Inkijkexemplaar Hemel en Aarde - jaargang 22 nr. 5

Page 1

methode levensbeschouwing voor het basisonderwijs

MEIVAKANTIE TOT ZOMERVAKANTIE Energie ● Zonnedans ● Regenboog
VAN
Nr 5 Jaargang 22, zomer 2023

COLOFON

Hemel en Aarde methode levensbeschouwing voor het basisonderwijs.

Redactie

Ron Benjamins, hoofdredacteur Mariska Bijvank, Marieke de Geus, Marijke van Ooijen, Liesbeth Vroemen, Sandra Wemer

Eindredactie

M+ Redactie & Communicatie, Utrecht

Illustraties

Pauline Oud (onderbouw)

Helen van Vliet (middenbouw en Gedichten en gedachten)

Saskia van Gerven (bovenbouw)

Foto’s en beelden

Omslag, © Jenny Lindhout, pagina 2 en 3, Jenny Lindhout, Wikimedia Commons en Creative Commons, pagina 4 en 5 Creative Commons, Wikimedia Commons en © WikipediaMichiel1972, pagina 8 en 9 Dreamstime, pagina 3 omslag, © Jenny Lindhout

Vormgeving

Twin Media bv, Joke Boer, Zeist

Druk

Damen Drukkers

Uitgever

Kwintessens, Berkenweg 11, Amersfoort

Postbus 1492, 3800 BL Amersfoort

T 033 460 60 11

E hemelenaarde@kwintessens.nl

Uitgever: Erik Idema I www.hemelenaarde.nl

NL39INGB0000192930

Abonnementen

Hemel en Aarde verschijnt vijf keer per schooljaar. Een abonnement op Hemel en Aarde kan alleen schoolbreed (voor alle groepen) worden afgesloten en bestaat uit een basislicentie plus een vast bedrag per groep. De abonnementsprijs voor het schooljaar 2022-2023 bedraagt € 395,00 voor de basislicentie en € 41,25 per groep. Abonnementen kunnen bij ieder nummer ingaan en worden jaarlijks automatisch verlengd. Het abonnementsjaar loopt parallel aan het schooljaar. Opzeggingen moeten schriftelijk vóór 1 juni worden ingediend.

Abonnees van Hemel en Aarde hebben ook toegang (via Basispoort) tot het aanvullende digitale lesmateriaal op de website www.hemelenaarde.nl.

Het is niet toegestaan de magazines en het aanvullende digitale lesmateriaal van Hemel en Aarde te delen met scholen die geen eigen basisabonnement op Hemel en Aarde hebben afgesloten. Het is evenmin toegestaan het materiaal van Hemel en Aarde te kopiëren met uitzondering van de werkbladen. Op een abonnement op Hemel en Aarde zijn onze algemene verkoopvoorwaarden van toepassing. Zie www.kwintessens.nl/verkoopvoorwaarden.

Proefabonnement

Een proefabonnement op Hemel en Aarde omvat één editie en kost € 50,-. Het aantal magazines dat wordt geleverd in het proefabonnement komt overeen met het aantal groepen van de school. Toegang tot het aanvullende digitale lesmateriaal op de website www.hemelenaarde.nl is onderdeel van het proefabonnement.

Contact met de abonnementenservice

T 033 460 19 43

E abonnementen@kwintessens.nl

Contact met de redactie

T 033 460 19 43

E hemelenaarde@kwintessens.nl

Privacy Lees onze privacyverklaring op www.kwintessens.nl/privacy.

Copyright Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk/ fotokopie, microfilm of welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.

Zon

Introductie

Hier komt de zon door Ron Benjamins

Achtergrond De zon is goddelijk door Ron Benjamins

Meer over … door Geerteke Boesten en uitgeverij Kwintessens

Weer wat geleerd Verschillende waarheden over de zon door Liesbeth Vroemen

Gedichten en gedachten door Bette Westera

Onderbouw

Hallo zon, dag zon door Celeste Snoek

Middenbouw

Daar is de zon door Klasien van der Werf

Bovenbouw De zonnegod door Mirjam Wolters

Meer uit de Bijbel

In de volgende jaargang

Mond – Droom – Veel – Grond - Maria

inhoud
1 2 4 6 8 10 12 24 36 48 49

Hier komt de zon

De zon is een bron van inspiratie. Veel kunstenaars hebben zich door de zon laten inspireren en hebben er schilderijen of liedjes over gemaakt. Zonder de zon is er geen licht of leven. Daarom is het niet toevallig dat in levensbeschouwelijke tradities veel verhalen en rituelen bestaan waarin de kracht van de zon wordt beschreven en gevierd.

De lessen over zon zijn gemaakt vanuit drie invalshoeken: er zijn lessen over de kracht van het zonlicht, lessen over kunst en lessen over de zon in levensbeschouwelijke tradities.

Zonlicht

In alle bouwen zijn lessen opgenomen waarin kinderen denken over en spelen met zonlicht. In sommige lessen gaat het om aandachtig waarnemen wat het licht en de warmte van de zon doen. Wat voel en zie je precies? Hoe zou het zijn als er helemaal geen zon was? Met de kleuters doen we ook schaduwspelletjes. Schaduw is een interessant en speels fenomeen. En het is misschien goed om intuïtief te leren dat er zoiets bestaat als een schaduwzijde.

De zon is ook onlosmakelijk verbonden met het opwekken van duurzame energie. Het belang daarvan hoeft aan de meeste kinderen niet nog eens uitgelegd te worden in deze lessen, maar het is wel interessant om te experimenteren met wat zonnewarmte allemaal kan doen. Daar hebben we aantrekkelijke werkvormen voor gevonden.

Kunst

De zon is een bron van inspiratie voor kunstenaars. In de lessen verkennen de kinderen vooral schilderijen en muziek. Ze bekijken bijvoorbeeld werk van Edward Munch en Claude Monet. Natuurlijk is dat ook aanleiding om zelf schilderijen of collages te maken.

Er zijn heel veel liedjes over de zon. Als je een tijdje naar een non-stop radiozender luistert, krijg je het idee dat elk liedje óf over de zon óf over de liefde gaat. In de lessen maken kinderen bijvoorbeeld een playlist en denken na over het zonnegevoel dat door die liedjes wordt opgeroepen. Dat laatste doen ze ook aan de hand van muziek die ze minder vaak horen, zoals een klassiek stuk van Edvard Grieg.

Goddelijke zon

In sommige levensbeschouwelijke tradities wordt de zon vereerd als een god. Dat is bijvoorbeeld zo bij de zonnegod Ra in de Egyptische traditie en bij Surya in de hindoetraditie. Misschien is het zo dat in die tradities de zon als een god wordt gezien. Misschien ligt het ook iets subtieler en wordt het zonnige in de wereld gevierd als iets goddelijks.

In andere levensbeschouwelijke tradities bestaan verhalen over

introductie 2 hemel en aarde zomer 2023
Impression, soleil levant (1872) door Claude Monet (1840-1926) in museum Marmottan Monet te Parijs

hoe de zon gemaakt wordt door God. Dat is zo in de christelijke tradities. In een van de lessen nodigen we de kinderen uit om heel precies te lezen hoe dat in de Bijbel staat omschreven. In een andere les horen kinderen een verhaal uit de traditie van de Aboriginals, waarin de dieren elkaar plotseling kunnen zien als er zonlicht verschijnt.

In de yogatraditie neemt de zon een belangrijke plaats in. In een van de lessen oefenen kinderen met de zonnegroet, een bekende yogaoefening waarin de opgaande zon centraal staat. Yoga werkt ook met energiepunten of -banen, die chakra’s worden genoemd. Eén zo’n centraal punt zit vlak onder je navel. Die plek wordt zonnevlecht of ‘Stad van juwelen’ genoemd. Oudere kinderen oefenen met die plek.

Hieronder staat een korte beschrijving van de onderwerpen van de lessen per bouw om zo een overzicht te krijgen van de lessenseries. Zoals altijd kunnen lessen in elke volgorde gegeven worden, er is geen dwingende leerlijn. Misschien is er in een andere bouw een les die ook voor jouw groep heel geschikt is.

Onderbouw

In twee lessen verkennen de kinderen wat de zon eigenlijk is en doet. In een eerste les bedenken ze wat ze allemaal doen als de dag begint en de zon opkomt; in een andere les spelen ze met schaduw – de keerzijde van zonlicht. En ook de suggesties voor de hoeken zijn verkennend, met ideeën om verder te spelen met schaduw, om zonnebrillen te testen en samen boeken te bekijken over de zon. Daarnaast zijn er lessen die duidelijk uitgaan van levensbeschouwelijke tradities. Een les gaat over zonlicht aan de hand van een verhaal van de Aboriginals, waarin de dieren elkaar voor het eerst kunnen zien als de zon er is. In een andere les oefenen de kinderen de zonnegroet zoals die in yoga wordt geleerd. En tot slot is er een les over kunst. De kinderen bekijken een schilderij van de zon door Edvard Munch en maken daarna hun eigen kunstwerk.

Middenbouw

In de middenbouw zijn er twee lessen waarin verhalen uit levensbeschouwelijke tradities aan de orde komen. Een van die

lessen gaat over de zonnegod Surya uit de hindoetraditie en in een andere les wordt een oud verhaal uit Hawaï verteld, waarin mensen de zon vangen en afspreken dat die voortaan wat langzamer langs de hemel zal gaan zodat de dagen langer zijn. Daarnaast zijn er twee lessen die gaan over wat de zon allemaal kan. Een van die lessen gaat over de energie van de zon, die kan laten smelten of branden. Een andere les gaat over de cyclus van de zon om de aarde; die les kan mooi gegeven worden op de langste dag, op het midzomerfeest. En tot slot is er ruimte voor kunst. We bekijken schilderijen over de zon en staan langer stil bij een werk van Claude Monet. En we luisteren naar muziek over de zon, bijvoorbeeld het werk Morgenstimmung van Peer Gynt.

Bovenbouw

Er zijn heel veel warme liedjes over de zon. In een van de lessen luisteren de kinderen ernaar en maken ze een playlist van de mooiste zonneliedjes. In een andere les verkennen ze hoe de zon kan bijdragen aan het opwekken van duurzame energie. En er is een les over de zon als vriend en vijand: op je huid of voor het klimaat kan de zon weldadig én verwoestend zijn. De kinderen maken kennis met de manier waarop de zon in levensbeschouwelijke tradities een plek heeft. Ze leren meer over de Egyptische zonnegod Ra, werken met de ‘zonnevlecht’-chakra die ook wel ‘stad van juwelen’ wordt genoemd, en lezen heel nauwkeurig een stukje uit het Bijbelboek Genesis, waarin wordt beschreven hoe God de zon maakt.

3 introductie
en aarde zomer 2023
hemel
Ra-Horakhty, de Egyptische god

Hallo zon, dag zon

Levensbeschouwelijk perspectief

De zon is een fascinerend verschijnsel. Ze komt op en verdwijnt weer, elke dag opnieuw.

Bedoeling

De kinderen verwonderen zich over de cyclus van dag en nacht en de rol van de zon hierin.

Wat je nodig hebt

– voor ieder kind een kopie van de zonsopkomst op het blad met lesmateriaal

– verf in donkere kleuren en kwasten en transparant papier (geel, oranje en/of rood)

– lijm of plakband

Opstap

Laat de kinderen het filmpje zien van de zonsopkomst (zie hemelenaarde.nl). Vraag de kinderen wat ze hebben gezien en stel vragen als: Wat gebeurde er? Heb je dat zelf weleens gezien? Wanneer gebeurt dat? Wat gebeurt er als het avond wordt?

Kern

Vraag de kinderen om voorbeelden te geven van dingen die je doet als de zon opkomt en van wat je doet als de zon ondergaat. Breng ze op ideeën door bijvoorbeeld te vragen: Wanneer rek je je uit in bed? Wanneer poets je je tanden?

Daarna mogen de kinderen verschillende activiteiten uitbeelden die horen bij zonsondergang en -opkomst. Dit kan zowel in het lokaal als in het speellokaal. Gebruik hiervoor het geleide verhaal op het blad met lesmateriaal, waarbij de kinderen mee mogen doen met wat er voorgelezen wordt.

Afsluiting

Geef de kinderen het blad met daarop de zonsopkomst van het blad met lesmateriaal. Laat hen deze afmaken: eerst knippen of prikken ze de zon uit. Daarna verven ze de lucht en zee in donkere kleuren, zoals bruin of zwart voor de lucht en donkerblauw voor de zee. Als de verf droog is, plakken ze geel, oranje en/of rood transparant papier achter de opening van de zon. Deze schilderijtjes kunnen ze op het raam plakken, zodat het licht door de uitgeknipte/ uitgeprikte zon kan schijnen.

Extra

Lees met de kinderen het boek De zon, aarde en maan uit de Willewete-serie, geschreven door Pierre Winters (uitgeverij Clavis). Het is een informatief prentenboek over de zon, maar ook over de aarde en de maan.

onderbouw 12 hemel en aarde zomer 2023 O les 1

Wat doe ik?

Ik moet naar bed, want de zon is ondergegaan. Ik poets mijn tanden in de badkamer. Daarna loop ik naar mijn bed en spring erin, lekker onder de dekens. Langzaam val ik in slaap. Snurk ik een beetje?

Tik – tik –tik. De uren van de nacht tikken voorbij en ik slaap. Ik draai me af en toe om.

Na uren slapen word ik langzaam wakker en ik merk dat het iets lichter wordt. Ik doe één oog open. Ja! De zon komt op! Mama roept mij vanuit de keuken: Wakker worden!

Ik ga rechtop zitten en wrijf de slaap uit mijn ogen. Dan rek ik me uit. Heerlijk! Een nieuwe dag! Ik sta op uit bed en ga naar de badkamer. Ik was mijn gezicht onder de kraan.

Het wordt steeds iets lichter. Ik ga terug naar mijn kamer en kleed me aan. Rits dicht, knoopjes dicht. Zo. Klaar! Tijd om te ontbijten. Ik drink een kopje thee en eet wat yoghurt. Nu alleen nog terug naar de badkamer om mijn tanden te poetsen en ik kan naar school!

13 hemel en aarde zomer 2023 lesmateriaal O 1

Daar is de zon

Levensbeschouwelijk perspectief

De zon is zo belangrijk voor het leven op aarde, dat er in alle culturen mythen over haar bestaan.

Bedoeling

De kinderen horen een mythe over de zon en verbeelden wat zij bijzonder vinden aan de zon.

Wat je nodig hebt

– per groepje of per kind een vel A3-papier

gekleurd papier, lijm en scharen

– voor extra: tekenpapier en kleurpotloden

Opstap

Vraag de kinderen of ze de zon vandaag gezien of gevoeld hebben. Hoe was dat? Vertel: De zon geeft ons licht en warmte. Dat is fijn. Het is ook gezond. We voelen ons er prettig door en planten groeien door de zon. Vraag: is de zon altijd hetzelfde? Verandert de zon? Hoe dan? (andere kleur, andere plek, andere vorm, deels (on)zichtbaar als er een wolk voor zit, andere stralingssterkte)

Kern

Vertel dat u een oud verhaal gaat vertellen over de zon. Het komt uit Hawaii, een groep eilanden waar het bijna altijd zonnig is. Lees de mythe van het blad met lesmateriaal voor. Laat de kinderen daarna in kleine groepjes of alleen werken. Geef elk groepje (of ieder kind) een vel A3-papier en de knutselmaterialen. Laat de kinderen bespreken wat hen aanspreekt in het verhaal, en dat afbeelden op het grote vel papier, door stukjes gekleurd papier te knippen en te plakken.

Afsluiting

Laat de kinderen hun werk presenteren. Wat sprak hen aan in het verhaal? Wat hebben ze afgebeeld?

Vraag tot slot: Kunnen wij zonder de zon? Praat er kort over.

Extra

Vertel dat we de zon dagelijks zien, maar dat ze er niet altijd hetzelfde uitziet. Laat de kinderen verwoorden op welke verschillende manieren de zon kan verschijnen (fel, waterig, rood, oranje, met een wolk ervoor). Deel het papier en de kleurpotloden uit en geef de volgende opdracht: Teken en kleur een zon zoals jij die het meest bijzonder vindt.

middenbouw 24 hemel en aarde zomer 2023
les 1
M

Maui en zijn duizend kunsten

Heel, heel lang geleden was het vooral donker op aarde. De zon was er wel, maar de mensen zagen hem iedere dag maar héél even. Hoe dat kwam? De zon bewoog pijlsnel langs de hemel. Zó snel dat de mensen nauwelijks tijd hadden om iets te doen. Ze waren nog maar net aan het werk of de zon ging alweer onder. Zo kregen ze hun werk nooit af. En lampen waren er nog niet. Iedereen klaagde erover. Zo ook Maui, de man die duizend kunsten kende. Op een dag – die heel kort duurde, want de zon scheen immers maar heel even – trommelde hij zijn vijf broers op. ‘We moeten de zon vangen,’ zei Maui. De broers schudden hun hoofd. ‘Dat kan toch niet,’ zeiden ze. Maar Maui was vastberaden en liet zijn broers touwen maken van kokosvezels.

In het donker voeren ze in een bootje de zee op. Naar een put die Maui kende. Daar zagen ze de zon in de put. Maui en al zijn broers hadden elk een zelfgemaakt touw vast. De uiteinden van de touwen zaten aan elkaar en vormden een grote lus. De zon kwam uit de put omhoog. ‘Een, twee, drie … en váng!’ riep Maui. Ja! De lus viel precies om de zon. Maar … De zon was te sterk voor de touwen. Ze braken en de zon schoot omhoog, richting de hemel. ‘Zie je wel! Het kan niet!’ riepen Maui’s broers. Maar Maui gaf niet op. Hij was immers de man die duizend kunsten kende. Ze keerden terug met de boot. Dit keer liet Maui zijn broers steviger touwen maken. Weer van kokosvezels. Maar dit keer vlochten ze ieder drie touwen ineen, zodat het extra sterk werd. En daarvan maakte Maui een nieuwe lasso.

Toen ze weer bij de put waren, deden ze een nieuwe poging. ‘Hebbes!’ schreeuwde Maui. De zon zat weer in de lus gevangen. De touwen waren sterk. Maar toen … ‘Ssssssshhh.’ De koorden smeulden weg door de hitte van de zon. En daar schoot de zon opnieuw de lucht in.

De mannen keerden weer terug naar huis. De broers gaven het op. Maar Maui had een nieuw plan. Dit keer zouden ze de haren van hun zus gebruiken. Zus Hina was bloedmooi. Ze had schitterend, lang haar. Bij aankomst rende Maui direct naar Hina. ‘Knip je haren af,’ zei hij. ‘Mijn haren afknippen? Waarom zou ik dat in ’s hemelsnaam doen?’ zei Hina verontwaardigd.

‘Er zit macht in jouw haar,’ vertelde Maui. En hij legde zijn plan uit. Omdat Hina ook genoeg had van de korte dagen, stemde ze toe en knipte haar haren af.

Van Hina’s haren werden nieuwe touwen gemaakt. Het was fijn, zacht haar. En het was ongelooflijk sterk. Terug bij de put legden de mannen de nieuwe lasso over de rand van de put. De zon schoot weer omhoog vanuit de put. ‘Eén, twee, drie … váng!’ riep Maui weer. En ja! De lus ving de zon opnieuw. De mannen hielden hun touwen strak en de zon trok en trok. ‘Laat me los! Laat me los!’ schreeuwde de zon. Maar, de mannen hielden vol. De prachtige haren braken niet. En de zon kon ze niet verbranden. De zon zat vast en kon geen kant op. ‘Laat me gaan!’ smeekte de zon.

‘We laten je alleen gaan als je ons iets belooft,’ antwoordde Maui. ‘Je moet beloven dat je elke ochtend langzaam opkomt en gedurende de dag langzaam langs de hemel gaat. Langzaam, zodat de dagen lang genoeg zijn om ons werk te doen’. De zon beloofde het. Toen lieten de broers de touwen los. De zon ging langzaam omhoog. Heel langzaam. En deed dit iedere dag opnieuw. En als je goed naar de zon kijkt, zie je nog altijd de prachtige haren van Hina rondom de zon hangen. Als fijne, schitterende slierten.

25 hemel en aarde zomer 2023 lesmateriaal M 1

De zonnegod

B

Levensbeschouwelijk perspectief

De zon met al haar wonderlijke eigenschappen wordt in veel culturen geëerd.

Bedoeling

De leerlingen maken kennis met de mythe uit het oude Egypte over de zonnegod Ra.

Wat je nodig hebt

– voor ieder kind een vel tekenpapier en tekenmateriaal

voor extra: klei en satéprikkers.

Opstap

Bekijk de beelden van Ra en luister naar de muziek (zie hemelenaarde.nl). Laat de kinderen reageren: waar moeten ze aan denken? Hebben ze enig idee in welk land deze beelden te vinden zijn? Vertel dat het afbeeldingen zijn van goden uit het oude Egypte. De belangrijkste god was Ra, de schepper van hemel en aarde. Ra werd meestal afgebeeld als een gedaante met een valkenkop. Erboven zie je de cirkel van de zon. Ra was de Zonnegod.

Kern

Lees het verhaal voor over de Zonnegod Ra van het blad met lesmateriaal. Vraag na afloop: Wat vind je mooi aan het verhaal? Is er iets wat je niet begrijpt? Vertel dat mensen verhalen nodig hadden om grip te krijgen op dingen die ze niet konden verklaren. De zon die ondergaat en weer opkomt is een natuurverschijnsel dat door deze mythe begrepen kon worden. De zon werd als een god vereerd. Ook werden de farao’s ‘zoon van Ra’ genoemd.

Deel de tekenspullen uit en laat de kinderen een fragment uit het verhaal dat zij bijzonder vonden tekenen. Vertel dat in de Egyptische kunst goden werden afgebeeld. Vaak in reliëfkunst op muren en kleitabletten. De naam van de koning (farao) werd omlijnd. Dit noem je een ‘cartouche’. Ook waren grote stenen pilaren te zien, bijvoorbeeld bij de ingang van een tempel. Een obelisk is een symbool van de zonnegod Ra. Het werd gezien als een versteende zonnestraal. Obelisken staan vol met hiërogliefen: de namen van de farao zijn hierop geschreven. Laat de afbeeldingen op het blad met lesmateriaal zien.

Afsluiting

Laat de kinderen experimenteren met het hiërogliefenalfabet (zie hemelenaarde.nl). Hoe zou jouw naam eruitzien als je farao was? Laat de kinderen hun naam in hiërogliefen op hun tekening schrijven in een ‘cartouche’.

Extra

Probeer in klei symbolen te tekenen of maak een afbeelding van de god Ra in reliëf. Bekijk ter inspiratie de afbeeldingen en filmpjes (zie hemelenaarde.nl).

bovenbouw 36 hemel en aarde zomer 2023
les 1

In het eerste begin was het donker, Er was alleen maar eindeloos water. In het water woonden de god Noen en zijn zoon Ra. En diep, diep beneden was de onderwereld. Daar woonde de grote slang Apep.

‘Het wordt tijd om mijn weg te gaan,’ zei Ra. ‘Ik verlaat mijn vader Noen. Ik word de zon, dan wordt het licht en ik maak meer goden.’ Hij rees op uit het water en straalde helder om zich heen. Waar kon hij staan of zitten? Een berg zou handig zijn. En kijk, daar was de berg al. Hij noemde de berg Benben. Zo maakte hij ook de wind, Sjoe. En mist, Tefnoet.

‘Nu maak ik Geb,’ zei hij. ‘Geb, jij zult de aarde zijn.’

Geb ging liggen, trok zijn benen op en kromde zijn ellebogen. Dat werden de bergen en dalen.

‘Nu maak ik de hemelgod Noet,’ zei Ra. Noet strekte zich prachtig uit, van haar vingers tot haar tenen. Ra strooide sterren over haar heen. Zo werd ze nog mooier. Zo mooi dat Ra ervan moest huilen. Uit iedere traan kwam iets levends tevoorschijn: mannen en vrouwen, dieren en planten. Het was prachtig en Ra was gelukkig. De mensen en kinderen vereerden Ra, hun stralende god. Ra was hun koning, de allereerste Farao.

Het was goed, maar dat bleef het niet. De mensen en kinderen begonnen met ruzie maken en de dieren vielen elkaar aan. En iedereen vergat de god Ra.

Ra had er verdriet van. ‘Waarom kunnen jullie niet in vrede leven?’ vroeg hij. Maar niemand luisterde en niemand gaf antwoord. ‘Ik wil niet langer in deze wereld zijn,’ besloot Ra. Hij steeg op en stapte in een boot. Daarmee zeilde hij langs de hemel, tot hij bij de rand van de aarde was gekomen. De stralende Ra voer de onderwereld binnen en het werd helemaal donker op aarde.

In een cartouche werd de naam van een koning geschreven.

In de onderwereld kreeg Ra te maken met de slang Apep. De slang wikkelde zich om Ra en zijn boot en probeerde hem op te eten. Een lange strijd volgde, maar Ra was sterker dan Apep: de boot zeilde vanuit de onderwereld weer naar boven, waar Ra opging als de stralende zon. En zo ging het voortaan iedere dag en iedere nacht. Overdag zeilde Ra langs de hemel en ’s nachts vocht hij met de slang Apep. Als Apep wild bewoog voelden de mensen de aarde beven. En wanneer Ra de slang had verwond, zagen de mensen de hemel ’s morgens rood kleuren.

37 hemel en aarde zomer 2023 lesmateriaal B 1
Hoe het komt dat de zon opkomt en ondergaat
Een obelisk is een monument voor de zonnegod.

4 Grond – Pasen 2024

Akkers • Wortels • Vruchtbaar

5 Maria – zomer 2024

Moeder • Bid voor ons • Heilige

In de volgende
jaargang

Nieuw: kinderbijbel In de gloria

Kinderen houden van verhalen. Dat ervaren (groot)ouders en leerkrachten als ze voorlezen of vertellen. De intense aandacht, het opgaan in een verhaal, de kracht van de herhaling. Ook bijbelverhalen verdienen het om zo doorgegeven te worden. En dat op een manier die recht doet aan de kinderen én aan de oorspronkelijke tekst.

In de gloria doet dat: de verhalen worden zó verteld dat kinderen erin mee kunnen gaan. En tegelijk blijft het karakter van de Bijbel als geloofsboek behouden. Deze kinderbijbel vertelt het verhaal van God en mensen en hoe zij met elkaar op weg gaan. De prachtige illustraties nodigen uit om niet alleen te luisteren, maar ook om te kijken en de verhalen op die manier verder met elkaar te verkennen.

Speciaal voor de voorlezers is er per verhalenblok een korte toelichting opgenomen om het verhaal in zijn context te plaatsen.

De vertelkunst van Bara van Pelt en de sfeervolle illustraties van Willemke Brouwer maken In de gloria tot een kinderbijbel die gelezen en herlezen zal worden.

Introductieprijs

Van 15 maart tot 15 juni betaalt u

€ 29,95 per stuk, daarna € 33,95.

Bestel eenvoudig via www.kwintessens.nl

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.