Wijnanda Places of memory Deroo Plaatsen van herinnering
Plaatsen van herinnering Places of memory
Places of memory
Plaatsen van herinnering Wijnanda Deroo
6 Foreword 7 Voorwoord 8 9
Workplaces of memory Werkplaatsen van herinnering
4
17 17
35 35
21 21
39
25 25
43 43
27 27
45 45
31 31
49 49
53 53
71 71
87 87
57 57
75 75
91 91
59 59
77 77
63 63
79 79
67 67
83 83
5
Foreword
We live in an age where it seems that everything changes ever more rapidly. That also applies to our built surroundings, sometimes thought to be changeless. Those not having visited their city centre for a few weeks can be taken by surprise by the arrival of a new shop. The familiar business seems to have suddenly disappeared and a new one has taken its place in the premises. The same can occur with a shop interior when a new mar keting concept can result in the shop suddenly having a completely different look – after a few weeks we can no longer even remember how the layout looked before the changeover. Exceptionally, a building or space loses its original function yet the interior remains largely the same. The traces of previous activities are still there, but the workplace, factory floor or liv ing quarters have been covered with a real (or imaginary) layer of dust. A divine silence now rei gns where once the noise of people and machines resounded. It has become a place where mem ories, affinities and fantasy offer the space for an extraordinary visitor experience. The Places of memory project documented in this book presents the interiors of such bui ldings, spaces that have changed function and hence acquired a totally different ambience. Tog ether with photographer Wijnanda Deroo and guest curator Frans Bevers we searched out these special interiors: spaces that reveal themselves as a summation of functions. What was it, what is it and, perhaps, what will it become? For the current function can vanish yet again and be exch anged for another. Hubert van Hoydonck's bicycle repair shop in Sint Willebrord was the first site where Deroo came to make photos for this project. The owner's 6
craftsmanship and his celebrated clients earned a high reputation for this workshop in bike racing circles. Bike riders of name and fame came here to have their racing bikes serviced. Countless racing tales were told and retold on and around the leather sofa. But the bicycle repair shop as recorded in the photo no longer exists. The space was dismantled just days after the photo session and put into use as the storeroom for a florist. Wijnanda Deroo's photo now functions as a bio graphy of a lost interior – and as a memory of the smell of grease and oil, of master craftsmanship and top quality material, of heroic tales about races and mischievous tricks, about setbacks and success. Het Noordbrabants Museum is extremely gra teful to Wijnanda Deroo for her photographic inter pretation of this project. Frans Bevers was the initiator of the exhibition and this eponymous publication. As guest curator he worked closely with our curator of historical collections Ad van Pinxteren. Maarten Doorman wrote the introduc tion for this publication, Joost Grootens was the designer and the publisher was Hans van de Wil lige of Uitgeverij Lecturis. I would like to thank all those involved for their contributions to this inspir ing project. Charles de Mooij, director of Het Noordbrabants Museum
Voorwoord
We leven in een tijdperk waarin alles steeds snel De wielerwerkplaats van Hubert van Hoydonck ler lijkt te veranderen. Dat geldt ook voor onze, in Sint Willebrord is de eerste locatie geweest soms onveranderlijk geachte, gebouwde omge waar Deroo voor dit project ging fotograferen. Het ving. Wie enkele weken niet in het centrum van vakmanschap van de eigenaar en zijn beroemde de eigen woonplaats is geweest, kan zomaar wor klanten bezorgden deze werkplaats een grote den verrast door de komst van een nieuwe winkel. reputatie in wielerkringen. Hier kwamen renners De vertrouwde onderneming blijkt plotseling ver van naam en faam voor het onderhoud van hun dwenen en een nieuw bedrijf heeft reeds zijn intrek racefiets. Op en rond de leren bank werden tal in het pand genomen. Hetzelfde kan zijn gebeurd loze wielerverhalen verteld en doorverteld. Maar met een winkelinterieur, waarbij de winkel door de wielerwerkplaats zoals ze op de foto is gezet, een nieuw marketingconcept plots een heel ander bestaat niet meer. Daags nadat de locatie is gefo gezicht kreeg – na enkele weken kunnen we ons tografeerd, werd de ruimte ontmanteld en in niet eens meer herinneren hoe de inrichting er gebruik genomen als opslagplaats van een bloe misterij. De foto van Wijnanda Deroo fungeert vóór de ingreep uitzag. Bijzonder is het, wanneer een gebouw of nu als biografie van het verdwenen interieur – en ruimte haar oorspronkelijke functie verliest en als herinnering aan de geur van vet en olie, aan het interieur grotendeels hetzelfde blijft. De spo ambachtelijk meesterschap en eersteklas mate ren van vroegere activiteiten zijn nog aanwezig, riaal, aan heroïsche verhalen over koersen en maar de werkplaats, fabriekshal of het woonver deugnietenstreken, over tegenslagen en succes. trek raakte inmiddels bedekt met een al dan niet Het Noordbrabants Museum is Wijnanda denkbeeldige laag stof. En waar eens geluiden Deroo zeer erkentelijk voor haar fotografische van mensen en machines klonken, heerst nu een invulling van Plaatsen van herinnering. Frans Bevers gewijde stilte. Het is daarmee een plaats gewor was de initiatiefnemer van de expositie en dez e den waar herinneringen, inlevingsvermogen en gelijknamige publicatie; hij werkte als gastcon fantasie ruimte bieden voor een niet alledaagse servator nauw samen met onze conservator his torische collecties Ad van Pinxteren. Maarten bezoekervaring. Het in dit boek vastgelegde project Plaatsen Doorman schreef de inleiding bij deze publicatie, van herinnering toont interieurs van zulke gebou Joost Grootens verzorgde de vormgeving en Hans wen, van ruimten die veranderen van functie en van de Willige van Uitgeverij Lecturis realiseerde hierdoor een totaal andere uitstraling kregen. Met de uitgave. Ik bedank graag alle betrokkenen voor fotografe Wijnanda Deroo en gastconservator hun bijdrage aan dit inspirerende project. Frans Bevers gingen we op zoek naar deze bij zondere interieurs, ruimtes die zich openbaren Charles de Mooij, als een optelsom van functies. Wat was het, wat directeur Het Noordbrabants Museum is het en misschien: wat zal het worden? Want de huidige functie kan zo maar weer verdwijnen en worden ingewisseld voor een andere. 7
Sporthuis Hubert, Sint Willebrord, Noord-Brabant Wielerwerkplaats Hubert van Hoydonck Sport shop, Hubert Sint Willebrord, North Brabant Bicycle repair workshop of Hubert van Hoydonck
16
17
18
19
Schoolgebouw, Dodewaard, Gelderland Galerie De Strang van Ben Joosten (†), grafisch kunstenaar en Emmy Eerdmans, schilderes Schoolhouse, Dodewaard, Gelderland De Strang Gallery, Ben Joosten (†), graphic artist and Emmy Eerdmans, painter
20
21
22
23
Watertoren, Wieringerwaard, Noord-Holland Grand CafĂŠ en verkooploods Water Tower, Wieringerwaard, North Holland Grand CafĂŠ and antique shop
24
25
Burgemeesterswoning, Oud Gastel, Noord-Brabant Het Mastboomhuis, museum / herenhuis Official Mayor’s residence of Oud Gastel, North Brabant Het Mastboomhuis, museum / mansion
26
27