LandIdee
December / januari 2018-2019 Nr 7 | € 6,50
NATUUR • GEZONDHEID • CULTUREEL ERFGOED • TUINIEREN • KOKEN • INTERIEUR
NOSTALGISCH KERSTINTERIEUR VOOR KOUDE DAGEN
* Stevige winterkost * Feestkoekjes * Quiche & hartige taart BLOEMSCHIKKEN
Zo maak je zelf de mooiste boeketten
BP 8 7 1 1 2 7 3 9 9 2 6 6 5
01807
nr 7 | december / januari 2018-2019
Coming home for Christmas!
Inhoud december - januari
Landelijke kerst 10 KLEURRIJK KERSTHUIS
Iedere kamer heeft een eigen verhaal
18 IN HET KERSTBOMENBOS
Winterse wandeling langs den en spar
60 BOLLEN VOL BELOFTE
Exotische amaryllis in het kerstdecor
84 HET IS ADVENTSTIJD
Decoraties met een gouden randje
91 KERSTTRUI IN MINIFORMAAT Om in de kerstboom te hangen
114 UNIEKE KERSTBALLEN
Maak ze zelf van papier maché
Landelijk leven 8 HET SCHAAP Warm en wollig
26 BELEEF DE NATUUR In december & januari
80 ROBUUST EN RUSTIG
Avontuurlijk bergschaap met een bril
82 DE TUIN IN
Handige weetjes & tips
Landelijk wonen 40 STIJLVOLLE BOEKETTEN
Nooit twee dezelfde bloemen in één bos
66 URBAN JUNGLE
Groen huis met cactussen en vetplanten
Landelijke keuken 28 VEELZIJDIGE AARDAPPEL
Lekkere gerechten voor koude dagen
106 IN HUIS
Handige weetjes & tips
108 ROZEN IN DE SNEEUW
Kerstrozen bloeien al vroeg in het jaar
34 IN DE KEUKEN
Handige weetjes & tips
36 KOKEN AAN TAFEL
Raclette uit een pannetje
54 FEESTELIJKE SNOEPKOEKJES Kleine koekjes om zelf te bakken
72 LANGER GENIETEN
Tijd maken om te koken en te eten
98 HARTIGE TAARTEN
Perfect voor lunch én diner
Landelijke apotheek 46 MAGISCHE MARETAK
Mythes en geneeskracht van vogellijm
96 TIPS BIJ VERKOUDHEID
Over kamille, saliethee en venkelsiroop
116 SCHERPE GEMBER
Deze specerij is van alle markten thuis
120 GOEDE SPIJSVERTERING
Handige tips die verlichting brengen
In elk nummer
Gratis bij een abonnement! Pagina 35
6 Lezersbrieven 7 Mensen in LandIdee 25 Column door Koos Degeling 35 Abonnement 94 Landelijk nieuws 105 Abonnement 119 Doe mee & win 125 Deze plek 126 Uitgids 129 Puzzel 130 Colofon 130 Voorproefje
Anitraiuesn Ma
Een huis moet je omarmen
Verhalen vertellen, dat is wat Anita van Kraaij het liefst doet. Is het niet voor de klas, dan wel door middel van haar decoraties, interieur en gerechten. Het huis is heerlijk kleurrijk met veel Engelse en Schotse invloeden. Samen met haar man Marius geniet ze van hun plekje ‘Onder de kersenboom’. Dochters Rosalie en Belle met vriend Rienk schuiven regelmatig aan. Tekst: Lisa Verdoorn-Middelkoop Foto’s: Henny van Belkom
RosBaellilee en 10 LandIdee
De blauwe schouw contrasteert sterk met de rode tinten en het houten plafond en muren. Bij elkaar vormt het echter een mooi op elkaar afgestemd geheel.
LandIdee 11
‘Een tijd werd rood als ouderwets bestempeld, maar ik ben er nooit van afgeweken; de warme kleur ontbreekt nooit in mijn interieur, en vooral nu niet.’ 14 LandIdee
Anita en Marius zijn beiden dol op koken en bakken. Met kerst krijgt ook het gebak een feestelijke rode kleur.
LandIdee 15
WANDELEN DOOR HET KERSTBOMENBOS Trotse zilversparren, geurige fijnsparren en robuuste dennen. In de bergen, waar het nu eenmaal eerder sneeuwt, levert dit prachtige plaatjes op. Tijd voor een winterse wandeling en wat uitleg over onze kerstbomen.
landelijke kerst
EEN BOS DAT GROEN BLIJFT
Naaldbomen bedekt met een laagje sneeuw en ijs: een plaatje voor een kerstkaart.
Veelzijdige aardappel Sinds de aardappel in de 16de eeuw vanuit Zuid-Amerika naar Europa werd gebracht, heeft de knol een vaste plek in onze keukens verworven. Van koude salades tot stevige stamppotten en smakelijke pannenkoekjes... waarvoor kun je aardappelen eigenlijk niet gebruiken?
28 LandIdee
landelijke keuken
Op de akkers van de familie Schreyer worden zowel nieuwe als oude rassen geteeld. Gerlinde gaat er graag mee aan de slag in haar keuken.
LandIdee 29
Gedroogde tomaten en olijven
Raclette uit een pannetje
Lekker ĂŠn gezellig: aan tafel kokkerellen. Dit idee met kaas is gebaseerd op de Zwitserse raclette, maar met een gourmetstel lukt het ook prima!
36 LandIdee
landelijke keuken
Ham met walnoten
LandIdee 37
40 LandIdee
Foto met dank aan bloomon /fotograaf Wijzijnkees
MINIVAASJES
De sterke bloemen die overblijven uit je bos of je favoriete stelen van de markt: eigenlijk zijn alle bloemen geschikt voor een minivaasje. Zolang de steel maar past. Hóe je ze combineert en in de vaas zet, maakt het verschil. Bloemen met dezelfde vorm, een roos en een anjer bijvoorbeeld, versterken elkaar niet. Ze trekken juist de aandacht bij elkaar weg. Wat wel werkt? Combineer verschillende vormen, zoals aarvormige Pennisetum met ronde dahlia’s. Of een samengestelde bloem zoals Phlox met een Craspedia, het ronde gele trommelstokje. Gegarandeerd succes. Zet je een paar langbloeiers uit je bos in een minivaasje? Combineer deze overblijvers dan met een paar takken of bloemen uit de natuur. Pluk een veldbloem uit de tuin, of kijk eens voor een takje of graspluim langs de weg.
landelijk wonen
Stijlvol geschikt Van een mooie bos bloemen wordt iedereen blij. Maar hoe maak je zo’n stijlvol boeket dat goed bij je interieur past? In het boek Floral Philosophy delen de stylisten van de snelgroeiende onlinebloemenservice bloomon hun kennis en tips over zowel styling als bloemverzorging. In LandIdee een voorproefje. Tekst en foto’s: Uit het boek Floral Philosophy ©bloomon
I
n de meest feestelijke maand van het jaar zijn we erg goed in versieren, maar blijven bloemen vaak op de achtergrond of zelfs helemaal achterwege. Zonde, want de tijd dat alle bloemen rond kerst alleen rood, groen en wit mogen zijn, is al lang voorbij. Dat betekent niet dat we hulst, amaryllissen en rode besjes voorgoed vaarwel moeten zeggen. Maar er is meer tussen kerststerren en mistletoe. Ga voor feestelijk en warm én speels en luchtig. Simpelweg door weg te blijven van de typische kerstarrangementen en te gaan voor een verrassende en gedurfde mix. Experimenteer met knallend rood, donkere poederkleuren, zachte pasteltinten en een vleugje zilver of ijsblauw. Aan de deur, op de eettafel en zelfs onder de kerstboom op een cadeautje kunnen bloemen het verschil maken.
Foto met dank aan bloomon /fotograaf Kyle Tryhorn
Anton van Duijn (1967) heeft meer dan 30 jaar ervaring in het bloemenvak. Zijn liefde voor bloemen begon toen hij 13 jaar oud was en aangenomen werd als bloembezorger van een lokale bloemist. Heel wat bloemenstudies en diploma’s later werkte hij als bloemstylist aan verschillende exposities en was hij eigenaar van een luxe bloemenzaak in Amsterdam-Zuid. In 2014 schitterde Anton op tv als finalist van het tv-programma Hollands Beste Bloemstylist. Sinds de oprichting van bloomon is hij als style director verantwoordelijk voor de wekelijkse samenstelling en styling van de bloemen. Zijn karakteristieke handschrift? ,,Ik werk veel met verschillende hoogtes en gebruik weinig bladgroen. Op die manier krijgt elke bloem maximale ruimte om te bloeien. Dit geeft de boeketten een natuurlijkere look. Iets wat je niet krijgt als je te veel bladeren gebruikt. Mijn stijl geeft aandacht aan elke bloem. Daarom stop ik ook nooit twee dezelfde bloemen in één bos: elke bloem is uniek.’’
LandIdee 41
INGETOGEN ELEGANTIE
42 LandIdee
Foto met dank aan bloomon /fotograaf Wijzijnkees
Een prachtige bos tijdens de feestdagen moet opvallen, maar naast alle andere versiering niet overheersen. Ga voor stijlvol en feestelijk, maar houd het ingetogen. Mix bijzondere en luxe bloemen met sierlijke takken en houd de bos luchtig door te spelen met hoogte, structuur en licht. Maak ook zo’n boeket en verwerk daarin onze favoriete decemberbloemen zoals anemoon, clematis, roos, eucalyptus, ranonkel, Eryngium en Philodendron.
landelijk wonen
Foto met dank aan bloomon /fotograaf Wijzijnkees
PAK IEDEREEN IN
Het inpakken start met een goede kwaliteit gerecycled papier. Stevig bruin kaftpapier is bijvoorbeeld een perfecte basis. Versier je ingepakte cadeau met takjes, blad (zoals Eucalyptus of hulst) en Ilex, de tak met rode besjes. Bind ze vast met touw, of gouddraad voor een beetje extra glans. Met een gedurfde kleur en gekke bloem of tak creĂŤer je een modernere look. Ga je voor vers? Steek dan - net voordat je het cadeau gaat geven - een verse bloem tussen de takjes of het draad. Of plak de steel vast met gekleurde washitape. Kies bloemen die best even zonder water kunnen. Denk bijvoorbeeld aan anjers of chrysanten. Limonium of Chamelaucium zijn ook prachtig en staan feestelijk op elk cadeautje.
LandIdee 43
Snoepkoekjes Lekker snoepen van heel veel verschillende smaken koekjes? Dat kan met deze minikoekjes die je gezellig samen bakt en daarna lekker samen opeet. 54 LandIdee
landelijke keuken
Schuimige koekjes Voor ca. 50 stuks
INGREDIĂ‹NTEN Voor het deeg 80 g boter, 15 g suiker, 1 eidooier, 80 g bloem Voor het schuimlaagje 1 eiwit, 70 g suiker Om te plakken een beetje rode bessengelei BEREIDING Klop de boter, suiker en eidooier met de mixer schuimig. Voeg de bloem toe en kneed er met de handen een glad deeg van. Zet het deeg 1 uur koud weg. Klop in de tussentijd het eiwit met de suiker zo stijf dat het pieken vormt.
Rol het deeg uit tot een lap van ca. 2 mm dik en steek er ronde of bloemvormige koekjes uit. Leg ze op een met bakpapier bekleed bakblik. Doe het eiwitschuim in een spuitzak en spuit op elk koekje een toefje schuim. Bak de koekjes 10-15 minuten in de op 145 graden voorverwarmde oven. De koekjes zijn gaar als de bodem stevig aanvoelt. Laat de koekjes afkoelen. Roer de jam glad, strijk die op de onderkant van de koekjes en plak telkens twee koekjes met de onderkanten aan elkaar. Wacht tot ze goed plakken. Voorbereidingstijd: 30 minuten Baktijd: 10-15 minuten
LandIdee 55
RIJKE UITSTRALING
Veel tierelantijnen zijn er niet nodig om van amaryllis een echte eye-catcher te maken.
60 LandIdee
landelijke kerst
Vurige sterren OP DE VENSTERBANK Heb je in de winter behoefte aan felle kleuren? Zo zorgt amaryllis voor vuur in donkere dagen.
Amaryllis (Hippeastrum) zorgt voor spektakel op donkere dagen, of je nu een vuurrode, zalmroze of spierwitte cultivar hebt. Alleen al de fraaie grote bloem zelf geeft de vensterbank een feestelijke uitstraling. LandIdee 61
PRICK
66 LandIdee
landelijk wonen
Kamerplanten zijn al langer bezig aan een revival, maar nu doen ook de cactussen en vetplanten volop mee. Deze exoten zijn zeer geschikt voor een binnenklimaat en gedijen het beste bij een lichte verwaarlozing. De perfecte planten voor mensen met een druk leven. Tekst en foto’s: Uit het boek Prick van Gynelle Leon
H
et lijkt misschien of cactussen en vetplanten vanuit het niets opeens populaire items voor in huis zijn geworden, maar hoewel er zeker een heropleving zichtbaar is van deze historisch fascinerende en breed onderzochte plantengroep, vormen ze eigenlijk verre van een nieuwe trend. Aan het eind van de 15e eeuw, toen ontdekkingsreizigers er voor het eerst op stuitten, was er veel interesse voor ze; daarna was er een opleving begin 20e eeuw, en opnieuw in de jaren 70. Ik denk dat hun huidige populariteit te danken is aan een combinatie van verschillende maatschappelijke veranderingen en trends. Een toenemend aantal mensen woont in een klein appartement met weinig of geen buitenruimte. In huis staat ruimte dan op nummer één en veel mensen delen die liever niet met al te veel potten vol planten. Miniatuursoorten zijn in dat geval een handiger manier om een plantencollectie op te bouwen. Onze drukke leefstijl en vakanties laten weinig tijd over voor de verzorging van planten. Cactussen en vetplanten zijn de perfecte oplossing. Ze
PLANTENSTANDAARD
Een plantenstandaard is een creatieve manier om verschillen in hoogte aan te brengen. Je kunt daarvoor van alles gebruiken, van een smalle plantenkruk waar je één plantensoort op kunt zetten tot trapjes en rekjes tegen de muur waar je een hele collectie op kwijt kunt. Houd je van casual en vintage, zoek dan naar oude krukjes en rekjes om te (her)gebruiken.
LandIdee 67
72 LandIdee
landelijke keuken
TIJD MAKEN OM TE KOKEN We haasten ons door het leven, draaien snel een warme hap in elkaar en rennen weer door naar de volgende afspraak. Chef-kok Gill Meller (River Cottage) wil graag dat we een stapje terug doen en weer tijd maken om rustig te koken. Zijn recepten zijn misschien wat tijdrovend, maar eigenlijk ook heel eenvoudig en door iedereen te maken. Een voorproefje uit zijn nieuwste boek Time, een jaar & één dag in de keuken. Receptuur: Gill Meller Foto’s: Andrew Montgomery
Havermoutrepen met pitten & zaden voor ongeveer 12 stuks
INGREDIËNTEN150 g boter (plus extra om in te vetten), 4 el golden syrup (rietsuikerstroop, o.a. beter gesorteerde supermarkt) of schenkstroop, 75 g lichte basterdsuiker, 250 g havermout, 4 el gemengde pitten en zaden (pompoenpitten, zonnebloempitten, lijnzaad, sesamzaad) BEREIDING Verwarm de oven voor tot 170 °C en vet een bakblik van 20 x 30 cm in. Voeg de boter met de golden syrup en de lichte basterdsuiker toe aan een grote pan met dikke bodem. Verhit rustig en regelmatig roerend 3 tot 4 minuten, tot de boter en de suiker zijn gesmolten. Haal de pan van het vuur en voeg de havermout en twee derde van de pitten en zaden toe. Meng alles goed door elkaar met een houten lepel. Schep in de bakvorm, spreid uit en strijk glad met een spatel. Strooi de rest van de pitten en zaden erover en bak 18 tot 20 minuten in de oven, tot de koek goudbruin is. Snijd de koek met een mes los van het bakblik. Kerf de bovenkant van de koek in rechthoeken of vierkanten, maar laat in het bakblik afkoelen voor je hem eruit haalt en op een plank helemaal doorsnijdt. De repen zijn een paar weken houdbaar in een luchtdicht afgesloten bakje.
‘Mijn dochters vonden het heerlijk om deze flapjacks, repen van boter, suiker en havermout, met hun oma te maken. Het stond steevast op het programma als ze daar bleven slapen. Als ik de meisjes kwam ophalen, lagen de repen nog af te koelen op de bakplaat naast het fornuis of ze lagen al in het speciale havermoutrepenblik. Dit recept is mijn interpretatie van een recept dat nooit is opgeschreven. De meisjes en ik zijn het erover eens dat deze repen aardig in de buurt van die van hun oma komen.’
LandIdee 73
UITERLIJK KÄRNTNER BRILSCHAAP
Het Kärntner brilschaap staat hoog op zijn stevige poten en heeft een smalle, lange kop met een zogenaamde ramsneus. Het perfecte dier heeft zwarte vlekken rond de ogen, afzakkend richting de neus. De lange, hangende oren moeten voor één tot twee derde zwart zijn. Bijkomend voordeel is het rustige karakter. De rammen zijn ongehoornd.
80 LandIdee
landelijk leven
Kärntner brilschaap
AVONTUURLIJK SCHAAP MET BRILLETJE Door de omstandigheden in de Alpen was er in het verleden weinig contact tussen de bewoners van de verschillende geïsoleerde bergdorpen. En dat gold ook voor de schapen, die daar rondliepen. Elke streek had daardoor zijn eigen schaap met de daarbij behorende uiterlijke kenmerken. Het Kärntner brilschaap, dat tot de Oostenrijkse bergschapenfamilie behoort, is absoluut een van de opvallendste. Tekst en fotografie: Jan Smit/dierenbeeldbank
H
et Kärntner brilschaap is ontstaan in Kärnten, bij ons beter bekend onder de naam Karinthië. Deze deelstaat in het zuiden van Oostenrijk bestaat voor een groot deel uit steile hellingen, een rotsachtige bodem en diepe afgronden. Ongeschikt voor het weiden met koeien. De bewoners van de hooggelegen bergdorpen van Karinthië hielden daarom schapen, voornamelijk voor eigen gebruik: voor de wol en het vlees. Door natuurlijke selectie in deze ruige omstandigheden ontstond er in de 18de eeuw een sterk schaap met stugge wol. Veel vlees zat er niet op de botten van deze geharde schapen en er was ook nog geen sprake van de zo kenmerkende bril.
Zo werd het Paduaner schaap met zijn zijdezachte vacht gebruikt voor betere wol, in die tijd de belangrijkste inkomstenbron. De ‘nieuwe’ Kärntner schapen werden erg populair en stonden onder meer bekend als het ‘Seelander schaap’. Sommige hadden zwart rond de ogen en zwarte oorpunten, geërfd van de Paduaner, andere niet. Maar een vlekje meer of minder was toen niet van belang. Pas na de Eerste Wereldoorlog werd het Kärntner schaap voor het eerst omschreven met de kenmerkende bril en zwarte oorpunten. Vanaf die tijd sprak men over het Kärntner brilschaap. De Tweede Wereldoorlog bracht een grote verandering teweeg. Alle verschillende bergschapenrassen werden op één hoop gegooid onder de naam ‘Duits bergschaap’. Deze rassenzuivering onder de schapen ten tijde van nazi-Duitsland betekende de ondergang van tal van schapenrassen. Het streven was gericht op een zuiver wit Duitse bergschaap zonder vlekken, met als gevolg dat het Kärntner brilschaap met uitsterven werd bedreigd. Dat het nog bestaat, is te danken aan een aantal ‘verzetshelden’ die door zijn blijven fokken met deze zo kenmerkende brilschapen. Toch waren er in 1962 nog maar 147 Kärntner brilschapen over.
Een brilschaap is nieuwsgierig naar alles wat er om hem heen gebeurt.
Ram uit buurdorp Door de geïsoleerde liggen van de bergdorpen gingen schapenhouders niet ver op pad en gebruikte men voor nieuwe aanwas een ram uit een nabijgelegen dorp. Ergens halverwege de 19de eeuw realiseerden de Karinthiërs zich echter dat je via kruisingen je schaapskudde sterk kon verbeteren. Men ging op zoek naar geschikte rammen aan de voet van de Alpen en vond daar Italiaanse en Sloveense schapenrassen die wat meer vlees en fijnere wol bezaten.
Redding Het opvallende uiterlijk heeft vast en zeker bijgedragen aan het terugfokken van dit bijzondere schapenras. Ergens in de jaren 90 is men op zoek gegaan naar de laatste raszuivere dieren en heeft men de populatie van dit zeldzame Oostenrijks schapenras weer op peil weten te brengen. In Oostenrijk en in Duitsland is het brilschaap een populair hobbydier en niet alleen om zijn uiterlijk. Het is ook een sterk schaap dat weinig ziek is, niet schuw is en makkelijk aflammert. Dat ontdekte ook Judith van Thuil uit het Gelderse Brakel. Zij is vijf jaar geleden overgestapt van de Hampshire Down schapen naar de Kärntner brilschapen. Judith was een beetje uitgekeken op de Hampshire Downs. Ze had de top in de fokkerij bereikt en zocht wat anders. Als tiener had ze stage gelopen op een geitenbedrijf met Nubische geiten met van die leuke hangoren. Ooit had ze een plaatje gezien van brilschapen met hangoren en dat moest het gaan worden. Al snel bleek dat ze iets anders in huis had gehaald dan ze gewend was. Deden haar Hampshire’s niet veel meer dan eten en liggen, een brilschaap is een echte avonturier. Actief en nieuwsgierig naar alles wat er om hem heen gebeurt. Daarnaast zijn ze heel gemakkelijk in de omgang. ,,Je doet een touwtje om hun nek en ze lopen zo met je mee.’’
LandIdee 81
KRANS MET GLAS
Op dit dienblad zijn eenvoudige lege jampotten gevuld met zoete kerstkoekjes, dennenappels en kerstversieringen. Op de deksels van de potten staan goudkleurige kaarsen in bijpassende kaarsenhouders die met een lijmpistool op de deksels zijn geplakt. Zet ze op een dienblad en versier dat met dennentakken en goudkleurige kerstversieringen. EÊn minpuntje: de koekjes zijn voor de sier, want daar kun je niet meer bij‌ Houd er dus een paar achter de hand!
84 LandIdee
landelijke kerst
ADVENT, ADVENT‌ Vier kaarsen tellen de weken tot Kerstmis af. Zelf een adventskrans maken is niet alleen leuk om te doen, maar levert ook het mooiste resultaat. Het thema van dit jaar heeft een gouden randje.
LandIdee 85
Tekst: Anja Schallenmßller Vertaling: Sylvia Emonts Styling en productie: Simone Kaiser Foto’s: Peter Raider
GLASHELDER
Voor deze mooie adventsdecoratie kun je alle soorten glas gebruiken: limonadeglazen, jampotjes of windlichten. Blikvangers zijn natuurlijk de goudkleurige kaarsen die omringd worden door dennennaalden, kaneelstokjes, gedroogde limoenschijfjes en coniferentakken. De kaarsen staan stevig in een stuk steekschuim.
MINIBOS
Eenvoudig en stijlvol, dat is deze kleine krans waarbij de lange kaarsen met was op een schijf van een boomstam zijn geplakt. De decoratie bestaat uit een kransje van coniferentakjes, dennenappels, zilverdraad en bestakjes. Om zeker te zijn dat de kaarsen blijven staan, kun je ze aan de onderkant nog extra met een dunne spijker vastzetten.
DE KLEUR GOUD
Naast rood en groen is goud een van de klassieke kerstkleuren. De glans van goud staat symbool voor licht, warmte, eeuwigheid en rijkdom. Goud is immers een kostbaar materiaal. Niet voor niets brachten de drie wijzen niet alleen wierrook en mirre, maar ook goud mee.
90 LandIdee
landelijke kerst
TRUITJES BREIEN VOOR DE BOOM Naar aanleiding van de comeback van de lelijke kersttruien, maakte Club Geluk een boek vol met kleine kersttruien. Niet voor jezelf, maar inimini versies voor in de kerstboom. Wij mochten het basispatroon alvast aan je cadeau doen! Tekst: Marieke Voorsluijs, www.clubgeluk.nl Foto’s: Hannah Lipowsky
LandIdee 91
QUICHE & HARTIGE TAART Perfect voor een zondagse lunch of uitgebreid met een salade als avondmaaltijd. Quiches en hartige taarten vindt bijna iedereen lekker en je kunt er eindeloos mee variëren. Marion Flipo verzamelde haar favoriete recepten in het boek Quiche & Hartige taart. Zet de oven alvast maar aan! Receptuur: Marion Flipo Foto’s: David Japy
Provençaalse quiche
98 LandIdee
Basisrecept korstdeeg INGREDIËNTEN 250 g bloem, 1 tl zout, 150 g boter, 1 ei, water
BEREIDING Maak een hoopje van de bloem en het zout met een kuiltje in het midden. Leg daarin de in stukjes gesneden boter. Wrijf alles tussen je vingers tot een homogeen poeder, voeg het ei toe en kneed het deeg: uiteindelijk ontstaat er een homogene bal (voeg zo nodig wat water toe). Wikkel de bal in plasticfolie en laat het deeg 30 minuten rusten in de koelkast.
Korstdeeg met zaden en kruiden INGREDIËNTEN 250 g bloem, 4 el Provençaalse kruiden, 4 el maanzaad, 1 tl zout, 150 g boter, 1 ei, water BEREIDING Maak een hoopje van de bloem, de Provençaalse kruiden, het maanzaad en het zout met een kuiltje in het midden. Leg daarin de in stukjes gesneden boter. Wrijf alles tussen je vingers tot een homogeen poeder. Voeg het ei toe en kneed het deeg: uiteindelijk ontstaat er een homogene bal (voeg zo nodig wat water toe). Wikkel de bal in plasticfolie en laat het deeg 30 minuten rusten in de koelkast.
Provençaalse quiche Voor 4 personen
INGREDIËNTEN 240 g korstdeeg (zie recept hierboven), 50 g geraspte emmentaler Voor de garnituur 1 rode paprika, 1 courgette, 1 aubergine, 1 ui, 50 ml olijfolie, 250 g buffelmozzarella (uitgelekt) Voor de vulling 3 eieren + 1 eigeel, 100 ml volle melk, 250 ml vloeibare room, 130 g crème fraîche, 1 snuf Provençaalse kruiden, zout, versgemalen zwarte peper Extra nodig bakvorm Ø 20 cm en 4,5 cm hoog BEREIDING Verwarm de oven voor tot 170 °C. Druk het deeg in de vorm en bak de bodem blind. Verdeel de geraspte emmentaler over de warme quichebodem. Wikkel de paprika in aluminiumfolie, leg 45 minuten in de oven en laat afkoelen. Verwijder de schil, het kroontje en de zaden. Snijd het vruchtvlees in blokjes. Was en schil de courgette en de aubergine, snijd beide apart in stukjes. Pel en snipper de ui en bak in de olijfolie. Voeg de aubergine en wat zout toe en bak 10 minuten mee. Voeg de courgette toe en bak 10 minuten mee. Meng er de gare paprika door en breng de groenten op smaak. Neem de pan van het vuur. Snijd de mozzarella in stukjes van 1 tot 2 cm. Klop de eieren, het eigeel, de melk en de vloeibare room en crème fraîche door elkaar. Voeg de Provençaalse kruiden, zout en wat zwarte peper toe. Verdeel de helft van de groenten over de geraspte emmentaler, leg de mozzarella erop en dan de rest van de groenten. Stort het eimengsel voorzichtig over het garnituur. Zet de quiche 35 minuten in de oven en laat hem 5 minuten rusten.
LandIdee 99
Het scherpe randje van gember
Verkoudheid, koorts, gewrichtspijnen, reisziekte‌ er bestaat bijna geen kwaal, die niet met gember kan worden verlicht. Dat is te danken aan de scherpe bestanddelen van de wortel. 116 LandIdee
landelijke apotheek
D
e ‘koning der kruiden’ zoals gember in Azië wel wordt genoemd, is een geliefd ingrediënt in de keuken. De scherpe smaak kan het, in de juiste dosering, opnemen tegen peper en chili. Gember was echter ook al als geneesmiddel bekend in het antieke Rome, in China en enkele Arabische landen. Pas in de middeleeuwen kwam gember naar Europa, maar de wortel werd pas echt bekend nadat de grote zeevarende landen, waaronder de Nederlandse Verenigde Oost-Indische Companie, de handel in gember op gang brachten. Het was in die tijd wel een duur ingrediënt: voor een pond gember moest in de zestiende eeuw net zoveel worden betaald als voor een heel schaap.
Een echte ladykiller In de natuurgeneeskunde wordt vooral de wortelstok van de Zingiber officinale, zoals de plant officieel heet, gebruikt. Die bevat namelijk de belangrijke bestanddelen gingerol en shogaol, evenals etherische oliën die vol antioxidanten, ontstekingsremmende en pijnstillende stoffen zitten. Er bestaan talloze toepassingsmogelijkheden met verse of gedroogde en gemalen gember. Gember ondersteunt de maag en de darmen bij de spijsvertering, helpt bij een verminderde eetlust en winderigheid, vermindert chronische gewrichtspijnen zoals bij reuma en jicht, en kan worden ingezet bij verkoudheid en hardnekkige hoest. Wie snel ziek wordt tijdens het reizen, zou altijd een stukje verse gember in de tas moeten hebben, want dat zorgt ervoor dat je niet misselijk of duizelig wordt. Gember is bovendien, ondanks de scherpe smaak, goed te verdragen. Heb je een gevoelige maag, slik je bloedverdunners, ben je zwanger of geef je borstvoeding, gebruik gember dan pas na overleg met je arts. Nog een tip voor in de keuken: hak de gemberwortel niet fijn, maar rasp hem. Daarmee voorkom je dat je op scherpe stukjes bijt.
GEMBER INHALEREN
Bij geïrriteerde slijmvliezen zorgt een gemberstoombad direct voor verlichting. Het werkt antiseptisch, kalmeert de slijmvliezen en voorkomt verkoudheid. Giet daarvoor 1 l kokend water over 3 el fijngesneden gember en laat het mengsel 5-10 minuten trekken.
KOMPRESSEN
Bij gewrichtspijnen, spierkrampen of bronchitis helpt een kompres met gember. Roer een papje van 2 el gemberpoeder en 30-50 ml heet water. Strijk dat op een schone doek en leg die ongeveer een half uur op de pijnlijke plek.
GEMBERHONING
Gebruik voor ontstekingen in de mond en keel gemberhoning. Meng daarvoor 2 el geschilde en geraspte gember met 2 el honing, een beetje citroensap en kaneel en gorgel met dit mengsel.
LandIdee 117