m a rc mulders
The Moonlight Garden
uitgeverij lecturis
On t h e ga r den at t h e A l h a m br a, Gr a na da
The four sections of the garden were originally situated below the streams and garden paths. The garden soil was situated about eighty centimeters lower, which caused the paths for walking between the sections to be at a higher level. People looked down at the flowerbeds from above. This gave the garden the appearance of a carpet.
[1]
‘The Moonlight Garden’ is de titel van een nieuw glas applique raam in opdracht voor huis De Berenbijt in ‘s-Hertogenbosch. Het is ook de titel van de retrospectieve in het Noordbrabants Museum in ‘s-Hertogenbosch, lente 2013. Het raam verbeeldt de reflectie van het maanlicht op het water en verhaalt van de overgang van het bleke maanlicht naar het ochtendgloren, over het wederkerend begin. De titel is ook een antwoord op mijn glas-in-loodraam Het Laatste Oordeel [1] uit 2006, in de St. Jan Kathedraal, slechts een straat verwijderd van huis de Berenbijt.[2] Spreekt het Laatste Oordeel over het einde der tijden, en is het palet vlammend van toon, the Moonlight Garden kondigt de dageraad aan en draagt een kleurengamma van zachte tinten geel, oker en rose. De tuin is voor mij al dertig jaar het Leitmotiv, eerst in olieverf, daarna ook in glas-in-lood. Ter gelegenheid van het 25-jarig regeringsjubileum van koningin Beatrix in 2005 vervaardigde ik een raam voor de Nieuwe Kerk te Amsterdam. Het draagt de titel Een tuin van glas [3] en verhaalt over de tuin als een oord van samenkomst en verzoening; de tuin als een beschermde verblijfplaats waar men zich kan laven en louteren, en zich kan verwonderen over de schoonheid van de natuur. De vervolgtitel, The Moonlight Garden, is ontleend aan een van de tuinen aangelegd rondom het mausoleum de Taj Mahal, in Agra Noord Indië. Een ervan is de Mehtab Bagh, aangelegd om er in de nacht te vertoeven onder de maneschijn. De herkenning van de tuin als een zingevend symbool in zowel de christelijke als de islamitische cultuur is de laatste jaren bepalend voor mijn schilderspraktijk.
8
marc mulders
[2]
[3]
t h e m oo n l i g h t g a r d e n
9
wat e r k a n t, 2 010 o i l o n c a n va s , 9 0 x 7 0 c m p r i vat e c o l l e c t i o n
48
49
lelies, 1987 o i l o n c a n va s , 10 0 x 7 0 c m p r i vat e c o l l e c t i o n
50
51
[5]
Het recente werk is genereus, gemaakt door iemand die doorgeeft wat hem voedt en wat indruk op hem heeft gemaakt. En het is gemaakt door een kunstenaar die een bepaalde strijd niet meer hoeft te voeren. Die niet perse het lijden of de duisternis nodig heeft om een inhoudelijk stevig schilderij te maken. Een bepaalde zwaarte en moeite is uit het werk verdwenen. En dat is een verrijking. Er is een nieuw register geopend. Hoe heeft nu deze wending plaats kunnen vinden? Hoe zijn “de nieuwe schilderijen� in de wereld gekomen? Daar is natuurlijk een innerlijke, onzichtbare ontwikkeling die zich, met het stijgen der jaren, in de kunstenaar heeft afgespeeld. Maar er zijn ook tastbare factoren, die de wending als het ware hebben ingeleid. Mulders heeft zich de laatste jaren met een breed scala aan technieken en media ingelaten. Hij is een kunstenaar met Bauhausidealen, die zijn kunst (waarvan ik de kern in de schilderkunst situeer) ook in andere bereiken van het leven wil laten doordringen. Het lijkt soms wel alsof hij elk materiaal geschikt acht: tapijt, collage, fotografie of glas. Het zijn voor Mulders allemaal mogelijke dragers van kunst. Voor begrip van de recente schilderijen is het van belang dat de kunstenaar op glas is gaan schilderen en in glas-in-lood is gaan werken. Het glas-in-loodraam in de Nieuwe Kerk in Amsterdam,[6] gerealiseerd in 2005 ter gelegenheid van het zilveren regeringsjubileum van koningin Beatrix, is daar de meest in het oog springende voorbeeld van. Het schilderen op glas vraagt andere vaardigheden dan op doek. De werkwijze is om tegen het licht in te schilderen. Het begint met een lichtbak waarop een stuk glas ligt, en daarop komt de verf te liggen. Die dekt het licht als het ware toe en doet transparante kleur ontstaan, met een lichtbron die van achteren komt. De lichtbak is een middel om het zonlicht, dat later door de kerkramen zal schijnen, te simuleren.
68
Schilderen naar het licht
[6]
The recent work is generous, made by someone who passes on what nurtures him and what has made an impression on him. And it has been made by an artist who no longer needs to fight a certain battle. Who doesn’t necessarily need suffering or darkness to produce a connotatively strong painting. A certain gravity and effort has vanished from the work. And that is an enrichment. A new resonance has taken shape. How has this change of course now been made possible? How have ‘the new paintings’ come into the world? There has, of course, been an inner, unseen development taking place in the artist with the passing of years. But there are also tangible factors, which ushered in the change, as it were. Mulders has become involved with a broad range of techniques and media in recent years. He is an artist who has Bauhaus ideals, who wants to let his art (whose core I situate in painting) reach other parts of his life. It sometimes seems as though he deems each material suitable: tapestry, collage, photography, glass. All of them are, to Mulders, potential vehicles for art. For an understanding of the recent paintings, it is important to know that the artist began painting on glass and working in stained glass. The stained-glass window at the Nieuwe Kerk in Amsterdam,[6] realized in 2005 on the occasion of the Silver Jubilee of Queen Beatrix, is the most striking example of this. Painting on glass, as opposed to canvas, demands different skills. The process is one of painting against the light. It starts with a light box on which a piece of glass is placed, and then onto that glass the paint is applied. The light box is a means to simulate sunlight, which will later shine through the church windows.
P a i n t i n g To w a r d t h e L i g h t
69
le ja r di n d’eau, 2012 o i l o n c a n va s , 110 x 2 9 0 c m 80
p r i vat e c o l l e c t i o n
81
This is how I’ve wandered from the path of my own Western garden and branched off in the direction of the East.