Libelle Mama! januari 2012

Warme verhalen

! a mama! m a m de rol van je leven

Kinderen over hun lievelingshond Annemie Struyf: ’’Ik raad het iedereen aan, zo’n groot nest’’ Mama van twee supertalenten

’’Waarom mag ik geen meisje zijn?’’

Als je kind geboren is in het verkeerde lichaam

Doos wordt kasteel en andere karton-knutsels

DE HAPPY-HUISMAN-CLUB ’’Kletsen aan de schoolpoort, dat kunnen wij ook!’’

65 keileuke

haalbare tips

d i t j Ik word aar

extra!

BEWAAR GIDSJE

15x

te gekke binnen speeltuin

supermama!

ONTROERENDE GETUIGENIS Natasja was net bevallen, toen ze haar moeder verloor

Voor mama’s van grote peuters tot prille pubers

m a am

Warme verhalen 12 Mama’s over de band met hun auto 18 Natasja was pas bevallen, toen ze haar moeder verloor 21 Dikke vrienden! Kids over hun superhond (zie ook blz. 39, 55, 61 & 77) 22 Ontdek de ster! Tafeltenniskampioenen Jolien en Anouk 24 De happy-huisman-club 30 Column Halsoverkopmama 40 Als je kind in het verkeerde lichaam geboren is 46 Drie mama’s over hun kindvriendelijke buurt 56 Dubbelgesprek: Annemie Struyf & dochter Josefien

Welkom

in Libelle Mama!

Mama & maatschappij

We doen het allemaal meerdere keren per jaar. Ik doe het nog vaak tweemaal per week: me voornemen een betere mama te zijn, te worden. Mijn meisjes zijn al bijna het huis uit, dus hoeveel keer ik me sinds hun geboorte heb voorgenomen dat ik beter ging luisteren, langer zou meespelen, sneller zou toegeven over half leeggegeten borden... ik wil het zelfs niet weten! Voor iedereen die zich hierin herkent, is er goed nieuws: op blz. 31 vind je 12 haalbare voornemens met waterdichte tips van coach Wendy Bosmans. Laat ons afspreken dat we er de helft van waarmaken. Dat zijn er meer dan genoeg om onszelf tot Supermama uit te roepen. Maar eerst nog even heel egoïstisch wegduiken in de kussens, en genieten van alle andere verhalen en weetjes in deze Libelle Mama! Het mag!

Want pas straks ben je supermama!

Samen doen & ontdekken

65 Topbestemmingen voor kids 70 Eerste Hulp Bij Lastige Schoolvragen... voor mama’s!

79 Bewaargidsje 15 beestige binnenspeeltuinen 114 Maak je eigen schimmenspel!

4 libelle mama!

8 blz. leuke binn enspeeltuinen

e

binnen speeltuin boekje!

Stortbuien en windstoten? Maakt niet uit!

In de 15 supercoole indoorspeeltuinen van dit bewaargidsje kan de dag sowieso niet stuk.

39

Dikke vrienden! Kaat & superhond Inez

Eerste hulp bij opvoeden

31 Dit jaar word ik supermam! 12 goeie voornemens 74 Hoe reageer je als je kind iets gestolen heeft?

Ik word supermam!

65 keileuke

haalbare tips

Gezond & blij 52 Wanneer moet je écht naar de dokter?

Mode & shoppen 38 Shopping Dag sneeuwprinses!

64 Shopping Let it snow

Bolleboos 86 Vieze weetjes 88 Doos wordt kasteel, en andere kartonknutsels 94 De goed-nieuws-horoscoop 98 Cultuurtips met stip!

100 Voorleesverhaal Warme winter?

105 Help, spreekbeurt! Anti-stress-tips 108 Kids & wetenschap 110 Coole spelletjes, puzzels & zoekprentjes 112 Boekenplank De leukste kinderboeken

56

Annemie Struyf & Josefien

En ook nog...

Wie vindt César?

Dit leuke figuurtje zit ergens in jouw Libelle Mama! verstopt. Haal de kids erbij en... wie zoekt, die vindt!

Beestig

gratis be waargid sj

62 Mag je ze dan echt geen seconde uit het oog verliezen?

Zo maak je je kind sterk en weerbaar

Coverbeeld: Corbis

Ditte Van de Velde Hoofdredacteur Libelle Mama! d.vandevelde@libelle.be

Extra!

15x

spelen, ravotten & rollebollen!

88

Doos wordt kasteel, en andere kartonknutsels

38

Dag sneeuw­ prinses!

Winterse shopping

3 6 83 97

Welkom!

Prikbord Weetjes, inzichten en jouw reacties Mamaklassieker Het eitje mét een verrassing Colofon en lezersservice

BOLLEBOOS

26 PAGINA’S samen spelen, lezen, knutselen & ontdekken vanAf blz. 84

libelle mama! 5

PRIKBORD brieven & reacties! , nieuwe inzichten en jóúw

Leuke weetjes

Mama-brief

kids only

Echt

gezegd! ”Onlangs kroop mijn zoontje Loïc (3) ’s ochtends vroeg bij me in bed. ’Ik zie je graag', zei ik tegen hem. ’Zie jij mij ook graag?’ Hij antwoordde verbaasd: ’Nee mama, ik zie je niet, het is toch veel te donker!’”

5 deugnietdingen om te doen voor je 5 wordt

Anne-Laure

Verstop je allerkleinste speelgoedautootje in het ballenbad en schreeuw dan moord en brand dat je ’t niet meer vindt!

Verklap een paar dingen waarover je mama en papa zich schamen aan de babysit.

Die zal dat ongetwijfeld heel spannend vinden, en jij kunt lekker lang opblijven en mee-eten van haar chips.

”Mijn moeder vindt altijd weer de moed om door te gaan” maar haar kinderen gaan aanmoedigen bij hun klasconcert... dingen die zo evident zijn voor andere mama’s, werden plots heel wat minder vanzelfsprekend.

Vandaag voelde ze zich goed, maar zou dat morgen ook zo zijn? Die onzekerheid is slopend. Maar ondanks alle kinesitherapie, revalidatieperiodes en ziekenhuisopnames vindt mijn moeder toch altijd weer de moed om door te gaan. Ik ben zo trots op haar. En ik ben ontzettend blij dat zij mijn mama is.”

Fran

1 2 3 4 5

Geef jezelf een punk-kuif als je haar vol badschuim zit. En trek er dan vooral een heel brutaal gezicht bij.

”Tien jaar geleden kreeg mijn mama nieuws dat haar hele wereld deed instorten. De dokters van het UZ Gasthuisberg vertelden haar dat ze MS of Multiple Sclerose had, een auto-immuunziekte waarbij de zenuwen in het lichaam aangetast worden. Ze moest haar job opgeven en haar kijk op de toekomst plots helemaal aanpassen, want tegen MS is nog altijd geen geneesmiddel gevonden. Gaan shoppen met haar dochters, een dagje naar zee, of zelfs gewoon

Lees een boek ondersteboven. Zo lijk je nog slimmer dan slim.

Maak een denkbeeldig vriendje. Zorg wel dat niemand op hem gaat staan of tijdens het avondeten op zijn plekje gaat zitten!

Beestig bowlen Maak samen met je kleine creatieveling knotsgekke bowlingkegels!

Wat heb je nodig? • 6 lege flesjes • 6 pingpongballetjes • stevige lijm • stiften, kraaltjes, oogjes, veertjes en gekleurd papier om je pingpongballetje een eigen touch te geven • zand om de bowlingflesjes wat meer stevigheid te geven • een bal om mee te gooien

Bril nodig? Ga buiten spelen!

Kinderen die veel buiten ravotten, hebben minder vaak een bril nodig.

Dat blijkt uit een analyse van acht studies van de universiteit van Cambridge. Met ieder uur dat een kind buiten speelt, vermindert volgens de onderzoekers de kans op bijziendheid met 2 procent!

Uit: ’101 dingen om te doen voor je vijf wordt: grappige, vreemde en knoeierige dingen die je van je kind kunt verwachten’, door Sally Norton, uitg. Het Spectrum bv, € 12,99.

WIST-JE-DATJE

Bolle buikjes

FANMAIL

9 maanden of 280 dagen, zolang duurt de zwangerschap van de mens.

Maar hoe zit het bij andere zoogdieren?

”Ik ben 4 maanden geleden mama geworden van een zoontje, Miel. Wat was ik fier toen ik aan de kassa stond met mijn Libelle Mama!, want eindelijk ben ik er nu zelf één!” Elke

De muis/19 dagen •• De struisvogel/42 dagen •• De leeuw/108 dagen •• De bruine beer/220 dagen •• De mens/266 dagen •• De giraf/457 dagen

6 libelle mama!

Grote liefde!

•• De olifant/645 dagen

Weet jouw zoon of dochter ook al met wie hij/zij later gaat trouwen? Stuur voor 30 januari 2012 je leukste kinderkoppeltjesfoto’s met naam en leeftijd naar mama@libelle.be. Wie weet steelt je kind wel de show in de volgende Libelle Mama!

De vorige foto’s vind je op blz. 8-9.

libelle mama! 7

→

PRIKBORD e Jóúw reacties: hoe meer, ho

Mama's voor mama's

Kan ik mijn zoontje van zijn nachtmerries afhelpen?

lle.be liever! Mail naar mama@libe

Mama-brief

HEBBEDING

Hard blazen... en rijden maar!

Dit grappige autootje van Bas Trading B.V. gaat helemaal vanzelf rijden. Zolang je de ballon maar goed opblaast! Verkrijgbaar in 7 kleurtjes tegen € 7 per stuk.

Info: info@bastrading.com

”In Libelle Mama! van november las ik het adoptieverhaal van Stien. Haar Kazachse zoontje heeft veel geluk gehad om bij zo’n lieve mama terecht te komen, die hem de zekerheid en geborgenheid wil geven die hij nodig heeft. Adoptiekindjes maken veel mee, en dit heeft vaak nefaste gevolgen voor hun zelf-

”Had mijn man ook maar zo’n veilig nest gevonden na zijn adoptie” vertrouwen en zelfbeeld. Ik weet het maar al te goed: ik ben zelf getrouwd met iemand die geadopteerd is. Mijn man was 2,5 jaar oud toen hij op een vliegtuig naar België werd gezet en hier werd afgegeven aan zijn Vlaamse

8 libelle mama!

PLAKBOEK

Herfstkriebels

Cheeeeese... Jullie lieverds in the picture!

8 libelle mama!

ouders. Hij had van in het begin woedeaanvallen en dat is nooit meer weggegaan. Zijn emoties steekt hij weg achter een ondoordringbare muur. En dat hypothekeert onze relatie en de relatie met onze zoon van zes enorm. Daarom was ik zo blij om het verhaal van de kleine Jef en zijn zusje Janne te lezen. Het

doet deugd om te horen dat adopties vandaag niet meer zo onprofessioneel en onbegeleid gebeuren als vroeger. Zowel die kinderen als de adoptieouders verdienen een goede opvolging.”

Els

Schattig in ’t kwadraat

Poll

Met de vrolijke prints van het Nederlandse merk King Louie zetten jij en je dochter kleurrijk én lekker warm de winter in! info: www.kinglouie.nl

Kids op kantoor?

Stel... je opvang belt op het laatste moment af en er zit niets anders op dan je kinderen mee naar het werk te nemen.

Kinderen op kantoor, moet dat kunnen? Laat het ons weten via libelle.be/libellemama en ontdek in ons volgende nummer wat andere mama’s vinden.

Lies: ”Ons zoontje (3,5) is altijd een flinke slaper geweest. Een paar nachten geleden klonk er opeens een gil uit zijn kamer en stond hij op de overloop te huilen en te bibberen, want er waren allemaal spinnen in zijn bed. Sindsdien is het bijna elke nacht kermis... En slapen is er al helemaal niet meer bij. Heeft er iemand tips?”

Ann: ”Ik heb boven de bedden van de kinderen een dromenvanger gehangen. Als ze een nachtmerrie hebben, dan blazen we even op de dromenvanger, om hem in ’werking’ te zetten. Door het blazen, gaat de dromenvanger draaien en dat verwart nachtmerries, zodat ze zich snel uit de voeten maken. En de mooie dromen, die vinden dat gedraai juist heel leuk en blijven dus komen!”

Tanja: ”Mijn zoontje is bang voor vliegen, en zijn nachtmerries gaan dan ook over gemene, vliegende beestjes. Als hij er wakker van wordt, zeg ik dat hij zoveel over vliegen mag dromen als hij wil, maar in geen geval over konijnen. Hij lacht dan altijd, en door daaraan te denken, vergeet hij de enge dingen uit zijn nachtmerrie en valt hij in slaap.”

Nieuwe vraag!

Van links naar rechts • Dikke vriendjes Eliene en Amber (4) op schattenjacht op de Kalmthoutse Heide • Fré (2) heeft nog flink wat werk voor de boeg! • Kelly (11), Jessy (8) en Jordy (6): een olijk trio! • Louis (3) wordt vrolijk van die bladerconfetti • Janne (5) zorgt ervoor dat de tuin van oma en opa weer helemaal netjes wordt • Xanthe (8) is een echte bosindiaan • Het regent blaadjes op Nette (3) en Finn (16 maanden).

Griet: ”Mijn dochters van 6 en 9 kletsen zoveel aan tafel, dat ze soms vergeten te eten. De afspraak dat ze de eerste tien minuten stil moeten zijn, zorgt alleen maar voor onrustig geschuifel op de stoelen. Ik lees de meisjes nu zelfs voor, en stop zodra een van hen niet eet. Dat kan ik toch niet blijven doen?”

Kun jij Griet helpen? Ga dan snel naar www.libelle.be/mamavoormama en geef je advies.

Heb je zelf een probleem waar je de raad van andere mama's bij nodig hebt?

Mail naar mama@libelle.be

libelle mama! 9

PRIKBORD Jóúw

WIST-JE-DATJE

.be ver! Mail naar mama@libelle reacties: hoe meer, hoe lie

Mama-FOTO

Applaus voor papa De dag dat mannen vader worden, verliezen ze hun wilde haren. Dat concludeerden onderzoekers van de Oregon State University na negentien jaar onderzoek naar het risicogedrag van 200 jongens en mannen tussen 12 en 31 jaar. Het vaderschap bleek voor veel mannen een goede reden om slechte gewoonten als roken en drinken overboord te gooien. Duim omhoog voor papa!

Kleine fan ”Toen ik me tijdens de herfstvakantie even wilde gaan zitten om te genieten van mijn Libelle Mama!, bleek dat onze jongste dochter Mirthe (1 jaar) er al mee weg was. Ze is een échte fan!”

UC Recycleer-tR

Gooi maar vol!

Neem twee dozen met een klein verschil in grootte en kleef de grote op de kleinere met hobbylijm. Het bedieningspaneel en de tellers knip je uit reclamepapier van een krant of tijdschrift. Op de onderkant plak je een logo van gekleurd papier. Snij de onderkant van een fles met sproeisysteem (bv. van een poetsproduct), en plak er een flexibele buis (bv. een oud stuk tuinslang) aan vast. De andere kant steek je door een gaatje in de achterkant van de pomp. De houder voor het vulpistool kun je maken uit de bodem van een bananen- of fruitdoos.

Meer tips op blz. 88

Leen

Aan deze Libelle Mama!

werkte mee...

Superhond Molly Terwijl Madelina (12) als een professioneel model in de make-upstoel mocht, week haar hond Molly niet van haar zijde. ”Dat doet ze altijd! Ook als ik in huis rondloop. Soms is dat vervelend, maar nu vind ik het leuk dat ze zo dicht bij mij is.”

En wat vond Molly zelf van al die aandacht?

Molly: ”Toen de fotograaf begon te flitsen, was ik bang. Het leek wel een onweer, en ik heb een hekel aan onweer! Gelukkig was Madelina altijd dicht bij me in de buurt.”

Ontdek het resultaat van de fotoshoot met Madelina en Molly op blz. 50

10 libelle mama!

Mama van de wereld

Even voorstellen

Met de kinderen voor lange tijd naar het buitenland... het is een grote (en spannende!) stap in het onbekende. Karlijn (42) durfde het aan en trok met manlief en 3 kids naar Zweden.

Mama: Karlijn (42) • Papa: Joram (37) • Kids: Jolien (11), Jitse en Lars (9) • Waarom verhuisd? Voor het werk van papa • Ze wonen in Zweden sinds? Augustus 2010 • Hoe lang blijven ze? De bedoeling was: twee jaar. Maar dat kan nog verlengd worden met een jaar.

”We wonen 25 km ten noorden van Stockholm, in een groot huis aan een meer. In de zomer is het water heerlijk om in te zwemmen. In de winter wordt de sneeuw geruimd op het meer en heb je een ’schaatspiste’ van 14 km lang! ’s Winters kan het in Zweden heel koud worden, tot -20°C. Maar die frisse temperaturen zijn we na meer dan een jaar wel gewoon. Jolien (11) en onze tweeling Jitse en Lars (9) vragen zelfs in september al wanneer het nu ’eindelijk’ weer gaat sneeuwen.”

• De scholen en crèches in de stad hebben geen echte ’speelplaats’, zoals bij ons. De kinderen spelen in de parken.

• Op school moeten de schoenen uit voor de kinderen de klas in gaan. Les volg je dus op je pantoffels!

• Kinderen in een crèche slapen buiten! Je ziet er allemaal kinderwagens op een rij met ’ingepakte’ baby’s.

• ’Opa en oma’, die vind je daar niet. Wél: mormor (moeder van moeder), morfar (vader van moeder), farmor (moeder van vader) en farfar (vader van vader). Zo weet je meteen over wie het gaat!

• De kinderen schaatsen tijdens de gymles!

”In september vragen Jolien, Jitse en Lars al wanneer het eindelijk weer gaat sneeuwen”

Typisch Zweeds!

+

MAMA! WEB-TIP

=

De mooiste babyfoto Wil jij graag weten hoe jouw baby eruit zal zien? Surf dan naar www.makemebabies.com en upload een foto van je partner en een van jezelf. De website maakt in een paar muisklikken een voorspelling van het uiterlijk van jullie kindje. Wie graag eens wegdroomt, kan ook een baby maken met Brad Pitt of Johnny Depp.

Samenstelling: Tine Vandeweyer. Beeld: Corbis, Getty.

libelle mama! 11

MAMA'S openhartig

”Mama, waarom

mag ik geen meisje zijn” Wat als je kind in het ’verkeerde’ lichaam is geboren?

Bezorgd, dat zijn Ellen, Martine en Noeke nog elke dag. Maar ook trots. Trots op hun kind dat met vallen en opstaan zijn weg zoekt in een wereld waar genderdysforie nog een groot taboe is.

40 libelle mama!

Ellens dochter Stephanie (16) voelt zich al haar hele leven een jongen

E

llen (37): ”Een vriendin zei me laatst troostend dat ik blij zou moeten zijn omdat ik een jongen en een meisje heb, een koningswens met andere woorden. Ik ben in tranen uitgebarsten. Een kind met genderdysforie hebben, is helemaal niet leuk. Niet voor mij, maar zeker ook niet voor Stephanie. Ik weet dat ze het moeilijk zal krijgen in haar leven, en dat wens je je kind niet toe. De buitenwereld begrijpt niet altijd waarom mijn dochter anders is en daarom wordt ze soms uitgelachen. Ze zien mijn kind als een freak, en dat breekt mijn moederhart.

Mijn Stephanie wil heel graag Stefaan worden. Ik heb geprobeerd het tegen te houden, maar dat is onmogelijk. Al heel vroeg waren er signalen. Stephanie was een echte jongen, maar hoeveel meisjes zijn dat niet? Liever kampen bouwen dan spelen met poppen, liever voetbal dan ballet. Ze haatte rokjes en jurkjes, droeg altijd broeken en wilde haar haar nooit laten groeien. Even heb ik gedacht dat ze misschien lesbisch was, maar dat heb ik zelfs nooit uitgesproken. Ik probeerde haar vooral duidelijk te maken dat ze zichzelf mocht zijn. Door aan mijn andere kinderen te vertellen dat ik het niet erg zou vinden als ze op een meisje verliefd zou worden. Maar er kwam geen reactie. Ik zag hoe ze worstelde met zichzelf: ze zonderde zich af, kon woedend worden om niets. Een zware puberteit, dacht ik. Tijdens een heftige woordenwisseling zei ik haar dat ik hoopte dat ze snel weer normaal zou doen. ‘Mama, heb je het dan niet door? Dit heeft niets te maken met puberteit’, reageerde ze. En toen vertelde ze me dat ze zich een jongen voelde al zo lang ze zich kon herinneren. Doodongelukkig was ze met haar meisjeslijf. Het was een mep in mijn gezicht, keihard. Dit had ik echt niet voelen aankomen. Ze was vijftien intussen, al die jaren had ze met die gevoelens geworsteld en ik had het niet gezien, was er niet voor haar geweest...

We hebben er die dag niet meer over gepraat, moesten het allebei laten bezinken. Ik kon er zelfs niet met mijn man over praten. Hoe moet je zoiets in vredesnaam delen met familie en vrienden? En toch doe je dat op een bepaald moment, omdat het om je kind gaat. Haar

vader reageerde trouwens vrij rustig. In tegenstelling tot mijn ouders die het helemaal niet zo goed opnamen. Ik heb mijn vrienden en vriendinnen ingelicht en iedereen laten weten dat ik voor honderd procent achter mijn dochter sta, wat ook haar keuzes zijn in het leven. En dat meen ik. Maar ik blijf het er moeilijk mee hebben. Ik wil eigenlijk helemaal geen dochter die een zoon wordt. Ik wil mijn twee dochters.

Stefaan is intussen ’geboren’, Stephanie heeft zich geout als jongen.

Meer en meer wordt Stefaan een feit. Bij elk gesprek ben ik aanwezig en ik steun en troost zoveel als ik kan. Maar ik blijf het verdrietig vinden. In het begin heb ik nog geprobeerd haar om te praten – en ook

”Begrijpen doe ik het nog niet, hoe vaak ze het me ook uitlegt.

Maar dat hoeft niet. Het enige wat ik moet doen, is mijn kind graag zien. En dat doe ik” daar voel ik me schuldig over. Ik vroeg me hardop af of het niet voldoende was als Stephanie zich jongensachtig kon kleden en kon voetballen. Maar op een dag gingen we samen shoppen en zag ik haar bij het mannenondergoed staan met een boxershort. Toen ze die terughing, zag ik haar gezicht. Zo vertwijfeld, zo verscheurd. Op dat moment heb ik de klik gemaakt en besloten om volledig te gaan voor de droom van mijn dochter. Ik ben er voor haar.

Begrijpen doe ik het nog altijd niet, hoe vaak ze het me ook probeert uit te leggen. Maar dat hoeft niet. Het enige wat ik moet doen, is Stefaan graag zien. En dat doe ik. Da’s moederliefde zeker?”

Wat is genderdysforie?

1 op de 10.000 kinderen wordt geboren met genderdysforie of een geslachtsidentiteitsstoornis, een psychische aandoening waarbij iemand zich aanhoudend identificeert met het andere geslacht. Een jongen voelt zich vanbinnen een meisje, een meisje heeft het gevoel dat ze een jongen is. De symptomen zijn er meestal al op jonge leeftijd. Zodra de kinderen in hun adolescentie komen, hebben ze het gevoel in een ‘verkeerd’ lichaam te zitten. Vaak komt dan ook écht de wens om van geslacht te veranderen. Dat kan met behulp van hormonen en een operatie en dan spreken we van een transseksueel. Mensen met genderdysforie die beide geslachten willen behouden (dus borsten én een piemel), worden transgenderisten.

→ libelle mama! 41

MAMA'S openhartig

Noekes dochter Britt (17) ging tot voor kort nog door het leven als Bart

N

oeke (40): ”Al vanaf zijn tweede zei Bart tegen zijn broertje: ’Pas op, of ik sla met mijn sjakosj’. Op dat moment was het vooral grappig, ik stond er niet bij stil. Tot hij ouder werd en het leuk vond om meisjeskleren aan te trekken. Elk kind heeft wel zo’n fase: onze buurjongen liep ook ooit rond op de hoge hakken van zijn mama. Maar bij Bart ging die fase niet voorbij. Toen ik de huisarts vroeg wat ik ermee aan moest, kreeg ik te horen dat ik hem moest laten doen. Ik heb lang gedacht dat Bart homo was, tot hij op zijn vijftiende zei: ’Mama, ik wil een meisje zijn.’ Eigenlijk schrok ik er niet zo van. Dat lijkt misschien gek, maar het is wel zo. Ik ben er al die jaren onbewust in meege-

een leeuwin ging ik voor haar staan. Het brak mijn hart maar het maakte me ook strijdvaardig. Regelmatig krijg ik te horen: ‘Ik weet niet of ik het zou kunnen, zo’n kind.’ Dan antwoord ik: ’Wat wil je dan doen, het weggeven?’

Het geluk van mijn kind is altijd het allerbelangrijkste geweest voor mij. Bart was een jongen, maar voelde zich een meisje. Moest ik, voor de schone schijn, mijn kind ongelukkig laten zijn?

Intussen is Britt negentien en zit ze in de laatste fase van de vrouwelijke hormonen. Ze heeft eerst medicatie gekregen om haar mannelijke hormonen af te remmen: ze heeft dus geen adamsappel of baardgroei meer. Vanaf haar zestiende kreeg ze

”’Ik weet niet of ik het zou kunnen, zo’n kind’, krijg ik regelmatig te horen. Dan antwoord ik: ‘Wat wil je dan doen, het weggeven?’” groeid. Het was vooral een opluchting om het uit zijn mond te horen. Eindelijk wist ik wat er in het hoofd van Bart omging en ik wilde nu zo snel mogelijk weten hoe ik het beste kon helpen.

Meteen de dag erna al zaten we bij het genderteam en kwamen we in de mallemolen van psychologen en hormonen. De gesprekken met de psychologen zijn heftig, ze gaan niet over één nacht ijs. Ikzelf ben trouwens ook begeleid bij het proces. Ik ben blij dat we die hulp hebben gekregen. Niet alleen omdat Bart daardoor Britt kon worden, maar ook omdat het mij helpt de leefwereld van mijn dochter te leren kennen. De fase waarin de mannelijke hormonen afgeremd worden, valt nog mee. Maar zodra Bart vrouwelijke hormonen begon te nemen, kon hij niet meer terug. De situatie was onomkeerbaar en dan is het belangrijk dat je weet dat het geen bevlieging is. Dat was het gelukkig ook niet voor Britt. Ze heeft heel wat moeten doorstaan om te kunnen zijn wie ze nu is.

Niet iedereen staat positief tegenover genderdysforie, jammer genoeg. Mensen staren, stoten elkaar aan, hebben het over een ziekte. Verschrikkelijk vind ik dat; ik word er nog altijd heel erg boos om. Vooral toen Britt zich voor het eerst als meisje aan de buitenwereld moest laten zien. Als

42 libelle mama!

vrouwelijke hormonen en dus borsten. Nu staat ze op de wachtlijst voor een geslachtsoperatie (om de penis weg te nemen en een vagina te creëren, nvdr) en heb ik een aanvraag gedaan voor een naamsverandering. Het zijn de laatste stappen naar haar nieuwe leven.

Je ziet niet aan Britt dat ze ooit een jongen was.

Ze heeft lange benen, een echt meisjeslijf en -gezicht. Ik zie haar, en ik zie mijn dochter. En dat is eigenlijk nooit moeilijk geweest. Voor haar broer was het minder makkelijk, hij heeft de omschakeling naar een meisje bewust meegemaakt en werd ermee gepest. Wat mensen niet kennen, jaagt hen angst aan en daarom veroordelen ze het of lachen ze erom. Dat voelt Britt, dat voel ik, dat voelen haar broers. Het maakt me als moeder bezorgd, natuurlijk. Ze heeft al een vriendje gehad, heeft nu weer iemand leren kennen. Hoe zal die jongen reageren als hij ontdekt dat Britt eigenlijk nog Bart is. Het is tot nu toe altijd goed gegaan, maar toch… Natuurlijk was het makkelijker geweest voor Britt en voor ons als ze zich gewoon Bart had gevoeld.

Maar zo is ze geboren. Ik hou van haar. Ook al zeg ik per ongeluk soms nog hem…”

Een ’twist’ in de hersenen?

• Er zijn al verschillende onderzoeken gedaan naar de oorzaak van genderdysforie. Er is de hypothese van professor Ramachandran die stelt dat onze hersenen een blauwdruk hebben van ons lichaam. In het geval van genderdysforie is die blauwdruk net het tegenovergestelde. De hersenen denken dus effectief dat ze een jongen zijn, terwijl ze in een meisjeslichaam zitten.

• Er is ook een studie gedaan door professor Dick Swaab die met onderzoeken

aantoont dat er in de hersenen een gedeelte is dat seksbepaald is. Bij transseksuelen is dat precies tegengesteld aan het biologische geslacht. Dit onderzoek is al door verschillende andere onderzoekers bevestigd en toont weer aan dat de hersenen op één of andere manier misleid worden en daardoor denken dat ze een ander geslacht hebben dan het lijf waar ze in zitten.

Beide onderzoeken tonen aan dat genderdysforie aangeboren is.

Belinda, zelf transseksueel, werkt bij de Vlaamse Genderkring

”Je hóéft de wereld niet te zien als grote, boze buitenwereld. Zo is het niet altijd” ”Voor sommige ouders is het moeilijk om te aanvaarden, voor anderen helemaal niet. Een advies dat ik aan ouders wil meegeven is: zie je kind graag. Niet je zoon of je dochter, maar je kind. Als hij of zij ongelukkig is, ben jij dat toch ook?

Ga samen de zoektocht aan. Je hóéft de wereld niet te zien als grote, boze buitenwereld. Want zo is het niet altijd. Ik heb zelf geen negatieve reacties gekregen, geen problemen hoeven te overwinnen. Veel

hangt af van hoe je er zelf tegenover staat, denk ik.

Een succesvolle outing van je kind begint met de manier waarop je het verhaal brengt. Wees jezelf. Breng je verhaal open en eerlijk.

Probeer het onderwerp niet zwaarder te maken dan het is: als je zelfverzekerd en rustig je verhaal vertelt, zullen mensen vaak positiever reageren op het nieuws. Sta open voor vragen. Ga niet meteen in de verdediging als mensen je vragen stellen: zorg voor

een open gesprek. Verwacht niet dat mensen het zomaar accepteren, geef hen de tijd. Maar blijf duidelijk: dit is wie je kind is, en daar sta jij voor de volle 100% achter.

Heb je het moeilijk, dan zijn er verschillende plekken waar je terechtkunt.

De Vlaamse Genderkring organiseert praatavonden waar je terecht kunt voor advies, een luisterend oor of troost. Ook online kun je bij ons terecht via www. vlaamsegenderkring.be” →

libelle mama! 43

MAMA'S openhartig

Johan (7), de zoon van Martine, wil al een meisje worden sinds hij drie is

M

artine (42): ”Johan was nog maar drieënhalf toen het begon. Na zijn bad, voor ik hem zijn pyjama aantrok, duwde hij vaak zijn piemel naar binnen. ’Nu ben ik een meisje’, zei hij dan. Ik dacht dat het de ontdekkingstocht van een kleuter was en vertelde over jongens en meisjes. ’Oma is een meisje, opa is een jongen, zus is een meisje,…’, iedereen passeerde de revue. Dat begreep hij allemaal, maar telkens weer eindigde hij met ’en later word ik een meisje’. Het was de periode dat zijn zus begon te puberen en borsten kreeg, ik dacht dat hij daardoor in de war was en stond er verder niet bij stil. Geleidelijk aan waren er meer signalen. Johan deelde een kamer met zijn zus, en op het trapje van hun stapelbed hing haar nachtjapon. Heel vaak was die weg en dan vond ik die terug onder het hoofdkussen van Johan. Soms lag hij

Vooral dat laatste was moeilijk, omdat het genderteam (een team van medische specialisten dat mensen die een lichamelijke geslachtsaanpassing willen ondergaan, onderzoekt en begeleidt, nvdr.) - waar ik intussen op gesprek was geweest - een outing afraadde. Volgens het genderteam keert 60% van de genders weer terug naar het geslacht waarmee ze zijn geboren. Om het de buitenwereld – maar vooral henzelf – niet nodeloos ingewikkeld te maken, stellen ze voor dat je kind zich thuis kleedt en gedraagt zoals het zich voelt, en dat het zich buitenshuis ’aanpast’. Voor Johan was dat moeilijk: hij was driftig op school, onhandelbaar. Dat kwam door het ’jongetje spelen’, zoals hij het noemde. Hij begreep niet waarom hij in de klas met de jongens een koekje moest gaan halen, hij was toch een

”Ik zie me nog zitten in de auto, midden in het spitsuur, foeterend op dat manneke. ’Waarom ben je zo onhandelbaar?’” erin te slapen. Superlief vond ik het, dat hij iets van zijn zus bij zich wilde… Na een tijd vond ik ondergoed van zijn grote zus in zijn kussensloop. Een onderbroekje, een behaatje.

En toen wist ik het wel.

Gelukkig heb ik een vriendin met genderdysforie. Ze was de eerste met wie ik er over gepraat heb. Ze geeft me advies en helpt me bij het vinden van antwoorden op bepaalde vragen. Zoals: hoe voelde Johan zich als jongetje van drieënhalf jaar, wat ging er in hem om en hoe kon ik hem het beste helpen?

Want het is écht niet makkelijk, een kind met genderdysforie. Je zoon zelf is nog te jong om de gevolgen op lange termijn in te schatten en dus moet jij keuzes maken en beslissingen nemen. Koop ik een nachtjapon voor hem?

Mag hij een meisje zijn? Ook buiten de deur?

44 libelle mama!

meisje? En waarom moest hij plassen op het jongenstoilet? De zomervakantie kwam er aan, en het werd een hel thuis. Johan werd agressief, maakte van alles stuk, deed mensen pijn. Op de laatste dag van het zwemkamp waarvoor ik hem had ingeschreven, spraken de monitoren me aan. Johan had die week zo moeilijk gedaan dat de monitoren hadden overwogen om hem te schorsen. Ik was boos op Johan, zo boos. Ik zie me nog zitten in de auto, middenin het spitsuur, en maar foeteren op dat manneke. ’Waarom doe je toch zo?’ riep ik ten einde raad.

Hij antwoordde met de vraag: ’Waarom moet ik doen alsof ik een jongetje ben?’ Ik heb de eerste afrit genomen, me aan de kant gezet en hem op schoot genomen. Ik was radeloos.

Hoe troost je je kind op zo’n moment? Hoe

kon ik hem helpen? Ik heb mijn moederhart gevolgd en ben met de school gaan praten. De directeur en zijn team reageerden gelukkig fantastisch.

Geen opgetrokken wenkbrauwen, geen twijfels. Ook al was Johan nog maar vijf jaar, ze steunden hem volledig. ’Als

namelijk dat Johan gelukkig is. Als hij daarvoor Joke moet kunnen zijn, dan is het voor iedereen goed.

En ik, ik leef van dag tot dag. Soms zie ik Joke in haar blootje, met piemel. En dan klopt dat beeld niet voor mij. Ze is echt mijn dochter geworden. En toch verwar

”Ben ik nu ziek bezig? Ik trek mijn zoon meisjeskleren aan, dacht ik, terwijl ik Johan in zijn jurkje hielp” Johan zich daar gelukkig bij voelt, dragen we graag ons steentje bij.’

Op één september is Johan als Joke naar de derde kleuterklas gegaan. Met een jurkje, staartjes, het hele meisjespakket.

In elke klas werd uitgelegd dat Johan als jongen was geboren, maar zich veel gelukkiger voelde als meisje en daarmee was de kous af. Ik denk niet dat ik het schoolteam ooit kan uitleggen hoeveel dat voor ons heeft betekend…

Mijn zoontje, vol agressie en boosheid werd mijn dochtertje, rustig en blij.

Ik heb nooit een gebroken arm gehad, maar ik kan me wel voorstellen hoe het voelt er één te hebben. Maar wat Joke voelt, daar kan ik me écht niets bij voorstellen. Ik kan me absoluut niet inbeelden dat ik me man zou voelen in mijn vrouwenlichaam. Maar ik voel wel met elke vezel in mijn lichaam dat Joke gelukkiger is dan Johan. En dus doe ik er alles aan om Johan Joke te laten zijn.

Mijn mama, toch zeventig, heeft er heel laconiek op gereageerd, Jokes grote zus heeft haar eerste nachtjapon voor haar gekocht. Familie, vrienden, de school, iedereen wil uiteindelijk hetzelfde,

ik soms hij met zij. Toch had ik het verschrikkelijk moeilijk toen ik voor het eerst meisjeskleren met mijn zoon ging kopen. We kozen een jurkje met een kousenbroek, en terwijl ik hem hielp bij het passen, dacht ik: ben ik nu ziek bezig?

Ik trek mijn zoon meisjeskleren aan…

Het is niet makkelijk. Er zijn nu al veel vragen, en het zullen er alleen maar meer worden, vrees ik.

Ze is nu acht, op haar twaalfde kan Joke in aanmerking komen voor remmers van mannelijke hormonen. Op haar zestiende kan ze vrouwelijke hormonen krijgen, en op haar achttiende kan een operatie haar helemaal meisje maken. Dat is nu Jokes grote droom: dat piemeltje weg. Ze weet dat het ooit kan. En ik hoop dat het allemaal gaat gebeuren.

Hoewel ik ook weer bang ben voor die dag. Bang dat het een teleurstelling wordt. Want ik weet dat Joke het meest een meisje is. Maar helemaal een meisje kan ze nooit worden…”

Interview: Frauke Joossen. Illustraties: Mireille Kouwenberg. Met dank aan de Vlaamse Genderkring.

libelle mama! 45

Kijk eens in mijn auto!

Mama's & hun wagen

Waarom net díé wagen gemaakt is voor hun gezin Tine is dol op haar minibus

Aan de schoolpoort met een brave monovolume?

Niet voor deze mama’s. Een elegante oldtimer, stoere minibus of zuinige hybride...

Zij zijn overtuigd!

Tine (41) en haar man hebben vier kinderen: Thiemen (8), Aure (10), Ewen (11) en June (13). Hun wagen moest dus ruim zijn, maar niet plomp. Het werd een Volkswagen Multivan!

achterin om hen een verhaaltje voor te lezen of samen het aantal gele auto’s te tellen.”

1, 2, 3, 4, start!

Woonkamer op wielen

Zee van ruimte

”Tien jaar geleden besloten we een grotere auto te kopen. We hadden toen drie kinderen die allemaal nog in een autostoeltje zaten en onze auto was niet breed genoeg om die naast elkaar te krijgen. Een minibusje leek ons wel wat, want er kwam nog een vierde kindje aan, Thiemen! Helaas zagen de meeste busjes er zo log, plomp en hoekig uit. Maar toen we deze Volks­ wagen Multivan zagen, waren we op slag verliefd. Hij ziet er gestroomlijnd en smaller uit en zelfs de koplampen zijn mooier en eleganter.”

”Achteraan in onze Multivan zijn er twee stoeltjes die je naar elkaar toe kunt draaien met daartussen een tafel­ tje. Ideaal voor de kinderen om te tekenen, kruiswoord­ raadsels in te vullen of gezelschapsspelletjes te spelen.

Nu kunnen ze zich in stilte bezighouden, maar toen ze kleiner waren, was dat wel anders. Tijdens lange ritten naar het zuiden moesten we regelmatig stoppen om de bende op de achterbank te kalmeren. Soms zat ik mee

”Naast een brede achterbank en extra stoel­ tjes, hebben we ook een ruime koffer nodig.

Hij is net groot genoeg voor onze bagage als we op reis gaan. Onder de zetels kunnen we ook nog bakken met eten en drinken kwijt.

Die extra ruimte is heel handig als je bood­ schappen gaat doen. In enkele minuten tijd kunnen we onze inkopen inladen, zonder al te veel gepuzzel!”

”Achteraan hebben we twee stoeltjes met een tafeltje ertussen. Zo houdt de bende op de achterbank zich koest”

12 libelle mama!

libelle mama! 13

Mama's & hun wagen

De wagen volgeladen Agna viel voor een zuinige auto Een oldtimer voor Rita!

Agna (39) en haar man hebben twee zonen, Siebe (12) en Yari (8) en kozen voor een hybride Toyota Auris.

Rita (46), haar man en kinderen Tessa (15) en Nick (13) maken graag plezierritjes met hun BMW Cabrio 1600 uit 1969.

Een ’hobbywagen’

Quality time

Lekker onderweg

”In de week rij ik met een Volkswa­ gen Polo, maar mijn man Danny en ik hebben ook een oldtimer in de garage staan die we als hobbywa­ gen gebruiken. Toen we die in 2004 kochten, was onze zoon Nick in de wolken, want hij mocht toen voor Tessa’s communiefoto’s poseren achter het stuur. Mijn man en ik hebben een voorliefde voor oude wagens, omdat het ons aan onze eigen jeugd doet denken. We zijn ook lid van een oldtimersclub, die enkele keren per jaar uitstappen en reizen organiseert.”

”Terwijl mijn man of ik achter het stuur zitten, lezen Tessa en Nick de wegbeschrijving voor en geven ze ons de nodige instructies. Met de auto rijden, is voor ons dus een echte gezinsactiviteit. Ondanks het feit dat de kinderen al tieners zijn, gaan ze nog altijd even graag mee op uitstap met ons.

Ook buiten het clubverband halen we de oldtimer regelmatig van stal. Als het mooi weer is, pakken we een koelbox in en gaan we een ritje maken in de Ardennen of de haven van Antwerpen.”

”In een oldtimer is het heel anders rijden dan in een nieuwe wagen. Je bent niet ver­ plicht een autogordel te dragen, de auto heeft geen servostuur en de spiegels zijn piepklein. Toch voelen wij en de kinderen ons nooit onveilig in de auto, omdat we altijd rustig cruisen. Van een oldtimer moet je genieten, dus nemen we zoveel mogelijk kleine wegen om de landschappen te kunnen bewonderen.”

14 libelle mama!

”Als het mooi weer is, pakken we de koelbox en rijden we naar de Ardennen of de Antwerpse haven”

Van groot naar klein

Even wennen

”Nu Siebe en Yari de kinderwagens ont­ groeid zijn, hebben we gekozen voor een kleinere auto. Toen ze nog jonger waren, hadden we een minibusje, maar nu heb­ ben we niet meer zoveel plaats nodig.

Leuk meegenomen: voor een kleinere auto betaal je veel minder belastingen.”

”Met een hybride auto rijden, is even wennen. Je rijdt sowieso met een automatische versnellingsbak, iets wat in Europa nog niet zo vaak voorkomt. Bovendien rijdt een hybride wagen zo stil dat voetgangers en fietsers je niet altijd horen aankomen. Dat zorgt soms voor gevaarlijke situaties.

Het grootste nadeel aan deze wagen vind ik de koffer­ ruimte. Die is kleiner, omdat de hybride motor erin verwerkt is. Als Siebe en Yari gaan voetballen en er rijdt nog een vriendje mee, komen we al bijna plaats te kort. Op reis gaan met deze auto is dan ook geen sine­ cure. Je moet gewoon het geduld hebben om een paar keer uit- en in te laden en van het kleinste hoekje gebruikmaken. Als stadswagen is deze auto wel ideaal.

Je verbruikt immers een pak minder, omdat je voor korte afstanden elektrisch rijdt.”

Lief voor het milieu ”Mijn man Marcel en ik zweren bij Toyota. Toen we deze hybride versie van de Toyota Auris zagen staan, wilden we die eens uitproberen. We kregen bij aan­ koop van de wagen een ecopremie van 15% en dat vonden we een leuke bonus.

Toch zijn we niet bewuster met het mi­ lieu bezig dan iemand anders. We recy­ cleren thuis, maar verder doen we geen speciale inspanningen.”

”In het begin was het even wennen, hij rijdt zó veel stiller dan andere auto’s!”

libelle mama! 15

Column

Halsoverkopmama

D

e kerstballen zaten nog maar net in hun doos. De laatste restanten van oud en nieuw waren nog niet eens helemaal opgeruimd. Maar ik moest en zou gaan. Vastberaden om trots dat eerste goede voornemen van mijn lijstje aan te vinken. Klaar om dat lijf onder handen te nemen. Dus maakte ik begin januari 2011 een afspraak. Trainer Raf zou me helpen met het uitwissen van uiterlijke bevalsporen en de gevolgen van het goede leven. ’Welkom bij onze sportclub,’ schudde hij me de hand. Ik lachte zelfverzekerd, zijn vlugge van kop-tot-teenblik negerend. We spraken af om de volgende dag al met de eerste training te beginnen. Raf zou mijn leven veranderen. En

Barbara Barbara Claeys is journaliste.

Toen ze haar vriend leerde kennen, kreeg ze er stiefzoon Matthijs (7) bij. Niet veel later werd ze zelf mama van Finn (1) en zat ze plots tussen flesjes, luiers en co.

Veel te ontdekken dus, voor deze holderdeboldermama!

Beeld: Karel Daems.

30 libelle mama!

die mening. Wie was ik om zoiets tegen te spreken? Maar even werd al snel enkele weken.

En zelfs maanden. We pakten in, verhuisden en pakten uit. We knapten ons nieuwe huis ­grotendeels zelf op. We trouwden. We moesten een onverwacht verlies zien te verwerken.

We waren moe. Kapot. Zo goed als energieloos. Wie denkt dan nog aan fitnessen? Ook al ­verdween er trouw een vast bedrag van mijn rekening naar de rekening van de club, toch had geen enkele vezel in mijn lichaam zin in lopen, fietsen of roeien.

We zijn nu precies een jaar verder. De kerst­ ballen hangen weer in de boom. Het begin van alweer een nieuw jaar. En ik zit nog steeds

”Raf zou mijn leven veranderen. Mijn zelfbeeld. En uiteraard ook mijn lichaam. Mijn buik zou zo strak worden als een strijkplank. En die vetrolletjes? Welke vetrolletjes?” mijn zelfbeeld. En uiteraard ook mijn lichaam.

De rest van de wereld zou perplex staan. Me met moeite nog herkennen. Mijn buik zou zo strak als een strijkplank worden. Mijn gespierde armen zouden wél mooi uitkomen in strakke ­T-shirts. En die vetrolletjes zouden binnenkort alleen nog maar uit een ver verleden stammen.

Samen met Raf nam ik me voor om minstens drie keer per week langs te komen. Met pakken moed en nog veel meer goesting sloot ik ­zonder aarzelen een jaarabonnement af.

De eerste training viel mee. Raf inspec­ teerde mijn lichaam en zijn zwakke zones. En ik mocht even op de fiets. Een opwarmertje. Ik voelde me heerlijk toen ik buitenstapte. Was dat het? Ook na de tweede afspraak hupte ik de volgende dag blijgezind het bed uit. Alsof er helemaal niets aan de hand was. ’Voel je dan echt niets?’ keek manlief me verbazend aan.

Ik lachte hem trots toe. Was ik dan toch die verdoken atlete? Dat grote wonder dat niet eens weet hoe stramheid voelt? Ik begon het te denken. Zeker toen ook afspraak drie één groot succes bleek. En toen gebeurde het: een pijnlijke val van de trap trok een rode streep door afspraak vier, vijf en zes. Mijn staartbeen fluisterde me toe dat ik de fitnesszaal beter even liet voor wat hij was. En ook Raf deelde

met dat buikje en die bovenarmen met iets te veel huid. Mijn sporttas hangt al maanden werkloos aan de kapstok. Als klap op de vuurpijl kreeg ik gisteren een brief van de fitness­ club. Ze vragen zich af waar ik blijf. Ik ben teleurgesteld in mezelf. Hoe kan iemand die op andere vlakken uitblinkt in volhouderij op fitnessvlak zo snel opgeven?

We blijken met veel te zijn, de fitness­ afhakers. Een kwart van de leden zou binnen het jaar zijn of haar abonnement weer opzeggen. De meeste afhakers zijn vrouwen. ’Het is weer iets dat moet’ en ’We rennen al de hele dag’, zijn veel gehoorde klachten. Maar zijn het volwaardige excuses? Neen. Dus heb ik vanmorgen mijn sporttas toch maar van de haak gehaald en alvast in de hal gezet. Een eerste stap naar een nieuw begin. Gedaan met het sponsoren voor ’niet-genoten-diensten’. Een schop onder de kont en vooruit. De wilskracht is er weer, nu nog die personal trainer. Want Raf durf ik niet meer te bellen. Andere gegadigden mogen gerust hun kans wagen.

Om samen de loopband, de roeitrainer en het cardiotoestel onveilig te maken. Wie weet zijn dat buikje en die wapperende bovenarmen ­begin 2013 dan wel voorgoed verdwenen? Ik hou jullie op de hoogte!

Goeie voornemens

12 goede

Dit jaar word ik

voornemens voor 2012

supermam!

2012 het jaar van de supermama’s? Met deze twaalf goede voornemens lukt jullie dat helemaal. Coach Wendy Bosmans zorgt voor de peptalk en tips. → libelle mama! 31

De coach Wendy Bosmans (35) was Supernanny in de gelijknamige serie bnij vtm, schreef verschillende boeken over opvoeden en werkt als kinderpsychologe. Ze is mama van Marie (8) en Kaat (6).

1

Charlotte (37), mama van Siebe (12) ”Siebes lievelingsprogramma is Komen Eten. Zelf ben ik er geen fan van, maar handig is zo’n televisie­ moment wel. ’t Is mijn kans om rustig de vaatwas­ ser uit te laden of even door de krant te bladeren.”

In 2012 wil ik... ”Tijd uittrekken om samen met Siebe naar zijn favoriete tv-programma’s te kijken” Gezellig samen op de bank Wendy: ”Je kinderen vinden het leuk om samen met jou tv te kijken, en jij hebt op die manier voeling met wat je kinderen bezighoudt. Als een mama Kaatje van Ketnet niet kent, terwijl haar dochter er haast iedere dag naar kijkt, dan is dat jammer. Een programma als Karrewiet, met nieuws op kindermaat, is bovendien een handige manier om met je kinderen van gedachten te wisselen over bepaalde gebeurtenissen. Samen tv kijken hoort eigenlijk bij de opvoeding.”

Waarom het Charlotte moeite kost Wendy: ”Vaak maak je van de tv-momenten van je kinderen handig gebruik om nog gauw de wasmachine te vullen, je kookpotten in de gaten te houden, of gewoon iets te doen waarbij je niet gestoord wilt worden. Vaak vind je hun favoriete programma’s niet interessant, of klinkklare onzin.”

Tips van Wendy 1. Plan die televisietijd in je drukke avondprogramma in.

Ga rustig samen op de bank zitten, en laat je werk even voor wat het is.

2. Doe een aantal huishoudelijke klussen, zoals strijken of de was opvouwen, in de woonkamer en kijk ondertussen samen met de kinderen televisie.

3. Draai die stressknop even om, en voel je niet schuldig als je lekker lui mee naar Ketnet of KZoom zit te kijken.

32 libelle mama!

Machteld (36),

2

Goeie voornemens

”Thuiskomen van het werk betekent meteen starten met koken, Ruben helpen met zijn huiswerk en ondertussen Ella nog bezighouden. De tijd vliegt, plots is het acht uur en moeten de kinderen onder de wol. Vaak zonder voor te lezen, want het is echt de hoogste tijd dat ze gaan slapen.”

”Als het aan de kinderen lag, zouden ze alleen maar boter­ hammen met choco of speculaaspasta eten. Ik zou het liever iets gezonder willen hebben, maar dat stuit steevast op groot protest. En ik wil geen ruzie zo vroeg op de ochtend.”

In 2012 wil ik...

In 2012 wil ik...

”Mijn kinderen élke avond een verhaaltje voorlezen, ook al is het maar een kleintje”

”Leonard en Stien leren dat gezond eten ook lekker kan zijn” Gewoon een gewoonte Wendy: ”Jong geleerd is oud gedaan. Als je kleine kinderen went aan sandwiches en witbrood, is het een stuk moeilijker om op een dag over te schakelen naar het gezondere bruinbrood. Iets wat in de puberteit toch moet. Dan moeten we hen die zoete en ongezonde eetgewoontes weer afleren, want dan beginnen de calorieën hen parten te spelen.”

Afscheid nemen van de dag

Waarom het Machteld moeite kost

Ellen (32), mama van Sien (3)

Wendy: ”Kinderen sputteren tegen en zeggen: ’Kaas eet ik niet!’ En dan geef je al snel toe toe en denk je: oké, als ze maar íéts binnen hebben.

Of die koek of sandwich nu gezond is of niet.”

”’s Morgens is het vaak flink doorwerken om op tijd de schoolpoort te halen. En dat betekent vaak stress, zeker wanneer Sien treuzelt. Dus kies ik voor gemakkelijk én voor meer rust in mijn hoofd: ik rits Siens jasje zelf dicht en help haar met haar schoenen. Als ik dat niet doe, komen we gegarandeerd te laat.”

Tips van Wendy 1. Leer je kind meteen goede eetgewoontes aan. Dan vinden ze gezond eten normaal. Hou zoet beleg voor speciale gelegenheden.

2. Verras je kinderen af en toe door in hun brooddoos wat komkommerschijfjes te stoppen, of een doosje met reepjes paprika of worteltjes of een sneetje grillworst. Vooral voor kleintjes blijft het zo spannend. En zo leren ze spelenderwijze nieuwe smaken kennen.

3. Heeft je kind een ongezond eetpatroon, maak dan duidelijke afspra­ ken. Begin met bruinbrood te eten, hou sandwiches voor het weekend.

En kies enkele dagen per week waarop er alleen gezond beleg op tafel komt. Hou het haalbaar: één dag per schoolweek ’zondigen’ mag best.

4

Leen (34), mama van Ruben (6) en Ella (3)

mama van Leonard (8) en Stien (6)

In 2012 wil ik... ”Meer geduld hebben als Sien zegt: ’Dat kan ik zelf wel!’”

Hun zelfvertrouwen stijgt Wendy: ”Als je kinderen zelf dingen laat doen, stimuleert het hun zelfstandigheid, en dat geeft hun zelfvertrouwen een boost.”

Waarom het Ellen moeite kost Wendy: ”In de ochtenddrukte of de avondspits wil je dat het vlot gaat, en treuzelende kinderen jagen je alleen maar op. Dan doen veel ouders het liever even zelf.”

Tip van Wendy Wat nu op tijdverlies lijkt, geeft binnenkort zelfs tijdwínst.

Soms moet je stalen zenuwen hebben om je kinderen iets te leren. Maar als ze het eenmaal zelf kunnen, levert het je een mooie tijdwinst op, een moment waarin jij andere dingen kunt doen.

Wendy: ”Samen met je kind een boek lezen zorgt voor een rustig einde van de dag. Bovendien stimuleert het de taalontwikkeling.

Kinderen die je vaak voorleest, blijken immers een rijkere woordenschat te hebben dan andere. Het kan bovendien moeilijke of emotionele gesprekken op gang brengen, omdat er tijdens het voorlezen vaak spelenderwijze bepaalde thema’s aan bod komen.”

Waarom het Leen moeite kost Wendy: ”Een verhaaltje vertellen voor het slapengaan voelt vaak dubbel: eigenlijk moeten je kinderen dringend hun bed in, en bovendien hebben heel wat ouders nog een druk avondprogramma: een vergadering, naar de sportclub, eten maken voor de volgende dag. En dat gaat dan vaak ten koste van het voorlezen.”

Tips van Wendy 1. Plan het voorleesmoment iets vroeger op de avond in, dan ben je zeker dat het doorgaat.

2. Zoek een manier van voorlezen die bij je past. Vind je jezelf niet het grootste voorleestalent, ga dan voor alternatieven. Kies bijvoorbeeld voor prentenboeken met weinig tekst: in de boeken van Pieter Gaudesaboos, bijvoorbeeld, kun je samen met je kind op ontdekking. Of haal er een zoekboek bij, zoals ’Waar is Wally’ of de populaire zoekboeken van De Smurfen. Pak eens een atlas, en vertel verhalen over jullie vakanties of over de wereld. Zelfs een gratis speelgoedfolder kan dienst doen als kijkboek voor kleuters.

3. Heb je tijd genoeg, dan kun je drie korte verhaaltjes lezen. Is het druk, kies dan voor één klein boekje. Peuters en kleuters tot vier jaar kunnen zich trouwens niet langer dan een halfuur concentreren op een verhaaltje.

4. Ook met prille tieners in huis is een rustig avondmoment nooit weg. Vervang het voorlezen door een persoonlijke babbel met je kinderen. Vraag hen wat ze het fijnste aan de dag vonden, en wat het minst fijne. Of wat ze in het weekend zouden willen doen.

Tijd maken voor je kind is belangrijk voor zijn zelfvertrouwen.

libelle mama! 33

→

56

Goeie voornemens

Carolien (37), mama van Lore (13), Lien (11) en Noah (7)

”Lore is een looptalent, dus met haar zitten we iedere week zes uur op de atletiektraining. Lien en Noah gaan drie keer per week naar de mu­ ziekschool en ’s zondags naar de jeugdbeweging. Dat kost mij vaak heel wat overredingskracht, want dan hebben ze er geen zin in. Maar ik vind het een must: kinderen met veel hobby’s krijgen een goede opvoeding.”

In 2012 wil ik...

”Dat de hobby’s van de kinderen ook hobby’s blijven, en dat zij ze zelf kiezen” Een beetje rust a.u.b.

Wendy: ”De vrije tijd van de kinderen hoeft helemaal niet volgepland te worden.

Ze moeten ook tot rust kunnen komen. Kinderen met té veel hobby’s zijn vaak zenuwachtig. Een keer niks moeten, is ook wel eens fijn.”

Waarom het Carolien moeite kost Wendy: ”Een kind van vijf in een voetbalclub inschrijven omdat jij denkt dat het later wel eens een sterspeler zou kunnen worden? Da’s misschien niet zo'n goed uitgangspunt. Kinderen moeten tegenwoordig op dictie, op muziek- en tekenles, naar de jeugdbeweging én ook nog eens aan sport doen. Als perfecte ouders hoor je daarvoor te zorgen, wordt heel vaak gedacht...”

Tips van Wendy 1. Vraag aan je kind wat het wil doen, en dring je eigen idealen niet op.

2. Bekijk wat er haalbaar is binnen het gezin. Drie kinderen die op dezelfde tijd ergens anders aanwezig moeten zijn, dat is de hel!

3. Probeer een aantal keer per week rustig samen te eten, in plaats van altijd onderweg te zijn. Dat brengt rust in je gezin.

4. Zorg voor voldoende lummeltijd, die kinderen helemaal zelf kunnen invullen.

Als we de vrije tijd van onze kinderen volplannen, leren ze nooit om creatief en flexibel om te gaan met tijd.

”Ik werk voor een reclamebureau en maak soms lange dagen. Gelukkig kan ik rekenen op oma en opa en enkele andere ouders om Simon te gaan oppikken aan de schoolpoort. Uitein­ delijk is hij dan om zeven uur pas thuis. En daar voel ik me soms wel schuldig over.”

In 2012 wil ik... ”Een oplossing zoeken om wat vaker zelf aan de schoolpoort te staan” Meer dan quality time Wendy: ”Ook als het jou minder goed uitkomt, vragen kinderen aandacht. Op dat moment een beetje tijd voor hen vrijmaken, is minstens even belangrijk als de pure quality time die je plant met je kroost.”

Waarom het Carine moeite kost Wendy: ”Voor sommige ouders, zoals Carine, lijkt de kinderen op tijd van school halen onhaalbaar, omdat hun werkuren dat niet toestaan. Maar als je kinderen hebt, zul je soms keuzes moeten maken.”

Tips van Wendy 1. Sluit een compromis met jezelf: je brengt ’s morgens de kinderen naar school en start een uur later met je job. De verloren tijd kun je inhalen door bijvoorbeeld tijdens de middagpauze door te werken.

2. Combineer tijd voor huishoudelijke taken met tijd voor je kind, bijvoorbeeld door samen te koken, of samen boodschappen te doen.

Kinderen vinden dat soms zelfs nog leuker en gezelliger dan samen naar een subtropisch zwemparadijs te gaan, of samen naar de film.

34 libelle mama!

7

Carine (40), mama van Simon (9)

Kaat (29), mama van Jakob (4) ”Soms vergeet ik dat Jakob in de buurt is en alles nadoet. Bij­ voorbeeld als ik vloek in de auto als het licht op rood springt.

Of als ik tegen mijn hoofd tik als er iemand iets doms zegt.”

In 2012 wil ik...

Marleen (33), mama van

Keano en Kiara (allebei 6)

8

”Vanmorgen was ik bezig met het lunchpakketje van de tweeling, toen Keano zijn melk omstootte. Ik ben ver­ schrikkelijk uitgevlogen en heb hem in de hoek gezet.”

In 2012 wil ik...

”Me er vaker van bewust zijn dat ik een voorbeeld ben voor Jakob”

”Niet meer zo boos worden als de kinderen iets mispeuteren”

Zo leren ze

Alles is relatief

Wendy: ”Kinderen leren goede manieren en nog heel veel meer door het voorbeeld dat ze krijgen van hun ouders, hun grootouders, hun leerkrachten op school...”

Wendy: ”Als je overal een drama van maakt, beland je in een vicieuze cirkel: je kroost leert niet om meteen naar je te luisteren, maar reageert pas als je je stem verheft.”

Waarom het Kaat moeite kost

Waarom het Marleen moeite kost

Wendy: ”Als je moe bent en slecht gehumeurd, of als je het gewoon druk hebt, ben je iets minder bewust bezig met opvoeden, en geef je niet altijd het juiste voorbeeld aan je kinderen.”

Wendy: ”Als ouder heb je vaak weinig geduld met je kinderen omdat je het superdruk hebt en overal ogen moet hebben. Stoot je kind in volle maandagochtendspits zijn beker om, dan val je sneller uit je rol dan als dit op een zondagochtend gebeurt.”

Tips van Wendy 1. Viel je even uit je rol, durf dan aan je kinderen toe te geven dat je fout bent geweest. Zo duid je je emoties en dat is belangrijk.

2. Besef dat het perfecte gezin niet bestaat, en dat het helemaal geen kwaad kan dat ook je kinderen dat beseffen.

3. Door je emoties af en toe te tonen, laat je zien dat dat kan en mag. Dat is óók het goede voorbeeld geven. Als je ze verbergt voor je kinderen, lijkt het alsof je nooit verdrietig of boos mag zijn.

Tips van Wendy 1. Met meer energie kun je meer aan. Sommige mensen krijgen een boost van joggen, anderen van zingen...

2. Wees je bewust van je boze reactie, en zeg tegen je kind dat je reactie overdreven was.

3. Iedereen valt wel eens uit zijn rol. Dat is ook helemaal niet erg: kinderen zullen door zo’n uitbarsting geen trauma oplopen.

libelle mama! 35

→

Goeie voornemens

11

9

Sandy (29), mama van Esmée (3)

Sandra (37), mama van Rune (5) en Mien (7)

”Mijn partner en ik namen ons in 2011 voor om twee keer per maand iets samen te doen, zonder onze dochter. Deze zomer zijn we een paar keer uit eten geweest, maar daar bleef het bij. Ik vind het eigenlijk te veel gedoe om babysit te regelen, terwijl wij toch ook samen een gezellige avond thuis kunnen hebben.”

”Gisterenavond vroeg ik de kinderen om op te ruimen, het was bijna bedtijd. Zelfs toen ik het nóg eens gevraagd had, speelden ze gewoon verder. Ik had geen zin in discussies en gezeur, dus ik reageerde niet. Maar ik voelde me wel ellendig.”

In 2012 wil ik...

”Wat vaker een babysit regelen om met mijn partner samen uit te gaan” ips van Wendy Toch anders dan thuis Wendy: ”’s Avonds samen uitgeput in de zetel ploffen, levert niet dezelfde gesprekken als bij een tête-à-tête op restaurant. Dan wordt er pas echt gepraat over hoe je de toekomst samen ziet, hoe je over bepaalde dingen denkt.

En als je moeite doet om de band met je partner goed te onderhouden, heeft dat een positief effect op je hele gezin.”

Waarom het Sandy moeite kost Wendy: ”Vaak schiet juist dat afspraakje met je man erbij in, omdat je nog zoveel andere dingen denkt te moeten doen: het huishouden, afspreken met vriendinnen... En, net als Sandy, vragen veel mama’s zich af waarom ze die avond met hun man niet gewoon thuis kunnen blijven, bij de kinderen.”

Tips van Wendy 1. Voel je je schuldig als je je kinderen achterlaat bij een babysit, begin dan met kleine uitstapjes. Een avondje cinema bijvoorbeeld, dan hoef je pas te vertrekken als je kinderen al in bed liggen. Of naar de sauna, terwijl ze op zondagmiddag naar de jeugdbeweging zijn.

2. Als jullie gezellig samen weggaan, maak het dan ook fijn voor de achter­ blijvers door bijvoorbeeld chips en pizza te reserveren voor zulke momenten.

3. Zoek een leuke, betrouwbare babysit. Een goede oppas speelt spelletjes en knutselt met je kinderen, kortom: stopt er extra energie in. Zo worden jullie dates avonden waar het hele gezin naar uitkijkt.

4. Vind je met geen mogelijkheid een babysit? Haal dan wat lekkers in huis en maak tijd voor elkaar door samen te eten als de kinderen al in bed liggen.

10

Frauke (35), mama van Jack (5) en Bruce (7) ”Met twee jongens en een voltijdse job heb ik mijn handen vol. Op een weekavond ben ik afge­ peigerd en zelfs te moe om met vriendinnen ge­ woon iets te gaan drinken. En dat mis ik zo.”

In 2012 wil ik... ”Een goed evenwicht vinden tussen tijd voor mijn gezin en mijn werk, en tijd voor mezelf” Dat geeft je energie!

Wendy: ”Tijd voor jezelf is een manier om je batterijen op te laden, en daar geniet je gezin ook van.”

Waarom het Frauke moeite kost Wendy: ”Bij jonge gezinnen merk ik vandaag twee tendensen: of ze maken te wéínig tijd voor zichzelf vrij, of ze zijn veel te váák weg van hun gezin. Het draait er inderdaad om, je tijd evenwichtig te verdelen.”

Tip van Wendy Maak vaste afspraken, die kom je makkelijker na: maandag is sportavond, de tweede woensdag van de maand is vriendinnendag. Onverwacht afspreken veronderstelt heel wat geregel. En kinderen houden niet van onvoorspelbare dingen; duidelijkheid is belangrijk.

36 libelle mama!

In 2012 wil ik...

”Duidelijk en consequent zijn in wat ik van de kinderen verwacht” Jij bent de baas!

Wendy: ”Tegenstrijdige boodschappen werken alleen maar verwarrend.

De kinderen voelen dat je niet stevig in je schoenen staat en blijven zeuren omdat ze weten dat ze zo waarschijnlijk hun zin krijgen.”

Waarom het Sandra moeite kost Wendy: ”Iedere ouder weet hoe belangrijk het is om consequent te zijn: ja is ja en nee is nee. Met nu en dan een uitzondering, omdat je nu eenmaal geen machine bent. Wat je beter niet doet, is na drie keer weigeren uiteindelijk tóch toegeven. Want dat voelen kinderen haarfijn aan en daar maken ze heel handig gebruik van.”

Tips van Wendy 1. Denk je dat je toch gaat toegeven? Zeg dan maar meteen ja.

2. Vind je het niet goed dat je kind bijvoorbeeld met een bal in de kamer speelt, blijf dan vragen of het ophoudt of pak de bal af.

3. Heb je het superdruk, laat bepaalde regels (bijvoorbeeld geen televisie kijken voor het eten) dan tijdelijk voor wat ze zijn. Je bent dan even niet consequent, maar wél duidelijk.

vignet vignet

12

Cindy (34), mama van Korneel (4) en Marcel (3) ”Een vriendin van me gebruikt een aantal opvoe­ dingsboeken als handleiding om haar kinderen groot te brengen. Ik vind dat ze overdrijft, maar toch maakt het me onzeker. Ben ik wel goed bezig?”

In 2012 wil ik...

”Meer vertrouwen hebben in mezelf bij de opvoeding van de jongens” Belangrijk, dat buikgevoel Wendy: ”Het perfecte ouderschap nastreven zoals staat beschreven in menig opvoedingsboek maakt je onzeker, en leidt ertoe dat je je schuldig voelt. Eigenlijk zouden ouders veel meer op hun buikgevoel moeten afgaan, want de meeste mensen weten echt wel wat goed is voor hun kinderen.”

Waarom het Cindy moeite kost Wendy: ”Veel ouders vinden het eenvoudiger om te werken met een handleiding. Ze laten zich maar al te graag leiden door de kant-en-klare antwoorden uit allerlei boeken.

Terwijl ze het, als ze op hun buikgevoel zouden afgaan, misschien veel beter zouden doen”

Tip van Wendy Bekijk opvoedingsboeken niet als de ultieme handleiding, want dan stellen ze je heel vaak teleur. Het is de bedoeling dat je alle tips die gegeven worden, interpreteert en vertaalt naar je eigen gezinssituatie.

Tekst: Els De Ridder. Beeld: Corbis, Reporters.

libelle mama! 37

vignet shopping WINTER vignet

Wiiiiiiiiiiih!

Fonkelend

Plezier verzekerd, met deze trekslee.

Decathlon, € 26,95, www.decathlon.be

Schattige ijsbeerlamp die alle enge spoken wegjaagt.

Heico, € 47,50, www.lolalifelines.be

Schudden maar Sneeuwbol vol vallende sterren.

Trousselier, € 9,95, www.kokkie.be

Dag sneeuwprinses!

Warme hebbedingen voor frivole meisjes

Knus in je bed Streelzachte, fleurige warmwaterkruik.

Apple Pie, € 24,90, www.lalali.be

Wonderland Creëer zelf een wintergevoel met deze magische skihut van de Moxie Girlz. MGA Entertainment, € 29,99, www.bol.com

Sneeuwknuffel Schattige sneeuwengel.

Esthex, € 18,50, www. kleinezebra.com

Oehoe!

Flashy!

Kleurrijke oorwarmers. Roxy, € 19, www.surfingkids.be 38 libelle mama!

Byebye droge lippen Lippenbalsem met kersensmaak, Hello Kitty. € 1,99, www.bartsmit.com

Speelse sjaal en handschoenen in de vorm van een uil. Barts, sjaal € 34,99 en handschoenen € 19,99, www.barts.com Samenstelling: Carolien Saey.

libelle mama! 38

Mijn hond & ik

Dikke vrienden Kaat over superhond Inez!

Wat ik je wil vertellen over Inez...

• Inez is een Franse buldog.

• Ze snurkt als ze slaapt, maar ik word daar nooit ­wakker van.

• Als we gaan wandelen, is Inez sneller moe dan ik. ”In het begin vond ik Inez helemaal niet leuk. Ik was nog klein en Inez was niet lief tegen mij, ze dacht dat zij mijn baas was. Maar nu zijn we vriendjes. Ik verkleed haar vaak als pop en soms trek ik haar een berenpak aan. En als ze in het fietsmandje zit met een dekentje rond zich, is ze net E.T!”

Kaat (7) & Inez (3) ”Soms verkleed ik Inez als beer.

En in het fietsmandje, onder een dekentje, is ze net E.T.!”

libelle mama! 39

26 PAGINA'S NIEUW!

SAMEN KNUTSELEN, LEZEN, SPELEN EN ONTDEKKEN

BOLLEBOOS Inhoud

86 ........ Vieze weetjes 88 ........ Knutselidee: De truc met de doos!

94 ........ Goed-nieuws-horoscoop 98 ........ Cultuurtips uitgetest door kids 100 ........ Voorleesverhaal 105 ........ Spreekbeurt-stress? 6 supertips 108 ........ Kids & wetenschap 110 ........ Leuke spelletjes 112 ........ Boekenplank 114 ........ Je eigen sprookjesspel

84 libelle mama!

libelle mama! 85

KNUTSELidee

De truc met

de doos Cadeautjes uitgepakt? Hou mama tegen als ze die berg lege kartonnen dozen weg wil gooien.

Je kunt er su-per-leuke dingen mee doen!

In galo

Eerst die wilde manen...

Neem een kleine langwerpige doos en kleef ze helemaal dicht. Neem een brede strook karton (of enkele vellen krantenpapier) en snij er reepjes in tot op ± 0,5 cm van de rand. Verkreukel de reepjes: nu heeft je paard wilde manen. De oren zijn twee grote driehoeken, de ogen kleine rondjes die je met stift zwart kleurt.

Maak in de onderkant van de doos een gat en steek er een bezemsteel door.

p, cow b

oy!

Zadel j e paard en rij d tegemo e horiz et! Mis on schien een pa kruis je ar boev wel en, of e en indi aan.

Deze materialen komen goed van pas • kartonnen dozen in alle maten en vormen • doppen van water,melk- of frisdrankflessen • plastic doosjes • wc- en keukenpapierrollen • gekleurd papier • oude tijdschriften, kranten, telefoonboeken… • acrylverf en/of viltstiften • hobbylijm (bv. Alleslijm van Pritt) • schilderstape, dubbelzijdige tape en decoratietape • breekmes en scherpe schaar (vraag eventueel hulp aan mama).

88 libelle mama!

Tot de staart toe!

Het lijf: Neem een grote langwerpige of vierkante doos. Snij de vier flappen eraf en snij uit de bovenkant een ronde opening die iets breder is dan de omtrek van je stoere cowboyheupen.

Maak een staart van repen karton of krantenpapier en bevestig die met hobbylijm. Knip 2 lange stukken breed lint, steek ze door kleine sleuven aan de voor- en achterkant van de opening en zet ze op de gewenste lengte vast met een knoop. Als je de linten laat kruisen op je rug blijven ze goed zitten. Maak aan de bovenkant een gat waar de stok met de kop mooi in past.

→

libelle mama! 89

KNUTSELidee

Komen eten!

Mmmm... cupcakes in de oven, zoveel als je wilt! En misschien heeft mama nog ergens een grote doos als vaatwasser, want die kun je ook wel gebruiken!

De kraan: zo gemaakt van lege wc-rolletjes.

Versier, met gekleurd papier!

Met plastic flesdoppen maak je de knoppen.

90 libelle mama!

Haal alles uit de koelkast!

Híér gebeurt de afwas!

Wat zit er in de oven?

Snij een deur uit de kast en plak er een halve lege keukenrol op als handvat. Snij een stuk karton dat even diep en ± 6 cm breder is dan de binnenkant van de doos. Plooi de zijkanten om en kleef het ’schap’ vast. De spoelbak maak je van een ijsdoos. Teken de omtrek van de onderkant van de doos over en snij het gat uit. Dankzij het randje blijft je spoelbak precies zitten. Voor de kraan maak je een inkeping bovenin een leeg wc-rolletje. Plooi de flapjes naar binnen en kleef er een rolletje schuin in vast. Versier de kast met figuurtjes uit gekleurd papier.

Snij de ovendeur uit de voorkant en kleef een halve lege keukenrol vast als handvat. Snij een stuk karton dat even diep en ± 6 cm breder is dan de binnenkant van de doos. Plooi de zijkanten om en kleef de ’bakplaat’ vast in de oven. Kleine papieren bordjes vormen de gaspitten en met plastic fles­ doppen maak je de knoppen. Voor de achterplaat snij je een recht stuk karton dat even breed is als je fornuis.

Kleef 2 dozen op elkaar, snij de deuren eruit en bevestig plastic doppen als handvatjes. Snij hiervoor cirkels uit waar de doppen precies in passen. Versier eventueel met kleurrijke tape. →

libelle mama! 91

vignet vignet

KNUTSELidee

Ridder van de Kartonnen Orde

Wie houdt de wacht?

Vijand in zicht! Haal de loopbrug op en stuur de beste schutters naar de torens! In dit ridderkasteel slaapt de prinses op beide oren.

Al je vijanden gaan op de loop nog voor je je zwaard hebt kunnen heffen. Jij verdedigt de eer van Koning Karton met al je moed!

Mijn optrekje...

Vertrek van een vierkante doos.

Vouw de losse flappen naar boven en kleef de hoeken vast met schilderstape - die je kunt overschilderen - om de doos hoger te maken. Snij nu de torens, kantelen, ramen en een grote poort uit de doos met een breekmes.

Schilder de buitenkant in donkergrijze acrylverf. Om de brug op en neer te kunnen halen, maak je twee gaatjes in de poort en twee in de kasteelmuur.

Knoop hier twee dikke touwtjes (of veters) aan vast. Eventueel kun je met kleinere dozen je kasteel nog verder inrichten.

Goed gewapend De helm: Vertrek van een kleine wijndoos en snij uit de voorkant een langwerpige opening.

Snij smalle repen uit een lange strook karton en kleef de strook aan de zijkanten vast op de helm. Versier je helm verder met stoere riddersymbolen (die je knipt uit een andere doos).

Zwaard en schild: Voor het zwaard gebruik je 2 lagen karton op elkaar, zo maak je het steviger.

Versier je zwaard op dezelfde manier als je helm.

Kies voor het schild een effen witte doos die je zelf helemaal versiert. Snij de vorm van het schild uit de voorkant van de doos en kleef aan de achterkant een strook karton als handvat.

Uitvoering en styling: Tine Verdickt. Beeld: Stefan Jacobs. Met dank aan Finn, Mart, Prinses op de Erwt, JBC, De Kleine Zebra en Jetse.

92 libelle mama!

libelle mama! 93

Warme winter?

vOORLEESverhaal

I

Door Reine De Pelseneer Illustraties Leen Van Durme

100 libelle mama!

k wil zon! Ik wil zon! Ik wil zon!”

Witte ademwolkjes dansen in de lucht terwijl wasbeer Sop stampvoetend zijn ­zinnetje herhaalt. De punt van zijn staart sleept door de sneeuw. Sop rilt. Hij heeft een hekel aan sneeuw, hij haat de koude, en hij vindt winter het meest vreselijke seizoen dat er is. Zijn vrienden vinden het best tof dat het bos al wekenlang wit ziet, want ze verzinnen het ene sneeuwavontuur na het andere.

Maar voor Sop is het welletjes. Zijn besluit staat vast: hij gaat naar zijn hol en hij zal niet één stap meer buiten zetten voor die verdomde winter gedaan is. Pas als de vogels aan hun nest beginnen en de eerste groene knoppen aan de bomen verschijnen, zal Sop zijn snoet weer aan het bos laten zien.

Hij sleept een mand vol appels met zich mee.

Daar moet hij de winter mee doorkomen.

Nog dertig stappen, denkt Sop, nog dertig stappen door die rotsneeuw en ik ben bij mijn hol. Hij telt hardop af: ”Negenentwintig, achtentwintig, zevenentwintig…” Maar dan duikt Hermelijn opeens voor zijn poten op. ”Hoi Sop! Een lekkere winterwandeling aan het maken?”

Sop bromt iets onverstaanbaars, en Hermelijn tatert er gewoon overheen: ”Ik ben dol op die sneeuw! Mijn vacht begint er zo prachtig van te glimmen. Voel eens Sop, voel eens hoe zacht ik ben.” Met tegenzin strekt Sop zijn poot uit. Hij raakt vluchtig de spierwitte vacht van H ­ ermelijn. ”Vooral koud”, gromt hij. Hermelijn kijkt beteuterd, tot ze de mand vol appels opmerkt. ”Wow! Jij gaat vast een reuzenappeltaart maken! Geef je een feest? Zal ik je helpen?”

Sop schudt heftig met zijn kop. ”Ik geef ­helemaal geen feest,” zegt hij, ”en ik ga geen appeltaart maken. Ik ga naar mijn hol en ik →

libelle mama! 101

vOORLEESverhaal

Eend valt binnen: ”Sop, we hebben zo heerlijk ­geschaatst! Jammer dat je er niet bij was”

kom er niet uit voor het lente wordt. En ik zou nu willen voortlopen voor mijn poten vastvriezen aan de grond.”

Hermelijn is zo verrast dat ze enkele tellen lang niet weet wat te zeggen. En dat is héél ongewoon voor haar. Uiteindelijk roept ze Sop nog na: ”Doe niet zo gek! Een hele winter binnen zitten is doodsaai. Ik durf ervoor te wedden dat we je weer buiten krijgen!”

Sop haalt zijn schouders op en sloft voort. ”Dat zullen we nog weleens zien”, mompelt hij in zichzelf.

In zijn hol sluit Sop de gordijnen. Hij gooit wat houtblokken in de kachel en kruipt met een warmwaterkruik in bed. ”Het is geen ­winter,” maakt hij zichzelf wijs, ”voel maar eens hoe warm het is.” De hete kruik doet Sops lijf zalig gloeien. Bijna meteen verhuizen zijn gedachten naar de zomer en naar de zon die door de boomkruinen licht op de bodem van het bos werpt. Sop springt dan vrolijk van schaduwvlekje naar schaduwvlekje. Als het echt warm is, trekt hij met zijn vrienden naar de rivier. Daar spetteren ze elkaar van top tot teen nat. Tot ze helemaal uitgeput op de

102 libelle mama!

o­ ever gaan liggen om te drogen. Ze schudden kersen uit de bomen, spelen verstoppertje in het struikgewas en kijken op zwoele zomeravonden in stilte naar de sterren. ”Zo ­zalig…”, zucht Sop. Maar dan klinkt er geklop op de deur en beseft Sop weer dat de zomer nog eindeloos ver weg is… ”Kom binnen”, zegt hij. Eend komt binnen, samen met een vlaag koude wind. ”Doe snel die deur dicht!” roept Sop. Hij trekt zijn donsdeken dichter tegen zich aan.

Eend kijkt bezorgd. ”Ben je ziek?” vraagt ze.

Sop schudt zijn kop. ”Nee, niet ziek…” ”Kom op dan,” reageert Eend, ”kom mee ­buiten spelen. De rivier is bevroren en het ijs is dik. Konijn heeft staan springen en springen, en we hoorden niet eens een kleine krak. We kunnen schaatsen!”

Sop zucht. Een ergere kwelling dan schaatsen kun je niet bedenken, vindt hij. Wat is er leuk aan tenen die verlamd zijn van de kou?

Eend kijkt smekend. ”Toe dan Sopje, we ­hebben je er zo graag bij…” Maar Sop geeft niet toe. ”Nee”, zegt hij. ”Ik zet geen stap meer buiten. Maken jullie maar plezier.”

Een beetje triest waggelt Eend naar buiten. ”Goed dan,” fluistert ze, ”tot later.”

Sop grabbelt een boek van de vloer en begint te lezen. Het verhaal gaat over een beer die op reis gaat naar een warm eiland, waar de stranden wit zijn en de palmbomen zachtjes wuiven. Sop leest en leest.

Tot Eend een hele poos later weer bij hem binnenvalt. ”Sop, we hebben zo heerlijk geschaatst! ­Jammer dat je er niet bij was!” ”Hm.” ”We deden wedstrijdjes”, zegt Eend. ”Eerst schaatsten we om ter snelst. Dat won ik.

Daarna moest het zo sierlijk mogelijk; toen was Hermelijn natuurlijk de beste. En de ­winnaar ’om ter grappigst schaatsen’ was Konijn, of wat had je gedacht. En eh… bij de wedstrijd ’de meest stuntelige schaatser’ won Ree. Zijn poten gleden alle kanten op.

De volgende keer moet je echt mee!” ”Hm.” ”O ja, ik heb nog wat lekkers voor je bij: een thermos vol warme soep. Zal ik wat voor je uitschenken?” ”Nee, laat maar.”

”Oké, dan zet ik hem gewoon hier neer.

Hou je goed, Sop!” Sop draait nog wat heen en weer in zijn bed en reikt dan toch naar de soep. Die is lekker dik en warm en geurig. Sop slurpt een kopje leeg, en dan nog één. ”Warmte,” zegt hij ­tegen zichzelf, ”er bestaat niets beters dan warmte…”

De volgende dag heeft Sop zijn deken net tot ver over zijn kop getrokken, wanneer er stevig op de deur wordt gebonsd. Hij stopt zijn kop onder een kussen en doet of hij niets hoort, maar het gebons houdt niet op… ”Ja!” roept Sop ten slotte. Hij gluurt vanonder het kussen naar de deur.

Konijn wandelt op zijn voorste poten het hol in. Zijn achterste poten en zijn witte staartje steken in de lucht.

Sop zucht. Konijn doet altijd gek, weet hij, en meestal moet Sop erom lachen. In de lente holt hij soms uren achter Konijn aan, en als hij hem te pakken krijgt, dan kietelt hij tot Konijn uitgeteld roept: ”Sop stop! Stop Sop! Sop Sop! Stop stop!”

Maar nu is er geen spiertje in het lijf van

Sop dat aan lachen denkt.

Konijn staat nog steeds ondersteboven en zegt: ”Hé, Soppie sufkop, zou je niet een keer uit je bed komen! Er ligt buiten een prachtige laag verse sneeuw. We gaan een reuzensneeuwman maken, dus we kunnen alle hulp gebruiken.”

Sop gooit het kussen van zich af. ”Geen sneeuwman voor mij”, zegt hij. ”Ik blijf ­binnen.”

Konijn springt op het bed en smeekt: ”Toe!” Maar Sop verroert geen poot. Dan begint Konijn Sop te kietelen. Sop duwt hem onmiddellijk weg en bromt: ”Laat me met rust!”

Geschrokken springt Konijn weer van het bed. Hij fronst en loopt hoofdschuddend naar buiten.

Sop bijt op zijn lip. Hij voelt zich een tikje schuldig. Hij was niet erg lief voor Konijn…

Maar waarom komt iedereen hem ook voortdurend storen?! Sop maakt het weer donker door onder de deken te kruipen. Met zijn ogen stevig dichtgeknepen probeert hij aan bloeiende bloemen te denken. Maar hij ziet niets dan sneeuw en zijn vrienden die er ­lachend doorheen hollen…

”Sop, zo’n sneeuwman heb je nog nóóít gezien!” Konijn staat weer bij Sops bed en raakt niet uitgesproken over de sneeuwman die ze hebben gemaakt. ”De sneeuw kleeft ontzettend goed, dus het ging bijna vanzelf. Onze sneeuwman is echt groter dan groot. We moesten op elkaar ­klauteren om overal bij te kunnen! Ik kroop op de rug van Ree, en Eend stond op mijn schouders en bovenaan stond Hermelijn om de sneeuwman oogjes en een neus te geven.

Je moet eens komen kijken; hij is prachtig!” ”Nee dank je,” antwoordt Sop, ”je beschrijft hem prima, Konijn. Ik kan me perfect ­voorstellen hoe hij eruitziet. Buiten komen hoeft dus niet meer.”

Konijn geeft het op. ”Slaap dan maar weer voort, Sop…”, zegt hij treurig.

Maar Sop slaagt er niet in om te slapen.

Hij ligt de hele tijd heen en weer te draaien in zijn bed. De ene keer heeft hij het te warm, en dan weer te koud. Zijn kussen is te zacht, en dan weer te hard. Hij gromt, en hij stampt met zijn poten. Wat heeft hij opeens een ­hekel aan zijn bed en aan dit duistere hol.

Maar Sop denkt er niet aan om naar buiten te gaan.

Na een lange, rusteloze nacht begint een trage, saaie ochtend. Sop ligt zich zo erg te vervelen dat hij het bijna leuk vindt dat er tegen de middag op de deur wordt geklopt.

Toch roept hij: ”Wat nu weer?!” ”Ik stoor toch niet?” vraagt Ree voorzichtig, terwijl hij tot bij Sops bed loopt. Hij schudt wat sneeuw van zijn gewei.

Sop zwijgt. Dat hij blij is met Rees bezoek wil hij niet zomaar toegeven. ”We gaan sleeën”, zegt Ree. ”De grote heuvel is dik ondergesneeuwd. En er is op de slee nog een plekje vrij voor jou.”

Eventjes twijfelt Sop. Samen met Eend, ­Konijn en Hermelijn op de slee de heuvel afrazen, het klinkt best leuk… Maar dan denkt Sop weer aan de kou die in zijn vacht zal kruipen en aan bevroren tenen. ”Nee,” antwoordt hij kordaat, ”ik blijf binnen.”

Ree knippert met zijn ogen. ”Jammer”, is alles wat hij zegt.

Ree is een vriend van weinig woorden, maar hij is altijd lief. Sop slikt wanneer hij Ree naar de deur ziet gaan. Bijna wil hij opspringen en

libelle mama! 103

→

vOORLEESverhaal

Sop ligt met onrustige poten in bed. Zijn gedachten raken niet weg van het feest

roepen: ”Ree, ik ga toch mee!” Maar Sop houdt zijn kop en blijft liggen waar hij ligt, terwijl Ree weer de koude in stapt.

Na een hele poos kruipt Sop toch uit zijn bed.

Hij loopt naar het raam en schuift het gordijn een stukje open. Er is wit zo ver hij kan zien. ”Brrrr”, doet Sop. Maar tegelijkertijd bedenkt hij hoe rustig en mooi alles eruitziet. Hij kijkt naar de besneeuwde bomen en telt de afdrukken van vogelpootjes. Pas wanneer hij heel veel later in de verte Ree ziet aankomen, sluit Sop het gordijn en holt naar zijn bed. ”Nog altijd in bed?” vraagt Ree als hij weer binnen stapt. Sop knikt. En dan is het minutenlang stil. Tot Sop vindt dat de stilte zo zwaar wordt, dat hij vraagt: ”Hoe was het sleeën?” ”Leuk,” antwoordt Ree, ”heel leuk. Eend en Konijn en Hermelijn kraaiden de hele tijd van plezier. Ze vonden dat ik de slee nog nooit zo snel had voortgetrokken.” ”Oh”, zegt Sop. ”Maar die drie wegen dan ook bijna niks”, voegt Ree er zachtjes aan toe. ”We vlogen bijna de heuvel af.”

Sop knijpt in zijn deken. Dat zijn vrienden zoveel plezier maken zonder hem, maakt hem opeens erg triest.

104 libelle mama!

”Het is vanavond feest”, zegt Ree. ”Feest?” ”Hermelijn is jarig.”

Sop bloost. Hij was de verjaardag van ­Hermelijn rats vergeten… ”Oh ja, natuurlijk”, mompelt hij. ”Waar is het feest?” ”Hier vlakbij, op de open plek.” ”Búíten?!” roept Sop verbaasd.

Ree knikt. ”Dat wilde Hermelijn het liefst.

Met een kampvuur en zo. Het wordt vast heel gezellig. Je komt toch?”

Het duizelt een beetje in Sops kop. Kun je het maken om niet naar het verjaardagsfeest van een van je beste vrienden te gaan? Maar wie viert er nu buiten feest als het vriest? Doet Hermelijn dit met opzet? De ene vraag na de andere flitst voorbij. Uiteindelijk zegt Sop: ”Ik denk niet dat ik kom.” ”Zo jammer voor Hermelijn”, fluistert Ree. Met een diepe zucht duikt Sop weer onder zijn deken.

Het is stil in het hol. Maar als Sop heel goed luistert, hoort hij muziek, en stemmen en flink wat gelach. Het feest van Hermelijn is al een uur bezig. Sop ligt met onrustige poten in bed. Zijn gedachten raken niet weg van het feest. Wat zouden ze eten? Zouden

ze spelletjes spelen? Welke cadeautjes krijgt Hermelijn? Sop zwiert plotseling met een ruk de deken van zich af. Hij opent een kast en wroet tot hij gevonden heeft wat hij zoekt: een trui, een dikke jas, laarzen, een wollen muts en een warme sjaal. In een mum van tijd is Sop aangekleed. ”Ik doe het!” spreekt hij zichzelf moed in. Hij stapt naar de deur en hop: hij staat buiten!

Sop rilt, maar hij stapt onmiddellijk goed door. Naar de open plek. Eend ziet Sop het eerst. Ze joelt: ”Je bent er! Je bent er!”

Een beetje beschaamd zegt Sop tegen ­Hermelijn: ”Ik eh… ik heb geen cadeautje voor je bij…”

Hermelijn lacht. ”Dat je er bént, vind ik op zich al een heerlijk geschenk. Kom, kom mee!”

Sop krijgt het beste plekje bij het kampvuur.

Eend brengt een kop hete chocolademelk en Ree snijdt een stuk taart af. Intussen vertelt Konijn de beste grappen die Sop ooit heeft gehoord. Na een poosje krijgt hij het zo warm dat hij zijn muts en zijn sjaal moet uitdoen.

En nog wat later vliegt zelfs Sops jas aan de kant. Ze zingen liedjes, ze houden een sneeuwballengevecht, ze roosteren appels in het vuur en ze verzinnen spannende verhalen.

Het wordt heel laat. Wanneer iedereen begint te geeuwen zegt Hermelijn: ”Ik wil dat jullie allemaal bij mij blijven slapen!”

Het huis van Hermelijn is klein, maar ze ­passen er precies in met z’n vijven. Konijn slaapt met zijn kop op de buik van Ree, en Sop, Hermelijn en Eend liggen heel dicht bij elkaar. Sop luistert naar de rustige ­ademhaling van zijn vrienden, hij voelt de zachte vacht van Hermelijn aan zijn wang en hij denkt: ik wist niet dat winter zo warm kon zijn.

Wie is Reine De Pelseneer?

Reine schrijft omdat ze het niet kan laten: kinderboeken, verhalen voor eerste lezers, poëzie voor kinderen en voor volwassenen.

En Leen Van Durme?

Leen illustreerde sinds 1998 al meer dan 50 boeken, waarvan er een aantal zijn vertaald naar het Italiaans, Deens, Duits en Koreaans..

Daarnaast is ze Art Director van Libelle Mama!