Familie van Nº 2 | najaar 2011 Postbus 128, 9470 AC Zuidlaren Telefoon (050) 4097585 Mijn motto is “Je kunt alleen spitten in de grond waarop je zelf staat”
en daarmee zet ik mij in voor het familiebeleid van Lentis, de grond waarop ik 20 jaar geleden terecht kwam door de psychiatrische ziekte van onze –toen 22-jarigedochter. Zij en ik vonden dat er veel in behandeling en begeleiding van patiënten verbeterd kon worden en dat de familie behoorlijk in de steek werd gelaten.
Blad voor familie en naastbetrokkenen van cliënten van Lentis.
Bezuinigingen GGZ Op woensdag 29 juni gingen een kleine 200 medewerkers, cliënten en familieleden vanuit Lentis, UCP en Accare naar de manifestatie in Den Haag tegen de bezuinigingen in de ggz. De opkomst op de manifestatie was groot. Zo’n 10.000 mensen waren aanwezig op het Malieveld. Nog niet eerder in de geschiedenis wist de ggz zoveel indruk te maken. Met name de forse eigen bijdrage die patiënten volgend jaar zullen moeten ophoesten, roept veel woede op. De regering wil dit, omdat ze van mening is dat teveel mensen gebruik maken van tweedelijns ggz-zorg. Ze wil daarom een drempel om hulp te zoeken. De eigen bijdrage wordt alleen geheven in de ggz en niet in de ziekenhuiszorg, waardoor de maatregel als zeer discriminerend wordt ervaren.
Sindsdien spit ik –samen met andere familieleden- in deze grond en dat heeft al veel verbeteringen opgeleverd. Onze dochter is actief in de belangenbehartiging van patiënten. Onze ontwikkeling in deze richting heeft ons sterker gemaakt om de ingrijpende gevolgen van haar ziekte te dragen. Maar het verdriet blijft.
Daags na de manifestatie vond een Kamerdebat plaats over de bezuinigingen in de ggz. Helaas heeft het Kamerdebat er niet toe geleid dat de eigen bijdrage van tafel is gegaan. Ik maak me daarom zorgen over de toekomst en met name daar waar het gaat om de meest kwetsbare psychiatrische patiënten die bij Lentis in behandeling zijn. Dit is de groep met ernstige psychiatrische stoornissen die eerder de neiging heeft om de zorg te mijden dan de zorg te zoeken. Juist bij deze groep is de continuïteit van zorg in gevaar. In een bijeenkomst bij GGZ Nederland met de directeur-generaal van VWS merkte ik dat men bij VWS nog geen idee heeft hoe deze kwetsbare groep in de eerstelijn zou moeten worden opgevangen wanneer ze geen hulp meer krijgen in de tweedelijn. Hierdoor is er een fors risico dat de familie en naastbetrokkenen meer problemen op hun schouders zullen krijgen dan ze willen. Uiteraard zullen we vanuit Lentis alle zeilen bijzetten om de continuïteit van zorg te garanderen. Een goede samenwerking met familie en naastbetrokkenen en een verdere uitwerking van ons gezamenlijk opgesteld familiebeleid zal daarom van groot belang blijven.
Hetty Ligtenberg Corstiaan Bruinsma
Raad van Bestuur
Hebt u ook een motto en wilt u dat met ons delen? Stuur het dan naar centralefamilieraad@lentis.nl.
Redactie: d.eleveld@lentis.nl
ACTIE GGZ
Voor de actiedag op woensdag 29 juni was ook een actielied gemaakt over de eigen bijdrage en het refrein werd uit volle borst door alle aanwezigen meegezongen. Refrein (op de wijze van: ‘Daar in dat kleine café aan de haven’) We zeggen nee tegen eigen bijdrage We zeggen nee, de minister overvraagt We zeggen nee, tegen eigen bijdrage Die de VVD en CDA nu vraagt. Evenals de leus: 1, 2, 3 VAN TAFEL !!!!
foto: Gerke Terpstra
Fa milie van Lentis verschijnt in het voor- en najaar onder redactie van de Centrale Familieraad en wordt verspreid binnen alle zorggroepen van Lentis. Het blad is ook verkrijgbaar bij informatieservice@lentis.nl en te lezen op de website van Lentis. Wilt u op artikelen in dit blad reageren dan kan dat via centralefamilieraad@lentis.nl
Remmers van Veldhuizen, Psychiater en voormalig directeur Zorgontwikkeling GGZ Noord-Holland-Noord ontpopt zich als een echte gangmaker.
Appeltje van Oranje voor Dignis Het circusproject Jong geleerd, jong gebleven, waar ook woonzorgcentrum Oosterparkheem aan meedeed, won 17 mei een Appeltje van Oranje voor bijzondere sociale initiatieven. De jarige prinses Máxima overhandigde het beeldje in Paleis Noordeinde. Het project was een samenwerkingsinitiatief tussen Dignis, Jeugdcircus Santelli en kinderopvang Kids First. De Groningse delegatie hoorde glunderend aan hoe voorzitter Jacques Wallage van de bestuurscommissie van het Oranje Fonds het circusproject met gemengde workshops voor jong en oud loofde: “Het laat zien dat je nooit te oud bent om te leren en de eindvoorstelling in een heuse circustent brengt een hele wijk bijeen.”
Tr o o s t
In de week van de psychiatrie is het boekje met de titel Troost uitgekomen. Het is een klein, handzaam boekje waarin troostvolle gedichten, schilderijen en foto’s staan, gemaakt door cliënten en geestelijk verzorgers van Lentis. De inhoud geeft je troost en vrolijkt je op. Je kunt het altijd weer pakken wanneer je het even niet meer ziet zitten. Het is een leuk presentje voor iemand die troost nodig heeft. Misschien kun je dan samen praten over het verdriet en de pijn van de ander. Het boekje is te koop voor € 3,00 bij de Geestelijke Verzorging van Lentis, 050 4097688, gv@lentis.nl
Uitgegeven door: de geestelijke verzorging van Lentis ISBN/EAN 978 90 76321 26 4
Op Youtube en op Lentisfacebook zijn er filmpjes van het project en de uitreiking te zien: http://www.youtube.com/watch?v=3DJ9iYBCfOI en http://www.youtube.com/watch?v=96JIcKV1MNQ
Prinses Máxima biedt het Appeltje aan (vlnr) Femmie Linthout van woonzorgcentrum Oosterparkheem en Wendela Karsbergen en Frans Kerver van jeugdcircus Santelli.
Op weg naar minder dwang en drang Sinds 2004 richt GGZ Nederland de aandacht op het project Dwang en Drang. Aanleiding voor het project was de constatering dat er in Nederland meer wordt gesepareerd dan in de ons omringende landen. Doel van het landelijke project was het verminderen van het aantal separaties en het in gang zetten van een cultuurverandering rond het toepassen van dwangen drangmaatregelen gericht op het voorkomen van escalaties en moeilijke situaties. In dit veranderingstraject werkt GGZ Nederland samen met cliënten en familievertegenwoordigers uit het Landelijk Platform GGZ.
Winschoten. ‘De eerste vijf minuten’ is een boekje uitgegeven door de stichting InGeest dat ervan uitgaat dat conflicten te voorkomen zijn door een juiste aanpak in de eerste vijf minuten van de opname. Het voorkomen van problemen begint al bij de ambulante behandeling. Door het instellen van FACT-teams (een vaste groep van hulpverleners met diverse deskundigheid begeleidt een vaste groep cliënten) hoopt men acute opnames beter te voorkomen.
Bij Lentis werd in 2008 een stuurgroep Dwang en Drang gevormd waarin een vertegenwoordiger van de Cliëntenraad en ik als vertegenwoordiger van de Centrale Familieraad zitting hadden. In de loop van het project bleek dat er behoefte was aan verschillende vormen van separatie, ook om opname in een isoleercel te voorkomen. Er werden subsidies gevonden voor de verbouwing van de separeerblokken van de locaties Winschoten en Groningen in 2010. Het aantal separeers is teruggebracht van acht naar drie. Hiervoor in de plaats zijn er rustkamers, slotkamers en comfortrooms gerealiseerd. En er is nu bij beide afdelingen een separeertuin, waardoor het mogelijk is dat patiënten die gesepareerd zijn toch naar buiten kunnen.
De voorzitter van de stuurgroep en directeur behandelzaken Linis, Harald Schneider, verwoordt het zo: “Wij hebben in het beleid rond dwang en drang in de laatste jaren goede stappen kunnen nemen maar er valt nog steeds voldoende te verbeteren. De goede ontwikkelingen staan door het beleid van het huidige kabinet in de volgende jaren zwaar onder druk en het zal onze volle aandacht en inspanning vragen om samen met cliënten en naastbetrokkenen ook hierop goede antwoorden te vinden en preventief in plaats van reactief te blijven denken en handelen.” Tijdens het meewerken in de stuurgroep en de werkgroep ben ik geraakt door de betrokkenheid en het inlevingsvermogen van de medewerkers van Lentis.
Behalve dat ik in de stuurgroep zat heb ik ook meegewerkt aan de werkgroep ‘De eerste vijf minuten’ in
Hetty Ligtenberg Voorzitter Centrale Familieraad
De cursus Agressiepreventie en -hantering is in 2010 compleet vernieuwd.
N i e t te v r e d e n o f k a n h e t b e t e r?
Bespreek het met de behandelaar, de afdeling of de familieaandachtsfunctionaris. Elke zorggroep in Lentis heeft zo’n aandachtsfunctionaris voor familie en naastbetrokkenen. Loopt dat niet naar wens, laat het ons dan weten via punt vanzorg@lentis.nl .
Virtueel buurthuis voor jongeren
Heb jij een vader, moeder, broer of zus met psychische problemen of een verslaving? Ben je tussen 12 en 24 jaar? Surf dan naar www.survivalkid.nl, een ‘virtueel buurthuis’ voor jongeren. Je vindt hier informatie over psychische ziekten en verslaving, testjes, oefeningen, stellingen, poll’s, weblog, chat met lotgenoten en een mogelijkheid om mail- en chatcontact te hebben met een coach. Het is een besloten site waar je anoniem terecht kunt. Op het vrij toegankelijke gedeelte staat informatie voor ouders en geïnteresseerden. Heb je een gezinslid die door de psychische of verslavingsproblemen ook iets strafbaars heeft gedaan, surf dan naar www.survivalkidxl.nl.
w w w.lentis.nl
Eerste Lentiswandeldag Bewegen is ontzettend belangrijk, en leuk! Linis FACT Uithuizen weet het al jaren: bewegen is goed en vooral voor psychiatrische cliënten, alleen of samen met familie en naastbetrokkenen. Het is leuk om te doen en het is nog gezond ook. Eind juni werd in Uithuizen het startschot gegeven voor de eerste Lentis Wandeldag, een jaarlijks terugkerend evenement voor cliënten, hun familie en naastbetrokkenen. Deze eerste keer namen meer dan 100 mensen deel aan de wandeltocht over de Groningse klei. Er werden afstanden gewandeld tussen de 5 en 25 kilometer. Mensen die vroeger met geen stok de deur uit kwamen en geen stap konden zetten, lopen nu 5 kilometer. Of meer. Dat is gewoon fantastisch en een hele overwinning. Als hulpverleners constateerden we dat veel psychiatrische cliënten een ongezonde leefstijl hebben: weinig bewegen, ongezond eten, veel roken en gebruik van middelen. Daar komt bij dat bepaalde psychiatrische medicatie de kans vergroot op hoge bloeddruk, obesitas, diabetes et cetera. Daarom vinden wij het bij de behandeling extra van belang dat er aandacht is voor bewegen. Die aandacht bestaat niet alleen uit praten, ook uit doen. Verpleegkundigen gaan er nu soms op uit met cliënten tijdens wekelijkse bezoeken en hebben ondertussen begeleidende gesprekken. Zo sla je dan mooi twee vliegen in één klap. Om het bewegen te stimuleren is FACT Uithuizen twee jaar geleden gestart met een cursus Nordic Walking, waarbij ‘gezonde’ inwoners als maatje werden gekoppeld aan psychiatrische patiënten. Ook al zijn de lessen nu afgelopen, de club blijft wekelijks met elkaar wandelen. Door te bewegen voelt men zich fitter, is de conditie verbeterd, krijgt men meer zelfvertrouwen en het sociale netwerk wordt vergroot.
Maar wandelen is niet het enige aanbod. Vorig jaar is samen met de gemeente Eemsmond 100% fit gestart, een project waardoor cliënten van Lentis wekelijks kunnen sporten. Een sportinstructrice van het Huis voor de Sport geeft iedere donderdagochtend gymles, waarbij allerlei sporten voorbij komen: basketbal, hockey, bewegen op muziek en zelfs zeilen op het Zuidlaardermeer maakte deel uit van het programma. Wekelijks komt er een groep van zo’n 20 tot 30 personen sporten en er is ook begeleiding vanuit Lentis. Een groot succes tot nu toe! Gelukkig wordt dit project met een jaar verlengd. Het wandelen, met of zonder Nordic Walking-stokken, kost weinig, je kunt het op ieder moment doen en het is ontzettend gezond. Het is ook leuk om iets heel gewoons te doen met je familie zoals wandelen. Iets wat je vroeger ook wel deed voordat iemand ziek werd. Als familie word je vaak geconfronteerd met de onmogelijkheden die een psychiatrische aandoening met zich meebrengt. Het is dan juist heel stimulerend om bezig te zijn met de kansen en mogelijkheden van je familielid. Het stokje voor de tweede Lentis Wandeldag in 2012 is overgedragen aan een afdeling in Zuidlaren. Ondertussen blijft het FACT team van Linis bouwen aan een omgeving, waarin beweging en een gezonde leefstijl vast onderdeel worden van iedere behandeling. Jolanda Bakema Teamleider Linis FACT Uithuizen en FACT Delfzijl
Familiebeleid krijgt steeds meer handen en voeten Merkt u al dat er veranderingen zijn in de manier waarop er contact met u gezocht wordt door de hulpverlening? Bent u bijvoorbeeld al eens uitgenodigd voor een familiebijeenkomst, een POM-gesprek (Preventieve Ondersteuning Mantelzorg) of een cursus voor familieleden? Heeft u al een keer meegepraat bij een bespreking van het behandelplan of de evaluatie van uw familielid in zorg? Bent u in gesprek naar aanleiding van de Triadekaart? Heeft u al eens gebruik gemaakt van de e-mailservice voor familieleden? Misschien duizelt het u na deze opsomming: het zijn allemaal zaken waar verschillende afdelingen, met name binnen Linis, druk mee bezig zijn. We zoomen even in op de cursus ‘Psychische problemen in de familie’. Deze gaat op een aantal plekken bij FACT-teams in stad en provincie na de zomer van start. Op 30 juni jongstleden zijn vijftien hulpverleners getraind om de cursus te kunnen gaan geven. Ze zijn na de trainingsdag helemaal enthousiast om de cursus te organiseren. Misschien krijgt u binnenkort een brief met de uitnodiging om aan de cursus mee te doen!
In Winschoten heeft het FACT-team een voorproefje genomen op de cursus voor familieleden van mensen die in zorg zijn. Opvallend was dat deelnemers heel tevreden zijn over de cursus: de gemiddelde waardering is een 8. De winst voor deelnemers én patiënt zit vooral in anders aankijken en denken over ‘moeilijk of ziek gedrag’, anders reageren. Het effect is dat veel deelnemers merkten dat ze zich minder druk maken om zaken van ‘de patiënt’. Ze blijven rustiger in het contact, hebben
meer oog voor wat er goed gaat. Een aantal deelnemers meldde ook dat ze het gevoel hebben dat zij zelf (weer) meer ruimte maken voor eigen dingen. Het verdriet en de pijn om de psychische ziekte van een (volwassen) kind, ouder, broer/zus of partner is natuurlijk niet verdwenen door een beter familiebeleid; het is een steun in de rug. Ellen Siegert Welnis Preventie
Naasten van mensen met psychische problemen Elk jaar is op 10 oktober de Landelijke Dag Psychische Gezondheid. Wereldwijd wordt dan aandacht besteed aan een thema binnen de psychische gezondheidszorg. Deze dag is bedoeld om bij het grote publiek aandacht te vragen voor psychische problematiek met de bedoeling taboes te doorbreken, de kennis over psychische problemen te vergroten, vooroordelen te bestrijden, mensen te stimuleren informatie te zoeken en de weg te wijzen naar hulp. Dit jaar is het onderwerp van de Landelijke Dag Psychische Gezondheid: naasten van mensen met psychische problemen.
Op advies van de Familieraad van Lentis is er op 11 oktober van 19.30 – 21.30 uur in de kantine van de kliniek aan de Hereweg 78 in Groningen een workshop ‘Opkomen voor u zelf’.
De doelgroep van de Landelijke Dag Psychische Gezondheid dit jaar zijn de naastbetrokkenen. Naastbetrokkenen zijn familieleden, vaders, moeders, broers, zussen, kinderen, ouders, grootouders, ooms, tantes, et cetera. Ook kunnen het vrienden zijn, kennissen, buren, collega’s, vriendjes of vriendinnetjes.
In deze workshop staan de basisprincipes van assertief handelen centraal, omdat naastbetrokkenen zich geïntimideerd kunnen voelen door de deskundigheid van hulpverleners. Daarnaast wordt het thema onderhandelen uitgewerkt. Succesvol kunnen onderhandelen leidt tot een situatie: waarbij je voor je eigen standpunt opkomt en samen met de ander(en) tot een oplossing komt die voor beide partijen aanvaardbaar is. Deze vaardigheid komt van pas in de contacten met de hulpverleners en in de contacten met de patiënt.
Op 10 oktober is er brede aandacht voor familieleden. De afdeling Preventie werkt dit jaar samen met de Centrale Familieraad van Lentis. Diverse zorggroepen van Lentis zullen aandacht besteden aan het thema.
Aanmelden kan via de site www.kwartiermakeningroningen.nl of via (050) 522 32 98. Geef u snel op, er kunnen maximaal 30 mensen deelnemen!
Op www.kwartiermakeningroningen.nl kunt u het gehele programmaoverzicht vinden. Ook worden in deze week op diverse plaatsen kranten uitgedeeld met als titel ‘Hoe gaat het met u?’, met daarin een apart inlegvel met het aanbod van Lentis voor familieleden.
U kunt ons ook volgen op Facebook en Twitter
Facebook: www.facebook.com/lentis.nl
Twitter: www.twitter.com/lentisnl (@lentisnl)
Overzicht familie-avonden september 2011 - maart 2012 13 september 2011
19.00 – 21.30 uur: Zorg voor je naasten & Zorg voor jezelf
BW, FACT en Kliniek Stadskanaal
20 september 2011
17.00 – 18.00 uur: Inloopuur voor familie en naastbetrokkenen (elke 3e dinsdag
Hoogezand
van de maand) 27 september 2011
19.30 – 21.30 uur: Thema-avond voor familieleden van mensen met borderline,
Ruimte E, PsyQ-gebouw Groningen
georganiseerd door Welnis, Preventie). sept./oktober 2011
Gezamenlijke familie-avond
FACT Veendam
4 oktober 2011
19.30 uur: Familie-avond (FACT-teams, BW’s en Fasehuizen presenteren zich
Restaurant Kliniek Groningen
in de vorm van een markt; PMT en CET geven een demonstratie in hun eigen ruimtes; cursussen, familieraad en infopunt presenteren zich ook). 10 oktober 2011
19.30 – 21.30 uur: Familiedag
Hoogezand
11 oktober 2011
Familie contactavond
Ouderenpsychiatrie Winschoten
13 oktober 2011
Voorstelling van Foolcolor over mantelzorgers
Veendam (onder voorbehoud)
25 oktober 2011
Thema-avond voor familieleden van mensen met borderline, georganiseerd door Ruimte E, PsyQ-gebouw Groningen Welnis, Preventie).
27 oktober 2011
Familie-avond (nog geen bijzonderheden)
Kliniek Groningen
28 oktober 2011
De apendans; een ontroerende theaterfilmproductie die vertelt over familie-
FACT Delfzijl en ADB/Kliniek en Wonen Delfzijl
leden en vrienden van twee mensen met psychische problemen. 3 november 2011
19.30 – 21.30 uur: Familie-avond. Thema: de Triadekaart.
FACT Winschoten, Centrale hal polikliniek
18 november 2011
13.30 – 16.30 uur: Familie-middag
IZZ (afdelingen Beukenrode, Eikenstein, Lindenhoek en Cederborg)
29 november 2011
19.30 – 21.30 uur: Thema-avond voor familieleden van mensen met borderline,
Ruimte E, PsyQ-gebouw Groningen
georganiseerd door Welnis, Preventie). Vanaf najaar 2011
Eén keer per maand een vaste inloopavond op dinsdag
Fact Hoogezand
November 2011
19.30 – 21.30 uur: familieavond
Afdeling Stemming, Kliniek Winschoten, Mr. D.U. Stikkerlaan 3, 9670 AG Winschoten