ทาน ศีล ภาวนา นำ�พาพ้นกรรม วิธีทำ�ดีใช้หนี้พ่อแม่ สวดพระพุทธคุณ หนุนให้พ้นกรรม โดย... พระธรรมสิงหบุราจารย์ (หลวงพ่อจรัญ ิตธมฺโม)
พุทธธรรมคำ�สอนพร้อมคำ�สวด ที่มุ่งหวังให้ทุกท่านได้เสริมสร้างบุญบารมี มีความกตัญญูรู้คุณ มีกตเวทีแทนคุณ เพื่อเกื้อหนุนให้พ้นหนี้กรรม บรรณาธิการ : ไพยนต์ กาสี น.ธ.เอก, ป.ธ. ๖, พธ.บ., น.บ. ปก/รูปเล่ม : เสาวณีย์ เที่ยงตรง พิมพ์ข้อมูล : ธนวรรณ ขันแข็ง ภาพประกอบ : เทิดเกียรติ ปลูกปานย้อย พิสูจน์อักษร : มานิตย์ กองษา
บุญทานการกุศลที่ท�ำ ไว้ ช่วยลดแรงกรรมได้ เมือ่ พูดถึงคำ�ว่า บุญ นัน้ คนปัจจุบนั มักใช้คกู่ นั กับคำ�ว่า ทาน เช่น ไปทำ�บุญ ทำ�ทานกันไหม ? คือ ส่วนใหญ่จะเข้าใจว่า บุญทาน หมายถึง การให้วัตถุสิ่งของแก่ ผู้อื่นเท่านั้น แต่อันที่จริง ในทางพระพุทธศาสนา คำ�ว่า บุญ นี้ มีความหมายที่ กว้างกว่าการให้ เพราะท่านใช้หมายถึง ความดี ดังนั้น ทุกครั้งที่ท่านได้ทำ�ความดี อะไรก็ให้รู้ไว้เถิดว่าได้ทำ�บุญ อนึ่ง แม้พระพุทธศาสนาจะมีค�ำ สอนวิธีทำ�บุญในหัวข้อ บุญกิริยาวัตถุ ว่ามี อยู่ ๑๐ อย่างก็ตาม แต่เมื่อรวมลงหลักใหญ่ใจความแล้วก็รวมกันอยู่ในเรื่องของ บุญกิริยาวัตถุ ๓ คือ ทานมัย บุญจากการให้ทาน, สีลมัย บุญจากการรักษาศีล, ภาวนามัย บุญจากเจริญภาวนาเป็นอาจิณ ทำ�ครบสิ้น ๓ บุญ หนุนพ้นกรรม บทความทางธรรมในหนังสือเล่มนี้ กระผมไพยนต์ กาสี ได้นำ�คำ�เทศนา ของพระเดชพระคุณพระธรรมสิงหบุราจารย์ (หลวงพ่อจรัญ ิตธมฺโม) มาทำ�ใหม่ โดยได้จดั หัวข้อย่อย ซอยย่อหน้า ให้ฝา่ ยศิลปกรรมของสำ�นักพิมพ์เลีย่ งเชียงวาดภาพ ประกอบให้ดูสวยงาม น่าอ่าน รวมกันเป็นจำ�นวน ๒ ตอน คือ ตอนที่ ๑ ทาน ศีล ภาวนา นำ�พาพ้นกรรม เป็นคำ�สอนที่หลวงพ่อกล่าวถึง ลำ�ดับขัน้ ของการทำ�บุญในทางพระพุทธศาสนา ดังทีห่ ลวงพ่อกล่าวว่า “บุญอันดับหนึง่ เรียกว่า ทาน, การกุศลอันดับสอง เรียกว่า ศีล, อันดับสาม คือ ภาวนา เป็นบุญทีส่ งู สุด แล้ว ไม่มีอะไรให้ผลบุญมากกว่าภาวนาอีกแล้ว” ตอนที่ ๒ วิธีทำ�ดีใช้หนี้พ่อแม่ เป็นคำ�สอนที่หลวงพ่อเน้นย้ำ�ให้ผู้ที่เป็น ลูกหลานเห็นความสำ�คัญต่อการกตัญญูกตเวทีต่อผู้มีพระคุณสูงสุดคือพ่อแม่ และตอนท้าย กระผมไพยนต์ กาสี ได้นำ�บทสวดมนต์หลากหลายบทมา แนะให้สวดเพื่อความเป็นสิริมงคลแก่ชีวิตทุกด้าน โดยรวมกันอยู่ในหัวเรื่องว่า สวด พระพุทธคุณ หนุนให้พ้นกรรม จึงหวังใจเป็นอย่างยิ่งว่า สารธรรมทั้งหลายที่กระผม ได้เพียรคัดสรรในครั้งนี้ จักมีประโยชน์น�ำ พาท่านผู้อ่านได้เห็นทางหลุดพ้นบ่วงกรรม
รวบรวม/เรียบเรียง
บริษัท สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จำ�กัด
ทาน ศี ล ภาวนา ๑ นำ�พาพ้นกรรม ขอเจริญพร ญาติโยมพุทธบริษัท อุบาสก อุบาสิกา และผู้มีบุญ วาสนาทุกๆ ท่าน ที่ได้มีโอกาสมาบำ�เพ็ญกุศล สร้างชีวิตของตนสู่ภาวะ แสวงหาความดีในธรรมะ ปฏิบตั ธิ รรมให้ซง้ึ เข้าไปอยูใ่ นจิตใจของท่านทัง้ หลาย โดยทั่วหน้ากัน วันนี้ พวกท่านได้มีโอกาสมาร่วมบำ �เพ็ญบุญบารมีอันสูงสุดใน พระพุทธศาสนามาตามลำ�ดับขั้น นับแต่ถวายทาน รักษาศีล แล้วก็จะได้ เจริญภาวนากันต่อไปหลังได้ฟังการบรรยายจบลง เพราะบุญที่สูงสุดใน พุทธศาสนานั้นเป็นบุญอันดับสาม บุญอันดับหนึ่ง เรียกว่า ทาน การกุศลอันดับสอง เรียกว่า ศีล และอันดับสาม คือ ภาวนา เป็นบุญที่สูงสุดแล้ว ไม่มีบุญอะไรจะให้ ผลมากไปกว่าภาวนาอีกแล้ว เพราะคำ�ว่า “ภาวนา” นี้ มันทำ�ให้ผุดในดวงใจใสสะอาด ชำ�ระ จิตให้สะอาด ทำ�ใจให้หายสกปรก ทำ�ใจให้สะอาดปราศจากมลทิน ไม่มี อะไรเศร้าหมองใจอีกต่อไปแล้ว ไม่มีอะไรดีกว่าการเจริญพระกรรมฐาน แน่นอน อาตมาขอยืนยัน 3
ทาน ศีล ภาวนา นำ�พาพ้นกรรม
บุญบารมี ไม่มีขาย อยากจะได้ ต้องทำ�เอง เรื่องบุญกุศล เรื่องวาสนาบารมี มันเป็นเรื่องของใครของมัน ต่างคนต่างทำ�เอา แบ่งกันไม่ได้ บุญแบ่งกันได้ทไ่ี หน บารมีแบ่งกันได้ทไ่ี หน เงินแบ่งกันกินแบ่งกันใช้ได้ แต่บุญวาสนาของใครของมัน แบ่งกันไม่ได้ ต่างตนต่างทำ�เอานะ ไม่เอาก็ตามใจ ไม่บังคับแต่ประการใด เป็นเรื่องของ จิตใจเราทุกคน เรื่องการสร้างบุญบารมีแก่ชีวิต อยากได้ ก็จงทํำ�เอาเอง ไม่อยากได้ก็ ไม่เป็นไร ไม่มี ใครเขาว่า ไม่มี ใครบังคับบัญชาจิตใจ ของเราได้ เรื่องจิตใจนี่ ใครอื่นจะมาบังคับได้ แต่ตัวเองบังคับจิตใจตนได้
ตื่นมาทํำ�บุญ ได้แล้วลูก
ยังง่วงอยู่เลย ค่อยทํำ�วันหลังก็ได้
โดยเฉพาะถ้าใครมีบารมีถงึ ชัน้ สูง จะไม่กลัวจะไม่เกรงใคร เพราะ ทำ�อย่างถูกต้อง ทำ�ด้วยเหตุผล ทำ�ด้วยข้อเท็จจริง เอาตาชั่งขึ้นมาดู เอา ตาชูขน้ึ มาชัง่ วัดแล้ววัดเล่าเฝ้าแต่วดั ตลอดรายการ ต้องทำ�ความดีโดยไม่ตอ้ ง ป้อยอพะเน้าพะนอกับใคร ข้าพเจ้าจะต้องกล้า กล้าทำ�ความดีทั้งกลางวัน กลางคืน ทัง้ หลับทัง้ ตืน่ ทัง้ ภายนอกและภายในใจด้วย ต่อหน้าก็ท�ำ อย่างนัน้ ลับหลังก็ท�ำ อย่างนัน้ แต่การจะสร้างบุญสร้างบารมีได้นนั้ ท่านทัง้ หลายก็ตอ้ ง มีความเข้าใจให้ดีก่อน 4
บริษัท สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จำ�กัด
มีความสุขเมื่อไร ? ให้รู้ว่ามี “บุญ”๑ คำ�ว่า “บุญ” แปลว่า ความสุข การบำ�เพ็ญบุญ ก็คือ การสะสม หน่วยกิตในชีวิตของตนเอง เพื่อให้ชีวิตมีความสุข ความสุข พวกเราอยากได้กันทุกคน อายุ วัณโณ สุขัง พลัง แต่ไม่ค่อยมี ใครอยากสร้างมันขึ้นมา วิธีสร้างบุญให้เกิดความสุขนั้น กระทํำ�ได้ด้วยการมาชํำ�ระใจ เพื่อบํำ�เพ็ญกรรมฐานเจริญสติ ทํำ�ใจให้สะอาดหมดจด บริสุทธิ์ผ่องใส การมีจิตใจที่ ประกอบด้วยเมตตาธรรม จึงจะเป็นบุญที่บริสุทธิ์ นี่แหละถึงเรียกว่า ความสุขจากบุญที่สร้าง
พี่น้องทั้งหลาย คนเราเกิดมาเหมือนกัน มีหู มีตา มีปาก มีฟัน อาการครบ ๓๒ ด้วยกันทั้งนั้น จะผิดแผกแตกต่างกันไป ก็เป็นหญิงชาย แยกออกไปอีก แยกด้วยกฎแห่งกรรมของแต่ละคนไม่เหมือนกันมาแต่ครั้ง อดีตชาติ กรรมทั้งหลายก็ดลให้เกิดมาตามฐานะของบุญวาสนา บุญ แปลว่า สิ่งที่ชำ�ระจิตให้บริสุทธิ์ มี ๓ ความหมาย คือ ในแง่ภาวะ ได้แก่ คุณธรรมที่ ชำ�ระล้างกิเลส, ในแง่เหตุ ได้แก่ การทำ�คุณความดี, ในแง่ผล ได้แก่ ความสุข ดังนั้น อะไร ก็ตามที่ทำ�แล้วเป็นเหตุให้เกิดจิตใจเย็นสบาย มีความสุข ความผ่องใส เรียกว่าบุญได้ทั้งสิ้น (เสริมสาระโดย...ไพยนต์ กาสี สำ�นักพิมพ์ แอล ซี พี เด็กดีมีบุญ) ๑
5
ทาน ศีล ภาวนา นำ�พาพ้นกรรม
แข่งอะไรก็แข่งกันได้ แต่ไม่ใช่แข่งบุญวาสนา อาตมาจะขอกล่าวต่อไปว่า แข่งเรือแข่งพายพอจะแข่งกันได้ ถ้ า มี กำ � ลั ง ก็ พ อจะจ้ำ � เอาชนะได้ ยิ่ ง ซ้ อ มก็ ยิ่ ง ชนะ แต่ จ ะไปแข่ ง บุ ญ แข่งวาสนาแสนจะยาก มีความลำ�บากในชีวิต จะแข่งกับเขาได้อย่างไร ? บางคนไม่มีบารมีมาแต่ชาติก่อน วาสนาก็ไม่เกิด คนเราต้องมีบารมีก่อน บารมี แปลว่า บารมี แปลว่า บารมี แปลว่า บารมี แปลว่า
เราต้องฝึก ให้มากกว่านี้
ความเพียร ความกล้า อดทน อดกลั้น อดออม ไม่กลัวที่จะต้อง สร้างความดี
ขอยกตัวอย่างให้เห็นด้วยกฎแห่งกรรมตามเป็นจริง คนหนึ่งเรียน ในประเทศไทย เรียนสำ�เร็จธรรมศาสตร์ ได้ปริญญาตรี ทำ�งานใหญ่โต เป็นชั้นพิเศษ เป็นอธิบดี แต่อีกคนหนึ่งเรียนจบปริญญาเอกที่ต่างประเทศ กลับมาเป็นลูกน้องเพื่อนที่จบปริญญาตรี มาจนกระทั่งบัดนี้ไม่เคยได้เป็น หัวหน้าแต่ประการใด ที่เป็นเช่นนี้ ก็เนื่องจากบารมีไม่เท่ากัน บารมี แปลว่า ข้อปฏิบัติเป็นเหตุให้ถึงฝั่ง หมายถึง การทำ�ความดีอย่างมีจุดหมาย ดังเช่น พระพุทธเจ้าของเราทรงบำ�เพ็ญบารมีเพื่อบรรลุโพธิญาณ ตัวเราก็เช่นกัน ตั้งจุดหมายชีวิตไว้ อย่างไร ก็ต้องสร้างบารมีอันเป็นไปเพื่อสู่จุดหมายนั้น (เสริมสาระโดย...ไพยนต์ กาสี สำ�นักพิมพ์ แอล ซี พี เด็กดีมีบุญ) ๑
6
บริษัท สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จำ�กัด
ทำ�บุญมาต่างกัน ชีวิตจึงไม่เหมือนกัน การสร้างบุญสร้างกุศลนี้ ๑ ไม่ใช่ทำ�ได้ง่ายเลย ทำ�ได้ยากมาก หมายความว่าอย่างไร มาแล้วก็ทำ� ทำ�ไปโดยที่จำ�ใจและจำ�เป็น แต่จะทำ� ด้วยศรัทธาที่แท้จริงนั้นยากมาก ตรงนี้เป็นจุดสำ�คัญอันหนึ่ง ถ้าเห็นเขา ทำ�บุญ เราก็ท�ำ ตามเขาไป เห็นเขามาเจริญกรรมฐานก็ตามเขามา เจริญบ้าง ไม่เจริญบ้าง ถูกบ้าง ผิดบ้าง เราก็มิทราบ เราไม่ท้อจะ
แต่จะผิดถูกประการใด ต่อบุญใหม่ ขอให้ทํำ�ด้วยความตั้งใจจริง แสดงออกมาในจิตใจท่าน นั่นแหละ ท่านจะรู้ว่า ตัวบุญ คืออะไร ? ตัวกุศล คืออะไร ? ถึงจะอธิษฐานจิตขึ้น
วาสนาดี เพราะมีบุญเก่า
พระพุทธเจ้าท่านสอนไว้ชัดเจนแล้ว แต่ก็ต้องพิจารณาตนอีก เหมือนกันว่า เราทำ�ไมไม่เหมือนเขา เขาทำ�ไมไม่เหมือนเรา เพราะว่า บารมีมันแตกต่างกันไปจากการบำ�เพ็ญนี้เอง คำ�ศัพท์ในพระพุทธศาสนาสองคำ�ที่ได้ฟังกันบ่อยคือคำ�ว่า “บุญ” กับ “กุศล” และมักเรียก ควบคู่กันไปว่า “บุญกุศล” ทั้งสองคำ�แปลต่างกันคือ “บุญ แปลว่า เครื่องชำ�ระจิตสันดาน ให้บริสุทธิ์” ส่วน “กุศล แปลว่า ความฉลาด” แต่มีความหมายเดียวกันคือ “ความดีงาม” (เสริมสาระโดย...ไพยนต์ กาสี สำ�นักพิมพ์ แอล ซี พี เด็กดีมีบุญ) ๑
7
ทาน ศีล ภาวนา นำ�พาพ้นกรรม
หลักการสร้างบุญบารมีให้มีผล การบํำ�เพ็ญเพียร การตั้งสติ ตั้งอารมณ์ ตั้งกุศล เพื่อสร้างบุญบารมีนั้น จะต้องตั้งไว้ ให้มันถูกต้อง ถ้าตั้งผิดที่ ทํำ�ความดี ผิดทาง มันจะไม่ได้ผล ท่านจะมาสร้างกุศลก็ ไม่ได้ จะทํำ�บุญไม่ขึ้นอย่างเขา
หนูทํำ�บุญ โดยการให้อาหาร จระเข้ค่ะ
แบบนี้มันจะไม่ได้บุญ น่ะสิลูก !!
แต่บางท่านก็ดี รูบ้ า้ ง ไม่รบู้ า้ ง แต่กท็ �ำ ด้วยความตัง้ ใจจริงแสดงออก ให้เห็นชัด ทานบารมี สีลบารมี ภาวนาบารมี อันนี้สำ�คัญ ทานบารมี จะได้ผล ท่านต้องมีบารมีของตน เราไม่มีบารมี ไร้วาสนา ขาดบุญแล้ว ท่านจะสร้างไม่ได้ผล ประโยชน์ที่จะพึงได้น้อยมาก สีลบารมี จะได้ผล ท่านต้องตัง้ ตนอยูใ่ นศีลในธรรม มีสติสมั ปชัญญะ รักษาตนอยูต่ ลอดรายการ ไม่สร้างความเดือดร้อนให้เกิดทัง้ แก่ตนและคนอืน่ ภาวนาบารมี จะได้ผล ท่านต้องสร้างกุศลบุญราศีเนกขัมมปฏิบตั ๑ ิ นี้ก็เรียกว่า เรามาบำ�เพ็ญเพียรกัน ตั้งใจจะให้คุณของพระศรีรัตนตรัย ยึดเหนี่ยวจิตใจ บารมีถึงจะเกิด ทำ�อะไรถึงจะประเสริฐ อธิษฐานถึงจะขึ้น เนกขัมมปฏิบัติ แปลว่า การออกบวช หมายถึง การบำ�เพ็ญเพียรเพื่อความว่างเว้นจากราคะ และตัณหาของผู้ออกบวช พระเดชพระคุณหลวงปู่พุทธทาส ท่านแนะนำ�การปฏิบัติธรรม ข้อนี้ไว้ว่า “เนกขัมมะ แปลว่า ออกมาเสียจากความรู้สึกทางกามารมณ์...ทีนี้แม้เราไม่บวชก็มี การจัดการทำ�เอาเอง ให้ชีวิตมีโอกาสที่จะเป็นอิสระจากการบีบคั้นของกามารมณ์ ทำ�ได้ เมื่อใด ก็เรียกว่า เนกขัมมะเมื่อนั้น” (เสริมสาระโดย...ไพยนต์ กาสี สำ�นักพิมพ์ แอล ซี พี เด็กดีมีบุญ)
๑
8
บริษัท สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จำ�กัด
ต้องฝืนใจตน ถึงสร้างบุญบารมีได้เป็นผลสำ�เร็จ การปฏิบตั ธิ รรมเพือ่ สร้างบุญบารมีนน้ั อย่าข้ามขัน้ ตอน อย่าย้อน ความหมาย ต้องเป็นไปตามขั้นตอนของชีวิต เป็นข้อคิดของผู้มีปัญญา คือแหลมหลักปักไปด้วยปัญญา แก้ไขปัญหาด้วยสติสัมปชัญญะ ไม่ลดละ ภาวนา จะเกิดประโยชน์ในชีวิตของท่านตลอดกาลเวลาในอนาคตกาล โธ่...คบกันมา เบื้องหน้าสืบต่อไป ต้องข่มใจเลิก
และในการสร้างบุญบารมี ต้องฝืนใจตนให้ได้ คนที่ฝืนใจได้ ถึงจะดีได้ ถ้าปล่อยไปตามอารมณ์ ปล่อยให้เป็นตามใจตนแล้ว จะกลายเป็นคนเสียคน เพราะคน ที่มีนิสัยตามใจตน เป็นหัวหน้าคน ไม่ได้ เป็นผู้นํำ�คนก็ ไม่ได้
ทิ้งกันซะแล้ว
ตั้งนาน
คนที่ทำ�อะไรตามใจตนนั้น ส่วนมากจะเห็นแก่ตัวตลอดรายการ ไม่เห็นแก่ส่วนรวมกันแต่ประการใด ชีวิตจะอับเฉา ชีวิตจะอับจน ชีวิตจะ ไม่เป็นหลักฐาน ชีวิตจะน่าเสียดาย และน่าสงสารตลอดกัลปาวสาน วิธีบำ�เพ็ญบุญบารมีตามหลักพระพุทธศาสนา ท่านสอนเอาไว้ ได้ชัดเจนในเรื่อง ทาน ศีล ภาวนา คือ มีการให้ มีการรักษา และ มีการทำ�ให้เจริญขึ้น รวมเป็น ๓ ลำ�ดับขั้น 9
ทาน ศีล ภาวนา นำ�พาพ้นกรรม
๑ การสร้างบุญด้วยการให้ทาน v ทานนั้นไซร้ มีความหมายอย่างไรกัน ทาน แปลว่า การให้ คือ ให้การสงเคราะห์ ให้การอนุเคราะห์ ขอบใจจ้ะ สงเคราะห์ หมายความว่า เขาไม่มี ช่วยกันในยามยากค่ะ อะไรเลย ยากจน เราก็ช่วยเหลือเขา เช่น เขาตาย เขาไม่มีอะไรจริงๆ เราก็สงเคราะห์เขา ไปให้หีบศพ ให้ขา้ วสาร ให้เครือ่ งครัว ให้เงินทอง อย่างนี้แสดงว่า สงเคราะห์ แต่ถ้าเขาเหล่านั้นมี แต่เราอยากมีมนุษยสัมพันธ์ บ้านเรือนท้องถิ่นเดียวกัน เอาไว้น�้ํำ พึ่งเรือ เสือพึ่งป่า เมื่อเขามีงานมีการ ขอบคุ ณ นะ วันนี้ว่างเลยได้มาช่วย เราก็ ไปช่วยเขาด้วยน้ํำ�ใจ เอากายไปช่วยเหลือ เอาจิตไปช่วยกัน เอาสติปัญญาไปช่วยคิด มีปัจจัยก็ช่วยเขา อย่างนี้เรียกว่า อนุเคราะห์
เพราะฉะนั้ น สงเคราะห์ กั บ อนุ เ คราะห์ จึ ง แปลไม่ เ หมื อ นกั น การสงเคราะห์ อนุเคราะห์ ก็เป็นสร้างบุญบารมีอีกประการหนึ่ง 10
บริษัท สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จำ�กัด
v มีจุดประสงค์สิ่งใด ถึงได้ให้ทาน คํำ�คนเก่าแก่แต่ โบราณท่านว่า การให้เป็นยารัก ตระหนี่นักเป็นยาชัง และยังมีค�ํำ สอนใจ ให้คิดต่อไปอีกว่า ความรักมาเพราะน้ํำ�ใจมี ความรักหนีเพราะน้ํำ�ใจหมด ความรักหดเพราะน้ํำ�ใจแห้ง
ขอบคุณนะที่ ช่วยดูบ้านให้
ขอบคุณในน้ํำ�ใจ เช่นกันค่ะ
นำ้�ใจ ในที่นี้ก็หมายถึง ความโอบอ้อมอารี มีใจเผื่อแผ่ แบ่งปัน ต่อผู้อื่นนั่นเอง จึงขอชี้แจงวัตถุประสงค์ของการให้ ว่ามีอยู่ ๓ ประการ คือ ๑. ให้เพื่อบูชาคุณ เพราะปรารภความกตัญญูกตเวทิตาธรรม เป็นเหตุ เช่น พ่อแม่ ครูอาจารย์ ท่านมีบุญคุณต่อเรามาก สมควรที่เรา ผู้เป็นลูกผู้เป็นศิษย์จะต้องรำ�ลึกถึงพระคุณของท่านไว้เสมอ ๒. ให้เพื่อยึดเหนี่ยวจิตใจผู้อื่นไว้ ให้เพื่อยึดเหนี่ยวน้ำ�ใจกัน ตัวอย่าง เพื่อนบ้านใกล้เรือนเคียงกัน ขาดเหลืออะไรก็ช่วยกัน เพื่อเชื่อม ไมตรีจิตมิตรภาพจะได้พึ่งพาอาศัยกัน ยามเจ็บไข้ได้ป่วยหรือยามฉุกเฉิน ให้ยึดถือคติว่า เป็นมิตรก็ดีกว่าเป็นศัตรูกัน คนมีศัตรู ก็เหมือนกับร่างกาย ที่เป็นโรค ฉะนั้น คนฉลาดจึงไม่ควรเป็นคนแล้งน้ำ�ใจกับใคร ๓. ให้เพื่อเห็นแก่มนุษยธรรม ให้เพื่อช่วยเหลือคนเดือดร้อน ตัวอย่างเช่น ช่วยเหลือคนจน คนพิการทำ�มาหากินไม่ได้ หรือคนเจ็บป่วย คนชรา คนที่มีน้ำ�ใจเปี่ยมด้วยเมตตาปรานี เรียกว่า เป็นคนมีมนุษยธรรม 11
ทาน ศีล ภาวนา นำ�พาพ้นกรรม
v การให้จะมีผลบุญมากน้อยอย่างไร
ขึ้นอยู่กับให้ทานประเภทไหน
สาธุ ขอให้ลูกช้าง ถูกรางวัลที่ ๑
ทานมี ๓ ประเภทด้วยกัน สํำ�หรับทานปฏิบัติ ทานข้อต้น คือ ให้วตั ถุสง่ิ ของจะเป็นของดี-ชัว่ ไม่เป็นไร ให้ไปอย่างนั้นให้ไปหวังผลตอบแทน เพื่อให้ได้บุญได้กุศลให้แก่ตวั เราหรือ ให้เพือ่ หวังผลแลกเปลีย่ น เป็นต้น ทานอย่างนี้มีอานิสงส์น้อย อนุโมทนาบุญ นะโยม
ทานข้อที่สองอย่างกลาง ให้แล้วไม่หวังผลตอบแทน และไม่ต้องการอันใดอีกต่อไป ให้แล้วก็เลิกกันไป ไม่จดไม่จํำ� เพราะทานนั้น ไม่หวังผลตอบแทน ทานเช่นนี้มีอานิสงส์มาก
ทานขั้นสูงของภาวนา เกิดจาก บํำ�เพ็ญจิตตภาวนาแล้ว จิตจะใส
ใจจะสะอาดบริสุทธิ์ ทานก็บริสุทธิ์ เจตนาออกมาก็บริสุทธิ์ จิตใจก็สูงขึ้นไปตามลํำ�ดับของทาน สามารถกํำ�จัดความชั่วออกจากตัวได้ ทานเช่นนี้หวังผลไปสู่สมบัติมนุษย์ เรียกว่า มนุษย์สมบัติ หวังผลถึงการเกิดในเทวโลก เรียกว่า สวรรค์สมบัติ จิตมุ่งมาดปรารถนาไปถึงนิพพานสมบัติได้
12
บริษัท สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จำ�กัด
v ให้โดยไม่หวังผล คือคนสร้างบารมีอย่างพระโพธิสัตว์ เสด็จพ่อ ช่วยลูกด้วย
เหมือนอย่างที่พระพุทธเจ้าสมัยยังเป็นพระโพธิสัตว์ เสวยพระชาติเป็นพระเวสสันดร ไม่หวังผลใดๆ ทั้งเครื่องแต่งตัวก็ถอดให้ไป พระมหามงกุฎที่อยู่บนพระเศียรก็ถอดให้ไป ทุกอย่างให้หมดด้วยหวังผลพระโพธิญาณ ในอนาคตกาลเบื้องหน้าต่อไป
ไม่เพียงแต่เท่านัน้ แม้แต่นยั น์เนตรนัยน์ตาก็ให้เป็นทานได้ ควักออก ให้ไปได้ ดวงจิตดวงใจอันใสสะอาด ก็สามารถให้ทานได้ แก้วตาทัง้ สองข้าง ได้แก่พระชาลีและกัณหา ดวงจิตดวงใจนั้น คล้ายว่าเป็นเพื่อนคู่ทุกข์ร่วม ชีวิตกันมาคือแม่มัทรี ก็สามารถให้ทานไปได้เช่นเดียวกัน นี้ทานชั้นสูงสุดแล้ว สร้างความดีเพื่อหวังพระสัมมาสัมโพธิญาณ๑ ในอนาคตกาลเบื้องหน้าสืบต่อไป สัมมาสัมโพธิญาณ หมายถึง ความรู้แจ้งที่ทำ�ให้พระพุทธเจ้าตรัสรู้เองโดยชอบ อันเป็นเหตุ ให้พระองค์ทรงมีพระนามว่าพระสัมมาสัมพุทธเจ้า (เสริมสาระโดย...ไพยนต์ กาสี สำ�นักพิมพ์ แอล ซี พี เด็กดีมีบุญ) ๑
13
ทาน ศีล ภาวนา นำ�พาพ้นกรรม
v ถึงพร้อมด้วยบริสุทธิ์สาม
การให้ทานถึงมีอานิสงส์มาก การให้ทานนี้ ขอเจริญพรว่า ถ้าเราให้ของไม่ดีเขาไป เราจะได้ของ ไม่ดีกลับมา ยกตัวอย่างอาตมานี่เอง ตอนบวชใหม่ๆ มีผ้าไตรอยู่ ๓ ไตร ถวายหลวงตาไป เราก็ไม่ทราบว่าผ้านี่มันขาดมาจากร้านค้า หลวงตาก็ห่ม ไม่ได้ จากนั้นเมื่อไปบังสุกุลศพกี่ครั้งกี่คราวเราก็ได้ผ้าขาดมาทุกครั้ง ทานก็เหมือนกัน ถ้าท่านอยากให้เกิดผลดีเลิศต้องมีความบริสุทธิ์ คือ ต้องบริสุทธิ์ทั้งเครื่องวัตถุทาน เจตนาของท่านก็จะต้องบริสุทธิ์ด้วย และผู้รับทานก็ต้องบริสุทธิ์ด้วย๑ เสื้อใหม่ไว้ใส่กันหนาว คํำ�ว่า “บริสุทธิ์” ก็หมายความว่า ของซึ่งเป็นวัตถุทานนั้น ต้องได้มาด้วย ความชอบธรรม เราไม่ได้โกงเขามา ทํำ�มาด้วยความเหนื่อยยากจึงบริสุทธิ์ ทานที่ ให้แล้วบริสุทธิ์ เจตนาก็ ให้ แล้วไม่หวังผลตอบแทน ก็เรียกว่า เจตนาบริสุทธิ์
ขอบคุณครับ
ถ้าให้หวังผลตอบแทนก็เรียกว่าเจตนาไม่บริสุทธิ์ ต้องการได้ของ ให้เป็นการแลกเปลีย่ น เป็นการค้าขายกันไปแลกเปลีย่ นกันไปตามวัตถุของ บุคคลที่แลกเปลี่ยนกันนั้น อย่างนี้เรียกว่า ทานปกติ ทานธรรมดา วัตถุบริสุทธิ ์ หมายถึง ของที่จะให้ ได้มาโดยถูกต้องชอบธรรม และเป็นประโยชน์แก่ผู้รับ, เจตนาบริสุทธิ ์ หมายถึง ความตัง้ ใจทีจ่ ะให้ตอ้ งบริสทุ ธิท์ ง้ั ก่อนให้ ขณะให้ และหลังจากให้ไปแล้ว, ผู้รับบริสุทธิ ์ หมายถึง ผูท้ เ่ี ราให้ทานก็เป็นผูม้ ศี ลี มีธรรมประจำ�ตนด้วยถึงจะเป็นเนือ้ นาบุญ ที่มีผลมาก (เสริมสาระโดย...ไพยนต์ กาสี สำ�นักพิมพ์ แอล ซี พี เด็กดีมีบุญ) ๑
14
บริษัท สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จำ�กัด
v ทานที่บริสุทธิ์พร้อม น้อมอุทิศบุญให้ผู้อื่นได้
ขอให้ผลบุญนี้ ไปถึงคุณพ่อคุณแม่ด้วยเทอญ
การทำ�ทานที่บริสุทธิ์เช่นนี้ สามารถให้ทานอันนี้พิชิตผลให้แก่ บิดามารดา ปูย่ า่ ตายาย หรือให้ผลแก่ผทู้ ต่ี ายจากโลกไปแล้วสูส่ มั ปรายภพ หรือท่านที่ป่วย ไม่ว่าจะเป็นบิดา มารดา ปู่ย่าตายาย หรือเป็น ญาติพี่น้องท้องเดียวกัน สายโลหิตเดียวกันก็ตาม ถวายสังฆทานเพื่อให้ เจ้ากรรมนายเวร ทานนั้นอาจจะได้ผลในปัจจุบัน ถ้าเจริญกรรมฐาน ด้วยแล้ว ทานจะเห็นผลทันตาในปัจจุบันนั้น ถ้าเราบำ�เพ็ญศีลไม่ได้ เจริญจิตตภาวนาไม่ได้ ทานนั้นก็อาจล่าช้า หรือจะไม่ได้ผลทันทีแต่ประการใด จิตนีเ้ ป็นกุศลมหากุศลสิบแปดเกิดขึน้ แก่ดวงหทัย ดวงหทัยใสสะอาด เมื่อใด ทานนั้นก็จะส่งผลทันทีในปัจจุบัน ในขณะนั้น จิตใจก็สบาย จิตใจ ก็มีความสุข ปราศจากทุกข์ สมความมุ่งมาดปรารถนาทุกประการ 15
ทาน ศีล ภาวนา นำ�พาพ้นกรรม
๒ การสร้างบุญด้วยการรักษาศีล v ทำ� พูด คิด ตามที่คนดีเขาทำ�กัน
นั่นล่ะคือปกติของคนมีศีล
ต่อไปการสร้างบุญบารมีดว้ ยศีล ท่านทัง้ หลาย สิง่ ใดก็ตามทีเ่ กิดขึน้ ตามธรรมชาติ สิ่งนั้นเป็นสิ่งที่เกิดขึ้นตามปกติ บุคคลที่มีจิตใจเป็นปกติ ย่อมมีความสุขความสงบ มีความเจริญก้าวหน้า ส่วนผู้มีจิตใจผิดปกติ ก็จะเกิดทุกข์โทษทรมาน เกิดความเดือดร้อนต่อตัวเองและผู้อื่นนานัปการ สุคติ ทุคติ
ทํำ�ผิดต้องถูกจับ
เขาไม่ทํำ�อย่างที่ปกติคนดี เขาทํำ�กันน่ะลูก ทํำ�ไมเขาโดนจับครับ
ความปกติ จึงทํำ�ให้คน พบกับสันติสุขและไม่มี โทษ ความปกตินี้ พระพุทธศาสนาบัญญัติว่า เป็นศีล บางท่านไม่รู้จักคํำ�ว่า ศีล คือไม่รู้จักว่าศีลคืออะไร เลยสิ้นกํำ�ลังใจที่จะรักษาศีล แต่ความจริงแล้ว ศีล แปลว่า ปกติ
16
บริษัท สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จำ�กัด
v รักษาความเป็นปกติ ๕ อย่างได้
ก็ไม่ต้องเป็นคนชั่วช้า
องค์สมเด็จพระบรมศาสดา ทรงแสดงเรื่องศีลว่า ตามธรรมดาของคนนั้นต้องการอยู่เป็นสุข คือ ไม่ต้องการให้ ใครมาทำ�ร้ายร่างกายเรา ไม่มีใครต้องการให้ใครมาเข่นฆ่าเรา ทรัพย์ของเรามีอยู่ก็ไม่ต้องการให้ใครมายื้อแย่ง มาลักขโมย บังคับขู่เข็ญเอาทรัพย์สินไป คนทีม่ คี นรัก มีสามีภรรยาและคนทีร่ กั บุตรธิดาลูกหลานเหลนก็ตาม ก็ไม่ต้องการให้ใครมาข่มเหงนำ�้ ใจ วาจาทุกอย่างที่เราได้ฟัง ต้องการให้คนที่มาพูดกับเราแต่ความ เป็นจริง เพราะเราต้องการอย่างนั้น และทรงกล่าวว่า ทั้งชายและหญิงเหมือนกันหมด คือ ไม่มีใคร ต้องการเป็นคนชั่ว องค์สมเด็จพระชินสีห์ จึงทรงกล่าวชีแ้ นะต่อไปว่า ดูกรท่านผูเ้ จริญ ถ้าทุกคนต้องการมีความสุข ไม่ต้องการเป็นคนชั่ว ให้ปฏิบัติตามดังนี้ 17
ทาน ศีล ภาวนา นำ�พาพ้นกรรม
๑. ไม่เป็นคนใจทารุณโหดร้าย ปาณาติปาตา เวรมณี๑ ขอให้ทุกท่าน งดเว้นเบียดเบียนทาง ร่างกายซึ่งกันและกัน อย่าประหัตประหาร อย่าเข่นฆ่าซึ่งกันและกัน อย่าตีเลย มันยังมีลูกอ่อนอยู่
แต่ว่าการที่จะไม่ท�ํำ อย่างนั้น ต้องเอาจิตใจประกอบไปด้วยเมตตา คือ ความรัก คิดเสียว่า เราเกิดมา เรารักตัวเราเพียงใด คนทั้งหลายก็มีความรักตัวของเขาเพียงนั้น เราไม่ต้องการให้ ใครมาทํำ�ร้ายร่างกายของเรา เขาก็ ไม่ต้องการให้เราเข่นฆ่าเขา ถ้าคนและสัตว์ต่างเว้นการทำ�ร้ายซึ่งกันและกัน เว้นการเข่นฆ่า ซึ่งกันและกัน ต่างรักกัน ต่างสงสารกัน ทุกคนก็จะมีความสุขทั่วหน้า การรักษาศีลข้อนี้ เป็นบุญบารมีท�ำ ให้เราเป็นผู้มีจิตใจอ่อนโยน, เป็นที่รักของคนอื่น, หลับ หรือตื่นก็เป็นสุข, ไม่ทุกข์ใจเพราะไม่ทำ�บาปกรรม, ได้รับความคุ้มครองจากสิ่งศักดิส์ ทิ ธิ,์ มีชวี ติ ยืนยาวนาน, เกษมสำ�ราญเพราะไม่มโี รคภัย, ไม่ตกนรกแดนหม้อเหล็ก (โลหกุมภีนรก อ่านว่า โล-หะ-กุม-พี-นะ-รก) (เสริมสาระโดย...ไพยนต์ กาสี สำ�นักพิมพ์ แอล ซี พี เด็กดีมีบุญ) ๑
18
บริษัท สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จำ�กัด
๒. ไม่อยากได้ของที่เจ้าของเขาไม่ได้ให้ อทินนาทานา เวรมณี๑ ทรัพย์ของเรา เราไม่ต้องการให้ใคร มาลักขโมย ทรัพย์สินของคนอื่นเขาก็เช่นเดียวกัน เขาหามาได้ เขาก็ ต้องการกินต้องการใช้เอง ถ้าเราไปยื้อแย่ง เขาก็โกรธ เขาก็ไม่พอใจ ฉะนั้น เราควรระมัดระวังเรื่องการที่ไม่ยื้อแย่งอยากได้ทรัพย์สิน ของบุคคลอื่น มาเป็นทรัพย์สมบัติของตนเอง คือ มีความยินดีเฉพาะ ทรัพย์สินที่เราหามาได้โดยชอบธรรม เรียกว่า สันโดษ ไม่ใช่ยินดีเฉพาะ ทรัพย์สินที่มีอยู่แล้ว ให้ยินดีในทรัพย์สินที่เราหามาได้โดยชอบธรรมด้วย ไม่ไปคดโกง ลักขโมยของใคร ไม่เบียดเบียนทรัพย์ของคนอื่น การให้ทานนั้นประกอบด้วยเมตตา ความรัก กรุณา ความสงสาร แต่ทว่ามาถึงข้อนี้ เราก็เพิ่มสันโดษเข้ามาด้วย หายหมดเลย
ถ้าเราไม่ลักขโมยใคร ไปไหนก็มีแต่คนรักเรา เขาไว้วางใจเรา ของที่เขาฝากไว้ เราก็ ไม่ โกงของเขา เผลอเราก็ ไม่ลัก เป็นอันว่าไปที่ ไหนก็ตาม ก็ ไม่มี ใครสะดุ้งหวาดหวั่น ว่าเราจะไปลักขโมยเขา การรักษาศีลข้อนี้ เป็นบุญบารมีท�ำ ให้เราเป็นคนมีเกียรติยศศักดิศ์ รี, มีความมัง่ คัง่ ในโภคทรัพย์, คนในสังคมต้อนรับยกย่อง, ไม่ถกู จองเวรจองกรรม, ทรัพย์ทห่ี ามาได้จะปลอดภัยจากอันตราย ที่เกิดจากการถูกจี้ปล้นไฟไหม้, ไม่ต้องไปตกนรกแดนเล็บสังหาร (อสินขนรก อ่านว่า อะ-สิ-นะ-ขะ-นะ-รก) (เสริมสาระโดย...ไพยนต์ กาสี สำ�นักพิมพ์ แอล ซี พี เด็กดีมีบุญ) ๑
19
ทาน ศีล ภาวนา นำ�พาพ้นกรรม
๓. ไม่ผิดประเวณีในลูกผัวเขาเมียใคร กาเมสุ มิจฉาจารา เวรมณี๑ คนที่เรารักนั้นมันไม่ใช่เฉพาะสามี ภรรยา บุตรก็ดี ธิดาก็ดี คนในปกครองก็ดี ทุกคนเขาก็หวงแหน ทุกคนเขา ก็มคี วามพอใจ อย่าไปละเมิดสิทธิ ให้สขู่ อกันตามประเพณี ถ้าพ่อแม่ หรือ ผู้ปกครองเขาอนุญาตก็ใช้ได้ เป็นที่ถูกใจสร้างความรักซึ่งกันและกัน ถ้าในระหว่างสามีภรรยาบุคคลอืน่ เราก็ตอ้ งถือสันโดษอยูข่ อ้ หนึง่ ว่า “สทารสันโดษ” (สะ+ทา+ระ+สัน+โดด) คือ ความยินดีเฉพาะในภรรยา ของตน ต้องมี “กามสังวร” (กา+มะ+สัง+วอน) ความสำ�รวมระวังในกาม ไม่สำ�ส่อนมักมากไม่เลือกที่ การไปรุกรานคนรักคนอื่นมีโทษมาก เขาตามเข่นฆ่า เขาเป็นศัตรู ถ้าเป็นอย่างนีเ้ ราก็เดือดร้อน ต้องหนีหวั ซุกหัวซุน ถ้าไม่ท�ำ อย่างนีเ้ ราก็ไม่ตอ้ ง หนีชาวบ้านเขา เราประกอบการงานปกติ ทรัพย์มันก็มีมาก อยู่เย็นเป็นสุข ตลอดกัลปาวสาน เย็นไว้ๆๆ สามีของเขาก็ดี ภรรยาของเขาก็ดี ย่อมเป็นที่พอใจของเขา ย่อมเป็นที่รักใคร่ของเขา เมื่อรู้เช่นนี้ เราจะไม่ไปละเมิดสิทธิ สามีภรรยาของบุคคลอืน่ ทํำ�ได้อย่างนีก้ ม็ คี วามสุขในปัจจุบนั เช่นกัน การรักษาศีลข้อนี้ เป็นบุญบารมีทำ�ให้เราปลอดภัยจากโรคร้าย, ไม่ถูกติฉินนินทา, เกิดมา ชาติใดไม่มใี จผิดเพศ, ไม่มเี หตุให้เกิดความเดือดร้อน, นอนหลับสบายใจ, มีความสุขในครอบครัว, ไม่ต้องกลัวว่าจะต้องปีนต้นงิ้ว (สิมพลีนรก อ่านว่า สิม-พะ-ลี-นะ-รก) (เสริมสาระโดย...ไพยนต์ กาสี สำ�นักพิมพ์ แอล ซี พี เด็กดีมีบุญ) ๑
20
บริษัท สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จำ�กัด
๔. ไม่เป็นคนเหลวไหลไร้สัจจะ มุสาวาทา เวรมณี๑ วาจาทีร่ บั ฟัง เราต้องการความจริง คนไหน พูดจริงกับเรา เราก็รกั นับถือคนนัน้ ถ้าเราพูดไม่จริงกับคนอืน่ เขาก็เกลียด ถ้าเราพูดความจริงเขาก็ชอบ ฉะนั้น ต้องเป็นคนมีสัจจะ ครูครับ ผมปวดท้อง !
ไหนบอกว่า ปวดท้อง ?
คนที่มีสัจจะ มีบุคลิกลักษณะเป็นคนซื่อตรง ซื่อสัตย์ ทั้งต่อตนเองและต่อผู้อื่น พระพุทธเจ้ายังทรงกล่าวว่า คนที่มีนิสัยชอบโกหกพกลม จะไม่ทํำ�บาปอย่างอื่นเป็นอันไม่มี เพราะขนาดแค่คํำ�พูดยังรักษาให้เป็นศีลเป็นธรรมไม่ได้ นับประสาอะไรที่เขาจะไม่ท�ํำ ความชั่วอย่างอื่น
หากเราพูดจริง ทำ�จริง ไม่โกหกมดเท็จ ไปพูดกับใครเขาก็เชื่อ ถ้าเป็นการบังเอิญอย่างหนึง่ ทรัพย์ของเราไม่พอ จะไปหยิบยืมใคร ใครเขา ก็เชื่อใจเราอยู่แล้ว การรักษาศีลข้อนี้ เป็นบุญบารมีท�ำ ให้เราเป็นคนมีวาจาน่าเชือ่ ถือได้, คนอืน่ ให้ความจริงใจตอบ, ประกอบกิจการงานใดสำ�เร็จดังใจปรารถนา, มีความแกล้วกล้าองอาจในหมู่ชน, มีคนอยาก คบหาเป็นมิตร, บริวารหรือคนใกล้ชิดจะเชื่อฟังวาจา, ไม่ต้องกลัวว่าจะถูกบังคับให้กลืนกิน ก้อนเหล็กทองแดงในนรก (อโยคุฬนรก อ่านว่า อะ-โย-คุ-ละ-นะ-รก) (เสริมสาระโดย...ไพยนต์ กาสี สำ�นักพิมพ์ แอล ซี พี เด็กดีมีบุญ)
๑
21
ทาน ศีล ภาวนา นำ�พาพ้นกรรม
๕. ไม่เป็นคนประมาทมัวเมาในอบายมุข สุราเมรยมัชชปมาทัฏฐานา เวรมณี๑ คนที่ไม่ต้องการเป็นโรค ประสาท ไม่ต้องการมึนเมาสติฟั่นเฟือน จงพากันรักษาศีลข้อ ๕ ตั้งสติ เอาไว้ว่า ตัวเราอย่าดื่มสุราเมรัย เพราะสุราเมรัยดื่มเมื่อไรก็ชั่ว เมื่อนั้น ดื่มมากก็ชั่วมาก ดื่มน้อยก็ชั่วน้อย น้อง..!! ขอเหล้า อีก 3 ขวด
แล้วค่าเทอมของ ลูกพี่ล่ะครับ
พ่อแล้วเงินค่าเทอม ผมล่ะ
แต่พอดื่มสุราเข้าไปหน่อยมันพูดได้ทำ�ได้ทุกอย่าง รวมความว่า สิง่ ทีเ่ รารังเกียจเมือ่ เราไม่เมา เราก็ไม่ท� ำ เพราะมันเลว พอดืม่ สุราเข้าไปแล้ว เรากล้าทำ� กล้าเลว และความกล้านี้ เป็นความกล้าชั้นต่ำ� สุราเมรัย กัญชา ยาฝิ่น ถ้าเรายังกินไม่อิ่ม แล้วเอาเงินที่หามาได้ ไปใช้ในเรื่องนั้น มันก็ไม่เกิดประโยชน์ต่อร่างกาย ไม่ได้ทำ�ให้ครอบครัว รำ�่ รวยขึ้นมาเลย การรักษาศีลข้อนี้ เป็นบุญบารมีทำ�ให้มีเงินเหลือใช้, ไม่มีเหตุให้ทะเลาะเบาะแว้ง, ไม่แสดง กิริยาน่าอับอาย, มีสุขภาพร่างกายแข็งแรงดี, มีสติปัญญาไหวพริบดี, ไม่มีทางตกกระทะ ทองแดงในนรก (ตามโพทกนรก อ่านว่า ตาม-โพ-ทะ-กะ-นะ-รก) (เสริมสาระโดย...ไพยนต์ กาสี สำ�นักพิมพ์ แอล ซี พี เด็กดีมีบุญ) ๑
22
บริษัท สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จำ�กัด
v รักษาศีลชาตินี้ มีผลดีถึงชาติหน้า ศีล ๕ ถือเป็นข้อปฏิบตั ขิ น้ั พืน้ ฐาน ซึง่ เราจะเห็นได้วา่ แต่ละข้อนัน้ ส่วนใหญ่จะเป็นเรื่องที่เกี่ยวกับชีวิตประจำ�วันของเราทุกคน ถ้าเราใส่ใจ และตั้งใจจริงในการที่จะรักษาศีล ก็คงจะทำ�ได้ไม่ยาก เพียงแต่ใช้ขันติ ความอดทน อดกลั้น เพื่อที่จะนำ�มาเป็นเครื่องเผาผลาญความชั่วที่ อาจเกิดขึ้น เพราะฉะนั้นเราจึงควรจะทำ�แต่ความดีไว้ เพื่อหลีกหนี กฎแห่งกรรมที่จะตามมาให้เราชดใช้ หากประพฤติผิดในศีล ๕ นั่นเอง พระพุทธองค์ ทรงกล่าวสรุปอานิสงส์ของการรักษาศีลไว้ว่า สีเลนะ สุคะติง ยันติ ถ้ามีศลี ในใจก็มคี วามสุข ไม่มคี วามเดือดร้อน ทรัพย์ของเราก็ไม่เดือดร้อน ร่างกายเรา ตัวเราก็ไม่เดือดร้อน การทะเลาะ วิวาทซึ่งกันก็ไม่มี มีแต่ช่วยเหลือซึ่งกันและกัน ยิ้มแย้มแจ่มใสเข้าหากัน สีเลนะ โภคะสัมปะทา ถ้าเราไม่รกุ รานชาวบ้านเขา ไม่ไปลักขโมย ไม่แย่งคนรักเขา ไม่โกหกมดเท็จเขา ไม่ดื่มสุรายาเมา เรื่องร้ายมันก็ไม่เกิด เพราะเรื่องร้ายมันเกิดขึ้นมาเมื่อไร มันก็ต้องจ่ายทรัพย์พิเศษเมื่อนั้น เมื่อ เรือ่ งร้ายไม่เกิด ทรัพย์กไ็ ม่ตอ้ งจ่าย ไม่ตอ้ งสิน้ เปลือง ทรัพย์มอี ยูเ่ ท่าใดก็พอ มีน้อยก็พอใช้ มีมากก็พอใช้ เพราะความทะเยอทะยานไม่มี สีเลนะ นิพพุติง ยันติ ศีลทำ�ให้สงบ คือ มีอารมณ์สงบ ในเมื่อเรา มีทรัพย์สินใช้จ่ายอย่างสบายใจ เราก็สงบสุขทั้งกายและใจ นี่กล่าวถึงอานิสงส์องค์ศีลปัจจุบันชาตินี้ ชาติหน้าไม่ต้องพูดกัน ชาตินี้ดี ชาติหน้ามันก็ต้องดี ชาตินี้เลว ชาติหน้าก็ต้องเลว เราจะเลือก เอาทางไหน
23
ทาน ศีล ภาวนา นำ�พาพ้นกรรม
๓ การสร้างบุญด้วยการเจริญภาวนา v สร้างดีให้มีในตน
คือใจที่ผ่านการฝึกฝนด้วยภาวนา การบำ�เพ็ญบารมีขน้ั ที่ ๓ ภาวนา คำ�ว่า “ภาวนา” แปลว่า ทำ�ให้ เกิดมีขึ้น ทำ�ให้เจริญขึ้น คือ การประพฤติปฏิบัติตนฝึกฝนอบรมจิตเพื่อ ให้เกิดผลที่พึงปรารถนาแก่ตนเอง ภาวนานี่ได้บุญมาก เป็นอันดับหนึ่ง
ดังนั้น การเจริญภาวนา ก็คือการสมาทานกรรมฐาน แล้วก็ เอามาประพฤติดว้ ยตน ปฏิบตั ิ ให้เกิดมี ในตน ให้ตนเองมีธรรมะ มีศีล สมาธิ ปัญญาอยู่ครบ เป็นการกํำ�หนดจิตใช้สติปัญญา เจริญสติปัฏฐานสี่ มรรคมีองค์แปด อริยสัจสี่ ก็มีศีล สมาธิ ปัญญา มีสติสัมปชัญญะ ควบคุมจิตไว้ ให้ได้
ในเมือ่ ท่านควบคุมจิตไว้ได้ดแี ล้ว ก็ถอื ว่าท่านเหล่านัน้ มีธรรมะแล้ว มีการประพฤติปฏิบตั ชิ อบแล้ว เป็นมหากุศลแล้ว นัน่ ก็เรียกว่าองค์ภาวนา 24
บริษัท สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จำ�กัด
v รู้ดี สามารถดี ยังต้องมีดีจากภาวนาช่วยค้ำ�
ถึงจะนำ�ชีวิตพบประโยชน์สุขดังมุ่งหวัง
การปฏิบตั ธิ รรม โดยเฉพาะอย่างการเจริญภาวนาสติปฏั ฐาน ๔ อันเป็นทางสายเอกที่พระพุทธเจ้าค้นพบ เป็นการสร้างบุญให้กับตัวเอง ได้ผลดีที่สุด มาเจริญภาวนาสิ จะรู้กรรมของตน
หลวงพ่อครับ ทํำ�ไมทํำ�ดี ผมถึงยังไม่ได้ดีครับ
การถวายสังฆทาน มันเป็นการสงเคราะห์คนอื่น แต่เราสงเคราะห์ตัวเองหรือยัง ถ้าเราช่วยตัวเองไม่ได้แล้ว ไม่ตอ้ งไปช่วยคนอืน่ มันไร้ผล จะมีความรูม้ ากมายก่ายกองเพียงใด แต่ความรู้นั้นมันยังเอาดีไม่ได้ ต้องมีความดีเข้าไปช่วย มันถึงจะได้ผลงานของชีวิต ถึงจะได้ประโยชน์ ในชีวิต
การเจริญกรรมฐานช่วยเหลือตนเองได้ดีที่สุด ขอเพียงทำ�ให้ถึง ท่านจะรู้กฎแห่งกรรมและระลึกชาติได้ จะระลึกถึงบุพการี ไม่ลืมพ่อแม่ ที่ตายไปแล้วหรือที่ยังมีชีวิตอยู่ จะไม่อดอยากปากแห้งแต่ประการใด ที่ว่า ระลึกถึงชาติ ชาติ คือ ตัวเรา ระลึกถึงตัวเองได้ สงสาร ตัวเอง และรู้กฎแห่งกรรมของเรา ทำ�ดีทำ�ชั่วอะไรไว้จะรู้ทั้งนั้น และจะ แก้ปญ ั หาได้ ถ้าใครเจริญกรรมฐานสะสมเป็นหน่วยกิตชีวติ เวลาสุขมันก็ นิ่งไว้ในคอมพิวเตอร์คือจิต แต่พอเวลามีทุกข์เดือดร้อน มันจะออกมา ช่วยให้เกิดปัญญาที่จะแก้ปัญหาได้ตามจุดมุ่งหมาย 25
ทาน ศีล ภาวนา นำ�พาพ้นกรรม
v แต่ถ้าใจยังฟุ้งซ่าน การเจริญภาวนาก็มิได้ผล ท่านทั้งหลาย บางคนมาปฏิบัติธรรม เท่าที่สังเกตดูได้ผลน้อย เพราะมานั่งคุย มาเดินเที่ยวกัน ไม่ได้สนใจในตัวเองแต่ประการใด ขาดความตั้งใจ ปฏิบัติไปก็ไม่ได้ผล
ต้องกินน้อย นอนน้อย พูดน้อย
มีธุระอะไรนักหนา
ทํำ�ความเพียรให้มาก จึงเป็นหลักฐานของชีวิต ปากไม่พูด จิตไม่คิดฟุ้งซ่าน จิตไม่คิดนั่นแหละ ถึงจะเป็นสมาธิภาวนาได้
ถ้าปากยังพูด จิตก็ยังคิดฟุ้งซ่านนานาประการ ไหนเลยเล่าจะมี สมาธิได้ ? ขอฝากผูป้ ฏิบตั ไิ ว้โดยทัว่ หน้ากัน กลับไปแล้วต้องทำ�ต่อไป อย่าเอา ไปทิง้ ไปขว้าง เมือ่ ไปจากทีน่ แ่ี ล้ว อย่าคิดว่ามาวัดอัมพวันแค่ ๓ วัน ๗ วัน น่าจะพอแล้ว ถ้าคิดอย่างนั้นมันก็เป็นเพียงแค่ความฝันที่ผ่านมาเท่านั้น แต่หาได้มีความจริงไม่ คนเราต้องจริงจังดังเขาว่า ชายก็ตอ้ งจริง หญิงก็ตอ้ งแท้ เป็นคนแก่ น่าบูชา ชายไม่จริง หญิงก็ไม่แท้ กลายเป็นคนแก่ไม่มีใครบูชา ไม่มีใคร นับหน้าถือตาแต่ประการใด 26
บริษัท สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จำ�กัด
v คนที่เจริญสติอยู่ประจำ� ทำ�ให้เกิดปัญญา ท่านทั้งหลาย จิตเป็นธรรมไหม ? เข้าถึงไหม ? ตั้งสติได้บ้างไหม ? เอาสติไว้แนบสนิทติดในหัวใจ แม้เพียงแค่ ๕ นาที เราก็ยังไม่สามารถจะ ใช้สติปัญญาได้เลย ตรงนี้อาตมาขอให้คติธรรม เกิดมาทั้งทีมีสติไหม ? เราพูดกันอยู่เสมอว่า “ใช้สติ ปัญญา” แต่เวลาแม้เพียง ๕ นาที เอาสติไว้ ที่จิตใจบ้างไหม ? มีความหมายอย่างนั้น คำ�ว่า “สติ ปัญญา” ทุกคนรู้กันทั้งนั้น แต่ว่าเป็นที่น่าเสียดาย แค่ “สติ” ตัวเดียวที่เรากำ�หนดจิตให้มันอยู่ที่อยู่ทาง ให้มันเกิดความ รูซ้ ง้ึ ตืน้ ลึกหนาบาง รูก้ าลเวลากาลเทศะกิจจะลักษณะอย่างนี้ ยังกำ�หนด กันไม่ค่อยได้ ปัญหามากมายจะแก้กันอย่างไรนี่ เราพูดกันอยู่เสมอ ถึงคํำ�ว่า “สติ ปัญญา” เราใช้ปัญญาอยู่เสมอก็จริง แต่สตินั้นแท้จริงแล้ว เรานํำ�ออกมาใช้น้อยนัก ทั้งที่สตินั้น มีคุณค่าแก่ชีวิต และจํำ�เป็นแก่ชีวิต มีคุณค่าอย่างที่เหลือจะประมาณได้ แต่ปัญหามันอยู่ที่ว่า ได้เอาสติมาใช้ให้เป็นประโยชน์ต่อการงาน และหน้าที่บ้างไหม ให้เป็นประโยชน์ต่อชีวิตในกิจประจำ�วันบ้างไหม ไม่ใช่ นัง่ หลับตาพอลืมตาแล้ว ก็พดู เรือ่ งนัน้ เรือ่ งนี้ เท้าความหลังกันขึน้ มา ถ้าเป็น อย่างนี้มันก็ไม่เกิดประโยชน์อะไร 27
ทาน ศีล ภาวนา นำ�พาพ้นกรรม
v เจริญภาวนา ทาน-ศีล ก็เกิดขึ้นครบ ญาติโยมเอ๋ย เมือ่ เจริญกรรมฐานจนบารมีเกิดขึน้ อยากบำ�เพ็ญทาน ด้วยการมีสติสัมปชัญญะ ถ้าท่านมีสติสัมปชัญญะแล้วทานก็มาเอง ทานคืออะไร ? ทาน คือ การให้ การช่วย ทานอีกชนิดหนึง่ เรียกว่า เสียสละความชั่วออกจากตัวได้ เสียสละสันดานทิฐิมานะเดิมให้หมดไป เรียกว่า ทานบารมีได้ ถ้าเสียสละความชัว่ ออกจากตัวไม่ได้ ไม่เป็นบารมีเลย บารมีทา่ น จะไม่ได้ผล จะไปทำ�สังฆทานอีกกีร่ อ้ ยวัดก็ไม่ได้ผล เพราะท่านยังมีทฐิ มิ านะ ขาดสติสัมปชัญญะในการทำ�ทาน กิจการที่ทำ�ก็ไม่เจริญ ตรงนี้ไม่มีใคร พิจารณา ถ้าท่านเจริญกรรมฐาน แสดงว่ายังมีสติสัมปชัญญะอยู่กับตัว กำ�หนดจิตได้ ควบคุมจิตเอาไว้ได้ อย่างนี้ก็ ศีลบารมี จะไปสู่สุคติก็ได้ ทรัพย์สมบัติก็เนืองนอง โภคทรัพย์ก็เนืองนอง สมบัติก็มีขึ้น คุณธรรมก็ เกิดขึ้น อธิษฐานก็ขึ้น มันก็จะเกิดผลได้อานิสงส์ประจำ�ตัวท่านเอง ท่าน จะมีดีในตัว การเจริญกรรมฐาน เป็นการสร้างตนให้มีสติ สร้างตนให้มีกุศล ภาวนาเข้าไว้ในตน คือ ควบคุมจิตเอาไว้ให้ได้ ถ้าจิตอยู่แหล่งนี้เมื่อใด ท่านจะมีขันติความอดทนตลอด ทำ�อะไรก็ไม่ล้มเหลว ใครจะว่าอะไร ก็อดทน ไม่ฟังเรื่องคนอกุศลกรรม ไม่ฟังเรื่องยักษ์เรื่องมาร ไม่ฟังคนพาล ไม่ฟงั เรือ่ งเหลวแหลก ฟังแต่เรือ่ งทีเ่ กิดปัญญา สติสมั ปชัญญะก็จะดี จะทำ� อะไรก็ส�ำ เร็จมรรคผลในส่วนตนและครอบครัว นี่เรียกว่า กรรมฐาน สร้างทาน ศีล ภาวนา ให้เกิดครบ 28
บริษัท สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จำ�กัด
วิธีปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐานเบื้องต้น v วิธีเดินจงกรม
ขั้นกำ�หนดยืน ก่อนเดินให้ยก
มือไขว้หลัง มือขวาจับข้อมือซ้ายวางไว้ตรง กระเบนเหน็บ ยืนตัวตรง เงยหน้า หลับตา ให้สติจบั อยูท่ ป่ี ลายผม กำ�หนดว่า ยืนหนอ ช้าๆ ๕ ครัง้ เริม่ จากศีรษะลงมาปลายเท้า และปลายเท้าขึ้นไปบนศีรษะ กลับขึ้น กลับลงจนครบ ๕ ครั้ง แต่ละครั้งแบ่ง กำ�หนดเป็น ๒ ช่วง
ช่วงแรก กํำ�หนดลง
คํำ�ว่า ยืน จิตวาดมโนภาพร่างกาย จากศีรษะลงมาหยุดที่สะดือ คํำ�ว่า หนอ จากสะดือลงไปปลายเท้า
ช่วงที่สอง กํำ�หนดขึ้น
คํำ�ว่า ยืน จากปลายเท้ามาหยุดที่สะดือ คํำ�ว่า หนอ จากสะดือขึ้นไปปลายผม
กำ�หนดกลับไป กลับมา จนครบ ๕ ครั้ง ขณะนั้นให้ตั้งสติอยู่ที่ ร่างกาย อย่าให้ออกนอกกาย เสร็จแล้วลืมตาขึ้นก้มหน้าทอดสายตาไป ข้างหน้าประมาณ ๔ ศอก สติจับอยู่ที่เท้า 29