Forum 23 2010

Opinieblad vno-ncw Ondernemers, politiek en maatschappij

#23/23.12.10

Hans Hoogervorst (afm)

‘Er wordt eindelijk naar ons geluisterd’ actueel Jeroen van der Veer: ‘Techniek verdient meer status in Nederland’ 24

achtergrond Handelsmissies: verre vriend populairder dan goede buur 30

ommekeer Pauline van der Meer Mohr: ‘Wetenschappers moeilijk te sturen’ 17

inhoud #23 Rubrieken

35

4 Opinie vno-ncw • Uitkomst Cancún biedt hoop voor de toekomst • Economie laat fors herstel zien, maar niet voor iedereen • Niet nog meer regeltjes voor accountants • bzw: Tijd om de bakens te verzetten • Geen wettelijke regeling flexibele arbeidstijden • Steun voor innovatie duurzame energie essentieel • eu kan wat van Nederland leren

10 De foto Doodzonde

17 De ommekeer van 35 Vereniging • Verhagen: ‘Nederland zet stap naar zekere en schone energietoekomst’ • Personalia • Uitzendondernemers willen uniforme huisvestingsregels • Agenda • Makelaars willen maatregelen woningmarkt • Even bellen met Lucille Werner, initiatiefneemster cap100 • Verzekeraars nemen waarschuwing serieus • Zeshonderd keer echo • Marie-Lousie Vlaming, Jong Haventalent 2010 • Winterse borrel • Schilderssector verkeert nog steeds in zwaar weer

17

Pauline van der Meer Mohr, bestuurs­ voorzitter Erasmus Universiteit Rotterdam

18 & Dochter ‘We staan snel met onze mening klaar’

26 Podium • Zes vragen aan Carel van Bemmelen, Hunger Project • Uitspraken • Zijn we er weer bovenop?

29 Binnenland ‘Steun milieufederatie is niet meer van deze tijd’

33 Scheer

45

Strafblad

34 De werkkamer van Arend Smit, directeur spellenfabrikant Jumbo

45 Buitenland Hongaarse greep in de pensioenkas

50 Wereldzaak Zakendoen op z’n Turks

2

FORUM #23/23.12.10

24

46

rubrieksnaam

Artikelen 12 Hans Hoogervorst is niet je beste vriend Hans Hoogervorst. Hij is de hoogste baas van de Autoriteit Financiële Markten. De gemiddelde leeftijd van zijn medewerkers: 35 jaar. Hoe kan zo’n clubje jonge broekies nu autoriteit uitstralen? Onzin, vindt Hoogervorst. “Er wordt eindelijk naar ons geluisterd.”

20 Drang naar het oosten Nederlandse ondernemers met roots in het Midden-Oosten maken slim gebruik van hun achtergrond. Een etnisch extraatje om door te breken op de markt van het land van oorsprong. “We worden nog te vaak in het hokje van de Turkse groenteboer gezet.”

24 Jeroen van der Veer wil meer bèta’s Een technische studie heeft te weinig aanzien in Nederland. Ten onrechte natuurlijk, vindt oud Shell-topman Jeroen van der Veer. Als voorman van Platform Bèta Techniek wil hij dat er veel meer technici komen. “We zijn doorgeschoten met alfa en gamma.”

30 Verre vriend is populairder dan goede buur Duitsland, Japan, Verenigde Staten. Een beetje handelsmissie gaat daar helemaal niet naar toe. Onze exportkanonnen zijn stiefmoederlijk bedeeld. Terwijl een bezoekje met de premier handig kan zijn voor bedrijven. “We komen binnen op plekken waar we normaal niet snel komen.”

30

46 Eija Ailasmaa houdt van competitie Blond haar, hippe bril. De Finse Eija Ailasmaa is ceo van Sanoma Media in Amsterdam.

En de meest invloedrijke zakenvrouw van Finland. Maar ze had liever ook van de mannen gewonnen. “Dan ben je de eerste van de eredivisie.”

3

jeroen poortvliet

opinie vno-ncw

Kampioen Laten we nou ook gewoon eens wereldkampioen worden. Na een jaar met aanstormend economisch noodweer was dat vorig jaar mijn wens voor 2010. Met voetbal is het op een haar na niet gelukt deze zomer. Maar soms moet je ook blij zijn met een goede tweede plaats.

Althans als het om de Nederlandse prestaties op sportief gebied gaat.

Toch blijft de boodschap ook voor 2011 overeind staan: als het aan mij ligt, moet ambitie ruim baan krijgen in het nieuwe jaar. Dat we dit jaar economisch goed afsluiten, helpt in elk geval wel een groeiend gevoel van optimisme te versterken. De jongste conjunctuurenquête van vno-ncw en mkb-Nederland laat een fors herstel zien. Al geldt dat dan nog niet voor alle sectoren. Vooral de bouw heeft het nog steeds zwaar. Ondernemers en werknemers in die sector gaan de kerst met de nodige zorgen in. Maar – ondanks dat – is de uitkomst van de enquête hoopgevend te noemen. De vrees voor een double dip lijkt nu niet langer reëel. En dat is na een periode van crisis een bemoedigende boodschap.

Met de komst van het kabinet-Rutte zijn ondernemen en ondernemerschap weer mainstream geworden. Het besef is er dat ondernemerschap nodig is om welvaart te scheppen, de economie te

verduurzamen en Nederland weer op de kaart te zetten. Het nieuwe bedrijvenbeleid, dat hiervoor nodig is, zal komend jaar vorm krijgen.

Nu moeten we zorgen dat onze topgebieden ook internationale toppers worden. Dat kan alleen als er door het bedrijfsleven en het héle kabinet de juiste inspanningen worden gepleegd. Inzet op economisch herstel en scherp letten op de eigen concurrentiepositie op zowel de wereldmarkt als binnen Europa blijft noodzaak.

Er is in elk geval alle reden het nieuwe jaar optimistisch in te gaan: met gezond verstand en veel ambitie.

Bernard Wientjes Voorzitter vno-ncw Lees ook ‘Economie laat fors herstel zien, maar niet voor iedereen’ op pagina 5

Uitkomst Cancún biedt hoop voor de toekomst • Verwachtingen klimaatconferentie waren laaggespannen • Politieke proces klimaatonderhandelingen niet dood • Inzet moet gelijk speelveld voor bedrijfsleven blijven Harde klimaatafspraken die leiden tot een gelijk speelveld voor bedrijven wereldwijd, liggen er nog niet. Toch is de uitkomst van de klimaatconferentie in Cancún bevredigend te noemen. De co2-reductiecijfers van Kopenhagen zijn in Cancún verankerd; het klimaatfonds komt er en er is overeenstemming over maatregelen om ontbossing een halt toe te roepen. Dat is een positieve uitkomst, temeer omdat de vooruitzichten voor Cancún slecht waren.

De belangrijkste uitkomst is echter dat het politieke proces van de wereldwijde klimaatonderhandelingen hiermee niet tot stilstand is gekomen. Dat geeft hoop dat er tijdens de volgende klimaatconferentie begin december 2011 in Johannesburg alsnog een voor iedereen bindend klimaatakkoord kan worden gesloten. De afspraken die in 1997 in Kyoto werden gemaakt, lopen immers af in 2012. Het is zaak om ervoor te zorgen dat Europa straks niet de enige is die zich nog vastlegt op reductiedoelstellingen.

Het moeizame onderhandelingsproces vormt eens te meer het bewijs dat het bedrijfsleven nauwer betrokken moet worden bij het klimaatbeleid. Het zijn immers de bedrijven die inmiddels voorop lopen in de 4

FORUM #23/23.12.10

omschakeling naar duurzaam ondernemen. En het zijn de bedrijven die – op basis van solide business cases – investeringen moeten doen.

De Nederlandse overheid zou zich daarom hard moeten maken om het bedrijfsleven een belangrijkere rol in de internationale klimaatonderhandelingen te geven.  www.vno-ncw.nl, dossier Energie en klimaatverandering

wandelgangen

Economie laat fors herstel zien, maar niet voor iedereen

pvv twijfelt over morre­len aan ww

Youp van ’t Hek heeft zijn vinger op de zere plek gelegd, zegt minister Maxime Verhagen van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie in reactie op de actie die de cabaretier ontketende met betrekking tot de telefonische klantenservice van bedrijven. De Tweede Kamer wilde weten wat Verhagen daaraan gaat doen. Dat is niet aan mij, luidt het antwoord.

“De overheid gaat niet over de serviceverlening van bedrijven in een concurrerende omgeving. Consumenten kunnen met hun voeten stemmen door te kiezen voor een andere aanbieder.”

Verhagen wil dat laatste wel zoveel mogelijk versoepelen. Zo komt er een einde aan de stilzwijgende verlenging van contracten. Ook wordt op 1 april 2011 een maximumta5

rief van 15 cent per minuut voor 0900-nummers ingesteld, een besluit van het vorige kabinet. Het maximum zorgt ervoor dat bedrijven niet kunnen verdienen aan het laten oplopen van de wachttijd.

Verhagen gaat de zaak verder bespreken met de Klantenservice Federatie. Hij wijst er wel op dat consumenten bij hun keuze van aanbieder eerder op de prijs neigen te letten dan op de servicekwaliteit. Dus ook een beetje: eigen schuld, dikke bult. dijkstra

maxime beantwoordt oproep van youp

• Jongste Conjunctuurenquête laat breed herstel zien • Maar de bouw heeft het nog altijd zwaar • Nederland moet blijven sturen op concurrentiekracht

dijkstra

stamt echter uit de vorige kabinetsperiode, en Kamp kan er zich wel in vinden. In de huidige situatie wordt de ww-periode na drie maanden De duur van de ww voor zieke ziekte verlengd met de duur van de werklozen wordt niet beperkt. ziekteperiode. Volgens Kamp is het Althans niet per 1 januari. Minister daardoor aantrekkelijk voor werkHenk Kamp van Sociale Zaken en lozen om zo lang mogelijk ziek te Werkgelegenheid had die maatblijven. De minister hoopt Van den regel graag doorgevoerd, maar de Besselaar te kunnen overtuigen en behandeling ervan in de Tweede de maatregel per 1 juli 2011 alsnog Kamer is uitgesteld. Verantwoordelijk daarvoor is pvv-Kamerlid Ino in te kunnen voeren. Het uitstel van den Besselaar. Die heeft “meer kost hem dan 3 miljoen euro aan informatie nodig voor een oordeels- ingeboekt begrotingsresultaat. vorming”.

De oppositie had een spoeddebat aangevraagd over de kwestie om Van den Besselaar zo te dwingen zich uit te spreken, maar die ging daar niet in mee. De pvv is de verkiezingen ingegaan met de belofte dat er niet aan de ww zou worden gemorreld. In het regeerakkoord staat dat hoogte en duur van de ww ongemoeid blijven. Dit voorstel Kamp: uitzieken

Verhagen: in gesprek FORUM #23/23.12.10

Het niet-financiële bedrijfsleven laat in het vierde kwartaal van 2010 een fors en breed gedragen herstel zien. Dat is de uitkomst van de nieuwste Conjunctuurenquête van vno-ncw, mkb-Nederland, KvK en cbs. Het is een hoopgevende uitkomst na de teleurstellende uitkomst in het derde kwartaal. Toen meldden ondernemingen in de Coen-enquête nog een terugslag. Het Centraal Bureau voor de Statistiek registreerde later een kleine krimp ten opzichte van het voorgaande kwartaal. Gezien de uitkomsten van het laatste kwartaal van dit jaar lijkt de vrees voor een double dip niet langer reëel.

Het herstel is in het vierde kwartaal het sterkst in de industrie, de detailhandel, de groothandel en de zakelijke dienstverlening. Ook de transport- en communicatiesector trekt weer aan. De agrarische sector en opnieuw de bouw blijven echter kampen met teruglopende omzetten. De malaise in de bouw werkt ook door naar de toeleveranciers in de bouw. Onder andere de bouwmaterialenindustrie, de basismetaal en de meubelindustrie hebben hier last van.

De export blijft de belangrijkste trekker van de economie, maar daarnaast begint het herstel ook een eigen dynamiek te krijgen. De vraag naar producten van het Nederlandse bedrijfsleven trekt flink aan. De groei zit zowel op de binnenlandse markt als in het buitenland.

Bedrijven stellen investeringen steeds minder vaak uit. Over 2010 als geheel investeren ondernemers nog wel minder dan in 2009, maar voor volgend jaar verwachten ze meer te investeren dan dit jaar. Ook opvallend is dat het niet-financiële bedrijfsleven voor het eerst sinds het uitbreken van de economische crisis per saldo extra personeel in dienst neemt.

Van belang is dat de overheid zich blijft inzetten om het economisch herstel te bevorderen. Scherp letten op de eigen concurrentiepositie op zowel de wereldmarkt als binnen Europa blijft bittere noodzaak, met loonkostenmatiging als een essentieel onderdeel daarvan.  www.vno-ncw.nl, dossier Conjunctuur

bzw

opinie vno-ncw

Geen wettelijke regeling flexibele arbeidstijden • Afspraken over flexibele arbeidstijden in belang werkgever en werknemer • Maar wettelijke regeling overbodig • Praktijk wijst uit dat het onderling wordt geregeld Werknemers moeten recht krijgen op flexibele ar­beids­tijden en op thuiswerken. Althans, als een initiatiefwet van Eddy van Hijum (cda) en Ineke van Gent (GroenLinks) die dit regelt de eindstreep haalt.

Van Hijum en Van Gent willen met hun initiatiefwet werknemers een steun in de rug geven en een ‘cultuuromslag’ op het werk forceren.

Maar wetgeving is onnodig. Rapportages van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (szw) leveren het bewijs. Ze laten zien dat in 60 procent van de cao’s afspraken zijn gemaakt over beginen eindtijden, met daarbinnen mogelijkheden om de dagelijkse arbeidsduur te plannen. Verder hebben werknemers in vier op de tien cao’s invloed op het werkrooster. Bovendien is in een kwart van de cao’s een mogelijkheid tot thuiswerken opgenomen. En deze ontwikkeling zet verder door.

Wetgeving heeft nog een groot nadeel: het staat maatwerk in de weg. Afspraken over arbeidstijden moeten namelijk altijd worden gemaakt op het niveau van individuele bedrijven. Daarbij moeten de belangen van de werkgever (flexibiliteits- en inzetbaarheidsbehoefte) en werknemer (afstemming werk-prive of arbeid-zorg) worden afgewogen. En dat is iets wat momenteel naar tevredenheid van beide partijen gaat.

Van Hijum en Van Gent slaan de plank mis door te stellen dat deeltijdwerk zich pas heeft ontwikkeld sinds de invoering van de Wet Aanpassing Arbeidsduur (waa). Onderzoek van szw laat zien dat niet of nauwelijks een beroep op deze wetgeving is of wordt gedaan, terwijl miljoenen Nederlanders in deeltijd werken. Het ministerie kwalificeert de wet dan ook als symboolwetgeving. Het zou prettig zijn als de Kamerleden kennis nemen van de praktijk en afzien van dit overbodige wetsvoorstel. 

bzw

Tijd om de bakens te verzetten Het contrast wordt steeds groter. De Brabantse en Zeeuwse industrie gaan als een speer, maar uit de bouw klinken almaar pessimistischer geluiden, blijkt uit de laatste ondernemersenquête van Wegener en de Brabants-Zeeuwse Werkgeversvereniging onder haar leden. Het gaat de ene sector dus voor de wind, terwijl de andere sector in zwaar weer zit. Toch hebben beide een probleem. De technische bedrijven krijgen weer te maken met een personeelstekort, wat de groei kan belemmeren. En veel bouwbedrijven moeten worstelen om boven water te blijven.

Voor beide sectoren geldt dat de bakens moeten worden verzet.

De industrie, en vooral de hightech, zal meer dan ooit moeten inzetten op het vestigingsklimaat voor kenniswerkers. De bedrijven moeten een wetenschappelijk uitdagend werkklimaat bieden, zodat kenniswerkers vanuit de hele wereld graag naar onze regio’s komen. Vervolgens is het aan de overheid om een aantrekkelijk vestigingsklimaat te bevorderen. Ik heb er begrip voor dat de regering snijdt in cultuur, maar snijd niet zóveel weg dat er niets te genieten overblijft. Ook heb ik geen moeite met de verlaging van innovatiesubsidies. Maar leg ook hierbij de juiste accenten. Zo moet het ministerie van el&i blijven investeren in instituten als het Holst Centre op de High Tech Campus in Eindhoven, waar bedrijven en kennisinstellingen samen open-innovatieve projecten uitvoeren. Als het nieuwe kabinet, zoals het zelf zegt, het bevorderen van het ondernemingsklimaat en het stimuleren van de economie als hoofdtaak ziet, moet het daar ook geld voor vrijmaken.

De bouw heeft het nu al verschrikkelijk moeilijk, maar zeker is ook dat het bouwvolume waarschijnlijk niet meer zal uitkomen op het niveau van vóór de crisis. Het uit de grond stampen van complete vinexlocaties is verleden tijd en ook de infrabouwers zullen merken dat de wegen en spoorbanen niet meer tot in de hemel groeien. Het is voor alle partijen van belang dat de werkrelatie tussen overheden en bouwbedrijven wordt geïntensiveerd. Samen moeten ze nadenken over de lange termijn. Beter plannen en projecten spreiden, zodat de bedrijven aan de slag blijven. En ook moet het principe van design & construct - een vorm van publiekprivate samenwerking - verder worden doorgevoerd. Daag elkaar uit om creatiever, slimmer en met meer overleg te bouwen. Dan blijven projecten binnen budget en komen betere oplossingen tot stand.

Het verzetten van bakens moet eigenlijk altijd gebeuren. Maar zeker nu. In dat opzicht is de crisis nog zo slecht niet geweest.

Peter Swinkels Voorzitter bzw

www.vno-ncw.nl, dossier Arbeidsvoorwaarden

6

FORUM #23/23.12.10

wandelgangen

Bij ontslag van twintig of meer werknemers moeten werkgevers dit altijd melden, ook als er individuele afspraken zijn gemaakt met de betrokkenen. Dat stelt minister Henk Kamp van Sociale Zaken en Werkgelegenheid naar aanleiding van Kamervragen van sp’er Paul Ulenbelt. Volgens hem ontduiken bedrijven de regels van de Wet melding collectief ontslag. Hij had dat al eerder aangekaart bij Kamps voorganger Piet Hein Donner, maar die is er door de val van het vorige kabinet niet meer aan toegekomen.

Donner was het wel eens met het principe: door melding bij het uwv of de kantonrechter worden Ulenbelt: meldingsplicht

Minister Maxime Verhagen van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie omarmt het Europese besluit om het overschrijden van de betaaltermijn van dertig dagen voor overheden te bestraffen met een boete van 8 procent extra rente, gecombineerd met de invoering van 40 euro aan incassokosten. In “zeer specifieke en beperkte uitzonderingen” mag de termijn zestig dagen zijn.

In reactie op vragen van ChristenUnie-Kamerlid Cynthia OrtegaMartijn meldt Verhagen dat het percentage tijdig betaalde facturen bij de rijksoverheid nu op 81,4 procent ligt, terwijl dat vorig jaar 75 procent was. Het streven is minimaal 90 procent, omdat er altijd gegronde redenen zijn om de 100 procent niet te halen (onduidelijke rekening, overleg nodig met leverancier). Ministeries monitoren tegenwoordig hun betaalgedrag, 7

• Complexiteit van verslaggevingsregels is te groot • Eurocommissaris Barnier moet systeem ifrs vereenvoudigen • Dat levert meer op dan nog meer regeltjes

hebben een centraal factureeradres, en handelen kleine facturen direct af.

Ortega-Martijn wilde ook weten of Verhagen van plan is om haast te maken met de invoering van de Europese richtlijn, die immers pas over twee jaar van kracht wordt.

Verhagen belooft “voortvarendheid”, ervan uitgaande dat ook andere lidstaten zullen anticiperen op de richtlijn. Een termijn noemt hij niet, maar binnen dertig dagen lukt in elk geval niet.

dijkstra

rekeningen worden voortvarend betaald

Niet nog meer regeltjes voor accountants

vakbonden geïnformeerd over de ophanden zijnde ontslagronde, en kunnen zij desgewenst in actie komen. Die gedachte neemt Kamp dus over. Hij verwacht in het eerste kwartaal van 2011 de Tweede Kamer een wetsvoorstel aan te kunnen bieden, na raadpleging van diverse instanties en betrokkenen.

Vooropgesteld dat het kabinet niet valt. dijkstra

twintig individuen is collectief ontslag

Accountants hebben de afgelopen tijd veel kritiek over zich heen gekregen. Terwijl de crisis in volle hevigheid uitbarstte, gaven zij immers goedkeuring voor jaarrekeningen van banken. Alhoewel deze goedkeuringen in praktisch alle gevallen volledig terecht en volgens de regels werden verleend, startte eurocommissaris Michel Barnier van Interne Markt en Diensten een onderzoek naar de rol van accountants tijdens de financiële crisis. Het voorstel van Barnier liegt er niet om: er zijn meer en strengere regels nodig voor accountants.

Het is echter zeer de vraag of een betrouwbare en onafhankelijke beoordeling van financiële informatie van ondernemingen daarbij gebaat is. Beter zou het zijn om het systeem van financiële verslaggeving ifrs, op basis waarvan accountants controleren, te vereenvoudigen. Dat levert meer op dan nog strengere regels voor accountants, zo heeft vno-ncw Barnier onlangs in een brief laten weten.

Juist door de complexiteit en subjectiviteit van regels voor de verslaggeving (de International Financial Reporting Standards) en onder druk van externe toezichthouders, worden accountants gedwongen rigide te controleren. Dit heeft ‘afvinkgedrag’ als gevolg, terwijl financiële verslaggeving een getrouw beeld moet geven van de realiteit van de onderneming op basis van een professionele beoordeling. De financiële werkelijkheid is immers niet te vangen door een set regels. Daarvoor is de dynamiek van de economie te groot.

Accountants moeten de vrijheid krijgen om ten volle hun professie te kunnen uitoefenen. Het voorstel van Barnier, om de adviesrol van accountants aan het bedrijfsleven te ontnemen, moet dan ook van de hand worden gewezen. Dit plan zal niet alleen leiden tot hogere controlekosten en verlies aan kwaliteit van accountantscontroles, maar leidt vooral tot maatschappelijke verspilling. Ook plannen als elke accountant te verplichten elke zeven jaar van organisatie te laten wisselen, zijn onverstandig Ook ongewenst is het voorstel dat accountants informatie over de blootstelling van ondernemingen aan toekomstige risico’s en/of gebeurtenissen openbaar moeten maken. Derden, bijvoorbeeld accountants, mogen dergelijke onzekerheden niet vergroten, met alle gevolgen van dien. Het openbaren van dergelijke informatie moet voorbehouden blijven aan het management van de onderneming zelf.  www.vno-ncw.nl, dossiers Accountancy en Kredietcrisis

Ortega-Martijn: snel geld zien FORUM #23/23.12.10

opinie vno-ncw

Steun voor innovatie duurzame energie essentieel • el&i ontwart terecht geldstromen duurzame energie • Regeling voor stimulering productie is nu goed geregeld • Ondersteuning voor innovatie kan niet blijven liggen Minister Verhagen van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (el&i) heeft er goed aan gedaan de stimuleringsregelingen voor duurzame energie te ontwarren. De geldstromen voor het stimuleren van productie en die voor innovatie liepen volkomen door elkaar heen. De eerste groep heeft nu een duidelijke regeling, de minister moet niet vergeten ook voor de innoveerders mogelijkheden te creëren.

Voor de nieuwe stimuleringsregeling duurzame energie, stelt de minister volgend jaar een totaalbudget beschikbaar van 1,5 miljard euro. Het subsidiebedrag per kilowattuur wil hij binden aan een maximum. De verschillende productietechnieken voor duurzame elektriciteit, groen

gas en duurzame warmte gaan onderling concurreren voor hetzelfde budget. Zo wil Verhagen op een zo efficiënt mogelijke manier de Europese doelstelling van 14 procent duurzame energie in 2020 bereiken De minister wil de stimuleringsregeling duurzame energie niet langer gebruiken om innovatie op dit terrein te bevorderen. Daarvoor kondigt hij in zijn brief andere maatregelen aan. Het is van essentieel belang dat deze maatregelen daadwerkelijk van de grond komen.

Alleen zo kan het Nederlandse bedrijfsleven koploper worden als het bijvoorbeeld gaat over de biobased economy en geld gaan verdienen met duurzaamheid.  www.vno-ncw.nl, dossier Energie en klimaatverandering

eu kan wat van Nederland leren

Governance: laat zelfregulering werken

• Europese Commissie ziet wel wat in Nederlandse energieconvenanten • Maar Europarlement wil besparingen in regelgeving vastleggen • Minister Verhagen kan collega’s in februari overtuigen van Nederlandse aanpak

• Code ondernemingsbestuur wordt goed nageleefd • Frustreer dat niet met wetgeving

Als minister Verhagen van el&i op 4 februari met zijn collega-ministers in Europa praat over het toekomstig energiebeleid, heeft hij dé kans om de Nederlandse praktijk met convenanten te promoten. De Europese Commissie ziet er namelijk wel iets in, maar het Europees Parlement niet.

De Europese Commissie publiceerde onlangs een discussiestuk over de toekomst van het Europese energiebeleid tot 2020. Voor energiebesparing in de industrie wil de Commissie het potentieel van de in Nederland succesvolle methode van convenanten onderzoeken. In die convenanten worden per sector afspraken gemaakt met het bedrijfsleven over energiebesparing.

Het Europees Parlement zit op een heel andere koers dan de Commissie. Dat wil juridisch bindende energiebesparingsdoelstellingen voor het bedrijfsleven vastleggen in Europese regelgeving. Maar een wettelijke regeling uit Brussel is niet effectief en leidt vooral tot onnodige administratieve lasten voor het bedrijfsleven. Convenanten hebben als voordeel dat landen ze kunnen toespitsen op de lokale situatie. Daarnaast geven bedrijven bij convenanten niet alleen aan welke maatregelen ze kunnen nemen, maar ook welke barrières er zijn voor verdere besparingen. Barrières die vervolgens gezamenlijk geslecht worden.

Laat nu eerst de andere lidstaten in de eu eens kijken of ze ook met de Nederlandse convenantenaanpak uit de voeten kunnen. De ministerstop in februari is een kans om de hier opgebouwde ervaringen met meerjarenafspraken te exporteren. Nederland heeft immers al twintig jaar ervaring met de convenanten, waarbij bedrijven vaak een energiebesparing realiseren van meer dan 2 procent per jaar.  www.vno-ncw.nl, dossier Energie en klimaatverandering 8

FORUM #23/23.12.10

Zelfregulering werkt, zegt de Monitoring Commissie Corporate Governance in haar evaluatie van het boekjaar 2009 van de code voor goed ondernemingsbestuur. Het is daarom zorgwekkend dat het draagvlak onder bedrijven voor de code afneemt als de wetgever selectief bepalingen om wil zetten in wetgeving. Zelfs als nog helemaal niet vaststaat dat zelfregulering op deze punten werkt. Dit geldt bijvoorbeeld voor de zogenoemde claw back-regeling, het terugvorderen van bonussen die op onjuiste gronden zijn toegekend.

Uit de evaluatie blijkt dat bedrijven zich over het algemeen goed aan de code houden, alhoewel de implementatie van de ene bepaling wat langer kan duren dan die van de andere.

Maar dat is logisch. Zelfregulering moet derhalve een kans krijgen. Het is te makkelijk om overal maar een wet voor in het leven te roepen, met alle rompslomp van dien.

Er blijft natuurlijk altijd verbetering mogelijk. Zo stelt de commissie terecht vast dat aandeelhouders meer hun verantwoordelijkheid als stakeholder moeten nemen. Zij dienen niet alleen het eigenbelang, maar ook het belang van de onderneming. Zolang maar duidelijk is dat de strategie van de onderneming in de eerste plaats een zaak is van de raad van bestuur.  www.vno-ncw.nl, dossier Corporate governance

wandelgangen over het hoger onderwijs gaat, ziet er wel wat in. In andere landen gebeurt het al, zo wist hij. En financieel heeft hij zelf weinig te bieden, dus elke hulp is meegenomen.

Zijlstra gaat erover in gesprek met bedrijven en studentenorganisaties, en neemt daarna weer contact op met de Kamer.

Terwijl buiten studenten protesteerden tegen de afschaffing van de studiefinanciering in de masterfase, werd binnen in de Tweede Kamer een alternatieve financiering gepresenteerd door vvd-Kamerlid Anne-Wil Lucas. Zij stelt voor om studenten in de masterfase te laten sponsoren door bedrijven. Studenten vergroten daarmee hun kans op een baan, en bedrijven kunnen alvast in hun toekomstige werknemer investeren.

Bijkomend voordeel is dan dat de opleidingen die gekozen worden, beter aansluiten bij de wensen van het bedrijfsleven.

Staatssecretaris Halbe Zijlstra, die Lucas: mastercard

dijkstra

verder studeren met steun

in haar plan zien. Want de eu gaat eu-commissaris Digitale Agenda natuurlijk niet over één nacht ijs.

Neelie Kroes wil weten of er behoefte is aan een “eu-wijd” telefoonnummer voor internationaal opererende bedrijven. Zo’n nummer maakt het makkelijker om eu-brede diensten aan te bieden.

Bedrijven kunnen nu hun toevlucht nemen tot zakelijke nummers als 0800, maar die gaan gepaard met extra kosten voor bedrijven en consumenten, en zijn bovendien niet vanuit elke lidstaat bereikbaar.

Kroes wil voor eind februari weten Kroes: speed dial

‘kamer wil duurzame verplichting Een meerderheid van de Tweede Kamer is voorstander van een verplicht aandeel duurzame energie voor energieleveranciers. Dat aandeel zou bovendien moeten oplopen in de tijd. Minister Maxime Verhagen van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie is op zich niet tegen die gedachte, 9

maar wil daarover eerst in gesprek met de energiebedrijven. Hij zal erop terugkomen in de Energiebrief die in april verschijnt, zo heeft hij de Kamer beloofd. PvdA-Kamerlid Diederik Samsom wilde ook nog een verplicht aandeel biomassabijstook in kolencentrales, maar dat vond Verhagen te ver gaan. “U wilt wel veel verplichten.”

FORUM #23/23.12.10

ec.europa.eu

‘hallo, u spreekt of bedrijven, consumenten, telecomaanbieders en overheden iets met de eu’

Onderwijsplannen gaan in goede richting • Zorg voor toponderwijs is nodig voor concurrentiepositie • Groeiende belangstelling bètavakken overeind houden • Praktijkgericht onderwijs mag niet ondersneeuwen Hoe Nederland het over een jaar of twintig doet, wordt voor een groot deel bepaald door wat nu gebeurt op de scholen voor lager en voortgezet onderwijs. Het is dan ook terecht dat onderwijsminister Van Bijsterveldt wil ingrijpen nu de leerprestaties in Nederland wat terug lijken te lopen in vergelijking met andere landen.

Begin deze maand publiceerde de oeso de jaarlijkse vergelijking van de onderwijsprestaties: de Pisa-scores. Nederlandse scholieren behoren nog altijd tot de mondiale subtop als het gaat om lezen, wiskunde en natuurwetenschappen (science), maar zeker op die laatste twee terreinen leveren we wel in.

Om die trend te stoppen, kondigde de minister het Actieplan Beter Presteren aan dat volgend jaar van start gaat. Het plan is nog niet helemaal rond, maar in een brief aan de Onderwijsraad kondigde de minister al wel een aantal kernpunten aan. Zo komt er in het primair en voortgezet onderwijs meer aandacht voor Nederlands, Engels, wiskunde en science en wordt het onderwijsprogramma vereenvoudigd (de vier uitstroomprofielen in havo en vwo worden teruggebracht naar twee). Ook komt er meer aandacht voor excellente leerlingen. Dat laatste is nodig omdat vooral de toppers achterblijven bij hun collega’s elders en het juist deze groep is die straks in de mondiale concurrentie het verschil kan maken.

Met deze voornemens lijkt de minister de goede richting op te gaan maar daarbij is het wel belangrijk dat ze een aantal verworvenheden van eerdere hervormingen intact laat. De teruggang in het aantal keuzeprofielen naar wat in de wandelgangen alweer het oude alfaen bètamodel genoemd wordt, mag er niet toe leiden dat minder meisjes voor exacte vakken kiezen. Het jarenlange stereotype patroon van meisjes die massaal de alfakant doen, leek juist te zijn doorbroken door het uitstroomprofiel Natuur en Gezondheid. Ook moet het streven naar betere leraren worden voortgezet.

Verontrustend in de plannen is dat de minister vooralsnog weinig aandacht lijkt te hebben voor het praktijkgericht onderwijs dat via de vakscholen een enorme vlucht heeft genomen. Voor leerlingen met minder interesse voor theorie is dat een uitstekende opleidingsmogelijkheid die er bovendien voor zorgt dat het bedrijfsleven verzekerd blijft van een flinke toevoer van nieuwe vakkrachten.

Die spreken misschien minder tot de verbeelding dan de intellectuele bollebozen, in de mondiale concurrentiestrijd zijn ze evengoed van onschatbare waarde.  www.vno-ncw.nl, dossier Onderwijs en scholing

de foto rubrieksnaam

Doodzonde Noordwijk, 13 december – De Nederlandse astronaut André Kuipers in zijn ‘natuurlijke habitat’, de catacomben van estec, het ontwikkelingscentrum van de Europese ruimtevaartorganisatie esa. Even daarvoor schetste hij voor Maxime Verhagen, minister van Economische Zaken Innovatie en Landbouw, tijdens zijn bezoek aan estec, een somber toekomstbeeld voor de Nederlandse ruimtevaartsector. De zorgen van de sector zijn ingegeven door de bezuiniging van 8,6 miljard euro die het kabinet-Rutte alleen al voor volgend jaar in petto heeft voor het cluster lucht- en ruimtevaart.

“Als Nederland niet investeert, krijgt onze industrie geen grote opdrachten en dat schaadt de innovatie. En dat zou doodzonde zijn”, zei Kuipers. Hij hoopt volgend jaar (nogmaals) het bewijs te leveren van het belang van de sector voor de Nederlandse economie. In november 2011 vertrekt hij voor een ruimtemissie van een half jaar.

Tijdens zijn verblijf in de ruimte doet hij proeven met onder meer innovatieve producten van Nederlandse bodem.

Tekst: Frank den Hoed | Foto: Koen van Weel/anp

10

FORUM #23/23.12.10

rubrieksnaam

11

FORUM #23/23.12.10

omslag

hans hoogervorst

‘Wij zijn niet je beste vriend’ Oud-politicus Hans Hoogervorst werd ruim drie jaar geleden de hoogste baas van toezichthouder afm. Nu hij zijn organisatie op de kaart heeft gezet, vertrekt hij naar Londen. “We zijn geen studieclubje meer” Tekst: Jan Buevink | Foto’s: Peter Boer/hh

‘De statuur van De Nederlandsche Bank heeft een flinke opdoffer gekregen’

Volgens de Volkskrant behoort u tot de Nederlanders die het afgelopen jaar flink aan invloed hebben gewonnen.

“Oh ja, ben ik dan gestegen op hun lijst?”

Van 17 naar 12. Dat heeft u toch wel gezien?

“Nee, ik heb een paar dagen geleden de krant wel gelezen waar die lijst in stond. Ik zag dat uw voorman bovenaan staat en mevrouw Jongerius op zeven. Verder was ik niet gekomen.”

Waarom bent u invloedrijker geworden?

“Waarschijnlijk door de positie die ik bekleed.

Daardoor ken ik veel mensen. Natuurlijk ken ik ook Mark Rutte goed, net als bijna iedereen in dit nieuwe kabinet. Nog regelmatig heb ik contact met vvd’ers die me vragen hen met raad en daad bij te staan. Helemaal gek is die stijging dus niet. Het zal wel mijn laatste notering zijn, volgend jaar ben ik niet meer in het land.”

12

FORUM #23/23.12.10

Dan heeft u op de valreep nog Nout Wellink van collega-toezichthouder De Nederlandsche Bank ingehaald.

Verbaast u dat?

“De dnb heeft de afgelopen jaren natuurlijk flinke klappen gekregen. De zwaarste was het rapport van de commissie-Scheltema over dsb, daarvoor was er al het faillissement van Icesave. Dat heeft de statuur van De Nederlandsche Bank een enorme opdoffer gegeven.”

In uw vorige functies heeft u dingen tot stand gebracht als de marktwerking in de zorg en de Wet Poortwachter die de instroom in de wao flink terugbracht.

Het lijkt erop dat u hier niet iets van die omvang achterlaat.

“Van die omvang niet, denk ik, maar dat zal nog moeten blijken. Die poortwachterwet is wat dat betreft een mooi voorbeeld. Toen ik hem in de Tweede Kamer verdedigde, had ik absoluut niet de indruk dat ik met iets groots

13

FORUM #23/23.12.10

omslag Handig politicus en degelijk bestuurder Toen Hans Hoogervorst in 2007 op 51-jarige leeftijd de landelijke politiek verliet, had hij op vier belangrijke kabinetsposten gezeten waar hij enkele imposante hervormingen achterliet. Als staatssecretaris Sociale Zaken in het tweede Kabinet-Kok bracht hij de Wet Poortwachter tot stand die een eind moest maken aan een van de grootste problemen van de jaren negentig: het steeds maar toenemende aantal mensen in de wao.

In het eerste kabinet-Balkenende promoveerde hij tot minister van Financiën en nadat lpf-boegbeeld Herman Heinsbroek het toneel verlaten had, nam hij er ook het ministerie van Economische Zaken nog bij. In Balkenendes tweede kabinet zat Hoogervorst op Volksgezondheid, Welzijn en Sport waar hij de Zorgverzekeringswet invoerde. Vanaf september 2007 is hij voorzitter van de Autoriteit Financiële Markten. Medio volgend jaar wordt hij voorzitter van de International Accounting Standard Board die vanuit Londen de verslaggevingsregels ifrs opstelt en het gebruik ervan promoot. Bij de iasb werken zo’n honderd mensen.

‘Er wordt eindelijk naar ons geluisterd’

bezig was. Ik vond het een nuttige wet, maar in feite ging het om weinig meer dan het opleggen van een bepaalde discipline aan bedrijven over hoe ze moesten omgaan met hun ziekteverzuim. Voor mij was het een volstrekte verrassing toen die wet bleek te zorgen voor een daling van 30 tot 40 procent van de waoinstroom. Waar ik hier het meest trots op ben, is dat de afm nu staat als een stevige toezichthouder waar goed naar geluisterd wordt.”

Gedragen financiële dienstverleners zich nu beter dan toen u aantrad.

“Dat denk ik wel. In het najaar van 2007 hadden we een groot onderzoek gedaan naar hypotheekadviezen dat we pas nog hebben herhaald. Een flink percentage adviezen was toen onder de maat. Het aantal is nog steeds te hoog, maar het is wel minder. Vooral de tussenpersonen zijn vooruit gegaan, banken wat minder.”

Waar zitten nu de grootste rotte plekken?

“We hebben niet echt iets in het vizier zoals de koopsompolissen en de beleggingsverzekerin-

14

FORUM #23/23.12.10

gen die de afgelopen jaren voor de grote problemen hebben gezorgd. Gelukkig niet. We leggen ons nu meer toe op beleggingsondernemingen.

Adviseren die altijd de beste producten of meer wat op de eigen schap ligt? We hebben het gevoel dat nog te veel beleggingsproducten met te hoge kosten verkocht worden.”

Ondernemers klagen nogal eens over het niveau van de uw medewerkers. Die is vaak onder de maat.

“We hebben veel jonge medewerkers, onze gemiddelde leeftijd is 35. Dat is tien jaar jonger dan op een departement. Veel mensen komen zo van de universiteit. Ik kan me voorstellen dat als zo’n wijsneusje bij een bedrijf binnenkomt, een ondernemer denkt: hé, wat komt die hier doen?”

Is dat kwaliteitsgebrek dan iets dat ondernemers zich inbeelden?

“Over het algemeen werken hier goede mensen maar ze zijn natuurlijk niet onfeilbaar. We proberen ze wel een gevoel van relativiteit mee te geven: de afm moet ervoor zorgen dat klanten van financiële dienstverleners goed

geholpen worden. Dat is de reden waarom wij op aarde zijn. Tegen onze mensen zeggen we ook: ga dus niet star uit van regels, let vooral op dat doel.”

Leuk dat u dat zegt, maar in de praktijk lijkt de afm wel erg op die regels te zitten.

“Dat zal ongetwijfeld vaak zo ervaren worden. Mensen die regels overtreden, hebben doorgaans niet het gevoel dat ze iets slechts doen. In andere gevallen is die klacht soms ook wel terecht. Vanmiddag behandelen we in ons managementteam een zaak waarvan ik in eerste instantie ook denk: ‘Hebben we niks beters te doen?’ In het verleden kregen we nog wel eens te horen dat onze brieven te juridisch van toon waren. Dat hebben we veranderd: meer gewone mensentaal en minder meteen met artikel zoveel komen aanzetten.

We pakken nu ook wat sneller de telefoon.

Dat is een omschakelingsproces waar we nog midden inzitten.”

Toen u uw laatste jaarverslag presenteerde, meldde u trots dat de afm flink meer 15

boetes uitkeert. Maar prestaties meet je toch niet af aan het aantal boetes?

“Het ging me ook niet om die boetes zelf. Ik wilde ermee aangeven dat onze handhavingskracht enorm is toegenomen. We zijn geen studieclubje meer maar kunnen echt handhaven. Toen ik hier kwam, waren we nog niet zover. Tegen de dsb-koopsompolis konden we bijvoorbeeld pas vanaf juli 2008 wat doen.

Daarvoor hadden we of de wettelijke mogelijkheden niet of we waren nog aan het studeren hoe we dat soort zaken moesten aanpakken. Dit jaar zullen we iets boven de 52 boetes van vorig jaar uitkomen. Ik verwacht dat dat aantal binnen een paar jaar weer flink naar beneden gaat. Voor het veld is dit ook nieuw.

Pas hebben we nog boetes uitgedeeld aan de Rabobank, abn Amro en ing. Het zou mij teleurstellen als dat over twee jaar nog steeds moet gebeuren.”

Door die boetes wilt u zich als afm ook profileren.

“Gezien het feit dat er nog best veel mis gaat, zou het raar zijn als wij nog steeds op tien boetes per jaar zouden zitten. Dan deden we ons FORUM #23/23.12.10

werk niet goed. We hebben er doelbewust aan gewerkt een stevige toezichthouder te zijn en ik denk dat we ook als zodanig worden gezien.

Dat is het beeld dat we willen hebben. Er was een tijd dat de politie zei: ‘De politie is uw beste vriend’. Dat zorgde niet voor de juiste uitstraling. Politie moet gezag uitstralen.”

De afm is dus niet de beste vriend van ondernemers? Ze moeten eerder bang voor u zijn.

“We delen niet alleen maar boetes uit. Natuurlijk hebben we ook heel veel informele contacten. Dat is een kwestie van gewoon helpen: dit heb je fout gedaan en doe het nou volgende keer beter. Dat gaat allemaal vertrouwelijk met hooguit een strenge brief. Als men dan aangeeft ernaar te willen luisteren, gebeurt er niks.”

De Belastingsdienst zegt steeds meer uit te gaan van vertrouwen en past daar ook het toezicht op aan. Bedrijven die hun procedures op orde hebben, worden meer met rust gelaten.

“Tegelijkertijd zie je ook dat als de fiod

omslag De Autoriteit Financiële Markten De Autoriteit Financiële markten werd in 2002 opgericht als de opvolger van de Stichting Toezicht Effectenverkeer. Tot dan lag het toezicht op de Nederlandse financiële wereld in de hand van vier toezichthouders die per sector werkten: banken, verzekeringen, effecten en pensioenen. De nieuwe toezichthouder moest gaan letten op het gedrag van alle instellingen in de verschillende sectoren. De Nederlandsche Bank houdt in de gaten of ze hun financiële verplichtingen na kunnen komen (het prudentieel toezicht). Op dit moment werken zo’n vijfhonderd mensen (fte’s) bij de afm. In 2005 waren dat er nog 398. De totale begroting is 78 miljoen. Ongeveer een derde daarvan komt rechtstreeks van de overheid, de rest via heffingen van bedrijven die onder het afm-toezicht vallen.

ergens een inval doet er toevallig altijd wel een camera in de buurt staat. Nou, dat soort dingen doen wij dus niet.”

U bent wel groot voorstander van namen and shamen. Dat kan ondernemers onterecht hun reputatie kosten.

“Dat is belangrijk vanwege de preventieve werking. Als je een boete openbaart, wordt hij veel effectiever. We hebben zelfs de wettelijke verplichting om onze boetes openbaar te maken. Daar zijn procedures voor. Partijen die dat niet willen, kunnen naar de rechter om publicatie tegen te gaan en dat ze doen ze ook regelmatig.”

Maar u bent ook gretig met het waarschuwen voor ondernemers die nog niet beboet zijn.

“De afgelopen jaren is het regelmatig voorgekomen dat consumenten hun neus hebben gestoten aan beleggingsobjecten in zonnige oorden en zo. Daar proberen we zo snel mogelijk bij te zijn. Natuurlijk loop je dan het risico dat je achteraf door de rechter wordt teruggefloten. Gelukkig gebeurt dat zelden. Als we een 16

waarschuwing laten uitgaan, hebben we echt wel meer dan een donkerbruin vermoeden.”

Op het moment dat Mark Rutte zijn ministersploeg rond had, kondigde u aan naar Londen te vertrekken.

“Dat was toeval.”

Heeft hij u niet gevraagd?

“Nee, Mark Rutte wist dat elk telefoontje zinloos was. Zo’n 18 jaar heb ik op het Binnenhof rondgelopen en dat is echt wel genoeg. In de politiek heb ik alles bereikt wat ik wilde.”

Wat gaat u als historicus doen bij een technocratenclub als de International Accounting Standard Board?

“Verslaggevingsregels kunnen een enorme economische impact hebben. Een van de redenen waarom het zo fout is gegaan in Amerika was dat het voor banken te gemakkelijk was om bepaalde posten buiten de balans te houden. Die ifrs-regels zijn nu overal de standaard, behalve in Amerika en wat kleinere landen. Ik moet eraan bijdragen dat die dekking wordt uitgebreid. Natuurlijk heb ik me FORUM #23/23.12.10

ook afgevraagd waarom ze mij hiervoor benaderd hebben. Ik ben geen accountant en ik zal me ook nog flink moeten inlezen. Ik denk wel dat ik beschik over de combinatie van souplesse en standvastigheid die voor dit werk nodig is.”

Het boek ifrs-regels telt 1187 pagina’s, de toelichting 1892. Gaat u daar als liberaal flink in schrappen?

“Als het kan wel, maar ik weet nog niet hoe realistisch dat is. Het is een goed samenhangend systeem en de omvang is nog altijd beter dan de 30.000 pagina’s van de Amerikaanse concurrent.”

En u gaat vast vier, vijf keer de Balkenende-norm verdienen.

“Dat kun je wel zeggen maar mijn huurlasten in Londen zijn ook vier keer zo hoog.” 

ommekeer Een loopbaan volgt niet altijd een logische route. Mensen kunnen iets heel anders gaan doen. In deze serie vertellen zij over hun ommekeer.

‘Bedrijfsleven mist zelfreflectie’

Pauline van der Meer Mohr (50) Was: directeur human ­resources abn Amro Is: bestuursvoorzitter Erasmus Universiteit Rotterdam

“Het is toch anders dan een product of dienst verkopen: werken voor de publieke zaak. In het bedrijfsleven gaat het erom de opbrengsten te maximaliseren en de kosten te minimaliseren.

Hier op de Erasmus Universiteit spelen ook bedrijfsmatige elementen, maar het is een heel ander krachtenveld, veel politieker.”

“Dat was het afgelopen jaar wennen. Een universiteit is niet zo makkelijk stuurbaar. Ik heb in 25 jaar voor drie verschillende multinationals gewerkt. Daar kun je zeggen: dít is de richting en zó gaan we het doen. Wetenschappers zitten heel anders in elkaar, probeer die maar eens te richten. Dat is ook goed, maar het maakt besturen wel lastiger. Hier moet ik het veel meer hebben van mijn overtuigingskracht, van vertrouwen, van de gunfactor.”

“Toen ik drie jaar geleden bij ABN Amro werd ontslagen, was dat echt een schok. Ik heb daarna ook bewust een jaar de tijd genomen om na te denken. Ik wilde niet de eerste de bes17

te baan pakken, geen vlucht naar voren doen.

Deze functie trok me uiteindelijk het meest, meer dan vergelijkbare banen in het bedrijfsleven. Ik heb er ook geen seconde spijt van gehad.”

“Ik realiseer me nu pas hoe groot de kloof is tussen bedrijfsleven en wetenschap. Vrienden van vroeger waarschuwden me: ‘Denk aan de boeken van W.F. Hermans, weet je wel in welke slangenkuil je stapt!’. Maar dat is me ontzettend meegevallen. Ik heb hier een heleboel intrinsiek gemotiveerde mensen om me heen.

Dat past me als een handschoen.”

“Bovendien houd ik wel mijn ankers in het bedrijfsleven. Ik ben commissaris bij asml en net voorgedragen bij dsm. Bij de Duisenberg School of Finance zit ik in het bestuur. Dat is mijn achterland en ook een van de redenen waarom ik hier ben benoemd. Ik breng mijn focus op een professionele bedrijfsvoering mee. De middelen zijn beperkt en je wilt zoveel mogelijk beFORUM #23/23.12.10

steden aan onderwijs en onderzoek en zo min mogelijk aan overhead.”

“Overigens is het hier leaner and meaner dan ik ooit heb gezien. Bij de bank had ik een staf van twintig man om allerlei voorbereidend werk te doen. Hier niet en dus duik ik in het weekend zelf in de boeken om een speech over bijvoorbeeld goed bestuur voor te bereiden.”

“Een verademing vind ik dat er hier nog ruimte is voor de homo ludens. In het bedrijfsleven zie je dat nauwelijks meer. Als ik daar iets gemist heb, is het wel tijd voor kritische reflectie. Terugkijkend op de financiële crisis had dat geen kwaad gekund.”  Tekst: Karin Bojorge Foto’s: Erik van der Burgt

& dochter Ondernemen zit in de genen. In deze serie vertellen ouders, kinderen, broers en zussen die samen of ieder een eigen bedrijf hebben over hun overeenkomsten en verschillen.

naam activiteit gestart vestigingsplaats medewerkers directeur-eigenaar

oud-directeur

18

FORUM #23/23.12.10

Van Wijhe Verf Producent Wijzonol Bouwverven 1916 Zwolle 220 Marlies van Wijhe (op de inzet is zij het meisje met de rode jurk) Dick van Wijhe

‘We staan snel met onze mening klaar’ Verfproducent Dick van Wijhe was zelfs voor sommige klanten een grote onbekende.

Maar dochter Marlies is een van de visitekaartjes van ondernemend Nederland sinds ze zakenvrouw van het jaar is. “Dit zijn dingen die ik nooit heb meegemaakt.”

Tekst: Jan Buevink | Foto’s: Jeroen Poortvliet, familie Van Wijhe

Dick van Wijhe (74)

Marlies van Wijhe (45)

“Ik wil haar niet voor de voeten lopen. Als ik advies geef, probeer ik dat zoveel mogelijk gevraagd te doen. Toevallig lukt dat de laatste tijd wat minder door de economisch slechte tijd waarin we zitten, maar in principe vind ik dat de juiste houding en die is me altijd goed bevallen.

Voor Marlies geldt dat minder. Ik las eens een interview waarin ze zei: ‘Mijn vader laat me op mijn bek gaan en dat vind ik niet leuk want dan heb ik ongelijk.’ Blijkbaar was ze toen gepikeerd dat ik haar ergens niet voor gewaarschuwd had. Nee, ik geloof niet dat we het daar later nog over gehad hebben.”

“Men zegt dat we wel op elkaar lijken. We schijnen hetzelfde karakter te hebben en dat komt onder andere naar voren in de manier waarop we kunnen reageren. Altijd staan we snel met onze mening klaar. En als we die mening dan gegeven hebben, moet het ook snel gerealiseerd worden. Verder is ze een totaal ander type. Als ze een man geweest was, zou ik zeggen: ze is de charmeur langs de weg. Van een vrouw zeg je dat soort dingen niet, dan krijg je heel andere associaties. Ze leeft ‘in’ communicatie, daar is ze heel goed in en ze is zonder meer het boegbeeld van dit bedrijf. In mijn tijd was dat heel anders. Mijn vader was een koopman in optima forma, ik absoluut niet. Met mijn tweede man had ik al snel afgesproken dat hij de buitendienst deed. Veel van onze klanten kenden me niet eens.”

“Er was een periode dat we met zijn tweeën de hele wereld overschoten. Toen ik net met pensioen was, vroeg Marlies wel eens of ik met haar mee wilde als ze naar het buitenland moest. Dan zei zij dat het om culturen ging waarbij het voordelig kon zijn als ook de oude baas aanwezig was. Vooraf keek ik dan altijd welke culturele hoogtepunten er in de buurt waren. Zo ben ik mee geweest naar Shanghai op voorwaarde dat we ook naar Peking en Tokio zouden gaan. Marlies vond dat prima als het maar niet langer dan een week duurde. Erg interessant was dat, maar ook dodelijk vermoeiend. Na afloop kroop ik bijna letterlijk Schiphol af. Later hebben we zo ook Latijns Amerika gedaan: San Paolo, Buenos Aires en Santiago de Chile. Allemaal in een week.”

“Toen ik met mijn zus in 2000 het bedrijf overnam, vonden we beiden dat we zichtbaarder moesten worden. Het is niet goed wanneer je als onderneming te bescheiden bent. We zijn begonnen met een duidelijke missie en visie, een nieuwe bedrijfsbrochure, marketingcampagnes. Dat we daar zo de nadruk op konden leggen, kwam natuurlijk ook door wat mijn vader voor ons had gedaan. Hij had dit bedrijf uitgebouwd van vijftien medewerkers tot honderdvijftig, wist een stevige plek te verwerven in de onderhoudsmarkt, de doe-het-zelfwereld en ontwikkelde ons kleurenmengsysteem. Dat was een gouden actie waarmee we onze voorraden zo konden reduceren dat we nog maar de helft van de magazijnruimte nodig hadden.”

“Mijn vader heeft ons als kinderen nooit een bepaalde kant opgestuurd. Hij vond alles goed, zolang we maar ons best deden. Op de middelbare school was ik een redelijk brave leerling, maar in mijn eerste jaar bedrijfskunde aan de universiteit van Groningen heb ik er met de pet naar gegooid. Ik ging op kamers, ontdekte het studentenleven en haalde vervolgens maar twee van mijn veertien vakken. Toen zei mijn vader: ‘Of je gaat er wat aan doen of ik betaal niet meer.’ Later had ik wel eens het idee dat we samen studeerden. Veel boeken heb ik dubbel besteld. Daarmee kon hij zijn eigen thuisstudie doen.”

“Mijn vader is adviserend lid van onze raad van commissarissen. Ik vraag hem nog van alles over hoe zaken hier vroeger gingen, onze producten, relaties die hij in zijn tijd soms ook al bediende. Ook zet ik hem graag in als sparring partner. Advies zal hij niet snel uit zichzelf geven. Hij vindt dat ik het zelf moet doen.”

“Toen ik gevraagd werd voor zakenvrouw van het jaar heb ik dat ook eerst met hem besproken. Hij zei: ‘Als je het zelf ziet zitten, moet je het vooral doen. Maar ik kan je niet helpen want dit zijn dingen die ik nooit heb meegemaakt.’ Ik had niet verwacht dat dit zo groot zou zijn.

Mijn voorgangster vertelde me dat ze in haar jaar veertig interviews had gedaan en zestig optredens. Mijn periode loopt in maart af, maar die honderd activiteiten haal ik ook wel.” 

19

FORUM #23/23.12.10

achtergrond

Turkse groenteboer, uitbater van de toko om de hoek. Allochtone ondernemers worden snel gezien als ondernemers die vooral voor de eigen achterban produceren. Maar dat beeld klopt allang niet meer. “We halen nog veel te weinig rendement uit migranten.”

Tekst: Remko Ebbers | Foto’s: Sam Rentmeester/fmax

Ondernemers met een niet-Nederlandse achtergrond maken vaak gebruik van hun roots in het internationale bedrijfsleven. Ze gebruiken hun talenkennis en hun kennis van de andere cultuur om succesvol handel te drijven met het land van oorsprong. Hein Roelfsema, professor International Business van Universiteit Utrecht onderzocht dit jaar de rol van Turks-Nederlandse ondernemers in de handelsrelaties tussen Nederland en Turkije. Hij concludeert, misschien niet verrassend, dat Turkse Nederlanders veel succesvoller zijn dan autochtonen bij het betreden van die markt. We halen nog veel te weinig rendement uit migranten, vindt Ewald Engelen, hoogleraar etnisch ondernemen aan de Universiteit van Amsterdam. Drie voorbeelden van Nederlandse ondernemers die hun achtergrond als ‘plus’ gebruiken.

20

FORUM #23/23.12.10

michel mirjavanmard Achtergrond: Bedrijf:

Product:

Iran Tehran Trading Mirjavanmard Import van Perzische tapijten (en meubels uit Indonesië)

‘ze zijn wel verbaasd dat ik ze kan verstaan’ “Iraniërs zijn verschrikkelijk gastvrij, maar als je de taal spreekt, gaat er pas echt een wereld voor je open.” Michel Mirjavanmard nam het bedrijf van zijn Iraanse vader over en profiteert van zijn achtergrond. Hij is de grootste importeur van Perzische tapijten in Nederland.

“Mijn vader is als werkstudent uit Perzië gekomen. Hier heeft hij mijn Nederlandse moeder ontmoet. Voor Philips werkte hij jarenlang in Iran en als bijverdienste nam hij regelmatig tapijten mee. Via zijn oma, mijn overgrootmoeder dus, kom ik uit een echte tapijtenfamilie. Die bijverdienste werd zo groot dat hij stopte bij Philips en dit bedrijf begon.”

“Wij verkopen hier de echte handgeknoopte Perzische tapijten. Die halen we rechtstreeks uit Iran. Elke regio, stad, soms elke stadswijk, heeft zijn eigen patronen en kleuren waar ze nooit van zullen afwijken. Op zich is tapijten kopen niet moeilijk. Je gaat naar de bazaar en die kun je leegkopen.

Wij kopen direct van de knoperijen. Dat is niet alleen goedkoper, maar ik heb ook eerste keus. Dan kom je wel eens langs een fabriekje dat je niet kent. Ik maak dan mee dat ze onderling praten over de prijs. En omdat ik er ook weer niet zo heel Iraans uitzie, zijn ze heel verbaasd als blijkt dat ik hun conversatie heb kunnen volgen.”

21

FORUM #23/23.12.10

“Ik kan zelf ook tapijten knopen. Gevoegd bij het feit dat ik de taal spreek en de cultuur van huis uit heb meegekregen, is het voor mij denk ik wel makkelijker dan voor een nietIraniër. De manier waarop je met elkaar omgaat, ook zakelijk, daarin ben ik ook erg beïnvloed door de cultuur van mijn vader. In Nederland is het enige nadeel mijn lange aparte achternaam. Maar dan geef ik mijn visitekaartje af, dus dat is zakelijk wel weer handig te gebruiken.”

“Het is wel eens gebeurd dat ik een betaling aan een Duitse leverancier niet rond kon krijgen omdat de Deutsche Bank alle transacties met een Iraanse relatie blokkeerde. En al ben ik geboren en getogen in Nederland, is het bedrijf gevestigd in Den Haag, nog was ik de klos omdat de zaak Tehran Trading heet. Dan zou je zeggen dat ze wel iets meer onderzoek mogen doen.”

achtergrond

fatima-zohra aidani Achtergrond: Bedrijf: Product:

Marokko mena Global Recruitment Werving en selectie (werk en stages) voor bedrijven in Marokko en de Golfstaten

‘mijn werk is wie ík ben’ Voor Fatima-Zohra Aidani is haar bedrijf een afspiegeling van haarzelf. “Voor mijn gevoel heb ik mijn hele leven al mijn Nederlandse en mijn Arabische achtergrond willen combineren. Ik zag het als een meerwaarde waar ik professioneel gezien ook iets mee wilde doen. Mijn vader kwam in 1966 uit Marokko naar Nederland. Hij was eerst niet van plan om lang te blijven, maar er was zoveel werk beschikbaar dat dat hem heeft vastgehouden. Al wilde ze eerst niet, mijn moeder is een paar jaar later toch nagekomen naar Brabant waar we woonden.”

“Ik heb eerst bij diverse internationale bedrijven gewerkt en veel werkervaring opgedaan, vooral in de sales. In de tussentijd heb ik steeds gezocht naar een baan waar ik mijn Nederlandse en Arabische achtergrond kon combineren. Dit was niet eenvoudig en wilde maar niet lukken. Uiteindelijk heb ik dit jaar de stap gezet en ben ik voor mijzelf begonnen. Eerst heb ik marktonderzoek gedaan en gesprekken gevoerd met Nederlandse investeerders, multinationals en universiteiten in het Midden-Oosten. Wat me opviel is dat de regio zo onbekend is, terwijl er zoveel kansen zijn voor mensen met ambitie.”

“Toen mijn website eenmaal online was, ging het snel. Maandelijks heb ik gemiddeld honderd aanmeldingen van mensen die geïnteresseerd zijn om in Arabisch sprekende landen te werken.

22

FORUM #23/23.12.10

Ze komen uit de hele wereld, niet alleen uit Nederland en België, maar ook uit Canada, India en Burkina Faso. Allemaal bemiddelbaar, geen gelukszoekers. Gelukkig is er Skype, anders was ik al door mijn financiële middelen heen.”

“Het handige van mijn achtergrond is dat ik met beide culturen en talen ben opgegroeid. Mijn werk is ook wie ík ben. Ik weet hoe Nederlanders doen en denken, maar ken ook de Arabische gewoonten en tradities. Ik was eens op een netwerkbijeenkomst met ambassadeurs uit de Golfregio. Vooral in die landen gaat het om persoonlijk contact en het elkaar gunnen van een opdracht. Zij zagen mijn naam, zeiden wat in het Arabisch en toen ik antwoordde, zag ik ze ontspannen. Het gesprek werd meteen informeler. Dat is mijn extra.”

“Wat opvalt is dat alle instanties zeer positief waren toen ik mijn plannen voorlegde. Iedereen zag meteen dat ik als Marokkaanse een meerwaarde heb in deze business. Aan alle kanten werd ik gesteund tot het om financiering ging. Dan sta je toch weer op hetzelfde niveau als een blonde autochtoon uit Friesland. Dan telt die meerwaarde blijkbaar niet. Dat zou eigenlijk moeten veranderen.”

‘ons extra kan voor autochtonen nuttig zijn’ De Turkse bloemenexporteur Sükrü Masmas ziet voor- en nadelen van zijn afkomst. Communicatie is makkelijk in het Turkse taalgebied, maar hij wordt in zijn vaderland nog vaak gezien als de stereotype ‘rijke Turk’. Toch ziet hij vooral de pre’s, en daar zouden autochtone ondernemers vaker hun voordeel mee kunnen doen.

“Ik ben in hier gekomen met mijn Nederlandse vrouw. Zij wilde graag in Nederland bevallen van ons eerste kind. Dat was in 1995. Van oorsprong ben ik bedrijfskundige, maar Turkse diploma’s zijn niet één op één geldig. Het was moeilijk om een baan te vinden, ook omdat ik niet meteen een werkvergunning had.

Maar ik kon wel een bedrijf beginnen. Toen heb ik een uitzendbureau voor de bloemensector opgezet. In 2004 kon ik mij inkopen bij de bloemenveiling en ben ik met drie anderen het exportbedrijf Syam begonnen.”

“Wij richten ons vooral op Turkije en omliggende landen. Ik heb gemerkt dat ik daar met Turks terecht kan. Niet alleen in Azerbeidzjan en Kazachstan, maar ook in veel Balkanlanden. Kijk, Nederland is bij uitstek een land met veel talenkennis. Maar je

sükrü masmas Achtergrond: Turkije Bedrijf: Syam Product: Export van bloemen

23

FORUM #23/23.12.10

kunt niet verwachten dat je met Engels terecht kunt in MiddenAzië. Het Turkse rijk was vroeger groot en er zijn nog steeds resten taal en cultuur overgebleven in landen die nu zelfstandig zijn.”

“De andere kant is dat ik voor veel mensen wel de geslaagde Turk uit Europa ben. Wie uit het Westen komt, is rijk, denken veel mensen nog steeds. Ik kan ze er soms moeilijk van overtuigen dat ik geen geld in overvloed heb en dat ik wel op de kosten moet letten.”

“Uiteindelijk ben ik onderdeel van de Nederlandse zakelijke cultuur. Voor alles ben ik een Nederlandse ondernemer, mijn hart ligt ook hier. Maar ik heb een nuttig extra. Ik kan het niet met zekerheid zeggen, maar er kan denk ik wel meer contact zijn tussen autochtone en allochtone ondernemers. Wij worden toch te vaak in het hokje van de Turkse groenteboer gezet. Er is niets mis met die groenteboer, maar dat is wat anders dan bedrijven zoals deze met een jaaromzet van twee miljoen euro. Wij kunnen een hulp zijn voor autochtone ondernemers.” 

actueel

‘We zijn doorgeschoten met alfa en gamma’ Nederland heeft meer technici nodig, vindt oud Shell-topman Jeroen van der Veer, nu voorzitter van het Platform Bèta Techniek. Minder ‘pretstudies’, onderwijsinstellingen belonen voor het afleveren van technici, en consistent beleid. “Je wordt hopeloos van al die stelselwijzigingen.”

Tekst: Paul Scheer | Foto: Arenda Oomen “Zeven van de tien Nederlandse studenten hebben genoeg aanleg voor een technische studie. Momenteel kiest twee op de tien studenten voor techniek. Als we Nederland concurrerend willen houden, moeten dat er minimaal drie worden. Dat is dus een toename van 50 procent.”

Als bètaman houdt Jeroen van der Veer van cijfertjes. Dat was zo in zijn tijd bij Shell (19712009) en dat is zo in zijn functie als voorzitter van het Platform Bèta Techniek. Dat heeft van het kabinet de doelstelling meegekregen om te zorgen voor voldoende en kwalitatief goed opgeleide technici.

Voorlopig voldoet het platform daaraan. De doelstelling om dit jaar 15 procent meer uitstroom van techniekstudenten te realiseren dan in 2000, wordt ruimschoots gehaald. De instroom in het hoger onderwijs is met 27 procent toegenomen. Van der Veer: “We hebben natuurlijk alles nodig: bèta, alfa, gamma.

Maar er is nu sprake van een onbalans. We zijn doorgeschoten.”

Hoe komt dat?

“Een technische studie wordt gezien als moeilijker en langer. Met een andere studie kun je ook een goede baan krijgen, zo is de 24

houding. Het heeft ook te maken met status.

Bij een bank werken, werd tot voor kort hoger aangeslagen dan bij een industrieel bedrijf werken. Ten onrechte natuurlijk. Ter vergelijking: in Duitsland heeft een technische studie veel meer aanzien.”

“Het onderwijssysteem in Nederland helpt niet mee. Instellingen worden betaald op basis van het aantal studenten. Dus worden er allerlei populaire studies opgezet, en dat zijn meestal geen technische studies.”

Dus moet de financiering anders.

“Het is niet zo eenvoudig om het onderwijssysteem te veranderen. De instellingen zijn autonoom. Met een bord en een krijtje kun je een opleiding beginnen.”

“Maar er kan bij de bekostiging wel meer worden gekeken naar de arbeidsmarktrelevantie van opleidingen. Dat is ook de insteek van het platform: het belonen van instellingen die meer technici afleveren. Ze eerst stimuleren om daar meer aandacht aan te geven, en ze vervolgens afrekenen op de resultaten.”

Het helpt dan niet als de studie­finan­ciering voor de masterfase FORUM #23/23.12.10

wordt afgeschaft.

“Nee, zeker niet omdat die fase bij technische studies twee jaar beslaat, terwijl dat bij andere studies één jaar is. Gelukkig heeft het kabinet onlangs besloten om de boete van 3.000 euro voor studenten die langer over hun studie doen, pas na een jaar uitloop in te laten gaan.

Dat lijkt me een zaak van gezond verstand.”

Van der Veer benadrukt dat het niet alleen om het hoger onderwijs gaat. “De politiek heeft er een handje van om zich vooral daarop te richten, maar het tekort aan technici speelt over de hele linie. Daarom moet je vroeg beginnen: bij het primair onderwijs.”

Het middelbaar onderwijs gaat terug van vier naar twee profielen: alfa en bèta.

Goede zaak?

“Ja, het onderwijs was te fijnmazig geworden.

Je moet breed beginnen en later specialiseren.

Er zullen altijd vervolgopleidingen nodig zijn.”

“Als dit is gebeurd, moet het stelsel de komende tien jaar wel constant blijven, want ik kan mij voorstellen dat het onderwijsveld hopeloos wordt van al die wijzigingen. Je kunt beter in de inhoud van het onderwijs investeren. Bij Shell was de slogan altijd: simpel en consistent.”

Moeten de salarissen in het technisch onderwijs niet gewoon omhoog?

“Differentiatie van salarissen, in dit geval naar het vak dat je geeft, is een complex onderwerp. Bovendien blijkt uit onderzoek dat het salaris niet het belangrijkste is voor veel docenten. Ze kiezen voor het onderwijs omdat ze met kinderen willen werken of vanwege de werktijden, niet alleen voor het geld.”

Wat vindt u van het technologiebeleid van dit kabinet?

“Op zich vind ik het niet slecht om gerichte innovatiesubsidies af te schaffen en in ruil daarvoor het budget voor de wbso (Wet bevordering speur- en ontwikkelingswerk; red.) te verruimen. In Nederland wordt nogal makkelijk gedacht over subsidies. Politici gaan liever voor het spektakel van een subsidieregeling waaraan ze hun naam kunnen verbinden dan voor een lage belasting gedurende een langere periode. Dat klinkt minder spannend, maar is wel beter. Ook als we grote buitenlandse bedrijven hier willen halen en houden, want die hebben hun research vaak op de plek van het hoofdkantoor.”

“Het is wel jammer dat veel innovatieprogramma’s die net waren opgezet, nu weer 25

worden afgebroken. Dat getuigt niet van consistent beleid.” De concentratie van het innovatiebeleid bij het ministerie waarin Economische Zaken en Landbouw zijn samengevoegd, vindt hij een goede zaak.

Sterker: “Er hadden nog wel een paar ministeries samengevoegd mogen worden.”

Zoals?

“Dat ga ik u niet zeggen. Maar zo ga je fragmentatie van beleid tegen. Met minder ministeries kun je sterker aansturen. Op ministeries leven vaak prima ideeën, maar het gaat mank in het tempo en de dynamiek van besluitvorming.. En dan moet de uitvoering nog beginnen.”

Was het ministerschap niets voor u geweest?

“Nee, want dat had ik mijn commissariaten moeten afstoten. Ik vind het overigens wel belangrijk dat mensen uit het bedrijfsleven politiek actief zijn. Zoals Mark Rutte, die van Unilever komt. In de Verenigde Staten zie je het vaker, die wisseling tussen bedrijfsleven en politiek.”

FORUM #23/23.12.10

U zou het goede voorbeeld kunnen geven.

“Nee, politiek is meer iets voor jonge mensen.” 

Wie is Jeroen van der Veer?

Jeroen van der Veer (63) studeerde werktuigbouwkunde in Delft en economie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Tijdens die tweede studie was hij al bij Shell in dienst getreden.

Hij is er altijd gebleven. Van 2004 tot 2009 was hij bestuursvoorzitter. Naast het voorzitterschap van het Platform Bèta Techniek heeft hij commissariaten bij Shell, ing, Unilever en Philips en het Concertgebouw.

podium zes vragen aan

carel van bemmelen Een groep van vijftig Nederlandse zakenlieden roept collega’s op om ieder 10.000 euro per jaar te doneren aan het Hunger Project in het West-Afrikaanse Benin. Op die manier moet over zeven jaar de honger daar zijn uitgebannen, zegt mede-initiator Carel van Bemmelen van levensmiddelenbedrijf Neerlands Glorie.

Tekst: Paul Scheer | Foto: Jeroen Poortvliet

‘Geen wittemannen-hulpactie’ Waar komt dit project vandaan?

“We zijn begonnen als groep van vijftien ondernemers die bedrijven kopen via npm Capital. In de geest van wijlen Paul Fentener van Vlissingen zijn we drie jaar geleden naar Afrika gegaan om daar een project van The Hunger Project, een hulporganisatie, te bekijken. Dat sprak ons erg aan. Het project is sterk gericht op zelfredzaamheid: voor én door de mensen zelf. We investeren niet in voedsel, maar in de mogelijkheden van mensen om zelf voor voedsel te zorgen.”

“Het viel mij ter plaatse op dat de aanpak van het project overeenkomt met hoe je een bedrijf leidt. Sterker: als het een bedrijf was geweest, hadden we het gekocht. In plaats daarvan doneren we individueel 10.000 euro per jaar.”

Wat levert dat u op?

“Geen rendement in de zin van geld. Wel sociaal rendement door het terugdringen van het aantal hongerdoden. Bovendien kunnen werknemers van de deelnemende ondernemers trots zijn op hun bedrijf. Het voelt gewoon goed.”

“Verder komen we één keer per jaar samen.

Dan gaan we de Noord/Zuidlijn bekijken of we bezoeken het bedrijf van één van ons. Dat 26

kun je zien als een netwerkbijeenkomst die business voor je kan opleveren, maar dat is niet de inzet.”

Waarom Benin?

“Het is een relatief klein land met acht miljoen inwoners. We concentreren ons op één land omdat het goed is om op die schaal te beginnen. Als beginnend exporteur richt je je ook in eerste instantie op Duitsland of België. Het heeft weinig zin om je inzet meteen te verspreiden.”

Wat is het streven?

“We hebben uitgerekend dat we jaarlijks minimaal 1 miljoen euro nodig hebben om de honger in zeven jaar tijd uit te bannen.

Om financiering op de lange termijn zeker te stellen, mikken we op honderdvijftig deelnemers. We zitten nu op vijftig. Dat zijn niet alleen ondernemers, maar ook advocaten en accountants. Het zijn allemaal wel ondernemende types.”

“In 2019 moeten er dertig zogenoemde epicentra in Benin zijn verrezen. Dat zijn openbare gebouwen waarin een aantal functies samenkomen: school, medische post, micro­ kredietbank, voedselopslag. De vrouwen krijgen daar de leiding.”

FORUM #23/23.12.10

Waarom vrouwen?

“Zij zijn de stabiele factor in Afrika. Als je een man geld geeft, maakt hij het meteen op. Als je vrouwen de boel laat controleren en bijvoorbeeld het microkrediet laat beheren, weet je zeker dat het wordt terugbetaald.

Maar mannen en vrouwen moeten wel samenwerken in de uitwerking van het project.

Het streven is gelijkwaardigheid.”

U heeft ook geen vertrouwen in de officiële ontwikkelingshulp?

“Ik kan daar weinig over zeggen, want ik heb geen verstand van die wereld. Het verschil is wel dat ontwikkelingshulp van overheid naar overheid loopt, terwijl wij rechtstreeks zakendoen met de mensen daar. We richten ons op het particulier initiatief. Waarschijnlijk is een combinatie het beste, want uiteindelijk heb je ook de overheid nodig.”

“Elke drie maanden krijgen we de kwartaalcijfers. Als iets niet werkt, kunnen we aan de bel trekken. En elk jaar gaan we met een groep deelnemers kijken hoe het gaat. Niet om daar te gaan klussen, zoals andere bedrijven wel doen met hun personeel. Wij vinden dat de mensen daar het zelf moeten doen. Het is geen wittemannen-hulpactie.” 

podium uitspraken

“Ik heb een optimisme-infuus nodig.”

AkzoNobel-ceo Hans Wijers, Elsevier van 27 november

“Ik heb niet de indruk dat alle pvv’ers hoorntjes op het hoofd hebben. Het zijn plezierige mensen.”

Minister Gerd Leers, de Volkskrant van 7 december

“Iedereen die directeur tegen mij zegt, vliegt er meteen uit.”

Raemon Sluiter, oud-tennisser en kersvers Masters-toernooidirecteur, anp van 30 november

“De eurozone is een flatgebouw met dunne muren. Als er ergens herrie is, heeft de rest daar last van.”

Thomas Klau, European Council of Foreign Relations, de Volkskrant van 26 november

“Ik ben niet van: red de zeehondjes.”

Melanie Schultz, minister van Infrastructuur en Milieu, nrc Next van 30 november

“Als nu in de ministerraad een van de collega’s zegt dat hij een consultant inhuurt, houden we hem even onder water.”

Minister-president Rutte in weekblad Elsevier van 18 december over de prioriteit van het kabinet om de overheid te verkleinen

“Machovrouwen zijn minstens zo erg als machomannen.”

Hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam en ser Kroonlid, Louise Fresco in de Volkskrant van 13 december

“Leef nu, want de dood is ook maar niks.”

Journalist Rob Hoogland, hp/De Tijd van 3 december

“Onderzoek is vaak praktisch toepasbaar, maar wetenschap bestaat niet alleen uit het verbeteren van rookworsten.”

Jos Engelen, voorzitter van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek, nrc Handelsblad van 13 december

“Waar gehakt wordt, vallen spaanders en waar getweet wordt, gaat regelmatig een heel bos om.”

Christiaan Alberdingk Thijm, Solv Advocaten, Het Financieele Dagblad van 7 december

“Het is in Nederland niet gewoon om 100 uur per week te werken om topprestaties te leveren.”

Hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam en ser Kroonlid, Louise Fresco in de Volkskrant van 13 december 27

FORUM #23/23.12.10

podium belrondje

Zijn we er weer bovenop?

De Nederlandse economie lijkt aan het einde van 2010 flink te herstellen.

Volgens de laatste conjunctuurenquête van vno-ncw en mkb-Nederland zijn de meeste ondernemers weer optimistisch over de toekomst. Was 2010 het jaar van de ommekeer?

Tekst: Jan Buevink | Foto’s: fmax

Guven Alkilic/Europa Meel, meelgroothandel /Den Haag

‘Ik ben heel optimistisch’ “Zelf hebben we niet zoveel last gehad van de crisis. We leveren meel aan ongeveer zestig bakkerijen en die zijn echt niet minder brood gaan bakken omdat het economisch slecht ging.

Dat het weer beter gaat, merk ik dan ook vooral aan andere dingen. Een groot deel van ons meel halen we uit België en Duitsland en de chauffeurs die dat brengen, hebben beduidend minder tijd dan begin dit jaar. Toen bleven ze nog wel eens koffie drinken, nu moeten ze meteen weer naar de volgende

Karin Ossendrijver / Bouw- en aannemingsbedrijf Ossendrijver / Amersfoort

‘Ik merk er nog niets van’ “Ik denk dat de grote klappen in de bouw nog moeten komen.

Als je terugkijkt, viel 2009 voor de bouw nog mee. Afgelopen jaar was veel erger en ik zie geen enkel teken dat het in 2011 beter zal gaan. De nieuwbouw trekt op geen enkele manier aan. Nu moeten wij het traditioneel niet echt van de nieuwbouw hebben, omdat we vooral restauratie en renovatie doen. Daar is de terugval niet zo groot, maar je ziet wel dat er

een enorme verdringing optreedt. Bedrijven schrijven overal op in. Dat doen wij ook steeds meer.”

“Normaal hebben we een onderportefeuille van een half jaar, nu voor twee of drie maanden. Het is duidelijk dat dit geen jaren moet duren. Je bent niet alleen bezig met het uithollen van je bedrijf maar ook van je mensen. Iedereen moet een tandje harder lopen, wat verder rijden om een opdracht uit te voeren. Zelf heb ik nu zwangerschapsverlof, maar tot op de dag van de bevalling ben ik aan het werk gebleven. Zeker in deze tijd wilde ik de boel zo goed mogelijk voor mijn bedrijfsleider achterlaten.”

Don de Jong / Don Trucking, transport / Dinxperlo

‘2008 en 2009 waren slechter’ “Het was wel een zwaar jaar. Half maart zijn we in Nederland failliet gegaan en in de nasleep daarvan ging eind april ook onze Poolse werkmaatschappij onderuit. We zijn teruggegaan van honderd vrachtwagens naar zestig, van 148 man personeel naar 85. We zijn een dienstverlener voor transportbedrijven. Als zij te weinig capaciteit hebben om hun opdrachten te kunnen uitvoeren, schakelen ze ons in. Daarmee zitten we natuurlijk in een kwetsbare hoek als het

28

opdrachtgever. Ook zijn onze klanten weer sneller gaan betalen.”

“Dat het economisch beter gaat, komt ook omdat de vorige regering een aantal goede maatregelen heeft genomen zoals verlaging van het btw-tarief voor onderhoudswerk en goedkopere auto’s. Daar heb ik zelf ook gebruik van gemaakt. Op dit moment krijgen we er redelijk wat nieuwe klanten bij en ik verwacht dat mijn omzet in 2011 zal stijgen. Nu zijn we hier nog met zijn vijven. Ik heb een vrachtwagen en een paar bestelbusjes rondrijden. Als ik binnenkort een tweede vrachtwagen ga aanschaffen, zal dat ook weer extra personeel betekenen.”

FORUM #23/23.12.10

minder gaat met de economie. Maar onze klanten geloven wel in dit concept. Bij onze doorstart hebben we veel steun van hen gehad.”

“Voor een deel hadden we de klap misschien ook wel aan onszelf te danken. In de zes jaar dat we bestaan, zijn we enorm gegroeid, waarschijnlijk te snel. Dit jaar willen we consolideren en eind 2011 moet er weer een solide bedrijf staan.”

“Vanaf mei merkten we weer dat er meer opdrachten kwamen. Daardoor hebben we dit jaar volgens begroting gedraaid, 2008 en 2009 waren veel slechter.”

binnenland

‘Milieufederatie blokkeert met gemeenschapsgeld de vooruitgang’

‘Steun Milieufederatie is niet meer van deze tijd’ Aanleg van de A4 Midden-Delfland leek een gelopen race. Tot de Milieufederatie Zuid-Holland alsnog dwars ging liggen. Thom van der Boon, bestuurslid van vno-ncw Rotterdam, wordt er moedeloos van.

“De steun van dit soort clubs moet nu maar eens ter discussie worden gesteld.”

Tekst: Frank den Hoed | Foto: Jeroen Poortvliet Na een halve eeuw praten en een mooi convenant over de A4 Midden-Delfland, had niemand het meer verwacht. Maar toch is het gebeurd: de Milieufederatie Zuid-Holland heeft haar steun voor de aanleg van de zeven kilometer snelweg tussen Delft en Schiedam ingetrokken en besloten door te procederen.

“Een paar weken geleden zette de Milieufederatie nog haar handtekening onder een overeenkomst om invulling te geven aan de afspraken uit het convenant. Daarmee herbevestigde de club nog eens dat ze betrokken wil blijven bij de ontwikkelingen rond de A4 MiddenDelfland. En dan toch weer dit. Ik word daar een beetje moedeloos van”, verzucht Van der Boon. De bestuurders van de Milieufederatie 29

hebben geprobeerd het maximale er uit te halen. En ze zijn daar ook prima in geslaagd.

Zo komt de weg verdiept te liggen met ‘geluiden zichtgarantie’. Bovendien wordt een nieuw natuur- en recreatiegebied ontwikkeld. “Zonder hun inspanningen was er nooit zo’n mooi ingepaste snelweg gekomen. Maar helaas hebben ze hun achterban er niet enthousiast voor weten te krijgen.”

Van der Boon gaat er van uit dat Rijkswaterstaat zijn werk zo goed heeft gedaan, dat het beroep van de Milieufederatie bij de Raad van State tegen het tracébesluit van de A4 MiddenDelfland geen onoverkomelijke problemen zal opleveren. Maar je weet het nooit zeker. Hij verwijst naar de second opinion die de organiFORUM #23/23.12.10

satie heeft aangevraagd op het luchtkwaliteit­ rapport. “Het zou zomaar kunnen dat de Raad oordeelt dat het rapport tekortschiet. Maar het kan ook heel anders uitpakken. Vooralsnog ga ik er vanuit dat de aanleg van de weg gewoon eind volgend jaar kan beginnen.”

Wat nu gebeurt, rechtvaardigt volgens Van der Boon de vraag of je organisaties als de Milieufederatie nog wel moet betrekken bij dit soort projecten. “Als je er als belangenclub vol voor gaat om er het best mogelijke compromis uit te slepen, moet je niet aan het einde van de rit toch weer proberen de boel onderuit te halen.

Dan ben je gewoon niet betrouwbaar.”

Extra zuur vindt hij het dat de overheid min of meer zijn eigen tegenstand organiseert. Alleen al vorig jaar ging 877.435 euro overheidsgeld naar de Milieufederatie. En daarvan nam de provincie Zuid-Holland een fors deel voor zijn rekening.

“Het is een beetje vreemd dat je degene die je betaalt om je werk te doen, dwars gaat zitten.

Die organisatie zegt dan wel dat ze het geld van de provincie niet gebruikt om te procederen, maar het geeft toch een vervelende bijsmaak.

Genoeg reden om deze vorm van subsidiëring kritisch tegen het licht te houden.”  Kijk ook naar het ForumVideo-interview met Hans Berkhuizen, directeur van Milieudefensie op www.vno-ncw.nl

achtergrond

beste buur,

30

FORUM #23/23.12.10

blinde vlek?

We lopen de deur plat in China, India en Rusland. Maar een handelsmissie naar onze belangrijkste handelspartners?

Een blinde vlek. “Het helpt enorm als de premier jouw bedrijf nog eens aanprijst als de beste baggeraar ter wereld.”

Tekst: Jan Buevink | Illustratie: Lex van Lieshout/anp | Bewerking: Link Design

“Drie keer met Carla Peijs, twee of drie keer Camiel Eurlings, een keer Frank Heemskerk en Bert Koenders en een keer met premier Balkenende”, telt Bert Groothuizen van Van Oord hardop. De manager marketing en communicatie van het Rotterdamse baggerbedrijf met wereldwijd 4.200 werknemers is een veteraan als het om handelsmissies gaat. Ooit ging hij mee met een missie waarvoor zich dik zestig bedrijven hadden aangemeld, maar dat doet hij nooit meer. “Allemaal kregen ze een minuut de tijd om zich te presenteren. Dat werd een enorme chaos, we sloegen daar als Nederland een modderfiguur.”

En dat terwijl missies nou juist bedoeld zijn om elders een geweldige indruk achter te laten. Groothuizen gelooft meer in een getrapte aanpak: eerst een compacte missie die niet te lang duurt op topniveau, met ceo’s, de premier en het liefst ook nog de kroonprins om de weg te effenen. Daarna een of meerdere gespecialiseerde missies van kleinere bedrijven. Volgens Groothuizen is dat ook de aanpak waar de overheid steeds meer voor kiest.

“Ik vind dat grotere ondernemingen de plicht hebben om op hoog niveau met zo’n eerste missie mee te gaan. Hun aanwezigheid geeft statuur en dat is enorm goed voor de Holland branding.” Voor veel van die bedrijven zelf lijkt zo’n missie misschien minder belangrijk 31

FORUM #23/23.12.10

achtergrond Het grootste deel van onze export gaat er naartoe1…

… maar op bezoek, ho maar2…

Duitsland

24 procent

0 keer

België

11 procent

0 keer

Frankrijk

9 procent

1 keer

uk

8 procent

0 keer

Italië

5 procent

0 keer

usa

5 procent

0 keer

bric-landen populairder dan exportkanonnen Wie naar het lijstje van de Economische Voorlichtingsdienst (evd) met de handelsmissies van de afgelopen drieënhalf jaar kijkt, ziet dat de bric-landen het meeste Nederlandse bezoek trekken.

China staat met zeven grote missies bovenaan, meteen gevolgd door Rusland, India en Brazilië, die met een inhaalrace bezig zijn: vorig jaar gingen daar de meeste evd-reizen naartoe. Turkije en de Verenigde Arabische Emiraten scoren ook goed. Het zijn stuk voor stuk landen in opkomst, maar echte grote handelspartners zijn ze (nog) niet. Geen van allen komen ze voor in de top-5 van landen waar de meeste Nederlandse export naar toe gaat. Duitsland, dat een kwart van de Nederlandse export afneemt, staat daar nog altijd fier bovenaan. België, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk zitten rond de 10 procent terwijl Italië en de Verenigde Staten ieder goed zijn voor 5 procent. Opvallend: in het evd-reisschema komen ze nauwelijks voor.

bron: cbs

Uitgedrukt als percentage van de totale Nederlandse export Aantal door de evd georganiseerde handelsmissies naar dit land gedurende de afgelopen 3,5 jaar 1

2

omdat ze als multinational in veel landen toch al wel voet aan de grond hebben. “Dat geldt vaak ook voor ons”, zegt Groothuizen. “Wij zijn ooit mee geweest naar Dubai terwijl we daar al als een van de grootste aannemers voor de overheid aan het werk waren.” Toch had zijn bedrijf er wel degelijk belang bij. “Het helpt enorm als de premier je bedrijf bij de machthebbers daar nog eens aanprijst als de beste baggeraar ter wereld.”

Het kabinet-Rutte wil meer doen aan economische diplomatie. Dat is een breed begrip: ambassades en consulaten die ondernemers de weg wijzen, onderhandelingen tussen staten over het aanpakken van importbeperkingen en natuurlijk het organiseren van handelsmissies. Hoeveel van dat soort missies jaarlijks vanuit Nederland op pad gaan, is niet exact bekend. Maar volgens onderzoeksbureau SEO, dat onlangs een rapport uitbracht over de manier waarop de overheid het internationaal zaken doen stimuleert, zijn het er jaarlijks een dikke honderd. Niet allemaal georganiseerd door de rijksoverheid overigens.

Wat opvalt, is dat China, Rusland en India meer Nederlandse bezoek trekken dan onze beste handelspartners (zie kader BRIC-landen populairder dan exportkanonnen). Een beetje vreemd is het wel dat zij zo stiefmoe32

derlijk zijn bedeeld, want ook daar valt voor Nederlandse bedrijven nog veel te winnen. Of het kabinet-Rutte meer aandacht heeft voor landen als Duitsland, Japan en de Verenigde Staten, moet nog blijken. Maar misschien is het een hoopvol teken dat er in elk geval een paar missies naar Duitsland op de agenda staan.

follow up Dit soort reizen zijn een heel goedkope manier van exportbevordering, zegt Arie Kraaijeveld. De voormalige metaalwerkgeversvoorzitter is de tel al lang kwijt, maar schat dat hij toch zeker vijftig missies geleid heeft. “De ondernemers betalen hun eigen reis- en verblijfkosten en als ze hun matchmaking vooraf goed regelen, maken ze nog een heel aardig rendement: van de acht tot tien gesprekken krijgen er toch zeker vijf á zes een follow up.”

Ondernemers leren ook van elkaar tijdens zo’n missie, zegt Kraaijeveld. “Er gaan vrijwel altijd nieuwkomers mee maar ook bedrijven die soms al een jaar of zes in zo’n land zitten.”

En dat gaat dan niet alleen over het zakendoen in het land dat ze bezoeken. “Als ze ‘s avonds aan de bar bij elkaar kruipen, ontdekken ze soms dat ze hartstikke complementair zijn FORUM #23/23.12.10

terwijl ze dat van tevoren helemaal niet wisten. Regelmatig heb ik daar allerlei contacten zien ontstaan.”

Over de vraag of er ook een politicus mee moet met de missie, zijn Kraaijeveld en Groothuizen verdeeld. Hoe groter de status van de delegatieleider, hoe hoger het niveau waarop de delegatie ontvangen wordt, zegt Groothuizen. “Zo komen we op plekken binnen waar we normaal niet zo snel komen.”

Volgens Kraaijeveld hangt het allemaal erg van het land af. “Voor landen als Duitsland of Frankrijk is dit echt niet zo belangrijk. In Zuidoost-Aziatische landen is dat meer van belang. Daar zijn ze nog een stuk etatistischer.”

experiment In het vorige kabinet had Nederland met Frank Heemskerk nog een aparte staatssecretaris voor Buitenlandse Handel. Over de grens mocht hij zich minister noemen waardoor hij met net iets meer egards ontvangen werd. In de drie jaar dat hij op zijn post zat, ging hij 23 keer mee op handelsmissie. In 2008 was hij elke maand wel met een groep ondernemers op pad. Of zijn opvolger Henk Bleker ook zoveel de wereld kan overtrekken, lijkt erg de vraag. Handelsbevordering is wel een belang-

dik nicolai

column scheer …onze favoriete missiebestemmingen liggen elders2

China

7 keer

Strafblad

Rusland 5 keer

Brazilië

5 keer

India

4 keer

Turkije

4 keer

VAE

4 keer

Wat heb ik zelf op mijn kerfstok? Die vraag kwam bij me op toen dagelijks nieuwe ‘jeugdzonden’ van pvv-Kamerleden werden onthuld. Als je daar kwaad van spreekt, moet je zelf een onbevlekt blazoen hebben, vind ik. Of in elk geval minder vlekken hebben.

Om te beginnen heb ik in mijn jonge jaren zwart gewerkt in de Westlandse tuinbouw. Daar heb ik destijds niet zo bij stilgestaan. Met de vraag of het ook wit mocht, had ik overigens niet aan hoeven komen als vakantie- en weekendkracht. Ik was waarschijnlijk wit geverfd met het spul dat werd gebruikt om in de zomer de kassen te witten tegen de hitte van de zon. Echte Westlandse humor.

bron: evd

In de loop der jaren heb ik daarnaast de nodige verkeersovertredingen begaan. Meestal omdat ik net boven de maximum snelheid reed, het gevolg van een marge van 10 km die ik altijd aanhoud. Ik weet het, de toegestane marge ligt rond 8 km, maar dat is moeilijk af te lezen op de snelheidsmeter. De dubbele boete die ik ooit kreeg voor te hard door rood rijden, vind ik nog altijd onterecht. Ik reed juist te hard om het groene licht nog te halen!

Landen waar de meeste handelsmissies van nl evd Internationaal de afgelopen drieënhalfjaar naartoe gingen

rijk onderdeel van zijn portefeuille, maar daarnaast heeft Bleeker ook zo’n beetje het hele oude ministerie van Landbouw onder zijn hoede gekregen.

Dat betekent dat er creatiever moet worden omgegaan met het leiden van die handelsmissies. Daar wordt ook al over nagedacht. Zo kondigden minister Verhagen en de Britse vicepremier Nick Clegg aan dat ze willen nagaan of Nederland en Engeland geen gezamenlijke missies kunnen organiseren. Maar of dat nu de oplossing is? “Laat ik het zo zeggen: ik moet nog wat wennen”, zegt missieveteraan Arie Kraaijeveld. “Het is een interessant experiment maar de ervaring die ik heb opgedaan tijdens mijn vijftig missies, brengt mij niet tot de gedachte dat dit zo vreselijk veel gaat opleveren. Er blijft altijd toch iets nationalistisch in die missies zitten.” Ook Groothuizen moet duidelijk nog aan het idee wennen. Dat verschillende landen gebruik maken van dezelfde consulaten kan hij zich nog wel voorstellen, maar in gezamenlijke missies ziet hij minder. “Daar zijn de belangen veel te groot voor. Er zijn twee grote baggeraars in België. Ik zou er niet aan moeten denken om samen met hen op missie te gaan. Ze rijden ons tijdens Nederlandse missies nu al regelmatig in de wielen.”  33

Ik heb nog nooit iemand in beschonken toestand een kopstoot gegeven, of het moet een biertje met een jonge jenever zijn geweest. Tot de handeling van de kopstoot ben ik niet in staat.

Ten eerste omdat ik misselijk word als ik te veel drink, en niet agressief. Ten tweede omdat ik in mijn herinnering voor het laatst op het schoolplein heb gevochten, en onbekend ben met de laatste technieken. Meer dan een beetje doelloos rond maaien zit er niet in. Zelfs op het voetbalveld bega ik, nota bene als verdediger, zelden een overtreding. Dit tot frustratie van mijn teamgenoten.

Is dat alles? Nee, ik ga regelmatig in de eerste klas van de trein zitten als de tweede klas te vol is. Moet de ns maar langere treinen inzetten en op tijd rijden. Voordeel is dat ik in mijn werkpak door kan gaan voor een eersteklasser. Ik waak er wel altijd voor dat er plaatsen vrij blijven voor echte eersteklassers. Een soort gedoogconstructie.

Resumerend denk ik dat ik zonder veel problemen benoemd kan worden tot Kamerlid. Alleen niet voor de pvv.

Paul Scheer

FORUM #23/23.12.10

werkkamer

De werkkamer van Arend Smit (Jumbo)

“Ik deel mijn kamer. Dat was de situatie toen ik drie jaar geleden hier begon en ik vind het ook wel prettig”, zegt Arend Smit, directeur van spellenfabrikant Jumbo. Het hoofdkantoor van het bedrijf zit in de historische Verkadefabriek in Zaandam. “Met meer mensen op een kamer zitten, bevordert de communicatie. Het ziet er allemaal wat rommelig uit, maar dat past ook wel bij een creatief bedrijf als Jumbo, vind ik. Ik hang niet zo aan luxe. Een aansluiting voor mijn laptop en een telefoon zijn de belangrijkste zaken die ik nodig heb. En een bakje voor spulletjes. Ik ben nogal van het opgeruimde bureau. Het is fijn als er geen grote stapel op je ligt te wachten als je de dag begint.”

“Jumbo is een van de weinige spelfabrikanten met een eigen productiebedrijf. Helaas ontko34

men we er niet aan om spellen met plastic onderdelen in het Verre Oosten te laten produceren. In principe worden al onze spellen van karton gemaakt in onze fabriek in Medemblik: de Nederlandse Spellenfabriek. Het oude naambord hangt naast de deur van mijn werkkamer. Ik vind het een mooi bord, ik houd van natuurlijke materialen. Het is stijlvol en het zegt iets over de rijke historie van ons bedrijf. Jumbo bestaat dit jaar 158 jaar. Als je iemand in Nederland vraagt of hij spellenfabrikant Jumbo kent, zegt denk ik honderd procent: ‘ja’. Internationaal zijn wij een goede middenmoter. Aan de top staan bedrijven als Hasbro, Mattel, Lego en Playmobil. Wij staan ergens tussen plaats tien en twintig in Europa.”

“De kubus van Rubick is helaas niet van ons, maar wij distribueren hem. Dat doen we al zo lang dat FORUM #23/23.12.10

het voelt als één van onze eigen producten. Zo praten we er ook over. Het is ook een heel goedlopend product en ik heb er ook een memoblokje van. Mens erger je niet en Stratego zijn bijvoorbeeld wel helemaal van Jumbo. Stratego is een beetje ons vlaggenschip. Het is een van de weinige spellen die over de hele wereld wordt gespeeld. Er is best druk van online games, maar de markt voor het klassieke bordspel is redelijk stabiel. Op termijn zullen we wel gaan naar een online versie van Stratego, maar er is nog genoeg potentieel als bordspel.”  Tekst: Remko Ebbers Foto’s: Hans Stakelbeek/fmax

rubrieksnaam

electrabel

Verhagen: ‘Nederland zet stap naar Vervoerders: zekere en schone energietoekomst’ ‘Een miljard

schade door files’ Vrachtauto’s in de file kosten het bedrijfsleven ruim een miljard euro. Die conclusie trekken vervoerders en verladers verenigd in tln en evo op basis van onderzoek uitgevoerd in samenwerking met tno.

vno-ncw-voorzitter Bernard Wientjes kon het goed vinden met minister Maxime Verhagen bij de opening van de Maximacentrale

Met het aansluiten van een enorme stekker hebben vno-ncw-voorzitter Bernard Wientjes, minister Maxime Verhagen (el&i) en gdf Suez-ceo Gerard Mestrallet de Maximacentrale bij Lelystad in gebruik genomen.

De Maximacentrale is gebouwd op een historische locatie. De voormalige centrale, die in 2007 werd gesloopt, was het eerste industriële bouwwerk van de provincie Flevoland. Met de opening van een moderne hoogwaardige gascentrale zet Nederland een stap op weg naar een zekere en schone energietoekomst, verklaarde minister Verhagen maandag 6 december bij de opening van de centrale.

35

In het nieuwe complex staan twee ultramoderne stoom- en gaseenheden van elk 440 megawatt. Hiermee kan jaarlijks een hoeveelheid elektriciteit worden geproduceerd die gelijk is aan het jaarverbruik van 1,6 miljoen huishoudens. De eenheden hebben een zeer hoog energierendement van bijna 60 procent en daardoor een zeer beperkt effect op het milieu, zegt eigenaar Electrabel. Andere elektriciteitscentrales hebben een rendement dat vaak tientallen procenten lager ligt.

Electrabel is de grootste energieleverancier in de Benelux met zes miljoen klanten en maakt deel uit van het wereldwijd opererende gdf Suez. www.electrabel.nl

FORUM #23/23.12.10

In de zogenoemde Economische wegwijzer is een top-20 van trajecten opgenomen waar in 2009 de duurste files van Nederland voor het vrachtverkeer stonden. tln en evo schatten de schade voor het bedrijfsleven als gevolg van die files op 800 miljoen tot 1,2 miljard euro. En dat is nog exclusief de vertragingsschade door tijdverlies en een hoger brandstofverbruik (378 miljoen euro). tln en evo zijn enthousiast over de investeringen die het Rijk wil doen in extra ‘spoedwet-rijstroken’ om de files te bestrijden. Maar de organisaties benadrukken dat die investeringen niet afdoende zijn voor de middellange en lange termijn. Een vergelijking van de file top-20 met het investeringsprogramma van het ministerie van Infrastructuur en Milieu (mirt), laat zien dat een aantal knelpunten niet snel genoeg wordt aangepakt. Dit ondanks de hoge kosten die de files op deze trajecten veroorzaken. tln en evo noemen als voorbeeld de knelpunten op de ring Rotterdam en een aantal verbindingen met het achterland, zoals de A15 en de A16. Ook een oplossing voor de A27 laat nog jaren op zich wachten. De organisaties waarschuwen verder dat enkele belangrijke trajecten voor het vrachtverkeer zoals de A1 en de corridor A58-A67 in de toekomst grote knelpunten worden. Ze pleiten voor een voortvarender aanpak van dit soort ‘knooppunten met hoge prioriteit’. www.tln.nl | www.evo.nl

vereniging rubrieksnaam

personalia

Chemieconcern dsm wil Pauline van der Meer Mohr opnemen in de raad van commissarissen. Zij is voorzitter van het bestuur van de Erasmus Universiteit Rotterdam.

Daarvoor was ze onder meer hoofd personeelszaken bij abn Amro en tnt. Van der Meer Mohr is al commissaris bij chipmachinefabrikant asml. Daarnaast zit ze onder meer in het bestuur van de Duisenberg School of Finance.

Benne van Popta

Per 1 december is Danielle Haenen benoemd tot directeur van de directie Bestuurszaken van de ser. Zij is sinds 2008 in dienst bij de ser, als hoofd van de afdeling Toezicht en Bestuur, tevens plaatsvervangend directeur van de directie Bestuurszaken. Zij volgt Ben

36

Het bestuur van het Verbond van Verzekeraars draagt Ronald Latenstein van Voorst voor als nieuwe voorzitter. Latenstein is voorzitter van de raad van bestuur van sns reaal en sinds 2009 lid van het Verbondsbestuur.

Hij is de beoogde opvolger van

FORUM #23/23.12.10

Henk Broeders wordt per 1 januari benoemd tot voorzitter van de Vereniging iccNederland.

Hij volgt Cees van der Waaij (Unilever Nederland Holdings) op, die bijna zeven jaar voorzitter is geweest van icc Nederland.

Broeders is directievoorzitter Capgemini Benelux en lid van het Executive Committee Capgemini te Parijs.

Sjaak Langeslag, voorzitter van de Koninklijke Algemeene Vereeniging voor Bloembollencultuur, is per 1 december toegetreden tot het algemeen bestuur van vno-ncw. Hij zal daarmee de tijdens de algemene vergadering van 2011 nieuw in te stellen verenigingszetel innemen. kavb

w.j. ritman

Ronald Latenstein van Voorst

Nieuw bestuurslid vno-ncw

Sjaak Langeslag

Met ingang van december heeft de Nederlandse Beroeps­ organisatie van Accountants (nba) een tweehoofdige directie.

Als algemeen directeur is benoemd Anne-Marike van Arkel.

Zij was algemeen directeur van de novaa. Berry Wammes is benoemd tot directeur. Hij was algemeen directeur a.i. van het nivra. De beide beroepsorgani­ saties van accountants, het Koninklijk nivra en de novaa, zijn sinds kort samen gevestigd in Amsterdam en gaan verder onder de naam Nederlandse Beroepsorganisatie van Accoun­ tants (nba).

Anne-Marike van Arkel

nba

Manager duurzame ontwikkeling Chris Dutilh is per 1 november vertrokken bij Unilever, het concern waar hij ruim 34 jaar heeft gewerkt. Hij gaat met vervroegd pensioen.

Met ingang van 1 januari zal Benne van Popta namens de Federatie Werkgeversorganisaties Metaal en Techniek aantreden als werkgeversvoorzitter bij Pensioenfonds Metaal en Techniek. Van Popta volgt Hep van Luunen op, die sinds begin 2010 als waarnemend werkgeversvoorzitter heeft opgetreden.

Van Popta heeft in diverse functies gewerkt bij het ministerie van Financiën en het secretariaat van de ser. Sinds 1995 is hij werkzaam bij mkb-Nederland, ondermeer als directeur Nationaal Beleid, directeur Europese Zaken en als financieel directeur. Hij was lid van de ser (1995 – 2010) en vice president van ueapme (Europese koepel voor ambachten en mkb). Sinds 2000 is hij werkgeversvoorzitter van het Pensioenfonds Detailhandel en sinds 2005 werkgeversvoorzitter van de Vereniging van Bedrijfstakpensioenfondsen.

Willem van Duin, bestuursvoorzitter van Eureko/Achmea. Van Duin blijft lid van het bestuur.

nba

Gerard Kleisterlee

Modderman op, die op 20 juni plotseling is overleden. Hiervoor was Haenen onder meer werkzaam bij de Nederlandse Mededingingsautoriteit.

mkb-nederland

philips

Gerard Kleisterlee is benoemd tot commissaris bij de Amerikaanse computerfabrikant Dell. De benoeming van Kleisterlee moet nog wel door de aandeelhoudersvergadering van Dell worden goedgekeurd.

Kleisterlee, nu ceo van Philips, vertrekt volgend jaar april als topman bij het elektronicaconcern. Frans van Houten neemt zijn plek als ceo van Philips over.

Berry Wammes

rubrieksnaam

In het kader bij het interview met binnenvaart­ ambassadeur Arie Verberk in het vorige nummer van TekstForum is een foutje geslopen. Er staat dat Verberk docent was aan de Erasmus Universiteit url Amsterdam. Dat moet natuurlijk zijn: de Erasmus Universiteit Rotterdam.

verbond van verzekeraars

ams- of rotterdam?

Kop

Onafhankelijker dan Independer?

ambassadeur In het fotobijschrift bij het verenigingsbericht ‘Nederland en Duitsland moeten Europa richting geven’ in Forum nummer 21 staat dat Marnix Krop directeur-generaal Europese Samenwerking, ministerie van Buitenlandse Zaken zou zijn. Dit is niet juist: Krop is de Nederlandse ambassadeur in Berlijn.

beun de haas Voor een nieuwe campagne, bedoeld om de website www.Bovag-occasions.nl onder de aandacht te brengen, heeft Bovag een oude bekende, Beun de Haas, van stal gehaald. Rommelaar Beun de Haas (een rol van Maarten Spanjer) maakte midden jaren tachtig furore in reclamefilmpjes van Bovag. Net als Joris Driepinter, Cora van Mora en de Melkunie-koeien, is Beun deel van het Nederlandse collectieve geheugen. De archetypische scharrelaar wordt weer ingezet aan de vooravond van de tentoonstelling ‘Reclameklassiekers’ in de Amsterdamse beurs van Berlage. www.bovag-occasions.nl

werkend zwolle Het Poortwachtercentrum in Zwolle heet nu Werkend Zwolle. Het regionale bedrijfsleven, de initiatiefnemer van het centrum, vond dat de naam de lading niet meer dekte. Oorspronkelijk was het Poortwachtercentrum bedoeld om werknemers te re-integreren na ziekte, als onderdeel van de Wet Poortwachter. Het centrum gaat zijn taak nu verbreden tot mobiliteitscentrum en wil ook expertise leveren bij bijvoorbeeld loopbaanbegeleiding, detacheringen en herplaatsing wegens boventalligheid. www.werkendzwolle.nl

37

Mei Li Vos toost met de overige hoofdrolspelers van de dag op de start van de website

Voormalig Kamerlid Mei Li Vos ‘opende’ 6 december de site www.verze­keren­ voorzelfstandigen.nl. “De site is ontzettend goed, omdat ’ie onafhankelijk is. Ik denk zelfs dat ’ie onafhankelijker is dan Independer.”

Begin december ging de website www.verze­ keren­voorzelfstandigen.nl online. Een gezamenlijk initiatief van het Verbond van Verzekeraars, de Kamer van Koophandel, het Platform Zelfstandige Ondernemers en fnv Zelfstandigen. “Juist daarom is de site zo goed”, benadrukte het voormalige Tweede Kamerlid, nu zzp’er, Mei Li Vos bij de ‘opening’. “Het hele spectrum dat zich in dit

land bemoeit met zelfstandigen heeft ook bemoeienis met de site gehad. Het is neutrale en goede info en dat zal ik straks ook gelijk twitteren naar mijn volgers.”

Uit eerder onderzoek is gebleken dat er een grote informatiebehoefte is onder startende ondernemers over het risico op arbeidsongeschiktheid.

“Goede informatie is essentieel voor een zelfstandige om tot een afgewogen keuze te komen”, aldus Richard Weurding, algemeen directeur van het Verbond van Verzekeraars.

“Deze site is van ons allemaal en voor ondernemers. Daar mogen we best trots op zijn.” www.pzo.nl | www.verzekeraars.org

Ondernemers willen snel oeververbinding Amsterdam-Almere Het bedrijfsleven in de regio AmsterdamAlmere wil dat er snel een nieuwe oeververbinding komt tussen Almere en Amsterdam.

Het ziet wel wat in het plan van vvd-Kamerlid Charlie Aptroot voor de bouw van een tolbrug.

Een coalitie van ondernemersverenigingen en Kamers van Koophandel in het gebied roept de Tweede Kamer op om serieus alle opties, waaronder de door vvd-Kamerlid Charlie Aptroot voorgestelde tolbrug, te onderzoeken. “Nu de overheidsbudgetten voor grote nieuwe infraFORUM #23/23.12.10

structuurprojecten onder druk staan, is het zaak te zoeken naar creatieve oplossingen”, stelt Paul Wevers, voorzitter van ondernemersvereniging oram. “Het verkeer tussen Amsterdam en Almere loopt al jaren vast. Dat remt de economische groei en ruimtelijke ontwikkeling in het gebied tussen Almere en Amsterdam.

Als je ziet hoe lang het duurt voordat dit soort grote projecten tot uitvoering komt, dan moeten we nu echt stappen zetten en de impasse doorbreken. Het bedrijfsleven kan en wil daar een belangrijke rol in spelen”, aldus Wevers. www.oram.nl

vereniging rubrieksnaam

Uitzendondernemers willen uniforme huisvestingsregels Gemeenten moeten één lijn trekken waar het gaat om de regels voor huisvesting van arbeidsmigranten, vindt Jurriën Koops, adjunct-directeur van de Algemene Bond Uitzendondernemingen (abu). Het liefst ziet hij dat er één landelijke huisvestingsnorm komt.

De toestroom van arbeidsmigranten uit Polen en andere Oost-Europese landen gaat de komende jaren bijna verdubbelen.

Nu komen jaarlijks nog ongeveer honderdduizend, voornamelijk Poolse, arbeidskrachten al dan niet tijdelijk naar Nederland.

In 2015 zijn dat er volgens de Algemene Bond Uitzendondernemingen (abu) ruim 180.000. Dit blijkt uit een enquête onder de abu-leden. Om de stroom van arbeidsmigranten in goede banen te leiden en goed te huisvesten is het noodzakelijk dat gemeenten dezelfde huisvestingsregels gaan hanteren, vindt Jurriën Koops, adjunct-directeur van de abu. “Er moet

één landelijke huisvestingsnorm komen.”

Koops wijst op de inspanningen die de branche zich heeft getroost om met de cao voor Uitzendkrachten en het huisvestingskeurmerk Certified Flex Home tot meer uniformiteit te komen. Maar elke gemeente hanteert weer andere regels.

Volgens hem ligt de oorzaak er in dat elke gemeente de huisvesting van arbeidsmigranten anders benadert. “Bij de ene gemeente valt de huisvesting onder logiesverordening, bij de andere onder kamerverhuur en bij weer een andere is er geen aparte verordening en gelden de regels van het gebruiksbesluit. Dat werkt niet.”

Koops wil dat er nu snel landelijk eenheid komt in de juridische status van huisvesting van arbeidsmigranten. “Zo weten gemeenten en uitzendbureaus waar ze aan toe zijn en kunnen de normen die de branche hanteert hier beter op worden afgestemd.” www.abu.nl

Ondernemende jongeren kans op Europese titel Jonge ondernemers gingen begin december op voor de company launches die Jong Ondernemen organiseerde. De regionale winnaars maken – na de nationale roem – kans op de titel beste studentenbedrijf van Europa.

Tijdens de acht regionale company launches die Jong Ondernemen organiseerde, presenteerden de jonge ondernemers hun bedrijf aan onder meer andere jonge ondernemers uit die regio. Een jury velde een oordeel over hun ondernemingsplan en de mate van duurzaamheid en innovatie van hun product. De company launch was voor de bedrijven, behalve een kans om zich te presenteren, ook hét moment om te netwerken met andere bedrijven, docenten en coaches uit het bedrijfsleven.

De company launch is een van de onderdelen van een competitie van Jong Ondernemen.

Deelnemers aan de mbo- en hbo-programma’s van de stichting kunnen door deelname aan de launch, via regionale voorrondes, meedingen naar de landelijke competitie en zo het beste studentenbedrijf van Nederland worden. De winnaars van de Nederlandse competitie worden afgevaardigd naar een Europese finale die in de zomer van 2011 plaatsvindt. www.jongondernemen.nl

38

FORUM #23/23.12.10

200 procent Het gezamenlijke bedrijfsleven in de regio Boxtel is blij dat de rechter heeft bepaald dat de Kapelweg in Boxtel niet mag worden afgesloten voor vrachtverkeer. In de driehoek Den BoschTilburg-Eindhoven is deze weg namelijk de enige goede oost-west verbinding. Met de uitspraak van de rechter wordt een omrijdroute van meer dan 200 procent – en de extra reistijd en economische schade die dat tot gevolg heeft – voorkomen.

Samen met de gemeente Boxtel en de inwoners van de plaats willen de bedrijfslevenorganisaties nu kijken naar een oplossing die ook de overlast voor Boxtel vermindert. www.evo.nl | www.tln.nl | www.bzw.nl

groot probleem Diefstal, inbraak, cybercrime en andere delicten vormen een groot probleem voor Nederlandse ondernemers. Dit concludeert verzekeraar Nationale Nederlanden op basis van onderzoek onder ruim 1.300 ondernemers in het midden- en kleinbedrijf en de grootzakelijke markt. Driekwart van de ondervraagde ondernemers heeft het afgelopen jaar te maken gehad met een of meer delicten. Binnen de detailhandel ligt dat percentage zelfs op 94 procent. Bijna vier op de tien ondernemers heeft te maken met diefstal door eigen personeel. Op de kop af een op de tien heeft een schadelast van meer dan 100.000 euro. www.nn.nl

cultuur belangrijk Leiders die met hun onderneming een nieuwe strategische richting willen inslaan, doen er goed aan aandacht te besteden aan cultuurverandering. Dit valt te lezen in het boek Leiders in cultuurverandering, een nieuwe uitgave van de Stichting Management Studies. Het boek is de weerslag van onderzoek dat prof. dr. Jaap Boonstra (hoogleraar Universiteit van Amsterdam en Esade Business School Barcelona) en een team van Sioo (Interuniversitair centrum voor organisatie en veranderkunde) hebben uitgevoerd.

Hoewel de rol van de topbestuurder belangrijk is, blijkt uit het onderzoek dat in sommige gevallen ook anderen het voortouw kunnen nemen in de cultuurverandering. www.managementstudies.nl

rubrieksnaam

agenda jm Achterhoek

vno-ncw Noord

Spreker o.a. Carol Dona, president

Nieuwjaarsbijeenkomst

Vrijdag 14 januari

en ceo Ricoh Nederland

Dinsdag 11 januari

Regio Noord-Veluwe

Workshop HartSlag: De kwestie van

Bijeenkomst elektronisch bestellen

Nieuwjaarsbijeenkomst

vertrouwen

door en elektronisch factureren aan

Maandag 10 januari

Woensdag 19 januari

de Rijksoverheid

Regio Stedendriehoek

aiesec vno-ncw Noord congres

Kijk voor meer informatie op

Nieuwjaarsbijeenkomst

jno

www.vno-ncw.nl

Regio Arnhem-Nijmegen

Dinsdag 25 januari

Nieuwjaarsbijeenkomst

Inleiding Joy van der Stel

Zaterdag 15 januari

Kijk voor meer informatie op

Carol Dona

Donderdag 13 januari

Regio Twente

www.vno-ncwnoord.nl

Kijk voor meer informatie op

vno-ncw West

Nieuwjaarsreceptie

Nieuwjaarsreceptie

Maandag 17 januari

bzw

Donderdag 20 januari

Valleiregio

Woensdag 5 januari

lwv

Regio Rotterdam

Themabijeenkomst ‘Innoveren

Regio’s Midden- en Noord-Zeeland

Woensdag 5 januari

Bijeenkomst hrm Expert Netwerk

in de Food Valley’

en Zeeuws-Vlaanderen

Nieuwjaarsreceptie van Ondernemend

Kijk voor meer informatie op

Dinsdag 18 januari

Nieuwjaarsbijeenkomst met afscheid

Limburg

www.vno-ncwwest.nl

Regio Utrecht samen met

van David Luteijn als voorzitter bzw

Kijk voor meer informatie op

mkb Utrecht

Zeeland

www.lwv.nl

Nieuwjaarsbijeenkomst

Donderdag 13 januari

Donderdag 6 januari

Donderdag 20 januari

Regio Eindhoven

Regio’s IJsseldelta en

Regio Rivierenland

Nieuwjaarsbijeenkomst

Noordoost-Overijssel

Nieuwjaarsbijeenkomst

Dinsdag 25 januari

Nieuwjaarsbijeenkomst

Kijk voor meer informatie op

Regio ’s-Hertogenbosch

Regio Achterhoek samen met

www.vno-ncwmidden.nl

Ledenbijeenkomst met als thema mvo

vno-ncw West

vno-ncw Midden

ricoh

vno-ncw en mkb-Nederland

www.bzw.nl

Makelaars willen maatregelen woningmarkt De overheid moet een aantal concrete maatregelen nemen om de doorstroming op de woningmarkt te verbeteren. Daarvoor pleit vbo Makelaar.

Na het wegvallen van de koopsubsidie en de starterslening, hebben veel potentiële starters moeite om hun financiering rond te krijgen. Dit ondanks de gunstiger prijzen van woningen. Ook aanscherping van de normen voor de Nationale Hypotheek Garantie en de aankondiging van minister De Jager van Financiën dat hij de aangescherpte afmnormen voor hypotheekverstrekking vanaf februari gaat handhaven, maken het starters extra moeilijk.

Daar zal de komende tijd de verwachte stijging van de hypotheekrente nog een schepje bovenop doen.

Hans van der Ploeg, directeur van vbo Makelaar, pleit daarom voor gerichte maatregelen om de doorstroming weer op gang te krijgen. “Door de overdrachtsbelasting af te schaffen is een 110 of 39

FORUM #23/23.12.10

zelfs 112 procents hypotheek voor een starter niet meer nodig. Dit voorkomt overfinanciering, waardoor ook gemakkelijker aan de nieuwe eis van de minister kan worden voldaan om binnen zeven jaar het te lenen bedrag boven honderd procent van de aankoopwaarde af te lossen.”

Volgens de nieuwe afm-normen kan een verbouwing niet langer ­worden meegefinancierd. Als de bewindsman dit aan de banken wil opleggen, betekent dit volgens Van der Ploeg een extra belemmering voor de koper én een klap voor de bouwsector.

“Doorstroming creëren betekent niet alleen de starters en middeninkomens van de broodnodige woningen voorzien. Het betekent ook koersen op economisch herstel voor de bouwsector en de dienstverleners in de woningmarktsector.” www.vbo.nl

vereniging rubrieksnaam

even bellen met…

nico kroon

Lucille Werner, initiatiefneemster van cap100 Gehandicapten kunnen veel meer dan zijzelf en werkgevers denken én ze moeten in de spotlights komen, zegt televisiepresentatrice Lucille Werner. Met haar Lucille Werner Foundation bedacht ze cap100 om gehandicapten aan werk te helpen.

Tien grote bedrijven hebben zich daarachter geschaard.

Wat is cap100 eigenlijk? “cap staat voor gehandicapt en capaciteit. Een woordgrapje dus. We bemiddelen voor gehandicapten met ambitie.”

Zijn er niet genoeg initiatieven?

“Natuurlijk gebeurt er veel, maar er kan niet genoeg gebeuren. Er zijn nog zoveel gehandicapten die geen werk kunnen krijgen. Hoe meer er gebeurt, hoe beter. En dit is wel een uniek initiatief.”

Hoezo?

“Het wordt gedragen door tien grote bedrijven, waaronder abn Amro, Albert Heijn, kpn, Philips, Randstad, Sligro en Schiphol. Het zijn bedrijven die tegen ons hebben gezegd: ‘Laat ze maar komen.’ Wij zetten talent in the picture en zij hebben het op zich genomen om die mensen aan werk te helpen. In de eigen organisatie of via het netwerk dat ze hebben.”

Verzekeraars nemen waarschuwing serieus Een belangrijk signaal. Zo omschrijft het Verbond van Verzekeraars de waarschuwing van de De Nederlandsche Bank aan het adres van autoverzekeraars. dnb: “Verlieslijdende bedrijven moeten maatregelen nemen.”

Autoverzekeraars vechten al langer om marktaandeel. Dat heeft geleid tot lagere verzekeringspremies die in het voordeel van de consument uitpakken. Maar de daling heeft ook een negatief effect. De combinatie van een hogere schadelast door het slechte winterweer van de afgelopen jaren en een wisselvallig beursklimaat, kan dit leiden tot een financieel ongezonde positie van schadeverzekeraars. Het Verbond van Verzekeraars zegt de waarschuwing van dnb uiterst serieus te nemen.

De organisatie stelt in een reactie dat de branche staat voor een financieel gezonde positie van schadeverzekeraars. Het Verbond vindt het goed dat de toezichthouder met de financiële crisis in het achterhoofd aan de bel trekt. Om er direct aan toe te voegen dat de positie van schadeverzekeraars zeer solide is. www.verzekeraars.org 40

FORUM #23/23.12.10

Waarom bent u zo druk bezig om andere mensen aan het werk te helpen?

“Ik ben natuurlijk zelf gehandicapt, dus ik weet hoe moeilijk het is om werk te krijgen. cap100 heeft veel media-aandacht gekregen. Dat is de extra die ik kan leveren doordat ik voor de televisie werk.”

Welk probleem is het grootst?

“Dat is moeilijk te zeggen, maar ik zou zeggen: angst voor het onbekende. Het komt ook dichtbij: je zou zelf gehandicapt kunnen zijn. Veel bedrijven hebben last van koudwatervrees, ze zijn bang voor uitval omdat gehandicapten het werk toch niet aan blijken te kunnen. Toen ik bij de televisie begon, presenteerde ik eerst alleen vanachter een tafel.

Waarschijnlijk dachten ze: ‘Leuke meid, maar die kan beter niet door het beeld lopen.’ Op een gegeven moment dacht ik: je kunt me wat, ik ga lopen, ik doe mezelf tekort.”

Gehandicapten moeten zelf dus ook durven?

“Zeker. Als je werk wilt, moet je de regie nemen. Je kunt niet van een ceo verwachten dat hij ergens in zijn bedrijf een plekje voor je vrij gaat maken. Voordat je jezelf bij cap100 presenteert, moet je duidelijk hebben wat je wilt, wat je droom is en welk soort functie je ambieert. Daar moet je over nagedacht hebben. Het heeft geen zin om iemand achter de geraniums weg te rukken die niet weet wat hij wil.” www.cap100.nl

Rijksinkoopportaal doorgelicht Ondernemers die de rijksoverheid als klant hebben, kunnen vanaf januari hun facturen elektronisch indienen via het Rijksinkoopportaal. En dat is nog maar het begin.

Op 11 januari organiseren vno-ncw en mkb-Nederland in Den Haag een voorlichtingsbijeenkomst over elektronisch factureren aan de overheid. De bijeenkomst is een vervolg op de eind 2009 gehouden informatiemiddag over het programma Elektronisch Bestellen en Factureren (ebf) van de Rijksoverheid. Tijdens de bijeenkomst zal het ebf-projectteam niet alleen een toelichting geven op de mogelijkheid om met ingang van 1 januari via het Rijksinkoopportaal elektronisch te factureren, maar ook op de mogelijkheden die in de loop van 2011 tot stand worden gebracht. Denk bijvoorbeeld aan het elektronisch beschikbaar stellen van catalogi door leveranciers. Ook zullen tips worden gegeven over aansluiting op het portaal.

De bijeenkomst duurt van 15.00 tot 17.00 uur met aansluitend een ­aperitief. Aanmeldingen en inlichtingen via Kitty Dellemijn, tel: 070-3490374, e-mail: dellemijn@vno-ncw.nl. www.vno-ncw.nl

rubrieksnaam

jeroen poortvliet

Zeshonderd keer echo

reclamecode reders De Koninklijke Vereniging van Nederlandse Reders en Scheepsbouw Nederland komen met een code voor reclames die particulieren aanzetten tot het investeren in schepen. Aanleiding is de onrust over agressieve reclames die de fiscale gevolgen van het investeren in zeeschepen te eenzijdig belichten. Die onrust heeft geleid tot het aannemen van de motie van sp-Kamerlid Bashir. Die motie vraagt de regering snel een punt te zetten achter de versnelde willekeurige afschrijving voor particulieren die investeren in een zeeschip (ib-ondernemers). www.kvnr.nl

verkopen in de plus Het blijft opvallend goed gaan met de personenautoverkopen in Nederland. In november bereikten ze een voorlopig hoogtepunt met een plus van 38 procent. Dit blijkt uit cijfers van bovag en rai Vereniging. Vooral kleine auto’s doen het goed. In november werden 37.750 nieuwe personenauto’s geregistreerd, tegen 27.327 auto’s in dezelfde maand het jaar ervoor. Dat brengt het totaal aantal verkochte auto’s in de maanden tot en met november op 472.022 stuks, tegen 379.143 het jaar ervoor. Een winst van 24,5 procent. www.bovag.nl

wajong-hulp De nieuwe website www.wajongwijzer.nl biedt werkgevers informatie over hoe je jonggehandicapten (Wajongers) met succes in dienst kunt nemen en houden. Op de website is verder uitleg te vinden over de ondersteuning waarop werkgevers een beroep kunnen doen. Sinds de invoering van de nieuwe Wet Wajong worden jonggehandicapten nadrukkelijk aangesproken op hun mogelijkheden en gestimuleerd zichzelf verder te ontwikkelen door opleiding en werkervaring. De WajongWijzer, een initiatief van de Raad voor Werk en Inkomen (rwi), CrossOver en uitvoeringsorganisatie uwv, moet werkgevers bij het vervullen van vacatures stimuleren te kiezen voor Wajongers. www.rwi.nl

41

Met een gezamenlijke druk op de knop wijzen staatssecretaris Henk Bleker (el&i) en vno-ncw-voorzitter Bernard Wientjes op het belang voor ondernemers om de handelspolitieke actualiteit te volgen en daar hun mening over te laten horen

Staatssecretaris Henk Bleker van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie en vno-ncw-voorzitter Bernard Wientjes hebben 2 december het zeshonderdste echo-bericht over handelsbeleid verzonden.

De echo (E-mail Contactgroep Handels­ politiek nieuws voor Ondernemers) is acht jaar geleden opgezet. Met de elektronische nieuwsbrief informeren het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (el&i) en de ondernemersorganisaties bedrijven met korte berichten over handelspolitiek. De berichten gaan bijvoorbeeld over nieuwe antidumpingheffingen op ingevoerde producten, over de onderhandelingen die de Europese Unie voert met landen als Korea, India of Singapore over verdere handelsliberalisering of over nieuwe sanctiemaatregelen zoals net tegen Iran zijn genomen.

Met de gezamenlijke druk op de knop willen Bleker en Wientjes wijzen op het belang voor ondernemers de handelspolitieke actualiteit te volgen en daar hun mening over te laten horen. Ook onderstrepen zij het belang van een nauwe samenwerking van overheid en bedrijfsleven op dit terrein.

Bernard Wientjes: “Ondernemers denken soms ten onrechte dat handelspolitiek abstract en ver weg is. Maar de handelspoliFORUM #23/23.12.10

tiek werkt juist direct door in de dagelijkse praktijk. Door de goede samenwerking met de overheid in de echo kunnen we nieuwe ontwikkelingen snel en in concrete woorden bij de ondernemer op tafel leggen, en krijgen we ook snel te horen wat er leeft.”

Het zeshonderdste echo-bericht dat de deur uit ging, meldt de doorstart van het Crashteam onder de nieuwe naam Meldpunt Handelsbelemmeringen. Alle berichten staan ook op de website van vno-ncw. echo heeft nu 450 abonnees.

Geïnteresseerden kunnen zich aanmelden via deyl@vno-ncw.nl.

vereniging rubrieksnaam

Winterse

de prijs jong haventalent

Jong Haventalent 2010

De organisatoren van de vno-ncw/mkb-Nederland eindejaarsborrel kunnen tevreden terugblikken. Ondanks het barre winterweer wisten veel mensen uit politiek en bedrijfsleven op 16 december de weg naar de Malietoren te vinden voor de inmiddels traditionele jaarafsluiter.

Foto’s: Jeroen Poortvliet

Winnaar Marie-Louise Vlaming in de nieuwe Ford Fiësta waar zij het komende half jaar in mag rijden

Winnaar… …Marie-Louise Vlaming, de 29-jarige manager operationele dienst bij de Vopak-terminal Vlaardingen.

Beloond met… …De titel Jong Haventalent 2010. Jong Haventalent startte in 2009 en heeft als doel jong talent te boeien en te behouden voor de Rotterdamse haven. Het is een initiatief van Havenbedrijf Rotterdam, Jong Havenvereniging, Young edbr, Gemeente Rotterdam, Link, Deltalinqs, Watertalent, Metro en Ford Ardea Auto.

Uitgereikt op… …8 december in Your Space in Hilton Rotterdam door juryvoorzitter Mai Elmar (Havenvrouw 2004). Het prijzenpakket bestaat onder andere uit een lidmaatschap van de (Jong) Havenvereniging, een jaar lang coaching door een havenman

of -vrouw en een half jaar lang rijden in een gloednieuwe Ford Fiësta.

Reden… …Er werken veel talentvolle jongeren in de Rotterdamse haven. Mensen die betrokken zijn en met passie en enthousiasme hun werk uitvoeren. Rotterdam wil dat talent belonen voor hun inzet en ze in de spotlights zetten. Zo wordt bovendien belicht dat de haven een veelzijdige werkgever is. Voor jonge, ambitieuze mensen zijn er voldoende carrièrekansen.

Loek Hermans (voorzitter mkb-Nederland), op de rug Suze Mens

Luc Carbonez (Belgisch ambassadeur), Jacques Schraven (oud-voorzitter vno-ncw)

Juryoordeel… …“Een moeilijke beslissing. Alle kandidaten zijn natuurlijk talenten maar Marie-Louise wist met haar enthousiasme de jury te overtuigen dat zij het komende jaar jongeren weet te motiveren voor een havenbaan.”

Jan Kees de Jager (Financiën) groet Hans Rijnierse (Sodexo). Ben Bot (oud-minister van Buitenlande Zaken) staat links van hem 42

FORUM #23/23.12.10

rubrieksnaam

borrel

Peter Swinkels (voorzitter bzw) en Bert van der Haar (voorzitter vno-ncw Noord)

V.l.n.r. Albert Jan Maat (lto Nederland), Alexander Rinnooy Kan (ser), Bernard Wientjes

Bernard Wientjes wordt ge誰nterviewd door Business News Radio. Rechts van Uri Rosenthal (BuZa) , Bernard Wientjes, Gerda Verburg (cda), Jan Kees de Jager, Marja van Bijsterveldt (ocw)

Bernard Wientjes verwelkomt Gerdi Verbeet. De Chinese

Ondanks het winterweer weer een volle bak

ambassadeur in Nederland Zhang Jun kijkt toe 43

FORUM #23/23.12.10

hem voorlichter Roelf van der Kooij

vereniging rubrieksnaam

accountants samen De beroepsorganisaties van accountants nivra en novaa zijn sinds 29 november gevestigd in één pand in Amsterdam. Ze werken nu onder de naam Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (nba). Daarmee is een nieuwe stap gezet in de richting van de formele fusie. Om die mogelijk te maken is een wetswijziging nodig. Het ministerie van Financiën heeft aangegeven dat beide organisaties – vooruitlopend daarop – alvast als één organisatie kunnen optreden. www.nba.nl

tijdschriften Het tijdschrift Glamour is op het dertiende TijdschriftenGala van het Nederlands Uitgevers Verbond bekroond met de Mercur Tijdschrift van het Jaar 2010. De oeuvreprijs, de Mercur d’Or/lofprijs voor Publiekstijdschriften, werd toegekend aan Vrij Nederland. Hilmar Mulder van de glossy Grazia is uitgeroepen tot Hoofdredacteur van het Jaar. De prijzen werden donderdag 9 december uitgereikt in de Amsterdam Convention Factory. www.nuv.nl

zorgprijs De zorg is een prijs rijker: de Jenneke van Veenverbeterprijs. De onderscheiding, die dient ter stimulering van verbeteringen in de zorg, is vernoemd naar ‘brancheboegbeeld’ Jenneke van Veen. Dit vanwege haar jarenlange inzet voor het verbeteren van de kwaliteit van zorg. Van Veen is niet alleen juryvoorzitter, maar ook eerste winnaar van de prijs.

Dat komt doordat (buiten haar medeweten) voor een keer een uitzondering is gemaakt op de regels. www.vgn.nl

scheefwonen blijft De maatregelen in het regeerakkoord om scheefwonen tegen te gaan, zullen te weinig resultaat hebben. Dit komt naar voren uit een analyse naar de stand van de woningmarkt van Bouwfonds Real Estate Investment Management (reim). Bouwend Nederland bevestigt dat de aangekondigde maatregelen niet voldoende zijn. Op basis van een analyse van het regeerakkoord stelt de organisatie dat de eerste stapjes in de goede richting gedaan zijn, maar dat er nog vele zijn te nemen. www.bouwendnederland.nl

44

Schilderssector verkeert nog steeds in zwaar weer De daling van de bedrijvigheid in de schilder- en onderhoudssector heeft ook dit jaar doorgezet. Brancheorganisatie fosag verwacht niet dat de daling komend jaar zal stoppen. Dit blijkt uit een steekproef in opdracht van het fosag Ondernemerspanel.

De schilder- en onderhoudswereld profiteert niet van het voorzichtige herstel van de economie. Dat constateerde fosagvoorzitter Roland Kortenhorst tijdens het congres ‘De nieuwe ambachtseconomie’.

Volgens de voorzitter maken de ontwikkelingen een voortzetting van de glassubsidieregeling vanaf 1 januari 2011 en het tijdelijke lage btw-tarief voor renovatie en onderhoud na juli 2011 absoluut noodzakelijk. “Overheden moeten nu ook echt

werk maken van de gemaakte afspraken om schilderwerk in de winter uit te laten voeren.”

Kortenhorst wees verder op het belang van ‘modern’ beroepsonderwijs voor de instandhouding van de sector. “Het waardebehoud van onroerend goed ligt bij onze schilders die met hun vakmanschap een sleutelpositie innemen.” Kortenhorst zei het zuur te vinden dat de bankensector als ‘dank’ voor de reddingsoperatie met belastinggeld, bedrijven nu veel te hoge kredietrentes in rekening brengen, áls ze al bereid zijn krediet te verschaffen. www.fosag.nl

vno-ncw-voorzitter ‘invloedrijkste’ Nederlander Bernard Wientjes is dit jaar de invloedrijkste Nederlander volgens de Volkskrant Top 200. ser-voorzitter Alexander Rinnooy Kan staat, na drie jaar op één te hebben gestaan, op de tweede plaats.

De wisseling van de wacht komt, zo stelt de Volkskrant, onder meer doordat werkgevers over grote onderwerpen zoals de pensioenen steeds vaker rechtstreeks zaken doen met de werknemers, buiten de ser om. Verder voerde vno-ncw deze zomer een succesvolle lobby bij de kabinetsformatie. Zo ging de lang gekoesterde wens van de ondernemers in vervulling dat er een groot en sterk ministerie van Economische Zaken moest komen, met een sterke minister (Verhagen). vno-ncw-voorzitter Wientjes gaf zelf aan ‘een dubbel gevoel’ te hebben bij zijn notering.

“Het is een bevestiging dat we ons lobbywerk goed doen, want dat doen we. Aan de andere kant gaat dat werk beter in stilte. De publiciteit zoeken we alleen als het echt niet anders kan”, zegt de vno-ncw-voorzitter.

Na Wientjes en Rinnooy Kan completeren de bestuursvoorzitters Ad Scheepbouwer (kpn), Gerard Kleisterlee (Philips) en Hans Wijers (Akzo Nobel) de top 5 van de Volkskrant Top 200. fnv-voorzitter Agnes Jongerius blijft de hoogst geplaatste vrouw op plaats 7.

FORUM #23/23.12.10

buitenland

De Hongaarse premier Victor Orbán zorgt weer voor gefronste wenkbrauwen in Europa

Hongaarse greep in de pensioenkas ‘Je pensioengeld of je leven.’ De Hongaarse regering heeft het niet letterlijk gezegd. Maar werknemers moeten hun pensioengeld wel even in de staatskas storten. Om de begroting op te poetsen.

Tekst: Henk Hirs | Foto: Peter Endig/anp Het kan niet anders of de regering van de Hongaarse president Victor Orbán heeft grote zorgen. Een staatsschuld ter grootte van 79 procent van het bruto binnenlands product en geen concrete plannen om de tekorten weg te werken. Althans zo stonden de zaken er tot voor kort voor. Maar eind november ontvouwde Orbán plannen om het begrotingstekort in een jaar tijd terug te brengen tot 3 procent. Het ei van Columbus: er wordt een tijdelijke belasting voor banken en andere sectoren ingesteld én werknemers moeten hun pensioenkapitaal voor 31 januari in de staatskas storten. Want degenen die een verplichte aanvullende pensioenvoorziening bij een privaat pensioenfonds hebben, moeten hun spaargeld naar de overheid overmaken. Tenminste als zij hun recht op een volledig pensioen willen behouden. Wie bij een privaat fonds wil blijven (30 procent van het uiteindelijke pensi45

oen), raakt zijn recht op het basispensioen van de overheid (70 procent) kwijt. Maar de premie moet hij wel blijven betalen.

Half december gaf het parlement zijn akkoord.

Daarmee draait Hongarije de pensioenhervorming van 1998 terug. Aegon aandelenmanager Gábor Orbán noemt de maatregel “onbegrijpelijk”. Ook omdat het ouderwetse systeem van staatspensioen op termijn onbetaalbaar is.

“Een nachtmerriescenario”, vindt ing analist David Németh. “Dit is in feite nationalisatie.”

Aangezien Aegon en ing respectievelijk nummer twee en drie op de Hongaarse markt van pensioenfondsen zijn, staat er voor hen wat op het spel. De Vereniging van Pensioenfondsen stapt naar het Grondwettelijk Hof. Dit is “chantage”, zegt voorzitster Julianna Bába. Maar of het veel zal opleveren, moet blijken: de regering heeft het Hof net verboden financiële kwesties te toetsen. Massale demonstraties FORUM #23/23.12.10

bleven gek genoeg uit ondanks de onvrede onder de drie miljoen werknemers (op een beroepsbevolking van vier miljoen) die dit treft. Dus beschikt de Hongaarse regering binnenkort over ruim 10 miljard euro extra. Een kwart gaat naar de pensioenreserves, de rest naar begrotingsuitgaven en vermindering van de staatsschuld. Daarmee zit het begrotingstekort opeens makkelijk onder de 3 procent.

Moody’s en de financiële markten waren niet onder de indruk. Volgens de meeste analisten leidt de ingreep slechts tot tijdelijke verbetering, maar de financiële stabiliteit op termijn verzwakt juist.

Ook de Europese Commissie verklaarde “vol zorg” te zijn. Afspraken over straffen voor landen die hun pensioenhervorming terugdraaien, komen er op zijn vroegst in augustus 2011. Dus die dans lijkt Hongarije te ontspringen. Feit blijft dat het land, dat op 1 januari het voorzitterschap van de Unie overneemt, recent vaker maatregelen nam die in Brussel voor gefronste wenkbrauwen zorgen. Zoals extra belastingen voor buitenlandse bedrijven en, wetgeving met terugwerkende kracht. Dat minister van Economische Zaken Matolcsy onlangs de financiële kritiek van de Commissie “onethisch” en “onprofessioneel” noemde, helpt ook niet echt. 

portret

eija ailasmaa

‘ik wil eerste zijn’ Ze is competitief, geëmancipeerd, maar vooral zakelijk. De Finse Eija Ailasmaa (60) is sinds dit jaar ceo van Sanoma Media in Amsterdam. En pendelt tussen Nederland en Finland. “Ik kan het iedere ambitieuze vrouw aanraden.”

Het hoofdkantoor van Sanoma Media zit wat verstopt op een bedrijventerrein in Amsterdam Zuid. Een beetje vreemd voor een bedrijf dat met een omzet van 1,4 miljard euro en meer dan 280 tijdschriften in twaalf landen één van de grootste publiekstijdschriftenuitgeverijen in Europa is. De mediatak is één van de vier poten van het Finse bedrijf Sanoma (Fins voor boodschap). Eija Ailasmaa, blond haar, hippe bril, is sinds dit jaar ceo van het concern. Behalve over oer-Hollandse titels als Libelle en Margriet, heeft de Finse ook de leiding over de licentieuitgaven van internationale grootheden als de Donald Duck. Daarnaast is ze de ‘baas’ van de grootste online uitgever in Nederland, Hongarije en Bulgarije, en is sinds 1 januari ook van Sanoma’s Finse radio- en televisietak.

Tekst: Remko Ebbers | Foto’s: Erik van der Burgt Ruim 280 tijdschriftentitels in twaalf Europese landen.

Hoe houdt u iedereen bij de les?

“Mijn werk lijkt het meest op een evenwichtsact in het circus. De autoritaire cowboymethode functioneert niet in een bedrijf als dit. Ik moet rekening houden met lokale managers en de manier waarop zij gewend zijn te werken. Je zou zeggen dat dit een universele business is, maar bladen maken, is heel sterk landgerelateerd. Zelfs tussen Nederland en België zijn er al verschillen waar je op moet letten.”

“Ik werk graag dichtbij mensen, ik houd van communiceren en mensen laten meedoen. Elke titel heeft een hoofdredacteur die zijn blad het belangrijkst vindt, dus moet ik heel duidelijk zijn over wat belangrijk voor Sanoma is.”

Wanneer zegt u: tot hier en niet verder?

Nadenkend: “Ik ben niet snel boos te krijgen.”

Uiteindelijk hebt u het laatste woord.

“Het is altijd een proces: op een gegeven moment is er een druppel die de emmer doet overlopen. Dan ben ik inderdaad de baas. Ik kan wel hard zijn, maar ik denk dat geen enkele manager dat leuk vindt. Ik waak er vooral voor om een emotionele beslissing te nemen.”

46

FORUM #23/23.12.10

47

FORUM #23/23.12.10

portret

Hard werken werd Ailasmaa met de paplepel ingegoten. Haar moeder had de leiding over het boerenbedrijf, haar vader was zelfstandig financieel adviseur. Als vierde uit een gezin met elf kinderen, acht meisjes en drie jongens, op een boerderij in Lapland was er altijd iets te doen. Het leek weinig op de onbezorgde verhalen uit de boeken van Astrid Lindgren, waar kinderen massa’s vrije tijd hebben. “Ik las graag en verstopte me voor mijn moeder, zodat ik nog iets kon lezen”, vertelt ze.

Hoe heeft uw jeugd u gevormd?

“Mijn vader was helemaal self made. Zijn schooltijd is onderbroken door twee oorlogen. Hij en mijn moeder hadden heel graag willen studeren, maar dat is er nooit van gekomen. Dat hebben ze geprobeerd te compenseren met hun kinderen. Mijn ouders wilden dat hun kinderen het uiterste uit zichzelf haalden. Ik heb geluk gehad met mijn familie, maar ook met een lerares op de lagere school. Toen ik zeven jaar was, koos zij mij uit als begeleider van een gehandicapt meisje. Blijkbaar zag zij in mij dat ik dat kon. Daar leer je veel van.”

afgelegen Lapland is ook voor Finnen een afgelegen gebied. Als je wat wilt, zul je het zelf moeten doen. De jonge Ailasmaa deed overal aan mee, variërend van zingen in het dorpskoor, atletiek en speerwerpen tot schaken (met de jongens). En veel skiën. “Ik heb heel goede herinneringen aan mijn jeugd. Misschien is het anders als je steeds als laatste wordt gekozen in allerlei clubjes, maar dat was bij mij nooit het geval. En als je 48

FORUM #23/23.12.10

actief bent, kom je in the picture. Je leert winnen en verliezen en dat is goed voor je zelfvertrouwen. In een dorp zoals het mijne krijg je meer kansen om je te ontplooien dan in de grote stad.”

Zoals bijna iedereen van haar generatie die maar een beetje ambitie had, trok Ailasmaa naar Helsinki voor een vervolgopleiding. Ze koos voor massacommunicatie, want sinds ze op haar zestiende kennismaakte met televisie was ze gefascineerd door de invloed die de media hebben. Maar dat ze journalist werd, was eigenlijk toeval.

Vanaf het moment dat ze als journalist bij de uitgever Helsinki Media in dienst kwam, klom ze langzaam omhoog binnen de geledingen van het bedrijf. Op haar 35ste nam ze deel aan een project om een Fins dagblad om te vormen. Van de avondkrant maakte ze een succesvol ochtendblad.

Tot haar teleurstelling ging daarna een verwachte promotie niet door.

Onder het motto ‘van tegenslag word je sterker’ besloot ze haar prestaties beter onder de aandacht te brengen. Niet tevergeefs, want in 1985 werd ze hoofdredacteur van wat sindsdien is uitgegroeid tot één van de grote Finse vrouwenbladen van Sanoma. Dat was, zegt ze, de grote verandering die ze nodig had. “Kranten werken vanuit de gedachte dat ze de waakhond zijn van de macht, een tijdschrift is voor de lezers. Het heeft een dienstbare rol, je moet denken vanuit de lezer, niet vanuit het onderwerp. De grote missie is: wat wil de lezer?” Ook hier klom ze gestaag op, tot ze in 2003 de leiding kreeg over alle Sanoma-titels in Europa.

Twee jaar geleden werd ze door het Finse zakentijdschrift Talouselämä uitgeroepen tot Finlands meest invloedrijke zakenvrouw. Een hele eer, zegt Ailasmaa, maar nog liever was ze uitgeroepen tot meest invloedrijke zaken‘persoon’, dus inclusief de mannen. Ze verduide-

Drie stellingen Vrouwen kunnen alleen de top bereiken als ze zich gedragen als mannen “Het is belangrijk dat vrouwen aan de top vrouw blijven. Ik heb geen enkele behoefte om one of the boys the worden.

Maar er is weldegelijk druk op vrouwen om zich aan te passen aan de mannenwereld. Het is ook heel aantrekkelijk om uit je rol te stappen om geaccepteerd te worden als een van de groep.”

lijkt opgewekt: “Het gaat me niet om de eer, maar om de competitie.

Dan ben je de eerste van de eredivisie.”

Hoe kijkt u als Finse tegen Nederland aan?

“Finland en Nederland zijn verbazingwekkend hetzelfde. Beide zijn heel protestants en rushing to the action. Het verschil is dat Finnen te weinig praten en Nederlanders teveel. Finnen zijn een beetje té hiërarchisch ingesteld. Nederlanders zijn meer open en het is goed dat iedereen zijn gedachten deelt. Daar wordt een beslissing beter van. Nederlanders slaan daarin wel een beetje door, het is soms challenging for the fun of challenging.”

Tijdschriften leggen het af tegen digitale media “Zeker niet, ze kunnen wel prima naast elkaar functioneren. Tijdschriften zijn gebruiksvriendelijk, ze zijn perfect om mee te nemen en de batterij is nooit leeg. Papier is warm en vredig.”

Maar Finland blijft trekken?

“Ik woon doordeweeks vier dagen in Nederland en ben dan een lang weekeinde in Finland. Dat komt omdat mijn man een goede baan heeft als statisticus bij de overheid. Die wilde hij niet opgeven. Mijn kinderen zijn al volwassen, die hebben hun moeder niet elke dag meer nodig.” Ze lacht: “Ik kan het iedere ambitieuze vrouw aanraden: word deeltijd-expat. Doordeweeks kan ik ongestoord hard werken, ook ’s avonds en er is niemand die klaagt dat hij geen aandacht krijgt. In het weekeinde ben ik er voor de familie.”

Finnen zijn grotere natuurliefhebbers dan Nederlanders “Daar ben ik het totaal mee oneens.

Nederlanders zijn – zelfs voor mij – de moedigste natuurmensen die er zijn. Er komen veel Nederlanders in Lapland, en als ze in aanraking komen met de wilde natuur worden ze nog wilder, is mijn ervaring. Dan staan ze opeens uren achter elkaar op ski’s, zelfs als dat tot hevige spierpijn zal leiden.”

Nooit kritiek op gekregen?

“Zonder twijfel is de gelijkheid tussen mannen en vrouwen in Finland groter dan in Nederland, al wordt het in Finland weer minder. Zelf hoef ik er niet over na te denken: ik ben hier de baas. Het is een issue voor de mannen. En dat is leuk, want het is verwarrend: hoe moeten ze mij benaderen? Voor de mediawereld gaat dat niet zo op, maar als ik praat met bedrijven waar we zaken mee doen... De vooruitgang op het gebied van vrouwen in de top van het bedrijfsleven is verbazingwekkend klein, zelfs in Scandinavië.”

De Nederlandse vrouwenemancipatie is wat achtergebleven?

“Nederland is niet achterlijk. Maar ik vind het moeilijk om daarover een oordeel te vellen. Ik ben een buitenstaander en dit is iets dat de Nederlanders zelf moeten oplossen. Maar ik vind het jammer voor de vrouwen wier talenten worden verspild. En meer vrouwen in leidinggevende posities geven een meerwaarde aan het bedrijf. Bedrijven met een goede man-vrouwverdeling behalen hogere resultaten dan alleen door mannen geleide bedrijven. We moeten dus niet moe worden om stimuleringsprogramma’s door te voeren. Eigenlijk zou dit onderwerp voor een bedrijf net zo hoog op de agenda moeten staan als risicomanagement.”

U werkt al zolang bij Sanoma, zou u niet nog eens ergens anders willen werken?

“Het zou niet eenvoudig zijn en het is ook niet realistisch. In september ben ik 60 geworden, een carrièrewisseling als ceo zit er niet in, ik zoek het meer in adviseurschappen. Ik ben ook niet bezig mijn agenda vol te plannen voor na mijn pensionering. Dan wil ik juist meer vrije tijd hebben, ik zou heel graag meer tijd hebben om te sporten. En ik heb vier kleinkinderen. Ik weet ook niet wat meer tijd kost: een carrière of kleinkinderen.”  49

FORUM #23/23.12.10

eijsa ailasmaa 1950 Geboren in Finland 1973 Journalist bij Helsinki media 1985 Hoofdredacteur magazine Kodin Kuvalehti 1989 Vice President Publishing Sanomaprint/Helsinki 1998 Executive vice president en general manager Magazines Finland Helsinki media 2000 President Sanoma Magazines Finland/Helsinki 2001 Executive vice president Sanoma Magazines 2002 President Sanoma Magazines 2003 President en ceo Sanoma Magazines 2010 President & ceo Sanoma Media

wereldzaak

Colofon Forum is het tweewekelijkse opinieblad van vno-ncw. vno-ncw vertegenwoordigt samen met de aangesloten 160 brancheorganisaties en vijf regionale vereni­gingen in totaal 115.000 ondernemingen. Daarbij gaat het om circa 80 procent van de Nederlandse ondernemingen met tien tot honderd werknemers, ruim 92 procent van de ondernemingen met meer dan honderd werknemers en vrijwel alle ondernemingen met meer dan vijfhonderd werknemers. vno-ncw wordt in de regio vertegenwoordigd door vijf regionale werkgeversverenigingen: vno-ncw Noord, vno-ncw Midden, vno-ncw West, de Brabants-Zeeuwse Werkgeversvereniging (bzw) en de Limburgse Werkgevers Vereniging (lwv). Voor managers tot veertig jaar is er Jong Management.

Redactie-adres Bezuidenhoutseweg 12, 2594 AV Den Haag, Postbus 93002, 2509 AA Den Haag, telefoon: 070 - 3490 165, e-mail: forum@vno-ncw.nl

Zakendoen op z’n Turks “Ik heb in Turkije rechten gestudeerd, met als specialisatie ondernemingsrecht. Daar heb ik ook mijn man, een Nederlander, leren kennen. Hij werkte via een Nederlands bedrijf in Turkije. Elf jaar geleden zijn we naar Nederland gegaan, waar ik een baan kreeg op de Turkse ambassade. In die functie kwam ik erachter dat er bij het bedrijfsleven behoefte was aan een advocaat die thuis is in het Turkse recht.”

“Over de naam heb ik niet lang nagedacht, maar achteraf is die wel goed gekozen. Mijn werk is ook een combinatie van Nederland en Turkije. Ik adviseer en begeleid Nederlanders met betrekking tot het Turkse rechtsstelsel. Het gaat vooral om bedrijven die zaken willen doen in Turkije. Particulieren adviseer ik ook, bijvoorbeeld bij de aankoop van een tweede huis.

Negenennegentig procent van mijn klanten zijn autochtone Nederlanders. Bij die ene procent Turks-Nederlandse klanten gaat het om echtscheidingszaken.”

“Het Turkse recht is gebaseerd op het Europese rechtssysteem, maar de procedures zijn anders. Ook de zakencultuur kan verschillen. In de steden en in het westen gelden de internationale zakenregels, maar op het platteland in het oosten is de cultuur conservatiever. Het is nu nog de wereld van mannen.”

“In Turkije bestaat de neiging om mondelinge afspraken te maken. Met een drankje op een zonnig terras lijkt er niks aan de hand, maar die afspraken worden niet altijd of te laat nagekomen. Daarom adviseer ik altijd om alles schriftelijk vast te leggen. Voorkomen is beter dan genezen.” 

Redactie Karin Bojorge (hoofdredacteur), Jiska Vijselaar (eindredacteur), Marcia Timmermans (redactieassi­stent), Jan Buevink, Remko Ebbers, Miran de Groot, Frank den Hoed, Paul Scheer Correspondenten Jeroen Ansink (Verenigde Staten), Henk van den Boom (Spanje), Elro van den Burg (Polen), Philip Ebels (België), Henk Hirs (Hongarije), Hans Moleman (China), Ruud Peijs (Verenigd Koninkrijk), Frank Renout (Frankrijk), Rob Savelberg (Duitsland), Petra Sjouwerman (Denemarken), Judith Stalpers (Japan), Maarten Veeger (Italië), Alexander Weissink (Egypte) Aan dit nummer werkten mee: Peter Bongaerts, Erik te Brake, Alfred van Delft, Frits de Groot, Jan Klaver, Martin Noordzij, Winand Quaedvlieg, Peter Swinkels, Merdan Yagmur Abonnementen en adreswijzigingen Sander Kok, telefoon: 070 - 3490 336, e-mail: kok@vno-ncw.nl, issn 1384 - 2102. Forum wordt gericht – kosteloos – toegezonden aan een groot aantal Nederlandse ondernemingen, organisaties en particulieren. Betaalde abonnementen kosten € 45 per jaar exclusief btw.

Informatie over het lidmaatschap van vno-ncw Rita ter Steeg, telefoon: 070 - 3490 351, e-mail: steeg@vno-ncw.nl, internet: www.vno-ncw.nl

Bedrijf: Kroon-Özyurt Adviesbureau Eigenaar: Suendam ­Kroon-Özyurt Gevestigd in: Amersfoort

Tekst: Paul Scheer Foto’s: Hans Stakelbeek/fmax

50

Forum op internet www.vno-ncw.nl

FORUM #23/23.12.10

Vormgeving Concept, basisontwerp en vormgeving: Link Design, Amsterdam Cover Foto Peter Boer/hh Drukwerk Em. de Jong bv, Visweg 8, Postbus 8, 5110 AA Baarle-Nassau Advertentieverkoop Van Vliet Bureau voor Media Advies, Frank Oudman, telefoon 023 5714745, e-mail f.oudman@bureauvanvliet.com, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort

Advertentie

Advertentie