MEP Sensory Integration

6

CONTENTS

CHAPTER 1 1+1=3

CHAPTER 2 MAXIMIZE

คำำ�นิ​ิยม

8

คำำ�นำำ�

10

แนวคิ​ิดและมุ​ุมมอง

14

บทนำำ�

20 24

มหิ​ิดลสิ​ิทธาคาร

28

ศู​ูนย์​์เลิ​ิศพนานุ​ุรั​ักษ์​์

38

กลุ่​่�มอาคารสถาบั​ันไอโอที​ี เพื่​่� อพั​ั ฒนาอุ​ุ ตสาหกรรมดิ​ิจิ​ิทั​ัลแห่​่งอนาคต สำำ�นั​ักงานส่​่งเสริ​ิมเศรษฐกิ​ิจดิ​ิจิ​ิทั​ัล

48

ศู​ูนย์​์การเรี​ียนรู้​้�สรรค์​์สาระ

56

คิ​ิงบริ​ิดจ์​์ ทาวเวอร์​์

64 72

โครงการพั​ั ฒนาพื้​้� นที่​่�หมอน 33 เขตพาณิ​ิชย์​์สวนหลวง-สามย่​่าน

76

เซ็​็นทรั​ัล เวสต์​์เกต

86

หั​ัวหิ​ิน แมริ​ิออท รี​ีสอร์​์ท และ สปา

92

มหาวิ​ิทยาลั​ัยกรุ​ุ งเทพ วิ​ิทยาเขตรั​ังสิ​ิต

98

MEP SENSORY INTEGRATION

7

CHAPTER 3 MINIMIZE

106

CHAPTER 4 NON-LIVING

ARTICLES

APPENDIX

สถาบั​ันวิ​ิทยสิ​ิริ​ิเมธี​ี และโรงเรี​ียนกำำ�เนิ​ิดวิ​ิทย์​์

110

Palm 360

118

คิ​ิง เพาเวอร์​์

128

สั​ันติ​ิบุ​ุรี​ี เดอะ เรสซิ​ิเดนเซส

138 148

สิ​ิงห์​์ดี​ีลั​ักษณ์​์ ซี​ีเนมาติ​ิก เธี​ียร์​์เตอร์​์

152

อาคารชี​ีวานามั​ัย โรงพยาบาลจุ​ุ ฬาลงกรณ์​์ สภากาชาดไทย

160

ศู​ูนย์​์ปฏิ​ิบั​ัติ​ิการแพร่​่ภาพออกอากาศ การกระจายเสี​ียงวิ​ิทยุ​ุ และการให้​้บริ​ิการข้​้อมู​ูลข่​่าวสารภาครั​ัฐ กรมประชาสั​ัมพั​ั นธ์​์

170

เจ อาร์​์ เค ทาวเวอร์​์

180

อาคารนวมภู​ูมิ​ินทร์​์

190

Smart City

198

Housing

208

ME49 Journey

220

Project Data

222

Selected Works

226

10

คำ�นำ�

ธนา ชาตะวราหะ กรรมการผู้​้�จั​ัดการ บริ​ิษั​ัท เอ็​็ม แอนด์​์ อี​ี เอ็​็นจิ​ิเนี​ียริ่​่�ง 49 จำำ�กั​ัด

ปี​ี พ.ศ. 2566 เป็​็นปี​ีครบรอบ 40 ปี​ี ของกลุ่​่�มบริ​ิษั​ัทในเครื​ือ 49 (49GROUP) ซึ่​่�ง ตรงกั​ับการครบรอบ 20 ปี​ี ของ ME49 พวกเรา 49GROUP จึ​ึงมี​ีความคิ​ิดที่​่�จะทำำ� หนั​ังสื​ือเผยแพร่​่ความรู้​้�ร่​่วมกั​ัน โดยมี​ี คุ​ุณประภากร วทานยกุ​ุล ประธานกรรมการ บริ​ิหาร 49GROUP เป็​็นผู้​้�ริ​ิเริ่​่�มความตั้​้�งใจนี้​้�ในการรวบรวมผลงานความสำำ�เร็​็จที่​่�เกิ​ิด ขึ้​้�นมาเพื่​่� อร่​่วมเฉลิ​ิมฉลองในวาระครบรอบ 40 ปี​ี 49GROUP ซึ่​่�งตรงกั​ับความตั้​้�งใจ ของผมและ ME49 ในการเรี​ียบเรี​ียงแนวความคิ​ิดการออกแบบในเชิ​ิงวิ​ิศวกรรมงาน ระบบของ ME49 โดยนำำ�เสนอผ่​่านคู่​่�กั​ับผลงานที่​่�เราได้​้ทำำ�มา เพื่​่� อแลกเปลี่​่�ยนแนวทาง การทำำ�งาน หาคำำ�ตอบและเปิ​ิดบทสนทนาที่​่�เกี่​่�ยวข้​้องกั​ับวิ​ิศวกรรมงานระบบสู่​่�วงกว้​้าง ตั้​้�งแต่​่วิ​ิศวกรร่​่วมวิ​ิชาชี​ีพ สถาปนิ​ิก ผู้​้�ออกแบบ เจ้​้าของโครงการ นิ​ิสิ​ิต นั​ักศึ​ึกษา รวม ถึ​ึงบุ​ุคคลทั่​่�วไป ที่​่�มี​ีความสนใจในศาสตร์​์และการปฏิ​ิบั​ัติ​ิงานของวิ​ิศวกรงานระบบ เพื่​่� อ ให้​้ตระหนั​ักถึ​ึงคุ​ุณค่​่าและเกิ​ิดความภาคภู​ูมิ​ิใจในวิ​ิชาชี​ีพนี้​้�ร่​่วมกั​ัน

11

MEP SENSORY INTEGRATION

ทั้​้�งหมดจึ​ึงเป็​็นที่​่�มาของหนั​ังสื​ือ “MEP Sensory Integration” ที่​่�ได้​้บรรยายเกี่​่�ยวกั​ับผลงานการออกแบบงานระบบโครงการ ต่​่างๆ ในตลอด 20 ปี​ีที่​่�ผ่​่านมา ซึ่​่�งเรี​ียบเรี​ียงโดยวิ​ิศวกรที่​่� ออกแบบโครงการนั้​้�นๆ โดยตรง ผมจึ​ึงหวั​ังว่​่าการรวบรวม นำำ�เสนอผลงานแนวความคิ​ิดครั้​้�งนี้​้� นอกจากจะเป็​็นประโยชน์​์ใน การต่​่อยอดพั​ั ฒนาการทำำ�งานและแนวความคิ​ิดในการออกแบบ วิ​ิศวกรรมงานระบบ อี​ีกทั้​้�งยั​ังสามารถสร้​้างแรงบั​ันดาลใจ ให้​้กั​ับวิ​ิศวกรรุ่​่�นใหม่​่ที่​่�จะก้​้าวเข้​้ามาร่​่วมเส้​้นทางเดิ​ินกั​ับผมและ ME49 ในการร่​่วมสร้​้างเส้​้นทางนี้​้�ให้​้สนุ​ุก มี​ีสี​ีสั​ันและพั​ั ฒนา ให้​้ดี​ียิ่​่�งขึ้​้�นต่​่อๆ ไป ME49 ได้​้เริ่​่�มต้​้นเปิ​ิดทำำ�การในเดื​ือน ตุ​ุลาคม พ.ศ. 2546 จาก พนั​ักงานไม่​่ถึ​ึง 10 คน ปั​ัจจุ​ุบั​ันเรามี​ีพนั​ักงานเกื​ือบ 50 ชี​ีวิ​ิต ทำำ�ให้​้ ME49 เป็​็นบริ​ิษั​ัทออกแบบวิ​ิศวกรรมงานระบบชั้​้�นแนวหน้​้า ที่​่�เต็​็มไปด้​้วยความเชี่​่�ยวชาญและประสบการณ์​์ มี​ีศั​ักยภาพ และความพร้​้อมในการออกแบบงานระบบอาคาร โดยใช้​้ เทคโนโลยี​ี ที่​่� ก้​้า วหน้​้าเพื่​่� อ ออกแบบอาคารให้​้ยั่​่� ง ยื​ืนในการ ประหยั​ัดพลั​ังงานและใช้​้พลั​ังงานทางเลื​ือก จึ​ึ งทำำ�ให้​้ ME49 ได้​้เป็​็ นส่​่ วนร่​่วมผลั​ั ก ดั​ั นค วามสำำ� เร็​็ จ ในโครงการต่​่างๆ หลากหลายขนาดและประเภท ตอบโจทย์​์ทุ​ุกความต้​้องการ ของแต่​่ละโครงการภายในงบประมาณและระยะเวลาที่​่� กำำ� หนดจนมี​ี ผ ลงานที่​่� มี​ี ชื่​่� อ เสี​ี ย งเป็​็ นที่​่� ย อมรั​ั บ ได้​้รั​ั บ การ เผยแพร่​่สู่​่�สากลอย่​่างต่​่อเนื่​่�อง

จากก้​้าวแรกของ ME49 ที่​่�เกิ​ิดขึ้​้�นเพื่​่� อทำำ�งานร่​่วมกั​ับ A49 และ กลุ่​่�มบริ​ิษั​ัทในเครื​ือ 49 อย่​่างใกล้​้ชิ​ิด จนสามารถเป็​็น one-stop service ให้​้กั​ับเจ้​้าของโครงการต่​่างๆ ถึ​ึงปั​ัจจุ​ุบั​ันที่​่�ได้​้มี​ีโอกาส ทำำ�งานร่​่วมกั​ับผู้​้�ออกแบบรายอื่​่�นๆ ตลอดระยะเวลาการทำำ�งาน ที่​่�ผ่​่านมาและที่​่�จะเกิ​ิดขึ้​้�นในอนาคต ME49 มี​ีความตั้​้�งใจที่​่�จะ สร้​้างสรรค์​์ผลงานอาคารและสิ่​่�งแวดล้​้อมที่​่�ดี​ีต่​่อผู้​้�อยู่​่�อาศั​ัย และเป็​็นประโยชน์​์ต่​่อสั​ังคมอย่​่างยั่​่�งยื​ืนต่​่อไป ผมและที​ีมงาน ME49 ขอขอบคุ​ุณ คุ​ุณนิ​ิธิ​ิ สถาปิ​ิตานนท์​์ ผู้​้�ก่​่อตั้​้�ง 49GROUP และคุ​ุณประภากร วทานยกุ​ุล ประธาน กรรมการ 49GROUP รวมถึ​ึงที​ีมงาน A49 ที่​่�ได้​้มอบโอกาสให้​้ ME49 มี​ีบทบาทในการออกแบบงานระบบต่​่างๆ ร่​่วมกั​ัน และ ขอขอบคุ​ุณเจ้​้าของโครงการ ผู้​้�ออกแบบสาขาต่​่างๆ ผู้​้�ควบคุ​ุม งาน และผู้​้�รั​ับเหมาที่​่�ช่​่วยทำำ�ให้​้ผลงานที่​่�ออกมาเป็​็นที่​่�พึ​ึงพอใจ ของทุ​ุกฝ่​่าย สุ​ุดท้​้ายนี้​้�ขอขอบคุ​ุณ สำำ�นั​ักพิ​ิ มพ์​์ลายเส้​้น GA49 และผู้​้�สนั​ับสนุ​ุนทุ​ุกท่​่านที่​่�ช่​่วยให้​้หนั​ังสื​ือเล่​่มนี้​้�เกิ​ิดขึ้​้�น สุ​ุดท้​้ายอี​ีกครั้​้�ง ขอขอบคุ​ุณที​ีมวิ​ิศวกรนั​ักเขี​ียนของ ME49 และคุ​ุ ณพิ​ิ ท ยา วิ​ิ ชิ​ิ ร ะประเสริ​ิ ฐ อดี​ี ต กรรมการบริ​ิ ษั​ั ท ของ ME49 ที่​่�ร่​่วมแรงร่​่วมใจกั​ันผลั​ักดั​ันหนั​ังสื​ือ MEP Sensory Integration ให้​้แล้​้วเสร็​็จสมบู​ูรณ์​์

14 แนวคิดและมุมมอง

Thana Chatavaraha | ธนา ชาตะวราหะ Managing Director | กรรมการผู้​้�จั​ัดการ

Bundit Plubnil | บั​ัณฑิ​ิต พลั​ับนิ​ิล

Deputy Managing Director | รองกรรมการผู้​้�จั​ัดการ

จุ​ุ ดเริ่​่�ม

Thana : เดิมเป็นผู้รับเหมางานอาคาร ต้องยอมรับว่าทุกอย่างในอาคารเราต้องทำ�หมดเลย เรียกได้ว่าตั้งแต่ไม้จิ้มฟันยันเรือรบ ทำ�ถึงจุดนึงก็มองว่าถ้าจะเป็นผู้รับเหมาที่มีหน้าที่ การงานที่โตขึ้น จึงหันมาหาประสบการณ์ด้านการควบคุมงานก่อสร้าง ในการเรียน รู้งานด้านเอกสารต้องเขียนเป็นทุกอย่างเพื่อให้เห็นภาพรวมของงานก่อสร้าง แต่ ด้วยการเจอคนมาเรื่อยๆ ทำ�ให้ได้มาทำ�งานออกแบบโดยไม่ได้ตั้งใจ แล้วมองว่าจะ ทำ�ได้ดีต้องมีประสบการณ์ทั้งการเป็นผู้รับเหมา ทั้งด้านการคุมงาน หรือว่าออกแบบ อย่างไรให้คนทำ�งานได้ดี มีคุณภาพและก่อสร้างได้ง่าย ซึ่งก็กลายเป็นพื้นฐานที่เห็น ตั้งแต่แรกว่าต้องมีประสบการณ์ตรงนั้น พอเรามาออกแบบ เราต้องออกแบบว่าทำ� อย่างไรให้ตรงส่วนนั้นเป็นไปได้จริง แล้วพอมาทำ� จากแรกๆ ทำ�โครงการเล็กๆ พอ ทำ�เรื่อยๆ ก็เจอโครงการที่มันใหญ่ขึ้น เราก็เริ่มสนุกกับงานพวกนี้ จนทำ�ให้เปลี่ยน แนวคิดการเป็นผู้รับเหมามาเป็นผู้ออกแบบ เปลี่ยนไปเรื่อยๆ จนกลายเป็นชีวิตของผม และอยู่ในวงการนี้มาโดยตลอด

แนวคิ​ิดและมุ​ุมมอง

Bundit : เส้นทางของผมคือตั้งใจมาเป็นผู้ออกแบบตั้งแต่แรก ก็คือตั้งใจตั้งแต่ตอนเรียนมา เลย พอเราเรียนมาได้แต่วิชาความรู้ ในหนังสือในตำ�รา เราก็อยากที่จะเห็นภาพว่า ความรู้เหล่านั้น มันจะนำ�มาใช้อย่างไร ความรู้เต็มหัวเลยจะเอามาปลดปล่อยอย่างไร ก็เลยเอามาปลดปล่อยกับงานออกแบบ นั่นก็คือการลองเอาความรู้ทางวิชาการมา ใช้ออกแบบ เพื่ออยากเห็นสิ่งที่เราออกแบบว่าออกมาเป็นตึก เป็นอาคาร เป็นบ้าน ออกมาเป็นอย่างไร แล้วพอยิ่งทำ�งานมา ยิ่งได้เจอกับสถาปนิก วิศวกรโครงสร้าง ภูมิสถาปนิก และมัณฑนากรต่างๆ มันก็เริ่มที่จะสนุกเพราะได้มีปฏิสัมพันธ์กับบุคคล ในหลายๆ อาชีพ ก็เหมือนกับการเพิ่มพูนประสบการณ์ การได้เจอคนที่หลากหลาย มากขึ้น ได้มีการพัฒนาตนเองมากขึ้นในสายการออกแบบ แล้วก็ได้เห็นผลงานจริง ว่าตึกที่เราออกแบบงานระบบไฟฟ้า ประปา ปรับอากาศ มันใช้งานได้จริง ซึ่งถ้าผล งานของเรามันออกมาดี เราก็จะรู้สึกภูมิใจ รู้สึกดีใจ รู้สึกว่างานนี้เป็นงานที่มีเกียรติ คือเราทำ�งานให้กับเจ้าของงานหรือผู้ว่าจ้าง เราก็อยากทำ�งานของเราให้มันดีที่สุด ทุกคนให้เกียรติ เจ้าของงานให้เกียรติผู้ออกแบบ เราก็ต้องทำ�ออกมาให้สมกับที่เขา ให้เกียรติให้มากที่สุด แล้วพอเราทำ�งานช่วงก่อสร้าง ก็ต้องไปทำ�งานกับผู้รับเหมา ผู้ควบคุมงานก่อสร้าง ก็ต้องทำ�อย่างไรให้งานออกมาดี สมดังใจที่เราออกแบบไว้ ก็ต้องทำ�งานกับทุกๆ ฝ่ายให้มันดีที่สุด เพื่อให้งานออกมาดี มันก็เป็นความรับผิด ชอบของเราว่า พอเราเห็นผลงานของเราที่เกิดขึ้นมาจริง แล้วมันออกมาสวย และ ใช้งานได้ดีสมความตั้งใจ มันก็จะเป็นความภูมิใจของเราในแต่ละงาน พอเราเริ่มมา เป็นหัวหน้างาน เราก็อยากให้คนรุ่นหลังที่เป็นวิศวกรออกแบบเหมือนกันดำ�เนินรอย ตามว่ารุ่นพี่ๆ เขาคิดมาอย่างไร เราก็อยากที่จะสั่งสอนในรุ่นต่อๆ ไป ว่าพองานออก มาเราก็จะรู้สึกชื่นชม ดีใจ และก็เป็นเกียรติที่ได้ทำ�งานออกแบบนั้นมา ผมก็เลยอยู่ใน สายงานออกแบบมาโดยตลอด

15

16

พื้​้� นฐานของงานระบบที่​่�ดี​ี Thana : พื้นฐานของงานระบบที่ดี คือ การประหยัดพลังงาน ความสะดวกสบายในการ ใช้งาน และเป็นไปตามหลักการ ถูกต้องตามกฎหมาย ที่มาตรฐานกำ�หนด ซึ่ง ปัจจุบันเราก็ต้องพยายามสร้างความแตกต่างขึ้นมา บวกกับนวัตกรรมในเรื่อง ของพลังงาน ที่เข้ามาเป็นประโยชน์ให้ทั้งเจ้าของโครงการและผู้ว่าจ้างมากขึ้น กว่าเดิม ซึ่งก็เป็นจุดที่ว่าทำ�ไมต้องเลือก ME49 ในการเป็นผู้ออกแบบ เราไม่ หยุดพัฒนาและสร้างสรรค์งานออกแบบในทุกๆ งาน เราพัฒนาให้ทันต่อโลก มากขึ้นเรื่อยๆ งานก่อสร้างในปัจจุบันนี้ที่มีผลต่องานออกแบบ คืองาน Value Engineering (VE) ซึ่งมีผลมากในบางครั้งที่เรา overspecify ระบุอุปกรณ์ที่เกินความต้องการ พอทำ� VE ก็จะส่งให้ทางผู้รับเหมาหรือที่ปรึกษา จะโดนตีกลับมาว่าอุปกรณ์ ตรงนี้ใหญ่ไป ลดขนาดลงได้มั้ย บางอย่างเยอะเกินไป ซึ่งทำ�ให้รู้ว่าบางครั้ง การออกแบบของเราก็ใหญ่หรือเยอะไปในอุปกรณ์บางอย่าง เราก็ได้บทเรียน กลับมาว่าเราต้องคำ�นึงถึงงบประมาณมากขึ้น บางครั้งสมัยก่อนทำ�ใหญ่ไว้ก่อน หลังๆ มีการดูว่าทำ�ให้เหมาะสมกับการใช้งานจริง

Bundit : งานระบบอาคารสมัยก่อนเหมือนงานที่หยุดนิ่งแล้ว ทุกงานออกแบบมาเหมือน กันหมด มีทุกอย่างเหมือนกัน แต่ในปัจจุบันทุกอย่างเปลี่ยนไป มีระบบ backup ที่ดีขึ้น ตอบโจทย์มากขึ้น ไม่ใช่มีแค่ระบบเปิด-ปิดธรรมดา แต่มีเรื่องของ ความสะดวกสบายและนวัตกรรมมากขึ้น การจะทำ�ให้อาคารมีคุณค่ามากขึ้น ซึ่ง ณ ปัจจุบัน เราออกแบบร่วมกับสถาปนิกและมัณฑนากร มีการพูดคุยร่วมกัน ระหว่างช่วงออกแบบ เพื่อให้งานสถาปัตยกรรม งานโครงสร้าง และ งานระบบ กลมกลืนกัน บางคนอาจจะมองว่าวิศวกรรมงานระบบก็แค่เป็นงานที่ทำ�ให้ น้ำ�ไหล ไฟสว่าง หรือทำ�ให้แอร์เย็น แต่ถึง ณ จุดนี้ คนที่เข้ามาในอาคารอาจจะ มองเห็นว่างานระบบที่อยู่ภายในอาคารมีความสวยงาม การเลือกใช้โคมไฟ การเลือกใช้หัวจ่ายลมปรับอากาศ อุปกรณ์งานระบบต่างๆ ให้ดูกลมกลืน ดูน่าใช้งาน เหมาะสมไปกับอาคาร นอกเหนือจากนั้นเราออกแบบให้เป็นอาคาร อัจฉริยะ ทำ�ให้อาคารฉลาดขึ้น ฉลาดในด้านการใช้งาน ฉลาดในการประหยัด พลังงาน จนถึงฉลาดในด้านความปลอดภัย ในเรื่องของการออกแบบ เราคุยกับสถาปนิกว่าพื้นที่เซอร์วิสงานระบบ เพียง พอแค่ไหน ทุกงานมีการถกเถียงประเด็นนี้เสมอ สถาปนิกต้องการให้พื้นที่ตรง นี้น้อยลงเพื่อนำ�ส่วนนี้ไปใช้ทำ�อย่างอื่น แต่ในแง่ของเรา เราก็อยากขอพื้นที่อีก หน่อยเพื่อให้เซอร์วิสง่าย สุดท้ายเราก็หาจุดที่ลงตัวเจอ ทำ�ให้ในทุกโครงการมี พื้นที่ใช้สอยได้ประโยชน์ครบทุกอย่าง และยังสามารถเซอร์วิสงานระบบได้ง่าย

แนวคิ​ิดและมุ​ุมมอง

จุ​ุ ดประสงค์​์การทำำ�หนั​ังสื​ือ Thana : ด้วยความที่เราอยู่ในเครือ 49GROUP จึงอยากทำ�หนังสือที่เกี่ยว เนื่องทั้งงานสถาปัตยกรรม งานโครงสร้าง อีกทั้งงานระบบไปด้วย กัน ประกอบกันทั้งสามส่วนทำ�ให้อาคารมีคุณค่า ด้วยความตั้งใจของ เราที่จะให้บุคคลทั่วไปอ่าน รวมถึงนิสิต นักศึกษา ไม่จ�ำ เป็นต้องเป็นคน ที่มีความรู้เรื่องวิศวกรรมเท่านั้น หนังสือเล่มนี้จึงเรียบเรียงมาให้อ่าน ง่าย ใช้คำ�พูดที่ไม่ได้เป็นหลักการ หรือต้องคิดวิเคราะห์อะไรมากมาย อ่านแล้วเพลิดเพลินได้ความรู้ และน่าติดตาม ซึ่งผู้อ่านจะได้ความรู้ ไปโดยการอ่านได้ง่ายๆ

บนแนวความคิ​ิดของ ME49 Thana : บางคนถามว่างานระบบในอาคารคืออะไร จึงอยากเปรียบเทียบกับธาตุ ทั้ง 4 คือ ดิน น้ำ� ลม ไฟ เมื่อเทียบกับอาคารหนึ่ง ผู้ที่เกี่ยวข้องกับอาคาร บุคคลแรกคือสถาปนิก สถาปนิกคือผู้ที่วางมโนภาพ วางรูปแบบอาคาร ฝ่ายที่ตามมาคือวิศวกรโครงสร้าง ต้องนำ�ความคิดรูปแบบที่สถาปนิก วาดไว้มาขึ้นเป็นรูปแบบอาคาร ไม่ว่าจะเป็นงานคอนกรีต งานโครงสร้าง เหล็ก ซึ่งก็เปรียบเหมือนธาตุดิน ในส่วนของธาตุน้ำ�ในอาคาร ไม่ว่าจะ เป็น น้ำ�ใช้ น้ำ�เสีย น้ำ�ดับเพลิง ส่วนของธาตุลม ก็คือ ปรับอากาศและ ระบายอากาศเป็นหลัก และธาตุไฟ ก็คือ ไฟแสงสว่าง ไฟฟ้ากำ�ลัง ระบบ สื่อสาร ระบบทุกอย่างที่เป็นเทคโนโลยีใหม่ๆ

17

บทนำำ�

20

นั​ับเป็​็นเวลาเกื​ือบ 20 ปี​ีแล้​้ว ที่​่� ME49 ได้​้ทํ​ํางานและมี​ีส่​่วนร่​่วมในการสร้​้างโครงการประเภทต่​่างๆ ให้​้เสร็​็จสมบู​ูรณ์​์ ตั้​้�งแต่​่บ้​้านพั​ั กอาศั​ั ยจนถึ​ึงงานระบบโครงสร้​้างพื้​้� นฐานในระดั​ับผั​ังเมื​ือง อี​ีกทั้​้�ง ยั​ังครอบคลุ​ุมในหลากหลายสาขาวิ​ิชาวิ​ิศวกรรมที่​่�แตกต่​่างกั​ัน ไม่​่ว่​่าจะเป็​็นระบบไฟฟ้​้าและสื่​่�อสาร ระบบปรั​ับอากาศ ระบบประปา รวมถึ​ึงระบบที่​่�เกี่​่�ยวเนื่​่�องกั​ันกั​ับระบบต่​่างๆ ข้​้างต้​้น เช่​่น ระบบบำำ�บั​ัด น้ำำ�เสี​ีย ระบบป้​้องกั​ันอั​ัคคี​ีภั​ัย และระบบอื่​่�นๆ อี​ีกมากมาย เรี​ียกได้​้ว่​่า ME49 นั้​้�นสามารถให้​้บริ​ิการที่​่�จะ ให้​้คำำ�ตอบอย่​่างแน่​่วแน่​่และครบครั​ันเกี่​่�ยวกั​ับการออกแบบทางวิ​ิศวกรรมในทุ​ุกด้​้านของระบบอาคาร และสิ่​่�งแวดล้​้อมสร้​้างสรรค์​์ อย่​่างไรก็​็ตาม หากเราเชื่​่�อมโยงแนวความคิ​ิดระหว่​่างโครงการต่​่างๆ ผ่​่านภาพร่​่าง การประชุ​ุม การพู​ู ดคุ​ุย และถกเถี​ียงจำำ �นวนนั​ับไม่​่ถ้​้วนที่​่� ME49 ได้​้ทำำ�มา เราจะเริ่​่�มเห็​็น วิ​ิธี​ีการทำำ�งานขององค์​์กรและหลั​ักการของเราได้​้ชั​ัดเจนมากขึ้​้�น แนวคิ​ิดหลั​ักที่​่�เกิ​ิดขึ้​้�นในการสนทนา ในช่​่วงเวลาที่​่�เราพั​ั ฒนาโครงการที่​่� ME49 มั​ักจะหมุ​ุนรอบแนวคิ​ิดในการสร้​้างสภาพแวดล้​้อมเชิ​ิง รู​ู ปธรรมและนามธรรม เพื่​่� อเพิ่​่� มความสะดวกสบายสู​ูงสุ​ุดให้​้แก่​่ผู้​้�ใช้​้อาคาร การสร้​้างสรรค์​์ธรรมชาติ​ิ ที่​่�เรานำำ�เสนอมี​ีจุ​ุ ดมุ่​่�งหมายเพื่​่� อให้​้มี​ีสภาพแวดล้​้อมที่​่�ถู​ูกสร้​้างขึ้​้�นที่​่�ชาญฉลาดและสะดวกสบายสํ​ําหรั​ับทั้​้�ง สิ่​่�งมี​ีชี​ีวิ​ิตและไม่​่มี​ีชี​ีวิ​ิต

ในขณะที่​่�เรายั​ังคงขั​ัดเกลากระบวนการออกแบบทางวิ​ิศวกรรม ความคิ​ิด และแนวทางการทำำ�งาน ผลงานของเราสามารถเป็​็นตั​ัวสรุ​ุ ปได้​้ดี​ีที่​่�สุ​ุดว่​่าเป็​็นการทำำ�ให้​้เกิ​ิดสภาพแวดล้​้อมที่​่�รวบรวมการรั​ับรู้​้� ทั้​้�งหมด หรื​ือเรี​ียกอี​ีกอย่​่างหนึ่​่�งว่​่า "Sensory Integration" ซึ่​่�งเป็​็นคํ​ําที่​่�ประยุ​ุกต์​์มาจากแนวคิ​ิดทาง ทฤษฎี​ีที่​่�พั​ัฒนาและอธิ​ิบายครั้​้�งแรกในช่​่วงปี​ี พ.ศ. 2510 โดยนั​ักจิ​ิ ตวิ​ิทยาชาวอเมริ​ิกั​ัน Anna Jean Ayres ซึ่​่�งมี​ีรากฐานมาจากทฤษฎี​ีของกิ​ิจกรรมบำำ�บั​ัด (Occupational Therapy) โดยการทดสอบ ความสั​ั มพั​ั นธ์​์ระหว่​่างสมอง พฤติ​ิกรรม และสิ่​่�งแวดล้​้อม ทฤษฎี​ีนี้​้�เป็​็นทฤษฎี​ีที่​่�ศึ​ึกษาและวิ​ิเคราะห์​์ รู​ู ปแบบทางการรั​ับรู้​้�ที่​่�แตกต่​่างกั​ัน ความสามารถในการผสมผสานการรั​ับรู้​้�เข้​้าด้​้วยกั​ันและการประมวล ผลทางการรั​ับรู้​้� เราจึ​ึ งเริ่​่�มนิ​ิยามและใช้​้ความหมายนี้​้�ให้​้สั​ัมพั​ั นธ์​์กั​ับการทำำ�งานของเราในการสร้​้างสรรค์​์ สภาพแวดล้​้อมโดยรั​ับความต้​้องการที่​่�จะรั​ับรู้​้�และสั​ัมผั​ัสของมนุ​ุษย์​์ที่​่�มี​ีอิ​ิทธิ​ิพลต่​่อร่​่างกายทั้​้�งภายนอก และภายใน ในขณะที่​่�ผลลั​ัพธ์​์ที่​่�ได้​้ ก็​็คื​ือสภาพแวดล้​้อมที่​่�มี​ีถู​ูกควบคุ​ุมตามความต้​้องการของมนุ​ุษย์​์ ซึ่​่�ง หากองค์​์ความรู้​้�ของสถาปั​ัตยกรรมถื​ือเป็​็นแบบแผนเชิ​ิงพื้​้� นที่​่�และฟั​ังก์​์ชั​ันการทํ​ํางาน การทำำ�งานของ วิ​ิศวกรรมงานระบบสามารถรั​ับรู้​้�ได้​้ว่​่าเป็​็นการบู​ูรณาการ และการปรั​ับความรู้​้�สึ​ึก เพื่​่� อให้​้เกิ​ิดรู​ู ปร่​่าง ในเชิ​ิงสถาปั​ัตยกรรมและฟั​ังก์​์ชั​ันการใช้​้งานของโครงการนั้​้�นๆ

เราหวั​ังว่​่าหนั​ังสื​ือเล่​่มนี้​้�จะช่​่วยให้​้เราอธิ​ิบายพั​ั ฒนาและขยายความบทสนทนาเกี่​่�ยวกั​ับแนวคิ​ิดทาง วิ​ิศวกรรมที่​่�เกี่​่�ยวกั​ับการผสมผสานการรั​ับรู้​้�และสั​ัมผั​ัสของเราเพิ่​่� มเติ​ิมผ่​่านตั​ัวอย่​่างของโครงการ ของเราใน 4 แนวความคิ​ิดที่​่�เราพั​ั ฒนาต่​่อมาจาก “Sensory Intergration” ต่​่อไปนี้​้�: "1 + 1 = 3", "Maximize", "Minimize" และ "Non-Living" แต่​่ละบทจะแยกย่​่อยและอธิ​ิบายแนวทางของเรา อย่​่างละเอี​ียดด้​้วยตั​ัวอย่​่างโครงการที่​่�ดํ​ําเนิ​ินงานภายใต้​้แนวคิ​ิดหลั​ักของเราเกี่​่�ยวกั​ับ "Sensory Integration" สุ​ุดท้​้ายนี้​้�โครงการที่​่�เราเลื​ือกมาแสดงในหนั​ังสื​ือเล่​่มนี้​้�เป็​็นเศษเสี้​้�ยวเล็​็กๆ ของสิ่​่�งที่​่� ME49 ได้​้ทํ​ําในช่​่วง 20 ปี​ีที่​่�ผ่​่านมา การสะสมความรู้​้�และประสบการณ์​์จะถู​ูกแสดงและบอกเล่​่า ในขณะที่​่� เรายั​ังคงศึ​ึกษาและพั​ั ฒนาแนวทางการออกแบบทางวิ​ิศวกรรม ในเชิ​ิง Sensory Integration ต่​่อไป

21

CHAPTER 01

25 โครงการที่​่�ถู​ูกเลื​ือกในบทนี้​้�แสดงให้​้เห็​็นถึ​ึงแนวคิ​ิดที่​่�ว่​่า "The whole is greater than the sum of its parts." จากการหาทางออกในการออกแบบทางวิ​ิศวกรรมงานระบบของ ME49 โดยพื้​้� นฐาน แล้​้วระบบวิ​ิศวกรรมที่​่�รวมกั​ันทั้​้�งหมดหรื​ือสมบู​ูรณ์​์นั้​้�นมี​ีคุ​ุณค่​่าความสํ​ําคั​ัญหรื​ือคุ​ุณภาพที่​่�มากกว่​่าแค่​่ การนำำ�ประสิ​ิทธิ​ิภาพของส่​่วนประกอบแต่​่ละส่​่วนมารวมกั​ัน พู​ู ดง่​่ายๆ ก็​็คื​ือ ME49 เชื่​่�อว่​่าผลรวมและ ผลลั​ัพธ์​์ของการหาคำำ�ตอบให้​้กั​ับแนวทางการออกแบบทางวิ​ิศวกรรมและการดํ​ําเนิ​ินการอย่​่างดี​ีของชิ้​้�น ส่​่วนที่​่�ทํ​ํางานร่​่วมกั​ันนั้​้�นควรให้​้ผลลั​ัพธ์​์ที่​่�เหนื​ือกว่​่าการรวมคุ​ุณสมบั​ัติ​ิเฉพาะของแต่​่ละชิ้​้�นส่​่วนเข้​้าด้​้วยกั​ัน

หนึ่​่�งในคํ​ําที่​่�เราค้​้นพบผ่​่านหลากหลายโครงการในบทนี้​้�คื​ือ "Synergy" และวิ​ิธี​ีการที่​่�เราจะจั​ั ดระบบวิ​ิธี​ี การแก้​้ปั​ัญหาที่​่�จะเกิ​ิดขึ้​้�นก่​่อนที่​่�สิ่​่�งที่​่�ครบถ้​้วนสมบู​ูรณ์​์ ซึ่​่�งนำำ�ไปสู่​่�การเพิ่​่� มประสิ​ิทธิ​ิภาพการทำำ�งานของ อาคารมากกว่​่าการรวบรวมองค์​์ประกอบแต่​่ละส่​่วนของอาคาร ในสภาพแวดล้​้อมที่​่�ถู​ูกสร้​้างขึ้​้�นนี้​้� การ มี​ีปฏิ​ิสั​ัมพั​ั นธ์​์และความสั​ัมพั​ั นธ์​์ระหว่​่างระบบประกอบอาคารที่​่�หลากหลายต่​่างๆ และสภาพแวดล้​้อม ของระบบเหล่​่านั้​้�นได้​้สร้​้างเครื​ือข่​่ายการพึ่​่� งพากั​ันละกั​ันที่​่�ซั​ับซ้​้อน สภาพและการทํ​ํางานของอาคารขึ้​้�น อยู่​่�กั​ับการทํ​ํางานร่​่วมกั​ันระหว่​่างระบบและส่​่วนประกอบต่​่างๆ แต่​่ละระบบมี​ีบทบาทเฉพาะด้​้านที่​่�แตก ต่​่างกั​ัน และการปฏิ​ิสั​ัมพั​ั นธ์​์ที่​่�ผสมผสานกั​ันนั้​้�นมี​ีส่​่วนช่​่วยให้​้เกิ​ิดประสิ​ิทธิ​ิภาพที่​่�มั่​่�นคง และเกิ​ิดความ ยื​ืดหยุ่​่�นของอาคารโดยรวม แนวทางการทํ​ํางานร่​่วมกั​ันของเรายั​ังสามารถทำำ�ให้​้เกิ​ิดการผสมผสาน กระบวนการคิ​ิดสร้​้างสรรค์​์ที่​่�แตกต่​่างกั​ัน ก่​่อให้​้เกิ​ิดเประโยชน์​์ในการทํ​ํางานร่​่วมกั​ันและผลลั​ัพธ์​์ที่​่�มี​ี ประสิ​ิทธิ​ิภาพเพิ่​่� มขึ้​้�น ซึ่​่�งจะสามารถเกิ​ิดขึ้​้�นได้​้เมื่​่�อผสมผสานสาขาวิ​ิชาต่​่างๆ และระบบการสร้​้างที่​่�แตก ต่​่างกั​ันเข้​้าด้​้วยกั​ัน และมี​ีปฏิ​ิกิ​ิริ​ิยาต่​่อกั​ัน โดยเน้​้นย้ำำ�ถึ​ึงความสํ​ําคั​ัญของการทํ​ํางานร่​่วมกั​ันและความ เชื่​่�อมโยงระหว่​่างกั​ันเพื่​่� อให้​้บรรลุ​ุผลลั​ัพธ์​์ที่​่�มากขึ้​้�นและปลดล็​็อกความเป็​็นไปได้​้ใหม่​่ๆ ภายในแนวทาง การออกแบบทางวิ​ิศวกรรมงานระบบของ ME49

MEP SENSORY INTEGRATION

แนวคิ​ิดโดยรวมของบทนี้​้�คื​ือการเน้​้นความสํ​ําคั​ัญของระบบที่​่�ผ่​่านการพิ​ิ จารณาและการมี​ีปฏิ​ิกิ​ิริ​ิยาต่​่อ กั​ันแทนที่​่�จะมุ่​่�งเน้​้นไปที่​่�องค์​์ประกอบแต่​่ละอย่​่างเพี​ียงอย่​่างเดี​ียว บทนี้​้�จะให้​้ความสำำ�คั​ัญกั​ับความคิ​ิดที่​่� ว่​่าการผสมผสานและการรวมกั​ันของส่​่วนประกอบที่​่�แตกต่​่างกั​ันสามารถนํ​ําไปสู่​่� คุ​ุณสมบั​ัติ​ิที่​่�เกิ​ิดขึ้​้�นใหม่​่ ฟั​ังก์​์ชั​ันการใช้​้งานที่​่�เพิ่​่� มขึ้​้�น และมี​ีคุ​ุณค่​่าโดยรวมที่​่�มากขึ้​้�นหรื​ือก็​็คื​ือผลลั​ัพธ์​์ของการนำำ�เสนอแนวทาง การออกแบบทางวิ​ิศวกรรมของ ME49

28

1+1=3 (MUTUAL)

มหิดลสิทธาคาร Prince Mahidol Hall

เจ้​้าของโครงการ: มหาวิ​ิทยาลั​ัยมหิ​ิดล

ที่​่�ตั้​้�ง: มหาวิ​ิทยาลั​ัยมหิ​ิดล วิ​ิทยาเขตศาลายา อ.พุ​ุ ทธมณฑล จ.นครปฐม

มหิ​ิดลสิ​ิทธาคารได้​้รั​ับการออกแบบให้​้เป็​็นโรงละครระดั​ับสากลขนาด 2,000 ที่​่�นั่​่�ง ตั้​้�งอยู่​่�ใน มหาวิ​ิทยาลั​ัยมหิ​ิดล วิ​ิทยาเขตศาลายา พื้​้� นที่​่�ในห้​้องโถงได้​้รับ ั การออกแบบมาเพื่​่� อให้​้ได้​้เสี​ียงที่​่�เป็​็น ธรรมชาติ​ิที่​่�สุ​ุดสำำ�หรั​ับการแสดงโอเปร่​่าหรื​ือวงซิ​ิมโฟนี​ีออร์​์เคสตรา และสร้​้างขึ้​้�นเพื่​่� อจั​ัดกิ​ิจกรรม อื่​่�นๆ ของมหาวิ​ิทยาลั​ัยอี​ีกด้​้วย องค์​์ประกอบโครงสร้​้างของเส้​้นหลั​ังคาได้​้รั​ับแรงบั​ันดาลใจ จากความงามของสรี​ีระมนุ​ุษย์​์ ในเชิ​ิงกายภาพรวมไปถึ​ึงต้​้นกำำ�เนิ​ิดของมหาวิ​ิทยาลั​ัยในฐานะ คณะแพทยศาสตร์​์ และรู​ูปแบบที่​่�มั​ักพบในสถาปั​ัตยกรรมไทยโบราณ ซึ่​่�งสิ่​่�งเหล่​่านี้​้�สะท้​้อน อยู่​่�ในสั​ัญลั​ักษณ์​์ของมหาวิ​ิทยาลั​ัยมหิ​ิดล การออกแบบหลั​ังคาที่​่�ช่​่วยลดเสี​ียงรบกวนจาก ภายนอกด้​้วยการสร้​้างให้​้มี​ีเปลื​ือกหุ้​้�ม 2 ชั้​้�น โดยชั้​้�นในเป็​็นเปลื​ือกหุ้​้�มคอนกรี​ีต ส่​่วนช้ั​ั�นนอก เป็​็นเปลื​ือกหุ้​้�มโครงเหล็​็กแบบช่​่วงยาวช่​่วยเพิ่​่� มพื้​้�นที่​่�ภายในให้​้สู​ูงสุ​ุดโดยทำำ�ให้​้โครงกระดู​ูกของ อาคารมองเห็​็นได้​้ทั้​้�งภายนอกและภายใน องค์​์ ป ระกอบทางสถาปั​ัตยกรรมต่​่างๆ เช่​่น เครื่​่�อ งปรั​ับ อากาศที่​่�มี​ีระดั​ับ เสี​ียงต่ำำ�สุ​ุ ด เปลื​ือกสองชั้​้�น ผนั​ังทึ​ึบ และประตู​ูลดเสี​ียงก็​็มี​ีความสำำ�คั​ัญเช่​่นกั​ันในการกำำ�หนดคุ​ุณภาพ เสี​ียงสู​ูงสุ​ุดภายในหอประชุ​ุม ระบบจ่​่ายลมเย็​็นแบบ displacement ซึ่​่�งกระจายลมเย็​็น ไปยั​ังที่​่�นั่​่�งจากพื้​้� นด้​้านล่​่าง ทำำ�ให้​้สามารถทำำ�ความเย็​็นในห้​้องโถงได้​้อย่​่างมี​ีประสิ​ิทธิ​ิภาพ ขณะเดี​ียวกั​ันยั​ังช่​่วยลดเสี​ียงและพลั​ังงานที่​่�สู​ูญเปล่​่าในห้​้องโถงที่​่�กว้​้างขวางและสู​ูง ในส่​่วน สำำ�หรั​ับการจั​ัดเตรี​ียมอุ​ุ ปกรณ์​์ของเวที​ีเพื่​่� อรองรั​ับการแสดงที่​่�แตกต่​่างกั​ัน มี​ีลิ​ิฟต์​์สองตั​ัวอยู่​่� บนเวที​ีหลั​ักและในหลุ​ุมออร์​์เคสตรา (orchestra pit) แนวความคิ​ิดการออกแบบงานระบบในโครงการนี้​้� คื​ือการทำำ�งานร่​่วมกั​ันระหว่​่างระบบต่​่างๆ ภายในอาคารเพื่​่� อให้​้เกิ​ิดประโยชน์​์สู​ูงสุ​ุดต่​่อการใช้​้สอย ตั​ัวอย่​่างการจ่​่ายลมเย็​็นในระบบ ปรั​ับอากาศจากพื้​้� นด้​้านล่​่างเพื่​่� อช่​่วยลดเสี​ียงและพลั​ังงานที่​่�สู​ูญเปล่​่าจากที่​่�กล่​่าวมาข้​้างต้​้น

ปี​ีที่​่�ดำำ�เนิ​ินการ: 2549 - 2557

29

พื้​้� นที่​่�: 35,000 ตารางเมตร

Prince Mahidol Hall is a 2,000-seats theater situated in the Mahidol University's Salaya campus. The emphasis of ME49 for this project is to minimize noise level air conditioning, the double layer shell, solid wall and sound reducing door, were also important in ensuring the highest sound quality within the auditorium. A displacement air conditioning system, which distributes air to the seats from floor below, was therefore selected to efficiently ventilate the hall while minimizing the sound and wasted energy in such a capacious hall. Altogether, the project demonstrates ME49 engineering design concept of 1+1=3.

หลายๆ โครงการที่​่�จะได้​้เห็​็นในบทนี้​้�เกี่​่�ยวข้​้องกั​ับการคิ​ิดวิ​ิเคราะห์​์อย่​่างรอบคอบและการผสมผสานอย่​่าง ถี่​่�ถ้​้วนขององค์​์ประกอบหลายๆ อย่​่างและข้​้อจํ​ํากั​ัดที่​่�เกี่​่�ยวเนื่​่�องกั​ันกั​ับองค์​์ประกอบนั้​้�นๆ เพื่​่� อเพิ่​่� มประสิ​ิทธิ​ิภาพ การทำำ�งานของอาคารและทำำ�ให้​้เป้​้าหมายที่​่�ตั้​้�งไว้​้สำำ�เร็​็จตามที่​่�คาดหวั​ังไว้​้อย่​่างดี​ี แนวคิ​ิดของแต่​่ละโครงการ ที่​่�จะหยิ​ิบยกขึ้​้�นมาพู​ู ดในบทนี้​้�คื​ือ "Optimization" เราต้​้องการแสดงให้​้เห็​็นถึ​ึงวิ​ิธี​ีการหาทางออกเกี่​่�ยวกั​ับ วิ​ิศวกรรมงานระบบในหลายๆ ทางของเรา ในการเพิ่​่� มประสิ​ิทธิ​ิภาพและประสิ​ิทธิ​ิผลโดยรวมของระบบอาคาร อย่​่างเต็​็มที่​่�

73

กระบวนการออกแบบของเรามั​ักจะเริ่​่ม � ต้​้นด้​้วยการกํ​ําหนดเป้​้าหมายที่​่�เฉพาะเจาะจงและสามารถนำำ�มาประเมิ​ิน ผลได้​้ให้​้กั​ับโครงการนั้​้�นๆ เพื่​่� อที่​่�จะนำำ�ผลประเมิ​ินไปปรั​ับปรุ​ุ งกั​ับโครงการในอนาคต เราเรี​ียนรู้​้�ผ่​่านโครงการ ต่​่างๆ ในบทนี้​้� ว่​่าการเพิ่​่� มประสิ​ิทธิ​ิภาพของงานระบบอาคารนั้​้�นจำำ�เป็​็นต้​้องมี​ีการแลกเปลี่​่�ยนความสมดุ​ุล ระหว่​่างข้​้อจำำ�กั​ัดต่​่างๆ ซึ่​่�งอาจมี​ีส่​่วนได้​้และส่​่วนเสี​ียที่​่�แตกต่​่างกั​ัน เช่​่น ต้​้นทุ​ุน เวลา งบประมาณ ทรั​ัพยากร บุ​ุคคล หรื​ือแม้​้กระทั่​่�งข้​้อจำำ�กั​ัดเชิ​ิงเทคนิ​ิคต่​่างๆ ดั​ังนั้​้�นเราจะต้​้องกํ​ําหนดเกณฑ์​์และวั​ัตถุ​ุประสงค์​์ต่​่างๆ เพื่​่� อ เพิ่​่� มประสิ​ิทธิ​ิภาพของอาคารตั้​้�งแต่​่เริ่​่�มต้​้น จากนั้​้�นจึ​ึ งค่​่อยปรั​ับเปลี่​่�ยนและพั​ั ฒนาไปพร้​้อมกั​ับวงจรชี​ีวิ​ิตของ โครงการในขณะที่​่�กํ​ําลั​ังถู​ูกคิ​ิดพิ​ิจารณาอย่​่างถี่​่�ถ้​้วน

MEP SENSORY INTEGRATION

สรุ​ุ ปได้​้ว่​่าการเพิ่​่� มการออกแบบทางวิ​ิศวกรรมให้​้มี​ีประสิ​ิทธภาพเป็​็นกระบวนการที่​่�ต่​่อเนื่​่�องกั​ัน จึ​ึ งต้​้องมี​ี ระบบความคิ​ิดที่​่�จะปรั​ับปรุ​ุ งและปรั​ับตั​ัวอย่​่างไม่​่สิ้​้�นสุ​ุด การตรวจสอบประสิ​ิทธิ​ิภาพของอาคาร การรวบรวม ข้​้อเสนอแนะจากผู้​้�ใช้​้งาน และการแสวงหาโอกาสในการทำำ�ให้​้ดี​ีขึ้​้�นอย่​่างแข็​็งขั​ัน จะช่​่วยให้​้วิ​ิศวกรสามารถ ขั​ัดเกลาและเพิ่​่� มประสิ​ิทธิ​ิภาพของอาคารไปตามเวลาอย่​่างโครงการต่​่างๆ ที่​่�จะได้​้เห็​็นในบทนี้​้�

82

MAXIMIZE

แนวความคิ​ิดระบบระบายน้ำำ�ฝน

ในระบบนิเวศน์ที่สมบูรณ์ เมื่อฝนตกน้ำ�ฝนจะถูกชะลอ ความเร็วโดยต้นไม้และพืชพรรณในป่า ทำ�ให้มีระยะ เวลาที่น้ำ�ฝนจะซึมลงสู่ผืนดิน น้ำ�ฝนที่เหลือจากการ ซึมดินก็จะไหลรวมเป็นทางน้ำ�เล็กๆ รวมตัวกันเป็น ลำ�คลอง หรือไหลลงสู่แหล่งน้ำ� หนอง บึง แต่หากป่า ไม้ถูกตัดโค่นทำ�ลาย ทำ�ให้น้ำ�ฝนไหลเร็วขึ้น เวลาที่ น้ำ�ฝนจะซึมลงดินน้อยลง ทำ�ให้ปริมาณน้ำ�ที่ไหลลง สู่ลำ�คลองหรือแหล่งน้ำ�มีปริมาณที่มากขึ้น และเมื่อ มีฝนตกในปริมาณมาก น้ำ�ฝนที่ไหลลงสู่แหล่งน้ำ�มี ปริมาณมากจนเกินความสามารถที่แหล่งน้ำ�จะรับได้ จนอาจส่งผลให้เกิดน้ำ�ท่วมขึ้นได้​

แนวความคิดในการออกแบบระบบระบายน้ำ� ผู้ออกแบบ ด้านภูมิสถาปัตยกรรมได้นำ�เสนอโดยการลอกเลียน แบบวิถีทางธรรมชาติ โดยจัดทำ�ระบบระบายน้ำ�ให้ น้ำ�ฝนที่ตกลงบนพื้นผิวอาคาร ให้ไหลผ่านพื้นที่สีเขียว ที่กระจายอยู่ในทุกส่วนของอาคาร เพื่อชะลอและลด ปริมาณน้ำ�ฝนที่จะไหลลงสู่ระดับพื้นดิน นอกจากนี้ ยังจัดให้มีพื้นที่รับน้ำ�ท่วม (floodplain) ขนาดใหญ่ ที่ สามารถรับปริมาณน้ำ�ฝน 50 ปีได้โดยไม่ส่งผลกระทบ ต่อพื้นที่โดยรอบโครงการ

diagram แสดงการจำ�ลองระบบนิเวศน์ ร่วมกับระบบระบายน้ำ�ฝน

83

Block 33

diagram แสดงแนวความคิด ของระบบระบายน้ำ�ฝน

พื้นที่สีเขียวที่จะช่วยชะลอและลดปริมาณน้ำ�ฝน ก่อนไหลลงสู่ระดับพื้นดิน

84

MAXIMIZE

แนวความคิ​ิดงานระบบปรั​ับอากาศ รวมศู​ูนย์​์แบบใช้​้น้ำำ�เย็​็น

-

-

-

เป้าหมายลดการใช้พลังงาน 30-40% ในระบบปรับอากาศจากอาคาร พักอาศัยทั่วไป ใช้ระบบปรับอากาศแบบน้ำ�เย็นประสิทธิภาพพลังงานสูง ส่งจ่ายน้ำ�เย็น ให้ทั้งอาคาร ห้องพักใช้เครื่องปรับอากาศแบบใช้น้ำ�เย็น ไม่มีคอยล์ร้อน (condensing unit) ที่ระเบียงลดจำ�นวนอุปกรณ์และเวลาที่ใช้บำ�รุงรักษา ลดการลงทุนด้านไฟฟ้าจากการรวมศูนย์เครื่องทำ�ความเย็น จากเดิม ที่กระจายเป็น condensing unit ตามห้องพักมาไว้ที่เครื่องทำ�น้ำ�เย็น รวม chiller ที่ห้องเครื่องหลัก ลดขนาดสายไฟฟ้าที่จ่ายไปตามห้องพัก สามารถเชื่อมต่​่อกับระบบทำ�ความเย็นแบบรวมศูนย์ (district cooling) CU Smart City's CCHP ในอนาคตได้ หากโครงการก่ อ สร้ า งเสร็ จ ก่อนระบบทำ�ความเย็นรวมศูนย์​์ สอดคล้องกับแนวคิด smart energy ซึ่งเป็น 1 ใน 5 แนวคิดหลักของโครงการ CU Smart City ลดการลุงทุนรวม เพิ่มโอกาสทางธุรกิจ เนื่องจากพื้นที่ A และ พื้นที่ B มี การใช้งานไม่พร้อมกัน พื้นที่ A ใช้งานกลางคืน ในขณะพื้นที่ B ใช้งาน กลางวัน หากสามารถรวมศูนย์น้ำ�เย็นเข้าด้วยกัน ลงทุนขนาดเครื่องทำ� น้ำ�เย็นเฉพาะ เท่าพิกัดของพื้นที่ A (คอนโดมิเนียม) และขายน้ำ�เย็นให้พื้นที่ B ในเวลากลางวัน จะช่วยลดการลงทุนค่าก่อสร้างในภาพรวม และเพิ่ม โอกาสการลงทุนในระบบน้ำ�เย็นได้อย่างคุ้มค่า ภาพแสดงระบบทำ�ความเย็นแบบรวมศูนย์ (district cooling) ที่จะสามารถเชื่อมต่อกับ CU Smart City's CCHP ได้ในอนาคต

85

Block 33

ภาพแสดงระบบทำ�ความเย็นแบบรวมศูนย์ (district cooling)

แนวความคิ​ิดเครื่​่�องกำำ�เนิ​ิดความเย็​็นใหญ่​่กลางเมื​ือง

อาคารอยู่ ใ นขอบเขตการพั ฒ นา CU Smart City และได้รับรางวัล 1 ใน 5 เมืองอัจฉริยะของ ประเทศไทยและมี แ นวคิ ด การทำ � smart energy อยู่ในผังแม่บทเพื่อประหยัดพลังงานในการใช้งาน ร่ ว มกั น หลายอาคาร ระบบปรั บ อากาศสำ � หรั บ โครงการจึงพิจารณา ใช้ระบบปรับอากาศแบบใช้น้ำ� เย็น โดยซื้อน้ำ�เย็นจากระบบผลิตความเย็นขนาดใหญ่ (district cooling plant​)

แนวคิด district cooling system คือ ระบบที่ทำ�ความเย็นที่ใช้เครื่องกำ�เนิด ความเย็นใหญ่ในส่วนกลางของเมือง ส่งจ่ายน้ำ�เย็นไปยังอาคารต่างๆ ผ่านทาง ท่อน้ำ�เย็น ซึ่งสามารถลดการใช้พลังงานในการทำ�ความเย็น เนื่องจากการใช้ ระบบนี้จะมีประสิทธิภาพการใช้พลังงานสูงกว่าการใช้เครื่องทำ�ความเย็นแยกไป แต่ละอาคาร ลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก เป็นการใช้พลังงานที่มีความเป็นมิตร ต่อสิ่งแวดล้อมและเป็นการลดต้นทุนในการใช้พลังงานด้วยกัน district cooling system มีส่วนประกอบหลักเช่น ห้องเครื่องทำ�น้ำ�เย็นขนาดใหญ่ ระบบท่อน้ำ�เย็นจ่ายไปยังอาคารต่างๆ สถานีแลกเปลี่ยนพลังงานที่อาคารใช้งาน และอาจมีระบบกักเก็บพลังงาน (energy storage system) ตามความเหมาะสม ของแต่ละโครงการ

ความหมายหลั​ักที่​่�ใช้​้ในแนวทางการออกแบบ "Minimize" ของเราคื​ือการทํ​ําให้​้วิ​ิธี​ีการทำำ�งานต่​่างๆ เข้​้าใจง่​่ายขึ้​้�น โครงการต่​่างๆ ในบทนี้​้�เป็​็นตั​ัวอย่​่างของเราที่​่�แสดงถึ​ึงการลดความซั​ับซ้​้อนและความ ยุ่​่�งเหยิ​ิงของระบบอาคารเพื่​่�อให้​้เกิ​ิดประสิ​ิทธิ​ิภาพอย่​่างคุ้​้�มค่​่า คุ้​้�มราคา และเพื่​่� อให้​้ระบบของอาคาร ทำำ�งานได้​้อย่​่างคล่​่องตั​ัว กระบวนการของเราในที่​่�นี้​้�เกี่​่�ยวข้​้องกั​ับการระบุ​ุส่​่วนประกอบ กระบวนการ หรื​ือขั้​้�นตอนอย่​่างชั​ัดเจน โดยการตั​ัดส่​่วนที่​่�ไม่​่จํ​ําเป็​็นออกไป ซึ่​่�งส่​่วนที่​่�ตั​ัดออกนั้​้�นไม่​่ได้​้มี​ีส่​่วนสํ​ําคั​ัญต่​่อ ฟั​ังก์​์ชั​ันการทํ​ํางาน การออกแบบสถาปั​ัตยกรรมหรื​ือประสิ​ิทธิ​ิภาพของอาคารใดๆ การลดระบบอาคาร และการออกแบบทางวิ​ิศวกรรมนั้​้�นจะสร้​้างอาคารที่​่�มี​ีความประหยั​ัดและมี​ีประสิ​ิทธิ​ิภาพในขณะที่​่�ยั​ังคง บรรลุ​ุวั​ัตถุ​ุประสงค์​์ที่​่�สถาปนิ​ิกและเจ้​้าของต้​้องการ

107

MEP SENSORY INTEGRATION

วิ​ิธี​ีการหาคำำ�ตอบในการออกแบบทางวิ​ิศวกรรมของเราที่​่�มี​ีอยู่​่�ในโครงการในบทนี้​้� จะเน้​้นความเรี​ียบ ง่​่ า ยที่​่�มุ่​่� ง เน้​้ น ไปที่​่�ห น้​้ า ที่​่�ที่​่�เ ป็​็ น ใจความสำำ�คั​ั ญ อั​ั น แท้​้ จ ริ​ิง และขจั​ั ด คุ​ุณสมบั​ัติ​ิ ห รื​ือ ความซั​ับ ซ้​้ อ นที่​่�ไ ม่​่ จํ​ํ าเป็​็นออก ด้​้วยการระบุ​ุองค์​์ประกอบและฟั​ังก์​์ชั​ันที่​่�จํ​ําเป็​็นเพื่​่�อให้​้อาคารตรงกั​ับความต้​้องการ ME49 และสามารถเพิ่​่� มประสิ​ิ ทธิ​ิภาพของการออกแบบควบคู่​่�ไปกั​ับการลดโอกาสในการเกิ​ิดข้​้อผิ​ิดพลาด การบํ​ํารุ​ุงรั​ักษา และค่​่าใช้​้จ่​่ายที่​่�เกี่​่�ยวข้​้องกั​ับส่​่วนประกอบหรื​ือกระบวนการที่​่�ไม่​่จํ​ําเป็​็น หนึ่​่�งในวิ​ิธี​ีการ ที่​่�เราลองใช้​้กั​ับโครงการในบทนี้​้�คื​ือการสํ​ํารวจแนวคิ​ิดของการสร้​้างที่​่�มี​ีมาตรฐานและการพั​ั ฒนาส่​่วน ประกอบระบบอาคารแบบแยกส่​่วน เราพบว่​่าการลดขนาดและลดความซั​ับซ้​้อนของระบบอาคารทํ​ําให้​้ การบํ​ํารุ​ุงรั​ักษาอาคารง่​่ายขึ้​้�น ซึ่​่�งเป็​็นการช่​่วยลดต้​้นทุ​ุนในการดํ​ําเนิ​ินงานของอาคารได้​้อย่​่างมาก ในอี​ีกแง่​่มุ​ุมที่​่�สํ​ําคั​ัญของแนวทางนี้​้�คื​ือเพื่​่� อให้​้ ME49 ได้​้พิ​ิจารณากระบวนการออกแบบทางวิ​ิศวกรรม ของเราใหม่​่ ให้​้เกิ​ิดลดความซั​ับซ้​้อนของกระบวนการของเราและทํ​ําให้​้มี​ีประสิ​ิทธิ​ิภาพมากที่​่�สุ​ุด

126

MINIMIZE

ชั้​้�นงานระบบอาคาร เนื่องจากตัวอาคารมีความสูงอยู่ที่ 230-250 เมตร และแยกออกเป็น 3 ส่วน พื้นที่หลักๆ คือ อะพาร์ตเมนต์ โรงแรม และเพนต์เฮาส์ จึงออกแบบให้ชั้นงานระบบ อาคารอยู่ตำ�แหน่งระหว่างพื้นที่ใช้สอยแต่ละส่วน โดยการออกแบบนี้ได้ผ่านการ ศึกษาค้นคว้าอย่างรอบคอบร่วมกับผู้ออกแบบสาขาต่างๆ เพื่อให้เกิดประโยชน์ อย่างเหมาะสมในการจัดวางผังห้องตามความต้องการ โครงสร้างคานถ่ายแรง และการวางตำ�แหน่งที่สอดคล้องกันของอุปกรณ์เมนของงานระบบอาคาร และ ระบบความปลอดภัยต่อชีวิตและทรัพย์สินที่เกิดจากอัคคีภัย

การจัดเตรียมงานระบบอาคารให้สอดคล้อง กับพื้นที่ใช้สอยของอาคารชั้นต่างๆ

Palm 360

127

138 สันติบร ุ ี เดอะ เรสซิเดนเซส Santiburi The Residences

MINIMIZE

เจ้​้าของโครงการ: บริ​ิษั​ัท สิ​ิงห์​์ เอสเตท จำำ�กั​ัด (มหาชน)

ที่​่�ตั้​้�ง: เขตบึ​ึงกุ่​่�ม กรุ​ุ งเทพมหานคร

ปี​ีที่​่�ดำำ�เนิ​ินการ: 2559 - 2561

139

พื้​้� นที่​่�: 4,258 ตารางเมตร

โครงการบ้​้านจั​ัดสรร สั​ันติ​ิบุ​ุรี​ี เดอะ เรสซิ​ิเดนเซส มี​ีแนวคิ​ิดในการออกแบบให้​้ ตั​ัวบ้​้านทุ​ุกหลั​ังให้​้โอบล้​้อมไปด้​้วยธรรมชาติ​ิสี​ีเขี​ียว ตั้​้�งแต่​่ประตู​ูทางเข้​้าโครงการ ได้​้มี​ีการออกแบบแนวระแนงไม้​้ซึ่�ง ่ ให้​้ความรู้​้�สึ​ึกเป็​็นธรรมชาติ​ิและเรี​ียบง่​่าย รวม ไปถึ​ึงการอนุ​ุรัก ั ษ์​์ต้​้นไทรและต้​้นจามจุ​ุ รี​ีที่​่มี � ีมาแต่​่เดิ​ิมให้​้กลายมาเป็​็นจุ​ุ ดนำำ�สายตา ก่​่อนเข้​้าสู่​่�ถนนและทางเดิ​ินภายในโครงการ ภายในโครงการปลู​ูกต้​้นยางนา ที่​่�มี​ีความเหมาะสมกั​ับสภาพอากาศ โดยต้​้นยางนาสื่​่�อถึ​ึงความอุ​ุ ดมสมบู​ูรณ์​์ มี​ีคุ​ุณค่​่า และยั่​่�งยื​ืน ยิ่​่�งเวลาผ่​่านไปต้​้นยางนาที่​่�เติ​ิบโตก็​็จะให้​้ร่​่มเงาสวยงาม และมี​ีทั​ัศนี​ียภาพที่​่�ดี​ี อี​ีกทั้​้�งต้​้นยางนาที่​่�เลื​ือกปลู​ูกนี้​้�ได้​้ถู​ูกออกแบบให้​้เป็​็น �่ และเป็​็นธรรมชาติ​ิ ส่​่วนหนึ่​่�งของสวนซึ่​่�งจะให้​้บ้​้านแต่​่ละหลั​ังมี​ีบรรยากาศที่​่�ร่​่มรื่น ในส่​่วนตั​ัวบ้​้านนั้​้�นมี​ีการออกแบบให้​้อยู่​่�สบายตลอดทั้​้�งวั​ันและทุ​ุกฤดู​ูกาล จึ​ึงได้​้ออกแบบบ้​้านในสไตล์​์ Luxury Modern Tropical/Thai Touch ซึ่​่�งนำำ�สู่​่�แนวคิ​ิดการออกแบบงานระบบให้​้ไปในทางเดี​ียวกั​ับงานสถาปั​ัตยกรรม โดยไปในทาง Minimize งานระบบอาคารและใช้​้ประโยชน์​์จากการจั​ัดวาง ออกแบบตั​ัวอาคารให้​้มากที่​่�สุ​ุด เพื่​่� อการช่​่วยลด initial construction cost และระยะเวลาการก่​่อสร้​้าง พร้​้อมยั​ังส่​่งผลให้​้มี​ีความสะดวกในการ ใช้​้งานและดู​ูแลรั​ักษา

The design concept of “Santiburi The Residences” housing estate envisages each of the houses nestled in nature.

The houses are designed in luxury modern tropical style with a Thai touch and provide year-round comfort.

The extended eaves serve to shade the living spaces from the tropical heat and keeps the interior of the house cool throughout the day. Houses are oriented to face the north and south, which provides enough natural light and allows optimal cross ventilation. Following this modern tropical architectural design approach, ME49 responsible for simplifying the building system design along this environmental sensitivities concept such as reusing the hot air from CDU to heat up the water.

จากที่​่ไ� ด้​้ทบทวนในหลายๆ โครงการที่​่ท ุ ของข้​้อกํ​ําหนด � าง ME49 ได้​้ทำำ�มา เราตระหนั​ักได้​้ว่​่าในบางแง่​่มุม ต่​่างๆ ในแต่​่ละโครงการนั้​้�นถู​ูกกำำ�หนดให้​้เราคิ​ิดหาทางออกในการสร้​้างสรรค์​์สภาพแวดล้​้อมให้​้กั​ับสิ่​่�ง ที่​่ไ� ม่​่มี​ีชี​ีวิ​ิต เช่​่น ห้​้องเครื่​่อ � ง ห้​้องควบคุ​ุมไฟฟ้​้า ห้​้องแอร์​์ ห้​้องกระจายสั​ัญญาณ ฯลฯ เราได้​้มี​ีโอกาสทํ​ํา งานในโครงการที่​่�น่​่าสนใจและน่​่าศึ​ึกษาอย่​่างมาก ในปั​ัจจุ​ุ บั​ันที่​่�โลกเต็​็มไปด้​้วยนวั​ัตกรรมที่​่�ล้ำำ�สมั​ัยต่​่างๆ มากมาย ทำำ�ให้​้เกิ​ิดการคิ​ิดหาทางออกในการออกแบบทางวิ​ิศวกรรมอย่​่างจริ​ิงจั​ังพร้​้อมกั​ับตระหนั​ักว่​่า มนุ​ุษย์​์ต้​้องสร้​้างสรรค์​์สภาพแวดล้​้อมสำำ�หรั​ับ สิ่​่�งที่​่�ไม่​่มี​ีชี​ีวิ​ิต ไม่​่มี​ีจิ​ิตใจ แต่​่สิ่​่�งที่​่�ไม่​่มี​ีชี​ีวิ​ิตนั้​้�นต้​้องการ การออกแบบสถานที่​่แ � ละระบบอาคารที่​่มี​ีลั � ักษณะเฉพาะและการติ​ิดตั้​้ง � ในบางครั้​้�งมั​ัน � ที่​่�เฉพาะเจาะจง ซึ่​่ง อาจจะมากกว่​่าความต้​้องการของมนุ​ุษย์​์อี​ีกด้​้วยซ้ำำ�

149

MEP SENSORY INTEGRATION

แนวคิ​ิดของหลายๆ โครงการที่​่จ � ะกล่​่าวในบทนี้​้�คื​ือการแบ่​่งการออกแบบเป็​็นกลุ่​่�มย่​่อยๆ ให้​้กั​ับพื้​้� นที่​่ห � รื​ือ อุ​ุ ปกรณ์​์งานระบบ เพื่​่� อให้​้อยู่​่�ในตำำ�แหน่​่งที่​่เ� หมาะสมและเป็​็นสั​ัดส่​่วน มี​ีพื้​้� นที่​่เ� พี​ียงพอต่​่อการทำำ�งานอย่​่าง สะดวกสบาย มี​ีประสิ​ิทธิ​ิภาพและประสิ​ิทธิ​ิผล สภาพแวดล้​้อมที่​่�สร้​้างขึ้​้�นสํ​ําหรั​ับเครื่​่อ � งใช้​้หรื​ืออุ​ุ ปกรณ์​์ที่​่� ไม่​่มี​ีชี​ีวิ​ิตต้​้องถู​ูกคิ​ิดค้​้นจากสามแนวคิ​ิดก่​่อนหน้​้านี้​้�เพื่​่� อให้​้รับ ั รู้​้�ถึ​ึงลั​ักษณะเฉพาะทางที่​่�เป็​็นตั​ัวกำำ�หนดใน การทํ​ํางานและแสดงผลตามที่​่�ตั้​้�งเป้​้าไว้​้โดยไม่​่ต้​้องการอารมณ์​์ความรู้​้�สึ​ึกต่​่างๆ ที่​่�คลุ​ุมเครื​ือของมนุ​ุษย์​์ หรื​ือสิ่​่�งมี​ีชี​ีวิ​ิตอื่​่�นๆ เป็​็นตั​ัวกำำ�หนดในโครงการนั้​้�นๆ เพราะฉะนั้​้�นเราสามารถสั​ังเกตเห็​็นได้​้ว่​่าสั​ังคมของ เราก้​้าวหน้​้าไปสู่​่�ยุ​ุคแห่​่งการเชื่​่อ � มโยงเทคโนโลยี​ีต่​่างๆ เพื่​่� อให้​้การทำำ�งานมี​ีศั​ักยภาพที่​่ดี​ีขึ้​้ � น � ความต้​้องการ พื้​้� นที่​่ป � ระเภทนี้​้�จึ​ึงเพิ่​่� มขึ้​้�นอย่​่างมาก ผู้​้�ออกแบบต้​้องสามารถตอบโจทย์​์ทั้​้ง � ความต้​้องการของมนุ​ุษย์​์และ คุ​ุณลั​ักษณะเฉพาะเจาะจงของอุ​ุ ปกรณ์​์งานระบบได้​้อย่​่างลงตั​ัว

164

NON-LIVING

การกรองอากาศ

ขยะกับกลิ่นเป็นของคู่กัน แต่สำ�หรับขยะติดเชื้อและขยะสารพิษจะมีเชื้อโรคและ สารพิษที่ปนเปื้อนกับอากาศ ดังนั้นอากาศจากห้องขยะติดเชื้อจะต้องผ่าน แผงกรองอากาศประสิทธิภาพสูง คือ HEPA (High Efficiency Particulate Air) ที่กรองอนุภาคขนาดเล็ก 0.3 ไมครอน ได้ถึง 99.97% ก่อนจะถูก ปล่อยทิ้งไป ส่วนอากาศจากห้องขยะสารพิษจะต้องผ่านแผงกรองสารพิษ ที่เรียกว่า chemical filter ก่อนจะถูกปล่อยทิ้งไปเช่นกัน

การกรองอากาศผ่าน HEPA FILTER​

การกรองอากาศผ่าน CHEMICAL FILTER​

Waste Management Building

165

ชะลอการเติ​ิบโตของเชื้​้อ � โรค ด้​้วยระบบปรั​ับอากาศ เชื้ อ โรคและแบคที เ รี ย ต่ า งๆ เจริ ญ เติ บ โตได้ ดี ที่ อุ ณ หภู มิ ทั่ ว ไป การติดแอร์ที่ห้องขยะติดเชื้อเป็นส่วนช่วยชะลอการเพิ่มจำ�นวนของ เชื้อโรค ถึงอย่างไรก็ตามการจัดเก็บขยะติดเชื้ออย่างถูกต้องและ มิดชิดจะป้องกันได้ดีที่สุด

ระบบปรับอากาศในห้องขยะติดเชื้อ

ลดเชื้​้อ � โรคสะสมจากการรั่​่�วไหล ด้​้วยระบบไล่​่อากาศ (purge system) ห้องพักขยะติดเชื้อเป็นอีกจุดที่มีโอกาสเกิดการสะสมของเชื้อโรคได้ สูง หากภาชนะบรรจุขยะเกิดความเสียหายจะทำ�ให้เชื้อโรคสามารถ เล็ดลอดออกมาสะสมภายในห้องได้ จึงมีแนวคิดให้มีระบบ purge ติด ตั้งไว้ โดยให้เจ้าหน้าที่เปิดระบบ purge ก่อนเข้าห้องพักขยะติดเชื้อ​

ภาพแสดงระบบระบายอากาศฉุกเฉิน purge: อากาศจากห้องขยะติดเชื้อ จะต้องผ่านการกรองก่อนนำ�ไปทิ้งนอกอาคาร โดยมี HEPA filter เป็นแผงกรองอากาศที่ละเอียดที่สุด

194

NON-LIVING

พั​ั ดลมเพดาน HVLS

พัดลมเพดานแบบ High Volume Low Speed (HVLS) ติดตั้งใน ตำ�แหน่งที่เหมาะสม ใช้งานได้สอดรับกับลักษณะทางกายภาพของ หอประชุม มีการตรวจวัดความเร็วลม และเสียงซึ่งเกิดจากการทำ�งาน ในทุกๆ จุดในหอประชุม ซึ่งสามารถตรวจสอบประเมินคุณภาพการกระจาย และหมุนเวียนของ ลมในหอประชุมได้จากการจัดทำ�แบบจำ�ลองทางคอมพิวเตอร์แสดง ความเร็วทุกจุดในพื้นที่หอประชุม เพื่อประกอบการพิจารณาในเบื้องต้น โดยความเร็วเฉลี่ยบริเวณพื้นที่นั่งราบซึ่งใช้ทำ�กิจกรรมสวดมนต์ประจำ� วันอยู่ที่ประมาณ 150 ฟุต/นาที โดยความเร็วสูงสุดต้องไม่เกิน 200 ฟุต/นาที และต่ำ�สุดไม่น้อยกว่า 100 ฟุต/นาที ที่ความเร็วพัดลมไม่ เกิน 75% ของความเร็วสูงสุด floor plan

Nawamabhumindra Building

195

158

NON-LIVING

ระบบปรั​ับอากาศสำำ�หรั​ับโรงละคร การออกแบบระบบปรับอากาศสำ�หรับโรงละคร เนื่องจากการใช้งานโรงละครมีการ แสดงเป็นรอบ ซึ่งก่อนการแสดงในรอบถัดไปจะมีกลุ่มผู้ชมพักคอยอยู่บริเวณโถง พักคอยอย่างหนาแน่น เมื่อจบรอบจะมีการถ่ายเทคนดูกว่าสองพันคนเข้า-ออกจาก โรงละคร ระบบปรับอากาศสำ�หรับสองส่วนนี้จึงต้องคำ�นึงถึงการจัดการกับโหลดความ ร้อนจากผู้ชมจำ�นวนมากเข้ามาในพื้นที่แบบรวดเร็วเป็น shock load และมีการเปิดประตูค้าง เป็นเวลานาน ระบบปรับอากาศในโรงละครโดยเฉพาะส่วนนั่งชมจึงมีแนวคิดลดอุณหภูมิให้ ต่ำ�กว่าปกติที่ 22 องศาเซลเซียส เพื่อรองรับโหลดข้างต้นนี้และค่อยๆ ปรับอุณหภูมิขึ้น

159

Singha D'Luck Cinematic Theatre

พั​ั ดลมระบายควั​ันไฟที่​่�โถงพั​ั กคอย

พั​ั ดลมระบายควั​ันไฟส่​่วนโรงละคร

พั​ั ดลมเติ​ิมอากาศ/อั​ัดอากาศ ระบบควบคุมควันไฟกรณีเกิดเพลิงไหม้ ช่วยระบายควันไฟไม่ให้บดบัง ทัศนวิสัยของผู้ชมขณะทำ�การอพยพออกจากโรงละคร

ระบบระบายควั​ันพิ​ิ เศษและควั​ันจากอั​ัคคี​ีภั​ัย เมื่อมีการใช้ควันประกอบการแสดง จึงต้องมีระบบระบายควันพิเศษเพื่อ จัดการควันเหล่านี้ให้ทันเวลาระหว่างช่วงการแสดง เช่นเดียวกับระบบ ปรับอากาศบริเวณเวทีต้องสามารถลดแรงลมได้เพื่อไม่ให้กระทบกับควัน นอกจากนั้นยังต้องเตรียมระบบระบายควันไฟเมื่อเกิดเหตุเพลิงไหม้เพื่อ ช่วยให้การหนีไฟเป็นไปได้สะดวก ด้วยการออกแบบระบบระบายควันให้ติด ตั้งที่ความสูงระดับโครงหลังคาส่วนหลังเวที และไม่ให้รบกวนเส้นทางหนี ไฟ อีกทั้งยังติดตั้งระบบเติมอัดอากาศที่ระดับต่ำ�ใต้อัฒจันทร์เพื่อเจือจาง ควันไฟและไล่ควันไฟ เสริมให้ระบบระบายควันไฟทำ�งานได้สมบูรณ์ยิ่งขึ้น เนื่องจากระยะเวลาก่อสร้างที่จำ�กัด จึงเลือกใช้ระบบจ่ายลมเย็นจากด้านบน ที่ระดับสูงเหนือพื้นที่การแสดงกว่า 20 เมตร ดังนั้นการเลือกชนิดของ หัวจ่ายลมเย็น, การกำ�หนดความหนาของฉนวนระบบท่อลมเย็น, ระบบ ฉนวนหลังคา และการวางตำ�แหน่งหัวจ่ายจึงต้องให้สัมพันธ์และไม่กีดขวาง กับระบบการแสดง ​

202

ARTICLES

SMART ECONOMY

เมืองที่มุ่งเน้นเพิ่มประสิทธิภาพและความคล่องตัวในการดำ�เนินธุรกิจ สร้างให้เกิดความเชื่อมโยงและความร่วมมือทางธุรกิจ วางโครงข่าย 5G สัญญาณ Wi-Fi 6* รองรับการใช้งานในรูปแบบออนไลน์ เช่น ระบบ QR Code ในการซื้อ-ขายในพื้นที่, ระบบธนาคารออนไลน์, ระบบแจ้งหนี้ ค่าบริการต่างๆ แบบอิเล็กทรอนิกส์ (e-Billing) ​ *Wi-Fi 6 คือ มาตรฐาน Wi-Fi ล่าสุด ถูกพัฒนาให้มีความเร็วในการโอน ถ่ายข้อมูลที่สูงกว่า มีความเสถียรกว่าและมีอัตราการบริโภคพลังงานของ อุปกรณ์ทั้งเครื่องส่งและเครื่องรับที่น้อยกว่า ตอบสนองความต้องการ ของอินเทอร์เน็ตที่มากขึ้น

SMART LIVING

เมืองที่มุ่งเน้นให้บริการที่อำ�นวยความสะดวกต่อการดำ�รงชีวิต มีชีวิต

SMART PEOPLE

เมืองที่มุ่งเน้นพัฒนาพลเมืองให้มีความรู้และสามารถประยุกต์ใช้ เทคโนโลยีให้เกิดประโยชน์ทั้งในเชิงเศรษฐกิจและการดำ�รงชีวิต มี การจัดเตรียมระบบสัญญาณ Wi-Fi ที่ครอบคลุมทั้งโครงการ วังจันทร์วัลเลย์ การเรียนรู้ผ่านห้องสมุดอิเล็กทรอนิกส์

ที่ดีของผู้อยู่อาศัย ทั้งทางด้านกายภาพ จิตใจ ความสัมพันธ์ทาง สังคม และสิ่งแวดล้อม เช่น ระบบตรวจสอบป้ายทะเบียนรถ (license plate recognition) เพื่อตรวจสอบผู้ที่เข้า-ออกในพื้นที่ ตรวจสอบ การบุกรุก ระบบกล้องจับความร้อนในเวลากลางคืนในพื้นที่อับแสง เช่น แนวรั้ว เป็นต้น ​

Smart City

203

บ้านและงานระบบ

Housing 208

209

บ้​้านเป็​็นสิ่​่�งปลู​ูกสร้​้างอั​ันเป็​็นหนึ่​่�งในปั​ัจจั​ัยสี่​่�ที่​่�สำำ�คั​ัญของมนุ​ุษย์​์ มาทุ​ุกยุ​ุคทุ​ุกสมั​ัย และได้​้ถู​ูกพั​ั ฒนาร่​่วมกั​ับเวลาเสมอมา นอกจาก งานสถาปั​ัตยกรรมที่​่�ได้​้รั​ับการออกแบบอย่​่างประณี​ีตและ พิ​ิถี​ีพิ​ิถั​ันแล้​้วยั​ังมี​ีงานระบบทางวิ​ิศวกรรมที่​่�ได้​้รั​ับการขั​ัดเกลา ทางความคิ​ิด ประยุ​ุกต์​์ใช้​้ และต่​่อยอดเรื่​่�อยมาตามกาลเวลา ในอดี​ีตสมั​ัยที่​่�สภาพแวดล้​้อม สภาพอากาศแตกต่​่างจากใน ปั​ัจจุ​ุ บั​ัน รวมถึ​ึงเทคโนโลยี​ีที่​่�ใช้​้สำำ�หรั​ับบ้​้านยั​ังอยู่​่�ในยุ​ุคบุ​ุกเบิ​ิก พั​ั ฒนาและยั​ังไม่​่แพร่​่หลายไปทุ​ุกครั​ัวเรื​ือน บ้​้านบางหลั​ังอาจ ต้​้องการไฟฟ้​้าเพื่​่� อส่​่องสว่​่างเพี​ียงแค่​่นั้​้�น ระบบน้ำำ�ประปาเพื่​่� อ กั​ักเก็​็บน้ำำ�ในถั​ังน้ำำ�อาจจะยั​ังไม่​่จำำ�เป็​็นมากนั​ักเพราะสามารถ เก็​็บน้ำำ�ฝนไว้​้ในตุ่​่�มเพื่​่� อใช้​้งานได้​้ และสิ่​่�งที่​่�จำำ�เป็​็นน้​้อยที่​่�สุ​ุดหรื​ือ ไม่​่จำำ�เป็​็นเลยคื​ือ ระบบปรั​ับอากาศ ระบายอากาศ ในช่​่วงเวลา นั้​้�นจั​ัดว่​่าเป็​็นเทคโนโลยี​ีที่​่�มี​ีราคาแพงและไม่​่จำำ�เป็​็นต้​้องมี​ีสำำ�หรั​ับ บ้​้านทั่​่�วไป ส่​่วนหนึ่​่�งเป็​็นเพราะว่​่ามี​ีสภาพอากาศที่​่�ดี​ีอยู่​่�ได้​้สบาย ในสมั​ัยนั้​้�น แต่​่ ณ ปั​ัจจุ​ุ บั​ันเป็​็นสิ่​่�งที่​่�จำำ�เป็​็นต้​้องมี​ี เมื่​่�อเวลาดำำ�เนิ​ินมาสู่​่�ปั​ัจจุ​ุ บั​ัน ประเทศไทยเปลี่​่�ยนแปลงไปมาก เช่​่น วิ​ิถี​ีชี​ีวิ​ิต สภาพแวดล้​้อม สภาพอากาศ ทำำ�ให้​้บ้​้านต้​้องพึ่​่� ง เทคโนโลยี​ีมากขึ้​้�น เพื่​่� อสร้​้างความสะดวกสบาย เช่​่น ระบบปรั​ับ อากาศระบายอากาศ ระบบไฟฟ้​้าเพื่​่� อรองรั​ับอุ​ุ ปกรณ์​์ต่​่างๆ มากขึ้​้�นนอกจากแค่​่การส่​่องสว่​่าง ระบบน้ำำ�ประปาทดแทนการ กั​ักเก็​็บน้ำำ�ฝน ระบบรั​ักษาความปลอดภั​ัยป้​้องกั​ันผู้​้�ไม่​่ประสงค์​์ดี​ี และระบบ home automation ที่​่�มาพร้​้อมกั​ับเทคโนโลยี​ี IoT เพื่​่� อตอบสนองในเรื่​่�องของความสะดวกสบายมากขึ้​้�น

ความก้​้าวหน้​้าทางเทคโนโลยี​ีได้​้สร้​้างประโยชน์​์วิ​ิถี​ีชี​ีวิ​ิตในปั​ัจจุ​ุ บั​ัน ได้​้มากแต่​่ได้​้ส่​่งผลเสี​ียกลั​ับมาให้​้ด้​้วยเช่​่นกั​ัน เช่​่น ปั​ัญหาโลกร้​้อน ปั​ัญหาโอโซนของโลกถู​ูกทำำ�ลายปั​ัญหาสภาพอากาศแปรปรวน เป็​็นต้​้น ดั​ังนั้​้�นเพื่​่� อลดปั​ัญหาดั​ังกล่​่าวจึ​ึงเกิ​ิดแนวคิ​ิดความยั่​่�งยื​ืน (sustainability) ขึ้​้�นมาและเป็​็นแนวคิ​ิดที่​่�ได้​้รั​ับการผลั​ักดั​ันให้​้ เป็​็นสิ่​่�งที่​่�ต้​้องคำำ�นึ​ึงถึ​ึงอยู่​่�เสมอ ดั​ังนั้​้�นความยั่​่�งยื​ืนจึ​ึงถู​ูกบรรจุ​ุ ลงในกระบวนการออกแบบ ไม่​่เพี​ียงแค่​่งานสถาปั​ัตยกรรม เท่​่านั้​้�นรวมไปถึ​ึงงานระบบด้​้วยเช่​่นกั​ัน ไม่​่ว่​่าจะเป็​็นเรื่​่�องการมี​ี พลั​ังงานสะอาด เช่​่น โซลาร์​์เซลล์​์ การป้​้องกั​ันฝุ่​่�น PM2.5 การ ใช้​้ระบบปรั​ับอากาศที่​่�ประหยั​ัดพลั​ังงานมี​ีประสิ​ิทธิภ ิ าพสู​ูง การใช้​้ อุ​ุ ปกรณ์​์และสุ​ุขภั​ัณฑ์​์ประหยั​ัดน้ำำ� ทำำ�ให้​้บ้​้านสมั​ัยใหม่​่มี​ีรากฐาน ของความยั่​่�งยื​ืนที่​่�สามารถส่​่งต่​่อไปให้​้กั​ับลู​ูกหลานในอนาคต