_âòd _ûVK,
ùfAiû AŠò@û aòùgh IWò@û iõÄeY G[ôùe ùfAiû AŠò@ûùe _ìaðeê _âKûgòZ AõeûRú bûhûe KòQò aQûaQû cìk ùfLûKê IWò@û bûhûùe iõKkòZ Keû~ûAQò û
Ieúiû ù_ûÁ aûKè - 51, Rò._ò.I,bìaù^gße –751001 www.orrissa.co.in, E-mail: orrissabbsr@gmail.com G.Gcþ.A. `ûCùŠi^þ ^õ-204, 100 `òUþ eòw ùeûWþ, ù`Rþ 3, a^gueú 2d cjfû, 3d ùiû_û^, aûwûùfûe – 560085 ù`û^ ^õ :+91-080-26699512, 26699522 `ûKè ^õ: +91-080-26699410 A ùcf : leisaindia@yahoo.co.in @¤l - gâú. Pòe^þRòbò iòõ, @ûA.G.Giþ.(@aie _âû¯) ùKûhû¤l - gâú aò.ùK. gòbþeûcþ ibý - Wÿü. bò[f eûR^, Wÿü. Gcþ . cjûù\aû®û Wÿü. G^þ. Rò. ùjMþùWÿ, Wÿü. Uò. Gcþ. ZýûMeûR^, _âù`ie. bò. aòebù\âdû Wÿü. G. eûR^Ü Wÿü. ùbuùUiþ ZûMZþ Wÿü. iàòZû ù_âcP¦e cêLý iõ_û\K - ùK. bò. Giþ. _âiû\ _eòPûk^û iõ_û\K - Uò. Gcþ. eû]û IWÿò@û @^êaû\ I iμû\^û aògßùcûj^ cjû«ò, Ieúiû bûhû iμû\^û gògòe Kêcûe _eòRû (Kéhò ùa÷mû^òK) @^êaû\ iõù~ûR^û _ì‰òðcû, G.Gcþ.A `ûCùŠi^þ _âgûi^òK @]ôKûeú eêKàëYú Rò.Rò, G.Gcþ.A `ûCùŠi^þ @kueY I cê\âY fò_òÄû^þ, bìaù^gße _âz\ `ùUûPòZâ Ieúiû `ùUû fûAùaâeú ùfAiû _ZâòKû @^ýû^ý iõKk^ fûUò^þ @ûùceòKû, AùŠûù^iò@û, _½òc @û`âòKû, aâûRòfþ iõÄeY ùfAiû AŠò@û _ZâòKû @^ýû^ý @û*kòK iõÄeY jò¦ò, ùZfêMê, Zûcòfþ, _¬ûaú , K^ÜW Gaõ ceûVú (iõ_û\^û cŠkú Ze`eê _ZâòKûe CùŸgýKê ~[ûiû¤ iVòKþ bûùa C_iÚû_^ KeòaûKê icÉ ~^ô ^ò@û~ûAQò û ùZùa G[ôùe _âKûgòZ ùfLûMêWòKe iZýûiZý _ûAñ iõ_éq ùfLK jó \ûdú ejòùa û )
_âùZýK \ò^ jRûe jRûe ùfûK aòbò^Ü KûeYeê Mâûcû*keê ije MêWÿòKê Pûfò @ûiêQ«ò û Gjû\ßûeû Lû\ý @ûagýKZû C_ùe @ù^K _âbûa _WÿQ ê ò I ÊÌ i´kùe @]ôKû Lû\ý C_ôû\^e Pûh iéÁò ùjCQò û ije Rúa^ ùg÷kú Gaõ Lû\ý _âû]û^ýZû @û]ûeùe Pûhe _âKûe I Pûh Keòaûe ]ûeû C_ùe c]ý Pû_ _WÿêQò KûeY @]ôKû Lû\ý ije MêWÿòK Kcþ icdùe \eKûe KeêQ«ò û Mâûcû*k I ije MêWÿòKe iμKð cû^\Š jó GK cêLý \òM\òG ~ûjû\ßûeû C_ùbûqûcûù^ ^òRe ^ò¿©ò ^ò@«ò I iêiL Ú û\ý Lû\ý C_ôû\^e _âKâòdûMêWÿòK Gjò _âKûeùe iéÁò Keû~ûA[ûG û ù~ùZùaùk C_ùbûqûcûù^ iêiÚ Lû\ý cûMò[û«ò ùiùZùaùk jó Pûhúcûù^ ùR÷aK ò KéhK ò ê _âûKéZK ò C_ûdùe Keòaû @ûe¸ Keò[û«ò û Gjò iõKk^ùe C_iÚû_òZ _âûdZü ùQûU Pûhúcû^ue _âûKéZòK ]ûeûùe Keê [ ô a û ùR÷ a úK Ké h ò C\ýc Mê W ÿ ò K C_ùe _~ð ý ùagò Z , KûeY @ù^K C_ùbûqûcûù^ iêiÚ Lû\ý cûMêQ«ò I iêiÚ Lû\ýe aRûe iéÁò ùjCQò û @^ý_lùe @bòmZûMêWÿòK KjêQò Kò Mâûcû*k I ije c]ýùe a§êZû iÚû_^ \ßûeû @ûùc @ûce _eμeû, iõÄéZò Gaõ @[ð^úZò aýaiÚû MêWÿòKê cRaêZþ Keò _ûeêQê û iõ_û\K
ùfAiû ÊÌ aûjý ijûdZû I iÚûdú Kéhò C_ùe @û]ûeòZ ùfAiû _ûeòùagòK Kéhò _âYûkúùe ^òRe C_ôû\^ I C_ûRð^ aé¡ò KeòaûKê Pûjêñ[ôaû Pûhúcû^u _ûAñ GK ùa÷hdòK I iûcûRòK aòKÌ û ùfAiûùe iÚû^úd i´k I _âûKéZòK iõiû]^ MêWòKe iêaýajûe Gaõ @ûagýK iÚùk aûjý iû]^ MêWòKe iêelòZ I _âbûaò aýajûe iõ_KðòZ gòlû còùk û Gjû ^òRÊ mû^, \lZû, cìfýùaû], iõÄéZò I iõMV^ @û]ûeùe ^òRe baòhýZ MV^ KeòaûKê Pûjêñ[ôaû cjòkû, _êeêh I ùMûÂúMêWòK ^òcù« CŸòÁ û Kéhòùe C^ÜZú Gaõ _eòa©ðòZ _eòiÚòZò I @ûagýKZû @^êiûùe Gjûe _âùdûM _ûAñ Pûhú I Kcðú cû^u iûc[ðý MV^ \òMùe ùfAiû ùjCQò GK ijbûMú bò©òK _âKâòdû û ùfAiû ù\gú mû^ùKøgk I aòmû^ i¹Z mû^MêWòKê GKûVò Keò[ûG Gaõ Gjûe @û^êiwòK aòKûg _ûAñ ~[û~[ _\ùl_ ù^aûKê ^úZò ^ò¡ðûeK cû^uê _âbûaòZ Keò[ûG û ùfAiû ùjCQò GK iõmû, GK _^Úû I GK eûRù^÷ZòK @ûjßû^ û
còùReò@e (MISEREOR)- aòKûg ùlZâùe ijù~ûM _ûAñ 1958 ciòjûùe Rcðû^ Kû[fòK aòg_þ iõN \ßûeû còùReò@e iÚû_òZ ùjûA[ôfû û MZ 50 ahð]eò còùReò@e @û`âòKû, Giò@û Gaõ fûUò^þ @ûùceòKû @û\ò ù\g MêWòKùe \ûeò\âý aòeê¡ùe iõMâûc _ûAñ _âZògéZòa¡ ùjûA @ûiòQò û ]cð, RûZò I fòw ^òaðòùghùe _âZýK @bûaMâÉ cYòhe @ûagýKZû _ûAñ còùReò@ee ijûdZû C_f² û còùReò@ee \gð^ ùjCQò ^òù¿gòZ ùfûKcû^ue giqòKeY ^òù¿gòZ _âùPÁûKê ijù~ûM Keòaû û Gjû iÚû^úd @^êÂû^, Pyð @^êÂû^, ùaieKûeú @^êÂû^, iûcûRòK @ûù¦ûk^ I MùahYû @^êÂû^ MêWòK ij bûMú\ûeú jòiûaùe Kû~ðýKeò[ûG û ijù~ûMú @^êÂû^ cû¤cùe Gjû jòZû]ôKûeú cû^u ij cògò iÚû^úd aòKûg _âKd òâ û I _âKÌ Kû~ðýKûeúZûùe RWòZ ùjûA[ûG û ijù~ûMú @^êÂû^ cû^u ij cò k ò Z bûaùe cò ù Reò @ e _eò a ©ð ò Z _eò i Ú ò Z ò K ê iûcÜ û Keò [ ûG û (www.misereor.de, www.misereor.org)
Ieúiû (ORRISSA) GK ùÊzûùiaú @^êÂû^ û Gjû Pûhú ù^ZéZß _âKâòdûùe Kéhòe iÚûdú aòKûg ^òcù« @û\òaûiú ajêk K§cûk I cûfKû^Mòeò Ròfäûùe MZ \êA \g§ò ]eò Kû~ðýeZ û KéhK iõMV^ cû¤cùe _ûeõ_eòK Pûhmû^ ùKøgke C^ÜZú, _ûeμeòK aòj^e iêelû I _âiûe, _âûKéZòK iõ_\ _eòPûk^û cû¤cùe lê\â I ^ûccûZâ Pûhúcû^ue iûaðùbøcZß elû \òMùe Kû~ðýKeêQò û @û\òaûiú cjòkû icaûd cû¤cùe Kéhò I RwfRûZ \âaýe _âKâòdûKeY Keò Rwf C_ùe ^òbðegúk ùMûÂúMêWòKe RúaòKû iêelû \òMùe Kû~ðýKeêQò û @^êÂû^ iõ_KðòZ @]ôK aòaeYú (www.orrissa.co.in) eê còkò_ûeòa û G.Gcþ.A. `ûCùŠi^þ (AME Foundation) ÊÌ aûjý ijûdZû bò©K ò _âûKéZK ò iõ_\ _eòPûk^û _ûAñ iÚû^úd _ûeμeòK mû^ùKøgk Gaõ ^ì@û iéR^gúk ùa÷hdòK mû^ \ßûeû RúaòKûe C^ÜZò \òMùe Kû~ðý Keò[ûG û G.Gcþ.A. `ûCùŠi^þ \ûlòYûZý cûkbìcú @*ke lê\â Z[û ^ûccûZâ Pûhúcû^u ijòZ aòKÌ Kéh,ò mû^ùKøgke @bòa¡ é ,ò Zûfòc,þ aòKûg @^êÂû^MêWK ò ij iõ_éqò KeûAaû Gaõ @^êbZ ì ò @û\û^ _â\û^ \òMùe Kû~ðýKeò[ûG û Gjûe ùIßai þ ûAUþ VòKYû ùjCQò (www.amefound.org)
còùReò@e (MISEREOR) ijûdZûùe G.Gcþ. A. `ûCùŠi^þ ij còkZ ò bûaùe “Ieúiû” \ßûeû _âKûgòZ ùjCQò û ùfAiû AŠò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -2, RêRê^^þ þ 2016 2016
2
Pûh Rcòeê @ûc Lû\ý [ûkò _~ðý«
4
aòùgh IWò@û iõÄeY - 2, Rê^þ – 2016
ijR @Mðû^òKe GK C\ýc Rò. Kâú¾ _âiû\ Gaõ aò. ùiûùcg Pûhúcû^uê aRûe ijò Z iò ] ûikL ù~ûWÿû~òaû \ßûeû Gcû^ue @û[ôK ð C^ÜZúe aûU ùLûfò~ûA[ûG û Pûhú aRûe MêWÿòK ije I Mâûcû*k bòZùe [ôaû gì^ýiÚû^UòKê _êeY Keò[ûG û ije C_ùbûqû cû^ue ZûRû Rò ^ ò h _ûAaûe Azû @û]ûeùe PûhúaRûee Pûjò\û @ù^K cûZâûùe aé¡ò NUòQò û ijR icé¡, GK Pûhú I @bòm Kéhò aòùghmcû^ue GK @^êÂû^ a©ðcû^ Pûhú I C_ùbûqûcû^u c]ýùe iõ_Kð iÚû_^ Keò Gjò ]ûeûKê Kâòdûgúk KeêQò û
c¤ûjÜ ùbûR^ ijòZ _âKéZòeê gòlû
7
Wÿ. iê]ôùe¦â gcðû
QûZâcûù^ eûÉû ù\LûAùf ù~ûMe¬^ Gaõ Kûcò^ú aòiþZ GK @bò^a C\ýcùe UòKcMWÿ Kéhò aòmû^ QûZâ c ûù^ aRûe ijò Z Ké h K cû^uê ù~ûWÿ ò a û \ß û eû ùR÷ a úK Ké h ò e _â i ûe ùjûA_ûeòQò û Gjò aýaiÚû cû]ýcùe KéhòKê ÊûiÚýKe, _eòùag C_ù~ûMú Gaõ Pòe«^ Keû~ûA _ûeòQò û
Pûh Rcòeê @ûc Lû\ý [ûkò _~ðý« ijR @Mðû^òKe GK C\ýc Rò. Kâú¾ _âiû\ Gaõ aò. ùiûùcg
7
c¤ûjÜ ùbûR^ ijòZ _âKéZòeê gòlû Wÿ. iê]ôùe¦â gcðû
9
_eμeû cìk\ê@û ijòZ ù~ûWÿò ùjaû @^òf K_êe
12 aRûe MêWÿòK ijòZ ù~ûWÿòùjaû
ù~ûMe¬^ Gaõ Kûcò^ú aòiþZ 14 Giþ.Wÿaäë.G.@ûeþ - GK ^ìZ^ mû^ ùKøgk ~ûjû\ßûeû ajêZ Kcþ _ûYòùe RkùiP^ Keû~ûA _ûeòa ùK. Giþ. ùMû_ûf 9
@^òf K_êe Lû\ý - GK RYûgêYû g±, @ûùc icùÉ RûYê , Gjû Mâ û cû*kùe ùjC aû ijeû*kùe C_ôû\òZ ùjC @ûc bûeZ ahðùe Mâûcû*k I ijeû*k ùfûKcû^ue Lû\ý ùfûb @û]ûe Mê W ÿ ò K GK icû«eûkùe Pûfò[ûG û GKaòõg iZû±úe _âMZògúk @ûc @[ð^úZò a©ðcû^ lò_â MZòùe PûfêQò, Gjò icdùe Mâûcû*k I ijeû*k bòZùe [òaû Lû\ý _û[ðKý MêWÿòKe \îZ MZòùe @ald ùjaûùe fûMòQò û Gjû\ßûeû _ûeμeòK cìk\ê@û MêWÿòK c]ý Kâòdûgúk ùjaûùe fûMòQò û
aRûe MêWÿòK ijòZ ù~ûWÿòùjaû
4
QûZâcûù^ eûÉû ù\LûAùf
Kûc Keê[ôaû icdùe c¤ûjÜ ùbûR^ iû]ûeY K[û Kò«ê “ gòLa ò ûe c¤ûjÜ ùbûR^ ùMûUòG C_jûe i\ég”û C_ùbûqûcû^uê ijeú Lû\ý C_ôû\^Kûeúu ijòZ aû©ðûkû_ KeûAaûe iêù~ûM iéÁò Keòaû icdùe Mâûc bòZùe ijeú I MâûcbòZùe a§êZû iÚû_^ ùjûA[ûG û
_eμeû cìk\ê@û ijòZ ù~ûWòÿùjaû
iìPú_Zâ
12
17 ]ìie Vûeê iaêR _~ðý« ~ûZâ @bòRúZþ cjû«ò
]ìie Vûeê iaêR _~ðý« ~ûZâû
17
@bòRúZþ cjû«ò Rk aòbûRòKû iéÁò Keòaûe ]ûeûùe ahðûRkKê iVòK _eòPûk^û Keò Rcòùe @û\âZû I CaðeZû iõelY Keû~òaû ijòZ _âKéZòe ùR÷a aòaò]Zû MêWÿòKê cìkZü iõelY Keû~ûA[ûG û ahðûRkKê C_e I c]ýc Rcòùe iõelY Keû~òaû \ßûeû cuWÿcêŠò @û\òaûiú Mâûcùe Pûhúcûù^ C_ecêŠe @]ô K 63 ùjKÖe Rcòùe iõelòZ RkùiP^Keò Pûhú Kû~ðý @ûe¸ Keò_ûeòùf û
ùfAiû AŠò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -2, Rê^þ 2016
3
Pûh Rcòeê @ûc Lû\ý [ûkò _~ðý« ijR @Mûð^K ò e GK C\ýc
a©ðcû^e \îZ _eòa©ð^gúk Lae @û\û^ _â\û^ ~êMùe Pûhúcû^uê aRûe ijòZ iò]ûikL ù~ûWÿû~òaû \ßûeû Gcû^ue @û[ôK ð C^ÜZú eaûU ùLûfò~ûA[ûG û Pûhú aRûe Mê W ÿ ò K ije I Mâ û cû*k bò Z ùe [ô a û gì ^ ýiÚ û ^Uò K ê _êeûKeò[ûG û ije C_ùbûqû cû^ue ZûRû Rò^òh _ûAaûe Azû @û]ûeùe PûhúaRûee Pûjò\û @ù^K cûZâûùe aé¡ò NUòQò û ijR icé¡, GK Pûhú I @bòm Kéhò aò ù ghmcû^ue GK @^ê Â û^ a©ð c û^ Pûhú I C_ùbûqûcû^u c]ýùe iõ_Kð iÚû_^ Keò Gjò ]ûeûKê Kâòdûgúk KeêQò û
ijR icé¡,@[ð “_âûPê~ýð beû _âKZ é ”ò , Pûhúcû^u ijòZ cògò _ûeμeòK aòj^ MêWÿòKe iõelY Z[û GMêWÿòKe cû^ aé¡ò ^òcò© Kû~ðý Keò[ûG û @ûe¸ icdùe Pòe«^ Kéhò mû^ @û]ûeòZ Kû~ðýKâc MêWÿòKê jûZKê ù^A ijR icé¡ Pûhúcû^u c]ýùe _ûeμeòK aòj^ MêWÿòKe @\k a\k I Pûh mû^ _âiûe Kûc Keò@ûiê[ôfû û Gjò Kû~ðý ijòZ R^cû^iùe GK iûcûRòK @ûù¦ûk^ iéÁò Keò _ûPê~ýð beû @ûc ùR÷a aòaò]ZûKê iõelY Keòaûe C\ýc Rûeò eLôQò û K‰ðûUK eûRýùe ùR÷aúK Kéhò C_ôû\ aòKâò _ûAñ ùKøYiò ^ò¡òðÁ aRûe aýaiÚû ^[ôaûeê ùR÷aúK `if Keê [ ô a û Pûhúcûù^ Gcû^u C_ô û \ Mê W ÿ ò K ê aò K â ò Keò _ ûeê ^ [ô ù f û iû]ûeY aRûe Mê W ÿ ò K ùe ùR÷ a úK C_ôû\MêWÿòKê aòKâò Keòaû \ßûeû Pûhúcû^uê ^òRe iVòKþ _ûeògâcòK còkò_ûeê ^[ôfû û ijR icé¡ AZò c]ýùe ijee C_ùbûqû I Mâûcû*ke Pûhúcû^u c]ýùe “ijR @Mðû^òK” aû “ijR ùR÷aúK” ^ûcùe GK aòKâò KòYûe aýaiÚû iéÁò Keò _ûeòQò û ijR icé¡ @Mðû^òK _âWêýie Kμû^ú fòcòùUWÿþ a©ðcû^ Pûhúcû^ue ùR÷aúK C_ôû\ MêWÿòKe aòKâò \ûdòZß ù^AQò û
`ùUû : ijR icé¡
Rò. Kâú¾ _âiû\ Gaõ aò. ùiûùcg
cKÑûe aòbò^Ü _âRûZòe i¸ûe
a©ðcû^ Gjò KéhK cû^ue ^òRÊ Kμû^úùe 750 RY ùR÷aúK KéhK @Q«ò I Gcûù^ icùÉ Gjò Kμû^úe ibý @U«ò ~ûjûu _ûLùe Kμû^úe @õg]^ c]ý @Qò û Gcû^u aýZúZ 2500 KéhK _eòaûe c]ý Gjò Kμû^ú ijòZ RWÿòZ ù~Cñcûù^ 30 KéhK \k MV^ KeòQ«ò û Gjò KéhK Kμû^úUò Pûhúcû^ue C_ôû\^ MêWÿòKê aòbò^Ü aRûeùe _â\gð^ Keò ]û~ðý cìfýùe aòKâò Keòaûe aýaiÚû Keò[ûG û icÉ Kéhò C_ôû\MêWÿòK ibý Pûhúcû^u C_ôû\MêWÿòK Zûu _ûLeê ^ò@û~ûA iò]ûikL ^ò¡ðûeòZ ù\ûKû^MêWK òÿ _ûLùe _j*ô[ûG û Gjò aýaiÚûùe Kéhi ò ûcMâú MêWÿòK iò]ûikL C_ùbûqûu _ûLùe _j*ô[ûG û ijR icé¡ Pûhúcû^uê iû]ûeYZü aRûe \eVûeê 15-20 _âZògZ @]ôKû cìfý Pûhúcû^uê _â\û^ Keò[ûG I Kμû^úe _eòPûk^û ^òcò© GK ùQûU _ûCYû ^òR _ûAñ eLô[ûG û ijR ùKak ùR÷aúK I _ûeμeòK PûCk, cûŠò@û RûZúd `if Gaõ WÿûfòRûZúd `ifMêWÿòKê ù_ûâ›ûj^ ù~ûMûA[ûG û Gjò `ifMêWÿòK ijee C_ùbûqûcû^u _ûLùe ùag Pûjò\û eLô[ûG, KûeY Gjò C_ôû\MêWÿòK Lû\ýiûe, ùJh]ôdMêYùe _eò_‰ ì ð [ûG ~[û cûŠò@û RûZúd C_ôû\ I ^ûfò PûCk AZýû\ò û iμâZò ijR eûRýe iaêVê aWÿ ùR÷aúK C_ôû\e Kâd aòKâd Kû~ðý Keê[ôaû cûZâ ùMûUòG Pûhú Kμû^ú @ùU Gaõ aûwûùfûe ije I @ûL_ûL @*kùe 80 ùMûUò ùK¦â cû]ýcùe Gjûe
ùfAiû AŠò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -2, Rê^þ 2016
4
aýaiûd Keò[ûG û ~\òI Kμû^úe cûZâ ùMûUòG ^òRÊ ùMû\ûcNe I ù\ûKû^ @Qò û Gjò ijòZ, iò]ûikL aòKâò Keòaû _ûAñ aûhòðK ^ûfò PûCk ùckû, aòj^ ùckû Gaõ iêelòZ Lû\ý ùckû AZýû\ò aòbò^Ü ùQûU, c]ýc I aWÿ ije MêWÿòKùe @^êÁòZ Keû~ûA[ûG û ~ûjû\ßûeû Pûhúcûù^ iò]ûikL C_ùbûqû cû^uê ùicû^ue C_ôû\ MêWÿòKê iêfb cìfýùe aòKâò Keò[û«ò û Gjò ùckû MêWÿòKùe 10,000 eê 20,000 ùfûK icûMc ùjûA[û«ò û Gjò Pûhú aRûeMêWK òÿ C_ùbûqû cû^u _ûLùe iÚû^úd C_ôû\MêWÿòK _j*ûA[ûG û ijR C_ôû\ I Pûhúcû^uê C_ùbûqûcû^u ijòZ iμKð iÚû_^e iêù~ûM iéÁò Keò[ûG Gjû Pûhúcû^uê ^òRe ùR÷aúK`if MêWÿòKe C_ôû\^Rûeú eLôaûe ù_âeYû ù\A[ûG û
_eòcûY icû^ ùjaûe iÚòZòùe _j*ô[ôfû û Gjò icdùe Kμû^úe ùcûU Kûeaûe 1ùKûUò 27 fl ùjûA_ûeò[ôfû û ahð 2014-15 ùe KéhK Kμû^úe Kûeaûe @û½~ðý R^Kbûùa 3 ùKûUò 6 flùe _j*ô[ôfû û G[ô ijòZ fûbe _eòcûY 30fl Uuû ùjûA[ôfû û Gjû c]ýeê 5 flý Uuû Pûhúcû^uê ù`eûA \ò@û~ûA[ôfû I aûKò fûbû[ðKê _ê^ü½ aýaiûdùe ^òùag Keû~ûA[ôfû û Gjò icd c]ýùe, Kμû^ú @ù^K MêWGòÿ aýaiûd Kû~ðý]ûeûKê ù^A ^òRe aýaiûd Keò[ôfû û ~ûjû c]ýùe C_ùbûqûcû^uê Kéhò C_ôû\^MêWÿòKê aòKâò Keû~ûA[ôfû û Gjò iaê Keòaû icdùe Kμû^ú Pûhúcû^ue _âû_ýKê ùKùaaò Kcþ Keò^[ôfû aeõ C_ôû\MêWÿòKe _eòcûYKê aXÿûA Kcþ fûbùe aýaiûd Keò[ôfû û
^ìZ^ ]ûeû
ùR÷aúK _^ò_eòaû C_ôû\^ \k -GK C\ûjeY
@ûe¸ icdùe GK KéhKcû^u ^òRÊ Kμû^ú jòiûaùe ijRe ^úZò ùKak Gjûe @õgú\ûecû^u ^òRÊ @[ðKê ù^A Kû~ðý Keòa û 2010 ciòjûùe @ûe¸ ùjûA[ôaû Gjò KéhKu Kμû^ú cûZâ 5 fl Uuû (~ûjûKò aýqòMZ KéhK I Gcû^ue \k MêWÿòKe @õg]^eê jó @ûiò[ôfû) Kê ù^A Kû~ðý @ûe¸ Keò[ôfû û
aûwûùfûe ije Zk @*kùe [ôaû @ûù^Kf ZûfêKe cûdûi¦âû Mâûc _ûLùe ùKùZ MêWÿòG Mâûcùe ùR÷ a úK _^ò K eò a û Pûh @ûe¸ Keû~ûA[ô f û Gjò Mâûcû*kùe Pûhúcûù^ _ûeμeòK bûùa _^ò_eòaû I `êf Pûh Keò@ûiê[ôùf û @^ý @*ke Pûhúcû^u bkò GVûKûe Pûhúcûù^ ajêk bûaùe aòbò^Ü EZêùe GKK _^ò_eòaû I `êf Pûh ajêk cûZâûùe Keê[û«ò û aòUþ I MûRe Pûh_ûAñ Gjò @*kUò ùag RYûgêYû @ùU û
~\òI GK cjZ Cù¡gý ù^A Gjò KéhK Kμû^úUò MXÿòCVò[ôfû û aRûeùe Kâd aòKâd aû aýaiûdùe [ôaû aòbò^Ü KVò^ _eòiÚòZò ù~ûMê Gjûe _ê¬ú ùMûUòG ahð c]ýùe lZò ù e ieò ~ ûA[ô f û û ahð 2011-12ùe _ê Y ò 3flUuû ùRûMûWÿ Keû~ûA[ôfû û GZ\þ aýZòZ 5 fl Uuû aýûueê EY @ûKûeùe @Yû~ûA aýaiûdKê aXÿû~ûA[ôfû û Gjû _ùe ~\òI Kμû^úe ùcûU aýaiûd 53fl Uuûùe _j*ô_ûeò[ôfû, Z[û_ò 1.5 fl Uuûe lZò ijò a ûKê _Wÿ ò [ ô f û û ahð 2011-13ùe Ké h K Kμû^úUò ^ûaðûWÿ Vûeê ÊÌ jûeùe iê] @ûYò Gjûe Kûeaûe 83 fl UuûKê aé¡òKeò _ûeò[ôfû û ~\òI Gjûe flý 1ùKûUò Uuûe aýaiûd Kûeaûe Keòaûe [ôfû Kò«ê iÚû^úd @*ke ceêWÿò _eòiÚòZò ù~ûMê `ifùe lZò ùjaûeê Kûeaûe _eòcûY Kcò~ûA[ôfû û Gjò icdùe Kμû^úe ùcûU lZò _ûLû_ûLô 10 fl Uuûùe _j*ô ~ûA[ôfû û 4 ahð _ùe Kμû^úe Kûeaûe GK _âKûe Kâd aòKâd Uuû
_â û e¸ò K Éeùe 150RY Pûhúuê ù^A eûiûdò^òK KéhòQûWÿò ùR÷aúK Pûh Keòaû Kû~ðý @ûe¸ Keû~ûA[ôfû û @ûe¸e Zò^òahð icd c]ýùe cûZâ ùKùZûUò jûZ MYZò Pûhú Zûue Gjò ùR÷aúK KéhòKê a*ûA eLô_ûeò[ôùf û _â[ùc, Pûhúcûù^ ùR÷aúK Kéhò KeòaûKê eûRò ùjûA^[ôùf KûeY Zûu C_ôû\MêWÿòKê 40 Kò.cò. \ìe ijee aRûeKê ù^A aòKâò Keòaû _ûAñ ~òaûKê _Wÿê[ôfû û @^ý _lùe jûZMYZò ùKùZûUò C\ýcò Pûhúcû^u \ßûeû iò]ûikL C_ùbûqûuê KéhòRûZ \âaý aòKâò Keòaûe ]ûeû @ûc ù\ge aòbò^Ü iÚû^ùe GK ^ì@û Z[û akòÂ Ké h ò aRûe ié Á ò Keò a û Rûeò eLô P ûfò Q ò I Gjû Pûhúcû^ue cù^ûak aé¡ò Keò PûfòQò û
ùfAiû AŠò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -2, Rê^þ 2016
5
_eòPûkòZ Gjò ùR÷aúK Kéhò cûZâ 10RY Pûhúuê ù^A @ûe¸ ùjûA 70RY Pûhúu _ûLùe _j*ô _ûeò[ôfû û Pûhúcû^ue Gjò \kUò “ijR ibûad ZeKûeú ùafûMeeû iw” ^ûcùe icÉ PûhúuVûeê ùR÷aúK _^ò_eòaû iõMâj Keò ^òdcòZ bûaùe ijee aRûeKê aòKâò _ûAñ _VûC[ôfû û Gjò Pûhúcûù^ cûZâ ùMûUòG _eòaû `ifKê ^Keò C_ùbûqûcû^ue @ûagýKZûKê @û]ûe Keò @ù^K MêWÿòG _âKûee _^ò_eòaû Pûh Keòaûeê @ûe¸ Keò[ôùf @ûMeê cûZâ 2-3Uò _eòaû _âKûe Pûh Keê[ôaû Gjò Pûhúcûù^ _eòaû MêWÿòKe aòaò]ZûKê aXÿûA _ûLû_ûLô 40 _âKûe _^ò_eòaû C_ôû\^ Keòaû @ûe¸ Keò[ôùf û Gcû^ue _^ò_eòaû aûwûùfûe aRûe ijòZ @^ý eûRýe _eòaû aRûeùe c]ý _j*ôaû @ûe¸ Kfû û Gjû\ßûeû KéhK \ke ùeûRMûe ù\÷^òK 700Uuûeê _ûLû_ûLô 5 flUuû cûiòK Éeùe _j*ô_ûeòQò û bìcújò^ Pûhúcûù^ c]ý bûM Rcòùe ùR÷aúK Pûh Keò Gjò \kùe iûcòf ùjûA _ûeòQ«ò I GK Pòe«^ aé©ò ^òR_ûAñ iéÁò KeòQ«ò û cwkû, Gjò cû’Uòe ùKøYiò Pûh Rcò ^[ôaû ùaùk ^òR Ne_ûLùe [ôaû ùQûU Lûfò Rcòùe bêiêwû _Zâ I gûM Pûh Keò a©ðcû^ cûiòK 1500Uuû ùeûRMûe KeêQ«ò û Gjò Ké h K \kUò ijR icé ¡ Ké h K Kμû^ú cû]ýcùe @ù^K MêWÿòG aRûe _ûLùe _j*ô _ûeòQò û Gcû^ue C_ôû\ aWÿ aWÿ iê_e cûùKðU, aWÿ ùR÷aúK ù\ûKû^ I iò]ûikL C_ùbûqûcû^u _ûLùe _j*ô_ûeòQò û cûiò K ùR÷ a úK aRûe cû]ýcùe iò ] ûikL C_ùbûqûcû^u _ûLùe Gcû^u Kéhò C_ôû\^ MêWÿòK _j*êQò û Gjû\ßûeû Gcû^ue ùR÷aúK Kéhò C_ôû\^MêWÿòKe GK ^ò¡òðÁ _eòPd iéÁò ùjûAQò I ijR ùbMòRþ ^ûcùe gjgj C_ùbûqû Gcû^ue C_ôû\MêWÿòKê KòYêQ«ò û ùKùZK iÚ û ^ùe i¯ûje 5\ò ^ ùR÷ a úK _^ò_eòaû aRûe aiêQò û \ò^e @ûagýKZû I C_ùbûqû cû^ue Pûjò\û @û]ûeùe Pûhúcûù^ ^òRe ùR÷aúK C_ôû\MêWÿòKê Gjò aRûeKê aòKâò _ûAñ @ûYò[û«ò û _eòaûe cû^ @û]ûeùe Pûhúcûù^ Gcû^ue C_ôû\MêWÿòKê @fMû @fMû
aûQò[û«ò I IR^ Keò aòbò^Ü ù\ûKû^MêWÿòKê _VûA[û«ò û ù\ûKû^òcûù^ Gcû^uê i¯ûjùe [ùe Pûhúcû^ue _ûCYû aûa\ @[ð _â \ û^ Keò [ û«ò û Gjò Pûhúcûù^ @ûA.Gcþ.I (IMO) ù~Kò GK C ^Ü© ùR÷aúKcû^ ^ò¡ðûeY @^êÂû^) \ßûeû _¬úKéZ ùjûA ùR÷aúK Pûhúe cû^ýZû _ûA_ûeòQ«ò û @ûA.Gcþ.I Gjò Pûhúcû^ue ùlZMêWÿòKê ajê KVò^ cû^ýZû @û]ûeùe @ûKk^ Keò ùR÷aúK Kéhòe cû^ýZû _â\û^ Keò[ûG û ùjûiûfú Mâûce 66 ahðe aòUþ MûRe Pûhú ^ûMeûR Kj«ò iò]ûikL aRûeùe aòKâò Keòaûe iêù~ûM _ûAfû _ùe ùi ^ò R e ùeûRMûe MZahð \ê A Mê Y Keò_ûeòQ«ò û ~\òI iû]ûeY aRûeùe MûRee cìfý 12-18Uu [ûG Kò«ê ijR cû]ýcùe ùR÷aúK C_ôû\ _ûAñ Zûuê 25 eê 35Uuû _âZò KòùfûMâûc cìfý còkò[ûG û Gjò aýaiÚûùe ~\òI ijR ^òRe _eòPûk^û Lyð _ûAñ ÊÌ cìfý @ûcVê ù^A[ûG Z[û_ò iû]ûeY aRûe \eVûeê ùcûùZ 60 eê 80 _âZògZ @]ôKû cìfý ùR÷aúK C_ôû\ _ûAñ còkò[ûG û ~\òI Gjò @*kùe Pûhúu _ûLùe 0.5 GKeê 2.5 GKe _~ðý« ùQûU ùQûU Rcò @Qò Z[û_ò Gjò aRûe aýaiÚû \ßûeû Gcû^ue Rúa^]ûeYe cû^ i¹û^R^K ùjûA_ûeò Q ò û ùR÷ a úK Ké h Kcûù^ @ù^K _â K ûee _^ò_eòaû `if Keò[û«ò I ^òR _ûLùe Méj_ûkòZ _gê _ûk^ Keòaû \ßûeû Gcûù^ Pûh _ûAñ @ûagýK _êÁòiûe MêWÿòKe C_~êq _eòPûk^û Keò fûbaû^ ùjûA[û«ò I Mé j _ûkò Z _gê c ûù^ _eò a ûe Mê W ÿ ò K e Rcû _ê ¬ úbkò Kû~ðýKeò[û«ò û Rò. Kâò¾ _âiû\ Gaõ aò. ùiûùcg ijR icé¡ ^õ-7,2d Kâi, 7c ùc^þ, iêf[û^_ûfdû aûwûùfûe - 560032 www.sahajasamrudha.org
C› : ùfAiû AŠò@û, Rê^þ 2015
ùfAiû AŠò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -2, Rê^þ 2016
6
c¤ûjÜ ùbûR^ ijòZ _âKZ é e ò ê gòlû Wÿ. iê]ôùe¦â gcðû
@û_Y ^òR @ûcôiù«ûhe c¤ûjÜ ùbûR^ Kò_eò _ûA[û«ò ? Gjû @û_Yue Uuû ù\A _ûeòaûe lcZû C_ùe ^òbðe Kùe aû @û_Yu _ûAñ ùKjòRùY KVò^ _eògâc Keò Lû\ý C_ôû\^ Keòaû C_ùe ^òbðe Kùe ? @û_Y RûY«ò Kò @û_Y LûC[ôaû Gjò Lû\ý ùKCñVûùe KòG C_ôû\^ Keò[ûG ? Gaõ baòhýZùe Gjò _âKûee Lû\ý C_ôû\òZ ùjûA @û_Yu _ûLùe Kò_eò _j*ôa ? Gjò _âgÜ MêWÿòK gj gj iõLýûùe i¯ûj«ùe _~ðýUu cû^uê “iMê^û aûM” Kê ù^A @ûiò[ûG û “iMê^û aûM” GK Kéhò _~ðýU^ iÚk ~ûjûKò cê´ûA Gaõ _êù^ bkò ijeVûeê cûZâ 2 N<ûe eûÉû \ìeùe cjûeûÁâe KûeRûZ ZûfêKùe @aiÚòZ û
`ùUû : ùfLK
a©ðcû^e \îZ _eòa©ð^gúk Lae @û\û^ _â\û^ ~êMùe Kûc Keê[ôaû icdùe c¤ûjÜ ùbûR^ iû]ûeY K[û Kò«ê “ gòLòaûe c¤ûjÜ ùbûR^ ùMûUòG C_jûe i\ég”û C_ùbûqûcû^uê ijeú Lû\ý C_ôû\^Kûeúu ijòZ aû©ðûkû_ KeûAaûe iêù~ûM iéÁò Keòaû icdùe Mâûc bòZùe ijeú I MâûcbòZùe a§êZû iÚû_^ ùjûA[ûG û
iaêRòcû akd c]ýùe gMWÿ PkûCQ«ò
@ûM«êKcûù^ ]û^Pûeû ùeû_Y gòLêQ«ò
Gjò aMòPûe @ûe¸ \ò^MêWÿòKùe ùfûKcûù^ ùKak GVûKûe iÚû^úd iû_ MêWÿòKê ù\Lòaû _ûAñ GVûKê @ûiê[ôùf û Gjò aMòPûe iû_MêWÿòKê ]eò Gcû^ue ejòaû Ne Zò@ûeò Keû~ûA eLû~ûA[ôfû û P¦âùgLe bûWÿgbùf GVûKe Gjò _ZòZ RcòUòKê ^òRe C\ýc \ßûeû GK gòLòaûe MùahYûMûe bûùa Zò @ ûeò Keò _ ûeò [ ô ù f û Gjò aò h dMê W ÿ ò K ùe, Gjò iÚ û ^Uò GK aò e k i¸ûa^û iéÁòKeò_ûeòQò, ù~CñVûùe ^òRe Lûfò icdùe bâcY
Keò a û ijò Z GVûùe @ûM«ê K cûù^ C©c ùbûR^e c{ûù^C [ôaû icdùe \ìfðb Kéhú mû^ c¤ RûYò _ûeò [û«ò û Gjû \ßûeû Mâûcû*k I ije c]ýùe GK aû©ðûkû_e iμKðe iêù~ûM c]ý iéÁò Keò_ûeòQò û bûWÿgbùf Kj«ò , “iMê^û aûMe” Gjò aýaiÚû cû¤cùe GK ^ì@û aRûe iéÁòKeò Mâûcû*ke C_ôû\ MêWÿòKê aòKâò Keòaû ijòZ Mâûcû*k ùfûKcû^ue C_ôû\ MêWÿòKe _âû_ý jûif Keò _~ðýûaeY _ûAñ ùiaû ù~ûMûAù\aûe GK Pò e «^ aýaiÚ û Kê
`ùUû : ùfLK
\ê A \g¦ò _ ì a ð e ê R^cû^iùe @û\é Z Gjò 50GKe Kéhò _~ðýU^ iÚkUò KâcûMZ bûaùe _ûLû_ûLô 400 ijeúaûiò¦ûuê i¯ûje QêUò\ò^cû^uùe GVûKê ù^A@ûiò [ ûG û GVûùe @ûM«ê K cûù^ Ké h ò e aò b ò ^ Ü \òMMêWÿòK aòhdùe mû^ @ûùjûeY Keòaû icdùe ^òR _i¦e ùR÷aúK c¤ûjÜ ùbûR^e @û^¦ ù^A[û«ò û Gcû^ue @Zò[ôdZû Keòaû I Kéhò mû^MêWÿòKe @ûùfûP^û _ûAñ 60 RY ~êa Mâûcaûiú _ûL MâûcMêWÿòKeê @ûiò _êeêh, cjòkû I _òfûcû^ue Kéhò Ròmûiûe C_Pûe Keò[û«ò û
ùfAiû AŠò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -2, Rê^þ 2016
7
Kéhòe KâcûMZ @ald ùeûKòaû, iû]ûeY KéhKe KéhòKû~ðýùe aògßûi aRûd eLôaû ijòZ Mâûcû*keê ijeKê _kûd^ a¦ Keò ijeeê Mâûcû*kKê @ûiòaû icde GK MêêeêZß_ì‰ð @ûagýKZû @ùU û “iMê^û aûM” Kê _eò\gð^ùe @ûiòaû\ßûeû Gjò \êA\òMe @ûagýKZû ùfûKcû^iùe RûMâZ Keû~ûA[ûG û ijeú aûiò¦û GVûùe _âKéZò _ûLKê @ûiò Mâûcaûiúu ijòZ aû©ðûkû_ Keò Pûhòcû^ue Kû~ðýKê _i¦ Keò[û«ò I Pûhúcû^uê C›ûjòZ Keò[û«ò û bûWÿgbùf Kj«ò, Pûhúcû^u KûcKê _i¦ Keòaû \ßûeû Gcû^u @ûcôag ò ûß i aXÿa ò û ijòZ Kéhò Kû~ðý _âZò iûcûRòK i¹û^ c]ý @ûYò[ûG û ~ûjû _ìaðeê GK Kû~ðý ùaûfò bûaê[ôùf û KéhKe RúaòKû Kéhò I Gjûe iað^òcÜ aMðKê ù`eûA @ûYò a ûe flý ù^A “iMê ^ û aûM” Vûùe Kéhò_~ðýU^iÚk iÚû_^ Keû~ûA[òfû iMêYû aûM AZò c]ýùe iû]ûeY Ké h ò aé © ò e iûcûRò K i¹û^ ié Á ò Keòaûùe ijûdK ùjûA _ûeòQò û “iMê^û aûM” \gðûA _ûeòQò Kò ijbûMú ]ûeû gòlû I C\ýc \ßûeû ije aûiò¦ûu ijòZ Mâûcû*k Pûhú Gcû^u ùR÷aaòa] ò Zû _ì‰ð RúaòKû Gaõ iõÄéZe ò iμKð Zò@ûeò Kùe û Gjû\ßûeû Pòe«^ Kéhò _¡ZòMêWÿòKê ù~ ùKak Pûhúcû^u \ßûeû Kéhò iμâiûeY cû¤cùe _âiûe Keû~ûA_ûeòa Zûjû ^êùjñ aeõ Gjûe @û[òðK aòKûg _~ðýûaeY _~ðýU^ cû¤cùe c]ý Keû~ûA _ûeòaû “iMê^û aûM” e ùcûU ùeûRMûe e 40 _âZg ò Z ùKak Kéhò _~ðýU^eê @ûiò[ûG û @ûc ù\ge @Zò \êMðc @*ke Pûhúcû^u _ûAñ GK MêeêZß_ì‰ð K[û @ùUKò ùicûù^ ijeùe ejê[ôaû ùfûKcû^u ijòZ cògòaû \eKûe Kéhò _~ðýU^ Gjò aýaiÚûKê Kû~ðýKûeò Keòaûe GK akòÁ iêù~ûM iéÁò Keò[ûG û Pûhúcû^ue akKû C_ôû\^MêWÿòKê i¯ûj«ùe “iMê^û aûM” \gðûA _ûeòQò Kò ijbûMú ]ûeûe gòlû I C\ýc \ßûeû ije aûiò¦ûu ijòZ Mâûcû*ke Pûhú Gcû^u ùR÷aaòaò]Zû _ì‰ð RúaòKû Gaõ iõÄéZòe iμKð Zò@ûeò Keò[ûG û
`ùUû : ùfLK
@ûùMA^ò @ û~ûA _ûeê Q ò û GVûùe aò b ò ^ Ü _â R ûZò e _lúcû^ue MZòa] ò ô flý Keòaû ijòZ @ûM«êKcûù^ Rk KâúWÿû, cûQ ]eòaû, Pûh Kûc gòLa ò û ijòZ Pûh aé©e ò @ûagýK \òM MêWK òÿ aòhdùe c¤ @aMZ ùjûA [û«ò û
RkKâúWÿû @ûM«êKcû^ue cìLý @ûKhðY
C_ù~ûM iêù~ûM iéÁò Keò Gcû^u _ûAñ ùeûRMûe ù\A[ûG û i¯ûje @^ý \ò^ùe PòeûPeòZ KÁ_ì‰ð Pûh Kû~ð ý Keò Qê U ò \ò ^ ùe aû©ð û kû_ \ß û eû Pûhúcû^uê @ûcôhù«ûh còk[ ò ûG û Pûhúcû^u ijòZ iò]ûikL K[ûa©ðû ùjaû\ßûeû ijeú aûiò¦ûcûù^ ùicû^u Lû\ý @býûi Mê W ÿ ò K e @ûagýK _eò a ©ð ^ Keò [ û«ò û ijeú aûiò¦ûcû^ue bûMú\ûeòZû ùKak Pûhúcû^uVûeê akKû Kéhò C_ôû\ KòYa ò ûùe iúcòZ ^[ûG aeõ Gcûù^ Pûhúcû^uê _ea©ðú EZêùe KY C_ôû\^ Keòaû \eKûe @ûùfûP^û Keò[û«ò, Pûhúcû^uê @ûagýK mû^, Reêeú C_KeY Z[û Kéhò _ûAñ @ûagýK @û[ôðK ijûdZû c]ý Keò[û«ò û Kéhò _~ðýU^ Kû~ðýKûeú KeûA @ûiê[ôaû iêMêYû aûM a©ðcû^ Gjûe _ea©ðú Kû~ðýKâc jûZKê ù^AQò û GK ~êM«Kûeú _\ùl_ i\ég “ùLûR ùcûe KéhK iû[ú” Kû~ðýKâc @ûe¸ Keò Q ò Gjû\ß û eû ijee ijé \ d C_ùbûqûcûù^ Pûhúcû^u ijòZ \úNðcò@û\ú iêZâùe iμKð iÚû_^ Keò ^òR ^òRe @ûagýKZû ùc<ûA _ûeòùa û Gjû\ßûeû Mâûcû*k I ije bòZùe GK ^ì@û iμKð MXÿòCVòa I icùÉ cògò @ûc ùR÷aaòaò]ZûKê a*ûAaû ijòZ iêelòZ Lû\ý C_ôû\^ iê^ò½òZ KeûA_ûeòaû û @]ôK aòaeYú “iMê^û aûM” _eò\gð^ _ûAñ www.sagunabaug.com
Wÿ. iê]ôùe¦â gcðû, ùR÷aaòaò]Zû `ûCùŠi^þ ^ì@û\òfäúùe Kû~ðýKe«ò û ùi Kéhò C_ùe MùahYû Keò aòbò^Ü aòKûg aòhd C_ùe ùfLô[û«ò û www.sudhirendarsharma@gmail.com
C› : ùfAiû AŠò@û, Rê^þ 2015
ùfAiû AŠò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -2, Rê^þ 2016
8
_eμeû cìk\ê@û ijòZ ù~ûWòù ÿ jaû
a©ðcû^e _eòaY©ðû^g±, gúk Lae û^ ~ê, MGjû ùe Lû\ý - GK\îZRYûgê @ûùc@û\û^ icùÉ_â\RûYê A<eù^U Z[û ùcûaûAf Mâù~ùZùaùk ûcû*kùe ùjC aû ijeû*kùe C_ôû\òù`û^e Z ùjC eûRê @ûcZò PûfòQò,ahð Gjòùeicdùe K mû^ùKøgk _eòLû\ý a©ðòZ bûeZ Mâûcû*k _ûeμeò I ijeû*k ùfûKcû^ue icûRe iciýû WÿòKicû«eûkùe ê iûcÜû Keòaûùe ùjûA ùfûb @û]ûe MêWÿòKMêGK Pûfò[icKl ûG û GKaò õg _ûeê^ûjó _â û ùQûU lê\^â úZò _gêa©ð _ûkKcûù^ iZû±úe MZògúkPûhú @ûcI @[ð cû^ lò_â Gjû\ß MZòùûeeû ajêcQûZâ ûùeicdùe _âbûaòZ ùjCQ«ò iÚû^ùe Pûfê ò, Gjò Mâûcû*k û I@ù^K ijeû*k bòZGjò ùe ù_hû [òaû Mê W ÿ ò K _eò a ©ð ^ iê @ ùe aò f ê ¯ c]ý ùjûA~ûCQ«ò û jê GZ Lû\ý _û[ðKý MêWÿòKe \îZ MZòùe @ald ùjaûùe Gjò QNWÿ ò i §ò ûeû cì j_ûeμeò ê©ðùe K @ûce ò K c]ý Ké h ò KâijûdK fûMò ò û Gjû\ß cìk\êiûμâ @û MêZ WÿòK òdûgúk Kû~ðý]ûeû ùjaûùe fûMòMêQWò ûÿòKê a©ðcû^e \éZ _eòa©ð^gúk aûjý _eòùag @û]ûeùe ^ìZ^ bûùa MXÿò ùZûkòaûKê _Wÿòa û @ûc bûeZ ahð @ûajcû^ Kûkeê jó GK Kéhò _âû]û^ý @[ð^úZò ~ûjû _eμeû @û]ûee Lû\ý@býûi \ßûeû _eòPûkòZ û @ûùc bûeZúdcûù^ iaêùaùk @ûc ^òR Xÿû*ûe aògßÉee Lû\ý iaêùaùk _âÉêZ I _i¦ Keò[ûC û GjûiùZß @ûc bòZùe @^ý ù\ge Lû\ýe Êû\ RûYòaûe Azû iaêùaùk [ûG û @ûc _eμeûe Lû\ý _âKûe MêWÿòK cRbê Z Xÿ û *ûùe Zò @ ûeò ù jûA[ûG û ùZYê ùKøYiò _eòa©ð^e i¸ûa^û ^[ûG û @^ý _lùe ijeû*ke ùfûKcûù^ @^ý ù\ge Lû\ý _i¦ KeêQ«ò I _eμeû MZ Lû\ý MêWÿòKùe ùeûhûA _¡Zò ^ì@ûXÿû*ûùe Keòaû @ûe¸ KeêQ«ò û @ûc Lû\ý@býûie ]ûeû aêSòaû ijòZ @ûùc \òfäú ijeùe Pûhú, C_ôû\K I C_ùbûqûcû^u c]ýùe GK @ûùfûP^û @ûe¸ Kfê û Gjû Keòaûe cêLý CùŸgý [ôfû Kò \òfäú bkò GK aWÿ ijeùe C_ùbûqûcûù^, _ûeμeòK ]ûeûe _âûKéZòK C_ûdùe C_ôû\^ ùjC[ôaû _^ò_eòaû I `k _ûA_ûeê^ûjû«ò û Gjò Vûeê @ûce Kû~ðý]ûeûe eì_ùeL Zò@ûeò ùjfû ~ûjû\ßûeû _ûeμeòK ]ûeûe Lû\ý C_ôû\^ KeûAaû ijòZ GMêWÿòKe Lû\ý _âÉêZò _âYûkú c]ý _âÉêZ KeûMfû û Gjò C\ýcUò iõμì‰ðbûùa iek [òfû - i\ý C_ôû\òZ _^ò_eòaû, iaê\ò^ò@û giý, jRò~ûA[ôaû giý Gaõ cûŠò @ û RûZúd giý _j*ûAaû ijò Z ijeû*ke ùfûKcû^uê _ûeμeòK Xÿû*ûùe Lû\ý _âÉêZ _âYûkú c]ý gòLû ~ûA[òfû û Gjò Lû\ý @^êPò«û _âûe¸òK bûùa Kõ¬êcþ Mâú^þ @[aû iò-Mâú^þ û iò-Mâú^þ \ßûeû _eòKÌ^û Keû~ûA
`ùUû : ùfLK
@^òf K_êe
\òfäúùe ùR÷aòK KéhKcû^ue GK iû¯ûjòZ aRûe
Rúa« eì_ \ò@û~ûA[òfû û iò-Mâú^þ ùKak _ûeμeòK Lû\ý _¡Zò MêWÿòKe _ê^üeê¡ûe C_ùe aýû_K Kû~ðý Keò[ûG ~ûjû\ßûeû Mâûcû*k I ije c]ýùe ^ìZ^ iõù~ûM @aû iμKð Zò@ûeò ùjûA[ûG û iò-Mâú^þ GK iÚû^úd Z[û EZêKûkú^ _éÁòKe Lû\ýe C\ýqû @^êÂû^ jòiûaùe \òfäú ijeùe “]ôe Lû\ý”e aòPûeKê ù^A gêbûe¸ Keò[ôfû û Gjûe “C©c ^úcðk Z[û Kcþ\ûce” Lû\ý @^êPò«û, “]ôeLû\ý” iÚû^úd @*ke EZê Kûkú^ C_ô û \ ijò Z @wû@wúbûùa ù~ûWÿ~ ò ûA[ôfû û aògÉ ß ee ùeûùhdû Z[û @ûc ù\ge ^ûcú ùeûùhdûcû^u \ßûeû Lû\ý _âÉêZò Keò iò-Mâú^þ @ûc _eμeûe Lû\ý HZòjMêWÿòKê ijee RûMéZ MâûjKcû^u _ûLùe _j*ûA _ûeò[ôfû û Gjò\òMùe, iò-Mâú^þe @^êPò«û @ûc _ûeμeò K Lû\ý HZò j Mê W ÿ ò K ê aò g ß \ eaûeùe _j*ûA[ôfû û Gjò ]ûeûùe MùahYû RûeòeLô iò-Mâú^þ “baòhýZe Lû\ýMêWÿòKê @ûc _eμeû c]ýeê ùLûRò aûjûe Kfû” Gaõ GK icûR @û]ûeòZ Cù\ýûM iÚû_^ Keò Mâûcû*k Z[û ijeùe \kiaê Zò@ûeò Kfû û \òfäúe ùR÷aúK aRûe Gjûe GK C\ûjeY ù~CñVûùe C_ôû\K Z[û C_ùbûqû cûù^ “bf Lû\ýe @û^¦ ù^ùf” û
\òfúä e ùR÷aúK aRûe @ûùccûù^ 2013 ciò j ûùe ù~ûMûù~ûM aýaiÚû @ûe¸ Kfê û Gjò icdùe @ûce Kû~ðý]ûeû C_ùe iμì‰ðbûùa @ûùc @aMZ [ôfê û Pûhúcûù^ iμì‰ðbûùa ùR÷aúK Kéhò @û_ùYAùf jó RùY Pûhú ùR÷aúK aRûee i\iý ùjûA_ûeòa û _â\êýhY cûZâû iaêVûeê Kcþ eLôaû
ùfAiû AŠò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -2, Rê^þ 2016
9
ùR÷aúK Pûhú aýZòeùK, Gjò Kû~ðýKâcùe ùQûU Pûhú, ^ûcú ùeûùhdû I ùKâZû ijee _eòùag I iûcûRòK @^êÂû^cûù^ c]ý @õgMâjY Kùf û MZ \êA ahðc]ýùe, @ûce Gjò C\ýcùe 5-6RY _^ò_eòaû Pûhú, 1-2RY giý C_ôû\^ Keê[ôaû Pûhú, 1-2RY ^ûcú ùeûùhdû, MéjúYò, 2-3RY C_ôû\K, RùY `k ùa_ûeú, RùY \êMÛ Pûhú, 1-2 ijeú _eòùag @^êÂû^ _âùZýK i¯ûjùe Gjò ùR÷aòK aRûeùe @õg MâjY Keò ijù~ûMe jûZ aXÿûC[ôùf û \òfäúe Gjò ùR÷aúK aRûeUò GK iû¯ûjòK jûU _âùZýK eaòaûe iKûk ùakû @^êÁòZ ùjûA[ûG û cìLýZü 3-4RY ùÊzûùiaú Gjò aRûee aýaiÚû MêWÿòK ~[û, i¯ûje ùa÷gòÁý, Kû~ðýKâc, aRûee @ûagýK aýaiÚû, Lyð_eòPûk^û, Lae @û\û^ _â\û^ AZýû\òKê _eòPûk^û Keò[û«ò û @õgMâjY Keê[ôaû i\iýcûù^ ùicû^ue C_ôû\MêWÿòKê ^òR ùPÁûùe Gjò aRûeKê _âùZýK i¯ûjùe @ûYò[û«ò û Pûhúcûù^ eaòaûe _ìaðeê 100-150 Kò.cò. \ìeùe @aû Gcû^ue KéhòùlZeê i\ý C_ôû\MêWÿòKê @ù^K _eògâc Keò @ûYò[û«ò û _âùZýK eaòaûe iKûk 7Uû bòZùe Pûhúcûù^ ùR÷aúK aRûeùe _j*ô~ûA[û«ò û C_ôû\MêWÿòKe cû^ Gaõ C_ùbûqûcû^u @ûagýKZû @û]ûeùe Pûhúcûù^ ^òR C_ôû\MêWÿòK cìfý ^ò¡ðûeY _âùZýK eaòaûeùe ùR÷aúK aRûe c]ýùe Lû\ý _âÉêZò gòlû ]ûeû @ûc aògßûiKê @ûjêeò cRbêZ Kfû KûeY Lû\ýe @û^¦ ù~ @ûcKê ù~ûWÿòeùL Gjû Gjò \ò^MêWÿòKùe _âZò_û\òZ ùjfû û
`ùUû : ùfLK
_ûAñ @ûùc ùKak iÚ û ^úd Z[û @û*kò K ùR÷ a úK KéhKcû^uê ù^A Kû~ðý @ûe¸ Kfê û ù~ùjZê \òfäú @*kùe ùR÷aúK Kéhò ùKak ùKùZK ^ò¡òðÁ KéhKcû^u \ßûeû iμû\òZ ùjC[ôfû, @ûùc Gjò Kéhò _eòaûe MêWÿòKê aògßûiKê ù^fê I aWÿ aWÿ Kéhò `ûcð Z[û Kμû^úcû^u \ßûeû _eòPûkòZ Kéhò aýaiÚû MêWÿòKVûeê \ìeùe ejòfê û @ûc ù\ge cjZß_ì‰ð ùa\ùe [ôaû RúaiKâúd Kéhò @û]ûeùe _ûeμeòK _âûKéZK ò Kéhe ò _âiûe ùjûA Pûhúu iõLýû aXÿa ò û ijòZ ajêZ ùagú Pûhú @ûce Gjò ]ûeû ijòZ ù~ûWÿòùjaû @ûe¸Kùf û Gjû\ßûeû @ûce Gjò ùR÷aúKaRûe iõMVòZ ùjûA_ûeò f û I Pûhúcûù^ EZê K ûkú^ i\ý ùR÷ a úK C_ôû\MêWÿòKê @ûYò Pûhúcû^u \ßûeû ]û~ðý C_~êq cìfýùe Gjò aRûeùe aòKâò Kùf û
ùR÷aúK iû¯ûjòK aRûeùe Lû\ý PûLê[ôaû C_ùbûqû MY
Keò[û«ò û Gjò cìfý EZê, aRûe \e, C_ùbûqûcû^u cZûcZ I _ê Y ò C_ùbûqûcû^ue ùLûfû cZûcZ @^êiûùe ]û~ðý ùjûA[ûG û bf ùR÷aúK C_ôû\MêWÿòKê eûiûd^òK C_ôû\e aRûe\eVûeê 50% Vûeê 200% _â Z ò g Z ^ò d cò Z bûùa @]ô K û cì f ýùe Kò Y ò a û _ûAñ C_ùbûqûcûù^ _âÉêZ [û«ò û @ûc cû^u\ßûeû GK iek Z[û @ù^K Éee ~û* aýaiÚû Kû~ðýKûeú Keû~ûA[ûG ~ûjû Pûhúcû^ue C_ùbûqûu ijòZ aògßûie cû^\ŠKê cRaêZþ Kùe û Gjò ]ûeûùe ù~ûWÿò ùjûA[ôaû ibýcûù^ Êz Gaõ ùLûfû aRûee cû^\Š cû^ò[û«ò ~ûjû\ßûeû ùKâZûcû^u aògßûiKê aRûd eLû~ûA[ûG û Pûhúcû^ue i¹û^ aRûd eLôaû _ûAñ _âùZýK Pûhú GK Êz cû^\Š icÉu ù\Lôaû _ûAñ ^òR C_ôû\ ijòZ iaði¹êLùe _âZò_û\^ Keò[û«ò û Gjò cû^\Šùe Pûhúcû^u Rcò, Rcòe @*k VòKYû; Rcò _eòcûY, Rcò cûfòKû^û, Pûhe AZòjûi, a©ðcû^ Z[û baòhýZ Pûh _âYûkú Gaõ @^êieY Keê[ôaû _âûKéZòK Kéhò ]ûeû MêWÿòK iaòùgh Z[ý _â\û^ Keû~ûA[ûG û \òfäúe Gjò ùR÷aúKaRûeUò “]ôe Lû\ý _é[ôaú aRûe iõMV^e i\iý @ùU Gaõ Gjòbkò aýaiÚû @^ý ije Z[ý @*kùe Zò@ûeò Keòaûe fl eLôQò û _âùZýK eaòaûe iKûùk ùR÷aúK aRûe \òfäúe PûYKý _êeúùe aùi, G[ôùe Lû\ý _âÉêZò ]ûeû @ûc aògßûiKê @ûjêeò cRaêZ Kfû KûeY Lû\ýe @û^¦ ù~ @ûc icÉuê cìk iõÄéZò ijòZ ùRûWÿò eùL Gjû Gjò \ò^ MêWK òÿ ùe _âZ_ ò û\òZ ùjfû û Gjò \ò^ MêWK òÿ c]ýeê ùMûUòG eaòaûeùe 1500 C_ùbûqûcûù^ Gjò aRûeKê @ûiò[ùô f Gaõ @ûc ù`iaêKþ I @^ý A<eù^Uþ cû]ýcMêWK òÿ ùe Gjò iõLýûVûeê
ùfAiû AŠò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -2, Rê^þ 2016
10
ùagú ùfûK Gjò C\ýcUòKê _âgõiû Keò[ùô f û Gùa @ûùc Pò«û KeêQê Kò i¯ûje GK cSò \ò^ùe cfPû cûMð c¤ \òfúä ùe _âZ ò û Keòaê û @ûi«û ahðcû^uùe Gjò _âKûe aRûe ù^ûGWÿû @*ke c]ý _âZ ò û Keòaûe flý eLôQê û ~\òI ùR÷aúK C_ôû\MêWÿòKê C_ùbûqûcû^ue @ûagýKZû @û]ûeùe @ûYòaû GK iaê\ò^ò@û iciýû ùjûAejòQò, Pûhúcûù^ ^òRe ^ìZ^ Pò«û @û]ûeùe Gjò iciýûe icû]û^ _ûAñ iaêùaùk ùPÁû KeêQ«ò û @ù^K Pûhú, Gjò aRûe aûjûùe c]ý ^òRe Leò\þ\ûe iéÁò Keò _ûeòQ«ò Gaõ ^òRe C_ôû\MêWÿòKê Gcû^uê aòKâò KeêQ«ò û ùKùZK icdùe EZêKûkú^ C_ôû\MêWÿòKê Gcû^uê aòKâò KeêQ«ò ùKùZK icdùe EZêKûkú^ C_ôû\ _eòcûY aRûe @ûagýKZûVûeê ùagú ùjûA~ûA[ûG û Gjò icdùe aRûeùe C_iÚòZ ùeûùhdûcûù^ Pûhúuê iûjû~ý Keòaû _ûAñ eaòaûe \ò^ ^ì@û Lû\ý _âÉêZ Keò[û«ò I C_iÚòZ R^Zûcû^uê Lû\ý aòKâò Keû~ûA[ûG û ~ûjûKò Pûhúcû^ue lZò Kcþ Keòaûùe ijûdK ùjûA[ûG û ùKøYiò icdùe @Zý]ôK @ck ùjùf, Pûhúcûù^ C_ôû\MêWÿòKê ^òR Rcòe LZ Zò @ ûeò Keò a ûùe fMûA ù\A[û«ò I aRûee ibýcû^uê c]ý aòKâò aýaiÚû Keû~ûA[ûG û
iêiÚ Lû\ý iμKð ùRûWÿ[ ò ûG @ûù¸cûù^ \òfäúbkò GK aWÿ aýaiûdúK aRûe aýaiÚû c]ýùe ^òRe Gjò Kû~ðýKê GK Cy i¹û^ùe eLô _ûeòQê û @û¸e Kû~ðý ]ûeû ù~ ùKak Pûhúe Pûh ]ûeûKê _eLô[ûG Zû ^ìùjñ aeõ Pûhúe _ûeμeòK _âûKéZòK Pûh mû^MêWK òÿ C_ùe beiû iéÁò Keò[ûG û _âûKéZK ò Kéhò ]ûeûKê C\þRúaòZ Keòaûe Gjò KVò^ _eògâc \ßûeû Gaõ ~û* _¡Zò \òfäúe Gjò ùR÷aúK aRûeUò Pûhúcû^ue Pûh Lyð Kcþ Keò a û ijò Z C_ùbûqûcû^u c]ýùe _â û Ké Z ò K Pûhúcû^uê beiû Keò bf Lû\ý _ûAaûe GK iμKð ùWÿûeú Zò@ûeò Keò_ûeòQò û Gjû\ßûeû _âûKéZòK Pûhúcûù^ GK ^ì@û iμKð e ùWÿ û eú ^ò R e Mâ û jKcû^u ijò Z Zò @ ûeò Keò _ ûeò Q «ò û ù~Cñ V ûùe PûhúRùY _ûeò a ûeò K Wÿûqebûùa _âùZýK MâûjKe @ûagýKZû MêWK òÿ ê aêS_ ò ûùe û Gjò ùLûfû aýaiÚû I aògßûie ùWÿûeú @ù^K MâûjK iéÁò KeòQò û aýqòcû^ue ÊûiÚý iùPZ^Zû aé¡ò _ûAQò Gaõ aòbò^Ü Lû\ýe iêL\ gòlû ]ûeû @ù^K cûZâûùe aýû_K ùjûA_ûeòQò û aòbò^Ü adi aMðe C_ùbûqûcûù^ ùR÷aúK KéhK aRûeKê _i¦ @eêQ«ò Gaõ iû[ôcû^u ijòZ Gjò aRûeùe
aòbò^Ü _âûKéZòK mû^ @ûjeY Keòaû ijòZ ÊûiÚý aòhdùe cûMYûùe Z[ý _ûA_ûeêQ«ò û Gjò iÚû^ùe ùfûKcûù^ ^òRe _òfûùake Pûh @bòmZû MêWÿòKê c]ý @^ýcû^u ijòZ aû<ò[û«ò û ^òRe Lû\ý _i¦ Gaõ aòbò^Ü _âKûee Lû\ý LûAaûe ùfûb I @^¦MêWÿòKê Gjò Vûùe aLûYò[û«ò û @ûcKê ajêZ Lêiò, @ûcôiù«ûh I Mað @^êba ùjûA[ûG û ù~ùZùaùk ùKjò ~êa \μ©ò @ûiò Kjò[û«ò Kò Zûue _òfûcûù^ GVûùe _âÉêZ ùjûA[ôaû cûŠò@û RûZúd Lû\ýKê _i¦ KeêQ«ò I Gjò \μ©ò iò-Mâú^e ùR÷aúK aRûeeê MZ KòQò cûi ]eò cûŠòdû RûZúd Lû\ý KòYò ^òR _òfûcû^uê LûAaûKê ù\A @û^¦ _ûA_ûeêQ«ò û @^ý _lùe ùMûUòG ùQûU Sò@ ^òR ùRùRaû_ûuê Gjò iò-Mâú^þ aRûeùe ùLûAù\aûe \é g ý @Zý« @û^¦ò Z Keò [ ûG Gaõ ùRùRaû_û RYK ^òR ^ûZêYúKê _ûLùe [ôaû ùR÷aúK Kéhò ùlZKê ù^A ù\ùLAaûe _âZògéZò c]ý ù\A[û«ò ~\ßûeû ùi ^òR _òfûùake Rúa^ KûjûYúKê ijeùe R^à ù^A ejê[ôaû ^ûZêYú ijòZ aû<òaûùe @û^¦òZ ùjûA[û«ò û @ûùc @ûgûKeê Gjò _eò C_ùbûqûcû^ue @bòmZû ~ûjû\ßûeû Mâûcû*k I ije c]ý ùR÷a aòaò]Zû _ì‰ð Lû\ý C_ôû\^ ]ûeû C_ùe _~ðýùagúZ @ùU Zûjûe aýû_KZû @ù^K MêYùe aXÿòaûe i¸ûa^û @Qò û Gjò iòMâú^ aRûe MêWÿòK iÚû^úd @*ke ùR÷aúK Kéhò I Lû\ýe cû^\Š aXÿûAaû ijòZ C_ùbûqû iõLýû aXÿûA @]ôK Pûhúcû^uê ùR÷aúK C_ôû\^ùe ^òùdûRòZ Keò_ûeòaûe gqò eLôQò û Gjò @bòmZû @û]ûeùe @^ý ije cû^uùe c]ý ùR÷aúK aRûe I ùR÷aúK Lû\ý _eòùagYe i¸ûa^û iéÁò Keò _ûeòa ~\òI Gjò Kû~ðýKê @ûe¸ aû iaê\ò^ò@û ]ûeûùe _eò P ûkò Z Keò a ûùe @ù^K Mê W ÿ ò G iciýû ù\Lû~ûA_ûùe û iò-Mâú^þe ‘]ôe Lû\ý’ ù^UþIßûKð ijòZ ù~ûWÿò ùjaû \ßûeû Gjò i¸ûa^û @ù^K MêYùe aXÿòaûe iêù~ûM iéÁò ùjûAQò I bûeZ ahðe icÉ ije Z[û aògße @^ý _âû«ùe c]ý Gjò @^êPò«û Kû~ðý Kûeú Keû~òaûe @ûgû _â`êfäòZ ùjCQò û CAwþ KcûŠeþ @Lôf Kû_êe iò. Mâú^þ _âZòÂûZûcû^u c]ýeê RùY Gaõ iõ*ûkK, ùR÷aúK ]ôe Lû\ý aRûe icêj, \òfäú Email : akhilkapoor27@gmail.com
C› : ùfAiû AŠò@û, Rê^þ 2015
ùfAiû AŠò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -2, Rê^þ 2016
11
aRûe MêWK òÿ ijòZ ù~ûWÿù ò jaû QûZâ cûù^ eûÉû ù\LûAùf ù~ûMe¬^ Gaõ Kûcò^ú aòiþZ
_¬úKéZ ùR÷aúK Kéhòe Pûjò\û aXÿòaû \ßûeû KòQò ]^ú Pûhúu _ûAñ ^ìZ^ iêù~ûM iéÁò ùjûAQò ù~Cñcûù^ aýd ajêk _¬úKéZ Lyð Keò_ûeòùa û Gjò_eò ]^úK Pûhúu iõLýû jûZMYZò cûZâ ù~Cñcûù^ @[ð^úZòe _âMZòùe iûcòf ùjûA @^ý ù\gKê ^òRe C_ôû\ e_ôû^ò Keò_ûeòùa û @^ý_âKûùe, @ûce ùQûU Pûhúcûù^ ajêk bûaùe ieKûeú eòjûZò C_ùe ^òRe Pûh Lyð _ûAñ ^òbðe Keò[û«ò I iûcû^ý ùeûRMûe _ûAñ @ûc iÚû^úd aRûe C_ùe ^òbðe Keò[û«ò û @ûc bûeZe ùQûU Pûhúcûù^ Lyð ajêk ùR÷aúK Pûh _ûAñ @ûMâj ù\Lû«ò ^ûjó û ùR÷aúK Kéhe ò e_ôû^ò cû^\Še RUòkZû lê\âPûhúcû^uê @ûKéÁ Keò_ûeò^[ûG û
`ùUû : ùfLK
GK @bò^a C\ýcùe UòKcMWÿe Kéhò aòmû^ QûZâcûù^ aRûe ijòZ KéhK cû^uê ù~ûWÿa ò û \ßûeû ùR÷aúK Kéhòe _âiûe ùjûA_ûeòQò û Gjò aýaiÚû cû]ýcùe KéhòKê ÊûiÚýKe, _eòùag C_ù~ûMú Gaõ Pòe«^ Keû~ûA _ûeòQò û
gòlû[ðúcûù^ ùR÷aúK KùμûÁ Zò@ûeòùe ijù~ûM KeêQ«ò
Pûh Rcòùe _eòaûee icÉ ibýcû^u ijòZ Pûh Keò[û«ò û Gcûù^ ùKak _eòaûee @ûagýKZû @û]ûeùe `if Keò[û«ò û ùQûU Pûhú ùjûA[ôaûeê Gcûù^ icùÉ eûiûd^òK iûe aýajûe Ke«ò ^ûjó, eûiûd^òK iûe KòYòaûe lcZû Gcû^u _ûLùe ^ûjó û QûZâcûù^ Gjò iÚòZòe _ì‰ðcûZâûùe C_ù~ûM Keòaûe ^ò¿©ò ù^ùf I Pûhúuê eûiûd^òK _\û[ð aýajûe ^ KeòaûKê _âa©ðûAùf û
c]ý_âù\g, UòKcMWÿe Kéhò aòmû^ _ûVýKâce ùgh ahðe QûZâQûZâúcû^uê Mâûcû*kùe Kéhò aýaiÚûe @bòmZû jûif _ûAñ aòbò^Ü Mâûcùe KéhK cû^u ijòZ ejò gòLòaûKê _Vû~ûA[òfû û Gcûù^ Mâûcùe ejò Pûhúcû^u ijòZ @ûùfûP^û Keò Pûhe iÚòZò aêSòaû ijòZ Pûhúcû^uê ^ìZ^ Kéhò _¡Zò aòhdùe RYûAaû \ûdòZß Gjò QûZâcû^uê \ò@û~ûA[ôfû û G[ôijòZ iÚû^úd _ûeμeòK mû^Kê aêSòaû I aòbò^Ü ieKûeú Kû~ðýKâc aòhdùe RûYòaû c]ý Gcû^ue Kû~ðý _eòie bòZùe[òfû û 2013-14ùe ùcûU 44 RY QûZâ c]ý_â ù \ge iûMe Rò f ä û e aò b ò ^ Ü Mâ û cKê ~ûA[ôùf û
QûZâcûù^ ù\Lòùf Kò Gjò MâûcMêWÿòKe 10 Kò ù fûcò U e _eò ] ô ù e @ù^K Pûh Keê ^ [ô a û ijeú _eòaûe aiaûi KeêQ«ò û Gjò ùQûU ijee aûiò¦ûcûù^ ÊûiÚý iùPZ^ @U«ò I eûiûd^òK _¡Zò lZò aòhdùe @aMZ û Gcûù^ c]ý ùR÷aúK C_ôû\^MêWÿòKê UòùK @]ôKû \ûcùe KòYòaûKê eûRò û GjòVûùe QûZâcûù^ @^êbaKùf Gjò lê\â Pûhúcû^uê ijee C_ùbûqûcû^u ijòZ ù~ûWÿò \ò@û~ûA_ûeòaûe i¸ûa^û @Qò û ù~ùjZê ùQûU Pûhúcûù^ eûiûd^ò K Pûh Keê ^ ûjû«ò Gcû^u ijò Z K[ûaû©ð û ùjaû\ßûeû ije C_ùbûqûu ijòZ ù~ûWÿò ùjaûe Azû _âKûg Kùf û GK _lùe ijeú LûCUòcû^ue ùR÷aúK Lû\ýe @ûagýKZû @Qò @^ý _lùe Pûhúcûù^ ùR÷aúK Pûh Keòaû @ûe¸ Kùf û
Mâ û cùe QûZâ c ûù^ Ké h Kcû^u Vûeê gò L ò a û icdùe Pûhúcû^uê c]ý Gcûù^ ùR÷aúK Kéhò MâjY KeòaûKê _âa©ðûAùf û ù~ùjZê _Xÿòaûicdùe Gcûù^ ùR÷aúK Kéhò aòhdùe gòlû MâjY Keò[ôùf Gjò icdùe
QûZâ c ûù^ c]ý ùR÷ a úK Pûhú I ijee C_ùbûqûcû^u ijò Z K[ûaû©ð û Kùf Gaõ C_ùbûqûcûù^ aêSòùf Kò Gjò aýaiÚû ùicû^uê fûbaû^ Keò a û ijò Z lê \ â Pûhúcû^uê c]ý iûjû~ý Keò a û
GK iàeYúd _\ùl_
ùfAiû AŠò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -2, Rê^þ 2016
12
_ûeμeòK Éeùe Pûhúcû^ue @Ì C_ôû\MêWÿòKê ù^A GK ùQûU aRûe iéÁò ùjfû û Pêqò @û]ûeùe C_ùbûqû Gaõ Pûhúcû^u c]ýùe GK fòLòZ aêSûcYû Pêqò ÊûleòZ ùjfû û G _âKûee aêSûcYûe @ûagýKZû ajêZ Reêeú [òfû KûeY @ûc ùQûU Pûhúcûù^ ùKak _ûeμeòK ùR÷aúK Pûh Keò RûY«ò I ijee ùfûKcûù^ ùR÷aúK Lû\ý LûAaûKê a©ðcû^ _i¦ KeêQ«ò, Kj«ò fLÜ _Zò\ûe, ~òGKò RùY Kéhò aòmû^ QûZâ Gjò Kû~ðýKâcUòKê @^ý QûZâcû^u ijòZ cògò iõPûk^ KeêQ«ò û
^ì@û \òM« 2013-14 Kéhò ahðùe, 44RY ije e C_ùbûqû ù~Cñcûù^ Kéhò Ke«ò ^ûjó Gaõ 25RY ùQûU Pûhúcû^uê ù^A Gjò Kû~ðýKâc @ûe¸ ùjûA[ôfû û 310 KêA<ûf eê @]ôK ùR÷aK Mjc ijee C_ùbûqûcûù^ Gjò Pûhúu Vûeê ieKûeu KòYû \eVê Zò^ò MêY @]òKû \ûc ù\A 2013 - 14 eaò EZêùe KòYò [ôùf û ù~ùjZê _âûd icÉ MâûjK / C_ùbûqûcû^u _ûLùe MûWÿò [ôfû Gcûù^ Gjò C_ôû\MêWÿòKê Pûhúcû^u Vûeê MâûcKê ~ûA ù^A @ûiê[ùô f û ùijò_eò, _^ò_eòaû ~[û ùbŠò, aûAMY, UcûùUû I KLûeê MêWK òÿ c]ý C_ùbûqûcûù^ Pûhúu Vûeê KòY[ ò ùô f û lê\â I c]ýc Pûhúcûù^ Kcþ Lyðe ùR÷aúK Pûh KeòaûKê ijR cY«ò KûeY Pûh _ûAñ @]ôK Lyðe Pò«û Gcû^u _ûLùe ^[ûG û Gjû\ßûeû ^ò½òZ aRûe, @]òK ùeûRMûe, ù\gû«e ^ùjaû AZýû\ò Gcû^u _ûAñ cìLý 300 Kê ý <ûfeê @]ô K ùR÷ a úK Mjc ijee C_ùbûqûcûù^ Gjò Pûhúu Vûeê ieKûeu KòYû \eVê Zò^ò MêY @]òKû \ûc ù\A 2013-14 eaò EZêùe KòYò [ôùf û
`ùUû : ùfLK
Pûhúcûù^ c]ý aêS_ ò ûeòùf Kò ùR÷aúK Pûh \ßûeû ^òR _ûAñ iê^½ ò Z ò aRûe còka ò I Pûhe Lyð c]ý Kcþ ùja û ùMûUòG _ùU ijee C_ùbûqûcûù^ iêelúZ ùR÷aúK Lû\ý _ûAùa @^ý _lùe Pûhúcûù^ Kc Lyðùe Pûh Keò c]ý ^òRe C_ôû\ aòKòâ Keò_ûeòùa û QûZâcûù^ ijee C_ùbûqû cû^ue GK ZûfòKû _âÉZ ê Kùf Gaõ Gcû^ue @ûagýKZû @û]ûeùe ùMûUòG QûZâ \k Pûhúcû^u ijòZ @ûùfûP^û Keò C_ôû\^ LiWÿû _âÉZ ê Kùf û QûZâcûù^ ^òRe ùa÷hdòK mû^\ßûeû Pûhúcû^uê iûjû~ý Keòaû @e¸ Kùf û
Pûhúcûù^ Gùa ùR÷aúK LZiûee aýajûee C_KûeòZû RûYò_ûeêQ«ò
fûb û Gjò aRûe aýaiÚû iê^ò½òZ ùjaû Pûhúcû^u c^ùe GK ~êMû«Kûeú _eòa©ð^ @ûYò _ûeòfû I Pûhúcûù^ ùR÷aúK Z[û Pòe«^ Kéhò C_ùe behû Keòùf û aWÿ Pûhúcûù^ c]ý Gjò aýaiÚû ijòZ ù~ûWÿò ùjaû @ûe¸ KeêQ«ò û Wÿ. Giþ._ò. iòõj, aòhd iõù~ûRK, Kéhò aòmû^ KùfR, ZòKcMe , Gjò aýaiÚûKê GK Kû~ðýKâc ]ûeû ùaûfò bûa«ò ~ûjû @ûc Mâûcû*k Kéhò ]ûeûKê GK ^ì@û eì_ ù\A _ûeòa û “iÚû^úd i´k @û]ûeùe ^ì@û Pò«ûe ]ûeû iéÁòKeò ùQûU ùQûU aòKÌ cû]ýcùe Mâûcû*ke ùR÷aúK KéhòKê @ûùMAù^aûe icd @ûiòQò û Gjû cû]ýcùe @ûùc Pûhúcû^u \ßûeû Rkaûdê _eòa©ð^ \ßûeû ù\Lû~ûC[ôaû Lû\ý @^ò½òZZûKê GWÿûA ù\A _ûeòaû û Gjò ùR÷aúK Lû\ý KòYòaûe _eòie ]úùe ]úùe aýû_K ùjaûùe fûMòQò KûeY @ûL_ûLe @]ôK iõLýûùe ijeú C_ùbûqûcûù^ G[òùe iûcòf ùjaûKê PûjêñQ«ò û ùa_ûe Gaõ PûKòeú Keê[ôaû ùfûKcûù^ Gjò aýaiÚûKê _i¦ KeêQ«ò û “@ûùccûù^ eûiûd^òK Lû\ý _ûAñ Gùa Pò«òZ ^êùjñ Gùa @ûc _ûL @*keê @ûùc ùR÷aúK Lû\ý _ûA _ûeêQê, Kj«ò @Lòùfh ù~^þ RùY iÚû^úd aýaiûdú û ù~ûMe¬^ Wÿò_ûUðùc< @`þ aûùdûùUùKÜûfRò, ùRG^þ GMâòKfPe dê^b ò eiòU,ò KùfR @`þ GMâK ò fPe, UòKcMWÿ, c¤_âù\g -472001, AŠò@û, E-mail: yogranjan@gmail.com
Kûcò^ú aòiZþ Wÿò_ûUðùc< @`þ aûùdûùUùKÜûfRò, ùRG^þ GMâòKfPe dê^b ò eiòU,ò KùfR @`þ GMâK ò fPe, UòKcMWÿ, c¤_âù\g -472001, AŠò@û, C› : ùfAiû AŠò@û, Rê^þ 2015
ùfAiû AŠò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -2, Rê^þ 2016
13
Giþ.Wÿa.ëä G.@ûeþ- GK ^ìZ^ mû^ ùKøgk ~ûjû\ßûeû ajêZ Kcþ _ûYòùe RkùiP^ Keû~ûA _ûeòa
_eòùag Pò«^ ùK¦â aû “ùi<e `e þG^þbûe^ùc< K^þi‰ðiþ” jûA\âûaû\e GK ùÊzûùiaú @^êÂû^ ^òR _ûAñ GK @bò^b Kûc aûQò[ôfû ~ûjû\ßûeû Kcþ _ûYò còkê[ôaû @*kùe Pûh Keû~ûA _ûeòa û Gjò iciýû _ûAñ C©e ùLûRòaû icdùe Pûhú I Pûh Kûcùe cRêeú fûMê[ôaû cjòkû Kéhò gâcòKcû^u ijòZ cògò GK ùKøgk Zò@ûeò Keòùf ~ûjû\ßûeû MQe ùPeKê iò]ûikL @û\âZû ù~ûMûA \ò@û~ûA _ûeêQò û _âûe¸òK icdùe \êAUû cìLý \ò M aûjûeò _ûeò f û; Gjò ùKøgk cû]ýcùe aê ¦ û RkùiP^ùe fûMê[ôaû _ûYòe _û*bûMeê GK bûM _ûYòe @ûagýKZû ùjfû Gaõ cé©òKûe ÊûiÚý c]ý VòKþ ejòfû û Gjò ùKøgkùe Rkù\A RkùiP^ Keòaûe @ûagýKZû ^[ûG aeõ iaêùaùk cûUòe @û\âZû aRûd eLû~ûA[ûG û jVûZþ RkùiP^ Keò ù f _ûYò e _eò c ûY @]ô K û ùjûA[ûG û Gjò ^ìZ^ _¡©ò \ßûeû ù~ ùKak _ûYòe @ûagýKZû Kcò[ûG Zû’ ^êùjñ aeõ Gjû\ßûeû MQMêWK òÿ ^òR @ûagýKZû @^ê~ûdú Rcòeê _ûYò MâjY Keò[û«ò û Gjû \ßûeû cé©òKû c]ýùe GK @YêRkaûdêe @ûaeY iéÁò jêG I cé © ò K ûùe @ù^K @Yê R úa ié Á ò ùjûA Cað e ZûKê aXÿûA_ûe«ò û
bûeZùe [ôaû @ûõgòK I iμì‰ð ceêWÿò @*kùe Kcþ aéÁò_ûZ, _êYò aûe´ûe ajê\ò^ gêÄZû fûMò ejê[ôaûeê Pûh Kû~ðýùe @ù^K @iêa] ò û ùjûA[ûG û Gjò @*kMêWK òÿ ùe ùagú cûZâûùe lê\â I ^ûccûZâ Pûhú aiaûi Keò[û«ò û ù~Cñcûù^ EZêKûkú^ ahðû C_ùe RkùiP^ _ûAñ ^òbðegúk Rk @bûa \éÁòùKûYeê ùK¦â ieKûe bìZk RkKê aýajûe, ùK^ûf, ù_ûLeú, Rk @ck _âKÌ @û\ò cû¤cùe Rk ùiP^ _Kâúdû Zßeû^ßòZ Keòaû ij aê¦û Rk ùiy^ Vûeê iaêRNe @û\ò C_ùe \éÁò ù\C@Q«ò û ~\òI Pûheê ajêk C_þôû\^ _ûAñ Rk ùiP^Kê KòQò aQû aQû @*kùe ù^A giý RûZúd Kéhòe aòKûg ùjC@Qò û ~ûjûKò icê\âKê gùv _ûYò bkò û iaêR aò_äaùe _âbûaòZ
`ùUû: GWÿò[þ býû^þ Ißûficþ
ùK.Giþ. ùMû_ûf
_eòaû Pûhe aê¦ûRkùiP^Vûeê Kcþ _ûYò aýajûe Keòaû C_ùe MùahYû Rûeò ejòQò
@*kùe C_ôû\^e lcZû Kcòaû ij cûUò faYûq ùjûAMfûYò û @]ôK«ê bìZk Rke @aòPûeòZ aýajûe \ßûeû Gjûe Ée Kcò Kcò ~ûCQò û Gjû c¤ ~êqòiò¡ ù~ Gjò _eòù_lúKê ùK¦â Keò bûeZe _â]û^ cªú Kêj«ò “ GK aê¦û Rkùe @]ôK @ck”. Gjû ùKak i¸a ùjûA_ûùe ù~ùZùak Rke iõelY lcZû I cûUòe CaðeZû aé¡ò Keò a û _ûAñ @ûc Pò « û]ûeeê aûjûeò Ké h K ùK÷ ¦ â ò K aýajûeòK mû^ \ßûeû _â]û^ cªúu Cqò aû aû©ðûKê Kû~ðýùe fMûA _ûeòaû û
Rk ùiP^ @ûagýKZû KûjóKò ? MZ 3 \g¦òeê C¡ð @û§â_âù\ge ceêWò _âaY @*ke Kéhò I KéhKcû^u RúaòKûe cû^aé¡ò \òMùe ùi<e `eþ G^þbû‰ðùc< K^i‰ð ùPÁû Rûeò eLô @Qò û ùicû^u @^êbêZòKê bò©ò Keò ùK¦â ieKûe RkùiP^ Pûh _ûAñ @ûagýKZûKê bfbûùa jé\dwc Keò _ûeòQ«ò û ~ûjûeò `kùe RûZúd MâûcúY ^ò½òZ Kcð^ò~êqò ù~ûR^û cû¤cùe RkùiP^e aòKûg ij _âùZýK MâûcúY _eòaûe aûhðòK 100\ò^e Kcð ^ò~êqò _ûA _ûeòaû ij KVò^ _eògâcú cjòkû cû^uê G[ôùe @«ðbìq Keòaû \ßûeû Gjò iciýûe cêKûaòfû ùjûA_ûeòa @ûgû eLû~ûA@Qò û Gjò gâcbò©òK ù~ûR^û \ßûeû cjòkûcûù^ `kMQ ùeû_Y Kûcùe ^òùdûRòZ ejò Kcð^ò~êqò _ûA_ûeòQ«ò û Pûeû aél _ûAñ @^ýê^ý Zò^ò ahð _~ðý« RkùiP^e iêa] ò û
ùfAiû AŠò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -2, Rê^þ 2016
14
\eKûe û cjòkûcûù^ RkùiP^ _ûAñ _âPêe Leû \ò^ùe jûŠò cû¤cùe cêŠùe ]eò Rk iõMâj Keò Rk ùiP^ Keò[û«ò û ~\òI Gjò Kûc KVò^ @ùU I cRêeú c¤ MêeZß_‰ ì ð @ùU û Z[û_ò Mâúhà cûie _âakLeûùe Rk iõMâj Keû~ûCQò ~\òI _ûYò còka ò û c¤ KÁ ùjCQò û @ûùc Gjûe aòKÌ aýaiÚû Keòaû \eKûe @Qò ~ûjû `kùe Kcþ _ûYò aýajûe ùja û @ûùc GK RkùiP^e aýaiÚ û Kê @û_YûAaû ~ûjû\ßûeû Kò Rk i*d Keò ùjaû ij gâc i*d Keòùja ~ûjû \ßûeû Kò PûhòKìk Rke @bûaò @*kùe @ûagýKZû @^êiûùe RkùiP^ iêaò]û _ûA_ûeòùa û
2 ahð bòZùe _~ðýûdKâùc MùahYû Reò@ûùe _â[c cùWf Kâúdûgúk Keû~ûA _eòlòZ KeûMfû û Gjò _¡Zòe cêLý ùcøkòKZû bûùa ù\LûMfû Kò ùPe @ûa]ôùe _ûYò VòKþ bûùa _j*ò _ûeêQò Kò«ê _ûA_ \ßûeû _ûYòe iò*^ _Kâúdûùe aû]K iéÁò ùjC@Qò û Gjûe VòKþ \êA ahð _ùe @[ðûZ 2014 ciòjûe _âûe¸ùe “iòÁc @`þ IßûUe `e GMâòKfPe ùeRêùb^i^þ”(Giþ.Wÿaäë.G.@ûeþ) System of Water for Agriculture Rejuvention (SWAR) e PêWû« eì_ ùjfû I RûZúd MâûcòY ^ò½òZ Kcð^ò~êqò ù~ûR^ûùe Kû~ðýlc KeûMfû û
_ûeμeòK C›
Kò_eò Gjû Kûc Kùe
Ké h Kcû^u ij @ûùfûP^ cû¤cùe @ûùc RûYòaûKê _ûAfê ù~ Kò_eò RkùiP^ùe Rke aýajûeKê KcûAaû Gaõ ùiP lcZûKê aXûAaû Gjò _eòù_âlúùe @ûùc gò L ô f ê ù~ aò b ò ^ Ü `k«ò aé l , ùIøh]ô d aé l , ùgûbû\gðK aél @û\òùe cûUò jûŠò ù_ûZò RkùiP^ Keû~ûC[ôfû ~ûjû \ßûeûKò _ûYò aýajûe Kcþ ùjC[ôaû iÚùk VòKþ bûùa MQ aXòaûùe iûjû~ý Keê[ôfû û
aéÁR ò kKê @ck Keòaû Kò´û ù~ ùKøYiò Rk Ciþe ô ê Rk iõMâj Keò ù_ùWf _μ c¤ûcùe C¡ðùe iÚû_òZ Uýûuùe Rcû eLòaû û Gjò Uýûue ^òMðc \ßûeùe _ûA_þ fMûA ùlZ _~ðý« _ûYò ù^aû û Gjò cìk _ûA_þ ij ùQûU _ûA_ iõfMÜ Keò MQe cìkKê ù\aû û Gjò ùQûU _ûA_þ cû^ Kò«ê cìhû cû^u Kakeê _âZòùeû] Keò_ûeòaû bkò _ûA_þ ùjaû \eKûe û _âZòUò MQ cìkùe Wòâ_e fMû@ û Gjò Wòâ_e Reò@ûùe _ûYò MQ cìkùe [ôaû aòùghbûùa Zò@ûeò cûUò _ûZâùe ]ôùe ]ôùe _Wòa û ^ò½Z ò ùjaû \eKûe ù~ cìkùe [ôaû cûUò _ûZâUò bfbûùa ù_ûWû ùjûA[ôaû \eKûe I cûUò Ée Vûeê @^ýê^ 30 ùi.cò. Zùk ù_ûZò ùjûA ejò[ôa û _âZòUò cûUò _ûZâùe \êAUò ùQûU Uýêa eLû ùja ~ûjûKò _ûZâe @¡ðûgõeê C_ùe ejòa I aûfò aýûM \ßûeû @ûa¡ ùjûA[ôa û Gjû \ßûeû _ûYò ]ôùe ]ôùe cûUò bòZùe _âùag Keòaûùe fûMòa û KòQò icd bòZùe Gjò _ûZâUò @û\â ùjaûùe fûMòaû ij cûUò I ùPee ùgûhòaû gqò aXòaûùe fûMòa û icÉ cûUò _ûZâ MêWòKê ù~ûMûA \ò@û~ûC[ôaû RkKê Pû_ _âùdûM C_ûdùe ^òdªY Keû~ûA[ûG ~ûjûeò `kùe cû¤ûKhòðZ ]ûeûùe icÉ MQ _ûLùe _j*ô _ûeòa û Gjû ijûdZûùe @Yê Rúa cûù^ iKâòd ù\aû ij @û\âZû aXò _ûeò[ûG û
_ûeμûeòK bûùa cûUò _ûZâ cû^ aýajûe Keò Rk ùiP^e aýaiÚû Keû~ûC[ôfû ~ûjû \ßûeû Kò cûUòe @û\âZû ]ôùe ]ôùe aXòaû ij MQUòG aXòaûùe Kcþ _ûYò \eKûe _Wê[ôfû û Gjû \ßûeû MQUòG aXòaûùe cûUò _ûYòKê bfbûùa ùgûhò _ûeò[ûG ù~Cñ[ôùe Kcþ Rk aýajûe ùjûA[ûG I ]ôùe ]ôùe cûUòe @û\âZû aXò[ûG û Kò«ê Gjò _¡Zòùe c¤ iciýû [ôfû ~ûjûKò _âZò MQUòG _ûAñ _ûYò _ûZâUòG aýajûe ùjaû I ùijò _ûZâ MêWòK GK cû^~êq ^[ôaûeê e§â MêWÿòK a¦ ùjaû \ßûeû aû]û iéÁò ùjC[ôfû û ~ûjû `kùe @ûùc @û]ê^òK a÷mû^òK ùKøgk, C_KeY Gaõ Pûhúe @^êbìZò @û\òe aýajûe _ûAñ iÚòe Keò[ôfê û ùKùZK cêLý @^êiìPúe ù_âeYûùe GK ^ì@û RkùiP^e aýaiÚû _eòKÌ^û Keû~ûA[ôfû ~ûjû\ßûeûKò MQ _ûAñ _ûYòe @ûagýKZû ~ù[Á cûZâûùe Kcòa, MQUòe ùPe @*kùe _ûYòe aýajûe, @û\âZû aXûAaûùe iûjû~ý Kfûö GZ\þ aýZòZ Gjò _¡Zò aò^û aò\ýêZe aýajûeùe Kû~ðýlc KeûAaû Gaõ KVò^ _eògâceê cêqò _ûAaû ^ò½òZ [ôfû û Rke 1/4 eê 1/5 bûM @ûagýKZû ^ò¡ûeYùe aê¦û RkùiP^ ùgâd @ùU û
_â[c i`kZû Gjûe i`kZû @ûgûR^K Vûeê @]ôK [ôfû û ùcûUû ùcûUò bûùa Rke ùcûU @ûagýKZû aê¦û RkùiP^e 1/4 eê 1/5 bûM Kcþ aò^òù~ûM ùjûA Gjò aê¦û Rk ùiP^ Reò@ûùe ùjûA _ûeòfû û Kcþ _ûYòe aýajûe aýZòZ MQ MêWòK VòKþ bûùa aXòfû, GK _ì‰ðûw MQUòG
ùfAiû AŠò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -2, Rê^þ 2016
15
bkò gûLû _âgûLû @]ôK _Zâ, _Zâe @ûKûe I ijk @ck ùjûA _ûeòfû û RkùiP^e GK i¯ûj _~ðý« cûUòe @û\âZû ejò_ûeòfû û cûUòe C_e Éeùe _ûYò ^[ôaû `kùe Nûi aXòfû ^ûjó aQû aQò \eKûe _Wòfû ^ûjó û cûUò bòZùe [ôaû @YêRúa cûù^ bf bûùa aXò_ûeòùf ~ûjû \ßûeû Kò _eòùagùe @cäRû^ I cûUòe @û\âZû aXòaûùe iûjû~ý Kfûö 2015 ciò j ûùe _eúlûcì k K bûùa aê ¦ û RkùiP^ Gaõ Êe SWAR RkùiP^ Zêk^û Keû~ûA[ôfû ù~Cñ[ùô e ù\Lû~ûA[ôfû MQ MêWK ò Êe Rk ùiP^ aýaiÚû Reò@ûùe @]ôK ilýc ùjûA_ûeòQò û @ûùc _âak C©û_ CZ¯ aûdê Ée ù\A MZò Keòaû ij icÉ eûRýùe _ûYòe @bûa ù\A MZò KeêùQ, @ûùc icÉ _eúlòZ ùjûA[ôaû ùlZâû*k ~ûA ù\Lô Gjûe _âbûa RûYò _ûeòfê û @ûùc Gjò _âKâòdûùe GK ùKøZêjk_ì‰ð i`kZû @ûc \éÁòùe @ûiòQò û Gjò Êe Rk ùiP^ _Kâd ò ûùe _ûYò _ê^½ ahðû\ò^e ahðûRk _~ðý« @bûaò icdùe MQUòKê Rúa« eLôaûùe iûjû~ý Keò[ûG ~ûjûKò aê¦û RkùiP^ cû¤cùe @ûù\ø i¸a ^êùjñ û cjòkûcû^uê \éÁòùe Gjò RkùiP^ _Kâúdûùe ùKøZêjkZû ù\Lû~ûAQò ~ûjûKò “Êe RkùiP^ Gbkò Kûc Kùe Kò cû ù~Cñbkò ^òR _ûLùe cjRê\þ [ôaû Lû\ýKê icÉ _eòaûe cû^uê ù~ûMûA \òG, Kò«ê aê¦ RkùiP^ ~ûjûKò GK _êeêh ^òùR LûAaû _ùe akKû _eòaûe i\iý cû^u _ûAñ @Ì KòQò QûWò[ûG”û @ûce Gjò _eúlY bòZùe @ûùc _ê^½ Gjò Êe RkùiP^ Reò@ûùe _ûYòe aýajûe Kòbkò Kcòa Zûjû @^êi§û^ Keòaûùe fûMòQê û Gjò 2015 ciòjûeê @ûùc Êe RkùiP^Kê _^ò_eòaû I `êf MQùe aýajûe Keê@Qê û Gjû cûUò, MQ aXòaûùe ]ôùe ]ôùe iûjû~ý KeêQò û KéhKue @ûd aXÿûCQò _^_eòaû I `kPûhùe ù~Cñ[ùô e _ûLû _ûLô MQ MêWK ò [ûG, ùi[ôùe @ûùc ù\Lôfê aê¦û RkùiP^ Zêk^ûùe 1/8 @õg _ûYò \eKûe û
flý iû]^e cûMð Êe RkùiP^e @ûgû^eì_ i`kZû `kùe Rk I a^úKeY _ûAñ _ýûeò i @û«ð R ûZúK Ké h ò _\gð ^ 2015ùe ùMä û afþ Pμò d ^ Aù^ûùbi^þ (Global Champion Innovation Prize) _êeÃéZ ùjûA_ûeòQò û Gjò ^ì Z ^ mû^ ùKøgk I ùa÷ h ûdò K Zû icÉu _ûLùe _j*ôaûKê icd fûMòa û ~\òI KéhKcûù^ icÉ _eúlY, ùlZâ _âùdûM/Kû~ðýlc Gaõ Gjûe icÉ ùa÷hûdòK aòKûgùe iõhäÁ ò ejòQ«ò, ceêWò ij iaê icdùe cêKûaòfû Keò @ûiê[ôaû KéhK cû^uê GjûKê @]ôK cûZâûùe ùlZùe KcðC_ù~ûMú cìfý _\gð^ Keòaû \eKûe @Qò û bûeZùe \lZû iμ^Ü RkùiP^ I ùa÷hûdòKZû aRûee aòKÌ aýaiÚû \eKûe @Qò û ieKûeu ajêk iaiòWò aýaiÚû, ùa÷hûdòK ^òMc cû^u \ßûeû ^òdªòZ aýaiÚû, ieKûeu iõMâj aýaiÚû ajêk _eòaj^ Lyð, ùa÷mû^òK cû^u mû^ _eûcgð aRûe aýaiÚû bòZùe ZòÁòaû KÁ iû]ý û Êe RkùiP^ ij KéhK cû^u iõ_éqò `kùe ÊÌ aéÁò @*kùe _eòa©ð^ @ûiòaûe @ûgû eLû~ûAQò û _â]û^ cªúu aòaé©òùe Êe RkùiP^ i\ê_ù~ûM `kùe Rk aýajûe lcZû aXòaûe ~ù[Á i¸ûa^û @Qò û a©ðcû^ icd @ûiòQò Pûh _ûAñ @ûùc ahðû C_ùe ^òbðe Keò@ûiê[ôaû bûa^ûKê a\kûA, @ckKê aXûAaû ij giý bò©òK PûhKê \ßòMêYòZ Keòaû _Kâúdûùe aéÁò RkKê iõelòZ Keò Gjû iμì‰ð bûùa aýajûe Keòaû \eKûe û Rke aò^òù~ûM ZúaâZû @ù_lû @^êKìk Rk _eòPûk^û aýaiÚû \eKûe ~ûjûKò Kéhò aýaiÚûKê iêiÚ Keòaû ij cûUòe aòKûg ùjûA _ûeòa Gaõ Kéhòùe bûeZ @]ôK PòeiÚûdú ùjûA ^ûc cûZâ lê\âPûhúu @ûde @bòaé¡òùe iûjû~ý Keò_ûeòa û ùK.Giþ. ùMû_ûf ùi<e `eþ G^þbû‰ðùc< K^þi‰ð jûA\âûaû\, bûeZ E-mail: cecgopal@yahoo.com
C› : ùfAiû AŠò@û, ùiù_Ö´e 2015
aòb^ ò Ü bûhûùe ùfAiû AŠò@û _ZâK ò û
K^ÜW, ùZfêMê, Zûcòfþ, IWÿò@û, jò¦ú, ceûVú Gaõ _¬ûaú ùfAiû AŠò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -2, Rê^þ 2016
16
RùY Pûhú aòeò, ùKûk[ I Kû¦êf Pûh Keò[ôaû ^òRe cògâòZ PûhùlZKê @ù^ßhY KeêQ«ò
]ìie Vûeê iaêR _~ðý« ~ûZâû @bòRúZþ cjû«ò Rk aòbûRòKû iéÁò Keòaûe ]ûeûùe ahðûRkKê iVòK _eòPûk^û Keò Rcòùe @û\âZû I CaðeZû iõelY a©ðcû^e \îZZ_eò ©ðò^ Lae ùe Keû~ò aû ijò _âKaéZ egúk ùR÷a aòa@û\û^ ò]Zû Mê_âW\ÿòKû^ê cì~êkMZü ù~ùZùaùk A<eù^U ùcûaûAf eûRê iõelY Keû~ûA[ûG û ahðZ[û ûRkKê C_e I ù`û^e c]ýc Rcò ùeZò PûfòQò, Gjò icdùe _ûeμeò mû^ùKøgk a©ðòZ iõelY Keû~ò aû \ßûeû cuWÿKcêŠ ò @û\òaûiú _eò Mâûcùe icûRe iciýû MêeWÿòK ê iûcÜ û Keò aûùe ùjûA Pûhúcûù^ C_ecêŠ @]ô K 63 ùjKÖ e RcòicKl ùe iõelò Z _ûeê ^ ûjó û ùQûU Pûhú I lê \ â _gê _ ûkKcûù^ Gjû\ß û eû RkùiP^Keò Pûhú Kû~ðý @ûe¸ Keò_ûeòùf û ajêcûZâûùe _âbûaòZ ùjCQ«ò û @ù^K iÚû^ùe Gjò ù_hû MêWÿòK _eò a©ð^ ùe aò@û\ò fê¯ac]ý ùjûA~ûCQ«ò jêGZ cuWÿ c ê Šiêò @GK ûiú @]ê ý iò Z Mâ û cû ~ûjû Gjò NWÿUò i §òRò fcìä ûjeê ©\gc«_ê ð ù e @ûce Z ò K @aiÚ Ké h ò ò ZijûdK ùKûeû_ê e iûμâ aä K ùe û Gjò Kû~ð ý ]ûeû Mê W ÿ ò K ê a©ð c û^e \é Z _eò a ©ð ^ gúk @*kUòùe aûhòðK jûeûjûeú 1300 cò.fò còUe aûjý ahûð _eòùag û@û]ûeùe ^ìZiû]ûeYZü ^ bûùa MXÿ ò ùZûkò aûKê _Wÿ_âòa[ûc ùjûA[ûG Gjò ahðûRk ùcøiê cú @ûe¸e Zò^òcûiùe ajêk cûZâûùe còkò[ûG û ùcûU ahðûRke _û* bûMeê PûeòbûM Rk ùQûU ^ûk I ^\ú MêWÿòK ù\A ùaûjò~ûG û Gjò Zòaâ _ûYòùe Caðe C_e cûUòKê c]ý ùaûjòùjûA Pûfò~ûG û Gjò @*ke Pûhúcûù^ ahðùe ùKak ùMûUòG cûZâ Pûh ~[û, Kcþ \ò^ò@û ]û^, cûŠò@û RûZúd `if I cKÑû Keò[û«ò û iû]ûeYZü, Pûhùe \ò@û~ûA[ôaû RkKê ùKùa @ûKk^ Keû~ûA^[ûG û Pûhúcûù^ ^òRe RcòKê @Zý]ôK
_ûYò ù\A RkùiP^ Keò[û«ò ù~Cñ icdùe _ûYò [ûG, Gjû Keòaû _ûAñ Gcû^uê @]ôKû Lyð jêG ^ûjó û G_eò Keòaû \ßûeû Rcòòùe fêY _eòcûY @]ôKû jêG, ~ûjû\ßûeû RcòUò faYûq ùjûA[ûG ùZYê @ck Kùc I @^ýû^ý Lyð c]ý @]ôKû jêG û Pûhúcûù^ ~\ò ahðû icde @]ôKû Rk Kê iõelY Keò_ûeù« ùZùa Gcûù^ ahðùe 2Uò `if c]ý Keò_ûeòù« û ahðe @^ý 9 cûi @*kUò iêLû eùj û Pûhúcûù^ gêà Rcòùe aû Kò_eò Pûh Keòùa û @ù^K Pûhú Kûc @ù^ßhYùe aûjûeKê \û\^ Pûfò~û@û«ò û @ù^K icdùe aûjûeKê Kûc _ûAñ ~òaû GK ~ªYû \ûdK @aiÚû Kò«ê Gcû^u _ûAñ ùMûUòG jó aòKÌ [ûG û
Kû~ðý ]ûeû Mûñe cìLýcûù^ @MâMûcú ùÊiÚûùiaú @^êÂû^ ijòZ K[ûaû©ðû @ûe¸ Kùf, @MâMûcú 1983 ciòjûVûeê @û\òaûiú Pûhú Kìk _ûLùe _ì‰ðcûZâûùe _ûeμeòK mû^ beò ùjûA@Qò ~ûjû @û]ûeùe Gcûù^ @ûaûjcû^ Kûkeê @*ke _âûKéZòK i´k MêWÿòKê ]eò aòb^ ò Ü `if C_ôû\^ Keò @ûiêQ«ò I aòb^ ò Ü C_ûdùe RkKê _eòPûk^û KeêQ«ò û
ùfAiû AŠò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -2, Rê^þ 2016
17
@_j* @û\òaûiú @*kùe Kû~ðýeZ, Mâûcaûiúcû^u ijòZ @MâMûcú iõMV^e Kcðúcûù^ aòbò^Ü Éeùe @ûùfûP^û Keò ^ò¿©ò ù^ùf Kò Gjò Mâûcùe Kû~ðýKâc Keû~ûA_ûùe û Mûñ ùfûKcû^u ijòZ cògò “ijbûMú Mâûc iciýû PòjÜU ]ûeùe Mûñe _âûKéZòK i´kMêWÿòKe GK cû^PòZâ Zò@ûeò KeûMfû , Mûñe iciýû PòjÜU _ùe GVûKûe _âûKéZòK i´k @û]ûeùe Kò_eò ^ìZ^ i¸ûa^û iéÁò Keòùja Zû’e ù~ûR^û _âÉêZ KeûMfû û cìLýZü Gjò ijbûMú ]ûeûùe ùMûUòG cûZâ K[û iûcÜûKê @ûiò_ûeòfû C\ûjeY Êeì_, Pûhúcûù^ ^òRe ]û^ùlZKê _ûjûWÿe _û\ù\gùe Zò@ûeò KeòQ«ò, ù~CñVûùe Gcûù^ ùaûjò~ûC[ôaû ahðû RkKê jòWÿ Keò ^òR `ifùe C_ù~ûM Ke«ò û Gjû ijòZ @]ôK ahðû RkKê Rcòe KWÿùe ^ûk Keò eLô[û«ò I ùagú RkKê ùaûjò ~òaûe aûU ù\LûA [û«ò û ~ûjû\ßûeû Gcû^ue PûhRcò ù]ûA ~ûA^[ûG I \eKûe icdùe ^ûke _ûYò RkùiP^ Kûcùe fûMò[ûG û @^ý_lùe ù\LôaûKê Mùf cûZâ 10 _âZògZ Pûh Rcúe iÚòZò Gjò _eò [ôfû û @MâMûcú Mâûcaûiúuê ù_âeYû ù\fû Kò Gjò _eòPûk^û _¡©ò Mâûce @^ý Rcò MêWÿòKùe iéÁò ùjaû @ûagýK û @MâMûcú Pò«ûKfû Kò, Mâûcùe _ûYò _ûAñ ù~Cñ i´k fûMêQò ZûKê @ù^K cûZâûùe KcûAaûe @ûagýKZû @Qò û ùQûU ùQûU RkùiP^ C› Zò@ûeò ùjaûe @ûagýKZû @Qò , Mâ û cùe @ûagýKZû @^ê ~ ûdú Rk _eò P ûk^û ùMûÂúcûù^ Kâòdûgúk ùjaûe c¤ @ûagýKZû @Qò û Gjû\ßûeû Rke aýajûeùe iõ~cZû elû Keû~òaû ijòZ @ûagýKZû @^êiûùe Rke aýajûe ùja Gaõ Rk _ûAñ ùjC[ôaû LyðKê Kcþ eLû~ûA _ûeòa Pûh Lyð c¤ Kcþ ùja û Gjò ]ûeûùe, Mâûcaûiúcûù^ GK _û* ahðúdû Rk aòbûRòKû _âKÌ Zò@ûeò Kùf û Gjò RkaòbûRòKû _âKÌùe ùMûUòG @*ke ahðûRk GKûVò ùjC[ôaû icZkKê GK ùQûU Rk aòbûRòKûe eì_ \ò@ûMfû û Gjò ]ûeûùe @*ke C_eÉeVûeê iõMé j ò Z ùjC[ô a û iÚ û ^ _~ð ý « aò b ò ^ Ü cû]ýcùe Rk iõelY Kû~ðýKâc jûZKê ^ò@ûMfû û Mâûcaûiúcûù^ GK ]ûeûùe Rcòe C_ecêŠeê @ûù^K MêWÿòG _[ee a§ ù\A RkKê _eòPûk^û Keòaû ijòZ ùQûU ùQûU ^ûkKeò C_ecêŠe icÉ Éeùe Rk iõelY aýaiÚû iéÁòKùf, Gjû\ßûeû Rk^òüieY ùjaû ijòZ cé©òKû ld ùeûKû~ûA _ûeòfû û _ûjûWÿe ZòL Éeùe Zò@ûeò Keû~ûA[ôaû \êA jòWÿ cSòùe KûRê, @û´, fòPê Gaõ Rû`âû bkò MQcû^ fMûMfû û
_âKÌ icdùe ^\ú C_ùe [ôaû a§eê _μ cû]ýcùe RkùiP^ Keû~ûCQò
~ûjû\ßûeû Zò@ûeò Keû~ûA[ôaû jòWÿ I ^ûk MêWÿòKe iêelû ùjaû ijòZ _ûYòe i\C_ù~ûM Keû~ûA RcòKê iêelû ijòZ cé©òKû iõelY I @]ôKû C_ôû\^ c]ý KeûMfû û G_eò Kò MQcûù^ aWÿ ùjaû _ùe @Ì _ûYòùe a*òaû ijòZ, aûdêùeû]K I aû¿úKeY _eòPûk^ûùe GK iÚûdú bìcúKû MâjY Keòùf û Mâûcûaûiúcûù^ GK @ûWÿò a§ Zò@ûeò Keò _ûjûWÿe ^ûkùe Rk iõelY Keòaû @ûe¸ Kùf û a§ (KâiWÿýûcþ) e Rke Éeùe [ôaû Rcò MêWÿòKùe Pûhúcûù^ ahðùe \êAUû `if Kùf û ù~ùjZê @ûWÿòa§ Rcòe 10còUe Zùk [ôfû a§e C_e cêŠùe [ôaû Rcòùe Pûh _ûAñ KòQò Pûhú WÿòùRf _ûYò _μ aýajûe Keò `if c]ý Keòùf û Gjò WÿòùRf _μeê CVê[ôaû _ûYòKê ùQûU ^ûk cû]ýcùe ùMûUòG Rcòeê @^ý RcòKê c]ý ^ò@û ~òaû \ßûeû ùQûU Pûhúcûù^ \ßZ ò úd `if Keò \kMZ _eòPûk^û cû]ýcùe ijù~ûM _ûAùf û Gjû \ßûeû ^ûk ]ûeùe [ôaû RcòMêWÿòKe Kì@ùe Rk ]ûeY lcZû aé¡ò ùjfû I Rcò MêWK òÿ ùe @û\âZû aXÿò_ûeòfû û Pûhúcûù^ Rk aýajûeKê ^òdcòZ bûaùe _eLôùf I @]ôKû RkKê aòbò^Ü C_ûdùe iõelY Keòaû @ûe¸ Kùf I ^ûk\ßûeû ZkKê QûWÿò ù\ùf û
`k_â\ `if _~ðýûd @«`ife cìk cª ùjfû `if Kòic PòjÜU Keòaû ~ûjû\ßûeû `if MêWÿòK c]ýùe @ûfê@, RûMû, @û\âZû
ùfAiû AŠò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -2, Rê^þ 2016
18
I _êYò LZiûe _ûAñ ^òR bòZùe _âZòù~ûMòZû ùjC^[ôa û `ife aòaò]Zû jó MQMêWÿòKe iÚûdòZß @ûYò[ûG, ~ûjû\ßûeû Kcþ ùeûM ù_ûK fûMò[ûG û ù\LôaûKê Mùf ùMûUòGeê C¡ßð `if _âKûe ùMûUòG Rcòùe Keòaû \ßûeû Gjûe ùcûU @ck GKK `ife cìfýVûeê @]ôK ùjûA[ûG û @MâMûcú GjòVûùe iaêVûeê @]ôK Kû~ðýlc ic^ß ò Z aû cò g â ò Z `if Pûh Keò a ûe ù_â e Yû ù~ûMûA[ôfû û ù~Cñ[ôùe WÿûfòRûZúd `ifKê ]û^ I ùiûeò h ijò Z Pûh Keû~ûA bf @ck Pûhúcûù^ Keò[ôùf û Xÿò_ Rcòùe ]û^ Pûh ijòZ Wÿûfò RûZúd Pûh Kùf Rcòùe @û\âZû aRûd eLôaûùe ijûdK ùjaû ijòZ, Rcòeê LZiûe ù]ûAaûeê elû còkò[ûG ùZYê Rcòùe CaðeZû aXÿò[ûG û Rcòùe aòbò^Ü _âKûe ùQûU aWÿ `if MQ ùjaû\ßûeû `if bf ùjaûe ùagú i¸ûa^û [ûG û @^ý _lùe Wÿûfò RûZúd `if \ßûeû Rcòùe ^ûAùUâûùR^þ còkò[ûG Gaõ Gjû Lû\ýù\aû ijòZ ùMûLû\ý c]ý ù\A[ûG Gaõ Kcþ _ûYòùe cûŠò@û bkò `if C_ôû\^ jêG û
_âKZ é e ò _âZa ò §K MêWK òÿ ê iûcÜû Keòaû _eμeûMZ `if Keòaû icdùe KéhKcûù^ @ù^K MêWÿòG iciýûcû^uê c]ý iûcÜû Keò[û«ò, ~[û, ahðû @ûMc^ùe aòk´, Rcòùe @û\âZû Kcò~a ò û _êYò C_ecûUòe LZiûe ù]ûA~òaû bkò iciýû AZýû\ò, Pûhúcûù^ c]ý @bòm[û«ò Gjò iaê iciýûMêWÿòKê iûcÜû Keòaû _ûAñ û C\ûjeY Êeê_, ùZ«êkòMêWÿû Mâûce cûŠò@û \òiûeú Kj«ò “ ù~ùZ ùaùk ahðû QûWÿ~ ò ûG I G[ô_ûAñ 50 _âZg ò Z `if ^Á jêG KûeY 15eê 20 \ò^ ahðû jêG^ò G _eòiÚòZòùe iû]ûeYZü @ûùc @ûC[ùe aòj^ aêYò [ûC û Gjû @ûùc RêfûA cûi _~ðý« Keò[ûC ù~Cñ icdùe @]ôKû ahðûRk còkò[ûG Gaõ ]û^ ijòZ @ûùc cêM, ùKûk[ I aeMêWÿò Pûh 2Uò MQùe ùMûUòG @[aû \êAUò MQùe 2Uò Keò Pûh Keê û Gjò ùlZâùe Rcòùe ùKøYiò @^ûa^û MQ ^[ûG KûeY `ifUò _ûLû_ûLô 2cûi ùWÿeòùe Keû~ûG, ùZYê Rcòùe _ûYò I LZiûee iVòKþ _eòPûk^û Keû~ûA_ûùe û ahðû icdùe, ù~ùZùaùk @Zý]ôK _ûYò I _a^ [ûG ùiùZùaùk Pûh Rcòùe @Zý]ôK _eòcûYùe cé©òKû ld NUò[ûG û GjûKê i¸ûkòaû _ûAñ, @ûùc Rcòùe Kûwê I Kû¦êf Pûh Keò[ûC ~ûjû\ßûeû cûUòKê ]eò eLôaûùe Gjò `if ijûdK ùjûA[û«ò I cé©òKûld Kcò~ûA[ûG û
Rk _eòPûk^û aýaiÚû Gjò Kûc _eòPûk^û icdùe @MâMûcú Mâûcaûiúuê ù^A Gcû^ue Rk aòbûRòKû _ûYò _eòPûk^û KcòUò MV^ KeûA[ôùf û Gjò ùiûiûAUòUò ^òRÊ _eòPûk^û ]ûeûùe _eòPûkòZ ùjaû ijòZ ieKûeu ijòZ _¬úKéZ c]ý ùjûA@Qò û ù~Cñcûù^ _μ \ßûeû `ifùe _ûYò ù\A[û«ò, Gjò KcòUò Zûu Vûeê _ûYò aýajûe aûa\ _ûCYû iõMâj Kùe û Gjò @[ð Mâûcùe [ôaû Rk C› MêWÿòKe elYû ùalY Kûcùe fûMò[ûG û Gjò _ûCYû `if _âKûe C_ùe ^úbðe Kùe ~[û GK ùjKÖe ]û^ Pûh _ûAñ 400 eê 500 Uuû ùjaû ùaùk Gjû cûŠò@û RûZúd `if _ûAñ cûZâ 100Uuû ùjûA[ûG û Mâûce ~êaKcû^uê _ûYò _μ I ùK^ûf MêWÿòKe ceûcZò _ûAñ @ûagýK Zûfòc c]ý \ò@û~ûA Gcû^u \ßûeû G MêWÿòKe elYû ùalY Kû~ðý iμû\^ KeûMfû û ~\ò ùKøYiò ùlZâùe @]ôK \lZû [ôaû ùcKû^òKe @ûagýKZû [ûG ùZùa KcòUò Gjûe elYû ùalY _ûY×úe _Aiûùe aûjûeê Kêikú ùcKû^òKþ cû^uê @ûYò Kû~ðý iμû\^ KeûA[ûG û
Kû~ðýKâce `k Rk aòbûRòKû _âKÌ @ûe¸ ùjaû _ìaðeê cuWÿcêŠò Mâûce iÚòZò ajêZ Leû_[ôfû û cûZâ 30_âZògZ _eòaûe ahðKe Lû\ý _ûC[ôùf, 40 _âZògZ _eòaûe 6 cûie Lû\ý _ûC[ôùf I 30 _âZògZ _eòaûe cûZâ 4 cûie Lû\ý _ûC[ôùf û 5 ahðùe a©ðcû^ 70 _âZògZ _eòaûe ahðiûeûe @ûagýK Lû\ý _ûCQ«ò Gaõ cûZâ 30 _âZògZ _eòaûe 7 cûie Lû\ý _ûCQ«ò û Mâûcaûiúcûù^ Mâûcùe GK giý aýûu _âZòÂû KeòQ«ò I akKû giýKê GVûùe MzòZ KeêQ«ò û Lû\ýûbûa icdùe Gcûù^ ùfûKuê Gjò _ûY×òeê ijù~ûM KeêQ«ò û bì Z k Rk Éee c]ý C^Ü Z ò NUò Q ò , ~\ß û eû Mâûcùe @ûagýKiÚùk _ûYò còkò _ûeêQò û Pûhúcûù^ Gùa ahðùe \êAUò `if KeêQ«ò I _^ò_eòaû ahðûEZêùe Keòaû ijòZ gúZ EZêùe c]ý KeêQ«ò û _eòaûe MêWÿòK ^òùR _eòaû LûAaû ijòZ akKû _eòaûKê aûjûùe aòKâò KeêQ«ò û aòbò^Ü Pûh Keòaû \ßûeû _eòaûe MêWÿòKê _êÁòiûe ~êq Lû\ý còkêQò aòùgh Keò ùQûU ùQûU _òfûcûù^ iêiÚ Lû\ý _ûA_ûeêQ«ò û
ùfAiû AŠò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -2, -2 RêRê^^þ þ 2016 2016
19
www.leisaindia.org
iÚû^úd cKÑû _âRûZú ijòZ UcûùU Pûh
Gjò _âKÌ @ûe¸ ùjaû _ìaðeê 30 _âZògZ _eòaûe MêWÿòK _ûjûWÿ _û\ ù\gùe ù_ûWÿê Pûh Keê[ùô f,Gùa Kò«ê Gcûù^ iaê\ò^ò@û Pûh KeêQ«ò KûeY ù_ûWÿê Pûh _ûAñ Rcò ^ûjó û Rcòùe aòbò^Ü _âKûee `if Keòaû \ßûeû Gcû^uê @ûC Rwf i`û Keò ù_ûWÿê Pûh KeòaûKê _Wÿê^ûjó û Gjû\ßûeû Rwfe iêelû c]ý ùjCQò û Mâûcùe ùQûU Rk ùiP^e iêaò]û ùjaû\ßûeû, Pûhúcûù^ ^òR Rcòe iêelû Keòaûùe fûMò_WÿòQ«ò û ù~Cñcûù^ Pûh Keò _ûeê ^ûjû«ò ùicûù^ RkaòbûRòKû KcòUò cû]ýcùe bìcújò^ _eòaûecû^uê ^òRe Rcò Pûh _ûAñ ù\A_ûeêQ«ò û Gjû\ßûeû bìcújò^ _eòaûe cûù^ Mâûc bòZùe ^òRe 200 \ò^e ùeûRMûe _ûA_ûeêQ«ò I @ijûd ù\gû«e Kcòaûùe fûMòQò û Mâûcùe ùeûRMûe aXÿòaû \ßûeû ùfûKcû^ue Rúa^ ùg÷kúùe c]ý _eòa©ð^ ù\LôaûKê còkêQò û @ù^K _eòaûe Gùa cûUò Ne a\kùe _[eùe Ne Zò@ûeò KeêQ«ò û Mâûcùe iûAùKf iõLýû, ùeWÿòI, C^ÜZ fêMû_Uû, I ùeûùhA iûcMâú MêWÿòK a\kòaûùe fûMòQò û ùfûKcûù^ Gùa ÊûiÚý Leû_ ùjùf WÿûqeLû^û ~òaû @ûe¸ KeòQ«ò û _eòaûe MêWÿòK iaêùaùk aRûe ~ûCQ«ò ^òRe Rò^òh aòKâò Keòaû _ûAñ ùZYê @[ð @]ôKû ùeûRMûe KeêQ«ò û
ùghK[û RkaòbûRòKû _âKÌ \ßûeû Kcþ Lyðùe ic^ßòZ Rcò I Rk _eòPûk^û ]ûeû iéÁò ùjûA _eòQò I Gjò Kû~ðý]ûeû @^ý @*kùe KeûAaûe ù_â e Yû c]ý ù~ûMûCQò û Gjû\ßûeû @*ke ùR÷a aòaò]Zû, Rcò, Rk, R«ê I @û\âZû iõelY cû]ýcùe ùfûKcûù^ ^ò R e @ûagýKZû cìZûaK _eòPûk^û _¡©ò iéÁò Keò icÉu ijù~ûMùe Mâûce _âûKéZòK i´k MêWÿòKe _eòPûk^û Keò_ûeêQ«ò û cuWÿ c ê Š ò Mâ û cùe _eò P ûkò Z @ù^K Mê W ÿ ò G _ûeμeòK Kû~ðý]ûeû MêWÿòKe _âûiwòKZû aûjûe Mâûcùe c]ý Keû~ûA _ûeòaûe @ûagýKZû @Qò û ~\òI Gjò ]ûeûe @ù^K \òM MêWÿòK bf bûaùe fò_òa¡ ùjaû \eKûe I GMêWÿòKê @^ý ùKøYiò ~ûMûùe ù^A Kû~ðýKeòaû _ìaðeê ùiVûKûe iÚ û ^úd @ûagýKZû @û]ûeùe @ûagýK _eòa©ð^ @ûYòaû \eKûe û cûuWÿcêŠò bkò _ûjûWÿcûk @*kMêWÿòKùe ùQûU @ûKûee Kcþ Lyðùe cùWÿf MêWÿòK @ù^K _ûjûWÿò@û iÚû^ùe ùfûKcû^ue Rúa^ RúaòKû _eòa©ð^ Keòaûùe ijûdK ùja û @bòRòZþ cjû«ò _âb§K (_ûY×ú), “@MâMûcú”, bêaù^gße, IWÿògû C› : ùfAiû AŠò@û, ùiù_Ö´e 2015
ùfAiû AŠò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -2, Rê^þ 2016
Follow us on:
www.facebook.com/Leisaindiamag
@LeisaIndia
20