Kwintessens 2012-2 by Design Vlaanderen

Vlaams tĳdschrift over design en mode — 2de trimester 2012 jaargang xxi — Abonnement € 23,55 Los nummer € 6,25

Kwintessens | design

Inhoud / Content

design 1

voorwoord Johan Valcke De zeven hoofdzonden preface The seven deadly sins Wel trots, niet hoogmoedig Koen Van der Schaeghe Ontwerpen in de schĳnwerpers of in de schaduw? Proud but not haughty Designing in the spotlight or in the shadows?

Met de hand op de knip Frank Huygens Op zoek naar betaalbaar design Keeping a tight hold on your purse strings In search of affordable design

Lust voor het oog Natasja Admiraal Evoluties in de erotische industrie A delight for the eye Developments in the erotica industry

Sensaties van het supergewone Lut Pil Jaloers op de archetypische vorm Sensations of the super normal Envious of the archetypical form Steeds op zoek naar nieuwe horizonten Elien Haentjens Hoe drie ontwerpers de grenzen van hun domein overschrĳden Always in search of new horizons How three designers cross the boundaries of their fields

Maak me kwaad a.u.b. Roel Jacobus Het effect van boosheid op creativiteit Please make me angry The effect of anger on creativity

Gemakzucht leidt tot creativiteit en innovatie Kurt Vanbelleghem NodeBox maakt het leven van de ontwerper gemakkelĳker Laziness leads to creativity and innovation NodeBox makes the designer’s life easier

51 jaar design in Milaan in 51 beelden Christian Oosterlinck Design Week Milaan 2012 51 years of design in Milan in 51 images Design Week Milan 2012 Designmuseum met karakter Eva Coudyzer Een gesprek met Marie Pok, directrice van Grand-Hornu Images Design museum with character An interview with Marie Pok, director of Grand-Hornu Images

Agenda en nieuws Agenda and news

portfolio Constructed

Colofon / Colophon nummer 2, jaargang 21

KWINTESSENS DESIGN

Hoofdredacteur — Editor in chief Johan Valcke Redactie — Editorial team Steven Cleeren Christian Oosterlinck Coördinatie — Coordination Mies Van Roy Werkten mee aan dit nummer — Contributing editors Natasja Admiraal Eva Coudyzer Elien Haentjens Frank Huygens Roel Jacobus Christian Oosterlinck Lut Pil Kurt Vanbelleghem Koen Van der Schaeghe Fotografie portfolio — Photography portfolio Frederik Vercruysse Redactieadres — Editorial offices Design Vlaanderen/Kwintessens Koloniënstraat 56 (7de verdieping) 1000 Brussel T +32 (0)2 227 60 60 F +32 (0)2 227 60 69 E info@designvlaanderen.be W www.designvlaanderen.be Grafisch ontwerp — Graphic design Kris Demey Druk — Printing New Goff Vertaling — Translation Data Translations IGTV Abonnementen kunnen schriftelijk of telefonisch worden aangevraagd op het adres van Design Vlaanderen of door overschrijving van € 23,55 op het rekeningnummer IBAN BE68 3751 1109 9334 / BIC BBRU BEBB. Subscriptions may be requested in writing or by telephone by contacting the Design Flanders editorial offices or by transferring EUR 23.55 to bank account number IBAN BE68 3751 1109 9334 / BIC BBRU BEBB. Adreswijzigingen worden gemeld op het redactieadres. Changes of address may be sent to our editorial offices. Niets uit deze uitgave mag worden gebruikt zonder toestemming van de uitgever. © Design Vlaanderen Nothing contained in this publication may be used, whether in part or in whole, without the publisher’s consent. © Design Flanders Alle adressen van designers, kunstenaars, galeries e.a. kunnen bij Design Vlaanderen verkregen worden. The addresses of designers, artists, galleries and other information are available upon request from Design Flanders. Volg Kwintessens online op

www.facebook.com/kwintessens

Voorwoord

Preface

De zeven hoofdzonden

The seven deadly sins

Doorheen de hele westerse cultuurgeschiedenis vind je kunstenaars die zich door het thema van de zeven hoofdzonden lieten inspireren. Het is dan ook een meer dan intrigerend onderwerp. Je vindt de zeven zonden, afzonderlĳk of samen, terug in tekeningen, schilderĳen, films, muziek, literatuur, en andere mogelĳke media. We willen in dit nummer design echter niet koppelen aan de zeven hoofdzonden in een artistieke context, want designers streven nu eenmaal geen persoonlĳke expressie na in hun werk. Het zou wellicht eenvoudiger zĳn om designers als feilbare mensen in de context van de hoofdzonden te plaatsen, maar dan komen we gevaarlĳk dicht in de buurt van wat u in een tabloid kan lezen, en dat kan onze bedoeling niet zĳn. Belangrĳk is de vraag hoe het fenomeen design reageert op een moreel gegeven als de zeven hoofdzonden, vertrekkende vanuit de idee dat design er essentieel in bestaat de mensheid te bevrĳden van allerlei materiële zorgen en hem bĳgevolg vrĳ, blĳ en gelukkig te maken. Mocht je dit principe verder uitdiepen dan zou je tot de conclusie komen dat de mens die van design gebruikmaakt, helemaal geen tĳd of zin meer zou hebben om zondig bezig te zĳn. Design zou op die manier een soort paradĳselĳke situatie kunnen creëren waar zonden niet bestaan. Dit gaat uiteraard te ver. Hoe goed de bedoelingen, hoe creatief de inspanningen van designers ook zĳn, de gebruiker beslist nog altĳd hoe hĳ omgaat met de hem aangeboden processen en producten, waardoor er een grote kans bestaat dat design de mens helaas niet zal bevrĳden van zĳn zeven hoofdzonden. Het is wel een feit dat designers via hun methodiek, rekening houdend met hun eigen karakter, de invloed van deze menselĳke gebreken in hun ontwerpen proberen te transformeren tot een beter gegeven. Misschien is zelfs sublimeren hier op zĳn plaats. Het is een ĳzeren wet dat designers een negatief gegeven tot iets positiefs proberen om te buigen en oplossingen zoeken voor de problemen waarmee ze geconfronteerd worden. Dit zie je bĳvoorbeeld heel goed in service design of social design, omdat designers daar aangezocht worden om – via hun designdenken – voorstellen aan te reiken die kunnen zorgen voor een betere beheersing van maatschappelĳke problemen. Zo worden ze recent ingeschakeld door lokale overheden om nieuwe inzichten aan te leveren omtrent fenomenen als vereenzaming, ouderenzorg, en zelfs de jeugdproblematiek. Het fijne van deze methodiek bestaat erin de gebruiker, de mens, centraal te stellen en te bevragen, zodat die een goed gedefinieerde inbreng krĳgt, waar dan ook rekening mee wordt gehouden. Design tegen het licht van de zeven hoofdzonden houden toont aan dat de discipline heel wat meer in zĳn mars heeft dan enkel het ontwerpen van een nieuwe stoel, tafel of bed. Het toont aan dat designers terdege nadenken over hun maatschappelĳke positie en over de impact van hun ontwerpen, op zichzelf en op hun klanten.

The history of Western culture is littered with artists who have taken their inspiration from the seven deadly sins. The subject itself is more than intriguing. We find the seven deadly sins separately or together, in drawings, paintings, movies, music, literature and every other conceivable media. It is not our aim in this issue to link design with the seven deadly sins in an artistic context; designers aren’t seeking personal expression through their work. No, it would probably be easier to show designers as fallible people against the background of the seven deadly sins; but if we did, we would come dangerously close to what you might read in the tabloids, and that is certainly not our intention. What is important is the matter of how the phenomenon of design responds to a moral issue like the seven deadly sins, given the notion that design is basically about liberating mankind from all kinds of material concerns, so making him or her free, happy and content. Taking this principle further, you might come to the conclusion that people who employ design shouldn’t have the time or the propensity to sin. Design could therefore create a sort of paradisiacal situation in which sin no longer exists. Obviously, this is taking things too far. No matter how good the intentions or how creative the work of designers, it is still always the user who decides how he or she relates to the processes and products on offer, meaning that there is a good chance, unfortunately enough, of mankind never being liberated from the seven deadly sins. The fact is that with their methods and a good understanding of their own characters, designers attempt to transform the effects of these human frailties on their designs into something better. We could even mention the word sublimation here. It is written in stone that designers will try to turn a negative into something positive and seek solutions to the problems they are faced with. You see this very clearly in service design or social design, for example, because in those areas, designers are asked to propose ideas – due to their design thinking – that could bring about the better management of social problems. Local governments, for instance, have recently brought designers in to give new insights into phenomena like social isolation, geriatric care, and even youth issues. The nice thing about this method is that the users, real people, are put centre stage and asked for their opinions, so that they have a clear input and one that is actually taken into consideration. Holding design up against the seven deadly sins shows that the discipline has a lot more to it than just designing a new chair, table or bed. It shows that designers think long and hard about their social position and the impact of their designs on themselves and on their clients.

Johan Valcke

Wel trots, niet hoogmoedig

Ontwerpen in de schÄłnwerpers

of in de schaduw?

Proud but not haughty Designing in the spotlight or in the shadows?

Drop, Gert Van Dessel. Foto: Bieke Claessens

Koen Van der Schaeghe

Wie van het ontwerpen wil leven, komt nergens met ootmoedige bescheidenheid. Het is een evenwichtsoefening: het is best oké om trots te zĳn op je designerskwaliteiten, zolang die trots maar niet misplaatst is, of omslaat in hoogmoed. Er zĳn trouwens genoeg fraaie ‘anonieme’ ontwerpen die gemeengoed zĳn geworden omdat ze hun plaats en functie onomstotelĳk bewezen hebben. Tĳdloze producten, ooit slim ontworpen, al weten we niet altĳd precies door wie. Is trots een zonde of eerder een deugd? Hoe luider de trots klinkt, hoe harder de zelfverheerlĳking weergalmt: voor sommigen ermee verwant, voor anderen de overtreffende trap én de eigenlĳke zonde. Drie ontwerpers buigen zich elk vanuit hun oogpunt over het onderwerp: de ‘peetvader’ van het Vlaamse design, de bewust anonieme ontwerper, én de productontwikkelaar als radertje in een wereldmerk. Met gepaste trots Voor Axel Enthoven is design een zorgvuldige discipline die duurzame producten voortbrengt. Noem hem een aanhanger van het functionalisme, iemand die aandacht vraagt voor verantwoord design eerder dan in te gaan op de eisen van een trendgevoelige wegwerpcultuur. “Vandaag richt ik mĳ naar de ‘medioren’. Zĳ zĳn mĳn generatiegenoten en dus kan ik met overtuiging over hen communiceren. Het is wellicht een weinig sexy doelgroep, maar dat is volledig irrelevant!” Zĳn naam is een begrip in de designsector, maar daarom nog geen ‘designerlabel’. Nochtans is Axel Enthoven niet vreemd aan gevoelens van trots: “Zolang het niet leidt tot narcisme, is trots iets positiefs. Waarom zou je niet fier mogen zĳn op je verwezenlĳkingen? Ik ben vooral trots dat ik het leeuwendeel van mĳn loopbaan heb kunnen ontwerpen zonder compromissen te treffen.” Maar Axel is hoegenaamd geen cavalier seul. Hĳ is opgetogen dat hĳ anderen kan stimuleren en enthousiasmeren. Bĳvoorbeeld aan de afdeling Mens en Mobiliteit van de Design Academy in Eindhoven, waar hĳ het hoofd is. Het zegt veel over zĳn visie en zĳn enthousiasme, want tenslotte leidt hĳ daar zĳn toekomstige concurrenten op. “Trots ben ik vooral op mĳn team, op de vele hanen in het kippenhok. Ontwerpers hebben sterke karakters. Het ene product ontwerp ik zelf, het andere ontspruit uit het brein van een teamlid. En de beste ideeën komen zeker niet altĳd van mĳ. Bescheidenheid … het is een deugd van al wie beseft dat hĳ onvolmaakt is. In het begin van mĳn loopbaan ben ik tien jaar extreem succesvol geweest met slechte producten. Het gaf me de mogelĳkheid om later aan cherry picking te doen [selectief zĳn, door bĳvoorbeeld alleen de mooiste of bestbetaalde opdrachten te aanvaarden, red.]. Ja, ik heb me toen geestelĳk geprostitueerd, maar dat heb ik later goedgemaakt. Het respect dat je krĳgt is soms omgekeerd evenredig met de kwaliteit die je levert. Ik heb fenomenaal goede producten gemaakt waar ik verschrikkelĳk trots op was, maar die toch commercieel flopten. En omgekeerd.”

Axel Enthoven. Foto: Marc Wouters Pulle Boa, Axel Enthoven (Enthoven Associates) voor MIVB/STIB

Anyone who wants to make a living as a designer will get nowhere with humility and modesty. It’s a question of balance: it is quite alright to be proud of your qualities as a designer, as long as pride is not misplaced and does not veer towards haughtiness. There are, after all, enough splendid ‘anonymous’ designs that have come to be common property because their place and function have proven to be incontrovertible. Timeless products, cleverly designed, even if we don’t always know exactly by whom. Is pride a sin, or rather a virtue? The louder one’s pride is proclaimed, the stronger the echo of self-glorification: for some, this is fine, while for others it is a step too far and has become a sin. Three designers ponder the question, each from his own standpoint: the ‘godfather’ of Flemish design, the deliberately anonymous designer, and the product developer as a cog in the wheel of a global brand.

Hanging around, Gert Van Dessel

Marseille, Gert Van Dessel. Foto: Bieke Claessens

Fishing line (detail), Gert Van Dessel. Foto: Dorien Ceulemans

Zelfreflectie De ontwerper ontving tal van erkenningen in binnen- en buitenland, waaronder ook een Henry van de Velde Award voor zĳn gehele loopbaan, al in 2004. “Dergelĳke schouderklopjes doen plezier, of het nu gaat om een prĳs voor een ontwerp van een tram of van een ogenschĳnlĳk simpele wasspeld. In de eenvoud toont zich immers de meester. Het zou pas een uiting van misplaatste trots zĳn mocht ik voor prĳzen mĳn neus optrekken. Nochtans hoef ik mĳzelf niet te manifesteren. Als bedrĳf hebben we een dna dat functionaliteit en design combineert. We ontwerpen geen signaturen voor onszelf, maar voor de klanten. Dat betekent dat je je trots opzĳ moet kunnen zetten om plaats te maken voor je vakkennis. Met overtuigingskracht zoek je naar de consensus, en daarbĳ moet je bereid zĳn om jezelf steeds weer opnieuw uit te vinden. Het is soms een harde wereld, maar wat me oprecht blĳ maakte, waren de reacties van collega’s na De Bedenkers, waarin ik ons vak in bescherming nam.” Axel Enthovens reflexieve houding haalt het altĳd op zĳn geldingsdrang, nu meer dan ooit: “Ik heb een grotere horizon naar het verleden dan naar de toekomst. Toen ik begon, wist men hier nauwelĳks hoe het woord ‘design’ geschreven werd. Ooit probeerde ik te lopen voor ik kon gaan; vandaag kĳk ik eerder terug. Ik bezin me en durf existentiële vragen te stellen. Mĳn rol is niet langer leidinggeven, maar inspireren. Ik ben klaar voor de opvolging, die ik met een zekere afstand aankĳk. Het dna evolueert, de richting verandert, en dus zal ook de naam Enthoven verdwĳnen. Ik wil niet zoals Chanel of Pininfarina mezelf overleven.”

Knijper, Enthoven Associates voor Moerman

With appropriate pride For Axel Enthoven, design is a precise discipline that produces enduring products. Call him an adherent to functionalism, someone who seeks a commitment to responsible design rather than meeting the demands of a trend-driven, disposable culture. “Nowadays I am focusing on the ‘mediors’. They are the members of my generation and therefore I can communicate to them with conviction. It may not be a very sexy target group, but that is completely irrelevant!” Enthoven is a name to reckon with in the design sector, but is not, for all that, a ‘designer label’. Yet Axel Enthoven is not without a sense of pride: “As long as it does not lead to narcissism, pride is something positive. Why shouldn’t you be proud of your creations? I am proud mostly of the fact that for the lion’s share of my career I was able to design without making compromises.” But Axel is hardly a lone ranger. He is delighted at being able to stimulate and inspire enthusiasm in others. For example, at the Man and Mobility department of the Design Academy in Eindhoven, where he is department head. That says a lot about his vision and enthusiasm, for in the end what he is doing is training his future competitors. “I am proud above all of my team, of the many roosters in the chicken coop. Designers have strong personalities. One product I may design myself, while the other is the brainchild of a fellow team member. The best ideas certainly don’t always come from me. Modesty… is the virtue of the person who realises that he or she is not perfect. At the beginning of my career, I was extremely successful for ten years with bad products. It gave me the opportunity later to do some cherry picking [selecting only the most beautiful or most well-paid commissions, for instance – ed.]. Yes, I engaged in some intellectual prostitution at the time, but later I made up for it. The respect that you receive is sometimes in inverse proportion to the quality you offer. I have made phenomenal products of which I was terribly proud, but that were complete commercial flops. And vice versa.” Self-reflection The designer has received a great deal of recognition at home and abroad, including a Henry van de Velde Award for his entire career, as early as in 2004. “These pats on the back are nice, whether the prize is for a design of a tram or of an apparently simple clothes peg. It is always in the simple things that one can see the work of a master. It would be a matter of misplaced pride, though, if I were to walk around with my nose in the air because of my prizes. I don’t need to show off. Our company has a DNA that combines functionality and design. We don’t design signatures for ourselves but for our clients. That means that you have to be able to set aside your pride to make room for your professional skill. You look with conviction for a consensus, and in the process you have to be prepared to reinvent yourself constantly. Sometimes it’s a harsh world out there, but what made me very happy were the reactions of colleagues after De Bedenkers, in which I took up the defence of our profession.”

Woodies (detail), Gert Van Dessel Blacky, Gert Van Dessel. Foto: Bieke Claessens

Bonny & Clyde, Gert Van Dessel. Foto: Denis Gruber

Gert Van Dessel

Axel Enthoven’s reflective attitude always prevails over his ambition, now more than ever: “I have a longer horizon behind me than ahead. When I began, people here scarcely knew how to spell the word “design”. In the past, I tried to run before I could walk; now I tend to look backwards more. I engage in reflection and dare to ask existential questions. My role is no longer to lead but to inspire. I am ready for the next generation, whom I observe from a certain distance. The DNA is evolving, the direction is changing, and so the name Enthoven will also disappear. I don’t want to survive myself like Chanel or Pininfarina.” Zelfcensuur als deugd Je kan moeilĳk ĳdelheid als een deugd beschouwen, maar aan de andere kant is een gebrek aan trots ook een slechte eigenschap, eentje die kan leiden tot een gevoel van doelloosheid. Ontwerper van verlichtingsobjecten Gert Van Dessel werkt bewust anoniem. Hĳ waarschuwt voor het stĳgende belang van de personencultus en vermĳdt een uitgesproken bewĳsdrang. Dat wil niet zeggen dat hĳ geen trots kent: “Trots zĳn over het resultaat is voor mĳ een conditio sine qua non om ermee naar buiten te komen. Maar zelfcensuur is noodzakelĳk. Er worden te veel overbodige ontwerpen op de markt gebracht. Kĳk naar de vormentaal van Starck of Alessi: heel herkenbaar voor een publiek dat dan dergelĳke producten koopt enkel om de naam. Dat is voor mĳ artistieke vervuiling. Wie wordt daar beter van? Dat het ook anders kan, motiveert me. Ik verkies om mezelf te prikkelen in een nichesegment. Ik reproduceer een ontwerp niet, omdat het mĳ zou verhinderen om morgen iets heel anders te doen. Niemand moet mĳ vastpinnen op wat ‘een Van Dessel’ dan wel zou moeten zĳn. Dat een product mĳn naam draagt, vind ik helemaal onbelangrĳk. Iemand als Philippe Starck raakt zĳn etiket nooit meer kwĳt. Kies je daarentegen voor de anonimiteit, dan behoud je te allen tĳde je bewegingsruimte. Ben ik bĳvoorbeeld een ontwerper of eerder een bedenker, wie zal het zeggen? Ik pretendeer niet dat ik iets nieuws uitvind, maar ik probeer wel een dimensie toe te voegen, iets dat een vonk veroorzaakt bĳ de koper.”

Self-censorship as a virtue It would be hard to consider idleness as a virtue, but on the other hand, a lack of pride can also be a negative quality, one that can lead to a sense of aimlessness. Gert Van Dessel, a designer of lighting objects, deliberately works anonymously. He warns against the increasing cult of personality and avoids the explicit need to prove himself. That does not mean that he has no pride: “Pride in the result is for me a conditio sine qua non for bringing an item forward. But self-censorship is essential. There are far too many unnecessary objects brought to market. Look at the visual language of Starck or Alessi: highly recognisable for an audience that buys such products solely because of the name. That is in my view artistic pollution. Who benefits from that? I am motivated by the notion that it can be done differently. I have chosen to direct my energies to a niche segment. I don’t mass produce or even reproduce my designs, because that would stop me from doing something entirely different tomorrow. No one should pigeon-hole me into what “a Van Dessel” ought to be. That a product bears my name is not at all important to me. Someone like Philippe Starck will never be able to lose his style. But if you opt instead for anonymity, then you will always have room to manoeuvre. Am I primarily a designer, for instance, or rather an inventor – who can say? I don’t pretend that I am inventing something new, but I do try to add a new dimension, something that will ignite a spark for the buyer.”

Hebben designers die de anonimiteit verkiezen ook een signatuur? “Ik heb een bepaalde vormentaal maar het heeft geen zin om die te labelen”, zegt Gert Van Dessel. “Er zit misschien een rode draad in mĳn werk, maar ik vind het fijner om daar van af te wĳken en te kĳken in de afgrond van het experiment. Ik ben vrĳ, totdat die vrĳheid terugbĳt: als een ontwerp voor een lamp bĳvoorbeeld klaar is en je plots beseft dat het onmogelĳk is om het peertje te vervangen, dan heb je een probleem. Afstand nemen is de boodschap, anders geraak je verblind. Het loslaten is een natuurlĳk proces en ik zal nooit eindeloos op een concept blĳven hameren. Als ik tevreden ben, verlaat een ontwerp mĳn atelier en daarmee verdwĳnt ook de trots. Als ik het dan later terugzie, dan spréékt het tot mĳ: toen dacht ik blĳkbaar zo, terwĳl ik nu een andere vormentaal bespeel. Het is een achteruitkĳkspiegel naar jezelf, bĳna een biografie. Ook al zet ik mĳn naam niet onder mĳn ontwerpen, ze zeggen veel over mĳ. Ik behoud graag de controle, uit zelfbescherming.” Gert zweert bĳ effortless power, zonder lawaai en vooral zonder agressiviteit. Multidisciplinair

Steven Vindevogel is wat men een anonieme designer noemt. Barco is bekend als bedrĳf, maar zĳn ontwerpers zĳn dat minder. Als master in de productontwikkeling overstĳgt Stevens takenpakket de zuivere ‘vormgeving’: “Meerdere disciplines komen samen in het ontwerptraject en het designmatige denken zit eerder in de ‘architectuur’ van het product en hoe je daarmee het leven van de gebruiker vereenvoudigt. Als visualisatiegroep verkoopt Barco ‘beelden’. En zolang het ontwerp niet faalt en het beeld intact blĳft, heeft niemand de technologie erachter opgemerkt.” Steven Vindevogel stoort zich niet aan zĳn relatieve onbekendheid als designer, maar wel aan de beperkte aandacht die zĳn vak krĳgt. “Design wordt doorgaans vrĳ eng gedefinieerd. Bĳ het grote publiek is er enkel aandacht voor de personencultus van de mediagenieke meubelontwerpers. Design omvat echter veel meer dan een leuke vorm of een blingbling concept. Industriële vormgeving komt amper aan bod, terwĳl de complexiteit van de discipline wel wat meer weerklank verdient.” Of hĳ doelbewust een groot bedrĳf verkoos boven een loopbaan als zelfstandig designer? “Dat is eerder het gevolg van toevalligheden. Bĳ Barco zetten we onder één dak een idee om in een product, en ik vind het verrĳkend om die ontwikkeling van dichtbĳ te volgen. Bĳ zelfstandige designers blĳft daarentegen vaak weinig over van het idee dat ze oorspronkelĳk voorstellen. Mĳn naam doet er trouwens weinig toe. Mĳn ‘trots’ heeft eerder betrekking op het product zelf, en dat is misschien nog een verschil tussen de zelfstandige ontwerper en hĳ die in loonverband werkt: als zelfstandige moet je trots zĳn op jezelf, want je moet jezelf ten slotte toch ook verkopen.” Haantjesgedrag “Intern is de waardering groot, ook al komt Barco nooit met zĳn ontwerpers naar buiten. De betrokkenheid met het product staat voorop, waardoor je het ook verdedigt als je eigen kind, vanaf de embryo-

Barco i70, i70 monitor met ingebouwde software, Barco

Do designers who have opted for anonymity also have a signature? “I have a specific visual language, but there is no point giving it a label,” says Gert Van Dessel. “There may be a connecting thread in my work, but I prefer to deviate from it and to look into the abyss of the experiment. I am free, until freedom bites back: if a design for a lamp is ready, for instance, and you suddenly realise that it is impossible to replace the bulb, then you have a problem. Distancing yourself is the message, otherwise you end up blind. Letting go is a natural process, and I will not keep on hammering endlessly on a given concept. Once I am satisfied, a design leaves my studio and with it goes my pride as well. If I see it again later, then it says to me: at the time I seem to have thought this way, while now I am playing with a different visual language. It is a rear-view mirror on yourself, almost a biography. Even if my name is not there below my objects, they reveal a lot about me. I like to retain control, as a form of self-protection.” Gert swears by effortless power, without noise and above all without aggression. Multidisciplinary

Steven Vindevogel is what people call an anonymous designer. Barco the company is well known, but its designers less so. With his Master’s degree in product development, Steven’s job description goes beyond purely ‘formal design’: “Several disciplines come together in the design process, and a designer’s way of thinking has more to do with the ‘architecture’ of the product and how you can use it to make the user’s life easier. As a visualisation group, Barco sells ‘images’. And as long as the design does not fail and the image remains intact, no one notices the technology behind it.” Steven Vindevogel is not concerned at being relatively unknown as a designer, but he does worry about the limited attention his field receives. “Design is for the most part defined very narrowly. The general public cares

ClickShare, draadloos presentatiesysteem, Barco

only about the personality cult of the mediagenic furniture designers. Yet design means a lot more than just a pretty shape or a bling bling concept. Industrial design is rarely mentioned, although the complexity of the discipline deserves a lot more interest.” Did he deliberately choose a large company over a career as a self-employed designer? “That is more a result of chance. At Barco we take an idea and transform it into a product all under the same roof, and I find it enriching to be able to follow the entire development from close range. With self-employed designers, by contrast, there is often very little left over from their original idea. My name matters very little, by the way. My ‘pride’ has to do more with my commitment to the product itself, and that is perhaps another difference between the self-employed designer and one who is employed by a company: as a self-employed person you have to be proud of yourself, for ultimately you have to be able to sell yourself as well.” Strutting like a rooster “Within the company, you are very highly valued, even if Barco never brings its designers before the public. The commitment to the product is foremost, and so you defend it like your own child, from the embryonic stage through to the launch. I am proudest of products that offer a simple and straightforward solution to complex problems. When the user does not need any additional explanation, then the problem has been solved perfectly. In this sense, the best design is one that does not scream for attention. Product development is a team effort, after all. But that does not mean there is less strutting about: precisely be-cause you work with creative and strong personalities, there will be conflicts from time to time. That just stimulates critical thinking, as long as it does not endanger the development of the project. Once the difficulties have been resolved, it is again one for all and all for one. The field of design itself calls for modesty: nature has laid down various laws that we cannot avoid. The functional aspect always takes precedence over the emotional, and in this sense there is no room for machismo. Whether someone with an ingenious invention will shine as a result will vary from one person to the next. That is not unique to designers, but true of all human beings.”«

nale fase tot de lancering. Het meest trots ben ik op producten die een ogenschĳnlĳk eenvoudig antwoord bieden op complexe problemen. Wanneer de gebruiker geen extra uitleg nodig heeft, dan is het probleem perfect opgelost. In die zin schreeuwt het beste design niet om aandacht. Productontwikkeling is trouwens teamwork. Maar daarom is het haantjesgedrag niet minder: net omdat je samenwerkt met creatieve en sterke persoonlĳkheden, wil het nog wel eens botsen. Maar dat stimuleert het kritische denken alleen maar, zolang het de ontwikkeling van het project niet in gevaar brengt. Eens er knopen worden doorgehakt, is het weer allen voor één. Het vak zelf noopt trouwens tot bescheidenheid: zo legt de natuur ons bepaalde wetten op waar we niet onderuit kunnen. Het functionele gaat ook altĳd boven het emotionele, en in die zin is er voor haantjesgedrag nauwelĳks plaats. Of degene met de geniale vondst er mee zal pronken, hangt af van persoon tot persoon. Dat is niet eigen aan ontwerpers, maar aan de mens.”«

II Met de hand op de knip

Op zoek naar betaalbaar design

Keeping a tight hold on your purse strings In search of affordable design

Design heeft de reputatie exclusief en prĳzig te zĳn. Een aankoop in een designwinkel tikt aardig aan. Uitgekiende ontwerpen, superieure materialen en een zorgvuldige productie verklaren het vaak hoge prĳskaartje. Is het echter mogelĳk om goedkoop design in huis te halen? Kan je na een uitputtend bezoek aan een megawinkel van de Zweedse reus IKEA tevreden genieten van een stukje design? Wĳ hielden het bescheiden en gingen op zoek naar een betaalbaar bĳzettafeltje en koffiekopje.

Design has the reputation of being exclusive and pricey. A purchase in a design shop will set you back a fair bit. Sophisticated designs, high-end materials and careful production are often the reason for the steep price tag. Is it possible to find any affordable design? Can you hope to bring home a nice piece of design after scouring the shelves of the Swedish giant IKEA? We set out with a modest budget in search of an affordable side table and a coffee cup.

Frank Huygens

Onder vuur Vanzelfsprekend vormt het grootschalige IKEA een gemakkelĳk doelwit voor andersglobalisten. Enerzĳds is er de geheel terechte vraag naar de duurzaamheid van de materialen en producten. Meer dan elk ander bedrĳf legt IKEA op zĳn website uit hoe het bedrĳf ecologisch bewustzĳn hoog in het vaandel draagt. Uiteraard is het niet makkelĳk om een goedkoop meubel te produceren dat ook nog eens de eeuwigheid moet trotseren. De klant houdt het tegenwoordig ook niet zo lang uit met zĳn aankopen. Interieurs zĳn onderhevig aan snel wisselende trends die opgedrongen worden in fraaie interieurbladen. Zowel bĳ de consument als de producent leeft de mooie illusie dat het nieuwe telkens ‘anders’ en daarom ook ‘beter’ zou zĳn dan het vorige. Maar hoe vaak kan het warme water nog uitgevonden worden? De aanvallen komen van alle kanten. Soms komt de kritiek zelfs uit politiek-ideologische hoek, wanneer bĳvoorbeeld de geëngageerde Spaanse architect Andrés Jaque in het decembernummer van het toonaangevende architectuurtĳdschrift Domus opmerkt dat: “98% van de mensen afgebeeld in de IKEA-catalogus is jong. 92% is blond. Ze hebben allemaal een gezin. Ze zĳn ofwel zelf nog kinderen, of beginnen aan kinderen. Alles wat IKEA maakt, moet de huishoudelĳke sfeer omvormen tot een zonnige, gelukkige, apolitieke ruimte bewoond door tevreden, gezonde, jonge mensen.” Bodemprĳzen Op stap in IKEA langs de volgestouwde toonkamers beland ik in de afdeling salon- en bĳzettafels. De website belooft een “ruime keuze aan stĳlen, vormen en maten, en allemaal waar voor je geld!”. De keuze waaiert inderdaad breed uit, van de klassieke Hemnes over de sixties Stockholm tot de strak modernistische Klubbo. Qua prĳs gaat het van 19,95 euro voor het massief houten, wit gelakt tafeltje Dalom, tot 179 euro voor de bĳzettafel Isala. De hoge prĳs van dit laatste meubeltje is te wĳten aan de vier gedraaide poten in massieve beuk. Maar de absolute publiekstrekker is het tafeltje Lack, dat voor nog geen 5 euro de deur uitgaat. Het tafeltje werd meer dan twintig jaar geleden ontworpen door het designteam IKEA Sweden en is sindsdien blĳven evolueren, althans volgens de informatiebrochure: “De Lacksalontafel is de afgelopen twintig jaar steeds lichter geworden. Ook is de productie steeds verder verhoogd. Hierdoor is de prĳs laag gebleven en zien we overal blĳe gezichten. Want doordat Lack lichter is, is hĳ ook makkelĳker te dragen en te monteren.” Het immens populaire tafeltje is op dit moment verkrĳgbaar in berkenpatroon en vier zĳdeglanskleuren voor 4,99 euro. Voor een exemplaar in een van de drie hoogglanslakken betaal je 12,95 euro. Dit prĳsverschil doet vermoeden dat de basisprĳs bewust laag wordt gehouden, als lokaas. Het werkt, want het tafeltje is ondertussen alomtegenwoordig, van een goedkoop ingericht studentenkot tot een trendy eetcafé. De haast vierkante Lack heeft een mooie verhouding tussen tafelblad en poten, is niet te groot of te klein. Het is vervaardigd uit de houtsurrogaten hardboard en spaanplaat. Het lichte gewicht schuilt in de vulling van papier. Hier wringt meteen ook het schoentje: bĳ een duwtje verschuift het tafeltje al snel en belanden koffie en gebak op de vloer.

Under fire The mega-retailer IKEA is of course an easy target for antiglobalists. On the one hand, there is the entirely valid question of the durability of the materials and products. More than any other company, IKEA explains on its website how highly the company values environmental awareness. It is not easy, of course, to produce a cheap piece of furniture that also has to withstand the test of time. Nowadays customers don’t hold on to their purchases for that long, anyway. Interiors are subject to the rapidly changing trends driven by lavish interior decoration magazines. Both consumers and producers nurture the fond illusion that what is new must always be ‘different’ and thus also ‘better’ than the previous version. But how often can you reinvent the wheel? Attacks come from all sides. Sometimes the criticism even takes a political or ideological tint, for instance when the politically engaged Spanish architect Andrés Jaque observed in the December issue of the authoritative architecture magazine Domus that: “98% of the people depicted in the IKEA catalogue are young. 92% of them are blond. They all have a family life. They are either children, or busy having children. Everything IKEA manufactures is aimed at turning the sphere of domesticity into a sunny, happy, apolitical space inhabited by contented, healthy, young people.” Rock-bottom prices Wandering through IKEA along the crammed showrooms, I wind up in the coffee table and side table section. The website promises “a wide range of styles, shapes and sizes, and all good value for your money!” The choice is indeed extensive, from the classical Hemnes table through the sixties-style Stockholm to the starkly modernistic Klubbo. As far as price is concerned, the items range from 19.95 euros for the solid wood and white lacquered Dalom table to 179 euros for the Isala side table. The high price of the latter is due to the four turned wooden legs in solid beech. But the absolute crowd-pleaser is the Lack table, which you can take home for under 5 euros. The table was designed more than twenty years ago by the IKEA Sweden design team and has continued to evolve since, although according to the information brochure: “For twenty years we’ve slimmed down and increased production of Lack coffee table. That’s kept both prices down and spirits up. During this time, Lack has also become easier to carry and assemble.” The immensely popular table is currently available in a birch effect and in four silky gloss colours for 4.99 euros. For a version in one of the three high-gloss lacquers, you pay 12.95. The price difference suggests that the base price was kept deliberately low, as bait. It works, for the table is now ubiquitous, from cheaply furnished student rooms to trendy cafés. The square Lack

Lack, IKEA. © IKEA

Guitig We vinden bĳ IKEA ook speels en guitig design. De vrĳ onderzoekende, Scandinavische aanpak zal daar wel voor iets tussen zitten. Een voorbeeld is het bĳzettafeltje Hatten (19,95 euro). Het bestaat uit een onderstel van slanke buizen in verchroomd staal die een transparant kunststof kuipje met afneembaar blad dragen. Het blad dient meteen als serveerschaal en in het gelobde kuipje kan je bĳvoorbeeld de afstandsbediening opbergen. Kortom, een fijn en veelzĳdig ontwerp. Net als bĳ Lack zit de angel in het lichte gewicht: dansend op zĳn frêle pootjes gaat ook Hatten al snel overstag. PostScriptum Voor de collectie IKEA PS 2012 doken diverse ontwerpers de IKEA-archieven in om er inspiratie uit te halen. Nike Karlsson en Jon Karlsson bedachten een set van drie stapelbare bĳzettafeltjes. Het trio past als een matroesjka in elkaar. Twee gelakte stalen exemplaren omsluiten eentje in berkenfineer. De degelĳke materialen en de fijne afwerking zĳn toch mogelĳk voor een prĳs van 99 euro per set. Nog inventiever is de bĳzettafel ontworpen door Henrik Preutz. Op het bamboehouten onderstel passen drie verschillende tafelbladen in kunststof: een egaal blad (29,95 euro), een blad met een uitgeholde komvorm (29,95 euro) of een blad met vier diepere kommen voor planten, bloempotjes of lekkere hapjes (39,95 euro). Henrik Preutz vond zĳn inspiratie in de houten plantentafels uit de seventies maar slaagde erin om een actuele revisie te creëren.

features a nice relationship between tabletop and legs, and is neither too small nor too large. It is made of the wood surrogate hardboard and chipboard. The secret to its light weight is the paper filling. And there’s the rub: the table moves at the least little push, and your coffee and cake wind up on the floor. Mischievous IKEA also has some playful and mischievous designs. The inquisitive Scandinavian approach has something to do with this. An example is the Hatten side table (19.95 euros). It consists of a frame of thin tubes in chrome-plated steel, with a transparent table top in the shape of a bowl with a removable top. The top doubles as a serving tray and you can use the lobed storage space below to keep your remote control, for instance. In short, a nice, multifaceted design. As with the Lack, the weak spot is its light weight: dancing on its spindly legs, the Hatten can also easily be overturned. PostScriptum For the IKEA PS 2012 collection, various designers delved into IKEA’s archives for inspiration. Nike Karlsson and Jon Karlsson conceived a set of three nested side tables. The trio fits together like a matrioshka doll. Two lacquered steel versions with a middle one in birch veneer. The solid materials and the fine workmanship nevertheless go for a reasonable 99 euros per set. Even more inventive is the side table designed by Henrik Preutz. The bamboo frame comes with three different plastic table tops: a flat surface (29.95 euros), one with a big hollowed-out fruit bowl (29.95 euros) or one with four deeper bowls for plants, flowerpots or tasty snacks (39.95 euros). Henrik Preutz found inspiration in the wooden

IKEA PS 2012, Nike & Jon Karlsson. © IKEA

Hatten, IKEA. © IKEA

plant stands from the seventies but managed to create a contemporary update. A cup of coffee In the dinnerware department, the choice is just as great. For hot drinks such as coffee and tea, IKEA offers mainly cups, starting at 0.30 euro (really!) for the Älmhult stoneware to 3.99 euros for the double-walled ceramic Bakelse tumbler. For a coffee cup with matching saucer, you have the Dinera stoneware, based on a design by the Swedish designer Pia Eldin-Lindstén. The cup sells for 9.99 euros for a set of 6. Here, too, IKEA opted for an irresistible price. The coffee cup is made of dishwasher-safe stoneware, available in three subdued tones. The style is no less simple and everyday modern: a conical tapering cup with a comfortable handle. Simple and straightforward. More than that is neither necessary nor possible for that price. A slightly more expensive alternative is the ceramic coffee cup and saucer from the IKEA 365+ line, designed by Susan Pryke. This one is available only in a shiny white. It thus seems entirely possible to leave IKEA with a piece of affordable design. If you choose the lowest-priced furniture, then you will have to compromise on sturdiness and comfort. The household items seem to me destined for a somewhat longer future. Thoughtful As far as we know, Inge Van Gheel is the only Belgian designer who has created designs for IKEA. What is more, she worked on the staff of the head office in Älmhult, Sweden. The ball began to roll when, in 1999, her studies in 3D Design at The Arts Institute in Bournemouth, England, won her the Student Design Award.

IKEA PS 2012, Henrik Preutz. © IKEA

The prize was awarded by the prestigious Royal Society of Arts and was simultaneously linked to an IKEA work placement. This means that she could spend a year working as a product designer at the head office. In preparation for her career in Sweden, Van Gheel spent four months working at the IKEA store in Zaventem. She looked after the design of the various showrooms and so became familiar with the company. After her temporary job in Belgium, Inge Van Gheel drove her car to the far north. At the IKEA head office, located in the vast forests of Älmhult, the Flemish designer worked on a team of twelve designers who were given the greatest possible freedom to work on various projects alone or with colleagues. Through the regular feedback sessions, the designs developed step by step into the final product. “In the beginning I stood agape at the business culture. Swedes don’t make decisions easily. At the end of a meeting, they would say: now we’ll all go and think it over again carefully, and next week we’ll have another meeting. Initially I found that strange, but gradually I realised that it is a smart way to work. Here in Belgium, decisions are taken quite quickly, only to have to revisit them all again later.” Wallflower Given the various limitations in terms of material and production costs, Inge Van Gheel learned to be inventive with the resources available. This stimulated her creativity. Sometimes she was given the task of working with a given material, as in the case of the Banana Chair, while in other cases she was asked to create a specific product, for Christmas for instance. From the latter assignment came, in late 2000, the sober Tiara that serves as both a wall lamp and a bud vase. The marvellously simple design lasted longer than the expected six months and continued to be in stock for another four years. As is always the case at IKEA, one had to consider an economical use of materials and efficient packaging. Once the design was ready, Inge Van Gheel started dialoguing with the people at the factory and in the Packaging department. To keep wastage to a minimum, Tiara was ten centimetres wide so that exactly ten pieces could be cut from one sheet of aluminium without any leftover pieces. A few years ago, Van Gheel was asked by IKEA to extend Tiara to a series. The designs were ready but the rising price of aluminium prevented the company from going into production with the collection.

Een kopje koffie Bĳ de afdeling serviesgoed is de keuze eveneens ruim. Voor warme dranken als koffie en thee biedt IKEA vooral bekers aan, vanaf 0,30 euro (jawel!) voor de steengoed Älmhult, tot 3,99 euro voor de porseleinen dubbelwandige beker Bakelse. Voor een koffiekop met bĳhorend schoteltje bestaat de steengoed Dinera, naar ontwerp van de Zweedse designer Pia Eldin-Lindstén. Het kopje wordt verkocht voor 9,99 euro voor 6 stuks. Ook hier kiest IKEA weer voor een onweerstaanbare prĳs. De koffiekop is uitgevoerd in stevig vaatwasserbestendig steengoed, verkrĳgbaar in drie zachte tinten. Al even eenvoudig en alledaags modern is de vormgeving: een taps toelopend kopje met een makkelĳk oor. Rechttoe, rechtaan. Meer móet en kán dat niet zĳn voor een dergelĳke prĳs. Een iets duurder alternatief is de porseleinen koffiekop met schotel uit de lĳn IKEA 365+, ontworpen door Susan Pryke. Hier blĳft de kleur beperkt tot een stralend wit. Het blĳkt dus best mogelĳk om een IKEA buiten te stappen met een stukje betaalbaar design. Kies je voor de meubels aan bodemprĳzen, dan moet je wel inleveren op stevigheid en gebruikscomfort. De huishoudelĳke producten lĳken mĳ een langer leven beschoren. Bedachtzaam Voor zover wĳ weten is Inge Van Gheel de enige Belgische designer die voor IKEA heeft ontworpen. Meer nog: zĳ werkte in loondienst op het hoofdkwartier in het Zweedse Älmhult. Alles begon te rollen toen zĳ in 1999 haar studies 3d Design aan The Arts Institute in het Engelse Bournemouth bekroond zag

met de Student Design Award. De prĳs werd uitgereikt door het prestigieuze Royal Society of Arts en er was tegelĳkertĳd een IKEA werkbeurs aan gekoppeld. Dit betekende dat zĳ voor een jaar als productdesigner aan de slag kon op het hoofdkwartier. In aanloop naar haar baan in Zweden ging Inge Van Gheel voor vier maanden aan het werk in de IKEAvestiging in Zaventem. Ze stond er in voor de inrichting van de verschillende showrooms en maakte zich zo vertrouwd met het bedrĳf. Na haar tĳdelĳke baan in België, reed Inge Van Gheel met haar autootje naar het hoge noorden. In het IKEA-hoofdkwartier gelegen in de uitgestrekte bossen van Älmhult, werkte de Vlaamse ontwerpster in een team van twaalf designers die de grootste vrĳheid kregen om alleen of met collega’s aan diverse projecten te werken. Doorheen regelmatige terugkoppelsessies groeiden de ontwerpen stap voor stap naar een finaal product. “In het begin stond ik met open mond te kĳken naar de bedrĳfscultuur. Zweden nemen niet makkelĳk beslissingen. Aan het eind van een vergadering zeggen ze: nu gaan we er allemaal nog eens goed over nadenken en volgende week vergaderen we opnieuw. Aanvankelĳk vond ik dat vreemd, maar gaandeweg besefte ik dat het best een slimme manier van werken is. Bĳ ons wordt vaak snel beslist, om achteraf alle beslissingen terug te draaien.” Muurbloempje Door diverse beperkingen inzake materialen en productiekost leerde Inge Van Gheel om inventief om te springen met de beschikbare middelen. Dit stimuleerde haar creativiteit. Nu eens kreeg zĳ de taak om vanuit

Dinera, IKEA. © IKEA

Tiara, Inge Van Gheel voor IKEA. © Inge Van Gheel

een materiaal te werken, zoals bĳ de Banana Chair, dan weer kreeg ze de specifieke opdracht om een product te creëren voor Kerstmis. Hieruit ontstond eind 2000 de sobere Tiara, tegelĳkertĳd een wandkandelaar als soliflore. Het wonderlĳk eenvoudige ontwerp hield het langer uit dan de voorziene zes maanden en bleef nog een viertal jaren in de rekken beschikbaar. Zoals steeds bĳ IKEA diende er rekening gehouden te worden met zuinig materiaalgebruik en een efficiënte verpakking. Eens het ontwerp op punt stond, ging Inge Van Gheel de dialoog aan met de fabrieksvloer en de afdeling Packaging. Om het verlies aan materiaal tot een minimum te herleiden was Tiara tien centimeter breed, zodat er precies tien stuks uit een aluminium plaat gesneden konden worden, zonder restafval. Enkele jaren geleden kreeg Van Gheel van IKEA de opdracht om Tiara uit te breiden tot een reeks. De ontwerpen waren klaar maar de stĳgende prĳs van aluminium weerhield het bedrĳf ervan om de collectie in productie te nemen. Ingepakt staat netjes Voor de meer experimentele PS-collectie van IKEA ontwierp Inge Van Gheel in 2002 de twee zitmeubels F.f.u.n en Ja-Pan. De zitelementen bestaan uit eenvoudige, platte kussens van schuimrubber met een textielen bekleding. Bĳ het vierkante Ja-Pan werd de omvang van de houten bodem herleid tot een formaat net kleiner dan een pallet, wat kosten bespaart in het stapelen en verpakken. De drieledige F.f.u.n leende zich daar minder goed voor. De basisvorm viel buiten elk standaardformaat. Van Gheels ontwerpen voor deze carte blanche-collectie werden niet in productie genomen. Ze waren te duur in productie en IKEA oordeelde dat de klant er nog niet rĳp voor was. Inge Van Gheel vond drie jaar werken voor IKEA een goede leerschool. Ze leerde er om voortdurend te overleggen met collega’s, en in haar latere ontwerpen zal ze dezelfde ongekunstelde eenvoud aanhouden die ze in Zweden oppikte. Zĳ hecht ook nog steeds veel belang aan een intense dialoog met de fabrieksvloer, waar haar ontwerp in een gestroomlĳnd productieproces wordt omgezet. Blokker Ook bĳ de Nederlandse keten voor huishoudproducten Blokker beseft men sinds enige tĳd dat een designernaam doet verkopen. Blokker trok in 2009 de Antwerpse modeontwerpster Chris Janssens aan voor de creatie van een nieuwe lĳn huishoudtextiel. Janssens was jarenlang ontwerpster bĳ Olivier Strelli en in 1994 lanceerde ze haar eerste eigen collectie. Sindsdien is ze een vaste waarde in het Vlaamse modelandschap. Na enkele collecties woontextiel tekende zĳ voor de zomer van 2010 een porseleinen servies. In de visuele chaos van een Blokkerwinkel is het even zoeken naar dit item. Op elk stuk prĳkt de naam ‘Chris Janssens’ voluit, kwestie van elke twĳfel omtrent de designkwaliteiten van het servies weg te nemen. De vormgeving van het

F.f.u.n (boven) & Ja-Pan (onder), Inge Van Gheel voor IKEA. © Inge Van Gheel

Neatly packaged For IKEA’s more experimental PS collection, in 2002 Inge Van Gheel designed two sofas, F.f.u.n and Ja-Pan. The seating components consist of simple, flat cushions of foam rubber and a fabric cover. For the square Ja-Pan, the size of the wooden base was reduced to a format a little smaller than a pallet, thus saving costs in storage and packaging. The three-seater F.f.u.n was less amenable in this regard. The shape of the base did not fit any standard format. Van Gheel’s designs for this carte blanche collection never went into production. They were too expensive to make and IKEA decided that the customer was not yet ready for them. Inge Van Gheel considers her three years spent working for IKEA a good training ground. She learned always to consult with colleagues, and in her later designs she would maintain the unassuming simplicity she picked up in Sweden. She continues to attach great importance to an intensive dialogue with the factory, where her designs are translated into a streamlined production process. Blokker The Dutch housewares chain Blokker also realised some time ago that a designer name sells. In 2009 Blokker recruited the Antwerp fashion designer Chris Janssens to create a new line of household linens. Janssens spent many years as a designer at Olivier Strelli, and in 1994 she launched her own collection. Since then, she has become a regular on the Flemish fashion scene. After a few collections of household linens, in the summer of 2010 she designed a ceramic dinnerware set. In the visual chaos of a Blokker shop it takes a while to find this item. The name ‘Chris Janssens’ is printed in full on each item, to dispel any doubt as to the quality of the set’s design. The style of the pure white dishes is somewhat reminiscent of that of the 1950s. The set fits in with Blokker’s house style, where the style is never pretentious. With its price of 2.99 euros for a cup and saucer, Blokker is in the same price category as the Swedish giant. In search of a suitable side table, I stumbled

zuivere, witte servies herinnert enigszins aan deze van de jaren 50. Het servies past in de huisstĳl van Blokker, waar de vormgeving nooit bruskeert. Met een prĳs van 2,99 euro voor een kop en schoteltje beweegt Blokker zich in dezelfde prĳscategorie als de Zweedse gigant. Op zoek naar een toepasselĳk bĳzettafeltje stoot ik op een stapel mdf-platen voor 9,99 euro waar blĳkbaar een tafeltje in schuilgaat. ‘Wankel’ is het minste wat je hierover kan zeggen. Lentefris Bĳ de winkelketen Casa, dat tevens deel uitmaakt van de Nederlandse Blokker Holding, is het aangenamer winkelen. De winkels leven haast op het ritme van de seizoenen en presenteren regelmatig nieuwe huishoudartikelen in toepasselĳke kleuren. Met het uitbreken van de lente straalt de winkel een grasgroene en narcisgele vrolĳkheid uit. Te midden van deze kleurenschittering vormt de afdeling serviesgoed een visueel rustpunt. Er staan diverse koppen en mokken die opvallen door hun kleurenpracht en leuke prints. Het witte servies Squito van producent Yong en het gekleurde servies Jazz ogen bescheiden modern, maar meer ook niet. Bĳ Squito heb je een koffiekopje met schotel voor 2,99 euro en bĳ Jazz kost het 3,19 euro. Het gelakte mdf-bĳzettafeltje Trio dat voor 14,99 euro leverbaar is in drie kleuren, heeft iets van het stoere en functionele meubilair dat de Franse designer Jean Prouvé in de jaren 1940-1960 ontwierp. Eigentĳds design is echter niet de hoofdbekommernis van Casa. In de winkels met een fris geurtje gaat het eerder om cosy, casual of trendy. Het tafeltje staat stevig op zĳn vier poten, dat wel.

HEMA Bĳ HEMA neemt men design ter harte, al sinds de vroege jaren 80. In 1983 organiseerde het bedrĳf de eerste HEMA ontwerpwedstrĳd, die sinds 1990 jaarlĳks plaatsvindt. In 2012 viert de wedstrĳd zĳn 25ste jaargang. Nederlandse en Belgische studenten in alle designdisciplines kunnen deelnemen. In 2012 waren ze met bĳna duizend. Naast de wedstrĳd voor studenten is er ook een wedstrĳd voor “klanten met een leuk idee”. Indien één van de genomineerde producten ook geproduceerd en verkocht kan worden “voor een verrassend lage prĳs”, dan belandt het uiteindelĳk in de rekken. De winnende ontwerpen zĳn idealiter exponenten van de HEMAstĳl: “We geloven in het plezier van kleine dingen. In elk artikel herken je altĳd die typische HEMA-stĳl: eigentĳds, fris, nuchter en gebruiksvriendelĳk, met een ondertoon van zelfrelativering en optimisme. Zodat alles er bĳ HEMA bĳzonder uitziet, zelfs de dagelĳkse dingen. Omdat gewoon zo mooi kan zĳn.” HEMA deelt met IKEA een rechttoe rechtaan-vormgeving maar de Nederlanders onderscheiden zich van de Zweden door een behoorlĳke portie humor en vrolĳkheid. Bovenal is er bĳ HEMA sprake van één huisstĳl en geen allegaartje van stĳlen en trends. Beide ketens hebben een fijn gevoel voor design dat bĳ HEMA misschien nog wel sterker speelt dan bĳ IKEA. Vele jonge gezinnen combineren dan ook producten van IKEA en HEMA tot een bont en opgewekt interieur. Hoe staat het nu met het bĳzettafeltje en koffiekopje bĳ HEMA? De keuze is ruim, de kwaliteit is goed tot uitstekend, de vormgeving gaat van gewoon tot net dat ietsje méér, maar vooral: het gaat voor een onweerstaan-

upon a heap of MDF items for 9.99 euros, among which lurked a small table. “Shaky” is the best thing you can say about it. Fresh as a spring shower It’s more fun to go shopping in the Casa chain of stores, owned by the Dutch Blokker Holding company. The shops follow closely the rhythm of the seasons and regularly introduce new housewares in appropriate colours. With the arrival of spring, the shop is a burst of grass green and daffodil yellow. In the midst of this display of colour, the dinnerware department forms a visual resting place. There are various cups and mugs that stand out for their beautiful colours and cheery prints. The white Squito set by the manufacturer Yong and the colourful Jazz set aim at a modest modernity, nothing more. In the Squito line you can get a coffee cup with saucer for only 2.99 euros and in Jazz it will cost 3.19. The lacquered MDF side table from the Trio line which costs 14.99 and is available in three colours recalls the sturdy, functional furniture designed in the 1940s-60s by the French designer Jean Prouvé. Contemporary design is not, however, Casa’s chief concern. In its freshly scented shops, it is more a question of cosy, casual or trendy. The table was sturdy on its feet, there is no denying that.

Jazz, Casa. © Casa

Squito, Casa. © Casa

Premier, HEMA. © HEMA

baar lage prĳs de deur uit. Net als IKEA, Blokker en Casa, biedt HEMA voor haar serviesgoed naast het obligate wit ook een ruim assortiment aan kleuren. Opvallend is dat het kleurenpalet minder seizoensgebonden en trendy is dan bĳ Blokker en Casa. De aankoop is minder snel gedateerd. Het porseleinen servies Odense heeft een neutrale, degelĳke vormgeving met een al even rustige kleurencombinatie van wit-wit of grĳswit. Het servies Nice doet door zĳn fijne ribbelwand denken aan het deftige Duitse porselein van weleer. Eén kopje kost dan ook 4,50 euro. HEMA presenteert het aardewerken servies Premier als een “stĳlvol servies waarbĳ verschillende kleuren onderling goed combineren”. Nieuw is de set van vier koffiemokken van wit glanzend aardewerk in een siliconen huls. Een set van vier bestaat uit verschillende tinten van HEMA HEMA has been taking design seriously since the early 1980s. In 1983, the company organised the first HEMA design competition, which has been held annually since 1990. In 2012, the competition celebrated its 25th anniversary. Dutch and Belgian students in all design disciplines can participate. In 2012 there were nearly a thousand entries. In addition to the student competition, there is also one for “customers with a great idea”. If one of the nominated products is also produced and sold “for a surprisingly low price”, then it will eventually wind up on the shelves. The winning designs should ideally be exponents of the HEMA style: “We believe that small is beautiful. In each item you can recognise the typical HEMA style: contemporary, fresh, sensible, and user-friendly, with undertones of self-relativisation and optimism. The result is that everything at HEMA looks different, even the most everyday objects. Just because it’s possible to make them so nice.” HEMA shares with IKEA a straightforward style, but the Dutch stand out from the Swedes by a good share of humour and playfulness.

één kleur. Eens gestapeld ontstaat een leuk kleurenritme dat bedoeld is om gezien te worden in een open keukenkast. Bestaat goedkoop design? Jazeker, al is het wel even zoeken tussen een massa van middelmatige producten. Door de (al te?) lage prĳs moet er soms wel toegegeven worden op de gebruiksvriendelĳkheid. Door het enthousiasme van ontwerpers die bereid zĳn om mee te gaan in de ‘goedkope’ formule, is het mogelĳk degelĳk en betaalbaar design op de markt te brengen. Voorlopig bevindt het Zweedse IKEA zich op eenzame hoogte. Het is wachten tot een Belgisch bedrĳf in de stappen van bĳvoorbeeld het Nederlandse HEMA durft te treden. In de Vlaamse modewereld is die beweging al aan de gang. Nu dient het design nog te volgen.«

Above all, HEMA can be said to have a house style rather than a grab-bag of different styles and trends. Both chains have a strong sense of design, although that may be somewhat more pronounced at HEMA than at IKEA. Many young families combine products from IKEA and from HEMA into a cheery and colourful interior. Now what about that side table and coffee cup from HEMA? The choice is ample, the quality good to excellent, the design ranges from ordinary to just that little bit extra, but above all: you can take it home for an irresistibly low price. Like IKEA, Blokker and Casa, HEMA offers its dinnerware not only in the mandatory white but also in a broad range of colours. It is worth noting that their colour palette is less seasonal and trendy than that of Blokker and Casa. The purchase is thus less rapidly outdated. The Odense ceramic dinnerware set has a neutral, solid form with a choice of two equally low-key colour combinations, white-white or greywhite. The Nice set with its fine ribbed edge reminds one of the stately German porcelain of yesteryear. Yet a cup costs only 4.50 euros.

HEMA describes its Premier earthenware set as “stylish dinnerware combining several wellcoordinated colours”. A new item is the set of four coffee mugs of shiny white earthenware in a silicone case. A set of four consists of several shades of the same colour. Piled up, they form an attractive colour rhythm intended to be displayed in an open kitchen cabinet. Is there such a thing as affordable design? Certainly – even if it takes some searching among the mass of mediocre products. Sometimes on account of the (overly?) low price, something will be sacrificed in terms of user-friendliness. Thanks to the enthusiasm of designers who are prepared to go along with the “affordable” formula, it is possible to bring decent and reasonably priced design to the market. For the moment, IKEA occupies a unique position. It remains to be seen whether a Belgian company will dare to follow in the footsteps of the Dutch HEMA, for instance. In the Flemish fashion world, this movement is already under way. Now the design sector has to follow.«

Natasja Admiraal

III

The Milkmaid, Studio Oooms & Davy Grosemans

Lust voor het oog Evoluties in de erotische industrie

A delight for the eye Developments in the erotica industry Design en erotiek zĳn in hoge mate doordrongen van allerlei emotionele, socio-culturele en visuele aspecten. Maar in hoeverre is design ook doorgedrongen tot het erotische domein? Ann Cuyvers is de aangewezen gesprekspartner voor dit onderwerp. Zestien jaar geleden maakte zĳ de keuze om op een kwalitatieve en vrouwvriendelĳke manier erotische producten aan te bieden. De Erotische Verbeelding in Antwerpen trok vanaf het eerste uur overweldigend veel persaandacht.

Design and eroticism are both permeated by all sorts of emotional, socio-cultural and visual aspects. But to what extent has design been able to break through into the erotica industry? Ann Cuyvers is the ideal conversation partner on this subject. Sixteen years ago, she decided to sell erotica in a qualitative and female-friendly manner. The Erotische Verbeelding (‘Erotic Imagination’) in Antwerp attracted an enormous amount of press attention from the very beginning.

Leonardo, Bertrand Clerc & Olivier Grégoire

Aanvankelĳk baatte ze de winkel uit met een collega en samen waren ze de eerste Vlaamse vrouwen die zich openlĳk in deze handel stortten, en daarmee ook een curiosum voor pers en media. “We wisten toen nog niet veel meer van erotica dan we van onze moeders en vriendinnen hadden geleerd. Ontdekkingsreizigers die waren geland op een onbekende kust, dat waren we.” Als luisterend oor voor haar klanten groeide Ann uit van groentje tot ingewĳde, en heeft ze van nabĳ de ontwikkelingen in de erotische industrie kunnen volgen. Een vrĳmoedig gesprek over evoluties in vorm, materiaal, verpakking, functie en presentatie. “Alleen al op het gebied van lingerie is er een hoop veranderd. Voor wĳ de Erotische Verbeelding startten was er nog haast nergens een string verkrĳgbaar. Nu liggen ze zelfs bĳ Zeeman. Ons uitgangspunt was het verkopen van sensuele lingerie die tegelĳkertĳd aangenaam en draagbaar is. In die beginjaren hebben we veel met Marlies Dekkers samengewerkt, toendertĳd één van de weinige vrouwen die hiermee bezig was. We ontmoetten haar op een eroticabeurs in Maastricht, enkele jaren nadat zĳ haar label was gestart. Vandaag reikt het beeld van lingerie verder dan praktisch ondergoed. Sensuele setjes zĳn geen zonde meer. Er is hard gewerkt om dat schuldgevoel weg te nemen.” Voorzichtig kwamen er ook speeltjes in hun aanbod, zonder dat ze daar de nadruk op wilden leggen. Inkopen deed Ann bĳ de Amsterdamse groothandel Scala. “Ik was in shock toen ik daar voor het eerst binnenstapte. Je wil niet weten wat ik daar allemaal aantrof! Een echte mannencultuur gedomineerd door platte porno. Plastisch, vrouwonvriendelĳk, smakeloos. Kritisch koos ik slechts enkele artikelen uit die nog enigszins lief of fijn waren. Inmiddels ben ik veertig en heb ik een lĳn in mĳn werkwĳze ontdekt: ik probeer van iets lelĳks iets moois maken.” Nu er zoveel meer keus aan persoonlĳke producten is, bestelt Ann via andere kanalen. Amsterdam is nog altĳd toonaangevend. “Een wereld van verschil met Vlaanderen of

de rest van Nederland. Amsterdam is sowieso gek en ongewoon: de initiatieven kunnen er niet zot genoeg zĳn, van een tandenborstelwinkel tot een hotel alleen voor vrouwen.” Verboden vrucht Een ode aan de liefde. Zo noemen de Franse ontwerpers Bertrand Clerc en Olivier Grégoire hun eettafel Leonardo. Ze bewĳzen dat een voorwerp een intiem moment van verlangen kan vastleggen. Het tafelblad lĳkt te smelten in een kusbeweging, terwĳl de poten voetjevrĳen. Vorm heeft hier niets met functie te maken, maar met emoties. In de erotica is er wat vormgeving betreft aanzienlĳk meer vernieuwing dan vroeger. Maakte Ann bĳ haar eerste bezoek aan Scala kennis met kunstpenissen in alle soorten en maten, in de Erotische Verbeelding is er nauwelĳks een te vinden. Is de kunstpenis passé, of heeft hĳ concurrentie gekregen van subtielere en originelere varianten? Logischerwĳs kunnen ontwerpers op dit vlak naar hartenlust experimenteren met de vormentaal. Het Nederlandse label Rianne S weet zĳn sexual accessories te verheffen tot voorwerpen die een verhaal vertellen. Mét humor. Forbidden Fruit is een elegant object dat op het eerste gezicht een parfumflesje had kunnen zĳn. De stimulator in de vorm van een appel verwĳst speels naar de verlokking van de verboden vrucht in het paradĳs, het groene steeltje fungeert als joystick. Ook Matryoshka, een intimate massager geïnspireerd op het welbekende Russische souvenir, speelt in op nieuwsgierigheid. Ann: “De beste

Initially, she operated the shop with a colleague, and together they were the first Flemish women who openly engaged in this type of trade. This made them a curiosity for the press and the media. “At the time we did not know much more about erotica than what we had learned from our mothers and girlfriends. Explorers who had landed on unfamiliar shores, that is what we were.” As a listening post for her clients, Ann grew from a greenhorn into an initiate, and was able to follow developments in the erotica industry from up close. A candid conversation about changes in form, materials, packaging, function and presentation. “Just in the area of lingerie alone, a whole lot of things have changed. Before we opened the Erotische Verbeelding shop, you could hardly find a G-string anywhere. Now you can buy them even at Zeeman. Our starting point was to sell sensual lingerie that at the same time is wearable. In the early years we worked frequently with Marlies Dekkers, who was then one of the few women involved in this field. We met her at an erotica show in Maastricht a few years after she had launched her label. Today the image of lingerie is much more than practical underwear. Sensual bra and panty sets are no longer a sin. Every effort is made to dispel the sense of guilt.” Cautiously, some toys also began to make their appearance in their product range, although without being given any particular emphasis. Ann did her purchasing from the Amsterdam

producten kenmerken zich door eenvoud in vorm. Vaak slaan producenten door in het experiment, wat resulteert in ingewikkelde apparaten die bĳna buitenaards aandoen. Of soms staat de uiterlĳke vorm zó hoog in het vaandel dat de praktische aspecten vergeten worden. Zonde, want dan is het uiteindelĳk niet meer dan een goed idee. ” Siliconen en Delfts blauw Materiaalkeuze is cruciaal bĳ erotische artikelen. Kwalitatief gezien is er vooruitgang geboekt: de veiligheidsregels zĳn aangescherpt nadat weekmakers schadelĳk voor de gezondheid bleken te zĳn. “Vroeger was alles jelly”, vertelt Ann. “Je rook direct de penetrante geur van plastic bĳ het openen van de verpakking. Nu overheerst het veilige, anti-allergische siliconenrubber.” Hier en daar duikt een voorwerp op van hout of keramiek, waarbĳ de nadruk doorgaans op het ambachtelĳke ligt. Studio Oooms en Davy Grosemans ontwierpen voor het project Dutch Souvenirs (geïnitieerd door het European Ceramic Work Centre in Den Bosch) een dildo in Delfts blauw. The Milkmaid is zonder meer opvallend te noemen, enerzĳds door de historische link, want het voorwerp is geïnspireerd op het onschuldige schilderĳ Het melkmeisje van Johannes Vermeer, en anderzĳds door het materiaalgebruik. De keuze voor keramiek en kurk verhoogt de gepercipieerde waarde en de opdruk in Delfts blauw geeft het object het karakter van een souvenir: nostalgisch en naïef. Dit wordt nog eens versterkt door het bĳbehorende handgemaakte katoenen etui met een sluiting van twee Delfts blauwe kralen. Ann: “Ik juich het toe dat ontwerpers een uitstapje maken naar erotiek en dan een verrassende visie presenteren. Het is wel spĳtig dat het resultaat doorgaans niet erg prĳsvriendelĳk is.” Coup de foudre De vormgeving van verpakkingen was in de beginjaren van de Erotische Verbeelding rampzalig, herinnert Ann zich. Vulgair, vrouwonvriendelĳk of ronduit lelĳk. “Na een levering scheurden we de producten eerst uit de verpakking. We verzonnen dan zelf wel een oplossing voor de presentatie aan klanten en pers. Uiteindelĳk waren ook de leveranciers daar blĳ mee. Nu komt er steeds meer inzicht in het belang van mooie verpakkingen. Catalogi zoals die van het Zweedse merk lelo zĳn smaakvol vorm-

wholesaler Scala. “I was in shock when I first stepped into that place. You don’t want to know about the stuff I found there! A real masculine culture, dominated by crude porno. Plastic, femaleunfriendly, tasteless. Critical as I am, I chose only a few items that seemed at least a little bit cute or nice. Now I am 40 and I have discovered a common thread in my way of working: I try to make something nice out of something ugly.” Now that there is so much more choice in personal products, Ann places her orders via other channels. Amsterdam is still the trend-setter. “A world of difference with Flanders and with the rest of the Netherlands. Amsterdam is crazy and bizarre anyways: the initiatives can never be daft enough, from a toothbrush store to a hotel for women only.” Forbidden fruit An ode to love. That is what the French designers Bertrand Clerc and Olivier Grégoire call their dining table, Leonardo. They prove that an object can capture an intimate moment of desire. The tabletop seems to melt in the moment of a kiss, while the legs are playing footsie. Form has nothing to do with function here, but with emotions. In erotica, there is much more innovation in form than there used to be. It was on her first visit to Scala that Ann encountered fake penises in every size and shape, something you will not find in her shop. Is the artificial penis passé, or did it meet with competition from more subtle and original variants? Logically, designers should be able to experiment to their heart’s content with formal language in this area. The Dutch label Rianne S knows how to turn sexual accessories into objects that tell a story. And with humour. Forbidden Fruit is an elegant object that at first sight looks like a perfume bottle. The stimulator in the form of an apple playfully refers to the allure of the forbidden fruit in paradise, while the green stem serves as a joystick. Similarly, Matryoshka, an ‘intimate massager’ inspired by the well-known Russian doll, plays on the theme of curiosity. Ann remarks: “The best products are simple in form. Manufacturers often engage in experimentation, resulting in complex devices that appear to have an otherworldly effect. Or sometimes the external form is so dominant that the practical aspects are forgotten. Too bad, for in the end it is nothing but a good idea.” Silicone and Delft blue The choice of materials is crucial when it comes to erotic items. From a qualitative point of view, there has been progress: the safety rules were tightened after it turned out that softening

Dual Sensual Stimulators, Philips

agents are bad for your health. “Before, everything was jelly”, Ann recalls. “You could smell the penetrating odour of plastic as soon as you opened the packaging. Now it is the safe, anti-allergenic silicone rubber that predominates.” Here and there, an object made of wood or ceramics makes its appearance, with an emphasis on the craftsmanship. Studio Oooms and Davy Grosemans designed a dildo in Delft blue for the Dutch Souvenirs project (launched by the European Ceramic Work Centre in ’s Hertogenbosch). The Milkmaid is quite remarkable, on the one hand because of the historical allusion, for the object draws inspiration from the innocent painting by Johannes Vermeer entitled Het melkmeisje, and on the other hand because of the way the material is used. The decision to use ceramics and cork increases the perceived value, and the imprint in Delft blue makes the object seem like a souvenir: nostalgic and naïve. This impression is further reinforced by the accompanying handcrafted cotton case with a clasp made of two Delft blue beads. Ann observes: “I am delighted that designers are getting into erotica and presenting a surprising vision. It is a shame, though, that the result is not always affordable.” Coup de foudre The design of packaging was disastrous in the early years of the Erotische Verbeelding shop, recalls Ann. Vulgar, derogatory to women or simply ugly. “After receiving a delivery, the first thing we did was to rip the products out of their packaging. Later we decided to devise our own solution for presentations to customers and the press. In the long run the suppliers were also happy with this. Nowadays there is increasing realisation of the importance of attractive packaging. Catalogues such as those of the Swedish brand LELO are designed in a tasteful manner, with nice photography. As you glance through it, you see that it

Isla deep rose,, Lelo Forbidden fruit,, Rianne S Tit Lamp,, Studio Job

gegeven, met frisse fotografie. Wanneer je die doorbladert draait het niet hoofdzakelĳk om seks, maar om producten om verliefd op te worden. Coup de foudre, zoals de Fransen dat zo mooi zeggen.” Geen lusten zonder lasten Design is weliswaar verleidelĳk, maar functionaliteit blĳft voorop staan. Tal van nadelen liggen op de loer en ontwerpers zoeken bedrĳvig naar oplossingen. De lat ligt hoog: we willen waterproof, geluidsarm, regelbaar, gebruiksvriendelĳk. Lelo introduceerde als één van de eerste fabrikanten een adapter voor zĳn producten, waardoor batterĳen overbodig worden. Ann: “Ik beschouw dat als de belangrĳkste ontwikkeling van de afgelopen jaren. Daarna is het wat stil gebleven. Wekelĳks worden er nieuwe producten uitgebracht, maar lang niet alles is baanbrekend. Soms zit er iets vernieuwends tussen: een vibrator die aangesloten kan worden op een iPod en trilt op de beat van de muziek.” Wat betekent het dan dat een bedrĳf als Philips twee jaar investeerde in onderzoek en ontwikkeling van een vibrator? “Het is een goed teken dat grote elektronicabedrĳven deze sector serieus nemen. Tegelĳkertĳd voeren commerciële belangen de boventoon. Persoonlĳk vind ik het product dan ook tegenvallen. Twee jaar onderzoek lĳkt trouwens lang, maar dat valt wel mee in vergelĳking met bedrĳven waarvoor dit hun hoofdactiviteit is. Durex, wereldwĳd marktleider in condooms, voert nu ook campagne voor een glĳmiddel. Ik vind het een afschuwelĳk product. Met andere woorden: schoenmaker, houd je bĳ je leest. De beste producten komen nog altĳd van producenten die zich er jarenlang met perfectionisme op gestort hebben.”

is not primarily about sex but about products for falling in love. Coup de foudre, as the French put it so nicely.” No pleasure without pain Design may well be seductive, but functionality remains at the forefront. Many pitfalls lie along the way and designers are eagerly searching for solutions. The bar is set high: we want things to be waterproof, quiet, adjustable, user-friendly. Lelo was one of the first manufacturers to introduce a power adapter for its products, so that batteries would not be necessary. Ann remarks: “I consider that the most important development of the past few years. After that, things stood still for a while. Every week new products appear on the market, but not everything is breaking new ground, by any means. From time to time something innovative comes along: a vibrator that can be connected to an iPod and that vibrates to the beat of the music.” What does it tell us if a company like Philips invests two years into the research and development of a vibrator? “It’s a good sign that major electronics companies take this sector seriously. At the same time, commercial interests take the upper hand. Personally, I tend not to like the product either when that is that case. Two years of research may seem long, but that’s not so much in comparison with companies for whom that is the principal activity. Durex, the global market leader in condoms, is now also conducting an advertising campaign for a lubricant. I find it a terrible product. In other words, shoemaker, stick to your last. The best items are still made by manufacturers who have invested years into perfecting their products.” Open and exposed There is gradually less and less hesitation about open displays of erotica. In the early years Ann Cuyvers was often asked why her shop was

open during the day. “People were surprised that we were open from 11 am until 6 pm, that there were people who would go to the greengrocer and then stop off at Erotische Verbeelding. Fortunately, that mentality has changed. Many sex shops and erotica stores are now open during daylight hours, and appear welcoming. Red-light districts are being cleaned up and there is more social control.” At the same time, the latest gadgets are also being demonstrated in living rooms, as in the case of Upperdare home parties, the initiative of two Flemish women. Ann is familiar with the phenomenon but isn’t too fond of the idea: “Not jumping on that bandwagon may well represent a commercial loss for my shop, but I’d rather see that than interfere with someone’s privacy.” Designer Wendy Rameckers came up with a display concept in 2005 to make things easier for men who wish to buy lingerie: a wall of busts with all sorts of silicone curves. The idea is based on the notion that men have a selective memory: they know without fail the brand and make of their car or the latest score of their favourite football club, but ask them their girlfriend’s bra size and you will get a blank stare. Although several lingerie shops have shown an interest, the design was realised for practical and financial reasons. Ann had never heard of a wall of busts: “It’s a nice idea, but very abstract, without an actual body around it. And is it really so terrible, after all, if he sometimes buys the wrong size? Occasionally erotic objects make it into a museum. Recently, Tit Lamps have come to adorn the Job Lounge of Studio Job in the Groninger Museum. The voluptuous pink lamps were made by the renowned Venetian glass blower Venini. According to the museum director, Kees van Twist, they are in the form of pendulous breasts or full condoms. At any rate, they make for an ironic collision with the former business function of

Open en bloot Er is geleidelĳk minder schroom over de openlĳke presentatie van erotica. De eerste jaren kreeg Ann Cuyvers vaak de vraag waarom haar winkel overdag open was. “Men verbaasde zich over het feit dat we gewoon van elf tot zes open zĳn, dat er mensen zĳn die eerst naar de groenteboer gaan en daarna naar de Erotische Verbeelding. Gelukkig is die mentaliteit veranderd. Veel seksshops en erotheken zĳn nu op klaarlichte dag open en hebben een toegankelĳke uitstraling. Rosse buurten werden aangepakt en er is meer sociale controle.” Tegelĳkertĳd worden de nieuwste snufjes ook in de huiskamer gedemonstreerd, zoals bĳ de Upperdare homeparty’s, een initiatief van twee Vlaamse vrouwen. Ann is bekend met het fenomeen maar ziet het idee niet zo zitten: “Dat betekent wellicht een commercieel verlies voor mĳn winkel, maar liever dat dan inbreuk plegen op iemands privacy.” Ontwerpster Wendy Rameckers bedacht in 2005 een winkelconcept om de drempel voor mannelĳke lingeriekopers te verlagen: een borstenwand met allerhande siliconenrondingen. Het idee is gebaseerd op het feit dat mannen een selectief geheugen hebben: ze weten feilloos het merk en type van hun auto of de laatste score van hun favoriete voetbalclub, maar vraag hen naar de cupmaat van hun vriendin en ze moeten het antwoord schuldig blĳven. Hoewel verschillende lingeriezaken interesse toonden, werd het ontwerp om praktische en financiële redenen niet uitgevoerd. Ann had nog nooit van de borstenwand gehoord. “Het is een mooi idee, maar erg abstract, zo zonder een echt lĳf eromheen. Volgens mĳ gaat het de man niet echt helpen. Is het trouwens wel zo erg dat hĳ soms de verkeerde maat koopt?” Soms halen erotische objecten het museum. Tit Lamps sieren sinds kort de Job Lounge van Studio Job in het Groninger Museum. De wulpse roze lampen werden vervaardigd door de beroemde Venetiaanse glasblazerĳ Venini. Ze hebben – volgens museumdirecteur Kees van Twist – de vorm van hangborsten of gevulde condooms. Ze zorgen in ieder geval voor een ironische botsing met de eerder zakelĳke functie van de lounge. In 2009 en 2010 werd het thema ‘erotiek’ op een meer reflexieve manier in een museale context geplaatst met de tentoonstelling Lingam, eerst in Stockholm, daarna nog in Utrecht en Bergen. Ruim honderd ontwerpers toonden hedendaagse interpretaties van het eeuwenoude fallussymbool dat staat voor leven en vruchtbaarheid. In Utrecht vond de prikkelende tentoonstelling onderdak in het Museum Catharĳneconvent en deze ongewone (want semi-religieuze) setting gaf bezoekers stof tot nadenken over de context van seksualiteit en vruchtbaarheid. Tarzan in een nieuw jasje Van slaapkamer tot huiskamer, winkelstraat en museum. Bestaan er eigenlĳk nog taboes in de erotiek? Ann Cuyvers aarzelt. “Niet echt. Maar ik pleit ervoor dat taboes niet volledig zouden verdwĳnen. Openheid hoeft niet te betekenen dat de inhoud van het nachtkastje openbaar wordt. Spanning moet er zĳn.” Er is zeker sprake van een ‘ver-designing’ van de erotische industrie, hoewel vernieuwing in functionaliteit voorlopig de grootste uitdaging blĳft. Toch hoeft de branche niet van nieuwigheden te leven. We moeten het nu meer hebben van het upgraden van de klassiekers. “Tarzan, ’s werelds best verkochte vibrator, mag wel eens in een nieuw jasje gestoken worden. Daar bestaat geen mooie versie van. Ook zouden alle zintuigen meer geprikkeld mogen worden: proeven, voelen, zien, ruiken. Je hebt geurkaarsen en massageolie maar daar blĳft het vaak bĳ. Er wordt te weinig gebruikgemaakt van hypersensitiviteit in de erotische industrie. Verder valt er in de toekomst misschien winst te halen uit ecologische producten. Maar ik denk dat we al heel blĳ mogen zĳn dat het aanbod de afgelopen twintig jaar zoveel genuanceerder is geworden.”«

Hilde Dedecker voor Lingam, Museum Catharijneconvent Utrecht

the lounge. In 2009 and 2010, the theme of ‘eroticism’ was featured more thoughtfully in a museum context with the Lingam exhibition, first in Stockholm and then in Utrecht and Bergen. More than one hundred designers exhibited contemporary interpretations of an ancient phallic symbol that represents life and fertility. In Utrecht the stimulating exhibition was hosted by the Catharijneconvent Museum and this unusual setting (given its semi-religious nature) gave people food for thought about the context of sexuality and fertility. Tarzan in a new jacket From bedroom to living room, shopping street and museum. Are there any taboos left at all in eroticism? Ann Cuyvers hesitates. “Not really. But I would argue that taboos should not disappear completely. Openness need not mean that you must lay open the contents of your nightstand. There must be some suspense.” There is certainly talk of redesigning the erotic industry, although renewal in functionality still remains the greatest challenge. Yet the sector does not live by novelty alone. We have to be more involved in upgrading the classics. “Tarzan, the world’s bestselling vibrator, could be given a new look. There is no attractive option. And one could do better to stimulate all the senses: taste, touch, sight, smell. You’ve got scented candles and massage oil, but that’s often as far as it goes. Not enough use is made of hypersensitivity in the erotica industry. And in the future it may be possible to make money on ecological products. But I think that we should be quite happy that the range of what is on offer has become so much more nuanced over the past twenty years.”«

Slow, Stefan Schöning voor Eternum

Sensaties van het supergewone Jaloers op de archetypische vorm

Sensations of the super normal Envious of the archetypical form

Jaloezie is dan wel een hoofdzonde, maar moet niet altĳd een negatieve bĳklank hebben. Vaak gaat het om een gezonde bewondering, een emotie die gedrevenheid en creativiteit stimuleert. Zo kan men bĳvoorbeeld jaloers zĳn op een uitgepuurde lĳn. Dat levert dan intrigerende beelden op, niet alleen bĳ Le Corbusier, maar ook in recente ontwerpen van onder meer Stefan Schöning en Aniek Meeldĳk.

Envy might be one of the cardinal sins, but it doesn’t always have to sound like a negative. It can often be a healthy admiration, an emotion that stimulates perseverance and creativity. A person can be envious of a clean line, for example. This yields intriguing images, not only from Le Corbusier, but in recent designs by Stefan Schöning, Aniek Meeldijk and others.

Lut Pil

Het verband tussen design en jaloezie, het wordt soms openlĳk verwoord. In een artikel over bricolage in het 22ste nummer van Mister Motley wĳst Luna van Loon op het verschil Bone Chair, tussen creativiteit uit pure noodzaak en een Joris Laarman. © Joris Laarman Lab creativiteit die ontstaat in een land waar alles in overvloed aanwezig is: “Het boek Objets Réinventés. La création populaire à Cuba (2002) toont de meest fantastische vondsten waarmee de doorgaans arme Cubaan zĳn bestaan wat meer kleur geeft. Het zĳn uitvindingen waar ze bĳ Droog Design jaloers op zouden zĳn.” Droog Design kende op zĳn beurt dan weer een succes waar anderen enkel van konden dromen. Dit werd duidelĳk verwoord in het juryrapport van de Benno Premselaprĳs 2007, uitgereikt aan Renny Ramakers en Gĳs Bakker, de initiatiefnemers van Droog: “De impact van Droog Design is uitzonderlĳk groot. Iedere generatie kan alleen maar hopen dat zoiets gebeurt. […] Droog heeft ervoor gezorgd dat er voor Nederlandse vormgeving een internationaal speelveld is gecreëerd. Binnen andere disciplines wordt jaloers gekeken naar de wĳze waarop deze internationale push tot stand kwam.” Jaloezie heeft hier niet de negatieve connotatie die er meestal aan wordt gegeven. Op iets of iemand jaloers zĳn kan immers ook positief geïnterpreteerd worden en inspirerend werken. Designers kĳken soms met een zekere afgunst naar de creativiteit van anderen of naar de vrĳheid in andere disciplines. Vele mensen – en niet in het minst wetenschappers en designers – benĳden het ingenieuze van de natuur en bestuderen haar principes om deze zelf te kunnen toepassen in nieuwe domeinen. Computermodellen bootsen natuurlĳke processen na, bĳvoorbeeld de groei van botten, om zo te bepalen waar materiaal noodzakelĳk is en waar overbodig. Deze berekeningen liggen aan de basis van de structuur van de bekende Bone Chair van Joris Laarman uit 2006. “De schoonheid van de natuur, het groeien, is nooit geometrisch. Uiteindelĳk vertoont natuurlĳke groei dit soort krommingen. Indien de evolutie een stoel zou gemaakt hebben, zou het er een geweest zĳn die op deze zou gelĳken”, zo vertelt Laarman. Ook Le Corbusier was jaloers op de wetmatigheden van de natuur, met name de natuurlĳke selectie, waarin hĳ meteen ook het model herkende voor de productie van objecten. In vazen, glazen, flessen en borden bĳvoorbeeld, herkende Le Corbusier gebruiksobjecten die beantwoorden aan vereisten van maximale capaciteit, maximale sterkte en maximale inzet van zowel materialen als arbeid (Le ( Purisme, 1921). Met de opkomst van de machine werd dit probleem van selectie nog dwingender. De toekomst lag voor Le Corbusier niet in design dat historische, decoratieve stĳlen nabootste, wat door de mechanisatie op een betaalbare wĳze haalbaar was geworden. Machinale selectie diende zich eerder te richten op universele, uitgezuiverde vormen, waarvan ook de gebogen lĳnen getuigen van kracht, precisie en mathematische orde. De typeobjecten die hĳ hierbĳ voor ogen had, vormen stillevens in zĳn ‘puristische’ schilderĳen en zĳn de tegenpolen van de ‘bric-à-brac’ en de ‘decoratieve kunsten’, zoals hĳ de designproductie van zĳn eigen tĳd bestempelde. Zĳn manifest L’art décoratif d’aujourd’hui (1925), een reactie op de Exposition internationale des arts décoratifs et industriels modernes van 1925 in Parĳs, publiceerde glas- en vaatwerk dat meteen herkenbaar is in zĳn archetypische vorm. Die essentie is ook aanwezig in de ontwerptaal van Stefan Schöning. “Herleiden tot de pure essentie, dat vind ik boeiend. Dat is wat we nastreven.” Op zĳn website is hĳ even duidelĳk: “Als je een lĳn tekent moet die alle andere overbodige lĳnen vervangen. Het moet díe lĳn zĳn, met al zĳn karakteristieken. Dit is absoluut noodzakelĳk om de wereld te vrĳwaren van rommel en buitensporigheid.” Voorbeelden hiervan zĳn voor hem onder meer het design van Dieter Rams en het Super Normal-concept dat Naoto Fukasawa en Jasper Morrison vanaf 2005 verdedigen. Super Normal is een designmanifest waarin design – net zoals bĳ Rams – terug tot de essentie wordt gebracht. Die essentie omschrĳft Morrison als iets dat je met de grootste voldoening gebruikt zonder dat je moet nadenken over de vorm of zonder dat je een verborgen boodschap moet ontcĳferen. Super Normal is “de essentie van het gewone”, “een geconcentreerde vorm van wat iedereen bĳ een bepaald object verwacht” en waarvan de kwaliteit duidelĳk wordt in

The link between design and envy is sometimes worded openly. In an article on bric-à-brac in the 22nd issue of Mister Motley, Luna van Loon refers to the difference between creativity through pure necessity and the creativity that arises in a country where everything is available in abundance: “The book Objets Réinventés. La création populaire à Cuba (2002) shows the most fantastic finds with which the generally impoverished Cubans bring a little more colour to their existence. They are discoveries that Droog Design would be envious of.” Droog Design in turn enjoyed the sort of success that others can only dream of. This is clearly stated in the jury’s report for the Benno Premsela Prize for 2007, awarded to Renny Ramakers and Gijs Bakker, Droog’s initiative takers: “Droog Design has had an exceptionally huge impact. Each new generation can only hope for something similar. […] Droog ensured the creation of an international playing field for Dutch design. Other disciplines looked on with envy at the way in which this international push came about.” Here, envy does not have the negative connotation it usually carries. This is because being envious of something or someone can also be interpreted positively and have an inspirational effect. Designers sometimes look with a certain envy at the creativity of others or the freedom of other disciplines. Many people – scientists and designers included – envy the ingenious side of nature and study its principles with a view to applying them in new areas. Computer models mimic natural processes, such as the growth of bones, to determine where material is needed or where it is superfluous. These calculations lie at the basis of the structure of the well-known Bone Chair by Joris Laarman in 2006. “The beauty of nature, growth, is never geometrical. Ultimately, natural growth shows these kinds of bends. If evolution had produced a chair, it would have made one that looks something like this,” Laarman tells us.

G-type sojasausflesje, sojasausflesje Masahiro Mori

Crown (links), Stefan Schöning voor Desalto San Pedro (rechts), Stefan Schöning voor Feld

de context van het dagdagelĳkse gebruik. Ook dit leidt tot design dat verwantschap vertoont met het archetypische. “De designfilosofie van Super Normal vind ik fantastisch”, aldus Stefan Schöning. “Ook de ondertitel Sensations of the Ordinary is veelzeggend. Telkens wanneer Jasper Morrison iets nieuws maakt, kan ik niet anders dan toegeven: he did it again. Ik kan me dus vinden in hun filosofie, maar ik zal er geen dogma van maken.” Super Normal toont de eenvoud in al zĳn evidentie, terwĳl die evidentie lang niet zo vanzelfsprekend is. Het is een eenvoud die doordacht is en zich richt op gebruiksgemak, wat vaak tot iconische producten leidt, zoals een stoel die iedereen voor zich ziet als hĳ aan een stoel denkt. Gevraagd naar een voorbeeld uit Super Normal vermeldt Stefan Schöning het gekende G-type sojasausflesje uit 1958 van de Japanse keramiekontwerper Masahiro Mori. “De tuit suggereert het gieten. De eenvoud is tegelĳkertĳd heel functioneel. Het flesje heeft geen handvat maar het vasthouden zit wel in de vorm en lost meteen ook het probleem van links- of rechtshandig op. En de kleine opening bovenaan is nodig voor de luchtdruk die je nodig hebt bĳ het gieten. Ook het ganzenei, een ander voorbeeld van Super Normal, heeft een eenvoud om jaloers op te zĳn, een eenvoud die meer is dan gewoon normaal. Super Normal beschrĳft het goed: door de schaalverandering – het is geen kippenei – zien we het gewone opnieuw, alsof we het voor de eerste keer zien. Als je met het gewone iets doet, krĳgt het extra aandacht. Hoe maak je bĳvoorbeeld een kapstok minder banaal? Crown is een kapstok met een cirkel als voet, drie opgaande lĳnen als staander en een gebogen lĳn die uitnodigt om er jassen aan op te hangen. De gebogen lĳn maakt het ontwerp interessant: zĳn beweging kan oneindig voortgaan en tegelĳkertĳd vormt hĳ een kroon. Het is een mooie metafoor voor een oneindige rĳ gasten of voor het oneindig mogen terugkomen van de gasten.” Eenzelfde surplus typeert de kapstok San Pedro. Hĳ ontleent zĳn naam aan de San Pedro-cactus, een cactus die zo hoog groeit dat hĳ uiteindelĳk omvalt en opnieuw wortel schiet. In het ontwerp is de cactus herleid tot vĳf dunne ribben met naalden die naar binnen en buiten zĳn gericht en op verschillende hoogten zĳn aangebracht, zodat ook kinderen hun jas kunnen ophangen. Opnieuw gaat het om een intensivering van de uitnodiging: zoals de cactus zich blĳft hernieuwen, zo staat de kapstok telkens opnieuw klaar om bezoek te verwelkomen.

Le Corbusier too was envious of the laws of nature, i.e. natural selection, in which he immediately recognised the model for producing objects. In vases, glasses, bottles and plates for example, Le Corbusier recognised utensils that meet the requirement of maximum capacity, maximum strength and maximum use of both materials and labour (Le Purisme, 1921). With the arrival of the machine, this selection issue had even greater urgency. For Le Corbusier, the future lay not in design that imitated historic, decorative styles, which had become affordably feasible through mechanisation, but rather that machine selection should be geared towards universal, clean forms, the curved lines of which also revealed power, precision and mathematical order. The object types he had in mind became still lifes in his ‘puristic’ paintings and are the opposite pole of ‘bric-à-brac’ and the ‘decorative arts’, as he labelled the design production of his own time. His manifesto, L’art décoratif d’aujourd’hui (1925), in response to the Exposition internationale des arts décoratifs et industriels modernes of 1925 in Paris, published glass and dinnerware that is immediately recognisable due to its archetypical form. This essence is also present in the design language of Stefan Schöning. “Reducing things to their essence is what I find fascinating. It is what we are trying to do.” He is just as forthright on his website: “When you draw a line, it should replace all the other superfluous lines. It must be that line, with all of its characteristics. This is absolutely necessary in order to rid the world of clutter and excessiveness.” As examples, he cites, among others, the design of Dieter Rams and the Super Normal concept espoused by Naoto Fukasawa and Jasper Morrison since 2005. Super Normal is a design manifesto in which design – as is the case with Rams – is brought back to its essence. Morrison describes this essence as something you use with the greatest of satisfaction without ever having to consider its form or decipher its hidden message. Super Normal is “the essence of the ordinary”, “a concentrated form of what everyone expects of a given object” and the quality of which becomes clear in the context of everyday use. This too leads to design that demonstrates an affinity to the archetypical. “I find the Super Normal design philosophy fantastic,” says Stefan Schöning. “The subtitle Sensations of the Ordinary also says a lot. Every time Jasper Morrison creates something new all I can say is: he did it again. I can really agree with their philosophy, but I’m not going to be dogmatic about it.” Super Normal reveals simplicity in all its obviousness, whereas that very obviousness has not been as self-explanatory for a long time. It is well conceived simplicity that aims to achieve ease of use, which often leads to iconic products, such as a chair that everyone imagines when they hear the word chair. When asked for an example of the Super Normal, Stefan Schöning mentions the well-known G-type soy sauce bottle (1958) by Japanese ceramics designer Masahiro Mori. “The spout suggests pouring. The simplicity is at the same time the functional. The bottle has no handle but the grip is obvious from the shape and this solves immediately the problem of

Young,, Stefan Schöning voor Demeyere

Propeller, Stefan Schöning voor Coccodrillo

Ook de kookpotten uit de instapreeks Young voor Demeyere beantwoorden aan de beeldtaal van Stefan Schöning. Als archetype van een kookpot hebben ze tegelĳkertĳd alles in zich: rust, subtiliteit en evenwicht. “Vele ontwerpen zĳn te vergezocht. Het is moeilĳker om iets een rustige en eenvoudige uitstraling te geven. Schoonheid komt voort uit functie, en dan is de vorm het resultaat van die functie.” Stefan Schöning hecht bĳvoorbeeld veel belang aan het handvat van een waterketel: hoe moet die eruitzien zodat je de ketel gemakkelĳk kan vasthouden zonder je handen te verbranden? De ontwerper toont zich hier een verre erfgenaam van de Britse designhervormers uit het midden van de 19de eeuw. Binnen de beperkingen en mogelĳkheden van een industriële productie zochten figuren zoals Henry Cole, Richard Redgrave en Owen Jones naar universele principes die materiaal, constructie en decoratie afstemden op functie en gebruiksgemak. De producten die zĳ voordroegen, hadden vaak elegante en rustige contouren als resultaat van een zoektocht naar optimale functionaliteit. Dit zoeken naar een essentie vertaalt zich bĳ Stefan Schöning in wat een ‘klare lĳn’ kan worden genoemd. Het is een rode draad in zĳn werk en toont zich opnieuw in het bestek dat recentelĳk werd gelanceerd. Het bestek wil ‘slow’ zĳn, wil gebruikt worden tĳdens diners waar men tĳd heeft om van de maaltĳd te genieten, als tegenhanger voor de fastfoodcultuur. Een langgerekte beweging definieert het mes, de vork en de lepel. Er is geen scheiding tussen de delen. Niets is scherp, bruusk of agressief. De contouren zĳn bĳna een letterlĳke vertaling van een ‘trage’ lĳn. “Het is zoeken naar een perfectie, vanuit mĳn intuïtie. En hopen dat de opdrachtgever er ook zo over denkt. Ergens heb je een projectie van die perfecte lĳn in gedachten. Die vormt een leidraad voor wat je tekent en hertekent. Op een bepaald moment moet het ontwerpen wel stoppen, want als designer zal je altĳd met onrust gaan slapen en opstaan.” Ook Spoon, een prototype van een chaise longue en Propeller, een schoenlepel voor de Antwerpse winkel Coccodrillo, lĳken uitgezuiverd tot een bĳna onwezenlĳke abstractie. Het streven naar zuiverheid kan je binnen een bepaalde productcategorie echter niet eindeloos herhalen. Daarom staat het designbureau van Stefan Schöning open voor verschillende opdrachten, want het wíl en kán geen tien bestekken of tien stoelen tekenen. Elk ontwerp verraadt de eigen stĳl en die kan je niet zomaar veranderen.

left or right-handedness. And the small opening at the top is needed to relieve the air pressure for pouring. The goose egg, another example of the Super Normal, has a simplicity to be envious of, a simplicity that is more than normal. Super Normal describes it well: due to the change of scale – it is far from a chicken egg – we are simply seeing it again as if we are looking at it for the first time. If you do something with the normal, it gets extra attention. For example, how do you make a coat stand less banal? Crown is a coat stand with a circle for a foot, three rising lines as standards and a curved line that invites you to hang your coat. The curved line is what makes the design interesting: its movement can continue without end, and yet at the same time it forms the crown. It is a beautiful metaphor for an endless row of guests or for an endless invitation for those guests to come round.” A similar surplus is what typifies the San Pedro coat rack. It gets its name from the San Pedro cactus, which grows so tall that it eventually falls over and takes root again. In the design, the cactus is reduced to five thin ribs with ‘needles’, directed inward and outward and set at different heights, so that children can hang their coats too. Once again, it is an intensification of the invitation: just as the cactus continues to renew itself, so the coat rack is always ready to welcome a new visit. The cooking pots in the entry level series, Young, by Demeyere, comply with Stefan Schöning’s language of imagery. At the same time they have everything of the essence of the archetypal cooking pot: calm, subtlety and balance. “Many objects are too far-fetched. It is harder to give something a calm and simple feel. Beauty arises from function, and the form is then the result of that function.” Stefan Schöning believes, for example, that the handle of a kettle is extremely important: how should it look if you are to be able to take hold of it without burning your hands? The designer shows himself here to be a distant heir of the British design reformers of mid-19th century. Within the confines and possibilities afforded by industrial production, figures such as Henry Cole, Richard Redgrave and Owen Jones sought universal principles that ordered material, construction and decoration in terms of function and ease of use. The products they singled out often had elegant and calming contours that resulted from a search for optimal functionality. This search for essence can be translated in the case of Stefan Schöning into what might be called a ‘clean line’. It is a theme throughout his work and it reveals itself again in the recently launched cutlery set. The cutlery wants to be ‘slow’, wants to be used at dinners where people have the time to enjoy the meal, contrary to the fast food culture. An elongated movement defines the knife, the fork and spoon. There is no separation of parts. Nothing is sharp, abrupt or aggressive. The contours are almost a literal interpretation of a ‘slow’ line. “It is a search for perfection, from my intuition. The hope is that the client will also think of it that way. Somewhere in your mind, you have a projection of that perfect line. It sets the theme for what you draw and redraw. At a given point, the design work has to stop, for as a designer you will always sleep and wake with a feeling of unrest.” Spoon, a prototype for a chaise longue, and Propeller, a shoehorn for the Antwerp store Coccodrillo, both appear to be reduced to an almost ethereal abstraction. However, you cannot endlessly repeat the pursuit of purity in a given product category. This is why Stefan

Foto: Kris Blondeel

Foto: Anne Ausloos

Dip & Dye, Aniek Meeldijk. Foto: Aniek Meeldijk

Schöning’s design firm is open to varied assignments because it can’t and won’t design ten cutlery sets or ten chairs. Each design carries the seeds of its own style and this are not something you can just change. The purity of the archetypical object also came to the fore in a recent project by Aniek Meeldijk, albeit not an industrial production piece. She too is envious of archetypical, perfect forms and gives this envy a dual significance: to her, a vase is a functional object and a sculpture for which the ideal form should be sought. For that reason, she starts out from basic archetypical shapes – the vase as we might draw it in a single flowing movement – and cuts it from folded paper, so as to build up an inventory of ideal images. “After I had made my selection (by asking people to pick out their perfect vase), I made the shapes life-size from paper first. I was able to work on a plaster turning machine at the European Ceramic Workcentre. You start out with a plaster cylinder that spins really fast. You decide what part of that shape will be cut away. Whatever you take away cannot be added back later. Gone is gone. So you are constantly asking yourself: do I carry on or do I stop? If I want to, I can spend a week on one form, but there comes a time when you have to say to yourself that you are done. And that the form is finished. Perfect is a word I rarely dare to use.” This longing for perfection has a critical undertone, which comes from a parallel of vase and body. This link manifests itself not only in the language, but visually: a vase, like a human body, has a belly and a neck that can have an almost unattainable perfection. Many people are envious of the perfect body and measure themselves against a superimposed and at the same time unattainable ideal of beauty. But what if you achieve perfection? Aniek: “I came to understand that perfection is a very difficult and subjective concept. I wondered too whether I was really looking for an average size, a vase that was simply nicely proportioned. But when I thought I had achieved that perfect, archetypical vase, I still wasn’t satisfied. These archetypical forms might be more interesting if a change takes place, a change that isn’t made, but which

De puurheid van het archetypische object duikt ook op in een recent project van Aniek Meeldĳk, weliswaar los van de industriële productie. Ook zĳ is jaloers op archetypische, perfecte vormen en geeft die jaloezie een dubbele betekenis: voor haar is een vaas een functioneel object én een sculptuur waarvoor een ideale vorm gezocht moet worden. Ze vertrekt daarom vanuit archetypische basisvormen – de vaas zoals we ze in één vloeiende beweging zouden tekenen – en knipt die uit dubbelgebouwen papier om er een inventaris van ideaalbeelden mee op te bouwen. “Nadat ik een selectie had gemaakt (door ook mensen te vragen hun perfecte vaas aan te wĳzen) heb ik deze vormen eerst op ware grootte uit papier gemaakt. In het Europees Keramisch Werkcentrum mocht ik werken op een gipsdraaimachine. Je begint dan met een gipsen cilinder die heel hard begint te draaien. Jĳ bepaalt wat er van de vorm verdwĳnt. Wat je weghaalt, kan niet meer worden toegevoegd. Weg is weg. Dus je bent in constant overleg met jezelf: ga ik door of stop ik? Als ik zou willen, dan kan ik wel een week aan één vorm blĳven werken, maar op een gegeven moment moet je tegen jezelf zeggen dat je klaar bent. En dat de vorm dus af is. Perfect durf ik bĳna niet te zeggen.” Die hang naar perfectie krĳgt een kritische ondertoon, vanuit een parellellie tussen vaas en lichaam. Die link manifesteert zich niet enkel in de taal maar evenzeer visueel: een vaas heeft net als een lichaam een buik en een hals die een haast onbereikbare perfectie kunnen bezitten. Vele mensen zĳn jaloers op het perfecte lichaam en meten zich met een opgedrongen en tegelĳkertĳd onbereikbaar schoonheidsideaal. Maar wat als de perfectie bereikt is? Aniek: “Ik kwam erachter dat perfectie een heel moeilĳk en subjectief begrip is. Ik vroeg me ook af of ik niet eerder op zoek was naar een gemiddelde maat, een vaas die gewoonweg mooi in verhouding is. Maar toen ik dacht dat ik die perfecte, archetypische vaas had bereikt, was ik toch nog niet tevreden. Die archetypische vormen zouden misschien interessanter worden wanneer er een verandering plaatsvindt, een verandering die niet aangebracht wordt maar spontaan ontstaat.” Gefascineerd door fysische en chemische reacties laat Aniek Meeldĳk vervormingen toe: de vaas die barst door te experimenteren met de verhoudingen van de klei, of de vaas die gedeeltelĳk inkrimpt door een (anorganisch) zout. In deze processen speelt toeval een rol. “Ik vind het mooi om iets te maken waarin ik de controle uit handen geef, zodat er iets kan ontstaan dat

me verbaast. Die chemische reacties kunnen bĳvoorbeeld ontstaan tĳdens het droogproces en het stoken. Juist die imperfectie maakt de vaas interessant. Na veel testen had ik ook een aantal glazuren ontwikkeld die zelf werden opgenomen door de vaas. Hierdoor ontstonden de Dip & Dye-vazen (2011). Ik liet het decoreren van de vaas door de vaas zelf gebeuren: omdat de scherf van de vaas heel poreus was, zoog de vaas de vloeibare glazuur helemaal op.” In Loam Vase – Seeking perfection? (2011) krĳgt dit verlangen naar perfectie een erg drastische commentaar: schoonheid is vergankelĳk. Aniek Meeldĳk had er veel tĳd en energie voor over om de Loam Vase te maken. De leem, een kalkachtige klei, heeft ze zelf in een steengroeve opgegraven. Ook nu werd er eerst een prototype gemaakt, dan een mal waarin de leem werd gedrukt. De vorm werd tot in de kleinste details afgewerkt, gedroogd en gestookt. En dan ... verbrokkelt de vaas. De kalkhoudende klei zwelt immers door de opname van vocht uit de lucht en valt langzaam in gruis uiteen. Het roept het verhaal op van de ongebakken vazen van de “bĳzonder getalenteerde” pottenbakker Yi Sampyong zoals Peter Verhelst dit in Huis van de aanrakingen (2010) vertelt. Samen met andere porseleinbakkers zou Yi Sampyong in 1616 door Japan zĳn ontvoerd om het geheim van het Koreaanse porselein te onthullen en te verspreiden. Gezeten op de berg waar ze naartoe zĳn gebracht, zal Yi “vaas na vaas uit de klei tevoorschĳn halen, met wanden die zo dun zĳn dat de vingers aan de buitenkant de vingers aan de binnenkant lĳken te raken – twee handen aan beide zĳden van een kledingstuk. De klei zal door de zon, die af en toe door de wolken breekt, genoeg verharden om elke vaas zĳn eigen gewicht te laten dragen. De voeten van de tere vazen zĳn met kwarts ingelegd, zodat ze schitteren als met edelstenen beklede muiltjes. Natuurlĳk weet Yi dat de ongebakken vazen geen week zullen overleven in de openlucht, maar misschien is dat net wat hĳ wil. Dat de regen de klei zal laten smelten, dat de zon de klei tot stof zal herleiden en dat de wind de korrels weg zal blazen, zodat het kwarts bloot zal komen te liggen, onweerstaanbaar blikkerend, zodat de trekvogels ze mee zullen nemen naar Korea.” In het spoor van de jaloezie kunnen krachtige en poëtische beelden ontstaan.«

happens spontaneously.” Fascinated by physical and chemical reactions, Aniek Meeldijk allowed distortions: the vase that cracks through experiments on the proportions of the clay, or the vase that partially shrinks due to an (inorganic) salt. Coincidence plays a role in these processes. “I think it is great to make something in a situation where I give up control, so that things happen that surprise me. These chemical reactions can take place, for example, during the drying process and during firing. This imperfection is precisely what makes the vase interesting. After lots of testing, I also developed several glazes that are actually absorbed by the vase. This gave rise to the Dip & Dye vases (2011). I allow the vase to control its own decoration: because the shell of the vase was very porous, the vase completely absorbed the liquid glaze.” In Loam Vase –Seeking perfection? (2011), this longing for perfection carries a drastic idea: beauty is perishable. Aniek Meeldijk had plenty of time and energy left to make the Loam Vase. She located the loam, a chalky clay, herself in a stone quarry. Here too she starts by making a prototype, then a mould into which the loam is pressed. The form is finished down to the tiniest details, then dried and fired. And then... it crumbles. This is because the chalky clay swells by absorbing moisture in the air and gradually breaks into pieces. It is reminiscent of the story of the unfired vases of the “extremely talented” potter Yi Sampyong, as told by Peter Verhelst in Huis van de aanrakingen (2010). Along with other porcelain makers, Yi Sampyong was taken by force to Japan in 1616 to reveal and spread the secret of Korean porcelain. Sitting on the mountain to which they had been brought, Yi “conjures up vase after vase in the clay, with walls so thin that the fingers on the outside appear to touch the fingers on the inside – like two hands on either side of a piece of clothing. The clay is hardened by the sun, which appears now and again from behind the clouds, just enough to enable each vase to support its own weight. The feet of the delicate vases are inlaid with quartz, so that they glitter like bejewelled slippers. Of course, Yi knows that the unfired vases won’t last a week in the open air without firing, but perhaps this is just what he wants – that the rain melts the clay, that the sun reduces it to dust and that the wind blows the grains away, so that the quartz lies upon the bare ground, gleaming so irresistibly that the birds pick it up and carry it back to Korea.” Envy can be the motivator behind powerful and poetic images.«

Loam Vase Seeking Perfection?, Perfection? Aniek Meeldijk

Steeds op zoek naar nieuwe horizonten

Hoe drie ontwerpers de grenzen

van hun domein overschrÄłden

Always in search of new horizons How three designers cross the boundaries of their fields

G55 lounger, MichĂ¤el Verheyden

Elien Haentjens

Elisa s nut, Michaël Verheyden

Gulzigheid, maar dan in de goede zin van het woord: Michaël Verheyden, Tim Van Steenbergen en Alain Berteau maken zich er steevast schuldig aan. Ze kunnen hun creatieve ei niet kwĳt in één enkele discipline. Hun inspiratie drĳft hen constant voort, op ontdekking naar nieuwe werelden. Drie creatieve gulzigaards over hun honger naar méér.

Michaël Verheyden: “Mĳn ontwerpen zitten boordevol rituelen” Ik blĳf me verbazen over het feit dat mensen het zo vreemd vinden dat ik me niet tot één discipline beperk. Nochtans voelt het voor mĳ erg natuurlĳk aan. Al tĳdens mĳn studie werkte ik over verschillende disciplines heen. Ik studeerde productdesign maar was eigenlĳk meer bezig met muziek, fotografie en mode. Als afstudeerproject heb ik dan ook multifunctionele mannenkleding ontworpen. Mĳn voortdurende honger naar méér heeft geen strategische bedoeling, maar spruit voort uit mĳn enorme passie voor het ontwerpen. Volgens mĳ typeert het mĳn generatie om zich met meerdere disciplines tegelĳk bezig te houden. En wellicht zal de volgende generatie het nog vanzelfsprekender gaan vinden. Dankzĳ de moderne technologische middelen leren zĳ van jongs af aan om te combineren, al bestonden er ook in het verleden al ‘gesamtkunstenaars’ à la Henry van de Velde. Met hem voel ik me verwant, of met iemand als Fabiaan Van Severen, die me tĳdens mĳn stage leerde dat goed vormgegeven objecten herkenbaar moeten zĳn.

Greed, but in the best sense of the word: Michaël Verheyden, Tim Van Steenbergen and Alain Berteau are regularly guilty of it. They cannot fit their creative spirit into just one discipline. Their inspiration drives them ever farther along in quest of new worlds. Three creative gluttons talk about their hunger for more.

Michaël Verheyden: “My designs are full to the brim with rituals” I keep being surprised by the fact that people find it so strange that I do not limit myself to one discipline. And yet it feels so natural to me. Back in my student days I already worked across several disciplines. I studied product design, but was actually more interested in music, photography and fashion. For my final year project, I designed multifunctional men’s clothing. My enduring

Doordat ik zowel mĳn handtassen als mĳn home collection heb, houd ik het voor mezelf frisser. Want als ontwerper moet je een eigen vormentaal ontwikkelen, maar eens je die hebt, heeft het publiek ook bepaalde verwachtingen. Je kan dan niet meer te veel afwĳken van wat anderen jouw stĳl noemen, maar tegelĳk mag je jezelf ook niet herhalen. Binnen die kleine marge ontwerpen is niet evident. Vanzelfsprekend is er een continue kruisbestuiving tussen mĳn verschillende collecties. Mĳn ervaring met stiktechnieken bĳ de handtassen laat me bĳvoorbeeld toe om in mĳn meubels met een fijnere, technisch moeilĳkere detaillering te werken dan de meeste meubelbedrĳven. Ook mĳn liefde voor natuurlĳke materialen, en leder in het bĳzonder, is een weerkerend element. Zo voorzie ik een opbergpot uit koude natuursteen bĳvoorbeeld van een ‘warmer’ lederen deksel, omdat dat aangenamer is om aan te raken. Mĳn ontwerpen lĳken eenvoudig, maar zitten boordevol rituelen. Dat verleent ze niet alleen een soort van vormelĳke poëzie, maar laat ze ook baden in eenzelfde, tĳdloze sfeer. Mĳn tagline ‘understated chic’ geeft precies weer waar mĳn klanten om vragen: voorwerpen in

hunger for more has no strategic significance, but springs forth from my enormous passion for design. I think that it is typical of my generation to work in several disciplines at once. And perhaps the following generation will see that as even more self-evident. Thanks to modern technological tools, they learn from a young age to combine different fields, even though in the past there had already been ‘universal artists’ in the manner of Henry van de Velde. I feel kinship with him, or with someone like Fabiaan Van Severen, who taught me during my internship that well designed objects must be recognisable. Because I have both a handbag line and a ‘home collection’ of my own, I am able to avoid getting into a rut. As a designer, you have to develop your own language of forms, but once you have done so, your public also has certain expectations. You can no longer deviate too much from what others call ‘your style’, but at the same time

Pocket money, Michaël Verheyden

you should not repeat yourself. Designing within that small margin is not so easy. It goes without saying that there is ongoing cross-fertilisation between my various collections. My experience with sewing techniques for handbags enables me to use a finer, technically more difficult detailing in my furniture than is the case with most furniture companies. My love for natural materials, and in particular leather, is also a recurring element. For instance, for a cold stone jar

Chrissie,, Michaël Verheyden Doblo Famille, Famille Michaël Verheyden

mooie, edele materialen en die naast esthetisch vooral ook bruikbaar zĳn. Ze willen luxe, maar op een discrete manier. Daarom staat mĳn logo nergens opvallend afgebeeld. Dat mĳn klanten het zo verkiezen, was niet eenvoudig om uitgelegd te krĳgen aan de mensen in mĳn atelier in Marokko. Niet alleen vormelĳk en technisch, maar ook commercieel is er een constante wisselwerking. Doordat de interieurcollectie momenteel bĳvoorbeeld erg goed draait, delen ook de handtassen in dat succes. Zo mag ik binnenkort een capsulecollectie ontwerpen voor een Indiase concept store. Door die grote internationale weerklank van de home collection, met onder andere een publicatie in Wallpaper*, vragen mensen van over de hele wereld me de laatste tĳd ook als consultant. Zo geef ik een Amerikaanse ontwerper van handtassen die me via de home collection ontdekte, technisch advies voor zĳn eigen ontwerpen. Hoewel die rol als adviseur dus opnieuw heel wat perspectieven opent, ís en blíjft het mĳn ultieme droom om me in de toekomst meer op kunst toe te leggen. Mĳn erg vrĳe opleiding zit daar wellicht voor iets tussen. Want niet alleen moet je in kunst minder rekening houden met commerciële wetmatigheden, maar meer dan design of mode laat kunst ook toe om kritisch te zĳn.

Tim Van Steenbergen: “Creativiteit bepaalt onze identiteit” Volgens mĳ is het niet meer van deze tĳd om slechts met één ding bezig te zĳn. Bovendien is de modewereld best absurd: elke zes maanden moet je een volledig nieuwe collectie ontwerpen die dan pas een half jaar later in de winkel ligt. Door de sterke concurrentie met grote huizen als Chanel of Dior stel ik me de vraag wie ik wil zĳn. Me niet aan de strikte grenzen van de mode houden en een ‘creatief labo’ zĳn, is mĳn antwoord. Helemaal los van mĳn eigen collecties staat mĳn werk voor Luc Duchêne. Dat geeft me twee dagen per week een heel andere kĳk op de modewereld. Want nu de overgang van Chine naar Luc Duchêne een feit is, sta ik niet alleen in voor de artistieke invulling van de collectie, maar denk ik ook mee over zakelĳke aspecten zoals marktpositionering en export. Daarnaast ontwerp ik zonnebrillen voor Theo en schoenen voor Ambiorix, al zĳn díe collecties wel gekoppeld aan mĳn eigen naam. Bĳ Ambiorix waardeer ik de sterke verwevenheid met het ambacht. De schoenen vullen mĳn kledingcollecties echt aan; bĳ de zonnebrillen voor Theo is de verwantschap misschien iets minder sterk. Dat Wim Somers en zĳn team bĳ Theo vanuit een speelse creativiteit vertrekken zonder de commerciële realiteit uit het oog te verliezen, maakt de samenwerking voor mĳ bĳzonder fijn. Voorafgaand aan mĳn modestudie volgde ik een jaar theaterkostuumontwerp aan de Antwerpse Academie, maar iedereen raadde me aan om toch voor mode te kiezen. Ik maakte 28

I provide a ‘warmer’ leather cover to make it more agreeable to the touch. My designs seem simple, but are full to the brim with rituals. That lends them not only a sort of formal poetry, but also permeates them with one and the same timeless atmosphere. My tagline ‘understated chic’ reflects precisely what my clients want: objects in beautiful, noble materials and that are both aesthetic and above all practical. They want luxury, but in a discrete fashion. That is why my logo is never prominent. The fact that my clients like it this way was not easy to explain to the people in my workshop in Morocco. Not only in formal and technical terms, but also commercially speaking there is constant reciprocity. Thus the interior design collection is doing very well at the moment, and the handbag line shares in that success. Soon I will be able to design a capsule collection for an Indian concept store. Thanks to the broad international response to the home collection, including by way of an article published in Wallpaper*, people around the world have been asking me to serve as a consultant. For example, I have given an American handbag designer who discovered me via the home collection technical advice for his own designs. Although this role of advisor has in turn opened up many new perspectives, my ultimate dream is still to devote myself more to art in the future. My very free training may well have something to do with this. For with art not only do you have to worry less about commercial considerations, but art, more than design or fashion, allows you to take a critical approach.

(boven) collectie zomer 2012, Tim Van Steenbergen voor Theo (onder) collectie zomer 2012, Tim Van Steenbergen voor Ambiorix Metronome, Tim Van Steenbergen voor Delta Light. Foto: Tomas Vandecasteele

in mĳn vrĳe tĳd kostuums voor Rosas en Het Toneelhuis. Maar intussen is het kleinschalige er met de Ring-cyclus in de Scala eigenlĳk wel uit. [lacht] Wereldwĳd hebben zo’n vĳf miljoen mensen de première van Die Walküre gezien. Het is een droom om voor het Milanese operahuis Teatro alla Scala te mogen werken, maar tegelĳk is het ook een vloek. Het is erg arbeidsintensief: de uitvoering van de kostuums van deel drie schiet intussen goed op, maar ik moet ook al aan de 180 kostuums voor het vierde en laatste deel, Götterdämmerung, beginnen denken. Gelukkig verloopt de artistieke wisselwerking tussen Guy Cassiers, Sidi Larbi Cherkaoui, Enrico Banioli en ik prima, en heeft de oorspronkelĳke scepsis bĳ de Scala voor zo’n jong manneke plaatsgemaakt voor enorm veel respect. Bovendien weet het team intussen perfect wat ik wil. De vakkennis en perfectie waarmee ze een kostuum op basis van mĳn ontwerpschetsen en simulaties meteen perfect kunnen maken, vind ik ongelooflĳk. Ik denk dat ik me als modeontwerper meer bewust ben van van de mens achter het personage en hoe die beweegt, misschien meer dan een kostuumontwerper dat is. Het kostuum moet de emoties die de muziek losweekt, ondersteunen. In de Ring werk ik heel veel met zelf ontworpen prints: ze maken de outfits boeiender om naar te kĳken, ze vertellen een eigen verhaal en kunnen opgaan in de video-projecties op de achtergrond. Dankzĳ de verschillende projecten kan ik mĳn creatieve ideeën beter kanaliseren. Ik hoef ze niet zo nodig allemaal in één collectie te proppen, maar kan ze uitwerken in hun meest geschikte context. Dat ik me dankzĳ mĳn theaterervaring meer bewust ben van licht, kwam goed van pas bĳ de creatie van mĳn eerste lamp, de Metronome voor Delta Light. Daarvoor heb ik

Tim Van Steenbergen: “Creativity determines our identity” It seems to me that these days it is no longer possible to do only one thing. Moreover, the fashion world is quite absurd: every six months you have to design an entirely new collection, which will only reach the shops a year and a half later. Given the keen competition with the major fashion houses such as Chanel or Dior, I sometimes wonder who I want to be. My answer is, a creative ‘lab’ that is not confined to the strict boundaries of fashion. Quite separate from my own collections, is the work I do for Luc Duchêne. That means that two days a week I take an entirely different look at the world of fashion. Now that the transition from the Chine label to Luc Duchêne is a reality, I am not only responsible for the artistic contents of the collection but I also help with the business aspects, such as market positioning and export. In addition, I design sunglasses for Theo and shoes for Ambiorix, although these collections are linked to my own name. At Ambiorix, I value the strong connection with the craft. The shoes really complement my clothing lines; in the case of the sunglasses for Theo, the link is perhaps a bit less close. The fact that Wim Somers and his team at Theo start out with a playful creativity without at the same time forgetting the commercial reality makes our collaboration particularly agreeable for me. Before beginning my studies in fashion, I spent a year studying theatre costume design at the Antwerp Academy, but everyone advised me to opt for fashion in the end. In my free time I made costumes for Rosas and Het Toneelhuis. But with the Ring cycle at La Scala, I am now working on a much larger scale. [laughs] Some five million people around the world have seen

kostuumontwerp, Tim Van Steenbergen voor Teatro alla Scala (Die Walküre). Foto Brescia e Amisano © Teatro alla Scala

collectie zomer 2012, Tim Van Steenbergen. Foto: Tomas Vandecasteele

kostuumontwerp, Tim van Steenbergen voor Het Toneelhuis (Blood Blood and Roses Roses). Foto: Koen Broos

de vorm van een bestaande lamp, de Husk, als architecturaal patroon uitgetekend. Door de lamellen beweegbaar te maken kan iedereen zĳn lamp een persoonlĳke touch geven. Omdat ik het boeiend vond om ruimtelĳk te werken, ben ik intussen ingegaan op het aanbod van de Belgische stoffenproducent Aritex-Aristide om – in navolging van Marina Yee – een volledige interieurcollectie te ontwerpen. Samen zorgen al die projecten niet alleen voor een constante prikkeling, maar zorgen ze er ook voor dat ik alles wat kan relativeren. Creativiteit is bovendien het enige wat ze in landen als China niet kunnen nabootsen. Het vormt onze identiteit.

Alain Berteau: “Ik wil de Apple van de meubelindustrie worden” Tien jaar geleden heb ik besloten om me om te scholen tot designer. En daar heb ik nog geen seconde spĳt van. Ik was een gefrustreerde architect. Bĳ het bouwen komt niet alleen veel administratie kĳken, maar je hebt ook altĳd toestemming nodig van de overheid. Innovatieve projecten krĳgen volgens mĳ door de politieke corruptie te weinig kansen. Want als de beste projecten steeds zouden winnen, zouden we die dan niet in het straatbeeld zien?

the première of Die Walküre. It is a dream to be able to work for the Milan opera house Teatro alla Scala, but it is also a curse. The creation of the costumes for part three is coming along nicely, but I also have to start thinking about the 180 costumes for the fourth and last part, Götterdämmerung. Fortunately, the artistic collaboration among Guy Cassiers, Sidi Larbi Cherkaoui, Enrico Banioli and myself is going extremely well, and the original scepticism at La Scala about ‘such a young man’ has given way to an enormous respect. Moreover, the team now understands perfectly what I want. Their professional skill and the perfection with which they can prepare a costume on the basis of drawing sketches and simulations I find incredible. I think that as a fashion designer, I am aware of the person behind the character, and how he or she moves, perhaps even more so than a costume designer might be. The costume must support the emotions awakened by the music. For the Ring I am working with a lot of my own print designs: they make the outfits more interesting to look at, they tell their own story and can be included in the video projections in the background. These various projects allow me to channel my creative ideas better. I don’t have to stuff them all into one collection, but can work them out in the most appropriate context. My greater awareness of light, thanks to my own experience with theatre, came in handy when designing my first lamp, the Metronome for Delta Light. I sketched out the form of an existing lamp, the Husk, as an architectural pattern. By making the strips moveable, everyone can give his or her own lamp a personal touch. Because I found it exciting to work in a spatial setting, I have since then taken up the offer of the Belgian fabric manufacturer Aritex-Aristide to follow the example of Marina Yee and design a complete interior collection. All these projects taken together not only make for constant stimulus, but also ensure that I can relativise things a bit. Creativity is, after all, the hardest thing for countries such as China to imitate. It shapes our identity.

Alain Berteau: “I want to become the Apple of the furniture industry” Ten years ago I decided to retrain as a designer. And I have never regretted it for a moment. I was a frustrated architect. Building involves not only a lot of administrative matters but you keep having to get government permits. Innovative projects stand little chance, I feel, due to political corruption. After all, if the best projects always won, would

Daarom wou ik mĳn tĳd niet langer verspillen aan architectuur. Bovendien zie ik, behalve op vlak van schaal en tĳdsbesteding, eigenlĳk geen wezenlĳk verschil tussen het ontwerpen van een lamp, een huis of een sofa. Het creatieve proces, het testen van innovatieve ideeën binnen diverse contexten boeit me. Als ik het gevoel heb dat iets binnen mĳn bereik ligt, leer ik snel. Ik voel me een beetje verwant met een dirigent: ik ben niet de beste pianist, maar ik ken de mogelĳkheden en kan er iets slims mee doen. Zo ontwerp ik momenteel voor het eerst in mĳn carrière een horloge voor drie verschillende bedrĳven. Omdat ik altĳd al een voorliefde heb gehad voor horloges, vind ik die opdrachten bĳzonder verrĳkend. Eerder ontwikkelde ik al een auto, een keuken, elektrische schakelaars, chocolaatjes voor mĳn vriend en chocolatier Laurent Gerbaud, of een parasol voor het Belgische Sywawa. Omdat ik voor die laatste opdracht eerder een innovatief concept wilde dan een louter vormelĳke verandering, heeft het ontwerpproces bĳna vier jaar in beslag genomen. Het resultaat is een opblaasbare parasol: niet alleen gemakkelĳk op te bergen, maar ook onbreekbaar. Misschien is het niet de meest elegante parasol op de markt, maar ik hoop vooral dat de mensen het innovatieve concept kunnen smaken. Naast al die opdrachten heb ik een aantal vaste projecten. Zo sta ik in voor de lessen Meubelontwerp aan La Cambre en ben ik artistiek directeur bĳ rvb, een Brusselse producent van waterkranen. Vĳf jaar geleden was het kleine fabriekje zo goed als ten dode opgeschreven. Ondanks de sceptische reacties heb ik me, samen met de bĳzonder intelligente directeur, ingezet om dit ongelooflĳke bedrĳfje terug op de kaart te zetten. Daarbĳ levert mĳn opleiding als architect een voordeel op: ik weet op basis van welke elementen ikzelf kranen uitkoos en ik besef al te goed dat ze ook moeten functioneren in een ruimte. Je moet dus buiten de strikte grenzen van je eigen domein leren denken. En dat is vooral bĳ jonge mensen een toenemend probleem. In 2011 heb ik tĳdens Design September het nieuwe meubelmerk Objekten gelanceerd. De officiële, internationale lancering volgde in januari op de Parĳse meubelbeurs Maison & Objet. De reacties zĳn overweldigend: zo vonden de producten intussen hun weg naar alle uithoeken van de wereld en wĳdde het Britse magazine Wallpaper* in zĳn aprileditie een heel artikel aan het project. Met Objekten wil ik een soort Apple van de meubelindustrie worden: niet qua omvang, maar wel qua mentaliteit. Innovatie en gebruikscomfort vormen sleutelbegrippen. Omdat ze in staat zĳn om een innovatief concept te bedenken binnen de grenzen van de industriële mogelĳkheden, werk ik samen met Belgische designers als Sylvain Willenz en Stefan Schöning,

we not be able to see the results on the skyline? That is why I didn’t want to waste my time on architecture any more. Moreover, I see no essential difference, other than the scale and time required, between designing a lamp, a house or a sofa. The creative process, testing innovating ideas within a diversity of contexts, fascinates me. If I have the feeling that something is within my reach, I learn fast. I feel some kinship with a conductor: I’m not the greatest pianist, but I know what is possible and can do something clever with that. So at the moment I am designing a watch, for the first time in my career, for three different companies. Because I always had a soft spot for watches, I find these commissions particularly enriching. In the past I have a already developed a car, a kitchen, electric switches, chocolates for my friend and chocolate maker Laurent Gerbaud, and a parasol for the Belgian Sywawa company. For the latter design I wanted to develop an innovative concept rather than make a purely formal change. That is why the design process took nearly four years. The result is an inflatable parasol: not only easy to store, but unbreakable. It may not be the most elegant parasol on the market, but I hope above all that people will enjoy the innovative concept. Besides these various commissions, I have a number of steady projects. I teach the class in Furniture design at the La Cambre art school,

Tune,, Alain Berteau voor RVB

Ruby Alain Berteau Ruby, voor Montis

Swing Lamp, Alain Berteau voor Objekten

Pepper Mill, Dock Tray, Twist Lamp, Lamp Alain Berteau voor Objekten

Cake, Alain Berteau voor Wildspirit

of de jonge Fransman Sébastien Cordoleani. Ik wil eerlĳke, fair geprĳsde en ecologisch verantwoorde producten op de markt brengen. We gebruiken vaak slechts één materiaal, houden de fabricage zo eenvoudig mogelĳk, en kiezen voor lokale productie om nodeloos transport te vermĳden. Met dit concept wil ik niet de strĳd met ikea aanbinden, maar op zĳn minst een tegengewicht bieden. Want de lage prĳs van hun producten heeft zowel op ecologisch als menselĳk vlak een keerzĳde. Bovendien is kostenverlaging hun enige motivatie om te innoveren.«

and I am an artistic director at RVB, a Brussels-based producer of water taps. Five years ago, the little factory was nearly written off as defunct. Despite the sceptical reactions, I decided, along with its very intelligent director, to revive this incredible little company. My training as an architect was particularly advantageous in this regard: I know how I used to select taps and I understand all too well that they have to fit in with a given space. You have to learn to think beyond the narrow boundaries of your own field. And that is an increasing problem especially among young people. In 2011, during Design September, I launched the new brand of furniture, Objekten. The official, international launch followed in January at the Paris furniture show Maison & Objet. The responses have been overwhelming: the products have already made their way to every corner of the world, and the British magazine Wallpaper* devoted an entire article in its April issue to the project. With Objekten I would like to become a sort of Apple of the furniture industry: not in terms of scale, but certainly in terms of mentality. Innovation and ease of use are the key concepts. Given their ability to think up innovative concepts within the boundaries of what is possible from an industrial perspective, I am collaborating with Belgian designers such as Sylvain Willenz and Stefan Schöning, or the young Frenchman Sébastien Cordoleani. I want to bring an honest, equitably priced and environmentally responsible product to the market. We often use just one type of material, keep the manufacturing as simple as possible, and opt for local production in order to avoid unnecessary transport. It is not that I am trying to compete against IKEA with this concept, but at least to offer a counterweight. The low prices of their products have a downside both in environmental and in human terms. Moreover, cost cutting is their sole motivation to innovate. « Moon, Michaël Verheyden

VI Anger never dies / It’s part of life / It’s part of you. De aanvaarding van boosheid als onontkombaar onderdeel van de menselĳke psyche, spat er vanaf in de song van Hooverphonic. En als we er dan toch mee opgezadeld zitten, dan kunnen we er maar beter constructief van gebruikmaken. Geldt de wet van de call room – de plek waar topsprinters zich agressief mentaal opladen voor de wedstrĳd – ook voor creativiteit? “Boosheid leidt inderdaad tot meer creativiteit, maar het vreet energie”, stelt universitair docent Matthĳs Baas.

Anger never dies / It’s part of life / It’s part of you. The song by Hooverphonic is all about acceptance of anger as an inescapable part of the human psyche. So if we really are lumbered with anger, we had better put it to constructive use. Does the law of the ‘call room’ – where top sprinters aggressively psych themselves up for the race – also work for creativity? “Anger does indeed lead to more creativity, but it consumes energy,” says university lecturer Matthijs Baas.

Maak me kwaad a.u.b.

Het effect van boosheid op creativiteit

Please make me angry The effect of anger on creativity

Roel Jacobus

Anger is a gift, schreeuwde halverwege de jaren 90 de band met de ondubbelzinnige naam Rage Against The Machine. Herriebroeders Metallica kegelden er kort nadien het album St. Anger achteraan. Woede als scheppende kracht, als motor, als turbo voor de constructieve vlucht vooruit. Het creatieve proces – zeker als het in groep gebeurt – is niet altĳd een pretje: meningen verschillen, inzichten botsen, ervaringen spreken elkaar tegen, en laten we niet vergeten dat het ook tussen ego’s heftig kan knallen. Tussen startlĳn en eindresultaat ligt doorgaans een stekelig parcours van bloed, zweet en tranen. Lees elke biografie, bekĳk elke documentaire over creatieve groepsprocessen en je stoot bĳna altĳd op legendarische strĳdtonelen. Vaak leveren uitgerekend de hevigste slagvelden de grootste creaties op. In de toneel- en filmwereld wordt wel eens method acting toegepast. Dat is een techniek waarbĳ de acteur zich zowel óp als náást de set helemaal inleeft in zĳn rol. Ook ‘buiten de uren’ wordt hĳ één met zĳn personage. Dag en nacht in de huid kruipen van het karakter dat je speelt, met alle daaraan verbonden emoties en eigenschappen, zou helpen om een rol geloofwaardig neer te zetten. Wie dan de slechterik speelt, mag zich dagen en weken wentelen in de boosheid. Über-slechterik Marlon Brando verhief de techniek tot een kunst, maar ook Louis de Funès had zonder zĳn temperamentvolle karakter wellicht nooit een gelĳkaardig palmares bĳeen gespeeld. En dan hebben we het nog niet over de slagvelden die zich afspelen in het hoofd van individuen, want ook daar kan het stormen. De ‘innerlĳke strĳd’ die kunstenaars zo typeert, geniet de kwalĳke reputatie van bĳzonder slopend te kunnen zĳn, al vertrouwde de echtgenote van een Vlaamse ontwerper ons eerder toe dat híj juist rust vindt in zĳn creatieve proces.

Matthĳs Baas van de Universiteit Amsterdam is een expert op het vlak van de effecten van emoties op de menselĳke psyche. Samen met collega’s toonde hĳ al in diverse studies de creatieve kracht van boosheid aan. Voordien konden we alleen beschikken over anekdotes over artiesten en uitvinders, en af en toe een losse bevinding van een onderzoeker. In 2008 publiceerde Baas een literatuurstudie die het instinctmatige aanvoelen ook empirisch-wetenschappelĳk onderbouwde. Zĳn uw resultaten sindsdien bevestigd? Matthĳs Baas: In een recente serie experimenten hebben we aangetoond dat boosheid in– derdaad tot meer creativiteit leidt dan bĳvoorbeeld verdriet of ‘neutrale’ stemmingen. Woede mobiliseert energie en activeert het individu. We hebben dit getest in diverse omstandigheden, die alle gericht waren op het genereren van ideeën en op creatieve inzichten. Matthijs Baas

Anger is a gift, yelled the unambiguously named Rage Against The Machine in the mid-90s. Hellraisers Metallica came out with the album St. Anger soon after–wards. Rage was seen as a creative force, a motor, a turbo jet for a constructive leap forward. The creative process – especially if it takes place in groups – is not always fun: opinions differ, insights clash, experiences contradict one another, and let’s not forget that there can also be violent explosions between egos. Between the start line and the end result there is usually a tortuous process of blood, sweat and tears. Read any biography, watch any documentary on creative group processes, and you almost always come across scenes of legendary conflict. Yet it is often precisely the fiercest battles that have given rise to the greatest creations. In the world of theatre and film, method acting is sometimes used. It is a technique in which the actor gets completely into his role, both on and off the set. Even offstage he is one with his character. Getting into the skin of the character that you are playing, day and night, with all the associated emotions and characteristics, is supposed to help make the role credible. This means that someone acting a villain may wallow in anger for days and weeks. Quintessential bad guy Marlon Brando raised the technique to an art form, but Louis de Funès also might never have risen to comparable heights without his temperamental nature. So far we have not even touched on the battles that take place in the minds of individuals, where storms can also rage. The ‘inner struggle’ that is so typical of artists is generally thought of as being highly debilitating, although the wife of one Flemish designer confided to us that he in fact finds peace in the creative process.

Matthijs Baas of the University of Amsterdam is an expert on the effects of emotions on the human psyche. Together with colleagues he has shown the creative power of anger in various studies. Previously all we had was anecdotes about artists and inventors, and occasionally a one-off finding from a researcher. Then in 2008 Baas published a literature review which gave an empirical, scientific foundation to the instinctive impression. Have your results been confirmed since? Matthijs Baas: In a recent series of experiments we demonstrated that anger does indeed lead to more creativity than, for example, sadness or ‘neutral’ moods. Anger mobilises energy and activates the individual. We tested this in various circumstances, all oriented towards generating ideas and creative insights.

“I WISH I’D MADE YOU ANGRY EARLIER.”

Sporters roepen soms boosheid op als een mentale ‘turbo’ ter voorbereiding van een grensverleggende prestatie. Zou je hetzelfde kunnen doen voor het creatieve proces? Het lĳkt wenselĳk om boosheid bĳ jezelf op te roepen, bĳvoorbeeld door naar een bepaalde soort van muziek te luisteren of door terug te denken aan een voorval waarbĳ je erg boos werd. Maar je moet wel beseffen dat het stimulerende effect relatief kort is en je snel vermoeid raakt. Boos zĳn kost veel energie en omdat deze energie beperkt voorhanden is, zie je dat de stimulerende effecten van boosheid na verloop van tĳd afnemen. Ook op andere domeinen werkt boosheid, maar het hangt wel af van de omstandigheden, van jezelf en van de anderen. In onze tests pakten boze personen de creatieve opdrachten minder systematisch en gestructureerd aan dan bĳvoorbeeld verdrietige mensen. Moet de woede uit jezelf komen of lukt het ook als iemand anders je boos maakt? Recent werd aangetoond dat mensen die op een boze manier feedback geven, ervoor zorgen dat de anderen vervolgens met creatievere ideeën komen. Dit effect treedt echter alleen op als de ontvangers ook bereid zĳn om de feedback te overwegen. Daarnaast weten we ook dat boosheid helpt bĳ onderhandelingen: als mensen boos zĳn op de inhoud van het bod van een ander – en niet op de persoon zelf! – dan behalen ze vaak betere onderhandelingsuitkomsten. Kan u een voorbeeld geven waar boosheid tot resultaat leidde? Van Steve Jobs is bekend dat hĳ geregeld woede-uitbarstingen had. Van Nobelprĳswinnaar Max Perutz is bekend dat hĳ zo boos werd dat een andere wetenschapper de theoretische structuur van de alphahelix had gevonden, dat hĳ – gesterkt door zĳn woede – het experiment bedacht waardoor het bestaan van deze structuur bewezen kon worden. Daarop zei zĳn chef: I wish I’d made you angry earlier. «

Athletes sometimes summon up anger as a mental ‘turbo drive’ to prepare for a groundbreaking performance. Could you do the same for the creative process? It seems desirable to put yourself into an angry state of mind, for example by listening to a certain kind of music or thinking back to an incident in which you were very angry. But you need to bear in mind that the stimulating effect is relatively short-term and you quickly become tired. Being angry takes a lot of energy, and since that energy is in limited supply, you find that the stimulatory effects of anger decrease over time. Anger also works in other domains, but it does depend on your circumstances and those of others. In our tests angry people approached the creative assignments in a less systematic and structured way than, for example, sad people. Does the anger have to come from yourself or does it also work when someone else makes you angry? Recently it was shown that people who give feedback angrily ensure that the other party then comes up with more creative ideas. However, this effect only occurs if the recipients are also prepared to consider the feedback. In addition, we also know that anger helps in negotiations: if people are angry with the content of the other person’s offer – and not with the person himor herself! – then they often achieve better negotiation outcomes. Can you give an example where anger led to results? Steve Jobs is known to have regularly had outbursts of rage. Nobel Prizewinner Max Perutz is known to have become so angry that another scientist had discovered the theoretical structure of the alpha-helix that – strengthened by his anger – he devised the experiment through which the existence of this structure could be proved. At which point his boss said: “I wish I’d made you angry earlier.”«

Kurt Vanbelleghem

VII Spamghetto, To Do

Gemakzucht leidt tot creativiteit en innovatie NodeBox maakt het leven van

de ontwerper gemakkelÄłker

Laziness leads to creativity and innovation NodeBox makes the designerâ&#x20AC;&#x2122;s life easier

Als ik merk hoe achteloos mĳn kinderen met hedendaagse technologie zoals gps, gsm en internet omgaan, dan sta je als ouder – opgegroeid zonder al die hulpmiddelen – toch even stil bĳ de toenemende gemakzucht in onze samenleving. Het voortdurende streven naar een vereenvoudigde omgang met de wereld en de daarin beschikbare informatie, heeft onze manier van oriënteren, communiceren en handelen volledig veranderd. Ik ben mĳ terdege bewust van de keerzĳde van de medaille, van onze afhankelĳkheid of zelfs verslaving aan dergelĳke technologie, maar hier concentreren we ons enkel op haar weldadige effect. Ontwikkelingen in de technologie hebben ook voor designers geleid tot een nieuwe context, waarbĳ zĳ nu beroep kunnen doen op een groot aanbod van hard- en software om hen te ondersteunen. Maar wat als die tools nu ook zelf inhouden zouden kunnen genereren, zelf zouden kunnen ontwerpen: wat zegt dat dan over de positie van de designer? Leidt gemakzucht tot het overbodig maken van jezelf? Vanuit deze gedachte voerde ik een gesprek met twee onderzoekers die grensverleggende software ontwikkelen voor vormgeneratie en datavisualisatie.

When I see how easily my children interact with modern technology, like GPS, mobile phones and internet, I can’t help wondering, as a parent – someone who grew up without all these gadgets – how lazy everyone is getting in today’s society. The constant pursuit of a simple way of dealing with the world and the information available in it has completely changed our way of orienting, communicating and doing things. I am well aware of the other side of the coin, of our dependence, even addiction to this technology, but let us here concentrate only on its benevolent effect. Developments in technology have also led to a new context for designers, in which they can now call on a huge range of hardware and software to help them. But what if these tools were now able to generate content, were now able to do the designing themselves: what would that say about the position of the designer? Does being lazy mean making yourself superfluous? It was with these thoughts in mind that I interviewed two researchers who have developed pioneering new form generation and data visualisation software.

Binnen de Experimental Media Research Group (www.emrg.be) van Sint Lucas Antwerpen hebben jullie NodeBox ontwikkeld: opensourcesoftware die ontwerpers en kunstenaars kunnen gebruiken voor vormgeneratie en datavisualisatie. Hoe en waarom ontstaat zo’n idee binnen een kunsthogeschool? Frederik De Bleser: In het kader van ons afstudeerproject in 2004 zĳn we begonnen met het ontwikkelen van een nieuw softwareplatform, enkel en alleen uit onvrede met bestaande applicaties zoals Photoshop en Illustrator. Onze grote frustratie kwam vooral voort uit het feit dat die software metaforen gebruikt voor instrumenten uit het verleden, zoals het penseeltje, het borsteltje, het sponsje enz. Op zich laten die programma’s dus enkel toe om te doen wat we vroeger reeds op analoge wĳze deden, zĳ het beter, sneller en preciezer. Een computer kan je echter ook als een nieuw werkinstrument gebruiken, om dingen te realiseren waarvoor er simpelweg geen analogieën uit het verleden bestaan. Als ik bĳvoorbeeld iets duizenden keren op een blad zou willen zetten, maar telkens een tikkeltje anders, dan vertrek ik daarvoor niet vanuit een analoge actie, want dat zou gewoon veel te veel werk zĳn. Een dergelĳke opdracht is echter op maat gemaakt van de computer. Voor een computer maakt het weinig uit of je het één keer wil, of duizend keer, of zelfs een miljoen keer. Dit was ons uitgangspunt en dit heeft geresulteerd in het NodeBox-programma: een krachtig gereedschap dat we oorspronkelĳk vooral voor productiedoeleinden hebben gebruikt.

In the Experimental Media Research Group (www.emrg.be) at Saint Lucas Antwerp you developed NodeBox: an open source software that designers and artists can use to generate form and visualise data. How and why does an idea like this arise within an arts college? Frederik De Bleser: As part of our graduation project in 2004, we started developing a new software platform, simply and solely through our dissatisfaction with existing applications like Photoshop and Illustrator. Our greatest frustration was that these software programs used metaphors for instruments from the past, such as the pencil, brush, sponge, etc. All these programs really let us do is the same thing we did by analogue means, only better, faster and more accurately. But you can also use the computer as a new instrument, to do things that are simply not analogous with anything from the past. For example, if I want to put something on the page thousands of times, but just a little differently every time, I don’t start from any kind of analogue action because that would just involve too much work. A task of this sort is made for the computer. The computer doesn’t care if you want to do something once or a thousand times, or even a million times. This was our starting point and it resulted in the NodeBox programme: a powerful tool that we originally used for production purposes.

Ik neem aan dat de ontwikkeling van de NodeBox-software procesmatig is verlopen, beïnvloed door steeds nieuwe uitdagingen en mogelĳkheden? Frederik De Bleser: Ons onderzoek is inderdaad in verschillende etappes verlopen. In het begin was het vooral toegespitst op het oplossen van productieproblemen. Neem nu een productcatalogus van meer dan 400 pagina’s in verschillende taalversies: om als ontwerper zoiets goed te kunnen beheren, kan je beter een systeem bedenken waardoor je niet elke pagina opnieuw moet lay-outen. De oplossing ligt voor de hand: koppel een database aan grafische software. Maar zoiets was in die tĳd, met de traditionele vormgevingssoftware, niet haalbaar. Vandaar dat we dan onze eigen software zĳn gaan schrĳven. Geleidelĳk aan zĳn we de computer in het vormgevingsproces beginnen betrekken. Het uitgangspunt is een script dat werkt als een recept, en telkens wanneer dat script wordt afgespeeld, krĳg je een variatie op hetzelfde. Een voorbeeldje hiervan is het Champ d’Action-logo op hun website, een van de NodeBox-realisaties. Als je op de website belandt, dan krĳg je telkens een variant van het logo te zien, maar nooit zal je hetzelfde beeld twee keer zien. Dat was een belangrĳke stap vooruit: de computer wordt niet meer als productietool ingezet, maar neemt een stuk van het ontwerpen op zich. Een volgende stap bestond erin om de computer in te zetten als ideeëngenerator. Is het mogelĳk om een computer niet alleen mee te laten denken over de vorm maar ook over de inhoud? In 2005 hebben we Prism ontwikkeld, met als doel om op basis van een willekeurig woord een kleurenpalet te bepalen. Het kleurenpalet voor appels ziet er bĳvoorbeeld frisgroen en rood uit. Hoe creëert een computer dan inhoud op basis van dergelĳke input? Lucas Nĳs: Wĳ gebruiken hiervoor het tekstuele deel van het internet als databank. Zo kunnen we ook output genereren voor concepten die niet visueel zĳn. Neem bĳvoorbeeld de emotie jaloezie: je kan daar geen foto van maken, maar op basis van een tekstuele analyse kan de computer wel een kleurenpalet genereren, in dit geval met combinaties van intens geel, intens groen en dieprood. Dat zĳn dan blĳkbaar de kleuren die mensen associëren met jaloezie. Door de implementatie van deze stap merkten we dat de computer meer kon dan enkel het vertalen van een bepaalde input naar een output, dat hĳ ook in staat was om die output zelf inhoud te geven. Soms kan de computer

I assume that the development of the NodeBox software was systematic, influenced by newer challenges and possibilities? Frederik De Bleser: Our research was indeed done in several phases. In the beginning, we concentrated on solving production problems. Take, for example, a product catalogue of more than 400 pages to be produced in different language versions: to get a good grip of something like this as a designer, it is best to devise a system in which you don’t have to redo the layout for every page. The solution is obvious: link a database to graphic software. But back then, this sort of thing wasn’t feasible with traditional design software. That’s why we wrote our own software. Gradually, we began to involve the computer in the design process. The starting point is a script that works like a recipe, and every time that script is run, you get a variation on the theme. A good example is Champ d’Action’s logo, one of our NodeBox realisations, on their website. When you visit the site, you always get a variant of the logo, but you will never see the same image twice. This was a significant step forward: the computer was no longer being used as a production tool, but took care of some of the design work. The next step consisted of using the computer as an idea generator. Would it be possible to get the computer to think not just about form, but about content too? In 2005, we developed Prism, which was designed to generate a colour palette for any random word. The colour palette for apples, for example, is fresh green and red. So how does a computer create content from input of this sort? Lucas Nijs: We use the textual part of the internet as a database. This lets us generate output for concepts that are not visual. Take, for example, the emotion of jealousy: you can’t photograph it, but on the basis of a textual analysis, the computer can generate a colour palette, in this case combinations of intense yellow, intense green and deep red. It appears that these are the colours people associate with jealousy. By implementing this step, we noticed that the computer could do more than just translate given input to output, that it was also capable of endowing that output with content. Sometimes the computer can really surprise you. Like when we put in the word ‘panther’; we didn’t get the colour black, which we were expecting, but pink, as in The Pink Panther. At times like this you notice the importance of this study of generative design and art: the computer appears capable of showing things that you didn’t programme in advance.

Prism, Tom De Smedt & Frederik De Bleser

je ook echt verrassen. Toen we bĳvoorbeeld het woord ‘panter’ als input gaven, kregen we niet het verwachte zwart als resultaat, maar wel roze, als in The Pink Panther. Op zulke momenten merk je het belang van dit onderzoek naar generatieve vormgeving en kunst: de computer blĳkt in staat te zĳn om dingen te tonen die je vooraf niet hebt geprogrammeerd. Is een computer dan in staat om zelf inhoud aan te leveren? Frederik De Bleser: Absoluut, daar zĳn we dan ook in een volgende fase naartoe geëvolueerd. We hebben een algoritme geschreven dat we de naam Hopkins-generator [naar kunstcriticus David Hopkins, red.] hebben meegegeven, met als doel om kunstkritiek te genereren. Het komt erop neer dat je een discours uitbouwt op basis van de woordenschat en syntaxis van een kunstcriticus. Op basis hiervan kan het algoritme eindeloos veel kunstkritische teksten genereren, waarvan hier een klein citaat: This morally ambiguous work here becomes the embodiment of unsublimated creative energy. But such concerns are socially decentered. This situation, symbolically, prefigures rhetorical strategy. The reorientation of art history here breeds a kind of puritan iconophobia. Alhoewel het inderdaad aanvoelt als een kunstkritische reflectie, blĳkt die tekst geen echte betekenis weer te geven? Lucas Nĳs: Op de Flesch leesbaarheidstest scoorden onze teksten 0%, wat ook de bedoeling van het algoritme was. Een normale tekst, te begrĳpen door een achtjarige, scoort op die test ongeveer 80%. Maar toen we een bestaande tekst van een kunstenares door dezelfde test draaiden, scoorde die niet hoger dan 2%, wat betekent dat de auteur eigenlĳk ook niet begrĳpt waar het over gaat. We hebben bĳ wĳze van test eens een computergegenereerde tekst ingezonden voor een lezing. Het was een ‘fictieve’ tekst over typografie. En die is aanvaard. We werden op het congres uitgenodigd, maar niemand wist waar het eigenlĳk over ging, zelfs wĳ niet. Het bevestigt het vermoeden dat mensen zwĳgen als ze iets niet begrĳpen. Als computers inhouden kunnen genereren, dan roept dit natuurlĳk heel wat vragen op over authenticiteit, creativiteit en auteurschap? Frederik De Bleser: De generatieve output overstĳgt als het ware de vraag omtrent het auteurschap. Ik kan wel zeggen dat ík dit gemaakt

Is a computer capable of delivering content itself then? Frederik De Bleser: Absolutely, this is something that we evolved towards in the second phase. We wrote an algorithm that we named the Hopkinsgenerator [Editor: after the art critic David Hopkins] with the aim of generating art criticism. It is all about building up a discourse based on the vocabulary and syntax used by an art critic. On this basis, the algorithm can generate endless art-critical texts, an example of which we give below: This morally ambiguous work here becomes the embodiment of unsublimated creative energy. But such concerns are socially decentered. This situation, symbolically, prefigures rhetorical strategy. The reorientation of art history here breeds a kind of puritan iconophobia. It does sound like the thoughts of an art critic; does it actually have any real meaning? Lucas Nijs: The Flesch reading ease test scored our texts at 0%, and that was the whole point of the algorithm. A normal text, which can be understood by an eight-year-old, scores about 80%. But when we ran an existing text by an artist through the same test, it scored no higher than 2%, meaning that the author doesn’t actually understand what the text is about. By way of a test, we sent in a computer generated text for a reading. It was a ‘fictitious’ text on typography. And it was accepted. We were invited to the congress, but nobody actually knew what it was about, not even us. This confirms the suspicion that people keep quiet if they don’t understand something. If computers can generate content, this raises a lot of questions about authenticity, creativity and authoring, doesn’t it? Frederik De Bleser: The generative output exceeds, as it were, demand for authorship. What I can say is that I made this, but, on the other hand, I had nothing to do with making it. As a user, you can say how much control you want and specify the parameters within which a script is generated, but in some sense your say stops there. As with the art-critical texts, we started generating poetry, and I can assure you that some of the results are astounding. Some of the poems really are capable of evoking a mood and expressing complex emotions. And yet, we have contributed nothing to the content. You can let the script run endlessly and the computer will keep generating poetry endlessly. You get the same results with designs for logos. The computer generates tens of thousands in a few seconds. As the designer, you are no longer the actual inventor of the specific end result, but you are still making the choices.

heb, maar anderzĳds heb ik er ook weer niets mee te maken. Als gebruiker kan je aangeven hoeveel controle je wil en binnen welke parameters je een script wil laten uitvoeren, maar daar stopt in zekere zin ook je inspraak. Op dezelfde wĳze als met de kunstkritische teksten zĳn we ook poëzie gaan genereren en ik kan je verzekeren dat sommige resultaten van verbluffende kwaliteit zĳn. Sommige gedichten zĳn echt wel in staat om een stemming op te roepen en bepaalde complexe emoties te vertalen. Toch hebben wĳ er inhoudelĳk niets aan bĳgedragen. Je kan het script eindeloos laten doorlopen en de computer zal eindeloos gedichten blĳven genereren. Dezelfde resultaten kan je eveneens bereiken met het ontwerpen van logo’s. De computer genereert er tienduizenden op enkele seconden. Je bent dan als ontwerper niet meer de feitelĳke uitvoerder van het concrete eindresultaat, maar je maakt wel nog de keuzes. Naast het gebruik van NodeBox als instrument voor het eindeloos genereren van vormen en inhouden, zĳn jullie de laatste tĳd ook meer gaan inzetten op het visualiseren van data. Frederik De Bleser: De hierboven beschreven projecten zĳn experimenten, bedoeld om de grenzen af te tasten van de computer als ontwerpinstrument. Wanneer je binnen die context over de verwerking en visualisatie van data gaat praten, wordt het bĳzonder interessant. In onze hedendaagse maatschappĳ worden er enorme hoeveelheden data geproduceerd en er blĳft ook voortdurend informatie bĳkomen. Je wil daar als vormgever natuurlĳk ook betekenis aan geven, je wil de data verstaanbaar maken. En dan kom je in het gebied van datavisualisatie. Ik denk dat computers daarin een grotere rol zouden kunnen spelen. Datavisualisatie is dus een methode waarbĳ je gegevens met behulp van een computer in een vorm kunt gieten zodat grote hoeveelheden informatie in één oogopslag begrĳpelĳk worden gemaakt? Lucas Nĳs: Dat is inderdaad één van de zaken die we met NodeBox kunnen realiseren. Een mooi voorbeeld hiervan groeide tĳdens een workshop aan de Aalto Universiteit in Helsinki: een student wilde de meest populaire Finse achternamen visualiseren. Hĳ koppelde de database van het Finse bevolkingsregister aan de NodeBox-software en via de output presenteer je op een zeer visuele manier bepaalde gegevens die je onmogelĳk zou kunnen aflezen uit ellenlange lĳsten. Een andere mooie toepassing is Spamghetto. Spamghetto werd gemaakt door studio ToDo in Turĳn en is een visualisatie van alle spamberichten die ze op kantoor binnenkregen. Op basis van die spam hebben ze een bĳna eindeloos behangpapier gemaakt. Het is een mooi voorbeeld van hoe je NodeBox kan gebruiken om massa’s informatie – of non-informatie in dit geval – te visualiseren. NodeBox is een heel gebruiksvriendelĳke tool waarmee je onoverzichtelĳke hoeveelheden data, toch kan vormgeven. Wat is de waarde van dergelĳke realisaties over vĳf jaar, als de technologie alweer zoveel verder geëvolueerd zal zĳn? Frederik De Bleser: Ons onderzoek is er niet per se om bepaalde resultaten te genereren, maar om software te ontwikkelen die anderen ook kunnen gebruiken. En die software willen we eigenlĳk nuttig maken voor iedereen. Onze workshops draaien dus ook niet om de concrete resultaten die eruit voortkomen. Alhoewel het bĳzonder interessant is om laten zien waartoe NodeBox in staat is, is het ons voornamelĳk te doen om het verbeteren van de achterliggende processen. NodeBox versie 1 bestond louter uit code, maar wanneer mensen een syntax error tegenkwamen, dan blokkeerden ze. Dat was dus een beperking, terwĳl het net onze bedoeling was om de kracht van computers voor iedereen toegankelĳk te maken. NodeBox 2 gebruikte daarom een grafische gebruikersinterface die gebaseerd is op blokjes of ‘knopen’, op nodes. Die nodes kan je op een heel eenvoudige manier aan elkaar schakelen tot een geheel. Zo bouw je snel een netwerk op dat meer is dan de som van de delen. De deeltjes zelf kunnen heel simpel zĳn, maar door ze te combineren krĳg je geavanceerde netwerken die scripts genereren. NodeBox 3, nu nog in een testfase, gaat nog een stuk verder op deze ingeslagen weg. Het grote verschil met de vorige versie is dat je in NodeBox 3 vanuit lĳstjes van gegroepeerde data kan vertrekken. Jullie opereren specifiek als onderzoekers binnen een academische context. Frederik De Bleser: De centrale vraag die ik mĳ als onderzoeker stel, is wat de impact is van generatieve software op vormgeving en hoe we met de ontwikkeling van NodeBox die impact

Besides using the NodeBox as an instrument for endlessly generating forms and contents, you have recently concentrated on the visualisation of data. Frederik De Bleser: The projects described above are experiments, designed to explore the limits of the computer as a design tool. Talking about the processing and visualisation of data in this context is particularly interesting. Our modernday society generates enormous quantities of data and information is continuously being added. As a designer, you set out to attach meaning to this, to make your data understandable. And this brings you into the realm of data visualisation. I think that computers could play a bigger role in this. Is data visualisation the method by which computers present data in a form that you can see, so that large amounts of data become more understandable at a glance? Lucas Nijs: This is certainly one of the things that we can achieve with NodeBox. A nice example of this came out during a workshop at the Aalto University in Helsinki: a student wanted to visualise the most popular Finnish surnames. He linked the Finnish population register database to the NodeBox software and through the output obtained, you can, in a very visual manner, present the sort of information you would not be able to derive immediately from interminable lists. Another nice example is Spamghetto. Spamghetto was created by the ToDo studio in Turin and is a visualisation of all the spam messages that came into the office. They were able to make a virtually infinite roll of wallpaper from the spam. This is a fine

NodeBox 3 (links) visualisatie Finse voornamen, workshop Aalto Universiteit Helsinki

example of how to use NodeBox to visualise masses of information, or in this case non-information. NodeBox is a very user-friendly tool that can be used to lend form to copious amounts of complex data. What will be the value of realisations like this in another five years, when the technology has again evolved so much further? Frederik De Bleser: Our research is not about generating certain results per se, but about developing software that other people can use. And we actually want that software to be of use to everyone. That means that our workshops are not really about any of the particular results that emerge from them. Though it is very interesting to show what NodeBox is capable of, our main task is to improve the underlying processes. NodeBox version 1 consisted of pure code, but when people encountered a syntax error, they froze. That was a limitation we had to overcome, because our intention had been to open the power of computers to everyone. NodeBox 2, then, used a graphic user interface based on nodes. These nodes can be very easily linked together to form a whole. This allows you to very quickly build a network that is greater than the sum of the parts. The parts themselves can be very simple, but you can get advanced networks that generate scripts by combining these parts. NodeBox 3, which is now in testing, goes another step down this road. The big difference between it and the previous version is that NodeBox 3 allows you to use lists of grouped data. You work specifically as researchers, in an academic context. Frederik De Bleser: The key question I ask myself, as a researcher, is how does generative software impact design and how we can increase that impact through our development of NodeBox? I believe that with new tools, you can prompt designers to think about things in different ways, to generate ideas other than those that have been realised so far in Illustrator, InDesign or Photoshop. So for me it is not just about NodeBox, but about the usefulness of generative software in general. There is a growing appreciation of this type of software, but at the same time designers still tend to shy away from it because they associate it with programming in code. When presenting them with the latest version of NodeBox, we note immediately that we are providing a tool that enables them to take that step in an easy way. We are able to show them that it is no more difficult than learning how to use the traditional software packages. In the end, it is all about democratising the tools with which data can be visualised. So how does generative software make life easier? How is it useful for graphic designers or designers in general? Lucas Nijs: Well, our software is particularly useful, for example, if an assignment involves a component in which certain things have to be done multiple times. Frederik De Bleser: I think that as a designer or artist you are always looking for something better in any case, for better ideas and better tools, and to make yourself better too. Do you, as a creative being, really want to waste your time on boring production processes in which the same action has to be constantly repeated and varied? Generative software allows a designer to spend more of his or her time actually being creative.«

kunnen vergroten. Ik geloof dat je met nieuwe tools vormgevers kunt aanzetten om op andere manieren te gaan denken, om andere ideeën te genereren dan tot nu gerealiseerd worden in Illustrator, Indesign of Photoshop. Het gaat mĳ daarbĳ niet alleen over NodeBox, maar over het nut van generatieve software in het algemeen. Er is groeiende appreciatie voor dergelĳke software, maar tegelĳkertĳd zĳn designers nog altĳd bang, omdat ze het associëren met programmeren in code. Als we ze de nieuwste versie van NodeBox voorstellen, dan merk je onmiddellĳk dat we ze daarmee een tool aanbieden die hen in staat stelt om op een eenvoudige manier de stap te zetten. We kunnen hen aantonen dat het niet moeilĳker is dan het aanleren van de traditionele softwarepakketten. Het gaat uiteindelĳk om het democratiseren van tools die data kunnen visualiseren. Hoe kan generatieve software dan het leven aangenamer maken? Wat is het nut ervan voor grafisch ontwerpers of voor designers in het algemeen? Lucas Nĳs: Onze software is bĳvoorbeeld bĳzonder nuttig als er in een opdracht een component aanwezig is waarbĳ bepaalde dingen meerdere keren uitgevoerd moeten worden. Frederik De Bleser: Ik denk dat je als vormgever of als kunstenaar sowieso steeds op zoek bent naar iets beter, naar betere ideeën en tools, maar ook naar het verbeteren van jezelf. Je wil als creatieveling je tĳd toch niet verspillen met saaie productieprocessen waarin dezelfde handeling voortdurend herhaald en gevarieerd moet worden? Generatieve software laat een ontwerper toe om echt creatief bezig te kunnen zĳn.« NodeBox is een gratis softwarepakket dat je kan downloaden op www.nodebox.net. Op die website vind je ook een uitgebreide

NodeBox is a free software package that you can download from www.nodebox.net. The website also has a comprehensive

handleiding en een galerĳ met de resultaten van

manual and a gallery of the results of the various experiments and workshops.

de verschillende experimenten en workshops.

Christian Oosterlinck

Design Week Milaan 2012 Design Week Milan 2012

51 jaar design in Milaan in 51 beelden 51 years of design in Milan in 51 images

Belgium is Design, Triennale di Milano Belgium is Design is een samenwerking van Design Vlaanderen met Wallonie-Bruxelles Design/Mode en Brussels Invest & Export. Vorig jaar werd de Belgische presentatie gebracht in de Pinacoteca di Brera, maar nu werd er gekozen voor een mogelĳks nog prestigieuzere locatie: het designmuseum van Milaan, de Triennale. Het is een toplocatie waar tĳdens één week meer dan 100 000 bezoekers langskomen. Werken van 25 ontwerpers werden geselecteerd rond het thema Perspectives. Wat is de toekomst voor de huidige ontwerper? Welke uitdagingen wachten ons? Wat brengt de toekomst? In een verzameling van prototypes, producten, diensten, projecten en systemen, stelt Perspectives intrigerende, doordachte en speelse referentiepunten voor, die ons doen nadenken over de invloed en impact van design op het dagelĳkse leven. Na de oprichting van het Designplatform Vlaanderen is het bezoek van minister-president Kris Peeters aan Milaan een nieuw bewĳs dat Vlaanderen volop de designkaart trekt. Na een designdiner op maandag bezocht hĳ op dinsdag verschillende beursstands van Vlaamse bedrĳven en opende hĳ officieel Perspectives [1]. In de Triennale waren we trouwens niet de enige Belgische aanwezigen. Objet Préféré van Fabrica was er te zien, een samenwerking met Grand-Hornu Images [2]. En aan de ingang werden onder het thema Insalata Belga hapjes geserveerd vanuit een caravan ontworpen door Xavier Lust, een Brussels initiatief [3]. We bevonden ons trouwens in goed internationaal gezelschap in de Triennale met bedrĳven als Abet Laminati en de Liquidkristal-installatie van Ross Lovegrove voor Lasvit [4].

02 03 04 05 06

Claire Tillekaerts, gedelegeerd bestuurder van Flanders Investment & Trade, Kris Peeters, Vlaams minister-president en Johan Valcke, directeur van Design Vlaanderen / Claire Tillekaerts, CEO Flanders Investment & Trade, Kris Peeters, Minister-President of Flanders and Johan Valcke, director Design Flanders Foto: Barbara Tieleman Foto: Gustavo Millon/Fabrica © Xavier Lust Foto: Simona Cupoli Mathieu Lehanneur voor/for Objecten, States. Foto: Julien Renault Jean-François D’Or voor/for Reflect+/Deknudt, Elisabeth. Foto © P. Verplancke

02 03

05 04 43

Salone del Mobile De Salone del Mobile op Rho is en blĳft de place to be voor vele bedrĳven. Extremis toonde in première de Marina-collectie: een lange tafel met bĳhorende banken. Deze keer niet van de hand van Dirk Wynants maar van Bruno Fattorini [15]. Bĳ Tribù zagen we de prototypes van de Branch, een ontwerp van studio Lievore Altherr Molina [16]. Manutti, dat tot voor enkele jaren onder de naam Four Seasons op de markt was, pakte uit met Jean-Luc Moerman, maar we keken vooral naar Mood, een eerste ontwerp van Gerd Couckhuyt voor Manutti [17]. Bĳ de tuinmeubelen sluiten we af met Royal Botania. Hun nieuwste collectie hadden ze al op Maison & Objet gelanceerd, maar toch enige aandacht voor hun Red Label XQI [18]. Casalis pakte uit met nieuwe ontwerpen van Aleksandra Gaca in de Slumber-reeks: een 3d-isolerende muurbekleding en kussens in hetzelfde rekbare textiel [19]. Bĳ Indera zagen we de Vida van Wim Segers en de Lazy Sunday, ontworpen door Stefan Schöning [20]. Natuurlĳk zĳn heel wat grote namen uit de internationale designwereld aanwezig op de beurs. Talk of the town was de samenwerking van rocklegende Lenny Kravitz met Philippe Starck voor Kartell, maar ook Comback van Patricia Urquiola mag in de Kartell-collectie gezien worden [21]. De stoel en tafel Mia van Jean Nouvel waren oorspronkelĳk bedoeld voor het restaurant van een nieuw designcentrum in Montpellier, maar worden nu uitgebracht bĳ EMU [22].

07 08

09 10

11 12 13 14 15 16

Sylvain Willenz voor/for Stattman Neue Moebel, Profile Chair. © Stattman Neue Moebel 51N4E, Chevalier-Masson & Julie Vandenbroucke, Lichtbed. Foto: Filip Dujardin Michaël Bihain, Diaphragm. Foto: Anthony Graci Alain Gilles voor/for O’Sun, Nomad Portable Solar Lamp. © Alain Gilles Danny Venlet voor/for AGC, Luminous Touch. © Danny Venlet Maarten De Ceulaer, Mutation Series. Foto: Nicolas Neefs D’hanis & Lachaert, Changed Values. © D’hanis & Lachaert Kaspar Hamacher, Stein No. 1. Foto: Jonas Löllmann © Extremis © Tribu

10 11 08

Belgium is Design, Triennale di Milano Belgium is Design is a collaboration between Design Flanders with WallonieBruxelles Design/Mode and Brussels Invest & Export. Last year the Belgian presentation was held in the Pinacoteca di Brera, but a location that is possibly even more prestigious has now been chosen: the design museum of Milan, the Triennale. It is a major location visited by more than 100,000 people in one week. Works by 25 designers were selected on the theme of Perspectives. What is the future for today’s designer? What challenges await us? What will the future bring? In a collection of prototypes, products, services, projects and systems, Perspectives presents intriguing, thoughtful and playful reference points that make us think about the influence and impact of design on daily life. After the establishment of Flanders Design Platform, the visit of MinisterPresident Kris Peeters to Milan is further evidence that Flanders is firmly committed to design. After a design dinner on Monday, he visited various Flemish companies’ stands and officially opened Perspectives [1] on Tuesday. As it happens, we were not the only Belgians at the Triennale. Objet Préféré by Fabrica was there, a collaboration with GrandHornu Images [2]. And at the entrance snacks were served under the banner Insalata Belga from a caravan designed by Xavier Lust, a Brussels’ initiative [3]. Furthermore, we were in good international company at the Triennale with companies such as Abet Laminati and the Liquidkristal installation of Ross Lovegrove for Lasvit [4].







  45

Edra pakte uit met Bois de Rose, een kast met een knipoog naar een piano, van hun eigen art director Massimo Morozzi [23]. Martino Gamper ontwiep een mooie Vigna-reeks voor Magis [24]. Casamania gaf de jonge Franse studio Les M (Céline Merhand en Anais Morel) een kans met Collerette, een poef met bĳhorend deken voor de koude dagen [25]. Traditioneel veel kleur bĳ DEDON met de Fedra van Lorenza Bozzoli [26]. De Salone Satellite is voorbehouden aan jong talent, al werden er ter gelegenheid van de 15de editie enkele gekende namen uitgenodigd, zoals Big-Game, het Zwitserse collectief met de Belg Elric Petit. Het collectief stelde onder andere Pen voor [27]. Wallonie-Bruxelles Design/Mode pakte ook dit jaar weer uit met enkele nieuwe namen: tien ontwerpers waarvan de meesten zich voor de eerste keer op een internationaal podium presenteerden, zoals Pascal Breucker met zĳn collectie lampen [28], Laure Kasiers met het Feuille-tapĳt [29], Unu Studio (Jean-Baptiste Goetgheluck) met de Plica[30] en Rad Product met Archi Desk en Birdy Projekt [31]. Addict Creative Lab was eveneens aanwezig, met onder andere resultaten uit hun TouristLab, een project in samenwerking met Toerisme Vlaanderen [32]. Heel mooi is in elk geval de Shell van Bradley Bowers voor Studio PLZ DNT TCH, een ‘ligschelp’ [33]. Het meest opvallend was het project Hydro-Fold van student Christophe Guberan. Via een ordinaire inkjetprinter waar-van de inkt vervangen werd door water, wordt speciaal papier bedrukt en krĳgt het zo vanzelf een origami-achtige vorm [34].

21 18

17 18 19 20 21 22 23 24 25 26

Salone del Mobile The Salone del Mobile at Rho is and remains the place to be for many companies. Extremis pre miered the Marina collection: a long table with benches. This time not by Dirk Wynants, but by Bruno Fattorini [15]. At Tribù we saw the prototypes of the Branch, a design by studio Lievore Altherr Molina [16]. Manutti, which until a few years ago was on the market under the name Four Seasons, introduced JeanLuc Moerman, but we were mainly interested in Mood, the first design by Gerd Couckhuyt [17] for Manutti. We ended in garden furniture with Royal Botania. They had already launched their latest collection at Maison & Objet, but still some attention for their Red Label XQI [18]. Casalis unveiled new designs by Aleksandra Gaca in the Slumber series: a 3D insulating wall covering and cushions in the same stretchy textile [19]. At Indera we saw the Vida by Wim Segers and the Lazy Sunday, designed by Stefan Schöning [20]. Naturally, plenty of big names from the international design world were present at the fair. Talk of the town was the collaboration between rock legend Lenny Kravitz and Philippe Starck for Kartell, but Comback by Patricia Urquiola can also be seen in the Kartell collection [21]. The chair and table Mia by Jean Nouvel were originally intended for the restaurant of a new design centre in Montpellier, but are now being released by EMU [22]. Edra unveiled Bois de Rose, a box with a nod to a piano, by their own art director, Massimo Morozzi [23]. Martino Gamper designed a beautiful Vigna series for Magis [24]. Casamania gave the young French studio Les M (Céline Merhand and Anais Morel) a chance with Collerette, an ottoman and matching throw for cold days [25]. Traditionally lots of colour at DEDON with the Fedra by Lorenza Bozzoli [26].











Zona Tortona Jaren geleden ontstond er tĳdens de meubelbeurs ook een off-parcours in de binnenstad van Milaan, de zogenaamde Zona Tortona. Vorig jaar waren er organisatorische problemen, maar de stad Milaan doet inspanningen om de zone te doen herleven. Nu zien we er nog een massa kleine presentaties, maar verder ook Established & Sons, Poltrona Frau, de showrooms van Moooi, Linteloo en Modular. Het Franse VIA, een organisatie voor de promotie van design, bracht een immense groepsstand met ruimte voor ontwerpers, producenten en speciale projecten. Veel aandacht ging naar Parades van Mathilde Bretillot [35]. Het Nederlandse Tuttobene had ook internationale gasten zoals Studio Appetit van Ido Garini, een in Israel geboren food designer, maar momenteel in de Verenigde Staten werkzaam, met een geheel eigen collectie accessoires [36]. We waren onder de indruk van installaties van Canon en Cristalplant. Bĳ Foscarini werd de verlichting in een hoekje gedreven en vervangen door een indrukwekkende videopresentatie, een concept van Vicente García Jiménez met videowerk van Massimo Gardone [37]. Heel mooi was ook de stoelenpresentatie van het Duitse Kusch+Co [38]. Of wat te denken van de Shaping Silestone-keuken van de gebroeders Campana, gebaseerd op het principe van het Zwitserse

27 28 29 30 31 32 33 34 35 36

28 31

The Salone Satellite is reserved for young talent, although one or two familiar names were invited on the occasion of the 15th edition, such as BigGame, the Swiss collective with the Belgian, Elric Petit. Among other things, the collective presented Pen [27]. WallonieBruxelles Design/Mode introduced one or two new names again this year: ten designers, most of whom were presenting for the first time on an international stage, such as Pascal Breucker with his collection of lamps [28], Laure Kasiers with the Feuille rug [29], Unu Studio (JeanBaptiste Goetgheluck) with the Plica [30] and Rad Product with Archi Desk and Birdy Projekt [31]. Addict Creative Lab was also present, with, among other things, results from their TouristLab, a project in collaboration with Tourism Flanders [32]. Very attractive in any event is the Shell by Bradley Bowers for Studio PLZ DNT TCH, a ‘reclining shell’ [33]. The most striking was the project Hydro-Fold by student Christophe Guberan. Via an ordinary inkjet printer in which the ink was replaced by water, special paper is printed and takes on an origamilike shape [34].

Zona Tortona Years ago during the furniture fair an offtrail grew up in the centre of Milan, the socalled Zona Tortona. Last year there were organisational problems, but the city of Milan is making an effort to revive the area. Now we are still seeing a mass of small presentations there, along with Established & Sons, Poltrona Frau, the showrooms of Moooi, Linteloo and Modular. The French VIA, an organisation for the promotion of design, brought a massive group stand with space for designers, producers and special







  49

zakmes [39]? Helemaal geen grote naam, maar minstens even indrukwekkend is het straatmeubilair City Alphabet van Piotr Welniak en Michal Bartkowiak, op een Poolse groepsstand [40]. Aan de ingang van de Superstudio is er het Turkse Thus Spoke the Marble, met enorme marmeren installaties van Werner Aisslinger, Alfredo Häberli, Richard Hutten, James Irvine e.a. [41]. Bedoeling is dat deze expo nog internationaal zal rondreizen.

Ventura Lambrate Sinds drie jaar is deze wĳk aan de rand van de stad een nieuwe trekpleister geworden. Z33 is er al sinds het begin aanwezig. Dit jaar toonden ze een preview van The Machine, de tentoonstelling die vanaf juni te zien is in C-Mine in Genk. De tento voert een onderzoek naar nieuwe systemen en materialen, tégen de massaconsumptie. Bĳ Z33 geen Belgische designers deze keer, maar wel de Fransen Thomas Maincent [42] en Thomas Vailly, en de Koreaans-Nederlandse Joong Han Lee. Maar niet getreurd: Atelier Belge, opgericht door Deevie Vermetten, was ook voor de eerste keer in Milaan [43]. Bĳ het jonge Duitse label Stattmann Neue Möbel was er nieuw werk van Marina Bautier, Unit Shelf [44], en van Sylvain Willenz.

37 38 39 40 41 42 43 44 45

Foto: Johan Valcke © Kusch & Co © Cosentino © Piotr Wełniak & Michal Bartkowiak Foto: Franco Chimenti Foto: Vincent van Gurp © Atelier Belge © Marina Bautier © Paradise – Royal College of Art

37 41

projects. Parades by Mathilde Bretillot [35] received a great deal of attention. The Dutch Tuttobene also had international guests such as Studio Appetit by Ido Garini, a food designer born in Israel but currently working in the USA, with a unique collection of accessories [36]. We were impressed by installations by Canon and Cristalplant. At Foscarini the lighting was pushed into a corner and replaced by an impressive video presentation, a concept of Vicente García Jiménez with video work by Massimo Gardone [37]. The chairs presentation of the German Kusch+Co [38] was also wonderful. Or what about the Shaping Silestone kitchen by the Campana brothers, based on the principle of the Swiss pocket knife [39]? By no means a big name, but at least as impressive is the street furniture City Alphabet by Piotr Welniak and Michal Bartkowiak, on a Polish group stand [40]. At the entrance to the Superstudio is the Turkish Thus Spoke the Marble, with huge marble installations by Werner Aisslinger, Alfredo Häberli, Richard Hutten, James Irvine and others [41]. The intention is for this expo to tour internationally.

Ventura Lambrate For the past three years this district on the edge of the city has been a new attraction. Z33 has been there since the beginning. This year they gave a preview of The Machine, the exhibition that can be seen from June in CMine in Genk. The exhibition is carrying out a study into new systems and materials, against mass consumption. No Belgian designers this time at Z33, but the Frenchmen Thomas Maincent [42] and Thomas Vailly, and the KoreanDutch Joong Han Lee. But not to worry:









Er waren heel wat designscholen aanwezig in Lambrate, maar de grootste presentatie werd toch gebracht door het Royal College of Art, met als thema Paradise. Opvallend was het werk van Silo Studio [45]. Ook Ikea was hier te vinden met de PS-collectie, een herinterpretatie van modellen uit de jaren 60 [46].

Centro Storico In het stadcentrum zĳn heel wat flagship stores te vinden van de Italiaanse producenten. De Brera-wĳk, die de jongste jaren almaar prominenter aanwezig was, leek dit jaar wat minder in de belangstelling te staan. Al was er natuurlĳk wel nog de Moroso-winkel, dit jaar met een Oosterse presentatie: The Way of the Water Dragon. Aan de rand van Brera vinden we Skitsch, met onder andere het Paradise-bĳzettafeltje van Stefan Schöning [47]. Quinze & Milan waren te vinden in het Museo Nazionale della Scienza e della Tecnologia met de Quartz-stoelen [48]. In de Samsonite Store werd de Firelite gelanceerd, een nieuwe lĳn die volgt op de Cubelite en de Cosmolite, eveneens ontworpen door Erik Sĳmons [49]. In het Palazzo Clerici werden 20 bestaande en onbestaande bedrĳven gepresenteerd door Droog Design, onder de naam Material Matters – A future furniture fair [50]: nieuwe bedrĳfsmodellen worden onderzocht voor een nieuwe wereld. Dit kaderde in de Domus Open Design Archipelago, The Future of the Making, een onderzoek naar de toekomst van design, waar we ook de Mod-Bike van Thomas Lommee en Jo van Bostraeten konden zien [51].

46 47 48 49 50 51

Atelier Belge, established by Deevie Vermetten, was also in Milan for the first time [43]. At the young German label Stattmann Neue Möbel there was new work by Marina Bautier, Unit Shelf [44], and by Sylvain Willenz. A great many design schools were present in Lambrate, but the largest presentation was by the Royal College of Art, on the subject of Paradise. The work of Silo Studio [45] was striking. Even Ikea was there with the PS collection, a reinterpretation of models from the 1960s [46].

Centro Storico In the city centre can be found many of the Italian producers’ flagship stores. The Brera district, which had become increasingly prominent in recent times, seemed a little less in the spotlight this year. Although there was naturally still the Moroso store, this year with an Eastern presentation: The Way of the Water Dragon. On the edge of Brera we find Skitsch, with, among other things, the Paradise side table by Stefan Schöning [47]. Quinze & Milan could be found in the Museo Nazionale della Scienza e della Tecnologia with the Quartz chairs [48]. In the Samsonite Store the Firelite was launched, a new line following on from the Cubelite and the Cosmolite, also designed by Erik Sijmons [49]. In the Palazzo Clerici, 20 existing and nonexistent companies were presented by Droog Design, under the name Material Matters - A future furniture fair [50]: new company models are investigated for a new world. This was part of the Domus Open Design Archipelago, The Future of the Making, a study into the future of design, where we could also see the Mod-Bike by Thomas Lommee and Jo van Bostraeten [51].



 



 53

Sinds 1 februari 2012 staat Marie Pok aan het hoofd van GrandHornu Images, het museum voor design en toegepaste kunst nabĳ Bergen. Ze volgt Françoise Foulon op, die er sinds 1984 de artistieke leiding in handen had. Foulon slaagde erin om van de mĳnsite, gelegen in het hart van de Borinage, één van de meest toonaangevende musea van het land te maken. Ze was het creatieve brein achter groots opgezette overzichtstentoonstellingen (Xavier Lust, Matali Crasset), achter vruchtbare samenwerkingsverbanden (Design Museum Gent, Design Vlaanderen) en originele tentoonstellingsconcepten (Fabrica – Objet Préféré, Le Fabuleux Destin du Quotidien). Vandaag geeft ze de fakkel door. Een loodzware erfenis of een nieuw begin? We vroegen het aan nieuwbakken directrice Marie Pok, onder het imposante industriële gewelf van haar nieuwe werkplek.

of Grand-Hornu Images

An interview with Marie Pok, director

Design museum with character

van Grand-Hornu Images

Een gesprek met Marie Pok, directrice

Designmuseum met karakter

G H

Marie Pok has been head of Grand-Hornu Images, the design and applied arts museum near Bergen, since 1 February 2012. She succeeded Françoise Foulon, who had been appointed artistic director there in 1984. Foulon had managed to turn this mine site in the heart of the Borinage into one of the country’s most prominent museums. Hers was the creative mind behind large-scale retrospective exhibitions (Xavier Lust, Matali Crasset), productive partnerships (Design Museum Ghent, Design Flanders) and original exhibition concepts (Fabrica – Objet Préféré, Le Fabuleux Destin du Quotidien). Today, she is handing on the torch. A hard act to follow or a new beginning? This is what we asked newly appointed director Marie Pok, under the imposing industrial vaulting of her new place of work.

Eva Coudyzer / foto’s: Michael De Lausnay

Grand-Hornu is een prachtige locatie met imposante tentoonstellingsruimten. Het moet een plezier zĳn om hier te mogen werken. Jazeker. Dat is grotendeels te danken aan Henri de Gorge, de industrieel die hier aan het begin van de 19de eeuw arbeiderswoningen en mĳngebouwen liet optrekken in neoklassieke stĳl. Hĳ was een technisch vernieuwer maar hechtte ook veel belang aan het esthetische. Wĳ zetten met design die traditie in zekere zin voort: innovatie en esthetiek gaan hand in hand. De site Grand-Hornu zal trouwens door Unesco uitgeroepen worden tot werelderfgoed, wellicht in juni. We wachten nog op de officiële aankondiging. Niet alleen de gebouwen zelf, maar ook de arbeiderswoningen rondom zĳn dan beschermd. Heeft het museum contact met de buurtbewoners? Ja, we hebben zelfs iemand in dienst die louter aan buurtwerking doet. Ik wil zeker het sociale aspect van mĳn opdracht niet uit het oog verliezen. De mensen uit de buurt zĳn bovendien heel vriendelĳk en warm. Er heerst hier toch een andere cultuur dan in Brussel. Vanwaar de interesse om voor Grand-Hornu te werken? Want hiervoor was u vooral actief als journaliste en als organisator van designevenementen. Ik heb Romaanse filologie gestudeerd want ik wilde leerkracht worden. Na mĳn studies ben ik echter begonnen als journalist voor l’Evénement, vervolgens voor La Libre Essentielle, waar ik artikels schreef over design, kunst en architectuur. Ik heb eigenlĳk altĳd mĳn persoonlĳke interesses gevolgd. Ik heb toen ook samen met Best Of Publishing het boekje Design in Belgium gelanceerd, dat nu jammer genoeg niet meer wordt uitgegeven. U hebt ook Design September gelanceerd? Ja, omdat er toen in Brussel enkel losse initiatieven bestonden rond design en geen echt grootschalig evenement. Brussel heeft geen internationale beurs, bĳna geen industrie, en ik wilde aantonen dat er wel degelĳk iets gebeurt in Brussel op het vlak van design. Toen ben ik op het idee gekomen van Design September, kwestie van alle mogelĳke designactoren zoals bedrĳven, galeries en winkels gedurende één maand met elkaar in contact te brengen. Het idee was eigenlĳk om iets gelĳkaardigs te doen als in de Zona Tortona, het alternatieve circuit van de meubelbeurs in Milaan. Maar nu heb ik de organisatie van Design September overgelaten aan Delphine Vercauteren.

Grand-Hornu is a fabulous location with impressive exhibition areas. It must be an honour and a pleasure to work here. It certainly is. Thanks for the most part to Henri de Gorge, the industrialist who built these neoclassical miners’ cottages and mine buildings in the early 19th century. He was a technical innovator, but very aesthetically minded too. We are, in some ways, using design to continue in this tradition: innovation and aesthetics go hand in hand. For that matter, Grand-Hornu is set to become a Unesco World Heritage Site, maybe in June. We are still awaiting the official announcement. The protected status will be conferred not just on the building, but on the surrounding workers’ cottages. Does the museum interact with the local residents? Yes, in fact we even have someone in charge of community relations. I, for one, wouldn’t like to lose sight of the social aspect of my job. The locals are actually very friendly and open. The culture here is very different to that in Brussels. What was it that drew your attention to Grand-Hornu? Because before this, you worked primarily as a journalist and a design event organiser. I studied Romance philology because I wanted to be a teacher. But when I graduated, I started working as a journalist for l’Evénement, and then

Bent u van plan om een radicale ommekeer teweeg te brengen in de programmatie? Neen, ik wil de lĳn aanhouden die Françoise Foulon sinds de jaren 80 heeft uitgetekend. Zĳ heeft een echte identiteit gegeven aan Grand-Hornu. In de begindagen was de programmatie immers veel breder dan nu: er moest altĳd ‘animatie’ plaatsvinden, of het nu ging om muziek, kunst of design. Er is hier zelfs ooit een show georganiseerd met paarden. Het is Françoise Foulon die een duidelĳke identiteit aan Grand-Hornu heeft gegeven en zich heeft toegelegd op design en toegepaste kunst.

Maar u wilt ook eigen accenten leggen? Uiteraard. Ik heb een specifieke voorliefde voor architectuur en grafische vormgeving. Grafische vormgeving boeit me omdat het alomtegenwoordig is in ons leven: affiches, boeken, verpakkingen enz. De mensen zĳn zich daar te weinig van bewust. Ik kan hier wel als primeur meegeven dat er binnenkort een tentoonstelling van de befaamde grafische ontwerper Stefan Sagmeister georganiseerd wordt in GrandHornu, een reizende tentoonstelling die eerder in Parĳs en Seoul te zien was. Niet alleen het grafische aspect wordt er belicht, maar ook – en vooral – het commerciële. Sagmeister werkt als vormgever niet enkel voor de culturele sector, maar ook voor heel commerciële klanten. Zĳn campagnes voor onder meer Levis en BMW kenden een groot succes. Vaak is zĳn werk erg agressief. Het is interessant om het verband te tonen tussen het commerciële en het culturele. Ook de intelligente reflectie die eraan voorafgaat vind ik interessant. Daarnaast wil ik ook aandacht blĳven vragen voor meubeldesign, zoals in de tentoonstelling over Maarten Van Severen die

for La Libre Essentielle, writing articles on design, art and architecture. As a matter of fact, I have always pursued my own personal interests. At that

time, I also launched the book Design in Belgium in association with Best Of Publishing, which, sadly enough, is no longer in print.

Hoe bent u dan terecht gekomen in Grand-Hornu? Ik kende de site natuurlĳk al jaren en toen er een oproep verscheen voor kandidaten voor het directeurschap heb ik niet getwĳfeld. Er moest een dossier opgesteld worden en er was een jurybeoordeling. En in november vorig jaar kwam het goede nieuws dat ik het gehaald had en al kon starten op 1 februari.

Did you also launch Design September? Yes, because back then in Brussels, there were just lots of separate little initiatives in the area of design and no real, large-scale event. Brussels has no international trade fair, virtually no industry, and I wanted to show that stuff was actually going on in Brussels in terms of design. It was then that I came up with the idea of Design September, a process of bringing all kinds of design players such as companies, galleries and stores into contact with each other for a month. The idea was to do something in the vein of the Zona Tortona, the alternative circuit to the Milan fashion fair. Now though, I’ve left the job of organising Design September to Delphine Vercauteren. How did you end up at Grand-Hornu? Obviously I’ve known about the site for years, and when I saw the call for candidates to take over the directorship, there wasn’t a doubt in my mind. I had to put a portfolio together and face assessment by a panel of jurors. In November of last year, I got the good news that I had succeeded and could start on 1 February.

momenteel in Grand-Hornu te bezichtigen is en waarvan ik vind dat elke designstudent ze gezien moet hebben. Het volledige proces van de .03-stoel, van idee tot product in de winkel, wordt er uit de doeken gedaan. En ook architectuur boeit u? Ja, architectuur interesseert me heel erg. In België besteden culturele organisaties er veel te weinig aandacht aan. Belgische bureaus hebben internationale uitstraling en dat komt veel te weinig uit de verf. Nochtans gebeuren er inspirerende dingen op architecturaal vlak: Ordos 100 was bĳvoorbeeld zo een fantastisch project, van Chinees kunstenaar Ai Weiwei en het Zwitserse architectenbureau Herzog & de Meuron. Honderd architecten uit zevenentwintig verschillende landen werden samengebracht om villa’s te ontwerpen op een terrein van duizend vierkante meter in Ordos in Mongolië. Elk architectenbureau kreeg een aantal vierkante meter grond ter beschikking waarvoor ze – zonder artistieke inmenging van derden – een unieke villa mochten ontwerpen. Op die manier zou er een compleet nieuwe stad herrĳzen in het desolate

Do you plan to bring about a radical turnaround in the programming? No, I intend to steer the course that Françoise Foulon has steered since the 1980s. She gave Grand-Hornu a true identity of its own. That’s because, in the early days, the programming was much broader than it is now: there had to be ‘entertainment’ at all times, whether it was music, art or design. Once there was even a show involving horses. It was Françoise Foulon who gave GrandHornu a clear identity, and it was she who tuned in to design and applied art. But won’t you want to do a few things your own way? Of course. My real loves are architecture and graphic design. What fascinates me about graphic design is its omnipresence in our lives: posters, books, packaging, etc. People are not really fully aware of it. I can give a sneak preview here and say that there is soon to be an exhibition at Grand-Hornu by the famous graphic designer Stefan Sagmeister, a travelling exhibition that has already visited Paris and Seoul. It reveals not only the graphic aspects, but, and above all, the commercial side of things. Sagmeister designs not just for the cultural sector, but for very commercial customers too. His cam-

steppelandschap van Ordos. België werd ginds onder meer vertegenwoordigd door David Van Severen van het Gentse bureau Office. [Tot op heden werd het project, dat gefinancierd zou worden door een privébedrĳf, nog niet gerealiseerd. Begin 2012 werd een documentaire over Ordos 100 voorgesteld op het Internationaal Filmfestival van Rotterdam, in een regie van Ai Weiwei, red.]. Aan welke tentoonstellingen kunnen we ons nog verwachten in Grand-Hornu? Dit jaar staan er nog drie tentoonstellingen op het programma die door Françoise Foulon werden georganiseerd: één rond glas en twee rond keramiek. Daarnaast bereiden we de volgende editie van het internationale kunstenfestival Europalia voor, deze keer gericht op India. Bergen is in 2015 ook Culturele Hoofdstad van Europa en ik denk erover om dan iets te organiseren rond design en eenvoud, naar de Bĳbelspreuk ‘Zalig zĳn de armen van geest’. Maar dat idee staat nog in de kinderschoenen. Voor november denk ik aan een tentoonstelling rond science-fiction en design. Het idee bestaat erin om te werken rond ‘anticiperend’ design, of hoe voornamelĳk wetenschappelĳke ontwikkelingen zichtbaar worden in het design van een bepaalde tĳd. Het is een erg narratief concept, vertrekkende vanuit het standpunt van Jules Verne. Als we teruggaan naar de jaren 60 zien we bĳvoorbeeld duidelĳk de invloed van de ruimtevaart en de mogelĳkheid van buitenaards leven op het design van die tĳd. Ik denk bĳvoorbeeld aan de ontwerpen van Archigram, het futuristische architectenbureau rond Peter Cook uit het begin van de jaren 60. Over Archigram zou ik trouwens graag nog een aparte tentoonstelling maken. Ik denk ook aan de magische Visiona-interieurs die Verner Panton eind jaren 60 lanceerde, met die ronde vormen en dat typische kleurenpalet dat alludeerde op de ruimtecapsules. Ook de ontwerpen van Atelier Van Lieshout passen perfect in deze thematiek. Bovendien kunnen andere disciplines aan bod komen: de excentrieke mode van Pierre Cardin en de futuristische outfits van Henrik Vibskov bĳvoorbeeld. Vandaag gaan de technologische ontwikkelingen nog een stap verder, bĳvoorbeeld op het gebied van de nanotechnologie. Hoe vertaalt zich dat naar hedendaags design? Kan design nog dromen? Dat idee ben ik momenteel aan het uitwerken.

Tot slot: wat is uw ultieme droom voor Grand-Hornu? Ik zou van Grand-Hornu een vrĳplaats willen maken voor unieke projecten en tentoonstellingen die nergens anders te zien zĳn, niet in Brussel en niet in Parĳs. Er is tegenwoordig een cultureel overaanbod en de site ligt vrĳ ver van de grote cultuursteden. Daarom wil ik Grand-Hornu een unieke identiteit geven, zodat we ons voldoende kunnen onderscheiden van andere organisaties.

Daarnaast is mĳn grootste angst wellicht om niet dezelfde kwaliteit te kunnen bieden als mĳn voorgangster Françoise Foulon. Het bewaren van de hoge kwaliteit van onze tentoonstellingen blĳft een prioriteit. Om kort te gaan: ik wil van Grand-Hornu Images een inspirerende plek maken met originele en kwalitatieve tentoonstellingen, waar mensen graag een eind voor willen omrĳden.«

paigns for the likes of Levis and BMW have been very successful. His work is often very aggressive. This demonstration of the links between the com mercial and the cultural is interesting. The intelli gent reflection that precedes it is also interesting. I would also like to keep drawing attention to furniture design, as in the exhibition on Maarten Van Severen, which is presently at the Grand Hornu and which I think is a must for every design student. It tells the complete story of the .03 03 chair, from the idea to the product in the stores. And you love architecture too? Yes, I have a passionate interest in architec ture. Cultural organisations in Belgium pay far too little attention to it. Belgian architectural firms have international allure and not enough is made of this. Nonetheless, all kinds of inspirational things hap pen in architecture: Ordos 100, for example, was a fantastic project of this type, by Chinese artists Ai Weiwei and the Swiss architectural firm Herzog & de Meuron. A hundred architects from 27 coun tries were brought together to design villas on a thousand square metres of land in Ordos, in Mon golia. Each of the architectural firms was given an area of land on which to design a unique villa, with no artistic input from anyone else. Through the process, a completely new town would rise up from the desolate steppes of Ordos. Belgium was represented over there by David Van Severen of the Ghent firm, Office. [Editor: to date, the project,

which is to be financed by a private company, has not yet been realised. In early 2012, a documen tary directed by Ai Weiwei on Ordos 100 was pre sented at Rotterdam International Film Festival]. What sort of exhibitions can we expect to see in GrandHornu? There are still three exhibitions, which were organised by Françoise Foulon, on the programme this year: one on glass and two on ceramics. We are also preparing the next edition of the Europalia International Arts Festival, which focuses on India this year. Bergen is Cultural Capital of Europe in 2015 and I’m thinking about organising something on design and simplicity, along the lines of the bi blical proverb ‘Blessed are the poor in spirit’. But the idea is still in its infancy. For November, I’m thinking of holding an exhibition on science fiction and design. The idea is all about looking at ‘anticipatory’ design, or how essentially scientific developments are visible in the design of a given era. It is a very narrative concept, related to the position adopted by Jules Verne. Going back to the 1960s, for example, we see clearly the influence of space travel and the possibility of extraterrestrial life in the design of the times. I am thinking, for example, of the designs of Archigram, the futurist architectural firm based around Peter Cook in the early 1960s. For that matter, I would like to organise a separate exhibi tion on Archigram. I am also thinking of the mag

ical Visiona interiors launched by Verner Panton in the late 1960s, with those round shapes and the colour palette typical of the space capsules. The designs produced by Atelier Van Lieshout tie in perfectly with this theme. Other disciplines will be covered too: the eccentric fashion of Pierre Cardin and the futuristic outfits of Henrik Vibskov, for example. Today, the technological develop ments go a step further and now include nano technology, for example. How does that translate into modern design? Can design still dream? I’m still trying to work that idea out. Finally, what is your ultimate dream for GrandHornu? I would like to turn GrandHornu into a sanc tuary for unique projects and exhibitions that can be seen nowhere else; not in Brussels, not in Paris. There is currently a cultural surfeit, and the site is a fair distance away from the big cultural cities. That’s why I’d like to give GrandHornu a unique identity, so that we can set ourselves sufficiently apart from the other organisations. My biggest fear is not being able to deliver the same quality as my predecessor, Françoise Foulon. Retaining the high quality of our exhibi tions remains a priority. To put it briefly: I would like to make Grand Hornu Images an inspiring place that offers origi nal exhibitions of high quality, for which people are prepared to go a little out of their way.V

Horsepowe Hor rsepower sepower, your Majesty aajesty !

www.krisdemey.be

Kris Demey Paardekracht bvba 0496 / 12 46 59 krisdemey@gmail.com

Agenda tentoonstellingen BELGIË

Antwerpen Between Writing & Type: the Stencil Letter — tot 29.06.2012 Catapult Communication Designers Rubenslei 10 03 239 10 10 www.catapult.be Doorzon Interieurarchitecten — tot 10.06.2012 De Singel Desguinlei 25 03 248 28 00 www.desingel.be Een Leven in Mode. Vrouwenkleding 1750-1950. Uit de collectie Jacoba de Jonge — tot 12.08.2012 Modemuseum Nationalestraat 28/1 03 470 27 70 www.momu.be Brugge Paul Funcken, Han de Kluijver, Carine Neutjens, Frederik Van Overschelde — van 09.06.2012 tot 08.09.2012 Art-O-Nivo Wollestraat 25 050 33 50 61 www.artonivo.be Brussel De Nieuwe Oogst — van 08.06.2012 tot 19.08.2012 Design Vlaanderen Galerie Kanselarijstraat 19 02 227 60 68 www.designvlaanderen.be Laure Gonthier: Terre et fantasmes — tot 16.06.2012 Les Ateliers Galerie de l’Ô Waterstraat 56a 0495 28 71 74 www.galeriedelo.be Cerruti Baleri — tot 28.06.2012 Ligne Koninginnegalerij 12-16 02 511 60 30 www.ligne.be

Geneviève Kesteloot: Vegetale transparantie — tot 17.06.2012 Handmade – Pruiken, korsetten en kniebroeken — 31.12.2012 Museum voor het Kostuum en de Kant Violetstraat 12 02 213 44 50 musea.brussel.be Genk The Machine — van 03.06.2012 tot 07.10.2012 C-Mine Evence Coppéelaan 91 089 65 59 01 www.c-mine.be Gent Pieter De Bruyne (1931-1987). Pionier van het postmoderne Destrøy/Design – Een selectie uit de collectie van Frac NordPas de Calais — van 07.07.2012 tot 21.10.2012 Design museum Gent Jan Breydelstraat 5 09 267 99 99 www.design.museum.gent.be Hasselt De 20ste eeuw aangekleed. Vrouwenmode in de eeuw van de ontwerper — van 23.06.2012 tot 06.01.2013 Modemuseum Hasselt Gasthuisstraat 11 011 23 96 21 www.modemuseumhasselt.be Mind The System, Find The Gap — van 02.06.2012 tot 30.09.2012 Z33 Zuivelmarkt 33 011.29 59 60 www.z33.be Hornu 03. M. Van Severen — tot 17.06.2012 Guillaume Bardet: L’Usage des Jours — tot 16.09.2012 Meisenthal, le feu sacré — van 24.06.2012 tot 07.10.2012 Grand-Hornu Images 82 Rue Sainte-Louise 065 65 21 21 www.grand-hornu-images.be

Lommel International Glass Prize 2012 — van 09.06.2012 tot 08.10.2012 Glazen Huis Dorp 14b 011 54 02 21 www.hetglazenhuis.be Mons Prix européen des Arts appliqués 2012 — van 14.07.2012 tot 09.09.2012 WCC Belgique Francophone 17/02 Rue de la Trouille 065 84 64 67 www.wcc-bf.org Seneffe Accès Direct12: Hugo Meert, Alain Debono, Francine Delmotte e.a. — tot 02.09.2012 Domaine du Château de Seneffe − Musée de l’Orfèvrerie 6 Rue Lucien Plasman 064 55 89 92 www.chateaudeseneffe.be Sint-Truiden Clara, een sterke vrouw: Annemie Boonen, Warner Berckmans e.a. — tot 17.06.2012 Museum De Mindere Capucienessenstraat 1 011 67 29 71 www.demindere.be Tournai Tapisserie ou papier peint? Un art contemporain — tot 02.07.2012 Centre de la Tapisserie 9, Place Reine Astrid 069 23 42 85 www.centre-tapisserie.org Waregem Fernand Baudin Prijs Book Show Book Shop — tot 10.06.2012 Be-Part − Platform voor actuele kunst Westerlaan 17 056 62 94 10 www.be-part.be

DENEMARKEN

Ebeltoft Tobias Mohl & Trine Drivsholm: Hot & Cool Therman Statom: Six Voyages — tot 18.11.2012 Glasmuseet Ebeltoft Strandvejen 8 +45 8634 1799 www.glasmuseet.com

DUITSLAND

Deggendorf Global Paper — tot 16.09.2012 Stadtmuseum Deggendorf Östlicher Stadtgraben 28 +49 991 29 60 555 www.museen-deggendorf.de Hanau Geschenkt – Schätze des Bundespräsidialamtes Peter Bauhuis: Simultanea — tot 10.06.2012 Siegfried Männle zum Gedenken — tot 17.06.2012 Transit: Zeitgenössischer Schmuck aus Israel — van 14.06.2012 tot 12.08.2012 Annamaria Zanella & Michael Becker: Different Stories – formal affinity — van 28.06.2012 tot 07.09.2012 Highlights II – Silbvergerät. Sammlung des Deutschen Goldschmiedehaus — van 17.08.2012 tot 08.11.2012 Deutschen Goldschmiedehaus Altstädter Markt 6 +49 61 81 25 65 56 www.gfg-hanau.de Höhr-Grenzhausen Belgian Ceramics: Lut Laleman, Mieke Everaet, Anima Roos, Ann Van Hoey — van 22.07.2012 tot 14.10.2012 Kasino-Galerie Kasinostrasse 7 www.kultur-kasino.de

Idar Oberstein Daniel Kruger — tot 28.06.2012 Peter Bauhuis: Simultanea – Schmuck und Gefäss — van 04.07.2012 tot 10.08.2012 Industriedenkmal Jacob Bengel: Neuerwerbungen Historischer Männerschmuck von der Nahe — van 04.07.2012 tot 04.10.2012 Transit. Zeitgenösschischer Schmuck aus Israel — van 15.08.2012 tot 09.10.2012 Villa Bengel Wilhelmstrasse 44 +49 67 81 27 030 www.jacobbengel.de Funf Gänge. Aktuelle Diplomarbeiten aus dem Diplomstudiengang Edelstein- und Schmuckdesign — van 26.06.2012 tot 13.07.2012 Kreissparkasse Birkenfeld Auf der Idar 2 +49 6781 6015103 München Die Favoritinnen Anne Fischer, Juliane Schölß, Ja-Kyung Shin — van 01.06.2012 tot 14.07.2012 Endlich Sommer — van 20.07.2012 tot 01.09.2012 Galerie für Angewandte Kunst Pacellistr. 68 +49 89 29 01 47 0 www.kunsthandwerkbkv.de Klaus Schultze: Keramikskulpturen — tot 09.06.2012 Galerie Handwerk MaxJosephStraße 4, Eingang Ottostraße +49 89 59 55 84 www.hwkmuenchen.de/galerie

FINLAND

Helsinki Builders of the Future – Finnish Design 1945-1967 — tot 23.09.2012 Designmuseo Korkeavuorenkatu 23 +358 96 22 05 40 www.designmuseum.fi

FRANKRIJK

Beauvais Alice Bertrand: Reliques — tot 07.07.2012 École d’Art du Beauvaisis − Espace culturel François Mitterrand 43 Rue de Gesvres +33 3 44 15 67 06 Henrichemont Daniela Schlagenhauf — van 09.06.2012 tot 17.07.2012 Rafa Perez — van 21.07.2012 tot 28.08.2012 Pep Gomez — van 01.09.2012 tot 02.10.2012 La Borne − Centre céramique contemporaine +33 48 26 73 76 www.laborne.org Le Fel Teresa Girones: Igual y diferente — tot 05.07.2012 5ème Festival de Sculpture céramique européenne: Fauna Britannica — van 08.07.2012 tot 23.08.2012 5ème Festival de Sculpture céramique européenne: Au féminin — van 26.08.2012 tot 11.10.2012 Le Don du Fel +33 5 65 54 15 15 www.galeriedudon.com Lyon Amaury Poudray & Rémi Bouhaniche + USIN-e — tot 27.06.2012 Galerie Roger Tator 36 Rue d’Anvers +33 4 78 58 83 12 www.rogertator.com Paris Enric Mestre — van 15.06.2012 tot 28.07.2012 Galerie Hélène Porée 1 Rue de L’Odéon +33 1 43 54 17 00 www.galerieheleneporee.fr Sous les pavés, le design: Espace publique & designers — tot 23.06.2012 Le Lieu du Design 74 Rue du Faubourg SaintAntoine +33 1 40 41 51 05 www.lelieududesign.com

Louis Vuitton – Marc Jacobs — tot 16.09.2012 Trompe-l’oeil: imitations, pastiches et autres illusions — tot 01.11.2012 Les Arts Décoratifs 107 Rue de Rivoli www.lesartsdecoratifs.fr Roubaix Thiébaut Chagué: Itinérance — van 30.06.2012 tot 02.09.2012 La Piscine − Musée d’Art et d’Industrie 23 Rue de l’Espérance +33 3 20 69 23 60 www.roubaixlapiscine.com Saint-Etienne La Recherche s’expose. Espace publique et sans domicile fixe — tot 02.09.2012 Politique-fiction — tot 06.01.2013 Cité du Design 3 Rue Javelin Pagnon +33 4 77 33 85 13 www.citedudesign.com Sars-Poteries Anne-Claude Jeitz et Alain Calliste: Journal Intime — van 22.06.2012 tot 10.02.2013 MuséeAtelier du Verre 1 Rue du Général de Gaulle BP2 +33 327 61 61 44

GROOT-BRITTANNIË

Bexleyheath The Yellow Wallpaper — tot 31.10.2012 Danson House Danson Park www.bexleyheritagetrust.org.uk British Design 1948-2012 — tot 12.08.2012 Victoria and Albert Museum Cromwell Road London SW7 +44 20 7942 2687 www.vam.ac.uk

ITALIË

Milano TDM5: grafica italiana — tot 24.02.2013 Triennale di Milano Viale Alemagna 6 +39 02 724 341 www.triennale.it

LUXEMBURG

Luxembourg Fabrika – Mobile Museum: Money — tot 06.06.2012 Mudam Luxembourg 3 Park Dräi Eechelen +352 45 37 85 535 www.mudam.lu

NEDERLAND

Breda Rollercoaster – Het Beeld in de 21ste Eeuw — tot 02.09.2012 MOTI − Museum of the Image Boschstraat 22 +31 76 529 99 07 www.motimuseum.com Delft Swinging Ceramics: Ross Emerson, Ivan Jelinek — tot 23.06.2012 Galerie Terra Delft Nieuwstraat 7 +31 15 214 70 72 www.terradelft.nl Den Haag Orban Space: The Work and Practice of Luc Deleu T.O.P. Office — tot 08.07.2012 Stroom Den Haag Hogewal 19 +31 70 365 89 85 www.stroom.nl Deventer Catherine Chaillou — van 17.06.2012 tot 14.07.2012 Loes & Reinier − International Ceramics Korte Assenstraat 15 +31 57 001 30 04 www.loesreinier.com 61

Groningen

Zeewolde

Iris Van Erpen — tot 03.09.2012 Groninger Museum Museumeiland 1 - PB 90 +31 50 366 65 55 www.groninger-museum.nl

Nieuw land Nieuwe klei — tot 16.06.2012 De Verbeelding De Verbeelding 25 www.nvk-keramiek.nl

Heeswijk-Dinther Atelier Van Lieshout: Agricola Novus — tot 17.06.2012 Dertien hectare Meerstraat 22 www.dertienhectare.nl Leeuwarden Groen geluk, van volkstuin tot lusthof — tot 28.10.2012 Keramiekmuseum Princessehof Grote Kerkstraat 11 +31 58 294 89 58 www.princessehof.nl Rotterdam Making City — tot 12.08.2012 Nederlands Architectuurinstituut Museumpark 25 +31 10 440 12 00 www.nai.nl Tilburg Christien Meindertsma Solo — tot 23.09.2012 De Ploeg. Sterke stoffen 1923-2012 — van 16.06.2012 tot 16.09.2012 Timetables — tot 04.11.2012 Audax Textielmuseum Goirkestraat 96 +31 13 42 22 41 www.textielmuseum.nl Utrecht God Save the Queen. Kunst, kraak, punk 1977-1984 — tot 10.06.2012 Nijntje, het Huis: Atelier Remy & Veenhuizen — tot 03.02.2013 Centraal Museum Agnietenstraat 1 Postbus 2106 +31 30 36 23 62 www.centraalmuseum.nl

OOSTENRIJK

Wien MADE 4 YOU. Design for Change — van 06.06.2012 tot 07.10.2012 Museum für Angewandte Kunst Stubenring 5 +43 1 711 36 233 www.mak.at

PORTUGAL

Porto Contextile 2012 — van 01.09.2012 tot 14.10.2012 Ideias Emergentes Espaco Imerse Rue de Santa Catanna 781 contextile.wordpress.com

VERENIGDE STATEN

Los Angeles Benjamin Rollins Caldwell: Reinvented — tot 29.06.2012 Industry Gallery LA (Gallery B-270) 8687 Melrose Avenue at Pacific Design Center www.industrygallerydc.com New York Erwin Eisch — tot 03.02.2013 The Corning Museum of Glass 1 Museum Way www.cmog.org Washington Mathias Bengtsson: Presents Spun — tot 29.06.2012 Industry Gallery Atlas Theater District, 1358 Florida Ave www.industrygallerydc.com

ZWITSERLAND

Lausanne Couleur 3 – 30 ans Flavia Cocchi — tot 10.06.2012 Ettore Sottsass et Pierre Charpin: en verre et contre tout — tot 02.09.2012 Mu.dac Place de la Cathédrale 6 +41 21 315 25 30 www.mudac.ch

beurzen DMY International Design Festival Berlin 2012 — van 06.06.2012 tot 10.06.2012 Plaats: Tempelhof, Berlijn Info: DMY Berlin GmbH & Co. KG, Am Flutgraben 3, 12435 Berlin +49 30 53 21 31 28 www.dmy-berlin.com ContRact. B2B event for contract pros — van 13.06.2012 tot 14.06.2012 Plaats: Tour & Taxis, Brussel Info: Internationale Meubelbeurs, Hof Ter Vleestdreef 5b7, 1070 Brussel www.contract-contract.be Internationaal Keramiek Festival — van 16.06.2012 tot 17.06.2012 Plaats: Kasteel van Wippelgem, Evergem Info: Keramiek & Kunstpromotie, Fernand Everaert, Ommegangstraat 47, 9080 Lochristi 09 355 56 08 www.keramiekfestival.be 100% Design Singapore — van 10.10.2012 tot 12.10.2012 Plaats: Sands Expo & Convention Centre @ Marina Bay Sands Singapore Info: Reed Exhibitions Singapore, 1 Changi Business Park Crescent, Plaza 8, CBP Tower A, 486025 Singapore +65 67 89 45 38 www.reedexpo.com.sg Interieur 2012 — van 20.10.2012 tot 28.10.2012 Info: Stichting Interieur, Groeningestraat 37, 8500 Kortrijk 056 22 95 22 www.interieur.be Salon Européen des métiers d’art — van 09.11.2012 tot 12.11.2012 Info: Fédération Régionale des Métiers d’Art d’Alsace, 1b Rue de l’Ecole, 67140 Andlau +33 389 23 65 65 www.fremaa.com

wedstrijden ALGEMEEN

Time to Design — inschrijven tot 13.06.2012 Info: National Workshops for Arts and Crafts +45 32 96 05 10 www.svkh.dk Prix Tremplin – Jeunes créateurs 2012 — inschrijven tot 31.07.2012 — van 06.10.2012 tot 14.10.2012 Info: WCC Belgique Francophone 065 84 64 67 www.wcc-bf.org Design for Asia Award — inschrijven tot 31.07.2012 Info: Hong Kong Design Centre +852 25 22 86 88 www.dfaaward.com International Craft Film Contest for Students — inschrijven tot 01.08.2012 Info: WCC International Secretariat +91 44 28 47 85 00 www.worldcraftscouncil.org GLAS

Jutta Cuny-Franz Memorial Award 2013 — inschrijven tot 15.10.2012 Info: Museum Kunstpalast +49 21 18 92 91 73 www.museum-kunst-palast.de TEXTIEL EN PAPIER

10th Triennial of Miniature Textiles: Trop de toile ou pas — inschrijven tot 30.06.2012 Info: Musée Jean Lurçat et de la Tapisserie contemporain www.musees.angers.fr

cursussen, workshops, conferenties en lezingen GLAS

A-C Jeitz & A. Calliste: verre au chalumeau — van 11.06.2012 tot 16.06.2012 O. Juteau: réalisation de presse-papiers — van 20.06.2012 tot 21.06.2012 Giampaolo. Amoruso: soufflage — van 25.06.2012 tot 30.06.2012 Perrin & Perrin: fusing — van 20.08.2012 tot 25.08.2012

N. Ficheux: perles de verre au chalumeau — van 28.08.2012 tot 29.08.2012 O. Juteau: réalisation de presse-papiers — van 28.11.2012 tot 29.11.2012 Y. Oulevay: soufflage — van 03.12.2012 tot 08.12.2012 Info: Musée-Atelier du Verre, 1 Rue du Général de Gaulle - BP2, 59216 Sars-Poteries +33 327 61 61 44 museeduverre@cg59.fr

World Industrial Design Day — 29.06.2012 Plaats: NMBS-loods, Magdalenastraat, 8500 Kortrijk Info: Designregio Kortrijk www.weekvanhetontwerpen.be

GAS Conference 2011 — van 13.06.2012 tot 17.06.2012 Info: Glass Art Society, 3131 Western Ave Ste 414, WA 98121 Seattle +1 206 382 1305 www.glassart.org

JUWELEN & ZILVERSMEDEN

European Glass Context 2012 — van 16.09.2012 tot 17.09.2012 Info: The Royal Danish Academy, School of Design Bornholm, Stenbrudsvej 43, 3730 Nexo +45 56 49 10 03 www.europeanglasscontext.com Education in Glass — van 13.09.2012 tot 14.09.2012 Info: The Royal Danish Academy, School of Design Bornholm, Stenbrudsvej 43, 3730 Nexo +45 56 49 10 03 www.europeanglasscontext.com INDUSTRIËLE VORMGEVING

Cecilia’s Keuze: workshop human-centred design — Antwerpen: 12.06.2012 en 26.06.2012 — Zwijnaarde: 11.09.2012 en 25.09.2012 — Genk: 13.11.2012 en 27.11.2012 Info: Flanders InShape, Etienne Sabbelaan 51, 8500 Kortrijk 056 28 28 40 www.flandersinshape.be Matchpoint: Gutmann Plastic – Bart Lens — 22.06.2012 Info: Design Platform Limburg, Zuivelmarkt 33, 3500 Hasselt 011 29 59 70 www.platformlimburg.be Week van het Ontwerpen — van 22.06.2012 tot 01.07.2012 Digital Communication Day — 26.06.2012 Prototyping Event 2012 — 27.06.2012

Design Days 2012 — van 06.06.2012 tot 08.06.2012 Info: ERRIN, Avenue Palmerston 23, 1000 Bruxelles 02 230 44 41 www.dd2012.eu

Haken in metaal — van 08.06.2012 tot 09.06.2012 Solderen in zilver: zilverdraad — van 12.06.2012 tot 26.06.2012 Vrij atelier: verloren was — 23.06.2012 Zilver klei: zettingen o.l.v. Nathalie Perneel — 06.07.2012 Juweeltechnieken in polymeerklei — van 10.07.2012 tot 24.07.2012 Solderen in zilver: combinatie van plaat en draad — van 19.07.2012 tot 20.07.2012 Fototechnieken in polymeerklei — van 02.08.2012 tot 03.08.2012 Parels knopen — 10.08.2012 Vrij atelier: metaal — 17.08.2012 Ciseleren — van 24.08.2012 tot 25.08.2012 Verloren was techniek: hanger in zilver — van 11.09.2012 tot 25.09.2012 Verloren was techniek 2: mallen en zettingen — van 21.09.2012 tot 28.09.2012 Email op zilver — van 18.10.2012 tot 19.10.2012 Vrij atelier: verloren was — 26.10.2012 Zilver voor kids o.l.v. Nathalie Perneel — 31.10.2012 Technische vaardigheden — van 06.11.2012 tot 27.11.2012 Granule o.l.v. Nathalie Perneel — van 08.11.2012 tot 10.11.2012 Haken in metaal — van 17.11.2012 tot 24.11.2012 Info: Atelier Lotte De Mey, Schijfstraat 3, 2020 Antwerpen 0476 75 42 30 www.lottedemey.com

Summer Workshop 2012: Christoph Zellweger: 2000 millimetres of uncertainty — van 21.07.2012 tot 30.07.2012 Info: Alchimia, Piazza Piattellina 3.r, I-50124 Firenze +39 55 22 32 18 www.alchimia.it David Huycke: Granulation neu Interpretiert — van 23.06.2012 tot 27.06.2012 Peter Bauhuis: Verlorene Formen (Schmuck- und Gefässguss) — van 08.10.2012 tot 13.10.2012 Info: Akademie für Gestaltung und Design, Mühldorfstrasse 6, D-81671 München +49 89 45 09 81 625 www.hwk-muenchen.de.akademie KERAMIEK

Patty Wouters: Draaien aan de pottenbakkersschijf — van 05.07.2012 tot 08.07.2012 Anne Bulliot: Sculpturaal werken vanuit textuur en beweging — van 06.07.2012 tot 08.07.2012 Rudie Delanghe: Draaien voor gevorderden — van 25.08.2012 tot 26.08.2012 Luca Tripaldi: Vloeibaar papierporselein — van 27.08.2012 tot 28.08.2012 Sasha Wardell: Werken met gietmallen en en beenderporselein — van 10.11.2012 tot 11.11.2012 Thérèse Lebrun: kenmerken en mogelijkheden van papierklei en papierporselein — 11.11.2012 Plaats: Academie voor Schone Kunsten Turnhout Info: Atelier Cirkel, Van Hemelrijcklei 78 bus 2, 2930 Brasschaat 03 633 05 89 www.cirkel2.org Peter Bauhuis: Verlorene Formen (Schmuck- und Gefässguss) — van 08.10.2012 tot 13.10.2012 Info: Akademie für Gestaltung und Design, Mühldorfstrasse 6, D-81671 München +49 89 45 09 81 625 www.hwk-muenchen.de.akademie

Nieuws prijzen

grafie en vormgeving in de brede zin van het woord: van de historische, esthetische en functionele aspecten van de letter en haar beeldvorming

Modular Lighting Instruments mocht voor twee van zĳn armaturen de

tot het geheel van processen die vandaag de grafische communicatie be-

Good Design Award 2011 in ontvangst nemen. Het gaat om hun ledlamp

palen. Het Plantin Instituut voor Typografie richt zich tot een brede in-

Scotty en hun diffuserloze tl-lamp United, die allebei ontworpen werden

stroom van gemotiveerde studenten die zich verder willen verdiepen in

door het designersduo Couvreur & Devos. In totaal waren er duizenden

de typografie: van ontwerpers, uitgevers en andere professionals uit het

inzendingen, verdeeld over 25 categorieën. Zo’n 500 ontwerpen kregen

boekenvak en de grafische sector, tot zelfs beeldende kunstenaars.

een Good Design Award toegekend.

Aanvragen en inschrĳvingen worden aanvaard tot 31 augustus.

Op 21 april werden 18 boeken in verschillende categorieën bekroond met

design vlaanderen nieuws

de prĳs voor De Best Vormgegeven Boeken 2012. Dit zĳn boeken met een bĳzonder geslaagde symbiose tussen vorm en inhoud. Daarnaast werd ook

Op donderdag 7 juni 2012 bent u van harte welkom in de Design Vlaanderen

de Publieksprĳs voor het Beste Boekomslag uitgereikt. De prĳsuitreiking

Galerie op de vernissage van de tentoonstelling De Nieuwe Oogst, met

vond plaats in deSingel in Antwerpen tĳdens De Staat van het Boek.

werk van de bĳ Design Vlaanderen in 2011 erkende ontwerpers. Deel-

Grafisch vormgevers die in de prĳzen vielen zĳn: Sven Beirnaert, Lien

nemers zĳn Pia Raeymaekers, Annelys de Vet, Vincent Knecht (Megaluna),

Buysens, Leen Depooter, Thomas Desmet, Danny Dobbelaere, Dooreman,

Jeroen Lathouwers (In Turtle We Trust), Wim Vandersleyen, Pieter Willems

Tim Enthoven, Inge Ketelers, Van Looveren & Princen, Ine Meganck, Mevis

(Pjotr), Bart Haesendonck (Moebius Design), Armand Fissette (Arman),

& Van Deursen, Katleen Miller, Jurgen Persĳn, Stéphane de Schrevel, Filiep

Benoît Mintiens (Enthoven Associates), Reinhilde Van Grieken, Veerle

Tacq en Emma Thyssen. Via een lezersactie in samenwerking met Focus

Van Overloop (Fou de Feu), Stĳn Yperman, Tim Baute (Interror.be),

Knack werd de cover van Kris Demey voor Mangat als beste omslag gekozen.

Sebastiaan Vanhecke (Kite Consultants), Martĳn Vogelzang (Enthoven Associates), Didier Deschrĳver (Système D) en Reg Herygers (Undercast).

Een logo ontworpen door Johnny Bekaert behoorde tot de ‘Choice of the

De tentoonstelling loopt tot 19 augustus 2012. Op 6 september opent de

Jury’ voor het boek Letterhead + Logo Design 12, uitgegeven door Rock-

tentoonstelling ApertoChiuso, rond het thema openen en sluiten.

port Publishers. 31 andere logo’s van Johnny Bekaert werden eerder al opgenomen in het boek LOGOS 1 van Howard E. Carter bĳ Bright Books.

Design Vlaanderen neemt deel aan de Week van het Ontwerpen in de NMBS-loods in Kortrĳk. Dit is een tentoonstelling van afstudeerwerken

De Collectie Set de Sept, het resultaat van de samenwerking tussen sterren-

van ontwerpopleidingen uit Vlaanderen samen met vele innovatieve be-

chef Michel Bras en keramiste Roos Van de Velde voor Serax, is op Maison

drĳven. Voka presenteert er de expo Fantastic Ideas. Verder komen nog

& Objet bekroond met een ‘Les Découvertes’-award. De frivole borden

aan bod: de expositie Fantastic Concepts met 30 grote designbureaus,

ontstonden uit de fascinatie van beide ontwerpers voor de natuur.

Vlaanderens belangrĳkste Prototyping Conference, de Light Shaping Conference en de Pop-up Designmarkt. De Week van het Ontwerpen loopt

Lens°Ass architecten is de winnaar van de ideeënwedstrĳd voor de re-

van 22 juni tot 1 juli 2012.

novatie van de Brusselse Nieuwstraat. Het winnende ontwerp bevat onder meer woningen boven de winkels, groen in de straat, en een nieuw wegdek.

Het European Regions Research & Innovation Network (ERRIN) organiseert

Het plan dient als inspiratiebron voor de renovatiewerken die ten vroegste

samen met het Vlaams-Europees verbindingsagentschap (VLEVA) en Design

in 2013 starten.

Vlaanderen van 6 tot 8 juni 2012 de Design Days. Heel wat internationale sprekers zĳn te gast: Federico Casalegno (Design Director Massachusetts

De winnaars van de Wienerberger Brick Award 2012 zĳn bekendgemaakt

Institute of Technology), Tuula Teeri (Director Aalto University), Robert-

tĳdens een ceremonie in het Stadhuis van Wenen. Vĳf internationale ar-

Jan Marringa (Directeur Design Cooperation Brainport Eindhoven) e.a.

chitecten werden beloond voor hun uitzonderlĳke werk, voor projecten waarin baksteen als bouwmateriaal werd gebruikt. Architect Bart Lens

Tales of Heroes volgt Je Suis Dada op als de nieuwe rondreizende tentoon-

wist de jury te overtuigen in de categorie ‘Eengezinswoning’ met zĳn pro-

stelling van Design Vlaanderen. Alles draait er rond de terugkeer naar de

ject getiteld De Konĳnenpĳp, de renovatie van een half vervallen bakstenen

roots, naar de oorsprong. Door globalisering, standaardisering en digitali-

hoeve tot een woongedeelte en een dierenartspraktĳk.

sering is er ook een zekere ontreddering merkbaar, een behoefte aan meer diepgang, een zoektocht naar meer kwaliteit, ook naar het lokale. Wat

varia

schaars is, wordt waardevol: tĳd, menselĳke warmte, verhalen of sociaal contact. Tales of Heroes gaat in première tĳdens de Design Week in Helsinki,

Het Plantin Instituut voor Typografie organiseert een tweejarige reeks van

van 5 tot 28 oktober tĳdens de designbiënnale Reciprocity in Luik,

modules Type Design en Book Design. Vanuit een eigenzinnige visie en als

en begin 2013 in de Design Vlaanderen Galerie.

zelfstandig instituut biedt het een unieke combinatie aan van theoretische inzichten, historische achtergronden, up-to-date technische kennis en praktische vaardigheden. De sleutelwoorden van de opleiding zĳn typo-

van 6 tot 16 september 2012. In België is deze tentoonstelling te bezoeken

expert classes over typografie en vormgeving, alsook de kortlopende

News PRIZES

from designers, publishers and other professionals from the book trade and the graphic sector, and even to visual artists. Applications and registrations will be

Modular Lighting Instruments was awarded the Good Design Award 2011 for

accepted up until 31 August.

two of its fittings. These are the LED lamp, Scotty, and their diffuserless strip lamp, United, both designed by the designer duo Couvreur & Devos. There were thou

DESIGN FLANDERS NEWS

sands of submissions, spread across 25 categories. Approximately 500 designs received a Good Design Award.

On Thursday, 7 June 2012, you will be most welcome in the Design Flanders Gallery at the preview of the exhibition De Nieuwe Oogst, with work by the de

On 21 April, eighteen books in various categories were awarded the prize for

signers recognised by Design Flanders in 2011. Participants include Pia Raey

The Best Designed Book 2012. These are books with a particularly successful

maekers, Annelys de Vet, Vincent Knecht (Megaluna), Jeroen Lathouwers

symbiosis between form and content. The Public Prize for the Best Book Cover

(In Turtle We Trust), Wim Vandersleyen, Pieter Willems (Pjotr), Bart Haesendonck

was also awarded. The award ceremony took place in deSingel in Antwerp during

(Moebius Design), Armand Fissette (Arman), Benoît Mintiens (Enthoven Asso

De Staat van het Boek. Prizewinning graphic designers include: Sven Beirnaert,

ciates), Reinhilde Van Grieken, Veerle Van Overloop (Fou de Feu), Stijn Yperman,

Lien Buysens, Leen Depooter, Thomas Desmet, Danny Dobbelaere, Dooreman,

Tim Baute (Interror.be), Sebastiaan Vanhecke (Kite Consultants), Martijn Vogelzang

Tim Enthoven, Inge Ketelers, Van Looveren & Princen, Ine Meganck, Mevis

(Enthoven Associates), Didier Deschrijver (Système D) and Reg Herygers (Under

& Van Deursen, Katleen Miller, Jurgen Persijn, Stéphane de Schrevel, Filiep Tacq

cast). The exhibition runs until 19 August 2012. The exhibition ApertoChiuso,

and Emma Thyssen. Through a readers’ campaign in collaboration with Focus

around the theme of opening and closing, opens on 6 September.

Knack, the cover by Kris Demey for Mangat was chosen as best cover. Design Flanders is taking part in the Design Week in the NMBS depot in Kortrijk. A logo designed by Johnny Bekaert was the ‘Choice of the Jury’ for the book

This is an exhibition of final projects from Flemish design courses in collaboration

Letterhead + Logo Design 12, awarded by Rockport Publishers. Thirtyone

with many innovative companies. VOKA will be presenting the expo Fantastic

other logos by Johnny Bekaert had previously been included in the book LOGOS 1

Ideas there. Also involved are: the exhibition Fantastic Concepts, with 30 major

by Howard E. Carter, published by Bright Books.

design agencies, Flanders’ largest Prototyping Conference, the Light Shaping Conference and the Pop-up Design Market. The Design Week runs from 22 June

The Collection Set de Sept, the result of the collaboration between celebrity chef

to 1 July 2012.

Michel Bras and ceramic artist Roos Van de Velde for Serax, received a ‘Les Découvertes’ award at Maison & Objet. The frivolous plates were the product of

The European Regions Research & Innovation Network (ERRIN) is organising,

both designers’ fascination with nature.

together with the Liaison Agency FlandersEurope (VLEVA) and Design Flanders,

Lens°Ass architecten is the winner of the ideas competition for the renova-

speakers: Federico Casalegno (Design Director Massachusetts Institute of Tech

tion of Nieuwstraat in Brussels. The winning design includes, among other

nology), Tuula Teeri (Director Aalto University), RobertJan Marringa (Director

things, homes above shops, greenery in the street, and a new road surface.

Design Cooperation Brainport Eindhoven), and others.

the Design Days from 6 to 8 June 2012. There will be several international guest

The plan will serve as a source of inspiration for the renovation work, which will not start before 2013.

Tales of Heroes succeeds Je Suis Dada as the new touring exhibition of Design

The winners of the Wienerberger Brick Award 2012 were announced at

standardisation and digitisation, a certain upheaval is also noticeable; there is a

Flanders. It is based around a return to roots, to the origin. Through globalisation, a ceremony in Vienna’s City Hall. Five international architects were rewarded for

need for greater depth, a search for more quality, for the local. What is scarce be

their outstanding work, for projects that used brick as a building material. Architect

comes valuable: time, human warmth, stories or social contact. Tales of Heroes will

Bart Lens managed to convince the jury in the ‘SingleFamily Dwelling’ category

be premiered during the Design Week in Helsinki, from 6 to 16 September 2012.

with his project entitled De Konijnenpijp (‘The Rabbit hole’), the renovation of

This exhibition can be seen in Belgium from 5 to 28 October during the design

a halfruined brick farmhouse into a living area and a veterinary practice.

biennial Reciprocity in Liège, and early in 2013 at the Design Flanders Gallery.

MISCELLANEOUS

The Plantin Institute of Typography is organising a twoyear series of expert clasdesign, together with the shortterm modules Type ses on typography and design, Design and Book Design. From its own vision and as an independent institute, it offers a unique combination of theoretical insights, historical background, up todate technical knowledge and practical skills. The keywords of the training are typography and design in the broad sense of the words: from historical, aesthetic and functional aspects of the letter and its design to all the processes that define the graphic communication of today. The Plantin Institute of Typography is aimed at a broad influx of motivated students who want to learn more about typography:

Onderzetter, Muller Van Severen (Galerie Valerie Traan) Butterfly, lamp, Benoît Deneufbourg Plastisch blauw, Pascale Hellebaut Coasterset, onderzetter, Jan Kuppers

FV Constructed

Fotograaf Frederik Vercruysse en stiliste Dimitra Apostolidis brengen in deze fotoproductie Belgische mode en Belgisch design samen in intrigerende en verstilde beelden. Ze spelen met perspectieven en halen de objecten uit hun context. Het zĳn klassieke stillevens in een heldere en beklĳvende hedendaagse versie, met links naar het werk van grote kunstenaars als Mondriaan en Louise Bourgeois.

Kruiskopjes, Unfold

Aimants, magneten, Diane Steverlynck De Visita, handtas, Sennes

Utah, theepot, Unfold

AD Infinitum, schalen,

Orchid Collection, onderlegger,

Lut Laleman

Charlotte Lancelot

tasje, Annelies Timmermans

Young, kookpotten, Stefan

Bau Texas Grano, handtas,

Houten plank, Studio Simple

Schöning voor Demeyere

Annelies Timmermans

(Galerie Valerie Traan)

Keramiek, Rudy Burm

Frankly, riem, Annelies Braeckman

Jeff black, riem, Jan Kuppers

Sjaal, Daniel Andresen

Gama Laminato Copper,

Aimants, magneten, Diane Steverlynck De Visita, handtas, Sennes

Sjaal, Hui-Hui Legging, Hui-Hui Dar Uma Volta, handtas, Sennes

Portemanteau, kapstok,

Twist, bĳzettafel,

Marina Bautier

Benoît Deneufbourg

Donald, stoel,

Daily Sleepdrunken Lists,

Benoît Deneufbourg

Vaast Colsen, vormgeving:

Disk, lamp, Nathalie Dewez

De Poedelfabriek

baG, handtas,

Oorbel, collectie Geo Deco,

Michaël Bihain

Elisabeth Leenknegt Bris Texas Ginseng, handtas, Annelies Timmermans Coasterset, onderzetter, Jan Kuppers

Jurken, Maureen De Clercq

Borderlines, tafelkleed,

Frankly, riemen,

Diane Steverlynck

Annelies Braeckman

Box in marmer, Muller Van Severen (Galerie Valerie Traan) Leto Laminato Copper, handtas, Annelies Timmermans Offspring, spiegel, Stefan Schöning

Fotografie: Frederik Vercruysse Styling: Dimitra Apostolidis Productie: David Flamée - Sketch

Jurk, Capara

Met dank aan: Flanders Fashion

Broek, Capara

Institute & Design Vlaanderen

Broek, Daniel Andresen

Vlaams tĳdschrift over design en mode — 2de trimester 2012 jaargang xxi — Abonnement € 23,55 Los nummer € 6,25

Kwintessens | mode

Inhoud / Content

mode 1

voorwoord Trui Moerkerke Een goed moment ? preface A good moment ? Printgekte Stephanie Duval Digitale prints zorgen voor revolutie in de mode Print mania Digital prints generate a fashion revolution

De man in de mode Jesse Brouns Hoe zou het nog met de Belgen zĳn? The man in fashion How is it going with the Belgians?

Ik wil geen dictator zĳn Siska Lyssens I do not want to be a dictator Interview Jean-Paul Lespagnard

Ik wĳk graag af van de platgetreden paden Jolien Vanhoof I like to deviate from well-trodden paths Interview Cédric Jacquemyn

Mode gaat globaal Mieke De Lombaerde & Frank de Roover Tentoonstelling: De 20ste eeuw aangekleed. Vrouwenmode in de eeuw van de ontwerpers Fashion goes global Exhibition: Dressing the 20th century. Women’s fashion in the designer era

portfolio Constructed

Colofon / Colophon nummer 2, jaargang 21

KWINTESSENS MODE

Hoofdredacteur — Editor in chief Trui Moerkerke Redactie — Editorial team Stephanie Duval Jolien Vanhoof Jasmijn Verlinden Agnes Wené Veerle Windels Coördinatie — Coordination Trui Moerkerke Werkten mee aan dit nummer — Contributing editors Jesse Brouns Mieke De Lombaerde Frank de Roover Stephanie Duval Siska Lyssens Jolien Vanhoof Fotografie portfolio — Photography portfolio Frederik Vercruysse Redactieadres — Editorial offices Flanders Fashion Institute Nationalestraat 28/2 2000 Antwerpen T +32 (0)3 226 14 47 F +32 (0)3 232 63 96 E ffi@modenatie.com W www.ffi.be Grafisch ontwerp — Graphic design Kris Demey Druk — Printing New Goff Vertaling — Translation ElaN languages Abonnementen kunnen schriftelijk of telefonisch worden aangevraagd op het adres van Design Vlaanderen of door overschrijving van € 23,55 op het rekeningnummer IBAN BE68 3751 1109 9334 / BIC BBRU BEBB. Subscriptions may be requested in writing or by telephone by contacting the Design Flanders editorial offices or by transferring EUR 23.55 to bank account number IBAN BE68 3751 1109 9334 / BIC BBRU BEBB. Adreswijzigingen worden gemeld op het redactieadres. Changes of address may be sent to our editorial offices. Niets uit deze uitgave mag worden gebruikt zonder toestemming van de uitgever. © Design Vlaanderen Nothing contained in this publication may be used, whether in part or in whole, without the publisher’s consent. © Design Flanders Alle adressen van designers, kunstenaars, galeries e.a. kunnen bij Design Vlaanderen verkregen worden. The addresses of designers, artists, galleries and other information are available upon request from Design Flanders. Volg Kwintessens online op

www.facebook.com/kwintessens

Voorwoord

Preface

Een goed moment ?

A good moment ?

Wielrennen of tennis kan – als het voor onze landgenoten goed gaat – ook de niet-geïnteresseerden beroeren. De overwinning van Tom Boonen in Parĳs-Roubaix, daarvoor ben zelfs ík even televisie blĳven kĳken, hoewel ik verder niets met die sport heb, laat staan er iets van af weet. Ook voor onze tennismeisjes wil ik wel eens een match uitzitten. Onze. Dat is het sleutelwoord. Een dergelĳk gevoel was er bĳ veel mensen ook toen op paasmaandag bekend raakte dat Raf Simons benoemd was tot ontwerper van het mode- en couturehuis Dior, waar hĳ de legendarische en van zĳn troon gevallen John Galliano opvolgt. Na maandenlange speculaties kwam het bericht toch nog als een verrassing en meteen gingen fashionista’s en modemensen op de social media juichend in overdrive. Onze Raf. Het is inderdaad groot nieuws, goed nieuws ook. Belgische of Vlaamse mode heeft al een goede internationale reputatie en het feit dat Raf Simons één van ’s werelds topjobs in de modewereld in de wacht sleept, geeft nu weer een extra boost aan dat imago. Dat is meegenomen in deze onzekere en moeilĳke economische tĳden. Want sowieso blĳft een carrière in de mode een aartsmoeilĳke evenwichtsoefening. Ook voor toptalenten. Sinds in de jaren 80 de Zes van Antwerpen de Belgische mode voor het eerst op de kaart zetten, is heel wat water door de Schelde gevloeid: nieuwe generaties ontwerpers stonden op en zĳn, vaak vanuit de Modeacademie van Antwerpen, de wereld ingetrokken of hebben hier een carrière uitgebouwd, voor of achter de schermen van een modebedrĳf. In Vlaanderen is mode binnen de creatieve industrie één van de grootste sectoren. Toch staat de sector voor grote uitdagingen. Producenten vinden hier geen vakmensen meer en trekken naar het buitenland. En ontwerpers hebben het vaak moeilĳk om van hun creaties een commercieel succes te maken. Het Flanders Fashion Institute (FFI) trekt elk seizoen naar de modeweken in Parĳs en recent ook Londen, om er in een showroom een aantal jonge ontwerpers aan pers en internationale aankopers voor te stellen. Gezien de reacties, in de pers maar ook qua genoteerde orders, is dat een aanpak die almaar meer vruchten afwerpt. Maar ook op vlak van zakelĳke begeleiding van startende ontwerpers, speelt FFI een belangrĳke rol. Overigens organiseert de Antwerp Management School in samenwerking met FFI eind augustus een Summer School Fashion Management. Met de internationale aandacht voor onze mode en met de groeiende interesse van het publiek is het wellicht een goed moment voor een doorgedreven sectoraanpak. Een aanpak waarin plaats is voor een herwaardering van technische opleidingen zoals stiksters en patroontekenaars, om één voorbeeld te geven. In dit nummer van Kwintessens brengen we interviews met startende ontwerpers van hier die scoorden tĳdens de modeweken: Cédric Jacquemyn en Jean-Paul Lespagnard. Verder maakt journalist Jesse Brouns een stand van zaken op van de Belgische mannenmode en gaat modejournaliste Stephanie Duval dieper in op de mogelĳkheden van digitaal printen in de mode.

Cycling and tennis can touch the uninterested when our fellowcountrymen do well. Even I watched some of Tom Boonen’s victory in Paris-Roubaix on TV, though I do not follow that sport at all or know much about it. From time to time I also watch an entire tennis match when one of our women is on TV. Our. That is the key word. Many people experienced a similar feeling when it was announced on Easter Monday that Raf Simons has been appointed artistic director at Dior, where he will succeed John Galliano, the legend who fell from grace. After months of speculation, the message still came as a surprise. Fashionistas and fashion people were immediately jubilant and went in overdrive on social media. Our Raf. It is big news indeed, good news too. Belgian or Flemish fashion already has a good international reputation and the fact that Raf Simons landed one of the top jobs in the fashion world gives that image an extra boost. That is a welcome bonus in these uncertain and difficult economic times. Because a career in fashion remains an extremely difficult balancing act, in any case. Even for major talents. Since the Antwerp Six put Belgian fashion on the map in the 1980s, a lot of water has flowed through the Scheldt River: new generations of designers arose and, often via the Antwerp Fashion Academy, went out into the world or built a career in Belgium either working behind the scenes or running a fashion company. Within the creative industry, fashion is one of the largest sectors in Flanders. However, the sector is experiencing big challenges. Manufacturers are not able to find skilled workers here so they move abroad. Designers often have a hard time turning their creations into a commercial success. The Flanders Fashion Institute (FFI) travels to the fashion weeks in Paris and London every season. It introduces a few young designers to the press and international buyers in a showroom. Given the reactions, both in the press and in customer orders, that approach is slowly paying off. FFI also plays an important role in the area of commercial guidance for beginning designers. Moreover, the Antwerp Management School, in collaboration with FFI, organises a Summer School Fashion Management course at the end of August. With the international attention for our fashion and with the interest of the general public it is probably a good moment for an intensive sector approach. An approach in which there is room for a revaluation of technical training like stitchers and pattern drawers, for example. In this edition of Kwintessens we offer interviews with beginning designers from here that scored during the fashion weeks: Cédric Jacquemyn and Jean-Paul Lespagnard. In addition, journalist Jesse Brouns has drawn up a state of affairs of Belgian men’s fashion and fashion journalist Stephanie Duval goes more deeply into the possibilities of digital printing in fashion.

PS: Op initiatief van Red Fish Factory (www.redfishfactory.com) organiseert FFI

PS: On the initiative of Red Fish Factory (www.redfishfactory.com), FFI will help

in juni mee de expo Nu_Fashion #1 (www.nu1.be). Daarin daagt modejournaliste

organise the exhibit Nu_Fashion #1 (www.nu1.be) in June. In that exhibition,

Veerle Windels ex-studenten van de Antwerpse Modeacademie die nu zelf aan

fashion journalist Veerle Windels challenges former students of the Antwerp

andere modescholen lesgeven uit, om met hun studenten naar Antwerpen terug

Fashion Academy, who now teach at other fashion schools, to bring their

te keren en een installatie te maken rond het thema identity.

students to Antwerp and create an installation on the theme identity.

Trui Moerkerke

P Piece of Chic

Stephanie Duval

Printgekte

Digitale prints zorgen voor revolutie in de mode

Modebloggers verzamelen ze als waren het statussymbolen, modejournalisten zoeken graag naar hun dieperliggende betekenis en het Modemuseum van Hasselt besteedde er onlangs een volledige tentoonstelling aan: prints beleven meer dan een fashion moment, ze zĳn een belangrĳk element in het modeverhaal. Vorig jaar toonde de expo Prints! In mode- en kostuumgeschiedenis 1750-2000 in het Modemuseum van Hasselt de evolutie van prints sinds de uitvoer van bedrukte stoffen uit India een vlaag van exotisme door Europa deed waaien. Qua stĳl ruimden de kleurrĳke bloemenmotieven al snel plaats voor geometrische vormen en abstracte dessins, maar ook de techniek stond niet stil. De industriële revolutie bracht innovatie. Het ingewikkelde proces om textiel te bedrukken werd steeds toegankelĳker, want makkelĳker en minder duur. In de jaren 30 breekt de zeefdruktechniek door, op de voet gevolgd door de transferdruk. De twee technieken zĳn tot op vandaag nog in gebruik, maar worden in het digitale tĳdperk meer en meer vervangen

Print mania Digital prints generate a fashion revolution Fashion bloggers collect them as if they were status symbols, fashion journalists like to look for their deeper meaning and the Fashion Museum of Hasselt recently devoted an entire exhibition on them: prints are experiencing more than a ‘fashion moment’, they are an important element in the fashion story. Last year’s exhibition Prints! In Fashion and Costume History 1750-2000 in the Fashion Museum of Hasselt showed the evolution of prints since the export of printed fabrics from India blew a flurry of exoticism through Europe. As for style, colourful flower motifs quickly gave way to geometric shapes and abstract patterns, but the technique continued to evolve. The industrial revolution brought innovation. The complicated process of printing textiles became more accessible, easier and less expensive. Silk-screen printing broke through in the 1930s and this was quickly followed by heat transfer printing. The two techniques are still used today, but in the digital era, they are increasingly being replaced by software programmes

door softwareprogramma’s die rechtstreeks digitale printers aansturen. Zeker nu in het afgelopen decennium dergelĳke printers performanter en dus goedkoper zĳn geworden, is het digitaal printen van textiel de methode bĳ uitstek geworden die een stempel drukt op het modelandschap. Het printen met een inkjetprinter brengt dan ook genoeg voordelen met zich mee om alle voorgaande technieken op een hoopje te vegen. Zeefdruk is een ontzettend tĳdrovend en arbeidsintensief proces. Transfers zorgen vaak voor ontmoedigende resultaten op het vlak van kwaliteit. Digitaal printen is zuiniger met inkt en dankzĳ de evolutie van de technologie steeds sneller en scherper. Het biedt ook oneindige mogelĳkheden wat creativiteit betreft: elke digitale afbeelding kan omgezet worden naar een patroon of motief. Deze revolutie leidt tot experimenteren met hyperrealistische prints die zodanig worden gemanipuleerd dat ze uitgroeien tot heuse grafische kunstwerken. Vooral in Londen, een stad met een rĳke traditie in modeprints (denk maar aan de bekende Libertybloemetjesmotieven!), manifesteert deze voorliefde voor digitale print zich duidelĳk.

that manage digital printers directly. In the past decade, such printers have become more powerful and therefore cheaper. Digital printing of textile has become the pre-eminent method and has left its mark on the fashion landscape. Printing with an inkjet printer has enough advantages to sweep all the previous techniques into a pile. Silk-screen printing is an extremely timeconsuming and labour-intensive process. Heat transfers often result in discouraging quality. Digital printing requires less ink and thanks to technological evolutions, it is increasingly faster and sharper. It also offers endless possibilities with regard to creativity: every digital image can be converted to a pattern or motif. This revolution has resulted in experimentation with hyper-realistic prints that have been manipulated in such a way that they become graphic works of art. A fondness of digital printing is clearly manifested in London, a city with a rich tradition in fashion prints (just think of the famous Liberty floral prints!). The design duo Peter Pilotto and Christopher De Vos (both graduates from the Fashion Academy in Antwerp but active in London) have been distinguishing themselves with creative, high-definition prints since their debut on the catwalk in 2009. According to them, Pilotto concentrates on developing fabrics and prints while De Vos draws the silhouettes and shapes. The designers find inspiration in a fantasy world that they create on the computer, but they translate this world into authentic haute-couture techniques in an

Dries Van Noten

Het ontwerpersduo Peter Pilotto en Christopher De Vos, beiden afgestudeerd aan de Modeacademie in Antwerpen maar werkend in Londen, onderscheiden zich sinds hun debuut op de catwalk in 2009 met creatieve, high-definition prints. Naar eigen zeggen is het Pilotto die zich concentreert op het ontwikkelen van stoffen en prints, terwĳl De Vos de silhouetten en vormen tekent. De ontwerpers halen inspiratie uit een fantasiewereld die ze op de computer creëren, maar deze wereld vertalen ze naar authentieke haute-couturetechnieken in een ideale mix van oud en nieuw. In de International Herald Tribune omschreef Suzy Menkes het duo Pilotto-De Vos als het schoolvoorbeeld van the digital generation. De Britse ontwerpers Christopher Kane en Mary Katrantzou behoren eveneens tot die digitale generatie. Kane verwierf wereldfaam met zĳn prints van haaien en gorilla’s in close-up, en Katrantzou speelde met digitaal gemanipuleerde foto’s van kostuumjuwelen en parfumflesjes. Mary Katrantzou wordt wel eens the queen of digital prints genoemd. Maar ook ontwerpers die al langer bekendstaan om hun creatieve prints maakten de overstap naar digitaal. Dries Van Noten bĳvoorbeeld, geroemd om het gebruik van etnische prints, breidt sinds enkele seizoenen zĳn repertoire uit voorbĳ de typische grafische elementen. Zo inspireerde hĳ zĳn collectie voor zomer 2012 op het werk van de jonge Britse fotograaf James Reeve: foto’s van gedeeltelĳk verlichte nachttaferelen, de zogenaamde Lightscapes. Het resultaat is een collectie met kledingstukken die niet zozeer een herkenbare print tonen, dan wel een subtiel kunstwerk in zich verbergen. Digitale prints lĳken een weelde aan mogelĳkheden te onthullen. Ze zorgen voor de nodige frisse wind in een modelandschap waarin elk mogelĳk vormexperiment al de revue gepasseerd is.

ideal combination of old and new. In the International Herald Tribune Suzy Menkes described the duo PilottoDe Vos as a classic example of “the digital generation”. The British designers Christopher Kane and Mary Katrantzou also belong to that digital generation. Kane gained world renown with his prints of sharks and gorillas in close-up, and Katrantzou played with digitally manipulated photos of costume jewellery and perfume bottles. Mary Katrantzou is sometimes referred to as “the queen of digital prints”.

Passie voor print In onze digitale wereld zĳn het hoogdagen voor ontwerpers die zich specialiseren in het ontwikkelen van bĳzondere, opvallende prints. Niet elk huis of label heeft immers genoeg tĳd − of de juiste mensen − om zelf nieuwe prints te ontwikkelen. Daarvoor bestaan gespecialiseerde bedrĳven zoals het Belgische Piece of Chic. Barbara Repole werkte eerst enkele jaren als ontwerpster bĳ verschillende Belgische modemerken, terwĳl haar partner Sébastien Pescarollo als artdirector werkte bĳ een Brussels communicatiebureau gespecialiseerd in fashion branding. Samen richtten ze in 2010 hun eigen ontwerpbureau op. Met behulp van Photoshop en Illustrator ontwerpen ze elk seizoen 400 nieuwe textielprints. Die bieden ze voornamelĳk te koop aan via vakbeurzen zoals Indigo in Parĳs, waar merken twee keer per jaar hun keuze komen maken uit textielen printontwerpen van verschillende leveranciers. Piece of Chic verkocht al werk aan Nike, Topshop, COS en Hampton Bays, en werkte ook samen met de ontwerpers Monsieur Bul, Marc Philippe Coudeyre en Jessie Lecomte. “Meestal kopen merken één van de prints die we ontwikkeld hebben, maar soms vragen ze om kleuren of details aan te passen,” vertelt Repole. “We kunnen ook custom prints ontwerpen en werken dan nauw samen met een designer om zĳn of haar visie te vertalen naar een dessin.” De bedoeling is steeds om een herkenbare print te ontwikkelen, of die nu ontworpen is voor een specifiek merk of niet. “Prints gaan een steeds belangrĳkere rol spelen in het modebeeld,” vertelt Repole. “Niet enkel door de technologische vooruitgang, maar ook omdat je met prints een sterke identiteit kan neerzetten. Prints zĳn heel herkenbaar in het straatbeeld en leveren visibiliteit op voor een label.” Die strategie gebruikt Piece of Chic ook zelf door een eigen, gelĳknamige modelĳn uit te brengen met – vanzelfsprekend – originele prints: “Voor de eigen collectie leggen we onszelf geen commerciële beperkingen op. Voor het werk in opdracht ligt dat natuurlĳk anders,” verklaart Repole. “Maar in beide gevallen staat Piece of Chic voor wat ik omschrĳf als strong visual.” Zonder een bepaald thema of een eenduidig collectiebeeld voor ogen, kan alles tellen als inspiratiebron voor het creatieve duo. “De basis van onze inspiratie komt uit onze reizen,” vertellen ze. “Overal waar we komen, nemen we foto’s om zo prints en kleurharmonieën te creëren. Ons universum is erg kleurrĳk en geïnspireerd op onze jeugd: we houden van speelgoed, robots, stripverhalen, snoep enz.” Maar Piece of Chic cultiveert ook een Belgische touch: in de eerste eigen collectie prĳkten foto’s van een traditioneel frietkot en van Manneken Pis op de voorkant van de zĳden jurken.

Designers that have been known for their creative prints for quite some time have also switched to digital. Dries Van Noten, who is famous for using ethnic prints, has been expanding his repertoire over the last few seasons past the typical graphic elements. His summer 2012 collection is inspired by the work of the young British photographer James Reeve: photos of partially lit night scenes referred to as Lightscapes. The result is a collection with garments that do not show a recognisable print but conceal a subtle work of art. Digital prints seem to reveal a wealth of possibilities. They provide the necessary fresh wind in a fashion landscape where every possible shape experiment has already passed in review.

Passion for print In our digital world, these are high days for designers that specialise in developing unusual, striking prints. Some fashion houses and labels do not have enough time – or the right people – to develop new prints. They call upon specialised companies such as Piece of Chic of Belgium.

Piece of Chic

Massa versus individualisme Het democratiseren van digitale prints in de mode heeft ook nadelen. Er is bezorgdheid over het feit dat zeefdruk binnenkort zou verdwĳnen en dat digitale prints alles zouden gaan vervlakken. De Belgische ontwerpster Katrien Van Hecke lĳkt het daarmee eens te zĳn: “Digitaal printen is een vrĳheid, maar anderzĳds is de stoffenkeuze waarmee het kan, beperkt. Op den duur ziet alles er zowat hetzelfde uit.” Zelf kiest Van Hecke er voor om op een andere manier te werken: ambachtelĳk en experimenteel. “Ik stel vast dat mensen mĳn ontwerpen vaak kopen voor de prints die ik ontwikkel”, vertelt ze. “Het is dan wel grappig om te horen dat ze denken dat het om digitale prints gaat.” Maar het werk van Van Hecke is net het tegenovergestelde van digitaal printen: alles ontwikkelt ze met de hand. “Onderzoek is heel belangrĳk in mĳn werk. Ik heb nu een groter atelier en dat is een echt laboratorium waar ik kan experimenteren. Ieder kledingstuk is dus uniek. Ik wil geen jurkje verkopen, maar een visie”, aldus Van Hecke. Ze drukt haar twĳfels uit over de enorme evolutie die prints het afgelopen decennium hebben gekend: “Vroeger had je blokprint. Dat duurde veel langer en het was een heel proces om stoffen te bedrukken, maar je had ook meer gelaagdheid. Nu ligt een digitale print óp de stof, in plaats van erin verwerkt of erin verweven te zĳn. Dat geeft kwalitatief toch een verschil.” Sinds een jaar werkt de ontwerpster samen met een textiellab in het Nederlandse Tilburg, waar ze experimenteerde voor haar volgende wintercollectie. Zo leerde ze textiel kleuren met een mengeling van kruiden en metalen. “Ervoor had ik minder controle over kleur, ik was afhankelĳk van anderen. Nu heb ik mĳn eigen recepten. Ik heb draden gekleurd en in Illustrator een patroon gemaakt van een tekening. In Tilburg hebben ze daar dan jacquard van gemaakt: de stof is echt geweven naar mĳn ontwerp.” Wanneer ze niet op grote schaal moet produceren, lukt het Van Hecke om alles met de hand te doen, maar zodra er grotere orders bĳ komen kĳken, zet ze haar handgemaakte prints om met de computer. Of haar houding een reactie is tegen de digitale hype, daar is de ontwerpster niet van overtuigd. Wel meent ze dat het onderzoek naar prints steeds verder zal gaan. “Ik denk dat we meer naar structuur gaan zoeken en naar prints in breigoed. Dat zie je nog niet veel. Wat Proenza Schouler en Christopher Kane doen is interessant: het teruggrĳpen naar oude technieken om iets modern te maken, zodat je denkt: ‘Hoe hebben ze dat gedaan?’” Volgens Van Hecke wordt de textuur van de stof zelf alsmaar belangrĳker en krĳgen we straks echte 3d-experimenten -experimenten te zien in plaats van de vlakke prints op een witte stof. Of we zullen nog meer innovatie zien in de manier waarop digitale prints worden toegepast. “Dries Van Noten is daarin een echte visionair: hĳ print rechtstreeks op zĳn patroon en kan zo de motieven plaatsen waar hĳ ze wil, in plaats van een doorlopende print op meters stof te drukken. Dat is ook revolutionair voor mĳ.” Over de toekomst van prints is het jonge talent duidelĳk: “Misschien hebben we binnen twintig jaar thuis allemaal een printmachine en kan iedereen zelf met stof aan de slag.”¶

Katrien Van Hecke

Barbara Repole worked as a designer for different Belgian fashion brands for a few years, while her partner Sébastien Pescarollo worked as an art director at a Brussels communication agency specialised in fashion branding. Together they established their own design agency in 2010. They design 400 new textile prints every season using Photoshop and Illustrator. They are mainly offered for sale via trade fairs like Indigo in Paris, where brands choose their textile and print designs from different suppliers twice a year.

Piece of Chic has already sold work to Nike, Topshop, COS and Hampton Bays, and it collaborates with the designers Monsieur Bul, Marc Philippe Coudeyre and Jessie Lecomte. “Brands usually purchase one of the prints that we designed, but sometimes they ask us to adjust colours or details,” says Repole. “We can also design custom prints. In that case we work closely with a designer to translate his or her vision into a pattern.” We always aim to design a recognisable print, whether it is designed for a specific brand or not. “Prints are going to play an increasingly important role in fashion,” says Repole. “Not only due to the technological progress, but also because you can create a strong identity with prints. Prints are very recognisable on the street and give a label visibility.” Piece of Chic also employs that strategy by producing its own fashion line, under the same name, with original prints: “For our own collection we do not impose any commercial limitations. Of course it is different for commissions,” explains Repole. “But in both cases Piece of Chic stands for strong visuals.” Without a certain theme or a clear-cut collection in mind, everything can be used as a source of inspiration for the creative duo. “The foundation of our inspiration comes from travelling,” they say. “Everywhere we go we take pictures for creating prints and colour harmonies. Our universe is very colourful and inspired by our youth: we love toys, robots, cartoons, candy, etc.” But Piece of Chic also cultivates a Belgian touch: our first collection displayed photos of a traditional chip stand and Manneken Pis on the front of the silk dresses.

Bulk versus individualism

Katrien Van Hecke

Democratising digital prints in fashion also has disadvantages. There is concern about the fact that silk-screen printing might disappear soon and that digital prints would even everything out. Belgian designer Katrien Van Hecke seems to agree: “Digital printing is a freedom, but on the other hand the choice of fabrics that work are limited. In time, everything will look more or less the same.” Van Hecke chooses to work differently: by using traditional techniques and experimenting. “I notice that people often buy my designs for the prints that I develop”, she says. “It is funny to hear that they think they are digital prints.” Van Hecke’s work is the opposite of digital printing: everything is developed by hand. “Research is very important in my work. I have a larger atelier now and it is a true laboratory where I can experiment. Every garment is unique. I do not want to sell a dress, I want to sell a vision”, says Van Hecke. She expresses her doubts about the enormous evolution that prints have experienced over the last ten years: “Block printing used to be popular. That took much longer and it was a whole process to print fabrics, but you also had more stratification. Now a digital print is on the fabric instead of being incorporated into or woven into the fabric. There is a difference in quality.” For the last year, Katrien Van Hecke has been collaborating with a textile lab in Tilburg, the Netherlands where she experimented for her next winter collection. She learned how to colour fabric with a mixture of herbs and metals. “Before I had less control over colour, I depended on others. Now I have my own recipes. I coloured threads and made a pattern from a drawing in Illustrator. They turned it into jacquard in Tilburg: the fabric is really woven according to my design.” When she does not have to produce on a large scale, Van Hecke is able to do everything by hand. As soon as larger orders come in, she transforms her handmade prints with the computer. The designer is not convinced that her attitude is a reaction against the digital hype. She thinks that research into prints will continue. “I think that we will look for more structure and for prints in knitwear. You don’t see much of that yet. The work of Proenza Schouler and Christopher Kane is interesting – they revert to old techniques to make something modern so that you think: ‘How did they do that?’” According to Van Hecke, the texture of the fabric itself will become more important. She expects that we will soon see real 3D experiments instead of flat prints on white fabric, or more innovation in the way that digital prints are used. “Dries Van Noten is a true visionary: he prints directly on his pattern. This enables him to place the motifs where he wants them instead of a continuous print on meters of fabric. I think that is revolutionary.” The young talent is clear about the future of prints: “Perhaps in 20 years we will all have a printer at home and everyone can work on fabric.”V

Jesse Brouns

/ Collagebeelden: Chaja Birdsong

De man in de mode Hou zou het nog

met de Belgen zĳn?

The man in fashion How is it going with the Belgians?

Het gaat, alles welbeschouwd, behoorlĳk goed met de Belgische mannenmode. Af en toe zĳn er donderwolken, maar de Belgen houden stand.

All things considered, Belgian men’s fashion is doing quite well. Occasionally there are thunderclouds, but the Belgians stand firm.

Mannenmode werd vaak gezien als het zwakkere, ongeliefde deel van de textielindustrie. Mode, zo ging de redenering, was in eerste instantie iets voor dames. Mannen keken naar voetbal. Vrouwen brachten hun vrĳe tĳd door in winkelcentra. Samengevat: alleen vrouwen spendeerden geld aan kleren en dus werd de aandacht van industrie en media grotendeels op hen gericht. Maar de tĳden zĳn veranderd. De mannenmode stelt het, vanuit economisch standpunt, uitstekend. De markt groeit bĳna twee keer zo snel als die voor damesmode, zo bleek onlangs uit een rapport van consultants Bain & Company. De goede cĳfers zĳn deels te danken aan China, waar luxe traditioneel vooral een mannenzaak is. De honger naar mode lĳkt er nog lang niet gestild. Bovendien realiseren vele westerse luxeboetieks hun omzet op de rug van Chinese toeristen, en dan vooral in Europa, waar de meeste luxemerken hun wieg hebben staan. Maar ook los van het Chinese verhaal lĳkt de mannenmode aan een inhaalbeweging bezig. Het aantal aan mannenmode gewĳde internationale tĳdschriften is intussen niet meer bĳ te houden, van Fantastic Man over Man About Town tot Vogue Hommes Japan. De voorbĳe maanden zĳn er ook nogal wat gespecialiseerde retailsites voor mannen bĳgekomen, met Mr Porter als belangrĳkste voorbeeld. Daarmee valt alvast een belangrĳke drempel weg voor heren die lĳden aan pashokjesvrees.

Men’s fashion was often seen as the weaker, unloved part of the textile industry. Fashion, so was the reasoning, was primarily something for women. Men watched football. Women spent their free time in shopping centres. In conclusion, only women spend money on clothing and therefore the attention from industry and the media was mainly focused at them.

Mode voor mannen is ook avontuurlĳker dan vroeger. Mannen durven meer: opvallende kleuren, drukke prints, of in het geval van Marc Jacobs tĳdens een cocktailreceptie onlangs in Parĳs: een roze jurkje. En ze worden op hun wenken bediend. De mannenmode loopt tegenwoordig zelfs vaak voor op de damesmode. Dat was ooit anders.

Belgen aan het roer Belgische ontwerpers spelen een grote rol in de sector. Dat is al lang zo. Neem bĳvoorbeeld de Zes van Antwerpen. Dries Van Noten begon in 1986 zĳn carrière met een mannencollectie. Zĳn vader had een mannenzaak en zĳn grootvader was een kleermaker. In 2012 zĳn de mannencollecties van Van Noten nog goed voor zo’n 35% van de omzet van het bedrĳf, aldus een woordvoerder. Dirk Bikkembergs begon in dezelfde periode als mannenontwerper, aanvankelĳk met een schoenencollectie in samenwerking met de lokale fabrikant Monarca. In 1988 volgde een kledinglĳn, destĳds met de Italiaanse textielgigant Gibo. Een niet bĳzonder succesvolle damescollectie volgde in 1993. Komende winter waagt het merk zich na een lange onderbreking opnieuw aan damesmode (zie verder). Walter Van Beirendonck, in eigen land de beroemdste ontwerper, is ook in eerste instantie een mannenontwerper. Ann Demeulemeester daarentegen lanceerde haar mannenlĳn pas in 1996, bĳna 10 jaar na haar debuut, en ze wachtte nog eens 10 jaar alvorens die afzonderlĳk in Parĳs te showen. In 2012 lĳkt de balans tussen mannen- en vrouwenmode voor de Belgen min of meer in evenwicht. Tĳdens de mannenmodeweken van Parĳs lĳken de Belgische ontwerpers nochtans zwaarder te wegen dan tĳdens de modeweken voor dames. Dat heeft vooral met twee ontwerpers te maken: Raf Simons en Kris Van Assche. Die hebben, allebei op hun manier, een immense invloed gehad op de mannenmode. Raf Simons zette 15 jaar geleden de modewereld op stelten met zĳn schooljongens in krappe silhouetten. Hĳ gaf de mannenmode een nieuwe richting. Zĳn stĳl werd niet veel later gesublimeerd of gekopieerd (al naargelang de bron) door de Fransman Hedi Slimane in zĳn mannencollecties voor achtereenvolgens Yves Saint Laurent en Dior Homme (met als onrechtstreeks resultaat het enorme succes van skinny jeans). Kris Van Assche was in die periode de belangrĳkste assistent van Slimane: hĳ ontwierp de kleren waarvoor Karl Lagerfeld maar liefst 42 kilo vermagerde. Raf Simons wordt sinds het begin van de eeuw beschouwd als misschien de invloedrĳkste mannenontwerper van zĳn generatie, en sinds hij aan de slag ging bij Jil Sander, als een van de invloedrĳkste ontwerpers zonder meer. Zĳn shows behoren al jaren tot het handvol essentiële defilés op de kalender in Parĳs. Kris Van Assche heeft sinds 2005 niet alleen zĳn eigen merk, maar is sinds 2007 ook artistiek directeur van Dior Homme. Dat Franse huis heeft zoveel macht dat Van Assche zich een van de belangrĳkste ontwerpers in de sector mag noemen. Zĳn werk voor Dior is meer ingehouden dan dat van zĳn voorganger, maar Van Assche heeft wel een plek verworven in de geschiedenis van de mannenmode. Zĳn eigen label is relatief goed geïnstalleerd. Dries Van Noten wordt al jaren beschouwd als een van de grootste namen tĳdens de mannenmodeweek. En terecht: zĳn mode blĳft jong en fris en toonaangevend en voor een ontwerper van zĳn generatie is dat eerder uitzonderlĳk. Walter Van Beirendonck heeft, na verschillende magere jaren, een status verworven als éminence grise van de mannenmode. Zĳn intimistische, bĳzonder creatieve (maar niet noodzakelĳk commerciële) shows worden altĳd geapprecieerd en dikwĳls bewonderd. Er showen nog meer Belgen in Parĳs, een label waaronder doorgaans ook ontwerpers met Belgische roots worden gerekend, omdat ze hier wonen, werken of gestudeerd hebben. Bernhard Willhelm, bĳvoorbeeld, of Stephan Schneider (die beiden eveneens voor dames ontwerpen), of Damir Doma, die nog assistent is geweest van Raf Simons. De Kroatische ontwerper begon zĳn label in de mannenmode, maar heeft intussen ook een veelbelovende dameslĳn en een flagship store

But times have changed. From an economic point of view, men’s fashion is doing great. The market is growing almost twice as fast as that for women’s fashion according to a recent report by consultants Bain & Company. The good figures are partially due to China, where luxury is traditionally a matter for men. The thirst for fashion is far from quenched. More over, many western luxury boutiques realise their turnover on the back of Chinese tourists, mainly in Europe, the birthplace of most luxury brands. However, apart from the Chinese story, men’s fashion seems to be catching up. It is difficult to keep abreast of the number of international magazines devoted to men’s fashion, from Fantastic Man and Man About Town to Vogue Hommes Japan. Several specialised retail sites for men were added over the past few months; Mr Porter is the most important example. These sites should remove a major barrier for men who suffer from a fear of fitting rooms. Men’s fashion is also more adventurous than it used to be. Men have become more daring: striking colours, busy prints, or in the case of Marc Jacobs during a recent cocktail reception in Paris: a pink dress. Men are waited on hand and foot. Men’s fashion is currently gaining ground on women’s fashion. That did not used to be the case.

Belgians at the helm Belgian designers play a major role in the sector and they have been doing so for a long time. Take, for example, the Antwerp Six. Dries Van Noten began his career in 1986 with a men’s collection. His father had a men’s clothing shop and his grandfather was a tailor. Van Noten’s men’s collections accounted for about 35 percent of the company’s turnover in 2012 according to a spokesman. In the same period Dirk Bikkembergs began as a men’s designer, initially with a shoe collection in collaboration with the local manufacturer Monarca. A clothing line with the Italian textile giant Gibo followed in 1988. A moderately successful women’s collection followed in 1993. This coming winter the brand will venture into women’s fashion once again after a long break (see below). Walter Van Beirendonck, the most famous designer in Belgium, is also primarily a men’s designer. Ann Demeulemeester, on the other hand, only launched her men’s line in 1996, almost ten years after her debut, and she waited another ten years before showing the line separately in Paris. The balance between men’s and women’s fashion seems more or less in equilibrium for the Belgians in 2012. During the fashion weeks for men in Paris, the Belgian designers seemed to weigh heavier than during the fashion weeks for women. That is mainly related to two designers: Raf Simons and Kris Van Assche. They have both had an immense in fluence on men’s fashion in their own way. Raf Simons caused an uproar in the fashion world 15 years ago with his schoolboys in tight silhouettes. He gave men’s fashion a new direction. Not much later his style was refined or copied (depending on the source) by Hedi Slimane of France in his men’s collections for respectively Yves Saint Laurent and Dior Homme (an indirect result was the enormous success of ‘skinny jeans’). In that period Kris Van Assche was Slimane’s most important assistant: he designed the clothing for which Karl Lagerfeld lost about 42 kilos. Raf Simons has been regarded as the most influential men’s designer of his generation since the beginning of the century. When he started working at Jil Sander, he was regarded as one of the most influential designers full stop. For years his shows have been one of a handful of essential defiles on the Parish Fashion Week calendar. Kris Van Assche has had his own brand since 2005 and has been artistic director of Dior Homme since 2007. That French house has so much power that Van Assche can call himself one of the most important designers in the sector. His work for Dior is more subdued than that of his predecesor, but Van Assche has earned a place in the history of men’s fashion. His own label is relatively well established. For years Dries Van Noten has been known as one of the biggest names during men’s fashion week. And rightfully so. His fashion remains young, fresh and trend setting – for a designer of his generation that is rather exceptional. After several lean years, Walter Van Beirendonck has achieved the status of éminence grise in men’s fashion. His intimate, exceptionally creative (but not necessarily commercial) shows are always appreciated and often admired.

in de dure Rue Saint-Honoré in Parĳs. In de andere grote modesteden zĳn de Belgen minder dominant, hoewel de situatie in Milaan – met Dirk Bikkembergs en Les Hommes (die in januari een comeback maakten op de catwalk) en tot voor kort Raf Simons bĳ Jil Sander – toch allesbehalve hopeloos mag worden genoemd.

Donderwolken Kortom: de Belgische mannenmode staat zĳn mannetje. Niet dat er af en toe geen donderwolken opduiken. Neem Raf Simons: die brak in januari 2011 met zĳn Italiaanse zakenpartner, een bedrĳf dat de verkoop, productie en distributie van de collecties voor zich nam. Simons kon diezelfde maand maar ternauwernood zĳn show in Parĳs laten doorgaan. De winkels van het label, allebei in Japan, werden gesloten. Waarop Simons zĳn bedrĳf herstructureerde. In februari werd Simons vervolgens ontslagen door Jil Sander (om plaats te maken voor Jil Sander zelf, die later dit jaar haar tweede comeback maakt bĳ het merk dat ze in 1968 zelf heeft opgericht maar dat intussen in handen is van het Italiaanse filiaal van een Japans bedrĳf). Tĳdens de modeweek van Milaan werd voorspeld dat Simons naar Dior zou gaan. Die berichten werden snel, zĳ het zonder veel overtuiging, de kop ingedrukt, om uiteindelĳk een maand later toch bevestigd te worden. Sinds 11 april is Simons dus artistiek directeur van het damesdepartement van Dior, en alsdus verantwoordelĳk voor prêt-à-porter, couture en accessoires. Bĳ Dior, misschien het meest vereerde Europese luxemerk, staan nu twee Belgische ontwerpers aan het hoofd. Het zĳn bovendien mannenontwerpers, toch in essentie.

Heldere hemel Tĳdens de recente modeweken kwamen nog twee andere Belgische ontwerpers in het nieuws. Dirk Bikkembergs presenteerde in Milaan voor het eerst sinds jaren nog eens een damescollectie (ooit werd die ontworpen door Marina Yee). Maar de lĳn werd, net als zĳn mannencollecties, niet langer door Bikkembergs zelf ontworpen en hĳ was tĳdens de presentatie ook opvallend afwezig. De ontwerper verkocht recent zĳn bedrĳf (het is nu in Italiaanse handen) en behield een functie als artistiek directeur. En dan Walter Van Beirendonck. Die ging – zo werd veelvuldig in kranten en websites gekopt – ‘failliet’. Dat bericht klopte niet: het faillissement gold alleen voor de Antwerpse winkel van Van Beirendonck, niet voor zĳn label. De mode komt en gaat, en voor ontwerpers geldt hetzelfde. Een ontwerper kan wegdeemsteren, of stoppen, of koppig zĳn eigen weg blĳven gaan. Nu en dan blĳft een ontwerper aan de top en doorgaans gaat ook dat gepaard met vallen en opstaan. De Belgische mannenmode houdt al jaren goed stand, maar blĳft dat ook zo? Met uitzondering van Damir Doma in Parĳs en recenter Tim Coppens in New York, zĳn er de voorbĳe jaren amper ontwerpers bĳgekomen. Dat heeft allicht meer met conjunctuur te maken dan met een gebrek aan talent. Maar het roept toch ook vragen op. Wie wordt de volgende Raf Simons, de nieuwe Dries Van Noten?¶

More Belgians show their work in Paris, and that category also subsumes people with some kind of Belgian link, because they live, work or studied here. Bernhard Willhelm, for example, or Stephan Schneider (both of them also design for women), or Damir Doma, who was Raf Simons’s assistant. The Croatian designer began his label in men’s fashion but now also has a promising women’s line and a flagship store in the expensive Rue Saint-Honoré in Paris. Belgians are less dominant in the other major fashion cities, but the situation in Milano – with Dirk Bikkembergs, Les Hommes (that made a comeback on the catwalk in January) and, until recently, Raf Simons at Jil Sander – is far from hopeless.

Thunderclouds In short, Belgian men’s fashion stands its ground. Thunderclouds do appear occasionally. Take Raf Simons, he broke with his Italian business partner, a company that took care of the sales, production and distribution of the collection, in January 2011. Simons was barely able to go through with his show in Paris that same month. The label’s shops, both in Japan, were closed. Simons restructured his company. In February Simons was fired from Jil Sander (to make room for Jil Sander herself, who will make her second comeback later this year at the brand that she founded in 1968 but that is now controlled by the Italian branch of a Japanese company). During the fashion week in Milan, many predicted that Simons would go to Dior. Those rumours were quickly, but half heartedly, suppressed yet eventually confirmed one month later. Simons has been artistic director of the women’s department of Dior since April 11, and is therefore responsible for prêt-à-porter, couture and accessories. Dior, perhaps the most venerated European luxury brand, now has two Belgian designers at the top. Moreover, they are both men’s designers, at least in essence.

Clear skies Two other Belgian designers were in the news during the recent fashion weeks. In Milan Dirk Bikkembergs presented a women’s collection for the first time in years (once designed by Marina Yee). Yet just like his men’s collections, the line is no longer designed by Bikkembergs himself and he was conspicuously absent during the presentation. The designer recently sold his company (it is now in Italian hands) but he retains a position as artistic director. Then there is Walter Van Beirendonck. As was frequently headlined in newspapers and websites, he went ‘bankrupt’. That rumour is not true: the bankruptcy is only applicable for Van Beirendonck’s Antwerp shop, not for his label. Fashion comes and goes; the same is true for designers. A designer can fade away, stop, or stubbornly continue on their own path. From time to time a designer remains at the top and that is usually combined with ups and downs. Belgian men’s fashion has stood firm for years, but will it contue to do so? Except for Damir Doma in Paris and more recently Tim Coppens in New York, very few designers have been added to the list in the past few years. That probably has more to do with the economic situation than with a lack of talent. But it does raise questions. Who will be the next Raf Simons, the new Dries Van Noten?¶

Siska Lyssens

Ik wil geen dictator zÄłn

Interview Jean-Paul Lespagnard

I do not want to be a dictator Interview Jean-Paul Lespagnard

Jean-Paul Lespagnard

SS 2012 Somewhere In Between

Begin maart toonde de Belgische ontwerper Jean-Paul Lespagnard zĳn aankomende wintercollectie. Het was de eerste keer dat hĳ tĳdens de Parĳse modeweek een catwalkdefilé organiseerde. Op de eerste rĳ zaten übermode-journaliste Suzy Menkes en verschillende Vogue fashion editors. Geen slecht begin. Belgian designer Jean-Paul Lespagnard showed his winter collection at the beginning of March. It was the first time that he organised a catwalk defile during a Paris fashion week. Various Vogue fashion editors and über fashion journalist Suzy Menkes sat in the front row. Not a bad start.

In de modewereld is Jean-Paul Lespagnard een buitenbeentje. Hĳ verkiest zĳn woon- en werkplaats net buiten Brussel boven Parĳs. Als gastdocent bĳ Créahm in Luik engageert Lespagnard zich ook om mentaal gehandicapten artistiek te stimuleren, een project dat hem na aan het hart ligt. Sinds kort werkt hĳ samen met Anne Chapelle, de ceo van Bvba 32, het modehuis met Ann Demeulemeester en Haider Ackermann. De samenwerking is een persoonlĳk project van Chapelle, die vanaf de zĳlĳn zorgt voor organisatorische en financiële steun. Voor Jean-Paul Lespagnard is het commerciële aspect van zĳn label niet onbelangrĳk, maar wel ondergeschikt aan zĳn creatieve vrĳheid. Jean-Paul Lespagnard wordt geïnspireerd door uiteenlopende bronnen. Zo integreerde hĳ voor zĳn zomercollectie Somewhere In Between op overtuigende wĳze basketbaldetails met etnische elementen. Voor komende winter vond hĳ voor I See ’Em inspiratie in de Schotse Hooglanden. De aparte creatieve intensiteit van Lespagnard maakt hem verschillend van generatiegenoten als Bruno Pieters of Olivier Theyskens, ontwerpers die van meet af aan gelauwerd werden en naadlozer opgaan in het milieu van de high fashion. Bĳ Lespagnard daarentegen behoren humor en lichtvoetigheid ontegensprekelĳk tot zĳn signatuur. Als zĳn officiële website ons een idee moet geven van hoe de idiosyncratische ontwerper zĳn toekomst ziet, dan wordt duidelĳk dat hĳ daarover een bĳzondere houding aanneemt. Op je website leidt een klik op de knop ‘future’ naar een site die tarotkaarten leest. Wat is daar de bedoeling van? [lacht] Dat is een knipoog naar wat van mode-ontwerpers wordt verwacht. Een goed ontwerper moet volgens de pers iemand zĳn die visionair is, iemand die als het ware kan voorspellen wat mensen willen dragen. Natuurlĳk wil ik collecties ontwerpen die mensen in de toekomst zullen dragen, maar ik kan wel niet in de toekomst kĳken. In mode gaat het om mĳn persoonlĳke visie en die kan verschillen van die van anderen. Je wintercollectie I See ’Em stelde je in Parĳs voor tĳdens een defilé. Vanwaar die keuze? Eerlĳk gezegd: gewoon om het eens uit te proberen. Ik heb steeds presentaties als medium gebruikt, maar ik kreeg dit seizoen het prachtige voorstel om een catwalkshow te organiseren. Ik ben erop ingegaan omdat ik wilde tonen dat mĳn mode niet hoeft af te schrikken. Journalisten hebben het meestal over mĳn creativiteit, veel minder over de

Jean-Paul Lespagnard is an outsider in the fashion world. He chooses to live and work just outside Brussels instead of Paris. As visiting lecturer at Créahm in Liege, Lespagnard also commits to stimulate the mentally handicapped artistically, a project that is very dear to him. He recently started working with Anne Chapelle, the CEO of Bvba 32, the fashion house with Ann Demeulemeester and Haider Ackermann. The collaboration is Chapelle’s personal project; she provides organisational and financial support from the sideline. For Jean-Paul Lespagnard, the commercial aspect of his label is important but it is subordinate to his creative freedom. Jean-Paul Lespagnard is inspired by diverse sources. For his summer collection entitled Somewhere In Between, he convincingly integrated basketball details with ethnic elements. For the coming winter collection, he found inspiration for I See ’Em in the Scottish Highlands. Lespagnard’s unusual creative intensity differentiates him from contemporaries like Bruno Pieters or Olivier Theyskens, designers who were praised from the outset and imperceptibly absorbed in the high fashion environment. By contrast, humour and agility are undeniably part of Lespagnard’s signature. If his official website is meant to give us an idea of how the idiosyncratic designer sees his future, then it is clear that he adopts a special attitude. A click on the ‘future’ button on your website leads to a site that reads tarot cards. What is the aim of that? [laughs] That is a reference to what is expected of fashion designers. According to the press, a good designer must be someone that is visionary, someone that can predict what people want to wear. I want to design collections that people will wear in the future, but I cannot look into the future. In fashion it is about my personal vision and that can differ from other people’s visions. You introduced your winter collection I See ’Em in Paris during a defile. Why did you choose to do that? Honestly, just to try it out. I have always used presentations as a medium but this season I was offered the amazing opportunity to organise a catwalk show. I accepted that opportunity because I wanted to show that my fashion does not have to deter. Journalists usually talk about my creativity and much less about the collection. I wanted to organise a show where a woman could say: ‘I want to wear all of it!’ Ultimately, fashion is also about reality. My aim was to show customers that my creativity is wearable. Was that mission successful? Yes, I am very satisfied, but I might do things differently next time. I was able to show what I wanted to show. The buyers were very enthusiastic, but others thought this collection was less impressive than my previous collection.

AW 2012 I See ’Em

collectie zelf. Ik wilde een show brengen waarvan een vrouw kon zeggen: ‘Dat wil ik allemaal dragen!’ Uiteindelĳk gaat het in mode eveneens om de realiteit. Het was de bedoeling aan klanten te laten zien dat mĳn creativiteit draagbaar is. Is die missie geslaagd? Ja, ik ben erg tevreden. Maar volgende keer pak ik het het misschien weer anders aan. Ik heb nu kunnen tonen wat ik wilde. Vooral de aankopers waren daar zeer over te spreken, maar anderen vonden deze collectie dan weer minder indrukwekkend dan mĳn vorige. De collectie was minder conceptueel dan gewoonlĳk. Hoe heb je die evolutie naar meer draagbaarheid aangepakt? Als je de stukken één voor één bekĳkt, zal je merken dat mĳn signatuur qua snit en vormen niet veranderd is, alleen de styling was anders. Er waren geen opvallende accessoires als schoenen, halssnoeren of tassen. De focus lag op de kleding, op de essentie van de look. We wilden niet steeds dingen toevoegen om daarmee indruk te maken. Met een goede basis heb je die extra’s niet nodig. Dat is belangrĳk voor mĳ, want op dit punt in mĳn carrière ben ik nog bezig met het opbouwen van een imago. Wat was jouw uitgangspunt voor I See ’Em? Na de presentatie in oktober van Somewhere In Between ben ik voor twee weken naar Schotland getrokken. Het was de eerste keer dat ik er kwam. Het alleen zĳn daar en de rust hebben me beïnvloed. De collectie is kalm en gebalanceerd. Ik liet me ook inspireren door de kilt. Ik heb de essentie ervan bewaard, maar er een hedendaags vervolg op gemaakt. Vooraan zie je nauwelĳks een verschil, maar als je van dichterbĳ kĳkt, dan zie je aan de snit, de plooien en de zakken dat het een moderne versie is.

The collection was less conceptual than usual. How did you tackle that evolution to more wearability? If you look at the pieces individually, you notice that my signature did not change with regard to tailoring and shapes, only the styling was different. There were no striking accessories like shoes, necklaces or bags. The focus was on the clothing, on the essence of the look. We did not want to keep adding things in order to impress. You do not need those extras if you have a good basis. That is important to me because at this point in my career I am still busy building up an image. What was your starting point for I See ’Em? After the presentation of Somewhere In Between in October 2011, I travelled to Scotland for two weeks. It was my first visit to Scotland. Being alone there and the peace and quiet influenced me. The collection is calm and balanced. I was also inspired by the kilt. I preserved the essence of it but gave it a modern twist. You barely see a difference in the front, but if you look closer then the tailoring, pleats and pockets reveal that it is a modern version. You recently received many reviews from influential journalists and other fashion professionals. Whose opinion is most important to you? All opinions count for me. After every fashion week, I take a one-week vacation. I isolate myself, collect all the opinions and draw a conclusion. Take the coming winter season: the press found my collection less impressive but the buyers loved it due to its wearability. Sometimes opinions and reviews are completely incompatible and that’s why it is good to place the various perspectives next to each other. I am creative and I have a vision but I always ask the opinion of people around me. For the fabrics, I ask women that I work with whether they find the chosen fabrics pleasant and whether they would want to wear them. You know … I am a man but I make women’s clothing so I need their opinion. I do not want to be a dictator. I make suggestions and give women choices.

Je hebt de afgelopen tĳd veel recensies gekregen van invloedrĳke journalisten en andere modeprofessionals. Wiens mening vind je het belangrĳkst? Alle meningen zĳn van tel voor mĳ. Na iedere modeweek neem ik een week vakantie. Ik zonder me dan af, leg de opinies samen en trek een besluit. Neem nu het komende winterseizoen: de pers vond mĳn collectie minder indrukwekkend, maar de aankopers waren er wel dol op, omwille van de draagbaarheid. Meningen en recensies kunnen soms compleet tegengesteld zĳn en daarom is het goed om de verschillende perspectieven naast elkaar te leggen. Ik ben creatief en ik heb een visie, maar ik vraag steeds de mening van de mensen rondom mĳ. Voor de stoffen bĳvoorbeeld, check ik bĳ de vrouwen met wie ik werk of zĳ de gekozen stoffen aangenaam vinden en zouden willen dragen. Weet je … ik ben een man, maar ik maak vrouwenkleren, dus ik heb ik hun mening nodig. Ik wil geen dictator zĳn. Ik doe suggesties en geef vrouwen keuzes.

SS 2012 Somewhere In Between

Hoe zou je de Lespagnard-signatuur omschrĳven? Op mĳn ontwerpen staat geen leeftĳd en ze zĳn niet gebonden aan maten. Vele stukken kunnen eveneens door mannen gedragen worden. Ik was dit seizoen erg blĳ om te zien dat niet alleen jonge vrouwen naar de showroom kwamen om de collectie te bekĳken. Ze zagen er werkelĳk geweldig uit in die kleren! Is ontwerpen voor jou een moeilĳk proces? Dat hangt ervan af. Mĳn research gaat altĳd heel breed, maar wordt dan gereduceerd van zodra ik een focus heb gevonden. Het is voor mĳ erg belangrĳk om tot de essentie te komen. Soms is het een lĳdensweg, soms is het ware vreugde! Maar als je tot de essentie komt, dan ben je een gelukkig man. En tegelĳkertĳd is het ook gewoon een job.¶

How would you describe the Lespagnard signature? My designs are not made for a certain age group and they are not linked to sizes. Many pieces could also be worn by men. This season I was very happy to see that not only young women came to the showroom to view the collection. They looked really great in those clothes! Is designing a difficult process for you? That depends. My research is always very broad, but is reduced as soon as I find a focus. It is very important for me to reach the essence. Sometimes it is agony, sometimes it is true ecstasy! When you reach the essence, you are a happy man. Yet at the same time, it is just a job.¶

C j

Op korte tĳd maakte Cédric Jacquemyn naam als ontwerper van mannenmode. Na drie seizoenen waarin hĳ ook opgemerkt werd door de internationale modepers, is het hoog tĳd voor een gesprek. Over schilderen, IJslandse gletsjers, de Eyjafjallajökull en andere inspiratiebronnen.

SS 2012 Model Martin Lekic @ Scoop Models

In a short period of time, Cédric Jacquemyn gained a reputation as a men’s fashion designer. After three seasons in which he was noticed by the international fashion press, it is high time for a conversation about paintings, Icelandic glaciers, the Eyjafjallajökull and other sources of inspiration.

Jolien Vanhoof

/ Foto's: Yves De Brabander

Ik wĳk graag af van de platgetreden paden Interview Cédric Jacquemyn

Een eigen website, samenwerkingen met Atelier 11, Theo Eyewear en het Zweedse label Weekday … een mens zou bĳna vergeten dat de Wilrĳkse ontwerper Cédric Jacquemyn nog maar twee jaar op eigen modebenen staat. Tĳdens zĳn eerste jaar aan de Antwerpse Modeacademie verscheen hĳ al in Dazed & Confused en ook zĳn afstudeerproject The Last Glacier kon menig modeliefhebber bekoren. Het werd de eerste in een rĳ persoonlĳke mannencollecties die het midden houden tussen bĳzondere snits en een nonchalante bohemienstĳl. De laatste collectie, Fields of Regeneration, maakte onlangs nog furore tĳdens Showroom Belgium in Londen, een initiatief van het Flanders Fashion Institute. Je bent nu twee jaar bezig. Kan je een balans opmaken? Ik denk dat ik best trots mag zĳn op mĳn werk en op het afgelegde parcours. Ik had na mĳn studie snel het gevoel dat ik zelf iets wilde opstarten. Toen Romain en Anna van het Antwerpse Ra me vroegen een collectie te ontwerpen voor hun conceptstore, heb ik die kans meteen gegrepen. Sindsdien is alles stapsgewĳs gegroeid. Ik ben niet bezig met een langetermĳnvisie. Dat beperkt je creativiteit. Ik probeer wel elk seizoen beter te doen. Daarnaast leg ik mezelf niet al te veel eisen en verwachtingen op. Misschien heb ik over twee jaar zelfs geen budget om een show te doen, dus waarom daar nu al over nadenken? Je schildert ook graag. Was het moeilĳk om te kiezen tussen mode en schilderkunst? Nee, de prikkel voor mode was gewoon groter. Tĳdens mĳn studie zag ik in dat ik geen dag meer kon zonder ontwerpen, stikken, draperen en borduren. Niet dat ik het schilderen voorgoed heb afgezworen. Ik doe het nog steeds en haal er ook inspiratie uit. Neem nu de manier waarop Sam Dillemans speelt met verfijning op afstand en bruutheid

I like to deviate from welltrodden paths Interview Cédric Jacquemyn

His own website, collaborations with Atelier 11, Theo Eyewear and the Swedish label Weekday … one could almost forget that Cédric Jacquemyn of Wilrijk has only had his fashion legs for two years. During his first year at the Antwerp Fashion Academy, he appeared in Dazed & Confused and his final project The Last Glacier appealed to many fashion lovers. It was the first in a row of personal men’s collections that are a cross between special tailoring and a nonchalant bohemian style. His latest collection, Fields of Regeneration, recently made furore during Showroom Belgium in London, a Flanders Fashion Institute initiative. You have been working for two years; can you draw up a balance? I think I can be proud of my work and the distance I have covered. After my studies, I quickly had the feeling that I wanted to start a business. When Romain and Anna of Ra in Antwerp asked me to design a collection for their concept store, I immediately seized the opportunity. Everything has grown gradually since then. I am not working on a long-term vision. That limits your creativity. I try to do better every season. That is why I do not place too many demands and expectations on myself. Perhaps I will not have the budget to do a show in two years, so why would I start thinking about it now? You also like to paint. Was it difficult to choose between fashion and painting? No, the stimulus for fashion was simply greater. During my studies, I realised that I cannot go a day without designing, stitching, draping or embroidering. Not that I have renounced painting once and for all. I still do it and I gain inspiration from it. Take the way Sam Dillemans plays with refinement from a distance and bruteness up close: that grabs me by the throat every time. In my designs you often notice the opposite: from afar some designs look quite crude, but when you see and feel the materials up close, you get a very soft experience.

dichtbĳ: dat grĳpt me telkens weer naar de keel. In mĳn ontwerpen merk je vaak het tegenovergestelde: van ver zien sommige ontwerpen er vrĳ cru uit, maar wanneer je de materialen van dichtbĳ ziet en voelt, krĳg je net een heel zachte ervaring. Sommige ontwerpers halen inspiratie uit junglekleuren of uit grafische prints. Jĳ zoekt het bĳ smeltende ĳskappen in IJsland? IJsland loopt inderdaad als een rode draad doorheen al mĳn collecties. Het is het resultaat van mĳn korte trip met fotograaf Yves De Brabander naar the middle of nowhere. Dat ruwe landschap heeft een diepe indruk op mĳ nagelaten. Het levert een zeer dankbaar verhaal op dat zich almaar verder ontwikkelt: de kracht van de natuur, destructie, verandering, heropbouw enz. Denk maar aan wat de uitbarsting van de Eyjafjallajökull betekent voor de omringende natuur: alles, maar dan ook echt álles ligt bedolven onder dikke, verwoestende lagen as. En toch is dat as ook weer heel vruchtbaar en zorgt het ervoor dat nieuwe planten kunnen groeien. Die dualiteit tussen destructie en nieuw leven vind je ook terug in mĳn collecties. Waarom zĳn contrasten zo belangrĳk voor jou? Wat voor sommige ontwerpers misschien een bron van conflict lĳkt, is voor mĳ net heel vanzelfsprekend. Ik wĳk graag af van de platgetreden paden, bĳvoorbeeld door een perfect gedrapeerde snit af te wisselen met minimalistische stukken die onafgewerkt lĳken. Zo krĳgt het geheel meer diepgang, zo geeft het meer stof tot nadenken. Een zekere etnische touch is jou niet vreemd? Volkeren die zich in dierenhuiden wikkelen om zichzelf te verwarmen en te beschermen, intrigeren mĳ. Hun instinctieve manier van kleden probeer ik te rĳmen met de klassieke mannenmode. Ik werk ook het liefst met pure materialen. Voor Fields of Regeneration gebruikte ik bĳvoorbeeld een mix van zĳde en kasjmier, maar ook Peruviaanse alpacawol, omdat ik houd van de dubbele gelaagdheid van de stof. Ze lĳkt heel ruw, maar voelt verrassend zacht wanneer je ze draagt. Ook de kleuren zĳn bewust sober en gedempt gehouden. Sommige broeken en jassen zĳn al echte ‘speciallekes’: die stukken spreken voor zich.

AW 2012 Model Sam Deliaert @ Dominique Models

Some designers draw inspiration from jungle colours or graphic prints. You are inspired by melting ice caps in Iceland? Iceland is indeed a leitmotiv throughout all my collections. It is the result of a short trip with photographer Yves De Brabander to the middle of nowhere. That rough landscape left a deep impression on me. It provided a very rewarding story that continues to develop: the power of nature, destruction, change, reconstruction, etc. Just think what the eruption of the Eyjafjallajökull means to the surrounding nature. Everything, I mean everything, is covered with thick, destructive layers of ash. Yet that ash is also very fertile and it ensures that new plants can grow. That duality between destruction and new life can be found in my collections. Why are contrasts so important to you? What may seem like a source of conflict to some designers is simply a matter of course for me. I like to deviate from well-trodden paths, for example by alternating a perfectly draped cut with minimalist pieces that seem unfinished. This gives the whole piece more depth, more food for thought. A certain ethnic touch is not foreign to you? I am intrigued by people that wrap themselves in hides for protection and to keep warm. I try to rhyme their instinctive way of dressing with classic men’s fashions. I also prefer to work with pure materials. For example, in Fields of Regeneration I used a mix of silk and cashmere as well as Peruvian alpaca wool because I love the double stratification of the fabric. It seems very rough but feels surprisingly soft when you wear it. The colours are consciously kept sober and subdued. Some trousers and jackets are really special; those pieces speak for themselves. How do you develop a recognisable style? I have no idea! [laughs] I am not occupied with fashion in a tactical manner. Perhaps by remaining faithful to your sources of inspiration and not losing yourself in trends? That’s what it is all about for me: emotions, things that I think are important and that can touch me once again every day. That is why I admire designers like Haider Ackermann and Ann Demeulemeester. They are very consistent in their work and leave a unique, personal mark on trends. If my work sometimes reminds people of that of the young Raf Simons, I can only take that

AW 2011 Model Thiemon Sempels @ Keen

as a compliment. He rolled into the profession rather unexpectedly, but always designs from an intense gut feeling. You only see that in a real self-made man. Your collection is currently available in top shops like IT in Hong Kong and Ra in Antwerp and Paris. Do you dream about your own shop? The further you get with your label and the more your clothing is enjoyed, the more frequently you play with that thought. Honestly, I think that my own shop is not a priority right now. I am on good terms with Ra and the other international sales points. Let things stay that way for a while. Do you ever think about a women’s line? Another dilemma ... do I think that is necessary or not? Female buyers sometimes pull my sleeve with that question. I always have difficulty answering ‘no’ resolutely. I like to add a female model during fashion shoots, but she simply wears one of my men’s suits. [laughs] It feels more natural to translate my feelings and ideas on a male body, simply because that is closer to me. It is not that I cannot design clothing for women. I am just not very interested right now. Perhaps later ... never say never.¶

Hoe ontwikkel je een herkenbare stĳl? Geen idee! [lacht] Ik ben niet tactisch bezig met mode. Misschien door effectief trouw te blĳven aan je inspiratiebronnen en jezelf niet te verliezen in trends? Daar draait het bĳ mĳ in elk geval om: emoties, dingen die ik voor mezelf belangrĳk vind en die mĳ elke dag opnieuw kunnen raken. Vandaar mĳn bewondering voor ontwerpers als Haider Ackermann of Ann Demeulemeester. Zĳ zĳn heel consequent in hun werk en drukken een unieke, persoonlĳke stempel op trends. Dat mĳn werk soms zou doen denken aan dat van de jonge Raf Simons, kan ik ook alleen maar als een compliment opvatten. Hĳ is eerder onverhoeds in het vak gerold, maar ontwerpt wel steeds vanuit een intens buikgevoel. Dat zie je alleen bĳ een echte selfmade man. Jouw collectie ligt momenteel in topwinkels als IT in Hong Kong en Ra in Antwerpen én Parĳs. Droom je van een eigen winkel? Hoe verder je geraakt met je label en hoe meer je kleding wordt gesmaakt, hoe vaker je natuurlĳk met die gedachte speelt. Al vind ik – eerlĳk gezegd – dat een eigen winkel momenteel geen prioriteit is. Ik heb een goed contact met Ra en ook met de andere internationale verkooppunten. Laat dat nog maar even lopen zo. Denk je ook aan een lĳn voor vrouwen? Nog zo’n dilemma ... vind ik dat nodig of niet? Vrouwelĳke inkopers trekken weleens aan mĳn mouw met die vraag. Ik heb het altĳd moeilĳk om resoluut ‘neen’ te antwoorden. Tĳdens modeshoots haal ik er zelfs graag een vrouwelĳk model bĳ, maar eigenlĳk trekt ze dan gewoon mĳn mannenkostuums aan. [lacht] Het voelt natuurlĳker om mĳn gevoelens en ideeën te vertalen op een mannelĳk lichaam, simpelweg omdat dat dichter bĳ mezelf staat. Niet dat ik het niet kan hoor, kleren voor vrouwen ontwerpen. Het zegt me momenteel gewoon weinig. Misschien later ... zeg nooit nooit.¶

tentoonstelling / exhibition

Mieke De Lombaerde & Frank de Roover

20 Mode gaat globaal

De 20ste eeuw aangekleed. Vrouwenmode in de eeuw van de ontwerpers

Fashion goes global

Dressing the 20th century. Women’s fashion in the designer era

In het Modemuseum van Hasselt loopt vanaf 23 juni een tentoonstelling waarin de 20ste eeuw centraal staat en die het verhaal vertelt van de Roaring Twenties over de New Look en de avantgarde tot de explosie van stĳlen aan het einde van de eeuw.

A new exhibition will open in the Fashion Museum of Hasselt on June 23 in which the 20th century will occupy centre stage. It will cover the Roaring Twenties, the New Look and the avantgarde to the explosion of styles at the end of the century.

In 1853 verwelkomde de Parĳse beau monde een Spaanse parel in haar midden: Eugénie de Montĳo werd door haar huwelĳk met Napoleon iii keizerin van Frankrĳk. Eugénie deed voor al haar logistieke behoeften beroep op het kruim onder de vakmensen. Wat haar vestimentaire noden en nukken betrof, vertrouwde zĳ op de Brit Charles Frederic Worth. Zĳn creaties bevielen de keizerin dermate dat hĳ tot hofleverancier werd benoemd. Een select groepje dames mocht zich zelfs – met haar toestemming weliswaar – ook door Worth laten kleden. In die tĳd ontboden de rĳken doorgaans een kleermaker die dan iets moest maken naar het voorbeeld van een outfit waarin een hoveling het laatst gespot was. Worth echter laat de dames tot bĳ hem komen en hĳ kleedt ze zoals híj dat wil. De dames zĳn al blĳ dat de persoonlĳke ontwerper van de keizerin ook bereid is om hén te kleden. Het Victoriaanse tĳdperk nadert zĳn einde en een nieuw tĳdperk gaat van start, in een explosie van uitvindingen: automobiel, telegraaf, telefoon enz. Mobiliteit en snelheid winnen veld. Een mĳlpaal in de vestimentaire geschiedenis is ongetwĳfeld de ontwikkeling van de naaimachine, omdat het massaproductie en ten slotte ook een democratisering van de mode mogelĳk maakt. We schrĳven 1851 als Singer zĳn eerste patent neerlegt.

In 1853, the Parisian beau monde welcomed a Spanish pearl in its midst: Eugénie de Montijo became empress of France upon marrying Napoleon III. Eugénie called upon the best craftsmen for all her logistical needs. For her clothing needs and whims, she trusted the Briton Charles Frederic Worth. The empress liked his creations so much that he was granted a Royal Warrant. A select group of ladies were allowed – with her permission naturally – to be outfitted by Worth. In those days, the rich usually summoned a dressmaker who was asked to make something similar to the model of an outfit in which a courtier was recently spotted. Worth had the ladies come to him and he dressed them as he wanted. The ladies were happy that the personal designer of the empress was also willing to dress them. The Victorian era was approaching the end and a new era was starting with an explosion of inventions: the automobile, telegraph, telephone, etc. Mobility and speed gained ground. A milestone in clothing history is undoubtedly the development of the sewing machine because it enabled the mass production, and eventually a democratisation, of fashion. Singer registered his first patent in 1851.

Couturehuizen In Parĳs opent Worth in 1858 het allereerste couturehuis: Maison Worth. De Brit wordt ook wel de eerste echte couturier genoemd. In zĳn voetsporen verrĳzen in Parĳs onder meer Maison Jeanne

Couture houses Worth opened the very first couture house in 1858, Maison Worth. The Briton is referred to as the first real couturier. In his wake, the following couturiers emerged in Paris: Maison Jeanne Paquin, Callot Soeurs (later taken over by Georges Doeuillet), Maison Madeleine Chéruit and Boutique Martine. More than just Parisians lent lustre to the City of Light: the German Gustav Beer, the Italian Elsa Schiaparelli and the Spaniard Mariano Fortuny set up shop here.

Paquin, Callot Soeurs (later overgenomen door Georges Doeuillet), Maison Madeleine Chéruit en Boutique Martine. En het zĳn niet alleen Parĳzenaars die de lichtstad glans verlenen: ook de Duitser Gustav Beer, de Italiaanse Elsa Schiaparelli en de Spanjaard Mariano Fortuny vestigen zich hier. Na Worth verschenen tal van ontwerpers op het toneel, elk met een eigen signatuur en een uitgesproken persoonlĳkheid. De Chambre Syndicale de la Haute Couture ziet erop toe dat ontwerpers elkaars ideeën niet pikken.

Tĳdssilhouetten Het is fascinerend hoe de carrière van ontwerpers innig met die van collega’s verbonden is. Topontwerper en leerling vormen elkaars uitdaging en inspiratie. Hun parcours is geen lineair verhaal maar een dynamisch weefsel van kleurrĳk talent en meesterschap. Trends komen en gaan. Niet alleen onder invloed van technologie, maar ook door culturele en sociale veranderingen krĳgt het ontwerpersvak geleidelĳk een andere invulling. We belanden in een nieuwe eeuw. Met de huidige tentoonstelling voert het Modemuseum Hasselt de gehele 20ste eeuw ten tonele: oriëntalisme, Roaring Twenties, de elegante jaren 30, de nieuwe eenvoud, de New Look en de revolutionaire Sixties, maar ook de ‘anti-mode’ en de etnische invloeden, Dress for Succes en de avant-garde die aan het einde van de eeuw explodeert in verschillende stĳlen. Alles wordt geïllustreerd met outfits uit de eigen verzameling van het Modemuseum, een collectie die enkele nieuwe aanwinsten telt en ook Limburgse ontwerpers op de voorgrond zet. In de expo zĳn creaties te zien van ontwerpers en labels die zich in razend tempo een plaats verzekerden in de geschiedenis van de mode: Chanel, Balenciaga, Versace, Yves Saint Laurent, Cardin, Comme des Garçons, Moschino, Issey Miyake, Balmain, Dior, Lanvin, Valentino, Tim Van Steenbergen, Dirk Van Saene, Jean-Paul Gaultier, Yohji Yamamoto, Cavalli, Jil Sander, Ungaro, Alexander McQueen, Vivienne Westwood, John Galliano, Raf Simons, Martin Margiela, Dirk Bikkembergs, Ti+Hann en nog vele anderen. Deze namen verraden nog maar eens dat de designermode geen exclusieve Parĳse aangelegenheid bleef. Ook in Amerika, Italië, België, Groot-Brittannië en Japan kregen we een veelvoud aan stĳloefeningen, visies en omwentelingen. Staan ze ons niet in het geheugen gegrift, de iconen uit de 20ste eeuw, zoals de mini-jurkjes van Mary Quant geshowd door Twiggy, of de marinière-look van Chanel? Als hun indrukken enigszins vervaagd zĳn, dan zal de tentoonstelling in Hasselt uw modegeheugen opfrissen.¶

Several designers appeared on the stage after Worth, each with their own signature and an explicit personality. The Chambre Syndicale de la Haute Couture made sure that designers did not steal each other’s ideas.

Silhouettes of the period It is fascinating how the career of designers is closely linked to that of colleagues. Top designer and student are each other’s challenge and inspiration. Their career is not a linear story but a dynamic web of colourful talent and mastery. Trends come and go. The trade of fashion designer is gradually given a different interpretation; it is not only influenced by technology, but also by cultural and social changes. We arrive in a new era. With the current exhibition, the Fashion Museum of Hasselt presents the entire twentieth century: Orientalism, Roaring Twenties, the elegant 1930s, new simplicity, the New Look and the revolutionary Sixties, as well as ‘antifashion’ and ethnic influences, Dress for Success and the avant-garde, which exploded in different styles at the end of the century. Everything is illustrated with outfits from the Fashion Museum’s own collection, a collection that consists of a few new acquisitions and that highlights designers from Limburg. The exhibition includes creations by designers and labels that quickly secured a place in the history of fashion: Chanel, Balenciaga, Versace, Yves Saint Laurent, Cardin, Comme des Garçons, Moschino, Issey Miyake, Balmain, Dior, Lanvin, Valentino, Tim Van Steenbergen, Dirk Van Saene, Jean-Paul Gaultier, Yohji Yamamoto, Cavalli, Jil Sander, Ungaro, Alexander McQueen, Vivienne Westwood, John Galliano, Raf Simons, Martin Margiela, Dirk Bikkembergs, Ti+Hann and many others. These names once again reveal that designer fashion did not remain an exclusively Parisian affair. America, Italy, Belgium, Great Britain and Japan also saw a multitude of style exercises, visions and revolutions. Are the icons of the 20th century such as Mary Quant’s miniskirts modelled by Twiggy and Chanel’s marinière-look not indelibly printed in our memory? If their impressions have faded somewhat then the exhibition in Hasselt will refresh your fashion memory.¶ Dressing the 20th century. Women’s fashion in the designer era, from 23 June 2012 to 6 January 2013 in the Fashion Museum of Hasselt. More info on www.modemuseumhasselt.be.

De 20ste eeuw aangekleed. Vrouwenmode in de eeuw van de ontwerpers, van 23 juni 2012 tot 6 januari 2013 in het Modemuseum Hasselt. Meer info op www.modemuseumhasselt.be.

Dress, Capara Trousers, Capara Trousers, Daniel Andresen

FV Constructed

Photographer Frederik Vercruysse and stylist Dimitra Apostolidis bring together Belgian fashion and Belgian design in intriguing and tranquil images in this photo production. They play with perspective and remove objects from their context. These are classical still lifes in a clear and captivating contemporary version, with links to the work of great artists such as Mondrian and Louise Bourgeois.

Twist, side table,

Benoît Deneufbourg

Borderlines, tablecloth, Diane Steverlynck

Daily Sleepdrunken Lists, Vaast Colsen,

Marble box, Muller Van Severen

design: De Poedelfabriek

(Galerie Valerie Traan)

Earring, Geo Deco collection,

Marina Bautier Donald, chair,

Portemanteau, coat rack,

Leto Laminato Copper, handbag,

Dresses, Maureen De Clercq

Elisabeth Leenknegt

Annelies Timmermans

Frankly, belts,

Bris Texas Ginseng, handbag,

Benoît Deneufbourg

Offspring, mirror, Stefan Schöning

Annelies Braeckman

Annelies Timmermans

Disk, lamp, Nathalie Dewez

Coasterset, coaster,

baG, handbag,

Jan Kuppers

Michaël Bihain

Scarf, Hui-Hui Orchid Collection, place-mat,

Leggings, Hui-Hui

Utah, teapot, Unfold

Dar Uma Volta,

Gama Laminato Copper, small bag, Charlotte Lancelot

handbag, Sennes

Annelies Timmermans

Bau Texas Grano, handbag,

AD Infinitum, bowls, Lut Laleman

Wooden board, Studio Simple

Annelies Timmermans

Young, cooking pots,

Kruiskopjes, Unfold

(Galerie Valerie Traan)

Ceramics, Rudy Burm

Stefan Schöning for Demeyere

Frankly, belt, Annelies Braeckman

Jeff black, belt, Jan Kuppers

Ceramics, Rudy Burm

Scarf, Daniel Andresen

Photography: Frederik Vercruysse

Coaster, Muller Van Severen

Styling: Dimitra Apostolidis

(Galerie Valerie Traan)

Production: David Flamée - Sketch

Butterfly, lamp, Benoît Deneufbourg

Thanks to: Flanders Fashion Institute

Plastisch blauw, Pascale Hellebaut

& Design Flanders

Coasterset, coaster, Jan Kuppers

Aimants, magnets, Diane Steverlynck De Visita, handbag, Sennes