From Adams to Zobole - Hanner canmlwyddiant Canolfan Gelfyddydau Llantarnam Grange by Llantarnam Grange

From Adams to Zobole

Hanner canmlwyddiant Canolfan Gelfyddydau Llantarnam Grange

From Adams to Zobole Hanner canmlwyddiant Canolfan Gelfyddydau Llantarnam Grange

Arddangosfa Canolfan y Celfyddydau Llantarnam Grange 2016

Rhagymadrodd ddyledus

i’r

un o adeiladau hynaf yr ardal. Unwaith y

wnaeth

cafodd y penderfyniad ei wneud i beidio â’i

penderfyniad beiddgar yn y 1960au cynnar

ddymchwel, y cwestiwn nesaf oedd beth i’w

i arbed Llantarnam Grange rhag cael ei

wneud â chartref boneddigion Fictoraidd a

ddinistrio. Gyda’r glasbrintiau ar gyfer

adeiladwyd ar sylfeini mynachaidd o’r 12fed

y Dref Newydd yn eu lle, a’r adeiladwyr

ganrif.

Mae

diolch

gweledyddion

mawr hynny

yn a

wrthi’n ddiwyd yn creu’r unig “Dref Newydd” yng Nghymru, ymddangosai bod

Yr ateb oedd creu canolbwynt diwylliannol,

y diwedd yn nesáu. Ar ôl goroesi diwygiad,

gwerddon, lle i fyfyrio, yng nghanol Tref

rhyfel cartref, dau wrthdaro byd-eang,

Newydd brysur, fodern.

terfysgoedd a newidiadau gwleidyddol niferus, a oedd ffawd yn mynnu y byddai’r

Ar 30 Ebrill 1966, agorwyd y Ganolfan yn

ymgais i greu iwtopia fodernaidd yn golygu

swyddogol gan Leo Abse AS. Rwy’n credu

chwalu’r adeilad? Roedd angen grŵp

y byddai Leo, a’r holl bobl hynny a oedd

bychan o unigolion goleuedig i wneud

ynghlwm wrth ei sefydlu, yn falch o weld

penderfyniad radical i BEIDIO â dymchwel

beth sydd wedi digwydd dros yr hanner

canrif ddiwethaf. Rydym yn aelod o Bortff-

blynyddoedd diwethaf, mae cynulleidfa

olio Refeniw Cyngor Celfyddydau Cymru,

ryngwladol wedi bod yn ymgysylltu â’n

sydd â’r nod o chwarae rhan flaenllaw

gwaith yn ddigidol ac ar-lein.

mewn cyflwyno, cynnwys a datblygu ymarfer celf weledol cyfoes. Ers y diwrnod

Dros y pum degawd diwethaf, rydym wedi

hwnnw yn Ebrill, 50 mlynedd yn ôl, rydym

arddangos cannoedd o artistiaid a miloedd

wedi gweld ein cynulleidfaoedd yn tyfu ac

o ddarnau o waith celf, yn amrywio o bobl

yn datblygu. Mae 60,000 o bobl y flwyddyn

sy’n enwog drwy’r holl fyd y cedwir eu

yn croesi ein trothwy. Dros yr 20 mlynedd

gwaith mewn casgliadau cenedlaethol,

diwethaf, mae bron i 150,000 o bobl

i’r rhai hynny sy’n cychwyn ar eu gyrfa.

wedi cymryd rhan yn ein rhaglen ddysgu.

Ein nod yw cyflwyno’r gwaith gorau a

Mae degau o filoedd wedi ymweld â’n

gyflawnir yng Nghymru, a dod â rhai o’r

harddangosfeydd teithiol ledled Cymru.

darnau pwysicaf a mwyaf diddorol o waith

Mae LGAC wedi anfon gwaith artistiaid o

i Gymru a gynhyrchir yn genedlaethol ac yn

gwmpas y byd, i Ffrainc, Dwyrain Ewrop,

rhyngwladol. A chyflwyno rhaglen o addysg

yr Unol Daleithiau a’r India. Ac yn ystod y

/ cyfranogiad / gweithgareddau ymgysylltu

sy’n berthnasol i fywydau ein cymunedau.

wedi rhoi o’u hamser a’u hegni oherwydd

Ein gweledigaeth yw hybu a hyrwyddo

eu bod yn credu yn yr hyn a gynrychiolwn.

gwerthfawrogiad, dealltwriaeth ac addysg

Fel elusen, rheolir y ganolfan gan Fwrdd

o ran y celfyddydau a diwylliant er mwyn dod

Ymddiriedolwyr, a hoffwn estyn diolch i

â budd i fywydau ein cymunedau. Teimlwyd

aelodau’r bwrdd a’r cadeiryddion, yn rhai

yn gryf ers y diwrnod cyntaf pan agorwyd y

presennol ac yn y gorffennol, sy’n ddi-

Ganolfan, bod cyfranogiad a dysgu yn rhan

dâl ac sy’n rhoi eu harbenigedd er mwyn

hanfodol o ethos y Ganolfan Gelfyddydau.

peri i bethau ddigwydd. Tîm bach fu yng

Ac ar hyd yr 50 mlynedd, rydym wedi

Nghanolfan

ceisio darparu cyfleoedd i bobl ymgysylltu

Grange erioed ac mae’r holl staff wedi

â’u treftadaeth ddiwylliannol gyfoes.

mynd y tu hwnt i alwad dyletswydd ac

Gelfyddydau

Llantarnam

wedi teithio’r filltir ychwanegol i wneud yn Hoffwn ddiolch yn gynnes i’r holl ddisgyb-

siŵr ein bod yn rhagori wrth gyflwyno ein

lion a myfyrwyr sydd wedi dod i’n gweithdai

rhaglenni creadigol.

a’n cyrsiau, i’r tiwtoriaid a arweiniodd y sesiynau hynny, ac i’r gwirfoddolwyr sydd

Mae Canolfan Gelfyddydau Llantarnam

Grange yn llawer mwy na brics a morter – pobl sydd wedi peri i bethau ddigwydd, a’i gwneud yr hyn y mae. Rydym yn ddyledus byth a hefyd i’r artistiaid a’r gwneuthurwyr sydd wedi caniatáu i ni gyflwyno eu gwaith – hebddyn nhw ni fyddai gennym ddim heblaw am ystafelloedd gwag, dienaid. Hywel Pontin, Cyfarwyddwr Mawrth 2016

Crynodeb o Hanes Llantarnam Grange 1952 - 2016 Er y gellir olrhain adeilad Llantarnam

Yn ystod y flwyddyn ganlynol, 1952, cafodd

Grange yn ôl i’r 12fed ganrif, pan oedd

Llantarnam Grange ei drosglwyddo drwy

yn fferm fynachaidd yn perthyn i Abaty

Gytuniad Preifat i Gorfforaeth Datblygu

Llantarnam cyfagos, mae ei hanes modern

Cwmbrân (CDC) am £3,900. Crewyd CDC

yn dechrau gyda marwolaeth ei breswyliwr

drwy Siarter Brenhinol fel rhan o’r “Ddeddf

olaf ym 1951, sef William Jones, cyn-Reolwr

Trefi Newydd” ar ôl y rhyfel, a hwn oedd y

Gyfarwyddwr Gwaith Tunplat Avondale.

corff fu’n gyfrifol am adeiladu’r unig dref newydd yng Nghymru. Ym mis Medi 1953, cafodd ei osod i’r Swyddfa Bost Gyffredinol (y GPO). Roedd y GPO eisiau defnyddio’r hen ystafell filiards (ein prif oriel bellach) fel swyddfa dosbarthu’r post, tra byddai’r ystafelloedd i fyny’r grisiau’n cael eu defnyddio fel fflatiau. Arhosodd y tiroedd, yr ardd a’r bwthyn, a oedd yn dal i fod yn

gyfagos i’r tŷ yr adeg honno, ym meddiant

(Yr Ystafell Gweithdai Addysgol bellach).

y CDC.

Ym mis Hydref 1960, gwnaeth y Cyngor Sir ymholiadau ynghylch prynu’r meddiant at

Ym 1955, dymchwelwyd yr adeiladau

ddibenion amddiffyn gwladol, ond roedd

allanol wrth baratoi ar gyfer y gwaith o

yn dal i fod ar brydles i Girlings.

adeiladu’r Canol Tref newydd. Mae Ffordd Glyndwr yn rhedeg trwy ganol y man lle

Erbyn 1962, roedd Girlings wedi mynegi eu

safai’r stablau, a saif yr Orsaf Fysiau ar ben

hawydd i aros yno’n barhaol, ond roedd

rhannau o’r ardd a’r berllan.

CDC eisiau dymchwel y meddiant ac ailddatblygu’r safle fel parc cyhoeddus.

Ymadawodd y GPO ym mis Mai 1958, a chymerwyd y brydles gan Girlings (cwmni

Ychydig cyn y dymchweliad arfaethedig,

cydrannau ceir oedd â ffatri gyferbyn â

awgrymodd Rheolwr Cyffredinol CDC y

Llantarnam Grange). Defnyddiwyd yr

byddai angen lle ar y Canol Tref Newydd

adeilad fel swyddfa arlunio a chrewyd

cyn hir ble gallai grwpiau, clybiau a

agoriad rhwng ystafelloedd gwely 1 a 2

chymdeithasau gwrdd. ‘Ar y cam hwn yn

nhwf Canol y Dref, nid oes unrhyw adeila-

Ym mis Chwefror a Mawrth 1965, cynhali-

dau presennol sydd at ddefnydd y gymuned

wyd

yn gyffredinol’.

Gorfforaeth, Cynghorwyr Sir, a darpar

cyfarfodydd

rhwng

aelodau’r

ddefnyddwyr i drafod y cynigion a ffurfio Oherwydd ei leoliad ger yr orsaf fysiau,

pwyllgor llywio.

Cytunwyd y byddai

roedd y Grange yn fan delfrydol, a byddai

pwyllgor yn cael ei sefydlu i redeg y Grange

adeilad newydd yn costio tair neu bedair

ac y byddent yn cysylltu â’r cynghorau

gwaith yn fwy nag adnewyddu. Mewn

lleol, Cyngor Celfyddydau Prydain Fawr a

cyfarfod ar 22 Mai 1964, awgrymodd CDC

Sefydliad Gulbenkian i ofyn am arian tuag

y byddai gofalwr yn ei redeg ac yn byw ar

at gyfalaf a chostau rhedeg.

y safle’n ddi-rent. Byddai’r gwaith addasu’n cynnwys pedair ystafell o amrywiol feintiau

Tynnodd y Pwyllgor Llywio sylw CDC hefyd

i’w gosod, Neuadd Arddangos a Chyntedd,

at yr angen am oriel gelf yn yr ardal, ynghyd

cegin, cegin gefn, ystafell goffi, a thoiledau

â man cyfarfod at ddefnydd y gymuned.

newydd. Rhoddodd CDC grant o £12,000 i

Cytunwyd bod y cyfleusterau ar gyfer

gyflawni’r gwaith angenrheidiol.

arddangosfeydd celf yn wael iawn, ac eithrio

Amgueddfa ac Oriel Gelf Casnewydd, ac y

galw’r ganolfan newydd. Gan nad oedd yr

byddai neuadd arddangos yn y Grange yn

adeilad yn Llantarnam, a bod y teitl ‘the

annog defnydd llawn yn ystod y dydd.

Grange’ fel rheol yn cael ei ddefnyddio i gyfeirio at Ysbyty Llanfrechfa Grange,

Cyflogwyd Ann Landers gan y Gorfforaeth

teimlwyd bod y ddau air hyn yn anaddas.

Cymunedol

Teimlwyd hefyd nad oedd geiriau fel

Cynorthwyol, a derbyniodd hithau rôl

‘cymuned’ a ‘chanolfan’ yn cwmpasu

ysgrifenyddes i’r Pwyllgor Rheoli gyda

swyddogaeth gymdeithasol gyffredinol yr

chyfrifoldeb am redeg y Grange. Daeth

adeilad.

Swyddog

Datblygu

datblygu’r rhaglen yn ymrwymiad amser llawn. Roedd Ann Landers yn dal i weithio

Awgrymwyd

‘Hub’,

‘Focus’,

‘Compass’,

i CDC, felly nid oedd rhaid i’r Pwyllgor

‘Fulcrum’, a hyd yn oed yr enw Eingl-Seisnig,

Rheoli dalu ei chyflog na thalu am gynnal

‘Moot House’. Ym mis Hydref 1965, rhedodd

yr adeilad.

y New Town Advertiser gystadleuaeth hyd yn oed, gan gynnig gwobr o £2 am

Bu llawer o ddadlau dros beth fyddent yn

awgrymu enw ar gyfer y ganolfan. Yn

eironig, yr enw a ddewiswyd yn y pen draw

Croesawyd y ganolfan gan y wasg leol

oedd Llantarnam Grange Societies Club.

fel datblygiad nodedig. Yn y South Wales Argus, 5 Mai 1966, nodwyd: ‘Nid oes angen

Ym 1966, rhoddodd Cyngor y Celfyddydau

gweledydd i sylweddoli bod potensial y

grant o £450 tuag at gyfarparu’r oriel gelf,

ganolfan yn anferth. Yn ddelfrydol, dylai

yn cynnwys goleuadau a rheiliau hongian.

gyfrannu gryn dipyn at chwistrellu bywyd

Penderfynwyd y dylai’r agoriad swyddogol

i’r hyn sydd, ar hyn o bryd – ac yn hollol

gyd-daro ag agor arddangosfa Cyngor y

ddealladwy – yn dref ddigon dienaid.’

Celfyddydau: Two Artists, sef John Wright a Tom Rathmell. Cafodd yr arddangosfa

Daeth y Grange yn gartref parhaol i

hon, a ddangosai waith dau artist lleol

Gymdeithas Gelf Pont-y-pŵl a’r Cwm

adnabyddus, ei chroesawu fel digwyddiad

Dwyreiniol (a oedd yn gyfrifol am hongian a

agoriadol priodol. Ar 30 April 1966, cafodd

stiwardio’r arddangosfeydd) a Chlwb Theatr

Llantarnam Grange ei agor yn ffurfiol gan

Cwmbrân, ynghyd â Fforwm Cwmbrân, y

Leo Abse A.S.

Gymdeithas Gwneuthurwyr Gwin a Siambr Fasnach Cwmbrân. Cytunwyd hefyd y dylid

ffurfio ‘cronfa’ o bensiynwyr lleol a fyddai’n

bythefnos.

Dangosodd y rhaglen yr

fodlon helpu i stiwardio’r arddangosfeydd.

awydd am fod yn gynhwysol trwy

Swllt oedd y tâl mynediad cytunedig ar

gynnal arddangosfeydd a amrywiai o

gyfer yr arddangosfeydd, tra bod yr

ddangos gwaith cymdeithasau celf ac

Ystafelloedd Cynnull a Thomas ar gael i’w

ysgolion lleol, i gyflwyno gwaith artistiaid

llogi am 10 swllt yr un.

proffesiynol sefydledig, a thrwy ei hymgais i ddangos gweithiau ‘o safon uchel’. Mae’r

Daeth Llantarnam Grange yn elusen

ffotograffau’n dangos Arddangosfa Eric

gofrestredig ar 10 Hydref 1966. Gosodwyd

Malthouse a gynhaliwyd rhwng Mawrth ac

hysbysebion yn y papurau newydd lleol

Ebrill 1968.

yn hysbysebu’r Grange fel lleoliad ar gyfer priodasau a phartïon

Erbyn y 1980au, roedd gwaith CDC bron â dod i ben. Roedd y Dref Newydd wedi

Ar yr adeg hon, roedd Llantarnam Grange

ei hadeiladu ac roedd Cwmbrân wedi

yn cynnal tua phymtheg arddangosfa’r

dechrau ymsefydlu fel tref brysur. Byddai’r

flwyddyn, a phob un yn rhedeg am

Siarter Brenhinol a roddodd ei bodolaeth

Christine Kinsey, A Pilgrimâ&#x20AC;&#x2122;s Progress 1987

i’r CDC yn dod i ben ym 1988. Ni allai CDC

gynnwys celf a chrefft a gynhyrchwyd yn

ddal unrhyw asedau pan gawsai ei chau

lleol, ynghyd ag artistiaid a gwneuthurwyr

a gwerthodd rydd-ddaliad yr adeilad a’r

cenedlaethol a rhyngwladol. Erbyn 1989,

tir i Ymddiriedolwyr Llantarnam Grange

roedd trydedd oriel wedi ei hagor, ynghyd

am £5,000. Gwerthwyd y Grange ym mis

â’r siop grefftau, yr ystafell dywyll, man

Medi 1983, ac yn yr un flwyddyn rhoddodd

gweithdai addysgol a stiwdios i artistiaid.

CDC £30,000 iddo i’w ddefnyddio ar gyfer

Golygai’r gweithgaredd ychwanegol hwn

daprau cyfleusterau diwylliannol artistig

bod y Ganolfan yn fwy prysur nag erioed

ychwanegol.

a dechreuwyd cynyddu nifer y staff yn y Ganolfan.

Ym 1986, daeth Sara Bowie yn Rheolwr cyntaf y Ganolfan Gelfyddydau. Dan ei

Ym 1992, derbyniwyd cyllid i gyflogi

harweiniad, datblygodd y Grange o fod

Swyddog

yn fan cyfarfod ac yn oriel fach i Ganolfan

Gelfyddydau o enwogrwydd cenedlaethol.

dosbarthiadau

Ehangwyd ei rhaglen arddangosfeydd i

cysylltiadau cryfach gydag ysgolion lleol.

Cyswllt

ehangu’r

Addysg

rhaglen

addysgol,

gyda’r

rôl

weithdai

datblygu

Dechreuwyd trefnu amrywiaeth eang o

ac ym mis Tachwedd 1994 dechreuodd y

weithdai i blant ac oedolion, yn cynnwys

gwaith o atgyweirio’r to.

ffotograffiaeth, crochenwaith, brodwaith, Anogwyd

Cydnabuwyd safon ein harddangosfeydd

myfyrwyr o ysgolion lleol i gynhyrchu

yn Adroddiad Cyngor Celfyddydau Cymru

gwaith mewn ymateb i’r arddangosfeydd.

1995, a nododd mai ein harddangosfa

Cyn hir enillodd y rhaglen addysg enw da yn

deithiol, The Breakfast, Lunch and Dinner

genedlaethol am ei hansawdd a’i safonau

Party, gan Morgen Hall oedd ‘arddangosfa

uchel, a chydnabuwyd hyn pan gafodd ei

fwyaf poblogaidd y flwyddyn, yn ôl pob

chynnwys yn Deall Celf, a gyhoeddwyd gan

tebyg’. Teithiodd yr arddangosfa o gwmpas

Gyngor Cwricwlwm Cymru, ble disgrifiwyd

Prydain am fwy na blwyddyn, gan ddechrau

y ganolfan fel ‘canolfan o ymarfer celf da’.

yn y Grange yn Rhagfyr 1994 a gorffen yn

a hyd yn oed sgiliau syrcas.

Aberdeen ym mis Mai 1996. Ym mis Chwefror 1994, rhoddodd y Sefydliad Chwaraeon a’r Celfyddydau grant o £93,500

Ar ôl llawer o flynyddoedd llwyddiannus

i gyflawni gwaith atgyweirio angenrheidiol,

yn rhedeg y Ganolfan Gelfyddydau,

Morgen Hall, The Breakfast, Lunch and Dinner party 1994

ymadawodd Sara Bowie â’r Grange ym mis

Ar ôl gorffen y gwaith adnewyddu, mae’r

Mehefin 1994, ac yn Ionawr 1995, penodwyd

Ganolfan wedi mynd o nerth i nerth.

Hywel yn Gyfarwyddwr. Mae Canolfan Gelfyddydau Llantarnam Cyngor

Grange yn rhan o bortffolio Cyngor

Celfyddydau Cymru, enillodd y Ganolfan

Celfyddydau Cymru o 68 Sefydliad Refeniw.

Gelfyddydau “Wobr Adeiladu’r Celfyddydau”,

Ein nod yw darparu cyfleoedd i bobl

a derbyniodd gyllid gan y Sefydliad

ymgysylltu â’u treftadaeth ddiwylliannol

Chwaraeon a’r Celfyddydau ar gyfer gwaith

gyfoes. Ar sail y gred hon, a thrwy gryfhau ein

adnewyddu gwerth chwarter miliwn o

perthynas gyda gwneuthurwyr, artistiaid a

bunnoedd.

sefydliadau, a gweithio mewn partneriaeth

1998,

gyda

chymorth

â nhw, byddwn yn parhau i ddangos Cafodd tu mewn yr adeilad ei wagio’n llwyr,

ein pwysigrwydd fel ased diwylliannol

gan gael gwared ar lawer o broblemau

rhanbarthol.

adeileddol a gweithredol yr adeilad. Ym 1998, i gyd-daro ag ail-lansio’r Ganolfan

ar ôl gwaith adnewyddu sylweddol,

i gynhyrchu murluniau a gweithiau

cyflwynodd LGAC arddangosfa o gerameg

cerfluniol. Ers 1998, mae LGAC wedi paratoi

gerfluniol Billy Adams, “Petrified Landscape”,

a gosod llawer o weithiau. Comisiynodd

a mynd â hi ar daith.

Ysgol Gynradd y Tŷ-du, a oedd newydd gael ei hadeiladu, “The Four Elements”, sef

Yn ystod y flwyddyn ganlynol, dathlwyd

pedwar murlun mosäig ar raddfa fawr yn

50fed pen-blwydd Tref Newydd Cwmbrân,

portreadu daear, gwynt, tân a dŵr, ac yn

ac i nodi’r garreg filltir hon comisiynwyd y

2008, gofynnodd Ysgol Padre Pio i LGAC

ganolfan i gynhyrchu murlun ceramig i’w

ddylunio, adeiladu a gosod murlun mosäig

osod yng nghanol y dref. Cydweithiodd

i ddathlu’r ysgol newydd.

y staff â phob ysgol gynradd yng Nghwmbrân, a gyda’r kindergarten o

Yn y flwyddyn flaenorol, cynhaliodd y

efeilldref Cwmbrân, Bruchsal, yn yr Almaen.

ganolfan brosiect artist preswyl yn Ysbyty

Dadorchuddiwyd y darn olaf gan Brif

Llanfrechfa Grange yng Nghwmbrân, gan

Weinidog Cynulliad Cymru. Nid hwn oedd yr

weithio gyda’r preswylwyr, eu teuluoedd

unig achlysur pan gomisiynwyd y ganolfan

a’r staff i gynhyrchu cyfres o weithiau celf

Arlington Cwmbran 2008

ceramig a chyfryngau cymysg a osodwyd

Yn ystod y blynyddoedd diwethaf, mae

mewn tai cymunedol newydd ym mhob

statws rhaglen arddangosfeydd LGAC

rhan o ranbarth y bwrdd iechyd. Gweithiodd

wedi tyfu. Yn 2007, gyda chymorth Cyngor

tîm addysg y ganolfan ar brosiectau

Celfyddydau Cymru, creodd y ganolfan yr

ymgysylltu cyffrous. Gan ddechrau yn

arddangosfa “Porcelain: Ritual & Process”.

2000 ac am bedair blynedd, cydweithiodd

Ar ôl iddi gael ei gweld yn LGAC, teithiodd

y ganolfan â phartneriaid lleol i gyflwyno’r

yr arddangosfa i Walford Mill Crafts, Swydd

Prosiect Cymorth. Canolbwyntiodd y gwaith

Hampshire, Crefft yn y Bae, Caerdydd, ac i’r

cydweithredol ar gyd-ymweithio gyda

Art House, Caylus, Ffrainc. Yn y flwyddyn

phobl ifanc oedd wedi eu hallgáu yn

ganlynol, ymunodd y ganolfan â’r Lee Arts

gymdeithasol yn y Fwrdeistref Sirol. Yn 2010,

Center, Arlington, Virginia (UDA) i gynhyrchu

cyflwynodd tîm y Ganolfan raglen gelf oedd

“Art Exchange”. Daeth arddangosfa a

yn gweithio gyda phobl ifanc â dementia.

guradwyd

Erbyn hyn, mae’r prosiect hwn wedi dod

gyfoes i Gwmbrân, a churadodd LGAC

yn rhan allweddol o Raglen Ddysgu’r

arddangosfa o gerameg Gymreig a aeth i’r

Ganolfan.

Unol Daleithiau.

gerameg

Americanaidd

The Curious World of Becky Adams

Mae rhaglen deithiol LGAC wedi parhau, ac

Mae LGAC wedi gweithio ar y cyd â lleolia-

yn 2008 cynhyrchodd yr Artist a’r Curadur,

dau eraill i gynhyrchu arddangosfeydd,

Richard Cox, “Stepwells:

Subterranean

er enghraifft, “The Curious World of Becky

Architecture of Western India” a aeth ar

Adams” yn 2010, sef arddangosfa deithiol

daith i Ganolfan Gelfyddydau Aberystwyth

gydweithredol

a’r Brewery Arts Centre, Cymbria cyn

Rhuthun a LGAC. Gwelwyd y sioe hon mewn

cychwyn ar gylchred epig wyth mlynedd

saith lleoliad ar draws y DU: Canolfan Grefft

o arddangosfeydd o gwmpas y byd.

Rhuthun, LGAC, Mission Gallery, 20:21 Centre

Yn ystod y flwyddyn ganlynol, yn 2009,

for the Visual Arts, National Centre for Craft

cynhyrchodd

and Design, Basingstoke Museum and Art

Continuing Tradition” a ddangosodd waith

Gallery, Hannah Rogers Trust, Pafiliwn Pier

ceramig Alan a Ruth Barrett-Danes a’u mab

Penarth a’r Chapel Gallery, Ormskirk.

LGAC

“Barrett-Danes:

gan

Ganolfan

Grefft

Jonathan. Teithiodd yr arddangosfa i Archif Cerameg Prifysgol Aberystwyth fel rhan o

Mae Canolfan Gelfyddydau Llantarnam

Ŵyl Ryngwladol y Crochenyddion 2009, ac

Grange bob amser yn chwilio am ffyrdd

i’r Art House, Caylus, Ffrainc.

o annog artistiaid i archwilio syniadau

When I Woke

gwahanol. Mae “Makers to Curators” yn

and Resonance – a Modern Masque” gan y

brosiect a gyflwynwyd i ofyn i wneuthurwyr

gwneuthurwr rhyngwladol enwog, Michael

sefydledig ddyfeisio a churadu arddangosfa.

Flynn. Agorwyd yr arddangosfa hon gan

“Resonant Colour” oedd y gyntaf yn ein

Paul Greenhalgh, Cyfarwyddwr Canolfan

cyfres Makers to Curators, a guradwyd gan

Celfyddydau Gweledol Sainsbury, a chafodd

y gwneuthurwr o Gaerdydd, Laura Thomas,

ei dangos yn Archif Gerameg Prifysgol

yn 2011. Yn 2012 cynhyrchodd Claire

Aberystwyth ym mis Hydref 2013.

Curneen a Lowri Davies “When I Woke”, sef arddangosfa yn archwilio’r cyflwr dynol ac a

Yn y flwyddyn honno, dathlwyd 20fed pen-

gafodd ei enw oddi wrth ddarn o waith gan

blwydd Rhaglen addysg y ganolfan hefyd.

y bardd eiconig o Gymro, Dylan Thomas.

Yn ystod y ddau ddegawd hynny, cymerodd 133,443 o bobl ran mewn gweithgareddau

Mae’r prosiectau arddangosfeydd teithiol

a drefnwyd gan LGAC. Mae’r nifer ryfeddol

eraill wedi cynnwys “Casting On” gan

hon o bobl sydd wedi cymryd rhan yn dangos

Michael Organ, a deithiodd i Amgueddfa

etifeddiaeth hirdymor rhaglen ymgysylltu’r

ac Oriel Gelf Beverley yn 2013, a “Transition

ganolfan.

On My Motherâ&#x20AC;&#x2122;s Knee, 2013

Mae Canolfan Gelfyddydau Llantarnam

14 o artistiaid a gwneuthurwyr cyfoes i

Grange wedi bod yn ymroddedig i roi

gyflwyno gwaith i arddangosfa o’r enw

rhyddid i’r staff yn y ganolfan fynegi a

“fourteen”. Roedd hon yn arddangosfa dra

datblygu

greadigol.

chynhyrfus. Yn yr un flwyddyn ag y buont

Mae Swyddog Crefftau’r Ganolfan wedi

yn anrhydeddu’r genhedlaeth golledig,

dyfeisio a churadu “On My Mother’s Knee”,

roedd yn briodol bod LGAC wedi lansio

arddangosfa sy’n ymwneud ag Etifeddiaeth

prosiect sy’n gweithio gyda’r genhedlaeth

ddomestig. Gwelodd y prosiect hwn

o artistiaid y dyfodol. Mae LGAC yn rhan o

lansiad “on line publications” a deithiodd i

raglen genedlaethol o’r enw Criw Celf sy’n

Amgueddfa ac Oriel Gelf Gwynedd. Yn 2016,

anelu at weithio gyda rhai o bobl ifanc

bydd Swyddog Crefftau LGAC yn curadu

mwyaf galluog a dawnus Cymru.

gweledigaeth

Zoomorphic, arddangosfa sy’n archwilio byd o hanner dynion a hanner anifeiliaid.

Mae gwaith y Ganolfan Gelfyddydau wedi cael cefnogaeth gan lawer o fudiadau.

Yn 2014, nododd LGAC ganmlwyddiant

Derbyniodd LGAC gymorth ariannol gan

cychwyn y Rhyfel Mawr trwy gomisiynu

hen Gyngor Sir Mynwy ac yna gan ei olynydd

Michael Flynn, Transition and Resonance 2013

Cyngor Sir Gwent a Chyngor Bwrdeistref

Dros y pum degawd diwethaf, mae

Torfaen. Yn dilyn newidiadau i lywodraeth

Canolfan Gelfyddydau Llantarnam Grange

leol ym 1996, mae Cyngor Bwrdeistref Sirol

wedi cyflwyno prosiectau tra chynhyrfus

Torfaen a Chyngor Sir Mynwy wedi parhau

ac mae’n edrych ymlaen at yr hanner can

i gefnogi gwaith y Ganolfan. Yn y dyddiau

mlynedd nesaf a’r heriau cyffrous a gyflwynir

cynnar, derbyniodd LGAC gyllid gan Gyngor

ganddynt.

Celfyddydau Prydain Fawr, yna gan ei swyddfa ranbarthol, Cyngor Celfyddydau

Mae’r Ganolfan Gelfyddydau yn ddyledus

Cymru, ynghyd â’r corff cyllido annibynnol,

dros ben i bawb sydd wedi cefnogi ei gwaith

Cymdeithas

De-ddwyrain

dros y pum degawd diwethaf. I’r Bwrdd

Cymru, nes iddynt ymgyfuno ym 1994 a dod

Ymddiriedolwyr, y Staff a’r Gwirfoddolwyr

yn Gyngor Celfyddydau Cymru. Derbyniodd

am eu holl waith caled, i’r ymwelwyr a’r

LGAC gymorth refeniw a daeth yn aelod

cyfranogwyr sydd wedi dod i’r Ganolfan, ond

o Bortffolio Sefydliadau Refeniw Cyngor

yn bwysicaf oll i’r artistiaid y mae Canolfan

Celfyddydau Cymru yn 2010.

Gelfyddydau Llantarnam Grange wedi bod

Gelfyddydau

yn falch o ddangos eu gwaith.

From Adams to Zobole Fifty years of Llantarnam Grange Arts Centre Anna Adam, Becky Adams, Billy Adams, Iwan Bala, Alan Barrett-Danes & Ruth Barrett-Danes, Geoffrey Bradford, Sarah Bradford, Mick Brown, William Brown , Adam Buick, Brendan Burns, Roger Cecil, Richard Cox, Jack Crabtree, Brian Crouch, Ivor Davies, Lowri Davies, Natalia Dias, Ken Elias, Ann Catrin Evans, Michael Flynn, Morgen Hall, Frank Hamer, Janet Hamer, Jane Hamlyn, Ruth Harries, Rozanne Hawksley, Bert Isaac, Dilys Jackson, Walter Keeler, Christine Kinsey, John Langford, Mary Lloyd Jones, Michael Organ, Arlie Panting, Betty Pepper, Thomas Rathmell, John Selway, Laura Thomas and Ernest Zobole

Arddangosfa Canolfan y Celfyddydau Llantarnam Grange 2016

Anna Adam 1943 - 2008 Roedd Anna Adam yn un o ddylunwyr tecstilau blaenllaw Cymru ac yn wehydd tapestrïau enwog. Datblygodd ei lluniau ar hyd y blynyddoedd o dapestrïau tirwedd syml i bortreadau dychmygus ac arloesol o gefn gwlad ger Y Fenni, ble roedd hithau a’i gŵr wedi ymgartrefu’n ddedwydd ar ôl gadael Caerdydd. Gweithiai gyda thechneg wych, gorffeniad caboledig, a phalet lliwiau oedd yn sensitif i’r olygfa fugeiliol yng Nghymru. Mae’r Ysgyryd yn gynrychiolaidd o’i harddull a’i defnydd o liw, ac mae’r darn mewn lliwiau graddedig gyda chylchynau’n enghreifftio’r dechneg newydd a oedd yn ei datblygu.

Becky Adams Mae Becky Adams yn artist cymhwysol sy’n

Lynn, Chitraniketan (De’r India), Ysgol y

gweithio ym Mhenarth, De Cymru. Mae’n

Merched Queenswood, a Phlas Newydd.

cyfuno papur wedi ei wnïo, ffabrigau slawer dydd, hen lyfrau brasluniau, ac effemera

Mae Becky’n arddangos yn rheolaidd ac mae

ddoe, i greu gweithiau cywrain o frethyn a

enghreifftiau o’i gwaith yng nghasgliadau’r

llyfrau.

Tate, V&A ac Ysgol Brintio Llundain.

Astudiodd

Becky

Gelfyddyd

Gain

Llenyddiaeth Seisnig yn Lerpwl (BA Anrh) ym 1994, ac yn ddiweddarach, yn 2001, enillodd MA mewn Celfyddydau Llyfrau. Ers hynny, mae wedi ychwanegu at ei hymarfer stiwdio drwy redeg gweithdai a chyflawni preswyliadau i artistiaid ledled y DU. Mae ei phreswyliadau cynharach yn cynnwys Canolfan Grefft Rhuthun, Amgueddfa Kings

Dyddiadau Arddangos yn LGAC: • 07 Tachwedd - 24 Rhagfyr 2009: Once Upon a Time • 2 2 Mai - 10 Gorffennaf 2010: The Curious World of Becky Adams (ar daith 2010 – 2015) • 26 Tachwedd 2011 - 28 Ionawr 2012: Running Stitch • 26 Tachwedd 2011 - 28 Ionawr 2012: Ornament • 26 Gorffennaf - 20 Medi 2014: Fourteen

Billy Adams Crochenydd yw Billy Adams y mae ei waith

eu defnyddio mewn adeiledd integredig,

yn ymwneud ag archwilio ac arbrofi ag

unigryw sy’n eu dyrchafu y tu hwnt i’w

agweddau o’r dirwedd. Mae’n gweithio o

swyddogaeth adnabyddadwy, a thrwy

fewn fformat y llestr, gan gyfuno gweadau

hynny mae’n rhoi ystyr newydd iddynt. Mae

a lliwiau i roi mewnwelediad personol i’r

eu ffurfiau terfynol yn adnabyddadwy fel

gwyliwr i’w amgyffrediad personol yntau o

jygiau, powlenni a llestri, ond maent hefyd

gerameg. Mae’r byd rydym yn byw ynddo

yn cynrychioli dadleuon difrifol ynghylch

yn gyfuniad o adeileddau a ffurfiau sy’n

materion o amgyffrediad unigolyn ac

rhyngweithio ag elfennau o waith dyn – ei

atgofion o dirwedd fythol newidiol.

nod yw ennyn y gwyliwr i gwestiynu gwerth llestr fel darn o gerflunwaith.

Dyddiadau Arddangos yn LGAC: • 12 Mawrth - 13 Ebrill 1990: Vessels in Clay • 21 Tachwedd 1998 - 09 Ionawr 1999: Petrified Landscape

Mae’n well gan Billy aros o fewn cylch y llestr. Mae ymylon, dolennau, minion a

chydbwysedd

gyffredin

mewn

cerameg draddodiadol, ond mae yntau’n

• 23 Mehefin - 11 Awst 2012: Eroded Perceptions

Iwan Bala Mae Iwan Bala yn artist, ysgrifennwr a darlithydd sefydledig sy’n byw yng Nghymru. Mae wedi cynnal arddangosfeydd solo yn flynyddol ers 1990, wedi cymryd rhan mewn llawer o arddangosfeydd grŵp yng Nghymru a thramor, a chaiff ei gynrychioli mewn casgliadau cyhoeddus a phreifat. Arddangoswyd ei waith mewn pedair dinas yn Tsieina yn 2009. Mae wedi cyhoeddi llyfrau a thraethodau ar gelfyddyd gyfoes yng Nghymru ac mae’n darlithio’n fynych ar y pwnc. Mae wedi cyflwyno a chael ei gyfweld yn aml ar y teledu. Gwelir cyfeiriadau at Iwan Bala yn y rhan fwyaf o’r casgliadau cyhoeddedig ar gelfyddyd gyfoes yng Nghymru.

Dyddiadau Arddangos yn LGAC: • 07 Ionawr - 18 Chwefror 2006: Mappa Mundi • 16 Mawrth - 04 Mai 2013: Fieldnotes • 26 Gorffennaf - 20 Medi 2014: Fourteen

Alan Barrett-Danes (1935 – 2004) & Ruth Barrett-Danes Gan weithio gyda’i gilydd ac yn unigol, gwnaeth Alan a Ruth Barrett-Danes gyfraniad sylweddol i ddatblygiad cerameg stiwdio ym Mhrydain. I’r ddau Barrett-Dane, bu cerameg yn draddodiad a bontiai chwe chenhedlaeth, gan ddyddio o ddechrau’r bedwaredd ganrif ar bymtheg yn Swydd Caint. Mae Ruth yn fodelwraig ddychmygus, tra roedd Alan yn tueddu at arbenigo mewn agweddau technegol. Cawsant lwyddiant mawr wrth weithio gyda’i gilydd a chafodd eu gwaith ei ddangos mewn llawer o arddangosfeydd a chyhoeddiadau. Yn ddiweddarach, cafodd Alan y cyfle i addysgu yng Ngholeg Celf Caerdydd yn y 1960au, ble bu’n addysgu cenedlaethau o fyfyrwyr dros ddeng mlynedd

ar hugain. Dyddiadau Arddangos yn LGAC: • 1 4 Mawrth - 09 Mai 2009: Barrett-Danes - A Potting Family

Geoffrey Bradford Testun ymarfer ffotograffig Geoff yw’r hyn

ag awgrym yn hytrach na disgrifiad. Mae’r

sy’n gyffredin, yn anghofiedig, yn arferol, ac

teitlau’n broc: maent yn darparu cyfrwng i’r

sy’n adnabyddadwy i bawb. Mae’n cyfeirio

gwyliwr sy’n eu hannog i edrych ar y gwaith

at y byd ‘a wnaed’ ac mae presenoldeb dynol

a’i gwestiynu’n fwy manwl.

yn ddealledig er yn absennol.

Dyddiadau Arddangos yn LGAC: • 06 Mawrth - 17 Ebrill 1999: Inside-Outside

Fel artist/gwneuthurwr, mae Geoff bob amser wedi ystyried y ffotograff yn wrthrych ffisegol ynghyd ag yn ddelwedd i’w thrafod yn ogystal ag i’w gweld – dyma un o’r rhesymau dros eu maint cymharol fach. Maent yn llonydd, yn gynnil ac yn breifat, ac maent yn eu dangos eu hun yn araf. Ei bwrpas yw creu delweddau/gwrthrychau sy’n ymwneud â phethau yn hytrach na bod yn rhan ohonynt, ac sydd yn ymwneud

• 08 Medi - 20 Hydref 2007: The Constructed Image

Sarah Bradford Mae Sarah yn gweithio fel artist, curadur, ysgrifennwr a darlithydd. Mae ei gwaith yn ceisio ailgipio hanfod lleoedd a welwyd ac a deimlwyd, nid mewn unrhyw ystyr topograffigol ond fel ymdeimlad goddrychol a phersonol. Mae’r broses hon o saernïo tirlun dychmygus yn grynhoad o atgofion a phrofiad. Mae’n archwilio argraffiadau, yn rhai mawr a bychain, yn bell ac yn agos, a sut gall hyd yn oed y manylyn lleiaf alw i gof y cyfanwaith a syniadau am raddfa. Daw’r cyfan at ei gilydd i ffurfio delweddau tirlun cydlynol ac argyhoeddiadol, ac ar yr un pryd mae’n gafael yn dynn wrth awtonomiaeth paentio.

Dyddiadau Arddangos yn LGAC: • 06 Mawrth - 17 Ebrill 1999: Inside-Outside • 22 Mehefin 2002 - 03 Awst: Works on Paper

Mick Brown Mae Mick Brown yn honni bod ei baentiadau

1981. Mae ei waith wedi ei gynnwys mewn

yn rhan hanfodol o’i fywyd. Maent yn

arddangosfeydd yng Nghaeredin, Ffrainc

weithiau mynegiannol ble mae yntau mewn

ac mewn orielau niferus ledled Cymru.

deialog â’r byd materol ac ysbrydol. Mae i’r paentiadau elfen naratif sy’n datblygu yn ystod y ‘sgwrs’, sef proses y paentiad. Mae ei waith yn gofyn i’r gwyliwr bwyllo ac ystyried y paentiad wrth i’r rhyngweithiad rhwng defnyddiau a phrosesau ddod yn gyfrwng ar gyfer myfyrdod. Mae iaith y marc a’r lliw yn cyfleu’r egni o fewn y paentiadau. Ganwyd Mick yn Hoddesdon, Swydd Hertford, ac astudiodd yn Ysgol Gelf Byam Shaw rhwng 1977 a 1978, ac yng Ngholeg Celf Caerdydd rhwng 1978 a

Dyddiadau Arddangos yn LGAC: • 2 4 Mehefin - 22 Gorffennaf 1995: Icons, Monuments & Memorials • 16 Ionawr - 27 Chwefror 1999: Silent Conversations

William Brown 1953 – 2008 Roedd William Brown yn arlunydd ac yn wneuthurwr printiau cynhyrchiol y llywiwyd ei waith gan farddoniaeth, llenyddiaeth a theithio. Ganwyd yn Toronto, Canada ond yn ddiweddarach symudodd i Ben-ybont ar Ogwr yng Nghymru ble bu’n byw tan ddiwedd ei oes. Gan gydweithio gyda beirdd, cynhyrchodd gyfres eang o brintiau sgrin sidan, leino du a gwyn, a bloc pren. Arddangosodd yn helaeth ym Mhrydain ac yn Ewrop. Heddiw gwelir gwaith Brown mewn llawer o gasgliadau cyhoeddus a phreifat yn fyd-eang.

Dyddiadau Arddangos yn LGAC: • 23 Ebrill 1990 - 19 Mai: Paintings & Prints

Adam Buick Mae gwaith Adam yn defnyddio jar pur

Gan ei fod wedi ei wneud o bridd, perodd y

fel cynfas y mae’n mapio arsylwadau o’i

gwynt a’r glaw iddo ddychwelyd i’r ddaear.

amgylchoedd arno. Gan ddefnyddio cerrig

Yn ei dro, crëwyd clai wrth i’r creigiau

a chlai lleol, ei nod yw creu naratif sy’n cyfleu

igneaidd y saif y Jar heb ei danio arnynt

ymdeimlad unigryw o le. Mae’r cynhwysion

hindreulio.

clai yn mwtanu yn ystod y tanio gan greu hapeitemau unigol. Mae hyn yn cynrychioli’r cyflwr dynol a sut mae rhyngweithio gyda’r dirwedd yn newid ein seice. Mae ei waith hefyd yn ymwneud â newid, â chylchredau naturiol, a byrhoedledd ymdrechion dynion. Un elfen o’i brosiect ‘Earth to Earth’ yw darlunio un gylchred sy’n drosiad am y cyfan. Gosododd Jar crai, heb ei danio, ar ben Carn Treliwyd yn Sir Benfro.

Dyddiadau Arddangos yn LGAC: • 24 Tachwedd 2012 - 12 Ionawr 2013: Earth to Earth

Brendan Burns Mae’r llinell fain sy’n gwahanu’r ffigurol a’r haniaethol yn greiddiol i waith Brendan. Mae ei berthynas agos ag Arfordir Sir Benfro wedi ysgogi cyfres helaeth a pharhaus o baentiadau. Yn wir, mae paent yn destun pwysig yn ei hun. Mae proses yn rhan annatod, boed yn nhermau paentio neu ‘o fewn’ y dirwedd. Mae’r cysyniad o ofod, yn wirioneddol ac yn ddarluniadol, goblygiadau amser a lle, materion o fewn symudiad, tywydd a golau, ar y cyd ag ystum, cipolwg ac atgof, yn themâu anhepgor yn y paentiadau hyn.

Dyddiadau Arddangos yn LGAC: • 03 Chwefror - 07 Mawrth 1992: Recent Works • 14 Ebrill - 26 Mai 2007: Brendan Burns • 25 Ionawr - 15 Mawrth 2014: 56 Group

Roger Cecil 1942 – 2015 Ganwyd Roger Cecil yn Abertyleri ac

diwedd y 1980au, cafodd ei weithiau eu

astudiodd yng Ngholeg Celf Casnewydd ac

harddangos yn helaeth yng Nghymru ac

yn Ysgol Gelf St Martins. Ym 1964, enillodd

mewn mannau eraill.

Wobr Tirlun David Murray gan yr Academi Frenhinol a dechreuodd astudio yn y Coleg Celf Brenhinol am gyfnod byr cyn ymadael i weithio mewn glofeydd ac ar safleoedd adeiladu. Cawsai ei ddisgrifio weithiau fel meudwy, a dim ond ym 1987 y llwydodd ei ffrindiau i’w berswadio i arddangos ei waith. Roedd yn adnabyddus am ei baentiadau ffigurol, ac i raddau helaeth haniaethol, a defnyddiodd ddeunyddiau fel papur gwydrog, paent preimio, Polyfilla ac emwlsiwn. Oddi ar

Dyddiadau Arddangos yn LGAC: • 08 Medi - 20 Hydref 2007: Cariad • 07 Tachwedd - 24 Rhagfyr 2009: Once Upon a Time • 15 Ionawr - 05 Mawrth 2011: Resilience

Richard Cox Astudiodd Richard Gelfyddyd Gain yng

gerrig sydd ar ôl, o waith Jai Singh II rhwng

Nghasnewydd, Birmingham a Llundain, a

1715-40, wedi dylanwadu ar ddatblygiad ei

symudodd i Gymru ym 1975. Ychwanegodd

waith.

at ei waith drwy amrywiol swyddi addysgu, yn cynnwys yng Ngholeg Polytechnig

Cedwir enghreifftiau o waith Richard

Wolverhampton, RCA, Kunstakademeit I

mewn 27 o gasgliadau cyhoeddus yn y DU

Trondheim, Coleg Celf Delhi ac Academi

ac yn rhyngwladol, yn cynnwys Orielau

Gelf Pennsylvania, ac mae wedi gweithio fel

ac Amgueddfa Genedlaethol Cymru, The

trefnydd celfyddydau gweledol.

State Museum yn Majdanek, Jawahar Kala Kendra, Talaith Rajasthan, Y Cyngor

Mae gan Richard gysylltiadau cryf â

Prydeinig yn New Delhi ac Amgueddfa ac

Rajasthan ers ei ymweliad cyntaf â’r

Oriel Gelf Casnewydd.

India ym 1993. Mae effaith diwylliant gweledol cyfoethog yr India, ac yn benodol agweddau ar bensaernïaeth draddodiadol, y Ffynhonnau Grisiau, a’r pedair arsyllfa

Dyddiadau Arddangos yn LGAC: • 16 Medi - 28 Hydref 2000: Surface Language • 02 Medi - 09 Tachwedd 2002: Containment • 26 Ebrill - 07 Mehefin 2003: Rules of Engagement

Jack Crabtree Mae Jack Crabtree yn athro ac yn arlunydd ffigurol o Loegr. Mae’n adnabyddus am ei gyfres o baentiadau sy’n dogfennu diwydiant glo De Cymru. Ganwyd Crabtree yn Rochdale a chafodd ei addysg yng Ngholeg Celf Rochdale, Ysgol Gelf Saint Martins ac Ysgolion yr Academi Frenhinol. Ym 1971, cafodd ei ethol yn aelod o’r 56 Wales Group a hyd yma mae wedi cynnal dros 70 o arddangosfeydd solo. Gellir gweld ei waith mewn llawer o arddangosfeydd cyhoeddus.

Dyddiadau Arddangos yn LGAC: • 28 Ebrill - 12 Mai 1973: A Four Man Show • 11 Medi - 25 Medi 1976: Paintings & Drawings • 2 7 Tachwedd - 10 Rhagfyr 1983: Painting, Drawings & Prints • 3 0 Mai - 01 Gorffennaf 1989: Parading the Dog - Belfast 89’

Brian Crouch Astudiodd Brian yng Ngholeg Celf Brighton a chyflawnodd astudiaeth ôl-raddedig yn Ysgolion yr Academi Frenhinol. Yn wreiddiol bu’n byw ac yn cadw stiwdios yn Llundain, ond symudodd i Sir Fynwy ym 1987. Ar hyd y blynyddoedd bu’n ddarlithydd mewn paentio yng Ngholeg Celf Brighton ac yn arholwr allanol i Brifysgol Canol Llundain. Caiff y cyfryngau a ddefnyddia eu llywio gan ei syniad o’r hyn sydd fwyaf priodol ar gyfer cyfleu ei feddyliau: boed paentiad, darlun neu wrthrych tri dimensiwn. Yn aml mae ei syniadau’n ymgodi o arsylwadau a wneir yn ardal Dyffryn Gwy ble mae’n byw, ac o’i brofiadau teithio.

Dyddiadau Arddangos yn LGAC: • 17 Mai - 15 Mehefin 1992: Gardens and Landscapes • 10 Mehefin - 22 Gorffennaf 2000: Home and Away • 24 Ebrill - 05 Mehefin 2004: Sea Signs

Ivor Davies Astudiodd Ivor yng Ngholeg Celf Caerdydd

Eglwys Gadeiriol San Steffan.

a Choleg Celf Abertawe rhwng 1952 a 1957, ac ar ôl hynny ym Mhrifysgol Lausanne

Agorodd arddangosfa ôl-syllol bwysig o’i

yn y Swistir. Yna dechreuodd addysgu ym

waith o’r 1940au ymlaen, ‘Ivor Davies: Silent

Mhrifysgol Cymru cyn symud i Brifysgol

Explosion’, yn Amgueddfa Genedlaethol

Caeredin. Ymddeolodd Ivor o fyd addysgu

Caerdydd yn 2015. Hon oedd yr arddangosfa

ym 1988.

fwyaf erioed i gael ei chynnal yng Nghymru a oedd yn canolbwyntio ar waith un artist

Mae Ivor yn angerddol dros ddiwylliant, iaith a gwleidyddiaeth Cymru, sy’n ysbrydoli ei waith celf. Roedd ei weithiau cynnar yn y 1960au yn defnyddio ffrwydron fel mynegiant o natur ddinistriol cymdeithas. Mae ei waith mwy diweddar yn cynnwys paentiadau a gosodiadau. Mae hefyd wedi dylunio a gosod mosäig o Ddewi Sant yn

cyfoes. Dyddiadau Arddangos yn LGAC: • 06 Ionawr - 17 Chwefror 2007: Drawing Roy.

Lowri Davies Mae etifeddiaeth Gymreig Lowri Davies yn ffynhonnell bwysig o ysbrydoliaeth. Mae darluniau bywiog o adar, tirweddau ‘traddodiadol’, fflora a ffawna’n addurno’i llestri bwrdd nodedig o dsieni esgyrn slipiog sy’n cynnwys llestri te, dysglau a fasys. Mae’r darnau hyn yn cyfeirio at lestri bwrdd ceramig sefydledig fel porslen Nantgarw ac Abertawe, a chofroddion ceramig.

Dyddiadau Arddangos yn LGAC: • 24 Chwefror - 07 Ebrill 2007: Lowri Davies • 07 Tachwedd - 24 Rhagfyr 2009: Once Upon a Time • 26 Tachwedd 2011 - 28 Ionawr 2012: Ornament • 06 Hydref - 17 Tachwedd 2012: Makers to Curators - When I Woke

Natalia Dias Ei hiaith ei hun yw gwaith Natalia. Mae’n

creu naratifau a bydoedd eraill gyda nhw,

cerflunio’r ffordd y mae’n gweld a theimlo

trwy osodiad ble gall pobl gamu i mewn

pethau yn drosiadol, gyda’r bwriad o

i’w dychymyg eu hunain ac i’w dychymyg

gludo’r gwyliwr i dirlun breuddwydiol o

hithau.

gnawdolrwydd a realaeth hud. Ei chyfeiriadau a’i dylanwadau yw ei Y prif brosesau a ddefnyddir ganddi yw

hemosiynau, cymdeithas, natur, straeon

llunio â llaw a chastio. Weithiau mae’n

tylwyth teg, cerddoriaeth, ac artistiaid

gosod trosluniau a gloyweddau, ond mae

eraill fel Louise Bourgeois, Olafur Eliasson,

hefyd yn hoff o arbrofi gyda chydosod

Richard Slee a Duchamp.

darnau o gerameg a deunyddiau eraill.

Dyddiadau Arddangos yn LGAC: • 05 Medi - 31 Hydref 2009: Portal Series

Mae gwaith Natalia’n eithaf seiliedig ar gysyniad a phroses, mae’r rhan fwyaf o’r cerfluniau yn dweud stori neu draethawd ar eu pen eu hunain ond mae wrth ei bodd yn

• 15 Ionawr - 05 Mawrth 2011: Resilience • 23 Gorffennaf - 03 Medi 2011: Transfigurations

Ken Elias Ganwyd Ken Elias ym 1944 yng Nglyn-

ac mae’n ymateb i faterion a digwyddiadau

nedd, Gorllewin Morgannwg. Rhwng 1966

byd-eang, ac yn cael ei ysbrydoli ganddynt,

a 1969 astudiodd yng Ngholeg Celf a

ond mae hefyd wedi ei wreiddio’n ddwfn yn

Dylunio Casnewydd, a ddilynwyd gan MA

iaith weledol Cymoedd De Cymru.

yn y Celfyddydau Cain yn Athrofa Prifysgol Cymru, Caerdydd. Mae’n aelod o’r Grŵp Cymreig ac o Academi Frenhinol Cambria. Gan ddefnyddio paent acrylig, montage ffotograffig a chyfryngau cymysg, mae Ken Elias yn creu delweddau grymus, trawiadol, gyda siapiau cryf a lliwiau cyferbyniol. Mae ei waith yn dangos dylanwad atgofion o deulu a’r sinema yn ystod ei blentyndod yn y 1950au, a’i hoffter o farddoniaeth a chelf. Mae’n defnyddio atgof a dychymyg

Dyddiadau Arddangos yn LGAC: • 0 9 Tachwedd - 27 Tachwedd 1988: Recent Paintings & Drawings

Ann Catrin Evans Mae Ann Catrin Evans yn gerflunydd sy’n

chomisiwn pwysicaf ym Mae Caerdydd – yr

gweithio gyda metelau o bob math. Mae

handlenni efydd ac alwminiwm a welir ym

ei phortffolio o waith yn un amrywiol:

mhob rhan o Ganolfan Mileniwm Cymru.

gemwaith,

Mae ganddi berthynas gref â CMC gan

cherfluniau. Mae ei hoffter o wneud pethau

mai hithau luniodd Allwedd yr Agoriad

â llaw yn amlwg yn ei defnydd cywrain o

Seremonïol, y Tlysau Cymru’r Byd, Rhodd

ddeunyddiau a’i dylunio gofalus. Mae’n

CMC i’r Frenhines ac i urddasolion eraill,

creu gwifrwaith bregus, ac yn gweithio ar

a’r cerflun atriwm copr 5 medr o hyd.

brosiectau celf gyhoeddus graddfa fawr,

Mae ei thechnegau’n cynnwys gofannu

grymus. Mae Ann hefyd yn addysgu ac mae

traddodiadol, castio a saernïo cyffredinol,

wedi ymgymryd â chomisiynau yn yr Unol

ynghyd â dulliau mwy uwch-dechnoleg fel

Daleithiau ac yn Japan.

torri â laser a phrototeipio cyflym.

gwrthrychau

ymarferol,

Mae Ann wedi bod mewn busnes ers 22 flynedd, ac mae’n enwog yn rhyngwladol am ei ‘dodrefn drws’ unigryw. Mae ei

Dyddiadau Arddangos yn LGAC: • 11 Ionawr - 15 Chwefror 1995: Ironwork • 15 Ionawr - 05 Mawrth 2011: Resilience • 20 Gorffennaf - 31 Awst 2013: Bregus

Michael Flynn Ganwyd Michael yn yr Almaen a threuliodd

archwilio natur beryglus y perthnasau rhwng

ei blentyndod cynnar ar fferm yn Iwerddon.

dynion a menywod gydag awgrymiadau

Astudiodd Gelfyddyd Gain i gychwyn ac

o chwant, trais, llawenydd ac ecstasi. Mae

roedd yn arlunydd brwd, ond dychwelodd i

ganddo stiwdio yng Nghaerdydd ond mae

astudio cerameg yng Ngholeg Celf Caerdydd

hefyd yn treulio rhan o’r flwyddyn yn Ewrop,

ym 1975 dan

yn yr Almaen yn bennaf. Derbyniodd Wobr

arweiniad Alan Barrett-

Danes. Daw’r ysbrydoliaeth am ei gerameg ffigurol unigryw o amrywiol ffynonellau fel ffigurynnau Meissen, celf fynegiadol a cherameg ystumiol Peter Voulkos, ynghyd â’i ddiddordeb mewn storïau, myth a chwedl. Mae’n defnyddio amrywiaeth o dechnegau ceramig yn cynnwys raku, teracota, porslen, ac o bryd i’w gilydd mae’n gweithio mewn efydd.

Mae’r ffurfiau a gynhyrcha yn

Greadigol Cymru yn 2008. Dyddiadau Arddangos yn LGAC: • 18 Mai - 06 Gorffennaf 2013: Transition and Resonance:

Morgen Hall 1960 - 2016 Ganwyd Morgen yn yr Unol Daleithiau, a

Fel rheol, mae’r darnau wedi eu llunio â

threuliodd ei blynyddoedd cynnar yn yr

throell mewn priddwaith coch cain, gyda

Alban. Hyfforddodd mewn cerameg yn y

phatrwm wedi ei wasgu â roulette, ac wedi eu

1980au yn Ysgol Gelf Grays, Aberdeen, a

troi i roi gorffeniad tra manwl. Defnyddiwyd

dilynwyd hyn gan MA yng Nghaerdydd.

slipiau lliw a stensilau papur fel addurniad.

Roedd ei gwaith yn canolbwyntio ar wneud

Yn ystod ei hamser fel cymrawd ymchwil yng

llestri bwrdd addurnol a fwriadwyd ar gyfer

Nghaerdydd, archwiliodd ffyrdd o gyfuno

defnydd bob dydd, mewn arddull oedd yn

dulliau diwydiannol gyda chynhyrchu â

cynnwys manylder a ffurfiau cryf, beiddgar.

llaw, a chyflwynodd agweddau ar dechnoleg

Roedd cysylltiadau â bwyd yn rhan hanfodol

gyfrifiadurol wrth greu ei dyluniadau.

o’i dyluniadau – cafodd y rhan fwyaf o’r darnau eu dylunio’n unigol a’u hysbrydoli gan y bwyd y’u bwriadwyd ar ei gyfer.

Dyddiadau Arddangos yn LGAC: • 1 1 Tachwedd - 21 Rhagfyr 1994: The Breakfast, Lunch & Dinner Party (Arddangosfa Deithiol Genedlaethol)

Frank Hamer Astudiodd Frank ddylunio diwydiannol ar

bedair lefel: fel platiau; fel gwrthrychau

gyfer gwehyddu yn Ysgol Gelf Accrington, ond

addurnol cyffredinol; fel delweddau penodol;

yn ddiweddarach enynnwyd ei ddiddordeb

ac yn bwysicach oll i’r artist, fel digwyddiadau

mewn crochenwaith, a symudodd i Ysgol

ceramig a ysbrydolir gan fywyd gwyllt lleol.

Gelf Drefol Burnley ble derbyniodd ei

Helpodd Frank i sefydlu mudiad Crochenyddion

Ddiploma Cenedlaethol mewn Dylunio, Crefft

De Cymru a derbyniodd Wobr Cyflawniad

Llaw mewn Crochenwaith, ym 1951. Ar ôl

Oes ar y cyd â’i ddiweddar wraig, Janet, yn yr

blynyddoedd lawer yn addysgu, ymddeolodd

Ŵyl Gerameg Ryngwladol yn Aberystwyth yn

ym 1982 a chanolbwyntio ar ei grochenwaith

2005.

yn unig. Daeth yn wneuthurwr platiau wedi eu mowldio mewn gwasg gyda delweddau o bysgod arnynt, mae’r platiau’n ymgorffori cerameg ynghyd â’i ddiddordeb mewn arlunio ac addurno. Ei obaith yw y caiff y platiau eu darllen ar

Dyddiadau Arddangos yn LGAC: • 0 1 Gorffennaf - 13 Gorffennaf 1968: Craftsmen Potters of South Wales • 05 Mai - 17 Mai 1969: Craftsmen Potters of South Wales • 2 7 Mehefin - 10 Gorffennaf 1982: South Wales Potters People Pots • 0 1 Rhagfyr 1988 - 21 Ionawr 1989: South Wales Potters Pots for the Present • 31 Mai - 12 Gorffennaf 2014: A Ceramic Celebration

Janet Hamer 1932-2014 Cafodd Janet Hamer ei hyfforddi yn Ysgol

gwyachod. Dychmygwyd yr adar yn gyntaf

Gelf Swydd Gaerhirfryn ac yna sefydlodd

ar ffurf bywluniad a grëwyd wrth iddi

stiwdio

grwydro’r amgylchedd lleol. Yna byddai’n

crochenydd a’r athro, Frank Hamer. Yn

ffurfio siapiau gwag a luniwyd ar droell ac

wreiddiol roeddent yn creu llestri bwrdd

a gawsai eu modelu, eu pinsio a’u tynnu.

gyda chorff o briddwaith wedi ei addurno â

Defnyddiai wydreddau i greu effeithiau a

slip a gloywedd.

fyddai’n helpu i gipio hanfod yr aderyn.

grochenwaith

gyda’i

gŵr,

Cawsai’r darnau eu tanio i dymereddau Ar ôl iddynt symud i Dde Cymru ym 1960,

crochenwaith caled mewn odyn nwy

datblygodd hithau ei harbenigedd ei hun

propan.

mewn ffurfiau adar ceramig o grochenwaith caled ocsidiedig. Rhoddodd hyn fwy o ryddid a chyfle iddi archwilio posibiliadau cyfoethog deunyddiau ceramig. Ei phrif ddiddordeb oedd adar dŵr: gleision y dorlan, hwyaid, crehyrod, elyrch, ieir dŵr a

Jane Hamlyn Mae gan Jane enw da rhyngwladol fel dehonglwr cerameg cyfoes blaenllaw. Mae ei gwaith wedi cael ei arddangos yn helaeth a gwelir enghreifftiau mewn llawer o gasgliadau cyhoeddus yn y DU a thramor. Cafodd ei hyfforddi ar y cwrs Harrow Studio Pottery chwedlonol, ac mae wedi parhau i weithio fel ceramegydd llawn amser ers dros 40 mlynedd, gan arbenigo yn y dechneg gwydro â halen, ac mae’n arbennig o adnabyddus am ei photiau ymarferol lliwgar a dyfeisgar.

Dyddiadau Arddangos yn LGAC: • 17 Mai - 15 Mehefin 1992: For Use and Ornament

Ruth Harries Mae Ruth Harries yn byw ac yn gweithio

o’i magwraeth ac ymdeimlad o le, eitemau

yng Nghaerdydd ble astudiodd Brintio

aneithriadol a allai fod fel arall wedi cael

Tecstilau yng Ngholeg Celf Caerdydd. Mae

eu taflu neu eu hanghofio, gan ailysgogi’r

ei gweithiau mewn pwyth yn ystyried

defnydd o wnïo â llaw a chreu cerfluniau o

nodweddion

harddwch tywyll.

gwneud

marciau

gynhyrchir drwy ysgrifennu ac arlunio drwy ddefnyddio pwythau a wneir â llaw ac â pheiriant gwnïo.

Dyddiadau Arddangos yn LGAC: • 26 Tachwedd 1990 - 16 Ionawr: Exteriors for Interiors • 16 Ionawr 1999 - 27 Chwefror: Jewellery Showcase • 11 Mehefin 2005 - 23 Gorffennaf: Birthright • 10 Ionawr 2009 - 07 Mawrth: Ffibr - Form and fusion

Mae ganddi ddiddordeb yn y mymrynnau

• 07 Tachwedd 2009 - 24 Rhagfyr: Once Upon a Time

a’r manylion yn y marciau a adewir ar eu hôl

• 26 Tachwedd 2011 - 28 Ionawr 2012: Running Stitch

yn ein bywyd bob dydd. Mae ei gweithiau cerfluniol yn cynnwys naratif amlhaenog o adeiladwaith tri dimensiwn. Mae hwn yn ei galluogi i ailgynnull ac ailddyfeisio hoelion, gwifren, taciau, clytiau ac edau, deunyddiau

• 26 Gorffennaf 2014 - 20 Medi: Fourteen

Rozanne Hawksley Mae Rozanne yn arloeswr celf sy’n defnyddio

Freud yn y Coleg Celf Brenhinol yn y 1950au

themâu cyfarwydd, personol a chyffredinol.

a dechreuodd ddefnyddio tecstilau a gwaith

Er enghraifft, mae ei darnau’n aml yn

gwnïo fel ffurf gelf yn y 70au. Cynhaliodd ei

cwmpasu eiddilwch y cyflwr dynol ac yn

harddangosfa solo gyntaf yn 78 oed.

enwedig marwolaeth, ac mae’n cyfeirio at anghyfiawnder rhyfel. Daw ei hysbrydoliaeth o’i phrofiadau personol. Gan iddi ddioddef marwolaeth dau ŵr a dau blentyn, nid yw ei harddull fyth yn ysgafngalon neu’n gartrefol. Mae’n gweithio’n bennaf mewn brodwaith a thecstilau, ac mae ei gosodiadau’n cyfuno deunyddiau dwysbigol: maneg wedi colli ei lliw, lili, ffotograffau neu ddarnau o shiffon i wneud pwynt myfyriol. Astudiodd gyda Francis Bacon a Lucien

Dyddiadau Arddangos yn LGAC: • 26 Gorffennaf - 20 Medi 2014: Fourteen

Bert Isaac 1923 – 2006 Roedd Bert yn arlunydd ac yn wneuthurwr

fel MOMA Cymru, Amgueddfa ac Oriel

printiau llwyddiannus a arbenigai mewn

Gelf Brycheiniog a chasgliad Prifysgol De

tirluniau, a bu’n gweithio hefyd fel dylunydd

Cymru.

llyfrau ac athro celf. Ganwyd Bert yng Nghaerdydd ac astudiodd yng Ngholeg Celf Caerdydd. Yn gynnar yn ei yrfa, dylanwadwyd arno gan arlunwyr NeoRamantaidd fel Graham Sutherland a Keith Vaughan. Ar ôl blynyddoedd lawer yn byw ac yn gweithio yn Llundain, daeth adref i Gymru yn y 1980au gan ymgartrefu yn nhref enedigol ei wraig, Y Fenni. Roedd yn aelod gwreiddiol o’r Grŵp Cymreig ac o Gymdeithas Dyfrlliwiau Cymru. Bellach, gwelir ei waith mewn casgliadau cyhoeddus

Dyddiadau Arddangos yn LGAC: • 09 Tachwedd - 22 Tachwedd 1986: Bert Isaac • 29 Gorffennaf - 31 Awst 1991: Imagined Places • 10 Medi - 22 Hydref 2005: Continuum

Dilys Jackson Mae Dilys Jackson yn byw yng Nghaerdydd

cydbwysedd dynamig rhwng gwasgedd

ac mae wedi teithio a gweithio yn Ewrop,

pwysau a gwasgedd yn cael ei ollwng rhwng

America, Canada, Yr Emiradau Arabaidd

cydrannau.

Unedig, Sgandinafia ac Awstralia.

Mae

wedi cyflawni comisiynau a phreswyliadau yn y DU a Chanada ac wedi arddangos ei gwaith yng Nghymru, Lloegr a Sweden. Mae ei gwaith yn deillio o berthynas ginesthetig

rhwng

ffurfiau

tir

neu

blanhigion a’r corff dynol. Mae gwynt a dŵr yn cerflunio creigiau a’r ddaear, ynghyd â thwf planhigion, yn brosesau a ailadroddir yn y corff dynol ac sy’n ysbrydoli ei gwaith. Mae i bob darn o waith elfennau ffurfiol o fàs a rhaniad. Maent yn corffori’r

Dyddiadau Arddangos yn LGAC: • 16 Awst - 28 Medi 1996: Off the Wall • 25 Ionawr - 15 Mawrth 2014: 56 Group

Walter Keeler Mae traddodiad crochenwaith yn rhan hanfodol o waith Keeler, caiff ei ysgogi gan ei angerdd dros botiau o’r gorffennol, y byd rydym yn byw ynddo, a’r broses o wneud a thanio. Darganfu grochenwaith yn fachgen a daeth yn gyfarwydd â darnau o botiau hynafol a gasglai ar draethau’r Afon Tafwys yn Llundain. Mae rhai o’i ddarnau yn arteffactau syml defnyddiol fel mygiau neu jygiau, ond dro arall mae’r gwaith yn llai syml, gan wneud galwadau, a hyd yn oed herio’r defnyddiwr i gael trafodaeth gyda phot annisgwyl ar sut i gyflawni swyddogaeth gyffredin. Ei nod ar gyfer ei waith yw corffori difrifoldeb,

rhywfaint o ddigrifwch, a phleser cnawdol. Dyddiadau Arddangos yn LGAC: • 29 Mawrth - 17 Mai 2014: Ceramic Showcase • 31 Mai - 12 Gorffennaf 2014: A Ceramic Celebration

Christine Kinsey Yn y blynyddoedd cynnar, bu Christine Kinsey

ystod ei phlentyndod. Mae ei delweddau’n

yn gweithio mewn nifer o rolau i amrywiol

ymgorffori symbolau a motiffau sy’n ail-

fudiadau a chymdeithasau Celf yng

ddehongli’r

Nghymru cyn iddi symud i Ynys Iseldiraidd/

traddodiadol o fenywod, gan ddangos

Ffrengig St Maarten yn y Caribî i weithio fel

ymgais barhaus y cymeriadau i ddod yn

artist ac athrawes. Ers iddi ddychwelyd i

oddrych yn hytrach nag yn wrthrych y

Gymru ym 1980, mae wedi byw a gweithio

ddelwedd.

yn Sir Gâr a Sir Benfro ac mae wedi cael tair arddangosfa deithiol solo genedlaethol, a thair ryngwladol. Yn ei gwaith, mae’n cynnwys ysgrifennu ym mhroses greadigol ei hiaith weledol. Mae wedi datblygu grŵp o gymeriadau benywaidd sy’n byw yn ei delweddau ac sy’n dilyn llinell naratif taith a ddechreuodd yn

cynrychioliad

symbolaidd

Dyddiadau Arddangos yn LGAC: • 0 6 Ebrill - 18 Ebrill 1987: A Pilgrim’s Progress in Painting & Drawing

John Langford Mae John Langford yn gerddor ac yn artist cynhyrchiol o Gymru sy’n gweithio yn Chicago ac sydd fwyaf adnabyddus am ei bortreadau trawiadol o eiconau cerddoriaeth gwlad a gwerin, yn cynnwys Hank Williams, Johnny Cash ac Elvis Presley. Mae ei baentiadau’n ymddangos ar boteli ac eitemau eraill o eiddo’r Bragdy Dogfish Head. Am dros 10 mlynedd, darluniodd y stribed comig, Great Pop Things, dan y ffugenw Chuck Death. Mae wedi ymroi i ymgyrchu yn erbyn y gosb eithaf yn Illinois.

Dyddiadau Arddangos yn LGAC: • 11 Ionawr - 16 Chwefror 1997: Hard Country • 26 Gorffennaf - 20 Medi 2014: Oriel Café Exhibition

Mary Lloyd Jones Ganed Mary Lloyd Jones yng Ngheredigion

Mary yn Gymrawd er Anrhydedd yng

ac mae’n byw yno hyd heddiw, astudiodd

Ngholeg y Drindod, Caerfyrddin a Phrifysgol

yng Ngholeg Celf Caerdydd ac mae wedi

Aberystwyth, a dyfarnwyd Doethuriaeth

arddangos yn rheolaidd ers 1966 yng

er Anrhydedd iddi gan Brifysgol Cymru,

Nghymru, Prydain ac yn rhyngwladol. Caiff

Caerdydd.

ei hysbrydoli gan dirwedd Cymru, ac yn arbennig yr olion y mae dyn wedi eu gadael ar y dirwedd honno, ac mae ei phaentiadau mynegiadol trawiadol yn adnabyddus am eu defnydd o liw cyfoethog a byw. Yn 2009 roedd yn un o dri artist o Gymru a ddewiswyd i gymryd rhan mewn arddangosfa deithiol i China a chymerodd ran hefyd yng Ngŵyl Smithsonian Cymru yn Washington DC yr un flwyddyn. Mae

Dyddiadau yr Arddangosodd yn LGAC: • 06ed Mawrth – 17eg Ebrill 2004: “The Colour of Saying”

Michael Organ Ganwyd Michael Organ i deulu o lowyr ym

mae’n cynnwys gwrthrychau hapgael sydd

Mhenmaen, Gwent. Mae nawr yn byw ym

wedi cipio’i ddychymyg, ac sydd felly yn

Mhont-y-pŵl ac yn gyn-bennaeth Celf a

meddu ar symbolaeth gynhenid.

Dylunio yn Ysgol Gyfun Y Tyllgoed, ac mae hefyd wedi addysgu ym Mhrifysgol Cymru, Casnewydd.

Astudiodd

yng

Ngholeg

Caerllion a Phrifysgol Cymru ac mae wedi bod yn arddangos ers 1964, gyda’r ‘Grŵp Cymreig’ o artistiaid yn bennaf. Mae Michael wedi dod yn adnabyddus am amrywioldeb ffurf ac adeiledd ei waith ac amrywiaeth y deunyddiau a ddefnyddir/y technegau a gymhwysir, a ddewisir yn aml drwy reddf artistig. Mae ei waith yn symud rhwng paentio a cherfio cerfwedd ac yn aml

Dyddiadau Arddangos yn LGAC: • 26 Ebrill - 31 Mai 1997: New Work • 19 Ionawr - 09 Mawrth 2013: Casting On

Arlie Panting 1914 - 1989 Ganwyd Arlie Panting yn Milwaukee

Mae gwaith Arlie yn soffistigedig, yn dra

ym 1914. I gychwyn astudiodd gelf yn

phroffesiynol, gydag ymdeimlad ardderchog

Wisconsin, America, a chwblhaodd ei

o fylchiad a gwead. Nid yw’r arddull yn

hastudiaethau ar ôl yr Ail Ryfel Byd yn y

arbennig o gyson – mae’n gwyro rhwng y

Grande Chaumiere ym Mharis. Byddai’n

lled-haniaethol a math ar swrealaeth.

paentio yn Llundain yn rheolaidd o ganol y 1950au ymlaen.

Mae rhywbeth sy’n

nodweddiadol Americanaidd yn y naws neo-ramantaidd, os nad swrealaidd, yn ei phaentiadau, ac nid yw’n ffitio ym myd celf Ewrop, nac ychwaith yn dwyn perthynas â mynegiadaeth haniaethol, sef y prif ddylanwad a ddaeth i Ewrop o’r ochr draw i Fôr yr Iwerydd.

Dyddiadau Arddangos yn LGAC: • 26 Medi - 09 Hydref 1982: Painting Past & Present

Betty Pepper Ganwyd Arlie Panting yn Milwaukee

Mae gwaith Arlie yn soffistigedig, yn dra

ym 1914. I gychwyn astudiodd gelf yn

phroffesiynol, gydag ymdeimlad ardderchog

Wisconsin, America, a chwblhaodd ei

o fylchiad a gwead. Nid yw’r arddull yn

hastudiaethau ar ôl yr Ail Ryfel Byd yn y

arbennig o gyson – mae’n gwyro rhwng y

Grande Chaumiere ym Mharis. Byddai’n

lled-haniaethol a math ar swrealaeth.

paentio yn Llundain yn rheolaidd o ganol y 1950au ymlaen.

Mae rhywbeth sy’n

Dyddiadau Arddangos yn LGAC:

• 07 Tachwedd - 24 Rhagfyr 2009: Once Upon a Time

Thomas Rathmell 1912 – 1996 Ganwyd Thomas Rathmell yn Wallasey,

Roedd Tom Rathmell, ar y cyd â John Wright,

Swydd Gaerlleon, ac astudiodd yn Ysgol

yn arddangoswyr yn arddangosfa agoriadol

Gelf Lerpwl a’r Coleg Celf Brenhinol. Yn

Canolfan Gelfyddydau Llantarnam Grange

ddiweddarach, ymsefydlodd Rathmell yng

ym 1966.

Nghymru gan weithio fel Pennaeth Celfyddyd Gain yng Ngholeg Celf Casnewydd, ac ymhen amser daeth yn Is-Brifathro arno (1949-72). Mae ei baentiadau’n ffigurol. Roedd yn aelod o’r Grŵp Cymreig ac o Gymdeithas Dyfrlliw Cymru. Cafodd hefyd arddangosfa solo deithiol o gwmpas Cymru ym 1956. Ym 1969, cafodd ei gomisiynu gan Swyddfa Cymru i ddarlunio Arwisgo Tywysog Cymru.

Dyddiadau Arddangos yn LGAC: • 30 Ebrill - 14 Mehefin 1966: Two Artists • 15 Hydref - 29 Hydref 1977: Tom and Lilian Rathmell • 28 Tachwedd - 11 Rhagfyr 1982: Three Painters

John Selway Roedd John Selway yn rhan o’r genhedlaeth

Abertyleri ers i’w rieni benderfynu dod adref

aur yn y Coleg Celf Brenhinol a oedd yn

i Gymru ym 1940.

cynnwys goleuwyr Celfyddyd Bop fel Derek Boshier, David Hockney ac Allen Jones. Ar ôl graddio, aeth Selway ati ar unwaith i ganlyn ei agenda artistig ei hun. Bob amser yn gweithio o’r cof, mae wedi mentro i bell ac agos wrth chwilio am gynnwys pwnc addas. Dywedir bod ei waith yn ymhél â haniaeth, yn cael ei ysbrydoli gan lenyddiaeth, yn ymateb i dirwedd, a bod iddo islif parhaus sy’n cyfeirio at y cyflwr dynol. Ganwyd John i rieni Cymreig yn nhref lofaol fechan Askern yn Ne Swydd Gaerefrog, ger Doncaster, ac mae wedi byw a gweithio yn

Dyddiadau Arddangos yn LGAC: • 04 Chwefror 1978 - 18 Chwefror: John Selway • 18 Medi - 30 Hydref 2004: Another Kind of Eden • 25 Ionawr - 15 Mawrth 2014: 56 Group • 26 Gorffennaf - 20 Medi 2014: Fourteen • 28 Mawrth - 09 Mai 2015: Trans Iberia

Laura Thomas Mae Laura Thomas yn artist sefydledig ym myd tecstilau wedi’u gwehyddu, ac yn ddylunydd sy’n arbenigo mewn cynhyrchu gwaith celf tecstilau trawiadol ar gyfer mannau

cyhoeddus,

amgylcheddau

corfforaethol, arddangosfeydd a chartrefi preifat.

Gellir

comisiynu’r

rhain

uniongyrchol o’r stiwdio neu eu prynu trwy nifer o orielau. Mae Laura’n ymdrechu i estyn terfynau disgwyliedig tecstilau wedi’u gwehyddu, ac mae’n croesawu cydweithio gyda phenseiri, dylunwyr mewnol ac ymarferwyr creadigol eraill ar brosiectau ar gyfer y maes masnachol neu gysyniadol.

Dyddiadau Arddangos yn LGAC: • 10 Ionawr - 07 Mawrth 2009: Ffibr - Form and fusion • 19 Mawrth - 07 Mai 2011: Makers to Curators • 26 Gorffennaf - 20 Medi 2014: Fourteen

Ernest Zobole 1927 – 1999 Roedd Ernest Zobole yn arlunydd ac yn athro celf o Gymru, ac i gychwyn roedd ei baentiadau’n rhai olew ar gynfas ond yn ddiweddarach newidiodd i olew ar fwrdd. Roedd ei gynnwys pwnc yn adlewyrchu lleoliad diwydiannol Cymoedd y Rhondda ble cafodd ei fagu. Ganwyd Ernest i deulu o fewnfudwyr Eidalaidd a symudodd i Gymru ym 1910. Treuliodd Ernest bum mlynedd yn hyfforddi yng Ngholeg Celf Caerdydd ble daeth yntau a phum myfyriwr arall yn adnabyddus fel Grŵp y Rhondda, ac roedd y rhain yn rheng flaen mudiad celf pwysig yn Ne Cymru.

Dyddiadau Arddangos yn LGAC: • 28 Ebrill - 12 Mai 1973: A Four Man Show • 2 5 Tachwedd 1991 - 10 Ionawr 1992: Paintings 1986 1991

Novie Trump, Arlington residency 2008

‘From Adams to Zobole’ Arddangosfa Canolfan y Celfyddydau Llantarnam Grange 2016 Dylunio: Hillview Design Cyhoeddwyd gan Ganolfan y Celfyddydau Llantarnam Grange. Testun Yr Awduron a LGAC 2014 Canolfan y Celfyddydau Llantarnam Grange St.David’s Road Cwmbrân Torfaen NP44 1PD T: +44(0)1633 483321 E: info@lgac.org.uk W: www.lgac.org.uk Mae Canolfan y Celfyddydau Llantarnam Grange yn rhan o bortffolio Sefydliadau Refeniw Cyngor Celfyddydau Cymru. Elusen Gofrestredig rhif: 1006933 Cwmni Cyfyngedig trwy Warant rhif: 2616241 Ariennir Canolfan y Celfyddydau Llantarnam Grange gan Gyngor Celfyddydau Cymru, Cyngor Bwrdeistref Sirol Torfaen a Chyngor Sir Fynwy. Ni chaniateir atgynhyrchu’r cyhoeddiad hwn, boed yn rhannol neu yn ei gyfanrwydd, ar unrhyw ffurf heb ganiatâd ysgrifenedig y Cyhoeddwr.