CHA I-SAVA’A: ISABELLA VAIDOVITS SORDO Y SANDRA ABIGAIL PÉREZ
Nuu Ko’yoo, kuiyaa 1064. Ra chito tɨɨn tata tya na ntye’e-ra nuu ñu’ú ku’va kuu nduku tu’un-ra, kuenda-ra Uña Isu tya i naa ka’an ñi chaa ka’a ra
Kua nduu-ra Yaha Yauvi, ra-chito tu’un ra-natu’un chi’in ndɨyɨ ku’va cha kua kuu ityi nuu
3
Ra Uña isu Tyeen kuiñi, Ki cha’ra tu’un cha tyaki, tu’un chito maa sutun-ra, ra U’un Koo yutyi
4
Uu cha’a i-ta nda’a-ra U’un Koo yutyi, tya cha nduu ta’an ña’a sɨ’ɨ-ra iñu se’e-ra i-cha koo
Iñu ndɨkoo cha vii tyi’i tatyi
Uchi uu cha Kandaa kuiñi iñi niñi Uñi Ndutya Sami
Uña Isu Tyeen kuiñi
Ikua kuu nuu sa ka’nu ñi chii Ra Savɨ, ntyoo sutun-yo Savɨ, ra U’un Koo yutyi i kuu-ra sakuenda tyiñu ve’e ñu’u ka’nu andɨvɨ
Ra cha va’a saña’a ra chii se’e ra ku’va yoo ñu’u ñayɨvɨ, na katyi-ra ku’va chika iñi-ra, ñaa cha kuñi-ra sava’a-ra
5
Ɨɨn kɨtɨ sɨkɨ iñi saa tyaki
Ɨɨn ita, yuu ino
Sɨɨ kuñi-ra Isu lu’lu vatyi yoo cha taxii añima-ra
Soko i tu’un-cha kua’an kuiya ityi nuu kaa, ra U’un Koo yutyi i ta’an-ra ñima’ana ntye’e-ra kuatyi, sɨɨn kaa ñuu kañi kuñi na ki’in ñu’u-ra
6
I’ya kuu Yuku Saa… Vityii ma kuu saka naaun chii, “Isu lu’lu”…jeje
ɨ
Ndɨyaa xaun yo’o Uchi uu Cha Kandaa, cha kaa tuun nuu ñu’u, ntye’e tɨ ndɨyaa kaa-un
7
Ra Uña Isu ketara cha kuu-ra tatan ñɨvɨ kuu-ra, tya kua’an ra ityi nuu kuu nda’a kua-ra, nuu kua’an chi ndutya ñuu tya ikuan tyi kua’an cha’anu ra, tya Yuku Saa i sakua’a-ra tu’un ku’va yoo ñi chi’in ñu’u nuu yɨvɨ tya kuva kuu kañi ta’an ra.
8
Tya ma chaa kuu ñu’u ntyɨvɨ, a tɨ ndɨ’ɨ tu’un tu’ún, kicha’a inga…
Ña chito, soko cha kuñi ña Kuu-ñi
¡vityi cha ndɨ’ɨ sa-kuu yoo! Cha xtatu xaan ¿tya ñaan cha kua kachi yoo?
Ra kuatyii…
9
¿Ñaa cha kuu sutun-yo?
¿kua nakua’a kaa ndɨɨ sutun-yo? Va’a-ñi, se’e. kuu tatu ndoo
Va’a kuu tatu ndo, vatyi vachi kuatyi. Cha i saña’a ñima’na chii kua kañi ta’an-yo
10
Kua kutyi niñi nuu ñu’u nuu-yoo cha-taxiin, tya chata yɨkɨ-ra xaan iñi chii yoo kua-sa ndaa-yo ve’e ñu’ú cha nakuatu-yo kuenda niñi tatan-yo
11
Cha ya’a xaan nakua ndatyi kuatyii, cha yɨ’ɨ xiñi ndatyi tya kɨvɨ-chi koño ñu’u ndatyi cha-kuu kuatyi
Sokoo ityi chichiin. añima ndatyi ntyi’i, ntyiso ra katyii nu-maa yɨ ’ɨ -ra kuatyi
Sokoo maa nuu se’e yɨɨ ndacha-a kumi ndatyi
12
Ko’o ndoo, ra yɨɨ ndacha. Nuu ñu’u kuatyi maa le’le niñi kua kuú a tɨ ndɨ’ɨ tu’un sakuú-yo
Ña’ñi maa chaa na kaka iñi o-chaa yu’u i-kɨvɨ nuu kañi ta’an-ra, kuatyi ntyaa kua’an kua kuu
13
Ntye’e nuu ta’an-ra ta’an-ra, ndaa nduu ityi-ra kañi ta’an inuu-ñi kaa ra tyamaa cha tye’e-ra nuu ino. Naka’yu ñii ntyaa-ra ta’an-ra. Soko tya sɨ’ɨn ndɨɨ na’nu soko chaa ndɨɨsaan niñi cha-ntyaa ku’va kañi ta’an-ra ta’an-ra
14
Kañi chakuu maa vitu tya yuu nañi ta’an-chi
Too ndutya tɨnuu tya chiñi so’o-yo kana chaa-ra ta’anra, tya nda’va-chi tya maa ita. Tya xaan ntyaa xiko ndɨyɨ nuu yoo kuatyi
Kuu i’na maa yu’u chikaa ta’vɨ-chi kuenda sɨ’ɨ-chi, sa’a ka tya chi’i xta’a-chi
15
Ikuan nuu yoo ndɨyɨ, i keta tu’un-ra cha ntyityi xiñi ra-ndacha
Keta lu’ndu i-tu’un tatan ntyityi xiñi chaa nuu ñu’u niñi
16
Kɨvɨɨn vaa, kua sa-ka’nu ñi cha isaka-naa se’e-ra U’un Koo Yutyi.
Nuu-ma saka naa-ra ta’anra, ñuu vaa I chi’in itu’unra, rasakuenda Ve’e ñu’ú nakuatu, sutun ra ntyi’i chiñuu
Tɨɨn ndɨ’ɨ kuɨtɨ maa nuu kuu kuatyi ma i-yoo cha kunaa-yo
17
Cha i-kua’an ndɨyɨ chichi ñu’u, ra U’un Koo yutyi naa ku-ndasɨ tu’un cha kua’a niñi
Ndatu tyayu ndɨɨ chii-ra cha kua kuu ityi nuu-ra kanu cha i-kuu ityi nuu kuenda ve’e ñu’u nakuatu
chatɨ nuu kuu kuatyi
Tya ñuu ndatu chi chii-ra kua kɨvɨ nda’a ityi nuu
18
Cha ya’a kutuva’a-ra kuatyii tu’un kuatyi tya cha naketa-ra ta’an-ra rayɨɨ chicha cha kuu ndatyi
Ma kuu katyi-un cha maa kuu-un
Va. Ku’va kuu-ra ityi nuu-ra nakuatu, kua santyee chii-un. Sokoo maa-un kua kuu.
¿A tɨ ñoñi maa kua ndoo tyiñu? Vatyi yu’u kumañi kaa ña-chino iñi ñuu cha-ka’an
Chi’in Uchi uu cha Kandaa, kuntyee sɨchino iñi chakuu yañi-ra, ña kuntye’e-ra nuu ntyaa ña Ɨɨn Yúku ña ityi nuu cha nakuatu Ve’e ñu’ú ka’nu kuenda Ndɨyɨ
Kuñi chii kuu-un ra-kuu ityi nuu, ra cha kua ndaka ña’a, yañi
19
Uu kɨvɨ chika-ra ityi yuku ñɨvɨ Ñuu Savɨ, nuu sañata’an yuu na’nu Vehe Kihim
Ra Uchi uu cha Kandaa cha’ñi-ra tu’un kuñexu chichi ku’u ka’nu ku’va kachi-ra ña naa cha sokora. Tya ra Uña Isu nduku-ra cha kua ku’va-ra chii ña Ɨɨn Yúku.
Ra Savɨ Chanu’u kua saña’a ityi nuu ku’un nda’a
Ya’a xaan tyaki isu, ki’in nuu va’a tya nuu vii, vatyi cha ntyitoo tɨɨ ka’nu cha kua ku’va maa
Ndɨkɨ kaa kuanatyaa ntyiko-ra ta’an-ra ityi
20
Ku’va cha ya’a ku’va ntyaa-ra ntyii ma’ñi, yaa-ñi na ntye’era xuu yuku “Saa lee”
Su’va-ñi kumañi tya kuu nakotonra ve’e ñu’u ka’nu Chalkatongo
Yañi kua nakatyi ñaa chaa ndakaña’a Ve’e ñu’u chaa yo’o kua kuu ityi nuu, Ra ndaka ña’a
¿A tɨ yu’u rdavɨ ña chañu’u kuu ndaka ña’a ve’e cha kichi andɨvɨ, tya maa ndaka ña’a sutu-yo?
Yo’o atɨ ma ndava yutu tɨ vatɨ tyakua kua kuu-un
Ña kuntyiko tu’un ka’an chii
Ku’va i-ya’a ñi tee ma’ñi yu’u nuu kuu Vehe Kihin, tya naa ntye’e-ra Ve’e ñu’u ka’nu ndaka ña’a kuenda Ndɨyɨ
21
Cha ndatuu, ma ñaa Ɨɨn Yúku chichi Ve’e ñu’u Ndɨyɨ
Cha chito-ma chaa kua kichin-un. Tya ñaa cha-vachi chi’in-un chi
22
23
Ma yu’u ndoo Uña Isu tya yo’o Uchi Uu cha Kandaa natu’va ndoo
Tya tava-ra chichi yono añima ndɨɨ too-ma niñi tya ndɨɨ i’ñi-ma isu
I-tu’un añima isu, cha i cha maa-ra Uña Isu cha kua koso nuu chito. ¿tya ñaa sakaa kuñi-un cha ña’ñi añima-un?
24
Kua chi’in-an cha kua koso nuu chito kuenda viko cha ya’a cha ɨ’vɨ Va’a, ma’a cha’nu
Ra kua ndaka ña’a Ñuu Savɨ kua keta-ra nuu ñu’ú Ve’e ñu’u kuenda Ndɨyɨ, ra-ñi’i tya ra-ka’nu kua kuu-ra
25
¿Kua kɨ’vɨ-un?
Kua kɨ’vɨ
Tya ñu’ú-va tya maa tya-yaa maa-chi koñora. Tɨndɨkuɨtɨ-ma koño ñu’u-ra ya’a-chi cha ɨ’vɨ, tya sañaa-chi chaa ikuu-ra tya natava-chi chaa kua kuu-ra.
Tye’e ra Uchi uu cha Kandaa nuu chachi ñu’ú ii chii yañi-ra tya chika tavɨ-ra kuenda-ra
26
Tutu cha nakatyi kuenda Ra Uña Isu. Añima cha Ndaka ña’a ñuu, i chino-chi
sakuu
Pömuria Studio, tyavɨ ntyoo chií cha santyee Vagancia Editorial tya Coatlicue Studios. ɨ