สถาปัตยกรรมใหม่และบาวเฮาส์ (The New Architecture and the Bauhaus)

The New Architecture and the Bauhaus สถาปั​ัตยกรรมใหม่​่และบาวเฮาส์​์

20210520_The New Architect by Walter Gropius.indd 1

12/7/2564 BE 18:27

จากผู้​้แ � ปล

ในปี​ี ค.ศ. 1919 เมื่​่�อสงครามโลกครั้​้�งที่​่� 1 สิ้​้�นสุ​ุดลงได้​้ไม่​่นาน และบาดแผล ของมั​ันก็​็ยั​ังคงทิ้​้�งร้​้องรอยไว้​้ในชี​ีวิ​ิตชาวเยอรมั​ันทุ​ุกคน วอลเตอร์​์ โกรเปี​ียส (Walter Gropius) ได้​้รั​ับการทาบทามให้​้ทำำ�หน้​้าที่​่�ผู้​้�อำำ�นวยการโรงเรี​ียนช่​่าง ศิ​ิลปะที่​่�วายมาร์​์ แทน อองรี​ี วาน เด เวลเด (Henry van de Velde) มาสเตอร์​์ชาวเบลเยี​ียม ที่​่�ดู​ูแลโรงเรี​ียนมาก่​่อนหน้​้านี้​้�หลายปี​ี แน่​่นอนว่​่า โกรเปี​ียส สถาปนิ​ิกหนุ่​่�มที่​่�เพิ่​่�งตั้​้�งออฟฟิ​ิศของตั​ัวเอง ได้​้ตกลงรั​ับ ตำำ�แหน่​่งนี้​้�ด้​้วยความมุ่​่�งมั่​่�น และจากนั้​้�นไม่​่นาน เขาก็​็ได้​้พลิ​ิกโฉมหน้​้าโรงเรี​ียน ช่​่างศิ​ิลปะ ให้​้กลายเป็​็นสถาบั​ันการออกแบบที่​่�เราทุ​ุกคนรู้​้�จั​ักกั​ันในชื่​่�อของ บาวเฮาส์​์ ในขณะที่​่�เขามี​ีอายุ​ุเพี​ียง 36 ปี​ี โกรเปี​ียสไม่​่ใช่​่คนที่​่�ห่​่างไกลจากวิ​ิชาชี​ีพสถาปนิ​ิก เพราะทั้​้�งพ่​่อและลุ​ุงของเขา ก็​็เป็​็นสถาปนิ​ิก การตั​ัดสิ​ินใจดำำ�เนิ​ินรอยตามทั้​้�งพ่​่อและลุ​ุง จึ​ึงไม่​่ใช่​่เรื่​่�อง น่​่าแปลกใจ แต่​่ชี​ีวิ​ิตการเรี​ียนรู้​้�ของโกรเปี​ียสนั้​้�น ไม่​่ได้​้เป็​็นหนทางที่​่�ราบรื่​่�นเลย ในปี​ี ค.ศ. 1914 ซึ่​่�งเป็​็นปี​ีแรกของสงคราม โกรเปี​ียสถู​ูกเกณฑ์​์ไปเป็​็นทหาร ในแนวหน้​้าฝั่​่ง� ตะวั​ันตกของเยอรมนี​ี และใช้​้ชีวิ​ิี ตทั้​้ง� 4 ปี​ีของสงคราม อย่​่างแทบ จะเอาชี​ีวิ​ิตไม่​่รอดก็​็หลายครั้​้�ง ในขณะที่​่�สงครามเพิ่​่�งจะเริ่​่�มได้​้ไม่​่นาน โกรเปี​ียส ได้​้แต่​่งงานกั​ับม่​่ายสาว อดี​ีตภรรยาของนั​ักดนตรี​ีและนั​ักประพั​ันธ์​์เอก กุ​ุสตาฟ มาห์​์เลอร์​์ (Gustav Mahler) ที่​่�โด่​่งดั​ังในวงสั​ังคม อั​ัลมา มาห์​์เลอร์​์ (Alma Mahler) ให้​้กำำ�เนิ​ิดลู​ูกสาวคนโตของโกรเปี​ียส ที่​่�ชื่​่�อว่​่า มานน โกรเปี​ียส (Manon Gropius) ในปี​ี ค.ศ. 1916 ซึ่​่�งยั​ังเป็​็นช่​่วงเวลาที่​่�โกรเปี​ียสกำำ�ลั​ังปฏิ​ิบั​ัติ​ิ หน้​้าที่​่�ในแนวหน้​้าอั​ันห่​่างไกล

20210520_The New Architect by Walter Gropius.indd 8

12/7/2564 BE 18:27

แต่​่การถื​ือกำำ�เนิ​ิดของเด็​็กหญิ​ิงตั​ัวเล็​็กๆ ชื่​่�อมานนนี้​้� ก็​็กลายเป็​็นตั​ัวแทนของ ความหวั​ังและอนาคตให้​้กั​ับโกรเปี​ียส ผู้​้�ที่​่�มุ่​่�งมั่​่�นจะเอาชี​ีวิ​ิตให้​้รอดจากสงคราม และกลั​ับมาเป็​็นส่​่วนหนึ่​่�งของอนาคตของเยอรมนี​ี แม้​้เยอรมนี​ีจะแพ้​้สงคราม ดู​ูเหมื​ือนความพ่​่ายแพ้​้ จะกลั​ับสร้​้างแรงผลั​ักดั​ันให้​้สถาปนิ​ิกอย่​่างโกรเปี​ียส มุ่​่�งที่​่�จะสร้​้างแนวทางการพั​ัฒนาสถาปั​ัตยกรรมสำำ�หรั​ับอนาคต ที่​่�แตกต่​่างจาก แนวทางในอดี​ีต พร้​้อมๆ กั​ับการเติ​ิบโตของมานน เด็​็กหญิ​ิงผู้​้�มี​ีความฝั​ันอยากจะเป็​็นนั​ักแสดง โกรเปี​ียสก็​็ได้​้พั​ัฒนาแนวทางการศึ​ึกษาในรู​ูปแบบเฉพาะตั​ัวของบาวเฮาส์​์ ที่​่�มุ่​่�งสร้​้างนั​ักปฏิ​ิบั​ัติ​ิ ผู้​้�มี​ีความรู้​้� และมี​ีประสบการณ์​์ในการลงมื​ือทำำ�จริ​ิง ผ่​่านการฝึ​ึกฝนอย่​่างหนั​ักหน่​่วง ออกไปสู่​่�โลกแห่​่งการออกแบบ จนบาวเฮาส์​์ กลายเป็​็นต้​้นแบบของแนวทางการสร้​้าง ทั้​้�งสถาปนิ​ิก ศิ​ิลปิ​ิน และช่​่างฝี​ีมื​ือ ใน เวลาเดี​ียวกั​ัน เมื่​่�อบาวเฮาส์​์ต้อ้ งย้​้ายจากวายมาร์​์ไปยั​ังเมื​ืองเดสเซา ในปี​ี ค.ศ. 1925 โกรเปี​ียส ออกแบบกลุ่​่�มอาคารเรี​ียน ที่​่�ได้​้กลายมาเป็​็นสั​ัญลั​ักษณ์​์ของจุ​ุดเริ่​่�มต้​้น สถาปั​ัตยกรรมสมั​ัยใหม่​่ที่​่�เรารู้​้�จั​ักกั​ันในนามของสถาปั​ัตยกรรมโมเดิ​ิร์​์น ภายใน เวลาเพี​ียง 3 ปี​ี หลั​ังจากที่​่�บาวเฮาส์​์ได้​้ย้​้ายมาบ้​้านหลั​ังใหม่​่ที่​่�เดสเซา โกรเปี​ียส ร่​่วมกั​ับมาสเตอร์​์คนอื่​่�นๆ ได้​้วางระบบการเรี​ียนการสอน ที่​่�มี​ีลั​ักษณะพิ​ิเศษ เหมื​ือนการทำำ�งานจริ​ิง แต่​่เป็​็นการทำำ�งานที่​่�ทำำ�ให้​้งานเชิ​ิงช่​่างนั้​้�น ถู​ูกพั​ัฒนาบน พื้​้�นฐานความรู้​้�ทั้​้�งทางสั​ังคมวั​ัฒนธรรม และความรู้​้�ทางเทคนิ​ิค จนทำำ�ให้​้ สถาปนิ​ิกนั้​้�น เป็​็นทั้​้�งช่​่างและนั​ักคิ​ิดในเวลาเดี​ียวกั​ัน

20210520_The New Architect by Walter Gropius.indd 9

12/7/2564 BE 18:27

แต่​่หลั​ังจากนั้​้�นไม่​่นาน เมื่​่�อระบบของบาวเฮาส์​์เข้​้ารู​ูปเข้​้ารอยแล้​้ว โกรเปี​ียสก็​็ ส่​่งต่​่อการดู​ูแลสถาบั​ันแห่​่งนี้​้�ให้​้กับั ฮานเนส มายเยอร์​์ (Hannes Meyer) เพื่​่�อที่​่� จะย้​้ายไปตั้​้�งรกรากใหม่​่ที่​่เ� บอร์​์ลิ​ิน และทุ่​่�มเทเวลาให้​้กับั งานออกแบบของตั​ัวเอง แต่​่โชคชะตาก็​็ผลั​ักดั​ันให้​้ชี​ีวิ​ิตของโกรเปี​ียสต้​้องหั​ักเหครั้​้�งใหญ่​่ ในช่​่วงต้​้น ทศวรรษที่​่� 1930 เมื่​่�อทิ​ิศทางการเมื​ืองของเยอรมนี​ีเปลี่​่�ยนแปลงไป การขึ้​้�นมา มี​ีอำำ�นาจของอดอล์​์ฟ ฮิ​ิตเลอร์​์ (Adolf Hitler) และพรรคนาซี​ี ที่​่�ก่​่อให้​้เกิ​ิด บรรยากาศของการควบคุ​ุมความคิ​ิดทั้​้�งทางการเมื​ืองและทางศิ​ิลปวั​ัฒธรรม ทำำ�ให้​้ปั​ัญญาชนในเยอรมนี​ี เริ่​่�มตระหนั​ักว่​่า เสรี​ีภาพกำำ�ลั​ังจะถู​ูกลิ​ิดรอน และด้​้วยบรรยากาศทางการเมื​ืองที่​่ตึ� งึ เครี​ียดขึ้​้�นเรื่​่อ� ยๆ เหล่​่าปั​ัญญาชนจำำ�นวนมาก ก็​็ตั​ัดสิ​ินใจเดิ​ินทางออกจากเยอรมนี​ี เพื่​่�อออกไปแสวงหาบ้​้านใหม่​่ ที่​่�จะเอื้​้�อให้​้ พวกเขาได้​้แสดงความคิ​ิดสร้​้างสรรค์​์ของตั​ัวเอง และโกรเปี​ียสก็​็เป็​็นหนึ่​่�งในผู้​้�คน เหล่​่านั้​้�น ด้​้วยความช่​่วยเหลื​ือของสถาปนิ​ิกอั​ังกฤษ แมกซ์​์เวล ฟราย (Maxwell Fry) ทำำ�ให้​้โกรเปี​ียสสามารถย้​้ายมาประเทศอั​ังกฤษได้​้ในปี​ี ค.ศ. 1934 และได้​้มา มี​ีโอกาสทำำ�งานและร่​่วมกั​ับกลุ่​่�มไอโซคอน (Isokon) อั​ันโด่​่งดั​ัง แต่​่หลั​ังจากที่​่�โกรเปี​ียสย้​้ายออกจากประเทศได้​้ไม่​่นาน ลู​ูกสาวคนโตของเขา มานน ที่​่�ยั​ังอยู่​่�ในออสเตรี​ีย ก็​็ได้​้เสี​ียชี​ีวิ​ิตลง ซึ่​่�งดู​ูเหมื​ือนจะทำำ�ให้​้สายใยสุ​ุดท้​้าย ที่​่�ผู​ูกโกรเปี​ียสไว้​้กั​ับบ้​้านเกิ​ิดของเขา ได้​้ขาดลงโดยสิ้​้�นเชิ​ิง การตั​ัดสิ​ินใจที่​่�จะ ตั้​้�งรกรากที่​่�อั​ังกฤษ เพราะมั​ันไม่​่ไกลจากเยอรมนี​ี ดู​ูเหมื​ือนจะเป็​็นเหตุ​ุผลที่​่�ไม่​่ จำำ�เป็​็นอี​ีกแล้​้ว ในปี​ี ค.ศ. 1937 โกรเปี​ียสจึ​ึงตั​ัดสิ​ินใจออกเดิ​ินทางไกล ข้​้ามทวี​ีปมายั​ัง สหรั​ัฐอเมริ​ิกา ด้​้วยความช่​่วยเหลื​ือของเพื่​่�อนฝู​ูง ทำำ�ให้​้เขาได้​้มาตั้​้�งรกราก ที่​่�รั​ัฐแมสซาชู​ูเซตส์​์ และปลู​ูกบ้​้านที่​่�เมื​ืองลิ​ินคอล์​์น ก่​่อนที่​่�จะย้​้ายไปเคมบริ​ิจด์​์

20210520_The New Architect by Walter Gropius.indd 10

12/7/2564 BE 18:27

หลั​ังจากนั้​้�นไม่​่นาน เพื่​่�อเริ่​่�มสอนหนั​ังสื​ือที่​่�ฮาร์​์วาร์​์ด ซึ่​่�งได้​้กลายเป็​็นบ้​้าน ที่​่�ทำำ�ให้​้ความคิ​ิดของโกรเปี​ียสได้​้เติ​ิบโต และถู​ูกถ่​่ายทอดสู่​่�นั​ักเรี​ียนมากมาย หลายรุ่​่�น การพั​ัฒนาหลั​ักสู​ูตรและการเรี​ียนการสอนที่​่�ฮาร์​์วาร์​์ดของโกรเปี​ียส ได้​้กลาย เป็​็นส่​่วนหนึ่​่�งของรากฐานการศึ​ึกษาสถาปั​ัตยกรรมในยุ​ุคสมั​ัยใหม่​่ของ สหรั​ัฐอเมริ​ิกาในเวลาต่​่อมา ในขณะที่​่�หลั​ักสู​ูตรและการเรี​ียนการสอนที่​่� บาวเฮาส์​์นั้​้�น แม้​้จะถู​ูกระงั​ับไปในช่​่วงสงครามโลกครั้​้�งที่​่� 2 แต่​่ระบบความคิ​ิด ที่​่�ได้​้สร้​้างรากฐานอั​ันเข้​้มแข็​็งให้​้กั​ับนั​ักเรี​ียนเก่​่าของบาวเฮาส์​์ ที่​่�ได้​้ไปเติ​ิบโตเป็​็น สถาปนิ​ิก ศิ​ิลปิ​ิน และมาสเตอร์​์ สำำ�คั​ัญในที่​่�ต่​่างๆ ก็​็ได้​้ส่​่งอิ​ิทธิ​ิพลต่​่อโรงเรี​ียน สถาปั​ัตยกรรมทั่​่�วโลกจนถึ​ึงทุ​ุกวั​ันนี้​้� จนแทบจะกล่​่าวได้​้ว่​่า ปั​ัจจุ​ุบั​ันนี้​้� ไม่​่มี​ี โรงเรี​ียนสถาปั​ัตยกรรมใดในโลก ที่​่�ไม่​่ได้​้รั​ับอิ​ิทธิ​ิพลทางความคิ​ิดและแนวทาง การปฏิ​ิบั​ัติ​ิ ที่​่�โกรเปี​ียสได้​้วางไว้​้ที่​่�บาวเฮาส์​์ หนั​ังสื​ือเล่​่มเล็​็กๆ ที่​่�ชื่​่�อว่​่า “สถาปั​ัตยกรรมสมั​ัยใหม่​่และบาวเฮาส์​์” (The New Architecture and The Bauhaus) นี้​้� โกรเปี​ียสเขี​ียนขึ้​้�นหลั​ังจากการสู​ูญเสี​ีย ครั้​้�งใหญ่​่ของประเทศ จากสงคราม อั​ันเป็​็นช่​่วงเวลาแห่​่งการเปลี่​่�ยนแปลง และช่​่วงเวลาแห่​่งความไม่​่แน่​่นอน ซึ่​่�งนำำ�ไปสู่​่�ช่​่วงเวลาแห่​่งความหวาดกลั​ัว หลั​ังจากนั้​้�นไม่​่นาน แต่​่หนั​ังสื​ือเล่​่มเล็​็กๆ นี้​้� กลั​ับเต็​็มไปด้​้วยเรื่​่�องราวแห่​่ง การก้​้าวไปข้​้างหน้​้า โดยไม่​่หันั หลั​ังกลั​ับ มั​ันเต็​็มไปด้​้วยเรื่​่อ� งราวของความมุ่​่�งมั่​่น� เด็​็ดเดี่​่�ยว และความกล้​้าอย่​่างไม่​่ลั​ังเล หนั​ังสื​ือเล่​่มนี้​้จึ� งึ เป็​็นตั​ัวแทนของอุ​ุดมคติ​ิและความหวั​ัง ทั้​้ง� ความหวั​ังแห่​่งยุ​ุคสมั​ัย และความหวั​ังของสถาปนิ​ิกชื่​่�อ วอลเตอร์​์ โกรเปี​ียส ที่​่�พาเราเดิ​ินไปข้​้างหน้​้า พร้​้อมๆ กั​ับตั​ัวอั​ักษรในหนั​ังสื​ือเล่​่มนี้​้�เช่​่นกั​ัน ต้​้นข้​้าว ปาณิ​ินท์​์

20210520_The New Architect by Walter Gropius.indd 11

12/7/2564 BE 18:27

20210520_The New Architect by Walter Gropius.indd 14

12/7/2564 BE 18:27

บทนำำ� โดย แฟรงก์​์ พิ​ิค (Frank Pick)

ดร.โกรเปี​ียสได้​้ขอให้​้ผมเขี​ียนบทนำำ�สำ�ำ หรั​ับหนั​ังสื​ือเล่​่มนี้​้� แม้​้ผมจะคิ​ิดว่​่าบทนำำ�นี้​้� ไม่​่ค่​่อยจำำ�เป็​็นเลย หนั​ังสื​ือเล่​่มนี้​้�เป็​็นความพยายามที่​่�จะเรี​ียกร้​้องให้​้เราใช้​้ความ คิ​ิดเกี่​่�ยวกั​ับสถาปั​ัตยกรรมในรู​ูปแบบใหม่​่ ที่​่�สั​ัมพั​ันธ์​์กั​ับวั​ัสดุ​ุในปั​ัจจุ​ุบั​ัน เครื่​่�อง มื​ือเครื่​่�องใช้​้ ที่​่�ได้​้ถู​ูกพั​ัฒนาจนซั​ับซ้​้อนกลายเป็​็นเครื่​่�องจั​ักรกล มั​ันเป็​็นการตั้​้�งคำำ�ถามว่​่า ความคิ​ิดในอดี​ีตที่​่�เรามี​ีต่​่อวั​ัสดุ​ุเช่​่น ไม้​้ อิ​ิฐ หิ​ิน เราก็​็ควรมองวั​ัสดุ​ุในปั​ัจจุ​ุบั​ัน ไม่​่ว่​่าจะเป็​็นเหล็​็ก คอนกรี​ีต หรื​ือกระจก ด้​้วยการพิ​ินิ​ิจพิ​ิเคราะห์​์ทำำ�นองเดี​ียวกั​ัน เพราะด้​้วยมุ​ุมมองใหม่​่แบบนี้​้�เท่​่านั้​้�น ที่​่�งานสถาปั​ัตยกรรมที่​่�แท้​้จริ​ิงจะเกิ​ิดขึ้​้�นได้​้ สิ่​่�งที่​่�ผมสนใจยิ่​่�งกว่​่านั้​้�น คื​ือการที่​่� ปั​ัจจั​ัยต่​่างๆ ที่​่�ส่​่งผลต่​่อสถาปั​ัตยกรรมนั้​้�น ส่​่งผลต่​่องานออกแบบในสาขาอื่​่�นๆ ที่​่�เกี่​่�ยวเนื่​่�องกั​ับการใช้​้สอยในชี​ีวิ​ิตประจำำ�วั​ันด้​้วย ข้​้อเรี​ียกร้​้องดั​ังกล่​่าวนั้​้�น เกิ​ิดขึ้​้�นถู​ูกที่​่�ถูกู เวลา เนื่​่�องด้​้วยผู้​้�คนกำำ�ลังั ให้​้ความสนใจ อย่​่างจริ​ิงจั​ังกั​ับปั​ัญหาเหล่​่านี้​้� ผู้​้�คนในยุ​ุคของเรานั้​้�น สนใจศิ​ิลปะ ไม่​่ใช่​่เพราะมั​ัน เป็​็นสิ่​่ง� แปลกในชี​ีวิ​ิตที่​่�ก่อ่ ให้​้เกิ​ิดความใคร่​่รู้​้� แต่​่ในฐานที่​่�ศิ​ิลปะเป็​็นสิ่​่ง� สำำ�คัญ ั ต่​่อ การดำำ�เนิ​ินชี​ีวิ​ิตที่​่�สมบู​ูรณ์​์ ซึ่​่�งมี​ีบทบาทในการหยิ​ิบยื่​่�นความงามอย่​่างสมดุ​ุลให้​้ แก่​่สั​ังคมของเรา มั​ันเป็​็นช่​่วงเวลาของการหยุ​ุดคิ​ิด และไตร่​่ตรอง อั​ันจะนำำ�ไปสู่​่� การฟื้​้�นฟู​ูศิ​ิลปะ ที่​่�ปรากฏปั​ัญหาและคำำ�ถามชั​ัดเจนมากขึ้​้�นเรื่​่�อยๆ ในแต่​่ละปี​ี ที่​่ผ่� า่ นพ้​้น ผมมี​ีความหวั​ังว่​่าในช่​่วงชี​ีวิ​ิตของผม จะได้​้มีโี อกาสเห็​็นการเปลี่​่�ยนแปลง ที่​่�เป็​็นจริ​ิงขึ้​้�นมา ดร.โกรเปี​ียสเป็​็นผู้​้�นำำ�อย่​่างแท้​้จริ​ิงในการเคลื่​่�อนไหวนี้​้� โดยมี​ี บาวเฮาส์​์เป็​็นเครื่​่�องมื​ือที่​่�ทำำ�ให้​้ทุ​ุกสิ่​่�งปรากฏผลเป็​็นรู​ูปธรรม ประเทศเราจึ​ึงนั​ับ ได้​้ว่​่าโชคดี​ีที​ีมี​ีโอกาสเป็​็นส่​่วนหนึ่​่�งของการเปลี่​่�ยนแปลง 15

20210520_The New Architect by Walter Gropius.indd 15

12/7/2564 BE 18:27

โดย ดร.โกรเปี​ียส ในช่​่วงเวลานี้​้� เราควรแสวงหาโอกาสนำำ�ความรู้​้�และการนำำ� ทางของโกรเปี​ียส ไปใช้​้ในการขั​ับเคลื่​่�อนไปข้​้างหน้​้าของสถาปั​ัตยกรรมของเรา รวมไปถึ​ึงการศึ​ึกษาสถาปั​ัตยกรรม และศิ​ิลปะในภาพรวมด้​้วยเช่​่นกั​ัน ดร.โกรเปี​ียสชี้​้�ให้​้เราเห็​็นว่​่า “สถาปั​ัตยกรรมใหม่​่” นั้​้�น เริ่​่�มต้​้นจากความชั​ัดเจน เป็​็นระบบ และแสวงหาบรรทั​ัดฐานและมาตรฐาน ซึ่​่�งเป็​็นปฏิ​ิกิ​ิริ​ิยาต่​่อความ สั​ับสนของการลอกเลี​ียน และการดั​ัดแปลงรู​ูปแบบหรื​ือสไตล์​์ ที่​่�ไม่​่ได้​้มี​ี ความหมายสำำ�คั​ัญใดๆ ที่​่�เกี่​่�ยวเนื่​่�องกั​ับสถาปั​ัตยกรรมสมั​ัยใหม่​่อี​ีกต่​่อไปแล้​้ว แต่​่ปฏิ​ิกิ​ิริ​ิยานี้​้�ก็​็ไม่​่ใช่​่เรื่​่�องง่​่าย มั​ันได้​้ผ่​่านช่​่วงเวลายากๆ ของปั​ัญหาที่​่�ล้​้วน ติ​ิดลบ จนกระทั่​่�งมั​ันได้​้ดำำ�เนิ​ินมาถึ​ึงช่​่วงเวลาแห่​่งความเป็​็นบวก ที่​่�มั​ันไม่​่ได้​้ พู​ูดถึ​ึงสิ่​่�งที่​่�มั​ันพยายามจะลื​ืมเลื​ือนหรื​ือปฏิเิ สธเท่​่านั้​้�น แต่​่มั​ันได้​้เริ่​่�มพู​ูดถึ​ึงสิ่​่�งที่​่� มั​ันสามารถทำำ�ได้​้ และสิ่​่�งที่​่�มั​ันสร้​้างสรรค์​์ขึ้​้�นใหม่​่มากกว่​่า ทำำ�ให้​้จิ​ินตนาการ หรื​ือแฟนซี​ีส่​่วนบุ​ุคคลที่​่�เราเคยมี​ีนั้​้�น เริ่​่�มยอมรั​ับข้​้อเท็​็จจริ​ิงและทรั​ัพยากรทาง เทคนิ​ิคของสถาปั​ัตยกรรมใหม่​่ รวมทั้​้�งยอมรั​ับคุ​ุณลั​ักษณะที่​่�กลมกลื​ืนของ การสร้​้างสรรค์​์พื้​้น� ที่​่� และคุ​ุณสมบั​ัติ​ิเชิ​ิงประโยชน์​์ใช้​้สอย และใช้​้มันั เป็​็นพื้​้�นฐาน หรื​ือกรอบทางความคิ​ิด ที่​่�นำ�ำ ไปสู่​่�ความงามในรู​ูปแบบใหม่​่ ที่​่�จะส่​่งเสริ​ิมสร้​้าง ความยิ่​่ง� ใหญ่​่ให้​้กับั สถาปั​ัตยกรรมใหม่​่นี้​้� และหากสถาปนิ​ิกมี​ีทิ​ิศทางในการทำำ�งาน ที่​่�โอนเอี​ียงไปทางด้​้านข้​้อเท็​็จจริ​ิงทางวิ​ิศวกรรมมากเกิ​ินไป เขาก็​็จะถู​ูกผลั​ักดั​ัน กลั​ับมาให้​้มองตั​ัวเองเป็​็นศิ​ิลปิ​ินมากขึ้​้�น การพั​ัฒนาไปข้​้างหน้​้าจะเกิ​ิดขึ้​้�นจาก การเคลื่​่�อนไหวทางความคิ​ิดนี้​้� วิ​ิญญาณแห่​่งการสร้​้างสรรค์​์จะถู​ูกปลุ​ุกขึ้​้�นมา เสมื​ือนกระแสน้ำำ��ที่​่�ผุ​ุดขึ้​้�นเหนื​ือคลื่​่�นที่​่�กำำ�ลั​ังถดถอย และการเคลื่​่�อนไหวของ กระแสความคิ​ิดนี้​้�เอง คื​ือสิ่​่�งสำำ�คั​ัญ ผมขอย้​้อนกลั​ับไปพู​ูดถึ​ึงศาสตร์​์อื่​่�นๆ นอกเหนื​ือจากสถาปั​ัตยกรรมอาคาร เพื่​่�อที่​่�จะชี้​้�ให้​้เห็​็นว่​่า แท้​้จริ​ิงแล้​้ว ยั​ังมี​ีศาสตร์​์อื่​่�นๆ ทั้​้�งศิ​ิลปะ และวิ​ิทยาศาสตร์​์ หรื​ือส่​่วนผสมของทั้​้�งศิ​ิลปะและวิ​ิทยาศาสตร์​์ ที่​่�สั​ัมพั​ันธ์​์กั​ับทุ​ุกสิ่​่�งรอบตั​ัวเรา ซึ่​่�งถ้​้าสิ่​่�งต่​่างๆ ถู​ูกคิ​ิดและถู​ูกสร้​้างขึ้​้�นอย่​่างถู​ูกต้​้อง มุ่​่�งไปสู่​่�การสร้​้างคุ​ุณสมบั​ัติ​ิ 16

20210520_The New Architect by Walter Gropius.indd 16

12/7/2564 BE 18:27

ของความงามและสุ​ุนทรี​ียศาสตร์​์แล้​้ว โรงเรี​ียนต่​่างๆ ที่​่�ทำำ�การสอนทั้​้�งด้​้าน เทคนิ​ิคและช่​่างฝี​ีมื​ือ ซึ่​่�งในปั​ัจจุ​ุบั​ันมี​ีการเปลี่​่�ยนแปลงความคิ​ิดไปมาอย่​่างไม่​่ เป็​็นระบบ ก็​็จะก่​่อให้​้เกิ​ิดระบบการศึ​ึกษาและความเข้​้าใจในรู​ูปแบบใหม่​่ที่​่�มั่​่�นคง เหมื​ือนที่​่�สถาปั​ัตยกรรมใหม่​่ก่​่อให้​้เกิ​ิดการเปลี่​่�ยนแปลงกั​ับอาคารในปั​ัจจุ​ุบั​ัน ซึ่​่�งผมก็​็หวั​ังว่​่า ดร.โกรเปี​ียสจะพู​ูดถึ​ึงสิ่​่�งต่​่างๆ เหล่​่านี้​้�ด้​้วยในบทความของเขา ซึ่​่�งเป็​็นการศึ​ึกษาเชิ​ิงวิ​ิพากษ์​์สำำ�หรั​ับยุ​ุคปั​ัจจุ​ุบั​ัน ผมเคยคิ​ิดว่​่า สถาปนิ​ิกนั้​้�น จำำ�กั​ัดความคิ​ิดและการศึ​ึกษาของตั​ัวเองอยู่​่�ในโลกแคบๆ ของอาคาร โดยเฉพาะ เมื่​่�อผมเห็​็นพวกเขาพยายามจะออกแบบสิ่​่ง� อื่​่น� ๆ ไม่​่ว่า่ จะเป็​็นเฟอร์​์นิ​ิเจอร์​์ การตกแต่​่ง การปั้​้�น หรื​ืออื่​่�นๆ แต่​่ในตอนนี้​้� ผมเห็​็นแล้​้วว่​่า ความคิ​ิดของผม นั้​้น� ไม่​่เป็​็นความจริ​ิง นั​ักออกแบบเชิ​ิงอุ​ุตสาหกรรม จำำ�เป็​็นต้​้องทำำ�งานกั​ับสถาปนิ​ิก ภายใต้​้การฝึ​ึกฝนในทิ​ิศทางและคุ​ุณลั​ักษณะที่​่�เที​ียบเคี​ียงกั​ันได้​้ และด้​้วยสถานะ และการยอมรั​ับที่​่�เที​ียบเคี​ียงกั​ันได้​้ด้ว้ ย ดร.โกรเปี​ียสจะช่​่วยสร้​้างบรรทั​ัดฐาน ของการศึ​ึกษา และการฝึ​ึกฝนเพื่​่�อค้​้นหาวิ​ิธี​ีการ และการทดลองของบาวเฮาส์​์ ภายใต้​้ศาสตร์​์แห่​่งสถาปั​ัตยกรรมและศิ​ิลปะแขนงอื่​่�นๆ ภายใต้​้ 9 ระบบ ความคิ​ิดทางเทคนิ​ิคในรู​ูปแบบใหม่​่ ที่​่�เกิ​ิดจากความเข้​้าใจความสั​ัมพั​ันธ์​์ใน ภาพรวมของการออกแบบอย่​่างแท้​้จริ​ิง

17

20210520_The New Architect by Walter Gropius.indd 17

12/7/2564 BE 18:27

20210520_The New Architect by Walter Gropius.indd 18

12/7/2564 BE 18:27

สารบั​ัญ

บทนำำ� โดย แฟรงก์​์ พิ​ิค สถาปั​ัตยกรรมใหม่​่และบาวเฮาส์​์ มาตรฐาน เหตุ​ุผล บาวเฮาส์​์ การเรี​ียนการสอนเบื้​้�องต้​้น การเรี​ียนการสอนด้​้านการปฏิ​ิบั​ัติ​ิและหลั​ักการ การเรี​ียนการสอนด้​้านโครงสร้​้าง

13 23 31 36 45 56 59 65

19

20210520_The New Architect by Walter Gropius.indd 19

12/7/2564 BE 18:27

20210520_The New Architect by Walter Gropius.indd 24

12/7/2564 BE 18:27

สถาปั​ัตยกรรมใหม่​่และบาวเฮาส์​์

เราจะสามารถสื่​่�อสารคุ​ุณสมบั​ัติ​ิที่​่�แท้​้จริ​ิงและความสำำ�คั​ัญของสถาปั​ัตยกรรม ใหม่​่นั้​้�น ผ่​่านคำำ�พู​ูดได้​้หรื​ือ? ถ้​้าผมจะพยายามตอบคำำ�ถามนี้​้� มั​ันคงจะต้​้องอยู่​่� ในรู​ูปแบบของการวิ​ิเคราะห์​์ผลงาน รวมทั้​้�งความคิ​ิดและการค้​้นพบของผมเอง ดั​ังนั้​้�นผมจึ​ึงหวั​ังว่​่า เรื่​่�องราวสั้​้�นๆ เกี่​่�ยวกั​ับการพั​ัฒนาเปลี่​่�ยนแปลงของผม ในฐานะสถาปนิ​ิก จะทำำ�ให้​้ผู้​้�อ่า่ นเข้​้าใจพื้​้�นฐานของสถาปั​ัตยกรรมใหม่​่ได้​้ด้ว้ ยตั​ัวเอง รอยแยกระหว่​่างอดี​ีตและปั​ัจจุ​ุบั​ัน ได้​้ทำำ�ให้​้เรามองเห็​็นแง่​่มุ​ุมใหม่​่ๆ ทาง สถาปั​ัตยกรรม ที่​่�ตอบสนองต่​่ออารยธรรมทางเทคโนโลยี​ีของยุ​ุคสมั​ัยที่​่�เรา อาศั​ัยอยู่​่� วิ​ิธี​ีการประยุ​ุกต์​์ใช้​้สไตล์​์ที่​่�ตายไปแล้​้วนั้​้�น ได้​้ล่​่มสลายลง และเรา กำำ�ลั​ังย้​้อนกลั​ับไปสู่​่�ความจริ​ิงแท้​้ จริ​ิงใจ ของความคิ​ิดและความรู้​้�สึ​ึก โดยที่​่� สาธารณชน ซึ่​่�งเคยไม่​่สนใจใยดี​ีใดๆ เกี่​่�ยวกั​ับสถาปั​ัตยกรรม ก็​็ได้​้ถู​ูกดึ​ึงออก มาจากความเฉยชา จนความสนใจเกี่​่�ยวกั​ับสถาปั​ัตยกรรมในฐานะสิ่​่�งที่​่�เกี่​่�ยว เนื่​่�องกั​ับพวกเราทุ​ุกคนนั้​้�น ได้​้ถู​ูกปลุ​ุกให้​้ฟื้​้�นคื​ืนชี​ีพขึ้​้�นมาอี​ีกครั้​้�ง และความเป็​็น ไปได้​้ของการพั​ัฒนาในอนาคต ก็​็มีทิ​ิศ ี ทางที่​่�เห็​็นได้​้ชัดั เจน ทำำ�ให้​้ในทุ​ุกวั​ันนี้​้� เราสามารถเข้​้าใจอย่​่างแจ่​่มชั​ัดว่​่า แม้​้งานสถาปั​ัตยกรรมพั​ันธุ์​์�ใหม่​่นี้​้�จะมี​ีความ แตกต่​่างโดยพื้​้�นฐานจากงานในสมั​ัยก่​่อนหน้​้า แต่​่มั​ันไม่​่ได้​้เกิ​ิดจากความ ต้​้องการหรื​ือแรงปรารถนาส่​่วนตั​ัวของสถาปนิ​ิกกลุ่​่�มใดกลุ่​่�มหนึ่​่�ง ที่​่�เพี​ียงแค่​่ อยากจะแสวงหาสิ่​่�งใหม่​่ไม่​่ว่​่าจะด้​้วยวิ​ิธี​ีการใดก็​็ตาม แต่​่มั​ันเป็​็นผลพวงจาก เหตุ​ุผลที่​่�หลี​ีกเลี่​่�ยงไม่​่ได้​้ของระบบความคิ​ิด ภายใต้​้แรงผลั​ักดั​ันทางสั​ังคมและ 1

อาคาร Fagus Boot-Last Factory ที่​่�อั​ัลเฟลด์​์ อาน เดอร์​์ ไลน์​์ ค.ศ. 1911 ร่​่วมกั​ับ อดอล์​์ฟ มายเยอร์​์ (Adolf Meyer)

25

20210520_The New Architect by Walter Gropius.indd 25

12/7/2564 BE 18:27

เทคโนโลยี​ีของยุ​ุคสมั​ัยของเรา ซึ่​่�งใช้​้เวลากว่​่าเศษหนึ่​่�งส่​่วนสี่​่�ศตวรรษ ในการที่​่� ความคิ​ิดนี้​้�จะก่​่อตั​ัวเป็​็นรู​ูปเป็​็นร่​่างและปรากฏผลแจ่​่มชั​ัด แต่​่การพั​ัฒนาของสถาปั​ัตยกรรมใหม่​่นี้​้� ก็​็ได้​้ผ่​่านอุ​ุปสรรคมากมายในช่​่วง แรกเริ่​่ม� ทฤษฎี​ีและคำำ�สอนที่​่ขั� ดั แย้​้งกั​ันมากมายถู​ูกสื่​่อ� สารออกมาผ่​่านความคิ​ิด ของสถาปนิ​ิก ที่​่�ล้ว้ นทำำ�ให้​้ประเด็​็นหลั​ักของการพั​ัฒนาสถาปั​ัตยกรรมใหม่​่นี้​้� สั​ับสนไม่​่น้​้อย อุ​ุปสรรคในทางเทคนิ​ิค ผนวกกั​ับการถดถอยของเศรษฐกิ​ิจที่​่� ตามมาด้​้วยสงครามโลก และที่​่�ร้​้ายที่​่�สุดุ คื​ือการที่​่�สถาปั​ัตยกรรม “สมั​ัยใหม่​่” ได้​้กลายเป็​็นแฟชั่​่�น ในหลายๆ ประเทศ ส่​่งผลให้​้เกิ​ิดการลอกเลี​ียนรู​ูปแบบ และการบิ​ิดเบื​ือนหลั​ักการและข้​้อเท็​็จจริ​ิง รวมทั้​้�งความเรี​ียบง่​่าย ที่​่�เป็​็นพื้​้�นฐาน ของสถาปั​ัตยกรรมใหม่​่นี้​้� นั่​่�นเป็​็นเหตุ​ุผล ที่​่�ทำำ�ให้​้การเคลื่​่�อนไหวเปลี่​่�ยนแปลงนี้​้�จำำ�เป็​็นต้​้องเกิ​ิดขึ้​้�นจาก ภายใน เพื่​่�อที่​่�วั​ัตถุ​ุประสงค์​์ที่​่�แท้​้จริ​ิงของมั​ันจะถู​ูกปกป้​้องจากกระแสวั​ัตถุ​ุนิ​ิยม หรื​ือการรณรงค์​์ปลอมๆ ที่​่�เกิ​ิดจากการลอกเลี​ียนและความเข้​้าใจผิ​ิด ข้​้อความ ที่​่�ดู​ูน่​่าสนใจเช่​่น “ประโยชน์​์ใช้​้สอยนิ​ิยม” (functionalism หรื​ือ die neue Sachlichkeit) หรื​ือ “การตอบวั​ัตถุ​ุประสงค์​์ = ความงาม” (fitness for purpose = beauty) ล้​้วนมี​ีส่​่วนทำำ�ให้​้ความเข้​้าใจเกี่​่�ยวกั​ับสถาปั​ัตยกรรมใหม่​่นี้​้� กลายเป็​็นเรื่​่อ� งผิ​ิวเผิ​ินภายนอก หรื​ือไม่​่ก็เ็ ป็​็นเพี​ียงการมองด้​้านเดี​ียว ซึ่​่ง� ทั้​้ง� หมดนี้​้� ได้​้ถู​ูกสะท้​้อนออกมาในการละเลยที่​่�จะทำำ�ความเข้​้าใจแรงผลั​ักดั​ันที่​่�แท้​้จริ​ิงที่​่�ให้​้ กำำ�เนิ​ิดสถาปั​ัตยกรรมใหม่​่นี้​้� และมั​ันก็​็เป็​็นการละเลยเพิ​ิกเฉยที่​่ก่� อ่ ให้​้เกิ​ิดความคิ​ิด ที่​่�ตื้​้�นเขิ​ิน ที่​่�มองไม่​่เห็​็นว่​่าแท้​้จริ​ิงแล้​้ว สถาปั​ัตยกรรมใหม่​่นี้​้� เป็​็นเครื่​่�องมื​ือใน การเชื่​่�อมความคิ​ิดที่​่�แตกต่​่างอย่​่างสุ​ุดขั้​้�ว และจั​ัดระบบความคิ​ิดเหล่​่านั้​้�น ให้​้เข้​้ามาอยู่​่�ในเส้​้นทางของการออกแบบ เส้​้นทางเดี​ียวกั​ัน 2

ทางเข้​้าด้​้านหน้​้าของอาคาร Administrative Office-Building ใน Werkbund Exhibition ที่​่โ� คโลญ ค.ศ. 1914 ร่​่วมกั​ับอดอล์​์ฟ มายเยอร์​์

26

20210520_The New Architect by Walter Gropius.indd 26

12/7/2564 BE 18:27

27

20210520_The New Architect by Walter Gropius.indd 27

12/7/2564 BE 18:27

ตั​ัวอย่​่างที่​่�เห็​็นได้​้ชั​ัด ก็​็เช่​่น ตรรกะและเหตุ​ุผล ที่​่�หลายๆ คน มั​ักคิ​ิดว่​่ามั​ันเป็​็น หลั​ักการที่​่�สำ�คั ำ ัญที่​่�สุ​ุด แต่​่ในความเป็​็นจริ​ิง มั​ันเป็​็นเพี​ียงเครื่​่�องมื​ือที่​่�ก่​่อให้​้เกิ​ิด ความกระจ่​่างชั​ัดเท่​่านั้​้�น หรื​ือการปลดแอกสถาปั​ัตยกรรมจากบ่​่วงของการ ประดั​ับตกแต่​่ง ตลอดจนการให้​้ความสำำ�คั​ัญกั​ับโครงสร้​้าง การให้​้น้ำำ��หนั​ักกั​ับ การเที่​่ย� งตรงและความประหยั​ัดของการแก้​้ปัญ ั หา ล้​้วนเป็​็นตั​ัวแทนของความคิ​ิด เชิ​ิงวั​ัตถุ​ุ ในกระบวนการคิ​ิดและสร้​้างงาน ซึ่​่�งนำำ�ไปสู่​่�คุ​ุณค่​่าเชิ​ิงปฏิ​ิบั​ัติ​ิของ สถาปั​ัตยกรรมใหม่​่และปั​ัจจั​ัยอื่​่�นๆ เช่​่น ความพึ​ึงพอใจเชิ​ิงสุ​ุนทรี​ียศาสตร์​์ของ จิ​ิตวิ​ิญญาณมนุ​ุษย์​์นั้​้�น แท้​้จริ​ิงแล้​้วก็​็มี​ีความสำำ�คั​ัญไม่​่น้​้อยไปกว่​่าคุ​ุณสมบั​ัติ​ิ เชิ​ิงวั​ัตถุ​ุ ทั้​้ง� สุ​ุนทรี​ียศาสตร์​์ของจิ​ิตวิ​ิญญาณ และคุ​ุณสมบั​ัติ​ิทางวั​ัตถุ​ุ ต่​่างก็​็ค้น้ พบ ขั้​้�วตรงข้​้ามในความสมดุ​ุลของชี​ีวิ​ิต สิ่​่�งที่​่�มี​ีความสำำ�คั​ัญอย่​่างมากมายกว่​่า ความประหยั​ัดของโครงสร้​้าง และการใช้​้สอยนั้​้�น ก็​็คือื ความสำำ�เร็​็จทางความคิ​ิด ที่​่�ทำำ�ให้​้วิ​ิสั​ัยทั​ัศน์​์ของที่​่�ว่​่างแบบใหม่​่นั้​้�นเกิ​ิดขึ้​้�นได้​้ เพราะในขณะที่​่�อาคารนั้​้�น เป็​็นเรื่​่�องของวิ​ิธี​ีการและวั​ัสดุ​ุ สถาปั​ัตยกรรม เป็​็นการทำำ�งานอย่​่างชาญฉลาด กั​ับที่​่�ว่​่าง ในศตวรรษที่​่�ผ่​่านมา วิ​ิวั​ัฒนาการจากการสร้​้างด้​้วยมื​ือมนุ​ุษย์​์ไปสู่​่�การสร้​้าง ด้​้วยเครื่​่�องจั​ักรกลนั้​้�น กลายเป็​็นประเด็​็นสำำ�คั​ัญ ที่​่�ครอบครองความสนใจของ มวลมนุ​ุษยชาติ​ิ แต่​่ในทางกลั​ับกั​ัน แทนที่​่เ� ราจะคิ​ิดค้​้นหนทางที่​่จ� ะเดิ​ินไปข้​้างหน้​้า ภายใต้​้การเปลี่​่�ยนแปลงที่​่�ไม่​่เคยเกิ​ิดขึ้​้�นมาก่​่อนนี้​้� เรากลั​ับพึ​ึงพอใจกั​ับ การหยิ​ิบยื​ืมสไตล์​์จากอดี​ีตมาใช้​้ และไม่​่คิ​ิดที​ีจะละเลิ​ิกการใช้​้ต้​้นแบบใน ประวั​ัติ​ิศาสตร์​์ ในการประดั​ับตกแต่​่ง แต่​่วิ​ิธี​ีการเหล่​่านั้​้�น ได้​้สิ้​้�นสุ​ุดลงแล้​้วในที่​่�สุดุ ความคิ​ิดใหม่​่ๆ เกี่​่�ยวกั​ับอาคาร ที่​่�ตั้​้ง� อยู่​่�บนพื้​้�นฐานของความจริ​ิงได้​้ปรากฏชั​ัดขึ้​้น� ซึ่​่ง� ก่​่อให้​้เกิ​ิดแนวความคิ​ิดใหม่​่ เกี่​่�ยวกั​ับที่​่�ว่​่างด้​้วยเช่​่นกั​ัน การเปลี่​่�ยนแปลงนี้​้� ผนวกกั​ับความก้​้าวหน้​้าทาง เทคโนโลยี​ีที่​่�เราควบคุ​ุมได้​้ ล้​้วนเป็​็นส่​่วนหนึ่​่�งของการปรากฏรู​ูปอย่​่างแตกต่​่าง ออกไป ที่​่�เราเริ่​่�มเห็​็นมากมายในรู​ูปของสถาปั​ัตยกรรมใหม่​่ 28

20210520_The New Architect by Walter Gropius.indd 28

12/7/2564 BE 18:27

ลองคิ​ิดถึ​ึงเทคนิ​ิคสมั​ัยใหม่​่ทั้​้�งหมด ที่​่�มี​ีส่ว่ นผลั​ักดั​ันให้​้เกิ​ิดการตั​ัดสิ​ินใจ ซึ่​่�งนำำ�ไปสู่​่�สิ่​่�งใหม่​่ในงานสถาปั​ัตยกรรม และความรวดเร็​็วของการพั​ัฒนานี้​้�! พั​ัฒนาการของทรั​ัพยากรทางเทคโนโลยี​ี ได้​้นำำ�ไปสู่​่�การสลายตั​ัวของรู​ูปทรง ตั​ันๆ หนั​ักๆ ที่​่�เป็​็นงานก่​่อ และปู​ูทางให้​้กั​ับโครงสร้​้างเสาเพรี​ียวๆ ด้​้วยความ ประหยั​ัดจากจำำ�นวนการผลิ​ิต ที่​่ว่� า่ ง น้ำำ�� หนั​ัก และการขนส่​่ง วั​ัสดุ​ุอุปุ กรณ์​์ใหม่​่ๆ ไม่​่ว่​่าจะเป็​็นเหล็​็ก คอนกรี​ีต กระจก ล้​้วนก้​้าวข้​้ามข้​้อจำำ�กั​ัดของวั​ัสดุ​ุเดิ​ิม และ วิ​ิธี​ีการก่​่อสร้​้างเดิ​ิมๆ ความแข็​็งแรงเหนี​ียวแน่​่นของมั​ัน ทำำ�ให้​้การก่​่อสร้​้างอาคาร ช่​่วงพาดกว้​้างเป็​็นไปได้​้ รวมทั้​้�งความโปร่​่งเบาลอยของโครงสร้​้างที่​่�ทั​ักษะใดๆ ในยุ​ุคสมั​ัยก่​่อนหน้​้า ก็​็ไม่​่สามารถทำำ�ให้​้เกิ​ิดขึ้​้�นได้​้ การประหยั​ัดมวลของโครงสร้​้าง อย่​่างมหาศาลนี้​้� นั​ับเป็​็นการปฏิวัิ ัติ​ิทางสถาปั​ัตยกรรมในตั​ัวของมั​ันเองด้​้วย หนึ่​่�งในความสำำ�เร็​็จของการก่​่อสร้​้างด้​้วยเทคนิ​ิคใหม่​่นี้​้� เกิ​ิดขึ้​้�นได้​้จากการแยก การทำำ�งานของผนั​ัง แทนที่​่�จะใช้​้ผนั​ังเป็​็นองค์​์ประกอบรั​ับน้ำำ�� หนั​ัก เช่​่นในบ้​้าน ที่​่�สร้​้างด้​้วยอิ​ิฐ วิ​ิธี​ีการก่​่อสร้​้างแบบใหม่​่ของเราซึ่​่�งประหยั​ัดพื้​้�นที่​่�ไปมากนั้​้�น โยกย้​้ายการรั​ับน้ำำ��หนั​ักทั้​้�งหมดไปที่​่�โครงเหล็​็กหรื​ือโครงคอนกรี​ีต ทำำ�ให้​้ผนั​ัง อาคารกลายเป็​็นเพี​ียงส่​่วนปิ​ิดล้​้อมที่​่�เติ​ิมเต็​็มพื้​้�นที่​่�ระหว่​่างเสาและโครงสร้​้าง เพื่​่�อปกป้​้องเราจากสภาพอากาศและเสี​ียง และเพื่​่�อประหยั​ัดทั้​้�งน้ำำ��หนั​ักและ มวลให้​้มากยิ่​่�งขึ้​้�น ผนั​ังที่​่�ไม่​่ได้​้รั​ับน้ำำ��หนั​ักที่​่�ทำำ�หน้​้าที่​่�เป็​็นส่​่วนปิ​ิดล้​้อมเหล่​่านี้​้� ยั​ังทำำ�ด้​้วยคอนกรี​ีตความหนาแน่​่นต่ำำ�ที่​่ � �มี​ีน้ำำ��หนั​ักเบา หรื​ือวั​ัสดุ​ุสั​ังเคราะห์​์อื่​่�นๆ เพื่​่�อสร้​้างเป็​็นผนั​ังกลวง หรื​ือแผ่​่นผนั​ังบางๆ การพั​ัฒนาอย่​่างเป็​็นระบบของ เหล็​็กและคอนกรี​ีต และวิ​ิธี​ีการคำำ�นวณแรงดึ​ึง แรงอั​ัดที่​่�พั​ัฒนาให้​้ดียิ่ี ่�งขึ้​้�นเรื่​่�อยๆ ทำำ�ให้​้พื้​้�นที่​่�ของโครงสร้​้างรั​ับน้ำำ��หนั​ักนั้​้�น ลดลงอย่​่างเห็​็นได้​้ชั​ัด ซึ่​่�งความสามารถ เหล่​่านี้​้� ย่​่อมนำำ�ไปสู่​่�การเปิ​ิดพื้​้�นผิ​ิวของผนั​ังที่​่�กว้​้างขึ้​้�น ที่​่�ย่​่อมทำำ�ให้​้ห้​้องภายใน ได้​้รั​ับแสงมากขึ้​้�น ซึ่​่�งก็​็เป็​็นตรรกะที่​่�เข้​้าใจได้​้ไม่​่ยากว่​่า หน้​้าต่​่างแบบโบราณ ซึ่​่�งเกิ​ิดจากการเจาะช่​่องบนผนั​ังรั​ับน้ำำ��หนั​ักหนาๆ นั้​้�น ควรหลี​ีกทางให้​้กั​ับการ เจาะช่​่องเปิ​ิดอย่​่างต่​่อเนื่​่�องในแนวนอน ซึ่​่�งจะถู​ูกแบ่​่งช่​่วงด้​้วยเฟรมและกรอบ 29

20210520_The New Architect by Walter Gropius.indd 29

12/7/2564 BE 18:27

หน้​้าต่​่างโลหะเบาๆ อั​ันเป็​็นอั​ัตลั​ักษณ์​์ของสถาปั​ัตยกรรมใหม่​่และด้​้วยการให้​้ ความสำำ�คั​ัญกั​ับการเจาะช่​่องเปิ​ิด มากกว่​่าการสร้​้างมวลทึ​ึบๆ กระจกก็​็ได้​้กลาย มาเป็​็นวั​ัสดุ​ุที่​่�มี​ีความสั​ัมพั​ันธ์​์อย่​่างมี​ีนั​ัยสำำ�คั​ัญกั​ับโครงสร้​้าง ด้​้วยความมี​ีตั​ัวตน อั​ันกระจ่​่างใสของมั​ัน ที่​่�ดู​ูเหมื​ือนจะล่​่องลอยอยู่​่�ระหว่​่างผนั​ัง อย่​่างไร้​้น้ำำ��หนั​ัก ก็​็มี​ีส่ว่ นช่​่วยทำำ�ให้​้บ้​้านเรื​ือนสมั​ัยใหม่​่ของเรานั้​้�นสดใสรื่​่�นรมย์​์ ในแนวทางเดี​ียวกั​ัน หลั​ังคาแบนก็​็ได้​้เข้​้ามาแทนที่​่�หลั​ังคาจั่​่�วหรื​ือหลั​ังคาอื่​่�นๆ ที่​่�มุ​ุงด้​้วยวั​ัสดุ​ุต่​่างๆ ข้​้อดี​ีของมั​ันนั้​้�นชั​ัดเจนมาก (1) ห้​้องชั้​้�นบนของอาคารนั้​้�น ได้​้รั​ับแสงอย่​่างพอเพี​ียง แตกต่​่างจากห้​้องใต้​้หลั​ังคามื​ืดๆ ที่​่�มี​ีมุ​ุมอั​ับต่​่างๆ อั​ันเกิ​ิดจากความชั​ันของหลั​ังคา ที่​่�เราไม่​่สามารถเข้​้าไปใช้​้สอยได้​้ (2) ทำำ�ให้​้เรา ไม่​่ต้อ้ งใช้​้โครงหลั​ังคาไม้​้ ที่​่มั� กั จะเป็​็นต้​้นเหตุ​ุที่​่ก่� อ่ ให้​้เกิ​ิดไฟไหม้​้ (3) ความเป็​็นได้​้ ในการใช้​้พื้​้น� ที่​่�ดาดฟ้​้า อย่​่างมี​ีประโยชน์​์ใช้​้สอย ไม่​่ว่า่ จะเป็​็น ที่​่�พักั ผ่​่อนรั​ับแดด ที่​่�ออกกำำ�ลั​ังกาย หรื​ือสนามเด็​็กเล่​่น (4) โครงการสร้​้างที่​่�ง่​่าย เหมาะกั​ับการ ดั​ัดแปลงต่​่อเติ​ิมในภายหลั​ัง ไม่​่ว่า่ จะเป็​็นการเพิ่​่ม� ชั้​้น� หรื​ือเพิ่​่ม� ส่​่วนของอาคารอื่​่น� ๆ (5) การลดพื้​้�นที่​่� ที่​่�จะเกิ​ิดการสึ​ึกหรอทรุ​ุดโทรม จากการปะทะกั​ับสภาพ อากาศและลม ซึ่​่�งก็​็ทำำ�ให้​้ลดการซ่​่อมแซมลงด้​้วย (6) ลดการใช้​้รางน้ำำ��ฝน หรื​ือท่​่อระบายน้ำำ��ฝน ที่​่�มั​ักจะสึ​ึกหรออย่​่างรวดเร็​็ว และด้​้วยวิ​ิวั​ัฒนาการของ การเดิ​ินทางทางอากาศในปั​ัจจุ​ุบั​ัน มุ​ุมมองของอาคารจากด้​้านบน ก็​็เป็​็นสิ่​่�งที่​่� สำำ�คั​ัญไม่​่น้​้อยกว่​่ารู​ูปด้​้าน การใช้​้หลั​ังคาแบน เสมื​ือนเป็​็น “พื้​้�น” เอื้​้�อให้​้เรา สามารถเข้​้าถึ​ึงธรรมชาติ​ิ ภายใต้​้ทะเลทรายของสิ่​่�งสั​ังเคราะห์​์ ที่​่�แวดล้​้อมเราอยู่​่� ในเมื​ือง ธรรมชาติ​ิที่​่�ถู​ูกไล่​่ที่​่� เพื่​่�อก่​่อสร้​้างอาคาร สามารถได้​้รั​ับพื้​้�นที่​่�กลั​ับคื​ืนมา เบื้​้�องบน เมื่​่�อมองจากท้​้องฟ้​้า บ้​้านที่​่�ถู​ูกปกคลุ​ุมด้​้วยหลั​ังคาต้​้นไม้​้เขี​ียวขจี​ี จะดู​ู เหมื​ือนสวนที่​่�ต่​่อเนื่​่�องกั​ันไปอย่​่างไม่​่สิ้​้�นสุ​ุด แต่​่ประโยชน์​์สู​ูงสุ​ุดของหลั​ังคาแบน อี​ีกสิ่​่�งหนึ่​่�งก็​็คื​ือการที่​่�มั​ันก่​่อให้​้เกิ​ิดอิ​ิสระอย่​่างแท้​้จริ​ิงในการจั​ัดการพื้​้�นที่​่�ภายใน อาคาร 3

มุ​ุมด้​้านหลั​ังของอาคาร Administrative Office-Building ใน Werkbund Exhibition ที่​่� โคโลญ ค.ศ. 1914 ร่​่วมกั​ับอดอล์​์ฟ มายเยอร์​์

30

20210520_The New Architect by Walter Gropius.indd 30

12/7/2564 BE 18:27

31

20210520_The New Architect by Walter Gropius.indd 31

12/7/2564 BE 18:27

20210520_The New Architect by Walter Gropius.indd 86

12/7/2564 BE 18:28

สถาปั​ัตยกรรมใหม่​่และบาวเฮาส์​์ วอลเตอร์​์ โกรเปี​ียส

หนั​ังสื​ือเล่​่มนี้​้�เป็​็นการพิ​ิมพ์​์ซ้ำำ��ของหนั​ังสื​ือที่​่�สำ�คั ำ ัญที่​่�สุดุ เล่​่มหนึ่​่�งสำำ�หรั​ับ สถาปั​ัตยกรรมสมั​ัยใหม่​่ ซึ่​่�ง Times Literary Supplements ได้​้พู​ูดถึ​ึงไว้​้ว่​่า มี​ีองค์​์ประกอบอั​ันยั่​่�งยื​ืนของวรรณกรรมคลาสสิ​ิก แปลจากภาษาเยอรมั​ันโดย พี​ี มอร์​์ตันั แชนด์​์ และเขี​ียนคำำ�นำ�ำ โดย แฟรงก์​์ พิ​ิค หนั​ังสื​ือของโกรเปี​ียสเล่​่มนี้​้� หยิ​ิบยกปั​ัญหาสำำ�คั​ัญเกี่​่�ยวกั​ับความสั​ัมพั​ันธ์​์ของ ศิ​ิลปะและอุ​ุตสาหกรรม และนำำ�เสนอความเป็​็นไปได้​้ในการแก้​้ปั​ัญหานั้​้�น ในการย้​้อนไปถึ​ึงจุ​ุดเริ่​่�มต้​้นของสถาปั​ัตยกรรมใหม่​่และงานของบาวเฮาส์​์ที่​่�ตอน นี้​้�ได้​้กลายเป็​็นอาคารมี​ีชื่​่�อเสี​ียง โกรเปี​ียสเรี​ียกร้​้องด้​้วยความชั​ัดเจน ให้​้ศิ​ิลปิ​ิน และสถาปนิ​ิกรุ่​่�นใหม่​่ ศึ​ึกษาวั​ัสดุ​ุและเทคนิ​ิคอย่​่างถ่​่องแท้​้ เพื่​่�อตอบคำำ�ถามของ ยุ​ุคสมั​ัย สถาปั​ัตยกรรมใหม่​่และบาวเฮาส์​์ จึ​ึงเหมาะกั​ับทั้​้�งนั​ักศึ​ึกษาสถาปั​ัตยกรรม และผู้​้�อ่​่านทั่​่�วไป

20210520_The New Architect by Walter Gropius.indd 87

12/7/2564 BE 18:28

Copyright (C) kunstmuseum moritzburg halle (saale)

20210520_The New Architect by Walter Gropius.indd 88

12/7/2564 BE 18:28

ี น เกี่​่�ยวกั​ับผู้​้เ� ขีย วอลเตอร์​์ โกรเปี​ียส (ค.ศ. 1883 - 1969)

วอลเตอร์​์ โกรเปี​ียส เป็​็นสถาปนิ​ิกชาวเยอรมั​ัน ผู้​้�ก่​่อตั้​้�งโรงเรี​ียนบาวเฮาส์​์ เกิ​ิดที่​่�เบอร์​์ลิ​ิน และมี​ีโอกาสได้​้เข้​้าเรี​ียนสถาปั​ัตยกรรมในโรงเรี​ียนที่​่�มิ​ิวนิ​ิกและ เบอร์​์ลิ​ินอยู่​่�ช่​่วงระยะเวลาหนึ่​่�ง จนกระทั่​่�งในปี​ี ค.ศ. 1908 โกรเปี​ียสตั​ัดสิ​ินใจ ลาออกมาทำำ�งานกั​ับปี​ีเตอร์​์ เบห์​์เรนส์​์ สถาปนิ​ิกผู้​้�มี​ีชื่​่�อเสี​ียงในขณะนั้​้�น ต่​่อมาในปี​ี ค.ศ. 1910 โกรเปี​ียสกั​ับเพื่​่�อนสถาปนิ​ิก อดอล์​์ฟ มายเยอร์​์ ตั​ัดสิ​ิน ใจลาออกจากบริ​ิษั​ัทของเบห์​์เรนส์​์ เพื่​่�อเปิ​ิดบริ​ิษั​ัทเอง ซึ่​่�งบริ​ิษั​ัทของโกรเปี​ียส และมายเยอร์​์ มี​ีงานที่​่�เรารู้​้�จั​ักกั​ันในฐานะสั​ัญลั​ักษณ์​์ของจุ​ุดเริ่​่�มต้​้นงาน สถาปั​ัตยกรรมสมั​ัยใหม่​่หลายงาน เช่​่น อาคารโรงงานฟากั​ัส โกรเปี​ียสได้​้เข้​้ามารั​ับหน้​้าที่​่�ผู้​้�อำำ�นวยการโรงเรี​ียนช่​่างที่​่�เมื​ืองวายมาร์​์ ในปี​ี ค.ศ. 1919 ซึ่​่�งในเวลาต่​่อมา ได้​้ถู​ูกพั​ัฒนาเปลี่​่�ยนแปลงมาเป็​็นบาวเฮาส์​์ ที่​่�เรารู้​้�จั​ักกั​ันดี​ี ในช่​่วงก่​่อนสงครามโลกครั้​้�งที่​่� 2 ภายใต้​้บรรยากาศทางการเมื​ืองที่​่�ไม่​่ผลอดภั​ัย โกรเปี​ียสตั​ัดสิ​ินใจย้​้านถิ่​่�นฐาน ไปยั​ังประเทศอั​ังกฤษ และต่​่อไปยั​ังสหั​ัฐอเมริ​ิกา ซึ่​่�งหลั​ังจากที่​่�ย้​้ายมาแล้​้ว โกรเปี​ียสได้​้เริ่​่�มสอนหนั​ังสื​ือที่​่�ฮาร์​์วาร์​์ด และมี​ีส่ว่ น ร่​่วมในการสร้​้างรากฐานการศึ​ึกษาสถาปั​ัตยกรรม ต่​่อเนื่​่�องจากที่​่�เคยสร้​้างไว้​้ที่​่� บาวเฮาส์​์ และส่​่งอิ​ิทธิ​ิพลทางความคิ​ิดต่​่อการศึ​ึกษาทั่​่�วโลกในเวลาต่​่อมา

20210520_The New Architect by Walter Gropius.indd 89

12/7/2564 BE 18:28

20210520_The New Architect by Walter Gropius.indd 90

12/7/2564 BE 18:28

เกี่​่�ยวกั​ับผู้​้แ � ปล ต้​้นข้า้ ว ปาณิ​ินท์​์

สถาปนิ​ิกและอาจารย์​์ประจำำ�คณะสถาปั​ัตยกรรมศาสตร์​์ มหาวิ​ิทยาลั​ัยศิ​ิลปากร สำำ�เร็​็จการศึ​ึกษาปริ​ิญญาเอกด้​้านทฤษฎี​ีและประวั​ัติ​ิศาสตร์​์สถาปั​ัตยกรรม มี​ีความสนใจและทำำ�วิ​ิจั​ัยอย่​่างต่​่อเนื่​่�องเกี่​่�ยวกั​ับทฤษฎี​ีสถาปั​ัตยกรรมตะวั​ันตก ตั้​้�งแต่​่ช่ว่ งศตวรรษที่​่� 18-20 ผลงานหนั​ังสื​ือ ที่​่�จั​ัดพิ​ิมพ์​์โดยสำำ�นั​ักพิ​ิมพ์​์ ลายเส้​้น 2564 2563 2561 2560

2559 2558

สถาปั​ัตยกรรมสมั​ัยใหม่​่และบาวเฮาส์​์ (The New Architecture and The Bauhaus), แปล Art-i-fact เรื่​่�องเล่​่าจากข้​้าวของ ปฐมบท ทฤษฎี​ีสถาปั​ัตยกรรม บทสนทนากั​ับมี​ีส ฟาน เดอ โรห์​์ (Conversations with Mies van der Rohe), แปล ปี​ีเตอร์​์ สมิ​ิธสั​ัน บทสนทนากั​ับนั​ักเรี​ียน (Peter Smithson: Conversations with Students), แปล บทสนทนากั​ับความว่​่างเปล่​่า (Spoken into the Void), แปล หลุ​ุยส์​์ ไอ. คาห์​์น บทสนทนากั​ับนั​ักเรี​ียน (Louis I. Kahn: Conversations with Students), แปล เลอ คอร์​์บู​ูซิ​ิเอร์​์ บทสนทนากั​ับนั​ักเรี​ียน (Le Corbusier talks with Students), แปล ปรากฏ-กาล ชี​ีวิ​ิตของงานสถาปั​ัตยกรรมผ่​่านกาลเวลา (On Weathering: The Life of Building in Time), แปล

20210520_The New Architect by Walter Gropius.indd 91

12/7/2564 BE 18:28

20211004_The New Architect by Walter Gropius.indd 92

6/10/2564 BE 10:42

หนั​ังสื​ือเล่​่มนี้​้�สำ�ำ เร็​็จลงได้​้ด้ว้ ยดี​ีจากการสนั​ับสนุ​ุน และผลั​ักดัน ั จาก สมาคมสถาปนิ​ิกสยาม ในพระบรมราชู​ูปถั​ัมภ์​์ คุ​ุณชนะ สั​ัมพลั​ัง ( นายกสมาคมสถาปนิ​ิกสยาม ในพระบรมราชู​ูปถั​ัมภ์​์ พ. ศ. 2563-2565) และ ศ. ดร. ต้​้นข้​้าว ปาณิ​ินท์​์ ที่​่�แนะนำำ�และเป็​็นผู้​้�แปลหนั​ังสื​ือเล่​่มนี้​้� ร่​่วมด้​้วยศาสตราจารย์​์เกี​ียรติ​ิคุณ ุ อรศิ​ิริ ิ ปาณิ​ินท์​์ บรรณาธิ​ิการแปล สำำ�นักพิ ั ม ิ พ์​์ลายเส้​้น ขอขอบคุ​ุณทุ​ุกท่​่าน รวมทั้​้ง � บริ​ิษั​ัทผู้​้�ให้​้การสนั​ับสนุ​ุนมา ณ ที่​่�นี้​้�

สมาคมสถาปนิ​ิกสยาม ในพระบรมราชู​ูปถั​ัมภ์​์ The Association of Siamese Architects under Royal Patronage www.asa.or.th

TOUCH architect

ARCHITECTS 49 HOUSE DESIGN LTD.

TOUCH ARCHITECT CO., LTD.

BFM CO., LTD.

GEZE door closers HAFELE (THAILAND) CO., LTD.

GIESSE Aluminium Window and Door Hardware SIAM TECHNO INDUSTRY CO., LTD.

L'AQUATECH CO., LTD.

20211004_The New Architect by Walter Gropius.indd 93

6/10/2564 BE 10:42

LI-ZENN PUBLISHING Modern Thought Series

เลอ คอร์​์บู​ูซิ​ิเอร์​์ บทสนทนากั​ับนั​ักเรี​ียน 978-616-7800-95-0 250 บาท

หลุ​ุยส์​์ ไอ คาห์​์น บทสนทนากั​ับนั​ักเรี​ียน 978-616-7800-50-9 250 บาท

เรม โคลฮาส บทสนทนากั​ับนั​ักเรี​ียน 978-616-7800-73-8 300 บาท

บทสนทนากั​ับ มี​ีส ฟาน เดอ โรห์​์ 978-616-7800-87-5 300 บาท

ปี​ีเตอร์​์ สมิ​ิธสั​ัน บทสนทนากั​ับนั​ักเรี​ียน 978-616-7800-86-8 350 บาท

เมื​ืองของผู้​้ค� น 978-616-7800-61-5 700 บาท

เมื​ืองมี​ีชีวิี ติ 978-616-7800-84-4 350 บาท

วิ​ิธีเี รี​ียนรู้�ชี้ วิี ติ สาธารณะ 978-616-459-013-7 700 บาท

อยู่​่�กับั ความซั​ับซ้อ้ น 978-616-7800-76-9 380 บาท

อดอลฟ์​์ โลส บทสนทนา กั​ับความว่​่างเปล่​่า 978-616-7800-28-8 300 บาท

ประสบการณ์​์ สถาปั​ัตยกรรม 978-616-459-012-0 450 บาท

หั​ัตถาราชั​ัน 978-616-7800-47-9 300 บาท

สู่​่�แก่​่นแท้​้ของสถาปั​ัตยกรรม 978-616-459-019-9 450 บาท

นิ​ิวยอร์​์กคลุ้​้�มคลั่​่ง� 978-616-459-043-4 1,000 บาท

สถาปั​ัตยกรรมใหม่​่ และบาวเฮาส์​์ 978-616-459-044-1 350 บาท

สั่​่�งซื้​้�อหนังั สื​ือ: FB: Li-Zenn Publishing (ทาง IB) www.li-zenn.com LINE: @li-zenn IG: lizennpublishing E: purchase@li-zenn.com T: 088 147 9669 / 02 259 2096 ร้​้าน Li-Zenn Bookshop สาขา 49HUB โกดั​ัง 112 และคณะสถาปั​ัตยกรรมศาสตร์​์ จุ​ุฬาฯ

20211004_The New Architect by Walter Gropius.indd 94

6/10/2564 BE 10:42

พอล แรนด์​์ บทสนทนากั​ับนั​ักเรี​ียน 978-616-459-011-3 300 บาท

ทาดาโอะ อั​ันโดะ บทสนทนากั​ับนักั เรี​ียน 978-616-459-010-6 300 บาท

บทสนทนากั​ับ ไฟร โอทโท 978-616-459-033-5 300 บาท

ซานติ​ิอาโก คาลาทราวา บทสนทนากั​ับนักั เรี​ียน 978-616-459-032-8 300 บาท

ปรากฏ-กาล:ชี​ีวิติ ของ งานสถาปั​ัตยกรรม ผ่​่านกาลเวลา 978-616-7800-46-2 300 บาท

ความซั​ับซ้อ้ น และความขั​ัดแย้​้ง ในสถาปั​ัตยกรรม 978-616-7800-71-4 350 บาท

ความปรุ​ุโปร่​่ง 978-616-7800-69-1 300 บาท

ความหมาย ของการก่​่อสร้​้าง 978-616-7800-74-5 350 บาท

คณิ​ิตศาสตร์​์เบื้​้อ� งหลั​ังวิ​ิลล่​่า ในอุ​ุดมคติ​ิและบทความอื่​่น� ๆ

พื้​้น� ฐานการออกแบบ สถาปั​ัตยกรรม 978-616-7800-88-2 450 บาท

20211004_The New Architect by Walter Gropius.indd 95

978-616-7800-98-1 450 บาท

6/10/2564 BE 10:42

สถาปั​ัตยกรรมใหม่​่และบาวเฮาส์​์ (The New Architecture and the Bauhaus) ผู้​้�แปล ต้​้นข้​้าว ปาณิ​ินท์​์ บรรณาธิ​ิการแปล อรศิ​ิริ​ิ ปาณิ​ินท์​์ พิ​ิมพ์​์ครั้​้�งที่​่� 1 ตุ​ุลาคม 2564 บริ​ิษั​ัท ลายเส้​้น พั​ับบลิ​ิชชิ่​่�ง จำำ�กั​ัด ข้​้อมู​ูลทางบรรณานุ​ุกรมของสำำ�นั​ักหอสมุ​ุดแห่​่งชาติ​ิ โกรเปี​ียส, วอลเตอร์​์ . สถาปั​ัตยกรรมใหม่​่และบาวเฮาส์​์ = The new architecture and the bauhaus .-- กรุ​ุงเทพฯ : ลายเส้​้น, 2564.

96 หน้​้า.-- (Modern Thught).

1. สถาปั​ัตยกรรม. I. ต้​้นข้​้าว ปาณิ​ินท์​์, ผู้​้�แปล. II. ชื่​่�อเรื่​่�อง.

720.8 ISBN 978-616-459-044-1

ที่​่�ปรึ​ึกษา นิ​ิธิ​ิ สถาปิ​ิตานนท์​์ บรรณาธิ​ิการบริ​ิหาร สุ​ุลั​ักษณ์​์ วิ​ิศวปั​ัทมวรรณ ออกแบบปกและรู​ูปเล่​่ม กมลชนก ปลั่​่�งพั​ัฒนะพานิ​ิชย์​์ กองบรรณาธิ​ิการและพิ​ิสู​ูจน์​์อั​ักษร บุ​ุศรา เขมาภิ​ิรั​ักษ์​์ ลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์�ต่​่างประเทศ สุ​ุรั​ัตน์​์ เปเรซ

บริ​ิษั​ัท ลายเส้​้น พั​ับบลิ​ิชชิ่​่�ง จำำ�กั​ัด 112 สุ​ุขุ​ุมวิ​ิท 26 คลองตั​ัน คลองเตย กรุ​ุงเทพฯ 10110 โทรศั​ัพท์​์ 0 2259 2096 E-mail li-zenn@li-zenn.com www.li-zenn.com Facebook: Li-Zenn Publishing Line: @Li-zenn พิ​ิมพ์​์ที่​่� บริ​ิษั​ัท อมริ​ินทร์​์พริ้​้�นติ้​้�งแอนด์​์พั​ับลิ​ิชชิ่​่�ง จำำ�กั​ัด (มหาชน)

20211004_The New Architect by Walter Gropius.indd 96

6/10/2564 BE 10:42