ขอมอบธรรมะเล่มนี้ แด่ .................................................................... .................................................................... .................................................................... ....................................................................
ข้าพเจ้าขอตั้งจิตอุทิศผล ถึงบิดามารดาครูอาจารย์ คนเคยร่วมทำ�งานการทั้งหลาย ทั้งเจ้ากรรมนายเวรและเทวัญ
บุญกุศลนี้แผ่ไปให้ไพศาล ทั้งลูกหลานญาติมิตรสนิทกัน มีส่วนได้ในกุศลผลบุญฉัน ขอให้ท่านได้กุศลผลนี้เทอญ.
ÙĎŠöČĂöîčþ÷ŤǰĢġ
ÞïĆïĂŠćîÜŠć÷ǰđךćĔÝÜŠć÷ đøČęĂÜǰñĎšøĆÖþćíøøö×ĂÜēúÖ ÿøčðÖëćíøøöïøø÷ć÷
%IBNNBǰ(VJEFǰ ǰ% ( ǰèĆåóĆîíŤǰðŗũîìüĊđÖĊ÷øêĉ õćóðøąÖĂïǰ ǰÿöÙüøǰÖĂÜýĉúć ïøøèćíĉÖćøÿćøąǰ ǰýĆÖéĉĝÿĉìíĉĝǰóĆîíčŤÿĆìíŤ ĂĂÖĒïïðÖǰ ǰĂîčßĉêǰÙĞćàĂÜđöČĂÜǰ]ǰøĎðđúŠöǰ ǰüĆîéĊǰêćöđìĊę÷ÜêøÜ óĉÿĎÝîŤĂĆÖþøǰ ǰĂøìĆ÷ǰÙĞćĒóÜ ǰĀîĎÙúšć÷ǰÖčÖĆâ÷ć 978-616-268-199-8 *4#/ǰYYY YYY YYY YYY Y óĉöóŤÙøĆĚÜĒøÖǰ ǰđöþć÷îǰģĦĦĪ
ÿøšćÜÿøøÙŤĒúąúĉ×ÿĉìíĉĝ ïøĉþĆìǰÿĞćîĆÖóĉöóŤđúĊę÷ÜđßĊ÷ÜǰđóĊ÷øđóČęĂóčìíýćÿîŤǰÝĞćÖĆé ǰëîîðøąßćĂčìĉýǰàĂ÷ǰ ǰĒ×üÜïćÜöéǰđ×êìčÜę Ùøč ÖøčÜđìóĄǰ ǰēìø ĒôÖàŤǰ đßĉâøŠüöđñ÷ĒñŠđðŨîíøøöìćî
ÿć×ćìčŠÜÙøčǰ ǰēìø ǰ ǰ ǰ ǰ ÿć×ćÿĞćøćâøćþãøŤǰ ǰ ǰ
-$ :06!(."*- $0. ǰ-$ :06!)05."*- $0. 888 -$ 6 $0. ǰ888 óčìíą /&5
ǰóĉöóŤìĊęǰ ǰĀÝÖ ǰĒĂúàĊóĊǰåĉêĉóøÖćøóĉöóŤ ëîîðøąßćĂčìĉýǰàĂ÷ǰ ǰĒ×üÜïćÜöéǰđ×êìčÜę ÙøčǰÖøčÜđìóĄǰ ēìø ĒôÖàŤǰ ǰXXX UIJUJQPSO DPN
Dhamma Guide : D.G. ณัฐพันธ ปนทวีเกียรติ บรรณาธิการสาระ : ศักดิ์สิทธิ์ พันธุสัทธ ออกแบบปก : อนุชติ คำซองเมือง บรรณาธิการศิลปะ : อนุชิต คำซองเมือง ภาพประกอบ : สมควร กองศิลา รูปเลม/จัดอารต : วันดี ตามเที่ยงตรง
คำ�นำ�สำ�นักพิมพ์ ธรรมบรรยายชุด “คู ่ มื อ มนุ ษ ย์ ” ของพระเดชพระคุณ พระธรรมโกศาจารย์ (พุทธทาส อินทฺ ปญฺโญ) หรือหลวงปูพ่ ทุ ธทาสภิกขุ แห่งสวนโมกขพลาราม อ�ำเภอไชยา จังหวัดสุราษฎร์ธานี เป็นหนึ่งใน ผลงานซึ่งถือว่าเป็นเพชรน�้ำเอกที่ได้รับการยอมรับและเป็นที่นิยมชมชอบ จากชาวพุทธอย่างกว้างขวางจนมีการน�ำไปแปลเป็นภาษาต่างๆ ในหลาย ประเทศ ทั้งนี้ก็เพราะหลวงปู่พุทธทาสภิกขุได้บรรยายเรื่องส�ำคัญที่สุด ทีม่ นุษย์ทกุ คนควรจะต้องรู้ และควรจะต้องปฏิบตั ติ ามให้จงได้ เพือ่ ความ เป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์แบบอย่างแท้จริง ธรรมบรรยายชุดนี้ หลวงปู่พุทธทาสได้บรรยายอบรมผู้ที่จะรับ การโปรดเกล้าฯ เป็นตุลาการ รุ่นปี ๒๔๙๙ ณ ห้องบรรยายของเนติบัณฑิตยสภา ระหว่างวันที่ ๒-๒๒ พฤษภาคม ๒๔๙๙ รวมทั้งหมด ๑๐ ครั้ง ๑๐ หัวเรื่อง ดังนี้ ครั้งที่ ๑ ครั้งที่ ๒ ครั้งที่ ๓ ครั้งที่ ๔ ครั้งที่ ๕
: : : : :
ใจความสำ�คัญของพุทธศาสนา (พุทธศาสนามุ่งชี้อะไรเป็นอะไร) (๒ พ.ค. ๒๔๙๙) ไตรลักษณ์ (ลักษณะสามัญของสิ่งทั้งปวง) (๔ พ.ค. ๒๔๙๙) อุปาทาน ๔ (อำ�นาจของความยึดติด) (๗ พ.ค. ๒๔๙๙) ไตรสิกขา (ขั้นของการปฏิบัติศาสนา) (๘ พ.ค. ๒๔๙๙) เบญจขันธ์ (คนเราติดอะไร) (๙ พ.ค. ๒๔๙๙)
ครั้งที่ ๖ : สมาธิและวิปัสสนาตามธรรมชาติ (๑๑ พ.ค. ๒๔๙๙) (การทำ�ให้รู้แจ้งตามวิธีธรรมชาติ) ครั้งที่ ๗ : สมาธิและวิปัสสนาตามหลักวิชาในรูปเทคนิค (การทำ�ให้รู้แจ้งตามหลักวิชา) (๑๔ พ.ค. ๒๔๙๙) ครั้งที่ ๘ : อริยบุคคลกับการละกิเลส (ลำ�ดับแห่งความหลุดพ้นจากโลก) (๑๗ พ.ค. ๒๔๙๙) ครั้งที่ ๙ : พุทธศาสนากับคนทั่วไป (พุทธศาสนาสอนศิลปะการเป็นคน) (๑๗ พ.ค. ๒๔๙๙) ครั้งที่ ๑๐ : ตุลาการตามอุดมคติแห่งพระพุทธศาสนา (ภาคสรุปความ) (๒๒ พ.ค. ๒๔๙๙) ด้วยทาง สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ ได้เล็งเห็น คุณค่าและประโยชน์สุขที่ผู้อ่านพึงจะได้รับ จึงได้นำ�ธรรมบรรยายชุด “คู่มือมนุษย์” ทั้ง ๑๐ หัวเรื่องมาจัดพิมพ์ใหม่ โดยจัดแยกเป็น ๑๐ เล่ม ตามหัวข้อ เน้นให้เป็นฉบับที่อ่านง่าย เข้าใจง่าย เพื่อความสะดวกใน การศึกษาแก่ผู้อ่าน โดยได้เพิ่มภาพประกอบพร้อมคำ�การ์ตูน ชูคำ�เด่น เน้นข้อความ ตั้งหัวข้อใหญ่หัวข้อย่อย แบ่งวรรคตอน ซอยย่อหน้าใหม่ ใส่สีสัน เสริมธรรมให้ผู้อ่านอ่านได้เข้าใจง่ายยิ่งขึ้น เมื่ออ่านไปทีละเล่ม ทีละหัวเรื่องแล้ว จะทำ�ให้เราเข้าใจหลักธรรมคำ�สั่งสอนและหลักปฏิบัติ ที่ถูกต้องทางพุทธศาสนาเพิ่มมากขึ้นทีละขั้น หนังสือ “คู่มือมนุษย์ ฉบับอ่านง่าย เข้าใจง่าย เรื่อง ผู้รักษา ธรรมของโลก (สรุปกถาธรรมบรรยาย)” เล่มนี้ จัดเป็นธรรมบรรยาย ลำ�ดับที่ ๑๐ (ลำ�ดับสุดท้าย) ซึ่งเป็นการสรุปเนื้อหาสาระสำ�คัญที่มุ่งเน้น ให้ผอู้ า่ นได้เห็นชัดว่า การปฏิบตั หิ น้าทีต่ า่ งๆ ของคนเรา ไม่วา่ จะประกอบ อาชีพประเภทใด หน้าที่หรืออาชีพนั้นๆ เป็นสิ่งจำ�เป็นอย่างหนึ่งในการ ที่จะเข้าถึงธรรม
การทีเ่ ราจะรูจ้ กั โลก หรือรูจ้ กั สิง่ ทัง้ หลายทัง้ ปวงว่าอะไรเป็นอะไร นั้น จำ�เป็นอย่างยิ่งที่เราจะต้องทำ�หน้าที่ของตนเองให้ดีเสียก่อน ถ้าหาก เราทำ�ถูกต้องตามอุดมคติของอาชีพหรือหน้าทีน่ นั้ ๆ แล้ว เราจะรูจ้ กั ตัวเอง รู้จักโลก รู้จักกิเลส รู้จักทุกข์ และรู้จักความดับทุกข์ได้ในที่สุด
ดังคำ�กล่าวของท่านพุทธทาสภิกขุที่ว่า...
“การที่คนเราปฏิบัติหน้าที่ หรือประกอบอาชีพอย่างใดอย่างหนึ่ง ซึ่งมีอุดมคติสูงอยู่อย่างสุดความสามารถนั้น นับว่าเป็นการประพฤติธรรมอย่างเต็มที่อย่างหนึ่งอยู่ในตัว” ดังนั้นจึงหวังเป็นอย่างยิ่งว่า หนังสือเล่มนี้จะเป็นคู่มือช่วยชี้ทาง ให้เราทุกคนได้พบเจอแสงสว่างแห่งชีวิต เพื่อมุ่งสู่เส้นทางแห่งการดับทุกข์ อย่างสิ้นเชิง สมกับที่ได้เกิดมาเป็นมนุษย์ในที่สุด ขออนุโมทนา สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์
เย่ๆ คู่มือมนุษย์ เล่มสุดท้ายมาแล้ว
ขอให้ตั้งใจอ่าน แล้วน�ำไปปฏิบัตินะคะ
มีบุญจริงๆ ที่ได้อ่านหนังสือเล่มนี้
สารบัญ สาธุ เราจะใช้ธรรมะ สอนตัวเอง
๑. หน้าที่การงานคือสะพานในการเข้าถึงธรรม
๘
๒. ในการประกอบหน้าที่การงานให้ยึดถือหลักพระอริยเจ้า เป็นเครื่องประจำ�ใจ
๒๑
๓. ไม่ว่าคนในศาสนาใด ล้วนมีหน้าที่รักษาธรรมของโลก เช่นเดียวกัน
๒๙
๔. บุคคลผู้รักษาธรรมของโลก ต้องมีเจตนาอันบริสุทธิ์ผุดผ่อง
๔๑
๕. การอบรมครอบครัวให้ตั้งอยู่ในศีลธรรม มีความจำ�เป็นเท่าๆ กับการปฏิบัติหน้าที่การงาน
๔๕
แวะเล่าชาดก : โง่แล้วอวดฉลาด
๕๓
๑. หน้าที่การงานคือสะพานในการเข้าถึงธรรม ขอให้ทุกคน ตั้งใจศึกษา แล้วน�ำไปปฏิบัตินะ
ท่านที่จะเป็นผู้พิพากษาทั้งหลาย การบรรยายในโอกาสสุดท้ายนี้ อาตมาจะได้กล่าวถึงข้อคิดบางประการในพระพุทธศาสนาหรือทีเ่ กีย่ วเนือ่ ง กับพระพุทธศาสนา ในส่วนที่เห็นว่าเกี่ยวข้องกันกับการเป็นตุลาการ ในข้อแรกที่สุด อาตมาอยากจะปรับความเข้าใจตามหลักของ พระพุทธศาสนาเกี่ยวกับการปฏิบัติหน้าที่ต่างๆ ของคนเรา ไม่ว่าจะเป็น อาชีพใด
สิ่งที่เรียกว่าหน้าที่หรืออาชีพนั้น ถ้าถือตามหลักของธรรมะ หรือว่าถือเอาธรรมเป็นหลักส�ำหรับมอง ก็อาจจะกล่าวได้ว่า หน้าที่หรืออาชีพนั่นเอง เป็นสิ่งจ�ำเป็นอย่างหนึ่งในการที่คนเราจะเข้าถึงธรรม
๑
บรรยายอบรมผู้ที่จะเป็นผู้พิพากษา ณ ห้องบรรยายของเนติบัณฑิตยสภา ๒๒ พ.ค. ๒๔๙๙ ขณะนั้นท่านพุทธทาสภิกขุดำ�รงสมณศักดิ์ที่ พระอริยนันทมุนี
8
คู่มือมนุษย์ ๑๐ ฉบับอ่านง่าย เข้าใจง่าย เรื่อง “ผู้รักษาธรรมของโลก”
การจะรู้จักโลกหรือสิ่งทั้งปวง ว่าอะไรเป็นอะไร ต้องท�ำหน้าที่การงานของตนให้ดีที่สุดก่อน ผมจะตั้งใจท�ำหน้าที่ ของผมให้ดีที่สุดครับ
การที่จะรู้จักโลกหรือสิ่งทั้งหลายทั้งปวงดี ว่าอะไรเป็นอะไร๑นั้น จ�ำต้องมีการท�ำสิ่งซึ่งเป็นหน้าที่ของตน ให้ลุล่วงไปด้วยดีเสียก่อน การที่คนเราคนหนึ่งๆ ทำ�หน้าที่ซึ่งเป็นหน้าที่โดยตรงของตน โดยเฉพาะ เช่น อาชีพ ให้ลุล่วงไปด้วยดี ไม่มีมลทินด่างพร้อย นั่นแหละ ย่อมเป็นการเพียงพอที่จะทำ�ให้รู้จักว่าอะไรเป็นอะไรอย่างไม่น้อยทีเดียว โดยเฉพาะอย่างยิง่ ก็จะรูจ้ กั ชีวติ จิตใจของคนเรานี้ ว่าหมายความ ว่าอย่างไร เป็นสิ่งที่ควรยึดถือหลงใหลเพียงไร เป็นต้น ถ้าหากว่าเราไม่ได้ ทำ�อะไรจริงๆ จังๆ ให้ดีที่สุด ให้ถูกต้องตามอุดมคติของอาชีพ หรือของ หน้าทีน่ ั้นๆ แล้ว มันยังน้อยเกินไปสำ�หรับที่จะรู้จักตัวเอง รู้จักโลก รู้จัก กิเลส รู้จักทุกข์ และรู้จักความดับทุกข์ เป็นต้น ๑
ติดตามอ่านหัวข้อนีไ้ ด้ใน คูม่ อื มนุษย์ ฉบับอ่านง่าย เข้าใจง่าย เล่ม ๑ : ใจความ สำ�คัญของพุทธศาสนา (พุทธศาสนามุง่ ชีอ้ ะไรเป็นอะไร) โดยสำ�นักพิมพ์เลีย่ งเชียง บริษัท ส�ำนักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จ�ำกัด
9
การประกอบหน้าที่การงานอย่างสุดความสามารถ ถือเป็นการปฏิบัติธรรมไปในตัว อุดมคติ กินไม่ได้นะคุณ รับเงินนี้ไว้เถอะ
ผมไม่ใช่คนที่ ทรยศต่อหน้าที่นะ
การที่คนเราปฏิบัติหน้าที่ หรือประกอบอาชีพอย่างใดอย่างหนึ่ง ซึ่งมีอุดมคติสูงอยู่อย่างสุดความสามารถนั้น นับว่าเป็นการประพฤติธรรมอย่างเต็มที่อย่างหนึ่งอยู่ในตัว ฉะนั้น จึงไม่ควรทำ�ด้วยความรู้สึกแต่เพียงว่ามันเป็นการจำ�เป็น จะต้องหาเลี้ยงชีพ หรืออะไรทำ�นองนั้น แต่ควรจะทำ�ด้วยความรู้สึกที่สูง ขึ้นไปกว่านั้น คือ รู้สึกว่าเป็นบทเรียนที่มนุษย์เราจะต้องผ่านไป และต้อง ผ่านไปให้เป็นอย่างดีที่สุด แม้ว่าจะเหนื่อยยากลำ�บาก ก็ย่ิงจะเป็นการ ทำ�ให้รจู้ กั สิง่ ทัง้ หลายถูกต้องดีขนึ้ โดยเร็ว เป็นการประพฤติธรรมทีย่ งิ่ ขึน้ ไป สำ�หรับอาชีพตุลาการ ย่อมเป็นอาชีพที่กล่าวได้ว่า มีอุดมคติสูง เป็นโอกาสแห่งการประพฤติธรรมชั้นสูงพร้อมกันไปในตัว เราควรจะยก อุดมคติขึ้นเป็นที่ตั้ง ในการประกอบอาชีพการงาน ไม่ควรจะถืออย่างที่ คนบางจำ�พวกถือว่าอุดมคตินั้นซื้ออะไรกินไม่ได้ ส่วนวัตถุ เช่น เงินทอง เป็นต้นนั้น ยังซื้ออะไรกินได้ ดังนี้ 10 คู่มือมนุษย์ ๑๐ ฉบับอ่านง่าย เข้าใจง่าย เรื่อง “ผู้รักษาธรรมของโลก”
แสวงหาประโยชน์ทางกาย ต้องควบคุมใจให้ดี กลับมาแล้วจ้า หน้าที่จึงจะบริสุทธิ์
พ่อซื้อเค้กมาฝาก ทุกคนด้วยนะ
เย่ๆ พ่อกลับมาแล้ว
วันนี้ท�ำงาน เหนื่อยไหมคะ ?
เงินทองซื้ออะไรกินได้ก็จริง แต่ว่าเป็นไปเพียงเพื่อประโยชน์ใน ทางกาย เรือ่ งทางฝ่ายกายนี้ ถ้าปล่อยมากไป คือตามใจมากไป ก็จะกลาย เป็นเรือ่ งของกิเลสตัณหา หรือของภูตผีปศี าจอันร้ายกาจไปโดยไม่รสู้ กึ ตัว ฉะนั้น จึงต้องเหนี่ยวรั้งไว้ด้วยเรื่องของฝ่ายใจ คืออุดมคติที่ดีงาม ที่จะหล่อเลี้ยงจิตใจให้ประกอบหน้าที่ของตนอย่างบริสุทธิ์ และงดงาม เป็นการประพฤติธรรม เพือ่ ทำ�ความพ้นทุกข์อย่างสูงสุดพร้อมกันไปในตัว
เราจะต้องควบคุมกิเลส หรือบรรเทากิเลสพร้อมกันไปในตัว ในขณะที่เราจะต้องประกอบอาชีพ หรือปฏิบัติหน้าที่ของเราให้บริสุทธิ์ผุดผ่อง
“เราตามใจกิเลสมากี่ปีแล้ว ?” เคยลองตั้งคำ�ถามแบบนี้กันบ้างไหม ? บริษัท ส�ำนักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จ�ำกัด
11
หากมีอุดมคติที่สูงแล้ว ย่อมครอบคลุมอุดมคติที่ต�่ำได้หมด
สำ�หรับอุดมคติของตุลาการนัน้ อาตมารูส้ กึ ว่าถ้าถือตามหลักธรรม แล้ว ควรจะถือว่าตุลาการคือบุคคลผู้มีหน้าที่อภิบาลรักษาธรรมของโลก ประเภทหนึ่ง เช่นเดียวกับบุคคลบางประเภท ที่เป็นบรรพชิต ที่มีหน้าที่ รักษาธรรมของโลกอยู่ส่วนหนึ่งด้วยเหมือนกัน การรักษาธรรมของโลกนัน้ ถือเอาความหมายได้กว้าง เพราะคำ�ว่า “ธรรม” เป็นคำ�ที่กว้าง ธรรมเป็นเครื่องมือสำ�หรับทำ�ความพ้นทุกข์ แต่มี ความหมายกว้าง แม้ทสี่ ดุ แต่การรักษาความเป็นธรรม หรือความยุตธิ รรม ในโลก ก็ได้ชื่อว่าเป็นการรักษาธรรมเหมือนกัน เพราะคำ�บาลีก็ได้ใช้คำ�ๆ เดียวกัน คือคำ�ว่า ธรรม นี้ หมายถึงความยุติธรรมเป็นคำ�ที่กว้าง
อุดมคติของผู้รักษาธรรมของโลกนั้น ย่อมอยู่สูงเหนือกว่าที่เราจะถือตัวเพียงว่า เราเป็นข้าราชการกระทรวงยุติธรรมหรืออะไรท�ำนองนี้ แต่เมื่อเราเป็นผู้ยึดอุดมคติที่สูง ในฐานะเป็นผู้รักษาธรรมของโลก ก็จะเป็นการคลอบคลุมอุดมคติที่ต�่ำๆ กว่านั้น ไว้ได้ในตัวเสร็จ ค่อยๆ อ่าน ค่อยๆ คิด คราคิดติดขัด หยุดพักสักนิด ท�ำจิตให้สงบ จักพบทางออก อ่านแล้วคิด คิดให้เข้าใจ เข้าใจแล้วลงมือท�ำ ท�ำด้วยสติสัมปชัญญะ ท�ำวันนี้ เดี๋ยวนี้ ขณะนี้ อย่ารอช้า อย่าผัดวัน อย่าประมาท คิดเร็ว สุขเร็ว ท�ำช้า ทุกข์มาก ทุกข์ยาวนาน
12 คู่มือมนุษย์ ๑๐ ฉบับอ่านง่าย เข้าใจง่าย เรื่อง “ผู้รักษาธรรมของโลก”
ยึดถืออุดมคติที่สูงได้แล้ว ก็ป้องกันข้อบกพร่องในอุดมคติย่อมๆ ได้ ขอบคุณหลวงปู่พุทธทาส ที่สอนธรรมะให้ผมครับ
เช่นว่า เป็นตุลาการ ผูร้ กั ษากฎหมาย เป็นข้าราชการของกระทรวง ยุตธิ รรม หรือเป็นผูร้ บั ใช้ประชาชน อะไรก็สดุ แท้ แต่วา่ ควรจะยึดถือให้ถกู ความจริง ซึง่ เป็นความจริงแท้และเหมาะสม คือ อุดมคติทวี่ า่ ผูร้ กั ษาธรรม ของโลกนั้นจะประเสริฐกว่า เราจะต้องไม่เป็นเพียงข้าราชการของประเทศไทย เราต้องเป็น ผู้รักษาธรรมของธรรมหรือของโลก โดยไม่ต้องจำ�กัดเชื้อชาติ หรืออื่นๆ ธรรมนั้นเป็นของโลก เรามีชีวิตอยู่ในโลก ช่วยกันรักษาธรรมให้คงมีอยู่ ในโลก การมีจิตใจกว้างอย่างนี้ จะเหมาะสมกับการเป็นตุลาการ และ จะเป็นผู้ประพฤติธรรมพร้อมกันไปในตัว
การที่เรายึดถืออุดมคติอันใหญ่หลวง ว่าเราเป็นผู้รักษาธรรมของโลก นั่นแหละ จะเป็นเครื่องป้องกันไม่ให้เราบกพร่อง ในอุดมคติที่ย่อมๆ เล็กๆ ลงมา บริษัท ส�ำนักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จ�ำกัด
13
ผู้ท�ำหน้าที่เพื่อรักษาธรรม ถือเป็นปูชนียบุคคลของโลก ข้อนี้จะเป็นเครื่องชูกำ�ลังใจให้มองดูสิ่งต่างๆ ด้วยสายตาที่กว้าง หรือสูง เป็นทางที่จะป้องกันอคติต่างๆ ได้ง่าย โดยที่อาตมาไม่ต้องบอก กล่าว ท่านทั้งหลายที่เป็นตุลาการย่อมทราบดีว่า อคติ นั้น ไม่เป็นสิ่งที่พึง ปรารถนาอย่างยิ่งในการเป็นตุลาการ แต่ถ้าเราจะทำ�ตนเป็นคนของใคร ก็จะต้องทำ�อะไรคล้อยตามความประสงค์ของคนนั้นเป็นธรรมดา เช่น เป็นผู้รับใช้ประชาชน ก็เป็นคนของประชาชน และทำ�อะไร คล้อยตามความต้องการของประชาชน เป็นข้าราชการของกระทรวง นั้นกระทรวงนี้ ก็เป็นคนที่ต้องทำ�ตามความประสงค์ของกระทรวงนั้นๆ เป็นต้น หรือแม้แต่ที่สุด การทำ�ตนเป็นคนของประเทศไทย ก็รู้สึกว่าแคบ เราควรจะเป็นคนของโลก หรือถ้ายิ่งไปกว่านั้น ก็ควรจะเป็นคนของธรรม ซึ่งยิ่งไปกว่าโลก ใหญ่ไปกว่าโลก ฉะนั้น จึงสามารถเป็นผู้ทำ�หน้าที่รักษา ธรรมไว้ให้ยังคงมีอยู่เป็นที่พึ่งของโลก โดยไม่เห็นแก่หน้าใครได้โดยง่าย คุณถูกจับ ข้อหารับสินบน
เราไม่น่าท�ำแบบนี้เลย
14 คู่มือมนุษย์ ๑๐ ฉบับอ่านง่าย เข้าใจง่าย เรื่อง “ผู้รักษาธรรมของโลก”
เราจะตั้งใจ ท�ำหน้าที่ ให้ดีที่สุด
ผู้ท�ำหน้าที่ เพื่อรักษาธรรม ถือเป็นปูชนียบุคคล ของโลกนะ
สาธุ
อุดมคติเช่นนี้ ย่อมเป็นเช่นเดียวกับอุดมคติของบรรพชิตหรือนักบวช ผู้สืบอายุพระศาสนาหรือรักษาธรรมไว้เป็นที่พึ่งแก่โลก โดยไม่อยู่ในอาณัติของผู้ใด นอกจากธรรม ในทางธรรม ย่อมถือว่าบุคคลที่ถืออุดมคติเช่นนี้ ได้ตั้งอยู่ในฐานะเป็นปูชนียบุคคลของโลกส่วนรวม ไม่เป็นลูกจ้างใคร เพราะว่าท�ำไปด้วยเจตนา ที่จะรักษาธรรมอันประเสริฐของโลกไว้ ส่วนเงินเดือนนัน้ เป็นแต่คา่ บูชาทีป่ ระชาชนชาวโลกช่วยกันสละให้ ด้วยหวังว่าเราจะได้ไม่ต้องไปเสียเวลาทำ�ไร่ไถนา หาอาหารด้วยตนเอง แต่ให้ได้รบั ความสะดวกสบายในการเป็นอยู่ เพือ่ ใช้เวลาทัง้ หมดเพือ่ ปฏิบตั ิ หน้าทีต่ ามอุดมคติ คือช่วยกันรักษาความยุตธิ รรมหรือธรรมไว้ ให้ยงั คงมีอยู่ เป็นที่พึ่งประจำ�โลก เคยสังเกตกันไหม ? คนที่เรียนจบการศึกษาสูงๆ เช่น เรียนจบ ด๊อกเตอร์ เรียนจบปริญญาจากต่างประเทศ หรือแม้กระทัง่ คนทีเ่ รียนจบ หมอ ท�ำไมบางคนถึงยังเป็นบ้าฆ่าคน รวมไปถึงฆ่าตัวตาย ขอให้ลองพิจารณากันดู บริษัท ส�ำนักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จ�ำกัด
15