138

•Iraultzen 138

31/10/06

1 3 8 .

14:31

Página 1

z e n b a k i a .

IRITZIA 4

Olatz Altuna: 18/98ko langileon egoera

SINDIKALGINTZA

5-18 Líneas de trabajo para los próximos meses

138

Gure nazioa eraikitzen

2 0 0 6 k o

u r r i a

Hauteskunde sindikalak: hasierako emaitzak, onak Ipar Euskal Herrian, prekarietatearen aurka Reckitten, borrokan

Convenios: ACB, Comercio del Metal, Conserveras

LABetik

19-22 Ipar Hegoa Fundazioaren begirada El euskara avanza en el mundo laboral

MUGAZ KANPO

30-31 LAB, con el sindicalismo sudafricano

12-13 Krisi sakona Hobetuzen eta beste erakundeetan 29 Oaxaka, una revolución popular

23-28

•Iraultzen 138

31/10/06

14:31

Página 2

agenda

Azaroa 11 larunbata AUTODETERMINAZIOAREN ALDE Nazio Manifestazioa Bilbon

11 larunbata 18/98+EKO EKIMENAK

Abendua

J’accuse kanpainaren hasiera.

3 igandea

Fermin Muguruzaren Kontzertua, eta

EUSKARAREN EGUNA

Elkartasun jaialdia, Barakaldoko BECen

Gure hizkuntz nazionalaren aldarrikapena bazter guztietara eramango da.

25 larunbata INDARKERIA SEXISTAREN AURKAKO

6 asteazkena

NAZIOARTEKO EGUNA

INPOSATUTAKO JAI EGUNIK EZ

Hiriburu guztietan, ohiko lekuetan. 19.30-20

LABen lanean egongo gara, Euskal Herriko berezko lan egutegia aldarrikatzeko.

Zuzendaria: Teresa Toda .Erredakzioa: Aiora Imaz, Maider Jauregi Maketazioa: Joseba Mintegi. Inprimaketa: Bulkograf, S.A.L. Lege gordailua: S.S. 734-77 Iraultzen aldizkariarekin kontaktuan jartzeko: Pokopandegi, 9; 2. 20018 Donostia. Telf.: 943 32 64 67 /943 22 44 00.

Posta elektronikoa: iraultzen@labsindikatua.org 2

2006ko URRIA

BAIONA

Donostia Tlf.943. 22 44 00

IRUÑEA

BILBO DONOSTIA

Coursic Karrika, 13. 64100 Baiona. Tlf.00 33 559 59 50 20

Zumarkalea, 62, behea 48010 Bilbo. Tlf. 94 470 69 00

GASTEIZ

Errekalde

Pokopandegi, 9; 2. 20018

Fermin Lasuen, 13 behea -01001 Gasteiz Tlf. 945. 25 58 77

Martxelo Zelaieta, 75 2A Atea; Iwer Etxea (antigua Matesa), B3 Lonja, 22 Bulegoa.

Iruñea, 31014. Tlf. 948. 22 11 30

•Iraultzen 138

31/10/06

14:31

Página 3

argizaiola

Euskal Herria Europan Euskal Herrian garatzen ari den aukera politikoak beste geltoki batean izan zuen parada Urriaren 25ean.

Estrasburgoko Europako Parlamentuan izandako eztabaidan bakea eta demokrazia nahi duen herria, aitortza eta herritarron borondatea errespetua izan dadin eskatzen duen herria, eduki horietan akordio demokratikoa sustatu nahi duen herria agertu zen: Euskal Herria.

Batzuk hori ekiditeko saiakera eta ahalegin handia egin duten arren, eztabaidan Europako atea joka dagoen herria azaldu zen.

Adierazpenaren gainetik hori izan zen garrantzitsuena. Ezker abertzaleak dinamizatu duen euskal gizartearen lanari esker lortu da Europako Parlamentuan bere tokia eskatzen duen herri bati buruz hitz egitea. Beti esan dugun bezala Espainia eta Frantziako Gobernuek arazoa ez daukate ETArekin, herri batekin baizik.

ETAren jarduera arazo horren ondorioa izan da eta horrela izango da inposaketa eta errepresioari eusten dien bitartean. Beraz, arazo horren edukietan sartu eta urratsak egin behar dira bake eszenatokia eraikitzen joateko. Ez dago beste biderik.

Egun berean, Hego Euskal herria zatitu eta eskubide nazionalak onartzen ez zituen marko juridiko politikoaren (Gernikako Estatua) 27. urteurrena betetzen zenean, ezker abertzaleko erakundeak, LAB barne, eta beste eragile politiko, sindikal eta sozialak Parlamentuan eta kalean geunden gatazka politikoari erantzuteko, bake bidea egiteko asmoz, negoziazio politikoaren bitartez lurraldetasunean eta autodeterminazioan oinarrituta lortu behar den akordio demokratikoa tinko eskatuz.

Urrats hori ematen ziren bitartean Euskal Herriko herri askotan Espainiako Botere Judizialak eraso berriak burutu eta hango Entzutegi Nazionalak ezker abertzaleko kideen auzipetzeko prozesua sustatu zuen.

Gertaera hauekin testuinguru honek dauzkan gorabeherak eta berean ematen den pultsuaren errealitatearekin aurkitzen gara. Eta pultsu horri eutsi egin behar, zeren eta ematen diren erasoei aurre eginez prozesua mugitu ere mugitzen baita. Hau oso barneratuta izan behar dugu.

Gure ustez, ETAren suetenaren iraupena zortzigarren hilabetean sartzen ari den honetan une oso berezietara hurbiltzen ari gara. Gobernua, PSOE eta Imazek gidatzen duen EAJ, ETAk sortu duen egoera berriarekin espekulatzen ibili dira. Benetako pausoak eman gabe. Hitzak, argazkiak, borondatea, talanteak…

Baina prozesuak behar dituen oinarri eta zutabeak jarri gabe. Horregatik diogu denborarekin jolasten jarraitzeko garaia bukatu dela eta unea iritsi dela euskal gizartean sortu den nahia eta itxaropena sendotzeko. Ezker abertzalearen apustua, LABen lana eta konpromisoa, horretan dago. Ikuskizun daude, benetan, Zapatero eta PSOEren asmoak.

Horretarako bi dira finkatu beharreko urratsak. Alde batetik, aurreneko aurre akordioak eta konpromisoak definitzea, negoziazio prozesu batek izan beharko dituen mekaniskoak, tresnak eta, batik bat, marko horietan adostu beharreko edukiez. Eta beste aldetik, Espainiako Gobernuak, ezker abertzaleko jarduera politikoa, prozesu horretako subjektu eta eragile moduan, behingoz bermaturik izatea.

Eta hori bai. Erasoei aurre eginez, negoziazio prozesuan argipenak eta urratsak eginez, etengabe euskal gizartea aktibatuta eta indarrez mantendu behar dugu.

Autodeterminazioa eta lurraldetasunaren aldeko “gihar politikoa eta soziala” indartu behar dugu. Eta horretan, lan zentroetan zein herrietan LABen lana eta konpromisoa garatu behar dugu.

Las primeras semanas de elecciones están consolidando los objetivos y esperanzas marcadas hace unos meses. El trabajo de la militancia, de toda la organización, está teniendo reflejo en unos resultados en delegadas y delegados, y votos, que nos hacen ser optimistas. Estamos entrando en empresas nuevas y, especialmente, se están produciendo cambios positivos en las relaciones de fuerzas en los centros de trabajo donde teníamos ya presencia sindical.

Los resultados en Aceralia Lesaka, Ayuntamiento de Donostia, Daewoo, Ikastolas Kirikiño (Bilbo), Tafalla, Oion, Villabona..... son algunas referencias a considerar dentro de una tónica general muy positiva en todos los sectores y comarcas.

En este momento, podemos decir que estamos en condiciones de mejorar las expectativas iniciales dando un paso importante en el reforzamiento de LAB como instrumento sindical en la defensa diaria de trabajadores y trabajadoras en los centros de trabajo, como instrumento para un cambio político social en el camino de la independencia y el socialismo. Animo eta aurrera!

“Une oso berezi batzuetara hurbiltzen ari gara. PSOEren benetako asmoa ikusi behar da.”

2006ko URRIA 3

•Iraultzen 138

31/10/06

14:31

Página 4

iritzia

esandakoak

18/98ko langileon egoera

Olatz Altuna 18/98+ko inputatua

Makro-epaiketaren ahozko bista hasi zenetik urtebete pasa da dagoeneko, eta oraindik astero Madrilerako txangoak egiten jarraitzen dugu inputatuok, astelehen goizaldean abiatu eta asteazken ilunabarrean itzuli.

Etenik gabeko joan-etorri hauek sekulako zigorra eragin dute inputatuongan, nola arlo pertsonalean hala arlo ekonomikoan.

Lan-arloari erreparatuz, esan behar da lehenik eta behin bide penaletik doazen epaiketetan langile inputatuek legezko baimena dutela epaiketara joateko eta enpresek ezin dutela hori eragotzi, saihestezinezko betebehar publikoa baita. Epaiketara joatea baimenduta dagoen arren, ez dago inolako lege babesik langile horiek beren soldatak kobra ditzaten, ez eta beren lan baldintzak okerrera egin ez dezaten. Eta hori, jakina, egun bateko edo biko epaiketetan hain latza ez bada ere, urtebetetik gorako iraupena izango duen epaiketa batean sekulako zigorra da.

18/98ko inputatuon artean askotariko lan egoerak daude: bederatzi jubilatu, bederatzi langabetu, bi bajan, bi preso, sei bat langile autonomo eta hogeita lau, nolabaiteko akordio batera iritsi dira beren lanetan.

Langabetuen artean gehienak epaiketagatik lanik gabe dira, lan baldintza prekarioetan ari zirelako eta enpresek ez dietelako jarraitzeko modurik eskaini.

Ondorioz, herrietan antolatutako sostengu kutxei esker bizi denik ere bada.

Langile autonomoek arazo handiak dituzte beren ohiko lanei aurre egiteko eta bezeroei eusteko. Urtebeteko epean urte askotako emaitzak galtzeko arriskuan daude.

Lantokietan akordioa lortu dutenen artean egoera arrunt desberdinak daude. Astelehenetik asteazkenera bitarteko hutsunea betetzeko ostegun-ostiraletan eta, are, aste-bukaeretan egiten dute lana. Madrilen bertan ere lanean jardun beharra du zenbaitek. Beraz, aste osoa epaiketak eta lanak betetzen dute, beste ezertarako betarik utzi gabe, erritmo itogarrian.

Beste askok ezin izan dute epaiketaren martxa eta lana uztartu. Izan ere, epaiketak, baldintza hauetan, nekez onartzen baitu lan jarduera normalizatua.

Lantokietako arduradunekin hitzartutako akordioak hilabete batzuetarako aurreikusten ziren. Baina epaiketak urtebete egin du jadanik, gainera ez dirudi epe motzean bukatuko denik, eta akordio horiek kolokan daude kasu batzuetan. Epaiketa aurten bukatzen ez bada, beste inputatu batzuek ere beren lanpostua galtzeko arrisku larria dute.

Agerikoa denez, inputatuon egoera ez da samurra lan baldintzei dagokienean. Urtea luze eta astun doa, eta irauteko ere zailtasun handiak daude.

Honen guztiaren aurrean herriarengandik jasotako elkartasuna, afektiboa nahiz ekonomikoa, behar beharrezkoa da eta izugarri estimatzen da. Hala ere, ez dezagun ahantzi erantzuleak ere badaudela. Epaiketaren zama guztia geuk, euskal herritarrok, bizkarreratu behar al dugu? Ez al zaio espainiar estatuko justizia (?) administrazioari kalte ordainik eskatu behar? Langile inputatuok, geure eskubideen defentsan, ozen aldarrikatzen dugu: “j’accuse!”

18/98ko inputatuon artean askotariko lan egoerak daude: bederatzi jubilatu, bederatzi langabetu, bi bajan, bi preso, sei bat langile autonomo eta hogeita lau nolabaiteko akordio batera iritsi dira

4

2006ko URRIA

Urge la reforma de los organismos sociolaborales “(…) Sin entrar en el fondo de la cuestión, muy dispar en ambos casos, la realidad hoy en Hobetuz y el Consejo de Relaciones Laborales es la de sendos organismos descapitalizados, vacíos de contenido y que únicamente generan enfrentamientos en lugar del deseado y originariamente buscado consenso. Puede que en próximas fechas le toque el turno al Consejo Económico y Social, cuya utilidad ha sido puesta en entredicho en numerosas ocasiones, o al Consejo General de Osalan, incapaz, por uno u otro motivo, de hacer nada ante la creciente siniestralidad laboral. Lo que se antoja necesario, y urgente, es un replanteamiento general de todos estos organismos, y no sólo del CRL como ya ha solicitado el PSE en la Cámara vasca”

Apunte de “El Mundo” 13 de octubre de 2006

“Si los propios actores implicados no toman las medidas oportunas, los políticos entrarán de nuevo para modificar una ley que no ha dado resultado” Antxon Lafont Presidente del CES, 25 de octubre de 2006

•Iraultzen 138

31/10/06

14:31

PĂĄgina 5

sindikalgintza

Borroka ugari, hauteskunde garaia izan arren

Hauteskunde sindikalen prozesuan bete-betean murgilduta dago LAB. Lehenengo emaitzak poztekoak dira; gero eta langile gehiagok ematen dio konfiantza gure sindikatuari. Baina ezin gara horretan geratu; lan asko dago erronkari tinko eusteko, eta gure proiektua hauteskunde prozesu-

tik indartuta ateratzeko.

Hauteskundeei arreta emateak, ordea, ez du esan nahi beste borrokak geldirik daudenik.

Batzuk, Reckitt edo Brandt kasu, dimentsio multinazionalean, beste batzuk, tokikoak. Denak garrantzizkoak.

Bestalde, egungo marko politiko-

ak bere ahultasuna erakusten du arlo laboralean ere. Arloko erakundeak krisi sakonean daude. Inoiz baino beharrezkoagoa da prozesu demokratikoarekin bat nazio eraikuntzan urrats sendoak ematea.

LABek ildo nagusiak landu ditu honi guztiari erantzuna emateko.

2006ko URRIA 5

•Iraultzen 138

31/10/06

14:31

Página 6

sindikalgintza

Etorkizunaren bi adar 2006-07rako lan ildoak

L

DONOSTIA. Iraultzen

anez gainezka etorri zaigu aurten udazkena.

“Lan urte” berri honek tamainako erronkak jarri dizkio ezker abertzale osoari, eta horren baitan, LABeri: prozesu politikoak planteatzen dituenak, eta espezifikoki, hauteskunde sindikalena.

Hala ere, bi adar hauen arteko lotura egon, badago: hauteskundeetan LABeko proiektua indartuta aterazen bada, indar gehiago metatuko da prozesuari bultzada emateko. Eta gero, aurrera begira, prozesutik sortzen den marko berrien eduki sozialak aurrekoia eta ezkertiarra izatea bermatuagoa egon daiteke.

Parametro horietan, sindikatuaren zuzendaritzak zehaztu egin ditu hurrengo hilabetetarako azterketa eta lan ildoak.

Egoera politikoa une labainean dago oraindik orain. Euskal Herriak bere etorkizuna erabakitzeko duen nahiaren eta gainerako eskubideen aurrean, Estatuak egungo eredua eusten saiatuko dira, galdutako espazioa berreskuratzen eta akordio politikoaren oinarrizko edukiak kaxkartzen, ahal duten neurrian EAJ ideologikoki indargabetuz eta ezker abertzalea ahulduz.

Hala ere, eztabaidaren mamia inoiz baino argiago dago, Euskal Herriaren erabakitzeko eskubidea, zeina modu batean edo bestean, atzeraezinezko akordio politiko batean finkatu behar den. Eta “blokeo”ei aurre egiteko, iniziatibak eta aktibazio soziala behar beharrezkoak dira.

Parte hartze bultzatu LABek esku hartze zuzena du aktibazio horretan.

Beraz, gatazka gainditzeko prozesu demokratikoa bultzatzeko bidean, LABek ekarpen sindikalaren kudeaketa egingo du, autodeterminazio eskubidearen aldeko bere dinamika piztuko du, lantokietan eta jendartean, konpromiso iraunkorren bila; Ipar Euskal Herrian, sinadura bilketa bultzatzeko ekimenean, gainontzeko eragile sindikalekin arituko da.

Bestalde, preso eta iheslarien eskubideen alde, Ibaeta Foroaren dinamikan zein berak sustatutako ekimenetan arituko da sindikatua, baita eskubide zibil eta politikoen defentsan ere.

Nazio eraikuntzari eta nazioaren instituzionalizazioari begira, Nazio Garapen Biltzarrean, Gaindegian, Laborantza Ganberan, Euskal Herriko Emakumeen Eskubideen Gutunaren ekimenean, eta

6

2006ko URRIA

Une erabakigarri honi dagozkion erronkei aurre egiteko langileen konpromisoa ezinbestekoa izango da.

EHNA zabaltzeko ahaleginetan jarraituko du LABek. Beste gaiari helduz, azken urteotan, neoliberalismoaren arabera, langileen eskubideak etengabe mu-

rrizten joan dira, desoreka soziala geroz eta zabalagoa da; ordea, sektore ekonomiko eta enpresari handien interesak ondo babestuta daude. Egoeraren bilakaera kaxkar honetan hartzen diren erabaki politi-

Il faudra travailler

La direction du syndicat a défini les axes généraux de travail pour répondre à un agenda rempli pour les mois à venir. D’une part, LAB continuera à donner de l’élan au processus politique pour le faire sortir de la situation délicate dans laquelle il se trouve, et pour avancer vers la résolution du conflit et la construction nationale, sans oublier la lutte anti-repressive et pour les droits civils et politiques.

La précarité, la lutte contre des conditions de travail qui se détériorent un peu plus chaque jour, occuperont une bonne partie de l’action syndicale. En même temps on approfondira le travail pour obtenir un Espace de Relations du Travail Basque, sur la voie de la structuration national et du renforcement du contrepouvoir syndical et des alternatives économiques et sociales. Les réponses de LAB aux nombreux problèmes sociaux urgents –immigration, personnes dépendantes, logement, services sociaux…– seront élaborées par des groupes de travail et à travers des propositions concrètes. À Ipar Euskal Herria, ces axes généraux seront accompagnés par d’autres plus spécifiques, comme la collecte de signatures pour la reconnaissance de notre pays ou les premiers pas pour préparer les élections des Prud’hommes, en plus de répondre aux problèmes et aux convocations qui surgiront.

•Iraultzen 138

31/10/06

14:31

Página 7

sindikalgintza koek, joera bere horretan mantendu eta areagotu egiten dute.

Gero, gazteek, emakumeek, eta etorkinek dira politika honen ondorio larrienak gehien pairatzen dituzten kolektiboak, baina ez dira bakarrak. Madriletik etortzen diren erreformek arazoak areagotu egin dituzte, bereziki jadanik kaltetuenak diren kolektiboentzako.

Beraz, ezegonkortasuna eta lan baldintza kaskarrak dira gure sindikatuaren kezka nagusia ekintza sindikalean.

LABek partehartze zuzena du prozesuaren aldeko aktibazio sozialean Euskal Herria eraiki eta gorrira ekarri ildo nagusiaren haritik, aurreko lanurtean sindikatuak aurkeztu zuen Programa Sozio-Ekonomikoaren eduki batzuetan garapen zehatza egingo da, besteak beste, kooperatibak, autonomoak eta sasiautonomoak, ezintasunak dituzten langileak, inmigrazioa, zaintza, eta politika sozialetan, baita arlo zabalagoetan ere: azpiegiturak, fiskalitatea, gure industriaren defentsan, kutxen fusioan eta hezkuntza sistema gaietan.

Erakunde autonomikoek ez dute ahalmenik bestelako enplegu politikarik egiteko, eta, ikustear dago ea edukitzekotan, horrelakorik egingo luketen, euren jarrera neoliberala behin eta berriz agerian utzi baitute. Gainera, egungo markoan sortutako elkarrizketa sozialerako bitartekoak agortuak daude.

Horregatik, Lan Harremanetarako Euskal Esparrua eta Euskal Esparru Ekonomiko eta Soziala inoiz baino premiazkoagoak dira. Bide honetan urratsak emateko konpromisoa du LABek, menpekotasunean oinarritutako eredu honekin apurtzeko.

Negoziazioa eta harremanak Azkenean, baina ez garrantzi gutxiagorekin, 2007ko negoziazio kolektiboa prestatu behar da, eta oinarrizkoak diren ildoak bultzatu: lan osasuna, ezegonkortasunaren kontrako ekintzak…

Sindikatuen arteko harremanetan lanean jarraituko du LABek, eta arreta ipiniko zaio nazioarteko jarduerari ere, FSMen dugun presentzia eta ardurak betetzeko eta bide berriak zabaltzeko. Kargatua dago agenda, baina erronkari aurre egiteko indar nahikorik badu LABek, euskal herritarron etorkizunaren oinarrizko elementuak baitaude jokoan.

Primeros datos electorales

Buenos indicadores Resultados de LAB Herrialdeak

2002.09.01 2006.09.01 2006.10.13

Araba

364 11,13% 1088 Bizkaia 11,99% Gipuzkoa 1489 24,02% Baskongadak 2941 15,86% Nafarroa 701 12,21% Hego EH 3642 15,00%

391 10,66% 1221 12,19% 1662 25,20% 3274 16,15% 750 11,77% 4024 15,10%

395 10,80% 1221 12,25% 1649 25,53% 3265 16,26% 751 11,85% 4016 15,20%

* Portzentajeak dira datu esanguratsuak El reto es grande, y la implicación de la izquierda abertzale es necesaria.

DONOSTIA. Iraultzen

El proceso de elecciones sindicales se acerca en la CAV al periodo concentrado (en Nafarroa será a partir de enero), y la dinámica se acelera en toda la estructura del sindicato. Los datos que poco a poco van sumándose son positivos, francamente animadores, como se ve en la tabla. Muestran un goteo acumulativo de votos para LAB, logrando una delegada aquí, otro delegado allá, tres más en otro centro, y, en otros casos, afianzando o mejorando los resultados obtenidos hace cuatro años.

Pero no está todo ganado. LAB tiene que mantener y superar lo logrado hasta ahora, y eso requiere trabajo. Completar una lista, animar a la gente a presentarse, confirmar compromisos, convencer de la necesidad de organizarse en los centros de trabajo, de dar el voto al único sindicato de izquierda abertzale… Es la tarea en la que están empeñados cientos de sindicalistas de LAB, para lograr que lo que es una realidad cotidiana –la incidencia de nuestro sindicato en empresas y sectores– pase a estar estructurada, reconocida en representantes y comités, para una mejor defensa de los intereses y derechos de trabajadoras y trabajadores.

Estas elecciones han llegado al principio de un “curso” que tiene una agenda cargada de cuestiones trascendentales. El proceso político, con en el cual

el sindicato está profundamente comprometido, necesitará de un gran impulso desde la base de la sociedad para que no se estanque en la falta de voluntades o se pierda en los intentos de los Estados de convertirlo en una mera reforma de sus instituciones. Empujar en esa dirección es uno de los ejes de trabajo para los próximos meses. Y unos buenos resultados en las elecciones sindicales lo reforzarán.

También hay que hacer frente y responder a la situación laboral, cada vez más marcada por la precariedad y sus consecuencias, que recaen sobre todo en mujeres, personas jóvenes e inmigrantes. A estas situaciones, y a otros aspectos como la dependencia, las políticas sociales, o colectivos afectados por las últimas reformas laborales, se responderá con un análisis y desarrollo específicos.

El enfrentamiento sindical es inevitable en las elecciones, pero eso no obsta para buscar la unidad en otros terrenos.

Por ello, LAB seguirá buscando la aportación del sindicalismo en torno a un proceso de solución al conflicto, fomentando la respuesta a la vulneración de los derechos de los presos y presas, impulsando iniciativas que refuercen el compromiso sindical por un Marco Vasco de Relaciones Laborales y Protección Social, creando condiciones para una respuesta de las personas trabajadoras a la precariedad y siniestraliadad laboral.

2006ko URRIA 7

•Iraultzen 138

31/10/06

14:31

Página 8

sindikalgintza Bizkaiko kontserba enpresak

Greba amaitu arren, borrokan jarraitu behar GERNIKA. Maider Jauregi

Bizkaiko kontserba enpresetako langileek amaitu berri dute uztailean hasitako greba. Soldata, lan orduak, promoziorako irizpideak, egutegia, bajak…

Gai asko jarri dira negoziazio mahai gainean.

“2003ko abenduaz geroztik hitzarmena blokeatuta zegoen”, gogoratu du Laida Zubillaga, LABeko kontserba sektoreko arduradunak.

Greba mugagabeari ekin baino egun batzuk lehenago CCOOk eta UGTk eragin murriztuko hitzarmena sinatu zuten. Gerora, enpresaz enpresa bestelako akordioak itxi dira, “CCOOk eta UGTk sinatutako akordioaren gainetik, beti ere”. LAB, ESK eta ELAk lortutako akordioak tarteko, “gutxieneko hobekuntza batzurekin” itzuli dira beharrera: CCOOk eta UGTk sinatutako akordioekin alderatuz, soldatak %16an, eta orokorrean, lanaldiaren murrizketa %47an hobetuz.

Diskriminazioa agerian Greba gogorra izan bada ere, baldintza gogorrei aurre egiten ohituta daude langileak. Hamarretik bederatzi emakumeak dira, eta lan baldintza benetan kaskarretan aritzen dira. Nagore Barturenek eta Azu Aranzetak Bermeoko Serrats lantegian egiten dute lan. “Lanbide gogorra da gurea, hotz handia pasatzen dugu, mugimenduak behin eta berri egitearen ondorioz osasun arazoak sortzen dira, pisua jasotzeagatik eta jesarleku egokirik ez izateagatik ere bai…”.

Zubillaga, Aranzeta, Barturen eta Arkotxa.

Maite Arkotxa lan arriskuen prebentzioko delegatu lanetan aritzen da Lekeitiko Ortiz enpresan.

Iraultzenekin hitz egiterakoan, ordea, langabezian zen. Sektore honetan ohikoa da urtean bi edo hiru hilabete etxean ematea, eta horrek segurtasun eza dakar. Bizimodua baldintzatzen diete, halaber, lanaldi murriztuak eskatzeko edota eszedentzietarako jartzen dizkieten zailtasunekin.

Langileon batez besteko soldata 700 eurokoa da.

“Emakumeenganako diskriminazioa agerian uzten du horrek”, diote. “Gizonezkoen lana gehiago baloratzen da, eurek dituzte kargu nagusienak”. Emakumeen artean “langile kontzientzia indartzeko beharra” dagoela adierazi dute, “askok soldata etxerako laguntza gisa hartzen baitute”. Horregatik, nahiz eta greba amaitu, borrokan jarraituko dute, diskriminazioaren aurka.

Comercio del metal de Gipuzkoa

Un convenio insuficiente DONOSTIA. Olatz Arozena

ELA y UGT han firmado el convenio del Comercio del Metal de Gipuzkoa. La firma llega con cuatro años de retraso, después del convenio 2001-2002 que ELA no firmó. En aquellas fechas ELA nos criticó duramente argumentando que los contenidos eran insuficientes, pero la razón fundamental era el cambio estratégico de negociación colectiva que pretendían desarrollar.

8

2006ko URRIA

Ahora que estamos en elecciones sindicales, ELA ha activado este convenio, negociando a espaldas de la mesa negociadora y llegando a un acuerdo con contenidos inferiores a los que ya teníamos.

Es incomprensible que den por bueno lo que antes no se podía firmar, salvo que haya intereses distintos a los de las personas trabajadoras. Su única intención es renovar representantes y para ello tiene que presentar algo, un convenio, aunque sea insuficiente.

Inplikazioa behar da

Maixabel Gaztañaga (*)

Bizkaiko kontserba enpresetan lan egiten duten emakumeek luze borrokatu dute euren lan baldintzak pitin bat hobetzeko. Beraien lana betidanik bigarren mailako enplegutzat hartu izan da, hau da, soldata nagusiaren osagarritzat, eta egoerak bere horretan dirau oraindik ere.

Duten soldatarekin nekez gara dezakete bizitza autonomoa. Sektorean sexu-genero diskriminazioak egiturazkoak dira, lan harreman osoari eragiten baitie. Zuzeneko eta zeharkako diskriminazioak izaten dira kontratu motan, soldatetan, lanpostuen eta lan kategorien ezarpenean, etab.

Sindikalgintzatik, negoziazio kolektiboaren eta ekintza sindikalaren bidez, sektoreko langileen eskubideak eta lan baldintzak duintzeko borrokan jarraituko dugu. Baina, arazoa sakonekoa denez, ezinbestekoa izango da Lan Aukera Berdintasunerako Plan Estrategikoa sektorean martxan jartzea.

Horretarako, bertan dihardugun eragileon inplikazioa bermatu beharra dago, alegia, administrazio, patronal, eta sindikatuona. Horrekin batera, baliabideak eskaini behar dira, diagnostikoaren arabera behar diren neurriak hartu eta jarraipena egiteko.

Hau guztia gauzatzeko bidean Emakunderi eta emakumeen eta gizonen berdintasunerako defentsa erakundeari inplikazio zuzena eskatu diegu, Bizkaiko kontserba enpresetan burutu den greba adibide hartuz. (*) Emakumeen Idazkaria

El principal responsable de todo es la patronal, que se ha negado reiteradamente a firmar un acuerdo. Resulta que, tras cuatro años, ha encontrado quien le firme un convenio a la baja.

Las personas trabajadoras merecen un respeto y una explicación por la demora de este convenio. Por su parte, LAB se reafirma en la defensa del convenio sectorial que regule las condiciones laborales y no comparte la estrategia de ELA, que prioriza los intereses particulares a los de las personas trabajadoras.

•Iraultzen 138

31/10/06

14:31

Página 9

Luxua, lasaitasuna… eta prekarietatea BAIONA. Oier Guerendez

≤“Nafarroako mendixken artean kokatua da Ostape. Haren oparotasuna euskal lurraren araberakoa da” (Alain Ducasse-n webgunea).

Bai, luxua, lasaitasuna, harrera ona antzematen dira Euskal Herriko txoko honetan, baina hor diraute ere beren lurren atxikitzeko borrokan ari diren laborari batzuk, ingurumenaren errespetuan lan egin nahi duten ekoizle batzuk, baita lan baldintza kaskarretan eta iraunpenik gabeko lanetan ari diren langile batzuk ere.

2004ean Ducassek jatetxea Euskal Herrira ekartzea erabaki zuenean, argi zegoen zer gertatuko zen errentagarritasunaren izenean, hilabete sariak ahal bezain ttipiak, lana aldiz leporaino. Eta horrela gertatu da bai Ostapen, bai Iparla jatetxean, bai Pont d’Enfer hotelean ere.

Langileek hastapenetik egin behar izan dituzte oren gehigarriak. Enplegatu bat oren horien ordainketa galdegitera ausartu da sindikatu baten laguntza eskatuz eta afera prud’hommesetaraino pusatuz. Besteak zor zaien diruaren beha daude oraindik.

Bizi baldintzak bertan bizi ez direnentzat lotsagarriak dira: ez dute pausagunerik, ez hozkailurik etab. Lanean urte gehien daramaten langileek zituzten eskakizunei gogor eusteak balio izan du zuzen-

LAB exige une éducation de qualité •

LABeko kideak Ducassen jatetxean bildu ziren.

daritzak poxika bat ematea onar zezan.

Gaur egun langileek lan baldintza txarrekin jarraitzen dute lanean. Frantziako eskoletatik heldu diren ikasleak baliatzen ditu: jatekoa eta aterpea badute, baina nahiz eta profesionalen lana egin ez dira ordainduak. Enplegatuek SMICean ordainduak dira eta kontratu mugatua dute martxotik azarora.

Bestalde langileak kopuru eskasean dira eta beti zalapartaka.

Egoera hau onartezina da LABen ustez eta publikoki salatzea erabaki zuen. Berrogei bat lagun bildu ziren Iparla ostatuaren aurrean eta handik Ostapera hurbildu ziren. Bertan bezeroei langileen eskaerak azaltzeko aukera izan zuten.

Le 28 septembre des centaines d’enseignants et parents d’élèves ont manifesté à l’appel des syndicats LAB, FSU, CFDT, CGT et UNAS. La manifestation a démaré à onze heures et demi depuis la bourse du travail jusqu’à la mairie. Pour sa part, le syndicat LAB a poursuivi jusqu’à l’Office Public de la Langue Basque pour exiger une “éducation de qualité”.

sindikalgintza

Lanpostuak kinka larrian Brandten BAIONA. Lontzi Amado-Borthayre

2005ean MCCeko Fagor enpresak Frantses Estatuko Brandt Taldea erosi zuen. Urte berean Donibane Lohizuneko lantokia (49 langile ziharduten bertan lanean) itxi eta bertan zeuden zereginak deslekutu zituen Brandteruntz. Urte berean, Fagorrek eta MCCk beraien urtebetetzea ospatu zuten. Urte muga hori zela eta, kooperatiben goresmena eta eredua goraki aipatzen zuten hedabide ezberdinetan eta gaur egun globazizazioren aitzakiatzat hartzen diren deslekutze erabakiekin bat ez zutela egiten adierazten zuten. Fagorrek Euskal Herrian deslekutzerik egingo ez zuela azpimarratu zuen luzaz. Antza denez, LAB sindikatuaren eta Fagorren definizioak Euskal Herriko geografiarekiko oso ezberdinak dira. Guretzat Euskal Herria, Kaskantetik Baionaraino eta Balmasedatik Larraineraino estaltzen den herria da, Fagorrentzat aldiz Arrasatetik noraino doa?

Udazken hasieratik 355 lanpostu kinka larrian daude Frantses Estatuko Brandt lantokietan eta 445 Italiar Estatukoetan. Bertako sindikatuek dioten bezala (SUD, CGT, FO eta CFDT) Fagorren aldeko arrangura finantzieroen gainean finkatutako estrategia da. Hau da, Fagorren politika Brandtekiko, munduko beste multinazional arrunt batena bezalakoa da; azken honen errentagarritasuna ahalik eta goren eramatea eta etekinetaz hustea Fagorren akziodunen sabela asetzeko. Iaz, 10 milioi euro Brandtetik hartu eta Fagorreruntz eraman zituzten.

Modu honen bidez Brandten etorkizun ekonomikoa kinkan larrian jarriz. Euskal Herriko klase sindikatu gisa, hasieratik Brandteko sindikatu eta langileekin bat egin dugu salaketan gure elkartasuna erakutsiz, baina gure ardura ere bada, Euskal Herriko multinazionalen politikak salatzea eta ardurak galdetzea tokian tokiko gure ahalmenen arabera, hori baita klase sindikatu baten funtsa.

Fagorren politika Brandtekiko, munduko beste multinazional arruntena bezalakoa da 2006ko URRIA 9

•Iraultzen 138

31/10/06

14:31

Página 10

sindikalgintza

La lucha contra el cierre continúa en Reckitt & Benckisser CCOO que, teóricamente está dentro del conflicto, ha mantenido desde el inicio una postura proclive a la negociación; de hecho, sabemos que se han dado contactos entre la empresa y el citado sindicato.

Cabecera de la manifestación realizada en Bilbo el 21 de octubre.

GUEÑES. L.García, G.Larrea, J.Silva (*)

“Contra una deslocalización de libro”. Bajo este lema nos manifestamos el pasado 21 de octubre en Bilbo. No fue la primera movilización convocada a raíz del anuncio de cierre de la factoría que la multinacional Reckitt &Benckisser tiene en Gueñes.

Tampoco la última, porque continuamos con el calendario de movilizaciones.

La multinacional, dedicada a la fabricación de productos de limpieza y de higiene personal, cuenta con una plantilla de 193 personas en Gueñes. El 12 de septiembre anunció el traslado de su producción a otras fábricas del grupo ubicadas en Polonia, Portugal y Granollers. Esta medida es justificada únicamente desde un punto de vista económico, ya que la empresa reconoce que la planta de Gueñes es rentable pero que con el traslado obtendrá mayores beneficios. Dicha decisión ha levantado gran polvareda en círculos políticos y entre la maltratada sociedad de Enkarterri, que observa con incredulidad el despiece de su tejido industrial.

En este intervalo de tiempo hemos mantenido tres reuniones con la empresa: una en Bilbo, donde fuimos apaleados brutalmente por la Ertzaintza, y otras dos en Gueñes, sin que haya habido avances ni acercamiento.

El día 5 de octubre la empresa rompió la mesa de 10

2006ko URRIA

Los sindicatos nos mantenemos firmes en la defensa de los puestos negociaciones e inició una campaña de amenazas donde, mediante correo certificado, se nos indicaba la oferta inicial y se nos daba un plazo de 4 días para adherirnos a ella, o de lo contrario retirarían la oferta.

En lo único en lo que hemos avanzado es en constatar el posicionamiento de las partes: Por un lado, la empresa ha vertido ya varias amenazas para desbloquear nuestra negativa a abrir un calendario de negociaciones. Por nuestra parte, las y los trabajadores de la planta entendemos que, de abrirse esa negociación, nuestra postura de no al cierre quedaría totalmente desvirtuada.

Por otro lado están las posturas de los sindicatos presentes en el comité de empresa (ELA, LAB, CCOO e Independientes). Salvo CCOO, el resto de sindicatos nos mantenemos firmes en la defensa de los puestos de trabajo.

Las instituciones no se implican En nuestras movilizaciones hemos exigido la intervención del Gobierno de Lakua. Miembros del comité de empresa nos hemos reunido con sus representantes en más de una ocasión: a los dos días de que la dirección nos comunicara la decisión irrevocable de cerrar la empresa, el diputado de empleo Julio Artetxe nos preguntó en torno a nuestra postura. Le hicimos saber que se trata de una empresa con beneficios (66 millones de euros en 2004), por lo que el cierre no tiene razón de ser.

Más tarde nos reunimos con el viceconsejero de trabajo, Jesus Loroño. Fue como quedar para tomar un café, ya que este señor no aportó nada. Únicamente mostró interés en hacerse fotos para que quedara constancia del momento y transmitir a la sociedad que estaba “tratando el problema”, cuando no era así.

Desde el comité de empresa hemos hecho públicas varias cuestiones surgidas a raíz del cambio de actitud de los miembros del Gobierno: en un principio Ana Agirre hablaba de “deslocalización de libro”, y Juanjo Loroño de que “ningún gobierno puede aceptar un cierre de estas características, basado no en una necesidad, sino en la oportunidad económica”. Pero más tarde hemos oído de boca del propio señor Loroño que el proceso de cierre de Reckitt es “prácticamente irreversible”.

Entregamos en Lakua un escrito cuestionando las gestiones de la consejera de industria en el caso Reckitt, y apremiando sobre los 290 puestos de trabajo que el lehendakari Ibarretxe prometió.

La implicación de las instituciones es nula, por lo que les exigimos con contundencia que defiendan y luchen por conservar el poco empleo en condiciones dignas que nos queda y no permitan situaciones laborales en precario.

A pesar de los chantajes de la empresa y la actitud de las instituciones, vamos a continuar peleando por mantener la empresa abierta y mantener los puestos de trabajo. (*) Miembros de LAB en el comité de empresa

•Iraultzen 138

31/10/06

14:31

Página 11

sindikalgintza Convenio de ACB

La lucha desborda la “eficacia limitada” BILBO. Igor Urrutikoetxea

LAB ha liderado una pelea sindical referencial en la planta de ACB-Arcelor de Sestao. A principios de agosto la dirección firmó un convenio de planta de eficacia limitada con CCOO. UGT no lo suscribió, con el fin de que el convenio no adquiriese eficacia general, para hacer así “pasar por el aro” también a quienes se oponían al mismo mediante la exigencia de adhesión expresa. Se pretendía castigar a quienes no habíamos firmado el Acuerdo Marco Estatal de Arcelor.

El convenio, además de recoger los puntos pactados en el Acuerdo Marco firmado en Madrid por UGT, CCOO y USO, añadía aspectos aún más regresivos como la reducción de las cantidades a abonar en situación de Incapacidad Temporal y la exigencia de una antigüedad de 5 años en la empresa para el cobro de una paga de beneficios, algo que hasta ahora, y gracias a la pelea que LAB planteó en su día, se pagaba a toda la plantilla.

La dirección repartió una circular en la que se exigía la adhesión expresa al citado convenio a las y los trabajadores no afiliados a CCOO. De lo contrario, les amenazaba con la congelación salarial durante el periodo de vigencia del mismo (3 años, 2006/08). UGT llamó a adherirse.

Desde LAB nos opusimos desde el primer momento a esta sucia jugada por varios motivos:

Seguridad social

- La negociación a tres bandas (CCOO, UGT, dirección) se había llevado a cabo ninguneando al comité de empresa, único órgano con legitimación para llevarla a cabo.

- Por primera vez en la historia de ACB la aprobación del convenio no se sometió a la asamblea.

- Todo ello suponía desarticular la negociación colectiva, y viene a establecer un proceder antide-

mocrático peligrosísimo que la dirección de Arcelor puede tener la tentación de extender a otras plantas del Grupo.

Tras constatar que ELA no estaba dispuesta a movilizarse, desde LAB convocamos en solitario paros de protesta, que se saldaron con un seguimiento masivo y tuvieron como consecuencia la paralización de la producción. Al ver el cariz que iba tomando el conflicto, la dirección decidió dar carácter general al convenio, dejando de lado su eficacia limitada. El convenio de planta y la subida salarial que contempla se aplicarán en adelante a toda la plantilla, sin que haya una exigencia de la dirección de adherirse individual y expresamente al mismo.

Es una victoria parcial de LAB, ya que, a pesar de que lo ideal hubiese sido renegociar los aspectos fundamentales del convenio y eso no se ha logrado, se ha conseguido dar la vuelta a la pretensión de la empresa, CCOO y UGT. La plantilla de ACB no tendrá que pasar por la humillación de adherirse individual y expresamente a un convenio negociado de forma unilateral y cuyo articulado es rechazado por la mayor parte de las y los trabajadores afectados, tal y como se demostró en los paros realizados.

La próxima vez que la dirección de Arcelor esté tentada de chantajear a sus plantillas se lo pensará muy mucho. Una vez más, luchar ha merecido la pena.

En tercer lugar, el pago de las pagas extraordinarias enteras para funcionarios y funcionarias. Actualmente es en torno a un 35% menor que la mensualidad.

La equiparación retributiva con los empleados y empleadas públicos de la Comunidad Autónoma.

Es bien sabido que el coste de la vida en Euskal Herria es mayor que en otras comunidades.

Y para terminar, la posibilidad de jubilación anticipada a los 60 años. La media de edad de las personas que trabajan en la Administración estatal es muy alta. Hace muchos años que no ha habido oferta de empleo público, por lo que casi no entra gente nueva. Pretenden que alarguemos nuestra vida laboral incentivando la jubilación posterior a los 65 años.

Desde nuestro colectivo pretendemos que se tenga acceso a contratos de relevo y a la jubilación parcial al igual que el resto de las personas trabajadoras del régimen general e incluso las empleadas y empeados del resto de la administración del estado.

En nuestra condición de personas trabajadoras de la Seguridad Social de la Administración del Estado, desde LAB hemos manifestado mediante escritos dirigidos a nuestros compañeros y compañeras nuestro firme apoyo a esas que entendemos justas reivindicaciones, participando en las movilizaciones que se están llevando a cabo desde hace 2 años.

También nos comprometimos a difundirlas a través de los cauces a nuestro alcance, así que lo hacemos ahora a través de Iraultzen con el fin de que sean conocidas.

Una de las plantas de Arcelor.

Reivindicaciones pendientes DONOSTIA. Coro Arenaza

Los empleados y empleadas públicos de la Seguridad Social llevamos muchos años con reivindicaciones que la Administración no acepta. Ante esta negativa el pasado año se recogieron unas 20.000 firmas en el Estado español denunciando esta discriminación y proponiendo que se procediera a las modificaciones legislativas necesarias.

Entre nuestras reivindicaciones se encuentran : En primer lugar, la recuperación de la perdida del poder adquisitivo. Desde 1992 la pérdida se estima, según el Instituto de Estadística, en un 25%.

Cláusula de revisión salarial por ley, para no seguir aumentando la pérdida de poder adquisitivo por la diferencia entre el IPC previsto y el real.

2006ko URRIA 11

•Iraultzen 138

31/10/06

14:31

Página 12

sindikalgintza Hobetuz

Acoso y derribo hasta su liquidación

El vaso se ha colmado. La situación de Hobetuz, que se deterioraba poco a poco en los últimos años, hizo crisis con la entrada del otoño. Sin presupuestos propios, abandonada a su suerte por el Gobierno de Lakua, acosada desde diversos ángulos por Confebask y CCOO y UGT, la Fundación es inoperante.

Ante la imposibilidad de modificar las cosas, LAB y ELA han renunciado a presidirla, aunque permanecen dentro de la entidad impulsando el cambio.

A

BILBO. Josu Bilbao

diez años de su creación, no resulta novedoso señalar que Hobetuz, la Fundación Vasca para la Formación Continua, se ha visto inmersa en un permanentemente acoso practicado tanto desde el Estado como desde la patronal y los sindicatos CCOO y UGT. Hobetuz, fruto de un Acuerdo Interprofesional alcanzado en 1995 entre los sindicatos LAB, ELA, CCOO, UGT y la patronal Confebask, al que se adhiere posteriormente la Administración de Gasteiz, nació ante la necesidad de definir un modelo propio de formación continua.

Este modelo, a diferencia del estatal FORCEM (gestionado por patronal y sindicatos estatales), descansa sobre tres pilares básicos. El primero, su carácter integral, porque abarcaba la totalidad de la formación demandada por las y los trabajadores de la CAV, impartida de forma primordial por los centros de formación profesional. En segundo lugar, imponía límites a que las organizaciones firmantes impartieran los cursos, evitando así que la formación continua se convirtiera en fuente de financiación directa o indirecta, como ocurría en el FORCEM. Por último, se incluye la exigencia a Madrid de la puesta a disposición de Hobetuz de las cuotas,

12

2006ko URRIA

LAB y ELA anunciaron conjuntamente la decisión. Fue en Bilbo, el 12 de octubre.

tanto obreras como de la patronal, que para formación profesional se abonan al Estado central, para su riguroso control y sostenimiento del sistema.

Sobra decir que el acuerdo alcanzado no resultó del agrado de la patronal CEOE, ni de las cúpulas de CCOO y UGT en cuanto que Hobetuz se convertía en Araba, Bizkaia y Gipuzkoa en alternativa al FORCEM. El Gobierno español tampoco permaneció ajeno a la nueva realidad y posibilitó no solamente que el FORCEM siguiera actuando en el ámbito de la CAV, sino también el que fuera éste quien fijara la cuantía económica que debía destinarse a Hobetuz.

A partir de ahí, razones de oportunidad política e intereses ajenos a la formación continúa de la patronal, CCOO y UGT han hecho el resto.

Ahogo económico y boicot Otro momento de inflexión se produce en el año 2000, cuando FORCEM reduce su asignación a Hobetuz, en más de un 30% (ver cuadros). Cuantía sin duda alejada de los 50 millones de euros que en concepto de cuotas por formación profesional se recaudan anualmente en el ámbito de la CAV. Por si esto fuera poco, a partir de 2004 una reforma impuesta por el PP viene a apuntalar, más si ca-

Asignaciones Asignación a la CAPV para la realización de contratos programa Confebask – CCOO-UGT Años 2004 2005 2006

Mll/€ 7,10 15,80 19,02

be, el ahogo económico de Hobetuz, que ve suprimida definitivamente cualquier asignación desde Madrid. El Estado lo justifica poniendo en manos de las empresas la posibilidad de que ellas mismas se bonifiquen directamente sobre su costo formativo con cargo a un crédito que se fija anualmente.

Además, faculta a patronal y sindicatos “interesados” en la gestión y/o impartición de cursos, para que realicen en exclusividad y fuera del ámbito de Hobetuz la formación individual, dotándoles de ingentes cantidades de dinero mediante la suscripción de contratos programa.

•Iraultzen 138

31/10/06

14:31

Página 13

sindikalgintza Fondos de Hobetuz Evolución de Fondos Estatales transferidos a Hobetuz Años 1996 1997 1998 1999 2000 2001

Mll/€ 5,84 23,21 27,64 30,05 9,31 9,50

Años 2002 2003 2004 2005 2006 …

Mll/€ 9,69 9,88 0 0 0

Las consecuencias de la reforma del PP resultaban evidentes. Hobetuz quedaba reducida a ser una entidad sin ninguna asignación económica y sin posibilidad de decisión y gestión en materia de formación continua, al quedar ésta en manos de las empresas y de Confebask, CCOO y UGT mediante los denominados contratos programa. Un verdadero fraude si se tiene en cuenta que, como se ha dicho, estas organizaciones son firmantes y parte de una ninguneada y descapitalizada Hobetuz.

LAB, además de valorar muy negativamente la reforma y sus efectos, ha criticado la pasividad del Gobierno de Lakua que se ha venido contentando con que la actividad de Hobetuz quedara limitada a gestionar “sucedáneos” de convocatorias de carácter complementario, vía presupuestos de Gasteiz. LAB lo ha denunciado reiteradamente en reuniones del Patronato: Hobetuz no nació para ser una sucursal del modelo estatal, ni para ser una fuente de financiación de Confebask, CCOO y UGT. ¿Hacia la liquidación?

El nuevo punto de inflexión y que será definitivo lo puso Confebask en la reunión del patronato de Hobetuz el pasado 21 de septiembre, al oponerse

Krisialdia erakundeetan DONOSTIA. Garbiñe Aranburu (*)

Aurreko asteetan ELAk CEBEK Bizkaiko enpresaburuen konfederazioarekin harreman instituzional guztiak etetea eta Lan Harremanen Kontseiluko (LHK) partaidetza bertan Garbiñe Aranburu behera uztea erabaki du.

ELAk hartutako erabakian bi maila bereizi behar ditugu: CEBEKekin harremanak hausteari dagokionez, esan behar dugu gure elkartasuna adierazten diegula salaketa penalak ezarri dizkieten langileei eta eraso berri honi erantzuna emateko prest gaudela.

Bestaldetik, LHK uzteko erabakia dela eta, gure ustetan bertan eta bestelako erakunde sozio laboraletan (Hobetuz, CES, Osalan...) ematen den krisia beste parametro batzuetan kokatu behar da.

Nafarroa zein EAEko erakunde sozio-laboralek egitura-krisia pairatzen dute bi arrazoi nagusirengatik: patronalak elkarrizketa soziala oztopatzen due-

lako eta agortuta dagoen marko baten tresna zaharkituak direlako.

Patronalak elkarrizketa soziala saboteatzen du eta LHKn ematen den egoera horren adibide garbia da.

Patronalak lanbide arteko akordioak garatu zitzakeen “enpleguaren mahaia” utzi egin zuen eta honek LHKren agoniaren hasiera suposatu zuen. Praktikan, PRECOren funtzionamendura eta garrantzi gutxiko kontsulta funtziora murriztua geratu da.

Egiturako gabeziak Gasteiz eta Iruñeko erakundeek gai sozio laboraletan ahalmen legegilerik eta eskuduntzarik ez edukitzearen ondorioz duten egitura gabezia agerikoa da. Dena den, egoera hau, ezegonkortasuna, lan osasuna, lanbide heziketa edota aukera berdintasuna moduko gaiak bere baitan hartuko dituen sektorearteko akordioen bidez bideratu daiteke. Elkarrizketa soziala, beraz, tresna baliagarria izan daiteke Lan Harremanetarako Euskal Esparruaren (LHEE) sorreran aurrerapausoak emateko, gure herriko eragileen protagonismotik egungo markoaren ahalmen legegilerik eza eta gainerako gabeziak gainditzeko.

CCOO eta UGTren jarrera ere ezin aipatu gabe utzi, elkarrizketa soziala eremu ezberdinetan jokatu nahi baitute; Estatukoa beraientzat erabakigarria

incluso a que sea el personal técnico de esta Fundación el que tramite y gestione la convocatoria formativa de 2006. Esa convocatoria, propuesta por la Administración vasca, al igual que las de los últimos años, fue criticada por LAB por ser limitada y complementaria al modelo estatal.

Sin embargo, la convocatoria incluye como novedad un paso pequeño pero positivo a favor de dar mayor protagonismo a los centros de formación profesional en materia de formación descatalogada.

Pero Confebask percibió esa apuesta por una formación de calidad en los centros de formación profesional (según el Acuerdo Interprofesional) como competencia a su red de “txiringuitos y academias”.

Y por eso vetó que el personal de Hobetuz gestione la convocatoria, dejando a la Fundación sin actividad alguna y por lo tanto al borde de la liquidación.

A pesar de la decisión que se recoge al principio de este artículo, LAB quiere reiterar una vez más su compromiso con un modelo propio de formación continua, integral y de calidad que dé respuesta a las necesidades de las y los trabajadores y del propio tejido productivo vasco. Como hace once años, retomamos la apuesta con total disposición a trabajar por su consecución.

dena eta Elkarte Autonomokoa Madrilekoaren guztiz menpekoa dena.

Egungo egoera gainditzeko eta benetako elkarrizketa sozial bati ekiteko, ezinbestekoa da sindikatu, patronal eta administrazioaren arteko konpromisoak eta joko arauak zehaztea, LABentzat ondorengo oinarriak izango lituzkeen konpromisoak: Sindikatu guztiek zein patronalak elkarrizketa gune autonomo bat sortzeko konpromiso hartu behar dugu, Madrilekoaren menpekoa izango ez dena eta gai sozio laboral guztiei buruz hitz egiteko aukera emango duena.

Gainera, sindikatu guztiek zein patronalak Euskal Herriko elkarrizketa sozial guneetan hartutako akordioak defendatzeko konpromisoa hartu behar dute. Baita Euskal Herriko elkarrizketa sozial guneetan parte hartzeko sindikatu guztiek duten eskubidearen aldeko konpromisoa ere.

Gobernuek, lan harremanak eta babes soziala arautzen dituzten gaietan, ahalmen legegile osoa tinko eskatu behar dute. Honekin batera eta lan harreman eredu berri baterantz aurrerapausoak emateko, bazterkeriarik gabe, partehartzeko, marko instituzionala zehaztu behar dute. (*) Politika Instituzionaleko Idazkaria

2006ko URRIA 13

•Iraultzen 138

31/10/06

14:31

Página 14

Lan Osasuna

sindikalgintza

La salud deja de ser un derecho Las mutuas hacen negocio gestionando las bajas por enfermedad común y accidente no laboral

cia que hacía posible que actuaran mediante sus inspecciones médicas: cuando una mutua no estaba de acuerdo con una baja, era la Inspección Médica de los Gobiernos vasco y navarro (que es la que está en contacto con la o el médico de atención primaria y quien tiene acceso real a la situación de la persona paciente) la que tenía la potestad de alargar la baja, o por el contrario, dar el alta. Y ahora esa capacidad ha sido otorgada a la Inspección Médica del INSS, un ente únicamente recaudador con criterios económicos. Todo ello con la sumisión y un silencio cómplice por parte de los gobiernos de Juan José Ibarretxe y Miguel Sanz.

ivimos una época de ofensiva global por parte del capitalismo, lo que supone una pérdida de derechos de la clase trabajadora y la mercantilización del ser humano, tratado como un recurso más que explotar al máximo y tirar. El ejemplo más claro de esta pérdida de derechos lo encontramos en los actuales índices de siniestralidad, que casi doblan la media europea, y en el número de enfermedades relacionadas con el trabajo, que sigue

siendo escandaloso e inaceptable para la clase trabajadora.

Otro ejemplo ilustrativo de la pérdida de derechos se refleja en la degradación de la Sanidad Pública. Según la Ley de Presupuestos de 2006, se ha reducido el tiempo máximo de baja de 30 a 18 meses. Da igual lo que te pase; pretenden reducir costos a cuenta de robarnos derechos a las personas trabajadoras.

Las comunidades autónomas perdieron, a consecuencia de la Ley de Presupuestos, una competen-

Prácticas ilegales Conjuntamente con esa ofensiva por parte del capital están las mutuas y su política económica de rentabilizar resultados a costa de la salud de la clase trabajadora. Se han autorregalado de manera ilegal unas atribuciones que no les corresponden, con el beneplácito de la Inspección Médica de los gobiernos de Gasteiz e Iruñea y del INSS. Las prácticas consisten en lo siguiente: A la persona trabajadora su médico o médica de atención primaria (Osasunbidea u Osakidetza) le da baja por enfermedad común o accidente no laboral. Si su empresa tiene concertada con la mutua el control de las bajas por contingencias comunes, la mutua le cita, le coacciona, le presiona, le amenaza, y, finalmente, en numerosos casos, le dan el alta a efectos económicos de una manera ilegal, vulnerando el actual ordenamiento jurídico.

Las mutuas se creen con el derecho particular de dar el alta a efectos económicos (sigues de baja, pe-

• Gaixotasun arruntagatik edo lanekoa ez den istripuagatik bajan bazaude eta mutuak deituz gero, enpresako ordezkaritza sindikalaren bitartez baieztatu enpresak kudeaketa hori hitzartuta duen edo ez; hala ez bada, ezin zaituzte deitu.

• Bajaren lehen 15 egunetan ezin zaituzte deitu.

• Zure etxea ez da mediku kontsulta, beraz, zuk hala nahita baino ezingo dira sartu.

• Lehen 15 egunak igaro ondoren deitzen bazaituzte joan egin behar duzu, beti ere, joateko moduan bazaude; horrela ez bada, txostenekin

eta idatziz justifika dezakezu eta etxean geratu.

• Jarrera zuzena erakutsi behar duzu, baina ez adiskidetasunezkoa. Mutuako medikuek ez dute gu sendatzerik nahi, baizik eta gu lanean lehenbailehen hastea eta gaixotasun arrunta dela esatea. Beraz, ez eman behar ez den informaziorik, zure kontra erabiliko dute eta.

• Informeak eskatzen badizkizute baja eman dizun medikuarengana bidali.

• Hobe da lehen mailako arretako medikuak tratamenduren bat agintzea, baina idatziz. Hala ez

bada, ekonomi efektuetarako alta emango dizute.

• Diagnostiko eta erreabilitazio frogak proposatzen badizkizute, jakin ezazu ez zaudela behartuta eta erabakia zurea dela.

• Zure mediku-datuak sekretupean gorde behar dituzte beti.

• Gai hauek sozializatzeko eta erantzun kolektiboa eman ahal izateko informa itzazu zure enpresako LABeko ordezkariak hartzen dituzun erabaki guztietaz.

V

Debemos responder tanto a nivel individual como colectivo.

BILBO. Ibon Zubiela (*)

Zer egin dezaket?

14

2006ko URRIA

•Iraultzen 138

31/10/06

14:31

Página 15

Emakumea

sindikalgintza

Sentencias ganadas por LAB confirman que esas prácticas son ilegales ro sin cobrar un euro), sin que desde ninguna administración pública les hayan parado los pies. Esto supone condenar a las personas trabajadoras a sumergirse en un largo proceso judicial, en torno a seis meses, durante el cual no cobrarán nada.

Intentan dejar desprovistas de protección económica a personas que según el servicio público de salud precisan asistencia sanitaria. De esa manera, pretenden que acudamos a nuestro centro de atención primaria y solicitemos el alta voluntaria, ya que, si no volvemos a trabajar, no vamos a cobrar ni un euro mientras dure el proceso judicial. De lo cual es fácil deducir que durante seis meses no vamos a tener con qué comer, pagar la hipoteca, etc.

Sendas sentencias ganadas por LAB confirman nuestra teoría de estas prácticas ilegales: dejan sentado que las mutuas no tienen la potestad de dar el alta a efectos económicos.

Las mutuas no pierden nada. Si se les denuncia judicialmente, como mucho lo que van a tener que pagar es la cuantía de nuestra baja. Son ellas las que gestionan nuestro dinero durante el tiempo que dure el proceso judicial, al no tener ninguna otra sanción administrativa que les haga cambiar sus actuaciones. Y además, consiguen cumplir esas promesas realizadas a las y los empresarios asociados de reducir las bajas de manera ilegal. En muchos casos se trata de empresas pequeñas, sin representación sindical, con trabajadores y trabajadoras no sindicados, y ahí consiguen su objetivo porque casi nadie reclama. Mujeres, jóvenes, inmigrantes, personas discapacitadas, trabajadores y trabajadoras eventuales, empleados de empresas de trabajo temporal...Todos son, debido a su situación de precariedad, colectivos de especial vulnerabilidad.

Estamos en un camino equivocado, en un camino centralista de privatización de la sanidad y de las administraciones públicas. Por eso, desde el sindicato animamos a la clase trabajadora a organizarse y luchar contra éstas y otras prácticas ilegales tanto de las empresas como de las asociaciones de empresarios, que son las mutuas. Las respuestas a los problemas individuales son necesarias, pero para cambiar esta situación será imprescindible actuar de forma colectiva. Para defender nuestra salud y nuestra vida tenemos que defender nuestros derechos, dotándonos, para ello, de una representación sindical. (*) Secretario nacional de Salud Laboral

Aukera Berdintasuna aldarrikatzeko LABen ekimena.

Aukera Berdintasun Planak indarrean

E

Egitasmoak hezur-mamitzeko prozedurak kritikatu ditu LABek DONOSTIA. Iraultzen

uskal Autonomia Erkidegoan Emakumeen eta Gizonen Berdintasunerako IV. Plana abian da jada. Hainbat fasetan garatu dute plana, eta, hirugarrenera arte ez zuen LABek ekarpenak egiteko aukerarik izan. Gonbitea jasotzean, sindikatuak beharrezkotzat jotzen zituen eskaerak eta proposamenak egin zituen, beti ere, planaren aurreko bi faseen berri ez izateak baldintzatuta.

Emakunderen web orrian horretarako zintzilikatutako dokumentuan egin zituen LABek ekarpenak. Aipatu dokumentua, hain zuzen ere, prozesu luzearen emaitza izan da. Batetik, planaren egitura definitu zen: Aholku Kontseilua sortu zuten, elkarrizketa eta eztabaida bidez, aurreko planen ahulezien eta sendotasunen lehen diagnostikoa egiteko.

Bestetik, bigarren talde bat eratu zen, edukiak definitzeko. Baina lan hori hiru zatitan egin zen, eta azkenekoa zen, hain zuzen ere, kontsulta publikoari eta ekarpenak txertatzeari zuzendutakoa. Hor, esan bezala, sindikatuak eskakizuna egin zien planaren bultzatzaileei, besteak beste, ordu arte landutako prozesua, eta horrekin batera, planaren edukiak nahiz egitura zehazteko eta azaltzeko.

Galdera asko daude airean, LABen zalantzek eta eskakizunek ez baitute erantzunik jaso.

Nafarroari dagokionez, bertan onartu dena Lehen Aukera Berdintasun plana izan da. Foru Go-

bernuak 2006ko lehen hiru hilabeteetan eman zion baiezkoa. Hasieran bilera bat egin zen zenbait eragile sozialekin, eta bertan izan zen LAB. Handik aurrera, ordea, ez da besterik egin. Ez dute ondorengo pausoen berri gehiagorik eman, eta LABek, bederen, plana onartua izan zela prentsaren bidez jakin zuen.

Informazio falta Bi planak abian jartzeko erabili diren prozesuak aintzat hartuta, sindikatuak uste du oraindik erantzun beharreko galdera asko dagoela: planen funtsa eta oinarria zein den, nola gauzatuko diren, sindikatuon esku hartzea ahalbidetzeko bitartekorik izango ote den ala ez, planak aurrera eramateko aurrekontua zein den, Espainiako Berdintasun Legeak nola eragingo dien…

LABi ulertezina egiten zaio sindikatuak Lan Harremanetan ardatz eragile izanik, egitasmoaren inguruko informazioa eta parte hartzea modu horretan murriztea. Are eta gehiago, kontutan izanik, zeregin horretan negoziazio kolektiboa ezinbesteko tresna izango dela.

Dena dela, aukera berdintasuna lortzeko helburuz sortzen diren tresnak baliatzeko apustua egiten jarraitzen du LABek. Bi kasuotan planak sortzeko prozedurak kritikatu beharrekoak izan arren, berdintasunaren aldeko eginahalean bitartekoak diren neurrian, ezagutu eta erabili egin behar dira.

2006ko URRIA 15

•Iraultzen 138

31/10/06

14:31

Página 16

Emakumea

sindikalgintza

Mendekoen arreta

Euskal Sistema Publikoa aldarri

M

DONOSTIA. Iraultzen

endekotasun egoeran dauden pertsonen zainketa familian egin izan den lana da, ia beti emakumeek burutu izan dutena. Alabaina, apurka-apurka jendartea aldatzen ari da, eta erantzuna eskatzen duten beharrak handitzen. Edonolakoa izanik ere, esan beharrik ez dago, menpekotasun egoeran dagoen pertsona orok du laguntza jasotzeko eskubidea, eta hori bermatuko duen euskal sistema baten beharraz mintzatu izan da LAB orain baino lehenago ere.

Ideia hori defendatzeko lanetan buru-belarri murgilduta dihardu Mendeko Arretarako Euskal Sistema Publikoaren Aldeko Plataformak. Hain zuzen ere, aipatu eskariak plazaratu eta babesa lortzeko asmoz sinadura bilketa kanpaina bati ekin zion urriaren hasieran. Aldarrikapena egitearekin batera, pertsonen zainketarekin inguruan informatzea ere helburu du.

Legegintzako Herri Ekimen batek duen baliagarritasun bera eman nahi zaio. Horretarako, Euskal Autonomia Erkidegoan 30.000 sinadura bildu beharko lirateke; Nafarroan, berriz, gutxienez 7.000 lagunen atxikimendua jaso nahi da.

Plataformak, besteak beste, zaintza lanen aurrean

Arazo ugari dituen sektorea da honako hau, eta Cleceko kaleratzeen kasuan bezala, emakumeak zuzen-zuzenean nozitzen ditu.

gizon eta emakumeen arteko berdintasuna lortu nahi du. Eskaera horien aldeko atxikimendua emateko aukerarik bada oraindik, plataformako kideek sinadurak biltzen jarraituko baitute datozen egune-

tan. Zaintze lana banatzearen alde egitea eta gai honekin lotutako beharrei erantzuna emango dion Euskal Sistema Publikoa aldarrikatzea, beraz, denon esku dago.

ración y la cuarta había salido de otra baja similar.

La propia empresa ha aceptado que los despidos son improcedentes, pero le basta con abonar sus costes para llevar a cabo los propósitos.

de investigación, y se ha exigido que se cumplan los principios generales del artículo 3 y los artículos 16, 18.4 y 23 de la Ley de Igualdad de Mujeres y Hombres de la Comunidad Autónoma Vasca (ya que son de aplicación a todos los poderes públicos de la CAV y las entidades privadas que suscriban contratos o convenios de colaboración con cualquiera de ellos o sean beneficiarias de ayudas o subvenciones concedidas por ellos).

Asimismo, los sindicatos que formamos el comité de empresa hemos interpelado a todas las fuerzas políticas presentes en el consistorio donostiarra, incluida la ilegalizada Baga-Boga. Desde la junta de Gobierno, PSOE e IU tratan de eludir sus responsabilidades ante esta situación, alegando que se trata de una empresa privada.

Las características de la empresa y las circunstancias que rodean a las empleadas (responsabilidades familiares, falta de contacto entre ellas…) dificultan reconducir esta penosa situación, pero LAB continuará luchando para alcanzar las reivindicaciones.

Un empleo sin reconocimiento DONOSTIA. Alex Esnal

El cuidado de las personas dependientes es un claro ejemplo del papel que se le ha atribuido a la mujer a la hora de satisfacer muchas de las necesidades de nuestra sociedad. Son labores que hasta ahora se realizaban en el ámbito doméstico; trabajos que no estaban remunerados. Es por ello que en el plano laboral, cuando se da respuesta a tales necesidades de manera profesional, este tipo de trabajo no tiene la misma consideración laboral y social que el resto de empleos.

En este mismo contexto se han llevado a cabo cuatro despidos en Clece, una gran empresa de servicios que, entre otras cosas, gestiona la asistencia domiciliaria de Irun y de Donostia. Es un servicio público que por ley corresponde al Ayuntamiento, pero éste, por medio de un concurso público, subcontrató a Clece. Entre los dos municipios suman más de 450 trabajadoras. Tres de las cuatro empleadas despedidas se encontraban en bajas de larga du16

2006ko URRIA

Colectivo sin derecho a baja Estamos ante un colectivo de mujeres con altas proporciones de familias monoparentales (divorciadas, viudas…), que realizan agotadoras jornadas aseando, limpiando y atendiendo las necesidades primarias de la parte más indefensa de la población, cuya edad y circunstancias de salud les impiden hacerlo. Además, en la mayoría de los casos, el trabajo no se termina con la jornada laboral, ya que al llegar a casa se tienen que dedicar a otras tareas.

Pues bien, la empresa considera que estas trabajadoras no tienen derecho a caer de baja; situación que casi siempre se produce como consecuencia de esta agotadora situación.

Desde LAB y a través del Consejo Asesor de la Mujer se ha solicitado la apertura de procedimiento

•Iraultzen 138

31/10/06

14:08

Página 17

Ingurumena

sindikalgintza

La resistencia entra en una nueva fase

Parte hartze eskubidea?

T

“Europako Araudiaren Liburu Zuriaren arabera, politikak kalitate onekoak, egokiak eta eraginkorrak izan daitezen, behar beharrezkoa da herritarrek parte hartzea, politikak zehazten hasi eta ezartzen diren arte”. Hauxe zion 2004an Euskal Autonomia Erkidegoko Ingurumen Sailburu zen Sabin Intxaurragak. Non da, baina, herritarren parte hartzeko eskubidea Abiadura Handiko Trenaren aferan? Non eta noiz eskaini zieten herritarrei bere borondate azaltzeko bitartekorik?

Herri eredua erabakitzeko eskubidea ukatu egin digute. Abiadura handiko trenak eragin zuzenak ditu, besteak beste, mugikortasun, ingurumen, lurralde egituraketa eta energia arloan. Instituzioek ez dute ezarri herritarron eta giza eragileon iritzia ezagutzeko tresnarik, ez dira saiatu gizartearen adostasuna aintzat hartuko lukeen garraio eredua bilatzen.

Herri kontsultarik ere ez dute bultzatu instituzioek, baina egin dira: Urbinako herri kontsultaren arrakastaren ondoren, Araban kaltetutako 20 herrik emango diete orain biztanleei hitza, Abiadura Handiko Trena egitasmoarekin ados dauden ala ez adieraz dezaten.

Gauza bera gertatuko da Itsasondon abenduaren 3an. Herritarrek eta zenbait udalek ez dute amore ematen eta bozketen bidez aurkakotasuna erakusten ari dira, nahiz eta instituzioek hori ere ez errespetatu. Ibarretxe jaunak aintzat hartu beharko luke defendatzen omen duen herriak duen erabakitzeko eskubidea.

Egoera honen aurrean, orain arte bezala, aurrerantzean ere, LAB sindikatuko kideok gure lurra defendatuko dugu, eta horrekin batera, baita herriborondatearen errespetua ere. Antola gaitezen eta erantzun dezagun!

Tren de Alta Velocidad

Se suceden las movilizaciones contra el Tren de Alta Velocidad y otros macroproyectos.

BILBO. Jon Artetxe (*)

enemos el Tren de Alta Velocidad a las puertas de casa, pese a que Nuria Lopez de Gereñu, consejera de Transporte de la Comunidad Autónoma Vasca, haya reconocido que es altamente improbable que la denominada “Y vasca” esté finalizada en el plazo fijado, es decir, para el año 2010.

El pasado 31 de marzo se adjudicaron las obras de un primer tramo entre Arrazua/Ubarrundia-Legutio y el 22 de setiembre el Consejo de Ministros autorizó a Fomento a licitar las obras de plataforma para 4 nuevos tramos, entre Legutio, Eskoriatza, Arrasate, Elorrio, Abadiño y Durango. Es inminente el comienzo de obras en la zona de Urbina, por lo que la nueva fase traerá sin duda un gran incremento de la respuesta popular y contestación social.

Así, tanto desde la Red por el Tren Social defen-

diendo la validez de sus propuestas como desde AHT Gelditu Elkarlana, LAB trabaja junto a colectivos sociales, ecologistas y políticos, redoblando esfuerzos para impedir que se ejecute el proyecto más destructor jamás llevado a cabo en Euskal Herria En este sentido, tras las exitosas manifestaciones de Legutio y Durango, AHT Gelditu Elkarlana prepara para los próximos tiempos numerosas y novedosas movilizaciones.

Debemos oponer a la imposición la fuerza de la legitimidad, la necesidad de paralizar el proyecto y devolver a la sociedad la capacidad de decisión.

Asimismo, es imprescindible acometer un amplio debate y un profundo cambio del modelo de transporte y de sociedad que se está imponiendo desde las instituciones.

Elkarlanerako ildoak AHT Gelditu Elkarlanak batzar orokor jendetsua egin zuen urriaren 8an Legution. Bertan hartutako erabakiak honakoak hauek dira: fase berriari aurre egiteko borroka indartzea, erantzuna sustatzea eta inposizioa galaraztea. Adostutako lan ildoen artean aipagarrienak, berriz, ondorengoak: Herriz herri, eskualdez eskualde erantzun, salake-

(*) LAB-Ingurumen arduraduna

ta politikoa eginez eta mobilizazioak bultzatuz.

Nazio mailako erantzuna: laster emango dira jakitera abiaraziko diren ekimen berriak. Ekimenokin jauzi kualitatiboa eta kuantitatiboa emango da.

Espropiazioen auzian zilegitasun eza salatu eta kaltetuei lagundu. Egungo egoera agintarien nagusikeriaren isla da, beraiek ezarritako prozedurak ere

J. Artetxe

ez dituzte betetzen. Magadalena Alvarez, sustapen ministroak berak aitortu du zailtasunak dituztela arlo honetan. Gure ustez kaltetuen alegazioak dituzten eskubideen defentsan daude oinarrituta: herri-lan hau ez da beharrezkoa, ez da informazio eta dokumentazio nahikorik eskaini eta prozeduran huts larriak daude.

2006ko URRIA 17

•Iraultzen 138

31/10/06

14:08

Página 18

Ekonomia

sindikalgintza

Behar bezalako erantzunik ez Etxebizitzaren arazoa

Jaurlaritzaren etxebizitza politikak, eta ez jabetzakoetan. Jabetzan emandako babestutako etxebizitzek denboraren iraganaz hasieran zuten funtzio soziala gal dezakete; izan ere, esleipen momentuan baldintzak betetzen dituzten pertsonei (etxebizitzarik jabetzan ez izatea, gehienezko diru sarrera kopurua...) beranduago egoera ekonomiko edo ondare egoera hobe dakieke. Alokairuzko etxebizitza babestuen bidez, aldiz, onuradun kopurua handitzen da, errekurtso publikoen gizarte eraginkortasuna areagotzen da eta etxebizitza beharrak, momentu bakoitzeko behar pertsonalei era hobean egokitzen zaizkie.

E

Etzebizitza kopurua hazi arren, arazoak bere horretan dirau.

DONOSTIA. Oihan Ostolaza*

txebizitzaren arazo larriak bere horretan jarraitzen du. 2006-2009 Etxebizitza Plana (Eusko Jaurlaritzaren urriaren 3ko Gobernu Kontseiluak onartua) irtenbide gisa aurkeztu dute, baina honek ez dakar aldaketa nabarmenik, aurreko planekin alderatuz gero: Helburu nagusi moduan babestutako etxebizitza kopurua 27.000 unitatetan gehitzea ezarri dute; honek, 2002-2005 aldiarekin alderatuz gero, %30eko hazkuntza suposatuko du. Hala ere, 2006ko apirilean 82.587 pertsona zeuden Etxebiden izena emanda, eta datozen 3 urteetan kopuruak gorantz jarraitzea espero da.

Aipatu planean, etxebizitza alorreko jarduerak anitzago egitearen garrantzia aipatzen da, modu honetan, eta lurzoruaren lege berrian oinarrituz, babestutako etxebizitza mota berrien sorrera justifikatzeko. Tartean tasatutako etxebizitzak daude: ohiko Babes Ofizialeko Etxebizitzek (BOE) baino 1,7 aldiz prezio altuagoa izan dezakete eta 43.030 euro arte irabazten dituzten pertsonei zuzendurik daude.

Benetan onartezina eta kritikagarria da tasatutako etxebizitzen ondorioz, ohiko BOEk eraikitzeko lur portzentajea gutxitzea. Errenta baxuko gizarte mailei kalte egiten zaie, errenta altuagokoen (urteko 33.100 eta 43.030 euro artean) mesedetan. Honen guztiaren atzean eraikuntza enpresak, inmobiliariak, lurzoruaren jabeak, udaletxeak eta 18

2006ko URRIA

orokorrean, etxebizitzaren merkatuan parte hartzen duten eta hauen garestitzearekin aberasten diren agente guztiak daude.

Alokairuzkoak gutxi…

2006-2009 Planaren beste helburuetako bat babestutako etxebizitzen artean alokairuzkoen pisua indartzea da. Benetan zer egin behar duten ikusita, ordea, propaganda hutsa dela esan daiteke. Eraiki behar dituzten 27.000 etxebizitza babestuetatik soilik 8.500 (%31,5) izango dira alokairuzkoak. 20022005 Planean aurreikusitako alokairuzko etxe babestuen %57 bakarrik eraiki zuten, eta plan honetan ere antzeko zerbait gerta daiteke.

Gaur egun etxebizitzaren arazoak nolako dimentsio hartu duen ikusirik alokairuzko etxebizitza babestuetan oinarriturik egon beharko luke Eusko

…Eta hutsak gehiegi Etxebizitza hutsen gaia ere lotsagarria da. Euskal Autonomi Erkidegoan orotara 890.000 etxebizitza daude: horietatik %85 ohiko bizileku moduan erabiltzen da, %5 bigarren etxebizitza gisa eta %9,5 hutsik daude, hau da, 84.500 etxebizitza inguru.

Kopuru izugarri hau etxebizitzak inbertsio moduan erabiltzearen ondorioa da; berez oinarrizko ondasun izan beharko luketen arren, askotan, finantza inbertsio errentagarri bilakatu baitira.

Zentzu honetan, Etxebizitza Sailak 2003. urtean martxan jarritako Bizigune Programa positiboa dela esan daiteke, baina emaitzak oso mugatuak dira: 2002-2005 Etxebizitza Planaren helburua 5.000 etxebizitza huts merkatuan alokairuan jartzea zen eta 2.000 lortu ziren. Oraingo helburua, aldiz, beste 3.000 etxebizitza merkaturatzea da, guztira 5.000ra iritsiz.

Fiskalitatea oso tresna eraginkorra izan daiteke etxebizitza hutsak merkaturatzeko, baina horretarako etxebizitzaren arazoarekin bukatzeko benetako interesa eduki behar da.

Gogoeta egiteko premia

(*) Ekonomia Idazkaritzako kidea

Eusko Jaularitzaren 2006. urterako Aurrekontu Orokorretan Etxebizitza Programak hazkunde ekonomikoa izan duen arren, arazoaren larritasuna ikusirik beharrezkoa da esfortzu handiagoa egitea.

Honekin loturik, azpimarragarria da 2006. urtean etxebizitzarekin loturiko gastu fiskalek (kenkari, hobari, ...) 512 milioi eurotako kostua izango dutela, Eusko Jaurlaritzak Etxebizitza Programara zuzendurikoa (177,5 milioi euro) ia hirukoiztuz.

Aipatu ezaugarriak dituen etxebizitza politika ez da justua, maila ekonomiko altuagoa duenari trataera hobea eskaintzen baitio. LABek beharrezko ikusten du Eusko Jaurlaritzak, Foru Aldundiak eta udalek alor honetan izan beharreko esku hartze publikoaren inguruan gogoeta sakona egitea.

•Iraultzen 138

31/10/06

14:08

Página 19

Labetik

Mantener la presión

En defensa de las presas y presos políticos vascos

L

Aspecto de la manifestación convocada por el Foro de Ibaeta en Donostia.

GASTEIZ. Mati Iturralde

a política penitenciaria de los estados español y francés ha ido añadiendo nuevos elementos a la conculcación permanente de derechos de los presos y presas políticos vascos.

Desde el inicio de la dispersión hace casi 20 años, el objetivo marcado fue y es doblegar a un colectivo político para poder así utilizar mejor el indispensable capital humano que representan en el conflicto político vasco. Las pretensiones no han sido cubiertas ni en los momentos en los que el arrepentimien-

to y la reinserción se intentaron vender a mejor precio; la cohesión de los y las militantes vascas en prisión no se ha resentido ni un ápice, por lo que objetivo se convierte en pura y dura venganza contra ellos y todo su entorno familiar y social.

Las casi 700 personas presas en las cárceles españolas y francesas y las casi 2.000 exiliadas son exponentes de una realidad que por mucho que se haya intentado ocultar y manipular representa en toda su crudeza la existencia de un conflicto político en Euskal Herria. En la situación actual, después de siete meses de alto el fuego permanente, cualquiera

podría esperar que esta política se hubiera modificado o al menos aligerado... Pero nada de esto está sucediendo sino más bien lo contrario.

La denegación sistemática del artículo 92 a los presos y presas gravemente enfermas, la aplicación de la cadena perpetua por la revisión de condenas y el aislamiento cada vez más agudizado dejan en evidencia la táctica de los estados español y francés: utilizar al colectivo de presos y presas vascas como rehenes sin que sea obstáculo infringir su propia legalidad, o como en los últimos tiempos, modificarla a su conveniencia para convertir en papel mojado los derechos básicos de las personas en prisión.

Frente a la perversión del Estado de Derecho agentes políticos y sociales vascos han entrado en este juego siniestro, subordinando la denuncia y reivindicación de condiciones dignas en las cárceles a diversas situaciones y, lo que es más grave aún, a sus propios intereses políticos. Si la defensa de los derechos del colectivo se convirtiera en un tema innegociable e indemorable en las agendas políticas del PNV, UPN y el resto de formaciones políticas, la situación variaría de una manera sustancial.

En la izquierda abertzale hemos luchado en soledad demasiados años contra la dispersión, el aislamiento, los malos tratos y la arbitrariedad. Ahora este tema debe adquirir otra dimensión y conseguir que sea toda la sociedad vasca quien exija que los y las presas políticas vascas recuperen todos sus derechos; entre ellos, y de manera imprescindible, el derecho a la participación política en el proceso que se abra en este país.

Fiesta de solidaridad en Gasteiz • Un centenar de personas se dio cita el pasado 19 de setiembre en la fiesta reivindicativa de solidaridad con el colectivo de presos y presas vascas organizada por la Sección Sindical de LAB en Daimler Chrysler (antes Mercedes Benz). Se trata de una cita que se repite más o menos cada dos años. En esta última, como en las anteriores, el buen ambiente fue la nota predominante durante el transcurso de los actos realizados en el polideportivo del Campillo de Gasteiz, bajo el lema “Ez daudenekin elkartasun jaia. Euskal Presoak etxera”.

2006ko URRIA 19

•Iraultzen 138

31/10/06

14:08

Página 20

Labetik

Fikzioaz gaindi

DONOSTIA. M. Jauregi

Iragana bizirik Andoaingo Urigain etxean, liburuaren harira egindako mahai-inguruko une bat.

U

ANDOAIN. T.T.

rigain izena duen etxea, Andoainen, urriaren 5eko iluntzean. Joxerra Goikoetxea, Ardotxi, ez dago fisikoki bildutakoen artean, baina liburuaren orrialdeetan, lagunen bihotzetan, hizlarien hitzetan bere presentzia gorpuzten da. Baita etxe zahar horren hormetan ere, bertan bizi izan baitzuen bere gaztaroa Iraultzeneko zuzendaria izan zenak.

“Mentxakaren aitorpena” bere lan autobiografikoa argitaratzearekin, mahai ingurua egin zen Andoainen, idazlea eta garai hartako bere bizipenak aztertzeko. Xabier Mendiguren editorea, eta Ardotxiren militantziako kideak izan ziren Emilio Lopez Adan, “Beltza”, eta Jose Idoiaga, “Petxo”, bildu ziren Elisabete Garmendiaren gidaritzapean. Zaila zen pertsona bera eta bizi zituen garaiko gertakizunak bereiztea, baina 1969-71ko markoan ipinitako koadro polit eta gertukoa marraztea lortu zen aretoan. Eta Ardotxi beranduago ezagutu zutenentzat, lehio bat ireki zen Ardotxi gaztearengana hurbiltzeko eta berak bizitza osoan erakutsitako izaera eta konpromiso iraultzailea gaztarotik zetozela baieztatzeko.

20

2006ko URRIA

Bizi dugun momentuan, memoriaren berreskuratzeak garrantzia handia du

ETAren lehenengo urteak ziren, eta garai hartako kontzeptu idelogiko orokorrak –marxismoa, iraultza, klase sozialak, frankismoa, Euskal Herria nola garatu, borroka motak, bizi planteamenduak…dena zegoen eztabaidagai, baina eztabaidak ez zuen ekimenak geldiarazten. Bietan bete betean hartu zuen parte Ardotxik. Konpromiso militantera nola iritsi ziren aipatu zen baita, nahiz eta gero, urteetan zehar bakoitzak bide ezberdinak hartu.

Bereziki hunkigarria izan zen Ardotxirekin atxilotua izan zen Iñaki Aranbarriren interbentzioa.

Hitz xume eta zuzenetan, han zeudenen aurrean liburuko bizipenak gorpuztea lortu zuen.

Bizi dugun momentuan, memoriaren berreskuratzeak garrantzia handia du. Etorkizuna eraikitzeko, iragana ezagutu behar da. Gure kidea izan zenaren liburua ekapen aberatsa da bide horretan.

Euskal Herriaren historiak istorio ugari ditu bere baitan. Fikziozkoak diruditen arren, benetakoak diren hamaika kontakizun. Horietako batzuk aurrekoengandik jasoak ditugu. Beste batzuk, ordea, belaunaldi batetik besterako iraganbidean geratu dira, ez baita beti erraza izaten norbere bizipenak besteren egitea. Aspaldidanik omen zuen Ardotxik bereak liburu batean jasotzeko asmoa…Eta hementxe, esku artean dugu Mentxakaren Aitorpena.

Urteetan atzera egiteko abagune bikaina eskaintzen duen lana da honako hau. Frankismoa eta diktadura osteko garaia bizi izan zuten irakurleentzat, memoria freskatzeko ariketa izan daiteke. Geroagokoak garenok, berriz, garai hartako egoera soziopolitiko eta ekonomikora gerturatzen gaitu, besteak beste.

Denborak ez du beti balio bera. Komisarian emandako egunak amaiezin bihur daitezke. Zer esanik ez, salbuespen egoera indarrean izanda, egonaldia nahi adina luzatu dezaketenean. Mentxakak 15 egun eman zituen barruan eta 15 atal (egun bakoitzeko bat) ditu liburuak. 15 mila pezetako fidantzapean berreskura zitekeen askatasuna garai hartan, edota betirako galdu, hori ere bai.

70. hamarkadako zertzelada gutxi batzuk dira horiek. Irakurketak aurrera egin ahala, gehiago aurki daitezke. Deigarriak asko, egungo ikuspuntua besterik ez dugunontzat, baina ezagunak ere bai, torturaren inguruko kontakizunak kasu, denboraren joan-etorrian bere horretan mantendu direnaren seinale.

Burgosko prozesua, Roberto eta Botella operazioak, Baionan 1970eko martxoaren 17an hasi zuten gose-greba, lehenago Martuteneko espetxean egindako egonaldiak utzitakoa… Deklarazioetan edo haietatik kanpo, arnasbide moduan, garaiko gertaera nagusienei errepasoa ematen die preso dagoen bitartean.

Gogoeta sakonak etengabe islatzen ditu hasieratik bukaerara arte. Baita, orokorrean, ETAren garai artako barne-eztabaiden nondik norakoak ere: erakundearen VI. biltzarra, Lege Sindikal berriaren aurrean hartu beharreko jarrera… Garaian kokatu eta bidezidor ezberdinetan barrena abiatzeko aukera ematen duten gogoetez jositako lana da honako hau. Eta liburu batek gurasoei entzundako pasadizoak gainditu ditzakeenean… irakurtzea merezi du.

•Iraultzen 138

31/10/06

14:08

Página 21

Labetik

Ventana abierta al futuro Investigaciones sobre nuestra realidad

Necesitamos conocernos, y qué mejor que hacerlo escarbando en la realidad jeres y hombres podamos decidir y participar en la construcción nacional y social de la nación vasca.

L

Portada del libro que recoge un retrato socioeconómico de nuestro país.

DONOSTIA. Eugenio Etxebeste (*)

a construcción de una nación es una tarea ardua y compleja que entraña planificación, metodología y, sobre todo, compromiso e implicación.

Euskal Herria tiene no sólo el derecho sino la necesidad de constituirse en nación soberana para garantizar su supervivencia y reafirmar su identidad.

Ello requiere establecer bases sólidas para edificar, paso a paso, ese largo proceso que nos conducirá a la recuperación plena de nuestra voluntad cultural, social, política y económica.

Uno de esos cimientos es desvelar la información y conocimiento de qué y quiénes somos, cómo y dónde estamos, para así poder discernir desde esta ventana el futuro de qué y quiénes queremos ser, cómo y dónde deberemos estar. Una tarea compleja debido al manto de manipulación tendido desde los Estados español y francés.

Por ello, la Fundación Ipar Hegoa, vinculada a LAB, en su vocación de despertar conciencias críticas ante el actual (des)orden neoliberal, ha querido contribuir a la publicación y edición de la obra “Euskal Herria eskualdeka. Egoera sozio-ekonomikoaren argazkiak”.

De una parte, reconociendo el trabajo realizado por el periódico Berria en su suplemento “Egitura”;

de otra, colaborando con el organismo Gaindegia, alentando su labor de observatorio socio-económico para Euskal Herria y compartiendo con ambos dedicación y esfuerzo vinculados al proyecto nacional vasco.

Y lo hemos hecho con el deseo de ser cómplices de una realidad que nos muestra una faceta de nuestra idiosincrasia como pueblo, a la que no debemos renunciar de cara a respetar un ordenamiento territorial justo y democrático, desde donde mu-

Presentación en Baiona

Iniciando un ciclo de presentaciones en ámbitos universitarios que continuará en el resto de capitales vascas, el sábado 7 de octubre se presentó en la librería Elkar de Baiona el libro “Euskal Herriko eskualdeka”, editado por Ipar Hegoa Fundazioa. En el acto tomaron la palabra la representante de Gaindegia Solange Mariluz, la periodista y redactora del libro Nora Alberbide y el miembro de Ipar Hegoa Lontzi Amado-Borthayre. Al acto asistieron diversos representantes políticos y sociales de Ipar Euskal Herria.

En busca de otro desarrollo Necesitamos conocernos, y qué mejor para hacerlo que escarbando en la realidad desde aquellos ámbitos territoriales que inciden en nuestras dinámicas cotidianas.

La riqueza de la obra radica, más allá de su exhaustivo contenido de datos, en ofrecernos un panorama de proximidad, ligado a temas candentes y pendientes en materia de educación, sanidad, urbanismo…, en definitiva, de desarrollo social y económico. Todo aquello vinculado con un proyecto de progreso alejado de la dictadura impuesta por el falso “bienestar” del neoliberalismo y el autonomismo servil.

Euskal Herria ha de conformarse indudablemente como un ente territorial unitario, pero ello no obsta para que esa unidad se desarrolle desde la legitimidad y equilibrio de un modelo de distribución respetuoso de las particularidades específicas de los “territorios” (provincia, comarca, municipio). Al contrario, en claves de democracia participativa, equidad y justicia social, es esencial salvaguardar lo que por criterios históricos, lingüísticos, políticos o económicos, hemos ido atesorando en nuestras relaciones internas. El todo no debe condicionar a las partes, sino a la inversa, las partes deben protagonizar el todo.

La asignatura pendiente en este sentido oscila entre lo que desde una perspectiva social y económica podríamos denominar “euskal herria” o “euskal hiria”. Debate pendiente al que esta obra aporta su grano de arena, otorgando protagonismo a las distribuciones territoriales básicas y lanzando el reto hacia la necesidad de trabajar hoy para elaborar el diseño de ordenación territorial ajustado a la Euskal Herria de mañana. (*) Miembro de Ipar Hegoa

2006ko URRIA 21

•Iraultzen 138

31/10/06

14:08

PĂĄgina 22

Labeuskalduntzen

Lanhitz ekimena martxan Lan mundua EAEko Hizkuntza Politika Sailburuordetzak lan munduan euskararen erabilera bultzatzeko programa berria jarri du martxan

euskaraz

BILBO. Itziar Lopategi

I

Hizkuntza Politika Sailburuordetzak lan munduan euskara bultzatzeko plan berria jarri du martxan.

BILBO. Itziar Lopategi

railean, euskararen inguruan, ez ohiko argazkiak ikusi ditugu. EAEko Hizkuntza Politika Sailburuordetzak lan munduan euskararen erabilera bultzatzeko abian jarriko duen programa aurkeztu eta aurrera eramateko lankidetza hitzarmen bana sinatu du patronalekin eta ordezkaritza handien dugun lau sindikatuokin.

Lanhitz programa, enpresei eskainiko zaien tresna da euskararen normalizazio planak landu ditzaten. Administrazioak oinarri bezala hartu du euskalgintzaren eskutik landu den metodologĂ­a eta horri baliabideak eta finantzaketa gehitu dizkio.

Hastear dagoen ekimenaren bidez eta urtarrila bitartean, 1.800 enpresei euskara planen eskaintza luzatu nahi diete. Ez da inor behartuko, plana bai ala ez, enpresen borondatearen arabera izango da.

Ekimena baloratzeko orduan, beharrezko ikusten dugu ongi aztertzea, hots, gure ustez, dituen gabeziak, indarguneak eta eskain ditzaken aukerak zehaztea. Gabezietatik hasita; ekimen deslotua da, ez du proiekzio estrategikorik, ez baitago txertatua lan mundua erabat euskalduntzea helburu duen plan estrategiko orokor eta integral batean. Azken hau premiazkoa izan arren, ez dago. Ekimen honetan ez da ere aipatzen elkarlanik euskalgintzarekin, orain arte oztopo guztien gainetik, lan munduan ekimenak sustatu dituenarekin. Bestalde EAEn kokaturik dago, Euskal Herrira zabaltzeko aukerarik eman gabe.

22

2006ko URRIA

Lan munduaren euskalduntzea ez da behartzat hartzen, aukerazko izaera du Puntu baikorrak ere badaude; lehen aldiz EAEko administrazioak euskara planen eskaintza zuzena eraman du enpresetara, eta enpresari eta sindikatuen laguntza eskatu du. Lehen aldia da ere patronalak euskara bultzatzeko ekimen baten aldeko jarrera erakutsi duena eta sindikatuok elkarlanean euskara bultzatzeko prest gaudena.

LABen ustez, ekimen hau abian jartzeak Euskal Herriko lan munduari zuzendutako euskararen normalizaziorako plan estrategikoaren diseinuan lanean hasteko balio beharko luke, baita ere euskalgintzarekin elkarlan sendoa erdiesteko. Ekimen honek EAEko Administrazioak hizkuntza normalizazio politika eraginkortuko duten neurriak bideratzeko aukera eman du; alegia, sentsibilizazioarekin bat euskalduntzearen beharrari helduko diotenak.

LABek argi du euskararen normalizazio planak bultzatu behar ditugula enpresa guztietan. Hitzarmen honek eskaintzen dizkigun aukerez baliatuz, ahalik eta enpresa gehienetan euskara planak abia daitezen lan egin behar dugu. Horrekin batera, aipatu gabeziak gainditzeko tinko borrokatuko dugu.

Oporraldia eta hauteskunde sindikalak direla medio, orain arte, ez dugu aukerarik izan LanEus II. Konferentziari buruzko informazioa gure artean zabaltzeko eta, era laburrean bada ere, Konferentzia honetan landu eta eztabaidatu ziren hainbat gauza jakinarazi nahi dizkizuegu Iraultzen honetan.

Konferentzian, sindikatuko kide eta gonbidatuen artean, 102 pertsonak hartu genuen parte eta jasotako galdetegiaren arabera, balorazio orokorra oso ona izan da.

Bertan, Katalunian, lan munduan, hizkuntza normalkuntza lortzeko garatzen ari diren estrategia ezberdinak ezagutzeko aukera izan genuen eta horrekin batera, LABen egitasmoak jasotzen dituen txostena eztabaidatu genuen. Urtea bukatu baino lehen, gure lanerako baliagarria izango delakoan Ipar Hegoa fundazioak materiala argitaratzeko asmoa du.

Halere, Konferentzian antzemandako eginbeharrak aurreratu nahi dizkizuegu: Alde batetik LanEus egitasmoa gure ordezkari eta afiliatu guztien artean zabaltzea da. Eskaintzen dizkigun aukerak ezagut eta erabil ditzagun.

Bestetik, informazioa eta aukerak ezagutzeak lagunduko digu ekintza sindikalean eta negoziazio kolektiboan euskararen aldeko neurriak proposatuz, defendatuz eta borrokatuz Hirugarrenik, lan munduan euskararen sustapena hiru mailatan landuko dugu: - Orokorrean, normalizazio plan estrategiko osoa modu egokian martxan jarri dadin behar diren elkarlan, akordio eta neurriak lantzen jarraituko dugu euskalgintzarekin eta lan munduko eragile guziekin.

- Enpresetan, euskararen aldeko neurri eta normalizazio planen bultzadan urrats berriak emango ditugu. Euskara Idazkaritzatik aholkularitza bideratuko da.

- Euskara Idazkaritzak zehazturiko lan ildo eta lehentasunak sindikatuko egitura guztietara zabalduko dira, horietan lan daitezen.

Laugarrenik, euskara Idazkaritzaren osaketa sendotzeko urratsak emango ditugu, erreferentzia hurrengo Biltzar Nagusian jarriz.

Eta azkenik, euskararen sustapena eta normalizazioaren aldeko aktibazioa bultzatzeko eta neurtzeko bitartekoak zehaztuko ditugu.

•Iraultzen 138

31/10/06

14:08

Página 23

euskalherria

Eskubideak gauzatzeko bidea Nazio eraikuntza

Ezker abertzaleak herri estrategia lantzeko proposamena egiten du

E

Euskal herri erakundeen ordezkaritzak mezu zuzena eraman zuen Estrasburgora.

DONOSTIA. Teresa Toda

uskal Herria ikusgai izan zen urriaren 25ean Estrasburgon, Europako Batasunaren bihotz politikoan. Herri bat garela garbi adierazi zuten Euskal Herritik joandako ehunka lagun zein eragile sindikal, sozial eta politikoek eta instituzioetako ordezkaritzek. Argi geratu zen zein den euskal herritarron gehiengoaren xedea: euskal nazioak Europako beste herrien artean bere tokia edukitzea.

Baina nahia eta eskubidea, sendoak izan arren, ez dira nahikoa nazioa eraikitzeko. Nazio bat ez da izaeraz, nahiaz eta borondatez bakarrik eraikitzen; horrela balitz, bidearen zati nagusia egina edukiko genuke. Nazioek nazio instituzioak behar dituzte, euren boterea kudeatzeko, euren jendarteen proiektuak aurrera eramateko; inoren menpe ez bizitzeko.

Eta gaur, Euskal Herrian, dimentsio nazionala duen egitura oso gutxi dago. Daudenak, gainera, egoera berezian daude, Udalbiltza kasu.

Hori bai, urteetan zehar, herriaren antolatzeko usadio, borondate, eta auzolanari esker, nazio osora zabaltzen diren erakundeak sortu dira, behar ezberdinei aurre egiteko. Adibide asko dago, euskararen aldekoak, edo gazte arloan, kiroletan, kulturan sortutako herri ekimenak… Baita beste mota bateko egiturak ere, horien artean, LAB, Euskal Herriko lehenengo sindikatu nazionala.

Horrekin batera, azken urte hauetan instituzio nazionalak sortzeko ahaleginek fruituak eman di-

Estrategia parte hartzaile eta ezkertiarra behar da tuzte: hor dugu Udalbiltza eta Nazio Eztabaida edota Nazio Garapenerako Biltzarra. Funtsezkoak dira nazio eraikuntzaren bidean.

Baina erakundeak gorpuztea ez litzateke nahikoa izango. Egituratzea nazio eraikuntzarako tresna bat da, baina benetan eraginkorra izateko, tresna hau duen herriak nazio bezala, subjektu politiko bezala, pentsatu eta aritu behar du. Gaurdanik, gainera.

Ezker abertzalearen aburuz, hor kokatzen da momentu politiko honetako erronka handia, martxan dagoen prozesu demokratikoaren pare-parekoa. Are gehiago, prozesuaren ildo bakoitzak (euskal herritarron eskubideen onarpenean oinarritutako konponbidea, eta nazio egikaritzea) bere potentziala du, Euskal Herriaren askapenerako prozesuan.

Ezker abertzaleak prozesua bere osotasunean hartzen du, gatazkak berak izaera integrala duela ulertuaz.

Herri estrategia Ziklo politiko berri honek marko politiko berria ekarri behar du, lurraldetasuna eta autodeterminazioaren gakoetan oinarrituz. Baina marko berriak ez ditu automatikoki gaurko zatiketa administratiboa eta egitura hutsuneak gaindituko. Trantsizio bidea

irekiko da, euskal herritarren eskubide guztiak Euskal Herri osoan bermatuz.

Zentzu honetan, herri prozesua oinarrizkoa izango da egoera hori iristen denean. Ordurako, zimendu batzuk sendo finkatuta egon behar dira, eta euskal herritarron eskubideen aldeko borrokaren bidez lortuko da hori.

Ezker abertzaleak –LAB barne– herri estrategiaren aldeko apustu sendoa egiten du. Planteamendu horretan, Euskal Herriaren erakundetzean urrats atzeraezinak ematea eta norabide honetako doazen egitasmoak bultzatzea proposatzen du. Erakundetze kontzeptua zabala denez, arloz arlo landu behar da, ikuspegi orokorra galdu gabe. Orduan, eremu eta arlo ezberdinetan eskubideen defentsa eta praktika indartu eta gauzatu behar da.

Guzti horretarako, ezker abertzaleak berezko ildoa du, nola ez: Euskal Herria ezkerretik eraikitzea.

Beraz, ezker abertzaleko eragile ezberdinak bere izaeran eta egitekotan oinarrituz, proiektu politikoarekiko ildoak garatzen joan behar dira.

Horrek ez du inondik inora esan nahi beste eragileekin aliantzak bilatuko ez direnik. Herri eragileen parte hartzea eta herritarren auzolana behar beharrezkoak dira herri estrategiarako. Gainera, bide honetan proposamen zehatzak badaude, baita urratsak egiteko aukerak ere. Aurtengo Nazio Eztabaidan berritu den Nazio Plana ezinbesteko “errepide mapa” nazio eraikuntzan konpromiso sendoa dutenentzat.

2006ko URRIA 23

•Iraultzen 138

31/10/06

14:08

Página 24

euskalherria Jagoba Zulueta, coordinador de Nazio Eztabaida

“Un nuevo marco tiene que posibilitar la estructuración nacional” DONOSTIA. Teresa Toda

ELKARRIZKETA

Jagoba Zulueta es desde hace tres años coordinador de Nazio Garapenerako Biltzarra, el organismo que lleva a la práctica las decisiones del Foro Nacional de Debate, que acaba de celebrar en Burlata su tercera reunión plenaria. Conscientes de que su importante actividad es aún bastante desconocida a nivel popular, la entrevista comienza aclarando conceptos.

Nazio Eztabaida, el Foro de Debate Nacional arrancó en 2003 –explica Zulueta– a llamamiento de Udalbiltza y respondiendo al vacío palpable en Euskal Herria para hacer frente a los retos que tenemos como nación. Se daba casi por agotado el actual marco político y parecía que se abrían expectativas para un nuevo ciclo. Se demandaba un espacio en el que hombres y mujeres que trabajan en sectores de construcción nacional pudieran debatir sobre cómo debe ser este país y qué tenemos que hacer, por encima del proyecto que tenga cada quien, para asentar las bases de Euskal Herria como nación.

El Foro Nacional de Debate quiso llenar ese vacío. Desde la responsabilidad colectiva, se crearon el propio Foro, y Nazio Garapenerako Biltzarra (NGB) para cumplir y ejecutar las decisiones del Foro. En estos años, esas decisiones han ido dirigidas a diseñar y acordar un Plan Nacional para la construcción de Euskal Herria. En 2006, nos hemos planteado cómo articularlo y qué objetivos medibles y tasables hay que fijar, de año en año, para poder dar pasos reales.

También se ha aportado a la resolución del conflicto, promoviendo el Acuerdo Democrático de Base.

Sí, el Foro se preguntó qué podíamos hacer como pueblo para poner en marcha un proceso real de resolución del conflicto político y armado. La interlocución con diferentes agentes políticos y sociales dio como resultado la firma por 55 de ellos de un Acuerdo Democrático de Base (OHD), que reivindicaba la creación de una mesa de resolución. Esa línea de trabajo ya ha dado de sí todo lo que podía dar; habrá mesa o no habrá mesa, pero en lo que concierne al compromiso de los agentes políticos y sociales que respetan Euskal Herria como nación ya

24

2006ko URRIA

Jagoba Zulueta es coordinador de Nazio Garapenerako Biltzarra desde hace tres años.

“Se dan los factores necesarios para afrontar la renovación y reorganización de Udalbiltza” se ha hecho el ejercicio de poner instrumentos para la resolución. Una resolución que el Foro entiende que debe basarse en el derecho de autodeterminación, la territorialidad y el respeto a los derechos nacionales de Euskal Herria. ¿Qué balance se ha hecho sobre lo acordado en 2005?

Es importante subrayar que en el Plan Nacional que se aprobó se incluían líneas de trabajo y proyectos que ya se están realizando en Euskal Herria, impulsadas por diferentes agentes. Al incluirlos en el Plan, les dábamos una categoría de prioridad nacio-

nal. Para este curso quedaba determinar qué tenía que aportar el propio Foro, o el conjunto de los agentes de modo colectivo, a esos proyectos.

El balance es mixto. Se ha avanzado mucho en algunas de las líneas del Plan: la elaboración de un currículo vasco, la creación del Consejo Nacional de la Juventud de Euskal Herria, el desarrollo de una campaña nacional y unitaria para la euskaldunización de niñas y niños por medio de la escuela…

Tienen un desarrollo importante y se mueven en las claves que plantea el Foro: ser proyectos abiertos a toda la sociedad y participativos, abarcar el conjunto de Euskal Herria y tratar de dar cabida a diferentes sensibilidades ideológicas; que no sean partidistas sino que apuntalen Euskal Herria como nación.

Hay otros proyectos y líneas en las que apenas se han dado pasos o no se ha hecho nada. Ahora tenemos la labor de ver si realmente son importantes a corto plazo; y si así es, qué tenemos que hacer.

El fortalecimiento de Udalbiltza es uno de los puntos acordados, a pocos meses de las elecciones municipales. ¿Se ha trabajado con las dos vertientes de Udalbiltza?

•Iraultzen 138

31/10/06

14:08

Página 25

euskalherria “El auzolan tiene que ser un arma política que Euskal Herria pueda utilizar para decidir su futuro” Sí. Durante todo el año pasado el Foro ha tenido una interlocución abierta con ambas; les hemos trasladado la necesidad de que, con responsabilidad e iniciativa propia, se reorganice como institución nacional única, que no actúe más como institución de parte sino como institución nacional al servicio de toda la ciudadanía, y, según entiende el Foro, de la construcción nacional.

Durante esos contactos, fuimos observando una postura abierta y un análisis compartido por las partes, si bien por la de Udalbiltza-Udalbide se insistía en la necesidad de un alto el fuego, advirtiendo que ésa fue la razón de la ruptura en 2001, análisis que no compartíamos. Hoy constatamos que ese argumento ha desaparecido, y, teniendo en cuenta que se va a renovar toda la representación municipal en Euskal Herria, se dan los factores necesarios para afrontar no sólo la renovación de Udalbiltza sino su reorganización como institución nacional.

El Foro va a mantener la interlocución con las dos vertientes, pero a ellas les compete diseñar y llevar a cabo el proceso. Por nuestra parte, queremos compartir con los agentes sociales, sindicales y políticos un análisis sobre la importancia de Udalbiltza como institución nacional en un proceso político.

Las instituciones de relaciones laborales, en crisis. ¿Cómo puede incidir el Foro, en este caso?

No es casualidad que haya crisis en esos organismos del marco autonómico, porque el diseño mismo de ese ámbito obedece a un modelo estatal que al fin y al cabo impide que se pueda decidir aquí para aquí. Muchas veces, al hablar de construcción nacional parece que planteamos algo muy unido solamente al territorio o al desarrollo a nivel más cultural, político, identitario… Pero la estructuración como nación afecta directamente al futuro laboral de trabajadores y trabajadoras de Euskal Herria, y a su futuro inmediato, a la hora de la toma de decisiones, quién las toma, en qué condiciones. Ese proceso tienen que liderarlo los agentes políticos y sindicales que llevan la iniciativa. Pero tiene que haber una sinergia, una circulación entre todos los que trabajan en ese ámbito o en otro en la estructuración. El resto tenemos que analizar detalladamente qué podemos hacer para ayudar en el camino que tratan de abrir los sindicatos abertzales.

Zulueta, frente a un mapa de Euskal Herria.

En otro orden de cosas, ¿cómo se transmite la labor del Foro al sector de la sociedad que no ve a Euskal Herria como nación?

A eso se respondió ya en el debate de 2003, enfocando el reto en dos líneas: una, resolución del conflicto como pueblo, y otra, cómo avanzar en la construcción nacional. Para mucha gente que está en el Foro, no se entiende una sin la otra, pero comprendimos que la primera necesitaba de un acuerdo global que implicara a todas las partes y la otra no. Cuantas más partes, mejor, pero con pocas también se podía hacer mucho por el país.

Está claro que cada partido afronta el proceso político desde perspectivas diferentes. Pero el Foro cree que hay cosas que tienen que quedar claras: un marco político nuevo tiene que posibilitar la estructuración de Euskal Herria en todos sus ámbitos para poder desarrollarse como nación si así lo desea.

Planteamos esos mínimos democráticos teniendo muy en cuenta que queremos llegar más lejos.

Otros pueden hacerlo desde otras sensibilidades o como estación final de un proceso. Por ello, queremos desarrollar nuestro trabajo al margen de que pueda haber un acuerdo político o no, porque Euskal Herria necesita esas estructuras. Además, planteamos ese mínimo para poder proponer luego a la ciudadanía, en base a un escenario real, que desde ese marco jurídico político nuevo se puede dar un salto hacia la libertad de Euskal Herria.

La actual división administrativa no facilita las cosas…

El Foro siempre ha intentado ser muy escrupuloso en dar su verdadero lugar a todas las realidades que hay en Euskal Herria. Su composición obedece a un intento serio de integrar a personas de todo el país, de manera proporcional o al menos una representación real de lo que representan. Por otra parte, se toma muy en cuenta a la hora de diseñar los proyectos prioritarios el desequilibrio territorial que hay. Una de las principales líneas de trabajo del au-

Retrato del Foro

El Foro Nacional de Debate –Nazio Eztabaida– está integrado por unas 400 personas, provenientes de distintos ámbitos de trabajo y territorios. La mayoría están a título individual, aunque las hay también designadas por los organismos a los que pertenecen. Para reunirlas, se han utilizado, entre otros, criterios de género y de equilibrio entre diferentes edades.

Por su parte, Nazio Garapenerako Biltzarra se compone de unas 40 personas que dinamizan sus diversas áreas de trabajo. Su misión es dar cabida a personas y organismos de su ramo para diseñar conjuntamente propuestas concretas para el Foro. La estructura de NGB se retoca en función de las decisiones de la asamblea; a partir de ahora, por ejemplo, habrá una comisión especial de interlocución para Udalbiltza y otra para el auzolan. Además, están las líneas de trabajo más fijas –red de reflexión, euskara, MVRL, situaciones de excepción…–. Cuenta con una secretaría permanente que coordina y desarrolla tareas concretas.

2006ko URRIA 25

•Iraultzen 138

31/10/06

14:08

Página 26

euskalherria zolan va a ser la solidaridad nacional para potenciar un desarrollo equilibrado como nación.

Una filosofía que viene de lejos Mencionas el auzolan, punto importante en Burlata. ¿Qué se propone concretamente?

El auzolan proviene de toda la tradición histórica vasca, la de trabajar por tu pueblo, tu país. Hoy en día existe, se le puede llamar militancia, trabajo voluntario… hay miles de personas implicadas en la recuperación del euskara, en defensa de derechos sociales y políticos, de los de la mujer, del currículum etc. Pero todavía se puede sumar mucha más fuerza.

Para este auzolan nacional, hay que hacer una propuesta ideológica; crear una conciencia nueva de que se puede hacer mucho por el país hoy, sin esperar a lo que puedan decidir partidos políticos o estructuras superiores, y que merece la pena. Ahora es el momento. Se habla de participar en la resolución del conflicto y nadie encuentra muy bien la fórmula, pero donde sí puede participar la ciudadanía, donde hay trabajo de sobra y formas de participar, es en construir Euskal Herria día a día en sus diferentes vertientes y desde donde cada persona se sienta más cómoda.

Queremos renovar una oferta a todos los niveles, dándole una estructuración nacional. Los últimos 30 años son una época de oro, pero hoy se mantiene el auzolan en base a prioridades y estilos de trabajo de entonces. Eso hay que renovarlo. Hay prioridades nuevas. Si las consensuamos, podremos canalizar la fuerza de la gente que quiera trabajar ahí, con un estilo nuevo. El trabajo de hormiga que pueda hacer cada persona es importante pero hay que conseguir estructurar todo eso para que sea efectivo, que tenga una influencia real en un proceso nacional, que lo acelere.

Otro punto de atención es qué hacer ante la situación de excepción que vivimos.

Es un debate pendiente, abierto, que viene de años atrás, sobre todo desde el cierre de Egin y desde que se abre una espiral de represión que crea una situación de excepción total. En la actualidad, pese a un proceso que tendría que solucionar esas situaciones, se mantienen, y muy activas, estructuras de excepcionalidad contra Euskal Herria. La Ley de Partidos, los juicios contra organismos, vulneraciones de derechos a las que no se da salida… necesitan una respuesta política más allá de lo que se pueda solucionar por medio de un proceso de negociación política. Hay una comisión que lo analiza y realizará propuestas. La respuesta articulada que la ciudadanía y los agentes sociales y políticos podamos dar redundará sin duda alguna en positivo en ese mismo proceso.

26

2006ko URRIA

Nazio eztabaida

Nazio Eztabaidak egindako bilkura orokorraren une bat.

BURLATA.T.T.

Jagoba Zuluetari egindako elkarrizketan, EH’06 Nazio Eztabaidan jorratutako gai batzuk aipatzen dira, adibidez, nazio egituratzea eta salbuespen batzordea. Horretaz gain, joan den urriaren 29an Burlatan egindako bilkurak Nazio Planaren zehaztapenak, egoeraren azterketa eta lurrari buruzko eztabaida berria eduki zituen mahai gainean.

Azken gaiari arreta berezia jarri nahi dio Nazio Garapen Biltzarrak, Euskal Herriko espazio fisikoa, lurra bera zaintzeko asmoarekin. Biltzarraren iritziz, euskal jendartean nazio kontzientzia politikoa, kulturala edo euskararekin lotutakoa nahikoa zabalduta izan arren, “lurrak gure herriaren eraikuntzarako duen garrantziaz behar bezalako kontzientziarik ez dago” oraindik. Zentzu honetan, “Lurraldea mapa politikoa baino askoz ere gehiago da: jendartearen jarduera guztien oinarri fisikoa izateaz gain herri baten baliabide asko eta askotarikoen sorlekua eta identitate iturra ere bada”.

Horregatik, esparru guztietara zabalduko den eztabaida piztu nahi du Nazio Eztabaidak, naziogintzarako lurrak eta lurraren defentsak duten garrantziaren inguruko adostasuna lortzeko. Instituzioak, administrazioak, mugimendu sozialak, talde

ekologistak, herri taldeak eta herritarrak egon beharko lukete debatean. Horren ondorioz, lurraldearen kudeaketa demokratiko eta partehartzailearen inguruko akordioak posible izango lirateke, baita arlo honetan herritarron eskubideak –informatua izan, iritzia eman eta erabaki– ziurtatuta izatea ere.

Eztabaida zabalduta dago. Hemendik urtebetera, lehenengo fruituak ikustea espero du Nazio Eztabaidak.

Herri mugimenduen presentzia Instituzio irekia eta dinamikoa denez, Nazio Garapen Biltzarrak ez zuen eztabaida formalera mugatu. Iazko ildoa jarraituz, Euskal Herriko herri mugimenduei present egoteko aukera eman zien, EH’06 Azokan. Kolore eta itxura anitzeko plaza bihurtu zen gunea, aldarrikapenetik eskaintzetara, sindikalgintzatik –LAB hor egon zen baita ere– feminismora, kiroletatik 18/98+ lantaldera…

Garrantzia berezia eduki zuen Hego Afrikako Eskubideen Kartari buruz egindako seminarioak.

Hego Afrikako esperientzien azterketa egin zuten, Euskal Herrian lagungarria izan dadin.

Beste taileretaz gain, ekimen kulturalak ere eskaini zituen EH’06ren ekimenak, zinemaren eta ikuskizunen bidez.

•Iraultzen 138

31/10/06

14:08

Página 27

euskalherria

Gure curriculuma, gure eskoletan

Z

Euskal curriculuma osatzeko prozesua azken urratsak egiten ari da DONOSTIA. Jon Urrusolo

er nolako pertsonak hezi nahi ditugu Euskal Herrian? Zer nolako gizartea lortu nahi dugu etorkizunera begira?

Honelako galderak aspaldian hasi ziren egiten munduan zehar dauden Estatu ezberdinak, eta erantzunen arabera euren curriculum propioak egituratzen joan izan dira. Frantziar eta Espainiar Estatuak ez dira salbuespen izan, curriculuma erabili izan dute eta erabiltzen jarraitzen dute Estatu horiek nahi bezalako jendarteek denboran iraun dezaten. Jendarte atzerakoia dira, parte hartzen ez dutenak, hezkidetza bultzatzen ez dutenak, aberastasunaren banaketaren aurkakoak, historia euren interesen arabera kontatzen dutenak… Espainiak nahiz Frantziak horrelako jendarteak behar dituzte, bakoitzaren lurralde osaketak etorkizunean ere hala jarrai dezan bermatzeko. Beraz, curriculuma emaitza jakin batzuk lortu nahi dituen planteamendu pedagogiko antolatua da. Curriculumak ikasle jakin batzuei zer eta nola irakatsi behar zaien zehazten du.

Urrats garrantzitsuak Hezkuntza Sistema Propioaren bidean, euskal curriculuma eraikitzea eta berau aplikatzea garrantzi handiko urratsak izango dira. Euskal herritarrok badugu geure belaunaldi berriek jasoko duten hezkuntza definitzeko eskubidea. Ildo honetan, 2001. urtean Udalbiltzak Euskal Herriko curriculuma aukera aztertu zuen. Eta horretarako proiektua partitu zuen Ikastolen Konfederazioarekin zein SortzenIkasbatuaz elkartearekin. Proiektua aurrera eramateko finkaturiko irizpideak hauek izan ziren: Euskal Herritik sortu eta Euskal Herri osorako baliagarria izan beharko zuen proposamena, prozesu parte hartzailearen beharra, prozesuaren gidaritza aipatutako elkarteek eramango zuten, eta euskal curriculumaren definizioa eta aplikazioa bereizi behar ziren.

Sei urte igaro ondoren esan dezakegu prozesua amaitzear dagoela, eta euskal curriculuma egon, egongo dela. Baina horrekin batera ere, esan beharko dugu Euskal Autonomia Erkidegoko sektore autonomistak azken momentuan mugitzen hasiak direla, eta euskal curriculumaren aurrean EAEko curriculuma jarri dutela, curriculum autonomistarekin euskal curriculuma ordezteko asmoz. Jendartea nahasi nahian dabiltza: pieza batez puzzle osoa ordezkatu nahi dute.

Belaunaldi berriek bestelako hezkuntza jasotzeko eskubidea dute.

EAEko sektore autonomistek nahasmena sortu nahi dute Sindikatuaren posizioa Une honetara iritsita, hots, euskal curriculumaren definizioa amaitzear dagoenean, zein da LAB sindikatuak euskal curriculumaren gainean duen jarrera?

Notre point du vue • LAB parie pour un curriculum qui prend en compte Euskal Herria dans sa totalité et qui est liberateur du point de vue pédagogique, égalitaire vis à vis du genre et basé sur des valeurs progressistes.

• LAB est en faveur d’étendre le débat à toutes les écoles d’Euskal Herria, publiques, privés mais aussi aux ikastolas.

• Ce curriculum doit être une référence pédagogique pour Euskal Herria, et pour cela il sera nécessaire de prendre des mesures politiques, académiques et de formation.

LABek Euskal Herria bere osotasunean aintzat hartu eta pedagogikoki askatzailea, genero ikuspegitik parekidea eta balore aurrerakoietan oinarritua egongo den curriculumaren aldeko apustua egiten du.

Euskal curriculumaren eraikuntzaren azken fasera iritsita, eztabaida Euskal Herriko ikastetxe guztietara (publiko, pribatu zein ikastoletara) zabaltzearen aldekoa da sindikatua.

Curriculum honek Euskal Herri osorako erreferentzia pedagogikoa izan behar du, eta horretarako neurri politikoak zein akademikoak hartu beharko dira.

Euskal curriculuma garatu ahal izateko, irakasleak zein gainontzeko hezkuntzako langileak prestatzeko plana beharrezkoa da, eta curriculumari modu egokian erantzungo dion material didaktiko berria sortzea ere ezinbestekoa izango da, inongo zalantzarik gabe.

Datozen hilabeteak, hurrengo urteak, oso erabakigarriak izango dira Euskal Herri osoko hezkuntzaren munduan, eta hartuko diren erabakiak nazio eraikuntzan lagungarriak izan daitezen guztion borondatea eta konpromisoa ezinbestekoak izango ditugu. LAB sindikatua osatzen dugunok ezin gaitezke prozesu honetatik kanpo geratu, eta bakoitzak, irakasle eta gainontzeko hezkuntzako langileok zein gurasook, dagokion tokian eragin beharra daukagu.

2006ko URRIA 27

•Iraultzen 138

31/10/06

14:08

Página 28

euskalherria Irakaskuntza

La EEP levanta Pour une école démocratique et populaire expectativas BAIONA. Xan Goenaga

La rentrée 2006, c’est aussi la rentrée de la langue basque et bien qu’il y ait de bonnes nouvelles: une ikastola à Baigorri, 7 nouvelles classes bilingues dans le public; comme chaque année il a fallu se battre pour conserver les postes. De plus de nombreux problèmes ne sont pas résolus et les disfonctionnements qui affectent les cours en basque perdurent: horaires impossibles, mélange de niveaux...

Actuellement 2 élèves sur 10 doivent gérer la misère et 78,3% n’ont toujours pas accès à la langue basque. C’est pourquoi nous demandons à l’Education Nationale qui, en tant que telle, est partie prenante de l’Organisation Public de la Langue Basque (OLPB), qu’elle s’engage dans une véritable politique de récupération de l’euskara et qu’elle prenne dès aujourd’hui certaines orientations: Nous exigeons une généralisation et systématisation de l’offre car au nom du simple principe d’égalité il n’est normal qu’aujourd’hui encore 120 établissements ignorent totalement la langue basque et que l’euskara ne soit pas admis dans les établissements publics professionnels et agricoles.

De plus, en maternelle comme en primaire, l’expérience prouve que l’offre renforce et décuple la demande. Tout établissement scolaire du Pays Basque Nord se doit de proposer la langue basque.

De plus une sensibilisation et une offre de formation à tout le corps enseignant et aux personnels d’éducation est indispensable: Nous le répétons, en tant que partenaire de l’OPLB, l’Education Nationale se doit de mener un travail de sensibilisation, de motivation et de formation.

Ouvertures de classes immersives dans le public car si l’objectif est effectivement que l’école permette aux enfants de devenir bascophones, l’école publique doit, sans plus tarder, ouvrir ses portes aux classes immersives.

Non à l’école néolibérale Par ailleurs, comme dans l’ensemble de l’Etat français, la rentrée 2006 témoigne de la dégradation constante des conditions d’enseignement. Cette casse du système éducatif est au service de l’idéologie libérale du gouvernement: il s’agit de faire de l’école un service marchand comme les autres, obéissant à des critères de rentabilité, et un système de contrôle et de tri social.

L’éducation est à l’image des choix de la société.

Nous refusons l’école libérale que le ministère veut imposer à travers ses réformes successives. Nous défendons une école populaire et démocratique, avec de véritables moyens pédagogiques, comme la limitation à 25 élèves par classe, à tous les niveaux.

Les enseignents exigent que le basque ait une place dans toutes les établissements.

28

2006ko URRIA

BAIONA. Aiora Imaz

La EEP, Euskara Erakunde Publikoa, es la primera entidad controlada y dirigida por el Estado francés que tiene el deber de “crear, definir y obrar una política lingüística publica y concertada a favor del euskara dentro de Ipar Euskal Herria”. Los euskaltzales de Ipar Euskal Herria esperaban una política lingüística audaz, una vacuna capaz de curar el mal, para borrar la opresión y la humillación sufrida durante siglos, una profunda voluntad de resolución.

Pero no ha sido así. Ni el Estado, ni la EEP, han mostrado ninguna voluntad política a favor del euskara, ni tampoco se han fijado objetivo lingüístico alguno, ninguna iniciativa a favor de nuestra lengua entra en el actual marco.

En el nombre de la igualdad, el francés es obligatorio para todos y todas; el euskara, en cambio, sólo se le ofrece a aquella minoría que muestra interés.

Desde 1976 hasta hoy, todas las encuestas demolingüísticas muestran que el tren que lleva el euskara hacia su desaparición sigue su ruta, sin que la mayoría del pasaje se de cuenta que en el último vagón unos pocos intentan detenerlo.

Estando las cosas así, se podía prever que la EEP hubiese organizado campañas de sensibilización y que hubiera extendido a todas las escuelas una oferta para aprender en euskara.

La organización dirigida por el Estado y las instituciones no ha mostrado la voluntad suficiente y por consiguiente los medios son insuficientes para encaminar y efectuar una oferta del euskara y en euskara. Resulta imposible cumplir un programa sin antes marcar los objetivos. Además, ¿cómo se pretende insertar el euskara en las escuelas si la lengua vasca no aparece en la legislatura de la República?

Las y los euskaltzales están a la espera de ese programa que a largo plazo permitirá que en todas las escuelas la mayoría de estudiantes aprenda en euskera, siguen a la espera de propuestas audaces.

La EEP tiene el deber de crear, definir y obrar una política lingüística a favor del euskara”

•Iraultzen 138

31/10/06

14:08

Página 29

mugazkanpo

Iraultzaren bidean Herri mugimenduen boterea Oaxacan

M

DONOSTIA. Ilune Basterra (*)

exikon erloju bonba lehertzear dago.

Chiapas, Oaxaca, Guerrero, Ciudad Juárez… Hauteskundeetako iruzurra, militarizazioa, lurren lapurketa, funtzionarioen, poliziaren zein paramilitarren inpunitatea, “Plan Puebla Panamá”, migrazioa eta Estatu Batuetako zorigaiztoko muga, argindarraren eta uraren pribatizazioek eragindako gatazkak, San Andresko akordioak ez betetzea, preso politikoak, errepresio bortitza, estatu terrorismoa… Mexikoko txoko guztietan egoera jasanezin bihurtzen ari da eta baita hau iraultzeko komentzimendua gero eta sakonagoa ere.

Horregatik, gobernagarritasun arazoari aurre egin ezinik aurkitzen den botere ustela inoiz baino ahulago dagoela aprobetxatuz, herri mugimenduak aukera historikoa du parez pare demokrazia eta justizian oinarritutako gizartea eraikitzeko. Honen adierazgarri, besteak beste, Oaxacako herri mugimenduak agintearen gehiegikeriari emandako erantzuna, demokrazia formalaren instituzioen krisia agerian utzi eta jarraitu beharreko bidea erakutsiz.

Irakasleak, bultzatzaileak Herriaren eta herritarren eskubideak zanpatzen zituen gobernuaren kontra altxatu eta botere herritarra eraikitzeko pausu esanguratsuak eman dira Mexikoko estaturik txiroenetako bat den honetan.

Iraultza horren leherkaria, zalantzarik gabe, agintean dauden eskuindarrek (PRI), sustengatzen dituen sektore boteredunaren laguntzarekin, irakasle mugimenduaren eta erresistentzia zibilaren kontra burututako erasoaldia izan da, arriskuan ikusten duten “estatus quoa” defendatzeko ahalegina, alegia.

Baina erantzuna oraingoan haratago doa, oaxacar eragile eta herri mugimenduen gehiengoa batu dituen botere herritarraren eraikuntza prozesuari bide eman dio eta.

Prozesu honen garapenean azpimarratu beharrekoa da irakasleen mugimenduak bete duen papera.

Oaxacako irakasleen urte luzeetako borrokak eta antolakuntzak gainerako herri mugimenduak sustatu eta bultzatu dituela esan daiteke. Lan baldintzen duintzea aldarrikatzeaz gain, hezkuntzaren eta Mexikoren demokratizazioa ere eskatzen dute eta norabide honetan egindako lanak egungo fruituak eman ditu, herritarren kontzientzia mailan ikus daitekeen bezala.

Aipatu nazio batasun hori erdiestea ez da asmo berria, baina orain arte oztopo nagusi izan diren ezberdintasunak alde batera utzi eta behin behineko gobernuaren funtzioa beteko lukeen legebiltzar herritarra gorpuzteko lanean dihardute; “Asamblea Popular de los Pueblos de Oaxaca” (APPO). Pixkanaka, antolakuntzan aurrera pausuak ematen ari dira, botere garaituaren hutsunea beteko duen eta herriaren esanetara egongo den egitura indartuz.

Buelta ezinezko urratsak Gaur da eguna gehiengo sozialak errepublikako Senatuari Oaxacan hiru botereen desagerpena gauzatu dela baieztatzea eskatzen diona, elkar laguntzeko akordioa duten PAN eta PRI alderdiek izan ezik gainerako indar guztiek, hain zuzen ere. Eta gobernuburuaren kargugabetzea konponbiderako giltza dela ukatzen duenik ez dago. Baina esan bezala, oaxacarrak ez dira jada gobernuburu berri baten hautes prozesu batekin konformatuko, sistema benetan demokratiko eta justu baten aldeko apustua egin baitute dagoeneko. Horretan datza boteredunen kezka nagusia, herriaren eta behartsuenen alde demokrazia eredua bera zalantzan jartzeak ekar liezaiekeen botere eta diru galeran.

Eta honekin batera, sei urte hauetan Foxen gobernuak “priismo”ak ezarritako politika neoliberalaren jarraipen zorrotza egin izanagatik, mexikarren

Goian, pankarta eta kartelak Oaxacako kale batean.

Behean, herri manifestazio bat.

bizi baldintzak laztu eta bestelako ondorio kaltegarriak ekarri dizkio herriari. Honek, Oaxacan gertatu bezala, mexikar ororengan piztu du bestelako sistema baten beharraren kontzientzia. Demokraziarako trantsizio gisa aurkezten zen foxismoaren porrota nabarmena da, baina baita herriaren behar eta esanei muzin egiten dien gobernu-sistema horrena ere. Oaxacako borrokaren ondorioen eta eraikitzen ari diren herri boterearen arrakastaren garrantzia ez du inork ukatzen, Mexiko guztira zabal daitekeen eredu bilaka baitaiteke. Horregatik dago urduri txakurra.. Eta urduri dagoenean kosk egiten du. (*) Askapenako kidea, brigadista bezala Oaxacan egondakoa.

2006ko URRIA 29

•Iraultzen 138

31/10/06

14:08

Página 30

mugazkanpo Cosaturen 9. Biltzar Nazionala

Hego Afrikako langileen indarra sendotzen

C

Biltzar Nazionalaren une bat. 2.500 delegatu eta 300 gonbidatu elkartu ziren hiru egunez egindako bileretan.

DONOSTIA. Mikel Ansa

OSATU, Hego Afrikako sindikatu nagusiak 9. Biltzarra egin du aurten, eta bertan izan da LAB. Congress of South African Trade Unions, Hego Afrikako sindikatu nagusia, 1985ean sortu zen, aliantza baten ondorioz, Apartheidaren aurka eta arrazakeriarik eta sexismorik gabeko Hego Afrika demokratiko baten aldeko sindikatuek eginiko aliantza tarteko, hain zuzen ere. Txutxi Ariznabarreta eta Mikel Ansa izan ginen LABen izenean, biltzarrak iraun zituen hiru egunetan –irailaren 18tik 21era bitarte– ekarpenak jaso eta egiten.

LABek COSATUren Biltzar Nazionalean parte hartzen duen lehen aldia izan da honakoa. Han izandako parte hartzeaz egindako balantzea positiboa da. Afrikan daukagun harreman sarea zabaltzeko balio izan digu, eta, horrez gain, guretzako oso interesgarria den esperientzia baten jabe diren sindikalistekin lehen harremana izateko aukera ere eman digu.

Izan ere, COSATUk eta langile mugimenduak paper garrantzitsua bete zuten Hego Afrikaren askapen borrokan, eta, era berean, subjektu aktibo eta eraginkorra izan ziren konponketarako prozesu

30

2006ko URRIA

LABek parte hartzen duen lehen aldia izan da demokratikoan. Interesgarria deritzogu Euskal Herrian ireki dugun prozesuari begira hauek bezalako erreferentzia interesgarriak izateari.

Iraultza nazional demokratikoa Biltzarrean COSATUko 2.500 ordezkariez gain bertako eta atzerriko 300 gonbidatu inguru izan ginen. Nazioarteko gonbidatuei dagokienez, Afrikako hainbat herrialdetako sindikatuak, CIOSL eta FSM nazioarteko erakunde sindikaletako ordezkariak (CIOSLeko idazkari nagusi Guy Rider eta FSMko idazkari nagusi ordea den Adib Miro), eta Europa eta Amerikako hainbat sindikatuk hartu zuten parte (Frantziar Estatutik CGT eta CFDTko ordezkariak bertaratu ziren, Espainiar Estatutik CCOO, Italiatik CGIL, Portugaldik CGTP, Kubatik CTC, Kanadatik CLC/CTC eta Euskal Herritik LAB).

Biltzarraren helburua zein zen argitzen laguntzen

du leloak: “Langile klasearen boterea sendotzen.

Lanaren alde eta pobreziaren aurkako kanpaina indartzerantz”. Apartheida garaitu ostean eredu sozialaren garapenean nola sakondu aztertu zen biltzarrean; beste modu batera esanda, “iraultza nazional demokratikoaren” garapena izan zen hizpide. Baina ez hori bakarrik: COSATUk, ANCek (African National Congress, Hego Afrikako gobernuan dagoen alderdia) eta SACPek ( South African Communist Party) osatzen duten hiruko aliantzaren egoera eta ildoen inguruko eztabaida ere izan ziren biltzarrean.

Horretarako, ANCko lehendakariorde Jacob Zuma eta SACPko Idazkari Nagusi Blade Nzimandek hitzaldiak eskaini zituzten.

LABek egindako lanari dagokionez, Euskal Herriko egoera politikoa eta LABen proiektu sindikala hainbat sindikaturekin konpartitzeko baliatu da biltzarra. Era berean, eta helburu berdinekin, SACPko zuzendaritzako hainbat kiderekin biltzeko baliatu genuen Hego Afrikara egindako bidaia.

Biltzarraren azken egunean COSATUren zuzendaritza berria hautatu zen: orain arte Willie Madisha zen sindikatuko lehendakaria, eta Zwelinzima Vavi idazkari nagusia. Batak zein besteak euren ardurekin jarraituko dutela berretsi zen.

•Iraultzen 138

31/10/06

14:08

Página 31

Zer da COSATU? DONOSTIA. M.A.

Congress of South African Trade Unions (COSATU) sindikatua 1985eko abenduan aurkeztu zen. Lau urtetan Apartheidaren aurka eta arrazakeriarik eta sexismorik gabeko Hego Afrika demokratiko baten alde borrokan ziharduten hainbat sindikatuk izandako elkarrizketen ondorioa izan zen COSATU. Momentu horretan milioi erdi langile inguru ordezkatzen zuten COSATUren baitako 33 sindikatuek. Egun, milioi eta zortziehun mila langile daude afiliatuak COSATUn federatuak diren 21 sindikatuetan.

COSATUren jomuga politikoei dagokienez, helburutzat dauka langile klasearen esplotaziotik, arrazakeriatik eta sexismotik libre dagoen Hego Afrika sortzea. Esplotazio eta zapalkuntza mota guztiekin amaitzeko indar demokratikoekin elkarlana garatzearen apustua egiten du. Apustu honen eredu garbiena erakunde politikoek ilegalizazio egoera gainditu zutenean sortu zen Aliantza Iraultzailea da.

COSATU, ANC (African National Congress – Afrikar Biltzar Nazionala) eta SACP (South African Communist Party – Hego Afrikako Alderdi Komunista) dira Aliantza Iraultzaileko kideak. Epe motz, ertain eta luzeko xedeak dituzte markatuak, iraultza

mugazkanpo

su iraunkorra garatzea.

Arazo eta zailtasun guztien gainetik, COSATUren aburuz, Aliantza Iraultzailea da Hego Afrikaren eraldaketarako tresna eraginkor bakarra. Hala ere, erakunde bakoitzak bere programa osagarriak dauzka. Honen adibide da COSATUk eta SACPk sozialismoaren aldeko borrokaren hautua egiten dutela.

Euskal Herriari begira Euskal Herrian abiarazi dugun prozesu demokratikoaren ikuspegitik, eta bide horretan LABek eta euskal langileriak duten eginkizunen ikuspegitik, interesgarriak dira Hego Afrikar eredua eta COSATUk jokatu rola. Apartheida gainditzeko borrokan betekizun aktiboa izan zuten langileek, baina orduan bakarrik ez, demokraziaranzko trantsizio prozesuan ere garrantzizko lana egin zuten. Milioika langilek grebara jo zuten, eskubideak aitortuak eta errespetatuak izan zitezen. Askapen nazionala eta soziala txanpon beraren bi aldeak direla esaten da, eta horren adibide argia dugu Hego Afrika.

nazional demokratikoaren baitan. Iraultza honen helburuak dira Hego Afrika demokratiko eta ezarrazista sortzea, eraldaketa ekonomikoa egitea eta demokratizazio ekonomiko eta politikorako proze-

Informazio gehiagorako: COSATU: www.cosatu.org.za ANC: www.anc.org.za SACP: www.sacp.org.za

Un sindicato socio-político DONOSTIA. Iraultzen

Cosatu nació en diciembre de 1985, tras cuatro años de conversaciones en busca de la unidad entre sindicatos opuestos al apartheid y comprometidos con una Sudáfrica no racista, no sexista y democrática. Tiene relaciones con la FSM y la CIOSL, además de con diversos sindicatos de otros continentes.

Actualmente cuenta con más de dos millones de personas afiliadas, en un país que, con una población total de 47 millones, tiene unos 15 millones de población activa. La tasa de paro en 2005 era del 25,2%, y el 50% de la gente vivía bajo la línea de la pobreza.

Durante los últimos años, Cosatu ha impulsado fuertes campañas por un salario mínimo digno, persiguiendo reducir diferencias salariales entre personas negras y blancas, en puestos de responsabilidad o en el taller, y entre hombres y mujeres.

Actualmente, se ha conseguido una Ley de Condiciones Básicas de Empleo, que mejora la situación de las personas trabajadoras más vulnerables: muje-

Mikel Ansa y Txutxi Ariznabarreta con Willie Madisha, presidente de Cosatu.

res, servicio doméstico y tareas agrícolas.

En 1990, tras una lucha de 3 años, consiguió frenar las pretensiones patronales en la Ley de Relaciones Laborales, actualmente considerada como una de las más progresistas del mundo en este terreno.

La participación sindical fue importantísima en la redacción de la nueva Constitución. Entre otros logros, y tras una dura pugna con el empresariado, quedó establecido que el derecho a la huelga es un derecho humano básico, pero el cierre patronal no.

2006ko URRIA 31

•Iraultzen 138

31/10/06

14:08

PĂĄgina 32

jo ta fuego

Sonia GonzĂĄlez

32

2006ko URRIA

Hator gorrira!

Hauteskunde politikoek sortzen duten zurrunbilo mediatikora ohituta, badirudi hauteskunde sindikalak beti pasatzen direla nahikoa isilpean, ez direla gauza lar garrantzitsua. Askok pentsatuko dute berdin antzera dela euren enpresan egiten diren ala ez, eta beste askok seguruenik uste dute egiten badira, ondo, baina ez direla eurak izango korapilo horretan nahastuko direnak.

Hala ere, hauek guztiak beti imajinatzen ditut etxera bueltan gizonari edo andreari laneko arazoak kontatzen, tabernako lagunekin erretxinduta, inork ezer egiten ez duela esaka, baina eurek ere atzamar bat ere mugitzen ez dutela konturatu barik.

Sindikatuen lana ez da bakarrik eta ez da batez ere bakoitzaren kontuak konpontzea, norbera ondo egonez gero, besteak hor konpon, edo, behintzat, ez litzateke hori izan beharko; baizik eta langileria osoaren lan eta bizi baldintzak hobetzea, bestelako jendartea eraikitzea.

Lehengo egunean batek galdetu zidan ea zergatik eman behar zion botoa LABeri, eta labur-labur konbentzitzeko. Erantzuna argia zen: LABeko jendeak benetan sinisten duelako esaten duen horretan. Batzuetan hobeto egin dezakegu, beste batzuetan hanka ere sartu ahal dugu, inor ez baita perfektua, baina argi dagoena da gure sindikatuko militanteak helburu argi batekin mugitzen direla beti: langileria, bere osotasunean, benetan defendatzea; bere buruaren jabe izango den Euskal Herria eraikitzea; eredu sozial eta ekonomiko justu, bidezko eta solidarioa eratzea; Euskal Herria gorrira ekartzea.

Euskal Herria sozialista aipatzen dugun bakoitzean, argi izan behar dugu bide hori ezin uler daitekeela LAB barik. Munduak bitan banatuta jarraitzen du: lan egiten dugunok eta gure lanaz probetxua ateratzen dutenak; lanaren ondorioz osasunean kalte jasaten dugunok (zenbaitetan heriotzeraino) eta, gure gaixotasun eta heriotzak gorabehera, dirua irabazten jarraitzen dutenak; egun batetik bestera geure bizibidea galtzen dugunok eta deslekutze, pribatizazio eta abarrekin aberasten direnak... Eta hau guztia ez da aldatuko langile batzuek plasma-telebista, gama altuko autoa edo azken modako arropak erosi ahal izan arren.

Hator gorrira! diogunean, gauza sinple-sinplea esan nahi dugu: langileriaren aldeko borroka sozialismoaren aldeko borroka dela, eta bide horretan LAB dugula denok batzeko, antolatzeko eta borrokatzeko tresna eraginkor bakarra.