afgiftekantoor: hasselt 1 - 3de afdeling - p3a9010 driemaandelijks tijdschrift | juli-augustus-september 2014
45 | zomer
in dit nummer o.a.
Opgeruimd staat netjes Het nieuwe Natuurdecreet Invasieve overwoekeraars
BelgiĂŤ-Belgique p.b. hasselt 1 12/675
voorwoord
bosgroepwerking
Beste lezer
2013 in cijfers
Het nieuwe Natuurdecreet en de besluiten over de instandhoudingsdoelstellingen (IHD’s) werden nog net voor de verkiezingen – op vrijdag 25 april 2014 - door de Vlaamse Regering goedgekeurd. Wij zullen jou als boseigenaar en/of -beheerder regelmatig op de hoogte houden van wat er eventueel verandert. De Limburgse werking van de Bosgroepen loopt alleszins gewoon door. In dit nummer blikken we kort terug op de cijfers 2013 van de Limburgse Bosgroepen. Verder besteden we aandacht aan een aantal exoten, die in deze periode in het oog springen in de Limburgse natuur. Invasieve kruidsoorten zoals Japanse duizendknoop verdringen onze inheemse flora, waardoor ingrijpen vaak noodzakelijk is. Maar dit is niet altijd het geval. Zo wordt in het artikel over robinia duidelijk dat deze soort bepaalde voordelen heeft ondanks de slechte reputatie.
Groei met kwaliteitsbehoud De 5 Limburgse Bosgroepen behaalden in 2013 goede resultaten. Tijdens de algemene vergaderingen op de contactdag in maart informeerden de coördinatoren de leden over die resultaten en gaven zij een vooruitblik naar de werking in 2014. De Bosgroepen blijven groeien: opnieuw meer leden, meer ha bos en meer terreinbezoeken. De leden en hun bos
Inmiddels zijn 3 830 eigenaars en sympathisanten bij de Limburgse Bosgroepen aangesloten. Samen beheren zij 7 800 hectare privébos en 11 662 hectare openbaar bos. Bij 16 eigenaars werd 20,82 hectare herbebost. In 2013 werd in Zuid-Limburg 1,58 hectare nieuw bos aangelegd.
Tot slot vind je weer heel wat praktische informatie in dit nummer, zoals het project bosranden, het opruimen van sluikstort in bosgebieden en enkele aspecten in verband met de verzekering. Nu nog heerlijk genieten van de zomer (hopelijk duurt die lang!) en dan wordt het volop uitkijken naar de Limburgse Bos- en Houtbeurs op zondag 19 oktober 2014.
Veel leesgenot!
Wandeling Langeberg Ziepbeek (foto: Nicole Vreys)
2013: de medewerkers en hun activiteiten
Ludwig Vandenhove gedeputeerde van Leefmilieu en Natuur voorzitter Limburgse Bosgroepen
De bosgroepmedewerkers maakten 399 terreinbezoeken samen met de beheerder. Daarbovenop gingen zij voor de opvolging van de beheerwerken nog eens 373 keer het terrein op. Maar dat is lang niet alles. In 2013 werden 140 kapmachtigingen aangevraagd en 147 subsidie aanvragen ingediend voor bebossing, ecologisch bosbeheer, … De Bosgroepen stelden 7 beperkte beheerplannen op. Bovendien werden 2 gezamenlijke, uitgebreide bosbeheerplannen goedgekeurd. 2013: het hout onder CoLimBo’s hamer
Daarnaast ging 18 692 m³ hout uit Limburgs bos onder de hamer voor bijna 603 700 euro! Het hout werd hoofdzakelijk verkocht via de gezamenlijke houtverkoop in juni van dat jaar (36 loten van 128 eigenaars) of via een kleinschaligere verkoop in oktober. Bij het hout was 2 621 m³ brandhout. Dit werd verkocht via de brandhoutverkopen per bosgroepregio. 2013: 325 dagen arbeidersploegen
De arbeidersploegen van het sociaal bedrijf Groenwerk vzw voerden gedurende 325 dagen in 185 hectare bos natuurgerichte werken uit. Zij stelden jonge aanplantingen vrij, plantten groepen aan, bestreden Japanse duizendknoop en Amerikaanse vogelkers, … Dankzij de financiële tegemoetkoming van de Bosgroepen betaalden de eigenaars voor deze werken gemiddeld slechts 10 % van de reële kostprijs! 2014: de staatshervorming en het Natuurdecreet
Vanaf 1 januari 2014 werd de vroegere Vlaamse bevoegdheid over de bosgroepwerking volledig overgedragen naar de provincies. In het voorjaar van 2014 werd ook de basis voor het nieuwe 2 | ‘t Limburgs Bosbelang | 45 | zomer
OVERZICHT HOUTVERKOPEN 2013 (EXCL. BTW) Biedingen op het hout (euro)
ZL
HK
LD
Gezamenlijke houtverkoop (GHV)
102.560,00
99.383,00
42.708,00
92.788,00
145.302,01
482.741,01
544.260,00
Onderhandse houtverkoop (OHV)
19.471,32
6.750,17
21.956,00
12.204,80
82,70
60.464,99
31.633,84
Brandhoutverkoop (BHV)
11.850,00
7.230,00
10.755,00
18.530,00
12.138,00
60.503,00
50.136,00
133.881,32
113.363,17
75.419,00 123.522,80
157.522,71
603.709,00
626.029,84
WL
NOL
Totaal Hout verkocht (m³)
WL
NOL
ZL
HK
LD
Totaal 2013
Totaal 2013
Totaal 2012
Totaal 2012
Gezamenlijke houtverkoop (GHV)
3.128,75
3.461,94
1.229,69
2.666,50
3.621,34
14.108,22
17.316,19
Onderhandse houtverkoop (OHV)
655,39
269,46
565,50
428,41
44,62
1.963,38
1.065,39
Brandhoutverkoop (BHV)
440,69
258,32
552,32
786,34
583,48
2.621,15
2.318,05
4.224,83
3.989,72
2.347,51
3.881,25
4.249,44
18.692,75
20.699,63
Tot.Gem. 2013
Tot.Gem. 2012
40,12
34,22
31,43
Totaal Gemiddelde prijs per m³ (euro) GHV
WL
NOL
ZL
HK
LD
32,78
28,71
34,73
34,80
OHV
29,71
25,05
38,83
28,49
0,00
30,80
29,69
BHV
26,89
27,99
19,47
23,56
20,80
23,08
21,63
GEWERKTE PLOEGDAGEN 2013 WL
104,53
NOL
59,73
ZL
88,78
HK
28,77
LD
42,86
Totaal
324,67
foto: Karolien Van Diest
‘t Limburgs Bosbelang | 45 | zomer | 3
bosgroepwerking Natuurdecreet door de Vlaamse Regering en het Vlaamse Parlement goedgekeurd. De gevolgen van de gewijzigde wetgeving kun je verderop lezen. Die wijzigingen hebben nog niet veel invloed op de werking in 2014: onze basiswerking blijft voorlopig ongewijzigd. Niettemin vragen al die wijzigingen heel wat inspanningen: een nieuwe samenwerkingsovereenkomst tussen de Bosgroepen en de provincie is in de maak. Intern wordt de nieuwe regelgeving uitgeplozen,
de realisatie van bosgerelateerde instandhoudingsdoelstellingen (IHD’s) wordt onderzocht, de SBZ-regio’s (Speciale Beschermingszones) worden verkend en deze nieuwe kaders worden in de basiswerking geïntegreerd. Over de IHD’s en de nieuwe natuurbeheerplannen (die de oude bosbeheerplannen op termijn zullen vervangen) kom je in het volgende nummer van ’t Limburgs Bosbelang meer te weten.
Bosconsulenten in opleiding (foto: Lore Bellings)
4 | ‘t Limburgs Bosbelang | 45 | zomer
bosgroepwerking
Project Bosranden Wegens succes verlengd!
Het project Bosranden dat in 2013 startte, zette maar liefst 42 boseigenaars aan om het bosrandpakket aan te kopen. Het project wordt verlengd tot volgend plantseizoen, dus contacteer snel je Bosgroep als je ook nog van dit uitzonderlijke aanbod wilt genieten! Realisaties
Tot het voorjaar van 2014 bestelden de boseigenaars 211 bosrandpakketten. Hiervan waren 20 pakketten bestemd voor een onderetage onder populier en 191 pakketten voor bosrand. Zo plantte men 15 825 inheemse bomen en struiken van autochtone herkomst op 42 verschillende locaties. Op deze manier kreeg het Limburgse bos al zo’n 9,5 km extra bosrand, dus meer natuur erbij! Doelstellingen
Bosranden zijn erg belangrijk voor veel dieren- en plantensoorten. Daarom gaan zowel jagers, natuurverenigingen en natuurliefhebbende privébeheerders meer en meer aandacht besteden aan de aanleg, het beheer en het behoud van bosranden. De Limburgse Bosgroepen willen hun leden-bosbeheerders stimuleren en professioneel begeleiden bij de aanleg en het beheer van bosranden en onderetages bij populierenbossen.
Aangelegde bosrand in Bocholt (foto: An Pierson)
Doe je mee?
Contacteer snel je Bosgroep als je een bosrand wilt aanplanten. De Bosgroepen stelden pakketten samen met 75 planten van 5 soorten voor een bosrand van 6 m breed en 50 m lang (in een plantverband van 2 m op 2 m). De pakketten werden gekozen op basis van bodemtype, drainageklasse en doelstelling van de beheerder (hout, doorns, bloesems en bessen). Je kunt enkel het plantgoed kopen (20 euro per pakket) of kiezen om het plantgoed ter plaatse te laten aanplanten (50 euro per pakket). Het plantgoed is gemiddeld tussen de 60 en 100 cm groot. De bomen en struiken zijn inheems en bij voorkeur van autochtone herkomst.
De arbeidersploeg aan het werk (foto: Karolien Van Diest)
Plant een bosrand De bosrandpakketten
1 Kempen droog A (zomereik, hazelaar, brem, linde, spork) 2 Kempen droog B (wintereik, lijsterbes, meidoorn, gaspeldoorn, hulst) 3 Kempen vochtig A (zwarte els, vlier, Gelderse roos, Europese vogelkers, linde) 4 Kempen vochtig B (Europese vogelkers, hondsroos, wilg, zomereik, hulst) 5 Haspengouw en Maasvallei droog A (veldesdoorn, haagbeuk, Gelderse roos, wilde liguster, boskers) 6 Haspengouw en Maasvallei droog B (sleedoorn, wilde roos, linde, wilde appel of peer, kornoelje) 7 Haspengouw en Maasvallei vochtig A (zwarte els, Europese vogelkers, kornoelje, hazelaar, Gelderse roos) 8 Haspengouw en Maasvallei vochtig B (wilg, sleedoorn, veldesdoorn, wilde roos, ruwe iep) 9 Hakhout Kempen droog (boskers, linde, wintereik, hazelaar, ruwe iep) 10 Hakhout Haspengouw en Maasvallei droog (ruwe iep, linde, boskers, haagbeuk, gewone esdoorn) 11 Hakhout nat (zwarte els, wilg, zomereik, haagbeuk, hazelaar)
‘t Limburgs Bosbelang | 45 | zomer | 5
soort in de kijker
De robinia pseudoacacia De valse of witte acacia De robinia is geen echte acacia, maar kreeg die naam wegens de scherpe stekels op de takken. Het is één van de eerste Amerikaanse boomsoorten die in Europa werden geïmporteerd. Niet voor niets: de robinia of valse acacia heeft heel wat troeven! Wist je dat robinia het sterkste en meest duurzame hout levert dat in Europa geproduceerd kan worden? Wie staat er stil bij het feit dat robinia een topfavoriet is van onze bijen, met heerlijke ‘acaciahoning’ als resultaat? Toch horen we meestal dat robinia een invasieve exoot is die de bodem verruigt. De realiteit is genuanceerder … Een Amerikaanse snelgroeier
De robinia behoort tot de vlinderbloemigen en komt uit het oosten van Noord-Amerika: uit het Alleghenygebergte en uit de staten ten oosten van de Mississippi. De soort werd ingevoerd rond 1600 door de familie Robin, hoveniers van de Franse koning. Zijn importeurs bezorgden hem zijn naam. Als robinia niet voortijdig wordt gekapt, kan hij uitgroeien tot een prachtige boom die 200 jaar en ouder kan worden. In ons land gedijt hij goed op doorluchte zand-, leem- en lichte kleigronden. Te vochtige bodems zijn dan weer geen optie. Op leemhoudende zandgrond groeit hij het snelst: jaarlijks tot een meter in de hoogte en een centimeter in de dikte. Met grillige kanten en zoete nectar
foto: Annemie Hannosset
6 | ‘t Limburgs Bosbelang | 45 | zomer
De Robinia komt erg laat in het blad, vaak pas tegen juni, maar blijft in het najaar lang zijn blad houden. De samengestelde bladeren zijn veervormig en bevatten 7 tot 19 ovale blaadjes die aan de bovenkant frisgroen en aan de onderkant blauwgroen zijn. De takken dragen veel stekels, maar de stam zelf niet.
In juni verschijnen witte bloemen in trossen die een zoete, bedwelmende geur verspreiden. Ze worden druk bezocht door bijen die zich tegoed doen aan de nectar. Zo zorgt robinia voor zijn nakomelingen, maar ook voor de mens die geniet van de heerlijke ‘acaciahoning’. Zoals alles in de natuur was ook de bladzetting en de bloeiperiode van robinia dit voorjaar een maand vroeger. In het najaar blijven 5 tot 15 cm lange kale peulen met zaden aan de boom hangen. De kleine, harde zaden kunnen tot 30 jaar later nog kiemen. De robinia heeft een grillig uiterlijk met een diep gegroefde stam met veel bollen en knoesten. Deze worden door een bacterie veroorzaakt, maar de boom lijdt daar niet onder. Het ‘misvormde’ hout in die knollen is zelfs zeer geliefd bij houtdraaiers en kunstenaars! Enthousiaste bebosser
Dankzij zijn uitgesproken pionierskarakter, neigt hij open vlaktes snel te bezetten. Bij een reguliere dunning reageert hij nauwelijks. Als grotere vlaktes kaal gekapt worden, reageert hij daarentegen meteen met veel wortelopslag waaruit nieuwe boompjes kunnen groeien. Om deze reden wordt robinia doorgaans als erg invasief beschouwd.
foto: Jean-Pol Grandmot - Wikimedia Commons
foto: Wikimedia Commons
van hout voor buitengebruik vaak zeer vervuilende producten gebruikt worden, is dit een grote troef! Het kernhout is geel, terwijl het spinthout wit is en slechts enkele jaarringen dik. Robinia groeit snel. Door een goed bosbeheer, kun je al na ongeveer 10 jaar paalhout oogsten. De oogst van zaaghout heeft altijd meer tijd nodig. Voor robinia is 20 tot 40 jaar al voldoende, wat snel is voor loofhout in onze regio’s.
meestal bestreden. Het is dan weer de vraag of robinia doorweegt als stikstoffixeerder in vergelijking met de instroom van bv. stikstofrijk bodemwater … Ook is het onduidelijk of het glyfosaat dat bij de bestrijding gebruikt wordt, niet nefaster is voor de biodiversiteit dan de soort zelf. Ook over de grootteorde van de stikstofaanrijking heerst onduidelijkheid. Onderzoek toont alvast aan dat die aanrijking daalt naarmate de grond van de standplaats rijker is: op zandgronden worden veel meer wortelknolletjes geobserveerd dan op leemgronden.
Miskend hout
Zoals gezegd levert robinia het duurzaamste en sterkste hout dat in ons klimaat kan geproduceerd worden. Dankzij zijn zeer hoge weerstand tegen aantasting door insecten en rot (duurzaamheidsklasse 1) is robiniahout ook onbehandeld zeer geschikt voor buitengebruik. Omdat voor de behandeling
Bodemfixeerder
Dankzij zijn wijdvertakt wortelgestel is robinia een goede bodembinder op hellingen en terrils. Hierdoor voorkomt hij erosie. Omdat op die plaatsen een hakhoutbeheer aangewezen is, komt hij vaak voor als meerstammig hakhout. Sommige mensen menen onterecht dat robinia enkel meerstammig groeit. Bodemverruiger
Robinia dwarsdoorsnede (Wikimedia Commons)
Als lid van de vlinderbloemigen kan robinia stikstof fixeren met behulp van bacteriën die in knolletjes op de wortels voorkomen. Zo maakt hij vrije stikstof beschikbaar in de bodem. In onze al rijke gronden zorgt dit dus voor een eerder te vermijden extra bodemverrijking, wat dan weer kan leiden tot een verruiging. Hierdoor komen inheemse planten die leven op armere bodems in het gedrang en vermindert de biodiversiteit. Uit ecologische overwegingen wordt de boom dan ook
Concurrent voor teak en meranti
Robiniahout is sterker dan eikenhout en uiterst duurzaam! Het hout is om die redenen geschikt voor ontelbare toepassingen buiten (van piketten voor omheiningen en mijnhout tot wagen- en scheepsbouw en aanlegsteigers) of binnen (van vloeren en buigwerk tot fineer en speelgoed). Bovendien wordt het hout wegens zijn hardheid en sterkte gebruikt voor het maken van wielspaken, laddersporten, houten kamwielen, nagels, pinnen en tuinmeubels. Sinds het Europese importverbod van 2000 voor niet-duurzaam geteeld tropisch hardhout concurreert robinia met teak en meranti. In Polen, Slowakije en vooral Hongarije ontstonden robiniaplantages. Ook in Nederland werd na 2000 een duizendtal ha aangeplant. ‘t Limburgs Bosbelang | 45 | zomer | 7
bosbeheer
Opgeruimd staat netjes!
Bosgroep organiseert opruimactie van sluikstort
foto: Patrick Meesters
Sluikstorten is een maatschappelijk probleem dat zich vaak in de bossen situeert. In een opengesteld privébos in Maasmechelen liep het volledig uit de hand. Tot op 15 maart 2014 het tij gekeerd werd door een gezamenlijke opruimactie: een geslaagde samenwerking tussen vrijwilligers, boseigenaars, ambtenaren en de schepen. Televisies en matrassen in het bos
Nu de meeste containerparken kosten in rekening brengen, neemt het sluikstorten weer toe. Bossen lijken van niemand te zijn en zijn steeds populaire stortplaatsen geweest. Hoe dichter bij de woonzone,
De vrijwilligers met goede moed (foto: Patrick Meesters)
8 | ‘t Limburgs Bosbelang | 45 | zomer
hoe meer afval. Het lijkt onafwendbaar: eens er afval ligt, trekt dit meer afval aan. Zo was het bos aan de Bostulpstraat in Maasmechelen een stort geworden. Televisies, matrassen, puin, beton, … het lag er allemaal. De gemeente verzocht de boseigenaars om
het afval dat anderen er stortten op te ruimen op straffe van een boete. Dit stuitte logischerwijs op veel weerstand bij de eigenaars. De enkelingen die aan de klus begonnen, stopten ontmoedigd door de continue aanvoer van nieuw afval, zelfs in hun aanwezigheid!
Heel wat containers waren nodig (foto: Patrick Meesters)
De samenwerking
De Bosgroep Hoge Kempen contacteerde namens de boseigenaars, de milieuambtenaar en de schepen Mieke Ramaekers en kreeg gehoor. Na enig overleg werd op 15 maart een grootse opruimactie opgezet. Voor het eerst werd het vuil in een privébos opgeruimd door samenwerking van verschillende partijen!
Voor (foto: Patrick Meesters)
Na (foto: Patrick Meesters)
Al het vuil uit het bos
Ongeveer 35 vrijwilligers haalden meer dan 4 ton afval uit het bos! De organisatie liep vlekkeloos: de boseigenaars betaalden de kostprijs voor de afvoer van het afval en zorgden voor koffie en koeken voor de opruimers. Limburg.net zorgde voor de opruimmaterialen en verstrekte uit het preventiefonds een vrijwilligersvergoeding. De gemeentelijke diensten Leefmilieu en Duurzaamheid namen de organisatie voor hun rekening, de technische dienst vervoerde het afval. De foto’s tonen hoe het bos in 1 dag opnieuw een prachtig stukje natuur werd.
Voor (foto: Patrick Meesters)
Na (foto: Patrick Meesters)
Permanent uit het bos!
Zonder opvolging of handhaving zou deze actie binnen de kortste keren door nieuw afval in het niets vervallen. Om dit te vermijden werden tijdens de voorbereiding afspraken gemaakt. Aan de Bosweg kwam een tractorsluis waardoor auto’s niet meer het bos in kunnen om hun afval te storten. De privéeigenaars hingen camera’s in hun bos. Stadswachten voeren vanaf nu verhoogd toezicht uit en ook bepaalde buurtbewoners houden voortaan een oogje in het zeil. Hardleerse sluikstorters kunnen rekenen op een GAS-boete. Nu het bos terug bos is, kan met het echte bosbeheer gestart worden: Bosgroep Hoge Kempen zal voor de eigenaars de kapmachtigingen aanvragen en de eigenaars begeleiden bij de bosbeheerwerken. Daarna wordt het bos in samenwerking met Regionaal Landschap Kempen en Maasland toegankelijk en aantrekkelijker gemaakt voor het publiek. ‘t Limburgs Bosbelang | 45 | zomer | 9
wetgeving
Het nieuwe Natuurdecreet Een integratie van de bestaande bos- en natuurwetgeving
De bestaande regelgeving voor bos en natuur is ingewikkeld en complex. De meesten hebben dat meer dan eens zelf ondervonden. De vraag naar duidelijke, eenvoudige en resultaatgerichte wetgeving was de belangrijkste impuls om de bestaande wetgeving te integreren in één allesomvattend decreet met bijbehorende uitvoeringsbesluiten. Wat houdt het nieuwe Natuurdecreet in? Duurzaam beheer
Het nieuwe concept geïntegreerd natuurbeheer houdt in dat voor alle natuurterreinen gestreefd wordt naar duurzaam beheer met een optimale invulling van de ecologische (bv. vegetaties, soorten en hun leefgebieden), sociale (bv. recreatie) en economische (bv. houtopbrengst) functie binnen de draagkracht van het gebied. De verhouding van deze functies wordt bepaald door de doelstellingen van de eigenaar, de terreincondities en de geldende beleidskaders (bv. al dan niet gelegen in het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN) of een speciale beschermingszone (SBZ). Eén beheerplan voor alle natuurtypes
In de praktijk betekent dit dat zowel beboste terreinen als terreinen met open natuur samengebracht worden onder de noemer ‘natuur’ en dat het beheer zal worden geregeld in één natuurbeheerplan. Zo’n natuurbeheerplan bestaat uit een beschrijving van de bestaande toestand, een globaal kader voor de ecologische, de sociale en de economische functie, de beheerdoelstellingen, de beheermaatregelen en de wijze waarop het behalen van de doelstellingen geëvalueerd wordt. Bij het beheerplan kan een toegankelijkheidsreglement toegevoegd worden. Leden die al beschikken over een uitgebreid bosbeheerplan conform de criteria duurzaam bosbeheer merken wellicht dat de opbouw van het nieuwe beheerplan identiek is aan een uitgebreid bosbeheerplan, uitgezonderd het extra deel dat de evaluatie beschrijft. foto: Pascal Vanhees
10 | ‘t Limburgs Bosbelang | 45 | zomer
Als ondersteuning van de uitvoering van het praktische beheer en de evaluatie werkt men momenteel de criteria duurzaam natuurbeheer uit. Een aangepast subsidiestelsel zal het nieuwe natuurbeleid ondersteunen en stimuleren. Daarnaast wil men het vergunningenbeleid in de toekomst eenvoudiger maken. Natuurterreinen en doelstellingen
Het onderscheid tussen bos en natuur wordt in de geïntegreerde wetgeving niet meer gemaakt: men spreekt van ‘natuur’ en ‘terrein’ ongeacht het gaat over een open natuurterrein of over beboste percelen. Voor elk terrein waarop een beheerder doelstellingen wil realiseren op lange termijn en waarvoor vergunningen nodig zijn in het kader van het Natuurdecreet, kan een beheerplan opgemaakt worden. De doelstellingen van de beheerder kunnen heel beperkt zijn (bv. het jaarlijks kappen van brandhout) of zeer uitgebreid (bv. het nastreven van natuurstreefbeelden of instandhoudingsdoelstellingen). Deze natuurstreefbeelden moeten nog verder uitgewerkt worden in een uitvoeringsbesluit van de natuurbeheerplannen. Functies en ambitieniveaus
Voor de realisatie van de ecologische functie
kun je 4 verschillende ambitieniveaus hanteren. De sociale en economische functie stem je af op de draagkracht van het natuurterrein en in evenwicht met de ecologische doelstellingen.
1 natuurstreefbeeld. Houtproductie en jacht blijven mogelijk. Er geldt een minimale toegankelijkheid: ten minste 1 keer per jaar moet de beheerder een begeleide wandeling organiseren.
Type 1-natuurbeheerplannen streven het behoud van de aanwezige natuurkwaliteit na. Eigenaars mogen hun bos afsluiten, maar genieten waarschijnlijk niet van subsidies. Vermoedelijk lijkt dit type het sterkst op het huidige beperkt bosbeheerplan.
Type 3-natuurbeheerplannen streven naar de hoogste natuurkwaliteit. Over het hele terrein streeft de eigenaar naar het realiseren van minstens 1 natuurstreefbeeld. De ecologische functie primeert. Een eigenaar kan alleen voor deze functie kiezen als hij voldoende oppervlakte heeft om de natuurstreefbeelden duurzaam in stand te houden. Dan is het tevens mogelijk een erkenning aan te vragen als natuurreservaat. Ook dit terrein is minimaal toegankelijk.
Type 2-natuurbeheerplannen streven naar een hogere natuurkwaliteit. Eigenaars streven op ten minste een kwart van de oppervlakte naar de realisatie van ten minste foto: Pascal Vanhees
Type 4-natuurbeheerplannen zijn de natuurreservaten, dus de type 3-beheerplannen waar nog enkele bijkomende voorwaarden aan gekoppeld worden (bv. een langere looptijd). Iedereen met een type 4-beheerplan kan genieten van aankoopsubsidies en recht van voorkoop. Als beheerder kies je in principe zelf het ambitieniveau. Sommige natuurterreinen moeten verplicht minimaal een type 2natuurbeheerplan krijgen en dus een verhoogde natuurkwaliteit nastreven. Dit is zo
foto: Pascal Vanhees
‘t Limburgs Bosbelang | 45 | zomer | 11
voor de natuurdomeinen (natuurterreinen in beheer van het ANB), de openbare natuurterreinen (natuurterreinen in eigendom of mede-eigendom van een publiekrechtelijke rechtspersoon) én de privé terreinen die geheel of gedeeltelijk gelegen zijn in het VEN of in een SBZ. De verplichting om een beheerplan op te stellen vanaf 5 ha terrein in eigendom zou verdwijnen. Het natuurbeheerplan
Het natuurbeheerplan is het werkinstrument van de beheerder: de doelstellingen voor de verschillende functies zijn vastgelegd voor een periode van 24 jaar. Op deze manier is er in de toekomst één beheerplan voor alle terreintypes. Niet alleen verschillende soorten natuurterreinen maar ook verschillende types natuurterreinen van één of zelfs meer eigenaars zullen in één beheerplan opgenomen kunnen worden. Uiteraard kan ook een beheerplan met één soort natuurterrein, voor één type natuurterrein of van één eigenaar opgemaakt worden.
beheerplannen, de erkenning van reservaten en het opstellen van managementplannen (plannen in het kader van het instandhoudingsbeleid voor een groter gebied) regelen. Stap 2 Het uitvoeringsbesluit dat de financiering (o.a. subsidies) en de criteria duurzaam natuurbeheer uitwerkt, is stap 2. Ook het volledige luik van de vergunningen uit het huidige Bosdecreet en Natuurdecreet zal herwerkt worden. Voor de boseigenaar?
Voor jullie verandert er voorlopig niets! Het wijzigingsdecreet werd op 31 januari 2014 principieel goedgekeurd door de Vlaamse Regering en door het Vlaamse Parlement op 25 april 2014. Zolang de uitvoeringsbesluiten niet goedgekeurd zijn, kan de regelgeving in
Als beheerder houd je je aan het beheerplan, behalve als de beschreven maatregelen niet meer volstaan om de vastgelegde doelen te halen. Dan is het mogelijk nieuwe maatregelen te bepalen. Als je als beheerder subsidies ontvangt, moet je het beheer uitvoeren voor zover de financieringsverbintenis wordt nageleefd. Als je geen subsidies krijgt, mag je de beheerwerken dus laten vallen. Het beheerplan wordt om de 6 jaar geëvalueerd en indien nodig bijgestuurd. Wetsintegratie in tussenstappen
Het is een bijzonder arbeidsintensieve en tijdrovende klus om de volledige regelgeving te herzien en een volledig geïntegreerd decreet met uitvoeringsbesluiten op te stellen. Om het geïntegreerd natuurbeheer en de realisatie van de instandhoudingsdoelstellingen (IHD’s) alvast te laten starten, wordt de procedure gesplitst in een aantal stappen. Stap 1 Een aantal artikels uit het Bosdecreet en het Natuurdecreet is gewijzigd, herschreven en opgenomen in een wijzigingsdecreet. Dit wijzigingsdecreet is de voorloper van het uiteindelijke geïntegreerde Natuurdecreet: het einddoel van het project Wetsintegratie. Het wijzigingsdecreet definieert het concept natuur, de verschillende types en de ecologische, economische en sociale functies. Bovendien zijn in het wijzigingsdecreet de bepalingen en de procedure van het natuurbeheerplan en de realisatie van de instandhoudingsdoelstellingen opgenomen. Aansluitend werden 2 uitvoeringsbesluiten uitgewerkt die het opstellen van de natuur12 | ‘t Limburgs Bosbelang | 45 | zomer
foto: Pascal Vanhees
de praktijk niet toegepast worden en blijft de huidige wetgeving van toepassing. De goedkeuring van de eerste 2 uitgewerkte uitvoeringsbesluiten (stap 1) wordt verwacht in 2014. Daarna kan de realisatie van de instandhoudingsdoelstellingen op het terrein in werking treden. Het opstellen van de natuurbeheerplannen (en de erkenning van de reservaten) zal echter pas mogelijk zijn als ook het besluit met betrekking tot de criteria duurzaam natuurbeheer en de financiering goedgekeurd zijn (stap 2). Voorzichtige inschattingen verwachten dit ten vroegste midden 2015. We houden je op de hoogte!
Dit artikel is gebaseerd op een tekst van Inverde.
bosbeheer
Invasieve overwoekeraars Verleidelijke verstikkers Japanse Duizendknoop (foto: Karolien Van Diest)
Regelmatig krijgen we opmerkingen van bosbeheerders die te maken hebben met de explosieve groei van één enkele plantensoort in de kruidlaag van hun bos. Vaak kunnen we geruststellen, maar soms zijn het snelgroeiende exoten die de biodiversiteit van de bossen bedreigen: ze overwoekeren andere soorten. Omdat het ze ontbreekt aan ziektes en plagen die in hun oorsprongsgebied wel voorkomen, is een bestrijding meestal aangewezen. Wij zetten voor jullie de 3 grootste boosdoeners op een rijtje! Reuzenberenklauw
Hij wordt met recht een reus genoemd: de reuzenberenklauw wordt tot 5 m hoog, de bladeren tot 3 m lang en de stengel meer dan 10 cm dik. Met zijn afmetingen onderscheidt hij zich duidelijk van onze inheemse gewone berenklauw die slechts maximaal 150 cm hoog wordt. De plant is afkomstig uit de Kaukasus en kwam in onze streken als sierplant in tuinen. De reuzenberenklauw is niet ongevaarlijk. In het zonlicht veroorzaakt zijn sap brandwonden op de huid. Dat kan zelfs kankerverwekkend zijn! Reuzenberenklauw plant zich voort met zaden en dat gaat zo efficiënt dat één enkele plant snel een hele populatie kan voortbrengen. De bloemen zijn namelijk hermafrodiet waardoor de plant zichzelf kan bevruchten. Elke plant produceert gemiddeld 20 000 zaden dus hij woekert snel. Zodra de reuzenberenklauwen dominant aanwezig zijn, vangen ze 80 % van het licht, waardoor andere
planten geen kans krijgen. In het bos is deze soort niet gauw terug te vinden, omdat er onvoldoende licht aanwezig is. Bosranden en open plekken blijken daarentegen wel geschikt. Bestrijd de reuzenberenklauw door op tijd te maaien, zodat hij geen zaad gaat produceren. Snoei geregeld terug, zodat hij niet kan domineren en zet hem desnoods in de schaduw, zodat bijvoorbeeld hazelaar hem kan overgroeien. Vermijd rechtstreeks contact met de huid en draag beschermkleding! Japanse duizendknoop
Reuzenberenklauw (foto: Fritz Geller-Grimm)
Zoals de naam ons aangeeft, komt de duizendknoop uit Japan waar hij Itadori heet. Dat betekent ‘sterke plant’. Die naam is niet gestolen: hij is bijna onuitroeibaar! In België kwam de plant aan het einde van de 19de eeuw waarschijnlijk via tuinafval in de natuur. Japanse duizendknoop is vergelijkbaar met bamboe door de zeer diepe wortels en de holle stengel. Eén plant kan tot 3 meter hoog en 2 meter breed worden en verspreidt zich snel via zaden of stekken van wortels én stengels. Een verhakselde stengel of wortel van enkele centimeters kan resulteren in een nieuwe plant. Hij groeit verscheidene centimeters per dag, waardoor hij alle andere vegetatie verdringt. ‘t Limburgs Bosbelang | 45 | zomer | 13
Hoe krijg je Japanse duizendknoop klein? Er bestaan maar weinig efficiënte methoden. Als lid van de Bosgroep kun je een beroep doen op de arbeidersploeg van de Bosgroepen. Die ontwikkelde een goede methode die jaarlijks uit 4 behandelingen bestaat. De eerste behandeling gebeurt bij voorkeur in april, zodat de jonge eerste scheuten met glyfosaat kunnen worden bespoten. Als de bovengrondse delen afgestorven zijn, worden deze gemaaid. In de zomer volgt de tweede helft van de behandeling: de nieuwe scheuten worden met Garlon bespoten en opnieuw gemaaid als ze zijn afgestorven. Na 2 à 3 jaar ben je van deze woekeraar af! Deze methode is niet bruikbaar als de Japanse duizendknoop in het water staat. De Bosgroepen gebruiken daar liefst geen gif. Op die plaatsen moet je zoveel mogelijk wortelmateriaal verwijderen en de plant uitputten door herhaaldelijk de scheuten te verwijderen. Het verwijderde groen moet naar het containerpark. Japanse Duizendknoop (foto: Karolien Van Diest)
Een bijkomend probleem is dat Japanse duizendknoop vochtige bodems goed verdraagt. Daardoor zien we deze soort ook opduiken in lichtrijke, vochtige (populieren)bossen die geregeld een prachtige flora kennen, zeker in het voorjaar. Zodra echter de Japanse duizendknoop zijn intrede doet, is het uit met de voorjaarspret. Reuzenbalsemien
Met zijn grote, opvallende bloemen is de reuzenbalsemien een geliefde sierplant, maar door zijn sterke verspreiding heeft deze plant uit de Himalaya zich intussen ontpopt tot een invasieve exoot. Niet moeilijk met zijn inventieve verspreidingsmechanisme. De rijpe vrucht heeft slechts een kleine aanraking nodig om open te rollen en dan schieten de zaden alle kanten op.
Reuzenbalsemien (foto: Wassily - Wikimedia Commons)
Reuzenbalsemien heeft een dikke, holle stengel die helemaal gevuld is met water. Deze stengel laat de reuzenbalsemien stijgen tot boven de andere soorten, waardoor hij de aanwezige inheemse vegetatie verdringt en Reuzenbalsemien hele oppervlakten naast vochtige terreinen bedekt. (foto: Art Mechanic - Wikimedia Commons) Reuzenbalsemien is een prachtige plant, maar waar hij komt verdwijnt al het andere moois. Om hem weg te krijgen moeten we de bloei vermijden. Schaduw is de oplossing. Die geeft de plant te zware stress, zodat hij uiteindelijk het onderspit moet delven. Het is jammer om overal diepe schaduw te maken aan beekkanten, maar eigenlijk heb je geen keuze. Als je niet kiest, verlies je alles, behalve deze woekeraar … Voer jij ook deze strijd?
Reuzenbalsemien (foto: Teun Spaans - Wikimedia Commons)
14 | ‘t Limburgs Bosbelang | 45 | zomer
Klop aan bij de Limburgse Bosgroepen voor informatie of voor bestrijding door de arbeidersploeg. Maar: plant ze alsjeblieft niet meer aan, die verleidelijke woekeraars! Dit artikel is gebaseerd op het artikel ‘Kruidachtige woekeraars’ van Bert Geysels uit ‘de Bosgroep’ (zomer 2012).
wetgeving
De toegankelijkheid verzekerd Een integratie van de bestaande bos- en natuurwetgeving
Het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) breidde recent de reeds bestaande verzekeringspolis ‘toegankelijkheid’ uit. De polis dekt nu niet alleen de burgerlijke aansprakelijkheid van alle Vlaamse beheerders van bossen, maar ook van natuurreservaten. Voor boseigenaars verandert er niets. Toch zijn nog heel wat boseigenaars niet op de hoogte van deze polis. Daarom informeren we jullie graag naar aanleiding van de nieuwe brochures van het ANB. Aansprakelijkheid
De polis is enkel van toepassing als de boseigenaar geen verzekering heeft of als die verzekering niet of nauwelijks de schade dekt. In die gevallen dekt deze verzekering de schade waarvoor de beheerder aansprakelijk is. Dit kan allerlei schade betreffen. Schade in speelzones (speelbossen of speelterreinen), schade die is veroorzaakt door dieren of schade die kan worden toegeschreven aan aangestelden of vrijwilligers die voor de beheerder werkzaamheden verrichtten. Ook is de verzekering van toepassing op de burgerlijke aansprakelijkheid die ten laste zou kunnen vallen van het ANB uit hoofde van schade veroorzaakt aan zijn aangestelden. Dekking en dekkingsvoorwaarden
De verzekering is van toepassing als de beheerder aansprakelijk gesteld wordt en het slachtoffer in het gebied te gast was en hij de wetgeving en toegankelijkheidsbesluiten heeft gevolgd. In dat geval dekt de verzekering schade aan personen die: - zich op de wegen bevinden - zich in de toegankelijke zones bevinden - zich op de stilstaande wateren en de nietgecatalogeerde waterlopen en hun oevers foto: Benjamine Bufkens
Een tak breekt af
Als een tak van een gezonde boom afbreekt en deze tak valt op iemand, is dat geen fout of nalatigheid van de beheerder. Het slachtoffer draagt in dat geval zelf de schade. Alleen als het slachtoffer kan bewijzen dat de beheerder aansprakelijk is, in geval van fout of gebrek, betaalt de verzekering een schadevergoeding uit. Hier geldt dus niet automatisch: er is schade, dus is er automatisch aansprakelijkheid van de beheerder.
‘t Limburgs Bosbelang | 45 | zomer | 15
zoekertjes bevinden (overeenkomstig het Toegankelijkheidsbesluit art.5, §2, derde lid) - zich op de parkings en toegangswegen van het betrokken terrein bevinden voor zover deze ook beheerd worden door de beheerder van het betrokken terrein - op het betrokken terrein aanwezig zijn overeenkomstig een toestemming of machtiging (zoals bedoeld in artikel 2, §2 of §3 van het Toegankelijkheidsbesluit) - gebruik maken van wegen naast een terrein dat onder deze polis valt.
Bos te koop Ben je lid van de Bosgroep en wil je je bos verkopen of ben je net op zoek naar een bos? In deze rubriek vind je een overzicht van percelen privébos die te koop staan. Wij hopen natuurlijk dat andere Bosgroepleden het bos kopen, zodat de duurzaamheid van het bosbeheer gegarandeerd is.
Afspraken bij de zoekertjes • Voordat het zoekertje gepubliceerd wordt, ondertekent de eigenaar een toelating. • Het zoekertje verschijnt eenmalig in ’t Limburgs Bosbelang. • De publicatie van het zoekertje is geen garantie voor de verkoop van het bos. • Als je het bos niet meer zou willen verkopen, breng je de Bosgroep op de hoogte.
Hoe reageer je op een zoekertje? • Je neemt zelf contact op met de boseigenaar. • Bij aankoop geef je de Bosgroep een seintje.
Te koop foto: Benjamine Bufkens
Wat dekt de verzekering niet? - schade bij een jachtongeval - schade bij de organisatie van allerlei wedstrijden of toeristische uitstappen met een motorvoertuig - burgerlijke aansprakelijkheid die persoonlijk ten laste van de vrijwilligers kan worden gelegd. Soms denken wandelaars en jeugdverenigingen dat deze verzekering hen ook persoonlijk automatisch zou verzekeren. Dit is niet zo. Deze verzekering dekt enkel de burgerlijke aansprakelijkheid van de beheerder bij schade aan derden. Eventuele schade aan de eigendommen van de beheerder, veroorzaakt door derden, wordt niet gedekt door deze verzekering. Schade! Wat nu?
Neem als beheerder geen standpunt in over de aard van het ongeval of over de aansprakelijkheid. Zeg het slachtoffer niets toe, maar verwijs naar de procedure van aangifte. Als beheerder mag je het slachtoffer zeker niet op eigen houtje vergoeden of een vergoeding toezeggen zonder de toestemming van ethias. Ethias kan dit later tegen je inroepen. Aangifte van de schade
Doe binnen 15 dagen gedateerd en ondertekend aangifte bij ethias en vermeld het polisnummer: 45.305.545. Zorg ervoor dat je aangifte zeker de volgende items bevat: plaats, datum, uur, oorzaken en aard van het ongeval. Geef nauwkeurig aan wat de omstandigheden waren waarin het ongeval zich voordeed. Vermeld tevens de naam, voornaam en woonplaats van de voornaamste getuigen en voeg nuttige beheerdocumenten toe (verslagen van onderhoud, controle van de bestanden, … ). Ethias contacteert de betrokken partijen om de zaak af te handelen. Meer info:
www.natuurenbos.be/verzekering_ANB 16 | ‘t Limburgs Bosbelang | 45 | zomer
• BERINGEN: 30,70 are; naaldhout; 011 34 31 67; karel.aerts31@skynet.be • BERINGEN: 30,70 are; naaldhout; 0498 10 61 86; harry.aerts@skynet.be • DILSEN-STOKKEM: 2,28 hectare; naaldhout; 013 55 10 52; Benoit.levecq@belnot.be • HEPPEN: 57,30 are; gemengd; 0486 36 89 70; dany.swillen@hotmail.com • HECHTEL-EKSEL: 81,50 are; naaldhout; 0475 95 95 34; jo.linmans@telenet.be • LEOPOLDSBURG: 85,40 are; kaalgekapt met herbebossingsplicht; 0498 10 61 86; harry.aerts@skynet.be • MEEUWEN-GRUITRODE: 21,80 are; loofhout; voorkooprecht; 051 20 25 13 • MEEUWEN-GRUITRODE: 25,20 are; loofhout; 09 324 34 48 • OPGLABBEEK: 70,05 are; naaldhout; 05 733 46 74; boti-design@telenet.be • PAAL: 27,80 are; loofhout; 0468 19 55 69; ron.vandenbergh@pandora.be
Wil je je bos verkopen? Plaats een zoekertje of contacteer je Bosgroep!
limburgse bosgroepen
De Limburgse Bosgroepen organiseren een
BOS- EN HOUTBEURS 19 oktober 2014 militair domein Zutendaal Koop en verkoop je tweedehands bosbouwmateriaal!
Waarom wordt er in de Limburgse bossen hout gezaagd? Wil je weten het houtbossen uit de hout Limburgse Bossen gebruikt wordt? Waarom wordt waarvoor er in de Limburgse gezaagd? Kom dan zeker kijken naar: Wil je weten waarvoor het hout uit de Limburgse Bossen gebruikt wordt? Kom dan zeker kijken naar: • Demonstraties bosbeheerwerken (van kettingzaag tot harvester, trekpaarden, ...). Beurs van nieuwe en tweedehandse machinestot enharvester, werktuigen. • • Demonstraties bosbeheerwerken (van kettingzaag trekpaarden, ...). Diverse • • Beurs van infostanden. nieuwe en tweedehandse machines en werktuigen. • • Diverse infostanden. Brandhoutverkoop. • • Brandhoutverkoop. Kinderanimatie. • Kinderanimatie.
Voor jong en oud, bosliefhebber en boseigenaren,
Voor jong en oud, bosliefhebber en boseigenaren, (semi-)professionelen en buurtbewoners. Allen welkom! (semi-)professionelen en buurtbewoners. Allen welkom! Locatie: Militair domein in Wiemesmeer - Zutendaal (Leutsestraat).
Locatie: Militair domein in Wiemesmeer - Zutendaal (Leutsestraat). Uur: 10.00 u. - 17.00 u. Uur: 10.00 u. - 17.00 u. Gratis inkom (€1 parking, t.v.v. Ter Heide). Gratis inkom (€1 parking, t.v.v. Ter Heide). Een organisatie van:
Een organisatie van:
In samenwerking met:
In samenwerking met:
Ben je lid van de Limburgse Bosgroepen? Werk je graag in het bos? Dan moet je de Bos- en Houtbeurs zeker bezoeken. Heb je een kettingzaag, bosmaaier, houtversnipperaar, bijl, lier, velwig, tractor, uitrijwagen, … die je niet meer gebruikt en wilt verkopen? Kom op 19 oktober naar het militair terrein in Wiemesmeer, Zutendaal. Particuliere en professionele bosbouwers kunnen daar materialen te koop aanbieden.
TWEEDEHANDSBEURS BOSBOUWMATERIALEN Bouw en beman je eigen stand of bied je materialen aan op een (bemande) stand van de Limburgse Bosgroepen. Vermeld in dat geval je vraagprijs en wij doen de rest! We vragen geen standgeld, maar na verkoop is een vrije gift aan de Bosgroepen welkom. We organiseren geen rommelmarkt: alleen materialen in goede staat en met een link naar bos of hout zijn toegelaten.
Wil je verkopen? Neem contact op met Patrick Meesters op 0475 46 04 42 of patrick.meesters@limburg.be voor de praktische afspraken.
De beurs wordt georganiseerd door de Limburgse Bosgroepen in samenwerking met de provincie Limburg, Inverde, het Agentschap voor Natuur en Bos, Defensie, de gemeente Zutendaal en BOS+. ‘t Limburgs Bosbelang | 45 | zomer | 17
activiteitenkalender
Activiteiten Limburgse bosgroepen Datum
Onderwerp
Organisatie/ Plaats
Zondag 19 oktober 2014 (10.00 - 17.00 uur)
Bos- en Houtbeurs
Zutendaal, militair domein
Bos- en Houtbeurs
Op zondag 19 oktober 2014 vindt de Limburgse Bos-en Houtbeurs plaats op het militair domein in Wiemesmeer (Zutendaal). Voor jong en oud, bosliefhebbers, boseigenaars, (semi-)professionelen en buurtbewoners. Kom zeker kijken naar: • demonstraties van allerlei bosbeheerwerken (kettingzaag, moderne machines en trekpaard);beurs van nieuwe en tweedehandsmachines en -werktuigen • brandhoutverkoop • diverse infostanden en kinderanimatie • boscafé (open tot 19.00 uur).
Cursussen en excursies AANBOD LIMBURGSE BOSGROEPEN De Limburgse Bosgroepen organiseren regelmatig vormingsactiviteiten voor hun leden. Wil je zeker zijn van een plaats, schrijf je dan snel in via de Coöperatieve van de Limburgse Bosgroepen cvba (tel. 011 23 83 63). We verwachten jouw inschrijving minimaal 3 weken vóór de cursusdatum. Het aantal deelnemers is beperkt. Je inschrijving is pas definitief na overschrijving van de deelnameprijs op bankrekening BE48 7795 9073 9027. Meer gedetailleerde informatie ontvang je enkele weken voor de activiteit per post. Datum
Onderwerp
Organisatie/ Plaats
Prijs
Vrijdag 19 en zaterdag 20 september 2014
Cursus Kettingzaag ECS 1: onderhoud en afkorttechnieken
Limburgse Bosgroep*
€ 80
Woensdag 15 oktober 2014
Activiteit Week van het Bos
Limburgse Bosgroepen / Halen
Vrijdag 24 en zaterdag
Cursus Kettingzaag ECS 2:
Limburgse Bosgroep*
€ 80
* i.s.m. Inverde (www.inverde.be) Veilig werken met de kettingzaag – ECS 1: onderhoud en afkorttechnieken
Sinds 2013 zijn de kettingzaagmodules aangepast aan de European Chainsaw Standards (ECS). Het eerste onderdeel is de inleiding voor kettingzaaggebruikers en handelt over gezondheid en veiligheid, onderhoud en inspectie. De tweede dag zullen we in het bos hout met een beperkte doorsnede afkorten en bovendien aandacht besteden aan hulpmiddelen bij het manipuleren en stapelen van hout. Veilig werken met de kettingzaag – ECS 2: basis veltechnieken
Het tweede niveau is geschikt als basisvorming voor kettingzaaggebruikers. De twee praktijkdagen brengen we volledig in het bos door. De cursus omvat het vellen van kleine en hellende bomen, gebruikmakend van verschillende technieken, het neerhalen van geklemde bomen met gebruik van hulpmiddelen en het onttakken en afkorten van stammen. Voorkennis van het veilig werken met de kettingzaag (eerste niveau) is vereist. Activiteit voor de week van het bos voor de Limburgse Bosgroepen
De ‘Slag der Zilveren Helmen’ vond plaats op 12 augustus 1914 in Halen. Dit laatste ruiterijgevecht op divisieniveau in WestEuropa resulteerde in een overwinning voor de Belgische krijgsmacht. De enige die ze tijdens WOI behaalde zonder hulp van de geallieerden. Dit jaar staat de Week van het Bos in het teken van de herdenking van de ‘Groote oorlog’. In samenwerking met het museum ‘Slag der Zilveren Helmen’ organiseren de Limburgse Bosgroepen een voor jong en oud interessante activiteit op woensdag 15 oktober. Bij goed weer wandelen we samen naar het nabije bos, waar we meer over dit historisch gevecht vernemen van een soldaat die “het allemaal heeft meegemaakt”. Bij slecht weer gaat dit door in de hangar van de houthandel. Aansluitend bezoeken we het museum aan groepstarief (€ 4 / volwassene en € 2,50 / kinderen van 6 tot 12 jaar).” Inschrijven is verplicht (tel. 011 23 83 63). Afspraak op woensdag 15 oktober om 14 u. aan houthandel Stroobants, Rotemstraat 14 in Halen. Op dit adres bevindt zich ook het museum ‘Slag der Zilveren Helmen’.
18 | ‘t Limburgs Bosbelang | 45 | zomer
Colofon ’t Limburgs Bosbelang 45 | zomer
uitgave De deputatie van de provincieraad van Limburg, Herman Reynders, gouverneurvoorzitter, Marc Vandeput, Ludwig Vandenhove, Igor Philtjens, Frank Smeets, Jean-Paul Peuskens, Inge Moors, gedeputeerden en Renata Camps, provinciegriffier.
hoofdredactie Johan Van den Broek
coördinatie Annemie Hannosset annemie.hannosset@limburg.be Karolien Van Diest karolien.vandiest@limburg.be
eindredactie Yvette Vandormael yvette.vandormael@limburg.be
redactiesecretariaat Annemie Hannosset annemie.hannosset@limburg.be
redactieraad Lore Bellings, Jasper Goffin, Annemie Hannosset, Johan Van den Broek, Karolien Van Diest
redactie Lore Bellings, Karolien Van Diest, Patrick Meesters, Vera Reymen
foto cover An Pierson
cartoons Dirk Vercampt
tekstbewerking zeggenofschrijven.be: Vincent Westerwoudt
vormgeving & lay-out Dion Boodts, Grafische Producties, Informatie & Communicatie provincie Limburg Designpartner - Opglabbeek
druk Drukkerij Paesen - Opglabbeek
postbus Limburgse Bosgroepen p/a provincie Limburg, Directie Ruimte Afdeling Milieu en Natuur Universiteitslaan 1, B-3500 Hasselt tel. 011 23 83 20 bosgroepen@limburg.be www.bosgroepen.be
oplage 3 800 exemplaren
‘t Limburgs Bosbelang digitaal!
wettelijk depotnummer
Hier kan iedereen steeds de recente edities online raadplegen: www.issuu.com/limburgs_bosbelang Het ledenblad van de Limburgse Bosgroepen valt elk seizoen in je brievenbus. Wil jij graag bomen sparen? Wens je ‘t Limburgs Bosbelang enkel nog digitaal te raadplegen? Geef dan een seintje aan jouw Bosgroepsecretariaat!
D/2008/5857/82
verantwoordelijke uitgever Johan Van den Broek Universiteitslaan 1, B-3500 Hasselt Deze publicatie werd gedrukt op houten chloorvrij kringlooppapier, zonder optische witmakers.
‘t Limburgs Bosbelang | 45 | zomer | 19
45 | zomer | in dit nummer
nuttige adressen
driemaandelijks tijdschrift | juli-augustus-september 2014
Bosgroepen Noordoost-Limburg vzw
Coöperatieve van de Limburgse Bosgroepen cvba
ondernemingsnummer 459 481 087
Universiteitslaan 1 3500 Hasselt
Coördinator
Medewerkers
ir. An Pierson tel. 011 23 83 24 gsm 0473 88 53 95 bosgroepnoordoost@ limburg.be
Vera Reymen ir. Frederik Bollen tel. 011 23 83 63 fax 011 23 83 10
Adjunct-coördinator: Pascal Vanhees tel. 011 23 83 63
Secretariaat
Agentschap voor Natuur en Bos
Bosgroep Hoge Kempen vzw ondernemingsnummer 874 667 014
Bosgroep
Coördinator
Coördinator
ir. Patrick Meesters tel. 011 23 83 23 gsm 0475 46 04 42 bosgroephogekempen@ limburg.be
ir. Benjamine Bufkens tel. 011 23 83 29 gsm 0479 40 08 48 bosgroepwest@limburg.be
Secretariaat
Evi Ghijsens tel. 011 23 73 28
Administratief coördinator: ir. Lore Bellings tel. 011 23 83 14 P.a. provincie Limburg Universiteitslaan 1 3500 Hasselt www.limburg.be/bosgroepen www.bosgroepen.be fax 011 23 83 10
Bosgroep
Patricia Rouffa tel. 011 23 83 30
West-Limburg vzw
ondernemingsnummer 479 742 895
Sabine Schraepen tel. 011 23 73 82
Secretariaat
Bosgroep Bosgroep
Zuid-Limburg vzw
Limburgse Duinen vzw
ondernemingsnummer 874 670 378
ondernemingsnummer 882 247 464 Coördinator
ir. Jan Mampaey tel. 011 23 83 19 gsm 0478 78 07 21 bosgroeplimburgse duinen@limburg.be Secretariaat
Coördinator
ir. Karolien Van Diest tel. 011 23 83 25 gsm 0473 88 53 94 bosgroepzuid@limburg.be
Het ANB staat in voor het beleid, het duurzaam beheren en versterken van natuur, bos en groen, samen met alle partners. De uitdaging is dan ook het verder uitbouwen van een partnerschap met de Limburgse Bosgroepen, als schakel tussen de private boseigenaren en ANB. Aanspreekpunt Bosgroepen
Jasper Goffin Agentschap voor Natuur en Bos Koningin Astridlaan 50 bus 5 3500 Hasselt gsm 0479 54 90 09
voorwoord .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 bosgroepwerking 2013 in cijfers .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 bosgroepwerking Project Bosranden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 soort in de kijker De robina pseudoacacia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 bosbeheer Opgeruimd staat netjes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 wetgeving Het nieuwe natuurdecreet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 bosbeheer Invasieve overwoekeraars .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 wetgeving De toegankelijkheid verzekerd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 zoekertjes Bos te koop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 limburgse bosgroepen Bos- en houtbeurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 activiteitenkalender Activiteiten Limburgse Bosgroepen. . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 Cursussen en excursies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 nuttige adressen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
Nuttige websites
Agentschap Natuur en Bos: www.natuurenbos.be BOS+: www.bosplus.be Landelijk Vlaanderen vzw: www.landelijkvlaanderen.be Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek: www.inbo.be Inverde vzw: www.inverde.be Unie Vlaamse Bosbouw vzw: www.uvb.be
Secretariaat
Annemie Hannosset tel. 011 23 83 20
Ine Houbrechts tel. 011 23 83 15 H a m o n tAchel
Lommel
Waarvoor kun je terecht bij de Bosgroep? Een bos bezitten en beheren, daar komt heel wat bij kijken. Voor vragen of informatie kun je evenwel altijd te rade bij de Bosgroep. We sommen hier even op waarmee de bosgroepmedewerkers je van dienst kunnen zijn: • gratis en onafhankelijk advies over het bos en het beheer ervan (bosbouwtechnische, wettelijke, financiële en administratieve aspecten) • informatie over hoe een duurzaam bosbeheer eruit ziet, wat je wettelijke rechten en plichten zijn als
provincie Limburg Universiteitslaan 1 B-3500 HASSELT limburg.be
boseigenaar en wat de mogelijke subsidies zijn waarop je aanspraak kunt maken • hulp bij het invullen van kapaanvragen of het opstellen van beheerplannen • kaartmateriaal • adressen van houtexploitanten en boomkwekerijen • coördinatie van de samenwerking tussen verschillende boseigenaars.
Ne d e r land
N e e r p e lt O v e r p e lt
B o c h o lt
A nt w e rp e n
Kinrooi
Bree
HechtelEksel
Peer
Leopoldsburg Ham
Maaseik MeeuwenGruitrode
Beringen Tessenderlo HouthalenHelchteren
Opglabbeek DilsenStokkem
HeusdenZolder
As Zonhoven
Lummen
Genk H e r k- D e - S t a d Halen
Maasmechelen
H a s s e lt Diepenbeek
Zutendaal Lanaken
Nieuwerkerken Alken
Bilzen Kortessem
Wellen
B rab ant
H o e s e lt S i n t- T r u i d e n Borgloon
Heers
Riemst
Tongeren Voeren
Gingelom Herstappe
Luik