คู่มือป้องกันพิศวาสอาชญากรรม (ฉบับประชาชน)

Page 1

จัดทำคู่มือโดย โครงการวิจัย "ข้อจำกัดของกระบวนการยุติธรรมเพื่อป้องกันและปราบปรามพิศวาสอาชญากรรม (ROMANCE SCAM) และแนวทางสร้างความตระหนักรู้ให้กับประชาชน"


คูมือปองกันพิศวาสอาชญากรรม ฉบับประชาชน คณะทํางาน :

ผูชวยศาสตราจารย ดร.ทศพล ทรรศนกุลพันธ นางสาวปทชา ศึกษากิจ นางสรชา สุเมธวานิชย นางสาววิชญาดา อําพนกิจวิวัฒน นายเขมชาติ ตนบุญ

พิมพครั้งแรก : 2562 จํานวนพิมพ : 500 เลม ออกแบบ/พิมพที่ : หจก.วนิดาการพิมพ 14/2 หมู 5 ตําบลสันผีเสื้อ อําเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม โทรศัพท/โทรสาร 0 5311 0503-4


โครงการขอจำกัดของกระบวนการยุติธรรม เพื่อปองกันและปราบปรามพิศวาสอาชญากรรม (Romance Scam) และแนวทางสรางความตระหนักรูใหกับประชาชน

สนับสนุนโดย :

สํานักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.) ชั้น 14 อาคาร เอส เอ็ม ทาวเวอร 979/17-21 ถนนพหลโยธิน แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรุงเทพฯ 10400 โทรศัพท : 0 2278 8200 โทรสาร : 0 2298 0476 website : http://www.trf.or.th

ดําเนินการผลิต : ศูนยศกึ ษากฎหมายกับเทคโนโลยี คณะนิตศิ าสตร มหาวิทยาลัยเชียงใหม โทรศัพท 0 5394 2920 Facebook : www.facebook.com/ศูนยศึกษากฎหมายกับเทคโนโลยี


“พิศวาสอาชญากรรม” หรือ “Romance Scam” คือ การที่นักตมตุน (Scammer) ใชเทคนิคทางจิตวิทยา และการสราง ความสัมพันธผานชองทางอินเทอรเน็ต จนเหยื่อหลงเชื่อ และไวใจในความ สัมพันธนน้ั นักตมตุน จะเริม่ แสดงออกถึงความตองการของตน เชน มีการพูดคุย เรื่องเงินบอยขึ้น มีการสรางสถานการณหลอกใหเหยื่อโอนเงิน หรือหลอกลอ ใหเหยื่อยกสิ่งของมีคาใหกับตน ซึ่งวิธีการของนักตมตุนมักจะมาพรอมคํา สัญญาตางๆ เชน สัญญามาจะมาแตงงานดวย สัญญาวาจะมาสรางครอบครัว ดวยกันกับเหยื่อ สัญญาวาจะสรางธุรกิจรวมกัน โดยเหยื่อไมมีทางรูทันคําลวง ของนักตมตุน เมือ่ เหยือ่ โอนเงิน หรือยกทรัพยสนิ สิง่ ของมีคา ใหนกั ตมตุน หมด แลว หรือกระทั่งเหยื่อเริ่มรูสึกไดวาตนกําลังถูกหลอก นักตมตุนจะเปลี่ยนวิธี การ หรือปดกั้นการคุยกับเหยื่อทันที จนสุดทายแลวเหยื่อจะไมสามารถติดตอ หรือหาตัวนักตมตุนได

ขอมูลอางอิงจาก: https://www.naewna.com/local/417058


ฉบับประชาชน

5

ป 2558

มีเหยื่อสูญเสียเงินมากสุด 33 ล านบาท โดยถูกหลอกให โอนเงิน 26 ครั้ง ภายใน 2 ป

กลยุทธการลอลวง การทำใหเหยือ่ เสียทรัพย ลักษณะการลอลวงของนักหลอกลวงรัก (Romance Scammer) อาศัย หลักการพื้นฐานทางจิตวิทยารวมกับการเก็บรวบรวมขอมูล การวิเคราะห ขอมูล การวางแผน และการดําเนินขั้นตอนตามที่วางแผนไว หรือเรียกรวมๆ วา “วิศวกรรมสังคม” (Social Engineering) โดยกระบวนการลอลวงนี้สามารถ แบงไดเปนขั้นตอนหลัก 6 ขั้นตอน ดังนี้ 1. การปลอมโปรไฟล 2. เลือกชองทางในการลอลวงเปาหมาย 3. เลือกเปาหมาย (เหยื่อ) 4. สรางบทบาทเพื่อเขาถึงเปาหมาย 5. การสรางสถานการณ 6. บรรลุภารกิจทางการเงิน


6

Romance Scam คูมือปองกันพิศวาสอาชญากรรม

1. การปลอมโปรไฟล การปลอมโปรไฟล สรางโปรไฟลทั้งเพศชาย เพศหญิง และเพศทางเลือกดวยการขโมย รูปภาพบุคคลอื่นที่มีลักษณะบุคลิกภาพดี หนาตาดี และดูภูมิฐานจากเว็บไซต เครือขายสังคมออนไลนตา งๆ เชน Facebook, Instagram, twitter หรือเว็บเพจตางๆ สวนใหญมกั อางตัวเปน “ฝรัง่ ผิวขาว” ทีเ่ ปนเพศชายมากกวาเพศหญิง ลักษณะรวม ของคนเหลานี้มักอางวาโสด หรือหยาราง/หมาย และตองการตามหารักแท และชีวิตรักที่สมบูรณ เพศชาย เปนชายผิวขาวดูมเี สนห อบอุน มีฐานะและทาทาง เปนคนดี อายุประมาณ 40-50 ป มีอาชีพทหาร วิศวกร นักธุรกิจ แพทย และเจาหนาทีร่ ฐั (อาชีพทีส่ งั คมคิดวามีรายไดสงู ) สวนใหญ เปนคนอเมริกัน อังกฤษ เยอรมัน หรือแคนาดา เพศหญิ ง เป น นางแบบหุ น ดี หน า ตาดี น า หลงใหล อายุไมเกิน 35 ป มีอาชีพทหาร พยาบาล ครู พนักงานบริการ และนักศึกษา (อาชีพที่มีรายไดนอยเพื่อสรางความสงสาร และนาเห็นใจ) สวนใหญมักอางวาเปนลูกครึ่งผสมไทย เพศทางเลือก ภาพมักเปนนายแบบหุน ดี แตงกายดี เจาะ กกลุม รักรวมเพศ มีอาชีพทีค่ อ นขางมัน่ คง เชน ดีไซเนอร แพทย แ กธุรกิจ และนั


5RPDQFH 6FDP £·Ä ¥Æ¡§q m´¬ Å Â | ´¤ ¶© ´© £·Â¬ m­q » ¯´¤º ¥²£´ d ¯n´ ©m´Â | ´©¯Â£¥ · ¥Êµ¥©¤ ¶ ³ ­¥¹¯¯³ ¦« ©¶ª© ¥ ¶ ¥ º ³ ¥ ´ ­ m ¯´ · ¬m© Å­ ­¤m´¥n´ ç² ´£­´¥³ à n £·¬ ´ ¢´ Ĭ

²¬¥n´ ©´£¬³£ ³ q Ä ¤ ´¥Â¯´Å Ŭm¯¤m´ ¬£ÊµÂ¬£¯ £³ ²£· µ ¯ ¥³ ì ­©´ £· ´¥ » º¤Ã »n¬´© £·¬ ´ ´¥ q ¯ ©´£ m©¤Â­§¹¯Å Â¥¹Ê¯  ¶ £³ £· ¯n´ Â¥¹Ê¯ ´¥ ¶¬» q¥³ à n ¹Ê¯ ¯Â ¶ ­¥¹¯ ³ © µ º¥ ¶ £· ³ · ´ ´¥Å­n­¤¹Ê¯ ³Ë ³ · m´ ¥²Â ª  į  ¶ ­§´¤¥» à m Æ ·Â¥·¤ ­¥¹¯ ³ · ¯ ¥²Â ªÆ ¤

¯´ ´ ¥­§´¤ ¥²Â ª  m Æ ·Â¥·¤ £´Â§Â ·¤ ´ ´ ¥³¬Â ·¤ £¬³£ ³ q

£· ³ «² n´ ¯£ ¶©Â ¯¥q ç² ´¥¬¥n´ ©´

´¥ µ ´  ·¤©  | §ºm£ ç²Â |  ¥¹¯ m´¤ £·Â ¶ ­§¯ §m¯Â­¤¹Ê¯­§´¤©¶ ·¬ m© Å­ m ©¶ · ­§¯ Å­nį  ¶ ·§²Â§É § ² n¯¤ Â¥·¤ ¥n¯  ¶ µ © ¤¯²È ç ç²Â ¶Ê£ µ © ¸Ë Â¥¹Ê¯¤È n© m¯¤§ § ´£ ©´£Â | Æ Æ Ë §² u§¹Ê¯ ³Ë v £¹Ê¯ µ ´ ¬µÂ¥É Å q q ¥¯´ ´ ¥¥££· ´¥´¥ u µ¤¯ vv Ãç² ¢´¤Å ¯

³ · ·ÊÅ nį  ¶ £· ³Ë ³ · ¯ Æ ¤ ç² ³ · m´ ¥²Â ª

Application Facebook ¥» ¢´ ¥² ¯ ´ ZZZ IUHHSLN FRP

)DNH SURILOH

6FDPPHU

 | Ä ¥qÆ¡§q §¯£ ·Ê » ¬¥n´ ¸Ë  ¹Ê¯Å n­§¯ §© ­¤¹Ê¯ ¸Ê ²¬¥n´ ´ ´¥ Ä£¤¥» ¢´ º §¯¹Ê ·Ê ¥´ ¯¤»mÅ ¯¶  ¯¥qÂ É Ã§² ²£·­§´¤Ä ¥Æ¡§q  ¹Ê¯Å n ³ ­¤¹Ê¯ ·Ê§³ « ² m´ ³ Æ

¯´ ´ ¥ m´ ´ ¶ ·Ê µ ´¥ Ä£¤¥» ¢´ Å ¯¶  ¯¥qÂ É Â ¹Ê¯Å n­§¯ §© ­¤¹Ê¯ ¸Ê ¬m© Å­ m ² µÂ | © ´¥¯ q ¥¯´ ´ ¥¥£ à m§² ²£·­ n´ ·Êà m´ ³ Æ Ã§²£· ´¥Â§¹Ê¯ ³Ë £¹Ê¯ µ § ´ Æ n¬µÂ¥É


ฉบับประชาชน

7

2. เลือกชองทางในการลอลวงเปาหมาย พื้น ที่ใ นการก อ เหตุ ทีพ่ บมากสุดคือ Facebook รองลงมาคื อ Instagram และเว็บไซต/แอปพลิเคชั่น หาคู เชน Skout, Tinder, Badoo, OkCupid, Twoo, Thai date VIP, Tagged และ Match.com เปนตน ขอมูลอางอิงจาก: https://www.scamalert.sg/

3. เลือกเปาหมาย (เหยือ่ ) หลักการของการเลือกเหยื่อคือ การมองหา “คนขี้เหงา” ที่ตองการหาเพื่อน/ คูชีวิตในโลกออนไลน ตอมาคือการประเมินศักยภาพทางการเงิน โดยสิ่งเหลานี้ จะถูกประเมินผานขอมูลสวนบุคคลทีแ่ สดงในเครือขายสังคมออนไลน เชน ชื่อ อายุ อาชีพ สถานะทางการเงิน สภาพคูครอง และวิถีการดําเนินชีวิต เปนตน รวมถึงการแชรเร่อื งราว/รูปภาพ หรือการแสดงความคิดเห็นบนโลกออนไลนดว ย

% ของผู เป นเหยื่อ


8

Romance Scam คูมือปองกันพิศวาสอาชญากรรม

ดังนั้นแนวโนมของผูที่ตกเปน “เหยื่อ” มักมีลักษณะดังนี้ เพศหญิง อายุ 45-65 ป (คาเฉลี่ยอายุ 50 ป) สถานภาพหยาราง/หมาย เหงา และตองการมีเพื่อนตางชาติ ผูท ขี่ าดความรู ความเขาใจเกีย่ วกับการนําขอมูลสวนบุคคล หรือวิถชี วี ติ (lifestyle) เขาสูโ ลกดิจทิ ลั เชน การแสดงขอมูลชือ่ อายุ การทํางาน สถานะทางสังคม สถานภาพคูครอง งานอดิเรก ความชื่นชอบสวนตัว การแสดงความคิดเห็น ภาพถาย สเตตัส และการแชรขอมูล เปนตน บุคคลที่มีบุคลิกภาพอารมณ “ออนไหวงาย” (sensitive) หรือ “ขี้สงสาร” อยางไรก็ตามเพียงแคการเปดเผยขอมูลสวนบุคคลเปนประจํา ประกอบกับ เปนคนขีเ้ หงา/ขีส้ งสาร และหลงเชือ่ ทีจ่ ะตอบกลับขอความจากแช็ตคนแปลกหนา ถือวามีความเสีย่ งในการตกเปนเปาหมาย (เหยือ่ ) ของนักตมตุน (romance scam) ไดถึง 70%

*รูปภาพประกอบจาก: www.freepik.com


ฉบับประชาชน

9

4. สรางบทบาทเพือ่ เขาถึงเปาหมาย สรางความนาเชื่อถือทางอาชีพ ดวยวิธีการดังนี้ สงภาพหนังสือเดินทาง หรือบัตรเจาหนาที่/พนักงาน ทีผ่ า นการปลอมแปลงแลวดวยการตัดตอภาพถาย และขอมูล สวนบุคคล ทีพ่ บมากสุดคือ การแตงกายดวยเครือ่ งแบบทหาร สงภาพสวมเครือ่ งแบบวิศวกรสนาม ภาพถายแทนขุดเจาะ น้าํ มันกลางทะเล ซึง่ เปนภาพทีข่ โมยมา หรือตัดตอเรียบรอยแลว สงเว็บไซตบริษัท/สถานที่ทํางานใหเปาหมาย เพื่อให ตรวจสอบไดวาตนไดทํางานอยูที่แหงนั้นจริง ดวยการสราง เว็บไซตปลอมขึ้นมา ลักษณะรวมของการแสดงบทบาทของนักหลอกลวงรักคือการสาน สัมพันธเชิงชูสาวจนกลายเปน “คนรักในอุดมคติ” ดวยการแสดงออกดวยวิธี ตางๆ ดังนี้ การสงขอความทักทาย และใชคาํ พูดทีแ่ สนหวาน เชน Hi dear, Hi honey, สวัสดีที่รัก ทําใหเปาหมายรูส กึ วา “เปนคนสําคัญ” แสดงความเอาใจใส เชน การทักทายตอนเชา การบอกฝนดีกอนนอน การถามถึง ความเปนอยูป ระจําวัน พร่าํ แตบอกรัก สัญญารักวาจะมัน่ คง กับคุณคนเดียว วาดฝนวาจะมาใชชีวิตบั้นปลายรวมกัน หรือ ตองการทําธุรกิจรวมกันที่ประเทศไทย


10

Romance Scam คูมือปองกันพิศวาสอาชญากรรม

แสดงตัววามีลักษณะของ “คนดี” เชน การใชคําพูดและ สํานวนในแงดที จี่ ะสือ่ นัยของการเปนคนทีซ่ อื่ สัตย จริงใจ และ พึง่ พาได รวมถึงยอมรับขอเสียและจุดบกพรองของเปาหมาย ไดทุกอยาง พยายามสานสัมพันธอยางรวบรัด และรวดเร็ว ตั้งแต 2-3 วัน ไปจนกระทั่งการอดทนยอมใชเวลาเพื่อสานสัมพันธ ไปเรือ่ ยๆ จนกวาเปาหมายจะตกหลุมพราง บางครัง้ ยาวนาน ถึง 2 ป มีการสงภาพถายกิจกรรมระหวางวัน วิถีชีวิต ใหเหมือน เปนการสนทนาแบบคูรัก และแสดงใหเห็นวามีตัวตนอยูจริง

5. การสรางสถานการณ สถานการณตางๆ ที่สรางความสงสาร ความเห็นใจ และความหวัง วาจะไดพบกันจะถูกสรางขึ้นเพื่อรองขอเงินจากเปาหมาย (เหยื่อ) อันนําไปสู การสูญเสียทรัพยสิน ดังนี้ มี ป ญ หาทางการเงิ น เร ง ด ว น เช น ค า รั ก ษาพยาบาล คาเลาเรียน ธุรกิจถูกโกง/มีปญ  หา เกิดอุบตั เิ หตุ ซือ้ ตัว๋ เครือ่ งบิน/ ทําวีซาเพื่อเดินทางมาพบกัน คาเชาหองพัก เปนตน สงสิ่งของ/ทรัพยสินมาให แตติดปญหาที่กรมศุลกากร สนามบิน หรือสถานีตํารวจ ตองจายเงินคาธรรมเนียมเพื่อ รับสิ่งของ/ทรัพยสินเหลานั้น


ฉบับประชาชน

11

ชักชวนใหรว มลงทุนสรางธุรกิจเพือ่ ใชชวี ติ บัน้ ปลายรวมกัน ขอแตงงาน และสงทรัพยสนิ ของหมัน้ มาใหยงั ประเทศไทย แต ถู ก ยึ ด ทรั พ ย สิ น ต อ งจ า ยค า ธรรมเนี ย มก อ น (แสร ง ว า เปนเจาหนาที่ของรัฐโทรศัพทมาแจงคาธรรมเนียมตางๆ) เกิ ด ป ญ หาฉุ ก เฉิ น ระหว า งการเดิ น ทางมาพบกั น และ ตองการใชเงินดวน เชน ทรัพยสินจํานวนมากที่นํามาถูกยึด กระเปาเงินหาย ถูกกักตัวที่สนามบิน บัตรเครดิตใชงานไมได เปนตน

เทคนิคการร องขอเงินหรือผลประโยชน มี 2 เทคนิค คือ 1. Foot in the door technique (FITD) ตัวอย างเช น ครัง้ แรกนักหลอกลวงรัก จะขอให เป าหมาย (เหยือ่ ) โอนเงินจํานวนไม มากนักโดยมักอ างว าต องใช เงินด วน ขอยืมเงิน บางส วน ซึง่ ถ าเหยือ่ หลงเชือ่ ในครัง้ แรก นักต มตุน ก็จะเริม่ ขอเงินจํานวนมากขึน้ ในครัง้ ต อไป ด วยการอ างสถานการณ อื่นๆ 2. Door in the face technique (DITF) ตัวอย างเช น นักหลอกลวงรักขอให เหยือ่ โอนเงินจํานวน 200,000 บาท เมื่อเป าหมาย (เหยื่อ) ปฏิเสธว าไม มีเงินมากขนาดนั้น เขาก็ลดจํานวนเงินลงเหลือ 30,000 บาท โดยอ างเหตุผลว าได เงินมาบางส วนแล ว และต องการอีกแค บางส วนเท านั้น ซึ่งถ าเป าหมาย (เหยื่อ) ยอมโอนเงินในครั้งแรก ก็จะมีการขอครั้งต อไปเรื่อยๆ หรือบางครั้งนักหลอกลวงรักก็จะหายตัวไปทันที


12

Romance Scam คูมือปองกันพิศวาสอาชญากรรม

6. บรรลุภารกิจทางการเงิน นักหลอกลวงรักจะรองขอใหมีการโอนเงินจาก 3 ชองทางหลักดังนี้ 1. โอนเงินไปบัญชีธนาคารภายในประเทศไทย เปนชองทางที่จะถูก รองขอบอยที่สุดถึง 90% และสวนมากชื่อเจาของบัญชีเปนชื่อคนไทย ซึ่งการ โอนเงินนี้มักเกิดจากกรณีที่ผูรวมขบวนการอางตัววาเปนเจาหนาที่ศุลกากร/ เจาหนาที่สนามบิน/เจาหนาที่สงพัสดุ/เจาหนาที่ของรัฐอื่นๆ โทรศัพทแจง เปาหมาย (เหยื่อ) วา “มีผูสงพัสดุมูลคามหาศาลมาให ตองจายคาธรรมเนียม เพื่อรับพัสดุดังกลาว” และอีกกรณีที่พบไดคือนักตมตุนอางวาเปนบัญชีของ เพื่อน หรือคนกลางที่สามารถสงเงินตอไปยังตางประเทศไดอยางรวดเร็ว ตัง้ แตป พ.ศ. 2560–2561 พบวาธนาคารทีน่ กั หลอกลวงรักมักรองขอใหโอนมาก ที่สุดคือ ธนาคารไทยพาณิชย (SCB) รองลงมาคือ ธนาคารทหารไทย (TMB) ธนาคารกรุงเทพ (BBL) และธนาคารกสิกร (KBank) ตามลําดับ 2. โอนเงินไปตางประเทศ สวนใหญประเทศปลายทางคือ ไนจีเรีย และ มาเลเซีย ผานธนาคาร หรือสถาบันทางการเงิน Western Union ในชองทาง ดังกลาวมักเปนกรณีที่อางวาเกิดเหตุฉุกเฉินระหวางการติดตอธุรกิจ หรือทํา ธุรกิจตางประเทศ 3. มอบเงินดวยตนเอง ดวยเหตุผลวาจะไดพบตัวจริงของคูสนทนา จากออนไลน แตเมือ่ ถึงเวลานัดหมายกันมักไดรบั การปฏิเสธโดยอางเหตุผลวา โดนกักตัวในสนามบินเพราะพกทรัพยสินและเงินสดมาเปนจํานวนมาก จึงให ตัวแทน (เพื่อน นักการทูต เจาหนาที่ศุลกากร) ถือทรัพยสิน/เงินสดมาใหแทน และตองมีการจายเงินเพื่อแลกกับสิ่งของเหลานั้น


ฉบับประชาชน

13

กรณีอื่นที่อาจเปนไปได การถู ก แบล็ ก เมล (Blackmail) เมื่ อ นั ก หลอกลวงรั ก สานสัมพันธรักจนเหยื่ออยูในขั้นตกหลุมรัก และไววางใจ คูสนทนาแลว นักหลอกลวงรักมักชวนใหเหยื่อทํากิจกรรม รักออนไลน ไมวาจะเปนการสงภาพโปเปลือย หรือรวมเพศ ผานชองทางการสื่อสารแบบเห็นหนากัน เชน webcam, skype, video call เปนตน ซึ่งระหวางที่เปาหมาย (เหยื่อ) กําลังทํากิจกรรมรักออนไลนนนั้ จะถูกบันทึกภาพเหลานัน้ ไว และนําภาพเหลานั้นกลับมา Blackmail เพื่อใหเหยื่อโอนเงิน แลกกับการไมปลอยภาพกิจกรรมเหลานัน้ ออกสูโ ลกออนไลน การใหเปาหมาย (เหยือ่ ) เดินทางไปตางประเทศเพือ่ พบกับ นักหลอกลวงรัก ซึ่งเมื่อถึงเวลานัดเปาหมาย (เหยื่อ) จะไมได พบกับบุคคลที่คาดหวังไว แตจะพบกับคนอื่นๆ ที่อางตัว วารูจ กั กับ “คูส นทนารักออนไลน” โดยนักหลอกลวงรักเหลานัน้ จะแสดงบทบาทที่ตางกันออกไปเพื่อหลอกเงินจากเหยื่อ ใหมากที่สุดในขณะที่เหยื่ออยูตางประเทศนั้น


R PanFH SFaP CyFlH » ­§¯ ˵

+ HOSPITAL

¬¥n´ Ä ¥Æ¡§q §¯£

6FDPPHU Å n­§¯ §© ­¤¹Ê¯ ²¬¥n´ Ä ¥Æ¡§q §¯£Â ¹Ê¯

9LFWLP ­¤¹Ê¯ ²Â­É Ä ¥Æ¡§q ·Ê » ¬m© Å­ m | ­´¥ ©¶ª© · £·Â¬ m­q ¥ ³ º¥ ¶

¬¥n´ ©´£¬³£ ³ q

¬¥n´ ¬ ´ ´¥ q

6FDPPHU ²Â§¹¯ ­¤¹Ê¯ ·Ê c  ¤ n¯ £»§¬m© ³© /LIWVW\H ç²Ä ¬ q¥» ³©Â¯  | ¥² µ ­¤¹Ê¯ ·Êì ¯¯ ©m´¯¤´ Æ n ¹  | u ·Ë­ ´v ç² u¯ ʯ m´ ´ ¶ m¯ Æ­© m´¤v

6FDPPHU ¯ ¥³ º ©³ ² » º¤ ³ ­¤¹Ê¯Å  ¶ »n¬´©©m´ ¯¤´ £·¥³ à n ¯ Å n µ » ì ­©´ ç² ­¤¹Ê¯ ¥³© ³ ¥¯ ´ n ¬¥ ¯n´ ©m´¯¤´ £´

9LFWLP  | u ·Ë­ ´v £³ ²Â c  ¤ n¯£»§ ³©Â¯ ç²¥» ³©Â¯ ì ©´£ ¯ ¬m© ³©Å­n ¯¹Ê ­É

9LFWLP ²¥»n¬¸ ­§ ¥³ 6FDPPHU ç²­§  ¹Ê¯ ©m´ 6FDPPHU ²£´¬¥n´ ¥¯ ¥³© ³ ²¥»n¬¸ ©m´ ¯  | ¬µ ³ ç²£· º m´

6FDPPHU £¹Ê¯£³Ê Å ©m´Â­¤¹Ê¯­§  ¹Ê¯ ç²Æ©nŠçn© ²Â¥¶Ê£¬¥n´ ¬ ´ ´¥ q ¯ ©´£ m©¤Â­§¹¯Â¥m m© ©m´ £· {³ ­´Â ·Ê¤© ³  ¶ ­¥¹¯­§¯ ­¤¹Ê¯©m´Å­n¥m©£§ º µ º¥ ¶ ³ ´ ¥ · ¯ ©m´ ²£´­´Â­¤¹Ê¯ à m ɯn´ ©m´ » ³ ³© ¸Ê n¯ Å­n­¤¹Ê¯ µÂ ¶ £´ ¥² ³ ³©

§¹¯ m¯ ´ ´¥ ¶ m¯

§¹¯ ­¤¹Ê¯­¥¹¯Â i´­£´¤

6FDPPHU §¹¯ m¯ ´ 6RFLDO ³Ê©Æ ·Ê£· »n Å n ´ £´ ·Ê¬º ¥¯ § £´Â | ï ±­´ »m

9LFWLP Å n ´ VRFLDO PHGLH ç² ï ±­´ »m

9LFWLP Å 6FDPPHU ­¤¹Ê¯ ²¥»n¬¸ ¬ ¬´¥ ç²Â­É ç²Ä¯  ¶ Å­n­¤¹Ê¯Ä ¤Â¥É© ¥¶ ­§  ¹Ê¯©m´ 6FDPPHU ²£´­´

*

­¤¹Ê¯Ä¯  ¶ 6FDPPHU £¹Ê¯Â­¤¹Ê¯Ä¯  ¶ Å­n ² ¹¯©m´ µ ´ ¬µÂ¥É ¸Ê ´ ¥ · ²Æ n§¹Ê¯ ³Ë ç²Â ¶  ¶Ê£ ¸Ë n©¤ £· m¯ ´ į  ¶ ´ ³ · m´ ¥²Â ª  m Æ ·Â¥·¤ ³ · ¯ Æ ¤ ·Ê » ­§¯ Å­n c ­¥¹¯­§¯ Å­n¯´Â ¶ ¬ £´Å­n n©¤ ¯

YLFWLP ¯ ¶ ¬¥É Æ£m¬´£´¥ ¶ m ´ ¥ ·­§³ ´ į  ¯· §¤ n ³ 6FDPPHU Æ Ëµ¯· Å ­§´¤È ¥³Ë §¯ ­ ­¥¹¯ ² »

£¹Ê¯­§¯ ­¤¹Ê¯ ¥³Ë Ã¥ ¬µÂ¥É ² µ ´¥­§¯ Æ Â¥¹Ê¯¤È ­¤¹Ê¯¬ ¬³¤­¥¹¯ ³ Æ n ­§³ ´ ³Ë É ²­´¤ ³©Æ ç²­´Â­¤¹Ê¯¥´¤ m¯Æ ¥» ¢´ ¥² ¯ ´ ZZZ IUHHSLN FRP


รูหนา...ไมรูใจ SCAMMER 1. ภาพถายโปรไฟล

หน าฉาก

หลังฉาก

โปรไฟลผูชาย - ลักษณะภาพมักเปนคนผิวขาวที่ดูมีเสนห อบอุน ภูมฐิ าน มีฐานะ และมีทา ทางเปนคนดี - อายุประมาณ 40-50 ป - เปนคนอเมริกัน อังกฤษ เยอรมัน หรือแคนาดา จีน สิงคโปร หรือเปนลูกครึ่งไทยกับชาติอื่น

กลุม ‘นักตมตุน’ อาชญากรจากหลายประเทศ เชน ไนจีเรีย กานา มาเลเซีย รัสเซีย สหราชอาณาจักร ตุรกี เปนตน เริ่มจากการขโมยภาพถายบุคคลที่มีลักษณะ ตรงตามทีบ่ รรยายในหนาฉากจากเว็บไซตเครือขาย สังคมออนไลนตางๆ เรียบเรียงคําโปรยแนะนําตนเองใหดูนาสนใจ ดวยการคัดลอกขอความตอๆ กันมาจากอินเทอรเน็ต และกลุมอาชญากรเดียวกัน

โปรไฟลผูหญิง เปาหมาย – ผูชาย - ภาพมี ลั ก ษณะเป น นางแบบหุ น ดี หน า ตาดี นาหลงใหล - อายุไมเกิน 35 ป - เปนคนอเมริกัน โรมาเนีย หรือลูกครึ่งไทยกับ ชาติอื่น


16

RomancRomance Scame Scam คูมือปองกันพิศวาสอาชญากรรม

หน าฉาก

หลังฉาก

เปาหมาย – ผูหญิง - ภาพถายดูมอี ายุ แตงกายดี ดูมฐี านะ และนาเชือ่ ถือ - เปนคนไทย เวียดนาม โปรไฟลเพศทางเลือก - มีลักษณะคลายนายแบบหุนดี แตงกายดี นักตุม ตุน ‘หลอกลวงรัก’ เปนอาชีพหนึง่ ในไนจีเรีย 2. การแนะนํ า ตั ว เอง โปรไฟลผูชาย อาชีพ การงานและ - มีอาชีพทหาร วิศวกร นักธุรกิจ (โดยเฉพาะเกีย่ วกับ ที่ทําเงินไดอยางมหาศาล ซึ่งผูที่จะเปนนักตมตุน ตองมีทักษะดังนี้ สถานะทางสังคม น้ํามัน ปโตรเลียม) แพทย หรือเจาหนาที่รัฐ - สถานภาพโสด หรือภรรยาเสียชีวิตแลว - ทั ก ษะทางคอมพิ ว เตอร และการติ ด ต อ - อยากมีชีวิตรักที่สมบูรณ ตามหารักแท สื่อสารบนโลกออนไลน - สามารถสรางโปรไฟลปลอมได โปรไฟลผูหญิง - ทักษะทางสังคมทีใ่ ชพดู คุยกับเหยือ่ ใหราบรืน่ เปาหมาย – ผูชาย องค กรอาชญากรรมดังกลาวแบงไดเปน 3 กลุม - มีอาชีพทหาร พยาบาล ครู พนักงาน ดังนี้ - สถานภาพโสด หรือ หยาราง 1. ทํางานคนเดียว (พบคอนขางนอย) - อยากมีคูแท ที่เขาใจและดูแลกันและกัน 2. ทําเปนกลุมเล็ก เปาหมาย – ผูหญิง 3. ทําเปนเครือขายใหญ (แบงหนาทีก่ ารทํางาน - สถานภาพแมหมาย ทีเ่ คยมีสามีเปนคนไทย หรือ อยางชัดเจน สามารถเลื่อนขั้นไปตําแหนง ฝรั่งที่ทิ้งมรดกไวมหาศาล


ฉบับประชาชน 17

หน าฉาก โปรไฟลเพศทางเลือก - มีอาชีพดีไซเนอร แพทย นักธุรกิจ 3. การสรางความเชือ่ มัน่ ความเอาใจอยางสม่าํ เสมอของคูส นทนาทีส่ ราง และความไวเนือ้ เชือ่ ใจ ความผูกพันฉันชูสาวอยางรวดเร็ว บางคนใชเวลา เพียง 2 สัปดาห บางคนนานหลายเดือน หรือ ยาวนานเปนป ดังเชน - ขอความแสนหวานทีถ่ กู สงมาอยางสม่าํ เสมอ เชน sweetheart, honey, my love, good night เปนตน - ความเอาใจใส ความเป น ห ว งเป น ใยทุ ก สถานการณ - แสดงตัววาเปน “คนดี” - คํ า กล า วอ า งว า อยากมี รั ก มั่ น คง ร ว มกั น สรางฝน และใชบั้นปลายชีวิตรวมกัน - บางครั้งมีการสงรูปภาพกิจวัตรในแตละวัน มักเปนกิจกรรมที่มีลักษณะของ ‘กิจกรรม คนรวย’ เชน ขับรถหรู ใชสิ่งของแบรนดเนม เขาฟตเนส

หลังฉาก อื่นๆ ได มีการแขงขันเพื่อใหไดรับสวัสดิการ ที่ดีในการใชชีวิต) การกระทําในขั้นนี้มีการแบบแผนมาแลวระดับ หนึ่ง เนื่องจากหนาที่หลักของนักตมตุน คือ การ สงขอความใหเปนกิจวัตร การรอคอย และการสราง ความไววางใจ การสรางความสัมพันธแบบซาบซึ้ง ถูกนํามาใชในขั้นตอนนี้เพื่อใหเปาหมาย (เหยื่อ) เชือ่ วาคูส นทนาเปนคนดี ไววางใจได และมีทรัพยสนิ จริง ซึ่งจะนําไปสูการชักจูง และโนมนาวใจไดงาย ยิ่งขึ้น ทั้งนี้ปฏิบัติการในขั้นนี้มักเกิดจากการเรียนรู จากโปรไฟล และสิง่ ตางๆ ทีเ่ ปาหมาย (เหยือ่ ) ไดแชร และโพสตลงไปในเครือขายสังคมออนไลน สิง่ เหลานัน้ จะเปนประโยชนอยางยิ่งสําหรับนักตมตุนที่จะใช ในการพิชิตใจเปาหมาย (เหยื่อ) กลวิธี และเทคนิคตางๆ ทีเ่ หลานักตมตุน ใชแลว ไดผลลัพธดีจะถูกถายทอดและสอนใหแกรุนสูรุน ไปเรื่อยๆ


18

RomancRomance Scame Scam คูมือปองกันพิศวาสอาชญากรรม

หน าฉาก

หลังฉาก

- บางครัง้ มีการสงสิง่ ของให เชน ตุก ตา ดอกไม พรอมกับการดขอความหวานซึง้ ทีพ่ ร่าํ บอกรัก - บางครั้งมีการพูดคุยทางโทรศัพท 4. การสรางสถานการณ จากความสั ม พั น ธ ที่ ห อมหวานขยั บ เข า สู ตางๆ เพื่อหลอกเอา ‘การพิสูจนรักแท’ ดวยการรองขอใหโอนเงิน หรือ จายเงิน เรือ่ งราวสถานการณทค่ี สู นทนาไดพร่าํ บอก ทรัพยสิน เพื่อใชเปนเหตุผลในการขอทรัพยสินถูกใชบอยครั้ง ดังนี้ - มีปญหาทางการเงินเรงดวน เชน คารักษา พยาบาล คาเลาเรียน ธุรกิจถูกโกง/มีปญหา เกิดอุบัติเหตุ ซื้อตั๋วเครื่องบิน/ทําวีซาเพื่อ เดินทางมาพบกัน คาเชาหองพัก เปนตน - ชักชวนใหรวมลงทุนสรางธุรกิจ - ส ง สิ่ ง ของ/ทรั พ ย สิ น มาให แต ติ ด ป ญ หา ที่กรมศุลกากร สนามบิน หรือสถานีตํารวจ ตองจายเงินคาธรรมเนียมเพื่อรับสิ่งของ - ขอแตงงาน และสงทรัพยสินของหมั้นมาให ยังประเทศไทย แตถูกยึดทรัพยสินตองจาย

ในวงการอาชญากรรมนี้ ‘การทํายอด’ หรือ ‘การปนยอด’ เปนแรงจูงใจสําคัญของนักตมตุน เพื่อใหไดรับสวัสดิการที่ดี (ไดเสื้อผาใหม หองพัก ในโรงแรม และดื่มไวนสุดหรูใน “VVIP” คลับ) และ เลื่อนตําแหนงงาน ดังนั้นหากไดรับเงินโอนจาก เหยือ่ มากเทาใดยิง่ เปนสิง่ ทีด่ มี ากเทานัน้ เชน เปาหมาย ทั่วไปตองเงินอยางนอย 2-3 ครั้งตอสัปดาห หรือ แตละเดือนตองไดเงิน 1,000 ดอลลาร เทคนิคที่ถูกนําไปใชใน ‘การพิสูจนรักแท’ มี 2 เทคนิค คือ 1. Foot in the door technique (FITD) เปนการ รองขอเงินจํานวนนอยๆ ไดถารับเงินครั้ง แรกแลว จะเพิ่มจํานวนเงินขึ้นเรื่อยๆ ดวย ขออางตางๆ


ฉบับประชาชน 19

หน าฉาก คาธรรมเนียมกอน (แสรงวาเปนเจาหนาที่ ของรัฐโทรศัพทมาแจงคาธรรมเนียมตางๆ) - เกิ ด ป ญ หาฉุ ก เฉิ น ระหว า งการเดิ น ทางมา พบกันและตองการใชเงินดวน เชน ทรัพยสนิ จํานวนมากที่นํามาถูกยึด กระเปาเงินหาย ถูกกักตัวที่สนามบิน บัตรเครดิตใชงานไมได เปนตน สถานการณ ต า งๆ เหล า นี้ มั ก มาพร อ มกั บ ภาพถ า ยที่ ว า เกิ ด เหตุ ก ารณ นั้ น ขึ้ น จริ ง รวมทั้ ง ภาพถ า ยทรั พ ย สิ น ต า งๆ เพื่ อ แสดงว า คนนั้ น มีทรัพยสินที่กลาวอางอยูจริง 5. ความสําเร็ จของนัก ตมตุน

หลังฉาก 2. Door in the face technique (DITF) เปนการ รองขอเงินจํานวนมากแบบสุดโตงในครัง้ แรก เมื่อเหยื่อปฏิเสธวาไมมีเงินจํานวนนั้น จึง คอยๆ จํานวนลงตามความเปนไปไดของ เหยื่อแตละคน

เบื้ อ งหลั ง กระบวนการรั บ เงิ น นั้ น เป น ไปได การรองขอเงินนั้นเปนไปได 3 วิธีการ ดังนี้ 1. การโอนเงินไปตางประเทศ สวนใหญประเทศ 2 แนวทางหลัก ปลายทางคือ ไนจีเรีย และมาเลเซีย 1. นักตมตุน ทํางานคนเดียว มักจะใหโอน 2. การโอนเงินไปบัญชีธนาคารภายในประเทศ ไปยังตางประเทศดวยการสงภาพถายเปน หลั ก ฐานของการมี ตั ว ตน มี ท รั พ ย สิ น ไทย ซึง่ หลายครัง้ เจาของบัญชีเปนชือ่ คนไทย ตางๆ อาจใชการปลอมแปลงเอกสารใบเสร็จ 3. การมอบเงินดวยตนเอง ดวยเหตุผลวาจะได ตางๆ ดวย พบตัวจริงของคูส นทนาจากออนไลน แตเมือ่


20

RomancRomance Scame Scam คูมือปองกันพิศวาสอาชญากรรม

หน าฉาก ถึงเวลานัดหมายกันมักไดรบั การปฏิเสธโดย อางเหตุผลวาโดนกักตัวในสนามบินเพราะ พกทรัพยสินและเงินสดมาเปนจํานวนมาก จึงใหตัวแทน (เพื่อน นักการทูต เจาหนาที่ ศุลกากร) ถือทรัพยสิน/เงินสดมาใหแทน และตองมีการจายเงินเพื่อแลกกับสิ่งของ เหลานั้น

หลังฉาก 2. นั ก ต ม ตุ น ที่ เ ป น องค ก ร/เครื อ ข า ย มั ก ใช วิธีการแสดงบทบาทสมมุติหลายบทบาท จากเหลานักตมตุนในองคกร เชน การอาง ตนวาเปนเพื่อน เจาหนาที่รัฐ นักการทูต หรือบุคคลอื่นๆ โดยคนนั้นอาจเปนชาว ต า งชาติ หรื อ คนไทยก็ ไ ด ไ ม มี แ บบแผน ที่ชัดเจน คนเหลานั้นมีหนาที่รับเงินที่ถูก โอนมา หรือบางครัง้ ตองเปนผูเ จรจาตอรอง เพื่อใหเปาหมาย (เหยื่อ) เชื่อวาสถานการณ ที่นักตมตุนคนหลักไดสรางไวเปนเรื่องจริง ซึง่ ทีพ่ บไดบอ ยครัง้ คือการอางวาเปนเจาหนาที่ ศุลกากร แจงวาพัสดุที่สงมาเปนมีมูลคามหาศาล ตองจายคาธรรมเนียมเพื่อรับพัสดุนั้น


ชองทาง / หนวยงานในการใหความชวยเหลือ กรณี Romance Scam หน วยงาน

ช องทางติดต อ

ศู น ย ป ราบปรามอาชญากรรมทาง ชั้น 1 อาคาร 1 สํานักงานตํารวจแหงชาติ เทคโนโลยี ส ารสนเทศ สํ า นั ก งาน ถนนพระรามที่ 1 แขวงวังใหมเขตปทุมวัน ตํารวจแหงชาติ (ศปอส.ตร.) กรุงเทพฯ 10330 โทรศัพท 02-252-7883-4 โทรสาร 02-252-7881-2 สายดวน 1155 กองบังคับการปราบปรามการกระทํา ศู น ย ร าชการเฉลิ ม พระเกี ย รติ 80 พรรษา ความผิ ด เกี่ ย วกั บ อาชญากรรมทาง อาคาร B ชั้น 4 ถนนแจงวัฒนะ เขตหลักสี่ กรุงเทพฯ 10210 เทคโนโลยี (บก.ปอท.) (TCSD) โทรศัพท : 02-142-2556 โทรสาร : 02-142-2557 E-mail : tcsdstaff@police.go.th กองคดี เ ทคโนโลยี แ ละสารสนเทศ 128 ถนนแจงวัฒนะ แขวงทุง สองหอง เขตหลักสี่ กรมสอบสวนคดีพิเศษ กรุงเทพฯ 10210 โทรศัพท : 0-2831-9888 โทรสาร : 0-2975-9888 E-mail : dsi@dsi.go.th ศูนยรบั เรือ่ งรองเรียนปญหาออนไลน E-mail : 1212@mict.go.th (Online Complaint Center: OCC) สายดวน 1212 สถานีตํารวจทองที่เกิดเหตุ สถานีตํารวจนครบาล หรือ สถานีตํารวจภูธร


ขัน้ ตอนการแจงความ เกีย่ วกับคดี Romance Scam

1

ให ผ ูเ สี ย หาย เตรี ย มเอกสารส ว นตั ว เช น สําเนาบัตรประจําตัวประชาชน หรือ หนังสือเดินทาง

กรณีที่เสียหายต อชื่อเสียง โดยเตรียม หลั ก ฐาน เช น ปริ๊ น ต เ อกสารหน า จอ หน าเว็บไซต หน าโปรแกรมไลน โปรแกรม เฟซบุ ก หรื อ หน า เพจ ที่ พ บการกระทํ า ความผิด

3

2

กรณีทเี่ สียหายต อทรัพย ให เตรียมหลัก ฐาน เช น หลักฐานการโอนเงิน หน าจอหรือ รูปของบัญชีธนาคารของผูร บั โอน โดยปริน๊ ต เอกสารออกมาจากระบบคอมพิ ว เตอร ให เรียบร อย


ฉบับประชาชน

23

4 สามารถร องทุกข ได ที่ 1. กองบั ง คั บ การปราบปรามการกระทํ า ความผิ ด เกี่ ย วกั บ อาชญากรรม ทางเทคโนโลยี (บก.ปอท.) 2. ศูนย ปราบปรามอาชญากรรมทางเทคโนโลยีสารสนเทศ สํานักงานตํารวจ แห งชาติ (ศปอส.ตร.) 3. กรมสอบสวนคดี พิ เ ศษ (DSI) สามารถติ ด ต อ ด ว ยตนเอง หรื อ ติ ด ต อ ผ านเว็บไซต www.dsi.go.th และติดต อผ าน Call Center 1202 *ติดต อผ านศูนย ปฏิบัติการคดีพิเศษทั้ง 10 เขต สามารถแจ งความได ที่ • สถานีตํารวจท องที่เกิดเหตุ • สถานีตํารวจนครบาล • สถานีตํารวจภูธร *รูปภาพประกอบจาก: www.freepik.com


คุณโชวสิ่งใดในอินเทอรเน็ต สิ่งที่เผยนำมาซึ่งความเสี่ยง 9 สิ่งสําคัญ ที่ผูดูแลระบบ/ผูบังคับใชกฎหมายควรเตือนประชาชน หรือผูใชระบบใหระวังการใชขอมูลเหลานี้บนโลกอินเทอรเน็ต 1. การใชชื่อเต็ม 2. สถานะความสัมพันธ 3. รสนิยมทางเพศ 4. ID ในโปรแกรมสนทนา 5. ที่อยูจดหมายอิเล็กทรอนิกส (e-mail address) 6. ทีอ่ ยูอ อนไลนของบริการอืน่ ๆ ในเครือขายสังคมออนไลน หรือบล็อก 7. สิ่งที่สนใจ หรือกิจกรรมที่ชื่นชอบ 8. รูปภาพของตัวเอง 9. วิดโี อของตัวเอง

*รูปภาพประกอบจาก: www.freepik.com



Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.