In memoriam Ed de Vogel (Eline Hoogendijk

In memoriam Ed de Vogel

Veldtocht op Biak

Markant, eigenzinnig en gedreven

Op een vroege voorjaarsdag in 2006 maakte ik in het Van Steenisgebouw kennis met Ed. Zijn kamer was vrij donker en groot. Langs de wanden stonden hoge kasten gevuld met platte kartonnen dozen. Ook op de bureaus lagen, naast dezelfde dozen, enorme stapels met - bleek later - herbariummateriaal. Er stonden flessen met ondefinieerbare objecten op sterk water en er hingen allerhande Aziatische ‘spullen’ aan de muur. Vanachter al die dozen kwam een grijze haardos tevoorschijn waar een niet heel lange man met een grote baard bij hoorde. Hij droeg een jasje waarmee hij elk moment het oerwoud in kon verdwijnen.

[tekst] Eline Hoogendijk [foto’s] Eline Hoogendijk, Hortus, Rogier van Vugt [illustratie] Stephan Timmers

Chelonistele maximae-reginae Dendrobium goodallianum

In de tropen voelde Ed zich thuis.

We maakten kennis en hij nodigde mij de eerstvolgende woensdag uit in de Hortus botanicus. Ook moest ik doorgeven wat voor soort vis ik wilde in verband met de lunch. Het is een lange traditie om op woensdag vis te eten op de Hortus botanicus, en die eet je met je handen… Ed de Vogel vormde, zeker na zijn pensioen, met Art Vogel het middelpunt van alle denkbare activiteiten rond orchideeën. Elke woensdag verzamelden wij bloeiende planten, zetten ze op alcohol en verzamelden herbariummateriaal. Ed was dan druk met fotograferen en documenteren. Dit legde de basis voor een serie cdroms met orchideeën van het eiland Papoea (zowel het Indonesische deel als het onafhankelijke Papoea-Nieuw-Guinea). Toen de cd-roms klaar waren bleek zich een - door de groep onopgemerkte - technologische revolutie te hebben voorgedaan. De cd-roms waren niet (meer) leesbaar met Windows 10… Na een aanvankelijke vertwijfeling bleek een oplossing voorhanden. Vanaf dat moment stortte Ed zich op het maken van een website. Hij werkte eraan van ’s morgens vroeg (nou ja niet zo vroeg, want Ed ‘deed niet aan morgens’) tot ’s avonds laat (en dat was dan wel weer laat). Tussendoor ging Ed graag terug naar de tropen. Daar voelde hij zich thuis, vanaf de studie voor zijn proefschrift over kiemplanten in Bogor tot en met zijn laatste project, de opstart van een orchideeën- en vlindertuin bij Keerom (Papoea, Indonesië). Ed was op zijn best in het oerwoud, waar hij samen met anderen orchideeën

Wverzamelde. Hij klauterde tot op hoge leeftijd over bomen en doorwaadde riviertjes, als hij voorvoelde dat er verderop iets moois groeide. Op feestjes en bijeenkomsten verhaalde hij daar smakelijk over. In 2018 ben ik twee maanden met hem op pad geweest in Papoea. En inderdaad, je maakte van alles mee. Ed was zeer gedreven en wist (en deed) precies wat hij wilde. Dat gaf soms problemen met mensen in zijn omgeving. Problemen die niet altijd opgelost werden. Tegelijkertijd regelde Ed dankzij uitstekende internationale contacten financiële bijdragen waardoor werkzaamheden en verzameltochten werden gerealiseerd. Hij deelde graag kennis en benutte zijn goede contacten voor derden. Zes jaar geleden werd bij hem keelkanker geconstateerd. Na diverse trajecten en een operatie bleken er afgelopen jaar veel uitzaaiingen te zijn en was hij, zoals dat heet, ‘uitbehandeld’. Als bioloog was hij daarover opvallend nuchter. Maar hij vond het ‘wel erg jammer’, hij had nog door willen gaan tot zijn 96ste, want zo oud was zijn vader ook geworden. Ed heeft veel onderzoeksresultaten nagelaten en werkzaamheden nog kunnen afronden. Veel van de orchideeën die we nog dagelijks in de Hortus kunnen bewonderen, zijn verzameld door Ed. Met de oprichting van plus een legaat aan de Stichting Orchidee blijft de website waaraan hij werkte - www.orchidsnewguinea.com -, behouden en wordt verder onderzoek gefaciliteerd. Zie ook www.stichtingorchidee.nl.

De oogst