Kwintessens 2008-4

6465 kwintessens 2008·4

kwintessens

� � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � · �� � � � � � � � � � � � � �� · � � � � � � � � � � � � �, � � · � � � � � � � � � � �, � �

���

�� �� ��

Eliet succesvolle kennismaking met design successful introduction of design � � � � FuturARTextiel Wanneer tafels beginnen dansen When tables start to dance � � � Kunstbeurs Lineart Art Fair

�������

Colofon Colophon �de trimester, jaargang ���� �th trimester, volume ����

����� ������ · ����������� ��������

������ voorstander van een multidisciplinaire aanpak in innovatie champion of a multidisciplinary approach to innovation ��

��������� �����������

designer Marc Dubois

������ ������

we design software?

Portfolio ‘Quinny by Henrik Vibskov’ Tussen kunst en kinderwagens Between art and prams � � � � � � � � � � � Drisag wil zichtbaar schitteren Drisag intends to dazzle � � � � � � � � � � � � � � Extremis evenwicht tussen creatie en marketing balance between creation and marketing � � � � � � � � � � � � � � Kortrijk designstad, designregio: een gesprek met designmeester Marc Dubois design city, design region: an interview with master �� �� �� �� ��

� � � � �� �� ��

Voorwoord Foreword � � � � � � � � � � � Nieuws/Agenda News Obumex Design à la carte � � � � � � � � � � � � � � � � � � Brussels Airlines Design lijmt gefuseerde bedrijven aan elkaar Design brings merged companies together � � � � � � � � � � � � � � � � � � Materialise overbrugt het cerebrale en het emotionele Materialise reconciles the cerebral and the emotional � � � � � � � � � � � � � � � � � � Casimir en het label Vlaemsch( ) Casimir and the Vlaemsch( ) label � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � OpenStructures Kunnen we hardware ontwerpen zoals we software ontwerpen? Can we design hardware like how

kwintessens 2008·4

Kwintessens Design

Kwintessens Mode

Hoofdredacteur Editor in chief Johan Valcke

Hoofdredacteur Editor in chief Veerle Windels

Redactie Editorial team Christian Oosterlinck

Auteurs Authors Kaat Debo

Auteurs Authors Christophe De Schauvre Anne Leemans Thomas Lommee Elke Peeters Lut Pil Henk Van Nieuwenhove Becky Verthé Philip Willaert Fotografie portfolio Photography portfolio Arne Jennard

Fotosessie Photo shoot Boy Kortekaas Secretariaat Secretariat David Flamée Redactieadres Editorial offices Flanders Fashion Institute Nationalestraat ��/� ���� Antwerpen � +�� (�)� ��� �� �� � +�� (�)� ��� �� �� � df.ffi@modenatie.com � www.ffi.be

Secretariaat Secretariat Greta Laermans Redactieadres Editorial offices Design Vlaanderen/Kwintessens Koloniënstraat �� (�de verdieping) ���� Brussel � +�� (�)� ��� �� �� � +�� (�)� ��� �� �� � info@designvlaanderen.be � www.designvlaanderen.be

Vormgeving Design Stéphane de Schrevel → www·functionmatters·com Lettertype Typeface used OurType Amalia (Nikola Djurek) Druk Printing Sintjoris Vertaling Translation Data Translations ElaN Translations Abonnementen kunnen schriftelijk of telefonisch worden aangevraagd op het adres van Design Vlaanderen of door overschrijving van € ��,�� op het rekeningnummer ���-�������-��.

Subscriptions may be requested in writing or by telephone by contacting the Design Flanders editorial offices or by transferring ��� ��.�� to bank account number ���� �� �� ���� ���� ����.

Adreswijzigingen worden gemeld op het redactieadres.

Changes of address may be sent to our editorial offices.

Niets uit deze uitgave mag worden gebruikt zonder toestemming van de uitgever. © Design Vlaanderen Nothing contained in this publication may be used, whether in part or in whole, without the publisher’s consent. © Design Flanders Alle adressen van designers, kunstenaars, galeries e.a. kunnen bij Design Vlaanderen verkregen worden.

The addresses of designers, artists, galleries and other information are available upon request from Design Flanders.

kwintessens 2008·4

1

Voorwoord Foreword J o h a n Va l c k e

Kort nadat u dit leest, behoort Design Vlaanderen tot het Agentschap

Shortly after you read this, Design Flanders will fall under the direc-

Ondernemen en niet langer tot het Vlaams Agentschap Ondernemen.

tion of the Agentschap Ondernemen (Enterprise Agency) and no

Vrees echter niet! Design Vlaanderen zal zijn gewone rol blijven spe-

longer under the Vlaams Agentschap Ondernemen (Flanders Enter-

len, waarbij ik zelfs de hoop koester op een uitbreiding daarvan. Het

prise). But fear not! Design Flanders will continue to play its regular

economische luik van onze dienstverlening zal nog steviger aange-

role. I myself even cherish the hope of an expansion. The economic

pakt worden en ondersteund worden door de accountmanagers van

sector of our services will be tackled more fiercely and we will be

het Agentschap Ondernemen. De vorm die deze samenwerking zal

supported by the account managers from Agentschap Ondernemen.

aannemen, wordt nog voor het einde van 2008 bepaald. We hopen

The form this collaboration will receive is to be determined before

daarmee de gevoeligheid van onze bedrijven voor design manage-

the end of 2008. We hope in this way to increase our companies’

ment nog meer aan te wakkeren. In deze tijden van change, van

interest in design management even more. In these times of change,

creativiteit en van innovatie, is design management een onmisbaar

of creativity and of innovation, design management is an indis-

instrument voor onze bedrijven. Het begrip staat voor het intro-

pensable instrument for our companies. The concept stands for the

duceren en inzetten van design op de meest polyvalente manier in

introduction and implementation of design in the most polyvalent

alle onderdelen van de bedrijfsvoering. Het gaat hem vooral om het

manner in all facets of running the company. It is all about creating

creëren van een inhoud en een vorm die gekenmerkt worden door

content and a form which are characterised by daringness, innova-

durf, vernieuwing en creativiteit.

tion and creativity.

Het Design Management Europe-project was daar volkomen op

The Design Management Europe project was completely oriented

gericht. Samen met Designregio Kortrijk was Design Vlaanderen

towards this. In collaboration with Designregio Kortrijk, Design

partner in dit bijzonder ingewikkelde en groots opgezette project

Flanders was a partner in this particularly difficult and large design

rond design management. Paradepaardje was het uitreiken van

management project. The real showpiece was the handing out the

de DME Awards, de enige Europese prijzen voor de toepassing van

DME Awards, the only European awards for the application of design

design in bedrijven van allerlei slag. En kijk, ondanks het feit dat men

in companies of all kinds. And look, despite the fact that one does not

België niet onmiddellijk associeert met innovatiedrang en onder-

immediately associate Belgium with innovative impulse and adven-

nemingsdurf, werden toch weer 9 Vlaamse bedrijven en instituten

turous entrepreneurship, nine Flemish businesses and institutes

gelauwerd voor hun uitstekende toepassing van design. Het goede

were once again laurelled for their excellent application of design.

werk van mijn team en dat van Designregio Kortrijk heeft blijkbaar

My team’s good work and that of Designregio Kortrijk proved to be

zijn vruchten afgeworpen.

extremely fruitful.

Het werk is echter nog niet klaar. Er zijn nog te veel bedrijven die

But our work is not done. There are still too many businesses that

design niet omarmen terwijl ze het wel nodig hebben. Het probleem

do not embrace design, although they are in great need of it. The

is de perceptie van design door de bedrijfswereld als een vrijblij-

problem lies in the perception of design by the business world as

vende artistieke aangelegenheid, met een focus op het esthetische of

a noncommittal artistic affair with a focus on the aesthetics or the

de ‘schone vorm’. Uiteraard blijft schoonheid belangrijk in design, en

‘beautiful form’. Beauty, of course, remains important in design, and

ik ben daar de eerste verdediger van, maar ik ben me er tegelijk van

I am the first to defend that, but at the same time, I am aware that

bewust dat het begrip design een veelomvattend gegeven is. Idealiter

design is a comprehensive fact. Ideally, it plays a role right from the

speelt het mee vanaf het idee of het concept voor een product of

start of the idea or the concept for a product or service, and continues

dienst, daarna nog gedurende het hele proces van ontwikkeling en

to play a role thereafter throughout the entire process of develop-

productie, en liefst ook nog bij het einde van het product, wanneer

ment and manufacturing, and preferably at the end of the product’s

het gerecycleerd moet worden.

life as well when it must be recycled.

Het veranderen van de perceptie van design zal dus nog veel

Changing the perception of design will still take a great deal of

inspanning vergen; de invoering van design management in het

effort; introducing design management into the business world as

bedrijfsleven vanzelfsprekend ook. Design Vlaanderen zal echter

well of course. Design Flanders will nevertheless continue to work

blijven werken om design als totaalconcept aan te bevelen en te

hard to recommend design as a total concept and experience. It is,

laten ervaren. Het is immers een krachtig instrument dat – indien

after all, a powerful instrument that – when used correctly – opens

juist gebruikt – nieuwe wegen opent, andere visies laat groeien en

new doors, allows new visions to grow and finally leads to a new

uiteindelijk leidt tot een nieuw bedrijf dat meer kans op slagen heeft

business with a higher possibility of success than before.

dan voordien.

I would like to wish all of the readers a fantastic 2009.

Ik wens alle lezers alvast een schitterend 2009.

kwintessens 2008·4

Nieuws Beurzen Design.rdv van 13/12/2008 tot 14/12/2008 Locatie: White Hotel. Ontwerpers huren een kamer als verkoopsruimte.

Info: Pro Materia, Elisabethlaan 4, 3080 Tervuren 02 768 25 10 www.promateria.be Dubieus Design Indoor van 13/01/2009 tot 17/01/2009 Particulieren, verzamelaars, ontwerpers en fabrikanten verkopen rechtstreeks aan het publiek.

Info: Designcenter De Winkelhaak, Lange Winkelhaakstraat 26, 2060 Antwerpen 03 727 10 30 www.winkelhaak.be

Collectors Items van 25/04/2009 tot 26/04/2009 Kunsthal Sint-Pieters­abdij Info: Interbellum, Olijfstraat 69, 9000 Gent 09 226 79 46 www.interbellum.org DMY International Design Festival Berlin 2009 van 03/06/2009 tot 07/06/2009 Info: DMY Berlin GmbH & Co. KG, Am Flutgraben 3, 12435 Berlin +49 30 53 21 31 28 www.dmy-berlin.com Eu-nique International fair for applied arts & design van 04/06/2009 tot 07/06/2009 Info: Karlsruher Messe- und Kongress-GmbH, Postfach 12 08, 76002 Karlsruhe +49 721 3720-5126 www.eu-nique.de

Heimtextil van 14/01/2009 tot 17/01/2009 Info: Messe Frankfurt Exhibition GmbH, Ludwig-Erhard-Anlage 1, D-60327 Frankfurt am Main +49 69 75 75 69 48 www.messefrankfurt.com

Wedstrijden

Maison & Objet van 23/01/2009 tot 27/01/2009 Info: SAFI, 4, Passage Roux, F-75850 Paris Cedex 17 +33 1 44 29 02 18 www.maison-objet.com

Red dot award: product design 2009 inschrijven tot 23/01/2009 Info: Design Zentrum Nordrhein Westfalen, Gelsenkirchener Strasse 181, D-45309 Essen +49 201 301 040 www.red-dot.de

Object Rotterdam van 04/02/2009 tot 08/02/2009 Unieke, of in kleine oplage geproduceerde functionele objecten van internationale ontwerpers.

Locatie: LP II (bij Erasmusbrug) Info: Object Rotterdam BV, Maarssenbroeksedijk 17, 3542 DL Utrecht +31 30 24 10 011 www.objectrotterdam.com Cevisama 09 van 10/02/2009 tot 13/02/2009 Info: Feria Valencia, Avenida de las Ferias s/n, E-46035 Valencia +34 963 86 11 00 www.feriavalencia.com Ceramic Art London 2009 van 27/02/2009 tot 01/03/2009 Info: Craft Potters Association, 25 Foubert’s Place, UK-WIF 7QF London +44 207 437 67 81 www.ceramics.org.uk I-DECO van 05/03/2009 tot 08/03/2009 Info: Sine Trade Fairs Inc., CNR Expo Center-Yesilkoy, 34149 Istanbul +90 212 46 57 474 ext: 2785 www.idecoist.com

Algemeen

Grafische Vormgeving ADC 88th Annual Awards inschrijven tot 16/01/2009 Deadline studenten: 30/01/2009 Info: Art Directors Club, 106 West 29th Street, 10001 New York +1 212 643 1440 www.adcglobal.org Language Matters! A UNESCO poster competition inschrijven tot 19/01/2009 Ontwerp poster voor de Inter­ national Mother Language Day Info: UNESCO, 1, Rue Miollis, 75732 Paris Cedex 15 +31 1 45 68 43 25 www.design21sdn.com Industriële vormgeving VelopA Design Award: Street furniture inschrijven tot 17/12/2008 Voorbehouden aan studenten.

Productiekost max. € 750.

Info: VelopA Design Award Office, P.O. Box 15, 4854 ZG Bavel (Breda) +31 161 43 60 33 www.velopadesignaward.com 2009 Braun Prize inschrijven tot 31/01/2009 Info: Braun GmbH, Frankfurter Str. 145, Postfach 1120, D-61476 Kronberg/Taunus +49 6173 30 23 14 www.braunprize.com

Lebens(t)räume inschrijven tot 15/12/2008 Bathroom Equipment Design 2 categorieën. Studentenwedstrijd. Competition Ontwerp max. 2 jaar oud. inschrijven tot 10/12/2008 Universal design Award Thema: Liquid Dreams. Wedstrijd inschrijven tot 15/12/2008 voor studenten of max. 2 jaar IF Concept Award 2009 afgestudeerd. inschrijven tot 05/01/2009 Ceramic Design Competition Wedstrijd voor studenten in 6 inschrijven tot 10/12/2008 categorieën.

Wedstrijd voor studenten of max.

Info: IF-Industrie Forum Design 2 jaar afgestudeerd. e.V., Sandstrasse 33, D-80336 Info: Feria Valencia, Avenida de las München Ferias s/n, E-46035 Valencia +49 89 579 33 073 +34 963 86 11 00 www.ifdesign.de www.feriavalencia.com Design 21/Going with the Grain inschrijven tot 02/06/2009 Ontwerpen gemaakt uit 1 stuk multiplex van 121 × 243 × 2,5 cm Info: UNESCO, 1, Rue Miollis, 75732 Paris Cedex 15 +31 1 45 68 43 25 www.design21sdn.com Glas International Strasbourg Glass Prize inschrijven tot 31/12/2008 Thema: Verre et Transmission Info: European Studio Glass Art Association – ESGAA www.esgaa.org

Keramiek 6. Internationale Keramikbiennale inschrijven tot 20/07/2009 Enkel beeldend werk, max. 2 jaar oud.

Thema: At the Moment.

Info: KulturZentrum Kapfenberg, Mürzgasse 3, 8605 Kapfenberg +43 38 62 225 01-1241 www.keramik-biennalekapfenberg.at Keramikpreis 2009 inschrijven tot 31/12/2008 Info: Keramion, Bonnstrasse 12, D-50226 Frechen +49 223 42 28 91 www.keramion.de

Keramik Europas-Westerwaldpreis 2009 inschrijven tot 18/01/2009 4 categorieën: beelden, vaatwerk, serieel en zoutglazuur.

Info: Keramikmuseum Westerwald, Lindenstrasse, D-56203 Höhr-Grenzhausen +49 2624 94 60 10 www.keramikmuseum.de Meubel VelopA Design Award: Street furniture inschrijven tot 17/12/2008 Voorbehouden aan studenten.

Productiekost max. € 750.

Info: VelopA Design Award Office, P.O. Box 15, 4854 ZG Bavel (Breda) +31 161 43 60 33 www.velopadesignaward.com Textiel en papier 4. Europaïsche Quilt-Triennale 2009 inschrijven tot 01/03/2009 Info: Textilmuseum Max Berk, Brahmsstrasse 8, D-69118 Heidelberg-Ziegelhausen +49 6221 80 03 17 www.heidelberg.de/museum 4th Int. Exhibition of Miniature Textiles inschrijven tot 01/02/2009 Max. afm: 30 × 30 × 30 cm.

Info: Scythia, 73028 Kherson anschnei.public.kherson.ua 9th Triennial of Miniature Textiles inschrijven tot 13/12/2008 Thema: With or without water.

Max. afm: 12 × 12 × 12 cm.

Info: Musée Jean Lurçat et de la Tapisserie contemporain, 4, bd.

Arago, F-49100 Angers www.musees.angers.fr 3. Textilkunst-Triennale inschrijven tot 05/12/2008 deelnamekosten: € 50 Thema: Presence = Being present.

Info: Szombathelyi Keptar, Rakoczi Ferenc utca 12, H-9700 Szombathely +36 94 31 30 74 www.keptar.szombathely.hu 6. Internationaler Quiltwett­ bewerb: Die Farbe Rot inschrijven tot 06/06/2009 Info: Stadthalle Osnabruck, Schlosswall 1, 49074 Osnabrück +49 541 34 90 32 e.moschitz-finger@stadthalleosnabrueck

Prijzen DME Awards Op maandag 13 oktober 2008 werden de Design Management Europe Awards uitgereikt in het Wales Millennium Centre in Cardiff. De DME Award is geen prijs voor producten maar beloont de wil en inzet van bedrijfsleiders om design als strategisch instrument te hanteren. Een internationale jury van experten in design management boog zich in juni over 203 kandidaturen komende uit 22 Europese landen.

Per categorie werden drie winnaars aangeduid, aangevuld door een wisselend aantal eervolle vermeldingen. Vlaanderen scoorde hoog, met Curana (winnaar in de categorie ‘kleine bedrijven’), Howest-PIH (winnaar in de categorie ‘non-profit’), Eliet (winnaar in de categorie ‘first time design project’), Interieur (winnaar in de categorie ‘non-profit’), Vlaemsch (eervolle vermelding in de categorie ‘microbedrijf’) en Extremis (eervolle vermelding in de categorie ‘duurzaamheid’).

Dorothea Van De Winkel en Hélène De Ridder werden geselecteerd voor de internationale tentoonstelling From Lausanne to Beijing 5th International Fiber Art Biennale Exhibition.

Vasco won met de radiator Bryce een European Aluminium Award, in de categorie ‘Consumer Products–Design’. De wedstrijd wordt om de twee jaar georganiseerd door het Nederlandse Aluminium Centrum en de uitreiking vond plaats tijdens ALUMINIUM 2008, the International Trade Fair & Conference in Essen (Duitsland).

De Bryce-radiator is een ontwerp uit 2007 van Wim Segers en Frederik Aerts. Ze is opgebouwd uit verticale aluminium profielen die zijn samengeperst tot één geheel.

Vanuit elke hoek is de lichtspeling anders. Het aluminium zorgt niet enkel voor een esthetische meerwaarde maar ook voor het lage gewicht.

De wedstrijd Design for Europe wordt georganiseerd door de Stichting Interieur bij elke editie van de beurs. Belgische laureaten zijn James Van Vossel met de Z-ball (Royal Ahrend Award voor een zitconcept in een leeromgeving), Rafaël Charles met 20/30 (Vitra Award) en Johan Bruninx met Plakbanterie (Prijs Stichting Interieur). De Duitse ontwerper

kwintessens 2008·4

Reinhard Dienes Dias kreeg voor Juan, Pedro & Pablo een prijs uit handen van Design Vlaanderen.

De hoofdprijs was voor de Nederlander Levy Ishèle met UNITE 1406 + UNITE 2604.

Cursussen, stages, workshops, lezingen, colloquia

Design@Work Tijdens Interieur werden ook de eerste Design@Work awards uitgereikt. Er waren niet minder dan 6 winnaars en 18 eervolle vermeldingen. De winnaars zijn Eliet met de groenversnipperaar Neo, Bombardier met de bi-directionele tram Flexity Oulook, Technospace met Buzzispace, Philips met ochtendglorensimulator Wake-up Light, Design Museum Gent met hun designeducatieprogramma en KitchenAid met de geïntegreerde vaatwasser In-Sink.

Designmuseum, de vaste collecties 07/02/2008 deelnamekosten: € 25-€ 22 (leden) Info: Amarant vzw, Zebrastraat 30-001, 9000 Gent 070 233 048 www.amarant.be

Geen prijs, maar toch wel een grote eer: grafisch ontwerpster Saskia Wierinck en haar collega’s bij Barlock stonden in voor de huisstijl van Interieur 08. Roze tape liep als een rode draad doorheen de opvallende visuele communicatie van de beurs. Het werk van Saskia Wierinck liet zich trouwens opmerken bij de organisatoren tijdens de tentoonstelling De nieuwe oogst, waarin Design Vlaanderen jaarlijks zijn pas geselecteerde vormgevers voorstelt aan het grote publiek.

Algemeen

Glas Glass Art Society 39th Annual Conference: Local Inspiration, Global Innovation van 11/06/2009 tot 14/06/2009 inschrijven tot 01/12/2007 Kandidaat-sprekers of wie een workshop wil organiseren rond dit thema kan zich melden bij de organisatoren. Het congres vindt plaats in het Corning Museum, New York (USA) Info: Glass Art Society, 3131 Western Ave Ste 414, WA 98121 Seattle +1 206 382 1305 www.glassart.org Industriële vormgeving Het vervormingpotentieel van RVS 09/12/2008 Locatie: ArcelorMittal, Genk Info: Clusta, Technologiepark 903, 9052 Zwijnaarde (Gent) 09 264 57 93 www.clusta.be

Keramiek International Khmer Ceramics Festival van 11/12/2008 tot 29/12/2008 Info: National Center for Khmer Ceramics Revival, Angkor +855 63 761 519 www.khmerceramics.com Textiel en papier 2009 ETN Conference van 21/07/2009 tot 24/07/2009 Thema: Cultural Revival of Old Textile Centres. Locatie: Haslach & Linz (Oostenrijk).

Info: European Textile Network, P.O. Box 5944, 30059 Hannover +49 511 817 006 www.etn-net.org

Design Vlaanderen Nieuws Tot 31 december kan u opnieuw in de Galerie uw eindejaarsgeschenken kopen tijdens Design Verpakt.

Meer op www.designvlaanderen. be/designvlaanderengalerie/. Een selectie van Design Verpakt is ook te koop in de Winkelhaak in Antwerpen. Op 29 januari 2009 opent in de Galerie een tentoonstelling met Oostenrijks design.

De Henry van de Velde Awards worden op 13 januari uitgereikt in het Vlaams Parlement. De bijhorende tentoonstelling zal te zien zijn in de Lokettenzaal van het Vlaams Parlement. De Henry van de Velde Labels 2008 werden

reeds in avant-première getoond tijdens Interieur 08. De gelabelde producten zijn: Shower (douche) van Danny Venlet voor Viteo, Soft Seat (straatmeubilair) van Roel Vandebeek voor Urbastyle, Neo cookware (kookpotten) van Frederik Aerts voor Berghoff, Torch (verlichting) van Sylvain Willenz voor Established & Sons, Tram Jeruzalem (tram) van Enthoven Associates voor Alstom, Bake Porter Line (bakvormen) van Enthoven Associates voor Extron International, Tectonic (bijzettafels) van Alain Gilles voor Bonaldo, Sentido (aanraakschakelaar) van Sandra Maes en Klaas Arnout voor Bassalte, Wilnest (vogelhuisje) van Eric Dumortier (GBO), Flow (in- en outdoor sofa) van Xaviet Lust voor Indera, Branch (zelfbouwsysteem voor verlichting) van Rotor Group voor Modular, Brocante de Salon (tapijt) van Atelier Blink voor EGE Intercovering, Etude Géométrique (5 schalen) van Ann Van Hoey, Spot Towel (keukenhanddoek) van Roel Vandebeek voor Serax en Iris (tafel) van Michael Bihain voor Metal Concept. design@sfeer is het platform voor zelfstandige ontwerpers van meubels, lichtobjecten, textiel, accessoires en juwelen. Al voor de zevende keer wordt een hal in Flanders Expo omgetoverd tot één van de mooiste platformen voor zelfstandige ontwerpers in de lage landen. Als ontwerper betaalt u slechts € 60/m². In deze prijs zit de afgewerkte stand, met geschilderde wanden, verlichting, elektriciteit, vloerbekleding en signalisatie.

Pia De Winter versterkt vanaf 17 november het team van Design Vlaanderen. U kan bij haar terecht voor meer inforatie over onze toelagen. Zij zal tevens instaan voor onze mediatheek en het archief. U kan haar telefonisch bereiken op 02 227 60 67 of via pia.dewinter@ designvlaanderen.be Design Vlaanderen en Flanders Investment & Trade bieden opnieuw de mogelijkheid aan Vlaamse designers en designbedrijven om zich te presenteren tijdens de komende Salone Internazionale del Mobile in Milaan, van 22 tot en met 27 april 2009.

We nemen ook dit jaar weer onze intrek in de Spazio Herno en de Studio Bosio in de Zona Tortona.

De kostprijs per m² bedraagt € 125, met een minimum van 10 m² (bruto) per exposant. Aanmelden vóór 15 december 2008 bij Johan Valcke, via johan.valcke@designvlaanderen.be Op 10 en 11 februari 2009 organiseert Design Vlaanderen in zijn kantoren te Brussel een seminar rond design management.

Sprekers Thomas Lockwood (Design Management Institute) en Tim Selders (PARK) spreken er over ‘Design Value for Business Executives’. Voor meer informatie en inschrijvingsmodaliteiten, zie www.belgiandesignforum.be.

Agenda België Antwerpen Antwerpen Design Verpakt (i.s.m. Design Vlaanderen) tot 17/01/2009 di-vr 10-19 u., za 14-18 u.

Designcenter De Winkelhaak Lange Winkelhaakstraat 26 03 727 10 30 www.winkelhaak.be Maison Martin Margiela tot 08/02/2009 Modemuseum Nationalestraat 28 03 470 27 70 www.momu.be

De Zwarte Panter 1968–2008 tot 25/01/2009 Museum Plantin-Moretus Plantin Genootschap Vrijdagmarkt 22 03 221 14 50 www. museum.antwerpen.be/ plantin_Moretus Deurne Sterckshofopdracht 2008: Iris Mondelaers Fifties Zilver.

Belgisch zilver rond 1958 tot 18/01/2009 di-zo 10-17.30 u.

Zilvermuseum Sterckshof Hooftvunderlei 160 03 360 52 52 www.zilvermuseum.be

Mechelen

Hugo Meert, Ann Van Hoey, Anne Marie Laureys Steenrijk: studenten IKA Mechelen, tot 21/02/2009 KASKA DKO, do 10-12/13-17 u., vr-za 10-12/13-18 u.

Fachhochschule Idar-Oberstein Qartz van 10/01/2009 tot 08/02/2009 Korenmarkt 40 Cultuurcentrum Mechelen 015 33 64 92 Minderbroedersgang 5 www.qartz.be 015 29 40 14 www.cultuurcentrummechelen.be Brussels Gewest Wall Paintings 1+9/9+1 tot 14/12/2008 do-zo 10-18 u.

De Garage, Ruimte voor Actuele Kunst Onder den Toren 12 015 29 40 14 www.cultuurcentrummechelen.be

Brussel Decolonizing Architecture Cobra & Cie: gravures, drukwerk en andere rariteiten tot 04/01/2009 Robbrecht & Daem: Tableaux vivants van 13/02/2009 tot 19/04/2009 di-zo 10-18 u., do 10-21 u.

Bozar Ravensteinstraat 23 02 507 84 30 www.bozar.be

23

Design Verpakt 2008 tot 31/12/2008 Oostenrijks Design van 30/01/2009 tot 15/03/2009 Design Vlaanderen Galerie Kanselarijstraat 19 02 227 60 60 www.designvlaanderen.be Art Nouveau en Maatschappij.

10 Jaar aanwinsten van de artnouveaucollectie tot 22/02/2009 di-vr 9.30-17 u., za-zo 10-22 u.

Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis Jubelpark 10 02 741 72 11 www.kmkg-mrah.be

kwintessens 2008·4

Micheline Delfosse: Patchworks tot 30/12/2008 ma-vr 10-12.30/13.30-17 u.

Museum voor het kostuum en de kant Violetstraat 12 02 213 44 50

Jean le Buveur et Jean l’abstinent: anti-alcoholpropaganda tot 25/01/2009 Nationaal Jenevermuseum Witte Nonnenstraat 19 011 24 11 44 www.jenevermuseum.be

Happy Christmas Clay & Glass: Enno Jäkel, Pippin Drysdale, Sasha Wardell, Rafael Pérez tot 20/12/2008 wo-vr 14-19 u., za 14-18 u.

Puls Contemporary Ceramics Kasteleinsplein 4 02 640 26 55 www.pulsceramics.com

Toegepast 13: Pieter-Jan Brouwers, Katrien Matthys, Jens Pieters, Vika Varhanava tot 14/12/2008 Private/Public van 09/27/2008 tot 27/12/2008 Ives maes: The Great Exhibition tot 04/01/2009 Ronny Delrue: Touching the Earth and the Sky tot 07/02/2009 di-za 11-18 u., zo 14-17 u.

Z33 Zuivelmarkt 33 011 29 59 60 www.z33.be

Tomi Ungerer tot 11/01/2009 di-zo 11-18 u.

Stadhuis Grote Markt 02 279 64 31 www.brucity.be

Vlaamse Wandtapijten voor de Bourgondische Hertogen Karel V en Koning Filips II tot 29/03/2009 di-zo 10-18 u.

Kunsthal Sint-Pietersabdij St.-Pietersplein 9 09 243 97 30 www.gent.be Lingerie, zo zacht als zij tot 14/04/2009 di-zo 10-18 u.

MIAT Minnemeers 9 09 269 42 00 www.miat.gent.be Hermann Junger tot 12/01/2009 za-zo 11-18 u.

Villa De Bondt Krijgslaan 124 09 221 76 09 www.villadebondt.be

Heusden-Zolder Screenworlds. Hedendaagse fotografie tot 20/12/2008 Henry van de Velde Prijzen en Labels van 14/01/2009 tot 20/02/2009 ma-za 10-17 u.

Vlaams Parlement IJzerenkruisstraat 99 02 552 46 46 www.vlaamsparlement.be Design textile paradise tot 31/01/2009 di-vr 9.30-17 u., za-zo 10-17 u.

Hallepoort Zuidlaan 02 534 15 18 www.kmkg-mrah.be

Kluisbergen Feest van de Dood tot 02/02/2009 vr-zo 14-18 u.

De Mijlpaal Brugstraat 45A 011 43 52 02 www.demijlpaal.com Lommel Sandbox, Katamari Glass tot 30/12/2008 di-zo 10-17 u.

Glazen Huis Dorp 14b 011 54 02 21 www.hetglazenhuis.be Oost-Vlaanderen

Piet Stockmans, Dorothea Van De Winkel tot 26/01/2009 za-ma 14-19 u.

Galerij Theaxus Ommegangstraat 3 055 38 60 53 www.galerij-theaxus.com Sint-Amandsberg Steve Kirkham van 05/12/2008 tot 21/12/2008 za-zo 10-16.30 u.

Galerie Etienne Dewulf Verkortingstraat 44 09 238 29 58 www.galerie-etiennedewulf.be

Gent

Openhuisdagen tot 20/12/2008 za-zo 14-17 u.

StockmansBlauw Dennenstraat 7 089 38 23 62 www.pietstockmans.com Hasselt Ten dans gevraagd tot 04/01/2009 Modemuseum Gasthuisstraat 11 011 23 96 21 www.modemuseumhasselt.be

Nieuw licht op kant tot 25/01/2009 dagelijks 15-18 u.

Art-O-Nivo Wollestraat 25 050 33 50 61 www.artonivo.be Kortrijk FuturARTextiel tot 07/12/2008 di-zo 10-12/14-17 u.

Broelmuseum Broelkaai 6 056 27 77 80 www.kortrijk.be/musea Portfolio 08 tot 03/12/2008 di-zo 10-18 u.

Futurotextiel08 tot 07/12/2008 Hall NMBS Magdalenastraat www.futurotextiel.com Wallonië Hornu Andrea Branzi tot 01/02/2009 Big-Game: Elric Petit, Augustin Scott de Martinville, Grégoire Jeanmonod tot 22/02/2009 Grand Hornu Images Rue Sainte-Louise 82 065 65 21 21 www.grand-hornu.be

Augsburg Danner-Preis 2008 tot 06/01/2009 di 10-20 u., wo 10-17 u.

H2–Zentrum für Gegenwartskunst im Glaspalast Am Glaspalast 1 www2.augsburg.de Hanau As we like it. 20 Jahre Berufs­ kolleg für Design Schmuck & Gerät an der Goldschmiedeschule Pforzheim tot 01/03/2009 David Watkins – artist in jewellery tot 27/03/2009 di-zo 11-17 u.

Gesellschaft für Goldschmiedekunst Altstädter Markt 6 06181 25 65 56 www.gfg-hanau.de Idar Oberstein South Carelia PolytechnicLappeenranta van 16/12/2008 tot 20/01/2009 Fachhochschule des landes Rheinland-Pfalz Vollmersbachstrasse 53 +49 6781 64 118 00/07 tot 12/12/2008 Eija Mustonen, Helena Lehtinen van 17/12/2008 tot 31/01/2009 Villa Bengel www.jakob-bengel.de München

Vlaams-Brabant

Beringen

Genk

Brugge

Duitsland

Liège

Limburg

Iris Mondelaers, Roos Van de Velde tot 14/12/2008 ma-vr 10-12/13-18 u., zo 14-18 u.

CC Beringen Kioskplein 25 011 45 03 10 www.ccberingen.be

West-Vlaanderen

Ontmoeting rond Juwelen: Siegfried De Buck, Elisabeth Leenknegt, Nicole Thienpont, Ingrid Adriaenssens tot 01/02/2009 100 Jaar Demeyere – Jacques Vernest: De stoel verbeeld – Herman Jünger tot 08/02/2009 di-zo 10-18 u.

Design Museum Gent Jan Breydelstraat 5 09 267 99 99 design.museum.gent.be Karin Seufert tot 26/02/2009 do-vr/zo 13.30-18 u., za 11.30-17 u.

Galerie Pont&Plas Hooiaard 6 (hoek Graslei) 09 225 07 69 www.pontenplas.be

Asse Home: Bob Verschueren, Pierre Philippe Hofmann, Marjan Verhaeghe, Benoît Félix, Capucine Levie tot 21/12/2008 vr-zo 14-18 u.

Galerie budA Buda 14 02 306 50 95 www.budart.be

Gustave Serrurier-Bovy (1858–1910): Acteur du futur tot 18/01/2009 di-za 13-18 u., zo 11-16.30 u.

Musée d’Art moderne et d’Art contemporain de la Ville de Liège Parc de la Boverie 3 04 343 04 03 www.mamac.org

Canada Montréal

Künstlerisches Spielzeug tot 03/01/2009 di-vr 10-18 u., za 10-13 u.

Galerie Handwerk Max-Joseph-strasse 4 +49 89 59 55 84 www.hwk-muenchen.de/galerie Winfried Krüger, Georg Dobler tot 24/12/2008 ma-vr 13-19 u., za 11-14 u.

Galerie Spektrum Theresienstrasse 46 +49 89 28 45 90 www.galerie-spektrum.de

Strombeek Down to Earth. Hugo Meert, Jan Lauwers, Lawrence Weiner, Atelier Van Lieshout van 27/02/2009 tot 05/04/2009 Cultuurcentrum Gemeenteplein 02 263 03 43 www.ccstrombeek.be

La rue est à nous … Tous tot 14/12/2008 Paris-Design en mutation van 15/01/2009 tot 01/03/2009 UQAM Case Postale 8888, succursale Centre-ville 00 1 514 987 3000 www.centrededesign.uqam.ca

Pforzheim Art Déco: Jewellery and accessoires of the 1920s tot 11/01/2009 di-zo 10-17 u.

Schmuckmuseum Pforzheim im Reuchlinhaus Jahnstrasse 42 +49 7231 39 21 26 www.schmuckmuseumpforzheim.de

kwintessens 2008·4

Seevetal/Hittfeld 20 Jahre Glasgalerie Hittfeld tot 20/12/2008 wo-vr 14-18 u., za 10-14 u.

Glasgalerie Hittfeld Kirchstrasse 1 +49 410 55 34 44 www.glasart.de Solingen-Gräfrath Zu Gast-4000 Jahre Gastgewerbe tot 13/04/2009 di-zo 10-17 u., vr 14-17 u.

Deutsches Klingenmuseum Klosterhof 4 +49 2 12 58 36 10 www.klingenmuseum.de Weil am Rhein

Paris Observateur Design 09 tot 09/03/2009 Cité des Sciences et de l’industrie Av. Corentin-Cariou 30 www.cite-sciences.fr Petits bouleversements au centre de la table tot 11/01/2009 Antoine et Manuel van 15/01/2009 tot 12/04/2009 40 ans de pub à la Télé van 04/12/2008 tot 12/04/2009 Sonia Rykiel tot 19/04/2009 Musée des Arts Décoratifs 107 rue de Rivoli +33 1 42 60 32 14 www.lesartdecoratifs.fr

Leeds Taking Shape: Finding Sculpture in the decorative Arts tot 04/01/2009 ma-vr 10-17.30 u., za-zo 10-17.30 u.

Henry Moore Institute 74 The Headrow +44 113 23 43 158 www.henry-moore-fdn.co.uk

Finland Helsinki Arabia-Tea tot 18/01/2009 Helsinki Biennale tot 25/01/2009 di 11-20 u., wo-zo 11-18 u.

Designmuseo Korkeavuorenkatu 23 +358 9 62 20 540 www.designmuseum.fi

Leeuwarden Wish List tot 17/01/2009 ma-za 10-18 u.

Contemporary Applied Arts 2 Percy Street +44 20 74 36 23 44 www.caa.org.uk

Roubaix

Frankrijk Angers Jean Lurçat: tapisseries (1940–1965) tot 17/05/2009 Musée Jean Lurçat et de la Tapisserie contemporaine 4, bd. Arago www.musees.angers.fr Chartres Udo Zembok, Les espaces de la Lumière tot 31/12/2008 Centre International du Vitrail 5, rue du Cardinal Pie +33 37 21 65 72 www.centre-vitrail.org

Crafted tot 18/01/2009 Winchester Discovery Centre Jewry Street www3.hants.gov.uk/wdc

Daniel Marteau: l’Arbre de Noël 2008 de la Piscine van 06/12/2008 tot 11/01/2009 André Maire: L’Itineraire décoratif d’un peintre voyageur du XX siècle Francis Hamburger: Le Langage de la Peinture Pierre Olivier: Une Donation – Passion Roulland tot 01/02/2009 La Piscine-Musée D’art et d’Industrie 23, rue de l’Espérance +33 3 20 69 23 60 www.roubaix-lapiscine.com

Enzo Mari: L’Arte del design tot 06/01/2009 GAM Via Magenta 31 www.gamtorino.it

Groot-Brittannië

Nederland

Carlisle

Jan Slothouber tot 05/01/2009 Heartland tot 25/01/2009 di-zo 11-18 u., do 11-21 u.

Van Abbemuseum Bilderdijklaan 10 +31 40 238 10 00 www.vanabbemuseum.nl

Tilburg Vloerjuwelen: Theo Colenbrander, Petra Blaisse, Kiki Van Eijk, Ulf Moritz tot 01/03/2009 di-vr 10-17 u., za-zo 12-17 u.

Audax Textielmuseum Goirkestraat 96 +31 13 42 22 41 www.textielmuseum.nl

London

Winchester George Nelson tot 01/03/2009 Vitra Design Museum Charles-Eames-Strasse 1 +49 7621 70 23 585 www.design-museum.de

Eindhoven

45

Italië Torino

Amsterdam

Johan Creten: Les Blessées tot 04/01/2009 A Divine Gift. Aziatische top­ stukken in Nederland tot 15/03/2009 Caroline Coolen: North Face tot 22/03/2009 di-zo 11-17 u.

Keramiekmuseum Princessehof Grote Kerkstraat 11 +31 58 127 438 www.princessehof.nl Sculptural Ceramics tot 24/12/2008 wo-za 13-18 u.

St.Joseph Galerie Frederik Ruyschstraat 10 +31 58 266 63 56 Middelburg Remy Jungerman: Desire Erik Verdonck tot 01/02/2009 di-zo 13-17 u., vr 17-21 u.

Zeeuws Museum Abdij Middelburg +31 118 65 30 00 www.zeeuwsmuseum.nl

Oostenrijk Wien V&V Review van 01/12/2008 tot 17/01/2009 Ursula Guttmann van 29/01/2009 tot 06/03/2009 di-wo 14-18.30 u., vr-za 11-18 u., do 14-20 u.

Galerie V&V Bauernmarkt 19 +43 1 53 56 334 www.kunstnet.or.at/V+V

Spanje Gijon Nowhere/Now/Here tot 20/04/2009 wo-ma 12-20 u.

LABoral Centro de Arte y Creacion Industrial Los Prados 121 +34 985 18 55 77 www.laboralcentrodearte.org

Zwitserland Lausanne

Out of the Ordinary: Spectacular Craft van 13/12/2008 tot 10/01/2009 Tullie House Museum and Art Gallery Castle Street www.tulliehouse.co.uk Denbighsire Pamela Rawxnsley: Shape-shifting tot 31/12/2008 Ruthin Craft Centre Park Road, Ruthin +44 1824 70 47 74 www.ruthincraftcentre.org.uk Edinburgh Browse and Buy at Gifted 2008 tot 11/01/2009 Jean Muir: A Fashion Icon tot 15/03/2009 National Museum of Scotland Chambers Street www.nms.ac.uk

Estella Saez Vilanova tot 24/12/2008 Iris Eichenberg van 10/01/2009 tot 19/02/2009 wo-za 14-18 u.

Galerie Louise Smit Prinsengracht 615 +31 20 625 98 98 www.louisesmit.nl Mirjam Hiller: The Magic of Emotion tot 10/12/2008 di-za 12-18 u.

Galerie Ra Vijzelstraat 80 +31 20 626 51 00 www.galerie-ra.nl Delft Hilde Foks: Voor Sonja tot 01/02/2009 wo-vr 11-18 u., za 11-17 u.

Galerie Lous Martin Kromstraat 3 +31 15 213 26 97 www.galerielousmartin.nl

Nijmegen Robert Baines, Okinari Kurokawa, Ann Smalwasser, Atelier Ravary tot 10/12/2008 di-vr 11-18 u., za 11-17 u.

Galerie Marzee Lage Markt 1-3/Waalkade 4 +31 24 322 96 70 www.marzee.nl ’s-Hertogenbosch Ted Noten tot 11/01/2009 di-zo 13-17 u., di/do 13-21 u.

Stedelijk Museum ’s-Hertogenbosch Magistratenlaan 100 +31 73 627 36 80 www.sm-s.nl Tegelen With love from Belgium.

Moderne Belgische keramiek van 15/02/2009 tot 07/06/2009 di-zo 14-17 u.

Keramiekcentrum Tiendschuur Tegelen Kasteelleen 8 +31 77 326 02 13 www.tiendschuur.net

The Scottish Show Switzerland tot 08/02/2009 di-vr 11-18 u., za-zo 11-18 u.

Mu.dac-Musée de Design et d’Arts Appliqués Contemporains Place de la Cathédrale 6 +41 21 315 25 30 www.mudac.ch

kwintessens 2008·4

Obumex Design à la carte

H e n k Va n N i e u w e n h ov e

Stool Nedda El-Asmar —7— Obumex @ Interieur 08

In 1960 Eli Ostyn had the brilliant idea of naming a new company that he was building up from scratch Ostyn Bureau en Metaal. The ‘X’ simply made the whole thing sound better. If, today, the West Flanders company is best known for its interior designs and kitchens, things In 1960 had Eli Ostyn het briljante idee om het nieuwe bedrijf dat hij

were quite different in the beginning. Encouraged by his father-in-law,

uit de grond stampte, te noemen naar de woorden Ostyn Bureau en

who ran a kitchen business, Eli Ostyn began by producing school fur-

Metaal. De ‘X’ deed het geheel gewoon beter klinken. Is het West-

niture. At your primary school did you too sit at a wooden desk with

Vlaamse bedrijf vandaag vooral gekend om zijn interieurontwerpen

a metal frame? Then it was most probably an original Obumex.

en zijn keukens, dan was dat in het begin helemaal anders. Aangemoedigd door zijn schoonvader, die een keukenbedrijf runde, startte Eli

However, Eli Ostyn didn’t stick to school furniture. His love of beautiful objects rapidly drove him toward design. Christine Remen,

Ostyn met de productie van schoolmeubilair. Zat u in de lagere school

architect and in charge of publicity and product development at

ook aan een houten bureautje op een metalen frame? Dan was het

Obumex: ‘In the early ’60s Eli Ostyn began designing kitchens with

allicht een originele Obumex.

fine materials such as wood and lacquer. Well-intentioned and well-

Eli Ostyn zou het echter niet bij schoolmeubilair laten. Zijn liefde

to-do customers brought him into contact with the better architects

voor mooie objecten dreef hem spoedig in de richting van het design.

in the area. These were involved in contemporary design and built

Christine Remen, architecte en verantwoordelijk voor publiciteit en

bespoke houses to meet their clients’ personal wishes. From the outset

productontwikkeling bij Obumex: ‘Begin jaren ’60 begon Eli Ostyn

Obumex too had tailor-made products in mind, which was trail-blaz-

keukens te ontwerpen met mooie materialen zoals hout en lakwerk.

ing then and in fact still is today. Design is the lifeblood that permeates

Via het gegoede cliënteel dat daar interesse voor had, kwam hij in con-

the history of this family firm – plus the appreciation that we do not

tact met de betere architecten van de streek. Die architecten waren

see design as a standardised product that rolls off the production line,

bezig met hedendaagse vormgeving en bouwden hun huizen op maat

but as an individualised development that is adapted to the custom-

volgens de persoonlijke wensen van de bewoners. Van meet af aan

er’s needs and wants à la carte, as it were.’

heeft Obumex zich ook op het maatwerk gestort. Dat was tóen baanbrekend en eigenlijk vándaag ook nog. Design loopt als een levensader door de geschiedenis van dit familiebedrijf. Met dien verstande dat wij

Quality materials Eli Ostyn travelled far afield in his quest for quality materials. His son

design niet zien als een gestandaardiseerd product dat van de band

Geert, who took over the reins at an early age when his father died at

rolt, maar als een geïndividualiseerde uitwerking, die als het ware à

54, continues down the same route. Obumex has architects who are

la carte aan de noden en wensen van de klanten wordt aangepast.’

perpetually exploring the market. A good businessman does not just

kwintessens 2008·4

67

Edele materialen Eli Ostyn ging ver in zijn zoektocht naar edele materialen. Zijn zoon Geert, die op jonge leeftijd aan het roer kwam toen zijn vader op

know what the competition is doing: he also goes looking for innova-

54-jarige leeftijd stierf, zet die tendens verder. Obumex beschikt

tion in unexpected places. Christine Remen: ‘In the ’60s our architects

over architecten die de markt voortdurend verkennen. Een goede

were already going out on tour and sometimes came back with sur-

ondernemer weet niet alleen wat zijn concurrent doet, maar gaat ook

prising things. In the motor industry they found new paints and these

op onverwachte terreinen op zoek naar innovaties. Christine Remen:

offered untold opportunities in kitchens as we have always wanted to

‘In de jaren ’60 al gingen onze architecten de toer op en soms kwamen

use good looking, low-maintenance, hygienic materials. The introduc-

ze met verrassende dingen thuis. In de auto-industrie vonden ze

tion of lacquered steel in kitchen furniture was a revolution.’

nieuwe lakken en dat bood ongekende mogelijkheden in de keuken.

This method of working continues to bear fruit. Christine Remen:

We hebben immers altijd mooie, onderhoudsvriendelijke en hygiëni-

‘We have formed an ‘à la carte committee’ within the company with

sche materialen willen gebruiken. De introductie van gelakt staal in

only architects as members. They follow the trends and visit all kinds

het keukenmeubilair was een revolutie.’

Ook vandaag werpt die werkwijze vruchten af. Christine Remen: ‘Binnen het bedrijf hebben wij een ‘à la carte-comité’ opgericht,

of trade fairs throughout the world, but they also have an ear for installers and the customers. Driven on by Geert Ostyn, the company has continued to expand its market. Nowadays kitchen furnishings

waarin enkel architecten zetelen. Die volgen de trends op, bezoeken

still account for half its sales. The other half is in total interiors, where

allerlei beurzen over de hele wereld, maar leggen ook hun oor te

we start off from the shell of the building and deliver a completely

luisteren bij de installateurs en het cliënteel. Onder impuls van Geert

finished home down to the curtains and/or the wallpaper.’

Ostyn heeft het bedrijf zijn markt verder uitgebreid. De keuken­ inrichting is vandaag nog goed voor de helft van de omzet. De andere helft gaat naar totaalinterieur, waarbij we van de ruwbouw vertrekken

John Pawson Since the 80s the company has also formed partnerships with exclu-

en de woning kant en klaar afleveren, tot en met de gordijnen en of

sive top designer brands. It chooses brands that have no or few dis-

het behangpapier.’

tributors in Belgium. Thus Obumex has been working with B&B Italia

John Pawson

for around 30 years and with the French company Christian Liaigre for around 20. It is not a matter of chance that these are also brands that

Sinds de jaren ’80 heeft het bedrijf ook samenwerkingsverbanden

go a long way in personalising their products. 1996 was a milestone

opgezet met exclusieve topdesignmerken. De keuze gaat naar merken

in Obumex’s history. At Interieur Kortrijk the kitchen manufacturer

die geen of weinig verdelers hebben in België. Zo werkt Obumex al

unveiled a design by the English architect John Pawson, the standard

ruim 30 jaar met B&B Italia en al 20 jaar met het Franse Christian

bearer of abstract minimalism. Incorporating John Pawson’s design in

Liaigre. Niet toevallig zijn dat ook merken die heel ver gaan in de

Obumex’s contemporary living environment was a masterstroke. This

personalisering van hun producten. Het jaar 1996 dan is een mijlpaal

trick gave the company quite a boost. From then on, the partnership

in degeschiedenis van Obumex. Op Interieur Kortrijk pakte de keuken­

with famous designers has been strengthened even further. Every

fabrikant uit met een ontwerp van de Engelse architect John Pawson,

two years a designer is invited to produce a new design for Concepts

de vaandeldrager van het abstracte minimalisme. Het was een huza-

by Obumex. This honour has gone in succession to Jean De Meulder,

renstukje om het design van John Pawson te integreren in de heden-

Vincent Van Duysen, Franceso Ravo, Carlo Colombo and Bart Lens.

daagse leefwereld van Obumex. De stunt betekende voor het bedrijf

Christine Remen: ‘These designer objects have been written about

een boost. Vanaf dan werd de samenwerking met bekende designers

in all the magazines and given us a great deal of publicity. Francesco

ook nauwer aangehaald. Om de twee jaar werd een designer uitgeno-

Ravo’s futuristic kitchen with its organic forms and Bart Lens’ concept,

digd om een nieuw ontwerp te tekenen voor de Concepts by Obumex.

which was based on Boch’s Copenhagen range, were highly invigorat-

Achtereenvolgens viel de eer te beurt aan Jean De Meulder, Vincent

ing and spectacular designs. Customers thought they were terrific,

Van Duysen, Franceso Ravo, Carlo Colombo en Bart Lens. Christine

but when push came to shove, they preferred to go for a more neutral

Remen: ‘De designontwerpen werden in alle magazines gepubliceerd

design. At most they picked out one element to give their kitchen a

en leverden ons heel wat publiciteit op. De futuristische keuken van

fanciful touch. That is why we now prefer to have a designer produce

Francesco Ravo met zijn organische vormen of het concept van Bart

one element instead of a total concept. This year, for example, we have

Lens bijvoorbeeld, dat gebaseerd was op de Copenhagenserie van Boch,

asked Nedda El-Asmar to design a stool for Obumex.’

kwintessens 2008·4

waren zeer vernieuwende en spectaculaire ontwerpen. De klanten vonden het geweldig, maar als puntje bij paaltje kwam, kozen ze liever

Trend watching The word ‘trends’ has already come up a couple of times. Obumex

voor een neutraler ontwerp. Hoogstens pikten ze er een element uit om

does everything it can to find out what the world will look like in ten

een speelse toets in hun keuken aan te brengen. Daarom laten we nu

years. They regularly ask trend watchers to gaze into their crystal

liever een element in plaats van een totaalconcept door een designer

balls. Christine Remen would like to lift the corner of the veil from the

ontwerpen. Dit jaar bijvoorbeeld hebben we een beroep gedaan op

trend analysis carried out recently: ‘On a number of points, the trend

Nedda El-Asmar om een krukje te tekenen voor Obumex.’

analysis confirms the direction we were already going in. However,

Trendwatching

some new and surprising factors have also come to the surface. Firstly, the customer doesn’t just want high-quality materials. He appreciates

Het woord ‘trends’ is al een paar keer gevallen. Obumex doet er alles

service and security just as much. This is very important, since our

aan om te weten hoe de wereld er over 10 jaar zal uitzien. Gere-

customers consist largely of fifty-year olds who are at the peak of their

geld wordt beroep gedaan op trendwatchers om in de glazen bol te

careers and work themselves to the bone. Such people want an abso-

kijken. Christine Remen wil wel een tipje van de sluier lichten van

lute guarantee of two things – budget and timing. That means that,

de trend­analyse die recent nog werd gevoerd: ‘Op een aantal punten

as a company, you have to stand out in these areas. Consequently the

bevestigde die trendanalyse de lijn die we al volgden. Maar toch zijn

estimates department takes on a key role since it does the calculations

er enkele nieuwe en verrassende elementen aan de oppervlak­te

of whether the budget and timing can be met. A second important

gekomen. In de eerste plaats wil de klant niet alleen een hoge kwaliteit

finding of the trend analysis was that 90% of initial contacts were

van materialen. Hij schat service en zekerheid even hoog in. Dat is van

made by women. Obviously that initial contact is crucial; it frequently

groot belang, want ons cliënteel bestaat grotendeels uit vijftigers die

determines whether or not the customer is going to go with you.

aan de top van hun carrière zitten en keihard werken. Zulke mensen

Reflecting this we have attuned our communication more to women

willen absolute garantie over twee dingen: budget en timing. Dat

and made our welcome a little more feminine. This includes a cup of

betekent dat je als bedrijf daarin het verschil moet maken. Bijge-

tea, a biscuit and a warm welcome rather than a “business” reception.’

volg krijgt de calculatieafdeling een sleutelrol toebedeeld want hun

In order to raise the level of its services, Obumex have once again

be­rekeningen maken of het budget en de timing gehaald kunnen wor-

introduced an original novelty. They noticed that customers often buy

den. Een tweede belangrijke vaststelling in de trendanalyse was dat

expensive kitchen equipment without knowing how it works. To rem-

het eerste contact voor 90% door vrouwen gelegd wordt. Uiteraard is

edy this, a cook pays a visit and prepares a four-course menu with the

dat eerste contact cruciaal; vaak wordt hier al bepaald of de klant met

customer. ‘A formula that works’, says Christine Remen sagely. ‘The

je in zee gaat of niet. Daarop inspelend hebben we onze communicatie

customers get the opportunity to ask everything they want and to test

meer op de vrouw afgestemd en onze ontvangst een stuk vrouwelijker

all the appliances. What is more, they do this at a time that best suits

gemaakt. Daar horen dan ondermeer een tasje thee en een koekje bij

them, even during the evening or at the weekend. To do this we work

en een hartelijk, veeleer dan een zakelijk onthaal.’

with Benoit Dewitte, who runs a restaurant bearing his name in Huize-

Om zijn service op te schroeven, heeft Obumex overigens een

Zingem, near Oudenaarde. We observe that this initiative is vastly

originele nieuwigheid geïntroduceerd. Ze merkten dat klanten vaak

appreciated and is also bearing fruit.’ Incidentally, Benoit Dewitte is

dure keukenapparaten kopen, maar niet weten hoe ze functione-

a chef to watch. He learnt the tricks of the trade with Peter Goossens

ren. Om dat te verhelpen, komt een kok op bezoek die samen met

at the Hof van Cleve. When he started his own restaurant in 2005 he

de klant een viergangenmenu klaarmaakt. ‘Een formule die werkt’,

at once got 16 out of 20 from Gault Millau and was selected as the best

weet Christine Remen. ‘De klanten krijgen de gelegenheid om alles

young chef in East Flanders.

te vragen en alle apparaten te testen. Ze doen dat bovendien op een ogenblik dat hen het beste past, ook ’s avonds of tijdens het weekend.

We werken daarvoor samen met Benoit Dewitte, die in Huize-Zingem,

Everything is design As a family company, Obumex attaches very great importance to

nabij Oudenaarde, een restaurant met zijn naam heeft. We merken

design. But nevertheless they prefer not to say so. Christine Remen:

dat dit initiatief enorm geapprecieerd wordt en ook zijn vruchten

‘If you go through our catalogue, you will notice that the word ‘design’

afwerpt.’ Deze Benoit Dewitte is overigens een chef om in het oog te

hardly appears in it, if at all. This was our deliberate intention. These

houden. Hij leerde de knepen van het vak in het Hof van Cleve bij

days, everything is design, and you can scarcely stand out by sticking

Peter Goossens. Toen hij in 2005 met zijn restaurant begon, kreeg

the word ‘design’ on your products. If you go back to the definition of

hij meteen 16 op 20 van Gault Millau en werd hij verkozen tot jonge

design, developing something from a common functionality and then

topchef van Oost-Vlaanderen.

putting it on the market, we do not actually fit in with it completely

Alles is design

– precisely because we work à la carte in everything. Actually, they should invent a new name for design as we see it.’

Familiebedrijf Obumex hecht heel veel belang aan design. Maar toch wil men dat liever niet gezegd hebben. Christine Remen: ‘Als u onze catalogus doorneemt, zal u merken dat het woord ‘design’ daarin niet of nauwelijks voorkomt. Dat hebben we bewust zo gewild. Tegenwoordig is alles design en je kan je nauwelijks nog profileren door het woord ‘design’ op je producten te kleven. Als je teruggaat naar de definitie van design, het ontwerpen van een ding vanuit een gemeenschappelijke functionaliteit en dat vervolgens op de markt brengen, dan passen wij overigens niet volledig in dat plaatje. Precies omdat wij in alles à la carte werken. Eigenlijk zou men een nieuwe naam moeten uitvinden voor design zoals wij dat zien.’

| l | Secre-table Nedda El-Asmar

kwintessens 2008·4

89

Brussels Airlines Design lijmt gefuseerde bedrijven aan elkaar H e n k Va n N i e u w e n h ov e

Design brings merged companies together

Hoe versmelt je twee tegengestelde bedrijven tot een performant geheel? Crisismanagers en bedrijfspsychologen hebben er een vette

B-House offices

kluif aan. De basisregel zegt dat je het goede van de twee behoudt en het slechte overboord gooit. Maar daarmee is de kous niet af. Een overkoepelende identiteit creëren waarin iedereen zich kan vinden,

How do you forge two very different companies into a single function-

is wellicht de moeilijkste opdracht. Design kan hier echter een hel-

ing whole? Crisis managers and business psychologists have a sweet

pende hand reiken.

Neem nu de fusie tussen het fel geplaagde SN Brussels Airlines

deal. The basic rule is that you keep what is good about the two and throw out what is bad. But that is not the end of the matter. Creating

en Virgin Express, de laatste een voortrekker onder de low cost-

an overall identity in which everyone can find his place is perhaps the

luchtvaart­maatschappijen. Om de twee bedrijven met een sterke maar

most difficult job. However, design can provide a helping hand in it.

tegengestelde merkidentiteit op korte tijd tot een herkenbaar geheel

Just take the merger between the much troubled SN Brussels Air-

te smeden, werd een beroep gedaan op een designbureau. Aangezien

lines and Virgin Express, the latter a pioneer among low cost airlines.

de klus op drie maanden tijd moest worden geklaard, contacteerde

In order to forge the two companies, each with a strong but opposed

de nieuwe maatschappij Brussels Airlines zelf twee bureaus. Er werd

brand identity, into a recognisable whole within a short time, they

hen gevraagd om binnen een bepaald budget een concreet voorstel te

called upon a design bureau. Since the affair had to be done and

doen. De keuze uit die twee bureaus viel unaniem op MAXIMAL­design,

dusted within three months, the new company, Brussels Airlines,

een bedrijf dat zelf ontstaan is uit een samensmelting van twee units,

contacted two bureaus for itself. They were asked to produce a

een designpoot (Maxime Szyf) en een marketingpoot (Gert Verschue-

concrete proposal within a fixed budget. Of the two bureaus, the

ren). Voortbouwend op het nieuwe logo (Hoet & Hoet) gingen de ont-

unanimous choice was MAXIMAL design, a company that itself arose

werpers aan de slag en drie maanden later was de rebranding geklaard.

from a fusion of two units, a design arm (Maxime Szyf) and a market-

Als je de luchthaven van Zaventem of het b -house, het zenuwcentrum

ing arm (Gert Verschueren). Building on the new logo (Hoet & Hoet),

van Brussels Airlines binnenkomt, kan je niet meer naast het nieuwe

the designers went to work, and three months later the rebranding

merk kijken. De brandscaping is geslaagd.

was complete. When you enter Zaventem Airport or the b -house, the

Totaal design ‘In het nieuwe logo werden de kleuren van de twee bedrijven, het blauw en het rood, gemixt’, zegt Marion Van Reeth, Marketing Communications Manager bij Brussels Airlines. ‘Bovendien werd de letter

nerve centre of Brussels Airlines, you will see nothing but the new brand. The brandscaping has succeeded.

Total design ‘The new logo mixes the colours of the two companies, blue and red’,

‘b’ uitgewerkt in vette punten, zodat het been van de ‘b’ de lichten op

says Marion Van Reeth, Marketing Communications Manager at

een landingsbaan suggereren. Dat was tegelijk het enige houvast voor

Brussels Airlines. ‘Furthermore, the letter ‘b’ is fashioned in bold

de designers toen ze de opdracht kregen om in drie maanden tijd

dots so that the upright of the ‘b’ suggests the lights of a runway.

voor een totale rebranding te zorgen, inclusief een volledige herte-

At the same time that was the only thing the designers had to go on

kening van de check-in- en ticketingbalies en het b -house. Om u een

when they got the job of providing a total rebranding within three

idee te geven: het b -house stond een jaar geleden nog onder curatele.

months, including complete new signage for the check-in and ticket

Het gebouw was verlaten, vuil en overal hingen slechte herinnerin-

desks and the b -house. To give you an idea, a year ago the b -house was

gen. De sterke punten van het architecturale concept uit de jaren ’70

still in the hands of the receiver. The building was empty, dirty and

kwintessens 2008·4

moesten behouden blijven, maar het nieuwe ontwerp mocht ook niet

beset by bad memories everywhere. The strong points of the 70s

te veel aan het vroegere Sabena doen terugdenken. Geen eenvoudige

architectural concept were to be retained but the new design should

opdracht dus. Met enkele eenvoudige ingrepen hebben de ontwerpers

not hark back too much to the old Sabena – so not a simple task. By a

het gebouw doen herleven en een sfeer gecreëerd die helemaal past bij

few simple acts, the designers have brought the building back to life

het imago dat het nieuwe bedrijf zich wil aanmeten: open, cosy en niet

and given it a personality that completely fits in with the image the

te luxueus, kortom: aangenaam voor bezoekers én personeel. Wat ons

new company wishes to acquire: open, cosy and not too luxurious, in

betreft is het een geslaagd experiment geweest.’

brief, pleasant for visitors and staff. So far as we are concerned, it has

‘We zijn blij om dat te horen’, lacht Maxime Szyf van MAXIMAL­ design. ‘Ik kan u verzekeren dat het geen eenvoudige opdracht was om

been a successful experiment.’

‘We are pleased to hear that’, laughs Maxime Szyf of MAXIMAL­

alles binnen een zo kort tijdspanne voor elkaar te krijgen. Daarvoor

design. ‘I can assure you that managing everything within such a short

hebben we dag en nacht doorgewerkt. Een groot voordeel was dat

timescale was not a simple task. We worked on it day and night. One

we het huis al kenden van vroegere contacten. Als de partners elkaar

great advantage was that we already knew the firm from previous

kennen, kan je de studieronde overslaan en meteen aan de slag gaan.

contacts. When the partners know each other, you can drop the round

Bovendien – en dat is onze sterkte – zijn wij een van de eerste bureaus

of design studies and get down to work at once. What is more – and it

die zich aan het ontwerpen van totaalconcepten hebben gewaagd. Wij

is our great strength – we are one of the first design bureaus to venture

zijn het gewoon om merkstrategieën aan productontwikkeling te kop-

into designing total concepts. We are used to linking brand strategies

pelen. De opdracht was dus een kolfje naar onze hand.’

to product development. So this assignment was right up our street.’

Het DNA van het merk

The DNA of the brand

Allemaal goed en wel, maar hoe ga je te werk om binnen de kortste

That is all well and good, but how do you go about delivering the

keren de juiste experience design te leveren rond het hele gebeuren?

right ‘experience design’ for the entire deal within the shortest of

Gert Verschueren: ‘We vertrekken daarbij van de essentie, en dat is

deadlines? Gert Verschueren: ‘We start out from the essential, which

de interactie tussen de consument en het product. Om die interactie

is the interaction between the consumer and the product. In order to

te optimaliseren, gaan we kijken naar de beleving van de consument

optimise that interaction, we go and look at the consumer’s percep-

binnen de totale omgeving van een merk. De consument kijkt verder

tion of a brand’s entire environment. The consumer looks beyond

dan het product, dat kent hij al via internet. Hij gaat ook kijken naar

the product; he already knows it from the internet. He is also looking

andere factoren, zoals ethische waarden, recyclage en duurzaamheid.

for other factors, such as ethical values, recycling, and sustainability.

Dan toetst de consument af in hoeverre de beleving van een merk aan-

Then the consumer checks to what extent his perception of the brand

sluit bij zijn eigen levensstijl. Kijk naar de nieuwe Mini en de creatie

fits in with his own lifestyle. Look at the new Mini and the creation of

van de hele ambient experience rond dat automerk. Naast de merkont-

the whole ‘ambient experience’ surrounding that marque. Besides

wikkeling die steunt op een strategie en een identiteit, wordt dus ook

brand development, which relies on a strategy and identity, the

de omgeving heel belangrijk, het aureool van space en environment dat

environment also becomes extremely important, the aura of space

rond het product zweeft. Als designontwerper moet je dus vormgeven

and environment that bathes the product. Hence, as a designer, you

aan de visie van een merk in al zijn manifestaties. Met andere woor-

must give shape to the vision of a brand in its every manifestation. In

den, het is heel belangrijk om het DNA van een merk te ontleden en te

other words, it is extremely important to dissect and define a brand’s

definiëren. In het geval van Brussels Airlines bestond de opdracht erin

DNA. In the case of Brussels Airlines, the task consisted of redefining the brand’s DNA. The new logo already existed. We and our designers

het DNA van het merk te herdefiniëren. Het nieuwe logo bestond al.

Daar moesten we met onze ontwerpen naadloos bij kunnen aanslui-

had to link up with it seamlessly.’ Maxime Szyf: ‘In practical terms

ten.’ Maxime Szyf: ‘Concreet gaan we gewoonlijk als volgt te werk: we

we usually go to work as follows: we begin with a workshop of our

starten met een workshop met het hele management van onze klant.

client’s entire management. It is important that all divisions and

Belangrijk is dat alle afdelingen of diensten daarbij vertegenwoordigd

departments are represented at it. This workshop may last for one

zijn. Die workshop kan een of twee dagen duren, naargelang de moei-

or two days, depending on the difficulty of the assignment. The aim

lijkheidsgraad van de opdracht. De bedoeling is dat we de historiek

is for us to reveal the brand’s history and personality and check on

en de persoonlijkheid van het merk blootleggen en de competitiviteit tegenover de concurrentie aftoetsen. De opdracht kan uitgaan van een

KMO die deze expertise niet in huis heeft. Maar het kan ook een groot bedrijf zijn dat zelf een designbureau heeft, maar een beroep doet op een externe tweede mening.’

|L| Brussels Airport Infodesk | R | Lounge area

kwintessens 2008·4

3D

1011

its competitiveness as against the competition. The assignment may

Belangrijk voor opdrachtgever Brussels Airlines was dat de design­

originate with an SME that does not have this expertise in house.

ingrepen in de architectuur de nieuwe bedrijfscultuur zouden uit-

But it may also be a big company that has its own design bureau but

ademen. ‘Hiërarchie is bij het nieuwe bedrijf minder belangrijk dan

is calling upon an outside second opinion.’

dat in het verleden was’, zegt Thierry van Eyll, External Communication Manager bij Brussels Airlines. ‘Vroeger was er een aparte lift die de bazen rechtstreeks van de parking naar hun bureau bracht. Dat is

3D What was important for Brussels Airlines, the client, was that the

vandaag volledig uit den boze. Er werd een open ruimte gecreëerd

design changes in the architecture should exude the new culture.

met ziteilandjes waar de CEO, de crew, de piloten en de admini­stra­

‘With the new company, hierarchy is less important than it was in

tie voortdurend met elkaar in contact staan. Qua structuur is er

the past’, says Thierry van Eyll, External Communication Manager

nauwelijks iets veranderd aan het gebouw. De grote scheidingswand

at Brussels Airlines. ‘Formerly there was a separate lift that took the

doorheen het gebouw werd eruit gegooid en dat is de enige architec-

bosses directly from the car park to their offices. Today that would

turale ingreep. Het is een wonder hoe je met minimale ingrepen, een

be totally an invention of the devil. An open space was created with

laagje verf, nieuw meubilair, kleurgebruik, een totaal nieuwe sfeer,

seats arranged in such a way that the CEO, crew, pilots and admin-

een nieuwe omgeving kan creëren. Virgin Express en SN Brussels

istration can always be in contact with one another. In terms of

Airlines waren heel verschillende bedrijven. Het kwam erop aan de

structure, scarcely anything about the building has changed. The

juiste cocktail te shaken. Virgin Express was minder formeel, low

big dividing wall through it was thrown out, and that is the only

cost, point-to-point. Het merk had een jong en dynamisch imago.

architectural change. It is wonderful how you can create a totally

SNBA daarentegen scoorde door zijn full service in een formelere

new atmosphere, a new environment, with minimal change – a coat

cultuur. Het beste van de twee hebben we trachten te mengen. De

of paint, new furniture and use of colour. Virgin Express and SN

scherpe kantjes zijn afgerond. Vandaar dat die dots van ons logo zo’n

Brussels Airlines were completely different companies. It came down

sterk symbool zijn. Je vindt ze ook terug in het meubilair, in de ver-

to mixing the right cocktail. Virgin Express was less formal, low cost,

lichting. Bovendien – en dat was misschien de moeilijkste opdracht –

point-to-point. The brand had a young, dynamic image. SNBA, on

moest alles op elkaar afgestemd zijn. De uniformen, de foulards van

the other hand, scored with its full service in a more formal culture.

de hostessen, de dassen van de stewards, de lampjes op de ticketing

We have tried to mix the best of the two. The sharp edges have been

desk, de inflight magazines tot zelfs de menu’s, moesten stuk voor

rounded off. That is why the dots in our logo are such a powerful

stuk doordrongen zijn van de nieuwe cultuur.’

Never change a winning team. In het Engelse voetbal is dit axioma nog steeds heilig. Maar ook in het bedrijfsleven gaat die stelling

symbol. You will also find them in the furniture, the lighting, etc.

What is more – and it was perhaps the most difficult task – everything had to fit in with everything else. The uniforms, foulards of female

op. Waarom veranderen als het klikt tussen twee partners? Marion

cabin crew and the ties of male ones, the lamps on the ticketing desks,

Van Reeth: ‘Toen we het plan hadden opgevat om aan het einde van

the in-flight magazines and even the menus had to be infused with

de A-pier een nieuwe lounge te bouwen voor ons business-cliënteel

the new culture piece by piece.’

dat op Afrika vliegt, kwamen we automatisch weer bij MAXIMAL­

Never change a winning team. In English football, this still has

design terecht. Intuïtief voelden zij aan waar we naartoe wilden en

the force of holy writ. But this position also applies in business. Why

de ideeën die ze aanbrachten waren een meerwaarde op onze visie.

change if two partners have clicked? Marion Van Reeth: ‘When we

We weten intussen al dat ze graag met foto’s werken om een sfeer

conceived of the plan of building a new lounge for our business

te creëren. In het b -house zijn dat bijvoorbeeld foto’s van lachende

customers flying to Africa at the end of pier A, we automatically went

mensen, medewerkers met een positieve uitstraling. In de nieuwe

back to MAXIMAL design. They intuitively sensed where we wanted

Afrika-lounge hebben ze gekozen voor schitterende Afrikaanse

to go and the ideas that they brought in were an added value for our

landschappen. Maar er is meer: door de keuze van de kleuren voel je

vision. We already knew that they like using photographs to create

haast de warmte van dat continent. Het is alsof je Afrika binnenstapt

an atmosphere. For example, in the b-house there are photographs of

als je de lounge betreedt.’ Thierry van Eyll: ‘Flying your way is de slag-

laughing people, staff members with a positive air. In the new Africa

zin van Brussels Airlines. Je kan die zin eigenlijk op twee manieren

lounge they went for superb African landscapes. But there is more:

interpreteren: we vliegen in de richting die je wenst, of we vliegen op

the choice of colours means you almost feel the heat of that conti-

de manier zoals je het wenst. In die dualiteit zit de nieuwe bedrijfs-

nent. It is as if you were entering Africa when you go into the lounge.’

cultuur gebakken.’

Thierry van Eyll: ‘Flying your way is Brussels Airlines’ catchphrase.

Gert Verschueren: ‘Je zou kunnen zeggen dat we voor Brussels

You can actually interpret it in two ways: we fly in the direction you

Airlines een 3D-identiteit ontwikkeld hebben. Naast de merk­oefe­

want, or we fly in the way that you want. This dualism is embedded in

ning – waarvoor staat BA en hoe vertalen we dat naar de reiziger? –

the new corporate culture.’

moesten we immers ook de nieuwe brand implementeren in de

Gert Verschueren: ‘You might say that we have developed a 3D

organisatie en de omgeving van een luchthaven. Dat laatste was

identity for Brussels Airlines. Besides the branding exercise – what

geen sinecure. We hebben dus moeten bestuderen hoe de reiziger

BA stands for and how we put that across to the traveller – we also

zich in het luchthavengebouw beweegt, wat hij nodig heeft op welk

have to implement the new brand in the organisation and surround-

moment. Ik kan je verzekeren dat het een huzarenstukje was om dat

ings of an airport. This was not a sinecure, and we had to study how

in een zo korte tijdspanne te realiseren. En dan heb ik het niet eens

travellers move about in the airport building and what they need

over de moeilijke werkomstandigheden in een omgeving waar de

at any moment. I can assure you that achieving this in such a short

angst voor terreur de veiligheidsmaatregelen tot het uiterste heeft

timescale was a master stroke. And I haven’t yet said anything about

opgeschroefd. We kunnen best wat rust gebruiken.’

the difficult working conditions in an environment where the fear of terrorism had driven security measures to their highest level.

We could well use a little rest.’

kwintessens 2008·4

Materialise overbrugt het cerebrale en het emotionele reconciles the cerebral and the emotional

H e n k Va n N i e u w e n h ov e

Gestart in 1990 als een tweemansspin-off van de Leuvense universiteit, stelt Materialise momenteel 600 personen tewerk in vier vestigingen verspreid over de continenten. Hun bekendste product is de Mammuth, ’s werelds grootste 3D-printer. Prototyping van nieuwe technologie en het ontwikkelen van industriële en medische software blijft de core business van het Leuvense ingenieursbedrijf.

Maar sedert 2003 heeft design op hoogst originele wijze zijn intrede gemaakt bij Materialise. ‘Design is the future of technology’, zegt creative director, head of MGX division Naomi Kaempfer.

De meeste industriële bedrijven die producten ontwerpen bestemd voor de verkoop, beschikken over een designafdeling. Het

Started in 1990 as a two-man spin-off from the university in Louvain,

volstaat niet dat een product ‘werkt’, het moet ook nog zijn weg vin-

Materialise currently employs 600 people at four locations spread

den naar de consument. Bij Materialise is design op een heel andere

across the continents. Its best-known product is the Mammuth,

manier in het bedrijf binnengeslopen. Niet om bestaande technolo-

the world’s biggest 3D -printer. Prototyping new technology and

gische producten een look aan te meten, wel als nieuwe poot binnen

developing industrial and medical software remains the Louvain

het bedrijf, als gangmaker in de overgang van prototyping naar

engineering company’s core business. But since 2003 design has

manufacturing. Gevolg is dat het bedrijf nu doordrongen is, enerzijds

been making itself felt at Materialise in a highly original way. ‘Design

door het cerebrale, het cognitieve, het rationele, en anderzijds door

is the future of technology’, says creative director and head of MGX

het emotionele, het sensitieve, het elegante. Deze dichotomie tussen

division, Naomi Kaempfer.

alfa en bèta, tussen linker- en rechterhersenhelft, creëert een heel sterke identiteit voor het bedrijf.

Van Magics tot MGX

Most industrial companies that develop products intended for sale have a design department. It is not enough for a product to ‘work’, it also has to find its way to the consumer. At Materialise design has sneaked into the company in quite a different way – not

Voor de start van deze merkwaardige ontwikkeling moeten we even

to give existing technological products a ‘look’, but as a new arm of

terug in de tijd, naar het jaar 2003, toen de Amerikaans-Israëlische

the company, as the pacesetter in the transition from prototyping to

Naomi Kaempfer bij een internationaal architectenbureau in

manufacturing. The consequence is that the company is now infused

Nederland werd weggehaald door het Leuvense ingenieursbe-

on the one hand by the cerebral, the cognitive and the rational, and

drijf. ‘De intrede van design was voor sommigen in het bedrijf een

on the other by the emotional, the sensitive and the elegant. This

schok’, zegt de managing art director van MGX, de designpoot van

dichotomy between alpha and beta, between the left and right cere­

Materialise. ‘Sommigen zagen design als een spelletje, als flauwe

bral hemisphere is creating a very strong identity for the company.

kul. Heel snel hebben ze echter de grote meerwaarde ingezien die design kan leveren, zelfs voor een bedrijf dat zich specialiseert in

From Magics to MGX

software en medische en industriële prototypes. MGX werd plots hot

For the start of this remarkable development we have to go back in

en onze projecten kregen over de hele wereld een media-aandacht

time to 2003 when the Louvain engineering company headhunted

die niemand verwacht had. De productie van design is bovendien de

the American-Israeli, Naomi Kaempfer, from an international firm

noodzakelijke stap gebleken om de stap te zetten van het ontwik-

of architects in the Netherlands. ‘The entry of design was a shock

kelen van prototypes naar het vervaardigen en het vermarkten van

for some people in the company’, says the managing art director

eindproducten. Dat heeft er zelfs toe geleid dat design nu ook in de

of MGX , the design arm of Materialise. ‘Some of them saw design

industriële en medische afdelingen binnendringt.’

Het verhaal van MGX is uniek en daarom zo interessant. MGX is

as a game, as wishy-washy nonsense. However, they very quickly realised the big added value that design could supply, even for a

afgeleid van Magics, een 3D-software-applicatie van Materialise.

company that specialises in software and medical and industrial

Stichter en CEO van Materialise, Wilfried Vancraen, speelde al een

prototypes. MGX suddenly became ‘hot’ and our projects received

tijdje met de gedachte om design op een of andere manier in zijn

media attention throughout the world that nobody had expected.

bedrijf te introduceren. Toen hij voor een 3D-architectuurproject

What was more, the production of design appeared the necessary

rond het Centre Pompidou in contact kwam met Naomi Kaemp-

step in making the move from developing prototypes to making

fer, kreeg de oprichting van MGX een concrete vorm. De nieuwe

and marketing end products. This has even led to design now also

designcel biedt ontwerpers van allerlei slag de mogelijkheid om met

penetrating the industrial and medical divisions.’

nieuwe materialen en nieuwe digitale 3D-technieken – gedurende 15 jaar door Materialise op punt gesteld – aan de slag te gaan. Dank­

MGX ’ story is unique, which is why it is so interesting. MGX comes from Magics, a 3D software application by Materialise. Material-

zij de Magics-software, ontwikkeld door Materialise, en dankzij

ise’ founder and CEO, Wilfried Vancraen, had long been toying

3D-printingtechnologie kunnen de gekst mogelijke visuele beelden vertaald worden naar 3D materiële structuren. Dat technologische gegeven ligt aan de basis van MGX. Op 5 jaar tijd werden zo tientallen

with the idea of introducing design into his company in one way or

designproducten ontwikkeld en op de markt gebracht. ‘Zonder onze

concrete form. The new design unit offers designers of all kinds the

another. When he came into contact with Naomi Kaempfer for a 3D architecture project on the Centre Pompidou, setting up MGX took

| L | Detail | R | Hidden Dan Yeffet — 13 — | L | Quin | R↑ | Gyroid Batsheba Grossman | R↓ | Black Honey Arik Levy

kwintessens 2008·4

1213

technologie kunnen deze producten niet gemaakt worden’, zegt

opportunity to work with new materials and new digital 3D tech-

Naomi Kaempfer. Onze producten verbazen de mensen. Het is alsof

niques perfected by Materialise over 15 years. The Magics software,

de regels van de fysica totaal overboord gegooid worden. Achter elk

developed by Materialise, and 3D printing technology mean that the

van de producten schuilt een algoritme. Zonder dat algoritme is het

craziest imaginable visual images can be translated into 3D physical

niet mogelijk het ding te maken. U kan begrijpen wat een uitdaging

structures. That technological fact is the basis of MGX . Over 5 years,

dit betekent voor de designers’.

dozens of designer products have been developed and brought to

De ‘uitstraling’ van het licht

market. ‘These products could not be made without our technology’, says Naomi Kaempfer. And our products amaze people. It is as if the

Designverlichting vormt de hoofdbrok binnen de productie van

laws of physics had been completely tossed overboard. Behind each

Materialise.MGX. In mindere mate worden ook kleine meubelen,

product there lurks an algorithm. Without that algorithm, you can-

interieurobjecten en accessoires geproduceerd. De keuze voor

not make the thing. You can understand what a challenge that means

verlichting is weldoordacht. In de eerste plaats is het de persoon-

for the designers’.

lijke keuze van stichter Wilfried Vancraen, omwille van de grote traditie van verlichting in de Belgische industrie. De keuze werd ook

The ‘aura’ of light

bepaald door de prijsvork waarin de designproducten, gebaseerd op

Designer lighting makes up the majority of Materialise.MGX ’ pro-

dure technologie, zouden terecht komen. Art design heeft een plaats

duction. To a lesser extent they also produce small items of furniture,

veroverd in de verlichtingsindustrie en daarin is een ‘redelijk hoge

ornaments and accessories. The choice of lighting is well-thought

prijs’ aanvaardbaar. Andere factor die heeft meegespeeld is het feit

out. In the first place it is the personal choice of the founder, Wilfried

dat de mechanische eisen voor verlichting minder hoog zijn dan

Vancraen, because of the great lighting tradition in Belgian industry.

bijvoorbeeld voor een meubelstuk. Men moet er niet op zitten. Dat is

The choice was also determined by the price conundrum in which

van belang omdat men met nieuwe materialen te maken krijgt, die

designer products based on expensive technology could end up.

niet altijd even sterk zijn. En ten slotte heeft ook de ‘uitstraling’ van

Art design has made itself a place in the lighting industry in which

licht een rol gespeeld. Met een klein voorwerp kan je een hele ambi-

a ‘reasonably high price’ is acceptable. Another factor that played

ance en ervaringswereld creëren, en daar is geen enkele industriële

a part is the fact that the mechanical requirements for lighting are

ontwerper ongevoelig voor.

less severe than those for a piece of furniture, for example: you don’t

Van meet af aan kreeg Naomi Kaempfer de opdracht om een platform van designers te creëren. Dat moest zorgen voor een

have to sit on it. This is important because you are dealing with new materials that are not always as strong. And finally, the ‘aura’ of light

voortdurende stroom van nieuwe designproducten en een aparte

also played a part. You can create an entire ambiance and world of

‘uitstraling’ van het bedrijf. MGX werd het middel to materialise your

experience with a small object, and no industrial designer is indiffer-

dreams. Maar het samenbrengen van alfa en bèta is als het verenigen

ent to this.

van water en vuur. Niet gemakkelijk dus.

‘Het neemt zijn tijd om de twee werelden te combineren’, weet Naomi Kaempfer. ‘De benadering van de designer is totaal verschil-

From the outset Naomi Kaempfer was instructed to create a platform of designers. They had to produce a continuous supply of new designer products and give the company a separate ‘aura’. MGX

lend van die van de ingenieur. Hun taal is anders, hun manier van

became the means of ‘materialising your dreams’. But bringing

denken, hun cultuur, hun marketing, hun communicatie en hun

together alpha and beta is like uniting fire and water; not easy.

kwintessens 2008·4

marktsysteem. Er is een wereld van verschil tussen het aanprijzen van software of het verkopen van designproducten. Het grote voordeel dat designers hebben, is dat hun producten iedereen aanspreken, ook een arts of een ingenieur. Wij verkopen iets met een emotionele waarde. Op die manier hebben we ook meer warmte in het bedrijf gebracht. Ja, op vijf jaar tijd hebben wij de filosofie van het bedrijf sterk veranderd. Zoals wij gebruik maken van de technologie die de ingenieurs ontwerpen, zo zie ik ook de andere divisies elementen assimileren die wij aanbrengen. De wijze van communiceren naar buiten bijvoorbeeld. Wij tonen hen zelfs de weg naar de productie en de consumptiemarkt en dat geeft ons heel wat krediet binnen het bedrijf.’

Designers kweken konijnen MGX nam een schare internationaal vermaarde designers, architecten en interieurontwerpers onder de arm om de algoritmes van de technologie om te zetten in designvoorwerpen. Conditio sine qua non is dat de designer in kwestie goed met 3D overweg kan. Het designteam is organisch samengesteld, zodat er voortdurend nieuwe ideeën binnensijpelen. Ieder jaar werken de designers rond een bepaald thema.

In 2004 werd logischerwijze gestart met het verhaal van de technologie. ‘Wij wilden tonen hoe onze technologie eruit ziet als ze vertaald wordt naar artistieke materiële structuren’, aldus Kaempfer.

Het volgende thema was een knipoog naar het credo ‘Form Follows Function’ van de Amerikaanse architect, tevens grondlegger van het functionalisme, Louis Sullivan. ‘Design volgt de mechanica van het product. Wij vertalen dat als: ‘Design volgt de mathematische formule van het product’. De digitale vormen gaan altijd uit van een formule waarmee de designers aan de slag moeten’, verklaart Kaempfer. ‘Elk jaar willen we één aspect van onze brand in het daglicht stellen. In 2006 was dat customisation, de mogelijkheden die wij

‘It takes time to combine two worlds’, as Naomi Kaempfer knows.

kunnen bieden aan de consument om zijn eigen stem in het product

‘The designer’s approach is totally different from that of the engineer.

te integreren. Dat kan via de structuur, het logo, de kleur, de materi-

Their language is different, their way of thinking, their culture, their

aalkeuze. Met de sterke computers waarover wij vandaag beschik-

marketing, their communication and the operation of their markets.

ken is het mogelijk de digitale instrumenten aan te reiken om dat te

There is a world of difference between recommending software

verwezenlijken. Dat is van groot belang in een tijdperk waarin de

and selling designer products. The big advantage that we designers

kleine winkeltjes vervangen zijn door grote shopping malls.’

have, is that our products appeal to everyone, even a doctor or an

Het meest artistieke thema tot nog toe werd in 2007 gelanceerd,

engineer. We are selling something with an emotional value. This

onder de noemer Private Collection. Iedere kunstenaar/ontwerper

means we have also brought more warmth to the company. Yes, in

werd aangespoord een persoonlijke touch te geven aan zijn object.

five years we have greatly changed the company’s philosophy. As we

Best wordt dit geïllustreerd in This is designed especially by me for

use the technology that the engineers have developed, they also see

you with love van architecte Amanda Levete. De handgeschreven

the other divisions assimilating things that we are making happen.

zin wordt in één ruk neergepend en in één vorm gegoten, met een

The method of communication to the outside, for example. We even

door elektrolyse samengestelde legering van koper en nikkel. De

show them the way to production and the consumer market and that

aangereikte technologie zit hem hier in het nieuwe materiaal. In

gives us a great deal of credit within the company.’

de ogen van de ontwerpster krijgt het voorwerp een plaats op het nachttafeltje om dienst te doen als condoomhouder. Van een nieuwe applicatie gesproken.

Zeer opvallend is ook de plafondverlichting in polyamide, door Dan Yeffet. De vingerafdruk van de kunstenaar is in de kunststof

Designers breed rabbits MGX took a host of internationally renowned designers, architects and interior designers under its wing to convert the algorithms of the technology into designer objects. The sine qua non is that the

verwerkt. Dit kan dus per definitie uitgebreid worden tot de vinger-

designer in question can hit it off with 3D. The design team has been

afdruk van de consument. Andere ontwerpers die aan het project

put together organically, so that there are always new ideas trickling

meewerkten zijn Luc Merx, Arik Levy, Assa Ashuach, Ross Lovegrove,

in. Each year the designers work on a particular theme.

Bathsheba Grossman, MAXIMAL design, One & Co en Lars Spuy-

In 2004, logically enough, they started out from the technology.

broek. Van deze laatste, architect in Rotterdam en professor aan het

‘We wanted to show what our technology looks like when it is

Georgia Institute of Technology in Atlanta, noteren we de uitspraak:

translated into artistic physical structures’, says Kaempfer. The

‘We should breed objects like we breed rabbits’. We verduidelijken:

following theme gave a nod to the credo ‘Form Follows Function’

‘Vandaag kunnen we direct een object ‘printen’ op basis van digitale

of⁄the American architect, Louis Sullivan, who was also a pioneer of

informatie. Sjablonen zullen verdwijnen. Mensen hebben nog geen

functionalism. We translate this as: ‘Form follows the mathematical

| L↑ | Palea Dan Yeffet | M↑ | Minishakes Arik Levy | R↑ | Bunnylamp Marijn Vink | L↓ | Chaos Strand + Hvass | R↓ | Twister Janne Kyttannen — 15 — | L↑ | Damned Luc Merx | R↑ | One Shot Patrick Jouin | ↓ | Creepers · Lionel Theodore Dean

kwintessens 2008·4

1415

function of the product’. The digital forms always proceed from a formula with which the designers have to work’, explains Kaempfer.

‘Each year we want to put the spotlight on one aspect of our brand.

In 2006 it was customisation, the opportunities we can give the consumer to make his own voice heard in the product. This can be done via the structure, the logo, the colour, the choice of material.

With the powerful computers we have today it is possible to provide the digital tools to make this happen. This is of great importance in a time when small shops are being replaced by great shopping malls.’

The most artistic theme up to now was launched in 2007, under the name Private Collection. Every artist/designer was encouraged to give a personal touch to his or her object. This is best illustrated in ‘This is designed especially by me for you with love’ by architect Amanda Levete. The hand-written sentence was jotted down in one go and cast in a mould using an electrolytically produced alloy of copper and nickel. The technology supplied fits in with the new material. In the eyes of the designer, the object has a place on the bedside table as a condom holder. Talk about a new application.

Another very striking design is the polyamide ceiling lighting by Dan Yeffet. The artist’s fingerprint is worked into the plastic. This can by definition be extended to the consumer’s fingerprint. Other designers who helped with the project are Luc Merx, Arik Levy, Assa Ashuach, Ross Lovegrove, Bathsheba Grossman, MAXIMAL design, One & Co and Lars Spuybroek. From the last of these, an architect in Rotterdam and professor at the Georgia Institute of Technology in Atlanta, we would like to note the pronouncement: ‘We should breed objects like we breed rabbits’. To clarify: ‘Today we can ‘print’ an object directly from digital information. Templates will disappear.

People still have no idea what an unbelievable change in technology this means – or what it means for design. Objects can now become ‘a series of objects’, as in a family or species – such as zebras, or oak idee wat een ongelooflijke verandering dat betekent in de technolo-

trees, or strawberries, or – obviously – people: no two are the same,

gie. En wat dat betekent voor design; objecten kunnen nu ‘een reeks

but they are sufficiently alike to be recognised.’

van objecten’ worden, zoals in een familie of een soort. Zoals zebra’s,

In the meantime MGX is not restricting itself to producing its own

of eiken, of aardbeien, of – uiteraard – mensen: geen twee zijn gelijk,

collection. The company also makes its knowledge available to third

maar ze zijn voldoende gelijkend om te worden herkend.’

parties, be they artists, architects, designers or even designers in the

Ondertussen beperkt MGX zich niet tot de productie van een eigen

cosmetics or jewellery industry. In some cases this happens anony-

collectie. Het bedrijf stelt zijn kennis ook ter beschikking van derden,

mously, in others the client is pleased to give prominence to the MGX

hetzij kunstenaars, architecten, designers of zelfs ontwerpers in de

name, which has itself become a strong brand.

cosmetica- of de juwelenbranche. In sommige gevallen gebeurt dat anoniem, in andere gevallen pakt de opdrachtgever graag uit met de naam van MGX, die zelf een sterke brand geworden is.

Het verhaal van MGX is een interessant experiment omdat het

The story of MGX is an interesting experiment because it stands a number of rules on their heads. It proves that technology and design can go hand in hand and that in that marriage design does not necessarily have to be subject to the law of the strongest. It

een aantal wetmatigheden op zijn kop zet. Het bewijst dat tech-

proves that creative input can mean a boost for technology. It proves

nologie en design hand in hand kunnen gaan en dat design in dat

that technology does not necessarily have to show the way to the

huwelijk niet noodzakelijk de wet van de sterkste moet ondergaan.

end product, and that design can do so as well. Furthermore, MGX

Het bewijst dat creatieve inbreng een boost kan betekenen voor tech-

shows the opportunities for individualising the product that add a

nologie. Het bewijst dat het niet noodzakelijk de technologie is die de

new dimension to the term ‘serial production’. Are designers now

weg naar het eindproduct moet tonen, maar dat ook design dit kan

becoming rabbit breeders? Admit it, you didn’t think of it.

doen. MGX toont bovendien mogelijkheden inzake individualisering van het product die een nieuwe dimensie toevoegen aan het begrip ‘seriewerk’. Worden designers nu konijnenkwekers? Geef toe, zo had u het nog niet bekeken.

kwintessens 2008·4

Casimir en het label Vlaemsch( )

C h r i s t o p h e D e S c h a uvr e

Casimir and the Vlaemsch( ) label

Er zijn vele wegen, maar er is geen Rome, zo titelde een eindwerk van Casimir ten tijde van zijn opleiding Industriële Vormgeving.

Het is illustratief voor ’s mans visie op werk en leven. Zijn in 2004 opgerichte designlabel Vlaemsch( ) kreeg op de Design Management

There are many roads, but there is no Rome, was the title of a thesis dur-

Europe Awards een eervolle vermelding. Een erkenning voor hard

ing Casimir’s Industrial Design course. It is illustrative of the man’s

werk, zo vindt Casimir, maar hij zou zichzelf niet zijn, mocht hij

vision of work and life. His Vlaemsch( ) design label, established in

daarin berusten.

2004, received an honourable mention in the Design Management

Vlaemsch( ) staat wereldwijd bekend om eigenzinnige producten.

Het label koos van meet af aan om producten te industrialiseren en

Europe Awards. A recognition of hard work Casimir reckons, but he wouldn’t be himself if he thought this was enough.

is dus géén ontwerperscollectief. ‘Een belangrijke nuance’, beklem-

Vlaemsch( ) is known throughout the world for idiosyncratic

toont Casimir. ‘De producten staan centraal. Het label staat voor een

products. From the outset the label chose to industrialise products

filosofie die al deze producten aan elkaar bindt.’ Na zijn opleiding

and is thus not a designers’ cooperative. ‘An important nuance’,

startte de man die zijn achternaam van ondergeschikt belang vindt,

Casimir stresses. ‘The products are central. The label represents a

met een eigen bureau als vormgever in de ruimste zin van het woord.

philosophy that binds all those products to one another.’ After his

‘Grafische vormgeving, corporate identities, interieurs, beursstanden,

training, the man who considers his surname of minor importance,

noem maar op. Ik ging erg breed. Tegelijkertijd, en meer als hobby

started his own studio as a designer in the widest sense of the word.

eigenlijk, maakte ik meubelen. Maar je weet hoe dat gaat: je stelt

‘Graphical design, corporate identities, interiors, exhibition stands,

eens tentoon, mensen tonen interesse, hier en daar volgt een bestel-

to name but a few. I went very wide. At the same time, and more as a

ling en voor je het weet, zit je met een collectie die een eigen leven

hobby actually, I made furniture. But you know how it goes: you run

gaat leiden.’

an exhibition, people show interest, an order comes in now and then

De ontwerper had al snel een eigen vormentaal te pakken en kreeg daarvoor in 1994 ook de Cultuuronderscheiding van de Provincie Limburg, ook al was de meubelcollectie toen nog niet gewor-

and before you know it you have a collection leading a life of its own.’

The designer acquired his own design ‘language’ very quickly and for this he also received the ‘Cultuuronderscheiding’ from the

teld in een professionele structuur. ‘Ik stootte al snel op de grenzen

Province of Limburg in 1994, even though his furniture collection

van de mogelijkheden en de limieten van het procedé. Er was geen

was not yet rooted in a professional structure. ‘I very quickly came

professionele productie en op vlak van de logistiek was het behelpen.

up against the limits of the possible and the limitations of the proc-

Ik maakte ook vrij grote, massief houten meubelen, die met enige

ess. There was no professional production and in terms of logistics it

omzichtigheid behandeld moesten worden. Transport betekende

was ramshackle. I also made fairly big pieces of solid wood furniture,

dus opletten voor beschadiging en voor de invloed van veranderende

which had to be treated with some care. Hence transporting it meant

klimatologische omstandigheden. Bijgevolg was er een hoge instap-

looking out for damage and the effect of altered climatic conditions.

kost. Potentiële verdelers gaan niet zomaar een collectie aankopen

Consequently there was a high entry cost. Potential dealers just

van 10 tot 15 000 euro als die ook nog eens erg veel plaats inneemt.’

aren’t going to buy a collection running from 10 to 15,000 euro if it

Behelpen was de boodschap dus, niettegenstaande zijn vennoot-

takes up an awful lot of space.’ Hence the message was ‘making do’,

schap in 2000 de Henry van de Velde Prijs voor Beste Bedrijf kreeg.

although his company received the Henry van de Velde Prize for Best

Casimir zat op het juiste spoor, maar hij is er de mens niet naar om

Company in 2000. Casimir was on the right track, but he is not a man

blind verder te gaan op dezelfde weg.

to continue down the same route virtually blindly.

| L | Poutrel | R | Kruis Casimir C © Annick Geenen

kwintessens 2008·4

Plan en strategie

1617

Plan and strategy

‘Om de drie à vier jaar heb ik een nieuwe uitdaging nodig’, zegt de

‘Every three to four years I need a new challenge’, says the affable Lim-

minzame Limburger. Hij broedde op nieuwe ideeën en één daarvan

burger. He hatched new ideas and one of them grew into a new project:

groeide uit tot een nieuw project: een label waaronder producten

a label under which products would be industrially manufactured, so

industrieel vervaardigd zouden worden, zodat zij minder onderhe-

that they would be less subject to the limitations of materials technol-

vig zouden zijn aan materiaaltechnische beperkingen, zoals dat bij

ogy as was the case with his furniture. This time Casimir worked a

zijn meubelen het geval was. Deze keer werkte Casimir op voorhand

structure out beforehand. ‘Although my furniture was the result of a

wel een structuur uit. ‘Terwijl mijn meubelen voortkwamen uit

hobby that got out of hand, I wanted my new project to have a solid

een uit de hand gelopen hobby, wilde ik mijn nieuwe project goed

foundation and take the time to do it. It took me a whole year to write

onderbouwen en daar ook alle tijd voor nemen. Een jaar lang heb ik

down the entire Vlaemsch( ) story down to a logo, an identity, a phi-

het hele verhaal van Vlaemsch( ) zitten uitschrijven, tot en met een

losophy, a product range, a market analysis – at last, Vlaemsch( ) was

logo, een identiteit, een filosofie, een productengamma, een markt-

there down to the last detail on paper. There was a business plan with

analyse ... enfin, Vlaemsch( ) stond tot in de puntjes op papier. Er is

a well-considered marketing strategy. The strategy was quite aggres-

een bedrijfseconomische blauwdruk gemaakt met een weloverwo-

sive in the sense that we would organise all the campaigns ourselves,

gen marketingstrategie. Die strategie was vrij agressief, in de zin dat

that we would ginger up the press and thereby create demand.’

we alle acties zelf zouden organiseren, dat we de pers zouden warm maken om zo een vraag te creëren.’

Vlaemsch( ) would become everything that Casimir could not: industrial instead of artisanal, an active instead of a passive

Vlaemsch( ) zou alles worden wat Casimir niet kon zijn: industri-

approach to the market. Furthermore, it wanted to present a product

eel in plaats van ambachtelijk, een actieve in plaats van een passieve

range at a competitive, honest price, containing products that every-

marktbenadering. Bovendien wilde het een productassortiment

one needs supplemented by carefully chosen accessories. ‘Every one

presenteren met een competitieve, eerlijke prijs, waarin producten

needs chairs, but not a chaise longue’, he clarifies.

zitten die iedereen nodig heeft, aangevuld met zorgvuldig gekozen

In August 2004 Casimir got three people round the table to join

accessoires. ‘Stoelen heeft iedereen nodig, een chaise longue niet’,

him. ‘A marketeer and two financiers, since we needed 500,000 euro

verduidelijkt hij.

to bridge the first three years. Half of this went on the start up with

In augustus 2004 kreeg Casimir drie mensen rond de tafel die zouden meestappen in het plan. ‘Eén marketeer en twee financiers.

the entire marketing campaign and the ten products that we would initially be showing as prototypes, and then developing further

We hadden immers nood aan 500 000 euro om de eerste drie jaar

into a product line.’ Although the preview was booked for Hasselt

te overbruggen. De helft daarvan ging naar de opstart met de hele

showt smaak, Casimir only really christened the Vlaemsch( ) label

marketingcampagne en de tien producten die we eerst in prototype

at Interieur 04. ‘Simplicity, sobriety, humour, a touch of surreal-

zouden tonen, om dan verder uit te werken tot een productlijn.’

ism, and quality, those are the key words for Vlaemsch’, was what it

Hoewel de avant-première was weggelegd voor Hasselt showt smaak,

said in the press, who were not, by the way, all that clear about the

hield Casimir het label Vlaemsch( ) pas echt boven de doopfont op

obligatory brackets in the logo. The exhibits then included the ‘stool’

Interieur 04. ‘Eenvoud, nuchterheid, humor, een tikje surrealisme,

Annual (a slice of birch trunk as a seat) by Leon Ransmeier, the almost

én ook kwaliteit, dat zijn de trefwoorden van Vlaemsch’, zo stond er

iconic Bootbag by Saskia Marcotti, the Deer-deer’s head in birch ply

toen te lezen in de pers, die toen trouwens nog niet klaar bleek voor

by Augustin Scott de Martinville, who in the meantime is gaining

de obligate haakjes van het logo. Werden toen getoond: onder meer

critical acclaim with the Big-Game collective.

het ‘krukje’ Annual (een schijf van een berkenstam als zitje) van Leon Ransmeier, de bijna iconische Bootbag van Saskia Marcotti en de

Disillusionment

Deer-hertenkop uit berktriplex van Augustin Scott de Martinville,

‘The reactions were very positive, but after Interieur came disil-

die intussen met het collectief Big-Game het mooie weer maakt.

lusionment’, remembers Casimir. ‘One investor cried off from the

Ontnuchtering

plan because he said he had no feeling for unmeasurable cultural products and because he saw no other examples on which he could

‘De reacties waren erg positief, maar na Interieur volgde de ontnuch-

rely. We wanted to do something new and the investor didn’t want

tering’, herinnert Casimir zich. ‘Eén investeerder zag af van het plan

to take the risk. Well, we thought that the problem would be sorted

omdat hij zei geen voeling te hebben met het onmeetbare cultuur-

out quickly, as we had found the first two investors quickly, so a third

product en omdat hij geen andere voorbeelden zag waarop hij zich

one should also happen quickly. It turned out differently! We criss-

kon baseren. Wij wilden iets nieuws doen en de investeerder wilde

crossed the whole of Belgium, talked to all the investors, risk capital-

het risico niet nemen. Nu ja, we dachten dat het euvel snel verhol-

ists, and business angels we came across, but no-one was interested.

pen zou zijn, want de eerste twee investeerders hadden we snel

Even worse: the remaining financier also bailed out and the whole

gevonden, een derde zou dus ook wel snel gaan. Draaide dat even

thing was taking too long for my marketeer, so he disappeared too.’

anders uit! We hebben heel België doorkruist, langs alle investeerders, durfkapitalisten en business angels, maar niemand was bereid.

With the Milan design week coming up that was a minor disaster.

Max Borka reported as follows in De Morgen on 23 April 2005: ‘The

Sterker nog: ook de overblijvende financier stapte eruit en voor mijn

idea that, despite the great interest, things are not yet necessarily going

marketeer duurde het allemaal te lang en ook die was dus weg.’

well for the newcomers may be apparent from the fact that Casimir

Met de designweek van Milaan voor de deur was dat een kleine

– good for a Culture Prize from the Flemish Community this year, mark

ramp. Max Borka rapporteerde als volgt in De Morgen van 23 april

you – was forced to cancel the presentation of his new Vlaemsch brand

2005: ‘Dat het de nieuwkomers ondanks de grote interesse nog niet

at the last moment. Or how design – certainly in Flanders – is initially

noodzakelijk goed gaat, mocht ook blijken uit het feit dat Casimir

also a question of blood, sweat and tears.’ Casimir: ‘The only thing I

– dit jaar goed voor een Cultuurprijs van de Vlaamse Gemeenschap

could do was to cancel the presentation. I was standing there, com-

nota bene – zich op het laatst gedwongen zag de presentatie van

pletely alone, with a premature child that didn’t seem viable.’

kwintessens 2008·4

zijn nieuwe merk Vlaemsch te annuleren. Of hoe design – zeker in

Ends and means

Vlaanderen – in de eerste plaats ook een kwestie is van bloed, zweet

But Casimir wouldn’t be Casimir if he didn’t cling on to his project

en tranen.’ Casimir: ‘Ik kon niet anders dan de presentatie annuleren.

and still make a final attempt to get Vlaemsch( ) under way. ‘I had a

Ik stond er helemaal alleen voor, met een prematuur kind dat niet

gap of 250,000 euro that I would have to fill anyway even if I gave up

levensvatbaar bleek.’

on Vlaemsch( ). However, it’s your baby, so you try to do everything

Doel en middelen

you can to give it life. I then just went and borrowed money from friends and was going to let everything depend on the commercial

Maar Casimir zou Casimir niet zijn als hij zich niet vastbeet in zijn

impact of the Maison & Objet exhibition. I gritted my teeth and

project en alsnog een finale poging zou ondernemen om Vlaemsch( )

presented order forms to anyone who showed an interest bearing

op gang te krijgen. ‘Ik had een put van 250 000 euro die ik sowieso

the words: ‘as soon as the money is in our account, we will ensure

had moeten vullen, ook al stopte ik met Vlaemsch( ). Het is toch je

that your products are delivered.’ Two weeks after the exhibition the

kind, dus probeer je er alles aan te doen om het leven te geven. Ik

money began to come in and we started production. It was a great

ging dan maar geld lenen bij vrienden en zou álles laten afhangen

gamble but we managed to finish that year with 100 customers.’

van de commerciële impact van de Maison & Objet-beurs. Ik trok

Vlaemsch( ) has now made a profit for three years in succession

mijn stoute schoenen aan en legde bestelbons voor aan eenieder die

and, besides its good numbers, can also present a striking identity

interesse had, met de melding: ‘zodra het geld op onze rekening staat,

and an internationally esteemed range of small items of furniture

zorgen wij ervoor dat je producten geleverd worden’. Twee weken

and accessories. That should win new investors over, since Casimir

na de beurs begon het geld binnen te komen en zijn we de productie

believes that the Vlaemsch( ) story can and must be expanded further.

gestart. Het was een grote gok, maar dat jaar hebben we toch kunnen

‘We already have four people permanently employed, backed up by

afsluiten met 100 klanten.’

Intussen is Vlaemsch( ) al drie jaar op rij winstgevend en kan

a number of specialists with whom we work with on a regular basis’, which clinches it. He even compares them with a group of satellites

het naast die goede cijfers ook een opvallende identiteit en een

orbiting Vlaemsch( ) and passing on information where necessary.

internationaal gewaardeerd assortiment van kleine meubelen en

A lawyer, a notary, a web designer, a photographer; Casimir delib-

accessoires voorleggen. Dit zou nieuwe investeerders over de streep

erately chooses professional people because he is convinced that a

moeten trekken, want Casimir vindt dat het Vlaemsch( )-verhaal nog

quality approach always pays in the long term. ‘Meanwhile Heidi

verder kán en móet worden uitgebouwd. ‘Intussen hebben we vier

Lens is the manager who keeps Vlaemsch( ) on the right lines. She has

mensen in vaste dienst, aangevuld met een aantal specialisten met

an economics background, which makes her more appropriate for

wie we op regelmatige basis samenwerken’, klinkt het. Hij vergelijkt

the job than me, because my vision is not that of a manager. For me

hen zelfs met een groepje satellieten die rond Vlaemsch( ) draaien

it’s not about making money but about creating beauty. The money is

en informatie doorsturen wanneer dat nodig is. Een raadsman, een

the means of achieving that end. That makes be a bad entrepreneur,

notaris, een webdesigner, een fotograaf; Casimir kiest bewust voor

because my goal is wrong. Incidentally, I realised from the outset that

professionele mensen omdat hij ervan overtuigd is dat een kwali-

I wouldn’t earn any money from it for the first twenty years.’

tatieve benadering op lange termijn steeds loont. ‘Intussen is Heidi Lens de manager die Vlaemsch( ) in goede banen leidt. Zij heeft een

Casimir furniture

economische achtergrond en is daarom meer geschikt dan ik, want

However, the fact that Vlaemsch( ) is now profitable, means that

mijn visie is niet die van een manager. Het is mij niet om geldgewin

Casimir has more time available for his own furniture under the

te doen maar om het creëren van schoonheid. Het geld is het middel

clear name ‘Casimir Meubelen’. He has set up his own website, pre-

om dat doel te bereiken. Dat maakt van mij een slechte ondernemer,

cisely because the Casimir banner already has many connotations.

want mijn doel is verkeerd. Ik besefte trouwens van meet af aan dat ik

‘Casimir stands for the person I am, who identifies design talent for

er de eerste twintig jaar geen geld aan zou verdienen.’

Vlaemsch( ) and also does the development of its products, but at the

Casimir meubelen Dat Vlaemsch( ) nu evenwel rendabel wordt, maakt dat Casimir meer

same time also for the designer who does interior projects from time to time. And shortly there will also be Mooseum.’

Business is a process of falling and getting up and Casimir too has

tijd vrijmaakt voor zijn eigen meubelen, onder de duidelijke noemer

emerged from it as an old hand. ‘I have seen that things sometimes

‘Casimir Meubelen’. Hij heeft daarvoor een eigen website opgezet, net

do not go as you might like, but that’s life. From the beginning I’ve

omdat de Casimir-vlag intussen vele ladingen dekt. ‘Casimir staat

concentrated on Vlaemsch( )’s products; after all, I looked for and

immers voor de mens die ik ben, die designtalent identificeert voor

found them myself and secured them in a well-thought out contract.’

Vlaemsch( ) en ook de ontwikkeling doet van die producten, maar

That contractual system is based on royalties, because according to

tegelijk ook voor de ontwerper die af en toe interieurprojecten doet.

Casimir that is the most honest system for sharing both the risk and

En binnenkort komt daar nog Mooseum bij.’

Ondernemen is een proces van vallen en opstaan en ook Casimir

success among the parties involved. ‘As a label you believe in a product the designer believes in as well, otherwise he would never have

is er gepokt en gemazeld uitgekomen. ‘Ik heb gezien dat de dingen

designed it; but if you want to develop it and market it, it must also

soms niet lopen zoals je ze graag zou willen, maar dat is het leven.

be producible at an acceptable price since Vlaemsch( ) products must

Van meet af aan heb ik me geconcentreerd op de producten van

be affordable by the ordinary consumer. When you work it out, the

Vlaemsch( ); ik heb die zelf bij elkaar gezocht en met een goed uitge-

production cost mustn’t make up more than 20 to 22 percent of the

kiend contract vastgelegd.’ Dat contractuele systeem is gebaseerd op

selling price, at most. If that isn’t possible, then we don’t start. The

royalty’s, omdat het volgens Casimir het meest eerlijke systeem is

royalty system means that we share the responsibility for achieving

om zowel het risico als het succes te verdelen over de partijen die zich

commercial success or otherwise with the designer. So far as that is

engageren. ‘Als label geloof je in een product waar ook de ontwerper

concerned, from the beginning we have been terribly professional.

zelf in gelooft, anders zou hij het nooit ontworpen hebben; maar als

With hindsight, at the time we were sitting round the table for the

— 19 — Kist N° 1 Casimir C © Annick Geenen

kwintessens 2008·4

je het wil ontwikkelen en commercialiseren, moet het ook produ-

1819

financing, I should have had everything put in a cast-iron contract,

ceerbaar zijn aan een aanvaardbare prijs. Vlaemsch( )-producten

but because of the enthusiasm and the pressure of work that went by

moeten immers voor gewone consumenten betaalbaar zijn. Als je het

the board. Those are the mistakes you make, but that’s part of being

uitrekent, mogen productiekosten maximaal 20 à 22 procent van de

an entrepreneur.’

verkoopsprijs innemen. Is dat niet mogelijk, dan beginner we er niet aan. Dankzij het royaltysysteem delen we de verantwoordelijkheid met de ontwerper in het al dan niet realiseren van een commercieel

End-to-end Vlaemsch( ) is an end-to-end company; only development and mar-

succes. Wat dat betreft, zijn we van meet af aan erg professioneel

keting come together at its premises in Houthalen. ‘At the moment

geweest. Achteraf beschouwd had ik op het moment dat we aan tafel

we have 1000 m2 available for storage, office and studio. We make the

zaten voor de financiering alles in een contract moeten laten gieten,

prototypes and look after the industrial design so that the product

maar dat was door het enthousiasme en de drukte blijven liggen. Dat

can be made elsewhere under optimum conditions and with maxi-

zijn fouten die je maakt, maar dat hoort bij het ondernemerschap.’

mum quality. We also develop the packaging, but we do not produce

Kop-staart

it ourselves. We do not invest in machines because you are then limiting your own opportunities. That would detract from the diver-

Vlaemsch( ) is een kop-staartbedrijf; alleen het ontwikkelen en het

sity of Vlaemsch( )’s product range. As an end-to-end company, the

commercialiseren komen samen in de vestiging in Houthalen. ‘Op

great risk is – and we saw that recently – that a product line may be

dit moment hebben we 1000 m2 beschikbaar voor opslag, kantoor en

of insufficient quality. Then you are left sitting with a delivery worth

atelier. We maken de prototypes en zorgen voor de industriële vorm-

a few thousand euros that you can do nothing with. That is a blow

geving zodat het product elders in optimale omstandigheden en met

that hurts. If you outsource production, you can only try to keep the

een maximale kwaliteit geproduceerd kan worden. Ook de verpak-

margin of error down to the minimum.’

king ontwikkelen we, maar produceren we niet zelf. We investeren niet in machines omdat je jezelf dan beperkt in mogelijkheden. Dat

Vlaemsch( ) is not yet at its limits, but a new injection of finance would be desirable in order to give the infant rather more breath-

zou dan afbreuk doen aan de verscheidenheid in het producten-

ing space. Distribution is organised as efficiently as possible and,

gamma van Vlaemsch( ). Het grote risico als kop-staartbedrijf is – en

building on Casimir’s customer database, Vlaemsch( ) can already

dat hebben we onlangs meegemaakt – dat een productielijn kwalita-

call on a network of some 500 dealers who are being documented as

tief ontoereikend kan zijn. Dan zit je met een levering ter waarde van

thoroughly as possible. ‘That should allow us to do some rationalis-

enkele duizenden euro’s waar je niets mee kan aanvangen. Dat is een

ing in the future. We are collecting as much data as we can: who buys

klap die pijn doet. Als je de productie uitbesteedt, kan je alleen maar

and sells your products, and how, how much room is there in the

proberen om de foutenmarge tot het minimum te beperken.’

showroom, what other brands do they sell, what is their turnover?

kwintessens 2008·4

| L | Moose Big-Game | M | Leather and Plastic Chair Front Design | R | Bootbag Saskia Marcotti

Vooralsnog zit Vlaemsch( ) nog niet aan zijn limiet, maar zou een nieuwe financiële injectie wenselijk zijn, om het kind nog wat meer

It cannot be ruled out that in future we will be screening better or adjusting where there are regional overlaps, but up to now we have

ademruimte te geven. De distributie wordt zo efficiënt mogelijk

always employed an open strategy. Anyone who can and will con-

georganiseerd en verder bouwend op de klantendatabank van Casi-

tribute the Vlaemsch( )’s sales and expansion, is welcome’, he decides.

mir, kan Vlaemsch( ) zich intussen beroepen op een netwerk van zo’n 500 dealers die zo goed mogelijk geficheerd worden. ‘Dat moet toe-

Reinvesting know-how

laten om in de toekomst meer te gaan rationaliseren. We verzamelen

Casimir attaches very great importance to the original story as

zoveel mogelijk gegevens: wie koopt en verkoopt je producten en

he wrote it down in his business plan. Vlaemsch( ) is and remains

op welke manier, hoeveel ruimte is er in de toonzaal, welke merken

independent and starts out from its own strength as an idiosyncratic

worden er nog verkocht, welke omzet wordt er gedraaid? Het is niet

label, but there are also plans to make the know-how available to use

uitgesloten dat we in de toekomst beter gaan screenen of bijsturen

for young designers and start a kind of agency. ‘Compare it with the

waar regionale overlappingen zijn, maar tot nu toe hebben we altijd

music industry where the whole game is usually to support creative

een open strategie gehanteerd. Iedereen die kan en wil bijdragen tot

talents in legal and commercial terms, build up and optimise con-

de verkoop en de uitbouw van Vlaemsch( ), is welkom’, besluit hij.

tacts with the press. There’s nothing like that in design.’

Knowhow herinvesteren

This agency could well be Casimir’s new challenge. Supported by the growth of Vlaemsch( ), he will be determinedly going to work on

Casimir hecht erg veel belang aan het oorspronkelijke verhaal zoals

it, well aware that every growth spurt is accompanied by growing

hij dat in zijn bedrijfsplan had uitgeschreven. Vlaemsch( ) is en blijft

pains. ‘In the long term we are thinking of plonking a building down

onafhankelijk en gaat uit van zijn eigen kracht als eigenzinnig label,

on the C -Mine site in Genk, so as to have more room, including a

al zijn er ook plannen om de knowhow in dienst te stellen van jonge

showroom. We are currently studying the possibilities and if we are

ontwerpers en een soort agency op te starten. ‘Vergelijk het met de

certain that the risks are covered, we hope to be in there by 2010.’

muzieksector, waar het heel gebruikelijk is om creatieve talenten

Being an entrepreneur is a question of ambition, managing is one

op juridisch en commercieel vlak te ondersteunen, contacten met

of choosing the right direction. If there is something that Casimir

de pers te leggen en te optimaliseren. In het designwereldje bestaat

blames the Belgian market for, it is the lack of guts and long-term

zoiets niet.’

vision. ‘Short-sightedness is deadly for any business. It is not because

Dat bureau zou wel eens Casimirs nieuwe uitdaging kunnen worden. Geruggesteund door de groei van Vlaemsch( ), zal hij daarin

your products are selling well today that they will still be doing so next week, let alone next year. I would rather regret a choice I have

even vastberaden te werk gaan, al beseft hij dat elke groeischeut

made than not have made a choice at all. That way at least I’m richer

gepaard gaat met groeipijn. ‘We denken er aan om op termijn een

for the experience. If our course doesn’t bring us in sight of land, at

gebouw neer te poten op de Genkse C -Mine-site, om meer ruimte

least we have the experience of the voyage. Ships lie safely in harbour,

te hebben, ook voor een showroom. We bestuderen nu de mogelijk-

but that’s not what they’re made for.’

heden en als we zeker zijn dat de risico’s gedekt zijn, dan hopen we daar tegen 2010 te zitten.’ Ondernemen is een kwestie van ambitie, managen een kwestie van richting kiezen. Als er iets is wat Casimir onze Belgische markt verwijt, dan is het het gebrek aan lef en een langetermijnvisie. ‘Kortzichtigheid is dodelijk voor elke onderneming. Het is niet omdat je producten vandaag goed verkopen, dat ze dat volgende week nog doen, laat staan volgend jaar. Ik beklaag me liever een keuze die ik gemaakt heb dan helemaal geen keuzes te maken. Zo ben ik tenminste een ervaring rijker. Als de koers geen land in zicht brengt, hebben we nog de reiservaring. Schepen liggen veilig in de haven, maar daarvoor zijn ze niet gemaakt.’

kwintessens 2008·4

2021

Kunnen we hardware ontwerpen zoals we software ontwerpen?

OpenStructures

Can we design hardware like how we design software?

T h o m a s L o mm e e

Meer mensen bedenken, delen en bespreken meer ideeën op meer

More people are having, sharing and discussing more ideas in more

plaatsen in een hoger tempo dan ooit in de wereldgeschiedenis.

places more quickly than at any other time in world history.

Michael Schrage, voormalig mededirecteur van het departement e-markets van MIT Media Lab

Michael Schrage, formerly co-director of the MIT Media Lab’s e-markets department

1 Context · Naar culturen van uitwisseling

1 Context · towards cultures of exchange

In een maatschappij waar de meest inspirerende ideeën en beelden,

In a society where the most inspiring ideas and images, from ingen-

van ingenieuze eeuwenoude technieken tot briljante nieuwe innova-

ious ancient techniques to brilliant new innovations, are, at most,

ties, nooit meer dan enkele muisklikken verwijderd zijn, begin-

a few clicks away, perceptions are shifting and processes are tweaked.

nen percepties te verschuiven en worden processen voortdurend bijgesteld.

We creëren culturen van uitwisseling. Omdat aan informatie

We are breeding cultures of exchange. Since information no longer comes with a price tag we’re opening up our minds, sketchbooks and hard-drives, sharing, rather than shielding, what we find.

geen prijskaartje meer hangt, openen we onze ogen, tekenblokken

Global collaborative efforts, like Wikipedia, are challenging – and

en harddrives om onze vondsten te delen in plaats van af te scher-

outperforming – the individual achievements of some of our bright-

men. Wereldwijde vormen van samenwerking, zoals Wikipedia,

est, leaving us with no other choice than to acknowledge the limits

zijn een geduchte – en succesvollere – concurrent voor de individuele

of our individual projects and participate in these larger collusive

prestaties van onze knapste koppen en laten ons geen andere keus

processes.

dan de limieten van onze individuele projecten te erkennen en mee te werken aan deze grootschalige onderhandse processen.

De wereld ligt aan onze vingertoppen en onze fascinatie voor

With the world at our fingertips, our fascination for the new is being complemented with a growing curiosity and respect for what has been. We have entered an age of rediscovery. Browsing our

alles wat nieuw is wordt gekoppeld aan een toenemende interesse

past in a quest for a better future, we are fertilizing ancient prin-

en respect voor wat geweest is. We leven in een tijd van herontdek-

ciples with modern know-how, breeding hybrid solutions for our

king. We gaan op zoek naar ons verleden met het oog op een betere

contemporary challenges. Surrounded by an ever growing pool of

toekomst, we blazen oude principes nieuw leven in met moderne

information it is no longer in our interest to accumulate knowledge

knowhow, we creëren hybride oplossingen voor onze hedendaagse

but rather to distill wisdom.

uitdagingen. Nu we omringd worden door een uitdijende zee van informatie hebben we er geen belang meer bij om kennis te vergaren, maar wel om wijsheid te distilleren.

We zijn verbonden met een netwerk dat elke dag slimmer wordt

Hooked up to a grid that is getting smarter every day, we are witnessing a phased decentralization of our infrastructure. Ten years ago our communication infrastructure shifted from a vertically organized shaft, where a few sources were spreading programmed

en zijn getuige van een geleidelijke decentralisatie van onze infra-

and manicured messages to the masses, towards a massive, horizon-

structuur. Tien jaar geleden is onze communicatie-infrastructuur

tal mouth-to-mouth organism, facilitating dialogue and collabora-

geëvolueerd van een verticaal gestructureerde zuil, waarbij perfect

tion between its peers while amassing intelligence and building up

geprogrammeerde boodschappen via enkele bronnen werden

intuition. Awareness and consciousness are clustering around blogs

doorgegeven aan de massa, naar een massief, horizontaal mond-

and wikis, dot-orgs are voicing our concerns and nations of shared

tot-mondorganisme dat zorgt voor een vlottere communicatie en

interest are introducing new versions of democracy at the time of

samenwerking tussen gelijken en tegelijk informatie verzamelt en

writing.

de intuïtie aanscherpt. Bewustzijn en besef scharen zich rond blogs

Massive energy and water infrastructures are fragmenting into

en wiki’s, dot-orgs geven lucht aan onze zorgen en groepen met

thousands of integrated, small-scale modular structures that are

gedeelde interesses introduceren nieuwe vormen van democratie

harvesting both energy and water from infinite streams rather than

terwijl we dit schrijven.

Massieve energie- en waterinfrastructuren versplinteren in dui-

draining limited reserves. Transportation infrastructures are evolving into service oriented networks, facilitating closed material cycles

zenden geïntegreerde, kleinschalige modulaire structuren die ener-

and thus converting drainage into supply in an attempt to optimize

gie en water winnen uit nooit opdrogende bronnen, in plaats van

flow and eliminate waste.

beperkte reserves uit te putten. Transportinfrastructuren ontwikkelen zich tot servicegerichte netwerken met gesloten materiaalcycli

Financial infrastructures are tweaked by informal economies in which dollars are bypassed by peer-to-peer transactions of goods,

en zo wordt afvoer omgezet in toevoer, in een poging de stromen te

services, knowledge and understanding. Money is no longer the only

optimaliseren en afval te beperken.

currency, and work is no longer the only means to make a living. In a

kwintessens 2008·4

Financiële infrastructuren worden omgevormd door informele economieën waarbij dollars plaats moeten maken voor transacties van goederen, diensten, kennis en begrip tussen gelijken. Geld is niet

society where consciousness is gaining market value and reputation is becoming the ultimate status symbol, we are redefining wealth.

Within this turbulent contextual geography, creative processes

de enige valuta meer en werken is niet de enige manier om aan de

are shifting, hereby challenging all parties to reallocate their skills

kost te komen. In een maatschappij waar bewustzijn een markt-

and respond to current changeovers. Our perception of designers

waarde krijgt en reputatie het ultieme statussymbool wordt, wordt

as cultivators of style is currently insufficient and no longer viable.

rijkdom opnieuw gedefinieerd.

Immersed in a pool of first-hand information, their esthetical skills

In die turbulente contextuele omgeving beginnen de creatieve processen te verschuiven en zo worden alle partijen gestimuleerd om hun competenties anders te gaan benutten en te reageren op de

are complemented with profound contextual understanding and opportunities to materialize this awareness through creation.

Rather than being solely sculptors, designers are becoming

huidige overgangen. Onze visie van designers als stijlontwerpers is

search engines, archeologists of innovation, scanning the past while

ontoereikend en past niet meer. Designers worden overspoeld door

filtering out patterns of applied wisdom as feasible models for the

informatie uit de eerste hand en hun esthetische vaardigheden wor-

future.

den gesterkt door een diepgaand contextueel inzicht en kansen om dit bewustzijn vorm te geven door middel van creatie.

Designers zijn meer dan alleen ontwerpers, ze worden zoekmotoren, archeologen van innovatie, snuffelen in het verleden en

Designers become hackers, generating new solutions by hotwiring existing loose ends, by mapping out the invisible synergies and short circuits that shape our environment in order to detect the hidden loop holes that need immediate attention. Designers become

filteren patronen van toegepaste wijsheid uit als werkbare modellen

entrepreneurs, experts of will, materializing visions through tangi-

voor de toekomst.

ble creation, proposing, rather than opposing, in a silent struggle for

Designers worden hackers die nieuwe oplossingen bedenken door

change. Designers become choreographers, elegantly outlining cir-

bestaande losse eindjes te doen vonken, door de onzichtbare syner-

cular, non-hazardous product life cycles that free consumption from

gieën en kortsluitingen in kaart te brengen die onze omgeving vorm

guilt and truly spur growth. Designers become stuntmen, constantly

geven om zo de verborgen achterpoortjes op te sporen die onmid-

shifting back and forth between concept and action through con-

dellijke aandacht vereisen. Designers worden ondernemers, experts

tinuous prototyping, never completely satisfied, but always driven

van wilskracht, die visies waarmaken door tastbare creatie, die

by the belief that things can be improved. At the end of the line,

voorstellen en niet tegenstellen, in een stille strijd voor verandering.

designers become true innovators, cultivating humble approaches to

Designers worden choreografen die elegant de contouren tekenen

achieve bigger goals. Rather than rebuilding from scratch, they are

van circulaire, niet-gevaarlijke productcycli die leiden tot een con-

upgrading, restoring and adding layers to an existing tissue, in an

sumptie zonder schuldgevoel en echte groei stimuleren. Designers

ongoing search for growth, imperfection, spontaneity, authenticity,

worden stuntmannen die voortdurend heen en weer bewegen

diversity and humanity.

tussen concept en actie door continu prototypes op te stellen, nooit helemaal tevreden, maar altijd gedreven door de overtuiging dat

Customers become designers, pro-active participants in a dynamic creative process, embedding their opinions, concerns and

alles beter kan. Als puntje bij paaltje komt, worden designers echte

identities in the final product by tagging, hyper-linking and rating

vernieuwers die bescheiden methodes hanteren om grotere doelen

what they consume. Each design object becomes a prototype, an

te bereiken. In plaats van bij nul te beginnen, gaan ze upgraden,

update, a new version. If we shift from project to process, failure

herstellen en lagen toevoegen aan een bestaande structuur, in een

becomes opportunity and criticism becomes feedback, a different

continu streven naar groei, onvolkomenheid, spontaniteit, authenti-

perspective we need to further develop and improve our ideas. If we

citeit, diversiteit en menselijkheid.

Klanten worden designers, proactieve deelnemers aan een dynamisch creatief proces, die hun meningen, bezwaren en iden-

see our society as something ‘under construction’, rather than something ‘accomplished’, we will free up space for progress.

Critique becomes proposal. As an audience, we should shift from

titeit integreren in het eindproduct door alles wat ze gebruiken te

judging the existing (critiquing ‘what it is’) towards imagining its

merken, hyperlinken en beoordelen. Elk designobject wordt een

future version (critiquing ‘what it could be’) by deconstructing

prototype, een update, een nieuwe versie. Als we overschakelen van

objects into materialized ideas, rather than perceiving them as

project naar proces, wordt mislukking opportuniteit en wordt kri-

purely esthetical, static sculptures.

tiek feedback, een ander perspectief dat we nodig hebben om onze

Producers become partners. Since manufacturers are no longer

ideeën verder uit te werken en te verbeteren. Door onze maatschap-

able to dream up desired brand images to their customers, they are

pij te beschouwen als iets ‘in aanbouw’ in plaats van iets ‘afgewerkt’,

destined to maintain an honest brand reputation with these custom-

creëren we ruimte voor vooruitgang.

ers through transparent business models and instant feedback loops.

Kritiek wordt voorstel. Beter dan het bestaande te beoordelen

The ultimate design project then becomes the circular society.

(kritiek hebben op ‘wat is’), zouden wij als toeschouwers ons een

A society with no drainage but only supply. A society that consid-

voorstelling moeten maken van de toekomstige versie (kritiek heb-

ers its human and natural capital to be the primary assets for a

ben op ‘wat kan zijn’) door objecten te ontmantelen tot verwezen-

sustainable economy. A society that abandons its massive social and

lijkte ideeën en die niet te zien als puur esthetische, statische creaties.

environmental monocultures and evolves into organic grids of inter-

Producenten worden partners. Omdat fabrikanten geen perfect merkimago meer kunnen verzinnen voor hun klanten, kunnen ze niet anders dan een eerlijke merkreputatie te behouden bij deze klanten aan de hand van transparante bedrijfsmodellen en directe feedbacklussen.

De circulaire maatschappij wordt dan het ultieme designproject. Een maatschappij zonder afvoer, maar met alleen toevoer.

dependent, delicately balanced artificial ecosystems.

2 Application · towards universal open standards In order to materialize this mind-set, in order to shift from massive linear production lines towards innumerous networks of small, interdependent product life cycles, we have to rethink the digital, physical and logistical frameworks that surround and shape them.

kwintessens 2008¡4

2223

Een maatschappij waar het menselijke en natuurlijke kapitaal de

We need to evolve towards universally applicable and radically open

belangrijkste activa zijn voor een duurzame economie. Een maat-

standards in order to guarantee a context for every object in every

schappij die afstapt van de massieve sociale en ecologische monocul-

stage of their life.

turen en evolueert naar organische netwerken van onderling afhan-

Already today we can observe a shift towards open architectures

kelijke, kunstmatige ecosystemen die een broos evenwicht vormen.

within our digital frameworks, the source codes and programming

2 Toepassing ¡ Naar universele open standaarden

languages of our current communication infrastructures. We witness the emergence of accessible and free codes that invite end-users

Om die visie waar te maken, om over te schakelen van massieve line-

to participate in the development of the source code through an open

aire productielijnen naar talloze netwerken van kleine, onderling

exchange of knowledge and experience.

afhankelijke productcycli, moeten we anders gaan aankijken tegen

But also within our physical frameworks we will need to further

de digitale, fysieke en logistieke frameworks die deze omringen en

align material use, assembly and dimensions in order to facilitate

vorm geven. We moeten evolueren naar universeel toepasbare en

restorative production methods, open exchange and universal

volledig open standaarden om een context te garanderen voor elk

compatibility. The natural and synthetic resources of the future will

object in elke levensfase.

be restricted to those that can either be infinitely recycled or fully

Vandaag zien we al een verschuiving naar open architecturen

degraded while in the process nurturing, rather than damaging, its

binnen onze digitale frameworks, de broncodes en programmeer-

surroundings. Joints, construction techniques and assembly lines

talen van onze huidige communicatie-infrastructuren. We zien toe-

will be designed for deconstruction without damage or loss, aiming

gankelijke en gratis codes opduiken die eindgebruikers uitnodigen

at infinite reconstruction cycles. And future dimensional frame-

om deel te nemen aan de ontwikkeling van de broncode via een open

works will shape new modular systems for the obvious reasons of

uitwisseling van kennis en ervaring.

scalability, flexibility and simplicity.

Maar ook binnen onze fysieke frameworks moeten we materiaal-

The current debate around sustainability has been gravitating

gebruik, montage en dimensies beter op elkaar afstemmen om her-

towards the first two sets of physical frameworks, towards refining

stellende productiemethodes, open uitwisseling en universele com-

the principles of material use and assembly techniques in order to

patibiliteit makkelijker te maken. De natuurlijke en synthetische

establish closed resource and component loops. So how could we

kwintessens 2008·4

bronnen van de toekomst zullen beperkt worden tot die bronnen die

improve the third framework, the dimensional restrictions that

eindeloos gerecycleerd kunnen worden of volledig afbreekbaar zijn

define modular systems, in order to generate closed object loops?

en tegelijk het milieu respecteren en niet beschadigen. Verbindingen, bouwtechnieken en montagelijnen zullen ontworpen worden met

In the past architecture has cranked out countless proposals for modular structures in an attempt to streamline efficiency and

het oog op afbraak zonder schade of verlies om zo eindeloze weder-

enhance structural flexibility. Although these systems represent the

opbouwcycli te creëren. En toekomstige dimensionale frameworks

first steps towards a more intelligently built environment we find

zullen vorm geven aan nieuwe modulaire systemen om de voor de

ourselves today with an abundance of closed, incompatible modular

hand liggende redenen van schaalbaarheid, flexibiliteit en eenvoud.

systems that often generate impersonal uniform structures and a

Het huidige debat over duurzaamheid lijkt te neigen naar de eerste twee vormen van fysieke frameworks, naar een bijsturing

stockpile of fairly useless modular pieces after deconstruction.

So, if we want to improve the concept of modularity, if we want

van de principes van materiaalgebruik en montagetechnieken om

to facilitate compatibility and enhance flexibility, we need to open

gesloten lussen van grondstoffen en componenten te creëren. Dus

up and synchronize current dimensional frameworks. We need to

hoe kunnen we het derde framework verbeteren, de dimensionale

define one universal standard that will allow the broadest range

beperkingen die modulaire systemen bepalen, om gesloten object-

of people to interchange the broadest range of modular pieces and

lussen te creëren?

thus reproduce dynamic patchwork structures rather than rigid,

In het verleden is de architectuur met ontelbare voorstellen op

monolith blocs. We need to distill a kind of physical ‘html’, a three-

de proppen gekomen voor modulaire structuren in een poging de

dimensional open source code from our built environment that will

efficiëntie te verbeteren en de structurele flexibiliteit te stroom-

enable us to build our hardware like how we are nowadays building

lijnen. Hoewel deze systemen een eerste stap zijn op weg naar een

our software.

intelligentere vorm van bouwen, krijgen we vandaag af te rekenen

These universal dimensional guidelines envision closed loop

met een overvloed aan gesloten, incompatibele modulaire systemen

systems where old components feed into new frameworks thus

die vaak onpersoonlijke, monotone structuren opleveren en na de

creating an endless variety of hybrid structures. The resulting ‘open’

afbraak blijven we zitten met een hoop redelijk nutteloze modulaire

structures, ranging from simple cabinets to multistory buildings,

onderdelen.

will then truly be scalable, flexible and diverse. New components

Dus, als we het modulaire concept willen verbeteren, als we meer

will replace old ones, whereas old ones can be sold and reused, and

compatibiliteit en meer flexibiliteit willen, moeten we de huidige

even when reuse is no longer an option, they will be deconstructed

dimensionale frameworks openstellen en synchroniseren. We

into single pieces to then serve as resource materials for new com-

moeten één universele standaard definiëren zodat zo veel mogelijk

ponents (since their measurements are conform the open modular

mensen zo veel mogelijk modulaire onderdelen kunnen uitwisselen

guidelines). Each structure will thus have the ability to evolve and

en op die manier dynamische patchwork-structuren kunnen creëren

conglomerate old, new, cheap, expensive, original, bootlegged,

in plaats van stramme, monolithische blokken. We moeten uit onze

manufactured and crafted components over time.

gebouwde omgeving een soort fysieke ‘html’ distilleren, een drie-

An open modular system will invite everybody, from the most

dimensionale open broncode waarmee we onze hardware kunnen

remote craftsman to the biggest company, to design components

creëren zoals we vandaag onze software creëren.

using their own specific skills, materials and construction tech-

Deze universele dimensionale richtlijnen omvatten gesloten lus-

niques within the same dimensional framework. Online component

systemen waarbij oude componenten input geven aan nieuwe frame-

databases will then facilitate their exchange since all component

works en zo eindeloze combinaties van hybride structuren creëren.

designs can be uploaded in order to be discussed, reviewed, certified

De ‘open’ structuren die hieruit voortvloeien, gaande van eenvou-

and traded among their end-users. This vivid exchange of compo-

dige kasten tot torengebouwen, zullen dan echt schaalbaar, flexibel

nents will allow the parent structures to adapt, expand or shrink

en divers zijn. Nieuwe componenten vervangen oude en de oude

according to current needs, but also stimulate continuous upgrades

kunnen verkocht en hergebruikt worden. En zelfs als hergebruik

over time through a phased interchange of components.

geen optie meer is, zullen die afgebroken worden tot enkele stukken

In a local context, components will float in between neighbors,

die dan als basismateriaal dienen voor nieuwe componenten (omdat

creating dynamic houses within organic ‘open’ neighborhoods.

de afmetingen stroken met de open modulaire richtlijnen). Elke

From a broader perspective, one universal standard will facilitate

structuur zal dus kunnen evolueren en oude, nieuwe, goedkope,

closed component cycles and generate ‘living’ structures that will

dure, originele, gekopieerde, vervaardigde en met de hand gemaakte

stimulate widespread participation through open exchange.

componenten kunnen combineren.

In een open modulair systeem kan iedereen, van de meest afgelegen ambachtsman tot het grootste bedrijf, componenten ontwerpen

3 Conclusion · Towards an infinite puzzle of compatible pieces.

op basis van eigen specifieke vaardigheden, materialen en bouw­

The idea of open modularity isn’t new, in our market driven society

technieken binnen hetzelfde dimensionale framework. Via online

we have already witnessed the emergence of several open modular

databanken kunnen componenten vlotter uitgewisseld worden

systems whenever their efficiency was able to enhance profit. Our

omdat alle designs geüpload kunnen worden zodat de eindgebrui-

logistical infrastructure, for example, is highly streamlined by open

kers die kunnen bespreken, beoordelen, goedkeuren en verhande-

standardization (from palettes to container ships), most kitchen

len. Door deze dynamische uitwisseling van componenten kunnen

appliances are interchangeable and the standardization of our

de hoofdstructuren worden aangepast, uitgebreid of ingekrom-

electricity net resulted in countless plug designs that all fit the same

pen, afhankelijk van de huidige behoeften, maar ook stimulansen

wall socket.

geven aan continue upgrades door een geleidelijke uitwisseling van componenten.

But if we dig deeper we even find open modular systems long before the existence of men. Nature itself proved that in complex systems, modular designs are the ones that survive and drive by

kwintessens 2008·4

Op lokaal niveau zullen componenten uitgewisseld worden

2425

advancing, about 500 million years ago, from single-celled organ-

tussen buren en zo dynamische huizen creëren in organische ‘open’

isms into multi-celled ones that offered far superior characteristics

buurten. In een ruimer perspectief kan een universele standaard de

and, therefore, were able to spur evolution.

aanzet geven tot gesloten componentencycli en ‘levende’ struc-

We, human beings, with trillions of modules (cells) per person,

turen die de wijdverspreide deelname zullen stimuleren via een

are modular from head to toe and are experiencing the benefits of

open uitwisseling.

modularity every single day. Modular cell structures enable us to

3 Besluit Naar een eindeloze puzzel van passende stukjes.

scale and grow, simply by adding new modules – cells – that interact with existing ones using standard interfaces. They simplify the process of duplication. Duplicating a number of smaller, less complicated

De idee van een open modulariteit is niet nieuw. In onze markt­

cells is easier, faster and more reliable than duplicating a single

gestuurde maatschappij hebben we diverse open modulaire syste-

complicated one. Modular cell structures have the ability to rapidly

men zien opduiken, telkens als die efficiënt genoeg waren om meer

adapt to their environments. By adding, subtracting, or modifying

winst te creëren. Zo wordt onze logistieke infrastructuur bijvoor-

cells, incremental design changes can be more quickly tried and

beeld sterk gestroomlijnd door een open standaardisatie (van pallets

either adopted or rejected. They are able to specialize the function of

tot vrachtschepen), de meeste keukenapparaten zijn verwisselbaar

the modules. This delegation and specialization of cell tasks provides

en door de standaardisatie van ons elektriciteitsnet werden talloze

the same effectiveness and efficiencies inherent in teamwork. And

stekkers ontworpen die allemaal passen in dezelfde contactdoos.

finally, they enjoy the benefits of fault tolerance. With cell redun-

En als we dieper graven, vinden we zelfs open modulaire systemen lang voor er sprake was van de mens. De natuur is het beste

dancy, individual cells can fail without degrading the system, other cells carry on while repairs are made. 1 So why not borrow from nature’s blueprint and shape our built

bewijs dat, te midden van alle complexe systemen, de modulaire designs stand weten te houden en gedijen door zo’n 500 miljoen jaar

environment towards an organic, modular puzzle of objects that,

geleden te evolueren van eencellige naar meercellige organismen

from micro to macro, float within closed loops and infinite cycles.

met veel betere eigenschappen.

Why not sync our existing logistical and architectural standards

Wij mensen bestaan elk uit triljoenen modules (cellen) en zijn modulair van kop tot teen. En we ervaren de voordelen van die

towards one universal standard that will generate an infinite diversity of blocs and combinations.

If we want to communicate (exchange words), we need to use the

modulariteit dag in dag uit. Door modulaire celstructuren kunnen we groeien, gewoon door nieuwe modules – cellen – toe te voegen

same vocabulary and grammar. If we want to exchange files, we need

die in wisselwerking staan met bestaande modules aan de hand

to work from the same formats. If we want to co-create our environ-

van standaard interfaces. Zo wordt het vermenigvuldigingsproces

ment, we need to build with the same bricks.

vergemakkelijkt. Een aantal kleinere, minder complexe cellen vermenigvuldigen is makkelijker, sneller en betrouwbaarder dan een complexe cel vermenigvuldigen. Modulaire celstructuren kunnen

1

Neil Rasmussen, and S. Niles, ‘Modular Systems: The Evolution of Reliability,’ APC White Paper 76(2005): 5

zich snel aanpassen aan hun omgeving. Door cellen toe te voegen, weg te nemen of te wijzigen, kunnen incrementele designveranderingen sneller uitgeprobeerd en dan aanvaard of verworpen worden.

De modules kunnen ook een speciale functie toegewezen krijgen.

Deze afvaardiging en specialisatie van celtaken verloopt even effectief en efficiënt als bij teamwerk. En tot slot hebben cellen ook een fouttolerantie. Bij een overvloed aan cellen, kan een cel falen zonder het hele systeem aan te tasten, andere cellen werken voort terwijl de herstellingen worden uitgevoerd. 1 Dus waarom zouden we de blauwdruk van moeder natuur niet volgen en onze gebouwde omgeving vormen als een organische, modulaire puzzel van objecten die, van micro tot macro, fluctueren binnen gesloten lussen en eindeloze cycli. Waarom onze bestaande logistieke en architecturale standaarden niet afstemmen op een universele standaard om een eindeloze diversiteit van blokken en combinaties te creëren.

Als we willen communiceren (woorden uitwisselen), moeten we dezelfde woordenschat en grammatica gebruiken. Als we bestanden willen uitwisselen, moeten we werken met dezelfde formats. Als we samen onze omgeving willen creëren, moeten we bouwen met dezelfde bouwstenen.

1

Neil Rasmussen, and S. Niles, ‘Modular Systems: The Evolution of Reliability,’ APC White Paper 76(2005): 5

Thomas Lommee is de oprichter van Intrastructures, een pragmatisch utopisch designkantoor dat modellen, tools en producten creëert voor sociale en ecologische wederopbouw.

Het project OpenStructures werd bedacht door Thomas aan het Institute without Boundaries en wordt nu verder ontwikkeld en getest door Intrastructures in samenwerking met de afdeling architectuur / engineering van de VUB (sectie 4D design) in Brussel en de Media and Design Academy in Genk. De concrete resultaten van dit lopende creatieve onderzoek zullen bekendgemaakt worden in het kunste ncentrum Z33 in Hasselt in september 2009.

→ www.openstructures.net → www.intrastructures.net

Thomas Lommee is the founder of Intrastructures, a pragmatic utopian design studio that generates models, tools and products for social and environmental restoration.

The OpenStructures project was conceived by Thomas at the Institute without Boundaries and is now being further developed and tested by Intrastructures in association with the research group 4Dimensional Design of the Department of Architectonic Engineering Sciences at the Vrije Universiteit Brussel and the Media and Design Academy in Genk. Tangible results of this ongoing creative research will be presented at the Z33 gallery in Hasselt in September 2009.

kwintessens 2008·4

portfolio

Frederik Aerts studeerde industriële vormgeving in Genk. Na verlichting ontworpen te hebben voor Multiline en radiatoren voor Vasco, werkt hij sinds 2007 als ontwerper voor Berghoff Worldwide. Hij ontwierp o.a. de Neo-collectie, bestaande uit kookpotten, een messenset en een espresso set. De Zeno Mixing Bowls zijn vervaardigd uit roestvrij staal.

De natuurlijke bolle vorm is typerend en maakt deel uit van de functie. In het deksel is aan de onderkant een ringvorm verwerkt die als voet voor de kom dient. Daardoor kan deze in alle posities gedraaid worden zonder om te vallen. Het product kreeg in 2008 een Red Dot Award. | en | Frederik Aerts studied industrial design in Genk. After designing lighting for Multiline and radiators for Vasco, he has now been working as a designer for Berghoff Worldwide since 2007. He designed, among others, the Neo collection, consisting of cooking pots, a knife set, and an espresso set. The Zeno Mixing Bowls are manufactured out of stainless steel. The natural, round shape is characteristic of the bowls and it is also a part of their functionality. A ring shape has been fashioned onto the bottom of the lid which functions as a stand for the bowl. In this way, the bowl can be turned in all positions without tipping over. The product received a Red Dot Award in 2008.

kwintessens 2008·4

Dustdeluxe is het ontwerpbureau van Damien Gernay. Door plastisch onderzoek wil hij driedimensionaliteit vertalen naar een tastbare waarneming: aanraking wordt volume, het visuele wordt kleur en een geluidstrilling wordt vorm. Het ontwerpproces voltrekt zich dus hand in hand met een gevoelsmatige observatie. De STRUKT r-stoel is samengesteld uit twee gelakte lagen aluminium met daartussen geïnjecteerd epoxyschuim. De fysische eigenschappen van het schuim, zijn graatvormige structuur, kleefvermogen en lage expansiedruk laten toe om een triplex te construeren met een grote weerstand en een laag gewicht. | en | Dustdeluxe is Damien Gernay’s design agency. He wants to translate three-dimensionality into a tangible perception through expressive research: touch becomes volume, visual becomes colour and acoustic vibration becomes shape.

Therefore, the design process occurs hand-in-hand with an instinctive observation. The STRUKT r chair is made up of two layers of lacquered aluminium with epoxy foam injected in between. The physical characteristics of the foam, its herringbone-shaped structure, the adhesive ability and the low expansion pressure allow for the construction of a lightweight triplex which has a high degree of resistance.

2627

kwintessens 2008·4

Jeff Rutten ‘gooit design, knutselwerk, Dallas, de Kempen en humor in een mixer en laat die de hele nacht draaien tot de buren zot worden, maar ’s ochtends wel aanschuiven om mee te genieten van het resultaat. JR is een Kempense cowboy, als icoon zet hij geflockte schedels als jachttrofeeën in’. Asscandy is een zitmeubel dat tevens geschikt is voor buiten. De print is gezet op een hoes van vrachtwagenzeil. 100% waterproof. | en | Jeff Rutten ‘throws design, crafts, Dallas, the Kempen and humour into a blender and leaves it on, mixing all night, until the neighbours go crazy. But they then join him for breakfast to share in the enjoyment of the result. JR is a Kempen cowboy; as an icon, he employs flocked skulls as hunting trophies.’ Asscandy is a bench which is also suitable for outdoors. The pattern is printed onto a PVC cover.

100% waterproof.

kwintessens 2008·4

Benoît Deneufbourg richtte in 2004 zijn eigen designstudio op. Hij houdt van eenvoud in de ontwerpen, maar wil zeker niet eindigen in een zielloos minimalisme. Dit principe wordt ook verdergezet in het materiaalgebruik en de bewerking ervan. De vormstudie staat in direct verband met het streven naar een productie met zo weinig mogelijk materiaalverlies. 120° CoatHook, de muurversie van 120° CoatStand, bestaat uit 3 houten elementen die elkaar perforeren en ondersteunen om zo een dragende ministructuur te creëren. | en | Benoît Deneufbourg started his own design studio in 2004. He likes simplicity in design, but he certainly does not want to end in soulless minimalism. This principle is carried out further in the use and processing of the materials. The form study is directly related to the desire to strive for a production with as little loss of materials as possible.

120° CoatHook, the wall version of 120° CoatStand, contains 3 wooden elements which perforate and support one another, thus creating a supporting mini structure.

2829

kwintessens 2008·4

Rock Garden zijn de plantenbakken ontworpen door Alain Gilles voor Qui est paul? Ze doen denken aan rotstuinen en tuinpaden, maar ook aan Japanse tuinen. Door de schier onuitputtelijke combinatiemogelijkheden kan nagenoeg iedereen zijn eigen verhaal vertellen, of zelfs zijn eigen ‘design’ creëren. Alles is mogelijk, gaande van een kleine combinatie tot een zeer groot aantal modulaire ‘eilanden’. Ze zijn ideaal om een rotsachtige indruk te creëren op een terras, om een ruimte af te bakenen of om aromatische planten in te kweken. Ook binnenshuis kan hun verrassende toets een ruimte tot leven wekken. Ze werden volledig vervaardigd uit recycleerbaar polyethyleen en zijn verkrijgbaar in alle RAL-kleuren. | en | Rock Garden are the modular planters designed by Alain Gilles for Qui est Paul? They remind us not only of rock gardens and garden paths, but also Japanese gardens.

Through the nearly inexhaustible number of combinations possible, almost everyone is able to tell their own story or even create their own design. Everything is possible, from a small combination to a large gala of modular islands. They are ideal for creating a rocky impression on the terrace, for demarcating an area or for growing aromatic plants. Their surprising touch can really bring a room to life inside the house as well.

They are constructed completely from recyclable polyethylene and are available in all RAL colours.

kwintessens 2008·4

Peter Vanooteghem is al een tijdje bezig als interieurarchitect en ontwerper. Hij liep vooral in de kijker met verlichting die hij voor Dark en

TAL ontwierp. Reeds lang had hij het idee om een eierdopje te ontwerpen. Een oproep naar ontwerpers om producten voor de shop van het Vlaams Parlement te ontwerpen, leek hem het geschikte moment om het idee uit te werken. egg0 is het eierdopje waarin elk kippenei precies past. Bij het ontwerp is rekening gehouden met de mogelijkheden van het spuitgieten. Het materiaal polypropyleen bezit de eigenschap om de 2 helften van egg0 duizenden keren ten opzichte van elkaar te laten bewegen zonder dat het breekt of scheurt. De binnenkant van het eierdopje heeft een korrelstructuur zodat het ei helemaal klem zit. | en | Peter Vanooteghem has been working as an interior architect and designer for quite some time now. He is particularly renowned for the lighting he designed for Dark and TAL . He has had the idea of designing an eggcup for a long time already. A request for designers to design products for the Flemish Parliament’s shop seemed to him to be just the right moment to work out the idea. egg0 is the egg cup in which every chicken egg fits. He took the possibilities of the injection mould into account when creating this design. The material, polypropylene, allows the 2 halves of egg0 to move thousands of times against one another without breaking or tearing. The interior of the eggcup has a grainy structure so that the egg is kept totally immobile.

3031

kwintessens 2008¡4

Charlotte Lancelot studeerde industrieel design aan La Cambre, waarna ze twee jaar ervaring verzamelde bij Alain Berteau. Sinds enige tijd werkt ze zelfstandig. Opvallend is haar belangstelling voor stoffen, materialen en kleuren. Vele van haar ontwerpen hebben dan ook iets met textiel. Voor de kapstok Forgetme-not, in productie bij Koziol, inspireerde ze zich op de vorm van een orchideeĂŤnblad. Voorlopig nog in eigen beheer geeft ze een variatie daarop uit: de placemat Orchid.

Kleur is altijd belangrijk, maar ook het modulaire aspect. Eenvoud is troef in haar ontwerpen, want zulke producten zijn vaak duurzamer en gemakkelijker te recycleren. | en | Charlotte Lancelot studied industrial design at La Cambre, and afterwards, she gathered two years of experience at Alain Berteau. She has been working independently now for some time. Her interest in fabrics, materials and colours is striking. Many of her designs allude to textile designs. The shape of an orchid petal inspired her in the Forget-me-not coat rack, in production at Koziol. She is also producing a variation on this, under her own management for the time being: the Orchid placemat. Colour is always important, but so is the modular aspect. Simplicity is a bonus factor in her designs, because such products are often much more sustainable and they are easier to recycle.

kwintessens 2008¡4

Anita Kars laat zich bij het weven voornamelijk inspireren door de eigenschappen en het gedrag van het materiaal. Dit kan je onmogelijk ervaren bij het ontwerpen op de computer; enkel door te weven zie je hoe de draad zich gedraagt. Ze gaat veelal uit van bestaande verbindingen of technieken, maar geeft er telkens een andere draai aan, door de keuze van materialen en toepassingen. De kleur van de ketting is bepalend, maar de inslag kan je afwisselen zodat er telkens verschillende ontwerpen ontstaan. Zodra de juiste binding gevonden is, wordt kleur toegevoegd. Dit materiaal voor een transparante afscheidingswand is geweven in nylon, viscose en papiergaren. | en | Anita Kars is mainly inspired in her weaving by the characteristics and behaviour of the material. This is impossible to experience when designing on the computer; only by weaving can you see how the thread behaves. She often uses existing weaves or techniques, but she always gives them a little twist with her choice of materials and applications. The colour of the warp is a determining factor, but the weft can be altered each time, resulting in the creation of various designs.

As soon as the correct weave has been found, the colour is added. This material for a transparent division wall is woven in nylon, viscose and paper yarn.

3233

kwintessens 2008·4

project: Van Ommeren Building location: Antwerp year: 1938 architects: J.A. Brinkman, J.H. van den Broek The Van Ommeren building is one of the few New Functionalist projects in Antwerp.

It was designed in 1938, but its architecture is ahead of its time. Although highly reminiscent of the well known and well preserved Van Nelle Factory in Rotterdam by Brinkman and Van der Vlught (1926), its fate was less honourable.

Having been abandoned for many years, it has now become a squat and a victim of vandals, thiefs and taggers. But there is rumour of a project to turn the Van Ommeren building into a trendy hotel. Perhaps the mistakes of the past can still be corrected.

All products selected for this issue’s Portfolio are presented in the Van Ommeren building in its present state.

PICTURE YOUR PROJECTS ARNE JENNARD PHOTOGRAPHER

+32 (0)486 69 99 89 ask@arnejennard.com www.arnejennard.com

kwintessens 2008·4

Stéphane de Schrevel book design typography

3435

www·functionmatters·com stephane@functionmatters·com

XyloTwo is a digitized version of a wood type font from the MIAT collection (Gent, B).

THE QUICK BROWN DOG FOXES OVER THE LAZY JUMP.

the lazy fox jumps over the quick brown dog.

the dog foxes over the quick brown jumpy lazies.

kwintessens 2008·4

‘Quinny by Henrik Vibskov’ Elke Peeters

Tussen kunst en kinderwagens Between art and prams

Penguin Footmuff Henrik Vibskov C © Frederik Heyman — 37 — Rain Poncho Henrik Vibskov C © Frederik Heyman

Denemarken kan bogen op een rijke geschiedenis van vooruit­

Denmark can boast a rich history of progressive design. The mod-

strevend design. Het modernisme van meesterontwerper Arne

ernism of master designer Arne Jacobsen is still renowned among

Jacobsen wordt wereldwijd nog steeds geroemd door designlief-

connoisseurs of design throughout the world. But Danish fashion, too,

hebbers. Maar ook de Deense mode mag rekenen op internationaal

can count on international plaudits because of the functionality and

applaus, vanwege de functionaliteit en het purisme van de creaties.

purity of its creations. Danish design is equated with well-thought-

Deens ontwerp staat gelijk aan kwaliteit, doordachtheid en oog voor

out quality and an eye for detail. So it was a logical choice for the Dutch

detail. Het was dan ook een logische keuze voor het Nederlandse

label Quinny, well known for its innovative prams and buggies, to

label Quinny, bekend van de innovatieve kinder- en wandelwagens,

enter into a partnership with the Danish fashion designer, musician

om voor hun allereerste designercollectie een samenwerking aan

and filmmaker Henrik Vibskov for its very first designer collection.

te gaan met de Deense modeontwerper, muzikant en filmmaker

The result is an exclusive must-have collection for mothers and

Henrik Vibskov. Het resultaat? Een exclusieve must-have collectie

children in which classics from the Quinny range are reinterpreted

voor moeders én kinderen, waarbij klassiekers uit het Quinny- aan-

by Vibskov, set off by imaginative and graphical accessories of high

bod opnieuw geïnterpreteerd werden door Vibskov, aangevuld

quality for both adults and their little ones. This strictly limited line

met fantasierijke en grafisch hoogstaande accessoires voor zowel

combines Vibskov’s idiosyncratic stamp, founded on artistry and

vol­wassenen als de allerkleinsten. De strikt gelimiteerde lijn combi-

originality, with Quinny’s forward-looking technology. The collection

neert de eigenzinnige signatuur van Vibskov, gestoeld op artisticiteit

consists of 18 items based on zany, brightly coloured graphical prints.

kwintessens 2008·4

3637

We asked Mark Schrooten, product design manager at Quinny, about the background to this initiative. ‘Obviously choosing to work with an outside designer is not awfully original. There are a great many major brands that entrust jobs to external design studios.

Quinny has also been doing it for years. This way of working allows us to develop new approaches to child mobility. Design studios put together fresh and invigorating ideas that at the same time are firmly rooted in reality. That is why we like working with them so much.

We would like to see the idiosyncrasies that our products radiate in the vision of all our designers, both internal and external. We take pleasure in avoiding well-trodden paths. Naturally a designer must be able to recognise himself in our philosophy. What is very important is that, as well as being creative and invigorating, he should also be practically inclined. A healthy sense of reality is an absolute condition of being able to develop a new idea into a good product.

Before we put a design into production, it must satisfy a great many requirements. Things for small children have to meet extremely strict safety standards which is why it is so important that a designer can conform to the criteria laid down. Cost and time also play a major en originaliteit, met de vooruitstrevende techniek van Quinny. De

part but within this limited framework there is more than enough

collectie bestaat uit 18 items, waarbij waanzinnige, intens gekleurde

room for plucky initiatives and unusual visions.

grafische prints de basis vormen.

Wij vroegen Mark Schrooten, product design manager bij Quinny,

For the limited edition Quinny by Henrik Vibskov, the pram brand has thrown its lot in with a raging talent whose name increasingly

naar de achtergrond van dit initiatief. ‘De keuze om met een ontwer-

rings a bell among fashionistas. Henrik Vibskov was born in Jutland,

per van buitenaf te werken is natuurlijk niet erg origineel. Er zijn heel

Denmark, in 1972. He later moved to London to study fashion at the

wat grote merken die opdrachten aan externe ontwerpbureaus toe-

prestigious Central Saint Martins College of Art and Design. His

vertrouwen. Ook Quinny doet dit al jaren. Deze manier van werken

graduate show in 2001 left a great impression on the international

laat ons toe om nieuwe invalshoeken op kindermobiliteit te ontwik-

press and gained him a position in the front rank of fashion. His dar-

kelen. Ontwerpbureaus formuleren frisse en vernieuwende ideeën

ing prints and his feel for proportion attracted attention. He breathed

en tegelijk staan ze met beide voeten in de realiteit. Daarom werken

new life into classic forms by the use of whimsical patterns and an

we zo graag met hen samen. De eigenzinnigheid die onze producten

unusual colour palette. It was – and still is – impossible to think of

uitstralen, willen we terugvinden in de visie van al onze designers,

his work without a goodly portion of humour. Every season Vibskov

zowel bij de interne als de externe. Platgetreden paden vermijden

develops a new collection that is exhibited during the fashion weeks

we met plezier. Uiteraard moet een designer zich kunnen herkennen

in Copenhagen, Paris and London and during the Festival Interna-

in onze filosofie. Heel belangrijk is dat hij, naast creatief en vernieu-

tionale des Arts de la Mode in Hyères. Furthermore, his distinctly

wend, ook praktisch ingesteld is. Een gezonde dosis realiteitszin is

graphical work has come to the attention of a wide public thanks to

een absolute voorwaarde om een nieuw idee tot een goed product te

exhibitions on cultural catwalks in Denmark, France, Germany and

kunnen ontwikkelen. Vooraleer we een ontwerp in productie nemen,

Japan. Concept stores such as Colette in Paris, Seven in New York,

moet het aan heel wat eisen voldoen. Spullen voor kleine kinderen

Midwest in Tokyo and Aloharag in Hawaii put his creations on their

vragen nu eenmaal uiterst strenge veiligheidsnormen en daarom is

racks – so there is no lack of success.

het zo belangrijk dat een designer zich kan schikken naar de vooropgestelde maatstaven. Ook kosten en tijd spelen een grote rol, maar

Vibskov is a man of many talents. While a student he made two films that made it to the prizes. He has played the drums since he was

binnen dit afgemeten kader is er meer dan voldoende plaats voor

eleven, a hobby that became a professional occupation as time went

pittige initiatieven en ongebruikelijke visies.’

by. Grammy Award winner Marie Frank likes making music with

Voor de beperkte serie Quinny by Henrik Vibskov gaat het kinderwagenmerk in zee met een aanstormend talent wiens naam steeds

him, just like a host of other artists. Vibskov’s talent for music adds just one aspect to his creative portrait. No wonder that this inspired

vaker een belletje doet rinkelen bij fashionista’s. Henrik Vibskov

jack-of-all-trades was noticed by Quinny’s design department.

werd in 1972 geboren in Jutland, Denemarken. Later trok hij naar

­Vibskov’s boundless, creative vision of fashion, music and art, and his

Londen om er mode te studeren aan het prestigieuze Central Saint

experience of working in different materials, made him the perfect

Martins College of Art and Design. Zijn afstudeershow in 2001 liet

candidate for Quinny’s first limited edition range. Mark Schrooten:

een grote indruk na op de internationale pers en hij veroverde er

‘Henrik Vibskov has a different feeling for aesthetics. During the

een plaatsje mee in de vooraanstaande modewereld. Zijn gedurfde

selection process, his designs came to the fore again and again. He

prints en zijn gevoel voor proportie trokken de aandacht. Klassieke

is consistent in his work and collections. There is unmistakeably a

snitten blies hij nieuw leven in met behulp van grillige patronen en

thread running through them. With graphical motifs, strong colours

een ongewoon kleurenpalet. Een flinke portie humor was – en is nog

and daring concepts he creates his own world, which gives off a touch

steeds – niet weg te denken uit zijn werk. Elk seizoen werkt Vibskov

of tartness. That was exactly what we were looking for – so the deci-

een nieuwe collectie uit die getoond wordt tijdens de modeweken

sion to work with him was quickly made … Feel free to call it an intui-

van Kopenhagen, Parijs en Londen en tijdens het Festival Interna-

tive decision. We suggested that he convey his vision of our products,

tionale des Arts de la Mode van Hyères. Verder is zijn uitgesproken

and he immediately reacted with enthusiasm. With Henrik we

grafische werk onder de aandacht van een breed publiek gekomen

consciously chose a different approach to the one we were used to.’

kwintessens 2008·4

dankzij tentoonstellingen op culturele podia in Denemarken, Frankrijk, Duitsland en Japan. Conceptstores zoals Colette in Parijs, Seven in New York, Midwest in Tokio en Aloharag in Hawaï hangen zijn creaties in hun rekken. Aan succes dus geen gebrek.

Vibskov is een man met vele talenten. Tijdens zijn studie maakte hij al twee films die in de prijzen vielen. Sinds zijn twaalfde speelt hij drums, een hobby die mettertijd uitgroeide tot een professionele bezigheid. Grammy Award winnares Marie Frank mocht reeds met hem musiceren, net als een heleboel andere artiesten. Vibskovs talent voor muziek voegt maar één facet toe aan zijn creatieve portret. Geen wonder dat deze geïnspireerde duizendpoot werd opgemerkt door de designafdeling van Quinny. Vibskov’s grenzeloze, creatieve visie op mode, muziek en kunst en zijn ervaring met het werken met verschillende materialen maakten van hem de perfecte kandidaat voor Quinny’s eerste limited edition-aanbod.

Mark Schrooten: ‘Henrik Vibskov heeft een apart gevoel voor esthetiek. Tijdens het selectieproces kwamen zijn ontwerpen steeds opnieuw bovendrijven. Hij is consequent in zijn werk en collecties; er loopt onmiskenbaar een rode draad doorheen. Met grafische motieven, felle kleuren en gedurfde concepten creëert hij een eigen wereld waar de vinnigheid zo van af spat. Dat was precies wat we zochten. De beslissing om met hem samen te werken, was dan ook snel gemaakt … noem het gerust een intuïtief besluit. We stelden hem voor om zijn visie op onze producten weer te geven en hij reageerde onmiddellijk enthousiast. Met Henrik kozen we heel bewust voor een andere aanpak dan we gewend waren.’

Henrik Vibskov voelde op zijn beurt direct een sterke band met

For his part, Henrik Vibskov immediately felt a strong affinity for the brand since Quinny resurrected the young child in him.

‘Immediately after our first talks, Henrik came along with a virtually

het merk, aangezien bij Quinny het jonge kind in hem tot leven komt.

fully developed concept. He knows perfectly well where he would

‘Meteen na ons eerste gesprek kwam Henrik aanzetten met een zo

like to go with Quinny. The starting point of the design process was

goed als uitgewerkt concept. Hij wist heel goed waar hij naartoe

a modern fairy story. He coaxes us into a great forest, far away from

wilde met Quinny. Uitgangspunt tijdens het ontwerpproces was

the inhabited world. In that forest, all kinds of unusual and colourful

een modern sprookje. Hij troont ons mee naar een groot woud, ver

figures, who are not accepted in the city, come together. They decide

weg van de bewoonde wereld. In dat woud komen allerlei ongewone,

to form a band and make music. Finally their songs catch on and they

kleurrijke figuren samen, die in de stad niet worden geaccepteerd. Ze

become world famous.’ Vibskov translated his tale into a trio of zany

besluiten een band te vormen en muziek te maken. Uiteindelijk slaan

prints, Mad, Rainbow and Raindrop, which recur throughout the

hun songs aan en worden ze wereldberoemd.’ Vibskov vertaalde

collection. To counterbalance the explosions of colour, he employs

dit verhaal naar een drietal waanzinnige prints, Mad, Rainbow en

neutral base tints like light fawn and black. Leather accents under-

Raindrop, die terugkomen in de hele collectie. Als tegenhanger voor

line the pure and luxurious character of these items. The musical

de kleurexplosies maakte hij gebruik van neutrale basistinten als

fairytale theme comes very clearly to the fore in the toystring, from

ecru en zwart. Lederen accenten onderstrepen het pure en luxueuze

which drumsticks, maracas and bells dangle. The warm foot-muff

karakter van de items. Het muzikale sprookjesthema komt duidelijk

has taken on the guise of a penguin and shows Vibskov’s superb abil-

naar voren in de toystring, waaraan drumsticks, sambaballen en

ity to empathise with the fantasy world of children. Required gizmos

bellen bungelen. De warme voetenzak heeft de gedaante gekregen

for the fashion conscious mother include the royal poncho with the

van een pinguïn en toont Vibskovs haarscherpe inlevingsvermogen

Mad print and the nappy bag that also works as a stylish travel or

in de fantasiewereld van kinderen. Absolute hebbedingen voor de

shopping bag. In this collection Quinny is going for fashion conscious

modebewuste moeder zijn de royale poncho met de Mad-print en de

luxury; the range combines intense prints and bright colours with

luiertas, die het ook goed doet als stijlvolle travel bag of shopping bag.

natural materials and subtle details.

Met deze collectie gaat Quinny voor modebewuste luxe; de lijn com-

Working with Henrik appeared to be a doddle. ‘We never had any

bineert intense prints en heldere kleuren met natuurlijke materialen

real difficulties during our partnership, although at the beginning no

en subtiele details.

one could have suspected that the project would take up so much of

Samenwerken met Henrik Vibskov bleek een fluitje van een cent.

our energy. Since Henrik wanted to work with new and unusual mate-

‘Echte moeilijkheden hebben we niet ondervonden tijdens onze

rials – such as biologically tanned leather – come what may, we had

samenwerking, hoewel niemand bij de aanvang kon vermoeden

to go looking for new suppliers whose products met the strict safety

dat het project zoveel energie van ons zou vergen. Omdat Henrik

standards for children’s goods. That demanded much more work than

koste wat het kost met nieuwe en ongebruikelijke materialen – zoals

we had anticipated but extra effort should not be a stumbling block.

biologisch gelooid leder – aan de slag wilde, moesten we op zoek

When all is said and done, we had chosen to throw our lot in with Hen-

naar nieuwe leveranciers wiens producten aan de hoge veiligheids­

rik. Despite the intensive collaboration, astonishingly few differences

normen voor kinderartikelen voldeden. Dat vereiste veel meer werk

of opinion raised their ugly heads. We stayed on the same wavelength.’

dan we hadden voorzien, maar extra inspanningen mochten geen struikelblok vormen. We hadden er tenslotte voor gekozen om met

‘Quinny is sold in over eighty countries. In those countries we are often still an unknown player in the market. This means we have to

| L | Umbrella & Rain Poncho Henrik Vibskov C © Frederik Heyman | R | Henrik Vibskov — 39 — | l | Penguin Footmuff | m | Buzz Dreami Pram | r | Umbrella Adult & Child Henrik Vibskov

kwintessens 2008·4

Henrik in zee te gaan. Ondanks de intense samenwerking staken ver-

3839

bring our products to people’s attention, preferably in an attractive

bazend weinig meningsverschillen de kop op. We zaten voortdurend

and amusing way. Vibskov’s style, with its high fun content, should

op dezelfde golflengte.’

help us do this. Quinny by Henrik Vibskov is something of a signboard

Quinny wordt verkocht in meer dan tachtig landen. ‘Vaak zijn we in die landen nog een onbekende speler op de markt. Daarom

for our company. You can look at it as a successful PR stunt but it also provides a fine atmospheric picture of our products. Quinny is

moeten we onze producten onder de aandacht brengen, liefst dan

about more than just buggies and car seats and the partnership with

nog op een aantrekkelijke en leuke manier. De stijl van Vibskov, met

Henrik is that philosophy writ large. Ultimately we are a company

zijn hoge ‘fun’-gehalte, moet ons daarbij helpen. Quinny by Henrik

that has to perform and both Henrik and us are the better for this

Vibskov is dan ook eerder een uithangbord voor ons bedrijf. Je kan

project. The collection is being extensively presented in the press in

het bekijken als een geslaagde pr-stunt, maar het geeft ook een mooi

Copenhagen, London, Paris and New York – so there will be no lack of

sfeerbeeld van onze producten. Quinny staat voor meer dan alleen

attention. And yes, we are throwing a sizeable amount of money at it.’

maar wandelwagens en autozitjes en de samenwerking met Henrik

To support this exclusive designer collection, Quinny has

onderstreept deze filosofie met vet. We zijn tenslotte een bedrijf dat

arranged an extensive publicity campaign, the basis of which is

moet draaien en zowel Henrik als wij worden beter van dit project.

the striking campaign pictures taken by the Flemish photographer

De collectie wordt uitgebreid aan de pers voorgesteld in Kopen­h agen,

Frederik Heyman, a highly promising talent in illustration and pho-

Londen, Parijs en New York. Aan aandacht zal het ons dus niet ont-

tography. These intriguing pictures, taken at the dead of night, bring

breken. En ja, we gooien er behoorlijk wat geld tegenaan.’

Vibskov’s modern fairytale collection to life.

Ter ondersteuning van deze exclusieve designercollectie heeft

To the question whether this partnership is a one-off project,

Quinny een uitgebreide publiciteitscampagne opgezet, waarvan de

Mark has no unequivocal answer ready. ‘Quinny does not plan to

basis wordt gevormd door de opvallende campagnebeelden, gefoto-

take on a well-known designer every year. But the brand will con-

grafeerd door de Vlaming Frederik Heyman, een veelbelovend talent

tinue to surprise in its own right. There are certainly some original

op het gebied van illustratie en fotografie. De intrigerende beelden,

initiatives on the agenda, whose object is still to draw attention to us.

geschoten in het holst van de nacht, brengen Vibskovs moderne

We are a new player in the world market and being noticed is of vital

sprookjescollectie tot leven.

importance to us.’

Op de vraag of deze samenwerking een eenmalig project is, heeft Mark geen eenduidig antwoord klaar. ‘Quinny is niet van plan om elk

Quinny by Henrik Vibskov will be on sale in a limited edition at selected distributors from October 2008 onwards. Thus the col-

jaar een gerenommeerde designer aan te trekken. Maar het merk wil

lection will be available at SPRMRKT in Amsterdam and Seven in

zichzelf wel blijven verrassen. Er staan wel enkele originele initia-

New York, but a number of sales outlets in Belgium are also being

tieven op de agenda, waarvan de bedoeling steeds is om de aandacht

provided with these colourful prams and accessories.

naar ons toe te trekken. We zijn een nieuwe speler op de wereld­ markt en opvallen is voor ons van levensbelang.’

Quinny by Henrik Vibskov is vanaf oktober 2008 te koop in gelimiteerde oplage bij geselecteerde verdelers. Zo zal de collectie verkrijgbaar zijn bij SPRMRKT in Amsterdam en Seven in New York, maar ook in België worden een aantal verkooppunten voorzien van deze kleurrijke kinderwagens en -accessoires.

→ www.quinnydesign.com

kwintessens 2008·4

Drisag wil zichtbaar schitteren

Philip Willaert

Drisag intends to dazzle

| L | Together Roel Vandebeek | r↑ | Amerigo Stefan Schöning | r↓ | Oasis Bram Boo — 41 — | l↑ | inTEAM Roel Vandebeek | m↑ | Amerigo Stefan Schöning | r↑ | inTEAM stoelen, kerk van Stevoort | l↓ | Riverso Roel Vandebeek

Kantoormeubelfabrikant Drisag in Herentals is net verhuisd naar een gloednieuw kantoorgebouw, ontworpen door B-architecten.

‘We hadden nood aan wat meer uitstraling en herkenning want we

Herentals office furniture manufacturer Drisag has just moved

voelden ons niet echt lekker in ons vel, terwijl we toch schitterend

into a brand new office building designed by B -architecten. ‘We

werk leveren voor prachtige bedrijven’, zegt CEO Marcel Smets.

needed rather more aura and recognition since we did not really feel

Frame21, zoals het nieuwe gebouw op het industrieterrein Klein Gent heet, is een knipoog naar het wat verder gelegen complex Link21, ook van projectontwikkelaar Heylen uit Herentals. Het getal

comfortable in our old garb, although we supply excellent work to wonderful companies’, says CEO Marcel Smets.

Frame21, as the new building on the Klein Gent industrial estate

refereert aan de afrit van de autosnelweg. De associaties die ‘Link’

is called, bears a passing resemblance to the Link21 complex a

en ‘Frame’ oproepen komen voort uit de complexe synergie rond de

little further on – also the work of Herentals developer Heylen. The

twee complexen. Frame21 genereert een nieuwe economische dyna-

number refers to the motorway exit. The associations that ‘Link’ and

miek. Topman Wim Heylen omschrijft Frame21 niet zonder reden als

‘Frame’ evoke spring from the intricate synergy of the two complexes.

de grote broer van Link21.

Frame21 generates a new economic dynamic. Head man Wim Heylen

Rijk en gevarieerd Kantoorproducent Drisag stapte van bij het begin in het project.

describes Frame21, not without reason, as the big brother of Link21.

Rich and varied

‘We zijn de trekker van Frame21’, zegt Marcel Smets. Hij is een tevre-

Office makers Drisag got involved in the project from the outset. ‘We

den man want Drisag is gehuisvest in een architectuur waar je niet

are the instigators of Frame21’, says Marcel Smets. He is a happy man

zomaar aan voorbij kan. De kantoormeubelfabrikant koos voor het

since Drisag has made its home in an architectural statement that

nieuwe complex voor B-architecten, uit de drie architectenbureaus

you cannot simply pass by. Of the three firms of architects who were

die uitgenodigd werden voor een voorstel. ‘Ze brachten net dat ietsje

invited to submit proposals for the new complex, the office furniture

meer. Het gebouw is aan de binnenkant even super als aan de buiten-

maker chose B-architecten. ‘They provided just that little extra. The

kant. De ervaring die je binnen opdoet is rijk en gevarieerd en je kan

building is just as super inside as it is outside. The experience you get

heel flexibel omgaan met de ruimtes’, weet Marcel Smets. Het idee

inside is rich and varied and you can treat areas extremely flexibly’,

van B-architecten leunde het beste aan bij het beeld dat de bouw­

as Marcel Smets knows. B-architecten’s concept corresponded most

heren en de investeerder voor ogen hadden.

closely to the picture that the customer and investor had in mind.

Frame21 had de ambitie om een blikvanger van formaat te wor-

Frame21 aspired to be a major eye-catcher alongside the motor-

den langs de autosnelweg. Die ambitie is vandaag bewaarheid. Marc

way. Today that aspiration has come to pass. According to Marc

Luyckx van de groep Heylen: ‘Het geheel vormt een zichtbare land-

Luyckx of the Heylen group ‘the whole thing forms a visible land-

mark binnen de omgeving. Maar het is ook een nieuw referentiepunt

mark in its surroundings. But it is also a new reference point in what

kwintessens 2008·4

4041

is going on with the Heylen group’s office buildings. It is an invigorating workplace concept for different companies in an architectural context that really stands out.’

Discussion and creation The building also stands out because of its almost majestic appearance. Glass, brick, steel and concrete shed a new light on the con­ temporary concept of an office. Experience, awareness, beauty and practicality are interwoven with one another according to Vitruvian principles. But more than this, the building acts as a teaser for designer manufacturer Drisag. The Moooi lamps act like beacons, highly visible from the motorway. Never has the company been so dramatically shown off as it is today.

The building has three stories. The middle of these consists predominantly of glass, and three of its seven modules are reserved binnen het kantoorgebeuren van de groep Heylen. Het is een

for Drisag’s showroom. In addition, Drisag shares the management

vernieuwend werkplekconcept voor verschillende bedrijven in een

of part of the flex offices on level three with Heylen. These are offices

architecturaal kader dat in het oog springt.’

that you can rent on a flexible arrangement ranging from a day to a

Overleg en creatie Het gebouw springt in het oog door zijn bijna majestueuze verschijning.

Glas, baksteen, staal en beton laten een nieuw licht schijnen op het

couple of months. Dirk Engelen of B-architecten: ‘Drisag are a step ahead. The fact that they are occupying and furnishing a substantial part of the building will benefit the quality of their interior design.’

What makes this building so special is the opportunity to get

eigentijdse kantoorconcept. Ervaring, beleving, schoonheid en prak-

together in informal meetings. For example, the two big lobbies with

tisch nut zijn hier op Vetruviaanse wijze met elkaar verweven. Maar

the concrete stairways are supremely suitable for this. They act as an

meer dan dat geldt het gebouw als teaser voor designfabrikant Drisag.

aula or forum and invite you to discuss and create. Stairs from the

De lampen van Moooi zijn als lichtbakens van op de autosnelweg goed

patios and broad terraces between the showrooms take you up on

zichtbaar. Nooit kwam het bedrijf zo helder in beeld als vandaag.

Het gebouw heeft drie bouwlagen. De middelste bestaat over­

to the ‘sports roof’ since, in the middle between the offices, Frame21 has a turf roof with sports facilities including a bar, 14 metres above

wegend uit glas, waarin drie modules van de zeven zijn voorbestemd

the motorway, hidden behind yellow windbreaks. The borderline

voor de showroom van Drisag. Verder heeft Drisag op niveau drie een

between work and play becomes ever more blurred.

deel van de flexkantoren samen met Heylen in beheer. Het gaat om

The road to Frame21 started out some thirty years ago when

kantoren die je volgens een flexibel regime kan huren, gaande van

Driessens Agenturen was remodelled as Drisag for short. Marcel

een dag tot een paar maanden. Dirk Engelen van B-architecten: ‘Dri-

Smets: ‘That meant a major change of direction for the company

sag heeft een beentje voor. Het feit dat ze een belangrijk deel van het

because that was the first time that we were investing in the patterns

gebouw innemen en inrichten komt de kwaliteit van het ­i nterieur

and dies for our first chair. That was going on at Plascobel, who are

ten goede.’

famous for their recycling boxes. Instead of distributing chairs, we

Wat dit gebouw zo tekent, is de mogelijkheid om samen te komen,

now became a manufacturer.’ At that time Drisag was still located

om informeel te vergaderen. Daarvoor zijn bijvoorbeeld de twee

in Deurne. Only in 1989 was a new complex erected in Herentals.

grote lobby’s met de betonnen trappen uitermate geschikt. Ze fun-

Marcel Smets: ‘We were then taken over by Mibra of Overpelt. They

geren als aula of forum en nodigen uit tot overleg en creatie. Patio’s

were a chair manufacturer who did not have anything in the way of

en ruime terrassen tussen de showrooms eindigen via trappen op

upholstery whereas Drisag did. The merger of these two companies

het ‘sportdak’. Centraal tussen de kantoren heeft Frame21 immers

meant a fusion of two cultures – and an Antwerp and a Limburg one

een groendak met sportfaciliteiten inclusief bar, 14 meter boven de

at that. It was not an easy job. In 1995 we became independent and

snelweg, verborgen achter gele windvangers. De grens tussen spel en

de-merged from the holding company. We decided to buy ourselves

werk wordt almaar diffuser.

out of the Mibra group.’

kwintessens 2008·4

De weg naar deze plek startte zo’n dertig jaar geleden, toen Driessens Agenturen zich omvormde tot kortweg Drisag. Marcel Smets: ‘Het betekende een belangrijke omkeer voor het bedrijf, omdat toen voor de eerste keer in mallen en matrijzen werd geïnvesteerd voor

Thinking up a new image

de aanmak van onze eerste stoel. Dat gebeurde nog bij Plascobel,

The move to the new location is more than symbolic. B-architecten

bekend van de milieuboxen. In plaats van stoelen te verdelen werden

got the message perfectly and put the company on the map visually.

we nu producent.’ Op dat moment was Drisag nog gevestigd in

‘Previously we were simply a production company lurking rather

Deurne. Pas in 1989 werd in Herentals een nieuw complex opgetrok-

inconspicuously beside the motorway. We needed rather more aura

ken. Marcel Smets: ‘We waren toen overgenomen door Mibra uit

and recognition since we did not really feel comfortable in our old

Overpelt. Dat was een fabrikant van stoelen die echter niks had met

garb, although we supply excellent work to wonderful companies.

stoffering, Drisag wel. Het samengaan van deze twee bedrijven bete-

If a customer came to see us, it was a serious let down. Our build-

kende een versmelting van twee culturen, zeg maar de Antwerpse

ings could hardly be described as state-of-the-art.’ Drisag swung in

en de Limburgse. Dat was geen gemakkelijke klus. In 1995 hebben

action and asked designer Roel Vandebeek to think up a new image.

we ons verzelfstandigd en zijn we uit de holding gestapt. We hebben

And he came up with one. In the Geel district there was a big water

ervoor gekozen om ons uit de Mibra-groep te kopen.’

tower on pillars that was being converted on paper into an office

Nieuw plaatje bedenken

building. Talk about visibility! But unfortunately that particular treat did not come off. Marcel Smets: ‘It was a marvellous project but

Het verhuizen naar de nieuwe locatie is meer dan symbolisch. B-archi-

we couldn’t get a long lease on the tower. So back to start. When we

tecten hebben de boodschap goed begrepen en het bedrijf visueel op

went looking for something new, we knew for certain that produc-

de kaart gezet. ‘Vroeger waren we louter een productiebedrijf en lagen

tion and sales had to fit in with one another. Customers have to know

we wat onzichtbaar langs de autosnelweg. We hadden nood aan wat

how the designs are produced so there is an element of emotion in

meer uitstraling en herkenning want we voelden ons niet echt lekker

what they see.’ Finally, developer Wim Heylen came up with a piece

in ons vel, terwijl we toch voor prachtige bedrijven werken. Kwamen

of land where the new building now stands. ‘We have now become

er klanten langs, dan was dat een serieuze afknapper. Onze gebouwen

partners in the running of the building. We now let such things as

waren nauwelijks state-of-the-art te noemen.’ Drisag kwam in actie en

flex offices and other facilities.’

sprak daarvoor ontwerper Roel Vandebeek aan om een nieuw plaatje te bedenken. En dat plaatje kwam er. In de buurt van Geel werd een

Drisag emphatically wanted a landmark, not a 21 storey monument. ‘This is a building I want to live int. It works from the inside

grote watertoren op poten gevonden die op papier werd omgebouwd

out. Its concrete plinth, expanses of glass and the brick-faced storey

tot kantoorgebouw. Van zichtbaarheid gesproken. Maar helaas ging

provide a definite attractiveness. The architect has faced the adjoin-

dat feest niet door. Marcel Smets: ‘Het was een schitterend project

ing production building with dark slate. The facelift acts as a prelude

maar we kregen de toren niet in erfpacht. Dus terug naar af. Toen we

to the ‘higher sensation’ of the dazzlingly new architecture.’

gingen uitkijken naar iets nieuws, wilden we absoluut dat productie en verkoop dicht bij elkaar lagen. Klanten moeten weten hoe de ont-

Interior decoration projects

werpen gemaakt worden. Dan komt er ook een stuk emotie bij kijken.’

Drisag as a company has a couple of real trump cards up its sleeve.

Uiteindelijk kwam projectontwikkelaar Wim Heylen op de proppen

Marcel Smets: ‘First of all, it is a production company specialising in

met een stuk grond waar het nieuwe gebouw nu op staat. ‘We zijn

seats and fabrics. That is really our core business. We employ around

intussen partner geworden in de uitbating van het gebouw. We ver­

twenty people in it. Besides that, we also concentrate on interior

huren nu ondermeer flexkantoren en andere faciliteiten.’

decoration projects. That is also what this building is about: custom-

Drisag wilde nadrukkelijk een landmark en geen monument van 21 verdiepingen. ‘Dit is een gebouw waarin ik wil leven. Het

ers can now see at a glance, and in an appropriate setting, what we have to offer. The building itself is a paragon of such a project. We

functioneert van binnenuit. Het heeft een bepaalde aantrekkings-

operate business-to-business. We do this with our own products as

kracht door zijn betonnen sokkel, glazen partijen en de verdieping

well as getting into bed with ‘strategic partners’ like Lensfeld, Mibra,

in baksteen. De architect heeft de aanpalende productiehal bezet

ICF, Cowerk, Atelier Bodart & Vange, Moooi and Parri. Drisag’s target

met donkere leisteen. De facelift werkt als een voorspel op de ‘hogere

groups are logically architects, company medical services and facil-

sensatie’ van de gloednieuwe architectuur.’

ity managers, to name but a few.

Frame21 — 43 — Marcel Smets

kwintessens 2008·4

4243

Inrichtingsprojecten Drisag heeft als bedrijf een paar flinke troeven in huis. Marcel Smets: ‘Vooreerst is het een productiebedrijf, gespecialiseerd in zitjes en stoffen. Dat is echt onze corebusiness. Daarvoor hebben we zo’n twintig mensen in dienst. Daarnaast richten we ons ook op inrichtingsprojecten. Daar staat dit gebouw ook voor; klanten zien nu in een oogopslag en in een gepast kader wat wij te bieden hebben.

Het gebouw zelf is een toonbeeld van een dergelijk project. We werken business-to-business. Enerzijds doen we dat met onze producten, anderzijds gaan we in zee met ‘strategische partners’ als Lensfeld, Mibra, ICF, Cowerk, Atelier Bodart & Vange, Moooi, Parri. De doelgroepen van Drisag zijn logischerwijs architecten, bedrijfsmedische diensten, facilitymanagers en noem maar op.

De productie van Drisag bestaat in hoofdzaak uit zitmeubilair. Marcel Smets: ‘We produceren zowel onder eigen naam als onder private labels. Daarnaast gaan we ook voor wat we noemen special projects. We hebben bijvoorbeeld de banken gemaakt voor het gerechtsgebouw in Gent, in opdracht van architecten Beel en Achtergael. Ook een mooi project waren de stoelen voor de Jahr­

Drisag’s production consists mainly of seating. Marcel Smets:

hunderthalle in Bochum. Voor de Triënnale – Gerard Mortier was

‘We manufacture both under our own name and under private

toen intendant van de Ruhr Triënnale 2002–2004 – hebben we zo’n

labels. Besides this, we also go for what we call ‘special projects’. For

2000 projectstoelen gefabriceerd. Verder doen we inrichtingsprojec-

instance, we made the benches for the court building in Ghent, com-

ten voor de VUM-groep en hebben we een contract met De Post. De

missioned by the architects Beel en Achtergael. Another nice project

concepten van Drisag versterken de identiteit van de architectuur.

was the chairs for the Centennial Hall in Bochum. When Gerard

Door jarenlange ervaring kunnen wij dergelijke projecten perfect

Mortier was the creative director of the Ruhr Triennial 2002–2004,

aan. We hebben voldoende expertise en houden de vinger aan de

we made around 2000 special chairs for the triennial. We also do

pols. Om alles in goede banen te houden hebben we heel recent een

interior furnishing projects for the VUM group and have a contract

productontwikkelaar aangetrokken.’

with De Post. Drisag’s concepts enhance the identity of the architec-

De ontwerpers in de stal van Drisag zijn niet van de minsten. Een

ture. Years of experience mean that we have a total appreciation of

paar namen: Stefan Schöning, Roel Vandebeek, Alain Berteau, Ton

such projects. We have the expertise and keep our finger on the pulse.

Haas, Burobas, Bertjan Pot. Daarnaast wordt gewerkt voor ontwer-

To keep everything pulling together, we recently took on a project

pers van de private labels: onder meer Marcel Wanders, Dirk van

developer.’

Berkel, Gerard van den Berg. Drisag krijgt steeds meer werk van

The designers in the Drisag stable are not to be sniffed at. A few

de private labels te verwerken omdat er steeds minder stoffeer­

names: Stefan Schöning, Roel Vandebeek, Alain Berteau, Ton Haas,

bedrijven zijn. Naast de stoffeerafdeling heeft Drisag nog een metaal­

Burobas and Bertjan Pot. Besides them, the company also works for

afdeling, een poedercoatingstraat en een assemblageafdeling. Alles

designers from private labels, including Marcel Wanders, Dirk van

kan in huis worden gemaakt.

Berkel and Gerard van den Berg. Drisag is getting more and more

Branding

work from the private labels because there are fewer and fewer upholstery companies. Besides its upholstery department, Drisag

Aangezien Drisag speelt op de B2B-markt, mikt het bedrijf niet

also has a metal department, a powder coating line and an assembly

rechtstreeks op de consument maar wel op bedrijven. Sales en

department. Everything can be done in house.

marketing leunen binnen de organisatie dan ook tegen elkaar. De verkoop­a fdeling moet immers goed op de hoogte zijn van wat het

Branding

huis te bieden heeft. Marcel Smets: ‘Vooral de gespecialiseerde

Because Drisag operates in the B2B market, the company does

vakliteratuur interesseert ons. En ook de architecten zijn voor ons

not aim directly at the consumer but at companies so, within the

een belangrijke doelgroep. Als een architect iets voorschrijft, wordt

organisation, sales and marketing rely on one another. This means

het gemakkelijker gevolgd en mag het ook iets meer kosten. Emotie

that the sales department must be aware of what the firm has to offer.

en vormgeving worden dan de doorslaggevende argumenten, niet

Marcel Smets: ‘Specialist trade literature is of particular interest

zozeer de prijs. Daarom hebben we dit gebouw ook gewild. Architect

to us, and architects are one of our important target groups. When

en opdracht­gever kunnen bij ons zien hoe Drisag-producten in de

an architect prescribes something, it is easier to follow up and may

praktijk functioneren. Wij werken in onze showroom.’

also cost rather more. Emotion and design then become the decisive

De kantoormeubelfabrikant zit voor 25% op de Nederlandse en

arguments rather than price. That is why we wanted this building.

voor 75% op de Belgische markt. In België is 70% van de productie

Here, architects and customers can see how Drisag products work

bestemd voor de projectmarkt. Met de recente verhuizing ziet de

in practice. We work in our showroom.’

toekomst er voor Drisag rooskleurig uit. Het gebouw heeft een mag-

The office furniture manufacturer operates 25% in the Dutch and

netische aantrekkingskracht op de omgeving. Het verbond tussen

75% in the Belgian market. In Belgium, 70% of production is destined

design en architectuur vindt met Frame21 een prikkelend en span-

for the project market. With the recent move, Drisag’s future appears

nend hoogtepunt.

rosy. The building has a magnetic attraction in its environs. In Frame21, the link between design and architecture reaches a provocative and exciting climax.

kwintessens 2008·4

Extremis: evenwicht tussen creatie en marketing balance between creation and marketing

Philip Willaert

Extremis @ Interieur 08 — 45 — | l↑ | Sticks Hsu-Li Teo & Stefan Kaiser | r↑ | Gargantue Dirk Wynants | l↓ | ExTempore Arnold Merckx | r↓ | DoNuts Dirk Wynants

Designproducent Extremis in het West-Vlaamse Gijverinkhove

Design house Extremis of Gijverinkhove in West Flanders is doing

boert goed. Het bedrijf legt klinkende cijfers voor en groeit gestaag

well. The company is posting riveting results and growing steadily

dankzij hun creatieve talent, humor en een opmerkelijke branding.

thanks to its creative talent, humour and striking branding. Be seen

Gezien worden is de boodschap, of: de zachte kracht van de ontwor-

is the message or: the gentle power of the designer smile.

pen glimlach.

Er zijn weinig bedrijven waar bezoekers meteen onder een

There are few companies where visitors are immediately parked under a parasol with a strong espresso in front of them. No sterile

parasol worden geparkeerd met een straffe espresso voor de neus.

customs at Extremis, rather a reception by the Gargantua table,

Bij Extremis geen steriele geplogenheden, wel een ontvangst aan de

which has already become an icon. For once the person we are talk-

reeds iconisch geworden Gargantua. Onze gesprekspartner is voor

ing to isn’t Dirk Wynants. From behind his desk he is still wracking

een keer eens niet Dirk Wynants. Vanachter zijn bureau worstelt hij

his brains over the naming of his latest creation, Kosmos. Yet another

nog volop met de naamvoering van zijn jongste creatie, de Kosmos.

typical Gesamtkunstwerk from Extremis, albeit of pristine simplic-

Nog zo’n typisch Gesamtkunstwerk van Extremis, zij het van een

ity. Today it is Frank Stekelorum, who unveils the business side

sneeuwwitte eenvoud. Vandaag is het Frank Stekelorum, die ons de

of the company to us. The operations manager – his business card

zakelijke kant van het bedrijf uit de doeken doet. De operationele

says ‘new boss’ – was recruited a year ago to keep the figures up to

manager – op het visitekaartje staat new boss – werd een jaar geleden

the mark. In a previous life he was in the insurance business, today

aangetrokken om de cijfers op rij te houden. In een vorig leven

he is doing his own thing in a company that values creativity to the

zat hij nog in de verzekeringsbranche, vandaag leeft hij zich uit in

utmost. But well-founded humour is another strong suit in the firm’s

een bedrijf dat creativiteit tot in het extreme celebreert. Maar ook

communications. Everything revolves around the company’s ‘story’,

onderbouwde humor is een sterke troef in de communicatie van het

rather than its products. These products may be typified as what we

huis. Alles draait rond het ‘verhaal’ van het bedrijf, eerder dan rond

might call layered design with a considerable look and feel content.

de producten. Die producten laten zich typeren door wat we een

At Interieur, we were able to sample this heady mix of branding and

gelaagde vormgeving kunnen noemen, met een behoorlijk look and

marketing. The stand in Hall 6 told a story. The taut cloud ceiling

kwintessens 2008·4

4445

feel-gehalte. Op de beurs Interieur konden we andermaal proeven

even gave the visitor the chance to dream away in the dead white

van deze pittig smakende mix van branding en marketing. De stand

field of the brand new Kosmos. Extremis also had a highly visible

in Hal 6 loog er niet om. Het strak gespannen wolkenplafond gaf de

presence at Futurotextiel.

bezoeker even de kans om weg te dromen in het spierwitte veld van de gloednieuwe Kosmos. Maar ook op Futurotextiel was Extremis heel zichtbaar aanwezig.

Kop-staart

End-to-end Extremis was founded in 1994 by Dirk Wynants. Some time later he took over a loss-making company where they made trailers.

The takeover made it possible for him to develop the Gargantua at

Extremis wordt in 1994 opgericht door Dirk Wynants. Enige tijd later

the same time. Some years later other collections were added, such

neemt hij een verlieslatend bedrijf over waar aanhangwagens worden

as the ExTempore line by Arnold Merckx. The production of trailers

gemaakt. Die overname maakte het voor hem mogelijk om tegelijker-

slowly faded away and was completely replaced by the production

tijd de Gargantua te ontwikkelen. Enkele jaren later worden andere

line manufacture of outdoor furniture.

collecties toegevoegd, zoals de ExTempore-lijn van Arnold Merckx.

De productie van aanhangwagens verdwijnt langzaam en wordt volledig vervangen door het vervaardigen van buitenmeubelen in serie.

In de huidige bedrijfscultuur van Extremis werd doelbewust de nodige ruimte voor creativiteit gecreëerd. Frank Stekelorum: ‘Aan

Extremis’ has deliberately made the necessary room for creativity. Frank Stekelorum: ‘On the one side we have a management board and on the other Dirk still acts as artistic director. At the same time he is also one of Extremis’ in-house designers. Alongside them you have sales and the operations division. A very high degree of

de ene kant hebben we een directieraad, aan de andere kant fungeert

mutual confidence prevails – and that’s obviously what you need if

Dirk nog steeds als artistiek directeur. Tegelijkertijd is hij ook een

you’re trying to create a transparent work atmosphere. The division

van de huisontwerpers van Extremis. Daarnaast heb je de sales en het

of responsibilities was needed because the time came when Dirk

operationele gedeelte. Onderling heerst een erg groot vertrouwen. Dat

couldn’t cope with the designing or the management. Note well –

moet natuurlijk ook wel als je een transparante werksfeer wil creëren.

I didn’t come here as a crisis manager. In the metal-working sector

De verdeling van verantwoordelijkheden was nodig want Dirk kwam

we’re 17th in a list of 100 companies in terms of solvency. We are a

op een gegeven moment niet meer toe aan ontwerpen, noch aan

thriving business.’

management. Let op: ik ben er niet bijgekomen als crisismanager. Bin-

Extremis is currently expanding rapidly, but actually wants to

nen de metaalsector staan wij qua solvabiliteit op de 17de plaats in een

speed up its growth somewhat. ‘The most important means of doing

lijst van 100 bedrijven. We zijn een sterke onderneming.’

Extremis is momenteel in volle expansie en wil die groei zelfs

this is by introducing new products,’ Frank Stekelorum explains.

But at Extremis they are not content with anything. Hence innova-

wat versnellen. ‘Het belangrijkste middel daartoe is het brengen van

tion must go along with durability. They have been producing the

nieuwe producten,’ legt Frank Stekelorum uit. Maar bij Extremis is

Gargantua for 14 years now, but it doesn’t seem to have passed its

men niet tevreden met om het even wat. Zo moet innovatie samen-

use-by date by a long chalk. The product is actually continually being

gaan met duurzaamheid. De Gargantua heeft er al 14 jaar opzitten

modified and improved. Stekelorum characterises the durability

kwintessens 2008·4

Kosmos Dirk Wynants — 47 — | l | BeHive | m | YeeHaa! | r | Arthur Dirk Wynants

maar zijn houdbaarheidsdatum lijkt bijlange nog niet verstreken.

of their products as environmentally sound. Frank Stekelorum:

Het product wordt zelfs continu aangepast en verbeterd. De lange

‘We try to have every product provide growth. Once the Gargantua

meedraaitijd bestempelt Stekelorum als ecologisch verantwoorde-

accounted for 100% of our turnover. Today that is 20%, obviously

lijk. Frank Stekelorum: ‘Het is ons streven om elk product voor groei

because other products have entered our range.’

te laten zorgen. De Gargantua was vroeger goed voor 100% van onze

The project market is becoming ever more important for

omzet. Vandaag is dat nog 20%, omdat er natuurlijk andere produc-

Extremis. This market is mainly abroad. For example, look at the

ten in ons aanbod zijn gekomen.’

PicNik tables in the Tate Modern. Frank Stekelorum: ‘In Belgium we

Voor Extremis wordt de projectmarkt almaar belangrijker. Die

mainly supply designer shops. We export to 40 countries and obtain

markt situeert zich vooral in het buitenland. We denken dan bijvoor-

our semi-finished goods from throughout the world. There is a lot of

beeld aan de PicNik-tafels in het Tate Modern. Frank Stekelorum: ‘In

travelling as the inspiration for our designs is global.’ In 2007 turn­

België leveren we vooral aan designwinkels. We exporteren naar

over was 3.7 million euro and this year Extremis hopes to pass the 4

40 landen en onze halffabrikaten halen we van over de hele wereld.

million mark. Frank Stekelorum: ‘We are in a stagnating market but

Er wordt veel gereisd, de inspiratie van onze ontwerpen is dan ook

we are making headway. The American market has fallen off some-

globaal.’ In 2007 bedroeg de omzet 3,7 miljoen euro en voor dit

what, but the German and Belgian markets are doing very well.’

jaar hoopt Extremis de kaap van 4 miljoen te overschrijden. Frank

Extremis is an end-to-end company. ‘We hold big stocks and

Stekelorum: ‘We zitten in een stagnerende markt en toch gaan we

have short delivery times, which means two weeks from order. This

vooruit. De Amerikaanse markt is wat ingezakt maar de Duitse en

means we can keep on the ball and concentrate on the things that

de Belgische markten doen het op hun beurt erg goed.’

we ourselves have control over, such as assembly and final quality

Extremis is een kop-staartbedrijf. ‘We zitten met grote voor-

control.’ The packaging is in recycled material and as compact as

raden en leveren op korte termijn, dat wil zeggen twee weken na

possible, once again for reasons of sustainability. ‘Some products

bestelling. Zo kunnen we kort op de bal spelen en ons richten op

are even revised to make them more compact to pack.’ Where does

de zaken die we zelf in handen hebben, zoals de assemblage en de

Extremis have the products made? Frank Stekelorum: ‘As a rule in

laatste kwaliteitscontrole.’ De verpakking gebeurt in gerecupereerd

the places where the raw materials are obtained. The rubber base of

materiaal en zo compact mogelijk, ook alweer om redenen van duur-

the Sticks is made in Sri Lanka. The wood that we use is the result of

zaamheid. ‘Sommige producten worden zelfs herbekeken om ze nog

sustainable exploitation. We know where it comes from and we get

compacter te verpakken.’ Waar Extremis de producten laat maken?

advice on its quality from people including the University of Ghent.

Frank Stekelorum: ‘Doorgaans op de plaatsen waar de grondstoffen

We certainly don’t make the business easy to run with these diverse

worden gehaald. De rubberen basis van de Sticks wordt in Sri Lanka

certified materials.’

vervaardigd. Het hout dat we gebruiken, wordt op duurzame wijze ontgonnen. We weten van waar het komt en voor de kwaliteit ervan

A strong identity

laten we ons adviseren, onder meer door de Universiteit van Gent. In

Extremis wants functional design that will, above all, bring people

de bedrijfsvoering maken we het ons met die uiteenlopende gecerti-

back together. The furniture is a tool for togetherness. Founding

ficeerde materialen zeker niet gemakkelijk.’

father Dirk Wynants does not conjure up all Extremis’ designs out

kwintessens 2008·4

4647

Een sterke identiteit Extremis wil functioneel design, waarbij men vooral mensen opnieuw wil samenbrengen. De meubelen zijn tools for togetherness.

Founding father Dirk Wynants tovert de ontwerpen van Extremis niet allemaal zelf uit zijn hoed. De ontwerpentiteit Dirk Wynants bvba doet beroep op externe ontwerpers als Xavier Lust, Danny Venlet en anderen. Wat uit hun brein ontsnapt, gaat vervolgens naar Extremis, de fabrikant die ook instaat voor de marketing. Frank Ste-

of his own head. The design body, Dirk Wynants plc, calls upon exter-

kelorum: ‘Binnen de productontwikkeling is Dirk de art director en

nal designers such as Xavier Lust, Danny Venlet and others. What

in die hoedanigheid denkt hij mee hoe de ontwerpen geproduceerd

emerges from his brain then goes to Extremis, the manufacturer,

kunnen worden. Materiaalkeuze wordt overwogen in functie van de

which is also responsible for marketing. Frank Stekelorum: ‘Within

commerciële haalbaarheid. Dat vraagt om een praktische aanpak en

product development Dirk is the art director and in that capacity

daar is Dirk bijzonder goed in.’

he helps think out how the designs can be produced. The choice of

De bedrijfsidentiteit van Extremis is gegroeid vanuit de buik en gevoed met een flinke dosis West-Vlaamse zakelijkheid. Hoe geef

materials is considered as a function of commercial feasibility. That requires a practical approach, which Dirk is particularly good at.’

je daar vorm aan? We haalden hierboven al aan dat Extremis geen

Extremis’ corporate identity was grown from the gut and has

producten wil leveren voor een tomeloze consumptie. Zo kijken ze

been nurtured by a goodly dose of West Flemish pragmatism. How

naar de ‘voetaftdruk’ die elk product nalaat. ‘We gaan niet mee met

do you give shape to it? We said earlier that Extremis did not want

onbesuisde modegrillen, dat is niet onze business’, klinkt het nuch-

to supply products for unbridled consumption. So they look at the

ter bij Stekelorum. ‘We willen dat onze ontwerpen lang meegaan in

‘footprint’ that each product leaves behind. ‘We do not go along with

een markt die we zelf voor een deel maken. Daarom pakken we uit

helter-skelter flights of fashion, that is not the business we’re in’, and

met onze filosofie rond togetherness, gecombineerd met een bekom-

Stekelorum drinks a solemn toast to this. ‘We want our designs to

mernis om duurzaamheid. Wat we doen en wie we zijn demonstre-

go on for a long time in a market that we have partly created. That is

ren we op beurzen als Interieur en Maison et Objet. Het publiek kan

why we end up with our philosophy of togetherness, combined with

op deze plekken onze creaties uitproberen. We werken immers niet

a concern for durability. We demonstrate what we do and who we are

alleen op de functionaliteit van de vormgeving; ook de beleving en

at fairs like Interieur and Maison et Objet. Those are places where the

de ervaring van onze producten vinden we belangrijk. Niet elke

public can try out our creations, since we don’t just work on the func-

producent doet dat. Op beurzen worden de meubels snel vuil en

tionality of the design; we also find the perception and experience

ook qua logistiek is het een hele onderneming. Maar het resultaat is

of our products important. Not every manufacturer does that. At

wel dat je na een beurs of evenement de producten op allerlei blogs

exhibitions the furniture quickly gets dirty and they are also quite a

ziet verschijnen. Dat is precies wat wij beogen: zichtbaarheid. Ook

business in terms of logistics. But the result is that after an exhibition

de redactionele campagnes horen daar bij. Er wordt graag over onze

or event you see the products appearing in all kinds of blogs. That is

producten geschreven.’

Naast de sociale en ecologische dimensie, maakt ook humor deel uit van de bedrijfscultuur van Extremis. Hun magazine Noozn

exactly what we want: visibility. The editorial campaigns are also part of this. We like having people write about our products.’

Besides its social and ecological dimension, humour is also part of

(West-Vlaams voor ‘van bij ons’) pikt daar gretig op in. Wie de foto’s

Extremis’ company culture. Their magazine Noozn (West Flemish for

aandachtig bekijkt, ontdekt de subtiele gelaagdheden. Ook de pro-

‘from down our way’) takes full advantage of this. If you look at the

ducten knipogen naar ons. De DoNuts en het paardenzadel Bronco

photos closely, you will discover the subtle stratification. Even the

dwingen zonder meer een glimlach af. Ze zijn doodgewoon grappig

products are winking at us. The DoNuts and the Bronco riding saddle

en ontwapenend.

just make you smile. They are quite simply disarmingly cute.

Extremis weet zich door zijn eigengereidheid te onderscheiden.

Extremis is able to stand out by its independence of mind. Frank

Frank Stekelorum: ‘We zijn tegelijkertijd zakenmensen en avontu-

Stekelorum: ‘We are simultaneously businessmen and adventur-

riers. Voor Unizo dingen we mee naar de KMO-prijs. We zitten al in de

ers. We are eligible for the Unizo SME prize. We are already on the

selectie. Ik ben daar gelukkig mee omdat Belgische designproducen-

shortlist. I’m happy about that, because in my view Belgian design

ten in mijn ogen meer aandacht verdienen.’

producers deserve more attention.’

kwintessens 2008·4

Kortrijk designstad, designregio: een gesprek met designmeester Marc Dubois design city, design region: an interview with master designer Marc Dubois Christian Oosterlinck

In 2004 I had an interview with the Kortrijk design masters Robin Delaere and Paul Rommens who had only been appointed a few months before. At that time they were mainly talking about exhi­ bitions and a design competition. The project was called ‘Design Kort­r ijk’. They were complaining about the lack of cooperation with the Chamber of Commerce. A great deal has changed since then. In 2005 Kortrijk Design became Designregio Kortrijk, a not-for-profit company with a strong economic programme. New master designers were also appointed – Marc Dubois and Dominique Pieters. The latter was later replaced as coordinator by Kris Dekeyzer. The offices are no longer in the town hall, but in the business centre in Leiestraat. The not-for-profit company has five partners and was formed to develop the STEM project on local autonomy approved by the Economics Agency of the Flemish Community.

For Marc Dubois this new appointment meant a return to Kortrijk, where he had been head of Interieur in 1996 and 1998. His post as master designer is still not a full time appointment.

Every month there is a meeting with Designregio Kortrijk’s steering committee. Within the initiative VOKA , the Flanders Chamber of Commerce and Industry, is an important partner for companies. Besides a financial contribution, the Interior Foundation also provides a forum during the fair. Kortrijk has long claimed the title of Flanders’ design capital – not measured by the number of shops, of which there are only 5, but by the presence of producers of design. The PIH department of University College West Flanders In 2004 had ik een gesprek met de toen enkele maanden benoemde

has also come a long way. Marc Dubois still remembers how in 1996

Kortrijkse designmeesters Robin Delaere en Paul Rommens. Zij

they came and asked whether they could show their first graduates’

hadden het vooral over tentoonstellingen en een ontwerpwedstrijd.

degree projects at Interieur. The course now occupies a prominent

‘Design Kortrijk’ heette het project. Ze klaagden toen onder meer

position in Flanders.

over de gebrekkige medewerking van de Kamer van Koophandel.

Initially 2 initiatives were set up: ‘5 × 5’ and ‘Design × 50’. The first

Intussen is er veel veranderd. Kortrijk Design werd in 2005 Design­

results were presented at Interieur in 2006. Design × 50 is an inven-

regio Kortrijk, een vzw met een sterk economisch programma.

tory of designer products from the region based on an exhibition and

Tevens werden nieuwe designmeesters aangeduid: Marc Dubois en

a book. 5 × 5 is a project in which companies are encouraged to work

Dominique Pieters. De laatste werd even later als coördinator ver-

in partnership with a designer. The initiative always comes from the

vangen door Kris Dekeyzer. De kantoren bevinden zich niet langer in

company, not the designer. They plan to run it again this year. The

het stadhuis, maar in het ondernemerscentrum in de Leiestraat. De

biggest change is that the region is being expanded. This time com-

vzw, met vijf partners, werd opgericht om het goedgekeurde STEM-

panies from the Roeselare, Ypres and Tielt regions are also eligible.

project (Streekeigen Management) van het Agentschap Economie

There are even thoughts of expanding to Lille in France in the future.

van de Vlaamse Gemeenschap uit te werken.

Voor Marc Dubois betekende deze nieuwe opdracht een terug-

Not that everything has to be economically oriented. There was the exhibition in the Broelmuseum, but it was particularly the graphic

keer naar Kortrijk, nadat hij aan het hoofd van Interieur stond in

design of the book that had to provide something of a cultural feel.

1996 en 1998. Al is zijn designmeesterschap nu geen fulltime opdracht.

Marc went to Koen Bruyñeel for this. He knew Koen from 1996, when

Elke maand is er een vergadering met de stuurgroep van Design-

he was at Interieur and urgently had to find someone to produce a

regio Kortrijk. VOKA is binnen het initiatief een belangrijke partner

catalogue to be given out with the main fair catalogue. On Filiep Tacq’s

naar de bedrijven toe. De Stichting Interieur geeft naast een geldelijke

recommendation he went to Koen, who had only just graduated. Since

inbreng ook een forum tijdens de beurs. De stad Kortrijk claimt al lang

then he has become one of the big names in the business.

| l | Delta Light — 49 — Design × 50 Broelmuseum, Kortrijk

kwintessens 2008·4

de titel van designhoofdstad van Vlaanderen; niet gemeten naar het

4849

Design × 50

aantal winkels, want dat zijn er maar 5, maar door de aanwezigheid

Companies can submit their designer products for Design × 50. A jury

van designproducenten. Ook het departement PIH van de Hogeschool

decides which are the best 50, since the Kortrijk region has plenty to

West-Vlaanderen heeft een lange weg afgelegd. Marc Dubois herin-

offer. Besides the well-known design companies, there are a number

nert zich nog dat zij in 1996 kwamen vragen om de eindwerken van

of suppliers of semi-finished products. ‘Imagination is the codeword,

de eerste afgestudeerden op Interieur te mogen tonen. Nu is het een

according to Marc Dubois. Thus Alpro is not just pretty packaging

opleiding die zijn plaats verworven heeft in Vlaanderen.

but a concept, an innovative product that also represents a life-style.

Bij aanvang werden 2 initiatieven opgestart: ‘5 × 5’ en ‘Design × 50’.

In 2006 werden reeds de eerste resultaten gepresenteerd tijdens Inte-

Curana would have found it impossible to survive on the international market as a manufacturer of bicycle accessories. Innovation

rieur. Design × 50 is een inventaris van designproducten uit de regio

and specialisation have made it a brilliant company that recently

aan de hand van een tentoonstelling en een boek. 5 × 5 is een project

received a DME Award. Any creative initiative is welcome in itself,

waarbij bedrijven gemotiveerd worden om samen te werken met

because creativity is the backbone of our jobs.

een designer. Telkens vertrekt men vanuit de bedrijven, niet van de

To prove that design is much more than interior decoration for

ontwerpers. Dit jaar is een tweede editie voorgesteld. De voornaamste

the consumer, Marc Dubois refers to the scale of Interieur. ‘The

wijziging is dat de regio uitgebreid werd. Ook bedrijven uit de regio

exhibition’s international success relies on the fact that it is only run

Roeselare, Ieper en Tielt kwamen deze keer in aanmerking. Naar de

every other year and that there is strict selection of exhibitors. Fur-

toekomst wordt zelfs gedacht aan een uitbreiding naar het Franse Lille.

thermore, you can find everything in a limited area on a manageable

Niet dat alles enkel economisch gericht moet zijn. Er was de

scale and it attracts a professional and a general audience. Why does a

tentoonstelling in het Broelmuseum, maar vooral de grafische

company like Ahrend invite people to Interieur rather than Orgatec?

vormgeving van het boek moest voor wat culturele uitstraling zor-

Because at Interieur they stand out more, are more unique. It is also

gen. Hiervoor deed Marc beroep op Koen Bruyñeel. Hij kende Koen

quite clear that the divisions between sectors are becoming blurred.’

nog van in 1996, toen hij op Interieur dringend op zoek moest naar

He takes the H2O-tabel by Bataille-Ibens that we are sitting at as an

iemand om een catalogus te maken die samen met de beurscatalogus

illustration. ‘A top-notch product! The prototype was exhibited in

aangeboden zou worden. Op aanbeveling van Filiep Tacq kwam hij

1994 and officially launched in 1996 at the Interieur Biennial. Why

terecht bij Koen, die toen pas afgestudeerd was. Intussen is hij uit­

is the table so exceptional? Because you can use it just as well in the

gegroeid tot één van de grote namen in de sector.

office as at home.’ When in 1996 Mercedes-Benz asked to be present

kwintessens 2008·4

Design × 50 Voor Design × 50 kunnen bedrijven hun designproducten insturen.

Een jury beslist wie er bij de beste 50 hoort. De regio Kortrijk heeft immers veel te bieden. Naast de gekende designbedrijven zijn er tal van leveranciers van halfafgewerkte producten. ‘Verbeelding’ is het codewoord volgens Marc Dubois. Zo is Alpro meer dan een mooie verpakking, maar een concept, een innoverend product dat ook staat voor een leefwijze. Curana zou als fietsaccessoire­ fabrikant onmogelijk hebben kunnen overleven op de internatio­ nale markt. Innovatie en specialisatie maakt het tot een schitterend bedrijf dat recent een DME Award kreeg. In se is elk creatief initiatief welkom, want in die creativiteit zit de kracht van onze werkgelegenheid.

Om te bewijzen dat design veel meer is dan interieurinrichting voor consumenten, verwijst Marc Dubois naar de grootschaligheid van Interieur. ‘De beurs heeft zijn internationale succes te danken aan het feit dat het slechts tweejaarlijks georganiseerd wordt en dat er een strenge selectie gebeurt voor deelname. Alles vind je bovendien op een beperkte oppervlakte, op een haalbare schaal.

Bovendien trekt het zowel een professioneel als een groot publiek.

Waarom nodigt een bedrijf als Ahrend mensen uit op Interieur, en minder op Orgatec? Omdat zij op Interieur meer opvallen, unieker zijn. Men kan er ook duidelijk merken dat sectoren vervagen.’ Als illustratie neemt hij de H2O-tafel van Bataille-Ibens, waar we aan zitten. ‘Een topproduct! In 1994 werd het prototype gepresenteerd en in 1996 officieel gelanceerd tijdens de Biënnale Interieur. Waarom is de tafel zo uitzonderlijk? Omdat je haar zowel op kantoor als thuis kan gebruiken.’ Toen in 1996 de vraag kwam van Mercedes-Benz om op Interieur aanwezig te zijn, vroeg Marc zich af wat zij daar zouden kunnen doen. Intussen staat er wel elke editie een Volvo of Mini op de beurs. Daarom ook start Interieur volgend jaar met de beurs Design@Work. Dat stelt hen in staat om meer bedrijven uit de regio te betrekken. De manifestatie zal worden georganiseerd van 4 tot en met 10 december 2009.

5 × 5 Bij 5 × 5 worden kleine en middelgrote bedrijven gelinkt aan ont-

| ↑ | Violetta & Vera Pepa voor Vaco | ↓ | Danny Venlet voor Umbrosa — 51 — | l↑ | Vincent Van Duysen voor Luke Home Furniture | r↑ | MAXIMALdesign voor Maes Motorhomes | ↓ | Alpro

at Interieur, Marc wondered what they could do there. Since then there has been a Volvo or Mini at every fair. That is why Interieur is

werpers. Voor elke case wordt 10 000 euro ter beschikking gesteld.

starting the Design@Work exhibition next year. It will enable them

Eerst worden de bedrijven geselecteerd voor deelname. Deze editie

to involve more companies from the region. The event will be run

werden 114 dossiers beoordeeld. De uitverkorenen kunnen kiezen

from 4–10 December 2009.

uit een shortlist van ontwerpers. Luke Furniture, producent van meubelen voor video- en audioapparatuur, had bijvoorbeeld de keuze tussen Binst-Crépain, Bram Boo en Vincent Van Duysen.

5 × 5 In 5 × 5 small and medium companies are linked to developers. There

De bedoeling is om na een samenwerking van anderhalf jaar tot een

are 10,000 euros available for each case. First, the participating com-

concreet resultaat te komen. Niet alleen het afgeleverde product is

panies are selected. This time 114 files are being evaluated. The ones

belangrijk, maar ook de dynamiek die gecreëerd wordt. Bedrijven

that are selected can choose from a shortlist of designers. For exam-

moeten ‘goesting’ hebben. Het loopt niet altijd van een leien dakje.

ple, Luke Furniture, a manufacturer of furniture for video and audio

Zo moest de samenwerking tussen Televic, een bedrijf gespeciali-

equipment, had the choice of Binst-Crépain, Bram Boo and Vincent

seerd in multimedia en communicatie, en James Irvine stopgezet

Van Duysen. The aim is to come up with a concrete result after an

worden omdat het concept nog niet voldoende rijp was voor een

eighteen-month partnership. It is not only the product delivered

definitieve toepassing. In hun plaats kwam Curana en het Britse

that is important, so is the dynamic that is created. Companies have

Goose Design.

to ‘feel like it’. Things don’t always go smoothly – the partnership

Een mooi resultaat vindt Marc Dubois het bedrijf Vaco, die al

between Televic, a company specialising in multimedia and com-

tientallen jaren pluchen beestjes maken. Violetta en Vera Pepa, jonge

munication, and James Irvine had to be ended because the concept

Antwerpse modeontwerpers, kwamen met een heel eenvoudig,

was not yet sufficiently mature for a definitive application. They

maar leuk ontwerp op de proppen. Umbrosa staat voor ‘Innovative

were replaced by Curana and the British designers Goose Design.

Shade Creations’, kortom: alles wat schaduw maakt, zoals parasols

One good result, Marc Dubois believes, is Vaco, a company that

en zeilen. Danny Venlet zorgde er voor een frisse wind in hun con-

had been making soft toys for decades. Violetta and Vera Pepa, young

ceptuele benadering. Maxime Szyf (MAXIMAL design) werkte een

Antwerp fashion designers, came up with a very simple but charming

nieuw concept uit voor Maes Motorhomes.

design. Umbrosa stands for ‘Innovative Shade Creations’, in short,

kwintessens 2008·4

Designregio staat als initiatief natuurlijk niet alleen in Kortrijk.

Er is Flanders InShape, al durven zij zich volgens Marc te weinig

5051

anything that creates shade, such as parasols and awnings. Danny Venlet brought the wind of change to their conceptual approach.

regionaal inbedden, omdat ze nu eenmaal een Vlaamse compe-

Maxime Szyf (MAXIMAL design) developed a new concept for Maes

tentiepool voor Productontwikkeling en Industrieel Design zijn.

Motorhomes.

Futurotextiel, een initiatief overgenomen uit Rijsel, moet het lokale

Designregio is obviously not the only initiative in Kortrijk.

evenement tijdens Interieur worden, net als 2 jaar geleden de De

There is Flanders InShape, but, according to Marc, they daren’t get

Coene-tentoonstelling. Er worden daar ook lezingen georganiseerd

too involved regionally for the simple reason that they are a Flem-

met ontwerpers die men voor 5 × 5 aangezocht had. Waarom dit

ish skills centre for Product Development and Industrial Design.

alles niet op Interieur? Wel, tijdens Interieur is het programma aan

Futurotextiel, an initiative that has been taken over from Lille,

lezingen zo vol, dat wie niet met een grote internationale naam komt,

should become the local event during Interieur, just like the De

in het niets riskeert te verdwijnen. Momenteel wordt er ook nog een

Coene exhibition two years ago. It organises lectures by designers

nieuw project gepland dat Kortrijk moet linken met de andere kant

who have been approached for 5 × 5. Why not do all this at Interieur?

van het land, Genk.

Well, during Interieur the lecture programme is so full that anyone who isn’t a big name internationally risks disappearing into nothingness. Another now project is currently being planned. This will link Kortrijk with the other side of the country, Genk.

→ www.designregio-kortrijk.be

kwintessens 2008·4

HOWEST: voorstander van een multidisciplinaire aanpak in innovatie champion of a multidisciplinary approach to innovation Becky Verthé · Designregio Kortrijk

Ook de Hogeschool West-Vlaanderen (HOWEST) heeft op 13 oktober tijdens het Cardiff Design Festival een Design Management Europe Award in de wacht gesleept, in de categorie voor non-profitorganisaties. De hogeschool, in het verleden al meermaals bekroond door Unizo als meest ondernemende school in Vlaanderen, werd nu ook geprezen voor zijn sterk design management. Op de trein naar Cardiff spreek ik af met Frederik D’hulster en Ronald Bastiaens, coördinatoren voor de opleiding industrieel ontwerpen.

Frederik D’hulster: ‘Innovatieve producten moeten vaak afrekenen met een hoge complexiteit. Specialisten in allerlei domeinen

On 13 October University College West Flanders (HOWEST) carried off a Design Management Europe Award at the Cardiff Design Festival in the non-profit organisation category. The college, which has

zijn altijd nodig om een origineel productidee te ontwikkelen en

already won Unizo’s award as the most enterprising in Flanders sev-

productieklaar te maken. In het onderwijsprogramma van HOWEST

eral times, was now also being commended for its strength in design

zitten al de nodige disciplines vervat. We zijn er immers van

management. On the train to Cardiff I talked to Frederik D’hulster

overtuigd dat multidisciplinaire teams de beste zijn om te werken

and Ronald Bastiaens, coordinators of the industrial design course.

op real life industriële producten. In een snel groeiende economie heeft het hoger onderwijs behoefte aan projecten die aan de realiteit

Frederik D’hulster: ‘Innovative products often have to contend with great complexity. Specialists in every kind of field are always

gewaagd zijn, om studenten toe te laten betere producten te gaan

necessary to develop an original idea for a product and make it ready

ontwerpen. Wie in HOWEST zijn studies aanvat als bachelor of

for production. HOWEST ’s educational programme includes all the

master/ingenieur, komt al tijdens zijn studie regelmatig in contact

necessary disciplines, since we are convinced that multidisciplinary

met designers en bedrijven. Ingenieurs in elektronica en elektro-

teams are the best way of working on real life industrial products.

mechanica worden voor de bachelorproef samen met industriële

In a rapidly growing economy higher education needs projects

ontwerpers in één team geplaatst, om zo creatieve en innovatieve

that fit in with reality, in order to allow students to design better

oplossingen te bedenken voor hedendaagse industriële problemen.

products. Anyone who starts a bachelor’s or master’s/engineer’s

In het intensive program worden deze teams aangevuld met interna-

course at HOWEST will have regular contact with designers and

tionale studenten in engineering en design. Gedurende twee weken

companies throughout his/her studies. Before the bachelors’ finals,

worden ze samen voor de leeuwen gegooid om concrete oplossingen

electronics and electrical engineering students are put in a single

en producten te bedenken, en met de nodige zin voor realiteit ook

team with industrial designers in order to think up creative and

vorm te geven. Onlangs hebben de studenten voor Kortrijk Xpo en

innovative solutions to today’s industrial problems. In the intensive

de organisatoren van de beurs Busworld een ontwerp gemaakt voor

program these teams are supplemented by international students

een mobiele en flexibele beursunit, met integratie van alle nutsvoor-

in engineering and design. For two weeks they are all thrown to

zieningen. De oplossing van onze studenten heeft geresulteerd in

the lions and have to think up real-world solutions and products,

— 53 — Industrial Design Center

kwintessens 2008·4

5253

and give shape to them with the necessary sense of reality. Recently our students produced a design for a mobile, flexible exhibition unit with all the utilities built in for Kortrijk Xpo and the organisers of the Busworld trade fair. Our students’ solution resulted in Busworld staying in Kortrijk. A project with the DesleeClama textile company has already resulted in a patent application – an innovative solution to stacking rolls of textiles on a pallet. So design is more than thinking up a pretty shape; design is always interlinked with technology.

Our figures say a great deal: 120 students from 8 European countries are collaborating in 20 industrial design projects. Fortunately all this goes hand in hand with plenty of socialising or what did you expect?’[laughs] At HOWEST design is taught as a creative discipline within strict bounds. This approach is highly effective, and has also proved to work. It was only in 1995-odd that HOWEST made the strategic decision to offer more creative master’s degree courses (industrial design, multimedia and communication technology) alongside its

het behoud van Busworld in Kortrijk. Een project met textielbedrijf

merely technical courses. The bachelor’s degree courses in indus-

DesleeClama resulteerde al in een patentaanvraag: een innovatieve

trial product design and digital arts & entertainment were added

oplossing voor het stapelen van textielrollen op een pallet. Design

at a later stage. The number of students quickly grew exponentially.

is dus meer dan het bedenken van een leuke vorm; design is altijd

At present there are some 350 on the industrial design course.

verweven met technologie. Onze cijfers zijn dan ook veelsprekend:

Ever since 1995 HOWEST has been doing applied design research

120 studenten uit 8 Europese landen werken samen op 20 industriële

into key topics such as prototyping, methodology and creativity,

ontwerpprojecten. Gelukkig gaat dit alles gepaard met vele after-

innovation management and sustainability. All design assignments

party’s, of wat dacht je?’ [lacht] Aan HOWEST wordt design als een creatief vak met strenge

are linked to real-world requests from companies calling on the knowledge and expertise that HOWEST has in house. This means that

beperkingen aangeleerd. Het is een benadering die heel doeltreffend

students rapidly become familiar with real business environments

is, en ook al bewezen heeft te werken. Pas rond 1995 viel bij HOWEST

and learn to design while having to take into account restrictions

de strategische keuze om naast de louter technische studies ook

imposed by the company. At the same time the companies are (re)

meer creatieve masteropleidingen te gaan aanbieden (industrieel

educated in R&D, engineering and design. External designers, archi-

ontwerpen, multimedia en communicatietechnologie). In een latere

tects and interior designers also tutor design assignments regularly,

fase kwamen daar nog de bachelors industrieel productontwerpen

as in the car design workshop run by Louis Vermeersch, head of the

en digital arts & entertainment bij. Het studentenaantal groeide al

design team at Pininfarina.

snel exponentieel. Momenteel zijn er zo’n 350 studenten bezig aan hun opleiding industrieel ontwerpen.

Sinds 1995 voert HOWEST toegepast designonderzoek uit rond key topics zoals prototyping, methodologie en creativiteit, inno-

Ronald Bastiaens: ‘HOWEST makes its design strategy felt in a great many things, such as its young, multidisciplinary academic team, its vision and its fields of research. Even the architecture and equipment of the new Industrial Design Centre breathe design:

vatiemanagement, duurzaamheid enz. Alle ontwerpopdrachten

a transparent building with a very high ‘workshop feel’. Lode De

zijn gelinkt aan concrete vragen van bedrijven die beroep doen op

Geyter, former head of department at PIH and acting director-

de kennis en expertise die HOWEST in huis heeft. Studenten raken

general of HOWEST, has been a key figure in developments over

hierdoor snel vertrouwd met reële bedrijfsomgevingen en leren

the last few years. The Industrial Design Centre opened in 2007

kwintessens 2008·4

ontwerpen terwijl ze rekening moeten houden met beperkingen die door het bedrijf gesteld worden. Tegelijkertijd worden de bedrijven (her)opgevoed in R&D, engineering en design. Geregeld begeleiden ook externe designers, interieurvormgevers en architecten de ontwerpopdrachten, zoals in de workshop car design, onder leiding van Louis Vermeersch, hoofd van het designteam bij Pininfarina.

Ronald Bastiaens: ‘HOWEST drijft zijn designstrategie door in heel wat zaken, zoals het multidisciplinaire en jonge docententeam, de visie en het onderzoeksdomein. Zelfs de architectuur en de uitrusting van het nieuwe Industrial Design Center ademt design: een transparant gebouw met een zeer hoog ‘ateliergehalte’. Lode De Geyter, gewezen departementshoofd van het PIH en intussen algemeen directeur van HOWEST, was een spilfiguur in de ontwikkelingen van de laatste jaren. Het Industrial Design Center opende in 2007 en is een atelier voor de studenten maar ook een dienstverlenende expertisecel voor bedrijven. Binnen het IDC worden verschillende vraaggedreven onderzoeksprojecten uitgevoerd. Het ProtoLab concentreert zich bijvoorbeeld op onderzoek en dienstverlening inzake prototyping en rapid manufacturing. ProtoLab onderzoekt toepassin-

|l>r|

gen in architectuur, ergotherapie, productontwerpen en digital arts.

and is a workshop for students, as well as being a unit providing

Je vindt er dan ook alle technologische snufjes terug: een 3D-printer,

expert services to companies. There are a variety of demand-driven

een vacuum casting opstelling, een 3D-meetbank met optische

research projects going on at the IDC . For example, the ProtoLab con-

laserscanner en allerlei manuele prototyping-instrumenten. Het IDC

centrates on research and services for prototyping and rapid manu-

houdt alumni en sympathisanten van de opleidingen op de hoogte

facturing. ProtoLab is investigating applications in architecture,

via events, lezingen, studiereizen en vacatures. Het IDC wordt zo

occupational therapy, product designs and digital arts, so they’ve got

dus ook een interactief en internationaal platform waar hoogte-

all kinds of technological gadgets: a 3D -printer, a vacuum casting set

punten worden voorgesteld, waar alumni nieuwe vraaggedreven

up, a 3D bench micrometer with optical laser scanner and all kinds

onderzoeksprojecten aanleveren en waar de dialoog over product-

of manual prototyping tools. The IDC keeps alumni and sympathis-

ontwikkeling wordt aangespoord. Bedrijven die beroep doen op de

ers informed through events, lectures, study trips and vacancies. In

expertise bij HOWEST stellen dan ook weer hun R&D-processen open

this way IDC is also becoming an interactive international platform

voor de academische gemeenschap. Via onze strategie van open inno-

that presents pinnacles, where alumni supply new demand-driven

vation wordt HOWEST zo een kweekvijver voor kennis i.v.m. goed

research projects and where the dialogue on product development

design. Het IDC staat nog maar in zijn startblokken, maar we hebben

acquires impetus, since companies that call on the expertise at

er grootse plannen mee’.

HOWEST open up their R&D processes to the academic community.

Our strategy of open innovation is making HOWEST something of a breeding ground for knowledge of good design. The IDC is still only in its infancy, but we have great plans’.

→ www.howest.be

Ronald Bastiaens Frederik D’hulster Lode De Geyter

kwintessens 2008·4

Anne Leemans

5455

Eliet: succesvolle kennismaking met design successful introduction of design

Neo, PiliPili & Eliet Creative Lab

Eliet nv is een fabrikant van tuinmachines voor ondernemingen,

Eliet nv is a manufacturer of garden machinery for businesses, local

lokale overheden en particulieren. De familiale KMO werd opgericht

authorities and the general public. The family-run company was

in 1989 en wordt vandaag gerund door de tweede generatie. De

founded in 1989 and nowadays is run by the second generation. It

onderneming stelt 60 mensen te werk en staat onder leiding van

employs 60 people and is run by Frederic Lietaer, a civil engineer

Frederic Lietaer, burgerlijk ingenieur met een MBA van Vlerick op zak.

with an MBA from Vlerick to his credit.

30% van de omzet wordt gerealiseerd in België en grosso modo

30% of turnover comes from Belgium with, broadly speaking, 70%

70% in het Verenigd Koninkrijk, Nederland, Duitsland, Frankrijk,

from the United Kingdom, The Netherlands, Germany, France, Scandi-

Scandinavië, Noord-Italië, Zwitserland en Oostenrijk, en geregeld

navia, Northern Italy, Switzerland and Austria, as well as regular sales

ook in de Verenigde Staten, Australië en Nieuw-Zeeland. De onder-

in the United States, Australia and New Zealand. The company has its

neming heeft een eigen distributienetwerk van 200 dealers in België,

own distribution network of 200 dealers in Belgium, 300 in Germany

300 in Duitsland en 50 in Oostenrijk. Daarnaast werkt Eliet met

and 50 in Austria. Besides them, Eliet works with local importers. The

lokale importeurs. De onderneming schrijft haar jaarlijkse omzet-

company ascribes its annual sales growth of 15 to 20% to its pursuit

groei van 15 tot 20% toe aan haar streven naar innovatie en kwaliteit.

of innovation and quality. It is also reaping the rewards of having

Bovendien plukt de onderneming vandaag de vruchten van een

believed for years in the necessity of an environmentally aware green

jarenlang geloof in de noodzaak van een milieubewust groen­

policy. The growing social awareness that together we can mean some-

beleid. Het stijgende maatschappelijke bewustzijn dat we samen iets

thing in the campaign against climate change plays a part in this.

kunnen betekenen in de strijd tegen de klimaatsverandering speelt daarin een rol.

However, in its first years Eliet actually produced fittings for agricultural animal housing. But the rise of animal housing builders as

kwintessens 2008·4

Tijdens de eerste jaren produceerde Eliet echter veeleer stalin-

turnkey suppliers brought unfair competition, which put the viabil-

richting voor de landbouw. Maar door de opkomst van stallenbou-

ity of independent suppliers like Eliet under heavy pressure. Hence

wers als totaalaanbieders ontstond een oneerlijke concurrentie, die

selling to the agricultural market was not a promising future.

de leefbaarheid van onafhankelijke toeleveranciers zoals Eliet sterk

In order to do something about the poor prospects and seasonality

onder druk zette. Daarom voorspelde de afzet op de landbouwmarkt

of agriculture, Emiel Lietaer, the father, thought that he might actually

geen beloftevolle toekomst.

be able to make better use of his technology in the parks and gardens

Om de zwakke vooruitzichten en de seizoensgebondenheid van de landbouw op te vangen, bedacht vader Emiel Lietaer dat hij zijn technologie misschien zelfs beter kon toepassen op de tuin- en parksector. Die sector heeft immers het hele jaar door behoefte

sector since that sector needs machines for garden waste treatment, lawn management and waste clearance throughout the year.

The gardens operation was a success. What was more, Eliet shrewdly went along with the market’s development into greater

aan machines voor de verwerking van groenafval, gazonbeheer

ecological green management, the need for bio-energy and the

en afvalruiming.

requirement for recycling facilities. However, Eliet’s success was not

De tuinactiviteiten werden een succes. Bovendien speelde Eliet

just down to a shift in the market or a nose for business. What was

slim in op de marktevolutie naar meer ecologisch groenbeheer,

equally essential was the specialist knowledge of the Lietaers and

de behoefte aan bio-energie en de nood aan recyclagemogelijk­

their team, which led, among other things to Eliet’s patented cutter

heden. Het succes van Eliet was echter niet enkel te danken aan een

technology. This makes it possible to shred very different types of

verschuiving op de markt of aan een neus voor zaken. Niet minder

wood along the grain. The advantage of this technology is that the

essentieel was de vakkennis van de Lietaers en hun team, die onder

cutter blades become blunt less quickly, the machine uses less energy

meer leidde tot de ontwikkeling van de door Eliet gepatenteerde

and gives a higher return for a lower environmental impact.

hakbijltechnologie. De hakbijltechnologie van Eliet maakt het mogelijk om sterk uiteenlopende houtsoorten te versnipperen in de

From large to small

richting van de vezels. Deze technologie heeft als voordeel dat de

Eliet’s origins in agriculture, combined with its initially non-design-

messen van de hakselaar minder snel bot worden, de machine min-

oriented clientele, was responsible for Eliet’s machines having an

der energie verbruikt en bijgevolg haar rendement hoger ligt en de

angular design in sheet steel. Functional efficiency was more of a

milieubelastingsfactor lager.

priority than aesthetic design, which was seen as expensive and

Van groot naar klein

hence a luxury. There was by and large little difference between the look and feel of the machines for the company’s traditional markets

De oorsprong van Eliet in de landbouwsector, gecombineerd met het

and digging machines. They all looked robust and professional, but

aanvankelijke niet designgeoriënteerde klantenbestand, was ervoor

were not very attractive to the DIY market. Frederic Lietaer’s feel

verantwoordelijk dat de machines van Eliet veelal met een hoekig

for business ensured that they reflected the market’s development

ontwerp in plaatstaal werden gemaakt. Functionele degelijkheid

toward greener garden management. He decided to transpose his

was eerder een prioriteit dan esthetisch design, dat als duur en dus

green machines from the business market into the market for main-

luxe werd beschouwd. Er was weinig verschil tussen de look and feel

taining small gardens. He investigated the possibility of developing a

van de machines voor de traditionele markten en pakweg graafma-

shredder for the consumer market. However, it proved that he would

chines. Ze zagen er even robuust en professioneel uit, maar weinig

have to contend with the almost insignificant awareness of the name

aantrekkelijk voor de doe-het-zelfmarkt. De ondernemingszin van

Eliet in the low-end consumer market. He had to offer the consumer

Frederic Lietaer zorgde ervoor dat ze meer gingen inspelen op de

an attractive product that, because it was used less intensively than

genoemde marktevolutie naar ecologisch groenbeheer. Hij besliste

in the professional horticulture business, was also easy to store.

zulke groene machines te transponeren van de B2B-markt naar de

This was not simply a matter of scaling down a larger machine.

markt voor klein tuinonderhoud. Hij onderzocht de mogelijkheden

Marketing and an ingenious design were the real keys to success.

om een versnipperaar voor de consumentenmarkt te ontwikkelen.

But a degree of prudence was indicated; Eliet was no Bosch, Wolf,

Hij wist echter dat hij zou moeten kampen met de bijna onbedui-

Viking, Alko or Gardena and did not have a big marketing budget.

dende naamsbekendheid van Eliet op de low-end consumenten-

The facilities of the Eliet Creative Lab were also limited. Accordingly

markt. Hij zou de consument een aantrekkelijk product moeten aan-

they first decided to develop a prototype, still in steel, that fitted

bieden, dat bovendien gemakkelijk op te bergen was, vanwege het

in with the existing machines. Frederic Lietaer also feared that the

minder intensieve gebruik dan in de professionele tuinbouwsector.

market would not see a plastic casing as having the mark of quality.

Het ging dus niet op om een grote machine gewoonweg te calqueren naar een kleiner formaat.

Marketing en een ingenieus ontwerp waren de juiste sleutels naar

The prototype looked completely functional. And that was just about it: the possible emotional impact on the consumer was zero.

The Eliet team realised that, if they were to address a wider market,

succes. Maar enige voorzichtigheid bleef geboden; Eliet is geen Bosch,

they needed to call on an external partner since, unlike a lawn-

Wolf, Viking, Alko of Gardena en beschikt niet over een substantieel

mower that virtually anyone with a garden has, with a shredder, you

marketingbudget. Bovendien waren ook de mogelijkheden van het

are talking to a consumer who will look after his garden with a great

Eliet Creative Lab beperkt. Daarom werd aanvankelijk beslist om in

deal of care and commitment year after year. Practice also shows that

lijn met de reeds bestaande machines, een prototype te ontwikkelen,

this is a female target group. Hence the machine needs to be rather

nog steeds in plaatstaal. Eveneens vreesde Frederic Lietaer dat een

more appealing.

kunststoffen omhulsel door de markt als niet kwalitatief zou worden bestempeld.

Het prototype zag er volstrekt functioneel uit. Maar daar hield het

The idea of the shredder was submitted for the Designregio Kort­ rijk 5 × 5 competition in 2005, when 5 selected ideas for innovative products were given financial and logistical support to join with a

ook mee op. De mogelijke emotionele uitstraling naar de consument

design bureau in developing a full-blown, marketable product. Eliet

was onbestaande. Het Elietteam besefte dat, om een bredere markt te

ultimately fell into bed with PiliPili, a multidisciplinary design

kwintessens 2008·4

bespelen, ze een beroep zouden moeten doen op een externe partner.

5657

bureau. The bureau was initiated into the technology of the cutter

Immers, anders dan met een grasmaaier, die zowat iedere tuineige-

and the relevant safety and noise standards. Certain obvious ques-

naar heeft, richt je je met een versnipperaar tot een consument die

tions quickly came to the fore – such as, would it not be fascinating

jaar na jaar met veel zorg en passie zijn tuin verzorgt. De praktijk zegt

to see the shredder, just as you can see the dust that Dyson vacuum

bovendien dat dit veelal een vrouwelijke doelgroep is. De machine

cleaners suck up? This offers the opportunity to see what is going on,

mocht dus wat meer appealing zijn.

how the blades are operating, etc. Experience had shown that small

Het idee van de hakselaar werd in 2005 ingediend voor de

shredders easily got clogged. You could avoid this with a peephole.

5 × 5-competitie van de Designregio Kortrijk, waarbij 5 uitgelezen

This was the obvious advantage of the machine over its competitors.

ideeën voor innovatieve producten de financiële en logistieke steun

And why, for example, not use plastic instead of sheet steel? It is less

kregen om samen met een designbureau tot een volwaardig en

vulnerable to dents and scratches and is also easy to maintain. And

vermarktbaar product te worden ontwikkeld. Eliet ging uiteinde-

perhaps the bin could be a little smaller? Could it be easier to store?

lijk in zee met PiliPili, een multidisciplinair ontwerpbureau. Het

Everything was questioned down to the smallest detail. The partner-

bureau werd ingewijd in de technologie van het hakselen en in de

ship between PiliPili and Eliet went on apace – and the specification

veiligheids- en geluidsnormen ter zake. Al snel kwamen enkele

kept on altering because, for example, European safety standards

evidente vragen boven. Zoals: zou het niet fascinerend zijn om in de

changed. Overall the development of the new shredder took around

hakselmolen te kunnen kijken, net zoals bij Dysonstofzuigers het

2 years.

opgezogen stof zichtbaar is? Dat biedt de mogelijkheid om na te gaan wat er gebeurt, in welke staat de messen verkeren enz. De ervaring

The result, the Eliet Neo, the first shredder for consumers, is one to be reckoned with – it’s not just us who thinks so, others do too. Up to

had ook uitgewezen dat kleine hakselaars gemakkelijk verstoppen.

now Eliet has already been awarded the Design Management Europe

Dankzij een kijkgat zou je ook dat kunnen voorkomen. Hierin school

Award 2008 and the Interior Foundation’s Design at Work Award

de duidelijke meerwaarde van de machine tegenover de concurren-

2008. Frederic Lietaer is aware that, thanks to the media attention

tie. En waarom bijvoorbeeld geen kunststof gebruiken in plaats van

the product is attracting, the Eliet Neo can be very successful and

plaatstaal? Dat is toch minder gevoelig aan deukjes en krassen en kan

could bring about a transformation of the company. Eliet is prepar-

ook makkelijk onderhouden worden? En de snipperbak, kan die niet

ing for this, but for the time being is keeping on track and enjoying its

wat kleiner? Dat bergt toch gemakkelijker op? Alles werd tot in het

current success.

kleinste detail in vraag gesteld. De samenwerking tussen PiliPili en Eliet draaide op volle toeren. Bovendien veranderde het lastenboek

Besides the superb achievement of the Neo, Eliet’s vision at least deserves a mention. In contrast with its competitors, Eliet refuses

voortdurend, omdat bijvoorbeeld de Europese veiligheidsnormen

offshore production. ‘In our product we look for ecological garden

gewijzigd werden. De ontwikkeling van de nieuwe hakselaar duurde

management and sustainable use of raw materials. As soon as,

al met al ruim 2 jaar.

Het resultaat, de Eliet Neo, de eerste hakselaar voor consumenten,

some years hence, companies are obliged to include all these costs – including the carbon footprint – in their production cost, we will

mag er zijn. Dat vinden niet alleen wij, maar ook anderen. Eliet werd

immediately see that offshore production is no solution. At Eliet we

tot dusver al bekroond met de Design Management Europe Award

have always opted to work with local knowledge and materials but

2008 en de Design at Work Award 2008 van de Stichting Interieur.

be open to ideas and innovations developed elsewhere. We try to

Frederic Lietaer is er zich van bewust dat de Eliet Neo, dankzij de

support the local economy and for some years have been taking the

media-aandacht die het product krijgt, heel succesvol kan worden

lead in reversing the trend towards offshore production.’

en zo een metamorfose voor het bedrijf kan bewerkstelligen. Eliet zal zich daarop voorbereiden maar blijft ondertussen rustig genieten van het succes van het moment.

Naast de schitterende realisatie van de Neo verdient ook de visie van Eliet op zijn minst een vermelding. In tegenstelling tot concurrenten, weigert Eliet de productie te delokaliseren. ‘Met onze producten pleiten we voor een ecologisch groenbeheer en een duurzaam omgaan met grondstoffen. Zodra ondernemingen over enkele jaren verplicht worden alle kosten – ook de carbon footprint – in hun productiekost op te nemen, zullen we onmiddellijk vaststellen dat delokalisatie geen oplossing is. Vanuit Eliet hebben we er altijd voor geopteerd met lokale kennis en grondstoffen te werken, maar wel open te staan voor ideeën en innovaties die elders worden ontwikkeld. We proberen de lokale economie bruisend te houden en voorspellen over enkele jaren een omkeer van de delokalisatie.’

→ www.elietmachines.com

kwintessens 2008·4

FuturARTextiel: Wanneer tafels beginnen dansen Lu t P i l

When tables start to dance

Costume Vulcain Alain Germain C © Dienst Communicatie Kortrijk — 59 — | l | Silenus Max Streicher | r | Ernesto Neto

De Kortrijkse tentoonstelling FuturARTextiel begint ogenschijnlijk

At the outset, Kortrijk’s FuturARTextiel is apparently banal: 19th

banaal; 19de-eeuwse schilderijen hangen in de eerste zaal ongestoord

century paintings hang undisturbed on the wall of the first room,

aan de muur, met in de marge een tafeltje in een burgerlijk salon, door

with an occasional table in a middle class drawing room hidden from

een wit tafellaken aan het zicht onttrokken. Alles neemt echter een

sight by a while table cloth. However, everything takes a turn when

wending wanneer de bezoeker binnenkomt, onbewust een mecha-

the visitor arrives and inadvertently sets in motion a mechanism so

nisme in beweging zet en het gebruiksobject begint te draaien. De

that the utilitarian object starts to rotate. Unannounced, the room

zaal wordt onaangekondigd een theatrale ruimte waarin Leo Copers’

becomes a theatrical space in which Leo Copers’ Draaitafeltje (1988)

Draaitafeltje (1988) aan een dans begint. De verrassing is haast surreëel.

begins its dance. The surprise is nigh on surreal. The visitor lands up

De bezoeker belandt ongevraagd in een verhaal waarin de objecten tot

uninvited in a world in which the objects come to life, in a system in

leven komen, in een regie waar hij geen controle heeft over de dingen.

which he has no control over them. ‘Anyone who does not manage to

‘Wie er niet in slaagt het theatrale aspect van de werkelijkheid te zien,

see the theatrical aspect of reality will never see reality itself’, wrote

zal ook nooit de werkelijkheid zelf zien’, schreef Wim Van Mulders

Wim Van Mulders in an early catalogue of Leo Copers’ work. This

in een vroege catalogus over het werk van Leo Copers. Het kan een

could be a description of the exhibition itself, in which textiles ‘are

omschrijving van de tentoonstelling zelf zijn, waar textiel ‘tot kunst

woven into art’ and artists initially place familiar objects at a dis-

is verweven’ en kunstenaars het vertrouwde eerst op een afstand

tance in order to then bring them into close up in an investigative or

plaatsen om het daarna vanuit een onderzoekende of poëtische blik

poetic gaze. In the process the material is withdrawn from its origi-

weer dichterbij te halen. In dit proces wordt het materiaal uit zijn

nal context and its character – possibly even its nature – is changed.

oorspronkelijke context gehaald en van karakter – misschien zelfs van

Leo Copers is a master of this. He is the wizard who makes carpets fly

materie – veranderd. Leo Copers is hierin een meester. Hij is de magiër

and relieves curtains of gravity. Gordijn (1985–1986) literally ‘hangs’

die tapijten laat zweven en gordijnen aan de zwaartekracht onttrekt.

upside down. The curtain rod looks rather like a tightrope cord on

Gordijn (1985–1986) ‘hangt’ letterlijk ondersteboven. De gordijnroede

which the curtain is balancing.

lijkt eerder een opgespannen koord waarop het gordijn balanceert.

Bizar zijn ook de Speech Bubble en Thought Bubbles (2007) van

Equally bizarre are the Speech Bubble and Thought Bubbles (2007)

by Erwin Wurm. Amorphous potato shapes appear in colourful

Erwin Wurm. Amorfe aardappelvormen liggen in kleurrijke truien als

jerseys as absurd personalities waiting for an action that has been

absurde personages te wachten op een actie die voor hen wordt uitge-

traced out for them. The artist compares the bubbles to cartoon

tekend. De kunstenaars vergelijkt de bubbles enerzijds met stripfigu-

characters, each with his own personality, and speech bubbles that

ren met elk hun eigen karakter en anderzijds met tekstballonnen die

take on all kinds of forms. At the same time, they very definitely

allerlei vormen aannemen. Tegelijkertijd zijn ze nadrukkelijk vorm en

have shape and volume and thus refer to classic sculpture. But Erwin

volume en verwijzen ze hiermee naar de klassieke beeldhouwkunst.

Wurm’s art is one of non-classical materials. Jerseys are hung on nails

Maar de kunst van Erwin Wurm is er een van niet-klassieke materia-

or stretched out over abstract shapes and thus become sculptures

len. Truien worden aan nagels opgehangen of over abstracte vormen

in space. This plastic transformation does not just take place in the

gespannen en worden zo sculpturen in de ruimte. Deze plastische

museum. A jersey always changes its shape and volume when you put

transformatie gebeurt niet enkel in het museum. Een trui verandert

it on. In his One Minute Sculptures, Erwin Wurm invites the viewer

altijd van vorm en volume als hij aangetrokken wordt. In zijn One

to find this out for himself, as in a brief performance. By wriggling

kwintessens 2008·4

5859

into the fabric, the spectator creates a sculpture on the borderline between everyday banal and art. Easy it is not – how do you put both legs in one sleeve of a jersey and your arms in the other?

Transmogrifying the familiar can go along less absurd but equally ‘miraculous’ routes. In Ode à l’oubli (2004), a loose-leaf book of textile pages, Louise Bourgeois handles the traumas of her past. Every page is a collage of pieces of material that is sewn or embroidered into an abstract composition on a linen base. The patterns make you think of op art and hard-edge painting. However, Ode à l’oubli is not a decorative pattern book of decorative possibilities in textiles, but an intimate witness to dealing with painful memories. Louise Bourgeois wants to relive her memories – it is not by chance that one of the printed phrases in the book is ‘the return of the repressed’.

In the world of her imagination sewing and embroidering can repair the psychological damage she has suffered. In her work the needle is a symbolic instrument with magical powers. 1 The artist’s gaze lays the concept of textiles open to a (mine)field of denotations and connotations. With Christoph Broich textiles enter into a game of trompe l’oeil by means of an intriguing use of special prints and the tension between two and three dimensionality. As long ago as 2006 Sisley Xhafa covered a bridge over the Leie in Kortrijk with used garments and involved textiles in a plea for solidarity. A number of works look like merely good-looking compositions and entertaining assemblies – such as Ernesto Neto’s herbal posy bags and Ken Kagami’s dolls – but in terms of content they are thoroughly interwoven with the context of a complex reality.

La cabane éclatée (1984–1985) by Daniel Buren also literally bursts open on reality. Buren is well-known for his ‘stripy’ interventions in the public space. Since 1967 he has transformed a wide variety of locations with a pattern of vertical bands – 8.7 cm wide, in alternatMinute Sculptures nodigt Erwin Wurm de toeschouwer uit om dit zelf

ing white and colour. His installations are often temporary, but

te realiseren, als in een kortstondige performance. Door zich in het

sometimes also permanent, such as Les deux plateaux in the Cour

textiel te wurmen, creëert de toeschouwer een sculptuur op de grens

d’honneur of the Palais Royal in Paris (1986). This was his first public

tussen het banaal-alledaagse en de kunst. Makkelijk is het niet, want

commission, almost twenty years after his Affichages sauvages (1968),

hoe steek je je beide benen in een mouw van een trui en je armen in

when he pasted over two hundred advertising hoardings in the

de andere mouw?

streets of Paris without permission. His interventions range form

Het transformeren van het vertrouwde kan minder absurde

the minimal to the exuberant and monumental, but they still want

maar even ‘miraculeuze’ wegen uitgaan. In Ode à l’oubli (2004), een

to set their surroundings in motion. This movement is mental: the

losbladig boek uit textiele bladzijden, verwerkt Louise Bourgeois de

dynamic is brought about by Buren’s visual symbols in the viewer’s

trauma’s uit haar verleden. Elk blad is een collage van stukken stof die

process of observation.

in een abstracte compositie op een linnen drager zijn genaaid of gebor-

Buren’s installations are tied to a particular site and hence cannot

duurd. De patronen doen denken aan op art en hard-edge painting.

be moved. Only the Cabanes éclatées, of which one has been set up in

Toch is Ode à l’oubli geen decoratief stalenboek van grafische moge-

FuturARTtextiel, can be re-installed in different locations. However,

lijkheden in textiel, maar een intieme getuigenis van de verwerking

his ‘cabins’ are not independent works. They too always enter into

van pijnlijke herinneringen. Louise Bourgeois wil haar herinneringen

a specific relationship with their surroundings: the explosive ele-

herbeleven – ‘the return of the repressed’ is niet toevallig een van de

ments of the ‘cabins’ is projected onto the surrounding space. Buren

gedrukte zinnen in het boek. In haar denkwereld kunnen naaien en

himself calls them ‘travail situé’. They are ‘situated’; their construc-

borduren de opgelopen psychologische schade herstellen. De naald

tion and location are mutually dependent, they meet, mobilise and

is in haar oeuvre een symbolisch instrument met magische kracht. 1

reveal one another. 2

De blik van de kunstenaars plooit het begrip textiel open tot een (mijnen)veld van betekenissen en connotaties. Bij Christoph Broich

Buren’s work is in a certain sense a form of applied art. It is art that is applied to an existing environment and whose size and formation

gaat textiel een spel van trompe-l’œil aan door een intrigerend

are determined by the characteristics of that environment. The artist

gebruik van speciale prints en door de spanning tussen tweedimen-

has no difficulty with terms like ‘decoration’, ‘decorative’, ‘decor’, on

sionaliteit en driedimensionaliteit. Sisley Xhafa bekleedde reeds in

condition that they retain the meaning ‘apply a pattern to an avail-

2006 een brug over de Leie in Kortrijk met gedragen kledingstukken

able environment’ is not used as a negative value judgement. Indeed

en schakelt textiel in in een pleidooi voor solidariteit. Een aantal

the terms appear in the titles of certain interventions and the many

werken lijken louter mooi ogende composities of speelse assembla-

texts with which he accompanies his work. The decorative is even

ges – zoals de gekruide zakjes van Ernesto Neto of de poppen van Ken

manifestly present in some works that do not at first sight distin-

Kagami – maar zitten inhoudelijk stevig verweven in de context van

guish between wallpaper, interior décor and design. Walls, windows,

een complexe werkelijkheid.

stairs and doors are commonly occurring elements on which Buren

kwintessens 2008·4

La cabane éclatée (1984–1985) van Daniel Buren klapt ook letterlijk open op de werkelijkheid. Buren is bekend om zijn ‘gestreepte’ interventies in de publieke ruimte. Met een patroon van verticale banden – 8,7 cm breed, afwisselend wit en gekleurd – transformeert hij sedert 1967 uiteenlopende locaties. Vaak zijn zijn installaties tijdelijk, soms ook permanent, zoals Les deux plateaux op de Cour d’honneur van het Palais Royal te Parijs (1986). Het was zijn eerste publieke opdracht, bijna twintig jaar na zijn Affichages sauvages (1968), toen hij in de straten van Parijs zonder toelating tweehonderd reclamepanelen overplakte. De ingrepen gaan van minimaal tot uitbundig en monumentaal, maar steeds willen ze de omgeving in beweging zetten. Deze beweging is mentaal: de dynamiek wordt door Burens visuele tekens in het kijkproces van de toeschouwer op gang gebracht.

Burens installaties zijn gebonden aan een bepaalde site en kunnen dus niet verplaatst worden. Enkel de Cabanes éclatées, waarvan er eentje staat opgesteld in FuturARTtextiel, kunnen op diverse locaties opnieuw worden geïnstalleerd. Toch zijn de ‘hutten’ geen autonome werken. Ook zij gaan telkens een specifieke relatie aan met hun omgeving: de uiteengespatte elementen van de ‘cabanes’ worden op de omgevende ruimte geprojecteerd. Buren noemt ze zelf ‘travail situé’. Ze zijn ‘gesitueerd’; de constructie en de locatie zijn onderling afhankelijk, ze ontmoeten, mobiliseren en reveleren elkaar. 2 Burens werk is in zekere zin een vorm van toegepaste kunst. Het is kunst die in een bestaande omgeving wordt aangebracht en waarvan de grootte en opstelling door de karakteristieken van die omgeving worden bepaald. De kunstenaar heeft geen moeite met termen als ‘decoratie’, ‘decoratief’, ‘decor’, op voorwaarde dat ze de betekenis van ‘een patroon aanbrengen op een voor handen zijnde omgeving’ behouden en niet als een negatief waardeoordeel worden gebruikt.

De termen komen trouwens terug in titels van bepaalde interventies en in de vele teksten waarmee hij zijn werk begeleidt. Het decoratieve is zelfs manifest aanwezig in sommige werken die zich op het eerste gezicht niet onderscheiden van behangpapier, interieuraankleding of design. Wanden, vensters, trappen en deuren zijn veel voorkomende elementen die door Buren worden gemarkeerd. In een aantal private woningen vinden we zijn strepen terug op behangpapier of rolgordijnen. De dubbelzinnigheid die hierbij ontstaat, maakt deel

places his mark. In number of private homes we can find his stripes

uit van het werk. Buren laat in deze situaties de artistieke ingreep en

on wallpaper or roller blinds. The ambiguity that this causes is part

het gebruiksobject op elkaar inhaken. Hij noemt het visuele teken dan

of the work. In these situations Buren allows the artistic intervention

bijvoorbeeld ‘rolgordijn-schilderij’ (‘store-peinture’) en laat beide

and the utilitarian object to link into one another. For example, he

functies simultaan spelen. De installatie is én gordijn én schilderij. In

calls the visual symbol ‘roller-blind painting’ (‘store-peinture’) and

de blik van de toeschouwer worden de twee contexten voortdurend

allows both functions simultaneous importance. The installation is

over elkaar gelegd: nu eens ziet deze een gordijn dat het licht filtert,

both a curtain and a painting. In the eye of the beholder the two con-

dan weer een schilderij waarin transparantie en licht verweven zitten. 3

texts are perpetually being overlaid on one another: at one moment

Daniel Burens decoratieve strepen vinden we verder nog op café-

he sees a curtain that filters the light, at the next it is again a painting

tafeltjes (1988), op de stoelen in de cafetaria van de 39ste Biënnale van Venetië of op een koelkast in een geïnstalleerde keuken (1981). Steeds

in which transparency and light are interwoven. 3 We can also see Daniel Buren’s decorative stripes on coffee tables

blijven de objecten ook bruikbare en gebruikte voorwerpen, die

(1988), on the chairs in the cafeteria of the 39th Venice Biennial or on

enkel hun oorspronkelijke omgeving en nooit het museum als habitat

a fridge in a fitted kitchen (1981). The things always remain useable

kunnen hebben. 4 Dit geldt ook voor zijn textielproject dat op Futur­

and used objects that are simply allowed to have their original envi-

ARTextiel te zien is, waarin optische vezels en LED’s geweven zijn tot

ronment and not a museum as their habitat. 4 This also applies to his

een object dat zowel een lichtbron als een typische ‘Buren’ is.

textile project, which is to be seen at FuturARTextiel, and in which

Verloren ruimte (1965) van Guy Mees is als constructie niet te betreden. De ruimte zit opgesloten achter een sensuele en decoratieve huid van industriële kant die van binnenuit door een rozig neonlicht wordt gekleurd. Als een reliëf tegen de wand of als een volume op de grond

optical fibres and LED s are woven into an object that is both a light source and a typical ‘Buren’.

Verloren ruimte (1965) by Guy Mees cannot be entered as a construction. The space is closed behind a sensuous and decorative skin

is deze verloren ruimte een uitbreiding van hetzij schilderkunst,

of factory-made lace that is coloured from the inside by a rosy neon

hetzij sculptuur. Toch verwijst ze ook naar een vorm van huiselijk-

light. As a relief on the wall, or as a volume on the ground, this lost

heid. ‘Ze is een soort randmeubilair, een vreemdsoortig volume, dat

space is an extension of either painting or sculpture. However, it also

zich evenwel aanpast aan de woonruimte, haar schaal, haar meubilair,’

refers to a form of domesticity. ‘It is a kind of peripheral furniture,

| ↑ | Gordijn Leo Copers | ↓ | Christoph Broich — 61 — | l | Que la lumiere soit – A orange | r | Sans titre Daniel Buren C © Maxime Dufour Photographies

kwintessens 2008·4

6061

zo omschrijft Dirk Pültau de ‘verloren ruimte’ bij Guy Mees. ‘Ze introduceert het ‘andere’ in de gewone omgeving, de ‘esthetische’ ruimte in de alledaagse. Dat doet ze als een commodity op maat van de woning, alsof ze de mystieke ervaring ‘voor bij u in de huiskamer’ kwam aanprijzen. Ze is het thuisloze bij ons thuis. Dat maakt haar plaats echter niet makkelijker te omschrijven. De ‘verloren ruimte’ is dubbelzinnig.

Ze is meetbaar, concreet, tactiel, huiselijk volume, maar binnen die

an exotic volume, that also goes with the living room, its scale, its

‘vertrouwde’ maat vertegenwoordigt ze ook altijd datgene wat vreemd

furniture,’ is how Dirk Pültau describes Guy Mees’ ‘lost space’. ‘It

is. [...] Ook als stoffelijk lichaam heeft ze zo’n janusachtig karakter.

introduces the ‘other’ into the normal environment, the ‘aesthetic’

De ‘verloren ruimte’ is stoffelijk, tastbaar, wat men maar wil; maar dat

space in every-day things. It does this as a commodity to suit the size

stoffelijke heeft tegelijk het onstoffelijke tot substantie, het is geweven

of the home, as if it came extolling the mystic experience ‘for in your

uit stof die niets anders doet dan onstoffelijke beloften verspreiden,

living room’. It is the homeless in our home. However, that does not

immateriële sensaties, transport naar een transcendentale ruimte.’ 5

make its position any easier to describe. The ‘lost space’ is ambigu-

In de handen van de kunstenaar verandert de materialiteit van het

ous. It is measureable, concrete, tactile, domestic volume, but within

alledaagse telkens weer in een nieuwe substantie, van prima materia

that ‘familiar’ measure, it also always represents something rather

tot ultima materia, van materieel tot immaterieel, van banaal tot trans-

alien. [...] As a physical body it has something of a Janus-like character.

cendentaal. En in het eindproces zien we opnieuw de werkelijkheid,

The ‘lost space’ is material, tangible, whatever you want; but at the

de werkelijkheid zelf.

same the material has the immaterial as its substance, it is woven from material that does nothing but spread insubstantial promises,

1 2 3 4 5

Brooke Hodge, ‘Sewing’, in Frances Morris (ed.), Louise Bourgeois, Londen, 2007, p. 266.

Daniel Buren, Au sujet de ... Entretien avec Jérôme Sans, Parijs, 1998, p. 101-102.

Daniel Buren, Photo-souvernirs 1965–1988, Villeurbanne, 1988, p. 294.

Daniel Buren, Photo-souvernirs 1965–1988, Villeurbanne, 1988, p. 296.

Dirk Pültau, ‘De verloren ruimte, facetten van een begrip’, in Guy Mees, Gent, 2002, p.124.

immaterial sensations, transport to a transcendental space.’ 5 In the hands of the artist, the materiality of the everyday symbols changes into a new substance, from prima materia to ultima materia, from material to immaterial, from banal to transcendental. And in the final process we once again see reality, reality itself.

1 2 3 4 5

Brooke Hodge, ‘Sewing’, in Frances Morris (ed.), Louise Bourgeois, London, 2007, p. 266.

Daniel Buren, Au sujet de … Entretien avec Jérôme Sans, Paris, 1998, p. 101-102.

Daniel Buren, Photo-souvernirs 1965–1988, Villeurbanne, 1988, p. 294.

Daniel Buren, Photo-souvernirs 1965–1988, Villeurbanne, 1988, p. 296.

Dirk Pültau, ‘De verloren ruimte, facetten van een begrip’, in Guy Mees, Ghent, 2002, p.124.

kwintessens 2008·4

Kunstbeurs Lineart Art Fair

| l | Kalabas · Nilton Cunha | r | Longing · Tine De Ruysser — 63 — | l↑ | Necklace · Mei Lee | r↑ | Rock Rings · Mei Lee | l↓ | Existencia ignorada · Jorge Manilla Navarrete C © Bart Vermaercke | r↓ | Doris Stein

De internationale kunstbeurs Lineart is begin december al aan zijn

At the beginning of December, the international art exhibition

27ste editie toe. Projectleider Ward Caes spreekt echter liever van een

Lineart will already be celebrating its 27th edition. Project leader

fusion kunsthappening. In Flanders Expo in Gent zullen liefhebbers

Ward Caes prefers to call it a fusion art fair. In Flanders Expo

niet alleen moderne en hedendaagse kunst kunnen bekijken én

in Ghent, art lovers cannot only admire and buy modern and

kopen, maar ook design en artisanale vormgeving. Dat is echter niet

contemporary art, but design and traditional craftwork as well.

nieuw. Wel nieuw is dat de showcases van vorig jaar een geheel nieuwe

But that is nothing new. What is new is that last year’s showcases

invulling krijgen, andermaal in samenwerking met galeries en muse-

will be getting a whole new makeover, once again in collaboration

umconservatoren. Bovendien worden de inspanningen verhoogd om

with galleries and museum curators. In addition, efforts are being

van Lineart een heus internationaal koopplatform te maken.

increased to make Lineart a real international purchasing platform.

Lineart gaat breed. De aanwezige galeriehouders verliezen hun

Lineart is broadening its horizons. The gallery owners present

aandacht voor 20ste en 21-eeuwse Belgische kunst niet, maar geven

have not lost their attention for 20th and 21st century Belgian art,

ook meer en meer plaats aan internationale kunstenaars, aan etni-

but they are making more and more room for international artists,

sche kunst, design, grafiek, fotografie en zelfs new media. Lineart wil

ethnic art, design, graphics, photography and even new media art.

het beste van alle stromingen samenbrengen in een fusion-gebeuren

Lineart wants to bring the best of all art forms together into one

van formaat.

enormous fusion art fair.

De beurs wordt opgehangen aan enkele ‘showcases’. Daarin worden per discipline een aantal interessante werken samengebracht en

The fair is built up around a number of showcases. In each showcase, a number of interesting works are brought together per

te koop aangeboden. Enkele galeriehouders staan als gastcuratoren

discipline and put up for sale. Several gallery owners have taken on

in voor de selectie, terwijl conservatoren en directeurs van kunstin-

the responsibility, as guest curators, of making the selections, while

stituten het ‘peterschap’ van een ‘case’ waarnemen. Samen staan ze

curators and directors of art institutes have taken on a ‘sponsorship’

garant voor de kwaliteit van de gepresenteerde werken. Ons interes-

role for the showcases. Together, they guarantee the quality of the

seert vooral de collectie van hedendaags ‘Vlaams’ zilverwerk, onder

works presented. We are particularly interested in the collection of

toezicht van Mei Lee van de Brusselse juwelengalerie ‘o’ Gallery,

contemporary ‘Flemish’ silver works, under the supervision of Mei

kwintessens 2008·4

6263

en Johan Valcke, Directeur Design Vlaanderen. ‘Vlaams’ zetten

Lee from the Brussels jewellery gallery ‘O Gallery’ and Johan Valcke,

we tussen aanhalingstekens, want er werd opzettelijk gezocht naar

Director of Design Flanders. We have put ‘Flemish’ in quotation

Vlaamse ontwerpers die voornamelijk buiten de landsgrenzen actief

marks because we intentionally went in search of Flemish designers

zijn, aangevuld door ontwerpers met een buitenlandse achtergrond

who are mainly working abroad and then complimented them with

die in Vlaanderen werken.

designers with a foreign background who are working in Flanders.

In deze ‘designcase’ zal er werk te zien en te kopen zijn van Tine De

In the design case, works can be seen from Tine De Ruysser, Jorge

Ruysser, Jorge Manilla Navarrete, Isabelle Chang, Mei Lee, Doris Stein

Manilla Navarrete, Isabelle Chang, Mei Lee, Doris Stein and Nilton

en Nilton Cunha. Hun werken variëren van karakter, van natuurlijk

Cunha. Their works vary in character, from naturally simple to

eenvoudig tot intrigerend complex, van zintuiglijk tot betekenisbela-

intriguingly complex, from sensory to charged with meaning and

den en van organisch grillig tot mathematisch gestructureerd. Laat u

from organically cragged to mathematically structured. Lineart will

op Lineart verrassen door een uitgelezen selectie zilverwerk waarin

surprise you with a spectacular selection of works in silver, in which

het Vlaamse en het ‘exotische’ elkaar raken, maar waarin vooral de

Flanders and the exotic meet and connect, but in particular, in which

individualiteit van elke ontwerper zorgt voor boeiende creaties.

the individuality of each designer ensures exciting creations.

Praktisch: Lineart vindt plaats van 5 december tot 9 december,

Practical information: Lineart will take place from 5 December to

in Flanders Expo te Gent. Op 5 december om 15.40 uur geeft Johan

9 December in Flanders Expo in Ghent. Johan Valcke will give a lecture

Valcke er een lezing over ‘Het designjuweel in Vlaanderen vandaag’.

on ‘The design jewel in Flanders today’ on 5 December at 3:40 p.m.

kwintessens 2008·4

Bezoek Lineart!

van

galeries

moderne

hedendaagse

kunstwerken

van

en de

laatste honderd jaar. Lineart is aan zijn 27ste editie toe en is daarmee de kunstbeurs met de rijkste traditie in de Benelux. Het is de marktplaats bij uitstek voor de kunstminnaar, waar vlot nieuwe contacten gelegd worden tussen galeristen en bezoekers van over de hele wereld.

Lineart

2008

toont

moderne

en

hedendaagse kunst, design, digitale kunst, fotografie en etnische kunst.

Lineart vindt plaats in Flanders Expo, Gent – in het welvarende hart van Vlaanderen, op slechts een half uur rijden van Brussel.

Combineer Lineart met Kunstweek: een hele reeks niet te missen kunstevenementen op verschillende locaties in Gent.

Jan Fabre, ‘Nen assebak’, D&A Lab, © Jan Fabre

Op Lineart presenteert een selectie

6667 kwintessens 2008·4

kwintessens

� � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � · �� � � � � � � � � � � � � �� · � � � � � � � � � � � � �, � � · � � � � � � � � � � �, � �

� � � � �� �� ��

column Individu versus team? Individual vs. team? � � � � � � � � Shoot De zakenman in Edouard Vermeulen The businessman in Edouard Vermeulen � � � � � � Peter Pilotto & Christopher Devos partners in Pilotto � � � � � � � � � � � � � Showroom Antwerp De Belgen in Parijs Belgians in Paris Nieuws News Telex �������

kwintessens 2008·4

kwintessens 2008·4

1

column Individu versus team? Individual vs. team?

Kaat Debo

De auteur is artistiek directeur van het MoMu (ModeMuseum) in Antwerpen.

The author is the artistic director of the MoMu in Antwerp.

In september opende in het ModeMuseum de tentoonstelling Maison Martin Margiela ‘20’ The exhibition, naar aanleiding van het twintigjarige bestaan van het modehuis van Martin Margiela. In de tentoonstelling staan twee vitrinekasten opgesteld met een overzicht van de meest opmerkelijke uitnodigingen voor defilés en showrooms. Eén ervan is een klassieke brief, gedateerd 09-10-1990. De brief is de uitnodiging voor het defilé van de lente-zomercollectie van 1991 en is gesigneerd door alle leden van het Maison, toen slechts acht personen groot. Twee decennia later is het huis uitgegroeid tot meer dan zeventig personen, een team met een sterk internationaal karakter.

Door enkel schriftelijke interviews te geven in de eerste persoon meervoud, in naam van het voltallige Maison, wil Martin Margiela heel bewust het gegeven ‘team’ in de mode benadrukken. Vandaag denken we al lang niet meer in termen van de ontwerper als 19de-eeuws genie. De hedendaagse ontwerper is bovenal een teamleider, iemand die de creativiteit in goede banen moet leiden en zijn mensen zo efficiënt mogelijk moet aansturen. De mode van vandaag legt immers een slopend ritme op. Ontwerpers moeten uitblinken in multitasking. Naast de dames- en herencollectie, zien ontwerpers zich genoodzaakt om zich meer en meer toe te leggen op verschillende lijnen, accessoires en parfums. Het geheel inhoudelijk en creatief stroomlijnen én geloofwaardig houden, is meer dan ooit een grote uitdaging. En hierin speelt het team, de creatieve en zakelijke entourage van een ontwerper, een cruciale rol.

Is het dan niet paradoxaal dat de meeste modeopleidingen – waaronder ook deze aan de Academie in Antwerpen – zo sterk focussen op het individu?

Toch niet. In een tijd waarin jonge mensen overspoeld worden door beelden en via internet toegang hebben tot de hele wereld, is het steeds moeilijker om keuzes te maken, steeds moeilijker om een eigen, persoonlijke stem te vinden die uitsteekt boven het gemiddelde aanbod. De mode heeft meer dan ooit nood aan mensen die durven keuzes te maken, die durven evolueren en die de grenzen van het eigen team in vraag blijven stellen. Elk succesvol team in de mode wordt geleid door een sterke persoonlijkheid, met een duidelijke creatieve visie. Werken in team betekent namelijk niet dat elk idee goed of iedere denkpiste noodzakelijk interessant is. Een team werkt pas ten volle wanneer het gestuurd wordt, wanneer aan het hoofd ervan een goede editor staat, die bijstuurt, aanstuurt en selecteert; iemand met een scherp oog, die durft beslissen en die bovenal tussen andere sterke persoonlijkheden zijn eigen signatuur moet kunnen handhaven.

In de tentoonstellingen van het ModeMuseum kiezen we er bewust voor om met de ontwerpers én hun team samen te werken en we doen dit om het oeuvre van een ontwerper zo authentiek mogelijk te vertalen naar het museum. Het vraagt van het museum flexibiliteit en inlevingsvermogen om telkens in een nieuw team te worden ondergedompeld, elk met zijn eigen werkwijze en visie. Ook de curator dient zich – veel meer dan in het verleden het geval was – in te leven in het team van een ontwerper. De curator van vandaag is niet langer degene die zijn visie oplegt en een tentoonstelling maakt vertrekkende vanuit een objectlijst. Hij of zij is veeleer een mediator, die de historische focus van het museum kan verenigen met de toekomst­ gerichte blik van de mode. Het is iemand die zich flexibel opstelt en die, naast de kennis van het object, ook weet hoe hij of zij dit object het best tot leven brengt in een tentoonstelling. En voor elke ontwerper vraagt dit een andere benadering en een andere context. Alleen door een intense samenwerking tussen museum en ontwerper kom je tot iets dat het statische karakter van een tentoonstelling op een geloofwaardige manier verzoent met de dynamiek van de mode.

In September, the Antwerp Fashion Museum or MoMu officially inaugurated the exhibition Maison Martin Margiela ‘20’ The exhibition, on the occasion of the twentieth anniversary of the fashion house of Martin Margiela. The exhibition includes two display cases, featuring an overview of the most remarkable invitations for catwalk shows and showrooms. Amongst them is a classic letter, dated 09/10/1990. The letter invites journalists to the Spring/ Summer ’91 catwalk show and is signed by all the members of Maison Martin Margiela, eight people at the time. Two decades later, the fashion house now has a workforce of more than seventy, a really international team.

Martin Margiela wishes to consciously emphasise the ‘team’ concept in fashion, by only giving written interview in the first person plural, on behalf of the entire Maison. Today we no longer think in terms of the designer as the nineteenth-century genius. The contemporary designer, above all, is a team leader, someone who has to guide creativity and direct people in the most efficient way possible. Today’s fashion does in fact impose a gruelling rhythm. Designers have to excel at multitasking. Next to the women’s and men’s collections, designers now are inclined to focus on different lines, on accessories and perfumes. Streamlining the whole package with regards to content and creativity, and ensuring that it remains credible: therein lies the challenge. And the team, the creative and business entourage of a designer plays a crucial role in this.

Is it not a paradox then that most fashion training courses – including the one at the Antwerp Academy – focus so strongly on the individual. Not really.

In an era in which young people are inundated with images, and have access to the entire world through the Internet, it has become increasingly difficult to make a choice; finding your own personal voice, which can be heard above the mainstream, has become an increasingly complex matter. More than ever, fashion requires people who dare to make a choice, who have no problem evolving, and who constantly question the boundaries of their own team.

Every successful team in the fashion world is led by a bold personality, with a clear creative vision. Teamwork does not necessarily mean that every idea is good or that every train of thought is interesting. A team only works when it is directed, when it is headed by a good editor, who adjusts, directs and selects where necessary; somebody with a good eye, who dares to make decisions, and who above all, is able to maintain his own signature style among other strong personalities.

In the exhibitions that we create for the MoMu, we consciously choose to work with the designers and their team. We do to this in order to translate the designer’s work in the most authentic way possible to the museum. It requires flexibility on behalf of the museum, as well a certain sense of empathy to immerse oneself in a new team over and over again, each with its own methods and vision. The curator too needs to enter into the designer’s life – much more than was the case in the past. Today’s curators are no longer the people who impose their vision and create an exhibition starting from a list of objects. He or she has become a mediator, who is able to associate the museum’s historic focus with fashion, which is oriented towards the future.

A curator takes a flexible approach, and in addition to knowing the objects, also knows how to bring this object to life in an exhibition. This requires a different approach and a different context for every designer. You will only be able to arrive at something that reconciles the static character of an exhibition in a credible manner with the dynamic aspect of fashion through an intense collaboration between museum and designer.

kwintessens 2008·4

Shoot

No title | pages 2 and 3 | Catsuit and accessory by Maison Martin Margiela, shoes by Raf Simons | page 4 | V-neck sweater by Veronique Branquinho, trousers and bandages by Raf Simons, hat and necklace by Ann Demeulemeester, shoes stylist own | page 5 | Camel jacket and trousers by Veronique Branquinho, catsuit by Maison Martin Margiela, accessory stylist own

Photography: Boy Kortekaas Styling: Akiko Murata Production: David Flamée · FFI Model: Benoni Loos · IMM

kwintessens 2008¡4

23

kwintessens 2008¡4

kwintessens 2008¡4

45

kwintessens 2008¡4

Veerle Windels

De zakenman in Edouard Vermeulen The businessman in Edouard Vermeulen

kwintessens 2008·4

Edouard Vermeulen viert 25 jaar Natan. Hij kan terugblikken op een

67

Edouard Vermeulen is celebrating 25 years with Natan. He can look

heel boeiende carrière met vooral hoogtepunten. Maar waar ligt de

back on a fascinating career with several high points. But what about

businesskant van de man die onze Olympische atleten maar ook

the business aspect of the man who dresses not just our Olympic

prinses Mathilde kleedt?

athletes, but also Princess Mathilde?

In de jaren ’80, kort na zijn studie interieurarchitectuur, was

During the 1980s, soon after completing his interior architecture

Edouard Vermeulen op zoek naar een geschikt pand aan de Louiza-

studies, Edouard Vermeulen went looking for suitable premises on

laan in Brussel, toen al een bekende modestraat. Hij vond een leuke

Louizalaan in Brussels, well known at that time as a fashion quarter.

plek op nummer 158. ‘Ik kon een derde van de benedenverdieping

He found the right site at no. 158. ‘I was able to rent a third of a base-

huren voor zo’n 500 euro. De eerste twee jaren verkocht ik daar als

ment for about 500 euros. For the first two years I sold authentic sofas

echte décorateur canapés en andere objecten. De rest van de ver-

and other items as an interior decorator. The rest of the floor was

dieping werd ingenomen door het couturehuis van Paul Natan, met

occupied by Paul Natan’s couture house, with Jacqueline Léonard

Jacqueline Léonard als ontwerpster. Toen ik er drie jaar zat, wilde

as designer. After I had been there three years, Jacqueline wanted

Jacqueline ermee stoppen. Ik kon de hele verdieping overnemen.

to quit. I was thus able to take over the entire floor. However, their

Haar klanten bleven echter komen en vroegen mij naar kleding. Ik

customers continued to walk through the door, wanting their

twijfelde niet lang. Achterin stond er nog een atelier leeg en ik ben

clothes. My doubts soon faded. There was another vacant workshop

meteen op zoek gegaan naar een goeie verkoopster die ook nog kon

just behind, so I went searching for a good salesperson who also

naaien. De naam Natan was toen vermaard in Brussel en dus behield

knew how to sew. Natan’s name was by then famous in Brussels, so I

ik die.’

acquired his name.’

Edouard Vermeulen bouwde al snel een eigen clientèle uit en

Edouard Vermeulen quickly built up his own clientèle and

opende meerdere winkels, wat meteen een groei in omzet in de hand

opened several stores, bringing turnover growth in their wake. ‘After

werkte. ‘Na een seizoen opende ik een kleine winkel in Knokke, op

one season I opened a small shop in Knokke, on a site previously

een plek waar tot dan een lingeriezaakje had gezeten. De over-

occupied by a lingerie shop. The asking price was reasonable, so it

nameprijs was erg bescheiden en dus kon ik het aan, ook al was mijn

was a feasible proposition, even though my turnover was still rather

omzet toen nog erg klein. Knokke was toen al the place to be voor veel

low. Knokke was then the place to be at the weekend for many Flem-

Vlamingen in het weekend, mensen die niet tot Brussel wilden rijden.

ish folk who had no wish to travel to Brussels. Just one season later I

Nog een seizoen later opende ik een derde winkel, aan de Naamse-

opened a third store, at Naamsepoort in Brussels. This made sense:

poort in Brussel. Ook dat had zijn redenen: de couturelijn vonden de

the couture line did its business on Louizalaan; the ready-to-wear

klanten aan de Louizalaan, de prêt-à-porter aan de Naamsepoort. Ik

trade was on Naamsepoort. I put that distinction to good use.’

werkte dat onderscheid graag in de hand.’

Nog later gingen er Natan-winkels open in Antwerpen, Gent

Natan stores were open subsequently in Antwerp, Ghent and Kortrijk/Courtrai. In addition, work is under way on splitting the

en Kort­r ijk. Bovendien werd werk gemaakt van het opsplitsen van

collections up. As well as Natan Couture and the Natan Edouard Ver-

de collecties. Naast Natan Couture en de prêt-à-porterlijn Natan

meulen ready-to-wear range, there are now also the rather younger

Edouard Vermeulen zijn er vandaag ook nog de iets jongere lijn

Natan Edition 5 line and the large-size-line Natan +, collections

Natan Edition 5 en de grote-maten-lijn Natan +, collecties die ook aan

that are sold to multiple-brand businesses. ‘In this way I’m seeking

multimerkzaken verkocht worden. ‘Hiermee heb ik willen inspelen

to capitalise on the idea that one and the same woman might well

op de gedachte dat eenzelfde vrouw misschien graag op diverse

want to shop in different places and differing surroundings’, says

kwintessens 2008·4

plekken en in diverse omstandigheden shopt’, aldus Vermeulen, die

Vermeulen, who announced that a tenth shop would be opening in

nog meegeeft dat in februari van volgend jaar een 10de shop opent in

Roeselare in February next year.

Roeselare.

Edouard Vermeulen benadrukt dat hij nooit te hard van stapel

Edouard Vermeulen emphasises that he never sought to grow too fast. Everything is done a step at a time. He has expanded his firm on

heeft willen lopen. Alles ging ‘petit à petit’. Hij bouwde zijn bedrijf

a totally self-sufficient basis. ‘Of course I co-operate closely with our

ook heel zelfstandig uit. ‘Uiteraard werkte ik nauw samen met de

bank, but I’ve never allowed any external capital into my company.

bank, maar ik heb nooit extern kapitaal in mijn bedrijf toegelaten.

I’ve no investment company as a back-up, nor any business partners

Ik heb geen investeringsmaatschappij als back-up, en evenmin

onto whom responsibility might be offloaded. In my family we’ve

zakenpartners aan wie ik verantwoording moet afleggen. Zoals in

stuck with the nostrum: ‘Better to be a small-time boss than a big-

mijn familie wel eens werd geopperd: ‘beter een kleine baas dan een

time slave.’

grote knecht.’

De nv Natan heeft vandaag 63 personeelsleden in dienst, maar

The limited-liability company Natan now has a workforce of 63, but Vermeulen does not himself favour a hierarchical structure. ‘I’m

Vermeulen zelf ziet liever geen al te hiërarchische structuur. ‘Ik ben

fully up-to-speed on everything going on within my company. I

zakelijk volledig op de hoogte van wat er in mijn bedrijf beweegt. Ik

don’t work with a financial director, but do use an outside consult-

werk niet met een financieel directeur, wel met een externe consul-

ant who discusses statistics with me and advises me a few days each

tant die een paar dagen per maand statistieken met me bespreekt en

month. My company structure is quite transparent.’

me adviseert. De structuur van mijn bedrijf is erg transparant.’

Vermeulen now also has a store in Paris. Initially things were

Vermeulen heeft intussen ook een eigen winkel in Parijs. Bij de

very sluggish for the first few months, but he persevered. The store

opstart zag hij maandenlang zwarte sneeuw, maar hij hield vol. Van-

there is now profitable, nothwithstanding the crisis. He admits that

daag is de winkel daar rendabel, ondanks de crisis. Hij geeft toe dat

the international expansion came about primarily through his most

de internationale uitstraling er vooral gekomen is door zijn meest

famous customers: Princess Mathilde and Princess Maxima of the

bekende klanten: prinses Mathilde en prinses Maxima van Neder-

Netherlands. ‘My name-recognition around the world has been

land. ‘Hen kleden heeft mijn bekendheid wereldwijd een stevige

given a real boost by having supplied their clothes’, says Vermeulen

duw in de rug gegeven’, zegt Vermeulen pretentieloos. ‘Het feit dat

matter-of-factly. ‘The fact that a top American magazine like Vanity

een Amerikaans topblad als Vanity Fair prinses Mathilde recent op

Fair recently placed Princess Mathilde on their best-dressed list did

de best-dressed list zette, is evenmin onopgemerkt voorbij gegaan. Al

not pass unnoticed. Although it’s actually my belief that she’s the

ben ik wel van mening dat het de vrouw is die de jurk maakt.’ [lacht]

woman who made the dress.’ [laughs].

Het is Vermeulens verdienste dat hij van bij het begin koos voor

It is Vermeulen’s gain that he chose to acquire a distinct profile

een duidelijk profiel: geen pure avant-garde mode, maar elegante,

from the outset: not pure avant-garde fashion, but elegant, well-

goed gemaakte kleding waarmee een vrouw ook ’s avonds naar een

manufactured clothing, in which a woman can happily attend an

cocktailparty kan. Het spreekwoordelijke gat in de markt dus. ‘Onge-

evening cocktail party. The market wisdom runs: ‘About 40% of

veer 40 procent van wie in de winkel op de Louizalaan binnenloopt,

those who walk through the doors of the store on Louizalaan buy

koopt ook. Dat wil niets anders zeggen dan dat ze bewust naar mij

something. This means quite simply that they come to me specifi-

toekomen omdat ze weten wat ze van mij kunnen verwachten. Ik

cally because they know what to expect from me. I started up at

ben begonnen toen prêt-à-porter in volle opmars was. Ik pakte uit

a time when ready-to-wear was the up-and-coming thing. I got

met couture, omdat ik dacht dat al de rest al bestond. Indien ik van-

started with couture, because I thought everything else was already

daag zou moeten herbeginnen, zou het veel moeilijker zijn. Iedereen

catered for. If I had to start over now, it would be much harder. Eve-

shopt overal, dus ook bij de ketens, en we worden overspoeld door

ryone shops everywhere, including at the chain-stores, and we’re

goedkope kleding uit bijvoorbeeld China. Die evolutie ervaren wij

inundated with inexpensive clothing from, for example, China. By

trouwens ook op productievlak. Bepaalde stuks krijg je in België

the way, we’re going through changes at production level too. Some

niet meer gemaakt, toch niet aan de prijs die de klanten nog willen

items can no longer be made in Belgium, or at least not at a price the

betalen.’

customers are willing to pay.’

Heeft Edouard Vermeulen een tip voor beginnende designers?

Does Edouard Vermeulen have any tips for budding designers?

Meerdere zelfs. ‘Creatie is de motor van alles. Je hebt liefde voor het

Several. ‘Creativity is the engine of everything. You need to love the

vak nodig en een niet aflatende passie voor het metier. Maar daar-

business and have an insatiable passion for your vocation. But you

naast moet je beslist ook zakelijke talenten hebben. Je bent voor 40

definitely need to have business nous as well. You’re 40% a manager

procent manager en dus is enig commercieel inzicht essentieel voor

and some commercial intuition is thus essential if your business is to

het slagen van je zaak. Anders besta je gewoon niet, ook al ben je dan

succeed. Otherwise you simply won’t exist, even if you are the most

de creatiefste van allemaal.’

creative of them all.’

kwintessens 2008·4

89

Peter Pilotto & Christopher Devos partners in Pilotto Veerle Windels

Top 10 material. That’s what Vogue’s website says of Peter Pilotto’s work. The designer who graduated from the fashion department at Antwerp in 2004 is turning up increasingly frequently. Most recently in London, where he exhibited his 2009 summer collection together with Christopher Devos. A vignette of a fashion partnership for whom nothing should be hurried.

Last season I found them busy at their Paris showroom. They preferred not to exhibit their collection at a show during fashion week.

They went for a typically Parisian apartment, with high ceilings and pieces of work mounted on the walls. Peter Pilotto and Christopher Devos, who are both friends and work colleagues, were in the midst of a highly-charged discussion with a Japanese agent. He bought their work alright, but wouldn’t pay his bills – the eternal frustration of a budding designer.

Much has happened to this team since then. The highlight was unquestionably their recent show at the London fashion week.

With the New Gen(eration) Award, a prize previously won by such designers as Alexander McQueen and Matthew Williamson , Pilotto and Devos managed to get their parade included on the official programme, and the show’s costs (from models through make-up to lighting) were paid for. ‘We were chosen from a thousand hopefuls along with four other designers’, says Christopher Devos on the phone from London. ‘In fact, we’ve just put in a repeat application for next season. We’re hoping to be selected once again. To tell you the truth, we’re in with a good chance, because the response to our show was great, and not just from the press, but from buyers as well.

Our collection was at Colette’s in Paris, but now we’re also selling to Barneys in New York and Harvey Nichols and Liberty’s in London. To name just a few.’

It can only be to their advantage that they were recently included among the Top Ten to watch out for by Sarah Mower, fashion journalist for the prestigious style.com website. ‘The mad thing is that the first we knew about it was when she phoned us up. She wanted to speak to us, but we said we were too busy. Stupid, of course, but how were we to know…’

Top 10-materiaal. Dat vinden ze op de Vogue-website van het werk

Peter Pilotto and Christopher Devos got to know each other in

van Peter Pilotto. De ontwerper die in 2004 afstudeerde aan de

Antwerp, during their fashion training at the academy. Pilotto’s

modeafdeling van Antwerpen valt wel vaker op. Laatst nog in Lon-

parents (his father is Italian) ran a fashion shop in the Tyrol. He grew

den, waar hij samen met Christopher Devos zijn zomercollectie voor

up surrounded by designer collections and recalls a photo that hung

2009 voorstelde. Portret van een modeduo voor wie niks snel moet

in his parents’ office for many years: Armani at the side of his mother.

gaan.

‘As a child, I would amuse myself for hours with a piece of material

Vorig seizoen zag ik hen bezig, in hun showroom in Parijs. Tij-

which I draped around one of those huge perfume bottles. When I

dens de modeweek wilden ze hun collectie liever niet op een beurs

was small I was given a stitching machine, which I am still using to

tonen. Ze opteerden voor een typisch Parijs appartement, met hoge

this day. My brother now looks after the shop, but we used to be taken

plafonds en stukwerk aan de muren. Peter Pilotto en Christopher

to showrooms of the great names in Italy and Germany. I recall the

Devos, vrienden in leven en werk, waren in een hevige discussie

collections of Romeo Gigli and Versace vividly.’ It was only logical

verwikkeld met een Japanse agent. Hij hield wel van hun werk, maar

that he would go on to study fashion: first a year at the Chelsea Col-

hij betaalde de facturen niet. De eeuwige frustratie van een begin-

lege of Art and Design in London, followed by a year at the London

nende ontwerper.

College of Fashion. During this period he looked after the window

kwintessens 2008·4

Intussen is er al weer veel gebeurd voor het duo. Hoogtepunt was

displays of none other than Vivienne Westwood for three years.

ongetwijfeld hun recente show tijdens de modeweek in Londen. Via

Then he moved to Antwerp for the training of which he’d heard such

de New Gen(eration) Award, een prijs die eerder al gewonnen werd

good reports.

door ontwerpers als Alexander McQueen en Matthew Williamson,

Christopher Devos was born in the Libyan capital Tripoli, the son

konden Pilotto en Devos hun defilé op de officiële kalender krijgen,

of a Belgian father (who was born in Congo and had a job in the oil

en werden ook de kosten voor het defilé (van modellen tot make-up

industry) and a Peruvian mother. Devos grew up in South America

en belichting) betaald. ‘We zijn, samen met vier andere designers,

and the Middle East. He has lived in Brazil and Mexico, Peru and Abu

geselecteerd uit duizend kandidaten’, zegt Christopher Devos aan

Dhabi. Devos: ‘As a child it was fun to be constantly travelling, but as

de telefoon vanuit Londen. ‘We hebben trouwens net een nieuwe

a teenager I’d had enough. You lose all your friends and need to have

aanvraag voor volgend seizoen ingediend. We hopen dat we opnieuw

somewhere you can call home. Would we ever stay in the same place

geselecteerd worden. Om heel eerlijk te zijn: de kans is groot, want

for five years? Not very likely. We were always switching hemi-

de reacties op onze show waren uitstekend en niet alleen van de pers,

spheres.’ [laughs]. Devos originally came to Belgium to study archi-

ook van de buyers. Onze collectie lag al bij Colette in Parijs, maar nu

tecture in Brussels. He jacked it in after just four months. He thought

verkopen we ook aan Barneys in New York en aan Harvey Nichols en

of starting to study fashion at Saint Martin’s School of Design, but

Liberty’s in Londen. Toch niet van de minste.’

ended up at Antwerp instead. ‘My arrival in Belgium marked the

Dat ze onlangs door Sarah Mower, de modejournaliste van de

start of a difficult period’, says Devos. ‘At first, everyone assumed that

prestigieuze style.com-website ingelijfd werden bij de Top Ten to

if your name is Devos, you must be a Dutch-speaker, which I was not.

watch out for, speelt alleen maar in hun voordeel. ‘Het gekke is dat we

I do indeed have both a Belgian and a Peruvian passport, but spoke

haar niet kenden toen we haar de eerste de keer aan de lijn kregen.

no Dutch. What’s more, it took a while before I’d shaken off my rest-

Zij wilde ons graag spreken maar wij hadden geen tijd. Stom natuur-

lessness from all the travelling. I’d never stayed in one place for long

lijk, maar wisten wij veel…’

Peter Pilotto en Christopher Devos leerden elkaar kennen in

during my secondary education. And this suddenly became a serious matter when I started my fashion studies.’

Antwerpen, tijdens de modeopleiding aan de academie. De ouders

They learnt a lot in Antwerp, they admit quite openly. Nowadays

van Pilotto (wiens vader Italiaan is) hadden een modezaak in Tirol.

it simply stands to reason that your collection has to be easy to wear,

Hij groeide op tussen de designercollecties en herinnert zich nog een

but at the academy that was not the order of the day. Pilotto: ‘Maybe

foto die jarenlang in het kantoor van zijn ouders hing: Armani aan

the strongest message we took away from there was: Be strong. Don’t

de zijde van zijn moeder. ‘Als kind kon ik urenlang bezig zijn met een

just follow the current trend – do your own thing. Open your eyes

stuk stof dat ik dan drapeerde op zo’n groot parfumflacon. Ik kreeg

and make the most of the years ahead.’

ook op jonge leeftijd een stikmachine, waarop ik tot vandaag nog

This they did, and how! With his graduation collection, Pilotto

altijd werk. Mijn broer zet nu de winkel verder, maar vroeger werden

carried off the Maria Luisa prize in the ITS#THREE fashion competi-

we allebei meegenomen naar de showrooms van de grote namen in

tion at Trieste, whereupon his collection appeared in one of Paris’ top

Italië en Duitsland. Ik herinner me levendig de collecties van Romeo

boutiques. After finishing his studies, Christopher went first to Paris

Gigli, van Versace.’ Een modestudie was niet meer dan logisch: eerst

to serve as trainee at Rochas, after which he worked at Westwood in

een jaar aan het Chelsea College of Art and Design in Londen, daarna

London for a while. Eventually the two of them decided to settle in

een jaar aan het London College of Fashion. In die periode verzorgde hij zelfs drie jaar lang de etalages van niemand minder dan Vivienne Westwood. Toch kwam hij nadien naar Antwerpen, naar de opleiding waarover hij zoveel positiefs had gehoord.

Christopher Devos werd geboren in de Libische hoofdstad Tripoli, als zoon van een Belgische vader (die in Congo geboren werd en een job had in de olie-industrie) en een Peruviaanse moeder. Devos groeide op in Zuid-Amerika en het Midden-Oosten. Hij leefde in Brazilië en Mexico, Peru en Abu Dhabi. Devos: ‘Als kind is dat constante reizen leuk, maar als tiener heb je er lak aan. Je verliest je vrienden en hebt behoefte aan een thuis. Zouden we ooit vijf jaar op eenzelfde plek gewoond hebben? Ik denk het niet. We wisselden voortdurend van halfrond.’ [lacht] Devos kwam aanvankelijk naar België om in Brussel architectuur te studeren. Na vier maanden gaf hij er de brui aan. Hij dacht er nog aan om de modestudie aan te vatten in Saint Martin’s School of Design, maar het werd dan toch Antwerpen. ‘Mijn aankomst in België was het begin van een moeilijke periode’, zegt Devos. ‘Om te beginnen denkt iedereen dat als je Devos heet, dat je dan Nederlands spreekt, maar dat is dus niet het geval. Ik heb wel een Belgisch én een Peruviaans paspoort, maar ik spreek geen Nederlands. Bovendien duurde het wel even voor ik die rusteloosheid van het vele reizen kwijt was. Ik had ook nooit stilgestaan bij mijn middelbare opleiding. Maar met die modestudie was het plots menens.’

Ze hebben veel geleerd in Antwerpen, zeggen ze volmondig. Dat je vandaag een collectie draagbaar moet maken, is niet meer dan redelijk, maar op de academie was dat niet aan de orde.

kwintessens 2008·4

1011

Pilotto: ‘Misschien is de sterkste boodschap die we daar hebben meegekregen: be strong. Kijk niet naar de heersende trends, maar doe je eigen ding. Open je ogen, en maak het beste van de jaren die voor je liggen.’

Dat deden ze, en hoe. Met zijn afstudeercollectie sleepte Pilotto de Maria Luisa prijs in de wacht op de modewedstrijd ITS#THREE in Triëste, waardoor zijn collectie ook meteen kwam te liggen in een van de beste boetieks van Parijs. Christopher ging na zijn studies eerst naar Parijs om er stage te lopen bij Rochas, en nadien werkte hij een tijdlang voor Westwood in Londen. Uiteindelijk besliste het duo om in Londen te gaan wonen. ‘Na onze studies in Antwerpen hadden we het daar wel gehad’, dixit Christopher. Samen werken ze er aan de collectie die Peters naam draagt. ‘We hebben moeten leren samenwerken’, zegt Christopher, ‘maar vandaag weten we perfect wíe wát op wélk moment moet doen. Een jaar geleden liep dat nog zo vlotjes niet.’

In Londen wonen heeft zo zijn voordelen. Het netwerk van de

London. ‘After our studies in Antwerp, we did well in going there’, says Christopher. There they worked as a team on the collection that bears Peter’s name. ‘We had to learn how to work together’, says

mode is er immens – fashion is everywhere – maar The British Fashion

Christopher, ‘but now we know exactly who needs to do what at any

Council, onder meer organisator van de modeweek in Londen, doet

given moment. Things didn’t go so smoothly a year ago.’

ook erg veel voor jonge designers. ‘Wij worden ook geholpen door het

Thus, living in London has its advantages. The fashion network

Center for Fashion Enterprises, een soort Flanders Fashion Institute

there is vast – fashion is everywhere – and The British Fashion Coun-

dat deel uitmaakt van het London College of Arts. Het volgt ontwer-

cil, which, among other things organises the London fashion week,

pers zes tot twaalf maanden lang om hen nadien een mentorenpro-

does much to support young designers. ‘We were also helped by the

gramma aan te bieden. Dat impliceert dat zakenmensen ons helpen

Center for Fashion Enterprises, a sort of Flanders Fashion Institute

bij het maken van een businessplan, en ons gratis een studio aan-

which forms part of the London College of Arts. It monitors designers

bieden, waar we bovendien een hele rits machines kunnen gebrui-

for six to twelve months in order to offer them a mentoring pro-

ken. Het komende anderhalf jaar krijgen we zo gratis studioruimte.

gramme. This means businessmen help us to devise a business plan,

Londen is op dat vlak heel erg duur en dus is deze ondersteuning een

and make a studio available free of charge, where we are able to use a

geweldige opportuniteit voor ons.’

full set of machines. In this way, we get studio space without charge

Het zijn niet de beste tijden voor beginnende designers, dat beseffen ze allebei, maar ‘misschien willen bepaalde klanten nu net wél risico nemen’, zegt Christopher. ‘We hebben de indruk dat kopers op

for the next eighteen months. London is a really tough place in this respect, so this support is a tremendous opportunity for us.’

These are not the easiest of times for designers just starting up,

zoek zijn naar speciale collecties. Daarom concentreren wij ons echt

everybody realises that, but ‘Maybe some clients are prepared to

op het product zelf. We denken ook na over de vrouw die onze kleren

take risks, even so’, says Christopher. ‘We get the impression that

draagt. Misschien zijn we op dat vlak meer volwassen geworden, en

buyers are on the lookout for really special collections. Hence we’re

handelen we iets meer gefocust dan vroeger. We kennen onze kracht,

focusing on the product itself. We also think about the woman who’ll

we weten waar we goed in zijn.’

be wearing our clothes. Maybe we’ve grown up a bit in this respect

Prints en coupe: dat is de collectie Peter Pilotto ten voeten uit.

Vakmanschap dus, en een persoonlijkheid die resulteert in heel eigenwijze prints, handgemaakt en uniek. Voor de komende lente zijn de prints trouwens geïnspireerd op mineralen. ‘Onze projec-

and we’re rather more focused than previously. We know what our strengths are, we know what we’re good at.’

Prints in cross-section: this is the Peter Pilotto collection through and through. So: craftsmanship and character that results in

ten net na onze studie waren bijzonder creatief’, zegt Christopher.

resolutely distinctive prints, handmade and quite unique. For the

‘Nu zijn we vooral bezig met draagbare maar daarom niet minder

forthcoming spring, the prints are in fact inspired by minerals. ‘The

interessante kleren. We willen een mooie klantenbasis uitbouwen

projects immediately after our studies were especially creative’, says

en op die manier rustig groeien. Onze prijzen liggen hoog, omdat we

Christopher. ‘At the present time we’re concerned primarily with

de kleren allemaal in Londen produceren, maar dat heeft ook een

clothes that are easy to wear, but no less attractive for that. We want

impact op hoe we nadenken over de collectie. We willen het namelijk

to build up a portfolio of clients and grow steadily in this way. Our

heel erg goed doen.’

prices are high because we produce all our clothes in London, but that has an impact on the way we think our collection through. We want to do our job really well.’

→ www.peterpilotto.com

De collectie Peter Pilotto wordt in België verkocht bij Princess Blue in Antwerpen.

The Peter Pilotto collection is on sale in Belgium at Princess Blue in Antwerp.

kwintessens 2008·4

De Belgen in Parijs Showroom Antwerp Belgians in Paris

Tijdens de modeweek van Parijs, begin oktober, pakte het FFI

During Paris fashion week in early October, FFI again unveiled Show-

opnieuw uit met Showroom Antwerp in galerie Baudoin Lebon in de

room Antwerp at the Baudoin Lebon gallery in the popular artists’

populaire kunstenaarswijk Le Marais. Opvallend was de uitgekiende

quarter of Le Marais. The shrewd choice of participants was notable,

selectie van de deelnemers en de kracht die de collecties uitstraalden.

and the power of the collections was pervasive. A round-up of a most

Een round-up van een geslaagd evenement.

successful event:

Voor de derde keer op rij zette het FFI zijn schouders onder Show-

For the third year in succession, FFI appeared at Showroom

room Antwerp in Parijs; een manier om jonge designers te onder-

Antwerp in Paris; a way of supporting young designers in Fashion

steunen in de modestad, maar vooral ook een push in de rug mét

City, but above all a kick in the backside that packed a punch. The

impact. De showroom is een hele week open, en laat journalisten en

showroom was open all week, enabling journalists and potential

potentiële buyers van over de hele wereld kennis maken met nieuw

buyers from around the world to familiarise themselves with all the

Belgisch talent. Ook dit keer was de opkomst, zeker tijdens de brunch

latest Belgian talent. Once again attendance was excellent, particu-

op vrijdagmiddag, een waar succes. Om eerlijk te zijn: je kon over de

larly at the Friday lunchtime brunch. To tell the truth, you could

koppen lopen. Bekende gezichten uit de internationale modepers,

have walked over the heads. Familiar faces from the international

internationale kopers en zelfs Belgische investeerders hadden de

fashion press, international buyers and even Belgian investors made

weg gevonden naar de plaats van afspraak. En ze kwamen niet voor

their way to this engagement. And their journey was not in vain, for

niks, want het talent dat het FFI dit keer verzamelde, mocht gezien

the talent FFI brought together this time round just had to be seen.

worden. Even voorstellen:

Let’s introduce them all:

Carolin Lerch (1) heeft wat met video. Dit keer zagen we beelden van een dansend Afrikaans meisje in een bloemenprint. De

Carolin Lerch (1) has something going with video. This time we saw images of African dancing girls in flower-prints. The body-lan-

lichaamstaal van Afrikanen, hun bewegingen en fantasierijke

guage of Africans, their movements and whimsical clothes, give the

kleding boden de ontwerpster een uniek vertrekpunt. ‘Alsof ik ook

designer a unique starting-point. ‘Just as if I were actually with them’

tussen hen in wilde staan’, zegt Carolin, die in 1999 afstudeerde

says Carolin, who graduated from the fashion department of Ant-

aan de modeafdeling van de Antwerpse academie. De ontwerpster

werp academy in 1999. The designer turned her source of inspiration

vertaalde die inspiratiebron naar een eigen bloembedrukking, haar

into flower-presses, her so-called calyx, exuding something at once

zogenaamde ‘calyx’ (‘kelk’), die tegelijk iets historisch en iets futu-

both traditional yet futuristic. The collection finally turned out to be

ristisch uitstraalt. De uiteindelijke collectie is zeer vrouwelijk gewor-

very feminine, with colours ranging from yellow, orange, dark blue

den, in een variërend kleurenpalet van geel, oranje, donkerblauw

to salmon-pink. The crowd-puller: a collarless blazer which looks

en zalmkleur. Aandachtstrekker: een kraagloze blazer die tegelijk

like the starting-point for her collection. ‘I’m really pleased with the

het beginpunt van haar collectie blijkt te zijn. ‘Ik ben heel tevreden

shops I have, and with the press coverage in Spain and Japan’, says

met de winkels die ik heb en met de persaandacht in Spanje en Japan’,

Carolin Lerch, ‘but I’m hankering after a sales outlet in Belgium.’

zegt Carolin Lerch, ‘maar ik droom van een verkooppunt in België.’

In de collectie Elsa (2) had ontwerpster Els Proost opnieuw een

In the Elsa collection (2), designer Els Proost once again came up with a gimmick: something like a cross between a stocking and a

gimmick in de aanbieding: iets dat het midden houdt tussen kous en

shoe, which fits perfectly inside a real shoe. ‘You arrive home, pull

schoen en dat je perfect in een echte schoen kan stoppen. ‘Je komt

your shoes off and step inside in your socks’, says an enthusiastic

thuis, doet je schoenen uit en loopt in je sokjes naar binnen’, aldus

designer. What’s more, the collection impressed for its lovely shades,

een enthousiaste ontwerpster. Verder viel de collectie op door mooie

ranging from caramel to a very pale blue, through an oil print and

tinten, gaande van karamel tot een hoogst zacht blauw, door een

crocodile leather. Short boots alternate with toe sandals. If you

olieprint en door krokodillenleer. Korte laarsjes wisselen af met

take a shoe in the hand, you will notice that the leather sometimes

| 1 | 2 | 3 | 4 |

kwintessens 2008·4

| 6 | 5 |

teensandaaltjes. Wie een schoen ter hand neemt, merkt op dat het

extends over the heel, making it longer in outline. ‘Incredible

leder soms doorloopt óver de hak, wat het silhouet verlengt. ‘Ontzet-

amount of workmanship’, says Els.

tend veel handwerk dus’, aldus Els. Peter Hornstein is het label van Peter Bertsch (3), die in 2007 afstudeerde aan de modeafdeling van de Antwerpse academie, en

1213

Peter Hornstein is the label of Peter Bertsch (3), who graduated from the fashion department of Antwerp academy in 2007, and since that time has won Prizes 1, 2, 3 at the Hyères Festival. The impres-

intussen de Prix 1, 2, 3 behaalde op het Festival van Hyères. Het beeld

sion he made here with his summer 2009 collection was marked by

dat hij hier, met zijn collectie voor zomer 2009 neerzette, viel op door

feminine lines and a package of couture-related works, but without

een vrouwelijke belijning en een pak couturegerelateerde ingrepen,

looking over-romantic. His source of inspiration: the closing scene

zonder overdreven romantisch te ogen. Inspiratiebron: de laatste

from the film 2001: A Space Odyssey by Stanley Kubrick. The top item

scène uit de film 2001: A Space Odyssey van Stanley Kubrick. Topstuk

for Peter was a set of dresses, made with sculpted-look sides that

bij Peter was een reeks jurken gemaakt van sculpturaal ogende kant

feel just like neoprene. ‘I like synthetic materials and am fond of

die aanvoelde als neopreen. ‘Ik hou van synthetische materialen en

experimenting’.

experimenteer er graag mee’.

Voor zijn komende zomercollectie dook Demna Gvasalia (4) in het

For his forthcoming summer collection, Demna Gvasalia (4) dipped into the work of Charles Frederick Worth. He found an

werk van Charles Frederick Worth. Hij vond er een borduursel van

embroidery of a flower, turned it into a print and then used it for

een bloem, hertaalde die naar een print en gebruikte hem vervolgens

his trousers and tops. In addition, the collection includes full skirts

op zijn broeken en tops. Verder zitten in de collectie nog volle rokken

(with a front zipper), wide tops with a prominent shoulder-line, and

(met rits vooraan), wijde tops met afvallende schouderlijn, maar

above all jackets with an outstanding cut (with rear zipper). Special

vooral jasjes die uitmunten in coupe (met rits achteraan). Alle aan-

attention is paid to the shoulder-line, thanks to the extra padding –

dacht gaat naar de schouderlijn, vanwege de extra opvulling – denk

think New Look and Dior – and the finish, with the brackets of a fur

New Look en Dior – en de afwerking, met haakjes van een bontjas. ‘Ik

coat. ‘I like to place the shoulder area in the 1980s’, says Demna, who

plaats die schouderpartij eerder in de jaren tachtig’, zegt Demna, die

does not deny that his technique and the elaborate handwork gives

evenwel niet ontkent dat zijn techniek en het vele handwerk naar

a nod towards earlier times. ‘What’s more, we can do away with

eerdere tijden knipogen. ‘Bovendien kan de padding weg, zodat je

padding, so that you get a sort of drape left over at this point.’ The

dan een soort drapage overhoudt op die plek.’ De ontwerper combi-

designer combines this type of luxury item with inexpensive-look-

neert dit soort luxestuks met goedkoop ogende, gebleekte jeans. Het

ing bleached jeans. The range of colours: sky-blue with light beige,

kleurenpalet: hemelsblauw naast bleekbeige, zwart naast bont rood.

black with bright red.

Mikio Sakabe (5) ging terug naar het klassieke concept van

Mikio Sakabe (5) returned to the traditional concept of European

Europese elegantie en chic, en belandde zo bij Coco Chanel en het

elegance and chic, thus alighting on Coco Chanel and the modern,

moderne doch vrouwelijke beeld dat zij al in de jaren twintig neer-

yet feminine, image that she created in the 1920s. He devised jackets

zette. Hij bedacht jasjes maar ruilde de tweed in voor nieuwe materia-

but also brought in tweed for new materials, and replaced buttons

len en verving de knopen door ritsen. Mikio pakte voor deze collectie

with zips. For this collection, Mikio unveiled some lovely embroidery,

ook uit met mooie borduursels, wat voor het nodige effect zorgt. Tel-

which gives the desired effect. The extremely lightweight materials

kens zijn het de uiterst lichte stoffen die verrassen: ze komen uit Japan,

also come as a surprise: they are from Japan, are valuable, of high

zijn hoogwaardig van kwaliteit en ogen niet emotioneel. ‘Dan mag je

quality, and do not look too sentimental. ‘Now the collection will

collectie dat wél zijn’, aldus Mikio, die een normale tailleur naast een

really be something’, says Mikio, who displays normal tailored suits

China-jurk liet zien. Zijn kleuren voor komende zomer: pastels zoals

alongside a China dress. His colours for next summer: pastel-shades

zacht grijs, zalm en mauve. De collectie ligt bij Walter in Antwerpen.

Ek Thongprasert (6), de architect uit Bangkok die in 2008 zijn modestudie in Antwerpen afmaakte, won vorig jaar al de hoofdprijs

such as light grey, salmon-pink and mauve. The collection can be found at Walter in Antwerp.

Ek Thongprasert (6), the architect from Bangkok who completed

van het Fashion Weekend van Weekend Knack. In Parijs pakte hij uit

his fashion studies in Antwerp in 2008, won the main prize of Fash-

met prachtige halssnoeren vervaardigd in rubbersilicone en met

ion Weekend by Weekend Knack last year. In Paris, he unveiled some

kwintessens 2008·4

handgehaakte speldjes in de vorm van een orchidee. Ek voegde er

lovely necklaces made of silicon rubber, also hand cut badges in the

zijn afstudeercollectie uit Antwerpen aan toe, vol bijzondere digi-

shape of an orchid. Ek added his graduation collection from Antwerp,

tale prints. Het basisidee? Liefde kan je gelukkig maken, of net erg

some quite special digital prints. The underlying theme? Love can

verdrietig. In beide gevallen heeft Ek de gepaste kleren klaarliggen.

make you happy, or seriously sad. Either way, Ek is ready with the

Blauw voor de mannen, roze voor de vrouwen. Al bij al een uiterst

right colours. Blue for men, pink for the ladies. All in all, a most deli-

fragiele lijn, van een heel boeiende persoonlijkheid.

cate line, with a thoroughly captivating personality.

Heaven Tanudiredja (7) verraste opnieuw met een collectie prach-

Heaven Tanudiredja (7) has surprised us once again with a col-

tige juwelen. De Balinees die mode in Antwerpen studeerde maar

lection of lovely jewellery. The Balinese, who studied fashion in

ondertussen in Parijs woont, focust voornamelijk op lange halsket-

Antwerp but now lives in Paris, focuses primarily on long necklaces,

tingen en mixt daarvoor linten, stenen, knopen en allerlei objecten

mixing ribbons, stones, buttons and all sorts of little touches that

die de drager een heel aparte look geven. Maar zijn juwelen zijn nooit

impart a special look on their wearer. But his jewels are never merely

gewoon versiersels. Elk stuk is uniek en emotioneel en wordt precies

ornaments. Each one is unique and emotive, and becomes a life-

daarom als heel vernieuwend ervaren.

renewing experience for precisely that reason.

Ook gezien:

Also seen:

Nico Uytterhaegen (8). Architect van opleiding en sinds zes seizoenen selfmade tassenontwerper. Zijn collectie was te zien op de

Nico Uytterhaegen (8): trainee architect and self-made handbag designer for the past six seasons. His collection was on view

beurs Tranoï. De collectie loopt uitstekend in Frankrijk (L’Eclaireur),

at the Tranoï show. The collection went down superbly in France

Italië, Canada, Australië en Japan, waar in Boutique W in Tokyo

(L’Eclaireur), Italy, Canada, Australia and Japan, where project equip-

vanaf eind november een projectinstallatie van de designer loopt.

ment made by the designer will be up-and-running at Boutique W in

De collectie wordt helemaal in België vervaardigd, uitsluitend met

Tokyo from the end of November. The collection is made entirely in

vegetaal leer.

Belgium, exclusively made with plant-based leather.

Christian Wynants (9). Heerlijke prints en luchtig breigoed blij-

Christian Wynants (9). Splendid prints and light knitwear remain

ven de trekpleisters bij de ontwerper die al meermaals in de prijzen

the big attractions for the designer who has collected prizes several

viel en de lat elk seizoen hoger legt. Ook hier eendelige ensembles, de

times, and sets his sights higher every season. Here there are one-

trend van het komende voorjaar.

piece outfits as well, which will be the big thing next spring.

Dirk Van Saene. Een trompe-l’œil die kan tellen: op de rok staan

Dirk Van Saene. A telling trompe-l’œil: a pair of slim legs is por-

slanke benen geschilderd. Effect verzekerd en bovendien slankt de

trayed on the skirt. A sure-fire effect, and moreover, the skirt takes

rok geweldig af! Verder nog een leuk spel van transparantie, met

in beautifully! What’s more, clever playing with translucency, with

doorkijkblouses, en hoogst eigenzinnige tekeningen (met wasco)

see-through blouses, and the most firmly individual patterns (with

op rokken en jurken. Surrealisme ten top. Ook leuk: een ‘jeanscape’

wax crayons) on skirts and dresses. Surrealism at its best. Also good:

gemaakt van diverse oude jeansbroeken.

a ‘jeanscape’, made from assorted old denims.

Radic/Morger. Een duo dat werkzaam is in Wenen, maar een link

Radic/Morger. A couple working in Vienna, but maintaining a

behoudt met België. Priska Morger (ex-Raf Simons) en Danijel Radic

link with Belgium. Priska Morger (formerly Raf Simons) and Danijel

(student onder het professorschap van Raf Simons en Veronique

Radic (student under the tutelage of Raf Simons and Veronique

Branquinho in Wenen) stelden hier hun eerste volwaardige collectie

Branquinho in Vienna) presented their first fully-fledged collection

voor met een heuse performance. Hun lijn is uiterst vrouwelijk en

here for an authentic performance. Their product line is extremely

grafisch van coupe (met talloze cutouts).

feminine and vivid in its cut (with countless cut-outs). → www.ffi.be/showroomantwerp

| 7 | 8 | 9 |

kwintessens 2008·4

Nieuws News

1415

Vanden Broecke), Veronique Branquinho

organisatie bestaat al sinds de jaren ’20 en

(Filip Peeters), Tim Van Steenbergen (Veerle

mocht al eminente grafici als Paul Rand, Saul

Baetens, Maaike Cafmeyer), Nicky Van Kets

Bass, Bradbury Thompson en Tibor Kalman

(huwelijkskleed Charlotte Vandermeersch),

(‘al mijn grafische idolen’, dixit Boudens) tot

Xandres (Wine Dierickx, Tine Reymer) en

zijn leden rekenen. Boudens is de vijfde Belg

Gentiluomo (Gène Bervoets). De Belgische

die de eer te beurt valt en overigens de eerste

Het Belgische luxelederhuis Delvaux pakt

huizen worden ook zo in de eindgeneriek

Vlaming die lid wordt. Naar verluidt hebben

dit najaar uit met tien bijzondere versies

van de film vermeld.

¶ ‘Les 10 humeurs de Delvaux’

van de Brillant, de tas die vijftig jaar geleden

Producer Erik Van Looy talked to Flan-

zijn ‘peters’ Carin Goldberg uit New York en Anthon Beeke uit Amsterdam een goed

ontworpen werd ter gelegenheid van Expo

ders Fashion Institute to lend out clothing

woordje gedaan voor Boudens. De graficus is

58. Artistiek directeur Didier Vervaeren

items to Belgian fashion-designers and

in ons land vooral bekend in mode- en thea-

heeft gewerkt op een nieuw, groter formaat

labels for their new film. Thus, among the

termiddens, getuige zijn werk voor A maga-

voor de Brillant en liet zich inspireren door

other things we shall see in Loft are garments

zine en het MoMu. In 2003 verscheen bij

enkele typische belgitudes, zoals voetbal en

by Café Costume (Matthias Schoenaerts),

Ludion een monografie over Paul Boudens.

surrealisme. Deze speciale uitgave wordt

Scabal (Koen De Bouw, Jan Decleir, Bruno

enkel aangeboden bij Louis in Antwerpen

Vanden Broecke), Veronique Branquinho

(Lombardenvest) en Natan Treize (Dan-

(Filip Peeters), Tim Van Steenbergen (Veerle

of graphic idols, the International Graphic

saertstraat) in Brussel. Tijdens de modeweek

Baetens, Maaike Cafmeyer), Nicky Van Kets

Alliance. This organisation has existed

Belgian graphic designer Paul Boudens has taken his place among the pantheon

van Parijs was Delvaux bij stijlsupermarkt

(wedding dresses Charlotte Vandermeersch),

since the 1920s and can count such emi-

Colette te gast, en wel voor de minicollectie

Xandres (Wine Dierickx, Tine Reymer) and

nent graphic artists as Paul Rand, Saul Bass,

die het Belgische topmodel Hannelore Knuts

Gentiluomo (Gène Bervoets). Belgian fashion

Bradbury Thompson and Tibor Kalman (‘all

voor het luxehuis gerealiseerd had. Nog

houses thus get generic mentions in the film.

my graphics idols’, said Boudens) among its members. Boudens is the fifth Belgian to

meer Belgen in Parijs, jawel.

¶ Back to the USSR

receive this honour, and the first Flem-

house Delvaux is unveiling ten special

Op 5 november organiseerde het FFI samen

ish Belgian to become a member. It is said

versions of Brillant, the handbag designed

met de Provinciale Ontwikkelingsmaat-

that his ‘godfathers’ Carin Goldberg from

50 years ago for Expo 58. Artistic director

schappij Antwerpen (POM) de show Fashion +

New York and Anthon Beeke from Amster-

Didier Vervaeren has been working on a

Art Antwerp in Sint-Petersburg. Waren op de

dam put in a good word for Boudens. The

new, larger design for the Brillant, drawing

afspraak: Veronique Branquinho, Tim Van

graphic designer is known in our country

inspiration from things typically Bel-

Steenbergen (eveneens met zijn collectie

primarily in the fashion and theatre worlds,

gian, such as football and surrealism. This

brillen bij Theo Eyewear), Christian Wij-

as witnessed by his work for A magazine

special production is on offer only at Louis

nants, Ellen Verbeek en Nico Taeymans. De

and MoMu. In 2003, a monograph on Paul

in Antwerp (Lombardenvest) and Natan

show paste in het culturele programma van

Boudens was published by Ludion.

This autumn the Belgian luxury-leather

Treize (Dansaertstraat) in Brussels. At the

de handelsmissie voor de bouw- en logis-

Paris fashion week, Delvaux was a guest at

tieke sector die POM Antwerpen en Flanders

Colette's fashion supermarket, as was the

Investment and Trade organiseerden van 4

mini-collection produced by Belgian super-

tot en met 7 november. Volgend jaar is een

model Hannelore Knuts for the luxury house.

speciale modemissie gepland naar Moskou

Definitely more Belgians in Paris, then.

en Sint-Petersburg.

On 5 November the FFI organised

¶ Online in opmars On-line: up-and-coming Steeds meer designers en winkels starten met een online winkel. Eerste voorbeeld is de prestigieuze multimerkenboetiek Verso in Antwerpen. Wie op www.verso.be door-

¶ Cast van Loft in Belgische mode Cast of Loft in Belgian fashion

Fashion + Art Antwerp show in St. Petersburg,

klikt naar de online store kan er de diverse

together with Provinciale Ontwikkelings-

heren- en damescollecties overlopen maar

Regisseur Erik Van Looy heeft het Flanders

maatschappij Antwerp (POM). Present at this

ook ideetjes opdoen via de Verso Favorites.

Fashion Institute aangesproken om voor

engagement: Veronique Branquinho, Tim

Zitten in het aanbod: ronkende internationale namen als Prada, Gucci en Cavalli maar

zijn nieuwe film kledingstukken uit te lenen

Van Steenbergen (together with his collec-

bij Belgische modeontwerpers en -labels.

tion of Theo Eyewear spectacles), Christian

ook Belgische labels als Kris Van Assche en

Zo zien we in Loft onder meer kleding van

Wijnants, Ellen Verbeek and Nico Taeymans.

Les Hommes. Ook het ontwerperscollectief

Café Costume (Matthias Schoenaerts),

The show slotted into the cultural pro-

Atelier Elf is gestart met een webwinkel.

Scabal (Koen De Bouw, Jan Decleir, Bruno

gramme of the trade mission for the building

Klik naar webstore.atelierelf.com en je

and logistics sector which POM Antwerp and

belandt bij de uiterst prettige juwelen van

Flanders Investment and Trade organised

Ludovik Colpaert en Flor Janssens. Van-

from 4 to 7 November. A special fashion

uit je luie zetel juwelen kopen is eens iets

event is planned for next year in Moscow

anders dan ze bijeenzoeken bij Colette in

and St. Petersburg.

Parijs, waar de hebbedingen van Atelier 11

¶ Paul Boudens gelauwerd Paul Boudens honoured

liën zette haar sentimental jewellery online

De Belgische graficus Paul Boudens is opge-

komt van Girls from Omsk, het label van de

trouwens ook te vinden zijn. Ook Anne Zelop www.annezellien.be. Meer webnieuws

nomen in het pantheon der grafische goden,

Belgische ontwerpster met Russische roots,

de Alliance Graphique Internationale. Deze

Valéria Siniouchkina. Zij lanceerde ook een

kwintessens 2008·4

gloednieuwe shop op het internet, onder

put her sentimental jewellery on-line at

meer om te experimenteren met nieuwe

www.annezellien.be. More webnews comes

stukken, zoals sweatshirts voor mannen

from Girls from Omsk, the label of the Bel­

en de XL-lijn. Met veel geluk vind je nog een

gian designer with Russian roots, Valéria

flashy T-shirt in limited edition dat Valéria

Siniouchkina. She has launched a brand-

ontwierp in samenwerking met VICE Maga-

new shop on the Internet, including experi-

zine. Allen naar www.girlsfromomsk.be.

ments with new items like sweatshirts for

tussen ontwerpers en alumni van Vlerick

Last but not least: Valéria ontwierp een

men and an XL line. With a bit of luck, you’ll

i MBA, tussen creatievelingen en finan-

Kipling-tas voor zomer 2009. Wel nog even

find a flashy limited edition T-shirt designed

ciers. En allicht meer dan alleen maar een

top secret …

by Valéria in collaboration with VICE Maga-

avondje netwerken. Inschrijven kan via

zine. All at www.girlsfromomsk.be. Last

www.vlerickalumni.com.

Ever more designers and stores are starting up on-line shops. The first example

but not least: Valéria has designed a Kipling

is the prestige multiple-brand boutique

hand­bag for summer 2009. Top secret for

Verso in Antwerp. Anyone who clicks

the time being …

Fashionably georganiseerd. Een ontmoeting

What are the rules of the game in the fashion market, and how is creativity actually expressed in terms of a business model?

at www.verso.be onto the on-line store

How do young designers get the finance they

¶ Business in de mode Business in fashion

require, and who is able to help them? Who

ladies collections as well as finding ideas through Verso Favorites. Included in

Wat zijn de wetmatigheden van de mode­

the designer, and how do they find each

the range: vibrant international names

markt en hoe wordt creativiteit uiteindelijk

other? How, finally, does one earn a living

such as Prada, Gucci and Cavalli as well

vertaald naar een zakelijk model? Hoe vin-

through creativity? These are just a few of

as Bel­­gian labels like Kris Van Assche and

den jonge ontwerpers de nodige financiering

the issues that can be expected to crop up on

Les Hommes. The designer co-operative

en wie kan hen daarbij helpen? Wie is de

5 February 2009. The Financing Fashion-

can scroll through a variety of gents and

is the business partner working alongside

Atelier Elf has also set up a webshop. Click

zakelijke partner naast de designer en hoe

ably forum is being arranged at the Yohji

on webstore.atelierelf.com, and first of all

kunnen die twee zich vinden? Hoe wordt

Yamamoto Auditorium of Flanders Fashion

you will see the lovely jewellery of Ludovik

er uiteindelijk geld verdiend met creativi-

Institute, in ModeNatie, from 19.00 hrs. An

Colpaert and Flor Janssens. Purchasing

teit? Het zijn maar enkele vragen die allicht

encounter between designers and alumni

jewellery from your comfy chair is rather

aan bod komen op 5 februari 2009. Die dag

of Vlerick i MBA, between creators and fin-

different from paying a visit to Colette in

wordt vanaf 19 uur in het Yohji Yamamoto

anciers. And most probably very much more

Paris, where Atelier 11’s products are to

Auditorium van Flanders Fashion Institute,

than just a networking evening. Register at

be seen in the flesh. Anne Zelliën has also

in de ModeNatie, het colloquium Financing

www.vlerickalumni.com.

Telex Anna Heylen opende midden oktober een gloednieuwe winkel in Antwerpen, om

made in Belgian workshops, unlike previously, when Chine was still produced

de hoek van haar vorige shop aan de Lombardenvest. De ontwerpster betrekt nu

in China. → www.chinebelgiandesign.com Alexandra Mein, oud-studente

een compleet herenhuis, waarin ook haar atelier gevestigd is. Het nieuwe adres

van de modeafdeling van de Antwerpse academie, exposeerde de voorbije

is Lombardenstraat 16. In mid-October Anna Heylen opened a brand-new store

maanden in het New Yorkse New House Center for the Arts. Haar werk focust op

in Antwerp, at the corner of her previous shop on Lombardenvest. The designer

antropomorfische, hybride creaturen die van een verstorende schoonheid zijn.

now occupies an entire townhouse, which is also home to her workshop. The

Alexandra Mein, former student at the fashion department of Antwerp academy,

new address is Lombardenstraat 16. → www.annaheylen.be Cathy Pill heeft een

has been exhibiting at New York’s New House Center for the Arts for the past few

collectie in beperkte oplage gecreëerd voor Claudia Sträter. Het waren vooral de

months. Her work focused on anthropomorphic, hybrid creatures of perturbing

eigenzinnige prints van de ontwerpster die leidden tot de samenwerking met de

beauty. → www.newhousecenter.org Productontwikkelaar en tassenontwerper

Nederlandse modeketen. In deze collectie zetten prints de toon die gebaseerd zijn

Michaël Verheyden nam eind 2007 zijn intrek in de voormalige mijnsite van

op de art nouveau. Cathy Pill has produced a limited-edition collection for Clau-

Genk, omgedoopt tot C-Mine. Hij werkt er samen met zijn vrouw, kunstenares

dia Sträter. It was above all the determinedly individual prints by the designer

Saartje Vereecke, en ontvangt er geregeld gelijkgestemden. Zoals mixed media-

that resulted in the collaboration with the Dutch fashion-chain. In this collec-

kunstenaar Petrus Heeren, nog tot 7 december. Product-developer and handbag

tion, there are colour prints based on art nouveau. → www.claudiastrater.com

designer Michaël Verheyden moved into the site of a former coalmine at Genk at

Voor de tweede keer op rij ontwerpt Dirk Van Saene een feestcollectie voor het

the end of 2007, now rechristened C-Mine. He works together with his wife, artist

Belgische modelabel Xandres. De lijn heet Midnight 08 by Dirk Van Saene en

Saartje Vereecke, and regularly welcomes like-minded people. Such as mixed

wordt omschreven als ‘draagbare couture’. Strikken vallen op in een collectie

media artist Petrus Heeren, until 7 December. → www.michaelverheyden.com

die heel erg fifties oogt, en speelt met tinten als zwart, gebroken wit en rood.

Een aantal Belgische ontwerpers trokken na afloop van de Parijse modeweek

Eén enkele handgeschilderde print doorbreekt de sobere sfeer. For the second time in succession, Dirk Van Saene is designing a celebratory collection for the

richting Athene om er tijdens de Hellenic Fashion Week mee te werken aan een

defilé. Stonden op het programma: A.F. Vandevorst, Marios Schwab, Juun J, en

Belgian model label Xandres. The line is called Midnight 08 by Dirk Van Saene and

Demna Gvasalia, dé belofte van de Showroom Antwerp in Parijs. After the end

is described as ‘easy-to-wear couture’. Bows feature prominently in a collection

of Paris fashion week, a number of Belgian designers left for Athens in order to

with an utterly fifties look that plays with shades such as black, off-white and

take part in work on a parade during Hellenic Fashion Week. Included in the

red. Only one hand-painted print disrupts the sober mood. → www.xandres.be

programme: A.F. Vandevorst, Marios Schwab, Juun J and Demna Gvasalia, the

Chine Belgian Design heeft voor zomer 2009 een nieuwe ontwerper in de rangen:

big hope of Showroom Antwerp in Paris. • Linda Farrow is tuk op Belgische

Tim Van Steenbergen tekent de Brusselse collectie en neemt de fakkel over van

designers. Zowel Dries Van Noten, Raf Simons als Veronique Branquinho hebben

Guillaume Thys, die sinds de start van Chine het imago neerzette. Tim laat weten

een brillencollectie uit bij Linda Farrow. Recent pakte het bedrijf ook uit met een

dat de collectie ook opnieuw in Belgische ateliers gemaakt wordt, in tegenstel-

Projects-lijn waaraan onder meer Peter Pilotto en Bernhard Willhelm meewer-

ling tot vroeger, toen Chine nog in China geproduceerd werd. For summer 2009,

ken. Linda Farrow is keen on Belgian designers. Dries Van Noten, Raf Simons

Chine Belgian Design has called in a new designer: Tim Van Steenbergen is

and Veronique Branquinho all have a collection of spectacles at Linda Farrow.

drawing the Brussels collection, taking over from Guillaume Thys, who has made

The company recently unveiled a Project line on which Peter Pilotto and Bernhard

his mark since starting with Chine. Tim tells us the collection will once again be

Willhelm, among others, will be assisting. → www.lindafarrow.co.uk