Wstęp
Jedną z wciąż nie do końca odkrytych tajemnic Puszczy Białowieskiej jest historia żubrów, ich wyginięcia i kulis restytucji tego wspaniałego gatunku
Jesień 1929 r. w Puszczy Białowieskiej była niezwykła. Po dziesięciu latach nieobecności do swojego ostatniego nizinnego matecznika powróciły żubry – zwierzęta owiane legendą królewskich i carskich łowów. Było to wielkie wydarzenie. Polacy, pierwsi na świecie, podjęli się odtwarzania gatunku, który w swoich naturalnych ostojach całkowicie wyginął. Obecnie wiemy, że było to przedsięwzięcie bardzo udane. Nie tylko ocalono od zagłady niemal mityczny gatunek, ale również udało się przywrócić go przyrodzie. Dzisiaj żubra na wolności spotykamy nie tylko w Puszczy Białowieskiej, która bezwzględnie jest jego najbardziej znaną w świecie ostoją, ale również w ponad czterdziestu innych miejscach rozrzuconych w całej środkowej i wschodniej Europie. W wyniku trwającej od 90 lat restytucji tego gatunku udało się przywrócić żubry nie tylko Puszczy Białowieskiej i Polsce, ale również całemu światu. W realizację projektu o tak olbrzymiej skali i zasięgu zaangażowane były pokolenia naukowców, leśników, myśliwych i przyrodników. Z perspektywy czasu wydaje się, że największy udział w tym sukcesie mają specjaliści z Międzynarodowego Towarzystwa Ochrony Żubra (a właściwie jego polskiego oddziału), Lasów Państwowych oraz Białowieskiego Parku Narodowego. Właśnie o ich staraniach jest ta książka. Opierając się na niezbyt licznych przedwojennych publikacjach, a także mało lub prawie w ogóle nieznanych dokumentach, podjąłem próbę odtworzenia wydarzeń sprzed kilku dziesięcioleci. Trzeba mieć 9
