สะกิดใจในธรรม

ʾھ·Ò¹í ¸ÁÚÁ·Ò¹í ªÔ¹ÒµÔ ¡ÒÃãËŒ¸ÃÃÁÐ໚¹·Ò¹ ª¹Ð¡ÒÃãËŒ·Ñ駻ǧ ¢ÍÁͺ˹ѧÊ×Í

á´‹ ............................................................................................ ............................................................................................ ............................................................................................ ............................................................................................

“¡ÃÃÁÁÕ¨ÃÔ§ ¼Å¢Í§¡ÃÃÁÁÕ¨ÃÔ§ ¡ÃÃÁ´ÕãËŒ¼Å´Õ¨ÃÔ§ ¡ÃÃÁªÑèÇãËŒ¼ÅªÑèǨÃÔ§ ¼ÙŒã´·Ó¡ÃÃÁã´äÇŒ ¨Ñ¡à»š¹¼ÙŒÃѺ¼Å¢Í§¡ÃÃÁ¹Ñé¹ ¼ÙŒã´äÁ‹ä´Œ·Ó ËÒµŒÍ§ÃѺäÁ‹” ÊÁà´ç¨¾ÃÐÞÒ³ÊѧÇà ÊÁà´ç¨¾ÃÐÊѧ¦ÃÒª Ê¡ÅÁËÒÊѧ¦»ÃÔÔ³Ò¡

เขาใจในธรรม

ทำใหมีปญญา

ไมควรประมาทในอกุศล ตราบใดที่ปญญายังไมไดอบรมใหเจริญขึ้นจนถึงขั้นที่จะดับกิเลส ไดโดยเด็ดขาด อกุศลประการตางๆ ก็ยอมสามารถที่จะเกิดขึ้นได เราจึง ไมควรที่จะประมาทในบาปอกุศลแมจะเพียงเล็กนอยก็ตาม ควรอดทน ที่จะศึกษาพระธรรม เพื่อเขาใจสภาพธรรมตามความเปนจริง แมน้ำสายตางๆ บางครั้งบางเวลายังปรากฏเต็มฝง ลนตลิ่ง แตตัณหาซึ่งเปนความอยาก ความติดของตองการของมนุษยไมเคยเต็ม ปรากฏแตความพรองอยูตลอดเวลา ผูที่จะดับความยินดีพอใจ ในรูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ ไดหมด ก็คงจะมีแตพระอรหันต ซึ่งเปน ผู ห มดโลภะ หมดตั ณ หาอย า งแท จ ริ ง แต ถึ ง กระนั้ น เราก็ ต อ งศึ ก ษา ทำความเขาใจธรรมเพื่อใหเกิดเปนปญญา เมื่อมีความเขาใจธรรม กุศลธรรม ทั้งหลายก็จะคอยๆ เจริญขึ้น และทำใหเปนผูที่มีความมั่นคงในการที่จะ เจริญกุศลใหยิ่งๆ ขึ้นไปดวย ผูที่มีความเขาใจธรรมจะเปนผูที่ไมหวั่นไหว ตอเหตุการณทั้งปวง เปนผูเตรียมพรอมตอทุกสถานการณ ไมวาอะไร จะเกิดขึ้นก็ตาม

ÊѾ¾Ð·Ò¹Ñ§ ¸ÑÁÁзҹѧ ªÔ¹ÒµÔ ¡ÒÃãËŒ¸ÃÃÁÐ໚¹·Ò¹ ª¹Ð¡ÒÃãËŒ·Ñ駻ǧ

โดย พระธรรมกิตติวงศ (ทองดี สุรเตโช ป.ธ.๙, ราชบัณฑิต) นำเสนอสาระ บรรณาธิการสาระ บรรณาธิการศิลปะ ภาพประกอบ รูปเลม/จัดอารต

: : : : :

มนิจ ชูชัยมงคล ศักดิ์สิทธิ์ พันธุสัตย อนุชิต คำซองเมือง สมควร กองศิลา ทศพร ธรรมกุล

คำนำสำนักพิมพ หนังสือธรรมะเลมนี้ ไดคัดหัวขอธรรมะพุทธภาษิตที่สำคัญจาก “ธรรมสารทีปนี” ที่ทานเจาคุณพระธรรมกิตติวงศ (ทองดี สุรเตโช ป.ธ.๙, ราชบั ณ ฑิ ต ) ไดอธิบายเพื่อขยายเนื้อความตามพระพุทธวจนะหรือ พระดำรัสของพระพุทธเจา และถอยคำของพระพุทธสาวกในสมัยพุทธกาล โดยใชภาษางายๆ เพื่อใหกระทัดรัดจับใจความไดงาย ในการขยายความนั้นก็มิไดมุงจะอธิบายในเชิงวิชาการมากนัก และมิไดอธิบายละเอียดลุมลึกจนสิ้นกระแสความไปเสียทั้งหมด หากแต อธิบายใหเห็นเปนแนวทางตามพุทธภาษิต ในกรณีผูที่ตองการความ ละเอียดลุมลึกเพิ่มเติมก็อาจศึกษาคนควาตอไปไดโดยงาย อีกทั้งพระบาลี ที่นำมาอธิบายก็คัดเลือกมาเฉพาะที่เห็นวาเปนประโยชนและพอเขาใจได ไมยาก ผูรวบรวมเห็นวาจะเปนประโยชนแกผูที่สนใจใฝในธรรม เพื่อนำไป ปฏิบัติขจัดขัดเกลากิเลสในตนเองใหเบาบางลง อันจะนำมาซึ่งความสุข สงบเย็นแกตนและผูอื่น ดวยจิตคิดปรารถนาดี

โปรดใชเลมนี้ใหคุมสุดคุม & อานแลว -> แบงกันอานหลายทานนะจะ

อานสิบรอบ ระดมสมองคิดสิบหน ฝกฝนปญญา พัฒนาการประยุกตใชในชีวิตประจำวัน จิตรูเทาทันสรรพสิ่ง ฉลาดใช เฉลียวคิด ชีวิตจักสนุก สงบ เย็น สำนักพิมพเลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน ปรารถนาใหทุกครอบครัวมีความสุข

สำคัญที่ใจ - ใจเป็นใหญ่ มโนปุพฺพงฺคมา ธมฺมา มนสา เจ ปสนฺเนน ตโต นํ สุขมนฺเวติ

มโนเสฏา มโนมยา ภาสติ วา กโรติ วา ฉายาว อนุปายินี ฯ

ขุ.ธ. ๒๕/๑/๑

¸ÃÃÁ·Ñé§ËÅÒ ÁÕã¨à»š¹»Ãиҹ ÁÕã¨à»š¹ãËÞ‹ à¡Ô´¢Ö鹨ҡ㨠ËÒ¡ÁÕ㨼‹Í§ãÊ ¨Ð¾Ù´ËÃ×Í·ÓÍÐäáçµÒÁ ¤ÇÒÁÊآ‹ÍÁµÒÁà¢Òä» àËÁ×͹à§Ò·ÕèµÒÁµÑÇ仩йÑé¹. ใจมนุษยเปนสิ่งที่มหัศจรรย เปนศูนยรวมความรูสึก ความจำ ความนึกคิด ความรูตางๆ เปนที่รับความสุขและความทุกขทั้งมวล และ เปนบอเกิดแหงการกระทำทุกประการของเจาของใจ ดังนั้น ธรรม ทั้งหลายคือความรูสึกนึกคิดและการกระทำของมนุษย จึงชื่อวามีใจเปน ประธาน มีใจเปนใหญ และเกิดขึ้นมาจากใจทั้งสิ้น

บริษัท สำนักพิมพเลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน จำกัด

๕

»¡µÔ㨢ͧ¤¹àÃÒ¹Ñé¹ ãÊ ÊÐÍÒ´ ºÃÔÊØ·¸Ôì ᵋÁҢ؋¹ÁÑÇàÈÃŒÒËÁͧä»ã¹ºÒ§¤ÃÒÇ à¾ÃÒÐÍÓ¹Ò¨¢Í§ÊÔ觷ÕèࢌÒÁÒ¤Ãͺ§Ó ÊÔ觹Ñé¹àÃÕÂ¡Ç‹Ò ¡ÔàÅÊ ä´Œá¡‹ âÅÀÐ â·ÊÐ âÁËР໚¹µŒ¹ เมื่อใดใจถูกโลภะครอบงำหรือมีโลภะเกิดขึ้นในใจ เมื่อนั้นใจก็จะ คิดแตเรื่องอยากได อยากมี คิดแตจะใหได คิดแตจะไมใหเสีย หรือ เมื่อถูกโทสะครอบงำ เมื่อนั้นก็คิดแตจะทำรายดวยความอาฆาตพยาบาท ทำใหเกิดอาการไมพอใจ ทำใหเกิดความโกรธ เปนตน ทานเปรียบไว เหมือนกับน้ำซึ่งปกติก็จะใสสะอาด แตมาขุนมัวไปเพราะสิ่งที่เจือลงไป คือถาเจือสีแดงลงไปน้ำนั้นก็จะกลายเปนน้ำแดง ถาเจือสีเหลืองลงไป ก็จะกลายเปนน้ำเหลือง ทั้งๆ ที่น้ำนั้นไมใชน้ำแดงหรือน้ำเหลือง แต กลายเปนน้ำสีนั้นๆ ไปก็เพราะอำนาจของสีที่เจือลงไป ฉันใด ใจคนก็เปน เชนนั้น ปกติก็ใสสะอาด แตมากลายเปนใจที่อยากได ใจที่โกรธ ใจที่หลง เปนตน ก็เพราะอำนาจของกิเลสที่เกิดขึ้นในใจนั่นเอง ËÑÇ㨠ÊÕÁѤ¤Ò ÊÒÁѤ¤Õ !!!

๖

สะกิดใจใน ธ

รรม

ดังนั้น ผูตองการใหใจใสสะอาดบริสุทธิ์อยูเสมอ จึงควรระวัง มิใหใจขุนมัวเศราหมอง ดวยการระวังมิใหโลภะ โทสะ โมหะ เปนตน เขามามีอำนาจเหนือใจได ถาใจใสสะอาดบริสุทธิ์แลว เจาของใจจะพูด หรือจะทำอะไรก็ตาม สิ่งที่ทำและคำที่พูดนั้นก็จะใสสะอาดบริสุทธิ์เปน สุจริตไปดวย เมื่อพฤติกรรมตางๆ เปนสุจริตไมผิดศีลผิดธรรมแลว ผล ที่จะไดรับก็คือความสุข ความสุขนั้นก็จะติดตามเขาไปและใหผลเปนสุข แกเขาตลอดไปเหมือนเงาติดตามตัวไปทุกหนทุกแหงโดยไมทิ้งหางเลย ฉะนั้น ใจมนุ ษ ย เ ป น ที่ ร วมสุ ข รวมทุ ก ข ทั้ ง ปวง เมื่ อ ใจมี สุ ข หรื อ ทุ ก ข กายก็จะพลอยสุขพลอยทุกขไปดวย การควบคุมดูแลใจใหเปนอิสระ ไมใหเปนทาสของกิเลสเปนเรื่องจำเปน เปนการปองกันมิใหคนเราทำผิด พูดผิดในขั้นตน ที่สำคัญคือไมใหคนเรามีทุกข

¤¹·Õè»ÃСͺ¡ÃÃÁ·Ó¼Ô´µ‹Ò§æ ¡çà¾ÃÒлŋÍÂã¨ãËŒäËÅ仵ÒÁ¡ÃÐáÊ¡ÔàÅʵ‹Ò§æ ¹Ñè¹àͧ ÊÌҧà¢×è͹¡Ñ鹡ÃÐáÊ¡ÔàÅÊäÇŒ·Õèã¨áÅдÙáÅà¢×è͹ãËŒ´Õ ¡ÃÐáÊ¡ÔàÅÊ¡ç¨Ð«ÖÁ«ÑºËÃ×ÍäËż‹Ò¹ã¨ÁÒ¡‹Í·Ø¡¢ ãËŒäÁ‹ä´Œ

บริษัท

๗

ตนเป็นที่พึ่งของตน อตฺตา หิ อตฺตโน นาโถ อตฺตนา หิ สุทนฺเตน µ¹áÅ໚¹·Õè¾Ö觢ͧµ¹ ºØ¤¤Å¼ÙŒ½ƒ¡½¹µ¹´ÕáÅŒÇ

โก หิ นาโถ ปโร สิยา นาถํ ลภติ ทุลฺลภํ ฯ

ขุ.ธ. ๒๕/๑๖๐/๔๘

¤¹Í×è¹ã¤ÃàÅ‹Ò¨Ð໚¹·Õè¾Öè§ä´Œ ‹ÍÁ¨Ðä´Œ·Õè¾Ö觷Õèä´Œâ´ÂÂÒ¡.

ในโลกนี้มีบุคคลอยู ๒ ประเภทคือ บุคคลที่นารักนาใหความ ชวยเหลือ กับบุคคลที่นารังเกียจนาเบื่อหนาย ไมนาใหความชวยเหลือ บุคคลประเภทแรก คือคนที่ชวยเหลือตัวเอง ฝกหัดจัดทำงาน ตางๆ ดวยตัวเอง ไมเปนคนงอมืองอเทา ไมเอารัดเอาเปรียบผูอื่น มี ความวิริยะอุตสาหะ หนักเอาเบาสู บุคคลประเภทนี้จัดเปนบุคคลที่ นารักนายกยอง และเมื่อเขาไมอาจทำอะไรสำเร็จไดโดยลำพังก็นาให ความชวยเหลือ à¢ÒàÅ‹¹¡ÕµÒà Á×Íà´ÕÂÇ Âѧ¼‹Ò¹àÅ ©Ñ¹¨ÐÇÒ´ÀÒ¾ ´ŒÇÂ.....àËÍæ....¼‹Ò¹ªÑÇÃ

ÊÒÁ¼‹Ò¹àŤÃѺ

๘

สะกิดใจใน ธ

รรม

ÁÕ˹Öè§ÊÁͧÊͧÁ×Í Êͧ෌Ҥú äÁ‹¤Ô´¨Ð¾Ö觵ÑÇàͧ ºŒÒ§ËÃ×Í

¢ŒÒᵋÈÒÅ·Õèà¤Òþ ª‹ÇÂÅÙ¡ªŒÒ§ãËŒÃèÓÃÇ ÁÕºŒÒ¹ÁÕö´ŒÇÂà¶Ô´

สวนบุคคลประเภทหลัง คือคนที่ไมคิดชวยเหลือตัวเอง เปนคน เกียจคราน หนักไมเอาเบาไมสู งอมืองอเทา คิดแตจะพึ่งคนอื่น ขอ ความช ว ยเหลื อ จากคนอื่ น ร่ ำ ไป บุ ค คลประเภทนี้ จั ด เป น บุ ค คลที่ น า รังเกียจ ไมนาใหความชวยเหลือดวยประการทั้งปวง เด็กเล็กๆ คนพิการ คนสูงอายุ คนปวย ถาหากวาไดพยายาม ชวยเหลือตัวเองบาง เชนรองไห ทำตามคำแนะนำหรือคำขอรองของ ผูดูแลรักษาดวยดี ไมมีแงงอนหรือดื้อดึงอะไร เปนตน เชนนี้ก็จัดวาเปน คนที่ชวยเหลือตัวเองแลวเชนกัน เมื่อเขาชวยเหลือตัวเองกอนเชนนี้แลว ก็นาใหความชวยเหลือ นาเลี้ยงดู และนาปรนนิบัติ คนที่ชวยเหลือตนเองไดนี้จัดวาเปนคนที่พึ่งตนเอง มีตนเปนที่พึ่ง ของตนเองได คนเชนนี้ยอมจะไมลำบากใจ ไมวาจะอยูที่ใด ไมวาจะพบ สถานการณเชนไร เพราะไมเคยคิดที่จะพึ่งใครตลอดไป ทั้งเมื่อไมไดรับ ความชวยเหลือจากใครก็ไมเจ็บใจหรือนอยใจ ไมเหมือนคนที่คอยแตจะ พึ่งคนอื่น เมื่อไมไดรับความชวยเหลือตามที่ตองการก็มักจะเสียใจหรือ นอยใจคนที่ไมใหความชวยเหลือ บริษัท สำนักพิมพเลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน จำกัด

๙

ดังนั้น คนเราจึงตองพึ่งตนเองใหได แตการจะพึ่งตนเองไดดีนั้น จำตองฝกฝนทำอะไรดวยตนเอง ทำใหเปนเขาไว ศึกษาเขาไว เรียนรู เขาไว เมื่อโอกาสมาถึงก็จะสามารถทำอะไรดวยตนเองได และเมื่อเกิด ความจำเปนหรือคับขันขึ้นมาก็จะสามารถแกปญหาตางๆ ของตัวเองได ทันที โดยไมตองรอใหคนอื่นมาชวยเหลือกอน พึ่งตนเองไดเปนดีที่สุด และสบายใจไมลำบากใจในเรื่องตางๆ โบราณวายืมจมูกคนอื่นหายใจนั้น ไมคลองเหมือนกับหายใจดวยจมูกตนเอง หรืออยางปจจุบันก็ตองวา หายใจดวยเครื่องชวยหายใจ แมจะจำเปนในกาลบางคราว แตก็ตอง พยายามหายใจดวยตนเองใหได เพราะเครื่องชวยหายใจไมอาจชวยได ตลอดไป และเมื่อถึงขั้นตองอาศัยเครื่องชวยหายใจก็ไมสามารถทำอะไร ดวยตนเองไดแลว ทานจึงวาหายใจดวยจมูกตนเองดีกวา

à¡Ô´ÁÒ໚¹¤¹¤ÇþÖ觵¹àͧ´Õ¡Ç‹Ò¾Ö觤¹Í×è¹ à¾ÃÒФ¹Í×è¹ ¾Öè§ä´Œà»š¹ºÒ§Í‹ҧºÒ§àÇÅÒáÅÐäÁ‹µÅÍ´ä» Ê‹Ç¹µ¹àͧ¾Öè§ä´Œ·Ø¡Í‹ҧ·Ø¡àÇÅÒ ·Ñ駾Öè§ä´ŒµÅÍ´ä» áÅСÒþÖ觤¹Í×è¹¹Ñé¹ÁÑ¡¨Ð¼Ô´ËÇѧÁÒ¡¡Ç‹ÒÊÁËÇѧ ʋǹ¡ÒþÖ觵¹àͧ‹ÍÁ¨ÐÊÁËÇѧÁÒ¡¡Ç‹Ò¼Ô´ËÇѧ àÇÅÒàÃÕ¹äÁ‹Ê¹ã¨àÃÕ¹ ã¡ÅŒÊͺ ˹ѧÊ×Í¡çäÁ‹Í‹Ò¹ àÇÅÒÊͺŋФÍÂÒǤÍÂ×´

à¤ÕèÂÇ...äÁ‹ÂÍÁ ãËŒÅÍ¡àÅÂÇØÂŒ

๑๐

สะกิดใจใน ธ

รรม

คนไร้ศีลธรรม เหมือนถูกครอบงำโดยศัตรู ยสฺส อจฺจนฺตทุสฺสีลฺยํ กโรติ โส ตถตฺตานํ

มาลุวา สาลมิโวตฺถตํ ยถา นํ อิจฺฉตี ทิโส ฯ

ขุ.ธ. ๒๕/๑๒๖/๔๘

¤ÇÒÁäÃŒ È Õ Å ¸ÃÃÁ¤Ãͺ§Ó¼ÙŒ ã ´ àËÁ× Í ¹Â‹ Ò ¹ä·Ã¤Ãͺ¤ÅØ Á µŒ¹ÊÒÅÐäÇŒ ¼ÙŒ¹Ñ鹪×èÍÇ‹Ò·Óµ¹àËÁ×͹¶Ù¡ÈѵÃ٤Ǻ¤ØÁµÑÇäÇŒ©Ð¹Ñé¹. ศีลธรรม คือขอประพฤติปฏิบัติอันดีงามของมนุษย เปนขอ กำหนดใหเห็นวาสิ่งใดเปนสิ่งที่ควรงดเวน ซึ่งจะทำใหเกิดความเดือดรอน หากไปกระทำเขา และใหเห็นวาสิ่งใดเปนสิ่งที่ควรกระทำ ซึ่งจะทำให เกิดความสงบสุขเมื่อกระทำตาม ศีลธรรมจึงเปนรากฐานสำคัญที่จะทำ ใหเกิดสันติสุขและสันติภาพในโลก เพราะถามนุษยตางก็ประพฤติตาม หลั ก ศี ล ธรรม ก็ ป ระกั น ได ว า มนุ ษ ย จ ะไม เ ดื อ ดร อ น จะไม เ บี ย ดเบี ย น เอารัดเอาเปรียบกัน จะไมตองทุกขยากลำเค็ญ และจะไมอยูกันอยาง หวาดระแวงและอยางตัวใครตัวมันดังที่เปนกันอยูทุกวันนี้ บริษัท สำนักพิมพเลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน จำกัด

๑๑

ᵋâÅ¡Á¹ØÉ ÁÔ䴌໚¹àª‹¹¹Ñé¹ à¾ÃÒÐà˵ØÇ‹ÒÁ¹ØÉ Âѧ¢Ò´ÈÕŸÃÃÁ¡Ñ¹ÍÂÙ‹ Âѧ»Å‹Í»ÅÐÅÐàÅÂÈÕŸÃÃÁ¡Ñ¹ÍÂÙ‹ ·ÕèÊÓ¤ÑÞ¤×ÍÂѧÁͧäÁ‹àË繤ÇÒÁÊÓ¤ÑÞ·Õèá·Œ¨ÃÔ§¢Í§ÈÕŸÃÃÁ ¨Ö§»Å‹ÍÂãËŒ¤ÇÒÁäÃŒÈÕŸÃÃÁࢌÒÁÒÁÕÍÔ·¸Ô¾Åà˹×͵¹ คือปลอยตัวปลอยใจใหไหลไปตามอำนาจของความอยาก ความ ตองการของจิตใจ ประพฤติลวงละเมิดศีลธรรมกันอยางไมละอาย เชน ไรเมตตาธรรม ชอบแตเรื่องตีรันฟงแทง ขมเหงรังแกกัน หรือรบรา ฆาฟนกัน ไรความพยายามในการทำมาหากินโดยสุจริต คิดแตจะฉอโกง ลักขโมย เอารัดเอาเปรียบกันและกัน เปนตน ผูที่มีพฤติกรรมเชนนี้ ชื่อวาเปนผูไรศีลธรรม ผูไรศีลธรรมอยูในหมูคณะใดสังคมใด ก็จะทำให หมูคณะและสังคมนั้นปนปวนวุนวาย หาความสงบสุขมิไดเลย

¡ÅØŒÁ¨Ñ§ àÊ×é͹Ñé¹ÊÕ¹Õé ¡‹ÍÁçͺäÁ‹¨ºÊÔé¹ àÁ×èÍäË˨ÐÊÒÁѤ¤Õ¡Ñ¹Ë¹Í »ÃÐà·Èä·Â

๑๒

สะกิดใจใน ธ

¹Ñè¹ÊÔ...¼ÙŒ ãËÞ‹·ÐàÅÒСѹ ¹Ñ¡àÃÕ¹¹Ñ¡àŧ¡ç¡¾Ç¡äÅ‹¦‹Ò¡Ñ¹ ͹Ҥµ¾Ç¡àÃÒ¨Ð໚¹Âѧä§à¹Õè ÅӺҡṋæ àÎŒÍ...

รรม

อันผูไรศีลธรรมนั้นเปนเหมือนกับตนสาละที่ถูกยานไทรคลุมทับ ไวทั้งตนและเปนเหมือนกับถูกศัตรูควบคุมตัวไว ตนสาละที่ถูกยานไทร คลุมทับไวเชนนี้ยอมจะเจริญเติบโตไมไดและไมชาก็จะยืนตนตายไป คนที่ ถูกศัตรูคุมตัวไวยอมไมมีอิสรเสรี ยอมไมเปนไทแกตัว จะทำอะไรก็ไมได

¤¹·Õè¶Ù¡¤ÇÒÁäÃŒÈÕŸÃÃÁ¤Ãͺ§Ó¡ç໚¹Í‹ҧ¹Ñé¹ ¤×ͨе¡à»š¹·Òʢͧ¤ÇÒÁªÑèǤÇÒÁ·Ø¨ÃÔµ ·Õèµ¹àͧ¡‹Í¢Öé¹äÇŒµÅÍ´ä» áÅШеŒÍ§ä´ŒÃѺ¼Å¤×ͤÇÒÁ·Ø¡¢ ÃзÁ ¤ÇÒÁÇÔµ¡¡Ñ§ÇÅáÅФÇÒÁà´×ʹÌ͹µ‹Ò§æ àÃ×èÍÂä» à¢ÒäÁ‹ÍÒ¨¨Ð໚¹ÍÔÊÃÐ໚¹ä·á¡‹µÑÇä´ŒàÅÂ

บริษัท สำนักพิมพเลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน จำกัด

๑๓

ดังนั้น เมื่อตองการความสุขสงบ ความเปนอิสรเสรีทางใจก็ไมพึง ล ว งละเมิ ด ศี ล ธรรม ไม ท ำตนให เ ป น คนไร ศี ล ธรรม คื อ ไม ท ำตนให เหมือนกับตนสาละที่ถูกยานไทรคลุมทับไว และไมทำตนใหเหมือนกับ ถูกศัตรูคุมตัวไว

âÅ¡Á¹ØÉ àÃÒ¨ÐËÁàÂç¹ä´Œ¡çà¾ÃÒÐÍÒÈÑÂÈÕŸÃÃÁ ¢Ò´ÈÕŸÃÃÁáŌǡçÌ͹ÃÐÍØ การแกปญหาความเดือดรอนตางๆ ในโลกตองเริ่มที่การทำให คนเรามีศีลธรรม ประพฤติตามหลักศีลธรรมกันใหมากๆ เมื่อศีลธรรม ถูกนำมาเปนหลักในการดำเนินชีวิตและในการทำงานตางๆ ก็เปนหลัก ประกันไดวาความสงบสุขในหมูคณะและสังคมยอมจะมีอยางถาวรได แนนอน à¡Ô´¢Öé¹à¾ÃÒТҴ¤ÇÒÁÃÑ¡ ¤ÇÒÁàÁµµÒµ‹Í¡Ñ¹ ÁͧàË繤¹Í×è¹ à»š¹ÈѵÃÙä»ËÁ´ ËÅÒ¹¨§ÁÕ ¤ÇÒÁàÁµµÒµ‹Í·Ø¡æ ¤¹¹Ð

¤Ø³µÒ¤ÃѺ ʧ¤ÃÒÁà¡Ô´¢Öé¹ä´Œ à¾ÃÒÐÍÐääÃѺ

๑๔

สะกิดใจใน ธ

รรม

ชีวิตนี้ช่างสั้นนัก อนิมิตฺตมนฺาตํ กสิรฺจ ปริตฺตฺจ

มจฺจานํ อิธ ชีวิตํ ตฺจ ทุกฺเขน สฺุตํ ฯ ขุ.สุ. ๒๕/๕๘๐/๔๙๐

ªÕÇÔµ¢Í§ÊÑµÇ ·Ñé§ËÅÒÂã¹âÅ¡¹ÕéÊÑé¹¹Ô´à´ÕÂÇ ÅÓºÒ¡ÂÒ¡à¢çÞáÅÐ ÁÕ·Ø¡¢ ÁÒ¡ ᵋ¡çäÁ‹ÁÕà¤Ã×èͧËÁÒÂãËŒÃٌNjҨеŒÍ§µÒÂàÁ×èÍã´. ชีวิตของมนุษยและสัตวโลกอื่นๆ ยอมดำเนินไปสูจุดหมายปลาย ทางเดียวกันคือ “ความตาย” อันความตายนี้ถือวาเปนจุดจบของชีวิต ทุกชีวิต ไมมีผูใดสัตวใดหลีกหนีพนไปไดเลย เกิดมาเทาใด มีชีวิตอยู เทาใด ก็จะตองตายไปเทานั้น ไมมีขาด ไมมีเกิน และไมมีเหลือแมแต ชีวิตเดียว นี่คือสัจธรรมที่จริงแทแนนอนของชีวิตทุกชีวิต ªÕÇԵ໚¹¢Í§äÁ‹á¹‹¹Í¹ ¤ÇÒÁµÒÂ໚¹¢Í§á¹‹¹Í¹¹ÐâÂÁ

บริษัท สำนักพิมพเลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน จำกัด

๑๕

ความจริงชีวิตนี้ไมยืนยาวนัก กลาวโดยเฉพาะชีวิตของคนเรา สวนใหญก็อยูไมเกินรอยป ที่เกินกวานั้นก็มีนอยเต็มที ที่ระยะกาลของชีวิต มีสั้นมียาวนั้นก็เปนไปตามความรูสึกของคนเทานั้น เชน ใครมีอายุใกลๆ รอยป ก็ถือวามีอายุยืน ใครตายแตยังเด็ก ก็วามีอายุสั้น แตแทที่จริงแลว อายุรอยปนั้นก็ยังนับวานอยเมื่อเทียบกับอายุของสิ่งไมมีชีวิตอื่นๆ เชน ภูเขา แผนดิน เปนตน แตในระยะสั้นของชีวิตนี้แหละ ชีวิตตองพบกับ ความทุกขยากลำเค็ญแสนสาหัส ตองผจญกับภัยตางๆ นานาตั้งแตเกิด เลยทีเดียว ทั้งภัยภายนอกอันเกิดจากธรรมชาติแวดลอม จากหนาว รอน ลม แดด เกิดจากมนุษยดวยกัน ทั้งภัยภายในอันเกิดจากความ เจ็บปวด ความแกชรา และจากการถูกกิเลสบีบคั้นนานาประการ ดังนั้น มนุษยเราจึงหาวิธีบำบัดทุกขบำบัดภัยเหลานั้นกันอยาง สุดกำลังของตน เปนการเพิ่มทุกขลำเค็ญใหแกตนเขาไปอีก กวาจะเอา ชีวิตรอดมาไดแตละชีวิตดูแสนยากแสนเข็ญจริงๆ นอกจากนั้น คนเราก็ ไมอาจรูลวงหนาไดวาชีวิตของตนจะจบสิ้นลงเมื่อใด ดวยลักษณะอาการ อยางไร เพราะชีวิตนี้ไมมีเครื่องหมายบอกลวงหนาวาจะตองตายเมื่ออายุ เทานั้นเทานี้และดวยอาการอยางนั้นอยางนี้ Çѹ¹Õé¼ÁÁչѴ¡Ô¹àËŌҡѺà¾×è͹ äÇŒ¼ÁÍÒÂØà·‹ÒáÁ‹¡‹Í¹ ¶Ö§¨ÐࢌÒÇÑ´ ãËŒ¤¹á¡‹æ 仡‹Í¹à¶ÍÐ

Çѹ¹Õé 仿˜§¸ÃÃÁ·ÕèÇÑ´ ¡ÑºáÁ‹¹ÐÅÙ¡

ṋ ã¨ÃÖÇ‹Ò ¨ÐÁÕªÕÇÔµÍÂÙ‹¶Ö§Çѹ¹Ñé¹

๑๖

สะกิดใจใน ธ

รรม

ก็เพราะชีวิตนี้ไมคงอยูไดนาน ไมมีเครื่องหมายบอกใหรูวาจะตาย เมื่อไร ทานจึงแนะนำวาพึงใชชีวิตที่ยังเหลืออยูนี้ใหเปนประโยชนใหมาก ที่สุด คือทำประโยชนเพื่อตนเองและเพื่อผูอื่นใหมากและโดยเร็ว ลดเลิก ความเห็นแกตัว ความตระหนี่ ความไมดีไมงามตางๆ แตเพิ่มพูนความดี เพิ่มพูนความเสียสละความโอบออมอารีใหมาก เพราะวาทุกสิ่งทุกอยาง ที่ตนมีอยูนั้น พอความตายมาเยือนเขาแลวก็นำติดตัวไปไมไดเลย แตมิใช เปนไปในลักษณะที่เมื่อเห็นวาจะตองตายแนแลวก็รีบใชชีวิตใหคุมคา รีบกอบโกยใหมาก รีบหาความสุขสำราญใหอิ่มหนำกอนตาย การทำเชนนั้น เปนการใชชีวิตที่สิ้นเปลืองโดยใชเหตุ ไมคุมกับที่ไดเกิดมาเปนคนกับเขา ครั้งหนึ่ง

ªÕÇÔµ¢Í§àÃÒ¹ÕéÊÑ鹹ѡáÅС缋ҹä»äÁ‹¹ŒÍÂáÅŒÇ àÇÅҢͧªÕÇÔµÂѧàËÅ×ÍÍÂÙ‹äÁ‹ÁÒ¡àÅ ËÒ¡ÁÑÇàÊÕÂàÇÅÒËÃ×ÍÁÑÇËÒ¤ÇÒÁÊÓÃÒÞÍÂÙ‹ÍÕ¡ ªÕÇÔµ¹Õé¡ç¨ÐäÁ‹àËÅ×ÍÍÐäÃäÇŒãˌ͹ت¹ÃØ‹¹ËÅѧ ËÃ×ÍãËŒÅÙ¡ËÅҹ䴌ª×蹪ÁàÅ ¹Í¡àÊÕ¨ҡ¡Ãд١áÅТÕéඌÒà·‹Ò¹Ñé¹àͧ

¹ÕèáËÅШش¨º ¢Í§¾‹Í¤ŒÒÂÒàʾµÔ´ บริษัท

๑๗

ความสุขนี้หาได้ ปฏิรูปการี ธุรวา สจฺเจน กิตฺตึ ปปฺโปติ

อุฏ าตา วินฺทเต ธนํ ททํ มิตฺตานํ คนฺถติ ฯ

ขุ.สุ. ๒๕/๑๘๘/๔๐๖

¼ÙŒ·Ó¡Òçҹ·ÕèàËÁÒÐÊÁ àÍÒ¸ØÃÐ ¢ÂѹËÁÑè¹à¾ÕÂà ‹ÍÁËÒ·ÃѾ 䴌 ¼ÙŒÁÕÊѨ¨Ð ‹ÍÁä´ŒÃѺ¡Òá‹ͧãËŒà¡ÕÂÃµÔ ¼ÙŒãËŒ ‹ÍÁ¼Ù¡äÁµÃÕänj䴌. สิ่งที่คนเราตองการอยากไดอยากมีกันทุกคนนั้นเห็นจะหนีไมพน “ความสุข” แนนอน ความสุขจัดเปนยอดปรารถนาของคนเรา เพราะ ถาคนเรามีความสุขดี ก็ไดชื่อวามีทุกสิ่งทุกอยางสมบูรณแลว ดังนั้น จึง อาจกลาวไดวาการที่คนเราประกอบกิจตางๆ เพื่อหาเงินทองก็ดี เพื่อ หากินหาใชก็ดี ก็มีจุดหมายปลายทางอยูที่ตองการใหไดมาซึ่งความสุข นี่เอง

¢Ò¢ŒÒÇä´ŒáÅŒÇ ¾‹Í¨Ð¾Ò仫×éÍ ªØ´¹Ñ¡àÃÕ¹ãËÁ‹¹ÐÅÙ¡ àÂŒ... ¢Íº¤Ø³¤ÃѺ¾‹Í

๑๘

แตความสุขนั้นยอมมีเหตุใหเกิด มิใชอยูๆ ก็เกิดขึ้นกับคนเรา ไดเ อง โดยเฉพาะความสุข ระดับชาวบานหรือระดับที่ช าวโลกทั่วไป สามารถแสวงหามาใหตนไดนั้นยอมมีเหตุเกิดแนนอน ทานวาความสุข นั้นเกิดมาจากเหตุ ๓ อยางคือ ทรัพยสมบัติ ๑ เกียรติยศ ๑ ไมตรีจิต ๑ แตทั้งสามอยางนี้ก็มีเหตุเกิดเฉพาะอยางอีกชั้นหนึ่ง กลาวคือ ๑. ทรัพยสมบัติ เกิดมาจากการที่คนเราไดทำงานที่เหมาะสม และวิธีที่ทำก็เหมาะสมกับงานดวย ทำงานดวยความเอาใจใส ไมทอด ธุระ ไมทิ้งงาน และทำงานดวยความขยันหมั่นเพียร ตอสู ไมทอแท คนที่ทำงานอยางนี้ ยอมไดรับผลตอบแทนเปนทรัพยสมบัติ ๒. เกียรติยศ เกิดมาจากความเปนผูมีสัจจะ รักษาสัจจะ เปน ผูซื่อสัตยตอตนเองและผูอื่น มีความจริงใจตอทุกๆ คน สัจจะนี้ทำให คนเรามีเกียรติยศ ไดรับความนิยมยกยองจากคนทั่วไป ÂÔ¹´Õ´ÇŒ ¹ФÐ

àÃÒ·Ø¡¤¹ ÀÙÁÔã¨ã¹µÑÇÅÙ¡ÁÒ¡¨ŒÐ

บริษัท สำนักพิมพเลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน จำกัด

๑๙

๓. ไมตรีจิต เกิดจากความเปนผูไมตระหนี่ มีจิตใจกวางขวาง ชอบเอื้อเฟอเกื้อกูลผูอื่น คือเปนผูชอบให ผูที่ทำอยางนี้ยอมจะผูกใจ ผูกไมตรีของผูคนไวได ยอมมีมิตรสหายพวกพองมาก ดังนั้น ผูตองการความสุข พึงหาทรัพยสมบัติใหได เพราะทรัพย สมบัติยอมทำใหเกิดความสะดวก เกิดความคลองตัว ไมติดขัดในเรื่อง ทั้งปวง พึงสรางเกียรติยศใหได เพราะเกียรติยศนี้ยอมทำใหเกิดความ ไววางใจ ทำใหมีเครดิตนาเชื่อถือ และพึงสรางสมไมตรีกับบุคคลทั่วไป ใหได เพราะไมตรีจิตนี้ยอมทำใหเกิดบริวารพวกพอง ทำใหเกิดความ สะดวกตางๆ และไดรับความชวยเหลือในเรื่องตางๆ ทั้งหมดนี้ลวนทำให เกิดความสุขในชีวิตไดทั้งสิ้น

µŒÍ§¡ÒäÇÒÁÊØ¢ ᵋäÁ‹áÊǧËÒ·ÃѾ ´ŒÇ¤ÇÒÁ¢ÂѹËÁÑè¹à¾ÕÂà äÁ‹ÊÌҧà¡ÕÂõÔÂÈãËŒµ¹àͧ´ŒÇ¡ÒÃÃÑ¡ÉÒÊѨ¨Ð áÅÐäÁ‹ÊÌҧ¾Ç¡¾ŒÍ§à¢ŒÒäÇŒ´ŒÇ¡ÒÃÁÕäÁµÃÕ¨Ôµµ‹Í¡Ñ¹ ¤ÇÒÁÊØ¢¨ÐÁÕÁÒᵋä˹¡Ñ¹àÅ‹Ò ·‹Ò¹¼ÙŒà¨ÃÔÞ·Ñé§ËÅÒ ¢Öé¹ÁÒàŤÃѺ ¶Ö§¤ÃÒÇÅÓºÒ¡ äÁ‹Ç‹ÒÊÕä˹ ¼Á¡çª‹ÇÂËÁ´·Ø¡¤¹¤ÃѺ ¢ÍÍ‹ҧà´ÕÂÇ Í‹ҷÐàÅÒСѹ¹Ð¤ÃѺ

๒๐

สัตว์โลกเป็นไปตามกรรม กมฺมุนา วตฺตตี โลโก กมฺมนิพนฺธนา สตฺตา

กมฺมุนา วตฺตตี ปชา รถสฺสาณีว ยายโต ฯ

ขุ.สุ. ๒๕/ ๖๖๐/๕๐๑

ÊÑµÇ âš‹ÍÁ໚¹ä»µÒÁ¡ÃÃÁ »Ç§»ÃЪҡç໚¹ä»µÒÁ¡ÃÃÁ ÊÑµÇ ·Ñé§ËÅÒÂÁÕ¡ÃÃÁ໚¹à¤Ã×èͧ¼Ù¡¾Ñ¹ àËÁ×͹ËÁØ´·ÕèµÃ֧ö·Õè¡ÓÅѧáÅ‹¹ ä»äÇŒ ©Ð¹Ñé¹. “กรรม” คือสิ่งที่คนเราไดทำไวไมวาจะในอดีตหรือปจจุบันและ กรรมที่ทำไวนี้แหละจะเปนสมบัติของผูนั้นตลอดไป ผูทำกรรมไมวาจะ เปนกรรมดีหรือกรรมชั่ว ยอมเปนเจาของกรรมและจะเปนผูไดรับผลแหง กรรมนั้น เมื่อทำกรรมใดไวแลวจะปฏิเสธผลของกรรมนั้นหาไดไม เมื่อ ถึงคราวที่กรรมนั้นใหผล เจาของกรรมก็จะตองรับผลของกรรมนั้นอยาง หลีกเลี่ยงไมได

ÁÑÇᵋÊÌҧ¡ÃÃÁ äÁ‹ÃÐÇѧ¼Å¢Í§¡ÃÃÁàÅÂ

บริษัท สำนักพิมพเลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน จำกัด

๒๑

สัตวโลกทั้งมวลมีความแตกตางกันโดยสิ้นเชิง ทั้งโดยรูปรางหนาตา สติปญญา ฐานะการงานและฐานะการเงิน บางคนรูปรางดี สมประกอบ บางคนขี้เหรไมสมประกอบ บางคนเฉลียวฉลาด บางคนโงเขลา บางคนมี ยศศักดิ์สูง บางคนดอยยศดอยศักดิ์ บางคนร่ำรวย บางคนยากจน เหลานี้ ลวนเปนผลมาจากกรรมคือการกระทำของผูนั้นๆ ทั้งสิ้น เขาทำอะไรที่ดี ที่เปนสุจริต เปนบุญเปนกุศลไวแตอดีตหรือในปจจุบัน เขาก็ไดรับผลเปน ความดี ไดรับแตสิ่งที่ดี ถาเขาทำอะไรที่ไมดี เปนทุจริต เปนบาปอกุศล ไวแตอดีตหรือปจจุบัน เขาก็ไดรับผลเปนความไมดี มีความผิดปกติไปดวย ประการตางๆ

ÊÑµÇ âÅ¡ËÃ×ͻǧ»ÃЪҷÑé§ÁÇÅ‹ÍÁ໚¹ä»µÒÁ¡ÃÃÁ áÅÐ໚¹¼ÙŒÃѺ¼Å¢Í§¡ÃÃÁÍ‹ҧ¹Õé ¡®áË‹§¡ÃÃÁ¹Õé¶×ÍÇ‹Ò໚¹¡®·ÕèÂصԸÃÃÁ·ÕèÊØ´ ÁÕ¤ÇÒÁàÊÁÍÀÒ¤¡Ñ¹·ÕèÊØ´ÊÓËÃѺÁ¹ØÉ àÃÒ áÅÐ໚¹¡®·Õè·ÓãËŒ¤¹àÃÒäÁ‹Ç‹ÒÂÒ¡´ÕÁÕ¨¹Í‹ҧäà ෋Òà·ÕÂÁ¡Ñ¹ËÁ´ã¹¡ÒÃ໚¹à¨ŒÒ¢Í§ ·Õè¼Á§Ñ´á§Ð¢âÁ¢ͧ à¾ÃÒÐËÒà§Ô¹ä»áµ‹§§Ò¹¤ÃѺ àÍ‹Í...¡‹Í¹Í×蹪‹Ç§ŒÒ§»Ò¡ËÁÒ ÍÍ¡¨Ò¡¡Œ¹¼Á¡‹Í¹à¶ÍФÃѺ ¤Ø³µÓÃǨ !!!

๒๒

สะกิดใจใน ธ

รรม

ªÑ¡´Ô鹪ѡ§Í Âѧ¡Ð ¡Ñ§¹ÑÁÊäµÅ

รถที่แลนไปมาไดเพราะมีหมุดหรือน็อตทำหนาที่ควบคุมยึดตรึง ชิ้นสวนตางๆ ไว ทำใหชิ้นสวนของรถยึดติดกันแนนหนา ทำใหรถแลน ไปไดโดยไมติดขัดฉันใด กรรมที่คนเราทำไวก็ฉันนั้น จะคอยผูกพันคนเรา ไปตลอด ถาเปนกรรมดีก็จะใหผลเปนความดี และความดีนั้นก็จะสงผล ใหไดรับความสุขความเจริญกาวหนาอีกทอดหนึ่ง ถาเปนกรรมชั่วก็จะให ผลเปนความชั่ว และความชั่วนั้นก็จะสงผลใหไดรับความทุกข ความ ตกต่ำถดถอยอีกทอดหนึ่งเชนกัน คนดีที่ทำกรรมดีไว เมื่อกรรมดียังไมทันใหผลก็อยาเพิ่งทอถอย เสียกอน พึงทำความดีนั้นเรื่อยไป สวนคนชั่วที่ทำกรรมชั่วไวก็อยาเพิ่ง ลำพองใจวาไมเห็นจะไดชั่วตรงไหน มีแตจะไดดีมีสุขอยางเดียว ความชั่ว ใหผลเมื่อไรจะรองไมออก และจะไดรับความทุกขอันเหมาะสมแกกรรม ที่ตนทำไว เรื่องของกรรมประมาทไมได ทานวาเหมือนหมาไลเนื้อ ทัน เมื่อใดก็กัดเมื่อนั้น คนที่เชื่อกรรมและเชื่อผลของกรรมยอมอายชั่วกลัวบาป ไมทำ อะไรที่เปนบาปเปนความผิด ไมกอปญหาใหแกผูอื่นและสังคม มุงทำแต สิ่งที่ดีใหแกชีวิต สวนคนที่ไมเชื่อเรื่องนี้ก็จะทำอะไรตามใจชอบ เพียง เพื่อใหตัวเองไดรับความสำเร็จสมหวังเปนพอ

·ÕèâÅ¡àÃÒÅء໚¹ä¿·Ø¡Ë‹ÍÁËÞŒÒ ËÒ¤ÇÒÁʧºÊØ¢·Õè¶ÒÇáѹÁÔä´Œ ¡çà¾ÃÒФ¹·ÕèäÁ‹àª×èÍ¡ÃÃÁÁÕÁÒ¡¢Öé¹·Ø¡Çѹ¹Ñè¹àͧ คิดดี พูดดี ทำดี = ชีวีเปนสุข บริษัท สำนักพิมพเลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน จำกัด

๒๓