Familie van Nº 1 | 2011 21 maart Postbus 128, 9470 AC Zuidlaren Telefoon (050) 4097585 E e n n i e u w l e n te e n e e n n i e u w geluid
Op 21 maart verschijnt dit nieuwe blad aan een oude boom, een uitgave van Lentis onder redactie van de Centrale Familieraad. Familie van Lentis? Of we het willen of niet, we zijn het allemaal geworden. Want niet alleen patiënten zijn levenslang op zorg, ondersteuning en informatie van Lentis aangewezen, ook wij, hun naastbetrokkenen, kunnen daar niet zonder. Dit blad informeert u over de rol die wij kunnen spelen in het leven van de patiënt èn in de beleidsontwikkeling van Lentis. Wij laten ons geluid horen. U ook? Namens de redactie, H e t t y L i g te n b e r g ,
Voorzitter Centrale Familieraad Fa milie van Lentis verschijnt rond 21 maart en 21 september onder redactie van de Centrale Familieraad en wordt verspreid binnen alle zorggroepen van Lentis. Het blad is ook verkrijgbaar bij informatieservice@lentis.nl en te lezen op de website van Lentis. Wilt u op artikelen in dit blad reageren dan kan dat via centralefamilieraad@lentis.nl C u r s u s a a n b o d We l n i s Preventie
Welnis Preventie heeft vier verschillende cursussen voor mantelzorgers/familieleden: • Omgaan met schizofrenie • Omgaan met borderline • Omgaan met depressie • Psychiatrie in de familie Meer informatie Telefoon (050) 522 32 98 of (088) 1147000 preventie@lentis.nl www.welnis.nl/preventie
Blad voor familie en naastbetrokkenen van cliënten van Lentis.
Partner in de zorg Wanneer één van je kinderen of ouders ziek is kan je eigen leven behoorlijk op zijn kop komen te staan. Het gaat om de mensen met wie je een diepst mogelijke band hebt. Je kent hun bijzonderheden en eigenaardigheden en wilt dat de behandelaar daar weet van heeft en zo gebruik maakt van de levenslange ervaring die je hebt met zijn of haar patiënt. Ik vind het belangrijk dat behandelaren de deskundigheid van familie erkennen. Als familie ben je al levenslang betrokken en de behandelaar vaak maar net. Een goede behandeling, zeker als die complex is, kan niet zonder deskundigheid van familie en naastbetrokkenen.
Samen met het bestuur van de Centrale Familieraad zet ik me er daarom voor in om familie en naastbetrokkenen de positie binnen Lentis te geven die ze verdienen. Familie is een partner in de zorg en heeft zelf soms ook zorg nodig. Ik verwacht dat we met de opzet van Familieraden op zorgniveau en de Centrale Familieraad aan de hand van de familiebeloften waar zullen maken waar we voor staan. Dit eerste familiebulletin kan daarbij een mooi medium zijn om het gesprek over wat we willen bereiken een extra impuls te geven. Corstiaan Bruinsma
Raad van Bestuur
Familievereniging wordt Centrale Familieraad Op 11 november was de startbijeenkomst van de nieuwe Centrale Familieraad van Lentis. Met het installeren van de nieuwe Centrale Familieraad is een einde gekomen aan de familievereniging van Lentis, die opgaat op in de Centrale Familieraad. In een feestelijke bijeenkomst werd een samenwerkingsovereenkomst met de Raad van Bestuur getekend. De Centrale Familieraad heeft hiermee meer bevoegdheden gekregen. Er wordt vanaf nu gewerkt met een Centrale Familieraad, die een meer formele gesprekspartner is van de Raad van Bestuur, met daarnaast –waar daar behoefte aan is- familieraden in de zorggroepen. De Centrale Familieraad is de formele gesprekspartner van de Raad van Bestuur. Met deze stap heeft de inbreng van de familie binnen Lentis een stevig fundament gekregen. Op de startbijeenkomst waren zo’n 150 familieleden en naastbetrokkenen aanwezig. In de toespraken werd stilgestaan bij historie en toekomst en werd
duidelijk hoe het beleid ten opzichte van familie en naastbetrokkenen de laatste jaren ten goede is veranderd. Immers, zo’n twintig jaar geleden zag men bemoeienissen van familie nog niet zo zitten en moest de Familievereniging ‘buiten’ de ggz-organisaties worden georganiseerd. Nu heeft de familie in de familieraden een volwaardige rol.
We e k v a n d e p s yc h i a t r i e : w a a r d e v o l l e z o r g
In 2011 vindt de 37e Week van de Psychiatrie plaats van maandag 28 maart tot en met zondag 3 april 2011. Het thema van de Week van de Psychiatrie 2011 is ‘Waarde-volle Zorg?!’ en gaat over (geestelijke) gezondheidszorg die écht waar
devol en belangrijk is. Ook is er aandacht voor waardevolle zorg voor mensen met verslavings problematiek en dak- en thuisloosheid. Een actueel overzicht van alle activiteiten en achtergrond informatie is te vinden op de site www.weekvandepsychiatrie.nl.
Ook in Lentis wordt stilgestaan bij de Week van de Psychiatrie. Zo zijn er onder andere open dagen in Hoogezand en in De Harmonie in Winschoten. Voor het programma in Groningen, zie www.kwartiermakeningroningen.nl.
Centrale Familieraad De Centrale Familieraad behartigt de belangen van de naastbetrokkenen van cliënten/patiënten van Lentis. De Centrale Familieraad is ook het overkoepelend orgaan van de Familieraden die in 2011 door de zorggroepen worden ingesteld. De Centrale Familieraad wil zijn doel bereiken door: •
het beleid van Lentis kritisch te volgen, knelpunten te signaleren en aanbevelingen te doen voor de oplossing daarvan
•
regelmatig contacten te onderhouden met de Raad van Bestuur en medewerkers van Lentis
•
het functioneren van de Familieraden te ondersteunen
S a m e n s te l l i n g v a n d e C e n t r a l e F a m i l i e r a a d
Niet alleen naastbetrokkenen van cliënten van Lentis, maar ook van ex-cliënten kunnen lid worden van de Centrale Familieraad èn personen die zich maatschappelijk bij de doelgroep betrokken voelen. Wel moet minimaal de helft van de leden uit naastbetrokkenen van cliënten bestaan. Op 11 november bestond de raad nog maar uit twee leden: Hetty Ligtenberg en Willy Walda, voorzitter en penningmeester van de voormalige Familievereniging. In de nieuwe Centrale Familieraad namen zij deze functies ook op zich. Het secretariaat wordt beheerd door Diny Eleveld, die dat ook voor de Familievereniging deed. Op 17 februari 2011 kwamen daar drie nieuwe leden bij : Hanneke Meijer, Loes Redeker en Jerrit Veenstra, vertegenwoordigers van de nieuwe Familieraad van de zorggroep Linis. In de loop van 2011 zal de raad verder worden uitgebreid met vertegenwoordigers van de Familieraden van Dignis, Forint, Jonx en Welnis.
Activiteitenplan Centrale Familieraad 2011
K a a r te n k u n s t p r o j e c t B i n G
Cliënten van BinG, Bemoeizorg in Groningen, hebben een set kaarten gemaakt die bedoeld zijn om naar andere cliënten te sturen bij een bijzondere gebeurtenis, zoals een verjaardag of ziekte. Deze kaarten zijn nu ook voor anderen beschikbaar. Ze kunnen voor vijf euro worden besteld bij het secretariaat van BinG, telefoon 050-5223563 of per mail bing@lentis.nl. De opbrengst van de kaarten wordt onder andere besteed aan activiteiten met cliënten waarvoor geen subsidie wordt ontvangen. BinG is een samenwerkingsproject van Lentis en Verslavingszorg Noord Nederland.
Oriëntatieprogramma Familieraad
F a m i l i e A a n d a c h t s Fu n c t i o n a r i s
Omdat familieraden een nieuw verschijnsel binnen de zorggroepen zijn, heeft de Centrale Familieraad voor elke zorggroep een programma van vijf bijeenkomsten ontwikkeld waarin belangstellenden geïnformeerd worden over het familiebeleid en de organisatie van de zorggroep, over de doelstelling van de familieraad en het reglement. Kennismaking met elkaar en met de directie van de zorggroep is natuurlijk ook een belangrijk aspect van dit programma. In de vijfde bijeenkomst wordt de Familieraad gevormd en worden de functies van voorzitter, vicevoorzitter en penningmeester verdeeld. De raad krijgt secretariële ondersteuning van een medewerk(st)er van de zorggroep. De oriënterende bijeenkomsten vinden om de 14 dagen plaats van 17.00 tot 19.00 uur met soep en broodjes in De Schakel op het terrein van Dennenoord in Zuidlaren.
Sinds twee jaar is er binnen elk team van Linis een medewerker aangewezen als familie aandachtsfunctionaris. Dit houdt in dat hij/zij in het teamoverleg bewaakt dat de rol van de naastbetrokkene bij de behandeling en begeleiding van cliënten niet uit het oog wordt verloren. De Centrale Familieraad neemt deel aan het maandelijks overleg van deze functionarissen en streeft ernaar dat in alle zorggroepen een dergelijk beleid ontwikkeld wordt. Als alle familieraden zijn ingesteld, wordt dit voor hen een programmapunt.
Familieblad
Familie van Lentis heet het blad dat u thans in handen heeft. Het zal op 21 maart en 21 september onder redactie van de Centrale Familieraad verschijnen en verspreid worden binnen de zorggroepen. Het blad is ook verkrijgbaar bij informatieservice@lentis.nl en te lezen op de website van Lentis. Wilt u op artikelen in dit blad reageren dan kan dat via centralefamilieraad@lentis.nl
O p l e i d i n g e n O n t w i k ke l i n g
Lentis biedt de mogelijkheid om via de beroepsbegeleidende leerweg de opleiding tot verpleegkundige op kwalificatieniveau 4 binnen de psychiatrie te volgen. De Familievereniging heeft voor deze opleiding een presentatie over de positie van de naastbetrokkenen in de psychiatrie ontwikkeld. De Centrale Familieraad neemt deze taak over. E v a l u a t i e K l a c h te n r e g e l i n g N a a s t b e t r o k ke n e n
Deze klachtenregeling, die thans twee jaar bestaat, wordt in 2011 geëvalueerd. C o n t a c t m e t d e C e n t r a l e C l i ë n te n r a a d
P r o g r a m m a p a k ke t f a m i l i e - a v o n d e n
Om medewerkers van Lentis te ondersteunen bij het organiseren van familie-avonden heeft de Centrale Familieraad samenwerking gezocht met de Informatieservice van Lentis en de afdeling Communicatie. Doel is om een aantal standaard programma-onderdelen te ontwikkelen (films, powerpoint presentaties, tips voor groepsgesprekken) waaruit een keuze kan worden gemaakt. Dit blijkt een veelomvattende klus, waarvan de uitvoering waarschijnlijk pas in 2012 voltooid zal zijn.
Een eerste oriënterend gesprek tussen beide raden vindt plaats op 6 juni. Ve r g a d e r r o o s te r
De Centrale Familieraad komt in 2011 bijeen op 6 april, 8 juni, 7 september en 2 november. Daarnaast is er tweemaandelijks overleg met de Raad van Bestuur.
w w w.lentis.nl
Mantelzorg, 24 uur per dag: ‘Je bent er constant mee bezig’ M e v r o u w Vo o i s i s m a n te l z o r g e r. To e n z i j e n h a a r m a n v e r h u i s d e n ko n h i j n i e t m e e r v a n z e l f s p r e ke n d o r g a n i s e r e n . ‘ I k h e b h e t toen van hem overgenomen. Maar het duurde nog een hele tijd voordat ik mezelf als m a n te l z o r g e r z a g . I k b e n j a r e n l a n g o n b e w u s t m a n te l z o r g e r g e w e e s t .’
Tips voor andere m a n te l z o r g e r s
‘Het klinkt als een dooddoener, maar ‘denk aan jezelf’. Zorg ervoor dat je ook tijd voor jezelf neemt’. Laat je goed informeren wat je rechten zijn als het om ondersteuning gaat. In mijn geval konden de mensen van Team290 daar goed bij helpen!
Mevrouw Voois is 59 jaar. Haar man heeft Alzheimer. Overdag verblijft hij in dagopvang De Keerkring, onderdeel van Dignis. Zelf werkt ze drie en halve dag per week. Op onze vraag of ze het druk heeft, begint ze te lachen. ‘Stikdruk’ is het antwoord. ‘Zowel in wat je moet doen en het organiseren als in je hoofd. Het is namelijk ook psychisch erg druk, je bent er constant mee bezig.’ Niet verwonderlijk als ze haar dagprogramma doorneemt: ‘’s Morgens de catheterzak verwisselen, mijn man uit bed halen, eten klaar zetten, zorgen dat hij weet dat de thuiszorg hem komt helpen. Als ik thuis kom begeleid ik hem bij alles wat er gebeurt. Vroeger vouwde hij altijd de was op, nu kan hij dat alleen als ik hem er bij help. Ik moet constant zeggen wat hij doen moet. Anders lukt het hem niet. En ook ’s nachts ben ik nogal eens met hem in de weer.’
door ik weer verder kan.’ Ze geeft toe dat het wel erg veel is en dat ze er bij tijd en wijle erg moe van wordt. ‘De gesprekken, die ik voer met de kinderen, mijn collega’s en met de mensen van Team 290 helpen mij wel heel erg om verder te kunnen en zij geven mij vaak de moed en het zetje om door te gaan. Als ik hen allemaal niet had was mijn man al veel eerder opgenomen geweest, omdat ik eraan onderdoor was gegaan.’
Ve r d r i e t
I s e r e e n Ke u z e?
‘Je bent van alles en nog wat aan het doen en tegelijk ben je heel verdrietig omdat je voortdurend ook afscheid neemt.’ Haar man is nu niet meer degene die hij eerder was. Het is niet meer mogelijk om met hem te overleggen. Hij kan niet zelf beslissen over zijn leven. ‘Ik moet nu dingen voor hem regelen waarvan ik weet dat hij dat niet zou willen.’ En er zijn weinig gelegenheden om erover te praten. ‘Als hij er bij is, ga ik niet zeggen hoe moeilijk het voor mij is.’ Kort geleden heeft ze een keer met haar dominee kunnen praten. Haar man lag toen net in bed. Het deed haar goed dat er nu ook aandacht voor haar was. ‘Maar eigenlijk voel ik me vaak alleen’. Ze kent genoeg mensen die met haar meeleven en ook met haar kinderen heeft ze goed contact. ‘Maar als mantelzorger moet je het toch vooral alleen doen’. Het is voor anderen vaak moeilijk om te begrijpen wat een mantelzorger allemaal meemaakt. Het draait natuurlijk meer om de patiënt dan om de mantelzorger.’
‘Ik vraag me zelf ook wel eens af waarom ik dit doe. Ik denk omdat het op mijn pad komt. Anderen zeggen dat ik ervoor kies om het zo te doen. Maar ik heb zelf het gevoel dat je weinig te kiezen hebt. Je bent mantelzorger voordat je het in de gaten hebt. En ik vind niet dat ik hem, nu hij ziek is –waar hij zelf niks aan kan doen- in de steek kan laten.’
Te a m 2 9 0
Ve r p l e e g h u i s
‘Ik heb hem nu aangemeld voor een verpleeghuis. Maar ik zie daar ook wel tegenop. Het kan echter niet langer zo. Tegelijk weet ik dat zo’n opname beter is. Voor hem en voor mij. Gelukkig zijn er goede huizen, waar ze hun best doen om goed voor mensen te zorgen.’ Ook in het verpleeghuis zal ze mantelzorger blijven. Ze zal hem blijven opzoeken en waar mogelijk zal ze helpen om haar man te verzorgen.
Vo l h o u d e n
Anne Gietema Geestelijk verzorger Lentis
‘Soms snap ik zelf ook niet goed hoe ik het red. Maar vaak komt er dan toch weer hulp uit onverwachte hoek. Voor mij is dat een steuntje van Boven, waar-
Dit artikel verscheen eerder in iets andere vorm in Dignis Schakel, het relatiemagazine van Dignis.
Team290 is er voor mensen met geheugenproblemen en voor mensen waarbij het vermoeden van dementie bestaat. Zij bieden naast onderzoek, hulp bij het vinden van oplossingen op maat in de steeds veranderende situatie. Meer informatie over Team290 vindt u op www.team290.nl
Stimuleringsproject Sport en Bewegen Linis Groningen
Per 1 maart 2011 is Linis in de stad Groningen in samenwerking met de Gemeente Groningen en het Huis voor de Sport een stimuleringsproject onder de naam Stad in Be weging gestart. Onder het motto Fit in je lijf, Fit in je hoofd, stelt het project zich ten doel meer mensen uit de Linis doelgroep in beweging te krijgen. Dit gebeurt eerst door het gericht aanbieden van wekelijks een sport en spel- en een fitnessgroep. Later in het voorjaar zal ook maandelijks een sport van de maand aangeboden worden. Het project in de Stad richt zich in eerste instantie op de wijken Korreweg, de Hoogte en Indische Buurt.
L o e s R e d e ke r, H a n n e ke M e i j e r e n J e r r i t Ve e n s t r a treden toe tot de Centrale Familieraad. Achterste rij van links naar rechts: Harald Schneider (directeur behandelzaken Linis), Lycia Imperator, Loes Redeker, Marja Griffioen, Hanneke Meijer (voorzitter) Marijke Folkerts (vice-voorzitter), Jerrit Veenstra. Voorste rij van links naar rechts: Beulah Imperator (penningmeester), Wim Berg
Familieraad Linis van start
Waarom in de Familieraad?
Op 17 februari 2011 was het zover: na vijf oriënterende bijeenkomsten werd de Familieraad van Linis ingesteld en daarmee kreeg deze zorggroep de primeur. De wordingsgeschiedenis leek wel een beetje op het verhaal van de ‘Tien kleine negertjes’. Het begon met een brief van Linis-directeur Harald Schneider aan de ongeveer 2000 contactpersonen van zijn zorggroep, waarin hij hen dankte voor hun inzet en uitnodigde voor een bijeenkomst op 11 november 2010. 150 mensen gaven daaraan gehoor en 78 van hen meldden zich aan als belangstellende voor de Familieraad. Toen zij hoorden dat er eerst een ‘introductiecursus’ van vijf bijeenkomsten zou komen, viel 2/3 af. De eerste bijeenkomst werd gevolgd door 24 deelnemers, de tweede door 19 en tenslotte gaven 8 mensen zich in de laatste bijeenkomst op om zitting te nemen in de Familieraad van Linis. Deze 8 mensen en Marieke Leirissa - de secretaresse die door Linis ter beschikking werd gesteld - hebben elkaar en elkaars kwaliteiten gedurende dit proces aardig leren kennen. Zij hebben zicht op en zin in de taak die hen wacht. Ook voor ons, leden van de Centrale Familieraad, was het begeleiden van deze groep een leerzame en inspirerende ervaring. Een evaluatiegesprek tijdens de laatste bijeenkomst leverde goede tips op voor een volgend programma. Wij wachten op de uitnodiging van een volgende zorggroep!
A l s ke r s v e r s e v o o r z i t te r v a n d e F a m i l i e r a a d v a n L i n i s k i j k i k m e t v o l d o e n i n g te r u g o p d e v i j f b i j e e n ko m s te n d i e t o t d e oprichting van onze raad hebben geleid.
H e t t y L i g te n b e r g , W i l l y W a l d a
H a n n e ke M e i j e r, voorzitter Familieraad Linis
Waarom wil iemand deel uitmaken van een Familieraad? In onze eerste oriëntatiebijeenkomst bleek dat daar vele redenen voor kunnen zijn. Voor de één was dat onvrede, voor een ander boosheid, zorgen over de behandeling en ga zo maar door. Wat ook de drijfveer geweest mag zijn, ieder van ons heeft het welzijn van de cliënten voor ogen en wil daaraan bijdragen door zijn of haar ervaringsdeskundigheid. Wie kent per slot van rekening zijn eigen kind of ander familielid het beste? Ik durf te stellen dat we het getroffen hebben dat Linis de spits mocht afbijten. Juist het tasten en zoeken naar de wegen, zoals pioniers dat doen, had ik niet willen missen. Onder de bezielende leiding van Hetty Ligtenberg en Willy Walda zijn we samen door een prachtig proces gegaan. Een zeer groot aantal naastbetrokkenen, eerst wat onwennig bij elkaar zittend, ieder met zijn eigen visie op wat een familieraad zou moeten zijn, groeide uit tot een echte groep. Door ruimschoots de tijd te nemen voor dit proces kon iedereen in alle rust overwegen of hij of zij inderdaad wilde plaats nemen in de familieraad. We gaan nu aan het werk. Aan motivatie is geen gebrek en ik heb er dan ook het volste vertrouwen in dat de directie van Linis ons werk zal ondersteunen. Mailadres: familieraadlinis@lentis.nl
Overzicht familie-avonden maart-september 2011 29 maart 2011
19.30 – 21.30 uur: Omgaan met Borderline, cursus voor partners en familieleden Welnis, Ruimte E, PsyQ Groningen
26 april 2011
19.30 – 21.30 uur: Ik heb borderline, wat doet dat met mijn familie?
19 mei 2011
Familiebijeenkomst voor naastbetrokkenen en bewoners (tijd en programma nog De Harmonie, Boschplein 1, Winschoten
Welnis, Ruimte E, PsyQ Groningen
niet bekend) 24 mei 2011
Familiebijeenkomst (onderwerp nog niet bekend)
IZZ, Zuidlaren,
26 mei 2011
Familie-avond ‘Herstellen doe je zelf’
OVDB & Klinike Delfzijl, FACT en Wonen Delfzijl
31 mei 2011
19.30 – 21.30 uur: Do’s en don’ts in het contact met iemand met borderline
Welnis, Ruimte E, PsyQ Groningen
23 juni 2011
familiebijeenkomst
FACT Uithuizen
28 juni 2011
19.30 – 21.30 uur: Wat doet borderline met u? Machteloos, schuldgevoel of angst? Welnis, Ruimte E, PsyQ Groningen
30 juni 2011
19.30 – 21.30 uur: Familieavond
Kliniek, Restaurant Kliniek Groningen
30 augustus 2011
19.30 – 21.30 uur: Help, mijn partner/familielid heeft borderline!
Welnis, Ruimte E, PsyQ Groningen
Medio september
19.30 – 21.30 uur: familieavond
Afdeling Stemming, Kliniek Winschoten,
27 september 2011
19.30 – 21.30 uur: Behandeling van borderline. Wat betekent dat voor de familie? Welnis, Ruimte E, PsyQ Groningen
De Schakel in Zuidlaren
Mr. D.U. Stikkerlaan 3, 9670 AG Winschoten