Forum 20 2010

Opinieblad vno-ncw Ondernemers, politiek en maatschappij

#20/04.11.10

Nieuwe sancties

Maar zullen ze de euro redden? achtergrond Kernenergie: de (lange) weg naar Borssele II 24

actueel Class action: Amerikaanse toestanden in de rechtszaal 18

achtergrond Arbeidsmarkt: Oudere kan wel facelift gebruiken 28

inhoud #20 Rubrieken

43

4 Opinie vno-ncw • eu moet niet meteen de hand ophouden • Weg met de geraniums • Euro wordt fractie veiliger • Vlot voorsorteren op kerncentrale • vno-ncw West: Rutte brengt zoet én zuur

8 De foto Japans feestje

15 Scheer Ee, El en Ie

16 & Zus ‘Mijn zus is veel creatiever’

20 Podium 35 Vereniging • ‘Europa moet zich beter vermarkten’ • Personalia • Vrachtprijzen blijven onder druk staan • Verzekeraars: adviespraktijk ­hypotheken kan nog beter • Hotelscholen en horeca bundelen ­ krachten • Amsterdams bedrijfsleven kraakt ­woningbouwplannen • Agenda • Even bellen met Ramon Heerings, ­secretaris beleid en deelmarkten tln • Twence Afval en Energie wint eerste prijs in de Nederlandse Goede Praktijken Competitie • Farmaceuten en verzekeraars op één lijn

2

16

• Zes vragen aan Erik de Ruijter, directeur Nederlandse Rubber- en Kunststofindustrie • Uitspraken • Niet meer praten over de ww?

23 De werkkamer van Maarten van Noort, softwarebedrijf Wortell

33 De ommekeer van Erik Ziengs, Tweede-Kamerlid voor de vvd

43 Binnenland ‘Ons orkest mag niet verdwijnen’

48 Reacties ‘Leve de nationalisaties in Hongarije’

23

FORUM #20/04.11.10

50 Wereldzaak Cosmetica uit de Dode Zee

rubrieksnaam

28

44

Artikelen

24

10 Hoe veilig is de euro nog?

Langs de rand van de afgrond, maar toch nog gered: de euro kwam dit jaar in een ware ­achtbaan terecht. Maar of de afspraken van de Europese regeringsleiders kunnen voorkomen dat de euro uiteen spat, moet nog blijken.

18 De excessen van de claimcultuur Eindeloos procederen tot een faillissement erop volgt. In de Verenigde kosten class action lawsuits bedrijven hun reputatie en heel veel geld. Waait de ­Amerikaanse claimcultuur straks over naar Europa?

24 Hordelopen voor kernenergie Van drie plaatsen vooruit naar twee beurten overslaan en via gevangenis naar put. De weg naar de bouw van een kerncentrale heeft wel wat weg van een potje ganzenborden. Staat er over tien jaar echt een nieuwe centrale?

28 Oud en aantrekkelijk Later met pensioen is vanaf 2020 een feit. Maar oudere werknemers aannemen of langer aan het werk houden, is nog steeds niet erg aanlokkelijk. Hoe houden we ouderen fris en aan de slag tot hun 66ste and beyond?

44 Aysel Erbudak schudt de boel graag op Ze is direct, niet altijd aardig en houdt van no nonsens. Aysel Erbudak (44) is bestuurs­ voorzitter van het Amsterdamse Slotervaartziekenhuis. In vier jaar tijd wist zij het ­ziekenhuis weer winstgevend te maken. “Ik ben niet bezig met de vraag of ik aardig ben.”

3

FORUM #20/04.11.10

opinie vno-ncw

jeroen poortvliet

Biodiversiteit Het ligt – letterlijk – ver van ons bed: Nagoya, de Japanse stad waar 190 landen deze week tot een nieuw vn-verdrag kwamen over biodiversiteit. Ook de heisa rond de vn-top zelf, waarbij honderden ambtenaren en politici schijnbaar eindeloos onderhandelen over een bijzin in een bijzin in een bijzin, staat waarschijnlijk ver van uw en in elk geval van mijn leefwereld.

Toch is biodiversiteit een onderwerp waarvan iedereen het belang inziet. Het uitsterven van planten en dieren in een tempo dat volgens wetenschappers duizend keer hoger ligt dan normaal is in de natuur, is natuurlijk een slechte zaak. De soortenrijkdom van deze planeet is te zien als het kapitaal van de natuur. Kapitaal dat moeilijk weer terug te verdienen valt, als het eenmaal is weggevaagd.

Deze logica wordt in het bedrijfsleven goed begrepen. Zoals Jan Kees Vis van Unilever het in de Forum van twee weken terug formuleerde: “Het is gezond boerenverstand. Als je dertig jaar vooruit kijkt, zie je dat er op deze manier dan niet voldoende natuurlijke hulpbronnen meer zijn.” Ook voor het klimaat is het behoud van de regenwouden cruciaal.

Bedrijven, zoals bijvoorbeeld de Nederlandse zaadveredelaars, zien dan ook de noodzaak tot wereldwijde afspraken op het gebied van biodiversiteit. Dat geldt ook voor Nederlandse multinationals zoals

Ahold, Akzo, Sara Lee, Rabobank, Cargill en Philips die zich al jaren met het onderwerp bezighouden en daarbij vaak vooruitlopen op de politiek.

Het is daarom goed dat er vorige week in Nagoya onder meer is gesproken over de principes van compensatieregelingen voor het gebruik van genetische hulpbronnen zoals planten. De opbrengsten daarvan zullen gedeeld worden met het land van oorsprong. Daardoor zal het eerder lonen om bossen niet te kappen en zeegebieden die rijk zijn aan soorten te beschermen. De hoop is dat daarmee illegale praktijken worden tegengegaan.

Biodiversiteit, waar ook ter wereld, is voor Nederland met zijn landbouwsector, zijn Wageningen University en zijn voedingsindustrie, van groot belang. Tegelijkertijd kan de wereld in de strijd voor het behoud van belangrijke ecosystemen, profiteren van onze kennis en technologie. Nagoya brengt dat ietsje dichterbij.

Bernard Wientjes Voorzitter vno-ncw Lees ook het weblog over Nagoya op www.vno-ncw.nl

eu moet niet meteen de hand ophouden • Goed dat eu zoekt naar ander systeem voor inkomsten • Nieuwe belastingen introduceren, is te voorbarig • Kijk eerst binnen bestaande budget wat mogelijkheden zijn De Europese Unie vindt dat ze geld tekort komt en heeft zes voorstellen gedaan (waarvan vijf nieuwe belastingen) om meer inkomsten te krijgen, zoals een Europese btw-heffing. Daarmee begaat de Europese Commissie een klassieke fout door niet eerst te kijken of het huidige budget efficiënter ingezet kan worden. Het bestaande systeem van afdrachten wordt er ook nog eens ingewikkelder door.

Dat de eu sneller door haar geld heen gaat dan haar lief is, is niet moeilijk te geloven. Dat ze meer ambities heeft dan geld, hoeft ook geen verbazing te wekken. Maar de discussie over ‘hoe bereiken we de doelen die gezet zijn voor 2020 en hoeveel geld is daarvoor nodig’, wordt niet helder gevoerd. Gewoonlijk is het zo dat als er een tekort is, gekeken wordt of er geschoven kan worden in de prioriteiten. Een andere optie is het bestaande budget efficiënter inzetten. Het bedrijfsleven doet dat al zo sinds het begin der tijden.

Het huidige systeem van afdrachten is niet eenvoudig, transparant of rechtvaardig. Het is daarom goed dat er gezocht wordt naar een nieuw 4

FORUM #20/04.11.10

systeem. Extra belastingen bovenop de huidige regeling, maken het systeem niet beter. Lidstaten moeten de belasting gaan innen bij 500 miljoen inwoners en die weer doorsluizen naar Brussel. Terwijl het huidige systeem een afdracht is op basis van het bruto nationaal inkomen van 27 landen.

Een nieuwe soort belasting invoeren, is niet per definitie slecht, maar alle voors en tegens moeten dan wel goed op een rijtje staan. En voor alles moet eerst nauwkeurig worden onderzocht welke verbeteringen mogelijk zijn binnen het bestaande budget. Vooral omdat de eu op sommige posten jaarlijks flink overhoudt. Beter budgetteren is dus een reële optie. De Europese Commissie slaat deze lastige vragen over en houdt meteen de hand op.  www.vno-ncw.nl, dossier Europese Unie

Euro wordt fractie veiliger door sancties

wandelgangen

een gesol met g kernenergie PvdA-Kamerlid Diederik Samsom heeft vraagtekens bij de overheveling van het kernenergiedossier van het opgeheven ministerie van vrom naar het nieuwe ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (el&i). Volgens Samsom zou dat wel eens op gespannen voet kunnen staan met de regels van het Internationaal Atoomenergie Agentschap (iaea).

Dat schrijft voor dat de controle op de veiligheid van kernenergie gescheiden moet worden van de operationele kant (promotie en

Rutte: slag om arm

exploitatie), om belangenconflicten te voorkomen.

Volgens het ministerie van el&i is van een belangenconflict geen sprake. De controle op de veiligheid blijft de verantwoordelijkheid van de Kernfysische Dienst, en dat is een zelfstandige toezichthouder.

Samsom is nog niet overtuigd. Hij heeft minister Maxime Verhagen schriftelijke vragen gesteld om duidelijkheid te krijgen. En of die ook even het iaea wil inseinen over de overheveling. Dat zou dan wel eens een boze brief kunnen sturen, verwacht Samsom.

schippers is voor Zij vindt wel dat jongeren weerbaarder moeten worden in het liberaal roken Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Edith Schippers heeft haar liberale visitekaartje afgegeven. In een overleg met de Tweede Kamer sprak zij zich uit tegen beperking van het aantal verkooppunten van sigaretten. Dat was een wens van ChristenUnieKamerlid Esmé Wiegman. “Ik geloof niet in verbieden en belasten.

Tabak is een legaal product. Dan moet je als overheid niet proberen om mensen in een keurslijf te dwingen”, aldus Schippers.

5

• Strengere straffen voor eurozondaars zijn stap in goede richting • Structurele problemen worden niet aangepakt dijkstra

De ww en het ontslagrecht zijn politiek gezien gesloten terrein.

Die boodschap voor de oppositie had premier Mark Rutte vorige week tijdens het debat over de regeringsverklaring. Het niet hervormen van de ww en het ontslagrecht maakt deel uit van de politieke “deal” tussen de coalitie en de pvv. “Over al het andere is te praten, mits we het daar met z’n drieën over eens zijn.”

Dat vond oppositieleider Job Cohen

geen handreiking. “Het is een klein muizengaatje waar misschien een pootje van een muis doorheen kan.”

Hij zal het ermee moeten doen.

ww en ontslag­ recht op slot

weerstaan van de verlokkingen van tabak, alcohol en andere stimulerende middelen. Haar partijgenote Anne Mulders suggereerde daarbij ook nieuwe sociale media te gebruiken. sp-Kamerlid Henk van Gerven wees in dit verband op de filmpjes van YouTube. Het was hem opgevallen dat daarin vaak wordt gerookt. “Niet-roken moet de norm worden”, zei hij. Een rookverbod op YouTube zit er echter niet in onder Schippers.

Is de euro veiliger geworden? Dat is natuurlijk de grote vraag na de bijeenkomst van de Europese regeringsleiders eind vorige week en de vergadering van hun ministers van Financiën een week eerder.

In mei van dit jaar scheerde de Europese eenheidsmunt langs het randje van de afgrond. Doordat een aantal landen hun financiën flink uit de hand hadden laten lopen, raakten beleggers hun vertrouwen kwijt waardoor de koers kelderde. In een paar maanden tijd verloor de euro bijna 20 procent van zijn waarde en de bodem leek nog lang niet in zicht. Een reddingspakket van maar liefst 750 miljard euro was nodig om het tij te keren.

Dat mocht nooit meer gebeuren, riepen alle landen in koor. De afspraken die ze eerder bij de introductie van de euro gemaakt hadden om de munt stabiel te houden, moesten strenger worden nageleefd. Landen die de boel uit de hand lieten lopen, zouden niet langer kunnen rekenen op collega’s die een oogje toeknepen omdat ze op een soortgelijke behandeling hoopten, mochten ze zelf ooit in het beklaagdenbankje belanden. Automatische sancties moesten dat voorkomen.

Van automatische sancties is zes maanden later geen sprake meer.

Het voornemen van de Europese Commissie en een aantal lidstaten, waaronder Nederland, om landen die in de fout gaan meteen van een fikse boete te voorzien, haalde het niet. Landen die in de gevarenzone dreigen te komen, moeten straks een boete storten op een geblokkeerde rekening. Aanvankelijk vangen ze daar nog rente over, maar als ze hun beleid onvoldoende verbeteren, raken ze eerst die rente kwijt en uiteindelijk het hele bedrag. Maar net als voorheen kunnen handige lidstaten hun straf nog altijd ontlopen. Voordat de Europese Commissie een land kan dwingen een boete te storten, is nog altijd de steun van tweederde van de lidstaten nodig. Staat het bedrag al op de rekening dan kan een land zijn straf alsnog ontlopen door een meerderheid van de lidstaten aan zijn zijde te krijgen.

De nieuwe sancties waarover de regeringsleiders het eens zijn geworden, zijn daardoor niet meer dan een stapje in de goede richting. Wat dat betreft is het goed dat ook het Europees Parlement, dat meer op de Nederlandse lijn zit, zich hierover nog moet uitspreken. Maar voor een euro die ook op lange termijn veilig is, moet meer gebeuren. Het noodfonds dat een paar maanden terug in no time uit de grond werd gestampt, zal een steviger wettelijke basis moeten krijgen zodat het ook na afloop van de termijn in 2013 kan blijven bestaan. Dat bondskanselier Merkel, leider van het land dat voor het grootste deel van het fonds tekent, dat allemaal keurig wil regelen in het eu-verdrag is alleen maar te prijzen. Vraag is wel of dat niet allemaal veel te lang gaat duren. De vorige wijziging van het eu-verdrag heeft bijna zes jaar geduurd.  www.vno-ncw.nl, dossier Europese Unie Lees ook het artikel ‘Stilte voor de eurostorm?’ op pagina 10

FORUM #20/04.11.10

Weg met de geraniums • De arbeidsparticipatie van ouderen moet omhoog • Alleen over cultuuromslag praten is niet genoeg • Maatregelen nodig om arbeidsmarkt voor ouderen open te breken Blijf zitten waar je zit en verroer je niet. Dat lijkt nog steeds het verstandigste motto voor oudere werknemers. Want eenmaal zonder baan, komen vijftigplussers amper nog aan de slag. Anderzijds zijn oudere werknemers voor werkgevers op zoek naar personeel ook niet altijd even aantrekkelijk. Ze zijn duurder, het is vaak alweer een flinke tijd geleden dat ze iets aan scholing hebben gedaan, ze zijn vanwege allerlei ‘ontziemaatregelen’ minder goed inzetbaar, de pensioenkosten kunnen aardig oplopen en als ze ziek worden, zijn ze vaak langer uit de roulatie.

Het is daarom goed dat de sociale partners de komende tijd afspraken proberen te maken over ouderenbeleid. De noodzaak hiervan is vastgelegd in het pensioenakkoord dat sociale partners begin juni sloten. Inzet hiervan is een verhoging van de aow- en pensioenleeftijd naar 66 jaar in 2020 en naar 67 in 2025, noodzakelijk om het veelgeprezen Nederlandse pensioensysteem ook in de toekomst betaalbaar te houden. Ook vanuit het gezichtspunt van de krapte op de arbeidsmarkt is het noodzakelijk dat ouderen langer participeren en tot op hogere leeftijd aantrekkelijk blijven voor nieuwe werkgevers.

Daarvoor is wel nodig dat afspraken over ouderenbeleid zich niet beperken tot vasthouden aan verworven rechten en mooie woorden over de benodigde cultuuromslag. Uiteindelijk is het in ieders belang dat ouderen weer volwaardig kunnen meedoen op de arbeidsmarkt.

Geen vijftigplusser zit te wachten op een uitzicht op de geraniums.  Lees ook het artikel 'Oud is uitgeteld?' op pagina 28

vno-ncw west

Rutte brengt zoet én zuur Meer aandacht voor ondernemerschap, meer besluitvaardigheid, geen lastenverzwaringen, een kleinere overheid en – last but not least – een enthousiaste premier die heldere taal spreekt. Logisch dat het regeerakkoord Rutte-Verhagen ook bij de ondernemers in onze regio goed is ontvangen. Er is ook een minpunt: dankzij gedoger Geert Wilders blijven echte hervormingen, zoals op de arbeidsmarkt, uit. En dat is niet goed voor de concurrentiekracht van ons land.

Ik ben blij dat het kabinet drie onderwerpen op de agenda zet die er voor mijn achterban zeer belangrijk zijn: een krachtiger openbaar bestuur, een stevige aanpak van de bereikbaarheid en keuzes voor bedrijvigheid en kennis. Alle drie sporen prima met onze Groeiagenda Randstad.

Het kabinet wil gaan nadenken over opschaling van het provinciaal bestuur in de Randstad. Een goede eerste stap. Wat mij betreft komt die ene provincie Holland er nu snel. Goed ook dat Randstad Urgent wordt voortgezet. Dit project (gericht op duurzame versterking van de concurrentiepositie van de regio) heeft dankzij een onorthodoxe manier van werken snelheid in de besluit­ vorming gebracht. Aan Melanie Schultz, de nieuwe minister van Infrastructuur en Milieu, de eer om alle projecten die van belang zijn voor de Randstad voortvarend aan te pakken.

De Randstad heeft meer groeikracht als er keuzes worden gemaakt voor economische clusters en kennisclusters die er mondiaal toe doen. Het is goed dat het kabinet toekomstige economische topgebieden gaat aanwijzen. In Nederland, maar in het bijzonder in onze regio. Kiezen dus voor excellentie, in plaats van overal de zesjescultuur Ook op het gebied van de infrastructuur wil het kabinet doorpakken. Het plan voor supersnelwegen en meer samenwerking met pensioenfondsen biedt de mogelijkheid om te werken aan uitbreiding van het hoofdwegennet tussen de vier grote steden. Dat sluit aan bij ons idee voor doorstroomroutes. Maar dan zal publiek-private samenwerking wel moeten worden gestimuleerd.

De doorstroming in de Randstad zal in elk geval baat bij hebben als er één vervoerautoriteit komt die gaat zorgen voor organisatie en coördinatie van de filebestrijding.

Maar niet alles in het regeerakkoord is zoet. Er staan prachtige woorden in over kennis en innovatie, maar daden ontbreken (vooralsnog). Het ministerie van Economie, Landbouw en Innovatie krijgt wel een grotere regierol op het vlak van kennis en innovatie, maar geld daarvoor uit het Fonds Economische Structuurversterking verdwijnt in de algemene middelen. En dat terwijl kennis en innovatie topprioriteit zouden moeten hebben, zeker in het westen van het land. Het kabinet zou daar nog eens heel goed over moeten nadenken.

René Klawer Voorzitter vno-ncw West

6

vno-ncw west

opinie vno-ncw

FORUM #20/04.11.10

Vlot voorsorteren op kerncentrale

wandelgangen

• Kabinet-Rutte zet sein op groen voor kernenergie • Lange procedures kunnen boel nodeloos vertragen • Zaak om proactief aan de gang te gaan

dijkstra

Het kabinet gaat niet voetstoots akkoord met de Europese richtlijn voor seizoensarbeiders van buiten de Europese Unie. Zo wil Nederland dat een vergunning verplicht blijft voor seizoenswerk korter dan drie maanden, en mag er hoogstens 24 weken worden gewerkt.

Zo kan voorkomen worden dat seizoensarbeiders een beroep doen op de Nederlandse sociale voorzieningen.

In een overleg met de Tweede Kamer maakte minister Gerd Leers van Immigratie en Asiel duidelijk dat Nederland desnoods – als de uiteindelijke richtlijn niet bevalt – de grenzen kan sluiten voor deze groep. Partijen die niet zitten te wachten op Europese regels, zoals de sp en de pvv, suste hij door

erop te wijzen dat het hier om een non-issue gaat: jaarlijks hebben we het over hooguit 150 seizoenswerkers. De regels zijn dan ook vooral bedoeld voor de Zuid-Europese eu-lidstaten. Maar het kan geen kwaad om mee te blijven praten over de regels, erkende de Kamer.

Want uiteindelijk raken die Nederland ook.

igen regels e eerst voor ­seizoensarbeid

Leers: kleinigheidje

l anger door­ praten over langer verlof

Voor het vaderschapsverlof zou daar nog eens ruim 200 miljoen bijkomen.

De coalitiepartijen houden vast Het Europees Parlement wil het zwangerschaps- en bevallingsverlof aan dit standpunt. GroenLinksverlengen van (minimaal) veertien Kamerlid Ineke van Gent, die eerder het vaderschapsverlofvoornaar twintig weken, volledig stel indiende, ziet haar kans weer doorbetaald. Vaders krijgen recht op twee weken vaderschapsverlof, schoon. Zij wil in debat met Donners opvolger, vvd’er Henk Kamp. ook doorbetaald. Daarmee gaat Dat zou dan moeten voordat Kamp het parlement fors verder dan de in december met zijn collega’s Europese Commissie, die naar in Brussel gaat praten over de achttien weken wil, waarvan een derde volledig doorbetaald, zonder stemmingsuitslag in het Europees parlement. Dat is overigens nog vaderschapsverlof. geen done deal: parlement, EuroDe ‘oude’ Tweede Kamer heeft al pese Commissie en de vakministers eerder een Nederlands voorvan de lidstaten moeten het eens stel voor het vaderschapsverlof afgewezen. Voormalig minster van worden.

Sociale Zaken en Werkgelegenheid Piet Hein Donner wees er verder op dat verlenging van het bevallingsverlof (zestien weken in Nederland) om medische redenen niet nodig is en werkgevers ruim 300 miljoen euro gaat kosten.

7

FORUM #20/04.11.10

Al enige tijd staan twee energiemaatschappijen in de startblokken om kernenergie een nieuwe impuls te geven in Nederland. Zowel het Zeeuwse energiebedrijf Delta als energiemaatschappij Energy Resources Holding hebben plannen liggen om een nieuwe kerncentrale te bouwen in Borssele. Immers: mikken op alleen duurzaam opgewekte energie, zoals wind- of zonne-energie zal voorlopig niet voldoende zijn om de leveringszekerheid van energie ook voor de toekomst veilig te stellen. Bovendien levert kernenergie ook nog eens betaalbare energie op. Verder is kernenergie nodig om de Europese klimaatdoelstellingen te halen. Kerncentrales stoten immers geen co2 uit in tegenstelling tot de conventionele energiecentrales.

Het aantreden van het kabinet-Rutte, dat nadrukkelijk het sein op groen zet voor de bouw van nieuwe kerncentrales, komt daarom geen moment te vroeg. Het is zaak om nu snel een begin te maken met de vergunningaanvraag.

De tegenwerping van het nieuwe ministerie van Infrastructuur & Milieu dat er geen vaart gemaakt kan worden omdat er te weinig ambtenaren zouden zijn om de vergunningaanvraag snel te behandelen en dat de beslissing daarom maar over deze kabinetsperiode heen getild moet worden, lijkt wat al te snel gemaakt.

Met een beetje goede politieke wil moet daar een mouw aan te passen zijn. Dat de ambtelijke molen een beetje roestig geworden is nu er sinds eind jaren zestig geen vergunningen voor nieuwe centrales zijn verleend, is niet onlogisch. Op zichzelf hoeft dat geen probleem te zijn. Nederlandse ambtenaren hoeven het wiel ook niet helemaal zelf uit te vinden: Finland en Frankrijk beschikken over ruime ervaring met dit proces. De kunst kan vast een beetje afgekeken worden of er kan kennis worden ingehuurd uit andere lidstaten. In elk geval kan er proactief worden gehandeld door ambtenaren nu alvast bij te scholen en in andere Europese lidstaten inspiratie te laten opdoen hoe een en ander slim geregeld kan worden.

Het helpt dat het kabinet de voorstellen van de commissie-­ Elverding wil doorvoeren en daarmee procedures sneller willen laten verlopen. Initiatiefnemers, milieubeweging, omwonenden, andere belanghebbenden en het Rijk zullen sneller om tafel moeten om de voors, tegens en voorwaarden te bespreken en tot afspraken te komen.  www.vno-ncw.nl, dossier Energie en klimaatverandering Lees ook het artikel ‘Roadmap to kernenergie’ op pagina 24

de foto rubrieksnaam

Japans feestje Nagoya (Japan), 29 oktober 2010 – Het was een race tegen de klok, maar rond middernacht lokale tijd werd de vn-top over soortenbescherming toch nog met een akkoord afgesloten.

De opluchting was van de gezichten te lezen. Zeker van de Japanse voorzitter van de top, ­milieuminister Ryu Matsumoto (midden). Triomfantelijk steekt hij de voorzittershamer omhoog na het behaalde succes.

Afgevaardigden van meer dan 190 landen beloofden “dringend ­actie te ondernemen’’ om het verlies aan soortenrijkdom voor 2020 een halt toe te roepen. Maar afspraken over de handhaving van de afspraken en sancties werden niet gemaakt. Wel werd gesproken over compensatieregelingen voor het gebruik van ­genetische hulpbronnen zoals planten. De opbrengsten daarvan zullen gedeeld worden met het land van oorsprong.

Ook voor Nederland is biodiversiteit van groot belang. De ­landbouwsector, Wageningen University en de voedingsindustrie hebben die hard nodig. En onze kennis en technologie kan ook prima geëxporteerd worden.

Op uitnodiging van het kabinet maakte vno-ncw, als waarnemend lid, deel uit van de ­officiële Nederlandse delegatie.

Lees ook het weblog van beleidssecretaris August Mesker, die namens vno-ncw de top bijwoonde op www.vno-ncw.nl/weblog

Tekst: Jiska Vijselaar | Foto: jiji press/anp

8

FORUM #20/04.11.10

rubrieksnaam

9

FORUM #20/04.11.10

omslag

Windstilte voor de eurostorm?

10

FORUM #20/04.11.10

De Europese regeringsleiders hebben er vorige week weer uitgebreid over gesproken: hoe verder met de euro? Vier scenario’s voor een munt waarmee het nog alle kanten op kan. “Als er een land uitstapt, is het Duitsland.”

Tekst: Jan Buevink | Foto: Michiel Wijnbergh/hh

Het blijft een gevoelig onderwerp: hoe gaan we verder met de euro? Begin dit jaar scheerde de Europese eenheidsmunt langs de afgrond en kon alleen gered worden doordat de landen van de Europese Unie en het imf in recordtempo een fonds maakten van honderden miljarden om de zwakke eurobroeders overeind te houden.

Dat de euro zo in de problemen kwam, hadden de landen natuurlijk aan zichzelf te danken. De regeringen van met name de ZuidEuropese landen hadden hun financiële positie zo verwaarloosd dat ze alleen nog geld konden lenen tegen enorme rentepercentages. Die zouden hun schulden weer verder opjagen waardoor ze nog dieper in de modder zouden zakken. Daarbij dreigden ze de gemeenschappelijke munt mee te trekken. De euro die begin dit jaar nog 1,44 dollar deed, was eind mei gekelderd naar 1,20 en het einde leek nog lang niet in zicht.

Het meest pijnlijke was natuurlijk dat iedereen dit kon zien aankomen. De verschillende landen zelf voorop. Niet voor niks hadden ze bij de start van de euro afgesproken dat hun begrotingstekort nooit groter mocht zijn dan 3 procent van het bruto binnenlandsproduct en hun staatsschuld niet meer dan 60 procent. Vervolgens vergaten ze af te spreken hoe ze daadkrachtig konden optreden als een van hen deze normen zou overschrijden. Gevolg: bijna alle landen gingen er overheen, een aantal zelfs heel drastisch.

Dat nooit weer, dachten de regeringsleiders dan ook toen ze een half jaar geleden hun crisisvergadering erop hadden zitten. Vorige 11

FORUM #20/04.11.10

week kwamen ze weer bij elkaar om maatregelen te nemen. Aanvankelijk stoere plannen om zondaren in de toekomst een automatische straf te geven, haalden het niet. Wel werd afgesproken dat er semi-automatische sancties komen. Tenminste als een meerderheid van de lidstaten heeft besloten tot een begrotings­ procedure tegen een land en de lidstaat er niet in is geslaagd binnen zes maanden zijn tekorten terug te dringen.

Maar om nu te zeggen dat de Euro in veilig vaarwater is gekomen? Daarvoor lijkt het nog te vroeg. Tekenend is dat banken en grote bedrijven hun kaken stijf op elkaar houden bij de vraag of ze noodscenario’s hebben klaarliggen mocht de euro het alsnog begeven.

Logisch misschien omdat iedere bankier die ook maar de minste twijfel over de levensvatbaarheid naar buiten brengt een vuurtje kan aansteken met mogelijk grote gevolgen.

“In mei heb ik er serieus rekening mee gehouden dat de boel uit elkaar zou spatten”, zegt monetair econoom Jacques Sijben die al jaren over de euro publiceert. “Ik dacht: dit gaat over de landen die vanaf het begin al niet voldeden aan de toetredingscriteria, nu krijg je het moment van de afrekening.” Toen het niet gebeurde, was hij enorm onder de indruk van het miljardengeschut dat de eu-leiders in stelling brachten. “Ik denk dat ze die euro coûte que coûte overeind willen houden.”

Maar of de nu afgesproken maatregelen daarvoor voldoende zijn? Sijben heeft zijn twijfels. Die twijfels zijn er zeker ook bij voormalig dnb-directeur Andre Szász die indertijd betrokken was bij het opzetten van de mone-

omslag Een grillige munt

Ondernemers en de euro

De dalende eurokoers die dit voorjaar voor grote paniek zorgde bij de Europese overheden, was niet voor iedereen nadelig. De Nederlandse export voer er wel bij. De goedkopere munt zorgde ervoor dat Europese producten elders in de wereld aantrekkelijker werden. Dat was een van de redenen dat Nederland in de eerste helft van dit jaar ruim 13 procent meer exporteerde dan vorig jaar, al speelde daarbij de aantrekkende wereldhandel een be­duidend grotere rol. Volgens het Centraal Planbureau levert een daling van de euro met 10 procent een exportstijging van 1,6 procent op. Daar staat dan tegenover dat ook de inflatie met 1,4 procent stijgt en de marktlonen omhoog gaan.

De euro, die in 1999 werd geïntroduceerd als giraal geld en drie jaar later in de vorm van munten en biljetten, kent een grillig verloop. Twee jaar na de introductie was de waarde al met 30 procent gedaald naar 82 dollarcent. Medio 2008 stond de euro op zijn hoogtepunt: 1 dollar 60. Op dit moment zitten we daar twee dubbeltjes onder.

Het is al langer dan tien jaar geleden, maar sommige onder­ nemers zullen nog wel eens zwetend wakker worden als ze er ’s nachts over dromen. Voordat de landen in de eurozone in 1999 hun gemeenschappelijke munt invoerden, gebeurde het nog al eens dat een van hen moest besluiten om de waarde van de eigen valuta te devalueren. Om dat in enige rust te kunnen doen, gebeurde dat altijd in een weekend. Ondernemers die net een leuke transactie hadden afgesloten, kwamen er dan op maandagochtend achter dat hun vorderingen in peseta’s, lires of escudos veel minder guldens opleverden dan ze verwacht hadden. Dat soort wisselkoersrisico’s waren natuurlijk wel te verzekeren maar dat betekende hoge kosten en veel gedoe. Door de euro was dat niet langer nodig in het gebied waar het grootste deel van de Nederlandse export naartoe ging. Ook hoefde er niet meer betaald te worden om geld te wisselen waardoor een geschatte kostenpost van 20 miljard verdween.

De euro betekende ook een flinke impuls voor de interne markt.

De stabiele prijzen zorgden ervoor dat het vrije verkeer van ­goederen, personen en diensten een stuk eenvoudiger werd.

Ook grotere prijstransparantie en het onder controle houden van inflatie droegen daar aan bij. De vraag hoeveel de introductie van de euro de Nederlandse economie precies heeft opgeleverd, is nooit onderzocht. Noch het cpb, noch het ministerie van Financiën heeft daar gegevens over.

taire unie.”De euro is nu echt niet veel veiliger dan een paar weken geleden.”

exit zwakke broeders De zwakke eurobroeders die nu door andere landen gedwongen zijn tot draconische bezuinigen zullen binnen twee jaar uit de euro stappen. Dat verwacht althans de Amerikaanse econoom Desmond Lachman. Volgens Lachman zullen de maatregelen die landen als Griekenland en Ierland getroffen hebben om hun financiën op orde te brengen, niet alleen leiden tot grote sociale onrust, maar ook tot een verder verslechterende economie. Overheid en burgers hebben immers veel minder geld om uit te geven. Grote maatschappelijke onrust zal ertoe leiden dat het niet lang meer duurt voordat er nieuwe regeringen aan de macht komen die uit de eurozone stappen om vervolgens hun munt flink te devalueren waardoor hun economieën weer concurrerend worden. Voormalige dnbdirecteur André Szász ziet het niet gebeuren.

“Waarom zouden ze dat nou doen? Hun schulden blijven in euro’s. Die worden na een 12

devaluatie alleen maar groter.” Bovendien was het grote probleem van Griekenland nou juist de hoge rente die het land moest betalen omdat de kredietwaardigheid dubieus was.

“Als ze uit de euro stappen, zal die rente alleen maar verder stijgen.”

Waarschijnlijkheid: laag

duitsland eruit Ook Duitsland kan besluiten eruit te stappen, zegt monetair econoom Jacques Sijben. Heel waarschijnlijk acht hij het nog niet, maar hij wil het niet uitsluiten. Als de Zuid-Europese landen – die nu al alle zeilen moeten bijzetten om hun financiën op orde te krijgen – ook nog eens geconfronteerd worden met de vergrijzing, waarvoor ze vaak nauwelijks gespaard hebben, zullen ze de druk op de centrale bank vergroten om de inflatie op te voeren. Op zo’n manier kunnen ze hun schuld weg infleren. Niet alleen de overheidsschulden worden dan minder waard, ook de spaartegoeden en de bezittingen van burgers smelten voor een groot deel weg. Duitsland, dat zijn zaakjes wel redelijk op orde heeft, zal daar nooit voor voeFORUM #20/04.11.10

len, denkt Sijben. Als dat land uitstapt, zullen Nederland, België, Denemarken en Oostenrijk waarschijnlijk volgen. In theorie kunnen die dan allemaal de Duitse mark gaan invoeren, zegt Sijben, maar het lijkt hem waarschijnlijker dat ze hun eigen munt kiezen en die vervolgens aan de Duitse broer koppelen.

“Als er al een land uitstapt, is het Duitsland”, zegt oud-bankdirecteur André Szász. De Duitsers voelden zich al bekocht toen de nieuwe euro niet zo knalhard was als hun oude mark, zegt Szász. En dat gevoel wordt alleen nog maar groter nu zij de afgelopen jaren de broekriem aangehaald hebben en mogen opdraaien voor landen die de boel lieten versloffen. De huidige politici ziet hij nog niet uit de muntunie stappen omdat die zich nog te veel verantwoordelijk voelen voor Europa als gevolg van wat hun voorgangers in de Tweede Wereldoorlog hebben aangericht.

Nieuwe politici zullen die verantwoordelijkheid minder voelen. Als onze oosterburen uit de euro stappen, zal niet Europa een rol op het wereldtoneel kunnen spelen, maar is die rol voor Duitsland weggelegd, met op de achter-

istockphoto

grond een aantal landen eromheen. “Ik vraag me af of Engeland en Frankrijk dat risico wel voldoende zien.”

Waarschijnlijkheid: wordt steeds groter

een politieke unie “Eind 19de eeuw hadden Italië, Frankrijk, Zwitserland, België en Griekenland een muntunie”, zegt Sijben. “Die klapte uiteen, net als de muntunie van de Zweden, Noren en Denen uit diezelfde tijd. De enige muntunie die succesvol bleek, was de Deutsche Zollverein. En waarom? Omdat die unie na 1871 ook een politieke unie kreeg toen het Duitse keizerrijk werd opgericht.” Zoiets zou Europa ook moeten hebben. “Zoals het nu is, is het stelsel niet af”, zegt ook André Szász. “Een monetaire unie is alleen mogelijk als je ook een economische unie hebt. En een economische unie betekent automatisch ook een politieke unie want daarin gaat het over de begroting en er is natuurlijk weinig politieker dan een begroting. Als die bereidheid er niet is, zie ik weinig veranderen.” De strengere sanctiemogelijkheden voor overtreders van de begrotings­ 13

FORUM #20/04.11.10

actueel

advertentie Gaastra

14

FORUM #20/04.11.10

dik nicolai

column scheer

afspraken die kanselier Merkel wil, hadden de regeringsleiders al meteen bij het begin van de euro moeten afspreken. Als ze dat nu nog willen, kan dat alleen door een verandering van het eu-verdrag waarvoor de instemming van elk van de 27 afzonderlijke eu-landen nodig is. Dat ziet Szász nog niet zo snel gebeuren, zeker omdat sommige landen helemaal geen belang hebben bij strengere regels. Maar stel dat die wel komen, dan nog is er geen sprake van een echte politieke unie. Alleen druk van buiten Europa zou daarvoor kunnen zorgen.

De opkomst van China, Rusland dat steeds agressiever wordt en de VS die meer en meer haar eigen koers varen. “De oorlog in Irak heeft laten zien dat Europese landen hun invloed ook niet kunnen vergroten door met de Amerikanen mee te doen.”

Waarschijnlijkheid: niet uit te sluiten

Ee, El en Ie De kogel is door de kerk: het nieuwe ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie wordt afgekort tot el&i. Daarbij zijn de ambtenaren van het ministerie niet over één nacht ijs gegaan. Het is immers toch een naam waar je het minstens vier jaar mee moet doen. Er even van uitgaande dat het kabinet vier jaar blijft zitten, en zo niet, dat het daaropvolgende kabinet niet meteen weer gaat reorganiseren.

Tja, wat moet je van zo’n afkorting vinden? Het begint natuurlijk met de volledige naam, en de gedachte daarachter. Het ministerie van Economische Zaken is gefuseerd met het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Eerlijk gezegd dacht ik dat die V nog voor Visserij stond, maar de vissers moeten blijkbaar hun eigen boontjes doppen. De natuur en de voedselkwaliteit hebben het ook niet gered, in de nieuwe naam althans.

voortmodderen

Economische Zaken en Landbouw dus. Dat had ezl opgeleverd.

Een afkorting die redelijk staat, hoewel de woordgrap ‘ezel’ voor de hand ligt. Maar er moest ook nog iets met innovatie in de naam worden gedaan. el&i heeft namelijk al het innovatiebeleid van de verschillende ministeries naar zich toe getrokken. Dus wordt het Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. Terwijl economische zaken en de landbouw natuurlijk al innoverend van zichzelf (behoren te) zijn.

“Waarschijnlijk zal het gaan zoals het altijd gegaan is”, zegt André Szász. “Als er problemen dreigen, gaan de landen onderhandelen om te kijken of ze daarvoor een oplossing kunnen vinden.” Echt wezenlijke veranderingen ziet hij niet komen zolang er geen politieke unie is en we het moeten doen met het betere knip- en plakwerk. De ‘automatische’ sancties voor tekortzondaren waarover lange tijd onderhandeld werd, vond Szász ook geen echte doorbraak. De vraag of er daadwerkelijk sprake is van een structureel tekort, zou volgens hem daarbij ook altijd nog vastgesteld moeten worden door de afzonderlijke lidstaten. “Toen we indertijd bijeen kwamen om deze afspraken te maken, hebben we bewust gekozen voor cijfers als die 3 procent om de discussie preciezer te maken. Tegelijkertijd realiseerden we ons ook dat dit altijd een politieke discussie zou blijven.” Dat de Duitsers het verdrag willen wijzigen om zo landen die in de fout gaan op een andere manier te straffen door het ontnemen van het stemrecht, vindt hij wel logisch.

Boetes opleggen zoals nu, is geen voor de hand liggende straf voor een land dat failliet dreigt te gaan. Ook helpt het niet om zo’n land er weer bovenop te krijgen. “Ik vind het goed dat je kijkt naar geloofwaardiger sancties maar daarvoor moet je wel het verdrag wijzigen. Dat zie ik nu niet echt gebeuren.”

Waarschijnlijkheid: hoog  15

De meest logische afkorting zou dan eli zijn, want zo’n &-teken is alleen maar lastig typen. Ik kan letters bijvoorbeeld redelijk blind vinden op mijn toetsenbord, maar leestekens moet ik altijd even zoeken (shift7). eli kun je uitspreken als Ee, El en Ie, maar ook als Eli. Dat is volgens Google een plaats op de Westelijke Jordaanoever en een Joodse voornaam, die zoveel betekent als hoogte, verhevenheid.

Waarschijnlijk zaten ze bij el&i niet te wachten op associaties met Israel. Als je zakendoet met de hele wereld, moet je niet de indruk wekken dat je sympathieën bij één land liggen, zeker niet als dat land moeilijk ligt bij andere. De buitenwacht zou ook wel eens kunnen denken dat Geert Wilders – vriend van Israel – ­achter de schermen van het ministerie opereert.

Zo kom je uit bij el&i. Gelukkig zijn de afzonderlijke logo’s van de departementen enige tijd geleden ingeruild voor een rijksbreed logo, want anders was dat ook nog een hele klus geweest.

Paul Scheer

FORUM #20/04.11.10

& zus Ondernemen zit in de genen. In deze serie vertellen ouders, kinderen, broers en zussen die samen of ieder een eigen bedrijf hebben over hun overeenkomsten en verschillen.

naam activiteit

De Issuemakers Maatschappelijke issues op de agenda zetten en koppelen aan bedrijven en producten gestart 2007 vestigingsplaats Amstelveen medewerkers Negen eigenaren Mayke van Keep (52), rechts op de foto en Sybrig van Keep (49)

16

FORUM #20/04.11.10

‘Mijn zus is veel creatiever’ Mayke en Sybrig van Keep groeiden op in een ondernemersgezin vol verhalen. Een eigen zaak hebben ze al heel lang, partners zijn ze pas drie jaar. “Ik wilde niet dat mijn oudere zus ging vertellen wat ik moest doen.”

Tekst: Jan Buevink | Foto’s: Jeroen Poortvliet, familie Van Keep

Sybrig van Keep (49)

Mayke van Keep (52)

“Vroeger was Mayke het lievelingetje van vader. Hij vond alles leuk wat zij deed. Ik herinner me nog dat ik in een van de lagere klassen zat en door school liep waar ik in de zesde opeens Mayke voor het bord zag staan. Het was 29 februari en op die dag waren de rollen omgekeerd: dan waren de vrouwen de baas. Dat had ze tegen haar leraar gezegd en vervolgens mocht ze het overnemen. Toen mijn vader dat later hoorde, vond hij dat schitterend.”

“Mayke is heel creatief. Ik zal niet zeggen dat ik het niet ben, maar zeker niet in die mate. Zij kan groter denken. Ik ga op zoek naar concrete oplossingen, zij let meer op de stip aan de horizon. Tot 2007 hadden we beiden ons eigen bureau. Zij deed public relations, ik public affairs.

Die gebieden zijn inmiddels wel naar elkaar toegegroeid maar lange tijd waren het gescheiden werelden. Bij public affairs draaide het vooral om het ter beschikking stellen van informatie aan ambtenaren en beleidsmakers. Dat ging allemaal heel zakelijk: wat zijn de problemen, wat zijn de mogelijkheden? Zachte waarden als emoties speelden eigenlijk geen rol.”

“Een aantal jaren geleden deed ik een opdracht voor kokkelvissers in de Waddenzee die van alle kanten aangevallen werden: door Natuurmonumenten, de Waddenvereniging. Zij zouden de bodem omwoelen en vogels het eten uit de bek stoten. Het was een dossier waarmee ik niet verder kwam. De vissers hadden gelijk zonder gelijk te krijgen. Politici die ik benaderde, zeiden dat ze er niks mee konden omdat het niet uit te leggen was aan ‘Mien drie hoog achter’. Ik ben toen bij Mayke langsgegaan. Aanvankelijk alleen maar om te vragen of ze iemand kende die me verder kon helpen. Natuurlijk speelde daarbij mee dat ik me niet door mijn oudere zus wilde laten vertellen wat ik moest doen, maar al snel merkte ik hoeveel ik aan haar kon hebben. Zij leerde me dat we andere dingen moesten benadrukken: dat de kokkelvisserij goed was voor de werkgelegenheid, dat het een prima manier was om jongeren aan het werk te helpen. Zo konden de vissers hun eigen issue maken en waren ze minder kwetsbaar voor aanvallen op de issues van anderen.”

“Dat ik mijn vaders lievelingetje was, kan ik me niet meer zo herinneren. We waren nog kleuters toen hij begon met een eigen economisch adviesbureau. Moeder had een praktijk aan huis als psychotherapeut en met vijf kinderen hadden ze eigenlijk best een groot gezin. Als ik er aan terugdenk, ben ik er nog steeds verbaasd over hoe ze aan ieder van ons apart aandacht konden geven. Mijn oudste zus was de oudste thuis. Daarna kwamen mijn broer en mijn middelste zus. Sybrig was de jongste. Als een na jongste was ik de enige zonder een uniek label.

Toen bedacht mijn vader dat ik diegene was die in dezelfde maand jarig was als hij. Op die manier maakte hij me toch weer bijzonder.”

“Mijn zus heeft meer ervaring met de politieke kant van ons werk. Zij weet hoe je een lobbytraject opzet, wie je moet benaderen, met welke argumenten en wanneer. Ik ben meer van de creatieve insteek: andere manieren van formuleren, nieuwe invalshoeken bedenken. Toen ik dat van die kokkelvissers hoorde, zei ik dat ze geen draagvlak hebben daar in het noorden, de mensen hebben er niks mee. Ze komen alleen iets halen en daar moet je iets aan doen.”

“Onze bureaus zijn langzaam naar elkaar toegegroeid. Als we zo nu en dan elkaars hulp inriepen, merkten we wel dat we elkaar inspireerden.

Toch bleven we voorzichtig met nauwere samenwerking. Als het misgaat, heb je als familieleden meer te verliezen dan wanneer je alleen zakenpartners bent. We kunnen goed ruzie maken met elkaar en dan zeggen we heel eerlijk waar het op staat. Dat kan dan een minuut flink knallen, maar dan is het vuil ook uit de lucht. Onze medewerkers moesten daar aanvankelijk wel aan wennen.”

“Onze vader was een goede verhalenverteller. Eerst gingen die verhalen over de konijnen Flip en Flap en later – toen we groter werden – over de familie Van Peek. Ik weet niet hoe hij dat deed: of hij ze ter plekke verzon of na het werk in de auto terug naar huis. Soms vertelde hij ook over een ondertuin die onder onze echte tuin zou liggen. Dan moesten we onze ogen dicht doen en door op een bepaalde manier te lopen, konden we er dan naar toe. Die tuin bestond natuurlijk niet echt maar zo prikkelde hij wel onze fantasie.” 

17

FORUM #20/04.11.10

actueel

Gelegaliseerde afpersing?

De Amerikaanse class action lawsuit dreigt over te waaien naar Europa. Krijgen we hier straks ook rechtszaken die tot concurrentieverlies, reputatieschade, en zelfs faillissementen leiden?

Tekst: Jeroen Ansink | Foto: Marie Cecile Thijs/hh

Wie zich zorgen maakt over de excessen van een class action lawsuit hoeft alleen maar te kijken naar het lot van Dow Corning. De Amerikaanse fabrikant van siliconenproducten kwam in de jaren tachtig onder vuur te liggen omdat borstimplantaten onder meer kanker zouden veroorzaken. De aanklagende advocaten maakten de zaak niet alleen aanhangig namens hun directe cliënt, maar ook namens alle andere vrouwen die dergelijke siliconenimplantaten hadden, en zich daarmee in dezelfde class bevonden. Dat betekende dat zich in één klap tienduizenden vrouwen bij de rechtszaak aansloten, wat na vijftien jaar procederen tot een claim van maar liefst 4,75 miljard dollar leidde. Het faillissement van Dow Corning was onvermijdelijk. Pas daarna wist de medische wetenschap het verband tussen siliconenborsten en kanker te ontkrachten.

Vanwege dit soort rampscenario’s voelen de meeste bedrijven die met een class action worden geconfronteerd zich gedwongen om te schikken, zegt Scévole de Cazotte van het Instituut voor Juridische Hervorming aan de Amerikaanse 18

FORUM #20/04.11.10

Kamer van Koophandel, een lobby-organisatie in Washington, dc. “Zelfs als je weet dat je niets fout hebt gedaan is dit toch de beste optie. Procederen duurt jaren, het is duur, en de uitkomst is onzeker. Tegelijkertijd stort de beurskoers vaak in, en is er sprake van reputatieverlies.” Volgens een Duits onderzoek hebben dergelijke rechtszaken het Amerikaanse bedrijfsleven over een periode van tien jaar 250 miljard dollar gekost. Bedrijven die een class action aan de broek kregen verloren in 35 procent van de gevallen hun beursnotering of gingen zelfs failliet. Hoewel het hier niet automatisch om een causaal verband hoeft te gaan, is het onder dergelijke omstandigheden verstandiger om het verlies direct te nemen en een cheque uit te schrijven, aldus De Cavotte. “Beschouw het als een belasting, waar je als bedrijf niets voor terugkrijgt. Dat geld kan immers niet gebruikt worden om te innoveren of je concurrentiepositie te verbeteren.”

no cure no pay Jan Joosten, partner bij het New Yorkse advo-

Hebben we straks Amerikaanse toestanden in Nederland?

Sinds het Amerikaanse hooggerechtshof besliste dat beleggers die aandelen buiten de Verenigde Staten hebben gekocht, geen rechtszaken meer in de vs mogen aanspannen, is een zoektocht in Europa begonnen. Welke lidstaat kent de gunstigste procedure om alsnog een schadevergoeding te eisen?

Nederland wordt wel genoemd in dat verband. Niet alleen omdat hier verschillende mogelijkheden zijn om collectieve claims in te dienen. Maar ook omdat verliezers, anders dan in andere lidstaten, niet veroordeeld kunnen worden tot betaling van de werkelijk gemaakte juridische kosten. Het ministerie van Veiligheid en Justitie zal in actie moeten komen, vindt het bedrijfsleven, als Nederland daadwerkelijk de toegangspoort wordt voor het oprukken van een Amerikaanse claimcultuur.

catenkantoor Hughes Hubbard & Reed noemt het fenomeen ‘gelegaliseerde afpersing’.

“Maar je moet het wel zien in de context van het Amerikaanse juridische systeem.” Joosten, wiens kantoor ondernemingen in class actions als verdediger bijstaat, vergelijkt de procedure met een meertrapsraket, waarbij elke fase het probleem groter maakt. Om te beginnen mogen advocaten in de vs werken op basis van het no cure, no pay-principe. Dergelijke advocaten berekenen hun cliënten niets als ze de rechtszaak verliezen, maar steken bij winst een deel van de opbrengst in hun zak.

Aangeklaagde bedrijven moeten daarnaast voldoen aan de zogenoemde discovery-regel. Op grond daarvan moet een bedrijf inzage geven in alle interne memo’s en e-mails en worden bestuurders onderworpen aan dagenlange getuigenverhoren. “Voor Nederlandse bedrijven is dit vaak een vervelende verrassing. Iedereen van hoog tot laag in de organisatie verstuurt emails. Die moeten allemaal doorgespit worden, en er zit altijd wel een ongelukkige opmerking 19

bij die door de tegenpartij uit zijn verband kan worden gerukt. Discovery is bovendien enorm kostbaar, en komt grotendeels voor rekening van het aangeklaagde bedrijf.”

Een derde aspect is de jury-rechtsspraak, die vaak emotionele kantjes heeft, en de neiging heeft om complexe zaken te simplificeren. Een jury kan bovendien punitive damages toekennen: een geldboete die als straf dient, bovenop de schadevergoeding. Dat betekent dat hoe groter het bedrijf is, hoe hoger de geldboete.

Tenslotte kennen de Verenigde Staten geen proceskostenveroordeling, zodat de drempel om te procederen een stuk lager ligt. De Cavotte: “Niet voor niets heeft Amerika relatief twee keer zoveel rechtszaken als andere landen.”

hebzucht Het Europese rechtsstelsel is vooralsnog een stuk coulanter, aldus De Cavotte. Dat betekent echter niet dat Nederlandse bedrijven niet op hun hoede moeten zijn. “Het gevaar is niet zozeer dat jullie het Amerikaanse model overneFORUM #20/04.11.10

men, maar dat er extra prikkels komen om te procederen. De fundamentele vraag is: krijgen advocaten meer vrijheid om geld te verdienen?

Als dat het geval is, maak dan je borst maar nat.

Hebzucht is immers niet een Amerikaans, maar een wereldwijd fenomeen.”

De Cavotte waarschuwt dat Amerikaanse advocatenkantoren nu al in Londen aan de poorten staan te rammelen. “Zij willen een transatlantische markt voor class actions creëren, zodat Europese consumenten zich bij rechtszaken in de Verenigde Staten kunnen aansluiten.” Een dergelijke uitkomst zal volgens hem dramatische gevolgen hebben voor het vestigingsklimaat. “In Europa is het sowieso al een stuk moeilijker om een bedrijf op te richten. Als er bovenop die bureaucratische belemmeringen ook nog eens een vijandig juridisch klimaat ontstaat, wordt het helemáál onaantrekkelijk om de stap te wagen.” 

podium zes vragen aan

erik de ruijter (nrk) Bedrijven kunnen veel geld besparen met het elektronisch ondernemingsdossier. Dat zegt directeur Erik de Ruijter van de Nederlandse Rubber- en Kunststofindustrie. In zijn branche loopt op dit moment een experiment.

Tekst: Jan Buevink | Foto: Jeroen Poortvliet

‘Regeldruk kan nog flink omlaag’ Wat is een elektronisch ondernemingsdossier?

“Het is een hulpmiddel voor ondernemingen om minder tijd en geld kwijt te zijn aan het naleven van regelgeving. Nu is het nog zo dat ondernemingen zelf moeten uitzoeken welke regels op hen van toepassing zijn. Met het eod keren we dat om. Een bedrijf geeft aan hoe het eruit ziet, wat voor producten het maakt, hoeveel mensen het in dienst heeft. Op basis van dat profiel laat de overheid dan weten aan welke eisen het moet voldoen. Als een relevante regel verandert, wordt het daar via zijn eod meteen van op de hoogte gebracht.”

Betekent dit niet juist veel extra werk voor ondernemers?

“Dat bedrijfsprofiel bouw je stap voor stap in de praktijk op. De meeste gegevens hoef je eigenlijk maar een keer aan te leveren. Verder gaat het om informatie die je toch al moet ­bijhouden: wat voor maatregelen tref je om ­uitstoot te voorkomen, wat gebruik je aan energie? Het verschil is dat bijvoorbeeld gemeenten of inspectiediensten daar ook toegang tot kunnen hebben. Op die manier kun je veel tijd besparen. Een bedrijf kan zijn inventarisatie van de arbeidsrisico’s en hoe het staat met de maatregelen die daaruit voorvloeien in zijn eod zetten. Als dat ook toe20

gankelijk is voor de Arbeidsinspectie, hoeft die niet meer langs te komen. Inspectie blij, bedrijf blij.”

Wie heeft dit verzonnen?

“Bedrijven in de rubber- en kunststofindustrie hebben met veel regels te maken. Vooral op het terrein van milieu, arbo en energie. vno-ncw en mkb-Nederland zijn natuurlijk bezig om te kijken hoe de algemene regeldruk voor ondernemers kan verminderen, wij wilden zien wat we op sectorniveau kunnen doen. Het idee voor dit eod kregen we een paar jaar geleden.

Het ministerie van Economische Zaken was enthousiast. Drie andere brancheverenigingen zijn er nu ook mee bezig.”

Klinkt goed, maar werkt het ook?

“Voor de zomer hebben we dit getest bij vijftien bedrijven uit onze eigen achterban, een groep ondernemers uit de recreatiesector, de kinderopvang en verschillende overheden.

Vooral voor kleine ondernemingen blijkt het handig om actief van de overheid te horen waaraan ze allemaal moeten voldoen. Voor grotere bedrijven is vooral interessant dat ze makkelijk kunnen rapporteren en minder inspecties krijgen. Een gemiddeld bedrijf in onze sector met zo’n dertig mensen is jaarlijks FORUM #20/04.11.10

15.000 euro kwijt aan het bijhouden van arbo-, milieu- en energieregels en de inspectie daarvan. Dat kan terug naar 8.000 euro. Ook in andere sectoren is nog veel te halen.”

Wanneer gaat het echt van start?

“Het technische systeem moet over een half jaar klaar zijn. Dan gaan vier koploperbranches proefdraaien en eind 2011 komen er nog drie bij. Daarna gaan we evalueren en aanpassen. Vervolgens is het aan de andere branches of ze het ook invoeren.”

Is de overheid wel klaar voor zo’n andere manier van werken?

“De overheid heeft duidelijke ambities op dit terrein, die wil steeds meer aan elektronische dienstverlening doen. Ook de vng en de Inspectieraad zijn hierbij betrokken. Dit dossier sluit aan bij ontwikkelingen die daar gaande zijn. Inspecties werken nu ook al steeds vaker met systeeminspecties. Voor gemeenten geeft dit dossier misschien ook weer allerlei kansen nu ze flink moeten bezuinigen. Ze krijgen minder geld maar willen toch goede diensten blijven leveren.”  www.vno-ncw.nl, dossier Administratieve lasten en regeldruk

podium uitspraken

“Topfuncties zijn een erg masculiene activiteit. Het duurt gewoon een tijd voor er meer vrouwen komen. De oude mannen moeten eerst allemaal doodgaan.”

Managementgoeroe Geert Hofstede, Management Team van 22 oktober

“Zonder de Oranje wieg was de koningin nu ceo van een groot bedrijf geweest.” vno-ncw-voorzitter Bernard Wientjes, Opzij van november

“Men schrijft over mij dat ik een pitbull en een crimefighter ben, maar mensen die me kennen noemen me een labrador.

Wie me echt goed kent, weet dat ik het allebei ben.”

Fred Teeven, staatssecretaris van Justitie, hp/De Tijd van 29 oktober

“We moeten snoeien om te groeien.’’

Premier Mark Rutte, anp van 26 oktober

“Snoeien doet groeien. Ik zal u vertellen: dat geeft eerst een hoop afval.’’

D66-voorman Alexander Pechtold, anp van 27 oktober

“De pvv wil graag dat de staatssecretaris zijn paspoort inlevert. Ik vind dat een non-issue. Ik heb liever dat de bankier zijn bonus inlevert.’’ sp-fractieleider Emile Roemer, anp van 27 oktober

“Bij Balkenende wist je vaak niet wat je aan een antwoord had. Het is prettig dat er nu iemand staat die gewoon zegt: ‘ik doe dit niet’.”

D66-voorman Alexander Pechtold, de Volkskrant van 28 oktober

“Zij die goden willen verdelgen, vereren ze eerst.’’

Piet-Hein Donner, minister van Binnenlandse Zaken, anp van 28 oktober

“cda’ers zijn Ferrier spuugzat. Ze zou narcistisch zijn. Als dat het criterium wordt, is het binnenkort erg rustig in de Kamer.’’ sp-Kamerlid Paulus Jansen, anp van 28 oktober

“Ik ontken dat ik ooit een carrière heb gehad: ik heb een arbeidsverleden.”

Managementgoeroe Geert Hofstede, Management Team van 22 oktober 21

FORUM #20/04.11.10

podium belrondje

Niet meer praten over de ww?

Kamermeerderheid of niet: aan de duur van de ww wordt de komende vier jaar niet getornd, aldus premier Rutte vorige week tijdens het debat over de regeringsverklaring. Ook van het ontslagrecht zal de nieuwe coalitie afblijven. Want dat is zo afgesproken met de pvv. Een gemiste kans?

Tekst: Karin Bojorge, Jan Buevink | Foto’s: fmax

Hidde Frankena | Goudsche Machinefabriek | Waddinxveen

‘Verbazingwekkend’ “Heel rigide vind ik die uitspraak. En ook redelijk frustrerend voor de Kamer. Want nu weet je dat er geen enkele mogelijkheid is om iets aan te passen. Het is de vraag of dat verstandig is. Zeker als je weet dat we de komende periode iedereen nodig hebben op de arbeidsmarkt. Er zijn allerlei mechanismes om mensen te stimuleren weer aan de slag te gaan. Een kortere ww-duur kan daarbij helpen. Er

Kees Peereboom | Vhp-ergonomie | Den Haag

‘Gemiste kans’ “De Nederlandse arbeidsmarkt moet veel flexibeler worden.

Een hervorming van de ww is daar een onderdeel van, maar voor ons niet het belangrijkste. Het grootste probleem zit bij het ontslagrecht. Natuurlijk snap ik ook wel dat je mensen niet zomaar op straat moet kunnen zetten, maar nu is het zo dat je levenslang krijgt zodra je iemand hebt aangenomen.”

“Ons bedrijf bestaat zestien jaar. De eerste vijftien jaar liep alles volgens plan, dit jaar gaat het stukken minder. Voor het

eerst moesten we mensen ontslaan en dat was oneindig veel lastiger dan verwacht. Bij het uwv blijven ze onder alle omstandigheden volhouden dat ontslag geen acceptabele oplossing is. Als je vervolgens naar de kantonrechter stapt, betaal je absurd hoge bedragen. Onze markt is door de crisis totaal veranderd. Als ik bij een klant ben voor een opdracht, gaat hij tien keer harder onderhandelen en wil hij ook nog eens twee maanden later betalen. Tot een paar jaar terug was dat ontslagrecht misschien nog adequaat, nu niet meer.

Het is een gemiste kans om daar de komende kabinetsperiode niks aan te veranderen.”

Papito Zielinski | CaribLogistics | Rotterdam

‘Jammer’ “Dat de ww niet verandert, vind ik niet zo belangrijk.

Sommige politieke partijen hadden in hun programma staan dat ze de duur van drie naar één jaar wilden terugbrengen, maar daar was ik het toch al niet mee eens. Op dit moment is het voor veel mensen moeilijk om een baan te vinden want die is er gewoon niet. En moet je ze dan straffen door ze al na een jaar naar bijstandniveau terug te brengen? Dat gaat wel ver.”

22

zitten ongetwijfeld mensen in de ww die goed ingezet kunnen worden.”

“Ik vind het verbazingwekkend dat de vvd, toch voorstander van een kortere ww-duur, dit zo ferm brengt. Het lijkt een nadrukkelijke handreiking naar de pvv. Het is een soort broederverbond. Maar goed, het is allemaal nog redelijk vers en niets zo veranderlijk als de politiek. Het lijkt nu misschien alsof het graved into Stone is, maar het is de vraag of dat over anderhalf of twee jaar nog zo is. Dan heeft men het wellicht over ‘voortschrijdend inzicht’ of ‘met de kennis van nu’. Daar hopen we dan maar op.”

FORUM #20/04.11.10

“Dat je nu al de ww-duur moet inkorten om straks voldoende personeel te hebben, geloof ik niet zo. De crisis is echt nog niet voorbij. En als er straks wel tekorten op de arbeidsmarkt ontstaan, kun je hier alsnog toe overgaan.

Dat er niets aan het ontslagrecht verandert, maakt mij minder blij. We werken nu vooral met tijdelijke contracten, maar die kun je maar een paar keer verlengen. Als iemand bevalt, wil je hem na afloop wel vast in dienst nemen maar dat doe je niet omdat je weet dat je er dan nooit meer vanaf komt. Dat is jammer.”

werkkamer

De werkkamer van Maarten van Noort (Wortell)

“We zochten een thuis voor onze organisatie”, zegt Maarten van Noort over de verbouwde dorpskerk van Linden, die het onderkomen is van softwarebedrijf Wortell. “Dat het een kerk is, is toeval. Het had ook een mooi stuk industrieel erfgoed of een mooie verbouwde boerenschuur kunnen zijn.”

“Wij zijn gespecialiseerd in Het Nieuwe Werken en dat passen we natuurlijk ook zelf toe. Bij sommige organisaties neigt het wel eens tot het ontstaan van een virtuele organisatie, waarbij medewerkers soms een half jaar niet op kantoor zijn.

Daar geloof ik niet in, het is belangrijk dat een organisatie een thuis heeft. Dat kantoor de functie van een thuisbasis heeft. En in een betonnen doos langs de snelweg voel ik mij niet thuis.”

23

“Technisch gesproken is een laptop en een mobiele telefoon het enige dat ik nodig heb om mijn werk te doen. Werken kan ik overal in het gebouw. Er zijn hier vijf thema’s: groepswerkplekken, individuele werkplekken met bureaus, stamtafelachtige informele werkplekken, focusplekken waar de deur dicht kan en ontmoetingsplekken. Ik ben een werkpleknomade in dit gebouw. De helft van de tijd werk ik hier, de andere helft thuis.”

“Om er voor te zorgen dat iedereen overal kan werken, is alles digitaal. Er staan hier ook geen kasten. Kastruimte is een verzamelplaats voor rommel. Alle post wordt aan de receptie gescand en doorgemaild. Van dikke documenten wordt de FORUM #20/04.11.10

eerste pagina gescand en als je het pakket binnen een week niet hebt afgehaald, gaat het de oudpapierbak in. Het voordeel daarvan is ook dat iedereen toegang heeft tot alles.”

“Maar de belangrijkste plek is daar waar de koffieautomaat is. Dat is waar je mensen out of context tegenkomt en dat levert vaak de meest briljante ideeën op. Werken kun je thuis ook wel, een kantoor moet iets toevoegen. Dat zijn die momenten bij het koffieapparaat. Traditioneel wordt dat beschouwd als verloren tijd, maar om het beste uit iedereen te halen, is interactie nodig.”  Tekst: Remko Ebbers Foto’s: Sam Rentmeester/fmax

achtergrond

Roadmap to ‘Zeg maar nee dan krijg je er twee.’ Of drie zelfs.

Aan kerncentrales zal televisiemaker Bart de Graaff niet gedacht hebben toen hij in de jaren tachtig een reclamespotje voor chocoladekoekjes opnam. Staan er over tien jaar drie in Zeeland?

Tekst: Remko Ebbers, Jiska Vijselaar | Beeld: Link Design

Kernenergie was – zeker na de ongelukken met centrales in het Amerikaans Harrisburg en het Russische Tsjernobyl – jarenlang taboe.

Opeenvolgende kabinetten stonden er niet echt om te springen dat taboe te doorbreken en de voet van de rem te halen. Maar ondanks dat ‘nee’ maakten het Zeeuwse energiebedrijf Delta en energiemaat­ schappij Energy Resources Holding (erh) toch bekend plannen te hebben om een nieuwe kerncentrale te bouwen in Borssele. En nu het kabinet-Rutte heeft gezegd werk te willen maken van nieuwe kernenergie, staat er eigenlijk niets meer in de weg om ze ook daadwerkelijk uit de grond te ‘stampen’. Dus over een paar jaar staan er twee, misschien zelfs wel drie kerncentrales in Zeeland. Want alle seinen staan op groen. Toch?

beetje roestig De champagnekurken zullen ongetwijfeld hebben geknald bij Delta en erh na de bekendmaking van de plannen van het kabinet-Rutte. Beide bedrijven hebben al aangekondigd een vergunningaanvraag in te willen dienen. De argumenten: mikken op alleen duurzaam opgewekte energie is niet voldoende om de leveringszekerheid van energie ook voor de toekomst veilig te stellen. Die bronnen dragen nu minder dan 3 procent bij aan de energievoorziening. Bovendien levert kernenergie ook nog eens betaalbare energie op. En dat is goed nieuws voor het bedrijfsleven: lagere energieprijzen verbeteren de concurrentiepositie van internationaal opererende Nederlandse bedrijven. En verder zal 24

FORUM #20/04.11.10

kernenergie kernenergie ook nodig zijn om de Europese klimaatdoelstellingen te halen. Kerncentrales stoten immers geen co2 uit.

Een uitgemaakte zaak dus? Dat nou ook weer niet. Het nieuwe kabinet heeft weliswaar besloten alle energiezaken over te hevelen naar het ministerie van Economie Landbouw en Innovatie (el&i, voorheen: Economische Zaken). Maar Infrastructuur & Milieu (voorheen: vrom) heeft er ook nog iets over te zeggen, vindt het in elk geval zelf. In een naar Business News Radio uitgelekte notitie liet het ministerie weten dat er helemaal geen vaart gemaakt kan worden met kernenergie. Er zouden te weinig ambtenaren zijn om de vergunningaanvraag snel te kunnen behandelen en dus zou de beslissing over deze kabinetsperiode heen getild worden.

Maar met een beetje goede politieke wil moet daar toch wel een mouw aan te passen zijn. Dat de ambtelijke molen een beetje roestig geworden is nu er sinds eind jaren zestig geen vergunningen voor nieuwe centrales zijn verleend, is niet onlogisch. Op zichzelf hoeft dat geen probleem te zijn. Nederlandse ambtenaren hoeven het wiel ook niet helemaal zelf uit te vinden: Finland en Frankrijk beschikken over ruime ervaring met dit proces. De kunst kan vast een beetje afgekeken worden of er kan kennis worden ingehuurd uit andere lidstaten. Een suggestie die overigens ook al werd gedaan in een rapport dat in opdracht van oud-minister Van der Hoeven (ez) en Cramer (vrom) begin dit jaar werd gemaakt. In elk geval kan het kabinet nu al in actie komen door ambtenaren vast bij te scholen en in andere Europese lidstaten te laten kijken hoe een en ander slim geregeld kan worden.

streepje harder Dat het kabinet er veel aan gelegen is vaart te maken met kernenergie bleek ook wel tijdens het debat met de Tweede Kamer over de regeringsverklaring. Premier Rutte liet de Kamer weten dat bijna de hele begroting van Economische Zaken, behalve op het gebied van kernenergie, zich leent voor initiatieven van de oppositie. Met andere woorden: aan kernenergie houdt hij dus stevig vast.

Maar wil er nog deze kabinetsperiode een beslissing vallen over een vergunning voor de bouw van een nieuwe centrale, dan zal Rutte wel de daad bij het woord moeten voegen. Een beetje snelheid maken dus.

Het helpt dat het kabinet de voorstellen van de commissie-Elverding wil doorvoeren en daarmee procedures sneller wil laten verlopen. Ook eurocommissaris Oettinger van energie is er veel aan gelegen de procedures voor vergunningen voor grote energieprojecten te versnellen, 25

FORUM #20/04.11.10

liet hij vorige week weten. Binnen maximaal vijf jaar moet er een vergunning liggen. Tornen aan de inspraak van burgers wil hij niet, maar een streepje harder lopen moet volgens de eurocommissaris best kunnen. En zo niet? Dan staat een lidstaat een ‘passende consequentie’ te wachten, zegt Oettinger. Wat dat precies inhoudt, wil hij nog bekijken, maar duidelijk is wel dat langzaam-aan-procedures tot de verleden tijd gaan behoren.

Van drie plaatsen vooruit naar twee beurten overslaan en via gevangenis naar put. De vergunningverlening voor de bouw van een nieuwe centrale heeft wel wat weg van een potje ganzenborden. Als iedereen zijn beste beentje voorzet kan de eerste centrale er over pakweg zeven of acht jaar staan. Maar eerst moet de hindernisbaan van de vergunningverlening worden genomen: bekendmaken van plannen voor nieuwbouw, vragen om richtlijnen voor het maken van een rapportage over de gevolgen voor de omgeving van de bouw van een centrale (de zogenoemde milieueffectrapportage), inspraak, adviesaanvragen, milieu-, technische en veiligheidsrapporten, vergunning op basis van de kernenergiewet, wijziging bestemmingsplan, omgevingsvergunning en ga zo maar door. Voor een deel zal het tempo worden bepaald door de tegenstanders, maar de overheid kan er wel alles aan doen om de zaak niet nodeloos te rekken. Of om het Cruijff te spreken: “Je moet altijd zorgen dat je een doelpunt meer scoort als de tegenstander.”

achtergrond

Het grote kernenergiespel Geschikt voor iedereen van 0-100 en tenminste 1 speler de als ld.

13 haa e ar na en g or do hebb aar 9 Ga n? onde rug n me e kr geno at ra a bbel insp rd? G ste ho g de Is de eer keu unnin afge e verg eide MER en d van b Is één

11

12

ur ke la te e v Sta . D op van goed kje a aad De R ningen if 1 v n schu vergu

Het is 2015. We zijn 5 jaar bezig. Deel een gevulde koek uit

ta g k lle an u

24

13

agt om of

On t h we G et rp b k e a a s m ete binet luit va n en is r o d o o r n n d. aar 14

25

it ,

26 2 6

nieuwe centrale

n ree iede tot n over gedaa beurt eeft Sla een g je h zijn ze

De bouw beg int! Sla feestelijk de eerste paa l in de grond van de

2013

le ra nt ce rdt d De wo uw bo ge

14

29

28 O jakkes, protesten door het groene front. Wacht een beurt door een KERNENERGIE? blokkade

on t ge wer ma pb akt eslu it .G a d word oor t naa beken d r 16

Hebt u plannen voor een kerncentrale? Gooi een zes en ga naar het eerste hokje

De optimisten hebben gelijk g het einde van de bouw nader de vergunningaanvraag is al een leien dakje gegaan. Nee korte route en eindig in 201

NEE, BEDANKT

15

START

FORUM #20/04.11.10

201

27

He t

Startnotitie: waar is dat goed voor?

Een startnotitie is een stuk waarin de plannen voor een nieuwe bedrijfsactiviteit bekend worden gemaakt.

Bijvoorbeeld de bouw van een nieuwe kerncentrale. De notitie vormt ook het startsein voor het opstarten van de mer-procedure

26

Sla één beurt over om te wachten tot iedereen zijn zegje heeft gedaan

Om het spel te beginnen: Hebt u plannen voor een kerncentrale? Gooi een zes en ga naar het eerste hokje

2016

16 Belanghebbenden kunnen nu in beroep gaan. Ga door naar gevangenis en wacht tot de Raad van State heeft beslist

1 Maak een startnotitie en wacht op de MER-richtlijnen. Hebt u de richtlijnen al?

Ga dan meteen naar 6

2017

2018

17

De milieubeweging heeft voe grond gekregen en weet de pro te houden. Blijf langer in gev

2 Wacht zes weken tot iedereen zijn zegje heeft gedaan

2012 De aan MER is vra af. N a g u k o an ffi het cieel w de vergunni orde n gmi n i s t erie v n ingediend bij an EL& I

Ambtenaren buigen zich nu over de MER en de vergunningaanvraag

10

9

Pu t. de Wac h als put m t twee no g beu a g. rten Is p d o 25. sitief, e Raad tot u uit van S ga m Zo t n ate e i t e t g a do een door naar or na ar 23

R ME

om

de

21

20

2020 2019

No 2014

4

3 O jee: de Tweede kamer bemoeit zich met de richtlijnen voor de MER. Wacht een beurt zodat de Kamer op één lijn kan komen

r ver: e eurt o n aan b n e e e a Sl wek negen htlijnen moet nog ric e d r e t advies ov werk e g n worde

2010

27

FORUM #20/04.11.10

2011

ge du ld a.u .b

5

ke n

GEVANGENIS

is tate r van S n d o o d a a De R etee m a G f. positie 25 naar

.

19

18

et aan de ocedure op vangenis

6

lijk an n ge ebbe nger d g h n e t s i a De pessim urt la vra ouw du ingaan n. gekregen: de b 2 e nn e vergu ngezet 21-2 gedacht en bij d s tege g in 20 e l l a k j i l i heeft werke eind ute en Neem de lange ro

Einde lijk: de De M vlag kan uit.

ER-rich tlijnen zij n binnen

29

20

óf

Oh n wa ee, d t te e mo Raad v ppe a ren n State . Ga h teru eeft nog g naa r 18

2021-22

7

21

re ande iend. d eur aan Er moet ook een k orden inge w vergunningaanvragen ok maar en o Doe dat mete

23

22

ls ra oo n d tig etee es l rus Ga r ga m ntra . t e a e ce n i a b ka ,m w ieuw ergie is nieu raagt en n n Er is e r kernen t tege e vert r o he het vo put als rocedu p e d e r a d a n is en

eve em n Ne telle te s

e nd

8

Tegenslag: de Raad van State vr informatie bij het Europese inform

8

op

gekregen: rt en bij lles van em de 17-18

tijd

2015

17-18

1 g2

we

Wat is een mer-procedure? mer staat voor: milieueffectrapportage. In de mer wordt uitgebreid verslag gedaan van de (mogelijke) gevolgen voor de omgeving en het milieu van bijvoorbeeld een nieuwe bedrijfsactiviteit. De rapportage moet aan bepaalde eisen voldoen, die door de overheid worden vastgesteld. Inspraak gaat aan het vaststellen van de eisen vooraf, evenals een advies van de zogenoemde mer-commissie.

achtergrond

Oud is uit geteld Zeven manieren om de geraniums voor te blijven

28

FORUM #20/04.11.10

ud is uit geteld?

Oudere werknemers in dienst nemen of houden? Erg aantrekkelijk is dat nu niet. Dat moet anders, want vanaf 2020 werken werknemers langer door. Wat is nodig om ervoor te zorgen dat ouderen het langer volhouden en meer kans maken op de arbeidsmarkt?

Tekst: Paul Scheer, Jiska Vijselaar | Foto: Pictorium/hh

Nog voor de verkiezingen kwamen de sociale partners begin juni tot een pensioenakkoord. De inzet is een verhoging van de aow-leeftijd naar 66 jaar in 2020 en naar 67 jaar in 2025. Het inmiddels geformeerde en aangetreden kabinet heeft die inzet deels (66 jaar) overgenomen.

Langer doorwerken, dat moet je als werknemer wel kunnen. En ook voor werkgevers moet het aantrekkelijker worden. Daarover maken de sociale partners de komende tijd afspraken. Want het louter verhogen van de aow-leeftijd zorgt er niet voor dat mensen langer doorwerken.

Nu halen ze vaak de 65 al niet. De gemiddelde pensioenleeftijd ligt op 62 jaar. Gelukkig stijgt die leeftijd wel, maar niet zo snel als nodig is.

Ook de participatie van vijftigplussers neemt toe: van 40 procent in 1996 naar 57 procent vorig jaar. De doelstelling van het laatste kabinetBalkenende was echter 80 procent in 2016. Dat is ook nodig, want vanaf 2012 neemt de beroepsbevolking af en wordt het belang van deelname van ouderen aan het arbeidsproces groter.

Ouderen zullen actiever en mobieler moeten worden. Een levenlang werken voor één baas is al een achterhaalde gedachte, maar voor veel oudere werknemers geldt nog steeds dat zij tien jaar of langer in dienst zijn bij hun huidige werkgever. Overstappen naar een andere werkgever komt weinig voor. Ook vanuit werkloosheid komen ouderen weinig aan de bak. Van de werkloze zestigplussers slaagt slechts 7 procent erin om werk te vinden. Internationaal gezien scoort Nederland slecht in het aannemen van ouder personeel. Alleen België blijven we voor.

Er valt dus nog het nodige te doen voordat iedereen vrolijk tot zijn 67ste kan doorwerken. In afwachting van afspraken tussen de sociale partners geeft Forum zeven schoten voor de boeg.

29

FORUM #20/04.11.10

ontslag: gouden kooi Nederlandse werknemers worden goed beschermd tegen ontslag. Die bescherming, in de vorm van de ontslagvergoeding, stijgt met de duur van het dienstverband. Hoe langer iemand bij een bedrijf werkt, hoe onaantrekkelijker het wordt om naar een andere baan om te kijken. Bij een nieuwe werkgever moet de ontslagbescherming namelijk weer helemaal worden opgebouwd. Het Centraal Planbureau noemt dit een “gouden kooi”.

De tralies van die kooi worden nog eens versterkt door de aanname van potentieel nieuwe werkgevers dat oudere sollicitanten een salaris willen dat niet (meer) in verhouding staat tot hun prestaties. Bovendien vrezen werkgevers de moeizame en dure ontslagprocedure rond oudere werknemers.

Het cpb ziet wel een mogelijkheid om uit de gouden kooi te ontsnappen. Werknemers zouden een ‘ontslagpotje’ mee moeten krijgen als zij verkassen, zoals in Oostenrijk gebeurt. Wordt het potje niet aangesproken, dan gaat het uiteindelijk op in hun pensioen. Maar beter zou zijn om het ontslagstelsel zo te hervormen dat werkgevers makkelijker mensen aannemen (en dus ook kunnen ontslaan) en werknemers erop kunnen vertrouwen dat zij snel weer aan de slag zullen raken.

De kans op zo’n hervorming, waarvan ook het terugbrengen van de duur van de ww naar één jaar onderdeel zou moeten zijn, lijkt echter klein, gezien het ontbreken van plannen in die richting in het regeerakkoord.

30

vincent van den hoogen/hh

achtergrond

ouwelullendagen zijn passé Ontziemaatregelen, heten ze officieel. In de wandelgangen: ouwelullendagen. Oudere werknemers krijgen op weg naar hun pensioen de mogelijkheid extra verlofdagen op te nemen of minder te gaan werken. Ook hoeven zij vaak niet langer nacht- of ploegendiensten te draaien. Dat maakt oudere werknemers duurder en moeilijker inzetbaar en dus minder aantrekkelijk op de arbeidsmarkt.

Aan menig cao-tafel gaan de ontziemaatregelen op de schop. Ze worden niet zomaar geschrapt, want dat zouden de werknemers en de vakbonden niet pikken. De trend is wel dat de seniorendagen worden omgezet in een flexibele regeling voor álle werknemers. Zij krijgen tijd of geld om naar eigen keuze dagen op te nemen. Dat kan op oudere leeftijd zijn, om af te bouwen, maar ook in een jongere fase, bijvoorbeeld met het oog op zorgtaken.

Het specifieke ouderenbeleid wordt vervangen door een beleid om werknemers vanaf het begin fit te houden.

Er zijn ook bedrijven waar de verlofdagen worden geschrapt zonder een vervangende regeling. Ter compensatie wordt dan bijvoorbeeld de werknemersbijdrage aan de pensioenregeling verlaagd.

De inzet van ouderen in nacht- en ploegendienst blijft een probleem. De druk komt steeds meer op jongere collega’s te liggen, en dat wordt alleen maar erger door de vergrijzing.

Maar bij sommige bedrijven wordt van de nood een deugd gemaakt: als oudere werknemers in de aanloop naar hun pensioen in deeltijd gaan werken, kunnen ze misschien ook hun ploegendienst in deeltijd vervullen.

FORUM #20/04.11.10

houd de pensioenlasten in toom De pensioenlasten van oudere werknemers liggen voor werkgevers hoger dan die van jongere werknemers. Dat heeft te maken met de manier waarop pensioenen worden opgebouwd. Werknemers bouwen elk jaar een bepaald percentage van hun pensioen op. Omdat iedereen met hetzelfde inkomen dezelfde premie betaalt, betalen jongeren eigenlijk te veel (hun premie kan nog lange tijd renderen) en ouderen eigenlijk te weinig.

Een stijging van het aandeel oudere werknemers binnen een pensioenfonds legt dus een hypotheek op het pensioenvermogen en een (opwaartse) druk op de pensioenpremies.

Dit probleem speelt nog in verergerde mate voor bedrijven met een ondernemingspensioenfonds of een verzekerde pensioenregeling. Omdat in dit soort regelingen de pensioenkosten worden teruggerekend naar het individu, moet een werkgever die een jonge werknemer inruilt voor een oudere met hetzelfde inkomen vaak flink meer premie betalen.

Dat maakt het onaantrekkelijk om ouderen in dienst te nemen. Binnen de systematiek van deze regelingen valt daar nog niet zo makkelijk een mouw aan te passen. Een beschikbare premieregeling zou de werkgever van dit probleem verlossen, maar is vaak minder aantrekkelijk voor de werk­ nemer.

Des te meer reden om de aanpassing van de pensioenleeftijd aan de stijgende levensverwachting, zoals afgesproken in het pensioenakkoord van de sociale partners, door te zetten. Een jaar langer doorwerken levert in principe een verlaging van de pensioenkosten van 8 procent op. Afspraak is om dit geld in te zetten om pensioenregelingen betaalbaar te houden.

31

terug naar de schoolbanken Werkgevers moeten voor elke medewerker jaarlijks zo’n half maandsalaris in een individuele scholingspot storten, stelde de commissie-Bakker twee jaar geleden voor. Het voorstel van de commissie maakte deel uit van een breder advies over verhoging van arbeidsparticipatie, maar scholing werd door de commissie wel als een belangrijk punt gezien: het zorgt ervoor dat werknemers beter, breder en langer inzetbaar zijn op de arbeidsmarkt.

Scholingsfondsen zijn er voor veel sectoren al wel. Alleen hoe ouder een medewerker wordt, hoe minder erin wordt geïnvesteerd. En hoe minder ambitie veel werknemers ook zelf hebben om nog eens in de schoolbanken te gaan zitten. Maar hoe aantrekkelijk is een medewerker nog als hij niet meer op de hoogte is van de laatste stand van zaken? Niet alleen voor de huidige werkgever, maar ook voor een andere? En van baan naar baan helpen van een medewerker is nu eenmaal goedkoper voor werkgevers en prettiger voor werknemers. Xerox Venray ontwikkelde een personal development program, dat overigens niet alleen voor oudere personeelsleden is bedoeld. Paul Hermans, site en human resources­ directeur bij Xerox Venray: “We wachten niet tot iemand zelf in beweging komt, maar kijken zelf welke ontwikkelmogelijkheden hij heeft.” Het liefst binnen het bedrijf, desnoods ook erbuiten.

Dus werkt Xerox mee aan trajecten om medewerkers een ervaringscertificaat te laten halen.

En er worden jaarlijks persoonlijke ontwikkelingsvouchers van 300 euro uitgereikt aan alle personeelsleden. Hermans: “We doen dit niet uit filantropische overwegingen.”

weg met de periodiek In het Nederlandse salarisstelsel was het lang de gewoonte om werknemers er jaarlijks een periodiek bij te geven. Dat was een automatisme. Tegenwoordig wordt het verstrekken van periodieken (1,5 tot 3 procent loonsverhoging) steeds vaker gekoppeld aan de prestatie. Heeft de werknemer voldoende tot uitmuntend gepresteerd, dan krijgt hij of zij er iets bij. Werknemers worden wel nog steeds beter betaald naarmate ze langer bij een bedrijf werken en dus meer ervaring hebben. Dat maakt ouderen op een gegeven moment duur, want hun productiviteit stijgt niet evenredig mee, en kan in een latere fase zelfs verminderen. Een oplossing zou zijn om het aandeel vaste beloning terug te brengen ten gunste van het aandeel variabele beloning. Dat laatste moet dan elk jaar echt verdiend worden door de werknemer. “Voor de huidige generatie oudere werknemers is dat niet de oplossing”, zegt Erik Schouten, hoofd Waarderen en Belonen bij werkgeversorganisatie awvn, “want die zitten al aan het maximum van hun schaal.”

Hij ziet voor de korte termijn wel iets in het afstemmen van salaris en functie op de capaciteiten van ouderen. “We moeten dan wel van het overspannen idee van demotie af. Dat wordt nu gezien als een eenmalige valbijl. Maar je kunt ook om de vier jaar een ‘kruispuntgesprek’ met werknemers voeren: wat wil je verder? Zo doorgaan, een stap opzij, een stap vooruit, of misschien wel achteruit?”

FORUM #20/04.11.10

achtergrond

nooit meer wegkwijnen

Oudere werknemers die weinig meer toevoegen en zitten af te tellen tot hun pensioen. Geen ideale situatie maar gezien de kosten van ontslag en de belabberde kansen van oudere werknemers op de arbeidsmarkt een vaak voorkomend verschijnsel binnen bedrijven. Maar eigenlijk is dat wel een hele dure hobby: met tijdig ingrijpen is met zo’n medewerker wellicht gewoon nog geld te verdienen.

Zeker nu er langer doorgewerkt moet worden en het personeelsbestand steeds meer ouderen gaat tellen, wordt dit steeds belangrijker.

“Je kunt het je simpelweg niet veroorloven dat medewerkers zich oud gaan voelen, het idee hebben dat ze niet meer serieus genomen worden”, zegt Wouter Vlasblom, directeur human relations bij Siemens Nederland en lid van het executive management team. “Dus zorgen we er juist voor dat onze mensen fris blijven.” Concrete maatregelen die Siemens heeft genomen zijn onder meer elke vier, vijf jaar van functie of afdeling veranderen, scholingstrajecten voor alle medewerkers, ontwikkelingsplannen maken en jaarlijks beoordelen.

“Je hebt het wel gezien als je een jaar of vijf dezelfde functie hebt gehad”, zegt Vlasblom, “Alles gaat dan op de automatische piloot, het energieniveau daalt.” Kortom: je zakt in, de productiviteit daalt en dat kost geld. “Dat geldt natuurlijk niet alleen voor onze 55-plussers. Het gaat voor iedereen op dat werken blijft leuk als je regelmatig iets anders doet. We hebben er niets aan als mensen jarenlang een beetje voor spek en bonen bezig zijn.”

Ook al omdat vervangend personeel schaars is: “We kunnen al die medewerkers niet te vroeg afschrijven. Dan hebben we een vervangingsvraag waaraan de markt niet eens kan voldoen.”

Natuurlijk kost het moeite dit bij managers tussen de oren te krijgen. Je moet je meer inspannen om iedereen bij de les te houden dan wanneer je werknemers afschrijft als ze de vijftig zijn gepasseerd. “De ceo en de rest van het management moeten het uitdragen. En er strak op sturen.”

32

‘We hebben niets aan mensen die jarenlang een beetje voor spek en bonen bezig zijn’

allemaal gezond Oudere werknemers: ze zijn minder vaak ziek, maar wel langer. Als er iets aan scheelt, gaat het dus vaker om serieuze aandoeningen als hart- en vaatziekten en vormen van kanker.

Ingrijpend voor de betrokkenen en ook duur voor bedrijven. “Ziekteverzuim kost ons een paar miljoen per jaar”, constateert concernmanager human resources management Dimitri Markidis (bloemenveiling FloraHolland).

Niet iedere ziekte kan voorkomen worden, maar aan ‘lifestyle’-ziektes als longkanker als gevolg van roken en hart- en vaatziekten door overgewicht valt preventief wel iets te doen. Onder het motto An apple a day keeps the doctor away wordt gezonder eten door veel bedrijven aangepakt.

“Wij gaan nog eens kritisch na welke producten in de kantine we willen subsidiëren. De kroketten worden dan dus duurder. Maar of er daardoor ook minder kroketten gegeten worden?”

Het gaat best ver om je als werkgever met de levensstijl van werknemers te bemoeien. Meer bewegen, niet roken, gezond eten, minder alcohol en genoeg tijd nemen voor ontspanning.

Moeten managers hun mensen straks nog op de weegschaal gaan zetten? “Ja, het ligt best gevoelig. Maar we hebben geen alternatief. Dus we zullen er toch meer eisen aan gaan stellen.”

En daarmee is zowel het bedrijf als de medewerker zelf gediend, vindt Markidis. “Ze zijn gezonder, voelen zich beter, kunnen langer doorwerken en wij merken dat het verzuim omlaag gaat en de productiviteit omhoog.”

Maar niet alleen gezonder leven, ook het werk fysiek minder inspannend maken, helpt om slijtage te voorkomen. “Nachtdiensten draaien is slopend.” Het is alleen wel een gouden kooi voor werknemers, want nachtdienst, zwaar werk, overwerk: het levert nu eenmaal meer geld op.

Vrije tijd in plaats van extra geld zou dat probleem kunnen oplossen. Al zal niet iedereen daar even blij van worden.

Bij FloraHolland en Xerox worden medewerkers gestimuleerd regelmatig van functie te veranderen. Niet alleen omdat het zo prettig is eens wat anders te doen, veel werk bij beide bedrijven is fysiek zwaar. Dat betekent slijtage en slijtage betekent verzuim en minder arbeidsproductiviteit.

Paul Hermans, site en human resourcesdirecteur bij Xerox Venray: “Het vergt soms een hele hoop gepuzzel, maar het levert positieve resultaten op.” Het ziekteverzuim daalde naar 3,6 tot 3,7 procent en blijft daarmee onder het landelijk gemiddelde. Ook omdat het bedrijf andere maatregelen heeft genomen om medewerkers fysiek gezond te houden. Zoals fysiotherapie op locatie, bedrijfsfitness en preventieve gezondheidschecks. 

FORUM #20/04.11.10

ommekeer Een loopbaan volgt niet altijd een logische route. Mensen kunnen iets heel anders gaan doen. In deze serie vertellen zij over hun ommekeer.

‘Regelmaat was onmiddellijk zoek’

Erik Ziengs (50) Was: eigenaar-directeur De Waard Sport en Reklame Is: vvd-Tweede-Kamerlid (sinds 2010)

“Nee, mijn ommekeer heeft niet te maken met de wens om op mijn vijftigste nog iets anders te gaan doen. Ik ben eigenlijk al drie jaar bezig met deze overstap. En sinds mijn twintigste ben ik politiek actief. Ik dacht als beginnend onder­ nemer zo een bijdrage te kunnen leveren aan een beter ondernemersklimaat. Hans Wiegel was de reden dat ik voor de vvd heb gekozen.”

“Ik heb binnen de partij trainingen gevolgd ter voorbereiding op het Kamerlidmaatschap en getoetst of de partij mij geschikt vond. De feitelijke overstap werd vervroegd door de val van het vorige kabinet. Ik heb toen toch maar doorgezet. Binnen het bedrijf, een groothandel in sportkleding annex reclamebeletteringsbedrijf, was mijn vertrek ook al in gang gezet.”

“Na de verkiezingen zag het er goed uit voor mij, als nummer 25 op de vvd-lijst. Politiek is altijd een gok, maar als het niet was gelukt, had ik wel iets anders gevonden. Mijn vrouw heeft twee kapsalons, en er staan genoeg bedrijven 33

te koop. Voor een ondernemer is er altijd wat te doen.”

“Ik ben blij met de portefeuille van economische zaken. Die past goed bij mijn verleden van dertig jaar midden- en kleinbedrijf. Het streven naar meer aandacht voor het mkb in de politiek lag ook ten grondslag aan mijn besluit om de politiek in te gaan. In de jaren voor de crisis vroeg ik mij, met andere ondernemers, af: wat doet de vvd voor ons? De politiek leek te denken dat het mkb zichzelf wel kon redden.

Ondertussen kwamen er steeds meer regels, die soms absurd uitpakten voor bedrijven. Zeker in crisistijd moeten bedrijven niet worden lastiggevallen met tegenstrijdige en vertragende ­regelgeving.”

“De eerste weken in Den Haag deden denken aan het begin op de middelbare school: waar zijn de lokalen, wie zijn de leraren, hoe krijg je je boeken? In afwachting van de formatie was het een beetje droog oefenen, terwijl je het FORUM #20/04.11.10

liefst gericht aan de slag wilt gaan met je porte­ feuille. Ik kon ook niet zomaar op werkbezoek, want er kon die dag spoedberaad met de fractie worden ingelast. Wat dat betreft was de regelmaat er onmiddellijk uit toen ik hier begon. Ik hoop dat dit niet zo blijft nu het kabinet er is.”

“Een ander verschil is dat de politiek langzamer is dan ondernemen. Een bedrijf heeft één doel: groei. Politiek bestaat uit tegenwaartse bewegingen. Het kost tijd om draagvlak voor je ideeën te creëren. Als gemeenteraadslid had ik daar veel moeite mee. Maar nu ik gerijpter ben, kan ik er beter tegen.”  Tekst: Paul Scheer Foto: Erik van der Burgt

rubrieksnaam

advertetnie Agentaschap NL

34

FORUM #20/04.11.10

rubrieksnaam

‘Europa moet zich beter vermarkten’

Bernard Wientjes evalueert, als plaatsvervangend In het Berlaymontgebouw van de Europese Commissie, luisteren de ondernemers naar het verhaal van

voorzitter van Bussiness Europe en dagvoorzitter, de

commissievoorzitter Barroso (aan de overkant van de tafel, met naast hem dagvoorzitter Bernard Wientjes)

vragenronde met José Manuel Barroso

Wanneer gaat de eu eens structurele economische hervormingen doorvoeren?

Hoe wordt het Europees innovatiebeleid vormgegeven? Ceo’s van bedrijven uit heel Europa vuurden deze en andere vragen op 14 oktober af op de voorzitter van de Europese Commissie, José Manuel Barroso, en eu-commissaris voor innovatie Máire Geoghehan-Quinn.

Beide eu-kopstukken waren uitgenodigd door de Advisory and Support Group van Business Europe in Brussel, onder voorzitterschap van Bernard Wientjes. Behalve Barroso en Geoghehan-Quinn schoven ook de Belgische minister van financiën Didier Reynders en de Amerikaanse ambassadeur bij de eu, William Kennard, aan.

Geoghehan-Quinn vertelde dat ze innovatie holistisch wilde benaderen, waarbij alle mogelijkheden en fondsen in principe gebruikt 35

kunnen worden. Daarbij ziet ze een stevige rol voor de European Investment Bank en het European Investment Fund. Met de vertegenwoordigers van het bedrijfsleven ging ze daarna in op de rol die universiteiten zouden moeten hebben, de ontwikkelingen in nanotechnologie en hoe de concurrentiepositie van Europa verzekerd kan worden.

De Belg Reynders sprak vooral als voorzitter van de Ecofin, het overleg van de ministers van Financiën in de eu. Hij benadrukte het belang van een economisch bestuur in Europa. Verder bleek hij bezorgd over de Europese belangen bij het G20-overleg en de hervormingen van het Internationaal Monetair Fonds (imf). Met de Business Europe-leden werd daarna verder gediscussieerd over de effecten van voorgenomen milieumaatregelen en handelsbarrières.

De prioriteiten van de Europese Commissie en die van Business Europe lopen parallel, zei Barroso. Hij noemde onder andere economisch FORUM #20/04.11.10

bestuur, innovatie, industriebeleid, banengroei en het verder werken aan een gemeenschappelijke markt. En hoewel de meeste aanwezige ceo’s zich wel konden vinden in de plannen, werd door sommigen aangedrongen op meer haast bij de hervormingen en de behoefte aan een ict-beleid ter ondersteuning van de Digitale Agenda van de eu. Verder pleitten ze voor een betere marketing van de eu naar bedrijven en inwoners.

Ter afsluiting van de dag, vertrokken de deel­ nemers van het gebouw van Business Europe naar dat van de eu, voor een werkdiner met de eurocommissaris van Handel Karel De Gucht.

De Gucht praatte iedereen bij over de handelspolitiek van Brussel en de ontwikkelingen om een wereldwijd gelijk speelveld te creëren. www.vno-ncw.nl, dossier Europese Unie

vereniging rubrieksnaam

personalia

Johan Bongers

Luvic Janssen is benoemd tot financieel directeur bij Orbis Medisch en Zorgconcern. Janssen was hiervoor werkzaam bij Philips.

Alfred van Wincoop is benoemd tot directeur industrie bij Mazars Berenschot Corporate Finance.

Van Wincoop was hiervoor werkzaam bij Najadvarvet in Zweden, een productie- en verkoopbedrijf van luxueuze jachten.

36

Met ingang van 1 oktober is Marjolein Demmers benoemd tot programmadirecteur duurzaamheid dhv Groep. De afgelopen zes jaar was Demmers directeur milieu & duurzaamheidsadvisering. Daarvoor was ze werkzaam als consultant en onderzoeker bij pré Consultants (Ecodesign), rmit (Melbourne) en McKinsey & Company. Vervolgens vervulde ze diverse functies in het management van Essent, waaronder adjunct-directeur duurzame energie.

Marjolein Demmers

FORUM #20/04.11.10

Per 1 oktober is Toon Sweens de nieuwe commercieel directeur bij Europeesche Verzekeringen. Sinds 1998 werkt Sweens bij (de rechtsvoorgangers van) asr Nederland, waarvan de laatste drie jaar als adjunct-directeur marketing & verkoop voor asr Verzekeringen.

Met ingang van 1 januari treedt Pieter Kunz aan als directeur operations van tnt Post. Hij volgt daarmee Pieter Hollander op die vanaf deze datum met pensioen gaat. Kunz is sinds 2003 actief in de rol van managing director bij European Mail Networks (emn), het onderdeel van tnt Post waarin de buitenlandse activiteiten zijn ondergebracht. Daarvoor was hij onder andere managing director bij Cendris dat als dochter van tnt Post actief is in data, print & document management.

dhv

vno-ncw midden

Werner Ludwig

René Collé is directeur financiën en ict bij Monuta. Collé, die sinds maart op interimbasis op die plek zat, was eerder directeur financial services bij Achmea en financieel directeur van de verzekeringstak van sns Reaal.

Johan van Egmond is benoemd tot commercieel directeur bij Syntrus Achmea. Hij volgt Ruud Hendriks op, die deze functie ad interim vervulde. Van Egmond was tot voor kort regional sales director bij Aegon Global Pensions.

Nieuw bestuurslid vno-ncw Arjen van Tunen, ceo bij KeyGene, een onderneming die zich richt op onderzoek en ontwikkeling op het gebied van moleculaire genetica, is per 12 oktober lid van het algemeen bestuur van vno-ncw ter invulling van een bestaande vacature. Hij is bestuurslid namens de Nederlandse Biotechnologie Associatie (niaba). keygene

Met ingang van 1 november treedt Robert Verkroost als directeur hrm in dienst bij incassospecialist en gerechtsdeurwaardersorganisatie ggn. Verkroost gaat zich voornamelijk richten op het realiseren van een nieuw arbeidsvoorwaardenpakket en het verder professionaliseren van de hrm discipline binnen ggn. Hiervoor werkte hij bij textieldienstverlener Berendsen.

Werner Ludwig, sinds twee jaar adjunct-directeur van vno-ncw Midden, is benoemd tot directeur van de vereniging. Hij volgt Johan Bongers op, die wegens ziekte gedwongen is zijn functie vervroegd over te dragen. Bongers heeft 23 jaar gewerkt voor de vereniging, eerst als secretaris voor het vno, later als directeur beleidszaken van de wvm en directeur van vnoncw Midden.

vno-ncw midden

­

Arjen van Tunen

rubrieksnaam

gewoon handhaven vno-ncw Noord noemt de plannen van het Openbaar Ministerie te verhuizen naar Groningen Tekst onlogisch en onnodig. Noord-Nederland heeft url volgens de regionale vereniging een justitieel zwaartepunt nodig. Dat zwaartepunt ligt in Leeuwarden, door de aanwezigheid van de rechtbank, het gerechtshof en het Centraal Justitieel Incasso Bureau (cjib). En het Noorden doet er volgens vno-ncw goed aan dat zo te laten. Eerder pleitten de Friese en Groningse Commissarissen van de Koningin al voor handhaving van het Openbaar Ministerie op zijn huidige locatie. www.vno-ncwnoord.nl

onafhankelijk de beste Autobedrijf Kleverlaan is verkozen tot Autobedrijf van het Jaar. Dat werd duidelijk tijdens het congres van bovag Onafhankelijke Autobedrijven.

Tijdens een spannende finale kreeg het Limmense autobedrijf net wat meer stemmen van collega’s, vakjury en klanten dan de twee medefinalisten.

De jury omschreef Kleverlaan als voorbeeld van een bedrijf waar de klant de vruchten plukt van de goede onderlinge band van het personeel.

“Een terechte winnaar”, was de conclusie in het juryrapport. www.bovag.nl

duidelijker beeld Een kwart van alle nieuwbouwwoningen voldoet bij oplevering niet aan de wettelijke energienormen. Om hierin verandering te brengen, hebben de provincie Noord-Holland, uneto-vni en Bouwend Nederland een instrument ontwikkeld dat inzicht geeft in de energiezuinigheid van een woning. BouwTransparant moet gemeenten en bouwers ondersteunen bij het halen van de wettelijke energienormen, de zogenoemde energie prestatie coëfficiënt. Dit instrument moet inzicht geven in de daadwerkelijk gerealiseerde energiezuinigheid en afwijkingen zichtbaar maken. www.uneto-vni.nl

37

Vrachtprijzen blijven onder druk staan Het herstel van de sector transport en logistiek zet door. Maar de winstmarges blijven onder druk staan, concludeert Transport en Logistiek Nederland (tln) op basis van het conjunctuurbericht over het derde kwartaal.

Het is het vierde kwartaal op rij dat de bedrijvigheid van de sector doorzet. Door de zomervakantie is het derde kwartaal altijd een relatief rustige periode voor de sector. Maar afgezet tegen het derde kwartaal van 2009 zijn ondernemers positief gestemd over de toename van de bedrijvigheid.

Minder te spreken zijn ze over de vrachtprijzen. Die zijn, net als in het tweede kwartaal, nauwelijks gestegen. Zestig procent van de ondervraagde ondernemers is bijzonder negatief over de winstmarges. Wanneer het huidige groeipercentage wordt doorgetrokken naar de toekomst, zullen de prijzen pas in het derde kwartaal van 2011 of mogelijk zelfs pas later, het niveau van voor de crisis bereiken.

In een reactie op het conjunctuurbericht beklaagt tln-voorzitter Alexander Sakkers zich er over dat de groei van de vrachtprijzen al geruime tijd ‘onevenredig’ achterblijft ten opzichte van de groeiende vraag naar transport. “De hard werkende ondernemer krijgt hierdoor geen loon naar werken. Dat is zuur, omdat na de verloren crisisjaren wat extra inkomsten zeer welkom zijn.” www.tln.nl

Verzekeraars: adviespraktijk hypotheken kan nog beter In de adviespraktijk bij de verkoop van hypotheken zijn flinke stappen in de goede richting gezet. Maar de optimale situatie is nog niet bereikt, stelt het Verbond van Verzekeraars.

Het verbond trekt zijn conclusie op basis van een rapport van de Autoriteit Financiële Markten (afm). De afm stelt in het rapport over de kwaliteit van hypotheekadvisering dat de kwaliteit van advisering de afgelopen twee jaar zichtbaar is verbeterd. Wel constateert de toezichthouder nog tekortkomingen bij het inwinnen van financiële informatie, informatieverstrekking aan de klant en de passendheid van het product, bijvoorbeeld bij de mate van risicodekking.

Het Verbond van Verzekeraars onderschrijft het advies van de afm om de beloning voor financieel advies anders te regelen. De klant zou bij complexe producten zijn beloning in alle gevallen met de adviseur moeten FORUM #20/04.11.10

afspreken. Het Verbond bepleitte zoiets al eerder. Ook minister De Jager van Financiën schaarde zich onlangs achter dit standpunt.

Een ander ‘verdienmodel’ komt volgens verbondsdirecteur Richard Weurding de kwaliteit van de adviespraktijk ten goede, omdat het ongewenste prikkels wegneemt.

“Dat blijkt ook al uit de positieve afmbeoordeling van kantoren die al volgens dit beloningsmodel werken. Deze groep dienstverleners kent volgens de afm een goede tot excellente adviespraktijk.” www.verzekeraars.org

vereniging rubrieksnaam

Onderzoek: geen discriminatie bij verzekeringen vastgesteld Verzekeraars sluiten allochtonen of inwoners van zogenoemde krachtwijken niet vaker dan gemiddeld uit voor een verzekering. Ook hebben zijn niet vaker problemen met verzekeraars over claims.

Dit zijn de belangrijkste conclusies uit het onderzoek Verzekeren in Krachtwijken Het onderzoek werd in opdracht van het Instituut voor Assurantie en Maatschappij en het Verbond van Verzekeraars gedaan in de Utrechtse wijken Kanaleneiland en Rivierenbuurt. Het volgde op berichten die vorig jaar in de media verschenen over verzekeraars die klanten woonachtig in bepaalde postcodegebieden zouden weigeren.

De conclusies sluiten aan bij de constatering van de Commissie Gelijke Behandeling van eind juni dat er geen aanwijzingen zijn voor discriminatie bij woonverzekeringen.

Het onderzoek bracht ook andere zaken in beeld. Zoals het gegeven dat allochtonen en autochtonen uit kracht- en nietkrachtwijken nagenoeg evenveel belang toekennen aan het bezit van verzekerin-

gen. Allochtonen hechten zelfs iets vaker ‘zeer veel belang’ aan verzekeringen dan autochtonen.

Autochtonen oriënteren zich vaker via het internet op verzekeringen en sluiten ook vaker via het internet een verzekering af dan allochtonen. Allochtonen kiezen vaker dan autochtonen voor de ‘traditionele’ manier van verzekeringen aanschaffen, namelijk via de adviseur. Zowel bij autochtonen als bij allochtonen is er niet direct behoefte aan meer informatie over verzekeringen. Wel vormt taal voor vier op de tien allochtonen een belemmering bij het afsluiten van een verzekering.

Het Verbond van Verzekeraars is sinds 2009 in de Utrechtse wijk Kanaleneiland bezig om te kijken hoe verzekeraars kunnen bijdragen aan de aanpak van de problemen die zich daar voordoen. De conclusies van dit onderzoek vormen de basis van de verkenning voor een uitvoeringsplan, aldus het Verbond. www.verzekeraars.org

Hotelscholen en horeca bundelen krachten De vijf Nederlandse hoge hotelscholen, Koninklijke Horeca Nederland en het bedrijfschap Horeca en Catering hebben afspraken gemaakt over het onderling informeren over en delen van kennis die in onderzoeksprogramma’s aan bod komt.

Steeds vaker zetten de kenniscentra van de hoge hotelscholen onderzoeksprogramma’s in gang. Het is belangrijk dat zij weten wie binnen het netwerk waarnaar onderzoek doet. Besloten is dat de vijf scholen een ‘wie is wie’ gaan aanleggen én een ‘wie doet wat’ met betrekking tot de onderzoeksprogramma’s. De overzichten moeten in maart klaar zijn. Met de nieuwe visie op het delen van kennis tussen de hotelscholen en 38

bedrijfsleven ontstaat volgens de betrokkenen “een unieke samenwerking die leidt tot meer afstemming en synergie”. Koninklijke Horeca Nederland is als vertegenwoordiger van twintigduizend horecaondernemers een belangrijke schakel van de ‘markt’.

Belangrijk omdat onderzoeksprogramma’s moeten aansluiten bij de vraag van de markt. De organisatie is blij dat de hogescholen de stap tot ‘kennisdeling’ samen zetten en verwacht dat de afstemming tussen wat zij omschrijft als de denkkracht van onderwijsinstellingen en studenten en de vragen bij ondernemers zal leiden tot synergie en efficiencyvoordelen. www.horeca.org

FORUM #20/04.11.10

sportiever fietsen Sportieve fietsen winnen aan populariteit. In de eerste acht maanden van dit jaar werden in Nederland 5 procent meer racefietsen verkocht.

Ook de verkoop van sportieve e-bikes, fietsen met elektrische trapondersteuning, groeide fors.

Dit blijkt uit onderzoek in opdracht van de bovag.

Volgens de organisatie is de stijging van de verkopen van racefietsen goed te verklaren. Dit jaar begonnen de Giro d’Italia en de Tour de France in Nederland: beide wielersportevenementen konden rekenen op een grote belangstelling van het thuispubliek. www.bovag.nl

verhuur-prijs AutoRent Princen uit Weert heeft de titel Autoverhuurder van het Jaar 2010 in de wacht gesleept. Tijdens de jaarvergadering van bovag Verhuurbedrijven, op 28 oktober, werd het Limburgse bedrijf door de aanwezigen gekozen tot winnaar. AutoRent Princen kreeg naast een jaar lang recht op de titel een prijzenpakket met producten en diensten van bovag Ledenwinkel, bovemij Verzekeringen, Oribi Software en Carwise ict. Het was de tweede editie van de verkiezing; de eerste editie werd gewonnen door Autoverhuur Bultman uit Apeldoorn. www.bovag.nl

geen registratie Hotels die hun gasten draadloos internet aanbieden, hoeven zich niet te registreren als openbare telecomaanbieder. Dat is het resultaat van een actie van Koninklijke Horeca Nederland (KHN) richting telecomwaakhond OPTA. KHN stelt ‘heel tevreden’ te zijn over de vrijstelling. Sinds 2003 hanteert OPTA het uitgangspunt dat horecaondernemers die slechts hun eigen gasten (bijvoorbeeld via een WiFi-netwerk) toegang tot internet aanbieden, zich over het algemeen niet hoeven te registreren. De vraag was of deze hotels mogelijk méér deden. Daarvan bleek geen sprake. www.horeca.org

rubrieksnaam

agenda vno-ncw West

Donderdag 18 november

Bedrijfsbezoek aan Larcom te

vno-ncw Noord

lwv

Maandag 8 november

Regio Den Haag

Ommen

Dinsdag 9 november

Donderdag 18 t/m zaterdag

Regio Oostland

Bezoek aan het Louwman

Regio Utrecht

dga Bijeenkomst

20 november

Bezoek Tweede Kamer

Museum

Themabijeenkomst Bereik-

Donderdag 11 november

Werkbezoek aan Lille met als

Dinsdag 9 november

Dinsdag 23 november

baarheid

Business Breakfast

thema Bestuurlijke samen-

dga Platform Noord-Holland

Bouwpower Rotterdam

Woensdag 17 november

Maandag 15 november

werking

Bijeenkomst dga Platform

Bouwpowerbijeenkomst

Regio IJsseldelta

dga Bijeenkomst

Kijk voor meer informatie op

Noord-Holland

‘Klimaatveranderingen als kans

Tour de Deltion!

Dinsdag 16 november

www.lwv.nl

van de bouwketen’

Donderdag 18 november

Jonge Noordelijke Onder­

Kijk voor meer informatie op

Valleiregio

nemers (jno)

bzw

www.vno-ncwwest.nl

Themabijeenkomst over On-

Bedrijfsbezoek Burggraaff

Donderdag 11 november

dernemen in de Foodvalley

Bouw

bzw

Dinsdag 23 november

Dinsdag 23 november

bzw-jaarcongres

Dinsdag 9 november

Regio Eemland

Bedrijfsbezoek aan Teijin

Woensdag 17 november

vno-ncw Midden

Themabijeenkomst mobiliteit

Aramid te Emmen

Regio Oosterhout

Jaarcongres Food, Feed & Fuel

Donderdag 25 november

Donderdag 25 november

Bedrijvendag

Donderdag 11 november

Regio Rivierenland

Masterclass ‘Inspiratie uit

Woensdag 24 november

Spreker: Niek Jan van

Regio Achterhoek

Bezoek aan Landgoed Heer-

andere bronnen’

Regio Breda

Kesteren, algemeen

Bedrijfsbezoek aan de Kiwitz

lijkheid Mariënwaerdt te Beesd

Kijk voor meer informatie op

Meeting rond enquête

directeur vno-ncw

Groep te Ulft

Kijk voor meer informatie op

www.vno-ncwnoord.nl

regeldruk­barometer

Regio Noord-Veluwe

www.vno-ncwmidden.nl

vno-ncw Midden

Vrijdag 26 november

Woensdag 10 november

Bedrijfsbezoek aan Aarding te

Regio Roosendaal

dga Platform Zuid-Holland

Nunspeet

Jaardiner

Bijeenkomst dga Platform

Dinsdag 16 november

Kijk voor meer informatie op

Zuid-Holland

Regio Noordoost-Overijssel

www.bzw.nl

Amsterdams bedrijfsleven Noordelijke kraakt woningbouwplannen krachtenbundeling Onverantwoord. Zo betitelt het georganiseerde bedrijfsleven in Amsterdam de manier waarop het college van b&w van de stad omgaat met kostbare bedrijventerreinen binnen de gemeentegrenzen.

Het bedrijfsleven verenigd in onder meer oram reageert ‘verbijsterd’ op de structuurvisie die op 12 oktober door het College werd gepresenteerd. Verbijsterend, omdat uit het document blijkt dat het College in de toekomst grootschalige woningbouwprojecten in de haven wil ontwikkelen. Het bedrijfsleven vindt dat het College met zijn keuze de plank mis slaat. Het zou zuiniger om moeten gaan met kostbare en schaarse haventerreinen en zeker met de haven van Amsterdam, die “goed functioneert en stuwend is voor onze economie”.

Volgens het bedrijfsleven kunnen woningen op veel plaatsen worden gebouwd. Havens daarentegen moeten aan diep vaarwater liggen en dat is schaars in Noordwest-Europa. De keuze van het college strookt ook niet met de havenvisie, waarin is vastgelegd dat de haven zich moet kunnen doorontwikkelen in het bestaande gebied. Aan de woningbouwbehoefte kan ook worden voldaan binnen bestaand stedelijk gebied. Locaties waar ook al volop voorzieningen zijn. Het bedrijfsleven wijst er ook op dat het een slecht plan is om de waterfronten aan te wijzen als Olympisch gebied. Ook al raakt dat niet direct de havengerelateerde bedrijvigheid, op termijn staat dit bedrijfsmatige ontwikkelingen in het gebied wel in de weg. www.oram.nl 39

FORUM #20/04.11.10

Een versterking van de positie en het imago van zakenvrouwen in het Noorden. Dat is waar vnoncw Noord en Advitmo met hun samenwerking naar streven.

“Advitmo heeft een sterke netwerkfunctie, waar onze vrouwelijke leden ook bij kunnen aanhaken”, aldus Lambert Zwiers, algemeen secretaris van vno-ncw Noord, in een toelichting op de krachtenbundeling.

“Andersom heeft vno-ncw Noord veel te bieden op het gebied van belangenbehartiging en thematische bijeenkomsten. Dat is een belangrijk voordeel voor onze leden”, stelt Astrid Haveman, bestuurslid Advitmo. Zij betitelt de samenwerking dan ook als “een goede versterking voor beide netwerken.” www.vno-ncwnoord.nl

vereniging rubrieksnaam

even bellen met…

tln

Ramon Heerings, secretaris beleid en deelmarkten tln ractoren zijn een gevaar op de T weg. Dat zegt de Onderzoeksraad voor de Veiligheid onder leiding van Pieter van Vollenhoven. Transport en Logistiek Nederland (tln) is het daar helemaal mee eens. De regels voor de ‘truckende trekkers’ moeten naar de 21ste eeuw, zegt tln-secretaris Ramon Heerings.

Waarom maakt tln zich zo druk over tractoren op de openbare weg?

“Het rapport van de Onderzoeksraad onderschrijft waar wij al jaren op hameren. Er komen steeds meer tractoren op de weg, ook in de steden. Bedrijven die met vrachtauto’s rijden ondervinden steeds meer ­concurrentie van andere die tractoren inzetten voor transport.

Bijvoorbeeld in grondverzet, maar wij zien ook aannemingsbedrijven die met tractoren bouwmateriaal af- en aanvoeren en zelfs bedrijven die er gevaarlijke stoffen mee vervoeren.”

tln-leden kunnen toch ook tractoren inzetten?

“Dat is natuurlijk de tractor achter de wagen spannen. Wij willen veilig transport, dan moet je geen onveilige voertuigen promoten.”

Wat moet er dan gebeuren?

“De wetgeving voor tractoren dateert van vlak na de Tweede Wereldoorlog. Die moet gemoderniseerd worden. Voor alle tractorbestuurders moet een volwaardig rijbewijs komen. Een speciaal te-bewijs, dus mét aanhanger. Een tractor is echt wat anders dan een bromfiets of een personenauto, het is feitelijk een groot brok staal met wielen eronder. De voertuigen zelf moeten aan dezelfde veiligheidseisen voldoen als vrachtauto’s. En ze moeten op kenteken komen, zodat ze traceerbaar zijn bij een overtreding.”

Daar zullen de boeren blij mee zijn. Zij maken maar korte ritjes op de openbare weg.

“Ook binnen tien kilometer kun je iemand overhoop rijden. Door de schaalvergroting is het niet meer zo dat boeren met hun trekker alleen even de weg oversteken. Ze leggen behoorlijke afstanden af.” www.tln.nl

suzanne hanekamp

Is dat zo erg?

“Tractoren hebben allerlei voordelen ten opzichte van vrachtauto’s.

Je hebt er geen rijbewijs voor nodig, er is een minimumleeftijd van 16 jaar om een tractor te besturen, je hoeft geen motorrijtuigenbelasting te betalen, ze hebben geen kenteken, er is geen apk-plicht en ze mogen

rijden op goedkope rode diesel. Verder ontbreken veel veiligheidseisen die voor vrachtauto’s wel gelden, zoals een dodehoekspiegel, extra verlichtingseisen en achteruitrijdsignalering.”

Het fz Award Gala trok veel publiek, óók mannen. Linksvoor op de foto Noud van Rooij

Drie keer prijs Feest en tijd voor serieuze kost. Het fz Award Gala, op 8 oktober in Utrecht, bood het allebei. Als ‘slagroom op het toetje’ was er de toekenning van de fz Award voor de beste vrouwelijke ondernemer. Voor het eerst in de geschiedenis van de Federatie Zakenvrouwen in drievoud.

40

Een volle zaal gasten, leden van de federatie en genodigden van daarbuiten, was getuige van een laatste schifting onder de kandidaten voor de fz Awards. Daarvoor was een jury van zakenvrouwen onder leiding van Noud van Rooij (vno-ncw) verantwoordelijk. Joke Bom, eigenaar van webshop watMooi, werd verkozen tot zzp Vrouwelijke Ondernemer van het Jaar, de FORUM #20/04.11.10

titel mkb Vrouwelijke Ondernemer van het Jaar ging naar Elphi Nelissen, directeur/eigenaar van Nelissen Ingenieursbureau, terwijl Carla Kikken van Meditech Strategic Consultants aan de haal ging met de titel Internationale Vrouwelijke Ondernemer van het Jaar. www.federatiezakenvrouwen.nl

rubrieksnaam

‘Hergebruik plastic verpakkingen niet onder de maat’ Het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (cbl) en de Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie (fnli) zijn het niet eens met de suggestie dat het inzamelen van kunststof onder de maat is.

Bestuursvoorzitter Ruud Sondag van de Van Gansewinkelgroep zei onlangs dat de helft van het plastic dat in Nederland gescheiden is ingezameld niet wordt hergebruikt, maar verbrand in Duitse afvalovens. fnli en cbl staan echter volledig achter cijfers van de Stichting NedVang, die het inzamelen uitvoert in samenwerking met gemeenten. NedVang rapporteert een percentage hergebruik van 80 procent van het ingezamelde afval. Uit de resterende 20 procent wordt onder meer energie teruggewonnen. ”Wij waren een beetje uit het lood geslagen door de uitlatingen van de heer Sondag.

Iemand in zijn positie in de afvalmarkt zou toch beter moeten weten. Niet alleen brengt hij schade aan een zeer succesvol project, hij beschadigt zijn eigen geloofwaardigheid

met deze uitspraken” zegt Philip den Ouden, directeur van de fnli. “Onze achterban heeft veel geïnvesteerd in de organisatie van de gescheiden inzameling via onze uitvoeringsorganisatie NedVang. Er worden buitengewone resultaten geboekt, zowel met de hoge graad van hergebruik als met de snelle groei van de ingezamelde hoeveelheid kunststofafval”.

“Verbazingwekkend”, zegt Rene Roorda, directeur van het cbl. “Je zou toch mogen verwachten dat de succesvolle Plastic Heroes campagne die een grote bijdrage aan het milieu levert, wordt gesteund door de afvalwereld. Van afval naar grondstof, daar zij we toch allemaal mee bezig en met groot succes.”

Als vertegenwoordigers van alle supermarkten en producenten van levensmiddelen, zijn de fnli en het cbl bijzonder tevreden met de resultaten van de gescheiden inzameling en vooral met de mate van hergebruik van het kunststofverpakkingsafval. De achterban van beide organisaties is verantwoordelijk voor veel van de consumentenverpakkingen die in Nederland op de markt worden gezet. En dus

ook voor het organiseren en de financiering van de gescheiden inzameling van verpakkingsafval. Sontag heeft inmiddels zijn uitlatingen genuanceerd. www.fnli.nl | www.cbl.nl

Netbeheerders onder vuur om prijsbeleid De Nederlandse industrie dreigt een grote financiële klap te krijgen doordat netbeheerders hun tarieven tot 30 procent kunnen verhogen. Daarvoor waarschuwt deVereniging voor Energie, Milieu en Water (vemw). Zij kondigt juridische acties aan.

In Nederland kunnen netbeheerders, met instemming van de Nederlandse Mededingingsautoriteit (nma), hun tarieven fors laten stijgen. De nma meldde in augustus dat slechts een lichte tariefstijging van 5 tot 7 procent zou optreden. vemw-onderzoek leert echter dat in de komende drie jaar een kostenstijging van 30 procent voor afnemers mogelijk is. De vemw behartigt de belangen van zakelijke gebruikers van energie en water.

De brancheorganisatie is het niet eens met de argumentatie die de nma gebruikt in het zogeheten methodebesluit, dat ten grondslag ligt aan deze forse stijging van de tarieven.

41

In zogenoemde methodebesluiten bepaalt de nma voor de volgende reguleringsperiode (2011 tot en met 2013) hoe de regionale netbeheerders van elektriciteit en gas hun tarieven mogen berekenen.

De afgelopen jaren daalden de tarieven, omdat de nma structureel een korting toepaste om netbeheerders te dwingen tot een meer efficiënte bedrijfsvoering. Komend jaar mogen de netbeheerders – voor het eerst – hun tarieven laten stijgen. Ook voor 2012 en 2013 verwacht vemw forse stijgingen. Inflatie meegerekend, kan de komende drie jaar een stijging van bijna 30 procent worden verwacht. De tariefstijging leidt, volgens vemw, tot hoge kosten voor bedrijven en wordt onrechtmatig in rekening gebracht. De vereniging tekent bezwaar aan tegen de besluiten van de nma en zal de benodigde juridische stappen nemen om de tariefstijging te voorkomen.

“De methodebesluiten zijn er om tarieven een FORUM #20/04.11.10

eerlijke afspiegeling van de kosten te laten zijn.

Dan kan dit voorstel nauwelijks serieus worden genomen”, zegt Hans Grünfeld, algemeen directeur van de vemw. “Netbeheerders moeten in staat worden gesteld om investeringen uit te voeren, zodat de energielevering blijvend kan worden gegarandeerd. Maar in deze economisch zware tijden zijn dit té forse stijgingen voor de industrie”, vindt Grünfeld. www.vemw.nl

vereniging rubrieksnaam

de prijs nederlandse goede praktijken competitie

De Nederlandse Goede Praktijken Competitie 2010

Competitie 2010-2011 is bedoeld als erkenning voor ondernemingen of organisaties die zich onderscheiden door een vernieuwende en integrale aanpak van het veilig uitvoeren van onderhoudswerk.

Uitgereikt op… …25 oktober, tijdens het evenement ‘Veilig onderhoud, het werk draait door’ in het Spant in Bussum.

Twence is nu ook genomineerd voor de Europese Good Practices Award 2011 die op 28 april 2011 in Boedapest wordt uitgereikt.

Mark Althof van Twence (tweede van links) naast oud-voetbalkeeper Hans van Breukelen (links) te midden van andere prijswinnaars. Vierde van rechts juryvoorzitter Mario van Mierlo (vno-ncw/mkb-Nederland)

Winnaar… …Twence Afval en Energie met een veilige onderhoudssteiger voor de drie verbrandingsketels.

Twence verbrandt huishoudelijk en bedrijfsafval en heeft daar­naast een biomassa-elektri­citeits­centrale.

Beloond met… …de eerste prijs in de Nederlandse Goede Praktijken Competitie in de categorie bedrijven met honderd of meer werknemers. De prijs is ingesteld door het Europees agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk. De Goede Praktijken

Reden… …de verbrandingsketels van Twence zijn achttien meter hoog en voor onderhoud en reiniging van de ketels is een bijna even zo hoge steiger, met zeven vloerverdiepingen, nodig. Voorheen werd een hangende steiger gebouwd vanaf het rooster bovenin. Maar deze steiger kan maar weinig gewicht dragen en dat zorgde regelmatig voor

overbelasting en instortingsgevaar.

De nieuwe steiger wordt aan de wand van de ketel gemonteerd. In de wand zijn daarvoor speciale aanhechtpunten gemaakt. Resultaat is een stabiele steiger met vloeren die driehonderd kilo per vierkante meter kunnen dragen.

Juryoordeel… …‘de vaste steiger is een veilige oplossing aan de bron, een oplossing van een belangrijk probleem in Nederland en elders in Europa: hoe kun je veilig werken op grote hoogte? Want als daar iets fout gaat, dan gaat het ook goed fout’, aldus het rapport van de jury onder leiding van Mario van Mierlo (vno-ncw, mkb-Nederland). www.arboineuropa.nl/campagne, www.twence.nl

Farmaceuten en verzekeraars op één lijn Op zorgkosten valt nog flink te besparen en samenwerking tussen farmaceutische bedrijven en zorgverzekeraars kan daaraan een zinvolle bijdrage leveren. In die conclusies konden de sprekers tijdens Nefarma’s tiende Glazen Zaal Debat zich uitstekend vinden.

Zijn de verzekeraars als regisseur van de zorg primair gericht op kwaliteitsverhoging of gaat het hen vooral om kostenbeheersing?, was een van de centrale vragen tijdens het debat over ‘Farmacie en zorgverzekeraars’.

Opvallend was dat de drie inleiders Bas Leerink (verzekeraar Menzis), Paul den Daas (medicijnfabrikant Pfizer) en Marc Pomp (econoom en auteur van een boek over de ‘gouden eieren’ van de gezondheidszorg) elkaars stellingen 42

veelal beaamden. Pomps bewering dat zorgverzekeraars helemaal geen interesse hebben in kwaliteit van zorg, werd door Menzisbestuurder Leerink gedeeltelijk onderschreven.

“Het is nu eenmaal onze opdracht om te letten op de kosten en de betaalbaarheid van de zorg. Die staat enorm onder druk, er moet steeds meer geld bij, de premie gaat elk jaar fors omhoog. Het gaat ons er primair om die kostenstijging te beperken.”

“Er is grote behoefte aan onafhankelijke kwaliteitsborging”, zei Pomp. “Er moeten objectieve normen komen voor wat je wel en niet goede zorg vindt”, herhaalde Leerink later die stelling. Daarbij wees hij op de rol van patiënten.

“Daar moeten we meer mee doen. Wij werken bijvoorbeeld met patient recorded outcome measurement. Dan vragen we een patiënt FORUM #20/04.11.10

bijvoorbeeld of hij of zij na een behandeling weer pijnvrij kan lopen. Dat is een maat die het voor ons als verzekeraar mogelijk maakt om aan patiënten uit te leggen waarom we ze bijvoorbeeld naar een specifieke zorgaanbieder sturen.” www.nefarma.nl

binnenland

Bert van der Haar: ‘Bedrijven komen niet meer aan personeel als er in de regio niets te beleven is op cultureel gebied’

‘Ons orkest mag niet verdwijnen’ Het kabinet-Rutte zet het mes in de uitgaven voor cultuur. Tot ergernis van Bert van der Haar, voorzitter van vno-ncw Noord. Hoe moet Noord-Nederland nu nog aantrekkelijk blijven voor werknemers en bedrijven? “Een fatsoenlijke samenleving kan niet zonder cultuur.”

Tekst: Frank den Hoed | Foto: Peter de Kan Er is maar weinig voor nodig om de zaak op scherp te zetten, waarschuwt Van der Haar.

“Het noorden heeft al een vrij ijle culturele infrastructuur. En die dreigt door de kabinetsplannen serieus in gevaar te komen.” De voorgenomen bezuinigingen op cultuur (tweehonderd miljoen euro tot 2015) hakken er flink in. Alle regio’s krijgen met die ambitieuze doelstelling te maken, maar sommige voelen de gevolgen wat meer dan andere.

Zoals de noordelijke provincies.

Het noorden kent een mooi aanbod aan kunst en cultuur. Maar wat de afgelopen decennia met zorg is opgebouwd, dreigt met sneltreinvaart weer te worden afgebroken. “We hebben bijvoorbeeld maar één orkest (het Noord43

Nederlands Orkest; red.). En dat mag niet verdwijnen. Als je er in de Randstad één weghaalt, zijn er altijd nog drie over. Maar het enige orkest in het noorden schrappen heeft extreme gevolgen voor de regio.”

Ligging en voorzieningen bepalen de aantrekkelijkheid van de stad, concludeerde promovendus Gerard Marlet in zijn proefschrift De aantrekkelijke stad uit 2009. Wat voor de stad geldt, gaat ook op voor de regio, stelt Van der Haar. “Bedrijven als Gasunie, ­Philips, grote banken, maar ook een instelling als de Rijksuniversiteit Groningen, kunnen niet meer aan gekwalificeerd personeel komen als er op cultureel gebied niets te beleven is. Mensen willen dáár wonen en FORUM #20/04.11.10

werken waar in elk geval een fatsoenlijk cultureel klimaat is.”

Van der Haar heeft er begrip voor dat ook op het terrein van de cultuur de broekriem moet worden aangehaald. Maar de overheid zou wel een jaar, twee jaar de tijd moeten nemen om iedereen de gelegenheid te geven zich daar op in te stellen. Maar ook om de markt de gelegenheid te geven zijn positie te bepalen.

“Want ik vind dat wij als bedrijfsleven ook een verantwoordelijkheid hebben richting de culturele sector.”

Het Fonds cultuur en economie laat zien wat een samenwerking tussen bedrijfsleven en culturele sector kan opleveren. Van der Haar vindt dat er mooie dingen uit zijn voortgekomen. Als voorbeeld noemt hij het Groninger Museum, dat dankzij een bijdrage uit het fonds eens per twee jaar een grote tentoonstelling kan organiseren. “Daar komen veel bezoekers op af. En dat zorgt er weer voor dat in de regio flink wat geld wordt besteed.”

Dat cultuur een linkse hobby zou zijn, zoals nogal eens wordt beweerd, doet hij af als klinkklare onzin. “Ongetwijfeld zijn er dingen aan te wijzen waarmee men is doorgeschoten.

Maar of het nu uit linkse hoek komt of niet, vind ik niet zo interessant. Cultuur is het cement tussen de stenen van een fatsoenlijke samenleving. Daar moeten we voor gaan!” 

portret

aysel erbudak

‘laat ze maar komen’ Aysel Erbudak laat er geen twijfel over bestaan wie de baas is in het Slotervaartziekenhuis, wordt gezegd. Dat is zij. Die aanpak heeft er wel voor gezorgd dat het eerste private ziekenhuis van Nederland na jaren weer winstgevend werd. “Ik ben niet bezig met de vraag of ik aardig ben.”

Tekst: Remko Ebbers | Foto: Erik van der Burgt

Het interview met Aysel Erbudak gaat in twee fasen. Op de ochtend van het eerste deel heeft cz de lijst bekend gemaakt van de ziekenhuizen waar borstkankerbehandeling onder de maat zou zijn. Het Slotervaartziekenhuis krijgt kritiek, totaal ongefundeerd meent Erbudak, en ze geeft meteen hard tegengas in de media. “Laat ze maar komen, dit winnen we wel.”

U vindt dit wel leuk, de boel opschudden.

Erbudak grijnst. “Jahaah.” Dan serieus: “Het is een marketingstunt van cz. Op zich heb ik geen moeite met marketing, maar niet over de rug van het Slotervaartziekenhuis en niet over de ruggen van patiënten. Verzekeraars moeten niet bepalen wat goed of slecht is. Daarvoor hebben we de inspectie voor de gezondheidszorg.”

Vijf jaar geleden balanceerde het Slotervaartziekenhuis op het randje van faillissement. Jaarlijks had het een miljoenentekort en de toenmalige directie lag stelselmatig overhoop met de zorgverzekeraars, die het ziekenhuis te duur vonden. Er waren fusieplannen met het VU-ziekenhuis en lange tijd leek het er op dat twee Amsterdamse woningcorporaties en een zorginstelling het Slotervaartziekenhuis wilden overnemen.

De dag nadat dit laatste voornemen strandde, dook vrijwel uit het niets het investeringsfonds Meromi op, de investeringsmaatschappij van de Turks/Nederlandse Aysel Erbudak en de Nederlandse miljonair Jan Schram. Meromi – de beginletters van Erbudaks drie kinderen Merdan, Rowena en Michael – investeerde vooral in vastgoed, call centers en medisch onderzoek in Nederland en Turkije. Erbudak werd voorzitter van de raad van bestuur en stortte zich helemaal op de sanering.

Na de overname boekte het ziekenhuis meteen winst. Er kwam een forse reorganisatie en de bedden zijn, in Erbudaks woorden, allemaal vol. De operatie smaakte naar meer, want in 2008 deed Erbudak/ Meromi tevergeefs een poging om ook de IJsselmeerziekenhuizen in Lelystad en Emmeloord over te nemen. Weekblad Elsevier publiceerde in oktober een tevredenheidonderzoek onder patiënten, waar het Slotervaartziekenhuis in de hoogste regionen verkeerde.

U hebt uw geld verdiend met call centers, hoe kwam u erbij om een ziekenhuis te kopen?

“Het leek mij onwaarschijnlijk dat een ziekenhuis als dit verlieslijdend zou moeten zijn.”

44

FORUM #20/04.11.10

45

FORUM #20/04.11.10

portret

Op die basis koopt iemand toch geen ziekenhuis?

“Het is, denk ik, in de jaren negentig begonnen dat ik me ervan bewust werd dat er muren in de zorgsector zijn. Kijk, de eerste generatie Turken is een probleemgroep in de zorg. Ze spreken de taal niet, hebben een ander verwachtingspatroon. Gaan we speciale ziekenhuizen stichten in Nederland of investeren we in ziekenhuizen in het thuisland?

Als je kijkt wat logisch is en dat los haalt van politiek, dan is opvang in het thuisland goedkoper en fijner voor de mensen. Dat was de reden om met een ziekenhuis in Turkije te beginnen. Dan is de stap naar het Slotervaartziekenhuis niet groot” Erbudak sneed zonder pardon een complete managementlaag weg, alle externe adviseurs werden aan de dijk gezet. Haar no nonsense-stijl botste met de ondernemingsraad die veel inspraak gewend was en het enorme bestand – veelal oudere – vrijwilligers werd aan de kant gezet.

De nieuwe directeur wilde geen groep personeel waar ze geen duidelijke arbeidsverhouding mee had. De boot in de media was aan. Erbudak zou niet geschikt zijn om een ziekenhuis te leiden, het ziekenhuis zou alleen nog de ‘makkelijke’ patiënten willen behandelen waar snel veel geld aan te verdienen is. Opvallend genoeg is Erbudak niet zo’n voorstander van verregaande privatisering van de zorg. “Wat nu gebeurt, is dat verzekeringsproducten worden versoberd en dat ziekenhuizen commerciële nevendiensten gaan ontwikkelen.” Zuinigjes: “Dat kan, maar ik heb teveel mensen gezien die krom moeten liggen om hun verzekering te kunnen betalen. De discussie moet gaan over hoe zorg betaalbaar gehouden kan worden.”

storm Nu de ‘methode Erbudak’ succes blijkt te hebben, is de storm gaan liggen. In het veld is ook respect voor Erbudak. ‘Ze heeft goede adviseurs, 46

FORUM #20/04.11.10

waar ze goed naar luistert, maar er is geen twijfel mogelijk dat zij de touwtjes in handen heeft’, aldus een vertegenwoordiger van een zorgverzekeraar.

Erbudak: “Ik ben helemaal niet bezig met de vraag of ik aardig ben. Aan de ene kant vertegenwoordig ik de vijftienhonderd man die hier werkt, aan de andere kant ben ik ook verantwoordelijk voor tienduizend patiënten. Ik kan me voorstellen dat mensen het niet leuk vinden als ik tegen ze zeg dat ik hem of haar niet geschikt vind om met patiënten te werken. Maar je moet het zo zien: patiënten weten niet wanneer hier van het script wordt afgeweken. Ik ben direct, als je daar niet tegen kunt mag je dat schofferend of onbeleefd vinden.”

Haar stijl is in elk geval geen belemmering voor een informele sfeer.

Van receptie tot verplegend personeel, heeft iedereen het over ‘Aysel’.

U runt een ziekenhuis, hebt daarnaast ook nog belangen in diverse andere bedrijven. Houdt u nog wel een privéleven over?

“Ik heb drie kinderen en ik ben stapelgek op ze, maar ik ben niet het type van de traditionele moeder. Gelukkig heb ik slimme kinderen, die daar mee om kunnen gaan. Ze lijken allemaal op mij in een bepaalde fase van mijn leven. We hebben ook veel gezamenlijke interesses. Mijn oudste zoon studeert nu bedrijfskunde. Ik denk zelfs dat hij beter is dan ik, hij ziet het alleen zelf nog niet.”

Haar oudste twee kinderen voedde Erbudak grotendeels alleen op, als alleenstaande moeder. Dat leverde creatieve oplossingen op om carrière en moederschap te combineren, zoals het verhaaltje voor het slapengaan door de telefoon voorlezen. En al zijn al haar kinderen haar even lief, de band met de oudste twee heeft daardoor wel iets speciaals, zegt ze.

“Ik ben best een moeilijke moeder. Erg veeleisend, vooral als het gaat

Vier stellingen Nederland is overregeld “Ja. Er is geen probleem of er is wel een wet, protocol of indicatie voor.”

om hoe mijn kinderen in het leven staan. Een maatschappelijke positie als de mijne heeft altijd effect op kinderen. Normaal gesproken overtreft een kind zijn ouders. Voor mijn kinderen wordt dat moeilijk. Het is niet goed als ze het gevoel krijgen dat ze in mijn schaduw leven.

Daarom is het extra belangrijk dat ze een goede studie afronden en dat ze afstand kunnen nemen van mij.”

“Met ouders die hun kinderen ‘zo gewoon mogelijk’ willen opvoeden en ze daarom financieel afknijpen heb ik niet veel. Ik wil grootdenkers van ze maken. Dan moeten ze niet op een houtje bijten, ze moeten juist zoveel mogelijk facetten van het leven leren kennen.”

Voor allochtone ondernemers wordt Nederland steeds minder interessant “Nederland is sowieso minder interessant in vergelijking met andere landen. Het is heel moeilijk om initiatieven van de grond te krijgen.”

Een ziekenhuis is een bedrijf “Met een grens. Als het om ethische vragen gaat, past de bedrijfskundige toets niet. Je kunt niet zeggen: deze patiënt is doodziek, maar we opereren niet omdat het ten koste gaat van onze winst.”

sprokkeltocht Aysel Erbudak werd geboren in het oosten van Turkije als derde van zes kinderen. In 1979 kwam ze naar Nederland, waar haar vader al enkele jaren werkte. De eigenzinnige en ambitieuze tiener werd al gelijk geconfronteerd met een beperking in het Nederlandse schoolsysteem: de Cito-toets deelde haar naar eigen idee te laag in. Er volgde een sprokkeltocht via mavo naar het hbo. De propedeuse werd gehaald, maar de gedroomde stap naar de universiteit bleef uit want Erbudak beproefde haar geluk in het bedrijfsleven. Ook privé botste haar geldingsdrang wel eens met de gedachtewereld van haar ouders. Alle rimpels zijn weer gladgestreken en dan geldt voor Erbudak: fase voorbij, we praten er niet meer over. Wat telt is het heden.

Is familie belangrijk voor u?

“Gezellige familiebijeenkomsten met koffie en gebak zijn niet iets voor mij, maar ik ben er voor mijn familie als het ze slecht gaat. Ik kom uit een grote familie en ik heb het opvallend goed gedaan. Ik moet me afvragen wat mijn huidige positie betekent voor de kring waarin ik leef. Het is belangrijk om succes te delen. Er is zoveel in mij geïnvesteerd dat een ander niet is aangeboden. In mijn opvoeding was het hoogste doel een nuttig mens te worden. Je moet iets gedaan hebben in je leven wat betekenis heeft. Ik denk dat ik wel een nuttig lid van de samenleving ben geworden.”

Hoe raakt u uw frustraties kwijt, bij wie kunt u eens lekker uitfoeteren?

“Dat is niet nodig, ik heb geen frustraties” Echt niet? Het zit toch wel eens heel erg tegen?

“Het zit wel eens tegen, maar ik kan eigenlijk alles beredeneren naar nul. Ik maak mij natuurlijk wel eens zorgen, maar alles is oplosbaar.

Alleen voor zaken die te maken hebben met gezondheid telt die regel niet.”

Wat is het belangrijkste deel van uw identiteit, Turks, vrouw, ondernemer?

“Het belangrijkste voor mij, is dat ik een vrouw ben. Ik ben me wel steeds Turkser gaan voelen. Dat komt ook door de politieke situatie.

Het voelt ook wel goed. Nederland is niet meer mijn thuis. Dat betekent niet dat ik er niet meer van houd. Maar teruggaan naar Turkije was vroeger nooit een optie.”  47

FORUM #20/04.11.10

Turkije moet bij de eu komen “Nee, de eu is zo’n moloch geworden, daar moet Turkije niet aan beginnen. Voor de eu zou het goed zijn. Turkije is een strategisch gelegen markt van 70 miljoen mensen met een jonge populatie.”

1966 1986

1986

1988

1992

1993

2004

2005

2006 2006

2009

2010

aysel erbudak

Geboren in Damal, Turkije Mavo afgerond, zonder diploma Studie Administratief medewerker bij de overheid en diverse functies bij de gemeente Amersfoort Eerste bedrijf, een uitzendbureau Overname van Intertel Den Haag Overname B.g.g. antwoordservice Koopt Antiluk Health Center in Turkije Overname vakantieresort in Turkije Oprichting Meromi Holding Voorzitter raad van bestuur Slotervaartziekenhuis Begint abortuskliniek Sezoz in Amsterdam Voorzitter raad van bestuur van abortuskliniek Stimezo in Alkmaar

reacties Brieven van lezers (de redactie behoudt zich het recht voor brieven in te korten)

ec.europa.eu

‘Leve de nationalisaties in Hongarije’

In Forum nummer 19 werd gesignaleerd dat de nieuwe Hongaarse regering van Victor Orbán steeds onvriendelijker wordt voor ondernemers. Er wordt gedreigd met nationalisatie. Ondernemer Evert Wasch juicht dat juist toe. “Veel bedrijven zijn voor een appel en een ei aan alte Kameraden toebedeeld.”

48

FORUM #20/04.11.10

Om de situatie in Hongarije te kunnen beoordelen is enige achtergrondkennis noodzakelijk. Daarbij is van belang dat Hongarije – na een periode van grote repressie die tot aan de opstand van 1956 duurde – een gematigde vorm van communisme, beter bekend als goulashcommunisme, heeft gekend.

In die periode was sprake van volledige werkgelegenheid. Weliswaar alleen in kwantitatieve zin, maar dat neemt niet weg dat iedereen werk en dus inkomen had.

Verder was het destijds gebruikelijk dat de zogenaamd communis­ tische machthebbers elkaar financieel de bal toespeelden. Corruptie was onderdeel van het systeem.

In 1989 en de daarop volgende jaren is een groot aantal bedrijven geprivatiseerd. Bij die privatisering hebben de veelal aangebleven en/of achter de schermen doorwerkende oude machthebbers, die plotseling getooid waren met een democratische gezindheid, elkaar de bal toegespeeld. Dat betekende dat veel bedrijven voor een appel en een ei aan alte Kameraden werden toebedeeld.

Een bekend verschijnsel, dat ook na 1989 onder zogeheten socialis­ tische regeringen door is blijven gaan, bestaat uit het sturen van schijnfacturen uit bedrijven die het geld naar het buitenland sluizen.

We hebben het dan over zeer grote bedragen.

De gewone Hongaar is hier ernstig de dupe van geworden. Niet alleen is de gemiddelde welvaart in die twintig jaar nauwelijks vooruit gegaan, allerlei algemene voorzieningen, zoals met name een behoorlijk pensioen en inflatiecompensatie, zijn niet of niet voldoende doorgevoerd en prijzen van diverse algemene voorzieningen zijn drastisch verhoogd Wat de huidige regering doet, is dan ook een rechtvaardige maat­ regel. Op deze wijze wordt de diefstal van gemeenschappelijk bezit teruggedraaid. Het is te hopen dat er nog vele ‘nationalisaties’ volgen.

Daarbij hoeft het niet te gaan om het definitief terugbrengen van bepaalde bedrijven en/of voorzieningen in staatshanden. Als de prijsstelling van die bedrijven waar gemeenschapsvoorzieningen in het geding zijn, maar controleerbaar en betaalbaar wordt en de ongerechtvaardigde winsten uit het verleden terugvloeien naar de staat.

Evert Wasch Ondernemer Nijmegen

Advertentie Voigt

wereldzaak

Colofon Forum is het tweewekelijkse opinieblad van vno-ncw. vno-ncw vertegenwoordigt samen met de aangesloten 160 brancheorganisaties en vijf regionale vereni­gingen in totaal 115.000 ondernemingen. Daarbij gaat het om circa 80 procent van de Nederlandse ondernemingen met tien tot honderd werknemers, ruim 92 procent van de ondernemingen met meer dan honderd werknemers en vrijwel alle ondernemingen met meer dan vijfhonderd werknemers. vno-ncw wordt in de regio vertegenwoordigd door vijf regionale werkgeversverenigingen: vno-ncw Noord, vno-ncw Midden, vno-ncw West, de Brabants-Zeeuwse Werkgeversvereniging (bzw) en de Limburgse Werkgevers Vereniging (lwv). Voor managers tot veertig jaar is er Jong Management.

Redactie-adres Bezuidenhoutseweg 12, 2594 AV Den Haag, Postbus 93002, 2509 AA Den Haag, telefoon: 070 - 3490 165, e-mail: forum@vno-ncw.nl

Cosmetica uit de Dode Zee Het Israel Producten Centrum klinkt niet als een hippe winkel en is dat ook niet. Het maakt deel uit van het Israel Centrum dat gevestigd is op een doorsnee bedrijventerrein in Nijkerk.

Het centrum is het onderkomen van een christelijke organisatie die verder een maandblad uitbrengt en lezingen over en predikantenreizen naar Israel organiseert. “Israel is voor ons het land van de Bijbel”, zegt Pieter van Oordt, directeur van de winkel. “Met de verkoop van producten stimuleren we de economie in Israel en dragen we bij aan de terugkeer van joden naar hun land.”

Het verkopen van échte Israëlische producten wordt wel steeds moeilijker, aangezien het land zijn producten in toenemende mate uit het Verre Oosten haalt. Israel heeft nog wel hightech, medische instrumenten en chemicaliën uit de woestijn, maar dat zijn geen producten voor een winkel. De kleding en kaarsen die voorheen veel werden verkocht, zijn vervangen door wijn, levensmiddelen en cosmetica, gebaseerd op mineralen uit de Dode Zee. Dankzij de ligging aan de A28 heeft de winkel over klandizie niet te klagen. Op zaterdag komen mensen uit het hele land “boodschappen in Israel doen”, zoals Van Oordt het noemt. Soms ook joden zelf, op zoek naar koosjer voedsel. Het is een winkel met een missie, maar over politiek wordt zelden gesproken met de klanten. Wel over de Bijbel. “Op onze website krijgen we wel eens negatieve reacties binnen, maar daar blijft het bij. Je moet ook wel écht gemotiveerd zijn om hierheen te komen.” 

Redactie Karin Bojorge (hoofdredacteur), Jiska Vijselaar (eindredacteur), Marcia Timmermans (redactieassi­stent), Jan Buevink, Remko Ebbers, Miran de Groot, Frank den Hoed, Paul Scheer Correspondenten Jeroen Ansink (Verenigde Staten), Henk van den Boom (Spanje), Elro van den Burg (Polen), Philip Ebels (België), Henk Hirs (Hongarije), Hans Moleman (China), Ruud Peijs (Verenigd Koninkrijk), Frank Renout (Frankrijk), Rob Savelberg (Duitsland), Petra Sjouwerman (Denemarken), Judith Stalpers (Japan), Maarten Veeger (Italië), Alexander Weissink (Egypte) Aan dit nummer werkten mee: Joke van den Bandt, Linda van Beek, Erik te Brake, Jan van den Broek, Ap Fraterman, Frits de Groot, Kirsten Guyaux, Jan Klaver, René Klawer, August Mesker, Joep Rats, Sigrid Verweij Abonnementen en adreswijzigingen Sander Kok, telefoon: 070 - 3490 336, e-mail: kok@vno-ncw.nl, issn 1384 - 2102. Forum wordt gericht – kosteloos – toegezonden aan een groot aantal Nederlandse ondernemingen, organisaties en particulieren. Betaalde abonnementen kosten € 45 per jaar exclusief btw.

Informatie over het lidmaatschap van vno-ncw Rita ter Steeg, telefoon: 070 - 3490 351, e-mail: steeg@vno-ncw.nl, internet: www.vno-ncw.nl

Bedrijf: Producten ­Centrum Israel Directeur: Pieter van Oordt Waar: Nijkerk

Tekst: Paul Scheer Foto’s: Sam Rentmeester/fmax

50

Forum op internet www.vno-ncw.nl

FORUM #20/04.11.10

Vormgeving Concept, basisontwerp en vormgeving: Link Design, Amsterdam Cover Foto: iStockphoto, bewerking Link Design Drukwerk Em. de Jong bv, Visweg 8, Postbus 8, 5110 AA Baarle-Nassau Advertentieverkoop Van Vliet Bureau voor Media Advies, Frank Oudman, telefoon 023 5714745, e-mail f.oudman@bureauvanvliet.com, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort

Advertentie Loyalis

Advertentie CZ