Vernis Magazine, editie#8, Nederlandse editie

Eenmalig in Nederland

The Frick Collection

Must See in het Mauritshuis

Piet Boon’s Huys in New York Dutch Design in New Amsterdam

DE PO T: BI N N E N K I J K E N BI J H ET BON N E FA N T E NM USEUM MODE R N E K L A S SI E K E R : GR A N DFAT H E R C L OC K VA N M A A R T E N BA A S PLUS: W I L L E M VA N ROI J E N

OVER DE TOEKOMST VAN TEFAF

Bevoorrecht wonen aan de Vecht

BUITENPLAATS OVERWEER Op nog geen 20 km van Het Concertgebouw, 26 km van Schiphol en 5 minuten van de pittoreske dorpskern van Breukelen ligt Buitenplaats Overweer. Een plek om comfortabel en veilig te wonen op een van de mooiste locaties van Nederland. Overweer omvat verschillende kleinschalige appartementengebouwen, alle voorzien van lift en parkeergarage en ieder met eigen architectonische signatuur. Dankzij de kleinschalige opzet van de buitenplaats genieten de bewoners van optimale privacy in een parkachtige setting. Overweer wordt vanaf de openbare weg ontsloten door beveiligde toegangen, waardoor privacy, veiligheid en rust gegarandeerd zijn. Vanzelfsprekend is er een eigen huismeester die zorg draagt voor de bewoners en het park. Dit alles direct aan de Vecht op een buitenplaats die de idyllische sfeer van weleer uitstraalt, met de garantie en voordelen van hoogwaardige nieuwbouw. Buitenplaats Overweer: de veiligste investering om in te wonen.

BIJZONDERHEDEN: • Zorgeloos woongenot aan de Vecht • Conciërge (comfort en veiligheid) • Centrale ligging: 20 km van Amsterdam, 26 km van Schiphol • Zorgeloos wonen door hoogwaardige bouw • Royale appartementen: vanaf ca. 145 m2 tot 300 m2 • Optimaal thermisch en akoestisch geïsoleerd • Fraaie geveldetaillering, gebruik van duurzame en natuurlijke bouwmaterialen • Hardhouten binnen- en buitenkozijnen, hardhouten terrassen en hekwerken • Videofooninstallatie • Vloerverwarming door het gehele appartement • Koopsom van € 612.500 tot € 1.395.000 • Bijdrage V.v.E. van € 255 tot € 545 per maand (afhankelijk van het appartement)

BUITENPLAATS OVERWEER Straatweg 256, Breukelen www.buitenplaatsoverweer.nl

VERKOOPINFORMATIE Ankersmit makelaars De Koster cs makelaars

0294 - 234 774 035 - 623 36 41

VOORWOORD

BUITENLANDSE ZAKEN Hoe divers ook, als er één ding is dat de kunsthandel verbindt, dan is dat het internationale karakter ervan. Verzamelaars zijn gegrepen door een stijl, periode, naam of stroming.

Landsgrenzen zijn hierbij zelden een factor, getuige ook de talloze transacties die over de landsgrenzen gaan. En dat is niet alleen het geval tijdens een beurs als TEFAF, waar de privéjets traditioneel strijden om een goede parkeerplek op het vliegveld van Maastricht.

Ook als er geen grote beurs is verwelkomen Nederlandse handelaars veel geïnteresseerden en kopers uit het buitenland en zijn Nederlandse connoisseurs vaak bij buitenlandse handelaren te vinden. Het is dan ook niet ver-

wonderlijk dat we al langer de vraag krijgen naar een Engelstalige editie van Vernis. Met de unieke verspreiding van Vernis via onder meer de leden van de Koninklijke VHOK en bij beurzen als PAN Amsterdam en TEFAF trekt ons magazine al jaren de aandacht van buitenlandse bezoekers.

En het blijft niet bij aandacht alleen: de prachtige fotografie in Vernis verleidde veel kunstliefhebbers die geen Nederlands spreken om het magazine toch mee te nemen. Maar dat is natuurlijk niet voldoende.

Daarom komen we nu, met alweer de achtste editie van ons magazine, met een dubbele editie: een ‘gewone’ Vernis, in het Nederlands, en een Engelstalige editie.

Er is natuurlijk geen logischer nummer voor deze primeur dan onze jaarlijkse TEFAF-editie, want TEFAF is traditioneel de meest internationale beurs die in Nederland wordt gehouden. We zijn dan ook heel verheugd dat TEFAF-voorzitter Willem van Roijen ons inzicht geeft in zijn visie op TEFAF en de inderdaad steeds internationaler wordende kunstwereld. Ook internationaal is ontwerper Piet Boon, voorjaar / zomer 2015

TEFAF 2014

die ons een kijkje gunt in zijn fenomenale project Huys in New York City. Een stad waar Nederlanders van oudsher een band mee hebben, een band die nu wordt versterkt met dit prachtige ontwerp waar Nederlands design en Amerikaanse grandeur samenkomen. En neem Boons naamgenoot (geen familie) Guus Boon, die ons meeneemt in zijn niet te stuiten passie tot verzamelen. En omdat er in dit nummer met TEFAF enige nadruk ligt op Maastricht, daalden we ook af in het depot van het Bonnefantenmuseum en geven we in onze rubriek In Beeld de mooiste adressen in de Maasstad.

Een rijk nummer dus, waarbij ik zowel de Nederlandse als de buitenlandse lezer veel kijk- en zeker ook leesplezier toewens.

Robert D. Aronson

Voorzitter van de Koninklijke Vereeniging van Handelaren in Oude Kunst in Nederland vernis#08

–

003

vernis INHOUD

042 Depot: Bonnefantenmuseum Maastricht Normaal gesproken is het depot van het Bonnefantenmuseum niet voor buitenstaanders toegankelijk. Voor Vernis opende het Maastrichtse museum van hedendaagse en oude kunst de deuren.

032

Interview: Guus Boon Guus Boon verzamelt alles wat los en vast zit. De makelaar is een ‘intuïtief verzamelaar’ met een collectie die varieert van schilderijen en staande horloges tot wandelstokken en snuifdozen. En waar huisvest je zo’n enorme collectie? In een zelfontworpen palazzo in je achtertuin.

RU BR I E K E N...

003 | Voorwoord 004 | Inhoud 011 | Trouvailles 030 | C olumn

041 | Column Ivo Weyel 058 | Column Martin Roth 090 | Boeken

Yvo van Regteren Altena 096 | Ledenlijst Koninklijke VHOK

004

–

vernis#08

062 Reportage: het Mauritshuis Het Mauritshuis trekt volle zalen met de unieke tentoonstelling ‘The Frick Collection’. Directeur Emilie Gordenker: ‘We hebben uitsluitend meesterwerken.’ voorjaar / zomer 2015

20024

Onze collectie is op 22 maart aanstaande te bekijken in de Toren van het Bonnefantenmuseum in Maastricht tijdens de Tefaf. U bent van harte welkom.

vernis INHOUD

070 Portret: Willem van Roijen

060

TEFAF-directeur Willem van Roijen streeft ernaar om TEFAF de belangrijkste kunstbeurs ter wereld te laten blijven. ‘Alles is daarop gericht.’

Portret: Piet Boon Het Dutch Design van Piet Boon krijgt ook in New York vorm in appartementencomplex Huys aan 404 Park Avenue. ‘Alles begint met een doordacht concept en eindigt met het toevoegen van huiselijkheid.’

E N OOK ...

026 | Mijn mooiste stuk Fine Art Consultant Hélène van der Ven viel als een blok voor deze Spot-ets van Damien Hirst.

076 | Cursusprogramma Ga in de leer bij een oude meester.

086 | Mijn mooiste stuk In de collectie van kunstenaar Cole Morgan ontbrak nog een paard. Dit terracotta exemplaar uit de Han-dynastie moest hij hebben.

094 | in beeld Hotellier-restaurateur Camille Oostwegel tipt de zes fijnste adressen in Maastricht.

098 | Toekomstantiek Grandfather Clock van Maarten Baas.

006

–

vernis#08

078

Ensemble Allerhande gevleugelde hemelbewoners, juwelen en andere pronkstukken en een selectie van Oosterse en Westerse kunst. Een greep uit het aanbod van de leden van Koninklijke VHOK, thematisch gefotografeerd door Marie Cécile Thijs. voorjaar / zomer 2015

An Art Nouveau Sunflower Pendant Paris c. 1900 LĂŠopold Gautrait 1865-1937

Jan van Nassaustraat 76 | 2596 BV Den Haag | +31 (0)70 324 09 87 | silver @aardewerk.com | www.aardewerk.com

COLOFON

VOORJA AR / ZOMER 2015

|

JAARGANG 05 #08

Hoofdredactie

Mischa van de Woestijne Eindredactie

Melinda Braaksma / Edit Value (melinda@editvalue.nl) Engelse vertaling

Francesca de Châtel Art direction

Antoine Hamers / Wolk Ontwerp (antoine@wolkontwerp.nl) Uitgever en bladconcept

Mischa van de Woestijne / MI7 Media Intelligence (mischa@mi7.nl) Medewerkers TEKST

Nic Chadwick, Aya Langeveld, Jorrit Niels, Yvo van Regteren Altena, Martin Roth, Ivo Weyel, Mischa van de Woestijne BEELD

Paul Barbera, Michael Bodycomb, Peter Boer, Frank van den Burg, Jesaja Hizkia, Friso Keuris, Tekenteam.nl, Marie Cécile Thijs, Marte Met speciale dank aan

Robert Aronson, Caroline Esbach, Lars Gude, Paul van Rosmalen, Jettie Rozemond, Nynke van der Ven Advertenties, abonnementen en nabestellingen

Koninklijke Vereeniging van Handelaren in Oude Kunst in Nederland Damrak 375 nl-1012 zj Amsterdam TELEFOON +31 (0)20-6238904 E-MAIL info@kvhok.nl INTERNET www.kvhok.nl Druk

Van Aalst Printmanagement, Zaandijk Distributie

De Nederlandse editie van Vernis verschijnt in een oplage van 18.000 exemplaren en wordt verspreid via de bij de Koninklijke VHOK aangesloten leden en op de belangrijkste kunstbeurzen in Nederland en België.

COVERBEELD: SNUIFDOOS MET AFBEELDING VAN NAPOLEON, COLLECTIE GUUS BOON (P. 32).

FOTOGRAFIE: MARTE © 2015 KVHOK/MI7 MEDIA INTELLIGENCE VERNIS IS EEN UITGAVE VAN DE KVHOK EN MI7 MEDIA INTELLIGENCE. NIETS UIT DEZE UITGAVE MAG WORDEN VERMENIGVULDIGD, OPGENOMEN IN EEN ELEKTRONISCH DATABESTAND OF WORDEN GEPUBLICEERD, OP WELKE WIJZE DAN OOK, ZONDER VOORAFGAANDE SCHRIFTELIJKE TOESTEMMING VAN DE RECHTHEBBENDEN (ARTIKEL 15 AUTEURSWET).

ISSN 2211-4017

008

–

vernis#08

voorjaar / zomer 2015

MM IE GI K E RE K EE BZRIZE LI VL L E V IR EZB RE B ER E KG R EG IM ANTIQUITIES ANTIQUITIES SNIOC T- N ANCIENT EI-CANCIENT NA - SCOINS EITCOINS IUQITNA

GALLO-ROMAN GALLO-ROMAN SEBRONZE LKAREHBRONZE NAKED FO ERUNAKED G FIGURE IF DEKFIGURE A OF N HERAKLES EZNOF ORBHERAKLES NAMOR-OLLAG H. 15 cm.

H. 15 1st-2nd cm.

2891st-2nd 1cent -s06AD. 91cent Aex SUAD. priv. .llocex coll. .vpriv. irpUSA xecoll. .D 1960s-1982 AUSA tnec1960s-1982 dn2-ts1 .mc 51 .H

TEFAF TEFAF MAASTRICHT, 51MAASTRICHT, 02 hcraM 2 13 2 --13 3 22 1-,March T22 HCMarch IRT 2015 SAA2015 M FAFET MECC - STAND 73-4 STAND DN437 ATS 437 - CCEM MECC MiekeMieke Zilverberg Zilverberg m a d r-e tRokin s m A- V Rokin 60 K 2- 11012 060 1 -- 01012 KV 6 nAmsterdam i kKV o R Amsterdam - grebrevliZ ekeiM telefoon telefoon 020 6259518 1020 06236259518 835 mobiel 60 lemobiel ib 06 om 53832601 806 15953832601 526 020 noofelet www.miekezilverberg.com www.miekezilverberg.com moc.grebrevlizeinfo@miekezilverberg.com keim@ info@miekezilverberg.com ofni moc.grebrevlizekeim.www

The Fair that Defines Excellence in Art MECC MAASTRICHT NETHERLANDS

13-22 MARCH

2015

WWW.TEFAF.COM

PRINCIPAL SPONSOR

TROUVAILLES RUBRIEK

Speciale zoekopdrachten of onverwachte ontdekkingen zijn vaak de aanleiding voor opzienbarende verhalen over de herkomst van antieke stukken en bijzondere kunstobjecten. Vernis zet de interessantste anekdotes uit de kunsthandel op een rij.

MET DANK AAN

Jettie Rozemond

ANTIQUAIR JUWELIER MARJAN STERK

RETRO ARMBAND CARTIER

In de jaren 40 van de vorige eeuw trad er een versobering op in de sieradenkunst. Geen platina juwelen meer, overdadig bezet met diamanten zoals in de Art Deco, maar in plaats daarvan glad geelgoud, veel minder diamanten en voornamelijk kleurstenen. De ontwerpen werden daarentegen wel een stuk uitbundiger en architectonischer, wat goed te zien is bij deze armband van Cartier: een strakke en moderne vormgeving en sober gebruik van edelstenen.

De stijl past goed bij de moderne smaak van nu,

maar is intussen toch alweer zo’n 80 jaar oud. De armband heeft een prachtig driedimensionaal ontwerp en de saffieren bezitten een fraaie blauwe kleur die mooi combineert met de warme kleur van het goud.

Juweliershuis Cartier is altijd toonaangevend geweest, zowel artistiek als technisch, en staat garant voor een constante kwaliteit van zijn sieraden. Omdat oude juwelen van Cartier van dit niveau weinig op de markt komen, is een stuk als dit eigenlijk altijd een trouvaille.

HERKOMST PARIJS, CIRCA 1940 M ATERI A A L EN TECH N I EK 18 K AR A AT G E E LGOUD E N B L AUWE SAFFIE RE N AFMETINGEN L 20,5 CM X B 20 MM

voorjaar / zomer 2015

PRIJS OP AANVRAAG

vernis#08

–

011

RUBRIEK TROUVAILLES

VANDE RVE N ORIE NTAL ART

GUANDI

Dit bijzondere beeld stelt de Chinese oorlogsgod Guandi te paard voor. Het is gemaakt van verfijnd biscuitporselein, geëmailleerd met gekleurd glazuur en voorzien van accenten in bladgoud. Het is een bijzondere vondst, omdat bij het zien al snel het vermoeden ontstond dat precies dit object stond afgebeeld in een beroemde publicatie over Chinees porselein uit 1911 van Gorer & Blacker ‘Chinese Porcelain & Hardstones Vol II’.

Na onderzoek bleek dit inderdaad het geval.

Het boek van Gorer & Blacker vermeldt dat dit beeld van Guandi toentertijd toebehoorde aan G.L. Bevan, een collectioneur uit Londen. Mister Bevan bleek niet zo betrouwbaar en werd opgepakt voor fraude en vervolgens bankroet verklaard, waardoor hij zijn collectie gedwongen moest laten veilen in 1922. Na zijn vrijlating vluchtte hij met zijn maîtresse naar Havana, waar hij in een likeurstokerij ging werken. Deze beeltenis van Guandi dook uiteindelijk weer op in Londen in 2014. Waar het beeldje al die tijd is geweest, is niet bekend. Wie weet leidt vervolgonderzoek tot meer ontdekkingen.

HERKOMST CHINA, KANGXI PERIODE (1662 - 1722) M ATERI A A L EN TECH N I EK PORSE LE IN , E MAI LLE SUR BISCUIT AFMETINGEN H 34,5 CM PRIJS OP AANVRAAG

012

–

vernis#08

voorjaar / zomer 2015

TROUVAILLES RUBRIEK

ARONSON ANTIQUAIRS

BRUINE THEEPOT VAN DELFTS AARDEWERK MET ZILVEREN SIERWERK LV D G E M E R K T VO O R LI E V E VA N DA LE N

Deze Delfts aardewerken theepot is een zeldzaam object. Voor de bruingroene kleurstelling met gele decoraties, die Lieve van Dalen, eigenaar van aardewerkfabriek Het Jonge Moriaanshooft in Delft, introduceerde, moest namelijk een lastige techniek worden toegepast. Vandaar dat objecten met deze kleur achtergrond worden beschouwd als het hoogtepunt van de productie van Delfts aardewerk. Dergelijke objecten waren geïnspireerd op het Japanse lakwerk en op Chinees porselein met een glanzende zwarte achtergrond en gouden decoratie, het zogenaamde famille noir.

Ook het formaat is opvallend: vroege theepotten zijn dikwijls klein, omdat thee een luxe was en de theepotten werden gebruikt voor een sterk theebrouwsel, waarbij een kleine portie in een theekopje werd geschonken om dit vervolgens te verdunnen met water. Deze theepot is echter nóg kleiner en was waarschijnlijk bedoeld om de thee te proeven. Zo zouden gasten hun keuze kunnen maken uit meerdere theemengsels. Mogelijk werden de kleine theepotjes ook door de dames meegenomen naar de winkel, waar zij de theeën konden proeven voordat zij ze kochten.

HERKOMST NEDERLAND, 1695-1715 M ATERI A A L EN TECH N I EK DE LFTS A ARDE WE RK AFMETINGEN H 16 CM PRIJS OP AANVRAAG

HOTEI JAPANESE PRINTS

SHIOHIGARI, VERZAMELEN VAN SCHELPDIEREN BIJ LAAG TIJ ITO SHINSUI

Deze houtsnede van de belangrijkste 20e-eeuwse kunstenaar in het genre van de vrouwenprent (Bijinga), Ito Shinsui (1898-1972), laat een meisje zien dat schelpdieren verzamelt. Volgens de toenmalige uitgever, Watanabe Shozaburo, is de buitengewone diepte van de kleur verkregen door gebruik te maken van tien verschillende houtblokken en 25 tot 30 elkaar overlappende drukgangen. Shinsui maakte ruim 150 prenten, vooral van vrouwen. Zijn prenten uit de allervroegste periode – vóór 1923 – zijn uiterst zeldzaam en kostbaar omdat de grote aardbeving van Tokio in 1923 zijn studio en de opslag van zijn uitgever totaal vernietigde. Alle houtblokken en de reeds gemaakte (en niet verkochte) afdrukken van ruim veertig prenten gingen in vlammen op. De hier aangeboden prent betreft een genummerd exemplaar, no. 148 van 500.

HERKOMST TOKIO, 1931 M ATERI A A L EN TECH N I EK KLEUREN HOUTSNEDE OP PAPIER AFMETINGEN 40 X 26 CM PRIJS €3.850

voorjaar / zomer 2015

vernis#08

–

013

RUBRIEK TROUVAILLES

E.H. ARIËNS KAPPERS, MASTERPRINTS

MEISJE OP DE GREBBEBERG, UITZICHT OP DE BETUWE EN DE RIVIER DE GREBBE JACOB ERNST MARCUS

In de 35 jaar die E.H. Ariëns Kappers als prenthandelaar bezig is, heeft hij altijd wel een paar etsen van de kleine, maar kwalitatief goede meesters, zoals Jacob Ernst Marcus (1774 St Eustatius – 1826 Amsterdam) in de collectie gehad. Meestal kwamen die uit een grotere reeks met de naam Studiebeelden en Fragmenten, waarin portretten van tijdgenoten, maar ook door Marcus getekende landschappen te vinden waren. Behalve een tentoonstelling in 1972 is er echter nooit veel aandacht aan deze kunstenaar besteed en de tekeningen van Marcus zijn tegenwoordig voornamelijk in openbare collecties te vinden. Wie schetst de verbazing van de handelaar, toen hij onlangs een tekening van Marcus aankocht op de veiling van collectietekeningen van I.Q. van Regteren Altena en tussen zijn prenten thuis de ets vond die ernaar is gemaakt. Een trouvaille!

Literatuur: Jacob Ernst Marcus, Graveur en tekenaar.

Tentoonstelling Willemstad, Curaçao, Aruba and Rijksmuseum, Amsterdam,1972.

H E R KO M S T I .Q . VA N R E G T E R E N A LT E N A , COLLECTIE STEMPEL VERSO. GESIGNEERD VERSO: “J . E . M A R C U S A D V I V F T/A A N D E G R E B B E ” M ATERI A A L EN TECH N I EK TE KE NING POTLOOD, PEN EN GEWASSEN INKT AFMETINGEN 19 X 25,7 CM PRIJS OP AANVRAAG

FOUMANI PERSIAN GALLERY

PAAR LAKGESCHILDERDE DEUREN QAJAR DYNASTIE

De Qajar Dynastie heerste in Perzië van 1796 en 1925, de bloeiperiode van Europees-georïenteerde kunst- en schilderstromingen. Een populaire schilderstijl was de naturalistische Gol-o-Morgh (vogel en bloem), die vooral in miniaturen - gedurende de heerschappij van de Safavid-shahs in Shiraz, een niveau van perfectie bereikte.

Het afgebeelde paar lakdeuren is een mooi voorbeeld van kunst uit de Shirazschool. Ze maakten ooit deel uit van de beroemde Kevorkian-collectie. Toen ze in 1940 uitgeleend werden aan de Exposition of Persian Art in New York, beschreven de organisatoren ze als ‘naturalistische rode rozen en vogels op een gouden achtergrond’. De naam nu is ‘De Nachtegaal en de Rozentuin’.

HERKOMST QAJAR DYNASTIE, PERZIË, 1830-1860 M ATERI A A L EN TECH N I EK LAKGESCHILDERD PL ATA ANHOUT AFMETINGEN 1 67, 8 X 45, 5 CM E LK PRIJS OP AANVRAAG

014

–

vernis#08

voorjaar / zomer 2015

TROUVAILLES RUBRIEK

FLORIS VAN WANROIJ FINE ART

HERCULES VERSLAAT DE SLANGEN NAAR EEN MODEL DOOR FRANCESCO FANELLI

De in Florence geboren Francesco Fanelli was enorm populair in zowel Engeland, waar hij werkte voor koning Charles I, als in zijn thuisland Italië. Ook na zijn dood (rond 1653) werden er nog afgietsels van zijn modellen gemaakt. Deze Hercules is daar een voorbeeld van.

Van deze groep zijn twee versies bewaard gebleven. Eén groep staat in de collectie van Museum Boijmans van Beuningen en de andere, waarnaar deze groep is vervaardigd, in het Fitzwilliam Museum in Cambridge.

Overigens met dank aan Dr. Emile van Binnebeke, conservator van de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis in Brussel, die in 1994 het typebeeld van deze Hercules-voorstelling aan Fanelli toeschreef, voor zijn hulp bij het catalogiseren van deze groep.

H ERKOMST E NG E L AND OF ITALIË , T WE E DE HE LFT 17E E EUW, CA . 1650/60 M ATERI A A L EN TECH N I EK BRONS OP E E N HOUTE N SOKKE L AFMETINGEN H 22 X B 11 X D 13 CM PRIJS €12.500

voorjaar / zomer 2015

vernis#08

–

015

RUBRIEK TROUVAILLES

ROBERT SCHREUDER ANTIQUAIR

DRONKEN FAUN DOOR GIUSTINIANI MANIFATTUR A G IUSTINIANI

De Wedgwood van Napels, zo zou je La Manifattura Giustiniani kunnen noemen; een zeer gerenommeerd fabrikant van keramiek in het Koninkrijk der Beide Siciliën. De geschiedenis van dit familiebedrijf gaat terug naar de zeventiende eeuw, waarin de Giustiniani’s werkzaam waren als makers van vloertegels en wandreliëfs.

Rond 1800 werd het aanbod uitgebreid met gebruiksartikelen en kunstobjecten. Voor een klantengroep van welgestelde Grand-Tour-reizigers produceerde Giustiniani serviezen en beelden geïnspireerd op recent opgegraven schatten uit de oudheid: Pompei lag om de hoek en een jonge Engelse Lord wilde nu eenmaal graag iets mee naar huis nemen, zodat hij kon laten zien wat hij aan de voet van de Vesuvius had aangetroffen. Vooral beelden in terracotta waren geliefd, omdat de zandkleurige patina het stenen of marmeren oppervlak van het origineel het meest benaderde. Deze faun draagt het Giustiniani-merk dat slechts gedurende een korte periode is gebruikt, waardoor het beeld te dateren valt in de periode 1829-1836. De originele faun uit de eerste eeuw na Christus werd overigens in 1754 opgegraven in Villa dei Papyri in Herculaneum en bevindt zich thans in het Museo Archeologico in Napels.

HERKOMST NAPELS, 1829-1836 M ATERI A A L EN TECH N I EK TE RR ACOTTA AFMETINGEN B 31 X H 30 CM PRIJS €2.850

016

–

vernis#08

voorjaar / zomer 2015

TROUVAILLES RUBRIEK

GALLERY TINY ESVELD

VAAS MET VLINDERS LE VERRE FRANÇAIS (CHARLES SCHNEIDER)

Le Verre Français is een van de vele typen caméeglas dat in de Charles Schneider glasfabriek in Epinay-sur-Seine werd gemaakt in de periode 1918 tot 1933.

Meestal werden Le Verre Françaisvazen voorzien van een bloempatroon. Dit exemplaar heeft echter twee grote, elegante vlinders in verbluffend heldere kleuren, die drie keer rondom zijn afgebeeld. Vlinders zijn in veel culturen geluksbrengers en de uitvoering op deze vaas is bijzonder attractief. Deze Le Verre Français vaas is de eerste vaas die gevonden is met een decor dat op deze manier is aangebracht.

KUNSTGALERIJ ALBRICHT

POLYNESISCH NAAKT J.C.B. (JAN) SLUIJTERS

HERKOMST FRANKRIJK, 1920

Dit Polynesisch naakt – geschilderd omstreeks 1922 – is een zeer klassiek werk van Sluijters. Na 1920 ontwikkelde Jan Sluijters (’s-Hertogenbosch 1881 - 1957 Amsterdam) een meer realistische schilderstijl, maar het felle kleurgebruik en de losse toets zouden een constante in zijn oeuvre blijven. Tijdens het Interbellum kwamen de meeste van zijn naaktstudies tot stand en bleef de invloed van Kees van Dongen (1877 - 1968) goed zichtbaar. Sluijters was in staat zeer sensuele naakten te schilderen.

Exotische modellen, zoals negerinnen en mulattinnen, spraken hem aan en ook deze ‘Polynesische schone’ is op sensuele wijze uitgebeeld. De felrode, volle en niet gesloten lippen, de opgeheven arm en de hand die achter haar hoofd verdwijnt, het zachte, bruinroze lichaam en het donkere gezicht zijn met brede penseelstreken trefzeker neergezet. De decoratieve bloemen in het blauwzwarte haar en de zeilboot rechts op de achtergrond accentueren het exotische karakter van de voorstelling. De fauvistische loodblauwe kleurcontrasten in het gezicht maken duidelijk hoe groot de invloed van Van Dongen is geweest, hoewel de thematiek mede herinnert aan het werk van Paul Gauguin (1848 - 1903).

M ATERI A A L EN TECH N I EK MEERDERE LAGEN GLAS

HERKOMST NEDERLAND, CIRCA 1922

GEDECOREERD MET ETSWERK

M ATERI A A L EN TECH N I EK OLIE VE RF OP DOE K

AFMETINGEN H 47 CM

AFMETINGEN 106 X 84 CM

PRIJS €12.800

PRIJS OP AANVRAAG

voorjaar / zomer 2015

vernis#08

–

017

RUBRIEK TROUVAILLES

GUDE & MEIS ANTIEKE KLOKKEN

FRANSE VERGULD BRONZEN MYSTÉRIEUSE GESIGNEERD PLANCHON

FONTIJN ANTIEK

NEDERLANDSE STAANDE KLOK MET BAROMETER GESIGNEERD SAMÚEL WALKER

Deze staande klok heeft een opvallend en zeldzaam kenmerk: de barometer bevindt zich in de deur. De gewoonte om barometers op deze plek aan te brengen is slechts korte tijd – gedurende het tweede kwart van de achttiende eeuw – populair geweest. Dat maakt dit exemplaar extra zeldzaam.

Het messing gietstuk voor het slingervenster is in een zuivere Lodewijk XIV-stijl ontworpen en vertoont onder meer een harp spelende man op de rug van een zeewezen. Het geheel wordt bekroond door een vergulde houten Chronos-figuur, geflankeerd door twee vergulde houten vazen; de messing hoekstukjes stellen de vier seizoenen voor. Het uurwerk heeft een ankergang en een gangreserve van een week. Het zaagslagwerk slaat het hele en het halve uur voluit op twee bellen en heeft daarnaast een prachtig klinkende kwartierslag.

De klok is verder voorzien van secondewijzer, datum- en maanstandaanwijzing en wekkerwerk. Onder de opwindgaten bevindt zich een scheepjesmechaniek.

Om de authenticiteit te garanderen is de klok met barometer maar liefst tweemaal gesigneerd: op de cijferring staat ‘Samúel Walker Amsterdam’ en op de barometerschaalplaat ‘S: Walker Amsterdam’.

Hoewel een antieke klok vaak een lust is voor het oog, is de belangrijkste functie ervan toch om de tijd aan te geven.

Meestal gebeurt dit door middel van wijzers, maar er zijn uitzonderingen, soms heel amusante. Bij deze klok geeft een schildpadje, dat drijft in water, de tijd aan.

Niet alleen is dit grappig, het roept ook de vraag op hoe dit technisch mogelijk is.

Klokken waarbij ogenschijnlijk geen aandrijving is naar de wijzers of wijzerplaat noemt men ‘Mystérieuses’. Deze klok is gemaakt van verguld brons en heeft de vorm van een Duitse horizontale tafelklok uit de eerste helft van de achttiende eeuw.

Uurwerk en kast zijn gesigneerd Planchon, een klokkenmaker bekend om zijn fraaie klokken die verschillende stijlen combineren. Maar u wilt natuurlijk nu wel weten hoe het werkt. De onzichtbare kracht is magnetisme. Een uurwerk met draaiende magneet onder het tinnen bord in combinatie met een klein stukje ijzer in het schildpadje. En ook al is het mysterie ontrafeld, het blijft amusant.

HERKOMST PARIJS, CIRCA 1870

018

HERKOMST NEDERLAND, 1735

M ATERI A A L EN TECH N I EK

M ATERI A A L EN TECH N I EK E IKE N G E FINE E RD MET

VERGULD BRONS EN TIN

WORTELNOTEN INGELEGD MET ESSENHOUTEN BIEZEN

AFMETINGEN

AFMETINGEN H 277 CM

H 9 X B 20 X D 20 CM

PRIJS €38.500

PRIJS €12.500

–

vernis#08

voorjaar / zomer 2015

TROUVAILLES RUBRIEK

K U N S TC O N S U LT - 2 0 T H C E N T U RY A R T | O B J E C T S

VOOROORLOGS KRATBUREAU GERRIT RIETVELD

Vooroorlogse kratbureaus van Gerrit Rietveld zijn zeldzaam. Naast de bureaus in de collecties van Stedelijk Museum Amsterdam en Centraal Museum Utrecht gaat het om ongeveer een dozijn meubels, die veelal in een mindere staat verkeren dan dit exemplaar.

Vanaf 1935 verschijnen Rietvelds vooruitstrevende ontwerpen voor kratmeubels bij het luxe warenhuis Metz & Co. Uit deze periode is ook dit kratbureau: aangeschaft in het hoofdfiliaal aan de Amsterdamse Keizersgracht. De oorspronkelijke eigenares woonde in de jaren 30 in Amsterdam waar ze een opleiding aan de School voor Maatschappelijk Werk volgde.

Blijkbaar is het meubel haar altijd dierbaar gebleven, aangezien ze er pas afstand van deed toen ze laat in haar leven naar een verzorgingshuis verhuisde.

Zijn modernistische opvatting dat een krat ‘met sobere middelen (...) een vrije timmermethode vertegenwoordigt, die recht op het doel afgaat’, bracht Gerrit Rietveld in 1934 tot het ontwerpen van zijn uit gestandaardiseerde vurenhouten planken – goedkoop materiaal voor verpakkingskisten – opgebouwde meubels.

HERKOMST NEDERLAND, JAREN 30 M ATERI A A L EN TECH N I EK G E SCHI LDE RD VURE NHOUT AFMETINGEN H 70 X B 100 X D 60 CM PRIJS €27.500

voorjaar / zomer 2015

vernis#08

–

019

RUBRIEK TROUVAILLES

A. AARDEWERK ANTIQUAIR JUWELIER

EEN ZELDZAME KREEFTENTERRINE JACQUES PEIROLET

De basisvorm van deze charmante terrine en de bijbehorende onderschotel is zeer ingetogen en daarmee typisch Hollands. De rocaille-vormige poten zijn daarentegen zeer uitgesproken en ook het gebruik van een kreeft als knop is voor Nederlands zilver uitzonderlijk. De ornamenten zijn geïnspireerd op het werk van de Franse hof-zilversmid François Thomas Germain. Germain was vooral bekend van zijn in zilver nagegoten planten en dieren die hij als ornamenten op zijn stukken toepaste. Hierdoor werd hij niet alleen als zilversmid, maar ook als beeldhouwer erkend. Het succes van Germain aan het Franse hof bleef niet onopgemerkt. Spoedig kreeg hij ook veel opdrachten van andere hoven, zoals het Russische, het Portugese en het Deense. Zijn kenmerkende stijl verspreidde zich zo over Europa en inspireerde Jacques Peirolet, die de kreeft op het deksel van deze terrine geheel naar het leven vormgaf, precies zoals Germain dat deed.

HERKOMST NEDERLAND, 1765-66 M ATE R I A A L E N TEC H N I E K Z I LV E R , G E D R E V E N , G E G OTE N E N G E G R AV E E R D AFMETINGEN B 28 X H 16 CM PRIJS OP AANVRAAG

020

–

vernis#08

voorjaar / zomer 2015

TROUVAILLES RUBRIEK

LESLIE SMITH GALLERY

JOURNEY 2-5 ANNA DEN DRIJVER

Anna den Drijver (Den Haag, 1975) studeerde in 2013 af aan de Fotoacademie in Amsterdam. Een verbindend thema in haar werk is de ontwikkeling van identiteit, in het bijzonder van kinderen en jongvolwassenen.

Door figuren te plaatsen buiten hun context, door lichaamshoudingen of blikken te zoeken waarin verschillende leeftijden samenkomen of door het plaatsen van kinderen of figuren in een vervreemdende omgeving, zoals weidse landschappen, daagt Den Drijver de toeschouwer uit zichzelf te plaatsen in het beeld. Zo ontstaat een intrigerende spanning tussen het zichtbare en het onzichtbare, binnen- en buitenwereld en tussen realiteit en illusie.

Hoewel dit kunstwerk een foto is moet men, omdat het erg op een schilderij lijkt, vaak twee keer kijken. ‘Journey’ doet sterk denken aan landschappen uit de zeventiende eeuw, door de wolken in de lucht en de gebruikte kleurtinten.

RUBEN AARDEWERK ANTIQUES

SOUVENIR IN MINIATUUR VAN HET LEEUWENMONUMENT TE LUZERN NAAR ONTWERP VAN BERTEL THORVALDSEN (1770-1844)

De ‘Stervende Leeuw van Luzern’ combineert kunst, geschiedenis en natuurschoon in het meest geliefde historische monument van Zwitserland. Het is ontworpen door de beroemde Deense beeldhouwer Bertel Thorvaldsen (1770-1844) en uitgehouwen door de Duitser Lukas Ahorn (1789-1856). Het Leeuwenmonument werd opgericht in 1821 als eerbetoon aan de leden van de Zwitserse Garde die omkwamen tijdens de Franse revolutie. In 1792 werd het Tuilerieënpaleis in Parijs door een menigte bestormd. Zwitserse huurlingen probeerden de koninklijke familie te beschermen; een actie waarbij 600 soldaten omkwamen. Een Zwitserse officier uit Luzern was op dat moment met verlof, maar toen hij over het bloedbad hoorde, voelde hij zich geroepen om in zijn woonplaats een herdenkingsteken op te richten. Het uiteindelijke beeldhouwwerk is ingebed in een wand van zandsteen, 109 meter lang, en stelt een stervende leeuw voor op een bed van schilden en speren. Hierboven staat een inscriptie: Helvetiorum Fidei ac Virtuti (aan de trouw en moed van de Zwitsers). De Stervende Leeuw is voor sommigen nog altijd ‘het droevigste en meest ontroerende brok steen ter wereld’.

HERKOMST AMSTERDAM, 2014

HERKOMST ZWITSERLAND OF

M ATERI A A L EN TECH N I EK

ZUID-DUITSLAND, CIRCA 1821-1830

MODERN ART PRINT

M ATERI A A L EN TECH N I EK BE WE RK T

OP DIASEC

EN GESNEDEN IVOOR

AFMETINGEN 40 X 60 CM

AFMETINGEN H 3,1 X B 6,9 X D 2,4 CM

PRIJS €2.600

PRIJS €2.250

voorjaar / zomer 2015

vernis#08

–

021

RUBRIEK TROUVAILLES

THEO DA ATSE L A AR ANTIQUAIRS

HOLLANDSE TRANSITION COMMODE MET MARMEREN BLAD

KUNSTHANDEL INEZ STODEL

RENAISSANCE RING Het is altijd weer een wonder dat vroege Renaissanceringen, zoals deze, de tand des tijds doorstaan. Waar de ring precies gemaakt is, is niet zeker; vast staat wel dat hij van Europese makelij is en dateert van circa 1600. De ring is vervaardigd uit goud van een hoog gehalte, dat gegraveerd is én geëmailleerd is geweest. Je ziet resten zwart email, maar dit is bijna volledig weggesleten. De ring is daarna bezet met een tafelgeslepen diamant. De tafelvorm was de meest toegepaste slijpvorm in die tijd.

In de vroege zestiende eeuw werd ontdekt hoe een diamantkristal – dat groeit in de vorm van een octaëder, een regelmatige achtkantige vorm ofwel een dubbele piramide – op het breedste punt gekloofd kon worden.

De twee helften die zo ontstonden, hadden de vorm van een piramide. Die slijpvorm zie je ook in Renaissancesieraden. Wanneer deze piramide tot ongeveer de helft werd weggeslepen, ontstond de dikke ‘tafelsteen’.

Ringen uit deze periode komen het meest voor met een diamantimitatie, zoals glas of bergkristal, maar zelden met een echte diamant.

Deze Hollandse commode met Franse details wordt gedateerd rond 1775. Onder het marmeren blad zitten twee grote lades. Het middendeel springt vooruit en het geheel is rijkelijk ingelegd met een marqueterie van klassieke vazen omlijst met bloemenranken. Deze vazen komen overeen met die op de ontwerpen van de Fransman Maurice Jacque(s) (circa 1712-1784). Zijn ontwerpen werden in Frankrijk vooral gebruikt op tapisserieën, maar werden in Nederland ook op meubelen toegepast.

De vaasmotieven komen terug in het middendeel van de commode waar een cartouche een vaas met bloemen omlijst.

De hoeken van de commode, ten slotte, zijn afgeschuind en ingelegd met trompe l’oeil cannelures (groeven, red.). Het geheel staat op cabriolepootjes met vuurvergulde sabots.

HERKOMST HOLLAND, CIRCA 1775 M ATERI A A L EN TECH N I EK EIKEN KERN GEFINEERD MET AMBOINA-, ROZEN-,

HERKOMST PARIJS, EUROPEES, CIRCA 1600

CITROEN-, PALM-, EBBEN-

M ATERI A A L EN TECH N I EK G EG R AVE E RD E N G E Ë MAI LLE E RD

EN SYCAMOREHOUT

022

–

GOUD BE ZET MET E E N TAFE LG E S LE PE N DIAMANT

AFMETINGEN

A FM E TI N G E N R I N G M A AT: 1 5 , 5 M M

B 144 X H 85 CM

PRIJS OP AANVRAAG

PRIJS OP AANVRAAG

vernis#08

voorjaar / zomer 2015

TROUVAILLES RUBRIEK

K U N S T H A N D E L P. D E B O E R

HET VOGELDISPUUT Er worden natuurlijk wel vaker kleine schilderijtjes op koper gevonden met een dergelijke voorstelling.

Meestal zijn deze van Jan van Kessel. Soms wordt er een exemplaar ontdekt van de hand van een andere schilder. Zo is ‘Het Vogeldispuut’ geschilderd door Jan Brueghel de Jonge en studio, wat dit werk heel bijzonder maakt. De zeldzaamheid wordt bovendien vergroot door de uitzonderlijk goede conditie waarin het verkeert.

HERKOMST ANTWERPEN, 1601-1678 M ATERI A A L EN TECH N I EK OLIE VE RF OP KOPE R AFMETINGEN 18,5 X 25,5 CM PRIJS €135.000

voorjaar / zomer 2015

vernis#08

–

023

RUBRIEK TROUVAILLES

HOOGSTEDER & HOOGSTEDER, DEN HAAG

FLUITSCHIP ONTLOOPT KAPERS, DRIE SCÈNES UIT DE STRIJD LUDOLF BAKHUIZEN

In het oeuvre van Ludolf Bakhuizen is dit schilderij uniek. We zien drie scènes uit een zeeslag naast elkaar afgebeeld; als een stripverhaal, maar dan in de Gouden Eeuw. Dat gebeurde vrijwel nooit. Peter Sigmond, oud-conservator van het Rijksmuseum, doet onderzoek naar deze bijzondere voorstelling en wij geven alvast een voorproefje. De held uit het verhaal is een Nederlands fluitschip, zwaar bewapend met kanonnen. Uiterst links zien we hoe het schip wordt aangevallen door kapers, die de Hollandse driekleur hebben gehesen om hun prooi te misleiden.

De middelste scène laat zien hoe ze hem dreigen in te halen, het spannendste moment in de strijd. Gelukkig zien we rechts dat de in het nauw gedreven Hollander een kaper de loef afsteekt en ondertussen een ander vijandig schip in het midden raakt met kanonskogels. Zal de Nederlander ontkomen? Bakhuizen toont zich een meesterlijk schilder: de zee is levensecht, de wolkenlucht prachtig en overal zien we de mooiste details. Kijk bijvoorbeeld hoe het vuur rechts de rookwolken rood kleurt en het verguldsel laat glinsteren in het licht.

HERKOMST NEDERLAND, CIRCA 1700 M ATERI A A L EN TECH N I EK OLIE VE RF OP DOE K , GEMONOGRAMMEERD L.B. RECHTSONDER OP TON AFMETINGEN 103 X 132 CM PRIJS OP AANVRAAG

024

–

vernis#08

voorjaar / zomer 2015

The important glass collection Engels-de Lange Selling exhibition 16-23 May 2015 Covered glass on stem with lion masks, decorated with white glass and gold. Venice or façon de Venise, second half 16th century.

Frides LamĂŠris Kunst- en Antiekhandel Nieuwe Spiegelstraat 55 1017 DD Amsterdam +31(0)20 6264066 info@frideslameris.nl

M I J N MOOI ST E ST U K

VREUGDE TEKST

Jorrit Niels FOTOGRAFIE

Friso Keuris KLEUREN “Deze handgekleurde ets is 120 bij 120 centimeter, staat vol felle kleuren en ik word er altijd vrolijk van. Dat is ook een belangrijke reden waarom ik het stuk heb gekocht. Ik viel er als een blok voor. Als je goed kijkt, heeft niet één bolletje dezelfde kleur. En dan valt dat nog mee bij die van mij, maar er zijn ook schilderijen met honderden bolletjes; érg speciaal. Ik vind het heerlijk als kunst je zo kan ‘optillen’. Behalve dat ik vrolijk werd van dit stuk, wilde ik ook per se iets hebben van Damien Hirst.

Zijn werk past goed bij mijn andere spullen, zoals foto’s en andere schilderkunst. Daarbij vind ik hem een interessante kunstenaar.

Hij heeft baanbrekend werk verricht. Uiteraard met zijn dieren op sterk water, maar ook met zijn ‘spin paintings’. Heel knap hoe hij onze tijdsgeest heeft weten te raken.”

ZELFSTANDIG “Of je zijn werk nu apprecieert of niet, je kunt niet om Hirst heen. Hij is een soort merk geworden. En misschien nog wel interessanter is dat hij zelfstandig de kunstwereld naar zijn hand heeft gezet. In 2008 heeft hij een eigen veiling bij Sotheby’s gehouden en daarmee een bepaald stramien doorbroken. Tot die tijd was het nog nooit voorgekomen dat een kunstenaar zijn eigen werk aanbood op een veiling. Verkoop ging altijd via de handel of als een particulier iets aanbood. Hirst nam daarmee een groot risico. Als het werk niet verkocht zou zijn, zouden de prijzen overal zijn gekelderd, ook in de galeries. De veiling was een dag na de bekendmaking van de instorting van investeringsbank Bear Stearns, het begin van de kredietcrisis.

Maar het pakte goed uit en zijn prijzen zijn stabieler dan ooit.

Zowel op veilingen als in de galeries.”

026

–

vernis#08

NAAM

HÉLÈNE VA N DER V EN BEROEP

FINE A RT CONSULTA NT VO O R W E R P

SPOT-ETS VA N DA MIEN HIRST ‘QUENE 1-A M’ UIT 2004, NR. 52/100 IN BEZIT SINDS

2012 BIJZONDER

Gekocht met een dierbaar iemand, als een mooie herinnering.

vernis#08 –

027

RUBRIEK MIJN MOOISTE STUK

TRENDSETTER “Het veilen van eigen werk is een controversieel onderwerp, maar het is interessant hoe hij het heeft aangepakt. Zoiets kun je alleen als je een

sterke persoonlijkheid bent en tegen de gevestigde orde durft in te gaan. Sindsdien gebeurt het veel vaker. Hirst nam een risico, maar hij bepaalt nu wel bijna zelf de prijzen van zijn werk. Niemand anders dan een ‘enfant terrible’ had dit aangedurfd.”

DOMINANT “Heel frappant voor een

kunstwerk, maar alle mensen die dit werk in mijn zitkamer zien hangen vinden het mooi. Ze zien deze ets altijd als eerste want het domineert de zitkamer. Hoewel het eigenlijk niet eens zo groot is, maar het bijzondere kleurgebruik valt op.”

028

–

vernis#08

‘Ik was niet altijd zo idolaat van Hirst.

Ik ben erin gegroeid’

MYTHES “Ik was niet altijd zo idolaat van

hem. Ik ben erin gegroeid. De dieren op sterk water vond ik moeilijker, maar als ik ze nu zie, vind ik ze te gek. Dat werk refereert aan mythes en legenden, en Hirst interpreteert deze op een heel eigentijdse manier.”

CONSULTANT “Vanuit mijn eigen werk als art consultant adviseer ik mensen bij de aan- en verkoop van kunst. Zeker bij de aankoop probeer je erachter te komen wat hun voorkeur is, waarna je alles totaal tracht af te stemmen op hun wensen. Dit stuk was eindelijk eens echt van mij. Een keer voor mezelf kijken, was heel verfrissend!”

voorjaar / zomer 2015

COLUMN

TEKST

Yvo van Regteren Altena

GEUREND BAKEN ILLUSTRATIE

Tekenteam.nl

Een eeuwenoude parfumwinkel in Florence, is voor Yvo van Regteren Altena het ultieme voorbeeld van hoe een oud merk beheerd dient te worden.

Na menig internationaal stedengidsje vol te hebben getikt, wordt mij vaak gevraagd naar mijn eigen favoriete restaurants, hotels en winkels. Naast Parijs en Londen heb ik vooral in Italië een groot aantal vaste adressen. Zo loop ik in Milaan immer binnen bij het delicatessenimperium van ‘Peck’, klop ik altijd even op de deur van vintage horlogemaker ‘Era Lora’ en heb ik ook in Napels een paar adressen voor handgemaakte zonnebrillen, fluwelen huissloffen en niet te vergeten zeldzaam zachte kasjmier truien. Als ik uit al die vaste adressen er

maar één zou mogen kiezen, opteer ik voor een nering in Florence. Daar huist al meer dan vier eeuwen ’s werelds oudste parfumwinkel, het Officina Profumo - Farmaceutica di Santa Maria Novella. De oorsprong van dit geurende baken voert terug naar het begin van de dertiende eeuw, maar de toenmalige locatie en sommige rituelen zijn er tot op heden in zwang.

In 1612 kregen de Dominicaanse monniken van het Florentijnse klooster Santa Maria Novella van de groothertog van Toscane een officiële status voor hun aan het klooster gelegen winkel. Toen al was deze – net als nu – rijkelijk gevuld met verzorgende producten, door de monniken zelf gedestilleerde likeuren, 030

–

vernis#08

geuren en heilzame smeersels op basis van natuurlijke ingrediënten. Catharina de’ Medici gebruikte al diverse producten van het huis. Haar favoriete geur wordt nog altijd gemaakt, inmiddels aangevuld met vele nieuwe varianten waaronder een aan te bevelen Vetiver, Tabacco en kruidige Acqua di Sicilia. Reeds bij binnenkomst dringt de geur van een krachtige potpourri onontkoombaar de neusvleugels binnen. Hij is opgebouwd uit een mix van Toscaanse kruiden en zowel geliefd onder verwende reizigers als een groot aantal Florentijnse taxichauffeurs.

Dat maakt deze winkel zo uniek. Fashionable Japanners slaan hier even goed hun slag als de Italianen zelf.

De winkel wordt geleid door de bevlogen Eugenio Alphandery. Als een van de weinige beheerders van oude merken weet hij de sfeer te behouden en innoveert hij gelukkig met mate. Daardoor spreekt deze monumentale, museale winkel met zijn vele fresco’s na ruim vier eeuwen nog altijd tot de verbeelding. Onlangs opende Alphandery een nieuw gedeelte waardoor je er nu ook een perfecte cappuccino kunt drinken en kunt paraderen in de kloostertuin om te dubben over wat nieuwe waar. Neem in ieder geval het blikje met pepermuntjes dat al een eeuw wordt gemaakt volgens het zelfde beproefde recept en vergeet ook niet de onnavolgbaar goed geparfumeerde kaars Tabacco. Sinds kort mag ook het nieuwe doosje cioccolatini niet ontbreken.

Yvo van Regteren Altena is journalist en schrijver

voorjaar / zomer 2015

Bonebakker Juweliers, Conservatorium Hotel, Van Baerlestraat 27 1071 AN Amsterdam, Netherlands www.bonebakker.nl, tel +31 206737577

‘IK VERZAMEL VOLLEDIG INSTINCTIEF’ TEKST

Mischa van de Woestijne

FOTOGRAFIE

Marte

Bij Guus Boon thuis werd aan de keukentafel niet gepraat over kunst en design, maar over ‘pandjes’ op de Haagse huizenmarkt. Toen Boon op jonge leeftijd zijn eigen huis moest inrichten, besloot hij dat in stijl te doen. En hij hield nooit meer op. Na de meubels volgden klokken en schilderijen. En na een halve eeuw verzamelen stelt Boon terecht: ‘Het is hier inderdaad wat vol.’

uus Boon, makelaar en kunstverzamelaar te Bosch en Duin, zit in zijn woonkamer en kijkt voldaan om zich heen. Het staat hier tjokvol.

Daar waar geen met vazen en andere objecten gevulde kastjes of kabinetten tegen de muur staan, hangen de schilderijen tot aan het plafond. De vloer is bedekt door niet één, maar door meerdere tapijten.

032

–

vernis#08

voorjaar / zomer 2015

GUUS BOON INTERVIEW

voorjaar / zomer 2015

INTERVIEW GUUS BOON

‘ Je wilt toch meer. Ik ben klokken gaan kopen, staande horloges, pendules.

Ik heb er nu zo’n twintig, eigenlijk alleen maar topstukken’

01 (zie vorige pagina)

Guus Boon in zijn werkkamer met op de voorgrond een

034

–

bronzen sculptuur van Fred Carasso.

vernis#08

Bovendien wordt de ruimte op gezette tijden akoestisch gevuld met een indringende riedel uit een van de klokken en pendules. Boon springt op en loopt naar een bijna drie meter hoog exemplaar. Door de vrolijk tingelende belletjes heen: “Ik heb een stuk of zes staande horloges.

Dit is een van de mooiste, van William Gibb, rond 1720 gebouwd in Rotterdam.”

Boon opent het deurtje, draait aan de wijzers tot de hamertjes van het carillon driftig beginnen te hameren. Hij luistert, eventjes maar, en snelt vervolgens naar een ander exemplaar: “Kijk deze! Tweede helft achttiende eeuw, van Jan Henkels. Zonder carillon, maar kijk eens naar al die figuurtjes!” Ook hier draait Boon met zijn tamelijk fors uitgevallen wijsvinger net zo lang aan de wijzers tot de klok in beweging komt. Een Hollands tafereel ontvouwt zich in de zo op het oog hagelnieuwe klok: “Moet je zien, die koe, de zwanen, die vent in dat bootje die paling aan het steken is, de visjes die omhoog worden gehaald, de molentjes. Het is zo mooi; ik kan er uren naar kijken.”

02

Olieverf op doek Henriette Ronner-Knip (1821-1909).

Antieke meubels De grote variatie in kunst en curiosa in Boons enorme villa zou de indruk kunnen wekken dat de collectie bestaat uit familiestukken, dat deze collectie de uitkomst is van een verzameldrift die al generaties in de genen zit. Maar nee hoor.

Op de twee Delftse kokkelvazen na blijkt alles door Guus Boon zelf te zijn gekocht.

Want Boon stamt niet bepaald uit een geslacht van verzamelaars: “Mijn grootvader was kolenboer, mijn vader was makelaar. Ik heb in militaire dienst mijn makelaarsdiploma gehaald en ben begin jaren zestig samen met mijn vader hier in de buurt een makelaarskantoor begonnen.” Midden jaren zeventig koopt Boon een pand met een tiental kamers en aardig wat grond en begint een verbouwing die qua kosten in de richting komt van de toch al niet kinderachtige aankoopprijs. Hij is er nooit meer weggegaan.

Na de verbouwing, die enkele jaren in

beslag neemt, zit Boon met zijn vrouw in een enorm huis, maar zonder spullen om het in te richten. “Dus moest ik meubels gaan kopen, en daar is het eigenlijk allemaal mee begonnen.” Want Boon kiest voor een inrichting die past bij het karakter van zijn huis. Klassiek, en zeker niet van de meubelboulevard. “Met behulp van bevriende antiquairs begon ik voorzichtig wat te kopen. Bij hen, bij andere handelaren en op veilingen kwam ik ook in aanraking met de schilderkunst.” Het verzamelvuur dat al in hem smeulde, was hiermee echt aangewakkerd. Boon begint op zijn eigen wijze te kopen: niet volgens een strategie of vanuit de gedachte van een collectie. De makelaar wil ‘een goede prijs, een goede naam en een goede afbeelding’. Het accent van zijn collectie wordt vooral bepaald door een praktisch probleem. “Ik begon ook veilingen te bezoeken. Dat was al heel wat, want daar kom je als particulier moeilijk tussen. Maar ik wilde het toch, alleen moest ik overdag werken. Zo veilde Christie’s destijds in Hamdorff in Laren, en dan kwam ik meestal pas aan het einde van de veiling binnen, zo vanuit mijn werk. Omdat er alfabetisch geveild werd, zijn mijn vroegere aankopen dus van schilders van wie de eerste letter van de achternaam in het laatste gedeelte van het alfabet zit.” Boon wijst naar een aantal schilderijen: “Kijk, Ruysdael, Sluijters, Schelfhout, Van Ostade.”

Appel Gaandeweg komen er bij Boon ook andere objecten in huis dan alleen de laatste stukken uit veilingcatalogi. “Je wilt toch meer.

Ik ben klokken gaan kopen, staande horloges, pendules. Ik heb er nu zo’n twintig, eigenlijk alleen maar topstukken. Een klok heeft altijd iets extra’s. Een kalenderwerk, een carillon of een bewegend mechaniek. Ik laat ze wel altijd in topconditie restaureren, want zo’n versleten ding vind ik niks.”

Bij de klokken blijft het niet. Boons collectie breidt zich in de loop der jaren meer en meer uit. Hij komt steeds vaker bij hanvoorjaar / zomer 2015

02

voorjaar / zomer 2015

vernis#08 –

035

03

036

–

vernis#08

voorjaar / zomer 2015

GUUS BOON INTERVIEW

03

04

05

Onder de koepel: schildering Jan Asselbergs.

Detail koepel.

Karel Appel: ‘Red haired figure’, 1999.

04

06

05

06

07

08

Achterkant ‘Redhaired figure’ met persoonlijke opdracht.

Snuifdozen, met beeltenis Napoleon Bonaparte.

Marmeren sculptuur: Giovanni Lombardi ca. 1800.

07

08

voorjaar / zomer 2015

delaren en galeries. En zo kan het komen dat hij op een zekere dag een van Neerlands grootste kunstenaars tegen het lijf loopt. Toevallig met een naam die begint met de eerste letter van het alfabet: “Ik was in 1999 bij een handelaar in Amsterdam en zag niet alleen een prachtige Appel aan de muur, de kunstenaar zelf was er ook. Ik wilde dat schilderij wel kopen, maar graag met iets extra’s. Dus ik zeg tegen die man: ‘Ik wil een schilderij hebben van Appel.

Maar dan moet mijnheer Appel aan de achterkant zijn handtekening zetten.’ Die man kijkt me aan en zegt: ‘Het schilderij kunt u kopen, maar die handtekening kunt u vergeten. Mijnheer Appel zet nergens handtekeningen op.’ Dus ik zeg: ‘Maar hij zit daar.’ Waarop mijn vrouw naar Appel toeloopt, want die zat nog steeds met een glas wijn op een klapstoel in de hoek, en tegen hem zegt: ‘Ik wil dat schilderij van u kopen, en zou het erg leuk vinden als u iets op de achterkant zou kunnen schrijven.’ Maar die Appel had weinig zin in een privésigneersessie en zegt tegen mijn vrouw: ‘Ik zet geen handtekeningen.

Ik heb zo veel processen lopen over handtekeningen die ik gezet zou hebben. Het is heel eenvoudig, ik doe het niet meer.’ Zegt mijn vrouw: ‘U hoeft er alleen op te zetten Voor mevrouw Huppelepup, van Karel.’

‘Oh’, zei Appel, ‘wat een grappige naam, dat doe ik wel even’. Hij twijfelde nog wel toen hij begreep dat mijn vrouw gewoon Boon heette, maar hij heeft het gedaan.

Dat maakt het wel speciaal: ‘Voor Elly Boon, met veel plezier. Appel’.”

Verzamelingen Volgens Boon zit er weinig lijn in zijn aankoopbeleid en logischerwijs dus ook niet in zijn collectie. “Ik heb veel verschillende stijlen en perioden door elkaar. Ik koop wat me aanspreekt, hoewel de kwaliteit wel steeds beter wordt. Soms koop ik moderne werken en soms juist weer oude. Zo kocht ik laatst een klein schilderij van Pieter Brueghel. Een mooi werk en met een constante waarde, dat is toch ook wel leuk.”

Boons impulsieve aankoopbeleid resulvernis#08 –

037

INTERVIEW GUUS BOON

teerde bovendien in een groot aantal verzamelingen. “Ik zeg dan tegen mijn vrouw: ‘Els, ik ga een nieuwe hobby beginnen.

Ik ga wandelstokken verzamelen’.” Omdat Boon graag doorpakt, heeft hij er daar inmiddels dertig van. Onder meer exemplaren met daarin verwerkt vuurwapens, zwaarden, messen, meetapparatuur, pennen, inkt. Maar bijvoorbeeld ook een met wijn gevulde glazen wandelstok. Vooral de nevenfunctie ervan spreekt Boon aan: “Ze zijn uit de Napoleontische tijd. Als de officieren een veldtocht overleefden dan tikten ze de boven- of onderkant van de stok er af en dronken ze de wijn op. Dit exemplaar is nooit geopend. Ik weet niet of de eigenaar is gesneuveld of dat hij de wijn gewoon wilde bewaren. Het is in ieder geval heel bijzonder.”

Een andere verzameling uit die tijd zijn snuifdozen met een afbeelding van Napoleon. “Elke soldaat had in die tijd een snuifdoos op zak en ze hadden al snel door dat het handig was om er een te hebben met de beeltenis van Napoleon, want die had de neiging om soldaten te vragen om hun snuifdoos; als zijn eigen beeltenis er op stond dan wist je zeker dat je bevorderd zou worden.” En zo legt Boon onvermoeibaar verzamelingen aan van alles wat zijn aandacht trekt: van wijn (8.000 flessen), whisky (400 flessen) tot Romeinse, Griekse en Egyptische kunst, olielampjes van het begin van de jaartelling en oesjabti’s (beeldjes die de overledenen in het Oude Egypte meenamen in het graf om in het Dodenrijk het werk te verrichten). “Die heb ik in één keer gekocht, van een museum in Rotterdam. Dat moest helaas dicht en de collectie werd verkocht. Toen dacht ik ‘leuk, daar kan ik wel iets mee.’”

Palazzo Boons grootste trots is evenwel niet op een plankje of aan een haakje te vinden, maar in de tuin waar hij begin deze eeuw een ‘palazzo’ liet bouwen ‘als clubhuis voor mijn vrienden en natuurlijk om kunst kwijt te kunnen.’ Aan de bouw van het 400 vierkante meter grote bouwwerk ging een 038

–

vernis#08

09

10

11

Egyptische terra cotta figuren en bronzen goden: 4e tot 1e eeuw BC.

Staand horloge met speelwerk: William Gibb.

Wijzerplaat staand horloge: Jan Henkels ca. 1772.

09

11

10

12

13

Bronzen sculptuur O. Zadkine.

Keramiek Karel Appel, 1986.

12

voorjaar / zomer 2015

GUUS BOON INTERVIEW

13

voorjaar / zomer 2015

vernis#08 –

039

INTERVIEW GUUS BOON

grondige studie vooraf. “Ik was in Vicenza in Noord-Italië. Daar heb je veel Renaissance-villa’s, waarvan Villa La Rotonda van architect Andrea Palladio wellicht de bekendste is.” Deze in de tweede helft van de zestiende eeuw gebouwde villa werd de inspiratiebron voor Boons eigen palazzo: “Ik wilde een gebouw neerzetten dat zou doen denken aan Villa La Rotonda. Geen kopie of zo, maar wel dezelfde uitgangspunten en met het gebruik van een aantal details. Ik heb wat boeken gekocht en ben op basis daarvan ontwerpschetsen gaan maken.” Dat bleek geen sinecure: “Ik kan helemaal niet tekenen. Maar elke keer wanneer mijn vrouw naar bed ging, pakte ik de boeken en begon te schetsen. Hele nachten heb ik doorgewerkt; ik ben er bijna van aan de drank geraakt. Uiteindelijk heeft een Belgische architect die weet hoe je met klassieke materialen werkt de boel uitgetekend.”

Weggepoetst Het kostte Boon drie jaar om zijn palazzo te laten bouwen. Portretschilder Jan Asselbergs verbleef er anderhalf jaar om de koepel van het gebouw te voorzien van een plafondschildering van de familie Boon. “Iedereen staat er op, behalve ikzelf. Asselbergs had me afgebeeld met paardenstaart in een strakke, nietsverhullende broek. Dat paste in zijn optiek in het palazzo, ik vond het niet zo succesvol. Daar kwamen we niet helemaal uit, dus heeft hij me weggepoetst.”

Boon is er niet rouwig om, zijn palazzo wordt er niet minder van. “Je hebt eigenlijk niet meer nodig dan een ruimte als dit.

Een plek om te zitten, te discussiëren en te filosoferen, een keuken en een slaapgedeelte.” En dan de kunst: ook hier is het tot de nok toe gevuld. Werken van onder meer Ruysdael, Van Honthorst, Appel, Corneille, Van der Leck, Warhol, Sluijters, Picasso, Van Dongen. Schilderijen, beelden en andere objecten, de verzamelingen wandelstokken, snuifdozen, oesjabti’s en olielampjes. Boon reciteert bij elk object een verhaal, weet precies 040

–

vernis#08

14

waar het vandaan komt, wat er aan gedaan is, wat hij er voor betaald heeft en wat het waard zou kunnen zijn. Niet dat hij ooit iets verkoopt. “Waarom zou ik? Ik vind het leuk om te hebben, om naar te kijken. Als je het verkoopt ben je het kwijt, dat vind ik jammer. Maar wat als de makelaar en kunstverzamelaar er ooit niet meer is? “Nou, dan moeten ze het maar verkopen, hoor. Ik denk dat iedereen zijn eigen collectie moet aanleggen, dat is veel leuker.”

14

Koepelpaviljoen.

Mischa van de Woestijne is freelance

journalist en communicatie-adviseur.

voorjaar / zomer 2015

COLUMN

TEKST

Ivo Weyel

OUDE MEESTERS ILLUSTRATIE

Tekenteam.nl

Een unieke Rembrandt die maar niet verkocht wordt... Oude meesters worden op de hedendaagse kunstmarkt niet op waarde geschat, vindt Ivo Weyel.

Ik begrijp iets niet. Nou is dat op zich niet zo bijzonder (ik begrijp veel dingen niet), maar dit gaat over schilderijen. Met name over een portret van Rembrandt, waarop een man met zijn handen in de zij staat afgebeeld. De eigenaar Otto Naumann, een Amerikaanse kunsthandelaar, zeult er al jaren mee. Hij stond er in 2011 mee op TEFAF, maar geen koper die zich meldde. Hij vraagt er 34 miljoen euro voor. Dat is niet niks, maar kom op zeg, een Rembrandt, hoe uniek is dat? In de jaren dat Naumann er vruchteloos

mee zeult, zijn er heel wat andere kunstwerken verkocht voor een veelvoud van zijn vraagprijs. Een Cy Twombly bijvoorbeeld voor 60 miljoen euro (voorstellende een bekrast schoolbord), een Andy Warhol voor 89 miljoen (een bewerkte foto van een auto-ongeluk). En dan heb ik het nog niet eens over Jeff Koons, wiens werken regelmatig 50 à 60 miljoen opbrengen, of Gerhard Richter, van wie de stukken gemiddeld een miljoen of twintig doen. Richter had met een fotorealistisch werk zelfs een uitschieter naar dezelfde 34 miljoen die de Rembrandt moet kosten.

Wellicht ben ik ouderwets, maar dat begrijp ik dus niet.

En heus, ik ben dol op moderne en eigentijdse kunst, verzamel het zelfs (op bescheiden schaal), dus ik behoor niet tot diegenen die vinden dat er sinds de komst van abstracte kunst geen echte kunst meer wordt gemaakt. Maar hoe voorjaar / zomer 2015

kan het dat oude meesters het zoveel slechter doen op de kunstmarkt dan eigentijds werk? Neem alleen al de uniciteit. Van Picasso zijn vele duizenden werken in omloop (de man schilderde en kleide wat af), terwijl er amper 300 schilderijen van Rembrandt bestaan. En waarom 50 miljoen voor de zoveelste Koons ballon op rij, terwijl er onlangs slechts een schamele 9 miljoen euro werd betaald voor een zelfportret van Sir Anthony van Dyck. En dat is zelfs een recordprijs voor deze fameuze zeventiendeeeuwse schilder. Kenners noemden het ‘de meest unieke Van Dyck die in een halve eeuw op de markt is gebracht’, en dan stokt het bij 9 miljoen, een tiende van wat een Warhol kost? Ga jullie schamen, kunstkopers!

Het meest irritante vind ik dat het ooit gaat veranderen.

Ooit zullen oude meesters weer het hoogste opbrengen, want er zit voortdurend verandering in onze kunstappreciatie. In de jaren zeventig bijvoorbeeld deed een Warhol amper een paar ton, en leidden de impressionisten de top tien (ze zijn nu weer weggezakt). Alleen heb ik geen geld genoeg om in ze te investeren. Ik heb zelfs een eigentijdse kunstkans voorbij laten gaan. Jeff Koons ontwierp een paar jaar geleden een omhulsel voor een fles Dom Perignon. Die kostte 12.000 euro. Ik wikte en woog, zal ik wel, zal ik niet. Ik deed het niet. Dom, dom. Onlangs werd zo’n ding afgehamerd op ruim anderhalve ton.

Ivo Weyel is publicist.

vernis#08

–

041

SCHATTEN AAN DE MAAS TEKST

Aya Langeveld

FOTOGRAFIE

Peter Boer

FOTO: KIM ZWARTS

De zinken koepel van het Bonnefantenmuseum is een blikvanger in de skyline van Maastricht. Maar de depots in de kelder zijn onzichtbaar voor de buitenwereld. En gesloten.

Vernis daalde af naar beneden de rivieren en mocht binnen kijken.

01

01

02

Bonnefantenmuseum.

(links) Ien Lucas, 01.01.2014 serie ‘What’s behind’ (detail), 2014, collectie Bonnefantenmuseum; (rechts) Detail

042

–

vernis#08

van zijpaneel van drieluik met Christus en de overspelige vrouw, 1501 – 1600, collectie Bonnefantenmuseum.

e immense kelder van het Bonnefantenmuseum Maastricht is de machinekamer van het gebouw - met overal dikke buizen, kluwens met elektra, tl-verlichting en zacht gezoem van installaties. De ondergrondse verdieping wordt gebruikt als multifunctionele (opslag)ruimte en biedt onderdak aan vier depots.

In de gang ruikt het naar vers gezaagd hout. Logisch, blijkt een paar meter verderop. De deur van de voorjaar / zomer 2015

02

voorjaar / zomer 2015

vernis#08 –

043

044

–

vernis#08

voorjaar / zomer 2015

BONNEFANTENMUSEUM MAASTRICHT DEPOT

03

04

05

Depotimpressie.

Bisschopsstaf, ca. 1380-1400, collectie Neutelings.

Armreliekhouder, circa 1170, collectie Neutelings.

Collectie Neutelings De collectie Neutelings is een particuliere verzameling van ruim 120 middeleeuwse religieuze voorwerpen. Willem Neutelings (1916-1986) legde het grootste deel van zijn privé-collectie aan tussen 1970 en zijn sterfjaar. Na zijn dood werd de collectie in 1996 in permanente bruikleen gegeven aan het Bonnefantenmuseum. De voorwerpen dateren uit de periode 1200 - 1700. De collectie die veel zeldzame objecten bevat, bestaat uit: huisaltaartjes, retabelfragmenten en houten beelden, onder meer uit de Zuidelijke Nederlanden (Antwerpen, Brussel en Mechelen), zandstenen, albasten en marmeren sculpturen en reliëfs, alsmede ivoren en koperen objecten, vooral uit Frankrijk, Engeland, Duitsland en het Maasgebied.

03

voorjaar / zomer 2015

04

05

houtwerkplaats staat open en er liggen balken en pallets tegen de muur gestapeld; voor een deel nog restanten van de omvangrijke verbouwing die verleden jaar plaatsvond. Het museum is op alle fronten volop in beweging. Met veel wisselende tentoonstellingen én met de komst van een nieuwe, tweekoppige directie in 2012.

van de artistiek directeur of een medewerker van de afdeling Collectiebeheer. Dat is niet alleen om de collectie te beschermen, maar ook ter bescherming van de mensen zelf. Zo voorkom je dat er met de vinger wordt gewezen als er iets misgaat.”

De depots zijn goed gevuld, omdat gemiddeld ‘slechts’ vijf procent van de twaalfduizend objecten die de collectie telt op zaal staat. Waar laat je het allemaal? “Het is altijd puzzelen”, zegt Kentgens. “De ruimte is beperkt en de collectie breidt zich uit. Maar het is ook een uitdaging om er wat op te verzinnen; daar gaat collectiebeheer ook over. Er ligt een plan voor de herinrichting van de depots. Die willen we dit jaar nog realiseren, zodat we de ruimte zo efficiënt mogelijk kunnen inrichten.

Het is maatwerk om op hetzelfde aantal vierkante meters meer kwijt te kunnen.

Dat is nogal een operatie.”

Link naar Limburg De collectie van ‘het Bonnefanten’ bestaat uit zowel oude als hedendaagse kunst, veelal met een link naar Limburg, en variërend van moderne installaties tot religieuze beelden - waarvan er overigens relatief veel zijn. Het Bonnefanten heeft een van de grootste en belangrijkste collecties middeleeuwse sculptuur van Nederland.

Niet verwonderlijk in het overwegend katholieke zuiden.

In de depots wordt de collectie buiten beeld beschermd tegen tocht, vocht, stof en ongedierte. Ook ander ongewenst bezoek wordt geweerd. Hoofd Collectiebeheer Ingrid Kentgens: “Wij hanteren een helder toegangsprotocol. Derden mogen hier alleen naar binnen onder begeleiding

Vierde lustrum aan de Maas Inmiddels staat het Bonnefantenmuseum alweer twintig jaar aan de Avenue Céramique. Het imposante E-vormige gebouw werd als nieuw onderkomen - met in totaal vernis#08 –

045

046

–

vernis#08

voorjaar / zomer 2015

BONNEFANTENMUSEUM MAASTRICHT DEPOT

06

07

Depotimpressie.

Ingepakt kunstwerk in depot.

Bonnefantenmuseum Maastricht De collectie van het Bonnefantenmuseum bestaat onder meer uit een belangrijke verzameling middeleeuwse religieuze voorwerpen, Maaslandse houtsculptuur, vroeg-Italiaanse schilderkunst uit de periode 1300-1600 en Zuid-Nederlandse schilderkunst uit de periode circa 1475-1625. Het museum herbergt omvangrijke bruiklenen van het Limburgs Geschiedkundig en Oudheidkundig Genootschap (LGOG) en van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE). Tevens biedt het onderdak aan een deel van de collectie van het Bisschoppelijk Museum Roermond.

Het museum beheert ook een om-

06

voorjaar / zomer 2015

vangrijke collectie hedendaagse kunst van internationaal gerenommeerde kunstenaars. Belangrijke deelcollecties binnen de collectie hedendaagse kunst zijn conceptuele kunst, Minimal Art en Arte Povera.

In de kerncollectie Limburg is het werk vertegenwoordigd van kunstenaars die werkzaam zijn in de regio rond Maastricht, onder andere Pierre Kemp, Werner Mantz, Jan Dibbets en Shinkichi Tajiri. Ook bevat het een belangrijk ensemble van de middeleeuwse beeldsnijder Jan van Steffeswert.

07

vierduizend vierkante meter expositieruimte - ontworpen door Aldo Rossi. Het vierde lustrum aan de Maas wordt dit jaar gevierd met een tentoonstelling die gewijd is aan de Italiaanse architect. In het papierdepot zijn de voorbereidingen al in volle gang. Boven de stapel met geselecteerd materiaal hangen twee ontwerpen van Rossi voor het nieuwe Bonnefanten: in de jaren negentig van de vorige eeuw nog schetsen op papier, nu van historische waarde. Het bouwwerk met zijn opvallende koepeltoren heeft zijn plek inmiddels opgeëist in de wijk Céramique en is beeldbepalend voor de skyline van Maastricht.

Oud en nieuw Bij binnenkomst in het schilderijendepot springt meteen in het oog dat de museumcollectie meerdere eeuwen vertegenwoordigt. Rechts van de deur staat een uitbundig, kleurrijk modern werk naast een historisch, ingetogen drieluik. Een groter contrast is bijna niet denkbaar. Maar in de beslotenheid van de depotruimte is het eigenlijk de gewoonste zaak van de wereld.

Zonder keurslijf gepresenteerd, buiten de context van een tentoonstelling, canon van de kunst of lessen kunstgeschiedenis zijn de werken zichzelf. Hier is hun inventarisnummer net zo belangrijk voor hun bestaansrecht als de signatuur van de schilder. “Het systeem registreert de standplaats en vertelt ons waar een voorwerp zich bevindt. Er zijn geen vaste plaatsen.” vernis#08 –

047

08

08

09

Toon Verhoef, zonder titel (detail), 1992, collectie Bonnefantenmuseum.

Sidi El Karchi, Selfportrait after Beckmann (detail), 2006, collectie Bonnefantenmuseum.

‘ De collectie Neutelings is een esthetisch aansprekende collectie, die in thema en tijd heel goed aansluit bij wat wij al in huis hadden’ 048

–

vernis#08

In het algemeen depot beslaat de collectie Neutelings slechts een bescheiden stelling.

Maar het grootste deel van deze nalatenschap van ongeveer honderdtwintig objecten met middeleeuwse, religieuze kunst van verzamelaar Willem Neutelings (zie kader op pagina 45) verhuist binnenkort naar boven, omdat er een permanente opstelling komt in het museum. De collectie werd in 1996 langdurig in bruikleen gegeven door de erven van Willem Neutelings, zoon van de fabrikant en uitvinder van het kinderkoekje Liga, het tussendoortje waar generaties groot mee zijn geworden. Het stelde Willem Neutelings in staat om een van de rijkste privé-collecties aan te leggen van laat-middeleeuwse beeldhouwkunst en kunstnijverheid van de Lage Landen.

Op de onderste plank liggen houtsnijwerken met heiligen uit de collectie Neutelings keurig naast elkaar. In het schaarse licht is het een sereen tafereel. Conservator Oude Kunst Lars Hendrikman heeft voor Vernis de meest bijzondere stukken klaargelegd op een tafel. “De collectie geeft ook een kijkje in het hoofd van de collectioneur. De collectie is mede opgebouwd op basis van zijn persoonlijke motivatie als devoot katholiek.”

De diversiteit van de spirituele verzameling is opvallend. Van Limoges-email uit de dertiende tot houtsculpturen uit de

09

zestiende eeuw en alles daar tussenin, zoals bronzen en ivoren diptieken. Ze stralen in schoonheid en zijn illustratief voor de hoge kwaliteit die de collectie kenmerkt.

Onbekende collectie Lars Hendrikman: “Het is een nagenoeg onbekende verzameling, omdat er weinig over gepubliceerd is.” Henk van Os schreef weliswaar het boek ‘Een engel in de koffer’, dat in 1996 in een kleine oplage verscheen, maar dat gaat vooral over de drijfveren van de verzamelaar Neutelings en in mindere mate over de afzonderlijke objecten van zijn collectie. Hendrikman: “Er zitten veel zeldzame stukken tussen en het is een esthetisch aansprekende collectie, die in thema en tijd heel goed aansluit bij wat wij al in huis hadden. Dat is ook de belangrijkste reden dat de collectie bij ons terechtkwam toen de erven deze onder wilde brengen in een museum. Als tegenprestatie beloofden wij toen een catalogus te maken.”

En die komt er nu. Dankzij een stipendium van het Prins Bernhard Cultuurfonds kreeg Hendrikman in 2014 de tijd om een half jaar onderzoek te doen en de langverwachte catalogus te maken die de collectie ontsluit. “Het is een puzzel waarvan nog niet alle stukjes passen, maar ik kom steeds verder. Noodgedwongen zal voorjaar / zomer 2015

E.H. ARIËNS KAPPERS master prints

JAN MANKES 1889 Meppel - 1920 Eerbeek E.H. Ariëns Kappers - Masterprints Established in 1980

By appointment only P.O.Box 11319 1001 GH Amsterdam tel. 00 31(0)20 6235356 www.masterprints.nl info@masterprints.nl TEFAF 2015, Stand 710

Self-portrait Woodcut printed brownish green on thick Japanese paper. 1913 Signed in pencil “J. Mankes” 15.4 x 11 cm. 2-3.5 cm margin.

Provenance: . J.R.Voûte ( Lugt 4450).

Literature: Cat. De Groot, Rijksprentenkabinet, P16. D.

10

10

Bas de Wit, Toontje Lager (detail), 2008, collectie Bonnefantenmuseum.

‘ Analoog aan de iconografie zoals ik mij die voorstelde, bedacht ik dat dit dan waarschijnlijk de geboorte van Christus moest zijn’ 050

–

vernis#08

ook dit boek niet alle objecten kunnen omvatten: daarvoor is de verzameling te omvangrijk en de tijd te beperkt.”

Hendrikman moest zich voor de beschrijving in meerdere opzichten in onbekende materie verdiepen. “Mijn specialisme is de oude schilderkunst. Natuurlijk is er een overlap vanwege de periode, maar van materiaalsoorten als ivoor, bijvoorbeeld, wist ik weinig. Het was een ontdekkingstocht. Ik ben erdoor gefascineerd geraakt. Bijvoorbeeld door een fragment van een diptiekje van Gotisch ivoor met daarop een voorstelling van het laatste oordeel. Het is een deel van een tweeluik waarvan het rechterblad ontbreekt. Op zo’n tweeluikje werden in de Middeleeuwen altijd twee voorstellingen afgebeeld die bij elkaar hoorden. Dus wat miste er?

Omdat het scharniergat rechts zit, moet het oorspronkelijk de linkerkant geweest zijn. Ik vond dat raar: als je links al het einde der tijden hebt, wat moet de voorstelling op rechts dan nog verbeelden? Daar volgt toch niets meer op? Wat kon dat zijn geweest? Uiteindelijk vond ik het antwoord in Parijs in het Musée de Cluny, het museum voor middeleeuwse kunst. Daar ontdekte ik een vergelijkbaar, maar compleet voorbeeld van een tweeluik met links het laatste oordeel, en dus het einde van de heilsgeschiedenis en rechts de

kroning van Maria. Ik had al zo’n vermoeden, omdat dit een tijdloze metafoor is, waarin Maria het symbool is van de zogenaamde moederkerk. Maar er was nóg een mysterie. Ik wilde ook weten waarom de voorstelling van het diptiek van Neutelings aan de onderkant een zaagsnede had. Was het onderdeel van een groter geheel geweest? Analoog aan de iconografie zoals ik mij die voorstelde, bedacht ik dat dit dan waarschijnlijk de geboorte van Christus moest zijn. Met die theorie ben ik gaan zoeken. En die bleek te kloppen. Tot mijn verrassing vond ik zo het ontbrekende deel en de oorspronkelijke onderkant in een veilingcatalogus van Sotheby’s. Op 5 juni 1997 is het in New York geveild. We weten niet waar het nu is, maar kunnen wel reconstrueren hoe het totaalplaatje eruit heeft gezien voordat het gedemonteerd, en in afzonderlijke delen verkocht, werd.

Misschien komt het ooit weer op de markt.

Het zou mooi zijn om de beide fragmenten na jaren, misschien zelfs eeuwen, weer te herenigen.”

Aya Langeveld is freelance journalist.

voorjaar / zomer 2015

A N T I Q U A I R S Finest Dutch Delftware Nieuwe Spiegelstraat 39 | Amsterdam T.+31 20 6233103 www.aronson.com

‘ We wilden bij de oorsprong blijven: die van een klein, authentiek museum met diepgang’ TEKST

Aya Langeveld

Directeur Emilie Gordenker van het Mauritshuis FOTOGRAFIE

Het Mauritshuis

052

–

vernis#08

voorjaar / zomer 2015

Lees het artikel

FOTO: FRANK VAN DEN BURG 01

voorjaar / zomer 2015

vernis#08 –

053

REPORTAGE MAURITSHUIS

01 pagina 52/ 53 Emilie Gordenker, directeur Mauritshuis, Den Haag

Na de overweldigende belangstelling bij de heropening van het Mauritshuis trekt het museum wéér volle zalen. Ditmaal met de tentoonstelling ‘The Frick Collection - Kunstschatten uit New York’. Die is nu in Nederland, nadat het Amerikaanse museum werken van het Mauritshuis exposeerde tijdens de verbouwing. Directeur Emilie Gordenker: ‘Het was een gouden greep om onze schilderijen op reis te sturen.’

054

–

vernis#08

Een kwartier voor openingstijd vormen zich al groepjes bezoekers voor het hek van het Mauritshuis. Het is de eerste vorstdag van het jaar, maar ze blijven geduldig wachten en stampvoeten zich warm totdat ze om tien uur door de nieuwe hoofdingang naar binnen kunnen. Het museum in Den Haag met meesterwerken van de Nederlandse schilderkunst uit de Gouden Eeuw is een must see.

De foyer waar bezoekers binnenkomen is indrukwekkend. Hij werd bij de verbouwing onder de grond gerealiseerd; van deze tijd, maar met een klassieke uitstraling. Dat was ook het uitgangspunt bij het maken van de ontwerpen voor de uitbreiding van het Mauritshuis dat in 2014 heropende. Directeur Emilie Gordenker: “De combinatie van het historische huis en de collectie maakt ons uniek. Wij wilden die sfeer behouden.”

Historisch huis Sinds de heropening bevindt de werkkamer van Gordenker zich op de derde verdieping. Het is er ruim, licht, en rustig. De directeur vertelt geroutineerd over ‘haar’ museum dat zo populair is in binnen- en buitenland. Het is een succesverhaal. Zoals dat hoort te gaan, kwam het niet vanzelf: er is hard voor gewerkt. “Toen ik hier in 2008 werd aangesteld brak de crisis net uit. De subsidie viel grotendeels weg en de business sponsoring ook. Het was ook nog niet zeker of de verbouwing door zou gaan.

Met mijn achtergrond als conservator stapte ik in een nieuwe rol waar ik snel veel moest leren. Missie en visie waren tot die tijd voor mij marketingkreten. Dan kun je met je collectie wel op een goudmijn zitten, maar hoe boor je die aan? Zeker met economische tegenwind. Er was maar één antwoord: kosten drukken en sponsors zoeken. Je moet creatief zijn en manieren vinden om mensen aan je te binden. Ze moeten aan willen haken bij een succes en daar ook wat voor terug krijgen. Het was en

Zien in het Mauritshuis De tentoonstelling ‘The Frick Collection – Kunstschatten uit New York’ bestaat uit zesendertig kunstwerken uit de dertiende tot en met de negentiende eeuw: met schilderijen, The Frick tekeninCollection gen, Kunstbeeldschatten houwuit New York werken 5 februari en toetot en met gepaste 10 mei 2015, Mauritshuis, kunst.

De tenDen Haag toonstelling geeft inzicht in de verzameling, achtergrond en sfeer van The Frick Collection en zijn legendarische stichter Henry Clay Frick.

voorjaar / zomer 2015

MAURITSHUIS REPORTAGE

02

Jean-Auguste-Dominique Ingres (1780-1867) Portret van de Comtesse d’Haussonville, 1845, doek, 131,8 x 92,1 cm

is onze overtuiging dat we dat konden bereiken door bij de oorsprong te blijven: die van een klein, authentiek museum met diepgang. Dat was ook het uitgangspunt bij de verbouwing, die toch doorging. Behouden wat goed is, moderniseren wat nodig is. Wij zijn niet gebouwd als een museum. Bij het maken van de keuzes voor de inrichting was de sfeer van het oorspronkelijk huis leidend. We wilden de intimiteit niet kwijtraken.”

FOTO: THE FRICK COLLECTION, NEW YORK / MICHAEL BODYCOMB 02

‘Wij zijn niet gebouwd als een museum. Bij het maken van de keuzes voor de inrichting was de sfeer van het oorspronkelijk huis leidend’ voorjaar / zomer 2015

Herinrichting We hebben de zalen doelbewust niet groter gemaakt; en de kleuren en materialen aan laten sluiten bij de stijl van het eerste kwartaal van de achttiende eeuw, de tijd waarin het interieur werd vernieuwd na een brand in 1704 waarbij een groot deel van de binnenkant werd verwoest. Voor de wanden kozen we bijvoorbeeld voor zijden wandbespanning die we lieten weven. De groene kleur past prachtig bij het palet van de Nederlandse landschapsschilderijen, het is een perfecte achtergrond om ze op hun mooist uit te laten komen. Sommige aanpassingen waren niet rigoureus, maar maakten het nét af. De trapzaal hebben we bijvoorbeeld wel rood gelaten, maar een tint dieper gemaakt: dat is warmer. Ik vind het belangrijk dat alles tot in detail is doorgevoerd. Je wilt bezoekers een aangenaam verblijf geven. Dus ook de ruimtes van de wc’s moeten kloppen. Op een ogenblik ga je op alles letten, ook als je in andere musea komt. Hoe hebben zij het gedaan? Welke kranen gaan wij installeren?”

‘I’m in The Hague’ Het ontbreekt Gordenker niet aan een strategische blik: “Je kunt wel een van de mooiste collecties bezitten, maar mensen moeten wel weten dat je die in huis hebt.

Een van de meest gestelde vragen door buitenlandse toeristen in het Rijksmuseum is nog altijd waar ‘Het meisje met de parel’ hangt. In de museumwinkel van het Rijks verkochten ze niet voor niets een ansichtkaart waarop ze staat afgebeeld met een tekstwolkje boven haar hoofd met ‘I’m vernis#08 –

055

REPORTAGE MAURITSHUIS

03

04

Jan van Eyck en atelier (ca. 1390/ 1400-1441), Maria en kind, met de heilige Barbara,

heilige Elizabeth van Hongarije en Jan Vos (ca. 14411443), paneel, 47,3 x 61,3 cm.

Jan van Logteren (1709-1745) beeld van Johan Maurits (1604-1679),

graaf van NassauSiegen, ten voeten uit, 1727.

FOTO: THE FRICK COLLECTION, NEW YORK / MICHAEL BODYCOMB

Het Mauritshuis: een museum met historie Het Mauritshuis heeft een wereldberoemde collectie Nederlandse schilderkunst uit de Gouden Eeuw. De achthonderd werken geven een rijk en gevarieerd beeld van de schilderkunst uit de zeventiende eeuw met interieurs van Jan

in The Hague’. Het is mijn ambitie dat die vraag overbodig wordt. Mensen moeten Vermeer meteen met het Mauritshuis associëren.

Toen wij bezig waren met de verbouwing - en de collectie tijdelijk uitgehuisd moest worden - had ik bedacht dat het op reis sturen van de schilderijen een prima promotietour zou zijn. Door het succes van de tentoonstelling in New York in 2013/14 en Japan in 2012, dat jaar zelfs de best bezochte tentoonstelling ter wereld, kennen steeds meer buitenlanders het Mauritshuis. Ze kunnen de naam zelfs uitspreken én weten ook dat ze daarvoor naar Den Haag moeten.”

The Frick Collection “Dat The Frick Collection in New York een perfect tijdelijk huis zou zijn, had ik wel bedacht. Maar dat de tentoonstelling ‘Vermeer, Rembrandt and Hals, Masterpieces of Dutch Painting from the Mauritshuis’ zo’n succes zou worden, was boven verwachting. Het was overweldigend. En het bleek een gouden greep om onze col056

–

vernis#08

FOTO: MAURITSHUIS, DEN HAAG

03

04

Steen, landschappen van Ruysdael, stillevens van Coorte en portretten van Rubens.

Het rijksmonument in het histori-

sche stadshart van Den Haag werd oorspronkelijk gebouwd als stadspaleis voor graaf Johan Maurits van Nassau-Siegen, gouverneur van Nederlands-Brazilië.

Vanaf 1685 was het Mauritshuis in gebruik als een ‘Hotel van Staat’ voor gasten van de StatenGeneraal van de Nederlanden.

Sinds 1822 is het gebouw in gebruik als museum. In 2014 heropende het Mauritshuis na een verbouwing van twee jaar waarbij de oppervlakte van het museum verdubbeld werd door een ondergrondse uitbreiding naar het gebouw aan de overkant van de straat: het voormalige hoekpand van Sociëteit de Witte.

lectie op deze manier onder de aandacht te brengen. De tentoonstelling die gehouden werd van 22 oktober 2013 tot en met 19 januari 2014 was zelfs de best bezochte tentoonstelling in de geschiedenis van de vermaarde The Frick Collection. Toen ik in Amerika kwam kijken, werd ik als een filmster onthaald. Dat was wel even raar.

Oorspronkelijk zouden we maar negen voorjaar / zomer 2015

MAURITSHUIS REPORTAGE

05

Hans Memling (ca. 1430-1494) Portret van een man (ca. 1470), paneel, 33,5 x 23 cm.

FOTO: THE FRICK COLLECTION, NEW YORK / MICHAEL BODYCOMB 05

‘Nooit eerder leende The Frick Collection een groot deel van haar meesterwerken uit. Heel bijzonder’ voorjaar / zomer 2015

werken uitlenen, maar toen de conservator van het museum in 2012 de tentoonstelling ‘Meesters van het Mauritshuis’ bezocht in Japan belde hij op met de vraag of ze er nog meer konden krijgen. Zo onder de indruk was hij van de kwaliteit. Uiteindelijk werden het er vijftien, die schitterden in the East Gallery van het museum met, alleen in de ovale zaal en als kroon op het werk, ‘Het meisje met de parel’. Dat is toch een icoon. En tegenwoordig natuurlijk ook ‘Het Puttertje’ van Fabritius met dank aan het boek van Donna Tartt. Wij hadden destijds met The Frick Collection afgesproken dat wij in ruil voor onze bruiklenen een tentoonstelling met werken uit hun collectie mochten maken na de heropening. En die is dit voorjaar te zien. Het is de eerste grote tentoonstelling van kunst in de nieuwe vleugel, met zesendertig meesterwerken van kunstenaars die niet of nauwelijks vertegenwoordigd zijn in Nederlandse museale collecties, zoals Cimabue, Van Eyck, Gainsborough, Constable en Ingres. Nooit eerder leende The Frick Collection een groot deel van haar meesterwerken uit. Heel bijzonder.”

Topwerken “Ik zeg altijd gekscherend dat het mijn werk is om mensen van de straat te halen om naar donkere, oude schilderijen te kijken. Gelukkig worden die nog steeds door heel veel mensen gewaardeerd. De oude meesters blijven relevant in de tijd. Het is toegankelijke kunst: de onderwerpen zijn herkenbaar. De schilderijen vertellen verhalen. Dat spreekt mensen aan. Je raakt nooit uitgekeken, omdat er door de vaak heldere details altijd iets nieuws te ontdekken valt. Met een collectie van achthonderd schilderijen zijn we een klein museum, maar een belangrijke internationale speler; omdat het topwerken zijn.”

Aya Langeveld is freelance journalist.

vernis#08 –

057

COLUMN

TEKST

Martin Roth

MEISSEN-FONTEIN ILLUSTRATIE

Tekenteam.nl

Martin Roth, directeur van het prestigieuze Victoria and Albert Museum in Londen, vertelt hoe moderne technieken kunnen worden gebruikt om antieke stukken te restaureren.

“In de nieuwe gallerijen van het Victoria and Albert Museum die zijn gewijd aan Europese kunst en design tussen 1600 en 1815, neemt een onbekend, maar spectaculair stuk Meissen-porselein een prominente plaats in. We zijn er onlangs in geslaagd het te restaureren, dankzij moderne 3D-modelleertechnieken in combinatie met traditionele conserveringsmethoden en porseleintechnieken. De tafel-

fontein van wit porselein was beschadigd en incompleet toen het in 1870 door het Museum werd verworven en 140 jaar lang werden alleen de belangrijkste gebeeldhouwde figuren tentoongesteld, terwijl de resterende delen en fragmenten wegkwijnden in het opslagdepot. Recent onderzoek, dat voorafgaand aan de restauratie werd gedaan, heeft echter veel nieuwe informatie aan het licht gebracht over de context waarin het stuk werd gecreëerd en over hoe het origineel er moet hebben uitgezien.

De tafelfontein werd gemaakt voor Graaf Heinrich von Brühl, de Eerste Minister aan het Saksische hof in Dresden, die er in 1745 opdracht toe gaf, en het werd gemodelleerd door Meissens hoofdmodelleur J.J. Kändler en zijn assistenten.

Het ontwerp was gebaseerd op een stenen fontein uit de tuin van Von Brühls zomerpaleis in Dresden Friedrichstadt, die was gebeeldhouwd door Lorenzo Mattielli. Op 11 januari 1747, hield Von Brühl een enorm diner in zijn paleis in Dresden ter ere van het koninklijk huwelijk tussen Louis van Frankrijk, de Dauphin (kroonprins), zoon van Louis XV en prinses Maria Josepha van Saksen. Het arrangeren van dit 058

–

vernis#08

belangrijke verbond tussen Frankrijk en Saksen was een van Von Brühls diplomatieke meesterzetten. De porseleinen fontein was het middelpunt van de grote tafel tijdens het dessert, alwaar het stuk, compleet met stromend water, veel bewondering oogstte.

Bijna alle originele mallen voor de fontein zijn verloren gegaan, maar, door een gelukkig toeval, was er een tweede versie van gemaakt tijdens het laatste kwart van de negentiende eeuw. Deze polychrome kopie, die bewaard is gebleven in de Porzellansammlung in Dresden, zorgde voor accurate voorbeelden van de ontbrekende delen. We hebben deze delen gescand om 3D-gietmodellen te maken, en, samen met de Royal College of Art in Londen, hebben we ze vertaald in vervangende onderdelen van porselein. Omdat porselein krimpt tijdens het drogen en bakken, moesten de 3D-modellen op 115% van het origineel worden gemaakt, voordat we ze met behulp van de 3D-print- en bewerkingsgereedschappen konden produceren. Van de modellen die zo ontstonden, hebben speciaal opgeleide mallenmakers uit Stoke-on-Trent gipsen mallen gemaakt waaruit meerdere delen tegelijk konden worden gehaald. Dr Steve Brown van het Royal College of Art heeft deze mallen daarna gebruikt om de ontbrekende delen in porselein te maken. De grotere componenten moesten drie maanden drogen voordat ze konden worden geglazuurd en op 1250˚C gebakken in een oven. Met de nieuw gemaakte vervangende onderdelen kan de fontein nu weer in zijn volle glorie bewonderd worden.”

Martin Roth is directeur van het Victoria and Albert Museum

in Londen.

voorjaar / zomer 2015

grote porseleinen berg, china, kangxi periode (1662-1722), H: 53 cm

’s-hertogenbosch telefoon +31 (0)73 614 62 51 info@vanderven.com

www.vanderven.com

inkoop • verkoop • taxaties

DUTCH DESIGN IN NEW YORK TEKST

Jorrit Niels

FOTOGRAFIE

Paul Barbera (interieur), Jesaja Hizkia (portret)

01

Het voormalige kantoorpand bevat 58

appartementen van 55 tot 325 vierkante meter.

02

Huys komt van het oude Stadt Huys en is vernoemd naar het eerste stadhuis van New York uit 1642.

03

De lampen bij de receptie en boven de eettafels in de woningen zijn gemaakt door de Franse designers Erwan en Ronan Bourollec.

01

02

Piet Boon mag zijn studio dan wel hebben in het Noord-Hollandse Oostzaan, hij is net zo vaak te vinden op locatie. En dan niet in Eindhoven of Rotterdam, maar in Tokio, Parijs of New York. In die laatste metropool staat één van zijn nieuwste prestigieuze projecten: Huys. Een weerspiegeling van Nederlands design en vakmanschap.

060

–

vernis#08

voorjaar / zomer 2015

voorjaar / zomer 2015

PORTRET PIET BOON

04

05 en 06

De kantoorramen zijn vervangen door grote floorto-ceiling frames voor een ruimtelijk gevoel.

Eikenhouten vloeren van Piet Boon door Solidfloor.

Kwaliteit, innovatie en superieur vakmanschap van Nederlandse hand in New York. Het is er al sinds de zeventiende eeuw, maar een tweede Nederlandse renaissance voltrekt zich. Het moderne Dutch Design vertaalt zich nog steeds goed in het New York van nu. Ontwerper Piet Boon denkt dat ‘het Nederlandse’ nog steeds zo goed werkt in de stad omdat de Nederlanders niet zo veel verschillen van de New Yorkers. “Net als wij hebben ze

04

05

‘ Net als wij hebben New Yorkers doorzettingsvermogen, de wil om hard te werken en denken ze out of the box’

062

–

vernis#08

doorzettingsvermogen, de wil om hard te werken en denken ze out of the box als het moet. Ik zeg altijd tegen ze dat ze die instelling van ‘onze’ voorouders hebben.”

Intussen zijn de ‘Delfts-blauwe’ steigers verdwenen en is op 404 Park Avenue nu in volle glorie ‘Huys’ verrezen. Een voormalig kantoorgebouw uit 1914 waarin 58 nieuwe luxe appartementen zijn ondergebracht. Op een steenworp afstand van Rockefeller Center en het Museum of Modern Art. Huys is een project van de

06

voorjaar / zomer 2015

PIET BOON PORTRET

voorjaar / zomer 2015

vernis#08 –

063

PORTRET PIET BOON

07

Elk appartement heeft zijn eigen nis als entree.

07

‘ Die ogenschijnlijk kleine extra’s geven het gebouw iets bijzonders waardoor Huys completer voelt dan de meeste luxe condo’s op Manhattan’ 064

–

vernis#08

Nederlandse Kroonenberg Groep. Ceo Lesley Bamberger schakelde Boon al in 2010 in, want ‘New York houdt nogal van de regeltjes’, zoals Boon zegt.

“Bamberger belde mij en zei: ‘Ik heb een heel mooi pand in New York en ik wil daar Dutch Design op toepassen.’ Maar goed, ik heb wat ervaring in New York en daar is het bepaald geen sinecure om een kantoorgebouw te transformeren in een luxe appartementencomplex. Er zijn zo veel regels in die stad.” Boon wijst naar de hoge deur in zijn kantoor en voegt toe: “In New York moet je een deur zodanig ontwerpen dat er altijd een rolstoel doorheen kan. Acht van de tien keer zal dat nooit gebeuren, maar het móet volgens de regels. En ik kan u er zo nog twintig opnoemen. Onvoorstelbaar, maar ze zijn onvermurwbaar.”

Beperkingen zijn goed voor de creativiteit, vindt Boon. Ter voorbereiding trok Boon ook nog eens samen met Bamberger langs een aantal andere high-end projecten in New York. Toen begreep Boon de keus van de Kroonenberg Groep voor Dutch Design: “Bamberger is een bouwer, ik ben een bouwer, wij begrijpen elkaar.

We keken elkaar aan en zeiden: ‘Dat kunnen wij met onze linkerhand.’ In de projecten zat zo weinig aandacht voor een doordacht concept. Als je binnenkwam, botste je op een meterkast of de indeling was compleet onlogisch. En onpersoonlijk. Het leek vaak alsof je vanuit de lift een hotelkamer binnenstapte. Niet iets wat je zou verwachten van een appartement van 10 miljoen.”

Boon loste dat kille op in Huys met zijn herkenbare stijl van persoonlijke sfeer en luxe huiselijkheid en door elke entree een eigen nis te geven. “Dat kost wel anderhalve meter (à 25.000 euro per m2), maar het geeft zoveel meer kwaliteit. Dus met die instelling en aandacht moest dit een succes worden.”

Het zal Boons bijna drie decennia aan ervaring zijn, maar hij heeft gelijk gekregen. Het overgrote deel van de appartementen is verkocht met nog een paar penthouses te gaan. Die ogenschijnlijk kleine extra’s geven het gebouw iets bijzonders waardoor Huys completer voelt dan de meeste luxe condo’s op Manhattan.

‘Huiselijk’ noemt Boon het. Een stijl die ook in zijn eigen huis niet zou misstaan.

Verder zijn er luxe extra’s als een fietsopslag, een gym en een filmzaal. Ook hier

08

Piet Boon: ‘De luxe functionaliteit van Huys is mijn interpretatie van Dutch Design.’

08

voorjaar / zomer 2015

PIET BOON PORTRET

voorjaar / zomer 2015

vernis#08 –

065

PORTRET PIET BOON

09

10

Het design is bewust simpel gehouden, met een palet van neutrale tonen.

Strakke lijnen en symmetrie voeren de boventoon.

zijn de Nederlandse invloeden zichtbaar.

Het dakterras heeft een tuin van Piet Oudolf – met dezelfde planten die hij voor het park The High Line gebruikte en in de lobby verwelkomen een handgeschilderde vaas van Roderick Vos en een enorme bronzen kroonluchter van de Nederlandse kunstenaar Frederick Molenschot de bewoners.

Buiten is de complete façade vervangen.

De kleine kantoorramen zijn vervangen door grote vensters met donkere stalen frames om het tot een licht geheel om te vormen. Boon maakte hier gebruik van het feit dat Huys niet wordt ingeklemd door andere panden, zoals vaak het geval is in New York. “Ik wilde de ramen laten uitsteken voor een weidser uitzicht. Van de stad mocht helaas niet alles er uit ‘poppen’, maar daardoor heeft het gebouw juist die bijzondere structuur gekregen. Zo zie je maar, beperkingen maken het anders, maar eigenlijk nooit slechter.”

De interieurs zijn harmonieus gehouden, met een streng ingetogen palet van

11

Sommige appartementen hebben een dakterras of balkon.

11

09

10

‘ Beperkingen maken het anders, maar eigenlijk nooit slechter’

066

–

vernis#08

neutrale tonen. Open haarden naast diepe banken en comfortabele meubelen die warmte brengen tegenover de witte muren. “Die luxe functionaliteit is mijn interpretatie van Dutch Design, met duidelijke lijnen en veel symmetrie. Net zoals onze stijl, eenvoudig maar heel sophisticated. Het gebouw is niet simpel, maar voelt heel logisch. De aslijnen staan mooi, met veel licht en veel Nederlandse producten en ontwerpen. Van de grote hoge deuren tot de houten vloeren en het natuursteen voorjaar / zomer 2015

SPE

C IA LI

SI ST EUROPEAN

R LVE

An early pair of Dutch Silver Candlesticks, made by Willem de Bor in Maastricht between 1700-1703 656 grams; 18,7 cm high

Jacob J. Roosjen, European Silver SRI® Eendrachtlaan 33 | 3621 DD Breukelen | The Netherlands T: +31(0)6 -53 26 82 80 | E: jacob.roosjen@gmail.com KvK: 30097529 | V.A.T: NL.114.234.917.B01 www.jacobroosjen.com

PORTRET PIET BOON

12

in de lobby. Vaak verliest een gebouw zijn schoonheid na een paar jaar. Dat heb ik proberen te voorkomen door met duurzame materialen te werken. Zo kan het gebouw ‘mooi oud worden’. Het moet er goed uitzien, maar ik vind het belangrijker dat het na tien jaar nog stééds mooi is.”

Het is niet het eerste project van Boon in New York en op dit moment werkt hij ook aan een gebouw op Wall Street en een project in Brooklyn. Toch geeft het de ontwerper elke keer weer een kick. “Tijdens de verbouwing van Huys stond er op de Delfts-blauwe façade: ‘Piet Boon - Am-

‘ Een huis in het New Yorkse West Village zou fantastisch zijn, maar dat is niet te betalen. Laat mij maar in Het Twiske blijven wonen’ 068

–

vernis#08

sterdam, Tokyo, New York’. Dan loop je daar toch wel even met een enorme glimlach op Park Avenue, hoor.”

Maar de ontwerper trekt verder. Op zijn bureau ligt de presentatie voor over twee dagen alweer klaar, vol aantekeningen en schetsen. Want morgen vliegt Boon naar Tokio. Het fameuze Park Hyatt Hotel – bekend door de film Lost in Translation – wordt binnenkort onder handen genomen door de ontwerper en zijn team van veertig medewerkers. Maar wonen in die wereldsteden? Boon ziet het niet snel gebeuren. “Een huis in het New Yorkse West Village zou fantastisch zijn, maar dat is niet te betalen. Nee, laat mij maar in Het Twiske (Zaanstreek red.) blijven wonen. Ik leid zo’n druk bestaan dat als ik thuis ben, ik die rust hard nodig heb. Dan zie ik de schapen, de koeien en de ganzen. En op een kwartier rijden ligt mijn favoriete stad.”

12

De keukens zijn uitgevoerd in de meest hoogwaardige materialen.

Jorrit Niels is freelance journalist en schrijft

naast Vernis voor onder meer Madpac.nl, Volkskrant Magazine, JFK en Elsevier.

voorjaar / zomer 2015

INTERVIEW WILLEM VAN ROIJEN

01

070

–

vernis#08

voorjaar / zomer 2015

WILLEM VAN ROIJEN INTERVIEW

01

TEFAF-voorzitter Willem van Roijen met zijn cairnterriër Abbie.

en korte geschiedenisles voor de oningewijden. TEFAF is ontstaan uit twee beurzen. In 1975 startte de Pictura Fine Art Fair, een kunstbeurs geïnitieerd door de Maastrichtse kunsthandelaar Robert Noortman. In 1978 werd de antiekbeurs Antiqua opgericht met antiquairs en antiquariaten. In 1985 besloten de twee beurzen zich samen te voegen onder de naam Antiquairs International & Pictura Fine Art Fair, een naam die in 1988 werd veranderd in The European Fine Art Fair. Ofwel, zoals we het nu kennen, TEFAF. Aan het hoofd, sinds 2014, staat de 69-jarige Willem van Roijen. Oud-bankier en zoon van een ambassadeur. In 1972 startte hij bij Pierson, Heldring & Pierson - tegenwoordig ABN AMRO MeesPierson. Hij bekleedde daar verschillende functies en was kantoordirecteur in Haarlem voordat hij in 1989 een nieuwe afdeling startte binnen het bedrijf. “Mijn kantoor in Haarlem ging op in de vestiging in Amsterdam en ik ben toen naar de Raad van Bestuur gestapt met een voorstel voor een nieuwe tak: het financieren van kunst. Zo ben ik in deze wereld gerold. Want de artistieke kant van de kunst bleek minstens zo interessant als de monetaire.”

Was er behoefte aan speciale financiering?

“Verrassend veel. Bedrijven in de kunsthandel hadden een overbrugging nodig als zij iets hadden verkocht maar de koopsom nog niet was ontvangen. Dat financierden wij voor. En ik had te maken met particulieren – vaak buiten Nederland – met grote verzamelingen.”

TEKST

Jorrit Niels en Mischa van de Woestijne

DIPLOMATIEKE BANKIER ZET TEFAF OP NIEUWE KOERS FOTOGRAFIE

Friso Keuris

voorjaar / zomer 2015

vernis#08 –

071

INTERVIEW WILLEM VAN ROIJEN

Had u toen al verstand van kunst?

“Absoluut niet en nog steeds noem ik mijzelf geen kunstkenner. Ik ben opgevoed met wat kunst op de achtergrond, maar expert? Nee.” Is dat zoiets als wanneer mensen zeggen een ‘beetje te kunnen skiën’ en vervolgens de zwarte piste afgaan?

“Nou, ‘kunst op de achtergrond’ moet je bij mij letterlijk nemen. Als kind werd ik museum in, museum uit gesleurd. Hoe stikvervelend ik dat als kind ook vond, je pikt er wel wat van op. Mijn vader was tijdens mijn schooltijd ambassadeur in Washington. Dat was dus erg veel de Museum Mile op en af. Maar goed, dit soort uitspraken zijn natuurlijk altijd relatief.

Objectief kun je met zekerheid stellen dat mijn kennis over kunst in het niet valt bij de specialistische kennis van de TEFAFdeelnemers.”

Wat is uw eerste kunstherinnering?

“Het Laatste Avondmaal van Dalí in The National Gallery of Art. Maar de vliegtuigen die aan het plafond hingen van The Smithsonian in Washington, D.C. hadden mijn voorkeur.”

Toch knap voor een zelfbenoemd kunstoningewijde om zich dan als bankier op kunst te storten.

“Mijn kracht lag in het vinden van de juiste mensen die er wel verstand van hadden.

Zo heb ik in mijn tijd bij de bank twee jaar een stand gehuurd op TEFAF en op die manier alle kunsthandelaren leren kennen. Na drie jaar klopte TEFAF bij mij aan en omdat ik ‘wel verstand had van cijfers en intussen wel iets van kunst dacht te

02

weten’ vroegen ze mij in 1992 om penningmeester te worden. Het hielp denk ik dat ik er nooit een geheim van heb gemaakt dat ik geen kunstexpert ben. En nadat ik in 1992 gestopt was bij de bank ben ik begonnen met het kopen van schilderijen als belegging.”

Elf jaar lang penningmeester en dan wordt u gevraagd als voorzitter, hoe gaat dat?

“Dat ik geen handelaar ben, geeft enige afstand en een grote mate van onafhankelijkheid. Men vindt kennelijk dat ik, waar nodig, diplomatiek optreed. Dat zal waarschijnlijk nog in mijn aderen zitten. We hebben ruim 270 deelnemers en hechten er veel waarde aan dat ieders belangen in acht genomen worden, maar het is een illusie te denken dat iedereen altijd overal dezelfde mening over heeft.”

Hebt u lang moeten nadenken of u de positie aannam?

“Voor lang nadenken was geen tijd. Goed nadenken hoeft gelukkig niet altijd lang te duren. Het voorzitterschap van het bestuur van TEFAF is een buitengewoon

‘Mijn streven is om TEFAF de belangrijkste kunstbeurs ter wereld te laten blijven. Alles moet daarop gericht zijn’ 072

–

vernis#08

interessante en uitdagende positie. Ik realiseerde me echter ook dat het veel tijd en energie zou gaan kosten en vond het belangrijk om mijn vrouw te betrekken bij mijn afwegingen en mijn uiteindelijke besluit, dat vind ik overigens nog steeds.

De conclusie was dat ik er voldoende vertrouwen in had dat deze nieuwe verantwoordelijkheid goed te combineren is met andere zaken die op dit moment voor ons belangrijk zijn. Zo gebeurt het dat ik bijvoorbeeld een halve dag op de ski’s sta met mijn kinderen en kleinkinderen om vervolgens de andere helft van de dag per telefoon en mail TEFAF-gerelateerde zaken te bespreken met bestuursleden in verschillende delen van de wereld en het management in Helvoirt. Het bevalt mij prima zo.”

Als voorzitter bepaalt u de richting.

Welke koers hebt u daarvoor uitgezet?

“Mijn streven is om TEFAF de belangrijkste kunstbeurs ter wereld te laten blijven. Alles moet daarop gericht zijn.

TEFAF is al 28 jaar een begrip, maar daarmee ook een olietanker die niet snel van koers te veranderen is. Als je daar al verandering in zou willen aanbrengen, dan moet je uitermate voorzichtig te werk gaan en is geduld noodzakelijk. Maar ik geloof ook heel erg in If it ain’t broke, don’t fix it zoals de Amerikanen zeggen.

Daarmee bedoel ik nadrukkelijk niet dat het volstaat om elk jaar hetzelfde te doen, juist niet zou ik haast zeggen. Elk jaar is weer anders, soms met hele zichtbare voorjaar / zomer 2015

781 Fifth Avenue • New York • NY • 10022 • +1.212.752.1727 • ALVR.com

Where the Unusual is Usual SM

ANTIQUE JEWELRY WORKS OF ART FABERGÉ

Exhibiting TEFAF 2015 Stand 110 tefaf@alvr.com +31 6 46 30 89 07

Silver monkey table lighter. By Fabergé, workmaster J. Rappoport. St. Petersburg, ca. 1900. Height: 12.7 cm.

(Exhibited: Fabergé in America, 1996-97, no. 218.)

Established 1851

INTERVIEW WILLEM VAN ROIJEN

vernieuwingen, zoals Night Fishing in TEFAF Modern, een ruimte samengesteld door Sydney Picasso als curator met negen toonaangevende galeristen die hier elk slechts één kunstenaar vertegenwoordigen. Maar er zijn ook voor de bezoeker onzichtbare veranderingen, zoals een nieuw, volledig hightech ingericht, mobiel onderzoekslaboratorium tijdens de keuring. Dat is echt baanbrekend, maar toch voor iedereen, buiten de ruim 175 experts uit de hele wereld die bij ons keuren, onzichtbaar. Ik vind het fascinerend en bovendien zijn het juist dit soort innovaties, die betrekking hebben op onze kern, die maken dat een beurs zich terecht toonaangevend en leidend kan noemen.”

En TEFAF in Shanghai of New York?

“Internationalisering? We hebben er nooit een geheim van gemaakt dat TEFAF zich altijd ten doel stelt om in te spelen op mondiale trends in de kunstmarkt en dat we onze oren en ogen open houden wat betreft eventuele mogelijkheden om uit te breiden over de grenzen heen. Voor een beurs als TEFAF houdt dat echter veel meer in dan het huren van een hal, het verhuren van vierkante meters en het organiseren van entertainment. Onze extreem hoge kwaliteitseisen maken ons bijzonder kritisch en voorzichtig, anderen noemen het wellicht veeleisend. Denk bijvoorbeeld aan onze keuring, maar ook het kunnen waarborgen dat de vertrouwelijke informatie over de klanten van onze deelnemers vertrouwelijk blijft.”

Wat is een reële verwachting voor de komende jaren?

“De verwachting is dat we de komende

jaren erop gericht blijven de positie van TEFAF in Maastricht, als platform waar de top van het aanbod de top van de vraag ontmoet, te behouden. Daarnaast blijven we onderzoeken welke mogelijkheden er zijn voor uitbreiding naar onze maatstaven. Mocht de juiste kans zich voordoen of gecreëerd kunnen worden, dan zullen we er niet voor terugdeinzen om daarnaar te handelen.”

Dat lijkt een Catch-22-situatie. Aan de ene kant is er het timingprobleem, aan de andere kant moet er verandering komen anders gaat het mis.

“Ik heb veel vertrouwen in mijn medebestuursleden en het management in Helvoirt en ben ervan overtuigd dat we hierin de juiste beslissingen zullen weten te nemen. Het blijft daarbij van groot belang op de hoogte te zijn van wat er speelt bij onze deelnemers en van de ontwikkelingen in de mondiale kunstmarkt in meer algemene zin.”

Wat is de doorsnee TEFAF-bezoeker? De nieuwe rijken uit Rusland en de Emiraten die met hun privéjet invliegen?

“Die zijn er absoluut, maar een doorsnee bezoeker typeren is onmogelijk. Juist die internationale diversiteit die je op geen enkel ander event in Nederland vindt, is karakteriserend voor TEFAF.” Komt daarvan een groot percentage uit het buitenland?

“Bijna de helft. Titia Vellenga, voorheen Hoofd PR van TEFAF, reist een aantal maanden per jaar naar verschillende landen om verzamelaars te spreken. Dit is een van de manieren waarop we mensen over

‘Juist die internationale diversiteit die je op geen enkel ander event in Nederland vindt, is karakteriserend voor TEFAF’ 074

–

vernis#08

de hele wereld proberen te overtuigen om naar Maastricht af te reizen in maart. Vaak is het zo dat als mensen eenmaal geweest zijn, ze ook weer terugkomen. Je ziet dat het aantal buitenlanders dat de beurs bezoekt en de percentages in herkomst steeds aan geleidelijke verandering onderhevig zijn. Vanaf de allereerste editie heeft TEFAF internationale ambities gehad en zich altijd gericht op buitenlandse handelaren en bezoekers. Het aantal verschillende nationaliteiten is in vergelijking met het begin van de beurs wel enorm toegenomen.”

Welke groep mist u?

“Wij krijgen heel veel Nederlanders, Amerikanen, Belgen, Duitsers en Fransen binnen. Ondanks de vele Engelse handelaren, denken we dat we wat bezoekers betreft een nog grotere groep Britse verzamelaars moeten kunnen bereiken.

Daarnaast richt een deel van onze activiteiten zich nadrukkelijk op Azië en Latijns-Amerika.”

Is de Nederlandse consument relevant voor TEFAF? “Ja, natuurlijk zijn Nederlanders belangrijk voor ons. Zij vormen verreweg de grootste groep bezoekers en kopen regelmatig. De Nederlandse musea zijn voor ons van grootst mogelijk belang.”

Wat hoopt u dat uw voorzitterschap zal hebben opgebracht tegen de tijd dat u aftreedt?

“Ik streef ernaar dat TEFAF nog steeds aan de top staat op het moment dat ik de beurs achterlaat. Met dezelfde kwaliteit van deelnemers, dezelfde hoge kwaliteit van aangeboden objecten en, wie weet, een buitenlandse vestiging!”

Mischa van de Woestijne is freelance

journalist en communicatie-adviseur.

Jorrit Niels is freelance journalist en schrijft

naast Vernis voor onder meer Madpac.nl, Volkskrant Magazine, JFK en Elsevier.

voorjaar / zomer 2015

Jean-Gabriel Domergue, Les Folies Bergères, Le Promenoir (detail), Peter Pappot Kunsthandel

5 -12 april 2015 | CHASSEVELD BREDA

GENIET VAN KUNST, ANTIEK EN DESIGN OP ART BREDA Een hoogwaardig en breed aanbod aan oude

buitenland uit het hoogste segment tonen hun

en hedendaagse kunst, antiek, aziatica, Jugend-

collecties.

stil en Art Deco, zilver, antieke en hedendaagse

Laat u verrassen en verleiden door het buiten-

juwelen. Circa 100 deelnemers uit binnen- en

gewone aanbod op ART BREDA!

www.artbreda.nl Insurance BV Hoofdsponsor Breda/Brussel

GA IN DE LEER BIJ EEN OUDE MEESTER

CURSUSPROGRAMMA KONINKLIJKE VHOK Bij de Koninklijke Vereeniging van Handelaren in Oude Kunst kunt u verschillende cursussen volgen en lezingen bijwonen.

Met het cursusprogramma van de Koninklijke Vereeniging van Handelaren in Oude Kunst doet u praktische kennis op die nergens anders wordt gedoceerd.

Gerenommeerde kunsthandelaren, vaak bekend van het televisieprogramma Tussen Kunst & Kitsch, delen hun unieke kennis en ervaring met u.

In de cursus Kunst & Antiek in de Praktijk gaan we deuren voor u openen.

U wordt welkom geheten in het huis of de winkel van de antiquair. U mag bijzondere stukken bekijken en vasthouden en komt ‘het naadje van de kous’ te weten van de expert. In deze cursus delen we niet alleen onze kennis met u, maar ook onze liefde voor oude kunst. De najaarscursus Kunst & Antiek in de Praktijk loopt van begin september tot en met begin december. Deelname kost € 725 (incl. BTW) voor 11 lessen.

‘De praktische kennis die wij hier opdoen leer je niet uit een boek. Vooral de contacten met de antiquairs van de Koninklijke VHOK zijn enorm inspirerend en leerzaam’

MEER INFORMATIE OVER DEELNAME AAN ONS CURSUSPROGRAMMA? BEZOEK ONZE WEBSITE WWW.KVHOK.NL OF STUUR EEN E-MAIL NAAR INFO@KVHOK.NL

076

–

vernis#08

voorjaar / zomer 2015

WORD VRIEND VAN DE KONINKLIJKE VHOK U wordt al Vriend van de Koninklijke VHOK voor € 125 per jaar (1 adres, 2 personen).

Als Vriend van de Koninklijke VHOK ontvangt u voordelen ter waarde van € 230: • in het voorjaar en het najaar ons magazine Vernis • twee kaarten voor de kunst- en antiekbeurs ART Breda • twee kaarten voor de kunst- en antiekbeurs PAN Amsterdam • een speciaal voor u georganiseerde cursusmiddag in mei (2 personen)

• € 50 korting p.p. op onze cursus Kunst & Antiek in de Praktijk (2 personen) • publicaties en informatie van onze leden Voor € 85 per jaar geldt bovenstaande voor 1 adres, 1 persoon.

MEER INFORMATIE OVER DE VOORDELEN VINDT U OP WWW.KVHOK.NL. WILT U VRIEND WORDEN VAN DE KONINKLIJKE VHOK? STUUR EEN E-MAIL NAAR INFO@KVHOK.NL

voorjaar / zomer 2015

VAN LINKS NAAR RECHTS DIRK EN DIRK-JAN LIMBURG PORSELEINEN VAAS, CHINA, BESCHILDERING NAAR EEN ONTWERP VAN CORNELIS ARONSON ANTIQUAIRS BLAUW-WIT AARDEWERK FIGUUR VAN EEN HAAN, DELFT, CA. 1700, PRONK, CA. 1740, PORSELEIN, H 28 CM, €9.500 GEMERKT LVE IN BLAUW VOOR LAMBERTUS VAN EENHOORN, EIGENAAR VAN DE METAALE POT VAN 1691 TOT 1721, AARDEWERK, H 21,5 CM, PRIJS

078

–

vernis#08

voorjaar / zomer 2015

Verzamelaars hebben allemaal zo hun eigen reden om bepaalde stukken aan hun collectie toe te willen voegen. Sommigen verzamelen werken uit een bepaalde periode, anderen selecteren op thema of kleur.

Vernis fotografeerde een selectie uit het aanbod van bij de Koninklijke VHOK aangesloten handelaren in een bijzonder...

FOTOGRAFIE

Marie Cécile Thijs

PRODUCTIE

Jettie Rozemond

OP AANVRAAG KUNSTZALEN A. VECHT KAKETOE, JOHAN COENRAAD ALTORF (1876-1955) EN CHRIS LANOOY (1881-1948), CA. 1911, PORSELEIN, H 34 CM, PRIJS OP AANVRAAG FRIDES LAMÉRIS KUNST- EN ANTIEKHANDEL V.O.F. KOFFIEPOT MET CONTEMPORAINE MONTERING EN BESCHILDERING VAN EEN PAPEGAAI MET ANDERE VOGELS, GEMERKT MOL, LOOSDRECHT, CA. 1780, PORSELEIN, H 24,8 CM, PRIJS OP AANVRAAG

voorjaar / zomer 2015

vernis#08 –

079

Vliegend Gevleugelde hemelbewoners en gevederde dieren bewegen zich tussen hemel en aarde. Een mystieke ontmoeting met een gouden randje.

VAN LINKS NAAR RECHTS BRUIL & BRANDSMA WORKS OF ART TWEE ENGELEN, ZUID-DUITSLAND, EERSTE HELFT 15E EEUW, GUDE & MEIS ANTIEKE KLOKKEN EEN FRANSE NAALDHOUT MET ORIGINELE POLYCHROMIE, L 35 X H 30 X D 8 CM, PRIJS OP AANVRAAG EMPIRE SCULPTURALE PENDULE, ONGESIGNEERD, CIRCA 1800, VUURVERGULD BRONS, H 34 CM, €7.500 MATHIEU HART ANTIQUITEITEN VAN NIE ANTIQUAIRS SINDS 1878 EMPIRE PARFUMBRANDER, FRANKRIJK, VROEGE 19E EEUW, VUURVERGULD BRONS, H 22 CM, €3.800 SCULPTUUR VAN EEN ADELAAR, CENTRAAL-EUROPA, EIND 18E EEUW, GEPATINEERD LINDEHOUT, H 19,7 X B 42,9 X D 28,7 CM, PRIJS OP

080

–

vernis#08

voorjaar / zomer 2015

AANVRAAG POLAK WORKS OF ART HOUTEN STEIGERENDE SIMHA LEEUW, ALS STOP VAN EEN PALMWIJNCONTAINER, BALI, 19E/20E ROBERT SCHREUDER ANTIQUAIR TWEE ADELAARS, FRANKRIJK, CA. 1800, VERGULD LINDEHOUT, H 35 X L 37 X B 25 CM, EEUW, €3.600 €3.950 THEO DAATSELAAR ANTIQUAIRS EMPIRE MANTELKLOK MET PUTTO IN WAGEN GETROKKEN DOOR VLINDERS, EERSTE KWART 19E KUNSTZALEN A. VECHT OPSTIJGENDE ZWAAN, HETTY HEYSTER (1943), NEDERLAND, EEUW, VERGULD BRONS, PRIJS OP AANVRAAG BRONS, H 40 CM, PRIJS OP AANVRAAG

voorjaar / zomer 2015

vernis#08 –

081

East meets west Dankzij de zeevaarders uit de Gouden Eeuw kwam er een schat aan exotische inspiratie van Oost naar West.

Vernis toont een kleine maar bijzondere selectie.

VAN LINKS NAAR RECHTS FRIDES LAMÉRIS KUNST- EN ANTIEKHANDEL V.O.F. BOLLE FLES MET JAPONAISERIE, ZOGENAAMD ‘AMSTERDAMS BONT’, JAPAN EN DELFT, MIDDEN 18E EEUW, PORSELEIN, H 23,5 CM, HALSOPENING 4 CM, PRIJS OP AANVRAAG VANDERVEN ORIENTAL ART KUNSTHANDEL JACQUES IMARI KAN MET DEKSEL, CHINA, QIANLONG PERIODE (1736-1795), PORSELEIN, H 20 CM, PRIJS OP AANVRAAG FIJNAUT ARITA KAN MET ZILVEREN DEKSEL, JAPAN, ZILVEREN DEKSEL, MIDDELBURG, PORSELEINEN KAN, CA. 1670, ZILVEREN DEKSEL 1674, H 19 ROBERT SCHREUDER ANTIQUAIR STATIONERY CABINET, CEYLON, MIDDEN 19E EEUW, COROMANDELHOUT, H 42 CM, PRIJS OP AANVRAAG KUNSTHANDEL INEZ STODEL JEAN DUNAND DOOS, GESIGNEERD JEAN DUNAND 1925, FRANKRIJK, METAAL MET X B 47 X D 21 CM, €2.850 RUBEN AARDEWERK ANTIQUES VANITY CASE, FIRMA L. JANESICH, GESIGNEERD EN GEMERKT JANESICH NR. EMAIL, PRIJS OP AANVRAAG 11039, FRANKRIJK, CA. 1920-1925, VERGULD ZILVER, ROOD LAKWERK, 18 KARAAT GOUD EN JAPANS GOUDLAKWERK, 8 X 4,6 X 1,5 CM, €4.800

082

–

vernis#08

voorjaar / zomer 2015

VANDERVEN ORIENTAL ART LACQUER BUNKO DOCUMENT CASE, JAPAN, CA. 1970, LAKWERK INGELEGD MET ZILVER, H 15,5 X B 25,5 CM, PRIJS BRUIL & BRANDSMA WORKS OF ART KISTJE VAN KICK, WILLEM KICK, AMSTERDAM, CA. 1620-1625, PERENHOUT EN OP AANVRAAG KUNSTCONSULT EIKENHOUT BESCHILDERD MET LAK, VERF EN GEDECOREERD MET VERGULDSEL, 25 X 17,5 X 21 CM, PRIJS OP AANVRAAG - 20TH CENTURY ART | OBJECTS NIEUWE KUNST SPIEGEL MET BATIKDECORATIE, THEO MOLKENBOER, NEDERLAND, 1899, GEBATIKT A. AARDEWERK ANTIQUAIR JUWELIER DRIEDELIG ANTIEK ZILVEREN PERKAMENT, NOTENHOUT EN SPIEGELGLAS, H 82 X B 65 CM, €17.500 MELOENVORMIG THEESERVIES, AMSTERDAM, 1763, DOOR GERRIT BRANDT, BOUILLOIRE H 37,5 CM, MELKKAN H 16,8 CM, THEEPOT H 13,3 CM, ARONSON ANTIQUAIRS POLYCHROME EN VERGULDE POT MET DEKSEL, GEMERKT PAK TOTAALGEWICHT 2447 GRAM, PRIJS OP AANVRAAG VOOR PIETER ADRIAENSZ. KOCX, NEDERLAND, 1701-1720, AARDEWERK, H 35 CM, PRIJS OP AANVRAAG

voorjaar / zomer 2015

vernis#08 –

083

Pronken Ook alledaagse gebruiksvoorwerpen kunnen ware schatten zijn, mits ze in het juiste ensemble worden getoond.

VAN LINKS NAAR RECHTS PETER KORF DE GIDTS - ANTIQUAIRS ZELDZAAM MELKGLASKANNETJE, FLÜHLI, EERSTE HELFT 18E EEUW, VANDERVEN ORIENTAL ART SCHENKKANNETJE, CHINA, TRANSITIEPERIODE, PORSELEIN MET ZILVER MONTUUR, MELKGLAS, € 2.750 PETER KORF DE GIDTS - ANTIQUAIRS BLAUW MET DIAMANT GEGRAVEERD FAÇON DE VENISE GLAS, H 19,5 CM, PRIJS OP AANVRAAG KUNSTHANDEL JACQUES FIJNAUT BROODMAND, NEDERLAND, EERSTE KWART 17E EEUW, GLAS, H 16,5 CM, PRIJS OP AANVRAAG ROBERT SCHREUDER ANTIQUAIR ZOUTVAT, ANTHONIE VAN LUTTERVELT, UTRECHT, 1782, ZILVER, B 42 CM, PRIJS OP AANVRAAG RUSLAND, MIDDEN 19E EEUW, LAPIS LAZULI RUSTEND OP TWEE VERGULDE BRONZEN DOLFIJNEN, H 10,5 X B 15 CM, €4.250 KUNSTHANDEL INEZ STODEL 18 KARAAT GOUDEN SAUTOIR, JEWELLERY HOUSE FRED, PARIJS, GESIGNEERD, CA. 1970, 18 KARAAT GOUD EN DIAMANTEN, PRIJS OP AANVRAAG A. AARDEWERK ANTIQUAIR JUWELIER EEN MET DIAMANT BEZETTE ART DECO DOUBLE-CLIP ARMBAND, FRANKRIJK, CA. 1940, GEELGOUD, PLATINA EN BEZET MET BRILJANT- EN BAGUETTEGESLEPEN DIAMANTEN, GEWICHT DIAMANT, CA. 14 KARAAT, PRIJS ANTIQUAIR JUWELIER MARJAN STERK DRIE COLLIERS, GESIGNEERD MARCHAK PARIS, PARIJS, GEELGOUD, OP AANVRAAG ANTIQUAIR JUWELIER MARJAN STERK GEFACETTEERDE AMETHISTEN EN GEFACETTEERDE CITRIENEN, L 117 CM, PRIJS OP AANVRAAG BROCHE IN DE VORM VAN EEN BOEKET, GESIGNEERD RENÉ BOIVIN, PARIJS, CA. 1980, OOK ALS HANGER TE DRAGEN, GEELGOUD MET

084

–

vernis#08

voorjaar / zomer 2015

BLOEMBLAADJES VAN SAFFIER EN AMETHIST IN EEN HART VAN ROBIJN; DAAROMHEEN BLADEREN PAVÉBEZET MET GEFACETTEERDE THEO DAATSELAAR ANTIQUAIRS VERGULD ZILVEREN TAZZA, J.H. CARSTENS, TSAVORIET, 65,4 GRAM, H 6,5 CM, PRIJS OP AANVRAAG GUDE & MEIS ANTIEKE KLOKKEN FRANSE EMPIRE PENDULE MET VLINDERS, AMSTERDAM, 1845, VERGULD ZILVER, PRIJS OP AANVRAAG KUNSTHANDEL INEZ STODEL KORALEN MAKER ONBEKEND, FRANKRIJK, PARIJS, CA. 1800, VUURVERGULD BRONS, H 34,5 CM, €10.250 COLLIER, AMSTERDAMS GEKEURD MET MEESTERTEKEN HERBERT DE QUIEN (1688-1738), EERSTE KWART 18E EEUW, KORAAL MET GOUDEN PETER KORF DE GIDTS - ANTIQUAIRS DRINKGLAS JUGENDSTIL, BUCHENAU, BOHEMEN, SLOT VAN FILLIGREIN, PRIJS OP AANVRAAG PETER KORF DE GIDTS - ANTIQUAIRS ZWISCHENGOLDBEKER, BOHEMEN, 1730, GLAS, H 10,5 CM, PRIJS OP AANVRAAG CA. 1900, €1.500 BRUIL & BRANDSMA WORKS OF ART KISTJE, FRANKRIJK, CA. 1500, BESTEMPELD LEER MET BESCHILDERINGEN, BRONS BESLAG OP EEN KUNSTCONSULT - 20TH CENTURY ART | OBJECTS ACHTARMIGE ZILVEREN HOUTEN BASIS, 19,5 X 9,5 X 11 CM, PRIJS OP AANVRAAG KANDELAAR VOOR DE WIENER WERKSTÄTTE, JOSEF HOFFMANN, OOSTENRIJK, 1926, GEHAMERD STERLING ZILVER, H 21 CM, Ø 28 CM, FRIDES LAMÉRIS KUNST- EN ANTIEKHANDEL V.O.F. SLANGENGLAS, DUITSLAND OF NEDERLAND, TWEEDE HELFT 17E EEUW, €45.000 CRISTALLIJN, H 28,3 CM Ø KELK 10,3 CM, Ø VOET 10,3 CM, PRIJS OP AANVRAAG

voorjaar / zomer 2015

vernis#08 –

085

086

–

vernis#08

M I J N MOOI ST E ST U K

PURE KRACHT TEKST

Jorrit Niels FOTOGRAFIE

Friso Keuris STILLE KRACHT “In de kunstgeschiedenis is het paard, na NAAM

COLE MORGA N BEROEP

KUNSTENA A R VO O R W E R P

TER R ACOT TA PA A R D UIT H A N-DY NA STIE IN BEZIT SINDS

1994 BIJZONDER

Een krachtige en toch kwetsbare sculptuur.

de naakte mens, de meest afgebeelde vorm. De kracht van een paard spreekt mij aan. Puur, ook al staat het stil. In welke vorm ook straalt er een sterke masculiene kracht vanuit. Mijn vrouw en ik misten al heel lang een paard in onze collectie. Uiteindelijk vond ik een heel bijzonder exemplaar bij de Blue Elephant Galerie in Maastricht. Zij hadden het op hun beurt weer overgenomen van een Italiaanse professor. We kochten het beeld nog in het gulden-tijdperk. Zoals je kunt begrijpen was het een nogal stevige aankoop. In ruil voor een schilderij van mij wilden de mensen van de Blue Elephant Galerie de prijs gelukkig iets laten zakken.”

DYNASTIE “Het stuk komt uit de Han-dynastie (200 voor

Christus tot 200 na Christus, red.) en is een grafsculptuur.

Personen van belang uit die tijd werden begraven met terracottasoldaten of –paarden, zodat ze hierover de beschikking hadden als ze ‘terugkeerden’. Dit type paard bestaat uit een hoofd en torso uit één stuk, een staart en vier benen; allemaal vastgehouden door ronde houten pinnen van circa 3 centimeter doorsnede. Voor mij is dit paard echt de perfecte vorm, alles klopt aan deze sculptuur.”

SPONS “Ons paard is heel anders dan paarden van andere dynastieën. Zo zijn er veel Chinese paarden geglazuurd. Dit paard heeft geen glazuurlaag. Daardoor zijn de kleuren op het hoofd heel vaag. Als je een spons goed nat maakt, veeg je alles weg! Heel kwetsbaar dus. Dat sprak mij aan.”

vernis#08 –

087

RUBRIEK MIJN MOOISTE STUK

MARINO MARINI “Ik ben ook een

groot fan van de Italiaanse beeldhouwer Marino Marini. Een man die eigenlijk alles maakte met paarden. Van figuratief

tot abstract. Maar goed, ik ben geen paardenfanaat, hoor. Ik waardeer ze, maar ik houd het bij een mooi beeld, ik ben namelijk allergisch voor stro; ik zou nooit een echt paard kunnen hebben.”

VARIATIE “We hebben hier thuis veel

verschillende stukken. Sculpturen, klassieke schilderijen, modern, figuratief, abstract, glas, noem maar op. Het is in de loop der tijd bijna een museum geworden. Maar het paard heeft een bijzondere plek binnen onze collectie. Ik zou hem ook niet snel verkopen, omdat het nagenoeg onmogelijk is om er nog zo één te vinden.”

088

–

vernis#08

‘Ik waardeer paarden, maar ik houd het bij een mooi beeld; ik ben allergisch voor stro’

HERKENBAAR “Als de gemiddelde leek bij ons binnenkomt, ziet hij of zij veel abstracte sculpturen en schilderijen. Het paard is echter altijd herkenbaar. “Zeker oud”, zeggen ze dan. Je hoeft niets uit te leggen, het is duidelijk, het straalt iets uit.

Het is mooi om hem nu eindelijk open en bloot tentoon te stellen. Dat was vroeger wel anders. Toen ik hem kocht, hadden wij nog twee kleine kinderen en was ik zo bang dat ze er met een bal tegenaan zouden komen of dat hun vriendjes ‘m zouden omstoten, dat ik een perspex omhuizing heb laten bouwen. Ik denk dat hij het anders niet had overleefd...”

voorjaar / zomer 2015

GALERIE TINY ESVELD // BRASSCHAAT // BELGIUM // FRANSE ART NOUVEAU ART DECO

EmilE Gallé 1900 | Muziekkabinet | 152 x 100 x 55 cm Rond 1900 was Gallé op het hoogtepunt van zijn carrière. Zijn meubelatelier had meer dan tien jaar ervaring en was volgroeid. Zijn arbeiders gebruikten motor- aangedreven gereedschappen om basisvormen te maken, de finishing touch werd met de hand gedaan. Het houtsnijwerk van deze kast kan je vergelijken met een beeldhouwwerk. De marqueterie met een schilderij. Deze bestaat uit meer dan 25 verschillende houtsoorten. De narcis op de deur beloofd dat de lente in aantocht is en de natuur weer ontwaakt.

www.tinyesveld.com

RUBRIEK BOEKEN

Onlangs zijn weer vier nieuwe boeken over kunst, antiek en de geschiedenis daarvan verschenen. Vernis maakte een selectie voor verzamelaars, kunstliefhebbers en de geïnteresseerde professional.

BOEKEN MET DANK AAN

Jettie Rozemond

01

02

Enamel on Biscuit Porcelains Deze catalogus omvat een collectieoverzicht van Chinees emaille sur biscuit porselein, voornamelijk uit de Kangxi periode (1662-1722). Gedurende deze bloeiperiode voor biscuitporselein is een keur aan nieuwe technieken en emaillekleuren ontwikkeld.

De emaille-sur-biscuit-techniek is een emailleertechniek waarbij gekleurd glazuur wordt aangebracht op reeds gebakken porselein, waarna het op een lagere temperatuur nogmaals gebakken wordt. Het waren met name kleine, fijn gedecoreerde objecten die in deze techniek werden vervaardigd en opvallend is dat de vele gebruiksvoorwerpen vooral bedoeld waren in de studio’s van Chinese geleerden of voor religieuze doeleinden.

Biscuitporseleinen objecten zijn zowel verhandeld in thuisland China als naar het Westen geëxporteerd, maar 090

–

vernis#08

Dutch Delftware; William and Mary

Unique Bouquetières

tot op heden was er relatief weinig over bekend. In deze catalogus worden de diverse bronnen samengebracht in één publicatie waardoor een goed overzicht ontstaat van deze specifieke soort porselein.

DOOR VANDERVEN ORIENTAL ART, INTRODUCTIE ESSAY DOOR ROSE KERR UITG. UITGAVE VANDERVEN ORIENTAL ART, MAART 2015 € 30

Het boek Dutch Delftware vertelt het verhaal van de recente hereniging van twee Delfts aardewerken bouquetières van koning Willem III en koningin Mary II, die samen over de koninkrijken van Engeland, Schotland en Ierland regeerden van 1689 tot 1694 (en Willem III tot zijn dood in 1702).

De medewerkers van het Amsterdamse Aronson Antiquairs deden in 2014 een unieke ontdekking toen zij een bijzondere, grote bouquetière van een elegante dame aankochten.

Alles wees er namelijk op dat dit figuur koningin Mary II moest voorstellen. Het figuur werd toegeschreven aan de ‘Grieksche A Fabriek’ uit Delft, waar het koninklijk paar vele belangrijke objecten van Delfts aardewerk aankocht. Na een intense zoektocht ontdekte Aronson Antiquairs het bijbehorende mannelijke figuur

in een privécollectie in Parijs.

Door de treffende overeenkomsten was er geen twijfel dat deze twee figuren origineel ontworpen waren als een paar en ze worden gedateerd tussen 1686 en 1690.

Het is onduidelijk hoe lang het koninklijk paar gescheiden is geweest. Bekend is dat de mannelijke bouquetière tot een Franse collectie behoorde en dat het stuk binnen de familie werd vererfd toen de collectioneur in 1978 overleed.

De vrouwelijke pendant kwam in 1979 in een particuliere verzameling in Antwerpen terecht. Dit boek is een ode aan deze bijzondere stukken van Delfts aardewerk en hun unieke hereniging, zoveel jaren na hun scheiding.

DOOR ROBERT D. ARONSON UITG. ARONSON PUBLISHERS, AMSTERDAM, 2015 ISBN 978-94-90782-10-8 € 24,95

voorjaar / zomer 2015

GALERIE TINY ESVELD // BRASSCHAAT // BELGIUM // FRANSE ART NOUVEAU ART DECO

Daum-NaNcy 1910 | 62 cm Tot op heden is dit de enige Daum vaas die gekend is met dit abstracte decor en in dit model. Deze vaas is uit de overgangsperiode tussen de art nouveau en de art deco gemaakt rond 1910 in Frankrijk.

Het figuratieve is achterwege gelaten, men heeft zich gefocust op kleur en vorm en techniek. De vaas is versierd met verschillende opgesmolten glasplaquettes in heftige kleuren gemengd met bladgoud.

Gesigneerd Daum Nancy op de zijkant van de vaas.

www.tinyesveld.com

RUBRIEK BOEKEN

03

The Frick Collection Kunstschatten uit New York In het hart van New York, prachtig gelegen met zicht op Central Park, prijkt The Frick Collection. Het is een geliefd museum, geroemd om de hoge kwaliteit van de collectie.

Dit voorjaar leent The Frick Collection voor het eerst een groot deel van zijn wereldberoemde verzameling uit: maar liefst 36 meesterwerken zijn sinds 5 februari te zien in het Mauritshuis in Den Haag.

De tentoonstelling bevat werk van kunstenaars die niet of nauwelijks vertegenwoordigd zijn in Nederlandse museale collecties, zoals Cimabue, Van Eyck, Gainsborough, Constable en Ingres.

Deze publicatie geeft inzicht in de achtergrond van deze bijzondere collectie. Een inleidend essay beschrijft hoe de kunstminnende staalmagnaat Henry Clay Frick (1849-1919) zijn fortuin vergaarde, hoe zijn verzame092

–

vernis#08

ling is ontstaan en hoe het museum zijn nalatenschap heeft beheerd en uitgebreid. In een tweede essay wordt licht geworpen op de spectaculaire verzamelwoede die tijdens de zogenaamde ‘Gilded Age’ de allerrijksten van Amerika - waaronder ook Frick in de ban hield.

Daarnaast worden alle 36 kunstwerken uit de tentoonstelling prachtig afgebeeld en in levendige teksten beschreven, waarmee inzicht wordt gegeven in de veelzijdigheid en hoge kwaliteit van deze meesterwerken uit de dertiende tot en met de negentiende eeuw.

DOOR UITGEVERIJ WAANDERS & DE KUNST, 2015 ISBN 978 94 6262 028 5 OOK ENGELSE EDITIE LEVERBAAR: ISBN 978 94 6262 029 2 € 22,50

04

Late Rembrandt Juist in de grofweg laatste twintig jaar van zijn leven vervaardigde Rembrandt (1606-1669) zijn meest karakteristieke en gewaagde schilderijen, etsen en tekeningen. Met het klimmen der jaren en ondanks ingrijpende tegenslagen in zijn persoonlijke en professionele leven, kreeg zijn creativiteit een nieuwe impuls en veranderde hij radicaal van stijl. Kenmerkend voor zijn late periode zijn experimenten met expressieve technieken, onconventionele interpretaties van traditionele thema’s, originele lichteffecten en invoelende verbeeldingen van de diepste menselijke emoties en gedachten. Vaak zijn het deze late werken die we associëren met Rembrandt als mens en kunstenaar. Denk aan ‘De Joodse bruid’, de ‘Badende vrouw’ of zijn onverbloemde en meedogenloze zelfportretten. Zijn talrijke etsen en tekeningen getuigen daarnaast van

zijn grafische meesterschap.

In twaalf thematische hoofdstukken wordt een aantal ideeën en obsessies belicht die Rembrandt in zijn late periode bezighielden en inspireerden.

Deze uitgave kan zonder meer gezien worden als een herwaardering van zijn late oeuvre, zowel op doek als op papier, en geeft een compleet en genuanceerd beeld van de kenmerken en kwaliteiten van het absolute hoogtepunt van Rembrandts uitzonderlijke talent.

Dit boek verschijnt bij de tentoonstelling Late Rembrandt, van 12 februari 17 mei 2015 te zien in het Rijksmuseum Amsterdam.

DOOR LATE REMBRANDT JONATHAN BIKKER EN GREGOR J.M. WEBER UITG. RIJKSMUSEUM, 2015 PAPERBACK € 25 HARDCOVER € 45

voorjaar / zomer 2015

GALERIE TINY ESVELD // BRASSCHAAT // BELGIUM // FRANSE ART NOUVEAU ART DECO

charlEs schNEiDEr 1928 | 100 x 60 cm Charles Schneider was een van de belangrijkste glasblazers in zijn tijd. Aan het einde van de twintiger jaren was zijn fabriek groter dan die van Daum, GallĂŠ of Lalique. De fabriek was gespecialiseerd in verlichting en kunstzinnige vazen. Het mond geblazen glas met de verschillende kleuren wordt over de hele wereld gewaardeerd. De Schneider lamp met het montuur in brons gemaakt door Charles Ranc is zeer gezocht. Gemaakt in Frankrijk rond 1928 en gesigneerd.

www.tinyesveld.com

RUBRIEK IN BEELD STADSWAPE N

38,4ºC

Het wapen van Maastricht bestaat uit een rood schild met ster en daarop een kroon, vastgehouden door een engel. De eerste vermelding van een eigen wapen is in 1283.

1

094

Maastricht trekt jaarlijks ruim 3.000.000 bezoekers.

Sinds de jaren 1990 vond er een sterke groei van het aantal toeristische overnachtingen plaats.

2

Op 27 juni 1947 werd in Maastricht de tot nu toe op één na hoogste maximumtemperatuur geregistreerd, ooit in Nederland gemeten: 38,4˚C.

3

KUNST

KUNST

KUNST

MUSEUM AAN HET VRIJTHOF

NATUURHISTORISCH MUSEUM

GALERIES

‘Een van de interessantste musea van Maastricht is het Museum aan het Vrijthof, waarvan ik lang voorzitter van het Bestuur ben geweest. Ze hebben een vaste opstelling die in kort bestek een prachtig beeld geeft van Maastricht sinds de middeleeuwen. Maar er zijn ook fantastische wisselexposities. Zo is er tot 31 mei de tentoonstelling ‘Lust for Light’, de eerste grote overzichts-

‘Een uniek museum is het Natuurhistorisch Museum.

Hier vind je geen kunst maar wel een breed palet aan natuurhistorische vondsten uit de regio. Het museum beheert ongeveer een half miljoen objecten in drie collecties: Botanie, Geologie/ Paleontologie en Entomologie. Mijn favoriet? De Mosasaurus met de allergrootste bek, de Prognathodon saturator. Hij wordt

‘Maastricht kent een groot aantal interessante galeries die een goede graadmeter zijn van het culturele leven hier. Ik houd ervan om door te stad te lopen en me te laten verrassen door het altijd wijzigende aanbod. Een van mijn favorieten is Galerie Stevens die altijd een interessant aanbod heeft, vaak met avant-gardistische kunstenaars die je even op het verkeerde been zetten. De

–

vernis#08

tentoonstelling van fotografe Marie Cécile Thijs. Interessant aan Museum aan het Vrijthof is bovendien dat het een particulier museum is en dat ze het uitstekend redden zonder overheidssteun.’

in Maastricht ‘Bèr’ genoemd, naar zijn vinder. Het fossiel was zo groot dat het niet in het museum paste en ze een glazen huis speciaal voor Bèr in de museumtuin hebben gebouwd.’

galerie zit op een prachtige, centrale plek in de stad en is schitterend verbouwd door voormalig Rijksbouwmeester Jo Coenen.

Een ander adres waar ik graag kom is Guus Röell, een meer traditionele handelaar waar je de mooiste stukken uit onze voormalige koloniën vindt. Het blijft fascinerend dat je zo dicht bij de geschiedenis kunt komen.’

voorjaar / zomer 2015

IN BEELD RUBRIEK The European Fine Art Fair, afgekort TEFAF, is een jaarlijks terugkerende kunst- en antiekbeurs in Maastricht.

De beurs begon in 1975 en wordt tegenwoordig ieder jaar door zo’n 70.000 mensen bezocht.

AMSTEL GOLD RACE De Amstel Gold Race is een Nederlandse wielerklassieker. Jan Raas won de wedstrijd vijf keer, een record. Men sprak in die jaren wel van de Amstel Gold Raas.

4

5

VERDRAG

Het Verdrag van Maastricht werd ondertekend op 7 februari 1992 en diende ter oprichting van de Europese Unie.

6

ETEN

OVERNACHTEN

ETEN

MARRES KITCHEN

KRUISHERENHOTEL

FRITUUR REITZ

‘Een andere favoriet is Marres Kitchen in het Centrum voor Contemporaine Cultuur, Marres, waar de perfecte combinatie van kunst, cultuur en culinair is gevonden. Ik kom er voor Marres Kitchen, waar de Syrische chef Maher Al Sabbagh de meest fenomenale mediterrane gerechten maakt. Maher maakt eenvoudige, gezonde en altijd heerlijke gerechten. Ik eet het liefst in de schitte-

‘Ik ben natuurlijk trots op onze eigen hotels en restaurants. Het is elke keer weer een uitdaging om een historische locatie te ontwikkelen tot een hotel of restaurant dat aan de hoogste eisen voldoet. Midden in Maastricht hebben we het voormalige 15e-eeuwse gotische Kruisherenklooster tot het Kruisherenhotel

rende stadstuin die van Marres in korte tijd een van de meest populaire plekken in Maastricht heeft gemaakt. Het is ook een perfecte plek om alleen even een kop koffie te drinken en de drukte van de stad te ontvluchten – en wie wil, kan meteen een van de vaak fascinerende tentoonstellingen meepakken.’

Maastricht ontwikkeld. We hebben de oorspronkelijke omgeving laten versmelten met eigentijds design.

Wellicht komt dit het beste tot uiting in de entresol waar we de oorspronkelijke glas-in-lood ramen combineren met eigentijdse lichtobjecten.’

‘Reitz is de oudste frituur van Nederland en een begrip in Maastricht en omstreken. Ze zitten al sinds de oprichting in 1909 op de Markt en ik sta geregeld in de altijd lange rij voor een puntzak friet met huisgemaakte ‘zuurvlees met saus’. Reitz heeft in essentie de-

zelfde filosofie over koken en ingrediënten als wij: ze betrekken hun aardappels van lokale boeren, werken altijd met verse ingrediënten en zijn fanatiek over de manier waarop de frieten gebakken moeten worden.’

Maastricht is een van oudste en meest diverse steden van Nederland en heeft met zijn ruime aanbod aan eet- en drinkgelegenheden een uitgesproken Bourgondisch karakter. Maar ook de liefhebber van kunst en cultuur kan zijn hart ophalen in deze zuidelijke stad.

Vernis vroeg de Limburgse horecaondernemer Camille Oostwegel, onder meer eigenaar van Château Neercanne, WinselerHof, Château St. Gerlach en het Kruisherenhotel Maastricht, naar zijn tips voor een bezoek aan Maastricht.

TEKST

Mischa van de Woestijne

voorjaar / zomer 2015

vernis#08

–

095

LEDENLIJST

LEDENLIJST

Alle contactgegevens van de leden van de Koninklijke Vereeniging van Handelaren in Oude Kunst in Nederland, plus informatie over hun specialisme.

NOORD-HOLLAND AMSTERDAM ALGEMEENE ETHNOGRAFICAEN KUNSTHANDEL AALDERINK SPIEGELGRACHT 15 1017 JP AMSTERDAM 020-6230211 INFO@AALDERINKORIENTALART.NL WWW.AALDERINKORIENTALART.NL AZIATISCHE KUNST, ETNOGRAFICA, PRE-COLUMBIAANSE KUNST

ARCHEA ANCIENT ART NIEUWE SPIEGELSTRAAT 37 1017 DC AMSTERDAM 020-6250552 INFO@ARCHEA.NL WWW.ARCHEA.NL ARCHEOLOGIE

E.H. ARIËNS KAPPERS PRINSENGRACHT 677 1017 JT AMSTERDAM 020-6235356 INFO@MASTERPRINTS.NL WWW.MASTERPRINTS.NL OUDE (JAPANSE) PRENTEN, LAND- EN ZEEKAARTEN

ARONSON ANTIQUAIRS NIEUWE SPIEGELSTRAAT 39 POSTBUS 15556 1001 NB AMSTERDAM 020-6233103 MAIL@ARONSON.COM WWW.ARONSON.COM DELFTS AARDEWERK

VOF JAN BEEKHUIZEN KUNST EN ANTIEKHANDEL NIEUWE SPIEGELSTRAAT 49 1017 DD AMSTERDAM 020 6263912 INFO@JANBEEKHUIZEN.NL WWW.JANBEEKHUIZEN.NL EUROPEES TIN, SCULPTUREN, VOLKSKUNST

J.P. BEELING VAN EEGHENSTRAAT 20 1071 GG AMSTERDAM 06-24905541 JP@BEELING.NL AZIATISCH PORSELEIN

KUNSTHANDEL P. DE BOER HERENGRACHT 512 1017 CC AMSTERDAM 020-6236849 06-21520044 INFO@KUNSTHANDELPDEBOER.COM WWW.KUNSTHANDELPDEBOER.COM OUDE MEESTERS

BRUIL & BRANDSMA WORKS OF ART

NIEUWE SPIEGELSTRAAT 40 1017 DG AMSTERDAM 020-6234748 A.VECHT@PLANET.NL WWW.VECHT-WORKSOFART.NL ALGEMEEN ANTIQUAIR

VERBEEK-SCHUTTELAAR ANTIQUAIR VAN ROSSUM & CO.

GALLERY DELAIVE MODERN AND CONTEMPORARY ART

KUNSTHANDEL FRANS LEIDELMEIJER

PAUL RUTTEN ASIATIC & TRIBAL ART

SPIEGELGRACHT 23 1017 JP AMSTERDAM 020-6259087 GALLERY.DELAIVE@WXS.NL WWW.DELAIVE.COM MODERNE EN HEDENDAAGSE KUNST

LIJNBAANSGRACHT 369H 1017 XB AMSTERDAM 020-6254627 FRANS@LEIDELMEIJER.NL WWW.LEIDELMEIJER.NL ART NOUVEAU, ART DECO, 20E-EEUWS DESIGN

BEETHOVENSTRAAT 91-II 1077 HS AMSTERDAM 020-6277057 SURYARUTTEN@HOTMAIL.COM AZIATISCHE KUNST, ETNOGRAFICA

DOUWES FINE ART (ANNO 1805) STADHOUDERSKADE 40 1071 ZD AMSTERDAM 020-6646362 INFO@DOUWESFINEART.COM WWW.DOUWESFINEART.COM OUDE MEESTERS, 19E- EN 20E-EEUWSE SCHILDERIJEN

KUNSTHANDEL JACQUES FIJNAUT NIEUWE SPIEGELSTRAAT 31 1017 DC AMSTERDAM 020-6256374 OFFICE@KUNSTHANDELFIJNAUT.NL WWW.KUNSTHANDELFIJNAUT.NL ALGEMEEN ANTIQUAIR

FOUMANI PERSIAN GALLERY BEETHOVENSTRAAT 107A 1077 HX AMSTERDAM 020-6797430 INFO@FOUMANI.COM WWW.FOUMANI.COM TAPIJTEN, KELIMS

GUDE & MEIS ANTIQUE CLOCKS NIEUWE SPIEGELSTRAAT 60 1017 DH AMSTERDAM 020-6129742 06-53162962 INFO@GUDEMEIS.COM WWW.GUDEANTIQUECLOCKS.COM KLOKKEN, BAROMETERS, INSTRUMENTARIA

MATHIEU HART ANTIQUITEITEN SINDS 1878 ROKIN 122 1012 LC AMSTERDAM 020-6231658 MHART@XS4ALL.NL WWW.HARTANTIQUES.COM ALGEMEEN ANTIQUAIR

KEIZERSGRACHT 516 1017 EJ AMSTERDAM 020-6263303 06-53163808 PAUL@BORZO.COM WWW.BORZO.COM MODERNE EN HEDENDAAGSE KUNST

THE TERRAZE BUILDING EMMY ANDRIESSESTRAAT 582 1087 NE AMSTERDAM 020-6381729 INFO@JACOBSFINEART.COM WWW.JACOBSFINEART.COM 20E- EN 21E-EEUWSE SCHILDERIJEN

vernis#08

FRIDES LAMÉRIS KUNST EN ANTIEKHANDEL

KUNSTZALEN A. VECHT

ROKIN 98 1012 KZ AMSTERDAM 020-6275454 WIET@PREMSELA.COM WWW.PREMSELA.COM JUWELEN, GOUD, ZILVER

NIEUWE SPIEGELSTRAAT 68 1017 DH AMSTERDAM 020-4207359 BBC@CHELLO.NL WWW.BB-ART.COM KUNST UIT MIDDELEEUWEN EN RENAISSANCE, VOLKSKUNST

KUNSTHANDEL FRANS JACOBS

–

BROUWERSGRACHT 869 1015 GK AMSTERDAM 020-6252625 KORFDEGIDTS@XS4ALL.NL GLAS, AARDEWERK, PORSELEIN

PREMSELA & HAMBURGER

NIEUWE SPIEGELSTRAAT 55 1017 DD AMSTERDAM 020-6264066 INFO@FRIDESLAMERIS.NL WWW.FRIDESLAMERIS.NL GLAS, AARDEWERK, (AZIATISCH) PORSELEIN

BORZO MODERN & CONTEMPORARY ART

096

PETER KORF DE GIDTS ANTIQUAIRS

INTER-ANTIQUARIAAT MEFFERDT & DE JONGE BERNARD ZWEERSKADE 18 1077 TZ AMSTERDAM 020-6640841 INTERANTIQUARIAAT@CHELLO.NL WWW.INTER-ANTIQUARIAAT.NL ANTIQUARISCHE BOEKEN, TEKENINGEN, PRENTEN, LAND- EN ZEEKAARTEN

JOSEPH M. MORPURGO HERENGRACHT 119 (RECHTER DEUR) 1015 BG AMSTERDAM 020-6235883 J.M.MORPURGO@WAFELMAN.NL WWW.ANTIQUEARTMORPURGO.COM ALGEMEEN ANTIQUAIR, AZIATISCHE KUNST

JAN MORSINK IKONEN KEIZERSGRACHT 454 1016 GE AMSTERDAM 020-6200411 INFO@MORSINK.COM WWW.MORSINK.COM IKONEN

VAN NIE ANTIQUAIRS KEIZERSGRACHT 600 1017 EP AMSTERDAM 020-6261594 INFO@VANNIEANTIQUAIRS.COM WWW.VANNIEANTIQUAIRS.COM ALGEMEEN ANTIQUAIR

KUNSTHANDEL PETER PAPPOT NIEUWE SPIEGELSTRAAT 30-34 1017 DG AMSTERDAM 020-6242637 INFO@PAPPOT.COM WWW.PETERPAPPOT.COM 19E- EN 20E-EEUWSE SCHILDERIJEN

POLAK WORKS OF ART SPIEGELGRACHT 3 1017 JP AMSTERDAM 020-6279009 WWW.FINEARTDEALERS.INFO/ JAAPPOLAK AZIATISCHE KUNST, ETNOGRAFICA

AMSTERDAM 020-6221010 ANTIQUAIR@VANROSSUMCO.NL ALGEMEEN ANTIQUAIR

KEIZERSGRACHT 642 1017 ES AMSTERDAM 020-3304343 AM@VERBEEKSCHUTTELAAR.NL WWW.VERBEEKSCHUTTELAAR.NL JUWELEN, ZILVER

DR. A. WIEG FINE ART

ROBERT SCHREUDER ANTIQUAIR NIEUWE SPIEGELSTRAAT 48 1017 DG AMSTERDAM 020-6754867 06-24289550 INFO@ROBERTSCHREUDER.NL WWW.ROBERTSCHREUDER.NL GRAND TOUR SOUVENIRS, 18E- EN 19E-EEUWSE MEUBELEN

LESLIE SMITH GALLERY MINERVAPLEIN 10H 1077 TP AMSTERDAM 020-6265945 INFO@LESLIESMITH.NL WWW.LESLIESMITH.NL 19E- EN 20E-EEUWSE SCHILDERIJEN, HEDENDAAGSE ABORIGINAL KUNST

MARJAN STERK ANTIQUAIR-JUWELIER NIEUWE SPIEGELSTRAAT 63 1017 DD AMSTERDAM 020-6248703 INFO@MARJANSTERK.NL WWW.MARJANSTERK.NL JUWELEN, ZILVER

KUNSTHANDEL INEZ STODEL NIEUWE SPIEGELSTRAAT 65 1017 DD AMSTERDAM 020-6232942 INEZ@INEZSTODEL.COM WWW.INEZSTODEL.COM JUWELEN

MINERVALAAN 77-1 1077 NT AMSTERDAM 020 6762094 WIEGFINEART@GMAIL.COM OUDE MEESTERS, 19E- EN 20E-EEUWSE SCHILDERIJEN

KUNSTHANDEL M. ZILVERBERG ROKIN 60 1012 KV AMSTERDAM 020-6259518 INFO@MIEKEZILVERBERG.COM WWW.MIEKEZILVERBERG.COM ARCHEOLOGIE, ANTIEKE NUMISMATIEK

NOORD-HOLLAND OVERIGE BIJL-VAN URK KENNEMERSTRAATWEG 174 1815 LE ALKMAAR 072-5120080 06-53425432 SANDER@BIJLVANURK.COM WWW.BIJLVANURK.COM OUDE MEESTERS

JOHN ENDLICH ANTIQUAIRS SPEKSTRAAT 10 2011 HM HAARLEM 023-5320274 INFO@JOHNENDLICH.NL WWW.JOHNENDLICH.NL ZILVER

FONTIJN ANTIEK STELLINGMOLEN 51 1444 GV PURMEREND 0299-436493 MFONTIJN@CHELLO.NL WWW.FONTIJNANTIEK.COM BAROMETERS

PIETER HOOGENDIJK AMSTERDAMSESTRAATWEG 31 1411 AW NAARDEN 035-5420459 INFO@PHOOGENDIJK.NL WWW.PHOOGENDIJK.COM ALGEMEEN ANTIQUAIR

SALOMON STODEL ANTIQUITÉS

GALLERY ROB KATTENBURG

SPIEGELGRACHT 11 1017 JP AMSTERDAM 020-6231692 STODEL@WXS.NL WWW.SALOMONSTODEL.COM ALGEMEEN ANTIQUAIR

EEUWIGELAAN 6 1861 CM BERGEN 072-5895051 INFO@ROBKATTENBURG.NL WWW.ROBKATTENBURG.NL MARINESCHILDERIJEN, -TEKENINGEN, -PRENTEN

voorjaar / zomer 2015

LEDENLIJST

KUNSTCONSULT 20TH CENTURY ART | OBJECTS FORT A/D MIDDENWEG ZUIDDIJK 13-FORT 1461 EB ZUIDOOSTBEEMSTER (BEEMSTER) 0299-690858 INFO@KUNSTCONSULT.NL WWW.KUNSTCONSULT.NL ART NOUVEAU, ART DECO, 20E-EEUWS DESIGN

TÓTH IKONEN BOTTERWIJNSEWEG 1 1272 EG HUIZEN 06-53468236 INFO@TOTHIKONEN.COM WWW.TOTHIKONEN.COM IKONEN

KUNSTHANDEL E.J. VAN WISSELINGH & CO BAAN 41 2012 DC HAARLEM 023-5310505 WDEWINTER@WISSELINGH.COM WWW.WISSELINGH.COM 19E- EN 20E-EEUWSE SCHILDERIJEN EN TEKENINGEN

ZUID-HOLLAND (OVERIGE) RUBEN AARDEWERK ANTIQUAIR ZWALUWLAAN 9A 2261 BP LEIDSCHENDAM 070-4190575 RUBEN@AARDEWERKANTIQUES.COM WWW.AARDEWERKANTIQUES.COM 17E-, 18E- EN 19E-EEUWSE KUNSTVOORWERPEN EN VERZAMELOBJECTEN

ADRIAAN GROENEWOUD ANTIQUITEITEN & OUDE KUNST AELBRECHTSKOLK 3B 3025 HA ROTTERDAM 010-4258011 INFO@ADRIAANGROENEWOUD.NL WWW.ADRIAANGROENEWOUD.NL 16E-, 17E- EN 18E-EEUWSE MEUBELEN

KUNSTHANDEL F.A. ENNEKING MAREVISTA 22 2202 BX NOORDWIJK 071-3647645 OUDE MEESTERS

HOTEI JAPANESE PRINTS

ZUID-HOLLAND ’S-GRAVENHAGE A. AARDEWERK ANTIQUAIR JUWELIER JAN VAN NASSAUSTRAAT 76 2596 BV ‘S-GRAVENHAGE 070-3240987 SILVER@AARDEWERK.COM WWW.AARDEWERK.COM ZILVER, JUWELEN

KUNSTHANDEL IVO BOUWMAN JAN VAN NASSAUSTRAAT 80 2596 BW ’S-GRAVENHAGE 070-3283660 INFO@IVOBOUWMAN.NL WWW.IVOBOUWMAN.NL 19E- EN 20E-EEUWSE SCHILDERIJEN

HOOGSTEDER & HOOGSTEDER LANGE VIJVERBERG 15 2513 AC ‘S-GRAVENHAGE 070-3615575 INFO@HOOGSTEDER.COM WWW.HOOGSTEDER.COM OUDE MEESTERS

FIRMA S. VAN LEEUWEN NOORDEINDE 164-164A 2514 GR ‘S-GRAVENHAGE 070-3653907 ALEXANDER@VANLEEUWENANTIQUAIRS.NL WWW.VANLEEUWENANTIQUAIRS.NL 17E- EN 18E-EEUWS ANTIEK, (AZIATISCH) PORSELEIN

DIRK EN DIRK-JAN LIMBURG DENNEWEG 45 2514 CD ‘S-GRAVENHAGE 070-3455103 LIMBURGANTIQUAIRS@CASEMA.NL WWW.LIMBURGANTIQUAIRS.COM ALGEMEEN ANTIQUAIR

voorjaar / zomer 2015

RAPENBURG 19 2311 GE LEIDEN 071-5143552 UKIYOE@XS4ALL.NL WWW.HOTEI-JAPANESE-PRINTS.COM JAPANSE PRENTEN, SCHILDERKUNST EN BOEKEN

KUNSTHANDEL PIETER OVERDUIN DORPSSTRAAT 28 3381 AG GIESSENBURG 0184-652652 INFO@KUNSTHANDELPIETEROVERDUIN.NL WWW.KUNSTHANDELPIETEROVERDUIN.NL 19E- EN 20E-EEUWSE SCHILDERIJEN

UTRECHT ANTIQUARIAAT FORUM “WESTRENEN” TUURDIJK 16 3997 MS ’T GOY HOUTEN 030-6011955 INFO@FORUMRAREBOOKS.COM WWW.FORUMRAREBOOKS.COM ANTIQUARISCHE BOEKEN, LAND- EN ZEEKAARTEN

JACOB J. ROOSJEN, SRI® EENDRACHTLAAN 33 3621 DD BREUKELEN 06-53268280 JACOB.ROOSJEN@GMAIL.COM WWW.JACOBROOSJEN.COM WWW.SILVERRESEARCHINSTITUTE.COM ZILVER

GRONINGEN BERNARD C.M. GRIJPMA KUNST EN ANTIEK GEDEMPTE ZUIDERDIEP 121-123 9711 HE GRONINGEN 050-3137703 INFO@GRIJPMAANTIEK.NL WWW.GRIJPMAANTIEK.NL ANTIEKE WAPENS, NAUTICA, ZILVER

DRENTHE

SIMONIS & BUUNK KUNSTHANDEL

LIMBURG

WIJERMARS FINE ART

NOTARIS FISCHERSTRAAT 30 6711 BD EDE 0318-652888 INFO@SIMONIS-BUUNK.NL WWW.SIMONIS-BUUNK.NL 19E- EN 20E-EEUWSE SCHILDERIJEN

JAN ROELOFS ANTIQUAIRS & CONTEMPORARY ARTS

DORPSSTRAAT 10 7957 AV DE WIJK 0522-440170 INFO@WIJERMARS.COM WWW.WIJERMARS.COM SCULPTUREN

OVERIJSSEL HEUTINK IKONEN AHNEMSTRAAT 21 8043 RE ZWOLLE 038-4659524 HEUTINKIKONEN@GMAIL.COM WWW.HEUTINKIKONEN.NL IKONEN

GELDERLAND KUNSTGALERIJ ALBRICHT UTRECHTSEWEG 107 6862 AE OOSTERBEEK 026-3611876 INFO@ALBRICHT.NL WWW.ALBRICHT.NL 19E- EN 20E-EEUWSE SCHILDERIJEN

DOORNHOF ANTIQUAIRS SCHAPENHOEK 12/14 3841 BM HARDERWIJK 0341-421015 PDOORN12@CAIWAY.NL WWW.DOORNHOFANTIEK.NL MEUBELEN, AZIATISCH PORSELEIN, KLOKKEN, SCHILDERIJEN

THEO DAATSELAAR ANTIQUAIRS OENSELSESTRAAT 50 5301 EP ZALTBOMMEL 0418-712300 INFO@DAATSELAAR.COM WWW.DAATSELAAR.COM ALGEMEEN ANTIQUAIR

DE EENHOORN WATERSTRAAT 33 5301 AH ZALTBOMMEL 0418-515233 AADPENDERS@HOTMAIL.NL KUNST UIT MIDDELEEUWEN EN RENAISSANCE, MEUBELEN

MENTINK & ROEST MOLENSTRAAT 22 4031 JS INGEN 0344-603606 INFO@MENTINKENROEST.COM WWW.MENTINKENROEST.COM KLOKKEN, HORLOGES, BAROMETERS

NOORD-BRABANT BASTINGS & VAN TUIJL MOLENSTRAAT 60 5341 GE OSS 0412-623843 BASTINGS@BASTINGSANTIQUAIRS.COM WWW.BASTINGSANTIQUAIRS.COM AARDEWERK, AZIATISCH PORSELEIN

BATTERIJSTRAAT 21C 6211 SE MAASTRICHT +32(0)12-394534 INFO@JANROELOFSANTIQUAIRS.COM WWW.JANROELOFSANTIQUAIRS.COM ALGEMEEN ANTIQUAIR

BUITENLANDSE LEDEN BLUE ELEPHANT ORIENTAL ART (PART OF BLUE ART) OUDE JEKERWEG 10 B-3770 KANNE (RIEMST), BELGIË +41(0)78-8839887 BLUE.ART.3@HOTMAIL.COM AZIATISCHE KUNST, ARCHEOLOGIE

KUNSTHANDEL A.H. BIES

GALERIE TINY ESVELD

BOSCHDIJK 221A 5612 HC EINDHOVEN 040-2431377 INFO@KUNSTHANDELBIES.NL WWW.KUNSTHANDELBIES.NL 19E- EN 20E-EEUWSE SCHILDERIJEN

FRILINGLEI 9 B-2930 BRASSCHAAT, BELGIË +32(0)3-3125190 INFO@TINYESVELD.COM WWW.TINYESVELD.COM ART NOUVEAU, ART DECO, GLAS MEUBELEN

CRIJNS & STENDER LANDGOED “OOSTERHEIDE” TILBURGSEBAAN 1 4904 SP OOSTERHOUT 076-5875700 M.CRIJNS@PLANET.NL WWW.CRIJNS.INFO KLOKKEN, HORLOGES, BAROMETERS, INSTRUMENTARIA

KOLLENBURG ANTIQUAIRS POSTBUS 171 5688 ZK OIRSCHOT 0499-578037 INFO@KOLLENBURGANTIQUAIRS.COM WWW.KOLLENBURGANTIQUAIRS.COM ALGEMEEN ANTIQUAIR

VANDERVEN ORIENTAL ART

VAN KRANENDONK DUFFELS LONDEN +44 7595 245819 MILAAN +39 335 6262252 VANKRANENDONKDUFFELS@GMAIL.COM WWW.VKDJEWELS.CO.UK JUWELEN

LIMBURG GLEN PROSEN LODGE KIRRIEMUIR DD8 4SD GLEN PROSEN, SCHOTLAND +44(0)1575-540207 ANTIQUES@KOOS-LIMBURG-JNR.COM ALGEMEEN ANTIQUAIR

ERELEDEN: MEVROUW A. WAFELMANMORPURGO DE HEER A.C. BEELING

NACHTEGAALSLAANTJE 1 5211 LE ’S-HERTOGENBOSCH 073-6146251 INFO@VANDERVEN.COM WWW.VANDERVEN.COM AZIATISCHE KUNST

FLORIS VAN WANROIJ FINE ART BERGSTRAAT 52 5551 AX DOMMELEN 040-2040596 INFO@FLORIS-ART.COM WWW.FLORIS-ART.COM OUDE MEESTERS, KUNST UIT MIDDELEEUWEN EN RENAISSANCE

PETER VAN OS ANTIQUES & FINE ART

ZEELAND

KASTANJELAAN 38 6828 GM ARNHEM 06-53106541 ANTIQUES@PETERVANOS.COM WWW.PETERVANOS.COM ALGEMEEN ANTIQUAIR

FABERY DE JONGE RONDWEG 14 4524 KC SLUIS 06-53923227 FABERYDEJONGE@HETNET.NL JUWELEN

KIJK OOK OP WWW.KVHOK.NL/LEDEN

vernis#08

–

097

RUBRIEK TOEKOMSTANTIEK

GRANDFATHER CLOCK MAARTEN BAAS TEKST

Aya Langeveld

De Grandfather Clock van Maarten Baas uit 2009 doorstaat de tand des tijds met gemak, vindt Frans Leidelmeijer. ‘Dit is echt antiek van de toekomst: intrinsiek goed, innovatief, nieuw en eigentijds. Gebaseerd op een antieke staande klok met daarin een state-of-the-art uurwerk. De tijd wordt weergegeven door een mannetje dat de minuten met een viltstift intekent en wegveegt; dat had nog nooit eerder iemand bedacht of gemaakt.’

e Grandfather Clock uit de serie Real Time van ontwerper Maarten Baas is een prachtig voorbeeld van Dutch Design; heel conceptueel. Het idee erachter in combinatie met de manier waarop Baas het heeft vormgegeven, maakt de klok heel bijzonder. Het zes jaar jonge ontwerp heeft zich in korte tijd bewezen; hij staat niet voor niets in het Rijksmuseum Amsterdam. Dat dát museum het gekocht heeft, bevestigt zijn naam. Het ontwerp is in de meest letterlijke zin ook toekomstantiek, doordat Baas het uiterlijk van een antieke klok heeft gecombineerd met een modern uurwerk. De illusie wordt gewekt dat er een mannetje in de twee meter hoge klok zit dat de wijzers bedient.

Ik ben er speciaal voor naar het Rijksmuseum gegaan, deze klok moest ik in het echt zien. Fascinerend. Je loopt er niet zomaar aan voorbij. Als je lang genoeg blijft kijken, dan zie je dat er nog meer gebeurt in het uurwerk: als de man pauze heeft, drinkt of eet hij wat.

Als je nu zou willen investeren in hedendaags werk, dan zit je eigenlijk altijd goed als het voorwerp van je keuze net 098

–

vernis#08

zulke vernieuwende elementen heeft als deze klok. Kunst moet iets met je doen.

Daarvoor hoeft het er niet per se fraai uit te zien. Het zit ‘m vooral in de gedachte erachter. Neem bijvoorbeeld andere ontwerpseries van Maarten Baas, zoals zijn clay furniture of smoke furniture. Mooi is het niet, dat verbrande meubilair, maar wel innovatief: daarom zijn die ontwerpen ook antiek van de toekomst. En die zijn, in tegenstelling tot de klok in het Rijks, gewoon te koop. En die ontwerpen brengen nu al hun geld op.

Wat mij betreft staat Baas symbool voor de huidige generatie Dutch Designontwerpers die zo succesvol zijn in binnenen buitenland met diverse ontwerpen, zoals stoelen. Voor de tentoonstelling ‘Van stoelen bezeten’ die tot eind maart 2015 in het Gorcums museum te zien is, selecteerde ik de negentig meest iconische stoelen van de afgelopen honderd jaar; daar zit niet voor niets een prototype van Baas bij. Ik kan niet in de toekomst kijken, maar de naam Baas kennen ze over honderd jaar nog. Zijn klok ook. Dan is het wel antiek, maar niet ouderwets. Dat maakt het verschil.”

Aya Langeveld is freelance journalist.

voorjaar / zomer 2015

En u denkt dat uw kunst wél goed is verzekerd?

Classicus Private Insurance levert uitsluitend verzekeringen op maat en is dé onafhankelijke specialist voor het verzekeren van exclusieve en bijzondere bezittingen van verzamelaars alsmede galeries, kunsthandelaren en musea.

Op basis van onze risicoanalyse sluiten de door ons geselecteerde verzekeringen naadloos aan bij een specifiek risicoprofiel. Hiervoor werken wij samen met gerenommeerde verzekeraars in Nederland, Engeland en de Verenigde Staten.

Classicus Private Insurance is door Lloyd’s of London benoemd tot Open Market Correspondent. en door Chubb Insurance Company aangewezen als exclusief aanbieder van het Masterpiece concept. Naast ons verzekeringsaanbod op maat beschikken wij tevens over een uitgebreid netwerk van verschillende adviseurs en bedrijven. Als het gaat om taxatie, beurzen, transport, aan- en verkoop van kunstobjecten bieden wij u een breed scala aan eersteklas bedrijven. Kortom, u kunt altijd een beroep op ons doen.Wilt u dat uw kunst wel goed verzekerd is? Dan kiest u voor Classicus Private Insurance. U kunt ons bereiken op 020-7949048. ®

Uw exclusieve kunst verdient een even bijzondere verzekering

EEN ZELDZAME FRANSE LOUIS XIV MESSING LANTAARNWEKKER GESIGNEERD ROUSSEAU A LYON, CIRCA 1665. HOOGTE 27 CM.

Gude & Meis antieke klokken is al sinds 1980 toonaangevend op het gebied van antieke klokken en barometers. De collectie bestaat uit Europese klokken en barometers van de 17e t/m begin 20e eeuw en wordt gekenmerkt door hoogwaardige kwaliteit en originaliteit. Al onze klokken en barometers zijn vakkundig gerestaureerd en worden gegarandeerd op functioneren, authenticiteit en leeftijd.

GUDE & MEIS ANTIEKE KLOKKEN NIEUWE SPIEGELSTRAAT 60 1017 DH AMSTERDAM NEDERLAND TEL. +31 (0)20 612 97 42 MOB. +31 (0)6 53 16 29 62 INFO@GUDEMEIS.COM WWW.GUDEANTIQUECLOCKS.COM