms verdwijnt het spreken. Ze leven achter de muren van allerlei centra. Ik wil deze mensen een gezicht geven. Als je kleine portretten maakt moet de kijker zelf toenadering zoeken om ze te zien. Ik wil graag dat deze portretten naar jou toekomen, onontkoombaar. Daarom heb ik ze veel groter dan levensgroot gemaakt. Daarnaast liep ik al lang rond met idee om grote portretten te maken. Ik wist alleen nog niet waarom. Daar kwam ik
achter toen ik in De Dilgt ging tekenen”. Wat laten de filmportretten in de tentoonstelling zien? “Toen ik mijn vriend Gijs Wanders (filmer en voormalignieuwslezer) vertelde over mijn serie portretten, belde hij na vijf minuten terug. Hij zei hij dat hij graag filmportretten wilde maken van de familie van de mensen met Hans Struik (camera), Paul Bosman (montage) en Gijs Crusius (regie). In de korte zes minuten-durende documentaires hoor en zie je de familie spreken over de relatie met hun dementerende geliefde. Ook zie je de wording van het geschilderde portret. Gijs Wanders stelt me in de documentaires ook een aantal vragen en op het laatst ziet de familie het portret en reageert erop. Samen met de portretten geeft het zo’n mooi integer beeld van deze ontwrichtende
ziekte die zoveel mensen treft. Het team waarmee we deze filmpjes hebben gemaakt, hebben of hadden allemaal direct te maken met dementie. Hierdoor waren de opnamedagen, voor ons en voor de families, van goud”. Yvet de Boer Medewerker afdeling Communicatie Portret dhr. Edzes, aquarel, 2012
de essentie van het veranderingsproces laten zien, soms lukt dat in één beeld en soms bleken er meer aspecten te zijn die ik niet in één beeld kon vangen”.
Afdeling HEDENDAAGS REALISME Ik ben er even niet: Thijs Jansen 25 mei – 15 september 2013
De tentoonstelling over het werk van kunstenaar Thijs Jansen (1986) is de tweede presentatie in de serie over jonge figuratieve kunstenaars. Het -vaak humoristische- werk van Jansen weerspiegelt een gevoelig oog voor alledaagse taferelen en decors. Fred Wagemans, galeriehouder van Kunstruimte in Beetsterzwaag, geeft een toelichting op het unieke en ongewone werk van deze jonge Groningse kunstenaar.
30
Drents Museum Magazine
“Nederland is een hedendaags fijnschilder rijker en het is terecht dat het Drents Museum daar direct op inspringt. Toch zullen niet alle kijkers zich even behaaglijk voelen, daarvoor zijn de schilderijen
van Thijs Jansen te ongewoon. Stofuitdrukking, lichtval, anatomie, atmosfeer en een afgewogen compositie: je vindt het allemaal in dit werk, maar wel op een andere manier dan gebruikelijk. De extreme
Thijs Jansen, Bikini-Afdeling, 2011
detaillering en techniek van Jansen geven, hoe adembenemend ook, niet de doorslag. Ze houden wel je oog bezig, lang genoeg om je te realiseren dat je beland bent in een wonderlijke en niet vanzelfsprekende voorstelling. Neem nou het schilderij BikiniAfdeling uit 2011. Drie onderdelen laten zich eenvoudig benoemen: twee wandrekken met bikini’s, een achterwand met een foto van drie dartele meisjes en twee pashokjes. Tezamen de bikini-afdeling van een warenhuis. Maar hiermee is alleen iets gezegd over de afbeelding, over het plaatje. Maar nog niets over het schilderij als maaksel, laat staan over het onderwerp. Sta je met je neus op het werk dan zie je dat de meisjes op een aantrekkelijke, ‘zacht-impressionistische’ manier zijn geschilderd. De bikini’s in de rekken daarentegen zijn helder te onderscheiden abstracte composities. De vloer en de pashokjes zijn onaantrekkelijk en nauwelijks uitgewerkt.
verschillende schilderwijzes binnen een voorstelling. Door louter verfopbreng maakt hij een spannend verhaal, in concreto, zonder omhaal van woorden. Thijs Jansen schildert vaak uit de herinnering. Hij is opgegroeid in het Groningse Kiel-Windeweer in een artistiek gezin. Academie Minerva in Groningen was bij wijze van spreken zijn natuurlijke be-
“Een lofzang op de levendigheid van het ons omringende” Het zou een smakelijk onderwerp kunnen zijn, maar het schilderij gaat de andere kant op. De mogelijkheid van een erotische voorstelling wordt teniet gedaan door de smoezelige indruk van het interieur. Thijs Jansen bereikt deze ongemakkelijke tegenstrijdigheid door te kiezen voor
stemming. Talloze winterochtenden heeft hij op de Kielsterachterweg staan wachten op de bus naar het station. Het schilderij ‘Bushokje (Night of Hardcore)’ uit 2011 is zoals hij zich dit hokje wil herinneren, het is niet per se het hokje zoals het letterlijk daar heeft gestaan (juist in de maand dat
het schilderij ontstond zijn de oude hokjes vervangen door nieuwe frisse standaard hokjes van de busmaatschappij, we kunnen het niet meer controleren). Staan we met onze neuzen op het schilderij dan zien we een bont behang van opgeplakte flyers en posters die muziek evenementen voor de jeugd aankondigen. Het is een woekering van titels, namen, data en beeldmerken, die een overtuigend realistische indruk maken. Maar het is een ‘nabeeld’, grotendeels verzonnen. Het is geen nostalgisch verlangen naar een afgesloten jeugd, geen omzien naar ongekunstelde puberjaren. Het is wel een lofzang op de levendigheid van het ons omringende”. Fred Wagemans Galeriehouder Kunstruimte
Drents Museum Magazine
31
feest en cadeau Ballonnen - Helium
Slingers - Huldeborden Schmink + accessoires Cadeau artikelen
Themakleding kinderen + volwassenen
Partylenzen
Om van elk feest een groot succes te maken
Kerkstraat 22A - Assen • (0592) 30 90 97
The Art of Fashion
Assen | Kruisstraat 30 Haren | Brinkhorst 4/8
32
Drents Museum Magazine
Drents Museum in het UMCG Noordelijke Realisten uit het Drents Museum T/m 11 januari 2013 Fonteinstraat in het UMCG
Tot en met 11 januari 2013 tonen wij schilderijen van twaalf Noordelijke Realisten in het Universitair Medisch Centrum Groningen. De tentoonstelling is tot stand gekomen binnen een samenwerkingsverband met het Kunstgenootschap Thomassen à Thuessink van het
Peter Durieux, Winterlandschap, 1992. Acrylverf op paneel. Schenking ING collectie, Nederland
UMCG, waar naast het Drents Museum ook Academie Minerva, het Groninger Museum en Kunstruimte Wagemans aan deelnemen. Er is werk te zien van Arnout van Albada, Sam Drukker, Peter Durieux, Douwe Elias, Albert Greving, Peter Hartwig, Trudy Kramer, Wout Muller, Pieter Pander, Ben Rikken, Hester Schroor en Piet Sebens. Zoals duidelijk te zien is in deze presentatie, verwijst de term Noordelijk Realisme naar een zeer diverse groep
beeldend kunstenaars die hun werk vaak gezamenlijk to(o) n(d)en en die aanwezig zijn (en waren) in de collecties van galerieën als Galerie Mokum en Galerie Wiek XX. Het gaat om kunstenaars van verschillende generaties, werkend in uiteenlopende stijlen, die (vaak) verbonden zijn (of waren) aan Academie Minerva in Groningen. Deze academie kreeg in de jaren tachtig een belangrijke rol in de figuratieve kunst, onder andere omdat ze zich richtte op gedegen kennis van technieken en materialen, en
op de correcte weergave van anatomie en ruimte. In het nieuwe Drents Museum is het hedendaags realisme permanent te zien, in wisselende opstellingen. Op dit moment toont het museum werk van de - eveneens Noordelijke - Fuji Art Association, met werk van Ger Siks, Matthijs Röling, Wout Muller, Clary Mastenbroek en Trudy Kramer. Willemijn Lindenhovius Conservator Drents Museum Magazine
33
Actium verhuurt bijna 16.000 woningen in Drenthe en Zuidoost Friesland. U heeft bij ons de keuze uit appartementen voor een- of tweepersoonshuishoudens tot ruime gezinswoningen, in de stad én op het platteland. Naast de verhuur van woningen bieden wij ook woningen te koop aan. Goed onderhouden woningen
plezierig
duurzaam
zorgeloos
voor een aantrekkelijke prijs. Bezoek onze website op www.actiumwonen.nl.
wonen... dát is Actium!
Actium heeft vestigingen in Assen - Oosterwolde - Ruinen - Smilde
Ervaring van decennia, techniek van morgen Het Drents Museum - een museum om trots op te zijn! En wij zijn trots dat wij hieraan een steentje hebben mogen bijdragen.
Machlaan 35 • 9761 TK Eelde T 050 53 34 777 E info@gevekebouw.nl www.gevekebouw.nl
Geveke Bouw heeft vestigingen in Eelde, Delfzijl, Groningen en Heerenveen
advertentie Geveke.indd 1
34
Drents Museum Magazine
17-05-10 14:23
Drents drinkwater Natuurlijk uit de kraan
Waterleidingmaatschappij Drenthe wmd.nl
Drents Museum Magazine
35
36
Drents Museum Magazine
DRENTS MUSEUM JEUGD
Het Kindermuseum Boordevol Energie! De naam zegt het al: in het Kindermuseum Boordevol Energie staat energie centraal. Kinderen leren hier niet alleen spelenderwijs over energie van het verleden (aan de hand van onze museale collectie), ook de energie in het heden en in de toekomst komt aan bod. In het interactieve Kindermuseum kunnen kinderen
via een chip in het speciale kinderentreebewijs allerlei spellen activeren. Hiermee verzamelen ze punten die vervolgens weer omgezet worden in energie. De jonge bezoekers worden in het Kindermuseum begeleid door Leo van Assen, een moderne versie van de uitvinder, kunstenaar en visionair Leonardo da Vinci. Het Kindermuseum is geschikt voor kinderen van zes tot en met twaalf jaar, maar ook ouders en grootouders zijn welkom. Voor laatstgenoemden is het Kindermuseum Boordevol Energie! waarschijnlijk een feest der herkenning. Het muzikale duo Nick & Simon hebben op 28 september 2012 het Kindermuseum op grootse wijze geopend.
Het Kindermuseum is powered by NAM
Websites voor de jeugd Speciaal voor de jeugd heeft het Drents Museum de website van het Drents Museum (www.drentsmuseum.nl) opgedeeld in een volwassen- en een jeugdversie. Op de jeugdsite lezen kinderen o.a. welke leuke kinderactiviteiten in het museum georganiseerd worden. Daarnaast heeft het Drents Museum ook een energieke site voor de jeugd gelanceerd die gekoppeld aan de jeugdsite en in het teken staat van het Kindermuseum. Hier is van alles te doen voor kinderen in de leeftijd van 6 tot en met 12 jaar. Zo krijgen ze tips om op een simpele manier veel energie te kunnen besparen, bijvoorbeeld door de douche een minuutje eerder uit te zetten. Ook staat er een energiespel op de site, waarin kinderen gebruiksvoorwerpen met elkaar moeten associëren binnen een bepaald thema, bijvoorbeeld ‘warmte’ of ‘ver-
koeling’. Bij het onderdeel ‘weetjes’ leren kinderen vervolgens allerlei wetenswaardigheden over energie. De informatie op de site vormt een goede voorbereiding op een bezoek aan het Kindermuseum. Maar ook wanneer de jeugd al in het Kindermuseum is geweest, is er op deze site nog van alles te doen. Ellen Broekhuizen Stagiaire afdeling Communicatie
Drents Museum Magazine
37
Samenwerking verlengd Het Drents Museum is sinds 2008 beneficiënt van de BankGiro Loterij en ontvangt jaarlijks € 200.000,- structureel steun voor aankopen en het toegankelijk maken van de collectie. Eind 2012 is de samenwerking positief geëvalueerd en met vijf jaar verlengd. De bijdrage van de BankGiro Loterij zal in de periode 20132017 worden ingezet ter verbetering van de collectie en voor de kwaliteitsverbetering van de collectie door restauratie. Succesvolle samenwerking Judith Lingeman, Manager Goede Doelen van de BankGiro Loterij: “Het Drents Museum staat sinds de grootscheepse vernieuwing en uitbreiding stevig op museale kaart. Het museum heeft
zich ontwikkeld tot een provinciaal museum met internationale ambities. De loterij draagt hier graag aan bij en kijkt uit naar de voortzetting van de succesvolle samenwerking”. Geweldige opsteker Voor het Drents Museum is verlenging van het beneficiëntschap in deze economisch moeilijke tijd een geweldige opsteker, waarmee we met name de zorg voor de eigen collectie op het gebied van conservering, restauratie en acquisitie weer de wenselijke aandacht kunnen geven. Een van de belangrijkste onderdelen daarvan is de restauratie van de veenlijken, waarvan het Drents Museum wereldwijd de meeste in bezit heeft.
Cultuur is eten en drinken. Al voor E 4 wordt u gevoed.
r ateu n o ! dd Worjuist nu
Beeldende kunst, geschiedenis & letteren, monumentenzorg, muziek & theater en natuurbehoud. Het Prins Bernhard Cultuurfonds zet zich in voor cultuur die u raakt. Al vanaf e 4 per maand wordt u gevoed. Ga naar www.cultuurfonds.nl.
38
Drents Museum Magazine
Zoekt u een mooi souvenir of een origineel cadeau? Kom dan eens langs in onze Museumshop. Hier vindt u een uitgebreid assortiment artikelen op het gebied van de archeologie, kunst 1885 – 1935, hedendaags realisme én de tijdelijke tentoonstellingen. De Sovjet Mythe Passend bij de tentoonstelling ‘De Sovjet Mythe’ heeft de Museumshop een breed assortiment aan Russische artikelen. Van mooie handgemaakte houten objecten, als matroesjka’s, vingerhoedjes, sleutelhangers en kinderspeelgoed, tot een grote collectie aan gerelateerde boeken, waaronder Russische literatuur, kookboeken, reisgidsen en geschiedenisboeken. Uiteraard kunt u hier ook de fraaie tentoonstellingscatalogus en diverse ansicht-
kaarten met schilderijen uit deze tentoonstelling kopen. Vast Assortiment Ons vast assortiment bestaat uit verschillende boeken over kunstenaars en kunststromingen, archeologische onderwerpen en over de geschiedenis van Drenthe. Verder zijn er sieraden en exclusief keramiek met afbeeldingen uit de ING Collectie. Natuurlijk kunt u ook voor kunstkalenders, kunstkaarten en allerlei cadeau-artikelen bij ons terecht. In het kader van
het Kindermuseum besteden we extra veel aandacht aan de jeugdige bezoeker. Voor hen zijn er onder meer jeugdboeken, tal van onderzoeks- en ontdekkingspakketten. Webshop Een deel van onze artikelen is ook te koop via onze geheel vernieuwde webshop. Zie webshop.drentsmuseum.nl
Meer weten over het Socialistisch Realisme? Wij bevelen de onderstaande literatuur aan. De publicaties zijn ook verkrijgbaar in de Museumshop: Frank Westerman, Ingenieurs van de Ziel (2002) Orlando Figes, Fluisteraars – Leven onder Stalin (2007) Vasili Grossman, Alles stroomt (1961) Michail Boelgakov, De meester en margarita (1940) Drents Museum Magazine
39
Vriend schap
Het Drents Museum heeft ruim 1885 Vrienden. Ieder van deze Vrienden heeft een eigen reden om zich te verbinden aan het museum. In deze rubriek komen de Vrienden zelf aan het woord. Wat beweegt ze om Vriend te zijn? Waarom hebben ze gekozen voor het Drents Museum? Vriend Donald Ottens vertelt: “Waarom mijn vrouw en ik naar het museum gaan? We zijn er zo graag. We zetten de auto ergens in de buurt en lopen door die gezellige straatjes in Assen. Ik kijk even bij galerie Muskee of er iets moois hangt, loop bij de muziekwinkel om de hoek binnen en neus tussen de pianopartituur en langzaam gaan we naar het museum, zoals je je verheugt op een verjaardagsfeestje. Lopend langs het ‘oude’ museum bewonder iedere keer ik het imposant repeterende, statige en vertrouwde gebouw. En als we hoek om gaan ik zie de regelmatige terugkerende strakke lijnen in de glaspartijen en de watervijvers op het dak en komt steeds een gevoel van lichte opwinding. Peper en zout is het. Zoet en zuur. Een heerlijke combinatie. Het overweldigende wit in de nieuwe centrale hal is majestueus. De mooie lijnen van de muren en het dak bekijk ik telkens als eerste. En die schitterende, veel te hoge deuren bij de wc’s, heel onhandig voor oude dametjes, maar zo imposant en mooi door hun verticaliteit. Maar het allermooiste, dat zijn de leuningen. Uit blinkend staal en glanzend als spiegels. Ze bestaan uit één stuk, van boven naar beneden, 40
Drents Museum Magazine
met alle hoeken en rondingen. Je ziet niet waar ze gelast zijn. Je begrijpt niet hoe ze die vervoerd hebben. Die leuningen zijn kunst en te verleidelijk om niet telkens te voelen hoe glad ze zijn. Na de witte hal slenteren we door de witte tentoonstellingsvleugel en vervolgens door de donkere kamers met oude meesters om te eindigen een verdieping hoger in de gangen van het oude klooster. En de kunst? Ja dat ook, die nemen we en passant mee. Begrijpt u waarom we steeds terugkomen? We zijn er gewoon zo graag.” Wilt u een keer uw verhaal over uw Vriendschap met het museum vertellen? Voor meer informatie: Afdeling Communicatie Drents Museum, T (0592) 377 705 Wilt u ook Vriend worden? Voor meer informatie: Secretariaat Drents Museum, T (0592) 377 709
KOMENDE TENTOONSTELLINGEN De Dode Zeerollen 9 juli 2013 tot en met 5 januari 2014 U heeft het vast al ergens gelezen of gehoord: de Dode Zeerollen komen naar Assen! Het Drents Museum is trots één van ’s werelds grootste archeologische ontdekkingen van de 20ste eeuw te kunnen tonen.
In deze tentoonstelling zijn originele Bijbelse manuscripten en objecten uit de derde eeuw voor Chr. tot de eerste eeuw na Chr. en alternatieve teksten te zien die niet in de Bijbel terecht zijn gekomen. De teksten op deze wereldberoemde rollen geven ons onschatbare informatie over de geschiedenis en cultuur van het Jodendom en Christendom. Verder zijn er objecten uit het oude Judea, uit Jeruzalem en uit de nederzetting van Qumran, waar de rollen gevonden zijn. De tentoonstelling wordt in nauwe samenwerking met het Qumran Instituut in Groningen samengesteld. Scan de qr-code met uw smartphone en bekijk hier alvast het promotiefilmpje.
Lyrische lijnen 29 juni tot en met 22 september 2013 Klimt, Kokoschka, Schiele e.a. Tekeningen uit de Grafische Sammlung Landesgalerie Linz Afdeling Kunst 1885-1935 De naakten, figuren en portretten van Klimt, Kokoschka en Schiele lijken soms wel zielebeelden, verbeeldingen van het innerlijk. Met hun gevoelige, elegante lijnen voeren deze kunstenaars u terug naar Wenen rond 1900. De Grafische Sammlung Landesgalerie Linz stelt haar topstukken beschikbaar voor het Drents Museum. De werken geven een kijkje in de keuken van grote meesters; tekeningen werden immers vaak gebruikt als studie voor schilderijen. De thema’s zijn divers, o.a. naakten, portretten, figuren, dieren en landschappen. De selectie biedt een rijk overzicht van de Oostenrijkse kunst op papier rond 1900. 41
E n verder …
Microsoft
Rondleidingen en arrangementen U kunt uw museumbezoek uitbreiden met een rondleiding, arrangement en/of programma op maat. Meer informatie: T (0592) 377 709 of E boekingen@drentsmuseum.nl
Onderwijs Er zijn educatieve programma’s voor het basisonderwijs en het voortgezet onderwijs. Deze kunt u boeken voor het schoolseizoen 2012–2013. Meer informatie: T (0592) 377 709 of E boekingen@drentsmuseum.nl
Zalenverhuur Het Drents Museum beschikt over verschillende faciliteiten voor zalenverhuur ten behoeve van vergaderingen, recepties of andere speciale bijeenkomsten. Meer informatie: T (0592) 377 709 of E boekingen@drentsmuseum.nl
Grandcafé Krul Dé ontmoetingsplaats voor museumbezoekers voor een drankje en hapje. Daarnaast te reserveren voor bv. een exclusief diner of receptie. Meer informatie: Bos&Bos Catering T (050) 5253326 of E www.boscatering.nl
Trouwen U kunt ook trouwen in het Drents Museum! Meer informatie: Gemeente Assen T (0592) 366 911 Businessclub Drents Museum De Businessclub Drents Museum is een club waarin bedrijven die het Museum een warm hart toedragen, zijn verenigd. Het lidmaatschap kost € 1.500,- per jaar, exclusief BTW, en wordt voor een periode van drie jaar aangegaan. Met het lidmaatschap wordt de slagvaardigheid van het Drents Museum vergroot en draagt een onderneming bij aan een aantrekkelijk cultureel aanbod in Drenthe. Meer informatie: T (0592) 377 701
App Store
Qik
Tumblr
Behance
Friendster
RSS Update #1
Google Buzz
Ebay
Gowalla
Delicious
COLOFON Het Drents Museum Magazine is het tijdschrift van het Drents Museum en verschijnt bij aanvang van nieuwe grote tentoonstellingen. Jaargang 29, nummer 3 November 2012 Samenstelling en eindredactie Yvet de Boer
Met bijdragen van Annabelle Birnie, Hester Boer, Yvet de Boer, Ellen Broekhuizen, Dianne Eldering, Marc Hannemann, Herman Delicious van Hoogdalem, Mayra Hoogesteeger, Gijs Kessler, Christl Latupeirissa, Willemijn Lindenhovius, Karen Mertens, Donald Ottens, Sjeng Facebook Scheijen, Nicole Venema en Fred Wagemans. Foto’s Pagina 5 Marco Sweering Slash Dot Pagina 33 Ellen Broekhuizen Pagina 37 Jolanda Schachtschabel Pagina 39 Fabian Altena Vormgeving Open communicatiebureau DTP en Drukwerk Koninklijke Van Gorcum BV
Newsvine
Oplage 15.000 exemplaren Yahoo
Bent u geïnteresseerd in adverteren in dit Drents Museum Magazine, neemt u dan contact op met Henk Krans Facebook MySpace T (0592) 271718/ (06) 51385270. Flickr Twitter E h.krans@inter.nl.net Wilt u de (gratis) digitale nieuwsbrief ontvangen? Ga naar www.drentsmuseum.nl en Slash Dot Mixx MySpace StumbleUpon abonneer u nu! Brink 1, Assen Postbus 134, 9400 AC Assen Reddit FriendFeed T (0592) 377 773 Mixx Skype F (0592) 377 719 E info@drentsmuseum.nl Delicious Flickr I www.drentsmuseum.nl Newsvine FriendFeed
42
Drents Museum Magazine
SlideShare YouTube
Open Dinsdag t/m zondag en op feestdagen Facebook MySpace van 11.00-17.00 uur. Yahoo
Yahoo Buzz
SlideShare Google Gesloten Delicious Eerste kerstdag en nieuwjaarsdag Slash Dot Mixx gesloten.
Twitter Xing
StumbleUpon Retweet Podcast
Skype Digg Button Red Update #2 YouTube Technorati Twitter IconDock Google LinkedIn StumbleUpon Hyves Delicious Netvibes Google Talk Flickr Skype
MSN Netvibes Facebook
Facebook Apple AOL MySpace
FriendFeed
YouTube
App Store MSN
Amazon Apple Slash Dot
Slash Dot Last.fm MobileMe Mixx
Newsvine
SlideShare
Microsoft Yahoo Buzz
Russische geschiedenisquiz pagina 22/23: Reddit 1=S 2=T 3=O 4=O 5=T 6=D 7=A 8=G 9=E 10=R 11=A 12=A 13=D De titel van het schilderij luidt: Stootarbeidsters op de fabriek Krasnaja Zarja (de Rode Dageraad) Microsoft
Flickr
Koninklijke Van Gorcum BV • Industrieweg 38, 9403 AB Assen Postbus 43, 9400 AA Assen [t] 0592 37 95 55 • [f] 0592 37 20 64 [e] info@vangorcum.nl • [i] www.vangorcum.nl
003-12
Kwaliteit tot in de kleinste puntjes...
Cultuur maakt je rijker De BankGiro Loterij is de cultuurloterij van Nederland. Maandelijks spelen deelnemers mee voor kans op ruim 250.000 prijzen en voor behoud van molens, musea en monumenten in Nederland. Het Drents Museum ontving tot nu toe maar liefst 1,75 miljoen euro van de BankGiro Loterij. Deze bijdrage heeft het museum deels voor de herinrichting van de nieuwbouw gebruikt en voor het project het grootste Poppenhuis van Nederland. Hiermee geeft het museum het publiek de gelegenheid om op een verrassende wijze de geschiedenis te laten beleven. Wilt u meespelen voor behoud van cultuur in Nederland? Ga naar www.bankgiroloterij.nl
Foto’s Drents Museum (Wit interieur): J. Collingridge