afgiftekantoor: hasselt 1 - 3de afdeling - p3a9010 driemaandelijks tijdschrift | april-mei-juni 2017
56 | lente
PB- PP B- 01675 BELGIE(N) - BELGIQUE
in dit nummer o.a.
De Bosbeekvallei Gemengde bossen: een gezonde keuze! Bosgroepwerking voor gemeenten gestart
voorwoord Beste bosliefhebber De OPEN ruimte samen beheren, is een uitdaging. Dat geldt voor alle gebruikers, maar zeker voor de milieu- en natuur organisaties. Als gedeputeerde van Milieu en Natuur ben ik blij dat zij over de grenzen van hun interessevelden sterk samenwerken. Altijd is het doel een beter milieu, een beter klimaat, betere ecologische omstandigheden. Tijdens de Contactdag in Alden Biesen, op 25 maart 2017, zullen de algemene vergaderingen van de vijf regionale vzw’s ontbonden worden en overgaan in de nieuwe vzw Bosgroep Limburg. Deze nieuwe vzw wil de boseigenaars en de gemeenten nog beter dienen en ondersteunen. Bovendien zullen we ervoor zorgen dat de lokale en regionale werking bestendigd en zelfs nog geïntensifieerd wordt.
bosgroepennieuws
vzw Bosgroep Limburg van start! Eén vzw, ‘Bosgroep Limburg’, voegt de aansprakelijkheden en financiën van de Limburgse Bosgroepen samen om zo de werking en het bestuur van de organisatie te optimaliseren en te vereenvoudigen. Tijdens de contactdag van 2016, de jaarlijkse ledendag, beslisten de algemene vergaderingen dat er moest onderzocht worden of dit via een andere structuur efficiënter kon. Een werkgroep met vertegenwoordigers uit elke Bosgroep, de provinciale administratie en een boekhouder bereidden de oprichting van de vzw voor en op 15 december was het zover: vzw Bosgroep Limburg werd boven de doopvont gehouden. Tijdens de oprichtingsvergadering van vzw Bosgroep Limburg werd meteen een bestuur verkozen. De raad van bestuur bestaat uit de provincie Limburg en drie effectieve leden uit elke huidige Bosgroep. Alle Limburgse leden zullen via een eenvoudige procedure automatisch kunnen overgaan naar de nieuwe vzw, tenzij ze aangeven dat ze dat niet willen. Op 22 februari kwam de raad van bestuur samen; praktische afspraken en inhoudelijke speerpunten voor de toekomst werden besproken.
Samen leven, samen denken en samen werken in een wereld, waarin het nieuws beheerst wordt door negatieve berichten en protectionisme, is niet zo evident. In de natuur is samenwerken soms wel vanzelfsprekend: lees de conclusies van de wetenschappers over gemengde bossen er maar op na. In die zin wil ik ook nog even een oproep van de imkers herhalen: plant zoveel mogelijk spork, want dat is erg nuttig voor bijen, vlinders en andere insecten. Je vindt, zoals steeds, een aantal praktische tips in verband met het beheer van de Limburgse bossen en de agenda voor de volgende maanden in deze editie van ’t Limburgs Bosbelang.
Veel leesgenot! Ludwig Vandenhove gedeputeerde van Leefmilieu en Natuur
De bestuurders van vzw Bosgroep Limburg (foto: Pascal Vanhees)
De volgende stap is de ontbinding van de vijf regionale vzw’s. Tijdens de contactdag van 2017 zullen de Algemene Vergaderingen van de huidige vzw’s gevraagd worden die te ontbinden en hun vermogen over te dragen aan de nieuwe vzw. De eigenheid van de regionale Bosgroepen blijft uiteraard behouden en er verandert niets aan de missie: vzw Bosgroep Limburg blijft privéboseigenaars met raad en daad bijstaan bij het duurzaam beheer van hun bossen. Daarnaast zal de nieuwe vzw nog meer inzetten op samenwerkingen rond bepaalde projecten en ondersteuning bij openbaar bosbeheer. Bij dit alles werken de Limburgse Bosgroepen meer dan ooit samen als één team, wat hen nog meer slagkracht en uitstraling zal geven. Over deze transitie koppelen we regelmatig terug via www.limburg.be/bosgroepen en via onze Facebookpagina. Met vragen kun je ons ook gewoon even bellen op 011 23 83 63.
We worden nog socialer! Voortaan kun je ons, naast Facebook, ook volgen op Twitter via @bosgroeplimburg.
2 | ‘t Limburgs Bosbelang | 56 | lente
bosgroep in de kijker
Natuurherstel in de Bosbeekvallei (foto: Patrick Meesters)
De Bosbeekvallei
Bossen van topkwaliteit nader bekeken De naam zegt het helemaal: in deze vallei in het werkingsgebied van Bosgroep Hoge Kempen vind je grote delen aaneengesloten bos langs de beek. De naam ‘Bosbeek’ is een relatief nieuwe naam. In een vrij recent verleden kwam hier nauwelijks bos voor. Dat is nu anders. De bossen die je aantreft in het gebied dat zich uitstrekt van As over Opglabbeek tot Maaseik, zijn uniek in Vlaanderen. We nemen ze onder de loep. Jong bos
De meeste bossen in de Bosbeekvallei zijn jonger dan 50 jaar. Tot zover verschillen ze dus niet van het gros van de Vlaamse bossen. Op de Ferraris-kaarten van het einde van de achttiende eeuw, zie je duidelijk dat het gebied van in de middeleeuwen tot vrij recent niet bebost was. Tot in de twintigste eeuw was de landbouwactiviteit hier grotendeels geconcentreerd in de beekvalleien. De arme zandgronden hogerop bestonden uit immense oppervlaktes purperen heide, die economisch nauwelijks rendabel waren. In de beekvalleien zorgde het grondwater voor een natuurlijke bemesting, want na een reis in de bodem was het verrijkt met mineralen en voedingsstoffen. Hierdoor waren deze gronden ideaal voor het winnen van hooi, wat hogerop in de heide niet kon.
Op de plaatsen waar de grond het hele jaar nat was, kwam bovendien turf voor. Vlakbij Opoeteren centrum vormde deze turf dikke pakketten, die destijds een belangrijke brandstof vormden. Met de komst van de moderne landbouw veranderde alles: de beschikbaarheid van kunstmest maakte de arme zandgronden op het plateau wel economisch rendabel, waardoor de bevolking de moeilijker te bewerken natte valleigronden verliet. Het bos kon deze gronden weer innemen. Natte grond
De Bosbeekvallei is in feite een diepe inkerving in het Kempens Plateau. Hierdoor sijpelt er langs alle kanten grondwater, dat hoger op de zandige plateaugronden infiltreerde, uit de bodem. Het gebied is
daardoor het jaar rond erg nat en moeilijk te betreden. In de bossen die hier ontstonden is de zwarte els heer en meester in de bomenlaag. Slechts op plaatsen waar het uittredend water erg arm aan mineralen is, neemt de zachte berk de overhand. Van aan de beek opklimmend uit de vallei zie je vrij snel een overgang naar bos op een drogere bodem met vooral zomereik en ruwe berk. Elzenbroekbos
Planten Het typische Elzenbroekbos bevat een breed scala aan plantensoorten. In het vroege voorjaar bloeit de dotterbloem uitbundig op kwelplaatsen, als typische indicator van uittredend grondwater of kwel. In mei is de meest opvallende bloeier de bittere veldkers, die lange linten vormt in de beekrand met ‘t Limburgs Bosbelang | 56 | lente | 3
bosgroep in de kijker Prioritair habitat
Bosbeekjuffers, what’s in a name? (foto: Leo Vaes)
De Bosbeekvallei maakt deel uit van het zogenaamde Habitatrichtlijngebied, een afbakening van gebieden in de Europese Unie waar natuur van internationaal belang voorkomt. Binnen deze afbakening worden specifieke habitats beschermd, zoals natte heide en beek begeleidende bossen met zwarte els en gewone es, waartoe onze elzenbroekbossen behoren. Dit laatste habitattype is zelfs aangeduid als prioritair, wat wil zeggen dat de EU extra inspanningen verwacht. Natuurpunt vroeg en verkreeg van Europa subsidies voor een grootschalig Life-project ‘Itter en Oeter’, dat uitgevoerd wordt in de periode 2011-2017.
plaatsen die voor bepaalde diersoorten van levensbelang zijn. De bestrijding van deze exoten vraagt een goede opvolging. Aaneenschakelen en uitbreiden
De bossen in de Bosbeekvallei zijn dus vooral ecologisch gezien erg interessant. Economisch gezien bieden ze geen grote opties: de gebieden zijn immers moeilijk bereikbaar en erg nat. Voor de canadapopulier, die in valleien meestal de economisch beste optie is, bleek het terrein ook te nat
Natuurgericht bosbeheer
een uitgesproken witte bloei. De moerassige ondergroei kenmerkt zich vooral door een bijzondere diversiteit aan zegges, grasachtige planten waarvan de meeste soorten houden van moerassige grond. Naast elzenzegge, die de hoofdvertegenwoordiger is in de elzenbroekbossen, treffen we pluim-, zomp-, moeras-, ster-, zwarte en ijle zegge aan. Op de onbeboste gronden wordt het lijstje nog langer met geelgroene, tweerijige, draad-, blauwe, pil-, zand-, snavel-, blaasen dwergzegge. Opvallend is dat bepaalde verstoringsfactoren die in Vlaanderen de natuurontwikkeling erg sterk ondermijnen, hier minder invloed hebben. Het gaat dan over een verdroging door drainage en een verstoring van de grondwaterkwaliteit door ingespoelde nutriënten van meststoffen. De natuur ontwikkelde zich hierdoor op een unieke manier. Licht In de bossen in de Bosbeekvallei is er veel lichtinval. Dit wordt deels toegeschreven aan de nog jonge leeftijd van de bossen, maar ook aan de hoge grondwaterstand die plaatselijk de bomengroei belemmert. In de zomer is het bos erg bloemenrijk met planten als gele lis, bitterzoet, grote wederik, moerasspirea, blauw glidkruid en de zeldzame slangenwortel. Dieren Dit milieu biedt uitstekende leefomstandigheden voor allerlei bijzondere dieren, zoals de zwarte specht, die houdt van staand dood hout, de kleine ijsvogelvlinder, die gebonden is aan open bossen met kamperfoelie en de bosbeekjuffer, specialist van met bomen beschaduwde beeklopen. In 2013 werd ontdekt dat de Brandts vleermuis voorkomt in de Bosbeekvallei. Deze vleermuis huist in bomen met holtes of loshangende schors en in bossen met veel structuur en heeft een gevarieerd aanbod aan insecten nodig. 4 | ‘t Limburgs Bosbelang | 56 | lente
Waar broekbossen verdwijnen of waar hun kwaliteit afneemt, zullen ook de zeldzame bewoners uitsterven. Een natuurgericht bosbeheer is dus noodzakelijk: door de natuurlijke hoge waterstand te behouden, kunnen
Brandts vleermuis in een boomholte (foto: Hugo Willocx)
voor een gezonde groei. Kappingen en de bijbehorende houtafvoer zijn in deze natte omstandigheden quasi onmogelijk. Veel privé-eigenaars opteerden de voorbije jaren om hun natte gronden aan Natuurpunt te verkopen. Dit resulteert in een win-winsituatie, want Natuurpunt kan deze percelen nu aaneenschakelen en vlotter beheren. Zwarte specht (foto: Indra Jacobs)
bomen afsterven tot zogenaamd ‘staand dood hout’ met voldoende schuilmogelijkheden. Gesloten bos afgewisseld met open plekken brengt structuurrijkdom. Dit kan door oude hooilandjes in ere te herstellen. Andere open plekken zijn er op voormalige weekendrecreatievijvers. Natuurpunt helpt deze weer te integreren in de natuur door meestal verharde, loodrechte oevers om te vormen tot zacht glooiende oevers. Zo ontstaat er weer een gevarieerde plantengroei en insectenfauna, die dan weer als voedselbron dient voor onder andere de Brandts vleermuis. Exoten bestrijden
Vanuit de vroegere weekendverblijven werd douglasspirea geïntroduceerd. Deze plant met forse verschijning kent nauwelijks natuurlijke tegenstand op de oevers van de Bosbeek en verdringt dan ook alle andere oevervegetatie, inclusief de onbegroeide
Op de aangekochte percelen in de Bosbeekvallei herstelt Natuurpunt open grasland en landduin, natte en droge heide, moerasspirearuigte, glanshaverhooilanden, zuur laagveen en boshabitats. Plaatselijk plant Natuurpunt ook bos aan. Dit gebeurde bijvoorbeeld op een 2,5 hectare grote grasvlakte die van een plantenkweker uit As gekocht werd. Afgestemd beheer
De Bosgroepen willen de realisatie van de natuurdoelen mee ondersteunen. Een afstemming met een organisatie die zoveel expertise heeft op vlak van ecologisch beheer ligt in dit gebied dus voor de hand. Terwijl de natuurverenigingen zich in de regio richten op de nattere beekvalleien, zijn de Bosgroepen vooral in de drogere bossen boven de beekvalleien bezig met de realisatie van de Europese bosdoelen. Daar waar Natuurpunt gronden aankoopt, biedt de Bosgroep de boseigenaars hulp bij het beheer van hun bos zonder het aan te
Typisch elzenbroekbos in de Bosbeekvallei, met bloeiende waterviolier (foto: Gilbert Hilkens)
kopen. Deze drogere bossen hebben vaak een economische oorsprong in het mijnverleden, maar combineren ook een hoge natuurwaarde met tal van andere ecosysteemdiensten. De beheerwerken die de Bosgroep adviseert en organiseert, leveren de eigenaars financieel voordeel op en verbeteren tegelijk de natuurwaarde. Dunningen in naaldhoutbossen zorgen voor meer heterogeniteit: er komt ruimte voor een kruid-, struik- en bomenlaag. De variatie in soorten en in leeftijden van de bomen en struiken neemt toe, wat de biodiversiteit bevordert. Europese boshabitats naast de vallei
De Vlaamse Bosgroepen dienden in 2016 een Life-project in bij Europa om privéboseigenaars te ondersteunen om de Europese natuurdoelen te halen. In deze aanvraag werd ook het gebied rondom de Bosbeekvallei opgenomen. In en rond de Bosbeek-
vallei wordt gefocust op de droge bostypes (eiken-beukenbossen op zure bodems en oude eiken-berkenbossen op zeer voedselarm zand). Het ANB (Agentschap voor Natuur en Bos) ziet hier op termijn liefst mozaïeklandschappen (afwisselend open en gesloten bossen) ontstaan ten voordele van specifieke diersoorten, zoals spechten, wespendief, hazelworm, levendbarende hagedis, … Voorts wordt achterstallig beheer weggewerkt en de homogene naaldhoutbossen door dunningen geleidelijk omgevormd naar inheems (loof )hout. Dit is belangrijk voor de bevordering van de fluiter, bonte vliegenvanger, boomklever en bosuil en om exoten te bestrijden. In de beheerde bossen worden oude, dode en kwijnende bomen (met holtes) behouden. Deze zijn essentieel voor soorten zoals de boommarter, vleermuizen, vliegend hert en voor het behoud en de ontwikkeling van een
rijke gemeenschap van ongewervelde dieren zoals de boskrekel, maar ook van mossen en paddenstoelen. Op plaatsen waar boseigenaars nattere bospercelen willen behouden, wordt in de Bosbeekvallei een omvorming naar elzenbroekbos geadviseerd en waar mogelijk ondersteund.
Met dank aan Pieter Hendrickx van Natuurpunt voor de informatie over de Bosbeekvallei en het Lifeproject ‘Itter en Oeter’.
Ontdek de Bosbeekvallei en leer het Life-project ‘Itter en Oeter’ (Natuurpunt) kennen tijdens de excursie op 14 mei 2017. Meer informatie vind je in de activiteitenkalender. ‘t Limburgs Bosbelang | 56 | lente | 5
bos en wetenschap
Gemengde bossen: een gezonde keuze! Gemengde bosaanplantingen van het onderzoek Forbio (foto: Kris Verheyen (Forbio))
In de periode na WO II werd er bij bebossingen vaak gekozen om grote oppervlaktes aan te planten met dezelfde soort. Typische voorbeelden hiervan zijn de naaldhoutaanplantingen in de Kempen, of populierenbossen in de valleigebieden. Maar ook in het Zoniënwoud werd er ruim twee eeuwen geleden gekozen om uitgestrekte oppervlaktes met enkel beuk aan te planten. Het resultaat van een gerationaliseerd bosbeheer, dat als doel had zoveel mogelijk uniforme houtsortimenten in een bos te produceren. Sinds enkele jaren kiest men er weer vaker voor om gemengde bossen aan te planten, vanuit het idee dat dit zorgt voor gezondere bossen en een grotere biodiversiteit. Maar klopt het wel dat een bos met veel boomsoorten het beter doet dan een bos met weinig boomsoorten? Een laboratorium van 27 hectare
Forbio is een grootschalig onderzoek dat het belang van een mix van boomsoorten in een bos ontegensprekelijk wil vaststellen. Forbio verwijst naar FORrest en BIOdiversity en is een samenwerking tussen de universiteiten van Gent, Leuven, Luik en Louvain-la-Neuve. In het onderzoek gaan wetenschappers na of bossen met veel boomsoorten beter presteren op het vlak van ecosysteemdiensten, zoals houtproductie, waterregulatie en koolstofopslag. Vijf jaar geleden werden 90 000 bomen aangeplant, verspreid over drie locaties: Zedelgem (West-Vlaanderen), Hechtel-Eksel (Limburg) en Gedinne (Wallonië). De drie locaties, samen goed voor 27 hectare, kennen verschillende geografische omstandigheden. Zo werkten de onderzoekers met verschillende planten en bestudeerden verschillende bostypes. Op elke locatie plantten 6 | ‘t Limburgs Bosbelang | 56 | lente
Parameters zoals groeisnelheid, voedingsstoffenkringloop en ziektegevoeligheid maken ook deel uit van de proef. Voorlopige conclusies
(foto: Kris Verheyen (Forbio))
ze zowel loof- als naaldbomen en op twee locaties kozen ze ervoor om ook twee nietinheemse soorten (lork en douglas) te betrekken in deze proefopzet. Per locatie werden telkens bestanden aangeplant van homogeen tot gemengd met vier verschillende boomsoorten. Aan de hand van deze nieuwe aanplantingen met verschillende meng ingswijzen, gingen de onderzoekers invloeden van de onderlinge menging op het functioneren van het bosecosysteem na.
Na vijf jaar van intensief onderzoek bewijzen de eerste conclusies wat veel bosbeheerders vanuit hun praktijkervaring observeren: een gemengd bos is gezonder. De individuele boomsoorten zijn er minder herkenbaar voor eventuele ziekteverwekkers. Wanneer er toch een insectenplaag of schimmelaantasting is, stoot ze op barrières van andere boomsoorten en kan zich minder snel uitbreiden. Het risico dat veel bomen sterven is dus groter in monoculturen. Daarnaast is de combinatie van verschillende boomsoorten ook goed voor de bodemkwaliteit. Verschillende soorten bladstrooisel zorgen voor een veel beter bodemleven, waardoor het afbraakproces van het strooisel vlugger en beter verloopt. Op die manier stijgt het humusgehalte in de
Gemengde bosaanplantingen in Limburg (foto: Annemie Hannosset)
bodem sneller, wat onder andere bijdraagt aan een betere waterhuishouding. Ook de voedingsstoffen uit het strooisel komen zo vlugger ter beschikking voor de bomen, wat een positieve impact kan hebben op de groei. Diversiteit loont
De onderzoekers concluderen dus dat bossen waar verschillende boomsoorten samen groeien, meer kunnen dan homogene bossen en dus nuttiger zijn voor de maatschappij. Individuele boomsoorten scoren vaak erg goed in het leveren van één specifieke dienst. Zo produceren bepaalde naaldboomsoorten veel hout. Maar wanneer veel
soorten bij elkaar groeien, kan dezelfde oppervlakte bos veel diensten tegelijk voorzien, in plaats van uit te blinken in slechts één functie. We moeten daarom gemengde bossen behouden en stimuleren. Op die manier leveren ze ons bruikbaar hout, maar bieden ook ruimte aan recreatie, vormen leefgebieden voor planten en dieren, reguleren het klimaat en zoveel meer. Wordt vervolgd
De onderzoekers zullen dit grote openluchtlaboratorium nog minstens twintig jaar opvolgen. Ze willen nog onderzoeken of bomen in een gemengd bos minder last hebben van droogtestress, een verwacht gevolg van de klimaatverandering. Een andere onderzoeksvraag is of gemengde bossen sneller groeien omdat zij het beschikbare water en licht beter benutten. Ook de rol van uitheemse boomsoorten in ecosysteemdiensten willen ze uitklaren. TreeDivNet, het grootste biodiversiteitsexperiment ter wereld, bundelt trouwens soortgelijke onderzoeken van de noordelijke bossen in Finland tot de mediterraanse bossen in Spanje.
Conclusie Gemengde bossen zijn gezonder. Een combinatie van boomsoorten is beter voor de bodemkwaliteit. Gemengde bossen leveren meer nuttige diensten dan homogene.
Dit artikel is gebaseerd op het artikel ‘Gemengde bossen: een goede keuze!’ uit de Bosbode, ledenblad van de Oost-Vlaamse Bosgroepen. Met dank aan prof. Kris Verheyen, Forbio. ‘t Limburgs Bosbelang | 56 | winter | 7
bosgroepwerking
voor gemeenten gestart! De ruggengraat van de Bosgroepwerking is en blijft het plannen en opvolgen van het beheer van bossen en de ondersteuning van privéboseigenaars. Toch werken de Bosgroepen steeds nauwer samen met openbare besturen en andere externe partners. Een mooi voorbeeld van een geslaagde samenwerking tussen de Bosgroep Hoge Kempen, ANB en AWV kon je lezen in het vorige ‘t Limburgs Bosbelang. In dit nummer gaan we dieper in op de beheerwerken en de houtverkoop van de openbare bossen in Kattevennen (Genk) en Houthalen-Helchteren. Inventaris
In het voorjaar van 2016 kwam de goedkeuring van het proefproject en werd een inventaris van de percelen opgemaakt. In Kattevennen (Genk) horen 61 ha grote percelen bos bij het project. Hier staat overwegend grote den als hoofdboomsoort. De kwaliteit van de grove dennen is bijzonder goed door in het verleden sterk te dunnen. De Amerikaanse vogelkers is er sterk uitgebreid en er is verjonging van zomereik.
grove den te verkrijgen. Voor de bestrijding van de Amerikaanse vogelkers werd een aantal proefprojecten opgezet omdat openbare besturen geen pesticiden meer mogen gebruiken. Schaduwboomsoorten zoals beuk, haagbeuk, winterlinde en hazelaar vormen de onderlaag na de dunning. Met het oog op Europese doelsoorten zoals de gladde slang, heikikker en rugstreeppad kwam er een corridor van 30 meter breed naar het open gebied onder de hoogspanning. In Houthalen-Helchteren stonden er ook dunningen op het programma. In de loofhoutbossen rond Hoevebos kan de populatie bosmieren zo op peil blijven. Een gedund bos houdt de lichaamstemperatuur van mieren immers binnen de perken. Mieren zijn een onontbeerlijke schakel in de voedselpiramide van een gezond bos.
(foto: Pascal Vanhees)
Houtverkoop
Het aanbod hout werd opgedeeld in vier loten op basis van de kwaliteit, geografische ligging en geplande beheerwerken. Ze hebben samen een volume van 10 853 m³ hout. Zes firma’s brachten biedingen uit.
(foto: Benjamine Bufkens)
In Houthalen-Helchteren staat 53 ha bos met kleinere percelen op de planning. De grenzen van de percelen waren niet duidelijk aangegeven, een euvel dat verholpen werd door de nauwkeurige gps van de Bosgroepen. Bijna de helft van de percelen bestaat eveneens uit grove den. Een stuk bos rond het Hoevebos is gemengd loofhout van vooral zomereik en ruwe berk. Doelstellingen en beheermaatregelen
In de Kempense bossen wordt een omvorming van de homogene naaldhoutbossen naar meer inheems loofhout nagestreefd. Bovendien is een gelaagd bos het doel, met een boven-, neven- en onderetage, met boom-, struik- en kruidlaag. In Kattevennen resulteert dit in een dunning en op sommige plaatsen een kaalkap van stroken of cirkels met als doel hier verjonging van de 8 | ‘t Limburgs Bosbelang | 56 | lente
Wie het beheer van de openbare bossen in Kattevennen actief wil opvolgen, kan mailen naar de Bosgroepen voor een gedetailleerde kaart en beschrijving van de geplande beheerwerken (bosgroephogekempen@limburg.be).
OPENBARE HOUTVERKOOP - 11 OKTOBER 2016 Lotnummer
Lot
Boomsoort
Aantal bomen
Aantal m3
Hoogste bod
Prijs / m3
Hoogste bieder
ghh-500
Houthalen-Helchteren
60 % grove den, 19 % zomereik, 14 % berk, 7 % overige
5 802
2 654
82 279,00
31,00
Muffels
ghh-501
Houthalen-Helchteren
94 % grove den, 4% Amerikaanse eik, 2 % overige
1 193
826
33 200,00
40,19
Boeve&Hop
gnk-502
Genk - Kattevennen
98 % grove den, 2 % overige
2 960
2 226
95 100,00
42,72
Norbord
gnk-503
Genk - Kattevennen
88 % grove den, 6 % Amerikaanse vogelkers, 3 % Corsicaanse den, 3 % overige
8 250
5 147
213 100,00
41,40
Norbord
18 205
10 853
423 679,00
39,04
ALGEMEEN TOTAAL
(foto: Frederik Bollen)
Ook de Bosgroep Zuid-Limburg sloeg de handen in elkaar met de gemeenten Tongeren, Gingelom, Alken en Kortessem. Het gaat hier voornamelijk over kaalkappingen van loten canadapopulier en
omvormingen naar inheemse loofhoutbossen. In oktober werden vijf van de zes loten verkocht aan zeer goede prijzen. In Gingelom startten intussen de eerste kappingen.
OPENBARE HOUTVERKOOP - 27 OKTOBER 2016 Lotnummer
Lot
Boomsoort
Aantal bomen
Aantal m3 Hoogste bod
16/3132
Gingelom
92 % populier, 8 % wilg
202
668,87
16/3133
Tongeren - Zuid
96 % populier, 4 % wilg
87
201,28
16/3134
Tongeren - Ketsingen
100 % populier
145
506,24
16/3135
Wintershoven - Steenkensbeemd
100 % populier
25
16/3136
Guigoven - Uilenbos
94 % populier, 6 % grauwe abeel
16/3137
Alken - Hulzenveld
100 % populier
ALGEMEEN TOTAAL
Prijs / m3 Hoogste bieder
27 800,00 41,56
Dedoncker
0,00
geen
19 800,00
39,11
Dedoncker
154,87
5 000,00
32,29
Rondho
106
515,13
24 500,00 47,56
De Clercq Bourdeaud'hui
111
422,37
17 057,00
40,38
Lavrijssen
676
2 468,76
94 157,00
41,52
Aan de slag
In Kattevennen startten de kappingen begin januari, met aandacht voor propere wegen om de recreanten zo weinig mogelijk te hinderen. In februari kwamen de open plekken aan de beurt. In het najaar van 2017 en het voorjaar van 2018 staan de kunstmatige herbebossingen op de planning. In Houthalen-Helchteren zijn de meeste werken al uitgevoerd. ‘t Limburgs Bosbelang | 56 | lente | 9
soort in de kijker
Spork, een honingstruik voor alle gronden
Bessen en bloemen samen op één tak (foto: Wouter Demey)
Hoe ziet deze soort eruit?
Spork (Rhamnus frangula L.) wordt ook wel eens sporkehout of vuilboom genoemd. Het is een struik die tot drie meter hoog kan groeien. Zeker in de schaduw is het een vrij ijle heester met weinig vertakte, opgerichte twijgen. In de bosrand of in een haag groeit de soort dichter uit. Het blad is vrij klein, lichtgroen, gaafrandig en eirond. Je zou de soort kunnen verwarren met de Amerikaanse vogelkers. In de winter is spork goed herkenbaar aan de geelachtige knoppen die niet omgeven zijn door schubben, zoals bij de meeste andere soorten, maar door dicht behaarde, kleine blaadjes. Bijenplant
(foto: Pixabay)
Waar groeit spork?
Spork stelt bijna geen eisen aan de bodem en komt quasi overal in Vlaanderen voor. De bodem mag voedselarm zijn, van zuur tot kalkrijk en van droog tot uiterst nat. Spork groeit in de schaduw van het bos, maar ook op lichtrijke kapvlakten, heideterreinen en zelfs in moerassen. Het is een snelle groeier en verdraagt vrieskou. Door deze eigenschappen is spork uiterst geschikt voor de bossen op moeilijke gronden, net als de wilde lijsterbes. Zij kunnen zelfs in arme omstandigheden een waardevolle struiklaag in het bos vormen.
Spork bloeit van mei tot september. Het is een erg belangrijke honingplant voor bijen, Dit artikel is gebaseerd op het artikel ‘Sporkehout, een honingstruik voor alle gronden’ uit de Boomblad, vlinders en andere insecten. In 2016 riepen ledenblad van de West-Vlaamse Bosgroepen. Met dank aan Jan Goris. de Limburgse imkers nog op om meer spork te planten. In september is het immers één van de laatste inheemse soorten die nog nectar en stuifmeel leveren. De bloemen zijn erg - de naam ‘vuilboom’ komt van het feit dat de gedroogde schors als laxeermiddel klein en onopvallend groen-wit van kleur. De dienst deed? rode en later zwarte bessen vallen wel op. - houtskool van spork nodig was bij de fabricage van buskruit? Bessen en bloemen komen samen voor op - de buigzame takken geschikt zijn voor vlechtwerk? dezelfde tak. Spork verdraagt de snoei goed. - de ree deze struik nauwelijks lust? Dat maakt deze plant tot een goede soort voor bosranden.
Wist je dat …
10 | ‘t Limburgs Bosbelang | 56 | lente
bosbeheer
zoekertjes
Bos te koop Ben je lid van de Bosgroep en wil je je bos verkopen of ben je net op zoek naar een bos? In deze rubriek vind je een overzicht van percelen privébos die te koop staan. Wij hopen natuurlijk dat andere Bosgroepleden het bos kopen, zodat de duurzaamheid van het bosbeheer gegarandeerd is.
Afspraken bij de zoekertjes • Voordat het zoekertje gepubliceerd wordt, ondertekent de eigenaar een toelating. • Het zoekertje verschijnt eenmalig in ’t Limburgs Bosbelang. • De publicatie van het zoekertje is geen garantie voor de verkoop van het bos. • Als je het bos niet meer zou willen verkopen, breng je de Bosgroep op de hoogte.
Hoe reageer je op een zoekertje? • Je neemt zelf contact op met de boseigenaar. • Bij aankoop geef je de Bosgroep een seintje.
Grauwe abeel de Moffarts weer geplant in Limburg! (foto: Karolien Van Diest)
De grauwe abeel is een boom met veel kwaliteiten. Hierover las je vorig jaar in ‘t BBL 53. De familie de Moffarts ontwikkelde in de tweede helft van de vorige eeuw in Schulen (Limburg) een kloon van de grauwe abeel die tot een heel imposante boom kan uitgroeien. De familie had een wijdverspreid netwerk in Haspengouw. Dat maakte dat de bomen van Herk-de-Stad tot Bilzen en Sint-Truiden werden aangeplant. Intussen is deze generatie grauwe abelen echter kaprijp en wordt hij op veel plaatsen verward met de (canada)populier en om die reden niet herplant. In het voorjaar van 2015 legden de Bosgroepen contact met de lokale beheerders van ANB en boomkwekerij Op de Beeck. Dit resulteerde in een oogst van meer dan 1 000 exemplaren wortelopslag in Groenendaal (Bilzen). De opkweek en vermeerdering hiervan ging goed, de bomen groeiden erg mooi en goed uit en werden vanaf deze winter verkocht. Het INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek) vergeleek in 2016 het genetisch materiaal en het blijkt wel degelijk om dezelfde kloon te gaan als de bomen op het domein van de Moffarts in Schulen.
Te koop • AS: 25 are; gemengd; vital.scheepers@telenet.be; 0476 27 43 75 • BERINGEN: 54 are; gemengd; harry.aerts4@gmail.com; 0498 10 61 86; recht van voorkoop • BOCHOLT: 41 are; gemengd; leonard.heynickx@telenet.be; 011 79 25 08; recht van voorkoop • DILSEN-STOKKEM: 76 are; gemengd; vital.scheepers@telenet.be; 0476 27 43 75; recht van voorkoop • HASSELT: 56 are; loofhout; harry_van_eyck@yahoo.com • HECHTEL-EKSEL: 1,65 ha; naaldhout; monique.dufrane@skynet.be; 0497 42 86 94; recht van voorkoop • LUMMEN: 1,30 ha; naaldhout; julien.reynders@skynet.be; 0478 34 21 33 • LUMMEN: 57 are; loofhout; harry_van_eyck@yahoo.com; recht van voorkoop • LUMMEN: 1,77 ha; naaldhout; w.peremans@hotmail.com; 050 60 14 02 • MAASEIK: 1,07 ha; gemengd; diederik.thijs@skynet.be; 0472 84 27 66 • MEEUWEN: 0,47 ha; naaldhout; leonard.heynickx@telenet.be; 011 79 25 08
Dit voorjaar worden 150 grauwe abelen de Moffarts op spil geplant als om vorming na een mislukte populierenaanplanting op een perceel in Mettekoven. De interesse voor deze soort bij partners en leden neemt enorm toe. ‘t Limburgs Bosbelang | 56 | lente | 11
bosgroepwerking
Leren bij de Bosgroepen Michiel Baeten volgde zes weken stage bij de Bosgroepen Toen Michiel Baeten (22) vorig jaar contact opnam met Patrick Meesters van de Bosgroep Hoge Kempen, wist hij eigenlijk niet wat de Bosgroepen precies doen. “Een paar familieleden bezitten bossen die eigenlijk niet meer beheerd werden”, legt hij uit. “Ik ben erg geïnteresseerd in bosbeheer en studeer Groenmanagement aan de PXL. Dus vroeg ik mijn familie of ik de bossen mocht beheren. Daarop nam ik contact op met de Bosgroep Hoge Kempen. Patrick ging mee de bossen bekijken. Ik was meteen onder de indruk van de werking van de Bosgroepen. Daarop besloot ik er zes weken stage te lopen.”
“Als kind kon je me altijd in de bossen vinden”, vertelt Michiel. “Kampen bouwen, spelen … het lijkt wel mijn natuurlijke habitat. Toen ik in het middelbaar een studierichting moest kiezen, was het voor mij dan ook vanzelfsprekend dat ik in die richting iets ging volgen. Daarom koos ik voor de richting Natuur- en Landschapsbeheer bij De Wijnpers in Leuven. Ik had de smaak zo te pakken dat ik ook na mijn middelbaar nog voortging in Groenmanagement in Hasselt.” Van theorie naar praktijk
“Op school hebben we een vak bosbeheer, maar je leert toch nog altijd beter in de praktijk. Ik vond het dan ook super om de Bosgroepen van binnenuit te leren kennen. Het meest interessante vond ik mee het terrein opgaan. Ik mocht mee schalmen, markeren, opmeten en kuberen met de computer.”
(foto: Annemie Hannosset)
Win-win
Michiel met Patrick Meesters in het bos (foto: Collée Frans)
12 | ‘t Limburgs Bosbelang | 56 | lente
“Sommige privéboseigenaars die de werking van de Bosgroepen niet kennen, staan weigerachtig tegenover een samenwerking omdat ze schrik hebben dat de overheid zich te veel met hun bos bemoeit. Bij zo’n eerste gesprek is het dus vooral zaak om niet te veel te pushen en gewoon veel informatie te geven. Uiteindelijk gaat het om een winwinsituatie voor zowel de eigenaar als het bos. De Bosgroepen regelen de subsidies, maken bosbeheerplannen op en controleren achteraf of alles volgens afspraak verlopen is. De opbrengst van de verkochte loten gaat
uiteindelijk weer naar de eigenaar. Wat wil je dan nog meer? Die gesprekken volgen en ook zelf leren voeren, vond ik enorm boeiend.” Terrein
“Ik wist dat ik eerder een man van het terrein was en dat is in mijn stage ook wel gebleken. Een ideale dag is een dag waarop ik veel op het terrein mag zijn. Subsidieaanvragen regelen, beheerplannen opstellen en ander papierwerk doen, hoort er uiteraard bij. Maar als ik mag kiezen, ga ik toch liever naar buiten.”
bos online
Opvallende berichten over bos en hout Als bosgroepmedewerkers lezen we regelmatig interessante berichten die we graag met onze leden delen. Meer artikelen lezen om over door te bomen? Dat kan, op onze website en Facebookpagina.
Vlaanderen maakt ontbossing duurder na kritiek Wie in Vlaanderen een bos kapt en dat niet herplant, moet een bosbehoudsbijdrage betalen, zodat er elders een bos kan worden aangelegd. Die bosbehoudsbijdrage bedroeg oorspronkelijk 120 Belgische frank, of 2,97 euro per vierkante meter. Ze werd verlaagd naar 2 euro. Het Rekenhof stelde in 2016 dat bos kappen in Vlaanderen te goedkoop is. Minister van Natuur, Joke Schauvliege (CD&V), verhoogt nu de bijdrage naar 3,5 euro per vierkante meter. Vanaf een ontbossing van meer dan 3 ha blijft het verplicht om in natura te bebossen. http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/binnenland/1.2870106 Wie in Limburg wil ontbossen en in natura wil bebossen, kan contact opnemen met de Limburgse Bosgroepen. Onder onze leden melden zich regelmatig kandidaat-bebossers aan. Via onze expertise kun je zo vlot afspraken maken over boscompensatie in natura, wat nog steeds de meest efficiënte manier van compenseren is.
Verwarmen met hout “Het lijkt alsof de Vlaamse overheid een heksenjacht begonnen is tegen de eigenaars van houtkachels. Veel mensen vragen zich dan ook af of ze hun kachel nog mogen aansteken.” Zo begint een opiniestuk van de Oost-Vlaamse Bosgroepen, dat opgepikt wordt door Knack en in een mum van tijd tot de meest gelezen artikels behoorde. “Enige nuance is wel op zijn plaats”, stellen ze. “Bij correct gebruik is een houtkachel een uitstekend, milieuvriendelijk alternatief voor fossiele brandstoffen.” De auteurs wijzen op het feit dat hout een hernieuwbare energiebron is, dat je de CO2-uitstoot enorm kunt beperken door lokaal hout te gebruiken en dat er ook kachels met een hoog rendement bestaan. Voorts breken ze een lans voor meer bos, houtkanten en stadsbomen om de effecten van onze verwarming op te vangen, want meer groen zuivert de lucht. http://m.knack.be/nieuws/planet-earth/het-is-perfect-mogelijk-om-te-verwarmen-op-hout-zonder-te-vervuilen/article-opinion-806609.html
Sparrenbossen behoeden paddenstoelen voor uitsterven Fijnspar is bij ons een exoot die het niet eens zo goed doet in de Vlaamse bossen, met uitzondering van Voeren. Nederlands onderzoek in Drentse sparrenbossen toont aan dat het bestaan van deze bossen eigenlijk heel gunstig is voor een aantal paddenstoelen. Vooral in oude sparrenbossen blijken heel wat zeldzame soorten zoals de kamfergordijnzwam nog voor te komen. In Nederland besliste Staatsbosbeheer daarom hun visie op de fijnsparbossen en hun beheer te herzien. https://www.naturetoday.com/intl/nl/nature-reports/message/?msg=23141
Digitale ondersteuning Deze website biedt een uitgebreid overzicht van apps die geschikt zijn voor gebruik binnen het professionele beheer van bos en landschap. http://bosnatuurapps.nl/
Zelf tips? Geef ze gerust door via een mailtje aan: limburgsebosgroepen@limburg.be
‘t Limburgs Bosbelang | 56 | lente | 13
activiteitenkalender De Limburgse Bosgroepen organiseren regelmatig activiteiten voor hun leden. Ook interessante initiatieven van andere organisaties vind je hieronder terug.
Activiteiten Limburgse Bosgroepen Datum
Onderwerp / Plaats
Organisatie / Locatie
zondag 26 maart (13-16 u.)
Plantactie i.s.m. Lions Club
Hechtel-Eksel en Tongeren
zondag 23 april (14 u.)
Bomenwandeling Nieuwenhoven
Kasteeldomein Nieuwenhoven, Engelpampt 57, 3800 Sint-Truiden
zondag 14 mei (14 u.)
Wandeling Bosbeekvallei
Diepestraat in Opglabbeek
zaterdag 27 mei t.e.m. vrijdag 2 juni
Bosgroepenreis
Polen
Plantactie met 50 000 nieuwe boompjes!
Wandeling Bosbeekvallei
Op zondag 26 maart werken de Vlaamse Bosgroepen samen met de Lions Club aan een grote plantactie. Op meer dan 20 locaties in Vlaanderen zullen 50 000 nieuwe boompjes geplant worden! Leden van de Bosgroepen en het Agentschap voor Natuur en Bos stellen de locaties ter beschikking. De Bosgroepen coördineren de plantacties. De Lions Club viert met deze plantactie haar eeuwfeest en draagt zo bij aan het behalen van de klimaatdoelstellingen. Bomen nemen immers veel CO op en kunnen op die manier de opwarming van de ² aarde een stuk tegengaan. De Bosgroepen stellen graag hun jarenlange expertise ter beschikking voor deze aanplanting en zullen er samen met de betrokken privé-eigenaars voor zorgen dat de 50 000 boompjes uitgroeien tot prachtige bossen in Vlaanderen. Ook de Limburgse Bosgroepen planten op twee locaties mee! Als je zin hebt, ben je vanaf 13 uur welkom aan de Boebergstraat 110 in Tongeren (3 000 stuks) of aan de Bosstraat 10 in Hechtel-Eksel (600 stuks) om mee de handen uit de mouwen te steken. Alle hulp is welkom!
Bomenwandeling Nieuwenhoven
De wandeling start om 14 uur op het binnenplein van het kasteel van Nieuwenhoven en duurt ongeveer twee uur. Tijdens de wandeling verkennen we het 6 ha groot bos, dat voor het grootste deel niet toegankelijk is voor publiek op normale momenten. Bosgroep ZuidLimburg ondersteunt het bosbeheer in dit FSC-gecertificeerd bos. Het voldoet dus aan de strengste internationale normen voor duurzaam bosbeheer. Tijdens de wandeling leer je meer over het gevoerde bosbeheer en de achterliggende doelstellingen. Daarnaast staan we stil bij de geschiedenis en enkele unieke elementen in het bos, zoals de ‘Slapende Krijger’ en de taxustunnel. Zorg voor stevig schoeisel.
Tijdens de wandeling in het prachtige gebied van de Bosbeekvallei wordt de historische ontwikkeling, de begroeiing en de rijke fauna en flora toegelicht (zie ook blz. 3). (foto: Marcel Bex) Dankzij een Europees Life-project ‘Itter en Oeter’ voerde Natuurpunt een natuurgericht bosbeheer uit, waarvan al mooie resultaten op terrein zichtbaar zijn. De Bosgroep geeft een toelichting bij duurzaam bosbeheer in de drogere bossen naast de vallei. Deze wandeling wordt georganiseerd in samenwerking met Natuurpunt Opglabbeek. We starten om 14 u. aan de Diepestraat in Opglabbeek. Laarzen of stevig schoeisel zijn aanbevolen. De wandeling is gratis, inschrijven is verplicht. Dit kan via 011 23 83 63 of via een mailtje naar vera.reymen@limburg.be. Bosgroepenreis naar Polen: studiereis bosbeheer naar Biebrza en Bialowieza
Ben jij ook al lang geïnteresseerd in bos en bosbeheer? Stopt dit niet aan de landsgrenzen? Grijp dan snel je kans. Schrijf je in voor deze studiereis naar de bossen in Noordoost-Polen en trek er op uit samen met bosbeheerders en boseigenaars van de Bosgroepen en andere geïnteresseerde bosliefhebbers. Tijdens deze reis bezoeken we onder meer de vallei van de Biebrza, model voor volledig natuurlijke riviervalleien. We maken in de staatsbossen van Knyszynska kennis met de plaatselijke bosbouw en sluiten af in het oerbos van Bialowieza, waar nog zowat alle grote inheemse zoogdieren voorkomen. De reis duurt zeven dagen en we overnachten in degelijke hotels. Lokale gidsen die betrokken zijn bij het plaatselijke bosbeheer, geven uitleg in het Engels. Een Vlaamse Inverde-begeleider en specialist inzake bosbeheer gaat ook mee. Het volledige programma vind je op de website www.inverde.be. Inschrijven kan tot 1 mei 2017.
Activiteiten ‘Limburg boomt’ Datum
Onderwerp / Plaats
Organisatie / Locatie
zondag 7 mei (14 u.)
Bomenwandeling Engels Park
Kasteel Vilain XIIII, Dreef 148, Leut-Maasmechelen
zondag 18 juni (14 u.)
Excursie basiskennis bomen (zomerkenmerken)
Kerk Ellikom, Weg naar Ellikom 243, Meeuwen-Gruitrode
De volledige kalender en meer informatie vind je op www.provinciaalnatuurcentrum/limburgboomt.be (link bomenwandeling)
14 | ‘t Limburgs Bosbelang | 56 | lente
Interessante cursussen bij Centrum Duurzaam Groen Datum
Onderwerp / Plaats
Organisatie / Locatie
woensdag 19 april
EHBO in het buitengebied
Centrum Duurzaam Groen, Genk
vrijdag 16 juni
Boomslepen met trekpaard
De Winning, Lummen
Colofon ’t Limburgs Bosbelang 56 | lente
Voor deze activiteiten schrijf je rechtstreeks in bij de organisator, www.centrumduurzaamgroen.be uitgave
Studiedag 18 april BOS+: Trees from Traffic Kunnen we houtige biomassa afkomstig van wegbermen gebruiken als bron van hernieuwbare energie? Vlaanderen heeft zich, tegen 2020, tot doel gesteld om 10,5 % van de energie op een duurzame manier te produceren. Biomassa is de belangrijkste bron van hernieuwbare energie: in 2013 leverde vaste biomassa 35 % van de groene stroom en 79 % van de groene warmte in Vlaanderen.
De deputatie van de provincieraad van Limburg, Herman Reynders, gouverneurvoorzitter, Frank Smeets, Ludwig Vandenhove, Igor Philtjens, Erik Gerits, Jean-Paul Peuskens, Inge Moors, gedeputeerden en Renata Camps, provinciegriffier.
hoofdredactie Karolien Van Diest
coördinatie Karolien Van Diest karolien.vandiest@limburg.be
taaladvies Yvette Vandormael yvette.vandormael@limburg.be
Het project Trees from Traffic van BOS+ en Krinkels nv onderzocht de voor- en nadelen en de beperkingen die je kunt ondervinden tijdens het aanleggen, beheren en oogsten van houtige biomassa in de wegbermen.
redactiesecretariaat Annemie Hannosset annemie.hannosset@limburg.be
redactieraad
(foto: Sien Cromphout) Programma • 9.30 u. Ontvangst • 10.00 u. Verwelkoming door schepen Jan Van der Velpen • 10.30 u. Presentaties Trees from Traffic: schetsen van het project, conclusies en beleidsadviezen. Met aandacht voor het spanningsveld tussen industrie en lokaal gebruik en een reflectie vanuit de praktijk. • 12.30 u. Broodjeslunch • 13.30 u. Terreinbezoek Hout uit Dijleland: het landschap verwarmt het gemeentehuis. Bezoek aan de installatie. • 15.00 u. Afronding
Sally Dewallef, Sonja Schreurs, Annemie Hannosset, Vera Boesmans, Karolien Van Diest
redactie Karolien Van Diest, Pascal Vanhees, Patrick Meesters, Frederik Bollen, Ine Houbrechts, Vera Reymen, Sally Dewallef
foto cover Pascal Vanhees
cartoons Dirk Vercampt
tekstbewerking Barbara Creemers
Praktische info • Adres: Speelpleinstraat 10, 3360 Bierbeek • Inschrijven is verplicht en kan tot 10 april via het inschrijvingsformulier op www.bosplus.be/treesfromtraffic • Vragen? Contacteer Sien Cromphout via sien.cromphout@bosplus.be
vormgeving & lay-out Dion Boodts, Grafische Producties, Informatie & Communicatie provincie Limburg Designpartner - Opglabbeek
druk Drukkerij Paesen - Opglabbeek
postbus
afgiftekantoor: hasselt 1 - 3de afdeling - p3a9010 driemaandelijks tijdschrift | januari-februari-maart 2017
55 | winter
Limburgse Bosgroepen p/a provincie Limburg, Directie Ruimte Afdeling Milieu en Natuur Universiteitslaan 1, B-3500 Hasselt tel. 011 23 83 20 bosgroepen@limburg.be www.bosgroepen.be
PB- PP B- 01675 BELGIE(N) - BELGIQUE
in dit nummer o.a.
Win jouw foto
Nieuwe vzw Bosgroep Limburg Limburg boomt! Monitoring dier- en plantensoorten op privégronden
oplage
op de cover van ’t Limburgs Bosbelang
4 200 exemplaren
Zou jij graag jouw bosfoto op de cover van ons ledenblad zien? Stuur ons dan je mooiste foto en maak kans om naam en faam te verwerven bij onze Bosgroepleden. Concreet zijn we op zoek naar verticale foto’s met minimaal 3 507 x 2 481 pixels om op A4-formaat af te drukken. Aangezien het om ons zomernummer gaat, plaatsen we graag een zomerse foto. Er mogen geen herkenbare personen op staan en ook kleuren- of retrofilters vermijd je best. We houden bovendien van frisse kleuren. Surf voor meer informatie over de deadlines, technische vereisten en het wedstrijdreglement naar www.limburg.be/fotowedstrijd2017.
wettelijk depotnummer D/2008/5857/82
verantwoordelijke uitgever Vera Boesmans Universiteitslaan 1, B-3500 Hasselt Deze publicatie werd gedrukt op houten chloorvrij kringlooppapier, zonder optische witmakers.
‘t Limburgs Bosbelang | 56 | lente | 15
56 | lente | in dit nummer
nuttige adressen
driemaandelijks tijdschrift | april-mei-juni 2017
Bosgroepen Noordoost-Limburg vzw
Coöperatieve van de Limburgse Bosgroepen cvba
ondernemingsnummer 459 481 087
Universiteitslaan 1 3500 Hasselt
Coördinator
Medewerkers
ir. An Pierson tel. 011 23 83 24 gsm 0473 88 53 95 bosgroepnoordoost@ limburg.be
Vera Reymen ir. Frederik Bollen tel. 011 23 83 63 fax 011 24 92 35
Adjunct-coördinator: Pascal Vanhees tel. 011 23 83 63
Secretariaat
Agentschap voor Natuur en Bos
Bosgroep Hoge Kempen vzw ondernemingsnummer 874 667 014
Bosgroep
Administratief coördinator: Sally Dewallef tel. 011 23 83 14 P.a. provincie Limburg Universiteitslaan 1 3500 Hasselt www.limburg.be/bosgroepen www.bosgroepen.be fax 011 24 92 35
Bosgroep
Patricia Rouffa tel. 011 23 83 30
West-Limburg vzw
ondernemingsnummer 479 742 895 bosgroepwest@limburg.be
Coördinator
Het ANB staat in voor het beleid, het duurzaam beheren en versterken van natuur, bos en groen, samen met alle partners. De uitdaging is dan ook het verder uitbouwen van een partnerschap met de Limburgse Bosgroepen, als schakel tussen de private boseigenaren en ANB.
ir. Patrick Meesters tel. 011 23 83 23 gsm 0475 46 04 42 bosgroephogekempen@ limburg.be
Secretariaat
Secretariaat
Zuid-Limburg vzw
Sabine Schraepen tel. 011 23 73 82
ondernemingsnummer 874 670 378
Relatiebeheerder ANB
Coördinator
Katrien Janssen Agentschap voor Natuur en Bos Koningin Astridlaan 50 bus 5 3500 Hasselt tel. 011 74 25 12 gsm 0497 19 85 70
Bosgroep
Evi Ghijsens tel. 011 23 73 28 Bosgroep
ondernemingsnummer 882 247 464
ir. Karolien Van Diest tel. 011 23 83 25 gsm 0473 88 53 94 bosgroepzuid@limburg.be
Coördinator
Secretariaat
ir. Lore Bellings tel. 011 23 83 19 gsm 0471 23 82 14 bosgroeplimburgse duinen@limburg.be
Annemie Hannosset tel. 011 23 83 20
Limburgse Duinen vzw
voorwoord .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 bosgroepennieuws vzw Bosgroep Limburg van start! .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 bosgroep in de kijker De Bosbeekvallei .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 bos en wetenschap Gemengde bossen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 bosgroepwerking voor openbare boseigenaars gestart! .. . . . . . . . . . . . . . . . 8 soort in de kijker Spork, een honingstruik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 bosbeheer Grauwe abeel de Moffarts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 zoekertjes Bos te koop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 bosgroepwerking Leren bij de Bosgroepen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 bos online .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 activiteitenkalender Activiteiten Limburgse Bosgroepen. . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Activiteiten ‘Limburg boomt’ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Cursussen en excursies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 nuttige adressen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Nuttige websites
Agentschap Natuur en Bos: www.natuurenbos.be BOS+: www.bosplus.be Landelijk Vlaanderen vzw: www.landelijkvlaanderen.be Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek: www.inbo.be Inverde vzw: www.inverde.be Bosforum: www.bosforum.be Aanspreekpunt Privaat Beheer – Natuur en Bos vzw (APB): www.privaatbeheer.be Ecopedia: www.ecopedia.be
Secretariaat
Ine Houbrechts tel. 011 23 83 15 H a m o n tAchel
Waarvoor kun je terecht bij de Bosgroep?
Lommel O v e r p e lt
B o c h o lt
A nt w e rp e n
Een bos bezitten en beheren, daar komt heel wat bij kijken. Voor vragen of informatie kun je evenwel altijd te rade bij de Bosgroep. We sommen hier even op waarmee de bosgroepmedewerkers je van dienst kunnen zijn: • gratis en onafhankelijk advies over het bos en het beheer ervan (bosbouwtechnische, wettelijke, financiële en administratieve aspecten) • informatie over hoe een duurzaam bosbeheer eruit ziet, wat je wettelijke rechten en plichten zijn als
provincie Limburg Universiteitslaan 1 B-3500 HASSELT limburg.be
boseigenaar en wat de mogelijke subsidies zijn waarop je aanspraak kunt maken • hulp bij het invullen van kapaanvragen of het opstellen van beheerplannen • kaartmateriaal • coördinatie van de samenwerking tussen verschillende boseigenaars. • Ondersteuning bij FSC-certificering, boscompensatie in natura, aanplan tingen en ecologische beheerwerken
Ne d e r land
N e e r p e lt
Kinrooi
Bree
HechtelEksel
Peer
Leopoldsburg Ham
Maaseik MeeuwenGruitrode
Beringen Tessenderlo HouthalenHelchteren
Opglabbeek DilsenStokkem
HeusdenZolder
As Zonhoven
Lummen
Genk H e r k- D e - S t a d Halen
Maasmechelen
H a s s e lt Diepenbeek
Zutendaal Lanaken
Nieuwerkerken Alken
Bilzen Kortessem
Wellen
B rab ant
H o e s e lt S i n t- T r u i d e n Borgloon
Heers
Riemst
Tongeren Voeren
Gingelom Herstappe
Luik