Tuin
Van voorjaarsbol tot wintergroen
96
kalender
makkelijke planten het jaar rond
Maart
Vrolijke bolletjes
di
1
wo 2 Do
3
vr
4
Za
5
ZO
6
MA
7
DI
8
WO 9 Do 10 vr 11 ZA 12 ZO 13 ma 14 di
15
wo 16
Lentebloeiende bolletjes zijn heel dankbare tuingasten. In de herfst stop je ze in de grond en verder niks. En dan, in de lente, verrassen ze je met volop kleur en geur! 1 Favoriet Narcissen zijn zowat de makkelijkste lentebollen. Op een vruchtbare, niet te natte plek in de zon bloeien ze enthousiast, komen ze elk jaar terug en breiden ze zich gestaag uit. Op zandgrond geef je extra compost en mest, anders krijg je veel blad en weinig bloemen. In een stadstuin staan de kleine ‘Tête-à-tête’, ‘Jack Snipe’ en ‘Minnow’ erg mooi. narcis anders Narcissen zijn niet nood zakelijk knalgeel. Probeer ook eens de witte ‘Thalia’, ‘White Plume’ of de geurende ‘Actaea’.
neusjes opkomen én onmiddellijk na de bloei. Tip Kies voor tulpen een plekje uit de wind!
2 Tulp Tulipa De meeste tulpen bloeien niet langer dan twee tot drie jaar; alleen de botanische soorten komen jaar na jaar terug. Geef tulpen een handje samengestelde mest (NPK 12-10-18) zodra de
5 Kievitsbloem
3 Bosanemoon Anemone blanda
Bosanemonen houden – hoe kan het ook anders – van een plekje onder bomen of struiken, in een frisse bosachtige tot rotsige bodem. Tip Week de knolletjes in water voor je ze plant. 4 Blauwe druifjes Muscari
Hebben het enkel op een te natte plek moeilijk. Tip Blauwe druifjes zijn er ook in het wit!
Fritillaria meleagris
Geduld is de boodschap. Het duurt soms even voor dit fraaie plantje bloeit, maar zodra dit bolletje het naar zijn zin heeft én als je het met rust laat, breidt het
lentebloeiers! Mooi, zo’n gevarieerd groepje witte
zich uit. Kijk uit: op droge grond kwijnt het weg. Sneeuwroem 6 sneeuwroem Chionodoxa
Sneeuwroem is een zorgeloze bol: alleen aan natte voeten heeft hij een hekel. Wordt de groep te groot, graaf dan de uitgebloeide bolletjes uit en verdeel ze in kleinere toefjes. 7 Krokus Crocus Je bent gewaarschuwd: op een plek met te weinig zon gaan krokussen gewoon
niet open. Maai pas nadat het blad helemaal geel is; anders zie je volgende lente geen krokussen. Tip Muizen zijn verzot op krokusbolletjes. Plant ze daarom in een netje van fijnmazig kippengaas. 8 Sterhyacint Scilla sibirica
Sterhyacinten ogen misschien niet zo indrukwekkend als klassieke hyacinten, maar ze komen wel elk jaar even enthousiast terug.
do 17 vr 18 za 19 zo 20 ma 21 di
22
1
wo 23 do 24 vr 25
4
za 26 zo 27
wo 30 do 31
Praktisch Lentebollen doen het goed op een plek in zon of halfschaduw en in goed door足latende grond. Plant ze van september tot eind november. Doe compost in het plantgat en plant de bollen twee keer zo diep als ze hoog zijn. Haal uitgebloeide bloemen weg en laat het loof verwelken. Geef na de bloei extra mest. In je gazon zet je ze in groepen waar je goed met de grasmaaier rond kunt.
3
5
Aanrader Hou bij het combineren van lentebloeiende bolgewassen niet alleen rekening met de kleur, maar ook met de bloemvorm.
ma 28 di 29
2
6
7
8
April
Bloesemfeest
vr
1
za
2
zo
3
ma 4 di
5
wo 6 do
7
vr
8
za
9
zo 10 ma 11 di
12
wo 13
Ben je klaar voor de eerste lentesignalen? Zodra de sierkers in bloei staat, is er geen houden meer aan. Kleine boompjes en struiken vol bloemen stelen nu de show. 1 Favoriet De magnolia is zonder twijfel de koningin van de lente, met haar statige roomwitte kelkbloemen. Wist je dat er ook roze en gele bestaan, en soorten die geuren, zoals Magnolia ‘Heaven Scent’? Geef een mooie open plek in het zicht en humusrijke, vochthoudende grond. Snoeien is niet nodig. Soms gooit late nachtvorst roet in het eten. In een kleine tuin past Magnolia stellata ‘Waterlily’ met zuiver witte sterretjes, en M. liliiflora ‘Nigra’ en ‘Holland Red’ met donkerpaarse ‘tulpen’ bloeien tot in de vroege zomer.
rigst, maar komt alleen tot zijn recht in een grote tuin. Onder de sierlijke treurvorm ‘Kiku-shidare-zakura’ past precies één bankje. 3 Sierappel Malus Sierappelaars bloeien wel heel uitbundig. ‘Royal Beauty’ showt rode bloesems aan sierlijk afhangende takken. Niet vergeten: in de herfst volgen grappige appeltjes. 4 Kornoelje Cornus kousa
Als solitair, in de border of tussen andere struiken – een Cornus kousa past gewoon overal, zolang de plek maar niet te nat is. Cornus ‘Eddie’s White Wonder’ en ‘Venus’® zijn echte toppers.
do 14 vr 15 za 16
2 Japanse sierkers Prunus serrulata
De allermooiste lente bloesems! Prunus serrulata ‘Kanzan’ bloeit het weelde-
5 Krentenboompje
rige bloemen Robuuste boom, sierli jke pastelkleu
jong blad. Opgelet! De vogels gaan snel met de zomerbesjes lopen. 6 Japanse sierkwee Chaenomeles
Onze favoriet? ‘Geisha Girl’, met heel aparte abrikooskleurige bloemen die vóór de bladeren verschijnen. Tip Proef in de herfst zeker eens van de kweeën!
Amelanchier lamarckii
Dit bijzonder sierlijke struikboompje showt witte bloesems en bronskleurig
7 Japanse sneeuwbal Viburnum plicatum
Prachtige solitairstruik met
heel rechte, horizontale takken vol witte bloemen, alsof er een sneeuwbui overheen kwam. ‘Mariesii’ is één van de mooiste. Tip Plant er late sneeuwklokjes onder. 8 Parelstruik Exochorda
‘The Bride’ bloeit zo overdadig dat je meteen aan een romantische trouwjurk denkt. Geef een zonnig, beschut, droog plekje. Past met zijn anderhalve meter hoog prima in de border.
zo 17 ma 18 di 19 wo 20 do 21 vr 22
1
za 23 zo 24 ma 25 di
4
26
wo 27
za 30
Praktisch De meeste lentebloeiende struiken doen het goed in de zon én in de halfschaduw. In de lente en de zomer hebben ze graag koele, licht vochtige voeten, maar in de winter houden ze net niet van nat. Sierkweeën en Cornus kousa doen het ook prima in wat zuurdere grond. Zorg dat je lentebloeier nog wat extra’s te bieden heeft, zoals leuke besjes of kleurig herfstblad.
3
5
Aanrader Plant er lentebollen onder die bloeien in een zelfde tint, zoals roze of witte tulpen, roze hyacinten en witte bosanemonen.
do 28 vr 29
2
6
7
8
Naar buiten De ultieme seizoenstip Tijd voor de grote schoonmaak! Ruim borders, verwen je gazon, steun planten en zaai kruiden. Doe een rondje onkruid wieden en hou slakken en bladÂluizen in de gaten. Verspreid mest en mulch tussen je planten. En haal de terrasplanten naar buiten – de winter was lang genoeg!
Mei
Kleurige klimmers
zo
1
Klimplanten groeien snel, nemen weinig plaats in en maken mooi wat lelijk is. Soms is het amper te vatten hoe één enkel exemplaar zo’n overdaad aan bloemen kan produceren.
do 12
1 Favoriet In elke tuin hoort op z’n minst één clematis. Je hebt grote en kleine bloemen in alle kleuren, van april tot de herfst. Deze bosplant staat met haar ’voetgedeelte’ het liefst in de schaduw, in humusrijke grond. Clematissen met grote bloemen hebben wel eens te lijden onder de verwelkingsziekte. Veel compost en af en toe organische mest houdt hen sterk. de mooiste! Clematis tangutica, met gele knikkende lampionnen, en Clematis viticella, met lilablauwe klokjes.
vr 13
2 Kamperfoelie
ma 2 di
3
wo 4 do
5
vr
6
za
7
zo
8
ma
9
di
10
wo 11
zo 15 ma 16
3 Klimroos Rosa Kies voor geurende, doorbloeiende rozen; een regelmatige portie organische mest levert nog meer bloemen op. Laat ‘Bobbie James’ in een appelboom klimmen.
Het enige wat je moet doen, is deze supergeurder af en toe kortwieken. Wist je trouwens dat kamperfoelie spontaan in onze bossen groeit?
Een zee van bloemen tegen de muu r
4 Reukerwtjes Lathyrus odorata
Je moet ze wel elk jaar opnieuw zaaien, maar dan bloeien reukerwtjes wel de hele zomer door. Knip af en toe wat steeltjes voor de vaas of een boeketje. 5 Klimhortensia
Lonicera periclymenum
za 14
Tip ‘Graham Thomas’ en ‘Halliana’ geuren het sterkst.
6 Trompetklimmer Campsis radicans
Ga eens lekker exotisch, met opvallende oranjerode trompetbloemen. Zorg voor een plek met veel zon en weinig wind. Een steun is zelfs niet nodig, Campsis hecht zich zelf vast.
Hydrangea petiolaris
Een noordenmuur? Ook daar tovert de klimhortensia haar enorme roomwitte, kanten bloemschermen tevoorschijn. Zelfs in de winter is deze klimmer zeer decoratief.
7 Klimaugurk Akebia quinata
Deze donkerpaarse bloemtrosjes zijn de vroegste lentebodes. Daarna volgen soms grappige peulen of ‘augurken’. Combineer met
een Clematis viticella en je hebt maandenlang bloemen. 8 Blauweregen Wisteria sinensis
Wie kan die spectaculaire, geparfumeerde bloem trossen weerstaan? Blauweregen is een heel sterke plant, die makkelijk 100 jaar oud kan worden. Wees niet zuinig met de snoeischaar. Tip Wist je dat er ook witte en roze soorten bestaan?
DI
17
WO 18 Do 19 VR 20 ZA 21 zO 22
1
MA 23 DI
24
WO 25
4
Do 26 VR 27
MA 30 DI
31
Praktisch Weinig planten bieden zoveel tuinplezier op zo weinig plaats. Een klimmer kan zelfs zonder tuin, in een pot op je terras. In een kleine stadstuin brengen klimplanten instant kleur (en geur), in een grote tuin vullen ze gaten en versieren ze pergola’s. Ze klimmen bijna allemaal vanzelf, met tentakels of hechtranken; alleen rozen moet je opbinden. Geef regelmatig mest, zorg voor zon op de toppen en snoei op tijd.
3
5
Aanrader Combineer! Laat klimaugurken in clematissen klimmen en rozen in appelbomen.
ZA 28 zo 29
2
6
7
8
Juni WO 1 DO 2 VR
3
ZA
4
ZO
5
MA 6 DI
7
WO 8 DO
9
VR 10 ZA
11
ZO 12
Eigen oogst
Nee, om te snoepen van eigen oogst heb je helemaal geen moestuin nodig. Ook tussen je bloemen en op de vensterbank kun je een heleboel lekkers kweken. 1 Favoriet Besjes horen in elke gezinstuin – laat de kinderen er naar hartenlust van snoepen! Je kunt een aparte bessentuin maken, of een bessenhaag, of een metertje bessen tegen een muur. Plant ze volop in de zon en geef veel organische mest. Soms is een net nodig tegen de vogels. Snoeien kan in de zomer of vroege lente. Van ziektes hebben besjes zelden last. nieuw! Verras jezelf en je gezin met jostabessen, een overheerlijke kruising tussen cassis en kruisbes.
MA 13 DI
14
WO 15 DO 16
2 Frambozen Frambozen zijn super makkelijk te onderhouden: één keer per jaar opbinden, de oude takken wegknippen en klaar is kees.
Tip Meng vroege en late soorten voor maandenlang plukplezier. 3 Aardbeien Plant doordragende aardbeien als ‘Ostara’, ‘Mara des Bois’ of ‘Belle Bourbonnaise’. De smaak van bosaardbeien is heerlijk subtiel,maar opgelet, ze durven te woekeren. 4 Koriander Het is zoals met basilicum: van koriander hou je of hou je niet. Het laat zich makkelijker kweken dan basilicum, en zaait zich graag uit. Dat bespaart jou weer werk. 5 Bladpeterselie Vergeet die gekrulde, commerciële peterselie; de Italiaanse bladpeterselie smaakt veel fijner. En hij groeit nog makkelijker ook. Zijn de blaadjes op, dan kan de wortel in de soep, als smaakmaker.
lekkerst Plukvers en zelfgekweekt, altijd het
6 Bieslook Bieslookbloempjes zijn decoratief én lekker. Wil je malse sprietjes oogsten, dan moet je regelmatig knippen. Tip Plant wat toefjes bij de keukendeur, zo hoef je nooit ver te lopen. 7 Slaatjes Een malse kropsla smaakt heerlijk, maar met pluk- en snijsla oogst je elke dag precies de gepaste portie
vers groen. Zaai een mengeling van rucola, kervel en mesclun voor nog meer variatie. 8 Kerstomaat Kerstomaatjes kunnen gewoon in een bloempot en je moet ze nooit ’dieven’. Af en toe een handvol vruchtjes plukken, is de enige inspanning. Tip Verras je kinderen eens met de gele minipeervormen!
VR 17 ZA 18 Zo 19 MA 20 DI
21
wo 22
1
DO 23 vr 24 ZA 25
4
ZO 26 MA 27 DI
DO 30
Praktisch Groenten en kruiden houden van zon en rijke grond. Zorg dat de zaaiplek goed losgemaakt is en meng er organische mest door. Zaai liever elke week een rijtje dan ineens een bedje vol. Hou slakken en onkruid in de gaten. Besjes vinden een compostlaag aan hun voeten heerlijk. Zet er gerust wat fleurige bloemen als zinnia’s, afrikaantjes of Oost-Indische kers tussen.
3
5
Aanrader 1 m2 tuin volstaat al om 16 kruiden en slasoorten te kweken! Een verhoogd bed is het handigst. Knutsel er een mooie rand rond.
28
WO 29
2
6
7
8
Juli
Zomerverleiders
vr
1
za
2
zo
3
ma 4 di
5
wo 6 do
7
vr
8
za
9
zo 10
Geen reisplannen? Dan neem je gewoon vakantie in eigen tuin: die ligt er nu op zijn mooist bij, met massa’s bloemen vol kleur en fladderende vlinders. Luieren is de boodschap! 1 Favoriet Geranium of ooievaarsbek is een duivel-doet-al in de tuin. De variatie in kleuren is enorm, van wit, roze en blauw tot roodpaars. Geranium macrorrhizum is een superbodembedekker die zelfs onder de dikste boom groeit. De absolute bloeikampioen is Geranium ‘Rozanne’ met hemelsblauwe bloemen van mei tot... november! mooi: Plant geraniumsoorten tussen rechtopgaande vaste planten en grassen.
ma 11 di
12
wo 13
2 Zonnehoed Echinacea purpurea
do 14 vr 15 za 16
Zonnehoeden hebben hun naam niet gestolen en zijn dol op zon. In zware, natte grond kwijnen ze weg. Tip Probeer eens een spannende oranje, een
dubbele, of een nieuwe groene zoals ‘Green Envy’. 3 Daglelie Hemerocallis
Daglelies worden met de jaren mooier. Elke bloem bloeit één dag, maar alle bloemen samen brengen minstens een maand lang kleur in je tuin.
Frankrijk! Met lavendel geurt je eigen tuin naar
4 Brandkruid Phlomis russeliana
Met zijn viltig blad en leuke pomponnetjes op een steeltje oogt Phlomis heel erg aaibaar. Het zachte geel ’blust’ felblauwe of knalrode bloemen in de buurt. 5 Flox Phlox Floxen bloeien vier maanden lang, met geurende pastelbloemen. Veel mest, veel zon en een goed doorlatende grond zijn een voorwaarde. De vlinders zullen je dankbaar zijn. Tip De nieuwere soorten
zoals ‘David’ zijn minder gevoelig voor meeldauw. 6 Lavendel Lavandula Heb je een droge, zonnige tuin met lichte grond, dan is lavendel jouw zomerplant. Let bij aankoop op de winterhardheid; niet elke soort is tegen onze natte, kille winters bestand. 7 Sierui Allium Sieruien houden van droge voeten. Doe een beetje
grind in het plantgat. Tip Zet ze tussen lage, volle planten; die verstoppen het vergeelde zomerloof van de sieruien. 8 Siersalie Salvia nemorosa
Vlinders en bijen zijn dol op saliebloemen. Je vindt ze in alle tinten, van lilablauw tot dieppaars. Onze favorieten? ‘Ostfriesland’, ‘Amethyst’ en ‘Caradonna’, met donkere stelen.
zo 17 ma 18 di 19 wo 20 do 21 vr 22
1
za 23 zo 24 ma 25 di
4
26
do 28
za 30 zo 31
Praktisch Planten die passen bij de bodem van je tuin, zullen steviger groeien en uitbundiger en langer bloeien. Een goede zomerbloem bloeit ten minste drie weken, valt niet om en wordt niet ziek. Meng kleuren en vormen: wissel bossige en luchtige planten af, en verticale en horizontale. Groene blad足 planten en grassen vormen rustpunten.
3
5
Aanrader Geef in een droge zomer je vaste planten geen extra water. Zorg dat de bodem vol organisch materiaal zit, dat het water langer vasthoudt. Compost is het toverwoord.
wo 27
vr 29
2
6
7
8
Puur genieten De ultieme seizoenstip Relax! Het grote werk is achter de rug. Sprokkel ideeĂŤn in open tuinen, oogst besjes en slaatjes, plant tomaten en hou je bloembakken netjes. Af en toe wat mest doet wonderen. Probeer niet te veel water te geven; planten zijn Âsterker dan je denkt. Noteer de foutjes in je border en maak een lijstje van wat je nog mist. Een boom, bijvoorbeeld.
Augustus Kleurengeweld
MA
1
DI
2
WO 3 DO 4 VR
5
ZA
6
ZO
7
MA
8
DI
9
WO 10 DO 11
Bij een zonnige maand horen zomerse kleuren. Laat het rood en oranje dus nu maar knallen. Maar net zo goed vind je zachte pastelkleuren en elegant wit in je zomerbloemen. 1 Favoriet Het is bijna niet te geloven hoe één dahliaknol zo’n schitterend vuurwerk kan brengen. Hou de slakken van de jonge topjes weg en steun de hoogste bloemen. Met een flinke portie zon, mest en water heb je een zomer lang bloemen in bijna alle kleuren van de regenboog. Vergeet de knollen in november niet op te graven; laat ze in de kelder overwinteren. Combineer de rode donkerbladige ‘Bishop of Llandaff’ met vaste planten en grassen.
VR 12
3 Hortensia Hydrangea Van de superlandelijke roze of blauwe bollen tot de uitgepuurde witte pluimen – aan keuze geen gebrek. Tip Plant liever ‘Limelight’ dan ‘Annabelle’. Die eerste blijft beter overeind. 4 Aster Asters zijn er in alle kleuren, van bodembedekker tot manshoge plant. Vlinders zijn er dol op! Tip Geef de hoge karmijnrode ‘Andenken an Alma Pötschke’ een steuntje. 5 Duizendknoop
ZA 13
Persicaria amplexicaulis
ZO 14
2 Afrikaanse lelie
MA 15
Wist je dat je sommige soorten zoals ‘Loch Hope’ op een goed doorlatende plek gewoon in de tuin
DI 16
kunt houden? Bemest in de vroege lente met extra kalium en weinig stikstof.
Agapanthus
Deze ijzersterke plant doet het in elke tuin goed, tenzij je op zand tuiniert. Probeer de plant om de drie jaar te delen. Onze favoriet? De diep wijnrode Belgische selectie ‘Blackfield’.
de border Knallen maar, met oranje en rood in
6 Vetkruid Sedum Een altijd mooie plant waar je geen omkijken naar hebt – dat wil toch iedereen? Tip Met een laagje rijm op hun (uitgebloeide) bloemschermen bieden ‘Matrona’ en ‘Herbstfreude’ een prachtig winterspektakel. 7 Herfstanemoon Anemone
Geen eleganter bloem dan de witte ‘Honorine
Jobert’ of de roze A. hupehensis Crispa. Schijnbaar fragiel, maar kijk uit, herfstanemonen kunnen flink woekeren! 8 Crocosmia Op een warm, droog plekje met veel ochtendzon laaien de felle kleuren van Crocosmia hoog op. Subliem in combinatie met het vederlichte grasje Stipa tenuissima.
WO 17 DO 18 VR 19 ZA 20 ZO 21 MA 22 DI
1
23
WO 24 DO 25
4
VR 26
ZO 28
DI 30 WO 31
Praktisch Probeer je planten nog even in topvorm te houden. Zorg dat de borders er netjes bij liggen; knip hoge bloemen die andere planten verstikken af, en snoei dor blad weg. Bind bloemen op die nog mooi zijn. Vul gaten met bloeiende begonia’s, dahlia’s of Canna in pot. Bedek de voet van je hortensia met een extra mulchlaag.
3
5
Aanrader Denk vooruit! Oogst zaad van een- en tweejarige bloeiers en neem stekken van hortensia, sering, lavendel, laurier, citroenverbena en rozemarijn.
ZA 27
MA 29
2
6
7
8
September Wuivende grassen
DO
1
vr
2
za
3
zo
4
ma 5 di
6
wo 7 do
8
vr
9
za 10
Grassen geven zwier aan je tuin, blussen te felle kleuren en verdoezelen uitgebloeide planten. En wat meer is, je hebt er geen omkijken naar. Hoezo, groeien er bij jou nog geen? 1 Favoriet Hakonechloa macra doet het gewoon altijd goed, of hij nu in arme of rijke grond, in volle zon of schaduw staat. De volle bos brede, golvende bladeren kleuren in de herfst strogeel. De bloei is heel zuinig; dit gras plant je gewoon voor zijn supermooie vorm. Woekeren of zich uitzaaien doet hij niet. even anders De geel gestreepte ‘Aureola’ staat mooi op een wat donkerder plek.
zo 11
2 Blauw schapengras
wo 14
Dit elegante grijsblauwe grasje wordt niet hoger dan 25 cm en kan gerust een tijdje zonder water. Het mooist in een groepje bijeen.
Festuca glauca
vr 16
4 Prachtriet
sen Tuinieren zonder zorgen, dankzij gras
Miscanthus sinensis
Prachtriet wordt imposant hoog, met statige pluimen, maar blijft subtiel transparant en woekert niet. ‘Zebrinus’ heeft... zebrastreepjes.
Molinia caerulea
13
do 15
Nassella tenuissima
Een grote scheerkwast lijkt het wel, met die wirwar van superfijne draadjes. opgelet! Op zware natte grond zal deze Stipa de winter niet overleven. Gelukkig laat hij altijd wat zaailingen achter.
5 Pijpenstrootje
ma 12 di
3 Stipa tenuissima
De minuscule zaadjes van ‘Transparent’ lijken wel druppels, zo mooi. Ondanks zijn twee meter hoogte neemt dit gras het zicht niet weg. 6 Zegge Carex elata ‘Aurea’ Wat een aparte verschij-
ning met die goudgele blaadjes (ook in de winter!) en de zwarte lentearen. Tip Zet deze schoonheid vooraan in de border, naast het donkere blad van Heuchera. 7 Lampenpoetsersgras Pennisetum alopecuroides
Pennisetum heeft ruimte nodig; in een grote groep of een lange strook komt dit makkelijke gras het mooist tot zijn recht. De
grappige borstelaren vormen de grootste troef. 8 Struisriet Calama grostis x acutiflora ‘Karl Foerster’
Met zijn 1,8 meter hoogte een imposante verschijning. Toch blijft hij ook na een stortbui stevig overeind staan. Geef een plek met veel zon en een voedzame bodem. Tip ‘Overdam’ valt op met zijn roomwitte strepen.
za 17 zo 18 ma 19 di 20 wo 21 do 22
1
vr 23 za 24 zo 25
4
ma 26 di
wo 28
vr 30
Praktisch Grassen stellen weinig eisen aan de bodem en zijn van nature ijzersterk en langlevend. Je kunt ze jarenlang op dezelfde plek houden, liefst in volle zon. Laat de stengels ‘s winters staan en knip of pluk pas eind februari af. Wil je ze delen, doe dat dan in maart.
3
5
Aanrader Combineer met vurige duizendknopen, felroze zonnehoeden, oranje zonnekruid, dieppaars ijzerkruid of gele (doorlevende) zonnebloemen, voor een echt Indian Summer effect.
27
do 29
2
6
7
8
Oktober Besjespret
ZA
1
zo
2
MA
3
di
4
wo 5 do 6 vr
7
za
8
zo
9
ma 10 Di
11
wo 12 do 13 vr 14 za 15 zo 16
Na bloemen komen besjes, niet? Tot groot jolijt van de vogels, die er hun winterreserve mee opbouwen. Gelukkig voor ons zijn sommige bessen hen te slim af. 1 Favoriet Aan sierappeltjes beleef je het jaar rond plezier, maar nu ogen ze wel het spectaculairst, met hun rode, oranje en gele minivruchten. Malus x zumi ‘Golden Hornet’ produceert een massa goudgele sier appels die lang aan de takken blijven hangen, ook na de bladval. Geef een plek met zon of wat schaduw en vruchtbare grond. Met haar gelobde blad heeft ‘Comtessa de Paris’ nog een streepje voor. Sierappeltjes zijn eetbaar! Verdoezel hun bitterheid in gelei of hou ze gewoon als leuke binnendecoratie.
(Sorbus hupehensis ‘Rosea’) laten ze ongemoeid. Om jou te plezieren, misschien?
2 Lijsterbes
De grote oranjerode bessen van ‘Carrierei’ blijven tot een stuk in de winter hangen. Plant ’m op rijke, vochthoudende grond. In de lente volgen trosjes zacht geurende bloesems.
3 Roos Rosa Wilde rozen zoals de hondsroos, egelantier en de bottelroos, produceren de dikste bottels. De prijs voor de mooiste gaat naar de grappige knalrode ‘flesjes’ van Rosa ‘Geranium’. 4 Skimmia japonica De ideale terrasplant! De mannelijke soorten showen prachtige rode winterknoppen en witte lentebloemen; de vrouwelijke knalrode herfstbesjes. Moeilijk kiezen, niet? 5 Meidoorn Crataegus x lavalleei
Sorbus cashmiriana
Vogels zijn dol op lijsterbessen, maar de witte trossen van Sorbus cashmiriana en de parelachtige roze bessen van de Chinese lijsterbes
aantrekkelijk Kleurige besjes maken de tuin extra
6 Sneeuwbes Symphoricarpos
De lange takken van de sneeuwbes hangen soms helemaal door onder het gewicht van de bundeltjes ronde, witte bessen. Erg mooi als achtergrond in een gemengde border. 7 Gelderse roos Viburnum opulus
Deze ‘roos’ heeft niets van een roos maar alles van een sneeuwbal. De dikke
trossen felrode bessen zijn giftig. Vogels eten er pas van als de bessen bevroren zijn geweest. Verrassend: ‘Xanthocarpum’ heeft haast goudkleurige bessen. 8 Hulst Ilex aquifolium Alleen de vrouwelijke hulst draagt vruchten – al heb je nu ook wel zelfbestuivende selecties, zoals ‘J.C. Van Tol’ en ‘Pyramidalis’. ‘Bacciflava’ heeft ongewoon gele bessen.
ma 17 Di
18
wo 19 do 20 vr 21 za 22
1
zo 23 ma 24 di
25
4
wo 26
vr 28
zo 30 ma 31
Praktisch Besjes en bottels zijn leuke extra’s bovenop de andere troeven van je boom of struik. In de bijna kale tuin vallen ze nu des te meer op: net kleine kerstballetjes, van spierwit tot pimpelpaars. Wacht tot de lente om al dat moois weg te snoeien; een paar takjes, wat bottels of sierappeltjes als decoratie kunnen er natuurlijk altijd wel af.
3
5
Aanrader Heb je een natuurlijke tuin, plant dan een losse haag of een bosje met inheemse bessendragers zoals meidoorn, sleedoorn, kornoelje, lijsterbes en hulst.
do 27
za 29
2
6
7
8
November Indian summer
di
1
wo 2 do
3
vr
4
za
5
zo
6
ma
7
di
8
wo 9 do 10 vr 11
Met de koude adem van de winter in de nek zetten bomen en struiken nog even hun allerbeste beentje voor. Sommige zijn gewoon kampioenen in het verkleuren. 1 Favoriet De amberboom (Liquidambar styraciflua) is de koning van de herfstverkleuring, maar wat moet je met een boom van 15 meter in je tuin? Gelukkig is er de miniversie ‘Gum Ball’, een kleine bolboom op een stam van 3 meter, met geel tot donkerrood herfstblad en een opvallende, kurkachtige stam, zelfs al op jonge leeftijd. Vriest het niet te hard, dan blijft het blad tot december hangen. Geef een plekje uit de wind, maar goed in het zicht. Elke bodem is goed.
za 12 zo 13
di
15
wo 16
Euonymus
‘Red Cascade’ bloeit met verpletterend mooie, sterk roze tot felrode bladtinten. De grappige oranjeroze zomervruchtjes in de vorm van een kardinaalsmuts krijg je er zomaar bij. 4 Wilde wingerd
2 Moeraseik De miniversie op stam ‘Green Dwarf’ wordt zo’n 2,5 meter hoog maar toont verder net zulke prachtige herfstkleuren als de gewone moeraseik.
bruin Ontelbare nuances van rood, geel en
Parthenocissus tricuspidata
Een ijzersterke, weinig veeleisende klimmer voor een plek met lichte schaduw. Het jaar rond decoratief. Groeit makkelijk twee meter per jaar. Toom ’m op tijd in. 5 IJzerhout Parrotia persica
Quercus palustris
ma 14
3 Kardinaalsmuts
Je hebt er wel wat plaats voor nodig, maar krijgt er een pak voor terug: kleine donkerrode bloempjes in februari en geel tot scharlakenrood blad vanaf september. Tip Let op de mooie afschilferende bast.
6 Japans bloedgras Imperata cylindrica ‘Rubra’ syn. ‘RedBaron’
Dit minigrasje wordt elke maand een beetje roder, met een vlammende herfst als orgelpunt. Geef regelmatig water en mest en verhuis het in de winter naar de koude kas. 7 Japanse esdoorn Acer palmatum
Ook voor de kleine tuin, en aan kleuren geen gebrek! ‘Osakazuki’ wordt vlammend rood, ‘Bloodgood’
donkerpaars, ‘Sango-kaku’ warmgeel en ‘Yugure’ oranje. Tip Dit is hét moment om het Arboretum Kalmthout te bezoeken: daar vind je prachtexemplaren. 8 Blauwe ster Amsonia tabernaemontana
Ook vaste planten kunnen mooi verkleuren! Het blad van Amsonia wordt vanaf het einde van de zomer intens geel. Tip De zaadpeulen blijven ook in de winter attractief.
do 17 vr 18 za 19 zo 20 ma 21 di
22
1
2
3
4
Praktisch Gaat die herfstkleur aan jouw tuin voorbij? Tijd om nu één van die prachtbomen te planten. Zelfs in de kleinste tuin vind je een plekje. Vooral bolbomen op stam, zuilvormen en treurboompjes zijn in trek. Geef ze een goede start met een ruim plantgat, veel bodemverbeteraar en een stevige steunpaal.
5
wo 23 do 24 vr 25 za 26
Aanrader Beschouw de herfstbladeren niet als afval maar als nuttige grondstof voor je tuin. Laat ze zo’n 2 jaar composteren en geef ze dan aan je planten terug, onder de vorm van een luchtig mulchdekentje.
zo 27 ma 28 di
29
wo 30
6
7
8
Plannen maken De ultieme seizoenstip Potlood en papier in de aanslag! Verbeteringen aan je tuin plan je nu. Bestel zaden: nieuwe terrasbloemen, nostalgische reukerwtjes, vergeten Âgroenten en grappige tomaten – zaadcatalogi laten je al dromen van de volgende zomer. ÂVergeet de hongerige vogeltjes niet.
December Verstilde schoonheid
DO
1
VR
2
ZA
3
ZO
4
MA 5 DI
6
WO 7 DO
8
VR
9
ZA 10 ZO 11
Ook al jeuken je vingers om al die bruine plantenresten op te ruimen, probeer het nog even uit te stellen. Met een laagje rijm zien de silhouetten er feeëriek mooi uit. 1 Favoriet Kogeldistel (Echinops ritro) is met zijn grijs gekarteld blad en zilverpaarse kogeltjes de lieveling van je tuin. Vlinders en hommels zijn er dol op en je kunt de bloemen drogen in een boeket. Geef ze zon en rijke grond. Een steun is niet nodig – de hele winter lang blijven de bloemhoofden mooi rechtop. PLANTTIP Voorzie voor deze fikse groeier ruim één vierkante meter per plant en deel ze zeker om de 3 jaar.
MA 12 DI
13
WO 14 DO 15 VR 16
dat die een winter lang overeind blijven. Het groen eet je als dille. Opgelet! Zaait zich nogal enthousiast uit. 3 Grote kaardenbol Dipsacus fullonum
In een natuurlijke tuin mag de 2 meter grote kaardenbol voor publiekstrekker spelen. Zijn ‘zaadhoedjes’ houden de hele winter mooi stand. Tot groot jolijt van de vogels. 4 Juffertje-in-‘t-groen Nigella damascena
Hoewel ze aan kleur moeten inboeten, blijven de grillige zaaddoosjes van Nigella een hele winter decoratief. Pluk er wat voor in huis, ze zijn fascinerend! 5 Judaspenning
2 Doorlevende venkel Foeniculum vulgare
Wilde venkel maakt zulke ragfijne schermbloemen dat je amper kunt geloven
Lunaria annua
Wie kent niet die flinterdunne, zilveren ovaaltjes van judaspenning? Plant deze tweejarige in de zon
eteld Uitgebloeid, maar nog lang niet uitg
of halfschaduw, op een wat vochtige plek.
zijdeachtige zaadpluizen. Houdt van zon, koele voeten en kalk.
6 Zonnebloem Helianthus
Zolang de stelen niet doorzakken, blijven die grote zonnebloemen mooi in de tuin. Klop er wel op tijd wat zaadjes uit om volgend jaar opnieuw te zaaien. 7 Clematis orientalis Verrassende clematis met knalgele zomerbloemen en
8 Acanthus Acanthus spinosa
Wil je eens echt dikke zaden zien, pruts dan de aren van Acanthus open. Het lijken wel dikke noten! Op elke Griekse zuil zie je zijn blad afgebeeld. Tip Geef jonge planten het eerste jaar een warm winterdek.
ZA 17 ZO 18 MA 19 DI 20 WO 21 DO 22
1
2
3
4
Praktisch Ook een tuin in verval kan mooi ogen! Ruim zo weinig mogelijk op en geniet van de mooie wintersilhouetten. Niet opruimen heeft nog meer voordelen: vogels vinden veel voedsel tussen en in de planten, en kleine insecten hebben er een veilig onderkomen.
5
VR 23 ZA 24 ZO 25 MA 26 DI
Aanrader Laat je border zeker tot begin maart onaangeroerd staan. Tenzij je er sneeuwklokjes hebt geplant: dan moet je al in februari aan het opruimen slaan, om ze te kunnen zien!
27
WO 28 DO 29 VR 30 ZA 31
6
7
8
Januari
Wintergroen
ZO
1
MA 2 DI
3
WO 4 dO
5
VR
6
ZA
7
ZO
8
MA
9
DI
10
WO 11 DO 12 VR 13 ZA 14 ZO 15 MA 16
Alles ligt er verstild en kleurloos bij, gelukkig houden de groenblijvende planten de tuin overeind. Elke groene haag, snoeivorm of struikje brengt nu wat leven in de brouwerij. 1 Favoriet Buxus is wellicht de meest populaire plant ter wereld. Dat er wel honderden soorten bestaan, weten weinigen. Buxus houdt van kalk en mest; wil je hem mooi strak houden, dan moet je regelmatig snoeien. Je kunt er bollen, kegels en piramides mee maken, of grootse wolken. buxus anders Plant een bonte buxus in de (halfschaduw)border en laat hem losjes groeien als een gewone struik. ‘Elegantissima’ heeft witte randen; ‘Latifolia Maculata’ is zelfs helemaal geel. 2 Taxus Taxus baccata Deze inheemse conifeer doet het goed op elke – niet te natte – plek, in zon of schaduw; alleen taxus kevers kunnen hem schade toebrengen. Opgelet voor
de giftige naalden en bessen! 3 Schoenlappersplant Bergenia cordifolia
Weinig vaste planten hebben zo’n mooi wintergroen blad, en je krijgt er al vroeg massa’s bloemen bovenop, soms al in januari. Groeit op elke plek, in elke grond. Tip Plant er eentje met witte bloemen, zoals ‘Bressingham White’. 4 Portugese laurierkers Prunus lusitanica
Dé wintergroene plant van de toekomst. Vormt snel een volle hoge haag. Extra Er komen mooie witte bloempjes en donkere vruchtjes aan. 5 Hulst Ilex Hulst groeit langzaam; je moet hem dan ook weinig snoeien. Zorg voor vochtige, humusrijke bodem.
rtuin Groenbl ijvers brengen leven in de winte
Tip De Japanse hulst (Ilex crenata ‘Convexa’) heeft buxusachtige blaadjes. 6 Lonicera nitida Wil je snel een volle groene vorm, dan is Lonicera nitida ideaal. Je kunt er prachtige volle hagen en wolken mee maken. Snoei regelmatig! 7 Sarcococca In een kleine beschaduwde stadstuin mag Sarcococca
hookeriana var. humilis niet ontbreken! Zijn piepkleine witte bloempjes verspreiden een overweldigend parfum. 8 Struikklimop Hedera helix ‘Arborescens’
Mooi en makkelijk is deze struikklimop, met zijn hartvormig blad en trosjes zwarte bessen. Hij doet het goed op elke voedselrijke plek, ook in diepe schaduw.
DI
17
WO 18 DO 19 VR 20 ZA 21 ZO 22
1
MA 23 DI
24
WO 25
4
DO 26 VR 27
MA 30 DI
31
Praktisch Hou je planten goed in het oog. Takken kunnen afbreken onder de sneeuw, te felle ochtendzon kan het blad van buxus uitdrogen en afgestorven vaste planten kunnen haagjes verstikken. Planten in pot zijn gevoelig voor noordoostenwind en strenge vorst. Om ze mooi in vorm te houden, snoei je twee keer per jaar. (Ver)planten doe je in september-oktober of maart-april.
3
5
Aanrader Plant hier en daar een wintergroene plant in de border – dat is hét geheime wapen van de onvolprezen Engelse borders.
ZA 28 ZO 29
2
6
7
8
Februari Prille lente
WO
1
DO 2 VR
3
ZA
4
ZO
5
MA 6 DI
7
WO 8 DO
9
VR 10 ZA
11
ZO 12 MA 13 DI
Wie zegt dat er nu niks te beleven valt? Sommige winterbloeiers maken er een erezaak van om je tuin alvast flink wakker te schudden. Met kleur én geur! 1 Favoriet Kerstrozen (Helleborus) barsten van energie en fleuren je tuin wel drie maanden op met hun witte, gele, roze of paarse klokjes. Hun altijdgroene, elegante blad blijft het hele jaar mooi. Ze bloeien van zuiver wit tot bijna inktzwart, met enkele en dubbele bloemen. Geef ze een humusrijke plek uit de volle zon. Helleborus x nigercors ‘Candy Love’ en ‘Snow Love’ groeien het hardst en bloeien het snelst, met grote, volle trossen. OPGELET! Knip bladeren met donkere vlekken meteen af; de zwarte bladvlekkenziekte is besmettelijk.
14
WO 15 DO 16
heester een beschutte plek, uit de wind of tegen een muur. Tip ‘James Roof’ is de mooiste. 3 Winterkamperfoelie Lonicera fragrantissima
Knip een paar takken met een scherp mes schuin af en zet ze in lauwwarm water. Een enkele tak is voldoende om je hele huis te vullen met lentegeur. 4 Winterjasmijn Jasminum nudiflorum
De winterjasmijn lijkt zich nooit aan vorst of sneeuw te storen, zelfs bij –15° C blijft hij bloeien. Tip Knip hem na elke bloei weer in model. 5 Sneeuwklokje
seizoenen! Bloeiende Helleborus overbrugt twee
‘Flore pleno’ is een opvallend mooie variëteit. 6 Schijnhazelaar Corylopsis pauciflora
De kleine zachtgele klokjes hangen in leuke katjes bij elkaar en geuren op de koop toe. Met zijn 1,5 meter past hij in elke tuin.
Galanthus
2 Garrya elliptica Tussen het wintergroene blad verschijnen katjes van wel 35 cm lang! Geef deze
Sneeuwklokjes bloeien makkelijk een maand lang. Plant ze in toefjes verspreid over je hele tuin. Tip De dubbelbloemige
tige, zijdeachtige zaadpluizen. Bladhoudend maar matig winterhard. Geef een beschutte plek.
7 Winterclematis Clematis cirrhosa
De grote lichtgele bloemen vol roodbruine ‘Freckles’ (sproetjes) worden prach-
8 Wintersneeuwbal Viburnum x bodnantense ‘Dawn’
Uit de rode bloemknoppen komen lichtroze tot witte ‘sneeuwballen’ met een sensationele geur tevoorschijn. Geef een plek in de zon en een flink pak humus. Ook geschikt voor de kleine tuin.
VR 17 ZA 18 ZO 19 MA 20 DI
21
WO 22
1
DO 23 VR 24 ZA 25
4
ZO 26 MA 27 DI
Praktisch Zorg dat je vanuit je huis volop van die prille kleuren en geuren kunt genieten. Maak de sneeuwklokjes en Helleborus vrij van bladeren en dode planten. Hou je Viburnum in pot en zet hem op je terras; in de zomer kan hij de border in. Knip takken met bloesems voor geurige boeketten in huis. Snoei je bomen en struiken meteen na de bloei (niet in de herfst, wanneer ze al in knop staan).
3
5
Aanrader Plant onder je winterbloeiende bomen en struiken bosjes Helleborus, sneeuwklokjes en winterakoniet, voor een natuurlijke sfeer.
28
WO 29
2
6
7
8
Productie: Cecilia Debacker. Tekst: Laurence Machiels. Tekstredactie: Pascale Damen. Vormgeving: Anne Meyers. Foto’s: Stefan Jacobs, Ronald Joossen, Gapphotos en Corbis.
Gratis bijlage bij Libelle 10 van 11 maart 2010 Verantwoordelijke uitgever: Ditte Van de Velde, Uitbreidingstraat 82, 2600 Berchem