ùfAiû A ò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -3, ùiù_Ö´e 2015
1
_âòd _ûVK,
ùfAiû A ò@û
aòùgh IWò@û iõÄeY
G[ôùe ùfAiû A ò@ûùe _ìaðeê _âKûgòZ AõeûRú bûhûe KòQò aQûaQû cìk ùfLûKê IWò@û bûhûùe iõKkòZ Keû~ûAQò û
Ieúiû ù_ûÁ aûKè - 51, Rò._ò.I,bìaù^gße 751001
www.orrissa.co.in, E-mail: orrissabbsr@gmail.com
G.Gcþ.A. `ûCù i^þ ^õ-204, 100 `òUþ eòw ùeûWþ, ù`Rþ 3, a^gueú 2d cjfû, 3d ùiû_û^, aûwûùfûe 560085 ù`û^ ^õ :+91-080-26699512, 26699522 `ûKè ^õ: +91-080-26699410 A ùcf : leisaindia@yahoo.co.in @¤l - gâú. Pòe^þRòbò iòõ, @ûA.G.Giþ.(@aie _âû¯) ùKûhû¤l - gâú aò.ùK. gòbþeûcþ ibý - Wÿü. bò[f eûR^, Wÿü. Gcþ . cjûù\aû®û Wÿü. G^þ. Rò. ùjMþùWÿ, Wÿü. Uò. Gcþ. ZýûMeûR^, _âù`ie. bò. aòebù\âdû Wÿü. G. eûR^Ü Wÿü. ùbuùUiþ ZûMZþ Wÿü. iàòZû ù_âcP¦e cêLý iõ_û\K - ùK. bò. Giþ. _âiû\ _eòPûk^û iõ_û\K - Uò. Gcþ. eû]û @^êaû\ I @^êaû\ ic^ßd @eêYòcû ÊûAñ IWÿò@û iµû\^û aògßùcûj^ cjû«ò, Ieúiû @^êaû\ iõù~ûR^û _ì òðcû, G.Gcþ.A `ûCù i^þ _âgûi^òK @]ôKûeú eêKàëYú Rò.Rò, G.Gcþ.A `ûCù i^þ @kueY I cê\âY fò_òÄû^þ, bìaù^gße _âz\ `ùUûPòZâ Ieúiû `ùUû fûAùaâeú ùfAiû _ZâòKû @^ýû^ý iõKk^ fûUò^þ @ûùceòKû, Aù ûù^iò@û, _½òc @û`âòKû, aâûRòfþ iõÄeY ùfAiû A ò@û _ZâòKû @^ýû^ý @û kòK iõÄeY jò¦ò, ùZfêMê, Zûcòfþ, _¬ûaú , K^ÜW Gaõ ceûVú (iõ_û\^û c kú Ze`eê _ZâòKûe Cù gýKê ~[ûiû¤ iVòKþ bûùa C_iÚû_^ KeòaûKê icÉ ~^ô ^ò@û~ûAQò û ùZùa G[ôùe _âKûgòZ ùfLûMêWòKe iZýûiZý _ûAñ iõ_éq ùfLK jó \ûdú ejòùa û )
còùReò@e
(MISEREOR)
Lû\ýe Pûjò\û \ò^Kê \ò^ \îZMZòùe aXÿòPûfòQò û aògße ùfûKiõLýû 2050 iê¡û 7 aòfòd^eê 9 aòfòd^þKê aé¡ò _ûAaûe @ûKk^ Keû~ûCQò û Gjò aXÿê[ôaû Lû\ý Pûjò\ûKê _ìeY Keòaû _ûAñ aòbò^Ü \òM _âZò \éÁò ù\aûe @ûagýKZû ejòQò û _a^, _ûYò, cé òKû, ùR÷a aòaò]Zû Gaõ @^ýû^ý ùR÷a _eòùage aýaiÚû C_ùe ^KûecôK _âbûa ^ _ùKA lê\âPûhúcû^ue Pûhùe ^òe«e C_ôû\KZû aé¡ò Keòaû MêeêZß_ì ð û ùKak Lû\ý C_ôû\KZû aXÿûAaû flý ^eLò Kò_eò bûaùe _eòùagKê iêjûC[ôaû Pûh aýaiÚû iéÁò Keòùja, Zû C_ùe aòùgh MêeêZßù\aûe @ûagýKZû ejòQò û Pòe«^ aòKûg _ûAñ Lû\ý C_ôû\^ I ùR÷a aòaò]Zûe iõelY icû«eûk bûaùe ~òaûe @ûagýKZû ejòQò û ùfAiû A ò@û, IWÿò@û _ZâòKûe Gjò iõKk^ùe @ûùc ùbøùMûkòK _eòiÚòZòKê ù^A ùi @ kùe iêjûC[ôaû Pûh _¡ òKê iÚû^ ù\AQê, ~ûjû ùiVûe iÚû^úd Pûhú, _gê_ûkK I Rwf C_ùe ^òbðe Keê[ôaû iõ_â\ûdcû^ue i`k KûjûYú a ð^û KeêQò û iõ_û\K
ùfAiû
ÊÌ aûjý ijûdZû I iÚûdú Kéhò C_ùe @û]ûeòZ ùfAiû _ûeòùagòK Kéhò _âYûkúùe ^òRe C_ôû\^ I C_ûRð^ aé¡ò KeòaûKê Pûjêñ[ôaû Pûhúcû^u _ûAñ GK ùa÷hdòK I iûcûRòK aòKÌ û ùfAiûùe iÚû^úd i´k I _âûKéZòK iõiû]^ MêWòKe iêaýajûe Gaõ @ûagýK iÚùk aûjý iû]^ MêWòKe iêelòZ I _âbûaò aýajûe iõ_KðòZ gòlû còùk û Gjû ^òRÊ mû^, \lZû, cìfýùaû], iõÄéZò I iõMV^ @û]ûeùe ^òRe baòhýZ MV^ KeòaûKê Pûjêñ[ôaû cjòkû, _êeêh I ùMûÂúMêWòK ^òcù« C òÁ û Kéhòùe C^ÜZú Gaõ _eòa ðòZ _eòiÚòZò I @ûagýKZû @^êiûùe Gjûe _âùdûM _ûAñ Pûhú I Kcðú cû^u iûc[ðý MV^ \òMùe ùfAiû ùjCQò GK ijbûMú bò òK _âKâòdû û ùfAiû ù\gú mû^ùKøgk I aòmû^ i¹Z mû^MêWòKê GKûVò Keò[ûG Gaõ Gjûe @û^êiwúK aòKûg _ûAñ ~[û~[ _\ùl_ ù^aûKê ^úZò ^ò¡ðûeK cû^uê _âbûaòZ Keò[ûG û ùfAiû ùjCQò GK imû, GK _^Úû I GK eûRù^÷ZòK @ûjßû^ û
còùReò@e - aòKûg ùlZâùe ijù~ûM _ûAñ 1958 ciòjûùe Rcðû^ Kû[fòK aòg_þ iõN \ßûeû còùReò@e iÚû_òZ ùjûA[ôfû û MZ 50 ahð]eò còùReò@e @û`âòKû, Giò@û Gaõ fûUò^þ @ûùceòKû @û\ò ù\g MêWòKùe \ûeò\âý aòeê¡ùe iõMâûc _ûAñ _âZògéZòa¡ ùjûA @ûiòQò û ]cð, RûZò I fòw ^òaðòùghùe _âZýK @bûaMâÉ cYòhe @ûagýKZû _ûAñ còùReò@ee ijûdZû C_f² û còùReò@ee \gð^ ùjCQò ^òù¿gòZ ùfûKcû^ue giqòKeY ^òù¿gòZ _âùPÁûKê ijù~ûM Keòaû û Gjû iÚû^úd @^êÂû^, Pyð @^êÂû^, ùaieKûeú @^êÂû^, iûcûRòK @ûù¦ûk^ I MùahYû @^êÂû^ MêWòK ij bûMú\ûeú jòiûaùe Kû~ðýKeò[ûG û ijù~ûMú @^êÂû^ cû¤cùe Gjû jòZû]ôKûeú cû^u ij cògò iÚû^úd aòKûg _âKâòdû I _âKÌ Kû~ðýKûeúZûùe RWòZ ùjûA[ûG û ijù~ûMú @^êÂû^ cû^u ij cò k ò Z bûaùe cò ù Reò @ e _eò a ð ò Z _eò i Ú ò Z ò K ê iûcÜ û Keò [ ûG û (MISEREOR)
(www.misereor.de, www.misereor.org)
Ieúiû GK ùÊzûùiaú @^êÂû^ û Gjû Pûhú ù^ZéZß _âKâòdûùe Kéhòe iÚûdú aòKûg ^òcù« @û\òaûiú ajêk K§cûk I cûfKû^Mòeò Ròfäûùe MZ \êA \g§ò ]eò Kû~ðýeZ û KéhK iõMV^ cû¤cùe _ûeõ_eòK Pûhmû^ ùKøgke C^ÜZú, _ûeµeòK aòj^e iêelû I _âiûe, _âûKéZòK iõ_\ _eòPûk^û cû¤cùe lê\â I ^ûccûZâ Pûhúcû^ue iûaðùbøcZß elû \òMùe Kû~ðýKeêQò û @û\òaûiú cjòkû icaûd cû¤cùe Kéhò I RwfRûZ \âaýe _âKâòdûKeY Keò Rwf C_ùe ^òbðegúk ùMûÂúMêWòKe RúaòKû iêelû \òMùe Kû~ðýKeêQò û @^êÂû^ iõ_KðòZ @]ôK aòaeYú eê còkò_ûeòa û G.Gcþ.A. `ûCù i^þ ÊÌ aûjý ijûdZû bò K ò _âûKéZK ò iõ_\ _eòPûk^û _ûAñ iÚû^úd _ûeµeòK mû^ùKøgk Gaõ ^ì@û iéR^gúk ùa÷hdòK mû^ \ßûeû RúaòKûe C^ÜZò \òMùe Kû~ðý Keò[ûG û G.Gcþ.A. `ûCù i^þ \ûlòYûZý cûkbìcú @ ke lê\â Z[û ^ûccûZâ Pûhúcû^u ijòZ aòKÌ Kéh,ò mû^ùKøgke @bòa¡ é ,ò Zûfòc,þ aòKûg @^êÂû^MêWK ò ij iõ_éqò KeûAaû Gaõ @^êbZ ì ò @û\û^ _â\û^ \òMùe Kû~ðýKeò[ûG û Gjûe ùIßai þ ûAUþ VòKYû ùjCQò (ORRISSA)
(www.orrissa.co.in)
(AME Foundation)
(www.amefound.org)
ijûdZûùe G.Gcþ. A. `ûCù i^þ ij còkZ ò bûaùe Ieúiû \ßûeû _âKûgòZ ùjCQò û ùfAiû A ò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -3, ùiù_Ö´e 2015
2
_ûeòaûeòK KéhK Rcòe _âKéZ a§ê
4
_û êewû ùjMþùWÿ
aòùgh IWò@û iõÄeY - 3, ùiù_Ö´e 2015
ù\gùe lê\â I ^ûc cûZâ Pûhúcû^u _ûAñ Pûhùe ^ò¡òðÁ Xû û ^ûjñò û ^ò¡òðÁ @ ke ùbøùMûkòK iÚòZò I cûUòKê ]eò bò^Ü bò^Ü _âKûe Xû û ejòQò û ùQûU Pûhúcûù^ ^òRe mû^ ùKøgk I iÚû^úd iõÄéZòKê ]eò bò^Ü bò^Ü Pûh _âYûkú @af´^ Keò ^òRe Lû\ý, _gêLû\ý I Jh] C_ôû\^ Keò[û«ò û ùMûUòG lê\â Pûhú_ûAñ Pûh ùKak cûZâ C_ôû\^ Keòaûe flý ^êùjñ aeõ Gjû Zûe a òaûe GK ùg÷kú ûý _
cé òKûld ùeûKòaû \òMùe GK iûcìjòK _\ùl_
7
`ûCù i^þ `e AùKûùfûRòKûfþ iòKêýeòUò @ù^K MêWÿòG _âûKéZòK _eòùag ù~CñVò cYòhcû^u aòbò^Ü _\ùl_ \ßûeû @ûõgòK _eò a ð ^ ùjûAQò , a ð c û^ c¤ ùiVò iõelY I Rúa^Rúaò K ûKê ù~ûWÿ ò a ûe iê ù ~ûM ejò Q ò û Gjò _â K â ò d ûùe ùR÷ a _eò ù age _ê ^ eê ¡ ûe Keò a û ij Gjû cû¤cùe Kéhò I @YKéhò Kû~ðý \ßûeû \ûeò\âý \ìeúKeY I Rwfe iêelû c¤ ùjûA_ûeòa û Gjò i`k KûjûYúUò eûRiÚû^e ùMûUòG @û\òaûiú Mûñe iûcìjòK Kû~ðýe i`k C\ûjeY, ~ûjû cû¤cùe ùMûÂú Rwfe _ê^eê¡ûe I _ê^aðò^ýûi ùjaû ij cé òKû ld c¤ jâûi Keû~ûA_ûeòQò û
iaêR gqò ^û Rúa^RúaòKû
4
_ûeòaûeòK KéhK Rcòe _âKéZ a§ê _û êewû ùjMþùWÿ
7
cé òKûld ùeûKòaû \òMùe GK iûcìjòK _\ùl_ `ûCù i^þ `eþ AùKûùfûRòKûfþ iòKêýeòUò
10 iaêR gqò ^û Rúa^ RúaòKû
`ûeêKþ eò@ûRþ, @còZû iêWÿþ, iùeûR bdû^û I @Ì^û gcðû 14 ùch _ûkKcû^u \ßûeû Rwfe iêelû
@c^ iòõj 17 iaêR ùi÷^òK IWÿògûùe ùMûÂúMZ iõelY C\ýc \ßûeû iÚû^úd ùR÷a aòaò]Zûe iêelû ùgßZû cògâ
10
`ûeêKþ eò@ûRþ, @^òZû iêWÿþ, iùeûR bdû^û I @Ì^û gcðû
iaêR ùi÷^òK
KÌbûfò Rwf, ~ûjûKê _Wÿ ò @ û Rcò e ê _ê ^ eê ¡ ûe Keû~ûA ^aù~øa^ \ò@û~ûA[ôfû, iaêR gqò ^ûcùe _êYò ZûKê CRûWÿ ò \ò @ ûMfû, ]ß õ i Keò \ò @ ûMfû û G[ôùe KòQò iù¦j ^ûjó ù~ _a^ Kk Êz gqò Zò@ûeò Kùe, cûZâ Kûjû cìfýùe? _a^ Kk iÚû_^ Keòaûe bò^Ü GK KûjûYú GVûùe C_iÚû_^û KeûMfû û
ùch _ûkKcû^u \ßûeû Rwfe iêelû @c^ iòõj
iìPú_Zâ
14
iÚû^úd ùfûKcûù^ ^òR Rúa^RúaòKû _ûAñ Rwf C_ùe ^òbðe Keê[ôaûeê ùMûÂú\ß û eû _eò P ûkò Z _â K â ò d û Rwf iõelY _ûAñ iùaðûKôéÁ cû¤c û PòeiÚûdú _â K â ò d û _ûAñ Cbd Rwf I ùMûÂúe @ûagýKZû ejòQò û ùZYê RwfKê PòeiÚûdú Keòaû I G[ôeê fûb CVûAaûKê ùjùf GjûKê iê e lò Z Keò eLò [ ô a û ùMûÂúKê cû^ýZû ù\aû ij ijù~ûM Keò a ûKê _Wÿòa û
17
IWÿògûùe ùMûÂúMZ iõelY C\ýc \ßûeû iÚû^úd ùR÷a aòaò]Zûe iêelû ùgßZû cògâ _ûeµeòK _¡ ò cû¤cùe i´k _eòPûk^ûùe iõelYe cìfýùaû] I ^úZò @«^òðjòZ ùjûA ejò[ûG ~ û j û K ê J_Pûeò K bûaùe i¹û^ ù\aûùe @bûa _eò f lò Z ùjûA[ûG û IWÿ ò g ûe ù\aú^\ú cêjûYùe ùMûÂúMZ iõelY C\ýc _âKòâdûùe Gjû ÆÁ bûaùe _eòflòZ ùjûAQò û iÚû^úd ùfûKcû^u C_ùe aòKÌ Xÿû ûKê f\ò ^ù\A I ùicû^ue iõelY C\ýcKê \ì a ð k ^Keò,Gjò C\ýc MêWÿòKe cìfýùaû]Kê aêSòaûe @ûagýKZû ejòQò I GMêWÿòKê _eòPd ù\aû ij ijù~ûMe c¤ @ûagýKZû ejòQò û
ùfAiû A ò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -3, ùiù_Ö´e 2015
3
_ûeòaûeòK KéhK Rcòe _âKZ é a§ê _û êewû ùjMþùW a ðcû^e \îZ _eòa ð^gúk Lae @û\û^ _â\û^ ~êMùe ù\gùe lê\â I ^ûc cûZâ Pûhúcû^u _ûAñ Pûhùe ^ò¡òðÁ Xû û ^ûjñò û ^ò¡òðÁ @ ke ùbøùMûkòK iÚòZò I cûUòKê ]eò bò^Ü bò^Ü _âKûe Xû û ejòQò û ùQûU Pûhúcûù^ ^òRe mû^ ùKøgk I iÚû^úd iõÄéZòKê ]eò bò^Ü bò^Ü Pûh _âYûkú @af´^ Keò ^òRe Lû\ý, _gêLû\ý I Jh] C_ôû\^ Keò[û«ò û ùMûUòG lê\â Pûhú_ûAñ Pûh ùKak cûZâ C_ôû\^ Keòaûe flý ^êùjñ aeõ Gjû Zûe a òaûe GK ùg÷kú ûý _ _é[òaúe aXê[òaû R^iõLýûKê @ûagýK _eòcûYe Lû\ý KòG ù~ûMûCQò? Gjò Lû\ý ùMûUòG aòeûU @ kùe GKK `ifKê ù_âû ûj^ ù\C[òaû aýaiûdòK bò òK Kéhò ù~ûMûCQò Kò ? @û]ê ^ ò K PûhKê ic[ð ^ Keê [ ò a û aýqòcû^ue @§aògûßi ù~ Lû\ý C_ôû\^ Keòaû I ùbûKòfû cû^uê Lû\ý ù~ûMûAaû _ûAñ @û]ê^òK Kéhò jñò GK cûZâ cû]ýc û @_e_lùe G`þ.G.I cZùe @Yaýaiûd bò òK Kéhò C_ôû\^Kê ù\Lòùf _ûLû_ûLò 80 _âZògZ Lû\ý ùQûU _ûeòaûeòK KéhKcû^uVûeê jñò còkêQò û @û`âòKûùe 90 _âZògZ Lû\ý ùQûU Pûhú _eòaûe aòùgh Keò cjòkûcû^u \ßûeû C_ôû\^ ùjCQò û ~\òI iûeû aògßùe ù~ùZ lê\â Pûhú @Q«ò, Zû c¤eê iaêVûeê ùagú lê\â Pûhú _eòaûe bûeZùe @Q«ò, Z[û_ò lê]û I Lû\ýûbûaKê jâûi Keòaûùe Gcû^ue @a\û^Kê ÊúKûe Keû~ûC^ûjñ ò Kò Mê e ê Z ß c]ý \ò@û~ûA^ûjñò û @ûùc ~\ò bf bûaùe aòPûe Keòaû ùZùa ù\Lòaû ù~ Gjò lê\â _ûeòaûeòK Kéhò ùlZ MêWòK icÉ ùR÷a aòaò] @ kùe bfbûaùe Kûc KeêQò û jòcûkde _ûaðZý @ k Vûeê ]eò C_Kìk @ k ùjC, Kò _ìaðe @û\òaûiú @ k ùjC aû _½òc NûUe Chà Rwf ùjC, gj gj ahð ]eò Gjò ùQûU _ûeò_ûeòK Kéhò ùlZ ùi @ ke Rcò I cûUòe R^ô ù^A ^òRe @ÉòZß aRûd eLò_ûeòQò û _âZòUò ^ò¡ðòÁ @ ke cûUò, _eòùag I ùR÷a aòaò]Zû C_ùe [òaû ^òRe Mbúe mû^Kê ]eò Gjò lê\â Pûhúcûù^ C_~êq Pûh _¡Zò iéÁò Keò_ûeòQ«ò û ùijò_eò bûaùe ùWKû^þ cûkbìcòe gòLòfû _eòùag I _½òc
C_Kìke ùagú ahðû ùjC[òaû iÚû^ùe c]ý Gjò Pûhúcûù^ _eòùagKê iêjûC[òaû ajêaò¡ Pûh _¡Zò @û_ùYAQ«ò û ù\gùe Gjò ùQûU Pûhúcû^u _ûAñ Pûhùe KòQò ^ò¡ðòÁ Kû~ðýKûeú Xû û ^ûjñò û ^ò¡òðÁ @ ke ùbøùMûkòK iÚòZò I cûUòKê ]eò bò^Ü bò^Ü _âKûee Pûh _âYûkú @Qò û ùQûU Pûhúcûù^ ^òRe mû^ I iÚû^úd iõÄéZòKê ]eò bò^Ü bò^Ü Pûh _âYûkú @û_ùYA ^òRe Lû\ý, _gê Lû\ý I Jh] C_ôû\^ Keò[û«ò û bûeZùe ùcûU Pûhú iõLýûe 92 _âZògZ lê\â Pûhú ùjûA[òaû iÚû^ùe ùicûù^ 40 _âZògZ Pûh Rcòùe Pûh Keò[û«ò û Gjò lê\â Pûhúcû^ue MêeêZßKê @ûKè^þ GWþ ^òR aòaeYúùe ajêZ bf bûaùe iÚû^ ù\AQò û Gjò aòaeYúùe \gðû~ûAQò, @ûùc lê\â Pûhúcû^uê ijù~ûM Keòaû @ûagýK KûeY Gjû \ßûeû eûiûd^òK iûee ajêk aýajûe a¦ ùja, Pûhùe Lyð Kcþ ùja I Pûhúcûù^ EYbûeeê cêq ùjùa û Pûhùe aòaò]Zû aXòaûeê Pûhú _eòaûe MêWòK _éÁòKe Lû\ý _ûAùa, _ûYò_ûM _eòa ð^ _ûAñ `ifùe còkê[òaû ]KÑû c]ý Kcþ ùja I Lû\ý aýaiÚûùe iê]ûe @ûiòa û ùZYê lê\â Pûhúcû^uVûùe @[ð aò^òù~ûM Kùf G[òeê còkê[òaû fûb @û]ê^òK _âYûkúùe eûiûd^òK iûe aýajûe ùjûA Keû~ûC[òaû Pûh \ßûeû còkê[òaû fûb ij icû^ ùja aû ZûVûeê ùagú c]ý ùja û
Pûh a ôaûe GK cû]ýc lê \ â Pûhúcûù^ ^ò R @ ke iõÄé Z ò K ê ]eò eLò[û«ò û Gcû^ue mû^ _êeêhû^êKâcòK bûaùe ùMûUòG _òXòeê @ûC ùMûUòG _òXòKê ~ûA[ûG û Gjò _ûeµeòK mû^ ùKøgk lê\â Pûhúcû^uê KVò^ _eòiÚòZò ij iûcÜû Keòaûe lê\â Pûhúcû^u _ûLùe @[ð aò^ù~ûM Kùf G[ôeê cò k ê [ ô a û fûb eûiûd^ò K iûe aýajûe ùjûA Keû~ûC[ôaû @û]ê^òK Pûheê còkê[ôaû fûb ij icû^ ùja aû Zû Vûeê ùagú c¤ ùja û - @ûKè^þ GWÿþ aòaeYú
ùfAiû A ò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -3, ùiù_Ö´e 2015
4
ùKøgk gòLûAaû ij _ûYò_ûM, ùeûM ù_ûK _eòPûk^û Keòaû _ûAñ \lZû aXûAaûùe iûjû~ý Keò[ûG û lê\â Pûhúcû^ue ^òRe GK ÊZª iõÄéZò @Qò û cûUòe CaðeZû aXûAaû ij ^òR _eòaûe Z[û MûB ùMûeêuê Lê@ûAaû _ûAñ Gcûù^ aòbò^Ü _âKûee `if Pûh Keò @ck Keòaû _ûAñ KVò^ _eògâc Keò[û«ò û _eòaûee @]òKûõg ibý Rcòùe Kûc Keò[û«ò I ^ò¿ ò ù^aû _â K â ò d ûùe cjò k ûcûù^ Mê e ê Z ß _ ì ð bì c ò K û ù^A[û«ò û Gcû^ue cûUò ijòZ Mbúe iµKð [ûG û cûUòKê lZò ^ _j ûA Gcûù^ cûUòe CaðeZû aXÿûA elK jòiûaùe Kûc Keò[û«ò û ùijò_eò bûaùe Méj_ûkòZ _gê_lú cû^u ijòZ lê\â Pûhú _eòaûee iõ_Kð @ûjêeò ^òaòW û Rcò I _gê_lú iaê ùlZâùe Gcû^ue iõ_Kð @Zò ^òaòW, Zûjû ù\Lò ù f RYû _Wò ~ ûG û Gcûù^ ^ò R ^ò R c]ýùe _âZòù~ûMú cù^ûbûa ^ eLò _ûeÆeòK Rúa^ _âKâòdû ij ù~ûWò ùjûA Kûc Keò[û«ò û _gê_lúcû^uê lúe I cûõi ù\aû _ûAñ ùKak ~ª PûkòZ Kk _eò aýajûe ^Keò PûhúUò G Gcû^uê ^ò R _eò a ûee i\iý jò i ûaùe ù\Lò[ûG û _eÆe ijòZ ù~ûWò ùjûA[òaû Gjò Pûh aýaiÚû \úNð cò@û\ò Pòe«^ Pûh aýaiÚûKê cRaêZþ Keòaûùe iûjû~ý Keò[ûG û G _âKâòdûùe Pûhe cìk flý Lû\ý C_ôû\^ bòZùe iúcòZ ^ejò ùR÷a aòaò]Zû _ì ð I Pòe«^ Kéhò aýaiÚû iéÁò Keò[ûG û lê\â PûhúUòG _ûAñ Pûh Kjòùf ùKak Lû\ý C_ôû\^ aXûAaû ^êùjñ, Gjû _eòaûee _gê_lú I cYòh cû^u _ûAñ C c cû^e Lû\ý I _gêLû\ý ù~ûMûAaûe GK cû]ýc, ~ûjû _eòaûe MêWòKe Rúa^ ij RWòZ û lê\â PûhúUòG Rcòe C_gcKûeú, ~òG Rcòe ^a ù~÷÷ûa^ ù`eûA[ûG û lê\â PûhúUòGe Kéhò ùlZUò Rúa« ùjûA[ûG û Gjò Kéhò ùlZUòùe [òaû `k MQMêWòK aûWùe ejò Rúa« aûW _eò Kû~ðý Kùe, ùlZùe [òaû aòbò^Ü _âKûee _^ò_eòaû I @^ýû^ý giý RûZúd `if I iêiÚ Méj_ûkòZ _gê_lú ùlZUòe i`kZûe KûjûYú a ð^û Keò[û«ò û @]òKûõg ùlZâùe PûhúUò ^òRe mû^, ùKøgk, @ck AZýû\ò @^ýKê RYûAaûKê @ûMâjú [ûG û Gjò ù^÷ZòK I iûõÄéZòK cìfýùaû] ùMûUòG cRaêZþ I @ûcô ^òbðegúk ùMûÂú MXòaûe cìk\ê@û û ùQûU Pûh Rcò MêWòKe i`kZû I iÚûdúZß ùKak aýqòMZ Pûhúcû^uê ù^A Keòùja ^ûjñò aeõ iûcìjòK bûaùe iûÄéZòK @býûi MêWòKê GKûVò Keò iõiÚûMZ
_âKâòdûùe Keû~òaû @ûagýK û MâûcúY @ kùe G_eò GK _âKâòdû ùjCQò PûeY bìcò I Rwf _eò iaðiû]ûeY iµ ò û ùijò_eò bûaùe fûb _ûAaû _ûAñ aòj^Kê NùeûAKeY Keû ^ ~ûA aò j ^ C_ùe ùMûÂúe ^ò d ªY I @ù^ø_PûeòK aòj^ @\k a\k Keû~òaû, ~ûjû iÚû^úd mû^ ùKøgke aò^òcd ij RWòZ û Lû\ý C_ôû\^ ùlZâùe aû òaû I ~ZÜ ù^aûe cìfý ùMûUòG iõûÄéZòK ùa÷gòÁý jòiûaùe MâjY Keû~ûAQò û aò\ï_ûcôK bûaùe ùK¦â I eûRý ieKûeu \ßûeû _âûùdûRòZ ù~ûR^û, ^úZòe _âYd^ I icûRùe _eòa ð^ ù~ûMñê Pûhúcû^uê iûjû~ý Keê[òaû Gjò @^êÂû^ MêWòK icdû^êKâùc ùfû_ _ûAaûùe fûMòQò û _eÆeKê ijù~ûM Keòaû cù^ûbûa I ùMûÂúMZ a ^ AZýû\ò _âKâòdû ùfû_ _ûA ùi iÚû^ùe @]òK _eòcûYe giý @ck Keòaûe ùfûb ij aýqò M Z cù^ûbûa iaê icûRùe ù\Lûù\AQò û G _âKâòdûùe giýe cû^ ù\Lû ^ ~ûA ùKak _eòcûYKê MêeêZß \ò@û~ûCQò û _êeêhû^êKâcòK bûaùe Pûfò @ûiò [ ò a û mû^ iaê ùfû__ûA ùi iÚ û ^ùe Ké h ò iµâiûeY @]òKûeúcû^u \ßûeû \ò@û~ûC[òaû @]û _«eò@û mû^ ùfûKcûù^ @ûjeY KeêQ«ò û `if aòaò]Zû I ùR÷a aòaò]Zû _ì ð Kéhò iÚû^ùe GKK `ifKê MêeêZß \ò@û~ûCQò, ~ûjûe flý eûiûd^òK _\û[ð aýajûe \ßûeû @ck aé¡ò û
^úZò I ù~ûR^û, ~ûjû _ûeòaûeòK KéhK ò ê ^KûeûZàK bûaùe _âbûa _KûCQò @]òKûõg Kéhò ù~ûR^û I ^úZò, aW I c]ýc Pûhúuê iêjûAaû _eò a^û~ûAQò ~ûjûe cêLý flý Mjc I ]û^ _eò giýMê W ò K e @ck aXûAaû û ~\ò I lê \ â Pûhúcû^u \ßûeû aòaò] `if Pûh _¡Zò iÚû^úd ùR÷a aòaò]Zû ^úZò C_ùe @û]ûeòZ I cûUòZke _âûKéZòK i´k C_ùe ^òbðe ^ Keò ^òRe KéhòùlZeê aûjûeê[òaû LZ \ß û eû ùjûA[ûG, G[ò _ ûAñ ieKûeú aò b ûMe ùKøYiò ù_âû ûj^ aû @û[ðòK iûjû~ý ^ [ûG û ieKûeu \ß û eû _eò P ûkò Z iû]ûeY a ^ aýaiÚûùe Lû\ý iêelû ^ñûùe \ò@û~ûC[òaû PûCk I Mjc lê\â Pûhúcû^u _ûAñ iaêVûeê aW aò_{^K ù~ûR^û û jRûe jRûe KòùfûcòUe \ìeùe @ck ùjC[òaû Gjò Lû\ý giýKê ùQûU Pûhúcû^uê Kcþ \eùe \ò@û~òaû \ßûeû iÚû^úd @ ke Lû\ý aýaiÚû ^Á ùjaû ij ùi @ kùe `ife
ùfAiû A ò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -3, ùiù_Ö´e 2015
5
aòaò]Zû c]ý ^Á ùjCQò û iÚû^úd @õPkùe Pûh ùjC[òaû GKû]òK iõLýK cû ò@û RûZúd I @^ýû^ý L\Wû RûZúd Lû\ý giýe Pûh I LûAaû c]ý ùfû_ _ûAaûùe fûMòQò û iû]ûeY a ^ aýaiÚûKê iaê iÚû^ùe icû^ bûaùe Kû~ðýKûeú Keû ^ ~ûA ùQûU Pûhúcû^u \ßûeû _ûLû_ûLò @ kùe @ck ùjC[òaû Lû\ý giýKê @Mâû]òKûe bò òùe MêeêZß \ò@û~òaû @ûagýK û @^ý GK RûZúd Éee ù~ûR^û ~ûjû MâûcúY ùlZâùe ^ò~êqò ù~ûMûAaû flý ù^A Keû~ûCQò, Zûjû c]ý ùQûU _ûeòaûeòK Kéhò Keê[òaû _eòaûe MêWòK C_ùe ^Kûeûcô K bûaùe _â b ûa _KûCQò û Gjò ù~ûR^ûUò Kû~ðýKûeú ùjaû \ßûeû Pûh bò òK cRêeú aXò~ûAQò I Zkò fùMAaû, Nûi aûQòaû I @ck Keòaû AZýû\ò _eò cêLý Kû~ðý _ûAñ ùQûU Pûhúcû^uê ùagú @[ð @ûagýK ùjCQò û @]òK cRêeú ù\A ^ _ûeò ùQûU Pûhúcûù^ G_eò `if aûQêQ«ò ~ûjû_ûAñ Kcþ gâc @ûagýK aû @]òKõûg ùlZâùe ùicûù^ ]úùe ]úùe Pûh Keòaû a¦ Keò ù\CQ«ò û G _eò i Ú ò Z ò ù e Kò Q ò cûZâ û ùe Pûh aýaiÚ û e _eò a ð ^ Keû~ûA_ûeò ù f ùQûU Pûhúcûù^ a ò ~ ûA_ûeò ù a û C\ûjeY Êeì_ c^ùeMû ù~ûR^û @]ú^ùe ùQûU Pûhúcû^u _ûAñ Pûh bò òK Kûcùe ijù~ûM còkòaû û
_ûeòaûeòK Kéhe ò baòhýZ
I @^ýû^ý i´kKê _eòPûk^û Keòaû _ûAñ @ûagýKúd mû^ I @^êba ^ûjñò û Gjò mû^ I @^êba Kéhò aò\ýûkd MêWòKùe _Xû~ûC[òaû _ûVeê còkòa ^ûjñò, ~ûjû @iµì ð û _ûeµeòK mû^ ùKak _Xòùf aû ù\Lòùf còkò ^ [ûG aû ùKøgkKê ùMûUòG _òXòeê @ûC ùMûUòG _òXòKê iÚû^û«eòZ ùjûA ^ [ûG aeõ Gjû gòLòaûe GK iõÄéZò ~ûjû_ûAñ @aòeZ bûaùe ]ýû^ ù\A ù\LòaûKê ùja I Rcò ij ^òaòW iõ_Kð eLòaûKê ùja ~ûjû a ðcû^e icdùe ~êaùMûÂúu _ûLùe ^ûjñò û ùicûù^ KéhòKê aòùgh Keò ùQûU _ûeòaûeòK KéhòKê ùMûUòG fûb R^K aé ò jòiûaùe MâjY Keê^ûjñû«ò û ùQûU Pûhúcû^u \ßûeû iûcÜû Keû~ûC[òaû Gjò iciýû MêWK ò ê icû]û^ Keòaû _ûAñ @ûcKê ^úZò I ù~ûR^û Éeùe Kû~ðý KeòaûKê _Wòa, ~ûjû Gcû^uê ^ò½òZ bûaùe GK i¹û^ ù~ûMý RúaòKû ù\A _ûeòa û ùQûU Pûhú cû^u \ßûeû @wûeK iÚe ò eLòaû _ûAñ Pûh aRðýaÉê \ßûeû _âÉZ ê LZ aýajûe, `if aòa] ò ZûKê aRûd eLòaû I _eòùagKê lZò ^ _j ûA C c cû^e Lû\ý @ck Keòaû AZýû\ò Kû~ðýKê cû^ýZû ù\aûe @ûagýKZû ejòQò û @û]ê^K ò ~êMùe ÊûiÚý I Kéhò C_ùe ù\Lû ù\C[òaû iciýûMêWòKe icû]û^ _ûAñ ùQûU Pûhúcû^uê cRaêZþ Keòaû jñò GKcûZâ cû]ýc û C : ùfAiû A ò@û, ùiù_Ö´e2014
@ù^K MêWòG C_Kûe còkòùf c]ý \êbðûMýagZü _ûeòaûeòK Kéhò ahð ahð ]eò @aùjkûe gòKûe ùjûA@ûiòQò I Gjûe MêeêZßKê ùKùa i¹û^ còkò^ûjñò û ùcûUûùcûUò bûaùe Pûhùe a ðcû^ _eòiÚòZòùe Kcþ fûb còkê[òaûeê Gcûù^ Pûh Kûc QûWò ù\CQ«ò û G ùlZâùe iaêVûeê ùagú aò_~ðýd MâÉ ùjCQ«ò ~êa _òXÿò ù~Cñ cû^u _ûLùe cûUò
_û êewû ùjMþùW aûibeûR ^òkd, ùPøKòcV, gòeiò, \lòY Kû^eû 581401
Email:appiko@gmail.com
aòbò^Ü bûhûùe ùfAiû A ò@û _ZâòKû
K^ÜW, ùZfêMê, Zûcòfþ, IWÿò@û, jò¦ú, ceûVú Gaõ _¬ûaú ùfAiû A ò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -3, ùiù_Ö´e 2015
6
cé K ò ûld ùeûKòaû \òMùe GK iûcìjK ò _\ùl_ `ûCù i^þ `eþ AùKûùfûRòKûfþ iòKêýeòUò a ðcû^e \îZ _eòa ð^gúk Lae @û\û^ _â\û^ ~êMùe @ù^K MêWÿòG _âA eù^U ûKéZòK _eòùZ[û ag ù~Cñ Vò cYòh cû^u aòeûRê bò^ZÜ ò ù~ùZùaùk ùcûaûAf ù`û^e _\ùl_ \ßûeû @ûõgòK _ûeµeò _eòa ð^ , a ðc_eò û^ac¤ PûfòQò, Gjò icdùe K ùjûAQò mû^ùKøgk ðòZ ùiVò iõelY I Rúa^Rúaò KûKêû ù~ûWÿ ûe iêicKl ù~ûM ejò Qò û icûRe iciýû MêWÿòKê iûcÜ Keòaòaûùe ùjûA Gjò ùR÷aPûhú _eòùIage ^eê_¡ûkKcûù^ ûe Keòaû ij Gjû _ûeê_â^Kûjóâòdûùe û ùQûU lê\â _ê_gê Gjû\ß ûeû cû¤cùe hò Kû~ðýû @ù^K \ßûeû \ûeò \âý \ìGjò eúKeY ajêcûZâûùeKéh_âò bIûaò@YKé Z ùjCQ«ò iÚû^ùe ù_hû IMêWRwfe a û Gjò i`k KûjûYúUò ÿòK _eòaiê ðe^lûiêc¤ @ùeùjûA_ûeò aòfê¯ c]ý ùjûA~ûCQ«ò û jêGZ eûRiÚ û^eò iùMûUò @û\ò Mûñe iûµâ iûcìjZòKò K Kû~ð i`k Gjò NWÿ §ò cìGj ê ð ù eaûiú @ûce Ké hýò eijûdK C\ûjeY, ùMûÂú eê¡ûeaûjý I Kû~ðý]ûeû ~ûjû MêWÿòKcû¤cùe ê a ðcû^e \éZRwfe _eòa ð_ê^^gúk _ê_eò ^aðùò^ag ýûi@û]ûeùe ùjaû ij ^ìcéZ ^òKûbûùa ld c¤ i Keû~ûA_ûeò MXÿjâò ûùZûkò aûKê _WÿòaQûò û Pò Z â û aûi ùMûUò G @û\ò a ûiú Mûñ ù~Cñ V ò bò f þ iµâ\ûde \êAUò ùMûÂúe ùfûK aûi Ke«ò û @ûeûbfò _aðZ ùgâYúe \lòYùe [ôaû Gjò MûñUòe ^ûce @[ðùjfû PòZûaûNue aûiiÚû^ û Gjò @ kùe @ûMeê N Rwf [ôfû I Gjò @ ke Zk iÚû^ùe aòek Pûh iaê ùjC[ôfû ùaûfò Mûñe _êeêLû ùfûKcûù^ cù^ _ùKA Kj«ò û aòMZ Kò Q ò a hð ùjfû aò b ò ^ Ü _â K ûee KûeY _ûAñ Gjò PòZûaûNue aûiiÚû^ @ ke MQfZû, _gê_lú jâûi _ûAaûùe fûMòQò û cé òKû ld, Rwf jâûi, SeYûMêWÿòKe _ûYò gêLò~òaû I Rcòùe _eòa ðòZ aýajûe Gjò @ ke ùfûKcû^ue Rúa^ RúaòKûùe aò_eúZ _âbûa _KûAQò û Gjò _eò a ð ^ ùfûKcû^ue iûcûRò K I @û^ê  û^ò K ]ûeûùe c¤ _âbûa _ùKAQò û PòZâûaûi 4Uò ùQûU ùQûU _Wÿû Mûñ gKâòd, bcâae, _ò_fò iûe I Kê k MûñKê ù^A ùMûUòG Mâûc _ ûdZ û 217 ùjKÖe Rwf Rcò _eòcòZ Gjò MûñUò ùMûUòG a^ýR«ê @bdûeYýe iúcû c¤ùe @aiÚòZ û
`ûCù i^þ `eþ AùKûùfûRòKûf iòKêýeòUòe jÉùl_ 2001 ciò j ûùe `ûCù i^þ `e AùKûùfûRòKûf iòKêýeòUò (G`þ.A.Giþ) Kûc @ûe¸ Kfû û Mûñ ùfûKcû^u ij _âûe¸òK @ûùfûP^û Keò _â[ùc Mûñùe ùMûUò G Mâ û cý Rwf iê e lû I _eò P ûk^û Kcò U ò (bò . G`þ . _ò . Gcþ . iò ) MV^ KeûMfû ~ûjû _ea ð ú icdùe Rwf aòbûM @]ú^ùe _¬úKéZ KeûMfû û
PòZâûaûiùe iûcìjòK _\ùl_ \ßûeû _ê^eê¡ûe
^ò¡ðûeòZ ^úZò ^òdc jòiûaùe @Yêù~ûR^û _âÉêZ Keû~ûA Kû~ð ý @ûe¸ ùjfû û Kûc @ûe¸ ùjaû icdùe ÆÁbûaùe aýajûeúue iúcû ^ò¡ðûeYKeòaû ^úZòKê MêeêZß \ò@û~ûA ^ [ôaûeê Rwfe aýajûeKê ù^A aòbò^Ü Mûñe ùfûKcû^u c¤ùe @iù«ûh @ûe¸ ùjfû û Kýûeû Kû ùlZ (eûIßûPþ ùebò^êý Mûñe ùMûUòG _Wÿû) I ePIßûeû ùebò^êý Mûñe ùfûKcûù^ ^òR @]ôKûe _ûAñ _âZòaû\ Keòaû @ûe¸ Kùf û G`.A.Giþ. e Kcðú aé¦ I Rwf C_ùe ^òbðe I @]ôKûe iûaýÉ Keê[ôaû Mûñe ùfûKcûù^ GKûVò ùjûA còkòZ bûaùe jK\ûeú ZûfòKû _âÉêZ KeòaûKê iÚòe Kùf û Gjò ZûfòKû Mâûcý Rwf iêelû I _eòPûk^û KcòUòe i\iýZû aûQòaûùe iûjû~ý Kfû û 325Uò _eòaûee ùcûU 1508 R^iõLýûeê 999 RY (18 ahðeê @]ôK) jK\ûe aQûMùf, ù~Cñcûù^ Meiò@û I MùcZò iµâ\ûde [ôùf û ~êMà Rwf _eòPûk^û _âKâòdû cû¤cùe còkòZ bûaùe ùicûù^ 217 ùjKÖe Rwf Rcòe iêelû I _eòPûk^û Keòaû _ûAñ GKcZ ùjùf û jòZû]ôKûeúcû^u c¤ùe Gjò _eòa òðZ aêSûcYûKê @û]ûe Keò GKû]ôK ùa÷VK Keû~ûA Rwfe _ê^eê¡ûe I _eòPûk^û ù~ûR^û KeûMfû I ù~ûR^ûUòKê Rwf aòbûM @^êùcû\^ Kfû û
ùMûÂúe @õgMâjY I Kû~ðý @ûe¸ jò Z û]ô K ûeú iÚ ò e ùjûAiûeò a û_ùe Rwfe _ê ^ eê ¡ ûe _ûAñ iÚ ò e Keû~ûA[ô a û Kû~ð ý I Gjûe
ùfAiû A ò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -3, ùiù_Ö´e 2015
7
iê_eòPûk^û _ûAñ iµâ\ûde ùfûKcûù^ còkòZ bûaùe ^ò¡ðòÁ aòhd bò òK ^úZò ^òdc _âYd^ Kùf û ù~ùjZê jòZû]ôKûeúcûù^ aòbò^Ü Mâûce aûiò¦û [ôùf, ùZYê @ûMeê Pûfò[ôaû GKPûUò@û _eòPûk^û (Mâûce RùY gqògûkú aýqò Kûce Z\ûeL Keê[ôùf) Kê a¦Keò iûcêjòK bûaùe Kûce Z\ûeL Kùf û Gjò _âKâòdû cû¤cùe ùMûÂúe icÉ aýqò cò k ò Z bûaùe Kû~ð ý \lZû aXÿ û Aaû, ^ò R i´kC_ùe cûfòKû^û @]ôKûe _ûAaû ij cêLýZü Mûñùe @ûMeê [ôaû _ûeµeòK gqò ùK¦â MêWÿòKê bûwòaûùe i`k ùjûA_ûeòùf û
_eòaù ð @ûC ùMûUòG `if _ûAñ Rcò _âÉêZò Kfû I Mâûcaûiúcû^ue ^ò¿ òKê cû^òaûKê c^û Keòù\fû û G[e Mâûce icÉ ùfûK aiò aWÿ ibû iaê Kùf I fûfû bêRòKê aòùeû] Kùf û ù~ùjZê fûfûbêRò Gjò ùa÷VK iaêùe ù~ûMù\aûKê _âZýûLýû^ Keò ù\fû, Mûñ ùfûKcûù^ _ea ðú ùa÷VK Zû Ne iûcÜûùe Kùf û Gjò NUYûKê Mûñ ùfûKcûù^ _ ûdZ _~ðý« c¤ ù^ùf û ùghùe Mûñ ùfûKcû^ue Pû_ GùZ ùRûeþùe _Wÿòfû ù~ fûfû bêRò aû¤ ùjûA ^òR \Lfùe [ôaû Rcò QûWÿòùf I G _âKâòdûùe @õgMâjY Keòaû @ûe¸ Kfû û
Rwf aòbûM\ßûeû ù~ûR^ûUò @^êùcû\òZ ùjaû _ùe _â[ùc Mûñ ùfûKcûù^ Rwf iêelû Keòaû _ûAñ _[e Kû^Ú Zò@ûeò Kùf û cé òKû I Rk iõelY _ûAñ ùPKþ Wÿýûcþ _[e a§ AZýû\ò Zò@ûeò Kùf û Rwf aXÿûAaû _ûAñ 50,000 eê ùagú iÚû^úd _âRûZòe MQ fMûMfû I Nûi c¬ò aêYûMfû û
iêelû _âYûkú
Mûñùe [ôaû iûaðR^ú^ RcòKê _ê^eê¡ûe Keòaû ij Mûñe cjòkû\kcûù^ GKûVò ùjûA Pûh Rcòùe aòbò^Ü _âKûe Rúa^ RúaòKû bò òK Kû~ðý KeòaûKê iÚòe Kùf û Kéhò RcòKê jòWÿ \ßûeû aû§òaû, Meúa _eòaûe MêWÿòK _ûAñ _òAaû _ûYò I Pûh _ûAñ _ûYòe iêaò]û KeòaûKê ijù~ûM Keòaû, gqò iõelY _\ùl_, Ne _Q_ùU _^ò_eòaû Pûh, ùMûPe bìcò iéÁò Keòaû @û\ò Kû~ðý jûZKê ^ò@ûMfû û Gjò Kû~ðýKâc Mê W ÿ ò K \ß û eû Rúa^Rúaò K ûùe C^Ü ò @ûiò a û ij cjòkûcû^ue ù^ZéZß ù^aû \lZû aXÿòfû I ùMûÂúùe ^ò¿ ò ù^aû _âKâòdûùe c¤ cjòkûcû^uê iÚû^ còkòfû û
iciýû Kûc @ûùMAaû ij Mâûce ùfûKcûù^ @ù^K iciýûe i¹êLú^ ùjùf û iaêVûeê aWÿ iciýû ù\LûMfû Rwf Rcò \Lf û fûfû bêRò ^ûcK RùY Mâûcaûiú 3-4 aòNû (_ûLû_ûLò 2.3GKe) e ùMûUòG Rcò \Lf Keò[ôfû û Mâûcaûiúcûù^ aiò iÚòe Kùf ù~ `if @ck Keòaû _~ð ý « fûfûKê icd \ò @ û~ò a I [ùe `if @ck Keòiûeòaû _ùe ùi Rwfe aûWÿKê Zò@ûeò Keòa û cûZâ `if @ck Keòiûeòaû _ùe fûfû bêRò aûWÿ Zò@ûeò Keòaû ùfûKcû^ue còkòZ gqò ^òRe _âûKéZòK i´k ij Pûh a~ðýaÉê, Rk I cé òðKû CaðeZû _eòPûk^û ùlZâùe c¤ _eòflòZ ùjCQò û
Rwf iêelû _ûAñ Uuû ù\A RMê@ûkú eLòaû, KòQò ^ò¡òðÁ aýqòuê \ûdòZß ù\aû AZýû\ò _eò cû¤c @û_ùYA, fMûZûe aò`k ùjaû _ùe Mûñe ùfûKcûù^ fûVò _âYûkú ^ûcùe ^òRe GK @bò^a _âYûkú aûjûe Kùf û ùMûÂú Rwf iêelû _ûAñ fûVò _âYûkú G_eò GK _âYûkú ù~CñVò 3Uò _eòaûee 3 RY aýqò RwfKê _âZò\ò^ RMòùa, ùMûUòG fûVò ]eò Rwfe G cê eê ùi cê Kê Pûfò Pûfò ~òùa û i§ýûùe ùicûù^ Mûñe @^ý Zò^ò RYuê fûVò jÉû«e Keòùa û Gjò fûVò MêWÿòK _âZò Mûñe _âZò NeKê G_eò bûaùe aêfò[ûG ~ûjû ùMûÂú bò òK iêelû _¡ òKê \gðûG û ~\ò ùKøYiò Méj_ûkòZ _gê Rwfùe ù\LòaûKê còùk, ùZùa Gjû Mâûcý KcòUòKê RYû~ûA[ûG I ùa÷VK Keò _ìað ^ò¡ðûeòZ ^úZò ^òdc jòiûaùe ^ò¿ ò ^ò@û~ûA[ûG û ù~ùjZê \ìeZû _ûAñ cêLý Mûñe ùfûKcûù^ Rwf iêelû _âKâòdûùe iûcòf ùjûA_ûe«ò ^ûjó, ùZYê ^ò¿ ò ^ò@ûMfû ù~ ùicûù^ Rwf RûZ \âaý KòYòaû _ûAñ @]ôKû Uuû ù\ùa û PòZâûaûi @ûe¸eê @^ý Mûñe _âZò^ò]ôcû^uê ibý jòiûaùe eLòaûKê eûRò ùjC^[ôfû û Kò«ê a ðcû^ Gjò Mûñ c¤ G _âKâòdûKê MâjY KeòQò û ùMûÂúbò òK iõiÚûUò a ðcû^ Rwf C_ùe @]ôKûe [ôaû icÉ Mûñe _âZò^ò]ôcû^uê ù^A MVòZ ùjûAQò I ^ò¿ ò ù^aû _âKâòdûùe icùÉ @õgMâjY KeêQ«ò û Gjò iaê _âYûkú ùMûÂúbò òK iõiÚûe aòKûg I iê\éXòKeYKê \gðûG û
`kû`k Gjò Kû~ðýe @ù^K iê`k còkòQò û ùMûÂúe iûcìjòK ak _âûKéZòK i´ke _eòPûk^û I Rk, cé òKû, MQfZûe aòKûgùe ÆÁ ù\LòaûKê còkêQò û
ùfAiû A ò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -3, ùiù_Ö´e 2015
8
iÚû^úd gûi^ _¡ òùe aòKûg iûcìjòK bûaùe Rwf, ùMûPe bìcò I Rk C MêWÿòKe iõelY Keò iµâ\ûde ùfûKcûù^ iÚû^úd Êdõ gûi^ aýaiÚ û Zò @ ûeò Keò a ûùe GK C\ûjeY ié Á ò Keò_ûeòQ«ò û ùKak iõelY ^ìùjñ aeõ iûcûRòK, iõûÄéZòK, eûRù^÷ZòK I @û[ðòK \éÁòùKûYeê Gcûù^ aòbò^Ü _âKûe Kû~ðý c¤ KeêQ«ò û Mûñ c¤ùe aòbò^Ü ùMûÂúe ùfûKue @ûagýKZûKê _ìeY Keòaû ij Gjò _âKâòdûùe Mâûce Meúa _eòaûeMêWÿòKê _âû]û^ý \ò@û~ûA Gcû^ue C^Ü ò _ûAñ Kû~ðýKâc iaê jûZKê ^ò@û~ûCQò û
iaêRc ò ûe aòKûg _ê ^ eê ¡ ûe _â K â ò d ûùe iaê R ò c ûe Mê Y ûcô K I _eòcûYûcôK aé¡ò NUòQò û ùlZâÉeúd Z[ýKê @^ê¤û^ Kùf RYû_Wÿ ê Q ò iõelò Z @ kùe 100 _â Z ò g Z `if a~ðýaÉê aXÿòQò ~ûjû 301.62 U^þ /ùjKÖe û @YiõelòZ @ kùe Gjû ùjKÖe _òQû 140U^þ û Gjò @ ke ùR÷a aòaò]Zûùe c¤ @ûlò\éÁò@û _eòa ð^ ù\LòaûKê còkêQò û @YiõelòZ @ kùe 3 _âKûee aél, 4 _âKûee Mêkà I 12 _â K ûee Nûi RûZúd MQ [ô a ûùaùk iõelò Z @ kùe 11 _âKûe aWÿ aWÿ MQ, 29 _âKûee Mêkà I 24 _âKûee Nûi RûZúd MQ ù\LòaûKê còkêQò û
bòZeKê ~ûA bìZk RkÉe aXÿûAaûùe iûjû~ý Keò[ûG û ù~ùjZê bìZk Rk cêLýZü Nùe _û^úd Rk jòiûaùe aýajûe Keû~ûA[ûG I RkùiP^ùe c¤ fûMò[ûG, ùZYê bìZk Rk aXÿòaû @Zý« MêeêZßcì ð û ù~ùZùaùk cûUòùe ùR÷aòK _\û[ð Kcò~ûG, cûUòe Rk]ûeY gqò c¤ jâûi_ûG I _ûYò MWÿòKò Pûfò~ûG I cé òKû ld ùjûA[ûG û Gjûe @[ð MQfZûKê Kcþ _ûYò còkò[ûG I bìZk Rk c¤ Kcò[ûG û PòZâûaûiùe `if a~ðýaÉê I ùR÷aòK _\û[ðe aòKûg ùjaû \ßûeû bìZk RkÉeùe c¤ C^Ü ò @ûiòfû I Rwfeê aûjûeò[ôaû @ù^K SeYû ~ûjû ahðe @]ôKûõg icd gêLòfû ejê[ôfû, ùi[ôùe c¤ ahðe ùagú \ò^ _ûYò ajòaûùe fûMòfû û Gjû\ßûeû Mûñùe gêLòfû_Wÿò[ôaû @ù^K Kì@ùe c¤ _ûYò @ûiòfû (_âKÌ @ûe¸ ùjaû @ûMeê Mûñùe 50Uò Kì@eê 40Uò gêLòfû [ôfû û _âKÌ Kûc @ûe¸ ùjaû _ùe cûZâ 10Uò Kì@ gêLòfû @Qò û)
ùgh K[û
RkÉeùe aòKûg
bûeZe @]ôKûõg @û\òaûiú iµâ\ûd Rwf aû CyiÚû^ùe ejò[û«ò , ~ûjû ù\ge \lòYeê @ûeûafò _ûaðZý @ keê ùQûU^ûM_êe C_ZýKû _~ðý« aýû¯ û Rwf ]ßõi ùjaû KûeYeê _ûjûWÿ _aðZe Zùk[ôaû Pûh Rcò iaê ù]ûA ùjûA ~ûCQò û Gjò iaê @ kùe _eòùag I Rwfe _ê^eê¡ûe Kû~ðý Keòaû _ûAñ _â[ùc GVûe iÚû^úd ùMûÂú, ùMûÂúbò òK @^êÂû^MêWÿòKê aêSòaûKê ùja, Rwf Z[û @^ýû^ý iûcìjòK i´ke _eòPûk^û I iêelû _ûAñ iûcêjòK _âKâòdû iaêe _ê^eê¡ûe KeòaûKê ùja ~ûjû GVûùe ejê[ôaû ùfûKcû^ue i´ke jòZùe [ôa, ù~Cñcûù^ ~êM~êM ]eò G @ kKê aýajûe Keòaû ij Gjûe elYûùalY \ûdòZßùe @Q«ò û ~êMà Rwf _eòPûk^û _âKâòdûùe Rwf iêelû I _ê^eê¡ûe Kûc _ûAñ Mûñ ùfûKcû^uê ù_âû ûj^ eûgò còkò[ûG û G_eò GK _âKâòdû ùjaû \eKûe ~ûjû ùR÷a _eòùagKê _ê^eê¡ûe Keòaû ij Kéhò I @YKéhò bò òK ùeûRMûeKê aXÿûA_ûeê[ôa, RwfKê iêelû ù\aû ij \ûeò\âý \ìeúKeYùe c¤ iûjû~ý Keò_ûeê[ôa û
iÚû^úd, @û kòK Z[û aògße _ûYòe aòKûg \òMùe ùR÷aòK _\û[ðe bìcòKû MêeêZß_ì ð û Gjû _ûYòKê cûUò bòZùe QûYò ùjûA _gòaûùe I cûUòùe MzòZ Keò eLòaûùe iûjû~ý Keò[ûG û cûUòùe ù~ùZ @]ôK _eòcûYe ùR÷aòK _\û[ð ejòa, ahðûRk cûUòùe ùiùZ gúNâ QûYò ùjûA _gòa û Gjò _ûYò MQ aýajûe Keò[ûG aû Mbúe cûUò
Gjò ùfLûUò _ê^ü _âKûgòZ ùfLû @ùU û cìk ùfLûUò cé òKû ld ùeûKòaû \òMùe GK iûcìjòK _âùPÁû - eûRiÚû^e C\d_êe Ròfäûe ùMûMê û Zjiòf @]ú^ PòZâûaûi Mûñe GK i`k KûjûYú ~ûjû ùe @û_Y _ûA_ûeòùa û
cé K ò ûe aòKûg `if a~ðýaÉêe aé¡ò NUòaû \ßûeû iõelòZ @ kùe cûUòe CaðeZû c¤ aXÿêQò û cûUòe cû^Kê ù\Lòùf cûUòùe ùR÷aòK @wûeKûcæ (I.iò), ~alûeRû^ I _Uûiþe iKûeûcôK aé¡òe ]ûeû _eòflòZ jêG û cûUòùe `iþ`eiþe Kcê[ôaû jûe ùR÷aòK _\û[ðKê aXÿûAaûùe iûjû~ý KeòQò û cûUò _eúlY Z[ýeê RYû~ûG ù~ cûUòùe ùR÷aòK _\û[ðe @aiÚòZòùe aé¡ò NUòQò û
www.sapplpp.org
ùfAiû A ò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -3, ùiù_Ö´e 2015
9
iaêR gqò ^û Rúa^RúaòKû aòKûg Kû~ðý @ûe¸ ùjaû _ìaðe gû« bìbûMe \égý
`ûeêK eò@ûRþ, @^òZû iêWÿþ, iùeûR bdû^û I @Ì^û gcðû KÌbûfò Rwf, ~ûjûKê _Wÿò@û Rcòeê _ê^eê¡ûe Keû~ûA ^aù~øa^ \ò@û~ûA[ôfû, iaêR gqò ^ûcùe _êYò ZûKê CRûWÿò \ò@ûMfû, ]ßõi Keò \ò@ûMfû û G[ôùe KòQò iù¦j ^ûjó ù~ _a^ Kk Êz gqò Zò@ûeò Kùe, cûZâ Kûjû cìfýùe? _a^ Kk iÚû_^ Keòaûe bò^Ü GK KûjûYú GVûùe C_iÚû_^û KeûMfû û
icû]û^ Keò [ û«ò û KÌbûfò e ê @ù^K Mê W ÿ ò G SeYû aûjûeòQ«ò ù~CñMêWÿòK G @ kùe _ûYòe GKcûZâ C û _~ð ý û^ê K â ù c [ô a û Gjò ùQûU ùQûU SeYûMê W ÿ ò K cêÁòùKûùbfûVûeê aûjûeòQ«ò û Gjò Rkûgââd MêWÿòK cêLýZü Pûhúcû^u _ûAñ Kéhò, RkùiP^, _òAaû _ûYò Z[û @^ý aýajûeùe @ûiò[ûG û KÌbûfò C_ZýKûùe jRûe jRûe LRêeú MQ @Qò ~ûjû Gjò SeYûMêWÿòKeê Rk _ûA a ô[û«ò û
@^«_ê e Rò f ä û e ùeû\ûc c k @]ú^ùe KÌbûfò RwfUòG @Qò, ~ûjû cêLýZü Nûi, Rwfò@û K û RûZúd MQùe _ì ð û KÌbûfò Rwf Ceê\k ùKû I [êcû ùKû e 7500 GKe @ kKê ù^A aýû_òQò û Rwf I Gjûe _ûLû_ûLò @ k LRêeú MQùe be_êe û G @ ke @]ôaûiú cû^ue cêLý RúaòKû ùjfû LRêeú ùZûkò aòKâò Keòaû û KÌbûfòe Gjò Nûi I K ûkò@û aê\û MQ iaê G @ ke ùR÷a _eòùagKê aù A eLòQò I ùfûKcû^uê Rúa^ RúaòKûe GK cêLý @af´^ jòiûaùe iûjû~ý KeêQò û Mûñ ùfûKcûù^ Rwfeê Nûi iõMâj Keò SûWÿê _âÉêZ Ke«ò I GjûKê aRûeùe aò K â ò Ke«ò û GVûùe [ô a û SeYûMêWÿòK G @ kùe _ûYòKê ù^A [ôaû RUòk iciýûKê
KÌbûfò ù e [ô a û SeYûMê W ÿ ò K ùKak GVûe ùfûKcû^uê _ûYò ù~ûMûA ^[û«ò aeõ Rwfú _gê_lú aòùgh Keò @ù^K aòfê¯ @aiÚûùe [ôaû _lúcû^uê c¤ _ûYò ù\A[û«ò û
iÚû^úd ùfûKcû^u \ßûeû ùR÷a _eòùage _ê^eê¡ûe ahð ahð ]eò Rwfe @^òdcòZ aýajûe \ßûeû ]úùe ]úùe Rwf ^Á ùjaûKê fûMòfû û Uò´ûKÖë icìj ^ûcùe GK ùaieKûeú @^êÂû^ G @ ke RwfKê _ê^eê¡ûe Keòaû flý ù^A ùfûKcû^u ij Kûc KeòaûKê @ûe¸ Kfû û
ùfAiû A ò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -3, ùiù_Ö´e 2015
10
1992 ciòjûùe cêÁùKûùbfû Mûñùe Gjò icìj _âûKéZòK _¡ òùe _eòùag _ê^eê¡ûe Kûc @ûe¸ Kfû û Mûñ _ûLùe [ôaû 125 GKe eûRÊ Rcò ~ûjû Pûh C_ù~ûMú ^[ôfû, ZûKê iêelû Keòaû _ûAñ ùfûKcû^uê aêùSAaûKê _âûe¸òK icdùe G icìjKê GK ahð icd fûMòfû û ]úùe ]úùe G _âKâòdûùe _ûLû_ûLò 7Uò Mûñ ù~ûWÿò ùjùf û @ûRòe \ò^ùe 7500 GKee Pûh @^ê_ù~ûMú eûRÊ RcòKê ùfûKcûù^ iêelû Keò Rwfùe _eòYZ Keò_ûeòQ«ò û
icìj Kûc @ûe¸ Keòaû_ìaðeê ù~Cñ Rcò _Wÿò@û _Wÿò[ôfû, ]úùe ]úùe ùiVûùe MQ K@ñkòaûKê fûMòfû, Nûi c¬òMêWÿòK _êYò [ùe CVòùf û _lúcûù^ ]úùe ]úùe ù`eòùf I Rwf ]úùe ]úùe aXÿòaûKê fûMòfû û cûUò Caðe ùjfû I @ù^K MêWÿòG ^ì@û _âRûZòe Nûi iaê CVòfû û aélùeû_Y Keòaû ùfûKcû^ue @býûiùe _eòYZ ùjfû û Gjû \ßûeû SeYûMêWÿòKe iÚòZò iê]êeòfû I bìZk RkÉeùe c¤ C^Ü ò @ûiòfû û KÌbûfò Rwfe _ê^eê¡ûe ùjaû \ßûeû GVûeê C_ô^Ü ùjûA[ôaû SeYûMêWÿòK PòeùiâûZû ùjûA_ûeòfû û
Gjò _âKâòdûùe icÉ Mûñ ùfûK @õgMâjY Keê[ôaûeê ùicûù^ ^òRKê iõMVòZ Keò_ûeò \ûdòZß ù^aû @ûe¸ Kùf û _âZò Mûñùe ùMûUòG Rwf iêelû KcòUò (a^ iõelY KcòUò) ejòQò û _âZòUò Kûc Gjò Rwf iêelû KcòUò Z\ûeL Keò[ûG û Kûce Z\ûeL KeòaûKê KcòUò KòQò ^ò¡òðÁ ùfûKuê Z\ûeLKûeú jòiûaùe aûQê[ôùf û Gjò Z\ûeLKûeúcûù^ _âZò\ò^ RcòKê aêfò ù\Lê[ôùf I ~\ò Rwfùe ^ò@ûñ fûMòaû aû ùKjò aûjûee ùfûK MQ KUûKUò Keòaû ù\L«ò, ùZùa Zêe« KcòUK ò ê RYû«ò I KcòUò ùfûKuê GKûVò Keò Reêeú Kûkú^ bò ùò e _\ùl_ ^òG û Rwfeê ùKjò MQ KûUòùf aWÿ @ûKûee ùRûeòcû^û ù\aûKê ùjûA[ûG û ]ôùe ]ôùe iÚû^úd ùfûKcûù^ Gjò Rwfeê MQ KûUòaû a¦Keòù\ùf û
KÌbûfòe Gjò ùfûKcû^u \ßûeû ùR÷a _eòùagKê cRaêZ Keòaû I ^ìZ^ Rwf iéÁò Keòaû \ßûeû G @ kùe @]ô K _eò c ûYe RwfRûZ \â a ý cò k ò f û, Gjû GK
Rwfe ^ò@ûñKê ^òdªY Keòaû _ûAñ _âZò Rwf iêelû KcòUòùe ùÊzûùiaú [û«ò û Rwf iêelû KcòUòe i\iý, Z\ûeLKûeú I icìje Kcðúcûù^ cògò G RwfKê @ûiê[ôaû _gê_ûkKcû^uê aêSûA Mûñeê 25 Kòcò \ìe _~ðý« ~ûA ùc û I ùQkòcû^uê PùeAaû _ûAñ aêùSAaûùe ilc ùjùf, ~ûjû\ß û eû Rwfùe ^ò @ ûñ fûMò a ûKê ùeûKû~ûA_ûeòfû û 2002 ciòjûùe Gjò Rwf iêelû KcòUòMêWÿòK GKûVò ùjûA KÌbûfò aél aòKûg icaûd ^ûcùe GK @^êÂû^ MV^ Kùf I 2008 ciòjûùe icaûdKê G._ò.Gcþ.G.iò @]ô^òdcùe _¬úKéZ Kùf û ùfûKcûù^ KÌbûfò icaûd cû¤cùe _Wÿ ò @ û _Wÿ ò [ ô a û Rcò K ê iaêRòcûcd Keò_ûeòùf I Gjò _âKâòdû cû¤cùe _eòùageê c¤ @ù^K _âKûee ùiaû C_f² ùjûA_ûeòfû û KÌbûfò Rwfe _ê^eê¡ûe ùjaû\ßûeû GVûeê aûjûeò[a ô û SeYûMêWK òÿ c¤ PòeùiâûZû ùjûA_ûeòfû û
UòcûKÖë icìj 1990 ciòjûùe ceêWÿò _âaY @^«_êeû Ròfäûùe iò.ùK Mûwê f ò (aûafê ) I Zûue ijù~ûMúcûù^ ùMûUò G iõMV^ Zò @ ûeò Kùf Gaõ _eò ù ag ij RWÿ ò Z iciýûMêWÿòKê ù^A Kûc Keòaû @ûe¸ Kùf û ùicûù^ Kûc KeòaûKê G_eò @ k aûQòùf ù~CñVò ceêWÿò I gêLû _ûAñ ùfûKcûù^ @Zò KÁùe a ê[ôùf û _â[ùc 40 GKe _Wÿò@û Rcò KòYòùf I _eúlY bò òùe GjûKê iaêR Rcòùe _eòYZ KeòaûKê ù~ûR^û Kùf û ùicûù^ Gjò Rcòùe aélùeû_Y Kùf I ajêZ _eògâc Kùf û Rcòùe ]úùe ]úùe MQ aXÿòfû û GjûKê ùicûù^ UòcûKÖë ^ûcùe ^ûcòZ Kùf ~ûjûe @[ð ùjCQò _é[a ô úe ùgh \òMa þ kd û UòcûKÖë @^«_êeû Ròfäûe ùQù^ùKû[û_ûfäú, ùeû\ûcþ I eûcMòeò c ke _ûLû_ûLò 100Uò Mûñe 30000 eê ùagú _eòaûeu ij Kûc @ûe¸ Kfû û lê\â I ^ûccûZâ Pûhú, \kòZ I Rcòjú^ _eòaûe Gjûe ùK¦âaò¦ê ejòùf û ùfûKcûù^ ^òR Kûc \ßûeû ^òR iciýûKê Kò_eò PòjÜU Keòùa I Kò_eò Zûe icû]û^e aûU aûjûe Keòùa, Zû C_ùe Zûfòc \ò@û~ûA \lZû aé¡ò KeûMfû û @ù^K iÚû^ùe ùfûKcûù^ _Wÿò@û Rcòùe Rwf Zò@ûeò Keò Zûe elYûùalY I _eòPûk^û Keòaû ij ùR÷a _eòùagùe i«êk^ aRûd Keò eLò_ûeòùf û ùicûù^ ùR÷aòK Kéhò _¡ òKê aùXÿAaû ij GK ic^ßòZ ù~ûR^û _âÉêZ Keòaûùe ùfûKcû^uê ijù~ûM Kùf û
ùfAiû A ò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -3, ùiù_Ö´e 2015
11
RkQûdûe Kûc Kfû Gaõ ùPù^ùKû[û_ûfò I ùeû\ûc c ke 7Uò Mûñe Méj_ûkòZ _gêcû^u _ûAñ PûeY bìcòe Kûc Kfû û Gjû ijòZ ùMûÂú\ßûeû iõelòZ Gjò aòeûU RwfUò Rwfò _gê_lúu _ûAñ ÊMð _ûfUòMfû û
_eòYZ Keòù\fû û Gjò Kµû^úe Kûc Keòaû _âKòdû ùfûKcû^u Kûc Keòaû _âKâòdûVûeê _ìeû_êeò aò_eúZ [ôfû ~ûjû Gjò @ ke _ûeòùagòK, iûcûRòK I @û[òðK Xÿû ûKê _âbûaòZ Kfû û
Gjò Rwfùe a ðcû^ @]ôK _eòcûYe PòZûaûN I M]ô@û @û\ò ù\LòaûKê còkêQ«ò û G[ôeê RYû_WÿêQò ù~ Gjû ùKak ùMûUòG iõelòZ Rwf ^êùjñ aeõ iÚû^úd ùR÷a aò a ò ] Zûe aò K ûgùe c¤ KÌbûfò iõelò Z Rwfe MêeêZß_ì ð bìcòKû ejòQò û
GVûe iÚû^úd ùfûKcû^ue bûa^û, @ûMâj I AzûKê iûcû^ý c¤ i¹û^ ^ ù\A Gjò cìfýaû^ I ùR÷a aòaò]Zûùe be_êe @ kKê _a^ Kk iÚû_^ KeòaûKê jÉû«e Keò\ò@ûMfû û _ûjûWÿe C_e bûMKê icZk Keò Gjò aòeûU Kûd UûIßûe MêWÿòKê iÚû_^ Keòaû _âKâòdûùe _ûYòe @bûa [ôaû G_eò GK iÚû^ùe _ûYòe _âPêe aýd KeûMfû û
GVûùe ùfûKcû^u _ûAñ Rwf Kjòùf ùKak MQ_Zâ, _gê_lúuê aêSûG^ò û KÌbûfòùe MQ fZû bòZùe ùMû_ûkÊûcúu c¦òe @Qò ~ûjûKê ùfûKcûù^ GK _aòZâ iÚû^ jòiûaùe ù\Lò[û«ò û GVûùe ùfûKcû^u c^ùe bMaZþ ù_âc I iõÄéZòKê ù^A[ôaû \éXÿ aògßûi c¤ Rwf I ùR÷a _eòùagKê iõelY Keòaûùe iûjû~ý KeòQò û
aòKûge @^]ôKûe _âùag 2011 ciòjûùe Gjò gû« KÌbûfòùe _a^gqò _âKÌKê Kû~ðýKûeú KeòaûKê ^ò¿ ò ^ò@ûMfû û G^eK^þ ^ûcK _a^ gqò Kµû^ú Gjò @ kùe _a^ Kk iaê iÚû_^ Kfû I Gjò iaêR C_ZýKûKê _a^ Kke gòÌû kùe
Gjò _a^ Kke aòbò^Ü @õg I ~ª_ûZòMêWÿòKê [ùe cûZâ C_eKê ^aû _ûAñ aòeûU eûÉû iaê Zò@ûeò KeûMfû ~ûjû Mûñ MêWÿòKê ]ßõi Keòù\fû û iÚû^úd ùfûKcû^u cZùe _ûjûWÿ KûUò eûÉû Zò@ûeò Keòaû _âKâòdûùe _âPêe _eòcûYe MQ G @ keê KûUò i`û Keò \ò@ûMfû û _ûjûWÿùe Mjkò ùjaûeê iÚû^úd ùfûKcû^u _ûAñ iciýû aXÿòaûùe fûMòfû û eûÉû KûUò @uû auû eûÉû Keû~òaûeê Gjû _ûjûWÿKê bûM bûM Keòù\fû I G[ôùe ùc û I MûB ùMûeê Peò a û _ûAñ @iê a ò ] û ùjfû û eûÉûMêWÿòKe iúcû 7 còUe CyZûùe Keû~ûA[ôfû ~ûjûKê ùWÿ A ñ ùc ûcûù^ ~ûA Peò _ ûeò ù f ^ûjó KûeY Gjò
_a^ Kk ^òcðûY ùjaû \ßûeû _gê_lúu C_ùe c¤ ^KûeûcôK _âbûa _WÿòQò ùfAiû A ò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -3, ùiù_Ö´e 2015
12
ùc ûcûù^ _ûjûWÿ C_eKê iò]ûiò]û CVò ~òaûùe @býÉ [ô ù f û _ûLû_ûLô Mûñ Mê W ÿ ò K eê RwfKê @ûiò Peê [ ô a û ùc ûcû^uê cûAf cûAf aûU ~òaûKê ùjfû KûeY KÌbûfòùe eûÉû Zò@ûeò ùjaûeê Gcû^ue PûeY bìcò iaê ^Á ùjûAMfû û _ûjûWÿùe ùLûkûùLûkú Kûc ùjaûeê Nûi iaê ^Á ùjûAMfû I gêLòfû, PûeY bìcòe Nûi C_ùe ]ìkò RcòMfû ~ûjûKê ùc û I MûBùMûeê LûAùf^ò û Gjò ]ìkò I g± _â\ìhY ùKak _gê_lúu _ûAñ ^ìùjñ, GVûe iÚû^úd Pûhú I ùfûKcû^u _ûAñ c¤ iciýû iéÁò Kfû û ùfûKcû^u cZùe ùMû_ûkÊûcúMêWÿòùe @ù^K MûB Peê[ôaû icdùe _Wÿò[ôaû _äûÁòKþ LûA ceòMùf û Gjò _äûÁòK iaê _a^Kk iÚû_^ icdùe aýajûe ùjûA[ôfû I @aòPûeòZ bûaùe `òwû ~ûA[ôfû û eûÉûùe Pûfê[ôaû MûWÿòcUùe ]KÑû ùjûA c¤ @ù^K MûB _âûYZýûM Kùf û GVûe iÚ û ^úd ùfûKcûù^ MûBKê _aò Z â cû^ê [ ô a ûeê Gcû^ue G_eò @bûa^úd céZêý ùfûKcû^ue bûa^ûKê @ûNûZ ù\fû û c¦òe _ûLùe [ôaû SeYûUò gêLòMfû I _ûYò _â\ìhòZ ùjûAMfû, ~ûjûKê @ûC MûB ùMûeê _û^úd Rk bûaùe aýajûe Keò_ûeòùf ^ûjó û _a^ Kk Pûfò a û _ùe KÌbûfò ù e [ô a û SeYûMê W ÿ ò K gê L ò a ûKê @ûe¸ Kfû û GVûe iÚ û ^úd ùfûKcûù^ Kêj«ò ù~ aò\êýZþ Lê I aò\êýZ _eò_[e bìiõù~ûM ùjaû \ßûeû G[ôeê C û_ iéÁò ùjfû, ~ûjû bìZk RkKê ^KûeûcôKbûaùe _âbûa _KûAfû û cé òKû ld I _ûjûWÿeê _[eê Liòaûeê Gjò C_ZýKûùe [ôaû SeYûMêWK òÿ e _[ @aùeû] ùjûAMfû û Gjò iaê _eòa ð^ GVûùe [ôaû LRêeú MQMêWÿòKê iò]ûikL _âbûaòZ Kfû û MQMêWÿòK ]úùe ]úùe gêLòaûKê fûMòfû û gêLòfû MQ MêWÿòKùe LRêeú ^ `kòaûeê Gjû iò]ûikL Mâûcaûiúcû^u PkYúùe _âbûa _KûAfû, ù~Cñcûù^ ^òR RúaòKû _ûAñ Gjò LRêeú MQMêWÿòK C_ùe ^ò b ð e Keê [ ô ù f û C_ZýKûe icÉ SeYû gêLò~òaûeê G @ ke Rwf \îZ MZòùe jâûi _ûAaûùe fûMòfû û
_ûjûWÿùe aòeûUKûd _a^Kk iaê ù\LòaûKê còùk ~ûjû cêLýZü aò\êýZþgqò C_ôû\^ _ûAñ ^òcðûY Keû~ûAQò û Gjò aòeûU _a^ Kk iaê UòcûKÖë icaûde _âûKéZòK Rwf Zò@ûeò Keòaû _ûAñ fûMò[ôaû \êA \g¦òeê ùagú _eògâcKê aý[ð Keòù\AQò û Gjò ùR÷a aòaò]Zû _ì ð _ûjûWÿùe _a^Kk ^òcðûY ùjaû\ßûeû G @ ke Rwf, Rcò, SeYû, PûeYbìcò, Rúa^RúaòKû I _ûLû_ûLò Mûñ MêWÿòKe Rk C ]ßõi ùjûA~ûAQò û Gjò @û]ê ^ ò K aò K ûg ùKak G @ ke ùfûKcû^ue Rúa^RúaòKû ]ßõi Keò^ò aeõ ahð ahð ]eò G Rwf C_ùe ^ò b ð e Keê [ ô a û _gê _ ûkKcû^ue ~û~ûae Rúa^]ûeYe C c¤ ^Á Ke«ò û gû« C_ZýKûUò a ð c û^ @gû« @ kùe _eòa òðZ ùjûA~ûAQò û _a^Kke ùWÿYûeê aûjûeê[ôaû g±ùe a ðcû^ G @ k _â\ìhòZ ùjûA~ûAQò û _a^ Kk @ûe¸ ùjaû I a¦ ùjaû icdùe G[ôeê aûjûeê[ôaû @ûKiàòK aòù¿ûeK g±ùe iÚû^úd ùfûKcû^ue eq gêLò~ûG ù~Cñcûù^ G[ôeê aûjûeê[ôaû aò\êýZþgqòKê c¤ aýajûe Ke«ò ^ûjó û C : ùfAiû A ò@û, ùiù_Ö´e 2014 `ûeêKþ eò@ûRþ, @^òZû iêWÿþ, iùeûR bdû^û I @Ì^û gcðû _~ðýûaeY RûMéZò @bò~û^ KcòUò ùiûiûAUò `eþ _âùcûi^þ @`þ ùIßÁfýû ùWÿbf_ùc 14 G, aò¾ê \òM´e cûMð Email : spwdenvironment2012@gmail.com
GK aògv é kòZ C_ZýKû KÌbûfòùe _a^ Kk iÚû_^ ùjaû _âKâòdû ùMûUòG _Uùe G @ ke ùR÷a aòaò]Zû ]ßõi Keòaû ij @^ý _Uùe iÚû^úd ùfûKcû^ue Rúa^RúaòKû ^Á Keòaû \òMùe iZKð iìP^û ù\aû @ûe¸ Keò[ôfû û a ðcû^ G ùfAiû A ò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -3, ùiù_Ö´e 2015
13
ùch _ûkKcû^u \ßûeû Rwfe iêelû @c^ iòõj iÚû^úd ùfûKcûù^ ^òR Rúa^ RòaúKû _ûAñ Rwf C_ùe ^òbðe Keê[ôaûeê ùMûÂú\ßûeû _eòPûkòZ _âKâòdû Rwf iõelY _ûAñ iùaðûKôéÁ cû¤c û PòeiÚûdú _âKâòdû _ûAñ Cbd Rwf I ùMûÂúe @ûagýKZû ejòQò û ùZYê RwfKê PòeiÚûdú Keòaû I G[ôeê fûb CVûAaûKê ùjùf GjûKê iêelòZ Keò eLò [ôaû ùMûÂúKê cû^ýZû ù\aû ij ijù~ûM KeòaûKê _Wÿòa û eûRiÚ û ^e @ûfIß û e Rò f ä û e gûeò à û iõelY @ ke GK bìbûM ùjCQò gòfòùie Qò û iÚû^úd bûhûùe Qò e @[ð PûeYbìcò û 30Uò MûñKê aýû_òKeò [ôaû Gjò gòfòùie Qò C_ùe @ù^K Kéhò I _gê_ûk^ Keê[ôaû iµâ\ûd ^òbðe Keò[û«ò û GVûùe ùcûU R^iõLýûe _âûd 75 _âZògZ ùjCQ«ò Mê{e iµâ\ûde, ù~Cñcû^ue cêLý RúaòKû _gê_ûk^ û Qò ùe ejê[ôaû @]ôaûiúcû^ue cêLý RúaòKû C ùjCQò _gê_ûk^ I Kéhò û Gjò Mûñ MêWÿòKe ùfûKcûù^ Rwf Rcò C_ùe ^òbðe Ke«ò, ~ûjûKê iÚû^úd bûhûùe Ieû^è Kêj«ò û Gjò Ieû^èùe ùicûù^ _gê PùeAaû ij, RûùkYú KûV, Rwf RûZ \âaý (gûM, ùKûkò, `k, Jh]úd MQ, NeZò@ûeò _ûAñ KûV I _[e, _Zâ I Nûi AZýû\ò) iõMâj Keò[û«ò û Ieû^èùe [ôaû ù_ûLeú iaê Méj_ûkòZ _gêcû^uê _òAaû _ûYò ù\A[ûG û _ûeµeòK bûaùe Ieû^èKê iÚû^úd ùfûKcûù^ elYûùalY I _eòPûk^û Keê[ôùf û cûZâ ]úùe ]úùe Ieû^èe cûfòKû^û @]ôKûe ùfûKcû^uVûeê ~ûA Rwf aòbûM jûZùe ejòfû û RwfKê aýajûe Keòaû @]ôKûe iÚû^úd ùfûKcû^uVûeê aûjûe Keò ^ò@ûMfû û ùicûù^ @ûM_eò Êû]ú^ bûaùe Rwfùe MûBùMûeê PùeA _ûeòùf ^ûjó Kò Rwf RûZ \âaý iõMâj Keò_ûeòùf ^ûjó û ~\ò ùKùa Rwfùe iÚû^úd iµâ\ûde aýqò MûBùMûeê PùeAaû Kò´û Rwf RûZ \âaý iõMâj Keòaûe ù\LòaûKê còkê[ôfû, ùZùa Rwf aòbûM @]ôKûeúcûù^ ùicû^uVûeê Cyjûeùe ùRûeòcû^û iõMâj Keê[ôùf û
_gê_ûkK iõ_â\ûd ^òRe aòbò^Ü @ûagýKZû _ûAñ Ieû^è C_ùe ^òbðegúk
iÚû^úd ùfûKcûù^ ^òR bìbûMe _eòPûk^û Kùf G _eòiÚòZòùe Kâ_ûaòiþ ^ûcK GK ùaieKûeú @^êÂû^ \êA \g§ò _ìaðeê gòfòùie ùQ òùe iÚû^úd ùfûKcû^u ij cògò Kûc @ûe¸ Kfû û ùfûKcûù^ 3Uò \éÁòùKûYeê Kûc @ûe¸ Kùf - Ieû^èùe [ôaû _âûKéZòK i´ke _eòPûk^û, _gêiµ\e aòKûg Gaõ Pòe«^ KéhòKê aýû_K Keòaû û iÚû^úd ùfûKcû^uê @ù^K _âKûee Zûfòc \ò@û~ûA \l KeûMfû I ùicûù^ Ieû^èe iõelY _ûAñ aòbò^Ü _âKûee Kû~ðýKâc jûZKê ù^ùf û Ieû^èe _eòPûk^û iÚû^úd ùfûKcûù^ Keòùa ùaûfò GK iùPZ^Zû @bò~û^ @ûe¸ Kùf I Mûñ Éeùe KcòUò iaê MV^ Kùf û Rk @ck Keò a û Xÿ û û iaê Zò @ ûeò Kùf, Ieû^è ù e [ô a û ù_ûLeúMêWÿòKê ceûcZò Kùf û ùMûUòG aòj^ aýûu MV^ Kùf I MQ fùMAaû _ûAñ ^iðeú cû^ c¤ Kùf û iÚû^úd ùfûKcû^ue RûùkYú KûV I _gêLû\ýe @ûagýKZûKê ù\Lò Ieû^èùe MQ fùMAùf û
ùfAiû A ò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -3, ùiù_Ö´e 2015
14
Ieû^è Rwf aòbûM @]ú^Kê ~òaû _ùe Gjûe aò a ò ] Zû jâ û i _ûAaûùe fûMò f û û C\ûjeY Êeì _ _gêcû^u Lû\ý _ûAñ aýajûe ùjC[ôaû _âRûZò iaê Kcò ~ûA[ô f û Gcò Z ò K ò @ù^K _â R ûZò _ê e û_ê e ò ùfû_ _ûA~ûA[ôfû û G_eòiÚùk, iÚû^úd ùfûKcûù^ _gêLû\ý _âRûZòKê PòjÜU Kùf I ùiMêWÿòKê fùMAaû @ûe¸ Kùf û Mûñe cìeaú ùfûKcû^u ij @ûùfûP^û Keò Ieû^èùe _ìaðeê ùKCñ _âRûZòe RûùkYú MQiaê [ôfû, Zû e ZûfòKû Kùf I ùiMêWÿòKê c¤ fùMAùf û aûCñg, KkûùL÷e, MêMf, ù]ûKþ @û\ò MQMêWÿòKê ùagú _âû]û^ý ù\A fùMAùf KûeY Gjò MQ iaê Ieû^èeê ùfû_ _ûAaû @aiÚûùe [ôfû û ^ò´, _ò_kò, aûaêf, Rûcê, @ñkû, aeùKûkò, Wÿòcòeò, gògê, aeMQ, @gßZþ[ MQ, WÿòGeû, ]ûaWÿû, ùgûeòh, i\ûjeò @û\ò MQ fùMAaû ij iÚû^úd ùfûKcûù^ _êeêYû MQe c¤ iêelû Kùf û ùfûKcûù^ Pûeû _âÉêZ _ûAñ aMòPûcû^ Kùf I Ieû^è ù e aò b ò ^ Ü _â K ûee iÚ û ^úd \eKûeú I ùfû_ _ûA~ûC[ôaû MQ iaê fùMAùf I Gjûe iõelY Kùf û Ieû^è ù e [ô a û aò a ò ] _â K ûee MQ iÚ û ^úd ùfûKcû^ue bò^Ü bò^Ü @ûagýKZû _ìeY Keò[ûG û @ù^K MQ ~ûjû Ieû^èùe iõelY Keû~ûAQò aû _êYò[ùe ^ì@û Keò fMû~ûAQò, ùicû^ue ajê Jh]úd MêY ejòQò û G_eò @ù^K MQ @Qò, ~ûjûe `k, `êf I K¦û iõMâj Keò iÚû^úd ùfûKcûù^ Nùe LûAaû ij _ûL aRûeùe aòKâò Keò @[ð ùeûRMûe c¤ Keò[û«ò û Giaê _âRûZòe MQ ij Rwf RûZ \âaý ~[û cjê, SûWÿê, aûùÄUþ, Ieû^è cûUòùe Zò@ûeò jû ò I @^ýû^ý Rò^òh aRûeùe aòKâò Keò _eòaûee @û[òðK @ûagýKZûKê _ìeY Keò[û«ò û _âûd _âZò Ieû^èùe ùQûU ùQûU SeYû, jâ\, ù_ûLeú AZýû\ò _eò RkC [ûG û ùZYê Rk iõelY \éÁòùKûYeê ù\Lòùf Ieû^èMêWÿK iÚû^úd ùfûKcû^u _ûAñ ajêZ MêeêZß_ì ð û _ûeµeòK Rk iõelY I _eòPûk^û _¡ ò MêWÿòK ij @û]ê^òK I aòmû^ @û]ûeòZ _âKâòdû (~[û RkQûdû)Kê cògûA iÚû^úd ùfûKcûù^ Ieû^è Zûfûa ^ûcùe Rk iõelY Xÿû û iaê Zò@ûeò Kùf û Gjò Zûfûa MêWÿòKê iÚû^úd @ kùe C_f² cûUò, _[e, Nûi I cAñhò ùMûaeKê aýajûe Keò Zò@ûeò Keû~ûA[ûG, ~ûjû Kcþ cìfýùe ùjûA[ûG I ùagú _eòcûYe ùjûA[ûG û Zûfûa MêWÿòK G_eò iÚû^ùe Keû~ûG ù~CñVò ùagú _eòcûYe
ahðûRk MWÿòKò @ûiê[ôa û @ù^K ùlZâùe Zûfûae _ûYòKê _ûA_þ cû¤cùe PûhRcòùe aýajûe Keû~ûA[ûG û ùiûeòh, _ò@ûR, Mjc I cû ò@û RûZúd giý gòfùie ùQ òùe _âPêe _eòcûYùe Pûh Keû~ûG û
gûi^ _¡ ò Ieû^èKê gûi^ Keòaû _ûAñ Mâûc KcòUò ^úZò ^òdc _âÉêZ Keò[ûG û C\ûjeY Êeì_ Ieû^èeê RùY ùKak _Zâ ù^A_ûeòa û MQ KûUòaû Z \ìee K[û, Ieû^èeê ùKjò MQe Wÿûk c¤ KûUò_ûeòùa ^ûjó, aûjûee ùKjò aýqò Ieû^èeê KòQò aò ù^A _ûeòùa ^ûjó û ~\ò ùKjò Gjò ^òdce Cfäx^ Ke«ò, ùZùa Zûuê ùRûeòcû^û ù\aûKê ùjûA[ûG û Gjû ijòZ iÚû^úd ùfûKcû^u c¤ùe cRþaêZ iûcûRòK ^òdªY _¡ ò c¤ ejòQò ~ûjû ^òdc bûwê[ôaû aýqòcû^u _ûAñ \ aò ] û^ Keò a ûùe iûjû~ý Keò [ ûG û iû]ûeYbûaùe Ieû^è e ^ò ¡ ò ð Á iúcû [ûG I icÉ aýajûeKûeúuê i¹û^ ù\A icû^ @]ôKûe bò òùe _eòPûk^û Keû~ûA[ûG û i´k aýajûeKê ù^A Ieû^èùe Kkj icû]û^ _âKâòdû iaê c¤ ejò[ûG û Ieû^èKê _eòPûk^û Keòaû _ûAñ ^ò¡ðòÁ ^úZò ^òdc c¤ ejò[ûG û ùKak Ieû^è ù e i´k aýajûeKê ù^A ^ê ù jñ aeõ Gjûe _eòPûk^û I ceûcZò _ûAñ c¤ ùfûKcûù^ aûhòðK ùKùZ @^ê\û^ iõMâj Keòùa, Zûjû c¤ iÚòe ùjûA[ûG û Ieû^è ijòZ RWÿòZ iµâ\ûde \éXÿ ]cð aògßûi GjûKê a ûA eLòaûùe iûjû~ý KeòQò û
iÚû^úd ùfûKcû^ue @]ôKûeKê _eòPd còka ò ûe @ûagýKZû ùKak @ûfIßûe ^ìùjñ, eûRiÚû^e @^ýû^ý @ k, MêRêeûU I c¤ _âù\g _eò eûRýcû^uùe Ieû^è ^òRe jRò~ûA[ôaû MêeêZß I cìfýKê ù`eò _ûAQò û _ûLû_ûLò 125eê ùagú Ieû^èKê _ê^eê¡ûe Keû~ûAQò û Ieû^èþe iêelû I iõelY \òMùe iÚû^úd ùfûKcûù^ cêLý bìcòKû ù^AQ«ò û iÚ û ^úd @ ke ùR÷ a _eò ù ag, c^ê h ý I Méj_ûkòZ _gê_lúue @ûagýKZûKê flýùe eLò iÚû^úd @]ôaûiúcûù^ MQe _âKûe iÚòe Keò[û«ò I MQMêWÿòK fMûA[û«ò û _â û Ké Z ò K i´ke _eò P ûk^ûùe iÚ û ^úd ùfûKcûù^ RWÿòZ ùjaûeê ùicû^ue iÚû^úd ùR÷a
ùfAiû A ò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -3, ùiù_Ö´e 2015
15
aòaò]Zû C_ùe iùPZ^Zû aé¡ò _ûAfû û `kùe ùicûù^ Rcò I RwfKê i¹û^ ù\aû gòLòùf I gòfùie Qò e ùR÷a _eòùagKê C^Ü ò Keòaûùe ^òRe _ì ð ù~ûM\û^ ù\ùf û ahð ahð ]eò iÚû^úd ùfûKcûù^ Ieû^èþe iêelû I iõelY Keê[ôùf c¤ RwfKê aýajûe Keòaûe @ûA^MZ @]ôKûe Gcû^ue ^ûjó û MZ KòQò \ò^ _~ðý« bûeZùe Rwfe i´k C_ùe iÚû^úd ùfûKcû^u @]ôKûeKê @ûA^MZ bûaùe ù\Lû~ûA ^[ôfû û 2008 ciòjûùe _âYò]û^ ùjûA[ôaû Rwf Rcò @]ôKûe @ûA^þ cû¤cùe Rwf C_ùe ^òbðe Keê[ôaû iµâ\ûdcû^u C_ùe Pûfò@ûiò[ôaû HZòjûiòK @^ýûd Kê a¦ Keòaû _ûAñ ùPÁû KeûMfû û Gjò @ûA^þ cû¤cùe _ûeµeòK bûaùe Rwfùe ejê[ôaû ùfûKcû^uê @]ôKûe còkòaûe iêaò]û \ò@ûMfû û cûZâ @ù^K MêWÿòG KûeY _ûAñ Gjò Rwf Rcò @]ôKûe @ûA^e iVòK bûaùe Kû~ðýKûeú Keû~ûA _ûeê^ò û ~[û _gê_ûkK iµâ\ûd c¤ùe @ûA^þKê ù^A iùPZ^Zûe @bûa, \lZû I @ûMâj, ~û~ûae _gê_ûkK cûù^ ùMûùU iÚ û ^eê @ûC ùMûùU iÚ û ^Kê ~ûA _gê PeûC[ô a ûeê iÚ û dú aûiò ¦ ûe _eò P d ^ cò k ò a û, ùfûKcû^uVûeê fû ù^aû, _âKâòdû MZ @iêaò]û AZýû\ò û ùZYê Kâ_ûaòiþe ijûdZûùe iÚû^úd ùfûKcûù^ Rwf Rcò @]ôKûe @ûA^Kê _eúlYbò òùe Kû~ðýKûeú KeòaûKê ù~ûR^û Kùf û _âûe¸ùe gòfòùie Qò e fMûfMò 5Uò Mûñùe ùfûKcû^u c¤ùe @ûA^Kê ù^A iùPZ^Zû iéÁò KeòaûKê ùa÷VK iaê KeûMfû I _gê_ûkK cû^u _ûAñ [ôaû @]ôKûe C_ùe iù´\^gúk KeûMfû û Rwf i´k KcòUò (G`þ.@ûeþ.iò) MV^ KeûMfû, Gjûe i\iýcû^uê _âgòlY \ò@ûMfû I cû^PòZâ cû¤cùe Mûñe i´k PòjÜU KeûMfû û Rwf i´k KcòUò i\iý, ùÊzûùiaú, Mûñ ùfûK I G[ôùe iûcòf [ôaû icÉ jòZû]ôKûeúcû^u _ûAñ iÚû^úd bûhûùe Gjò @ûA^Kê @^êaû\ KeûMfû û @^ýû^ý _gê_ûkK iµâ\ûde @^êÂû^, _ùWÿûgú Mûñ, ùaieKûeú iõiÚû I ùicû^ue ù^UIßûKð, iûjû~ý _ûAaûe @ûgû[ôaû ieKûeú aòbûM MêWÿòK ij ù~ûMûù~ûM I iµKð KeûMfû û
gûeòÃû aýûNâiõelY @ ke ùK¦â ùjûA[ôaû iÚû^ùe Gcû^uê iìP^û \ò@ûMfû ù~ ~\ò Gjò iµâ\ûde ùfûKcûù^ Gjò @ kùe MZ 75 ahð ]eò ejò@ûiê[ôùa, ùZùa ùicû^uê Rwfe KòQò @õg ùMûPûeY _ûAñ \ò@û~òa û @^ý_lùe ù~ùZùaùk Gjò ùfûKcûù^ ^òRKê 75 ahð ]eò iÚû^úd @ ke aûiò¦û ùaûfò _âcûYòZ KeòaûKê ùPÁû KeêQ«ò, ~ûjû Gcû^u _ûAñ GK aWÿ iciýû, ùi_eò iÚû^ùe Rwf aòbûM Gcû^uê 10 fl Uuûe @û[òðK ijûdZû ù\A @^ý iÚû^Kê iÚû^û«eòZ KeòaûKê ùPÁû Keê Q «ò û G[ô e ê ÆÁ RYû_Wÿ ê Q ò ù~ Gjò ùMûÂúe ùfûKcû^ue Rúa^RúaòKûKê CRûWÿò ieKûe Gcû^uê iÚû^û«eòZ KeòaûKê ùPÁû PùkAQ«ò û Rwf I Gjûe ùR÷a aòaò]Zûe iõelY _ûAñ ùMûÂú _eòPûkòZ _âKâòdû iaêVûeê ùagú _âbûagûkú _âKâòdû KûeY iÚû^úd ùfûKcûù^ ^òR Rúa^RúaòKû _ûAñ Rwf C_ùe ^òbðe Keò[û«ò û Rwfe PòeiÚûdúZß _ûAñ Cbd ùMûÂú I Rwf RùY RYK C_ùe ^òbðegúk û cûZâ G[ô_ûAñ iÚû^úd ùfûKcû^uê cû^ýZû còkòaû ij ijù~ûMe @ûagýKZû ejòQò û C : ùfAiû A ò@û, ùiù_Ö´e 2014 @c^ iòõj cêLý iõù~ûRK/_âZòÂûZû Kéhò @ûbûc _ûeòiÚòZòKò aòKûg iõiÚû^ (Kâ_ûaòiþ ) aLZ_êeû, gòfòùie, @ûfIûße- 301001 (eûRiÚû^) website: www.krapavis.netne.net
Email:krapavis_oran@rediffmail.com
Gjò iaê Kû~ð ý Kâ c Mê W ÿ ò K Pûfê [ ô a û icdùe ieKûeue Kû~ðýKâc I ù~ûR^ûMêWÿòK iÚû^úd ùfûKue Êû[ðùe _âgÜaûPú iéÁò KeòQò û ùMûUòG _Uùe Gjò Mûñ MêWÿòK ùfAiû A ò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -3, ùiù_Ö´e 2015
16
iaêR ùi÷^K ò IWÿg ò ûùe ùMûÂúMZ iõelY C\ýc \ßûeû iÚû^úd ùR÷a aòa] ò Zûe iêelû ùgßZû cògâ _ûeµeò K _¡ ò cû¤cùe i´k _eò P ûk^ûùe iõelYe cìfýùaû] I ^úZò @«^òðjòZ ùjûA ejò[ûG ~ûjûKê J_Pûeò K bûaùe i¹û^ ù\aûùe @bûa _eò f lò Z ùjûA[ûG û IWÿ ò g ûe ù\aú^\ú cê j ûYùe ùMûÂúMZ iõelY C\ýc _âKòâdûùe Gjû ÆÁ bûaùe _eòflòZ ùjûAQò û iÚû^úd ùfûKcû^u C_ùe aòKÌ Xÿû ûKê f\ò ^ù\A I ùicû^ue iõelY C\ýcKê \ìaðk ^Keò,Gjò C\ýc MêWÿòKe cìfýùaû]Kê aêSòaûe @ûagýKZû ejòQò I GMêWÿòKê _eòPd ù\aû ij ijù~ûMe c¤ @ûagýKZû ejòQò û IWÿògûe eûR]û^ú bêaù^gßeVûeê cûZâ 60 KòùfûcòUe \ìeùe ù\aú ^\ú @aiÚòZ û _ûeòùagòK, HZòjûiòK I @û[òðK \éÁòùKûYeê ù\aú ^\úe bìcòKû MêeZ ê _ ß ì ð û Ifòbþ eòWùÿ f RûZúd KAñQe @ûgâdiÚk jòiûaùe cû^ýZû _ûA[ôaû 3Uò iÚû^ c¤eê IWÿògûe ù\aú ^\úe cêjûY @^ýZc û @ù^K _âRûZòe iÚû^úd I aòù\gú _lúu _ûAñ Gjû aûiiÚkú c¤ ù~ûMûA[ûG û Gjûe _ûLû_ûLò [ôaû Rwf @ù^K _âKûee Rwfú _gê ~[û ùjUûaûN, aòf@ ê û @û\òue aûiiÚkú bûaùe Kûc Keò[ûG û Gjò _âûPê~ýð ùe be_êe ùR÷a aòa] ò Zû iÚû^úd ùfûKcû^ue Rúa^RúaòKû I @û[òK ð @aiÚû iê]ûeòaûùe MêeZ ê _ ß ì ð bìcK ò û ù^A[ûG û 36Uò Mûñe _ûLû_ûLò 15000 _ûeµeòK cûQ ]eûkò _eòaûe ^òRe Rúa^RúaòKû _ûAñ iò]ûikL ^\ú cêjûY C_ùe ^òbðe Keò[û«ò û jûeûjûeò bûaùe RùY iÚû^úd cûQ ]eûkò cûiKê cûQ aòKâò Keò 10000 eê 12000 Uuû ùeûRMûe Keò [ û«ò û 2003 I 2009ùe Kû\ê@û I ù\aú^\úùe ùjûA[ôaû a^ýûùe Mê ûfþaû I @^ýû^ý @ûL_ûL Mûñe gj gj GKe Rcòe `if _êeû_êeò bûaùe ^Á ùjûA~ûA[ôfû û cûQ]eûkò I @^ýû^ý Pûhúcûù^ ^òRe ldlZò _ûAñ ùKøYiò _âKûee lZò _ ì e Y _ûA ^[ô ù f I Gùa c¤ Gcû^u c¤eê @ù^Kue Rcò Rk_ä û aò Z ùjûA ejò Q ò û ù~Cñ _eòaûeMêWK òÿ cûQ ]e«ò ^ûjó aû Pûh Ke«ò ^ûjó , ùicûù^
iÚû^úd ùfûKcû^u \ßûeû fêYû RwfKê _êYò [ùe iéÁò Keû~ûCQò
@^ý eûRýKê \û\^ Kûc KeòaûKê ~û@û«ò I ^òRe _eòaûe _âZòù_ûhY Ke«ò û ieKûeú iõelYe _âû]û^ýZû I G @ kùe iÚû^úd ùfûKcû^ue Rúa^ RúaòKûKê ù^A iéÁò ùjC[ôaû \ß ¦ Kê C\ûjeY bò ò ù e ~\ò ù\Lò a û, ùZùa KAñQcû^ue Qê@û ù\aû icdùe (1 ^ùb´e Vûeê 31 ùc _~ð ý «) ieKûe G @ kùe cûQ ]eò a û _ûAñ ^òhò¡ûù\g Rûeò Keò[û«ò û ùMûUòG ahðùe240 cûQ]eû \ò ^ eê KAñ Q iõelY _ûAñ 180 \ò ^ cûQ ]eû ~ûC^[ô a ûeê G @ ke iÚ û ^úd cûQ]eûkò iµâ \ ûd iûõNûZòK bûaùe @û[òðK iciýûe i¹êLú^ ùjCQ«ò KûeY Gjò icdùe iõ_éq cûQ]eûkòcû^u _ûLùe KòQò aòKÌ @û[òðK ùeûRMûee aûU ^[ûG û Gjò cûQ]eûkòcû^ue _âZòahð lZò _ûLû_ûLò 403.7 ^òdêZ Uuû ùjûA[ûG û G @ kùe C c cû^e fêYû Rwf ejòQò û icê\âKìkùe ùR÷a aòaò]Zû aù Aaûùe MêeêZß_ì ð bìcòKû ù^aû ij Gjò fêYû Rwf icì\âKìk ld jâûi Keò[ûG, aòbò^Ü _âKûee cûQ I PòwêWÿò _ûAñ ^iðeú Kûc Keò[ûG I Mâúhàc kúd Nì ðòaýûZû ij RWÿòZ Rê@ûe Gaõ aûZýûe Zúaâ Z ûùe ùR÷ a aò a ò ] Zû I iÚ û ^úd ùfûKcû^ue Rúa^RúaòKûùe ùjaûKê ~ûC[ôaû @_ìeYúd ldlZòKê _âûKéZòK bûaùe ùeûKò[ûG û ùi[ô_ûAñ fêYû Rwf bf [ôùf ùi @ ke ij^gúkZû aé¡ò _ûA[ûG I iûcûRòK Gaõ ùR÷a _ûeòùagòK @aiÚûùe C^Ü ò @ûiò[ûG û
ùfAiû A ò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -3, ùiù_Ö´e 2015
17
ùMûÂúMZ iõelY _¡ ò I _\ùl_MêWÿòKe icúlû ùR÷a _eòùag, Rwfú _gê_lú I MQfZûu _âûKéZòK aûiiÚû^ Gaõ ùfû_ _ûA~ûC[ôaû _gê_lú I MQfZûu iõelY \òMùe ùMûÂúMZ iõelY _\ùl_ iaê MêeêZß_ì ð bìcòKû ù^A[ûG û G _\ùl_MêWÿòK @ù^K iÚû^ùe a^ý R«ê ejê[ôaû @ k I eûRý \ßûeû iêelòZ @ k c¤ùe GK ù~ûMûù~ûMe cû¤c ùjûA[ûG û cé òKû, Rk iµ\e iêelû I ù\gú `if _âRûZòe iõelY AZýû\òe _eòPûk^ûùe Gcûù^ ^òRe bìcòKû iµû\^ Keò[û«ò û Gcûù^ _ûeµeòK Kéhò aýaiÚû I Rwfe ùR÷a _eòùag c¤ùe ù~ûMûù~ûM ù~ûWÿò[û«ò ~ûjû\ßûeû GK ^ò òðÁ @ ke _gê_lú, MQfZû, Pûh AZýû\òe iõelY ùjûA_ûeò[ûG û ùMûÂúMZ iõelY _¡ZòMêWÿòK iÚû^úd ùR÷ a _eò ù ag bò ò K mû^Kê ù^A aò K ûg ùlZâ ù e ùMûÂúbò òK Xÿû û jòiûaùe ù\Lû~ûG ~ûjû _ûeµeòK mû^ ij I iõelY aòmû^e _eòa òðZ I ^ìZ^ aòKûg ]ûeû ij ù~ûWÿò ùjûA[ûG û 1985 ciòjûùe ù\aú ^\ú cêjûYùe 2.85 aMð KòùfûcòUee fêYû Rwf [ôfû ~ûjû 1997 aûZýûùe 2 KòùfûcòUe jâûi_ûAfû û 1999 cjûaûZýûùe G @ kùe fêYû Rwf I SûCñMQe PòjÜa ð ejòfû^ò ~ûjû G @ ke cûUòùe faZûKê _âPêe _eòcûYùe aXÿûAù\AQò I Kéhò C_ôû\KZû jâûi Keòù\AQò û
ùR÷a _eòùage iõelY \òMùe cjòkûcû^ue KcòUò G_eò aòaò] iciýûKê iûcÜû Keê[ôaû icdùe Gjò iûZUò Mûñe cjòkû \kMêWÿòK GKûVò ùjûA iûcêjòK _\ùl_ ù^A Rwf I icì\â C_Kìk ùR÷a aòaò]ZûKê i`kZûe ij iõelY Keò_ûeòùf û Gjò iûcûRòK _eòa ð^ 2000 ciòjûùe @ûe¸ ùjfû û cjòkûcûù^ _ûLû_ûLò Rwf I @^ýû^ý _âûKéZòK i´k ij SûCñ aYKê iõelY Keòaû flýù^A @ûMKê @ûiòùf û _âûPê~ðýùe be_êe ùR÷a aòaò]Zûe iêelû I iõelY \òMùe ùMûÂúMZ iõelY _\ùl_e iKûeûcôK _âbûa @ûRò G @ kùe ù\LòaûKê còkêQò û C\ûjeY Êeì_ _âùZýK Mûñùe cjòkûcûù^ ùMûÂúMZ Rwf iêelû \k aû KcòUò MXÿòQ«ò Gaõ ùVwû_ûfú aû ^òdcòZ RMòaû @býûiKê @û_ùYA _ûLùe
[ôaû @Éew RwfKê iêelòZ eLò_ûeòQ«ò û ùicûù^ i`kZûe ij 15 KòùfûcòUe SûCñaYKê iêelòZ eLòaû ij Gjûe _ê^eê_ô ò KeûA _ûeòQ«ò ~ûjû icì\â Kìkeê Mûñ bòZeKê @ûiê[ôaû faYûq _a^ I ]ìkòKYûKê @ûiòaûùe ùeûKò[û«ò û Mê ûfþaûe cjòkûcûù^ 2000 ciòjûùe _òe Rûjû^ò@û Rwf iêelû KcòUò ^ûcùe GK cjòkû KcòUò MV^ Keò Rwf iêelû \òMùe ùMûÂúMZ iõelY _¡ òe GK ^ìZ^ C\ûjeY iéÁò KeòQ«ò û Gjò Mûñùe 60Uò _eòaûe aûi Ke«ò I _òe Rûjû^ò@û cjòkû KcòUòùe _âZò _eòaûee RùY cjòkû i\iýû @U«ò û 60 RY i\iýû ù^A cRaêZ cìk\ê@û [ôaû Gjò KcòUòUò _â[ùc _~ðýûd Kâùc Rwf RMòaû Kûc @ûe¸ Kùf û _ûeµeòK bûaùe PòjÜU ùjûA[ôaû iúcû bòZùe [ôaû RwfKê \êAeê PûeòRY cjòkû ùMûUòG icdùe RMò[û«ò û MûñMêWÿòK c¤ùe ic^ßd elû Keò _ûeµeòK aêSûcYûùe Mûñ ùfûKcûù^ RwfKê PòjÜU Keò[ôùf I iúcû ^ò¡ðûeY Keò[ôùf û Rwfe _eòPûk^û _ûAñ cûiòK ùa÷VKùe KcòUò KòQò MêWÿòG ^úZò ^òdc _âÉêZ Kfû I aòaeYúKê @^êùcû\^ Kfû û cjòkû KcòUòe ibû_Zò iµû\K Gjò ùa÷VKMêWÿòKùe ibû_ZòZß Keò[û«ò I G[ôùe Rwf aòbûMe @]ôKûeúcûù^ aòùgh @õgMâjYKûeú bûaùe ù~ûM ù\A[û«ò û \êA ZéZúdûõg KcòUò i\iýû cû^u \ßûeû MéújúZ ùjaû_ùe ^ò¿ òUò @^êùcû\^ fûb Keò[ûG û [ùe ùMûUòG ^ò¿ ò @^êùcû\òZ ùjûAMùf _fäúibûùe GjûKê @^ý Mâûcaûiú cû^u ijòZ a û~ûA[ûG û C\ûjeY Êeì_ cjòkûcû^u KcòUò _âZòcûie ùMûUòG \ò^ iÚòe Kfû ù~Cñ\ò^ Mâûce icÉ 60Uò _eò a ûe Rwfeê RûùkYú KûV iõMâ j Keò_ûeòùa û ùijò_eò @^ý ùMûUòG \ò^ (iû]ûeYZü Mê ûfþaû Mûñe ùfûKcûù^ iõMâj Keò[ôaû \ò^e-3 aû 4 \ò^ _ùe) iÚòe ùjûAQò ù~Cñ\ò^ ùijò Rwfe i´k C_ùe ^òbðe Keê[ôaû _ûL Mûñe ùfûKcûù^ Rwfeê RûùkYú KûV iõMâj Keò _ûeòùa û Rwfe i´kKê aýajûe Keòaûùe Gjò Mûñ MêWÿòK c¤ùe ùKøYiò _âKûee Kkj jêG ^ûjó KûeY Rwfe iúcû I Gjûe _eòPûk^û _ûAñ ^ò¡ðûeòZ ^úZò ^òdc MêWÿòK 7Uò Mûñe ùfûKcû^u \ßûeû iûcêjòK aêSûcYûùe Zò@ûeò ùjûA[ûG I Gcû^u c¤eê @ù^K cjòkû KcòUò MêWÿòKe i\iýû [û«ò û Mê ûfaû Mûñ aûjûee @^ý ùfûKcû^uê c¤ Gjò iêù~ûM \ò@û~ûA[ûG ,
ùfAiû A ò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -3, ùiù_Ö´e 2015
18
cûZâ cjòkûcû^u \ßûeû Rwf iêelû \òMùe ^ò@û~ûA[ôaû Gjò _\ùl_ _ìaðeê ùicûù^ Rwfeê ù~_eò MQ jûYò ù\C[ôùf, ùi[ôeê ùicûù^ ^òaé ejòùf û cûie @^ý \ò ^ cû^uùe cjò k û Kcò U ò e i\iýûcûù^ RwfKê RMò[û«ò I KûjûKê c¤ Rwfeê RûùkYú KûV iõMâj KeòaûKê @^êcZò \ò@û~ûG ^ûjó û cjòkû KcòUò \ßûeû Zò@ûeò Keû~ûA[ôaû Gjò ^úZò ^òdcKê Mûñ ùfûKcûù^ i¹û^ù\aû ij KWÿûKWÿò bûaùe cû^ò[û«ò û Rwfe iê_eòPûk^û I ùfûKcû^uê Rwf ^Á KeòaûVûeê \ìùeA eLòaû _ûAñ aòbò^Ü Éeùe ùRûeòcû^û c¤ iÚòe ùjûAQò û C\ûjeY Êeì_ KcòUòe RùY iciýû ~\ò Rwf RMòaû Kû~ðýùe @aùjkû Keò [ û«ò , ùZùa Zûuê 50 Uuû ùRûeò c û^û ù\aûKê _Wÿò[ûG û ~\ò Rwfùe KûjûKê MQ KûUò a û aû iÚ ò e Keû~ûA[ôaû \ò^ aýZòZ @^ý \ò^ RûùkYú KûV iõMâj Keòaûe ù\LòaûKê còùk, ùZùa ù\ûhú _lKê 200 Uuû ùRûeòcû^û ù\aûKê ùjûA[ûG û ùQûU ùQûU bìf _ûAñ ^òdc aòeê¡ùe ~ûA[ôaû aýqòKê ùijò bìf _ê^ü ^ Keòaû _ûAñ ùPZûa^ò \ò@û~ûA[ûG û ùMûÂúe i\iýcû^u c¤ùe [ô a û \é X ÿ _âZògîZòa¡Zû ùi @ kùe ùR÷a aòaò]Zûùe iKûeûcôK _eòa ð^ @ûYòaûùe ijûdK ùjfû û 1999e cjûaò_ô ò _ùe Gjò _\ùl_ ^ì@û Keò fêYû Rwf iéÁò Keòaûùe i`k ùjûAQò û 1999e cjûaûZýûe ldlZò _ùe c¤ Rwf (aòùghKeò fêYû Rwf) @ k 63 _âZògZ aé¡ò ùjûAQò û 1985 ciòjûùe Gjû 2.58 Kò.cò [ôaû iÚû^ùe 2004 ciòjûùe Gjû 4.21 Kò.cò aé¡ò _ûAQò û Gjû ùKak iÚû^úd ùfûKcû^ue _âùPÁûùe jó i¸a ùjûAQò û a ðcû^e Gjò fêYû Rwfû k @ù^K _âKûee iÚû^úd I aò ù \gú _lúuê @ûKé Á Keê Q ò ~ûjû _~ð ý UKcû^ue @ûKhðY aXÿûAaûùe ic[ð ùjûAQò û Gjû ijòZ fêYû Rwf _âûKéZòK aò_~ðýdKê ùeûKòaû \òMùe GK gq _âZòùeû]K jòiûaùe Kûc KeêQò û Gjò `kû`k MêWÿòK \ßûeû C ûjòZ ùjûA cjòkû KcòUò Gjò @ kùe fêYû Rwf Kê aýû_K Keòaûe ù~ûR^û eLòQò û RwfKê _êYò [ùe ^ì@ûKeò iéÁò Keòaû \òMùe Gjò iêiõMVòZ _\ùl_e iKûeûcôK _âbûa ij cjòkûcû^u KcòUò ^òR Mûñ Z[û _ûLû_ûLò Mûñe iÚû^úd ~êaùMûÂú I _òfûcû^uê _âbûaòZ Keò_ûeòQò û iÚû^úd ~êaKcûù^ cògò GK \k MV^ Keò Ifòb eòWÿùf KAñQ (1972 a^ýR«ê iêelû @]ô^òdc 13 @]ô^ùe _â[c ùgâYú ZûfòKûbêq _âRûZò)e _âR^^ icdùe Gjûe iêelû \òMùe Kûc KeêQ«ò û cjòkûcû^u KcòUò ùMûUòG aýûLýû I @¤d^ ùK¦â Zò@ûeò KeòQò ~ûjû cû¤cùe KAñQcû^u _âR^^ icdùe
_~ðýUK cû^uVûeê KòQò @[ð ùeûRMûee flý eLòQò û _~ðýUKcû^u _ûAñ ùR÷a a§êZß _ì ð _eòùag iéÁò Keò Zûe _eòPûk^û Keòaûùe c¤ ~êaùMûÂú iûcòf ùjûAQ«ò û Gjû ijòZ @kò@û @ûaRð^û iõMâj I cûUòùe cògò ~ûC[ôaû I cògê ^[ôaû _\û[ðMW ê K òÿ @fMû Keò Gjò @ kKê a^ý R«êu ejòaû _ûAñ GK _âKéÁ aûiiÚû^ Keòaûùe ~êaùMûÂúu bìcòKû _âgõiûù~ûMý û cûUòùe cògò~ûC[ôaû _\û[ðMêWÿòK ùR÷aòK LZùe eì_û«eòZ Keû~ûG I Pûh Rcòùe aýajûe Keû~ûG û cûZâ ùa÷hdòK mû^ I ijù~ûM @bûaeê cûUòùe cògê ^[ôaû _\û[ðMW ê K òÿ ùicòZò _Wÿò eùj û Mâûcaûiúcûù^ Qê@ûù\aû icdùe ù~ KAñQcû^ue ùKak iêelû Ke«ò Zû ^êùjñ aeõ _âR^^ icdùe Gjò ùfû_ _ûA~ûC[ôaû KAñQcû^ue @ûC lZò ^ NùUAaû _ûAñ cûQ ]eòaûe ^ò¡Á ðò ^úZò ^òdc _âYd^ KeòQ«ò û ~êaK \k I cjòkû KcòUòe i\iýûu ij Mûñe aùdûùRýû aýqò I @^ýû^ý Mâûcaûiú cògò a ðcû^ _eòùag iêelû ij @^ý aòhd c¤ Pò«û Keòaû @ûe¸ KeòQ«ò I ^òR Mâûce Pòe«^ aòKûg I iµì ð icì\â Kìke ùR÷a _eòùage iõelY \òMùe ù~ûR^û _âÉêZ KeòQ«ò û icùÉ cògò ^òR @ ke ùMûUòG ùR÷a aòaò]Zû ùeRòÁe KeòQ«ò I ùMûÂú \ßûeû _eòPûk^û Keòaû _ûAñ GK ù~ûR^û bûaòPò«ò _âÉêZ KeòQ«ò û
iciýû Gjò _âKûe ùMûÂú bò K ò iõelY _\ùl_MêWK òÿ ê cRaêZ Keòaû eûÉûùe iaêVûeê aWÿ aò_\ ùjCQò Gjû @ûA^ \ßûeû @^êùcû\òZ ùjûA ^[ûG û ùfûKcû^ue ahð ahðe ^òe«e C\ýc I _âùPÁûùe _êYò ^ì@û Keò iéÁò ùjûA[ôaû fêYû Rwf Gaõ SûCñ aYKê ù\Lò a ðcû^ KcòUM ò W ê K òÿ ^òùR _âZûeòZ ùjûA[ôaû @^êba KeêQ«ò, ù~ùZùaùk Rwf aòbûM GjûKê ieKûeú iµ ò ùaûfò \ûaò KeêQò Gaõ ùfûKcû^uê Gjò Rwf bòZeKê _âùag Keòaû I i´k aýajûe Keòaû C_ùe KUKYû fûMê KeêQò û Rê f ûA 2010 ciò j ûùe Rwf aò b ûM Gjò @ ke KòQò @õgeê SûCñ MQ KûUòaûKê IWÿògû Rwf aòKûg Kù_ðûùei^þKê fòRþùe ù\fû û cjòkû \k ù~Cñcûù^ Gjò Rwfe iêelû Keò @ûiê[ôùf, ùicûù^ Zúaâ bûaùe Gjûe ùMûÂúMZ _âKd âò ûùe Keû~ûC[ôaû iõelY _\ùl_ MêWÿòK _ûAñ ùfûKcûù^ a ðcû^ ^úZòMZ _eòPd I i¹û^ _ûAaûKê \ûaú KeêQ«ò û KòQò bûeZúd ^úZò I ù~ûR^û ùMûÂúMZ @]ôKûeKê lê ð KeêQ«ò û
ùfAiû A ò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -3, ùiù_Ö´e 2015
19
www.leisaindia.org
iaêR ùi÷^òK - @ù^K aû]ûaòNÜ iù ß iûjûie ij \ ûdcû^
aòùeû] Kùf, KêeûXÿò MêWÿòKê Sûµò aûjûe Keòù^ùf Gaõ MQMê W ÿ ò K ê Kê ûA ]eò ù f, ~ûjû\ß û eû Rwf aò b ûM MQMêWÿòKê @ûC KûUò _ûeòùa ^ûjó û Gjò MQ MêWÿòKê iÚû^úd ùfûKcûù^ ^ò R e Rúa^e cû^\ ùaûfò @^ê b a Keê[ôùf KûeY Gjû ùicû^uê Rúa^RúaòKû ù~ûMûAaû ij _âûKéZòK aò_~ðýdeê elû Keê[ôfû û ùfûKcû^ue Gjò Zúaâ _âZòaû\ iù ß RwfaòbûM ^òRe Gjò MQ KûUòaû _âKâòdû Rûeò eLòfû û Gjû ijòZ Rwf aòbûM Wÿûkê@ûKûYò Mûñe 20 GKe Rcòùe MQ fMûAfû ~ûjû icì\â Kìkeê 50 còUe bòZùe [ôfû I Gjò @ k Ifòbþ eòWÿùf KAñQ cû^ue cêLý @ û ù\aû iÚû^ [ôfû û Rwf aòbûMe G_eò c^cêLú Kû~ð ý ùe aò e q ùjûA Gjò ùMûÂúcûù^ ^ò R \ß û eû _eòPûkòZ iõelY C\ýce ^úZò iõMZ _eòPd \ûaò KeêQ«ò û Gjò Rwf Rcò C_ùe a ðcû^ ùMûÂúcûù^ Rwf Rcò @]ôKûe @ûA^þ @]ú^ùe @]ôKûe _ûAaû _ûAñ _âKâòdû @ûe¸ KeòQ«ò û ùicûù^ \éXÿ ^ò½òZ ù~ Gjò @]ô K ûe _ûAaû \ß û eû ùicûù^ C_Kì k icì \ â I ùR÷ a aò a ò ] Zûe C c _eò P ûk^û ij iõelY Keò_ûeòùa û
iò]ûikLbûaùe Gjò i´k MêWÿòK C_ùe ^òbðe Keò[û«ò û ù\aú ^\ú cêjûYùe cjòkû \kcû^u \ßûeû ^ò@û~ûA[ôaû C_ùeûq C\ûjeYeê gò L ò a ûKê cò k ê Q ò ù~ G_eò _\ùl_Mê W ÿ ò K ê ijù~ûM ij ^úZò M Z _eò P de @ûagýKZû ejòQò û ùMûUòG _é[Kþ @]ô^údc ~ûjû cûQ]eûkò Gaõ icê\â Kìkò@û ùMûÂúcû^ue ùMûÂúMZ iõelY C\ýcKê cû^ýZû ù\aû ij GjûKê ]eò ^òRe aé ò Keò a ê[ôaû ùfûKcû^ue @]ôKûeKê @lê ð eLòa, ù~Cñcûù^ Gjò i´ke iõelY I iêelû Keò[û«ò û Gjû\ßûeû ùR÷a aòaò]Zû C_ùe còkòZ RûZòiõN K^ùb^i^þùe bûeZ Keò[ôaû Pêqò c¤ Kû~ðýKûeú ùjûA_ûeòa û G_eò GK @]ô^údcKê Kû~ðýKûeú Keòaû _ûAñ Mâûc ibûKê ^òRe _eòPûk^û ù~ûR^û _âÉêZ Keòaû ij Gjûe Kû~ðýKûeúZû, Z\ûeL I cìfýûd^ KeòaûKê \ûdòZß \ò@û~òaû CPòZþ û Gjû ijòZ ùMûÂúMêWÿòKê aòbò^Ü _âKûe Zûfòc I @û[òðK ijûdZû \ò@û~òaûe @ûagýKZû @Qò ~ûjû\ßûeû ùicûù^ iõelY Kû~ðý ij Rúa^RúaòKû Kû~ðýMêWÿòKê c¤ i`kZûe ij Keò_ûeòùa û C : ùfAiû A ò@û, ùiù_Ö´e 2014
C_~êq cû^ýZû I ijù~ûMe @ûagýKZû
ùgßZû cògâ
ùR÷a aòaò]Zûe iõelY I Pòe«^ aýajûe _ûAñ iÚû^úd ùMûÂúcû^ue _ì ðcûZâûùe @õgMâjYe @ûagýKZû ejò Q ò ù~Cñ c ûù^ ^ò R e Rúaò K û _ûAñ
Uòcþ fòWÿe, ùUKþ^òKûf iù_ûUð dê^òUþ KâòWÿû I ~êa aòbûM, IWÿògû ieKûe iò-1, ^dû_fäú, bêaù^gße
ùfAiû A ò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -3, ùiù_Ö´e 2015 Follow us on:
www.facebook.com/Leisaindiamag
@LeisaIndia
20