Inkijkexemplaar Kind op Zondag - jaargang 91 blok 8

Colofon Van de redactie

Redactie

Erik Idema (hoofdredacteur)

Jolanda van der Marel

Machteld Touwen

Irma Visser

Eindredactie

ABC Redactie, Den Hoorn

Uitgever

Erik Idema

Auteurs

Voorbereiden:

Erik Idema

Vieren en Vertellen

Jolanda van der Marel

Machteld Touwen

Mattijs Weegenaar

Werkbladen:

Irma Visser

Ontwerp werkbladen

Irma Visser

Illustraties

Iris Boter

Egbert Koopmans

Anky Spoelstra

Vormgeving

S-PrePess, Sabine van Winsen

We lezen deze zomer uit het evangelie van Matteüs. Jezus vertelt over het koninkrijk van God: de nieuwe wereld die God aan de mensen belooft. Dat koninkrijk is niet alleen iets in de verte, iets achter de horizon; het is ook iets dat groeit als een zaadje in de grond. Iets dat je kunt vinden, als een schat in de akker of een kostbare parel. Jezus vertelt erover en hij laat er ook concreet iets van zien, proeven en ervaren. Bijvoorbeeld als vijfduizend mensen te eten krijgen van vijf broden en twee vissen, en als Jezus lopend over het water naar zijn leerlingen toekomt. In al die verhalen ervaren mensen iets van Gods koninkrijk. En dat is niet voorbehouden aan mensen uit Israël: in het verhaal over een Kananese vrouw die naar Jezus toekomt, horen we dat uiteindelijk ook mensen van buiten Israël gevoed worden door wat Jezus geeft. Het zijn prachtige, hoopvolle verhalen; maar ook verhalen met een keerzijde, een schaduwkant. Jezus vertelt zijn leerlingen ook dat hij in Jeruzalem zal moeten sterven en opstaan op de derde dag.

Het thema van dit blok is ‘Broodje geluk’. Dat sluit aan bij het verhaal van de vijfduizend mensen die gevoed worden, maar ook bij de andere verhalen. Wat Jezus mensen aanreikt is meer dan alleen brood: het is geluk, leven, toekomst. De kinderen kunnen op een creatieve manier aan de slag met het thema: wat hoort allemaal bij een broodje geluk? Misschien is ook een verbinding te maken met de viering van de Maaltijd in de kerk. Wat we tijdens de Tafelviering ontvangen is niet zomaar een stukje brood: het is brood uit de hemel, leeftocht voor onderweg. Een broodje geluk!

Bij dit thema is ook een nieuw kinderlied gemaakt, dat u kunt vinden op www.kindopzondag.nl.

Ik wens u en de kinderen weer veel inspiratie rond de verhalen!

Met vriendelijke groet,

Erik Idema, Hoofdredacteur Kind op Zondag

ABONNEMENTEN

Het materiaal van Kind op Zondag verschijnt digitaal in acht blokken per jaar. De werkbladen die voorheen in Kleur in de Kerk stonden, zijn nu onderdeel van het materiaal.

Naast het digitale materiaal ontvangt u twee keer per jaar een magazine met een overzicht van lezingen en thema’s over de komende periode, praktische tips en introductie van de projecten voor de advent en veertigdagentijd.

De abonnementsprijs van Kind op Zondag in jaargang 2023-2024 bedraagt € 188,00.

Voor dit bedrag mogen alle betrokkenen bij het kinderwerk binnen één kerk gebruikmaken van het materiaal. Onder een kerk verstaan wij een (wijk-)gemeente met een eigen (wijk-)kerkenraad. Hebt u een gemeente met meerdere wijkgemeenten, dan sluit elke wijkgemeente een eigen abonnement af. Met uw abonnementsnummer kunt u een account aanmaken op de website. Wij vertrouwen erop dat u het abonnementsnummer niet deelt met mensen uit andere kerken.

Kwintessens

Postbus 1492, 3800 BL Amersfoort

Telefoon: 033 – 460 1943

E-mail: info@kwintessens.nl

Bezoekadres: Berkenweg 11, Amersfoort

Internet: www.kindopzondag.nl

IBAN: NL39 INGB0000192930 t.n.v. Kwintessens

Kwintessens levert bijdragen aan de geloofsopvoeding in de kerk, op school en thuis.

Abonnementen kunnen ingaan bij aanvang van elk nieuw blok en worden jaarlijks automatisch verlengd. Het abonnementsjaar loopt van 1 september t/m 31 augustus. Opzeggingen moeten schriftelijk vóór 1 juni worden ingediend.

In deze periode

02|

Rubriek Vieren met jongeren: zie www.kindopzondag.nl

Zondag 16 juli 2023

| Matteüs 13:1-9.18-23

17|

Wat heb je nodig om te groeien?

Jezus gaat in een bootje het water op en spreekt de mensen toe die op de oever staan. Hij vertelt over een zaaier die zaait op de weg, op de rotsen, tussen de distels en in goede grond. Zo verschillend als bij het zaad, is het ook met mensen en het woord van God.

07|

Zondag 6 aug 2023

| Matteüs 14:13-21

32|

Broodje geluk

Jezus laat mensen proeven van het geluk: hij geeft meer dan vijfduizend mensen te eten van vijf broden en twee vissen. Er blijven zelfs nog twaalf volle manden over.

22|

Zondag 23 juli 2023

| Matteüs 13:24-30

Zondag 13 aug 2023

| Matteüs 14:22-33

Zondag 27 aug 2023

| Matteüs 16:21-27

Wat groeit daar?

Jezus vertelt over iemand die goed zaad gezaaid heeft in zijn akker. In de nacht komt er iemand anders, die onkruid tussen het graan zaait. De boer laat het graan en het onkruid allebei opgroeien. Want als hij het onkruid eruit zou trekken, zou hij ook het graan beschadigen.

12|

Een moeilijke weg

Jezus vertelt aan zijn leerlingen dat hij een moeilijke weg zal gaan. In Jeruzalem zal hij lijden en sterven, om op de derde dag weer op te staan. Petrus zegt tegen Jezus dat dat niet mag gebeuren. Maar Petrus heeft het niet goed begrepen; hij denkt aan wat mensen willen, niet aan wat God wil.

Zondag 30 juli 2023

| Matteüs 13:44-46

Tegenwind

De leerlingen van Jezus komen in een storm op het meer terecht. Jezus komt over het water naar hen toe. Eerst schrikken ze omdat ze denken dat ze een spook zien, maar Jezus zegt dat ze niet bang hoeven te zijn. Petrus gaat over het water naar Jezus toe, maar wordt later toch bang. Jezus redt hem. De leerlingen beseffen allemaal dat Jezus echt Gods Zoon is.

27|

Schatrijk

Het koninkrijk van God lijkt op een schat in een akker. Iemand ontdekt de schat en verkoopt alles wat hij heeft om die akker te kopen. Het koninkrijk lijkt ook op een kostbare parel. Een rijke koopman verkoopt alles wat hij heeft om die ene parel te kopen.

Zondag 20 aug 2023

| Matteüs 15:21-28

Kijk naar mij!

Jezus gaat naar het ‘buitenland’, naar het gebied van Tyrus en Sidon. Daar vraagt een Kananese vrouw hem om hulp. Eerst reageert Jezus afwijzend: hij is gestuurd naar de verloren schapen van het huis van Israël. Maar als de vrouw aanhoudt, prijst Jezus haar geloof.

Voorbereiden

Wat heb je nodig om te groeien?

Matteüs 13:1-13:23

16 juli 2023

WELK VERHAAL LEZEN WE?

Jezus gaat in een bootje het water op Jezus gaat in het bootje het water op en spreekt de mensen toe die op de oever staan. Hij vertelt over een zaaier die zaait op de weg, op de rotsen, tussen de distels en in goede grond. Zo verschillend als bij het zaad is het ook met mensen en het woord van God.

Die dag

Het verhaal begint met een detail waar je misschien snel overheen leest: ‘Die dag verliet Jezus het huis…’ Welke dag dan? En welk huis?

In het gedeelte dat hieraan voorafgaat, is verteld dat Jezus in een huis de mensen toesprak. Zijn moeder en zijn broers kwamen naar dat huis toe om hem te spreken. Maar in plaats van naar hen toe te gaan, wees Jezus naar zijn leerlingen: ‘Dat zijn mijn moeder en mijn broers.’ Op diezelfde dag, zo vertelt Matteüs, spreekt Jezus op het meer de menigte toe.

Gelijkenissen

Jezus spreekt de mensen toe als een rabbi, een joodse leraar die zijn wijsheid overbrengt met verhalen. Hij gebruikt daarvoor verschillende gelijkenissen: verhalen waarin iets wordt uitgelegd omdat het verhaal ‘gelijkt’ op iets anders.

De zaaier en het zaad

We noemen dit verhaal vaak ‘het verhaal van de zaaier’. Dat is het ook, maar het is ook minstens evenzeer het verhaal van het zaad. Over de zaaier zelf wordt na vers 3 niet meer verteld; het gaat om het zaad dat op verschillende plekken terecht komt. Dat zaad staat symbool voor hoe mensen het woord van God ontvangen.

Verschillende mogelijkheden

Het zaad dat gezaaid wordt is steeds hetzelfde, maar toch zijn de uitkomsten heel verschillend. In de verzen 18 tot 23 legt Jezus uit dat het zo ook met mensen is, als ze het woord van God horen. Bij de één gebeurt er niks, bij de ander komt het wel op maar is het ook snel weer weg, of het wordt verstikt door zorgen en verleidingen, óf het ‘valt goed’ en brengt veel vrucht voort.

Het hangt af van de grond waarin het zaad valt, maar ook van een andere macht. De vogels die het zaad wegpikken worden door Jezus uitgelegd als ‘hij die het kwaad zelf is’; hij komt ‘roven wat in hun hart is gezaaid’. Er is een macht, een kracht die God tegenwerkt; dat is een van de redenen dat niet alle mensen evenveel vrucht kunnen dragen.

Passief?

Het verhaal verklaart hoe het gaat met mensen en het woord van God. Maar welke rol hebben mensen zelf daarin eigenlijk? Je zou kunnen afvragen of mensen in deze beeldspraak niet passief gemaakt worden. Hebben ze zelf eigenlijk wel invloed op wat er gebeurt? (Een zaadje kan toch ook niet bepalen waar hij terecht komt?) Het verhaal laat misschien zien dat je dat niet volledig zelf in de hand hebt. Tegelijk roept het evangelie mensen steeds opnieuw op om zich te richten op Gods koninkrijk en ‘vrucht te dragen’. Daar kun je dus wel degelijk zelf iets voor doen; daarbij past ook de oproep aan het eind van het verhaal (‘Laat wie oren heeft goed luisteren!’).

Tellen

Opmerkelijk is de volgorde van de getallen aan het eind van het verhaal (vers 9, en nog eens in vers 23). Jezus vertelt dat mensen veel vrucht kunnen dragen: honderdvoudig, zestigvoudig of dertigvoudig. Die getallen zou je misschien eerder andersom verwachten, in een opgaande lijn. Zo staat het ook bij de evangelist Marcus: dertig,- zestig- en honderdvoudig. Waarom Matteüs de getallen laat aflopen, is niet helemaal duidelijk. Je zou kunnen concluderen dat meer niet altijd beter is, en dat ieder op zijn eigen manier rijkelijk vrucht kan dragen. Vanaf het water roept Jezus de mensen toe: ‘Wie oren heeft moet horen!’

Erik Idema

Wat heb je nodig om te groeien?

Matteüs 13:1-13:23 16 juli

Kindermoment in de kerk Pak een zakje bloemzaad. Laat dit aan de kinderen en volwassenen zien. Vertel dat u dol bent op bloemen. Ze zijn mooi en ruiken lekker. Het is al helemaal leuk als er allemaal insecten op afkomen, zoals bijen en vlinders. Daarom hebt u besloten om zaden te planten. Pak een zaadje uit het zakje bloemzaad en leg dit op de grond voor u. ‘Zo, nu hoef ik alleen nog te wachten.’ Misschien reageren sommige kinderen dat de zaadjes op deze manier niet gaan groeien. Als dit niet gebeurt, kunt u de gemeente vragen: ‘Hoelang zal het duren voordat hier een bloem uitkomt?’ Heeft de gemeente nog tips om het zaadje te laten uitkomen? Vertel aan de kinderen dat het verhaal van vandaag ook gaat over zaden die uitkomen. Daar horen de kinderen in de eigen ruimte meer over.

Gebed

Goede God, Wij groeien elke dag, soms zien we het gelijk: als we onszelf meten bij de deurpost of als die favoriete broek niet meer past. Soms is het iets wat we doen: als we tot tien tellen voor we op iemand reageren of als we om hulp vragen als iets niet lukt. Dank U dat U er bent, om ons elke dag te helpen groeien. Dank U dat U er bent, om ons te beschermen en te voeden. Amen

Muzikale interactie: Ik groei niet harder als je aan mijn haren trekt Muziek is altijd interactief, maar met dit lied helemaal! Het volgende lied is te gebruiken voor een luchtig moment in de dienst, bij een openluchtdienst of een andere gemeenteactiviteit.

Leer het lied eerst gewoon aan en introduceer daarna een voor een de volgende afspraken:

• De woorden ‘harder’ en ‘schreeuwt’ worden gezongen door de voorste twee rijen, uiteraard zo hard mogelijk.

• Bij de woorden ‘als je aan mijn haren trekt’ gaan rij drie en vier staan.

• Bij de zin ‘misschien wel als jij wat ruimte maakt’ kijkt iedereen een ander aan.

• Bij de laatste zin maakt iedereen een vrolijk gebaar met vuisten in de lucht.

Ik groei niet harder

Ik groei niet harder als je aan mijn haren trekt. Niet als je schreeuwt of duwt, dat heeft niet veel effect. Maar misschien wel als jij wat ruimte maakt waar ik mezelf kan zijn en waar ik word geraakt. Tekst: Erik Idema.

Muziek: Gerard van Amstel

Werkblad

oOp het werkblad staat een droedelplaat. Een gieter die water geeft en een zon met zonnestralen. Verder is het blad leeg. De kinderen tekenen in de plaat wat zij nodig hebben om te groeien. Een zaadje heeft zon en water nodig. En jij? Waar groei jij van?

Nodig: kleurpotloden Werkblad: zie blz. 6.

Lezen en zingen

Lezing uit het Oude Testament Jesaja 55:6-131 Antwoordpsalm

Epistellezing

Lezing uit het Evangelie

Romeinen 7:21-8:6

Matteüs 13:1-9.18-23

Vertellen

Wat heb je nodig om te groeien?

Matteüs 13:1-13:23

Vertelling 4–7 jaar

Zo’n zaadje lijkt wel wat op jou

Dit is een zaadje. Dit zaadje wil een plant worden. Wat voor plant zal het worden, denk je?

Niet alle zaden worden planten. Daarvoor is veel nodig: aarde, water, zon. Zonder aarde waait een zaadje zomaar weg. Of het zaadje wordt opgegeten. In aarde kunnen planten wortels maken. Zo kunnen ze groeien. Ze krijgen water via de wortels. En van het zonlicht krijgen ze energie.

Er was eens een zaaier. Die zaaier heeft zaden voor allemaal verschillende planten. Hij gooit wat zaden hier. Hij gooit wat zaden daar. Maar niet overal groeien planten. Hoe kan dat nou?

De zaaier gooit wat zaden op de weg. Zou het zaadje groeien? Nee, daar eten vogels alle zaden op. De zaaier gooit wat zaden op een rots. Zou het zaadje groeien? Nee, daar krijgen de zaden geen wortels. Ze hebben geen water en drogen uit. De zaaier gooit wat zaden tussen distels. Zou het zaadje groeien? Nee, daar is geen ruimte. De distels zitten in de weg. Die krijgen al het zonlicht. Zonder zonlicht kunnen de zaden niet groeien. De zaaier gooit ook zaden in de grond. Zou het zaadje groeien? Ja, dit is goede grond. De zaden zijn beschermd. Ze krijgen wortels en er is genoeg zon. Deze zaden groeien uit tot planten. Als je luistert naar de woorden van God, ben je net als dat zaadje. Om te groeien heb jij ook drinken nodig. En jij hebt ook energie nodig. Ook jij moet soms beschermd worden. Zo kunnen de woorden van Jezus groeien.

Machteld Touwen

16 juli 2023

Werkvormen 4-7 jaar

lGesprek: In het verhaal van vandaag wordt verteld wat planten nodig hebben om te groeien. Wat hebben de kinderen nodig om te groeien?

pSpel: Speel met de kinderen ‘Ik ben een zaadje en ik heb nodig…’. Ieder kind bedenkt iets wat een zaadje nodig heeft om te kunnen uitgroeien tot een plant. Hoeveel dingen kunnen de kinderen samen bedenken?

oTekenen: Pak een groot vel. Knip uit gekleurd papier bloempotten. Plak deze op het grote vel. Schrijf op iedere bloempot de naam van een van de kinderen. De kinderen mogen in de bloempot zichzelf als bloem tekenen.

8-10 jaar

lGesprek: In het verhaal van vandaag kunnen de zaden niet altijd goed groeien. Soms hebben ze last van rotsen. Soms hebben ze last van distels. Wanneer lukt het de kinderen niet om te groeien? Wat zit hen dan in de weg? Wanneer lukt het de kinderen wel om te groeien? Wat hebben ze daarvoor nodig?

Computer: Schilderij: Zoek ‘Parabel van de zaaier’ van Pieter Bruegel de Oude (1520-1568) op. Dit schilderij is een soort zoekplaat. Waar zie je de zaaier? Op welke plekken is het zaad gevallen? Als Jezus in dit schilderij was geschilderd, waar zou je hem dan verwachten?

oTekenen: Maak samen een schilderij zoals ‘Parabel van de zaaier’. Hoe zien jullie distels eruit? Waar schilder je die? Hoe zien jullie rotsen eruit? Waar schilder je die? Wat is jullie goede grond? Hoe zien jullie eruit als jullie helemaal volgroeid zijn in goede grond?

11-12 jaar

lGesprek: In het verhaal van vandaag wordt verteld dat er soms geen ruimte is voor het woord van God. Ervaar jij ook wel eens dat je geen ruimte hebt? Wanneer? Hoe ga je daarmee om?

sCreatief: Maak een groeipot. Vul de pot met kaartjes met uitspraken die jou helpen als je klem zit en geen ruimte hebt. Teken met glasstiften bloemen op de pot of andere dingen waar je vrolijk van wordt.

Vertelling 8–12 jaar

Goed gevallen

Vandaag zit Jezus op een bootje. Zo kan hij alle mensen goed zien en kunnen alle mensen hem goed zien. Hij vertelt:

‘Er was eens een zaaier. Die zaaier had veel zaad. Hij wilde zaaien en ging op weg. Sommige zaadjes vielen op de weg. De grond was er te hard om in te verdwijnen. Ze lagen daar maar, totdat er een paar vogels kwamen die ze opaten.

De zaaier wandelde door. Er waren zaden die op de rotsen vielen. De grond was er te hard om in te verdwijnen. De zaden groeiden zonder wortels in de aarde.

De zon brandde op de planten. Zonder wortels kregen de planten geen water. Ze verschroeiden en verschrompelden.

De zaaier wandelde door. Er waren zaden die tussen distels vielen. De grond was er zacht genoeg. De zaden groeiden uit tot planten. Ze schoten wortel in de aarde. Maar er was geen ruimte tussen de distels. De distels wierpen schaduwen over de planten. Zo kregen ze geen zon en dus geen energie. De distels groeiden steeds groter en groter. De planten werden verdrukt en raakten kwijt tussen de distels.

De zaaier wandelde door. Er waren zaden die in goede grond vielen. De grond was er zacht en de zaden schoten wortel. Ze groeiden uit tot planten. De planten kregen genoeg water en genoeg zon. Ze zaten stevig in de grond en groeiden maar door en door. Deze planten kregen vruchten.’

Als Jezus klaar is met vertellen, vraagt een van de leerlingen: ‘Waarom vertelt u dit verhaal?’

‘Zoals het met de zaden gaat, zo gaat het met het woord van God’, zegt Jezus. ‘Soms landt het woord van God op een plek waar het niet kan groeien. Maar vaak komt het ook op de goede plek terecht. Dan hebben de mensen ruimte en tijd en aandacht voor het koninkrijk van God. Dat zijn de zaden die in de goede grond vallen.’

Machteld Touwen

Wat heb je nodig om te groeien?

16 juli 2023

Bijbel: Matteüs 13:1-13:23

Kijk bij Vieren voor uitleg bij dit werkblad