Little Witch Magazine
Winter 2012
Vliegzalf Weer Magie Spreuken en Verzen Wicca versus Hekserij Introductie van het Dru誰disme Top Tien Paganistische Bands
Blaas, blaas, u winter wind. U bent niet zo onvriendelijk Als menselijke ondankbaarheid; Uw tanden niet zo scherp, Omdat u ongezien blijft, Hoewel uw adem onbeleefd mag zijn. Heigh-ho! Zing, heigh-ho! Tot de groene hulst: De meeste vriendschappen zijn geveinsd, de meeste liefde slechts dwaasheid: Dan, heigh-ho, de hulst! Dit leven is veelal jolig. Vries, vries, u bittere hemel, Dat bijt niet zo nabij als voordelen vergeten: Hoewel u de wateren vervormd, Uw steek niet zo scherp Als een vriend die zich niet herinnerd. Heigh-ho! Zing!
William Shakespeare-Blow, Blow, Thou Winter Wind Act II, Scene 7, uit ‘As You Like It’ (1600)
In deze Little Witch T
wee jaar geleden werd ik wakker met het besef dat ik een tijdschrift moest maken voor een breed Paganistisch publiek. Het moest gratis zijn, met liefde gemaakt, en zo inclusief als maar mogelijk was. Ik registreerde de domein naam twintig minuten later, zette een logo en website in elkaar, en vroeg vrienden om te helpen. Iedereen die ik het vroeg wilde wel helpen. In deze twee jaar is er veel veranderd in mijn persoonlijke relieuze leven, maar Little Witch magazine gaat op dezelfde voet verder met elke editie. Gast schrijvers bieden nog steeds hun diensten aan, uit alle uithoeken van de wereld, en zij die met mij begonnen zijn, zijn er nog steeds. Elke uitgave leveren zij geweldige onderwerpen en artikelen aan, en ik ben zo trots en dankbaar dat wij elke paar maanden een Little Witch mogen maken. Nu wij een nieuwe cyclus ingaan, luisteren wij weer naar jullie feedback en brengen wij wat
veranderingen aan. Ten eerste hebben wij onze mythologie sectie verlengd met een pagina en de ‘op bezoek bij’ column eruit gehaald. Onze festival kalender bevat nu festivals uit vele Tradities. Mocht je festivals of Tradities missen, laat het ons dan weten voor volgend jaar, of volgende uitgave. Onze contact gegevens staan in de colofon op de laatste pagina. Onze schrijfster Aurelia Bellis schrijft nog steeds voor ons, maar vanaf nu onder de naam waarmee ze is geboren. Heron Dawning is terug, en de ‘discussie’ column is een pagina langer geworden omdat twee kanten van het verhaal moeilijk in één pagina te vangen bleek te zijn. Hierdoor, en door de extra pagina festivals, is het blad nu twee pagina’s langer. Wij hopen dat je geniet van deze uitgave met de focus op het winter seizoen, en dat wij jou in Maart weer zien.
In deze uitgave: 4 5 6 8 9 10 12 14 15 18
The Goody Bag Top Tien Paganistische Bands Ontdek het seizoen Winter Pagan Wereld Weer Magie Heksendingen Spreuken en Verzen Merry Meet Else Christensen De Feesten Discussie Wicca versus Hekserij Stromen Introductie van het Druïdisme Bij het vuur Ki’ilua (Bedriegster) Practisch Paganistisch Vliegzalf
Blessed be, Elani Temperance
3
De Goodie Bag
Top tien Paganistische bands - Door Heron Dawning
T
ien artiesten met ofwel een Pagnistische achtergrond, ofwel een Paganistisch geluid zijn hier verzameld. Veel luisterplezier. 1. Björk Nummers als ‘Pagan Poetry’ en met name het nieuwe album: ‘Biophilia’ ademen Paganisme uit. Björks muziek is vaak rustig en betoverend, soms wat abstract maar bijna altijd prachtig. 2. Faun Pagan en medieval folk muziek is hoe ze deze in het Duits zingende band hun muziek beschrijft. Een aanrader: Isis. 3. Within Temptation Waarschijnlijk de meest bekende in deze lijst. Alhoewel hun nieuwe album (naast lof) veel kritiek ontvangt, wordt hun oude album ‘Mother Earth’ alom geroemd en beluisterd. Verwacht veel rock ballads. 4. Mike Oldfield In ‘Songs of a Distant Earth’ en
4
‘Music of the Spheres’ worden landschappen en plekken beschreven om bij weg te dromen. Sterk vertellende muziek, perfect voor meditatie. 5. Tearwave Een beetje duister, een beetje geheimzinnig maar met een mooie keuze van tonen. De nummers hebben een neiging een beetje hetzelfde te klinken, maar als het iets is wat je aanspreekt is daar geen probleem mee! 6. The Chieftains Op zoek naar iets traditionelers van aard? The Chieftains maakten een hoop mooie platen en cd’s met prachtige Ierse folk deuntjes, liedjes, en etc. Een aanrader: Raglan Roads. 7. Lisa Thiel Dan met fluit, dan met harp zingt Lisa Thiel (met een prachtig accent) over thema’s als de Godin, elementen, dieren en de acht feestdagen. Veel van haar nummer zijn (of zijn om te vormen) tot chants die inspireren.
8. Corvus Corax Niet paganistisch. Niet eens folk. Het enige excuus dat we hebben om ze hier te vermelden is dat ze op Castlefest staan, waar veel pagans op af komen. Veel pagans hun middeleeuwse rock mooi vinden en hier helemaal los op kunnen gaan. 9. Eddie Vedder Prachtige gitaar, prachtige stem. Hij deed de soundtrack voor ‘Into the Wild’. Geen paganistische achtergrond, maar er wordt wel over thema’s gezongen waar menig pagan zich in kan vinden. 10. Eluveitie Een van oorsprong Zwitserse band die in het Gallisch, Keltische volksmuziek zingen, in combinatie met death-metal. Mocht je iets met deathmetal, grunten, orcs of schreeuwende mensen hebben, dan is dit jouw muziek! Heron is een Eclectische en eigewijze heks met een nauwe band met God en Godin. heron.dawning@littlewitchmagazine.com
Ontdek het seizoen
Winter - Door Linda Zoet
D
e winter is gearriveerd. Snel werd de wereld bedekt in een warme isolerende mantel van sneeuw. In de December maand lijkt het of alles net een wat glinsterend randje heeft. De magie hangt meer in de lucht, de natuur lijkt haar adem, voor een maand of drie, in te houden om daarna in alle kracht los te barsten en haar volle glorie te laten zien. Zie de blije kinderen in de sneeuw spelen. Sneeuwballen gooien, sneeuwpoppen worden gebouwd en alle digitale spelletjes lijken even niet meer te bestaan. Volwassenen herinneren zich weer dat ze wandelen in de dwarrelende sneeuw heerlijk vinden, en om na een stevige wandeling een lekkere kop thee of chocomelk te drinken. Voor een korte tijd lijkt het alsof de tijden van voor de auto als een tweede laag over deze dagen passen; geen drukte, geen stress, gewoon genieten van de natuur.
De warmte van onze huizen krijgt een hogere waardering, de lichtjes in de brandertjes lijken mooier en sprankelender. De boom is opgetuigd en de lampjes branden. De cadeaus liggen al klaar om uitgepakt te worden door rappe kinderhandjes. De winter is de tijd voor de natuur om tot rust te komen en alles klaar te zetten voor een nieuw jaar. Voor de mens ook de tijd om dit te volgen. Wat verdient jou aandacht, ook in het nieuwe jaar? Vanaf nu zal elke dag weer wat lichter worden; wat mag door dit nieuwe heldere licht beschenen worden? Al wandelend door de natuur zie je dat de wereld even stilstaat. De blaadjes van de herfst liggen onder de witte deken van sneeuw. Een bloem die in de late herfst nog wilde openen is bevroren in de stand van halve ontluiking. De bloem die de hoop heeft om in de lente verder te mogen openen. Wat een mooi symbool voor deze maand van het jaar. Elk seizoen kent zijn eigen magie, zijn eigen schoonheid.
De oorverdovende stilte als het dikke pak sneeuw is geland, de helderheid van geluid en licht op een dag met zon en vorst. Het kraken van het ijs op het moment dat het betreden wordt. Het gekwetter van de vogeltjes op het moment dat er noten en zaad gestrooid is. De fluisterende woorden van de wind die blaast door de kieren van huis en haard. Een tijd om zelf warme chocolade melk te maken van echte cacao, het maken van appelflapjes met lekker veel kaneel en rozijnen om te delen met mensen die je lief hebt. Probeer eens een slinger te maken van pel pinda’s voor de vogeltjes. Maak een vuurtje om te vieren dat het licht weer terug komt, of verlicht je huis met je eigen gemaakte waxine licht houdertjes. De winter is de uitgelezen tijd om projecten aan te pakken waar je de rest van het jaar te druk voor was. Het is een tijd van huiselijkheid en het gezin. Maak, bijvoorbeeld, eens jullie eigen versieringen voor in de boom. En herinner jezelf eraan dat elke seizoen zijn eigen magie kent.
5
H
et is al zo oud als de hekserij zelf; het weer zelf manipuleren in plaats van de Goden smeken het voor je te doen en de oogst te redden. Van oudsher werd aan het weer ook afgelezen of er een heks aan het werk was: plotselinge veranderingen, weer dat de oogst vernielde of verloren deed gaan, of andere tekenen van het weer gaven aan dat een heks de gemeenschap kwaad wilde doen. Hoewel de huidige maatschappij hier veelal van weg is gestapt, is weer magie een krachtige en gevaarlijke tak van de hekserij. Als je weinig ervaring hebt, dan is dit misschien nog niet voor jou. Zij die wel de ervaring hebben, en geen morele bezwaren opgelegd hebben gekregen door de Rede of de Drievoudige Wet zouden weer magie zeer interessant kunnen vinden. ‘Het weer’—in magische termen—is een verzamelnaam voor een collectie chaos systemen; overal waar conflic-
6
terende energieën samenkomen, treden veranderingen op. Deze breuklijnen zijn makkelijker te manipuleren dan het overkoepelende fenomeen ‘weer’. Het manipuleren van een chaos systeem zal anderen eromheen ook beïnvloeden, en dit kan moeilijk voorspelt worden. De veranderingen die jij aanbrengt zullen andere chaos systemen vervormen zoals een steen het verloop van een rivier kan beïnvloeden. Denk aan het Vlindereffect. Zelf als je hier geen morele bezwaren tegen hebt, dan is dit een waarschuwing om het weer niet te beïnvloeden, tenzij je de verantwoordelijkheden ervoor wilt dragen, en je bekwaam bent in jouw magische systeem. Dat gezegd hebbende, komen wij tot de feitelijke weer magie, wat bestaat uit twee verschillende vormen van magie. De eerste vorm heeft een maximaal een milde invloed op het weer zelfs: bij deze vorm gebruik je de energie die vrij komt bij natuurlijk voorkomende weer fenomenen om jouw eigen, losstaande, spreuk van energie te voorzien.
Dit losstaand doel kan van alles zijn: het weer is een krachtige energie bron en rauwe energie kan werkelijk overal voor ingezet worden. Er kan ook gelinkt worden aan het weer zelf; het ‘wegwassen’ van ziekte tijdens een regenstorm, of, aan de negatieve kan van magie, kan dezelfde regenstorm ook gebruikt worden om de grond van een ander te vergiftigen door het te ‘doordrenken’ met negativiteit. Jouw ethische code is hierop van toepassing. Deze rauwe kracht kan je ook opslaan. Water en wind zijn het makkelijkste; regenwater kan je opvangen en luchtdicht opslaan, wind kan je opslaan door tegen de wind in te gaan staan en zo snel mogelijk het deksel op de pot te doen. Deze elementaire krachten kan je even opslaan en later gebruiken om als energie bron voor een spreuk te dienen, of om als elementaire kracht te dienen bij het oproepen van de windrichtingen. De tweede methode van weer magie is het direct manipuleren van het weer:
Pagan wereld
Weer Magie - door Elani Temperance
het laten regenen boven jouw grondgebied tijdens een droogte, of zorgen dat het niet regent tijdens jouw buitenritueel, bijvoorbeeld. Het klinkt moeilijk, maar voor een geoefende beoefenaar is het niet zo moeilijk. Onafhankelijk van jouw magische systeem, draait deze vorm van weer magie om aantrekken of afstoten. De simpelste manier is om weer magie te beoefenen is het maken van een focus voorwerp. Maak er één voor elke verschillende situatie; een focus object dat regen aantrekt is moeilijk om te toveren in een object dat een tornado afstoot, en nog moeilijker om te toveren tot een object dat regen afstoot. Het volgend stukje advies is waarschijnlijk overbodig voor geoefende beoefenaars, maar beschrijf heel specifiek wat het doel van jouw object is wanneer je er kracht aan toe kent. Wanneer is het object actief? Hoeveel van het weer fenomeen moet het object aantrekken of afstoten? Waar, precies, wil je dat het weer fenomeen heen gaat? Twee voorbeelden:
Er heerst een uitzonderlijke droogte. Jouw akkergrond is kurk droog, en de oogst zal falen als er niet snel regen komt. Morgen is er een minimale kans op regen, dus maak jij een object dat het maximale uit deze kansen haalt, en regen brengt boven jouw velden. Als de basis van jouw werk gebruik je een platte, gladde, steen. Dit wordt jouw focus object. Je specificeert dat het object alleen actief is wanneer het onomwonden is, en je ‘een lichte regen’ aan wilt trekken op de plek waar de steen ligt. Wanneer de steen omwonden is, mogen de wolken weer uit elkaar vallen. Hoe je de magie bedrijft is afhankelijk van jouw Traditie. Een tweede voorbeeld: er gaat een tornado ontstaan in jouw gebied, en jij wilt weer magie beoefenen om jouw huis te beschermen. Misschien leef je in een gebied waar tornado’s veel voorkomen een wil je een permanente bescherming opzetten. Om mogelijke tornado’s af te weren, ga je een hek met vier palen,zo hoog als reguliere hek palen. Deze palen
ga je in de grond slaan op de hoeken van jouw grondgebied. Tussen deze palen gaat een magische barrière lopen welke erop gericht is tornado’s buiten de barrière te houden. Ook specificeer je bij het opzetten van de grens dat deze alleen actief wordt wanneer er een tornado in de duurt is, en een manier om de barrière van energie te voorzien. Een methode waarvoor je het minste hoeft te doen is een methode waarbij je het het verbindt met iets dat altijd in beweging, zoals de wind, maar dit is lastig om te doen. Een makkelijkere optie is om het hek op gezette tijden op te laden, zoals elke volle maan of de eerste maandag van de maand. Als tornado’s vaak voorkomen, moet je het hek misschien frequenter opladen. Weer magie is machtig en beangstigend; wanneer het fout gaat, loop je de kans jouw huis onder te laten lopen, maar als je het goed doet, zal het voorkomen dat je ooit nog door de regen hoeft te fietsen, een groot voordeel in Nederland
7
Heksendingen
spreuken en verzen - Door Elani Temperance
E
r zijn vele manieren om magie te beoefenen, maar de meeste van hen hebben een gesproken of geschreven component. Sommige Tradities—zoals hoodoo—kunnen teruggrijpen op Christelijke verzen voor hun spreuken, in andere—meer eclectische—Tradities, kan een beoefenaar gebruik maken van zelf geschreven verzen of verzen die gevonden zijn in grimoires of Boeken der Schaduwen. Deze laatste categorie noemen wij ‘spreuken’. Hoe, wanneer, en of je gebruik maakt van spreuken hangt sterk af van jouw Traditie, en zelfs binnen tradities is er veel verschil. Sommige beoefenaars schrijven hun spreuken in rijmvorm, of als proza, anderen schrijven hun spreuken in de vorm van korte verhalen of meditaties. Weer anderen maken hun spreuken helemaal niet ‘mooi’ maar gebruiken ruwe zinnen, of een enkele zin als chant. Nog een verschil ligt in het
8
gebruik van een ‘spiekbrief’. Tradities met uitgebreide rituelen en spreuken laten een beoefenaar vaak vrij om de spreuk op te schijven en bij zich te houden tijdens het ritueel. De kracht van de spreuk ligt bij deze Tradities in de weerden, niet de intentie. Andere Tradities hebben het niet zo op een spiekbrief; als je een spreuk niet kan onthouden en zonder hulp op kunt zeggen, dan werkt het ook niet. De kracht van de spreuk ligt dan in de intentie, niet in de woorden. Tradities verschillen ook in het gebruik van voorbereide spreuken. Binnen sommige Tradities is het geen probleem een spreuk van tevoren te bedenken, anderen vinden dat het afbreuk doet aan de magie, en staan alleen spreuken toe die op het moment zelf bedacht worden. Generaliserend kan men zeggen dat mensen die een vorm van ceremoniële magie beoefenen vaak gebruik maken van vooraf geschreven spreuken, of bestaande teksten. Een spiekbrief is vaak toegestaan,
en spreuken worden zelden terplekken bedacht omdat een verkeerde uitspraak of zinsbouw gevaarlijk kan zijn. Binnen de Eclectische hekserij, en andere vormen van ‘huiselijke’ magie wordt soms gebruik gemaakt van een spiek brief, maar wordt toch vaak gekozen voor spontane spreuken, om de emotie erin te houden. Omdat rijm het maken van spreuken makkelijker makt, wordt hier in deze Tradities vaak gebruik van gemaakt. Er is een groot verschil tussen het gebruik van vooraf geschreven spreuken en riten uit oude grimoirs (inclusief de Bijbel) en de honderden ‘Wicca 101’ boeken die heden ten dagen te koop zijn. Bijna iedereen die nieuw is tot de hekserij heeft wel één van deze boeken op de plank staan. Toch adviseert de Paganistische gemeenschap tegen het (langdurig) gebruik van spreuken uit deze boeken; als basis of inspiratie is prima, maar spreuken die zelf geschreven zijn, hebben vaak net iets meer kracht.
Merry Meet
Else Christensen - door Calandriel an Cuiileur
E
lse Ochsner werd in 1913, in Denemarken, geboren. Zij werd Lutheriaans opgevoed maar zag zichzelf als agnostisch of atheïstisch rond haar vijftiende. Else verklaarde dat, wanneer zij zich religieus wilde voelen, zij een wandeling in het bos ging maken om de aanwezigheid van de oude Goden te voelen, en zij dit niet voelde bij een mis. Na de middelbare school werd Else professioneel handwerkster, en startte haar eigen atelier na het doorlopen van de weversschool in ‘34. Ze ontmoette Alex Christensen in ‘37, met wie zij later trouwde. Na een aantal jaren in haar eigen winkel te hebben gewerkt, begon ze met lesgeven om een privé instituut voor mensen met dyslexie. In het einde van de jaren dertig, ontmoette zij de leider van de Syndicalisten beweging, Christian Christensen (geen relatie). Else en haar man werden activisten vlak voor de oorlog en werden nauwlettend in het oog gehouden
door de bezetters. De Duitse politie hoorde dat het echtpaar in het bezit van wapens was, en zij werden gearresteerd. Ze werden vrijgelaten, maar tegen het einde van de oorlog werd Alex toch zes maanden vastgezet in een kamp vlak buiten Elsinore. Na de oorlog verhuisde het stel naar Toronto, Canada, in ‘51. In Canada ging haar man door met houtbewerken, en Else accepteerde twee banen in ziekenhuizen, waar ze bleef tot zij met pensioen ging. In het begin van de jaren zestig hoorde Else van Alexander Rud Mills, de Vader van de Re-Awakening beweging, en hoorde voor het eerst over het Odinisme. Geïnspireerd nam zij contact op met Mills’ weduwe. In 1969, startte Else en haar man een groep genaamd ‘The Odinist Study Group’, welke uitgroeide tot ‘The Odinist Fellowship’. Alex overleed in 1971, maar Else zette hun werk voort in de Verenigde Staten. Zij begon met het uitgeven van ‘The Odinist’ in Augustus 1971. Na verloop van tijd waren er 800 abonnees
van het tijdschrift. Naast deze inzet zette Else zich in voor het oprichten van Odinistische gemeenschappen en vocht voor erkenning van Odinisme binnen het gevangeniswezen, zodat gedetineerden The Odinist zouden mogen ontvangen. Jaren lang was The Odinist het enige wat de versplinterde Odinistische beweging verbond. Ze kwam bekend te staan als ‘Folk Mother’. Toen zij in 1993 opgepakt werd voor drugssmokkel ging The Odinist samen met Steve McNallen’s ‘Runestone’. Else zat haar straf uit en leek er naderhand positief over te zijn. Na haar vrijlating was zij al haar bezittingen kwijt, en de Asatru gemeenschap hield een inzamelingsactie om haar op de been te helpen. Zij vestigde zich in British Colombia, waar zij zich opnieuw verbond aan The Odinist Movement en The Odinist opnieuw uit begon te geven onder een nieuwe naam: The Midgard Page newsletter. In 2005, op 91 jarige leeftijd, trok zij zich terug uit de organisatie, en stierf een paar dagen later, op vijf mei.
9
D
ecember: 21: Yule (Litha, Zuidelijk Halfrond) en het Keltisch festival van Alban Arthan (Alban Hefin, Zuidelijk Halfrond) 21-25: Egyptisch festival van Isis, Godin van vruchtbaarheid en magie 23: Kleine Dionusia, Grieks festival van Dionysus, God van wijn 23: Egyptisch festival van Hathor, Godin van vrolijkheid, vrouwelijke liefde en het moederschap 25: Geboorte van Baal (Babyloniaanse God), Baldur (Norse God van vrede), Apollo (Griekse Zonnegod), Mithras (Perzische Zonnegod), Osiris en Horus (Egyptisch Goden van de onderwereld, en de zon, respectievelijk) 26: Geboorte van Sobek, God van krokodillen 26-Jan 1: Egyptisch festival van Thoth, God van wijsheid en studie 28: Egyptisch festival van Sekhmet, Godin van genezing 29: Grieks festival van Zeus Horios, God van grenzen
10
31: Yemoya, Afrikaans festival van Yoruba, Oergodin, moeder van de zon en maan 31: Festival van Saturnus, Romijns festival van Saturnus, God van de tijd
J
anuari: 2: Geboorte van Isis 2: Geboorte van Inanna, Sumeriaanse Godin van liefde en oorlog 3: Romijns festival van Pax, de Godin van vrede. 5: Compitalia, Romijns festival van de beschermers van kruispunten: vooral Mania en de Lares 5: Italiaans festival van La Befana 6: Egyptisch festival van Kore’s terugkomst uit de onderwereld na zes jaar 6: Egyptisch festival van Ptah (God van werklui en architecten) en Horus 7: Egyptisch Nieuw Jaar 7-8: Egyptisch festival van Isis als de Moeder Godin 8: Romijns festival van Justitia, de Godin van gerechtigheid 8: Haloa, Grieks festival van Demeter
9: Agonium, Romijns festival van Janus, God van poorten en deuren, begin en einde 11 en 15: Carmentalia, Romijns festival van Carmenta, de Godin van bevallingen 15: Egyptisch festival van Ptah 16: Romijns festival van Concordia, de Godin van harmonieuze relaties 17: Romijns festival van Felicitas, de Godin van ggeluk 17: Afrikaans sacred day to Ogun, de masculine orisha van kracht, uithoudingsvermogen en vastberadenheid 21: Keltisch Nieuw Jaar 23: Egyptisch festival van Hathor 23-28: Lenaia, Grieks festival van Dionysus en de maenads 24: Egyptisch festival van Amun, creator Deity van de pantheon 24: Egyptisch festival van Thoth 24-feb 1: Sementivae, Romijns festival 26: Keltisch festival van Cernunnos
F
ebruary: 1-2: Geboorte van Nut, Egyp-
De Feesten Door Elani Temperance
tische Oergodin van het luchtruim 2: Imbolc (Lammas, Zuidelijk Halfrond) 2: Februalia, Romijns festival van Februa, moeder van Mars 2: Afrikaans festival van Oya, de Orisha van death en hergeboorte 5: Geboorte van Apophis, Egyptisch God van duisternis en chaos 6: Grieks festival van Aphrodite, Godin van liefde 6: Romijns festival van Venus, Godin van liefde 7: Theogamia, Grieks festival van Zeus en Hera 11-13: Egyptisch festival van Osiris 13-15: Lupercalia, Romijns festival van Faunus, God van kuddes en vruchtbaarheid 13-21: Parentalis en Feralia, de Romijns festival van de Manes, geesten van de doden 14: Egyptisch festival van Renenutet en Nepri, Godin van slangen en bescherming, en haar zoon 15: Norse heilige dag van Siegfried, krijger’s held 17: Fornicalia, Romijns festival van Fornax, Godin van brood 17: Quirinalia, Romijns festival
van Quirinus, een oudere God van oorlog 20: Egyptisch festival van Min, God van liefde 22: Concordia, Romijns festival van Caristia, Godin van goede wil 23: Terminalia, Romijns festival van Terminus, God van grenzen 21-24: Anthesteria, Grieks festival van Dionysus 26: Egyptisch festival van Nut
M
aart: 1: Matronalia, Romijns festival van Juno Lucina, Godin van bevallingen 1: Feriae Marti, Romijns festival van Mars, God van oorlog 1: Romijns Nieuw Jaar 2: Holy Wells Day, Keltisch festival van Ceadda, Godin van genezende bronnen en heilige putten 4: Egyptisch festival van Ra, God van de zon 2-9: Kleinere Eleusiniaanse MysteriĂŤn, Grieks festival van Demeter en Persephone 5: Diasia, Grieks festival van Zeus 5: Egyptisch festival van Isis
als de Ocean Star, gids van navigators 11-16: Egyptisch festival van Renenutet en Nepri 12: Geboorte van Marduk, Mesopotamische koning van de Goden 15: Romijns festival van Anna Perenna, Godin van de cirkel van het jaar 12-16: Egyptisch dag van offers aan Atum, Horus, Osiris, Ptah, Ra, en Sokar 16: Egyptisch festival van Khonsu, God van de maan 16-17: Romijns festival van Bacchus, God van wijn 17: Liberalia, Romijns festival van Liber en Libera, Vruchtbaarheidsgod en -Godin. 19: Asklepieia, Grieks festival van Asklepios, Apollo en Hygeia, Goden en Godinnen van genezing 19-23: Mivervalia en Quinquatria, Romijns festivals van Minerva, Godin van oorlog, wijsheid en kunsten 21: Perzisch Nieuw Jaar 21: Ostara (Mabon, Zuidelijk Halfrond), en het Keltisch festival van Alban Eilir (Alban Elfred, Zuidelijk Halfrond)
11
V
aak valt de vraag: “wat zijn de verschillen tussen Traditionele Hekserij en Wicca?” Een makkelijk antwoord hierop is er niet, maar toch doen wij in deze uitgave een poging. Historisch gezien noemden de CunningFolk (mensen die zich bezig hielden met genezen, wichelroedelopen, kruidengeneeskunde, kaartleggen, amuletten en talismans maken; de dorpsgenezers en kruidenvrouwtjes) zich geen heksen. Waarom zouden ze ook? Heksen zijn lange tijd verguisd en veroordeeld tot de dood. Ze deden goed voor de gemeenschap en waren bovendien vaak Christelijk. Toch worden deze bezigheden tegenwoordig vaak gezien als onderdeel van de traditionele hekserij. Het was Gerald Gardner die de elementen van de Cunning Folk en ceremoniële magie heeft samengevoegd tot een geheel wat tegenwoordig als Wicca wordt beoefend.
12
Maar wat is dan wél Traditionele Hekserij? Traditionele hekserij kun je het beste vergelijken met Sjamanisme, gecombineerd met oud-Europese gebruiken. Enkele verschillen tussen Traditionele Hekserij en Wicca: Ethiek: Traditionele Hekserij kent geen wetten zoals de ‘wet van three’ of de ‘wiccan rede’. Wel wordt er rekening gehouden met ‘actie-reactie’. Elke actie zet energie in beweging, waardoor er gedurende de weg die de actie aflegt van alles in beweging gezet wordt (net als in de wet van Newton). Je kunt dus nooit helemaal voorspellen wat de uitkomst zal zijn. Verder leggen traditi-onele heksen vooral de nadruk op de intentie van de actie. Het individu bepaalt uit eigen intentie, visie en perspectief hoe iets te benaderen. Onderwerpen zoals bescherming van het huis, familie, en jezelf zijn dingen die je na aan het hart staan en waar nodig zullen er passende maatregelen worden genomen als blijkt dat deze hartszaken worden bedreigt. In dat opzicht
word het als volkomen natuurlijk beschouwd om, indien nodig, een betovering of vervloeking uit te spreken. Helpers: als traditionele heks kun je zelf je helpers bepalen. Wiccans en neo-pagans roepen de wachters en windstreken aan. In Wicca worden helpers wachttorens genoemd. Deze helpers worden in elk van de vier hoeken of richtingen van de cirkel vastgehouden: Oost, Zuid, West en Noord. Ze zijn er neergezet om de cirkel te beschermen en te bewaken. De oorsprong van de Wachttorens ligt in Kabbalistische magie, en toont zo de wortels van Wicca in de OTO. Binnen Traditionele Hekserij worden geen wachttorens aangeroepen, maar vraagt men helpers aanwezig te zijn. Deze helpers zijn vaak de geesten met wie de persoon een band voelt en een relatie heeft, zoals bijvoorbeeld de voorouders, een gids, of een andere spirituele entiteit waarmee de persoon bekend is. Initiaties: het concept van zelf-initiatie is iets dat alleen te vinden is binnen Neo-Paganisme
Discussie
Wicca versus Hekserij - door Lunadea
en Wicca, en bestaat niet binnen de traditionele hekserij. De reden hiervoor is dat tijdens de overgangsrite, of het initiëren, de aloude kennis wordt doorgegeven aan de volgende generatie. Rituele kleding: traditionele heksen voeren geen ‘skyclad’ rituelen uit. Het is onbeleefd om je goden naakt tegemoet te treden, terwijl in Wicca skyclad wordt gezien als onbelemmerd de goden tegemoet treden. Tegenwoordig is dit een kwestie van eigen keuze is geworden. Mogelijkerwijs is het begrip Skyclad binnen de Wicca afgeleid van een sekte van het jainisme, dat zichzelf de Digambara noemt, wat zoveel betekent als “in hemel gekleed.” Gardner toonde in zijn leven veel belangstelling voor deze sekte en heeft hen enkele malen bezocht. Digambara-monniken leven helemaal naakt om aan te tonen dat ze al hun wereldse bezittingen hebben opgegeven en zo alle emotionele beperkingen van trots en schaamte voorbij zijn. Een van de vijf anuvratas of kleine geloften binnen het
jainisme is ahimsa; “geen geweld.”, wat mogelijk binnen de Wicca tot uiting komt in de wet van “geen kwaad doen”. Geschreven boeken: in Wicca maakt men gebruik van een ‘Boek der schaduwen’. Het eerste boek met die benaming werd geschreven door Gerald Gardner (alhoewel Dorien Valiente het mogelijk schreef). Het wordt gebruikt om rituelen in op te nemen, het dient als dagboek, en je schrijft het over van je Hogepriester(es). In de Traditionele Hekserij word een dergelijk boek een ‘grimoire’ genoemd (het is een benaming, de echte naam van het boek blijft geheim). Hierin worden religieuze rituelen, wijzigingen van die rituelen, en andere dingen die te maken hebben met de religie opgenomen. Zaken gerelateerd aan de magie zijn geschreven in een ander boek. Het mag niet dienen als dagboek. In de meeste tradities wordt de grimoire samengesteld door het individu. De rituelen zelf stammen uit de tradities en folklore van de specifieke traditie, maar bevatten
ook eigen inbreng en interpretaties. Af en toe wordt de inhoud van de grimoires overgeschreven van het familieboek. In sommige tradities gebeurt overdracht enkel mondeling en wordt er niets opgeschreven. Geheimhoudingsplicht: het bewaren van geheimen of mysteries is heel belangrijk in de Traditionele Hekserij. Er zijn een aantal dingen die nooit zullen worden opgeschreven. Deze geheimen of mysteries worden vaak doorgegeven tijdens een overgangsrite of initiatie. In Wicca zijn er vrijwel geen geheimen meer over. Drievoudige Goden: Het concept van drievoudige Goden bestaat binnen de traditionele hekserij zowel als het Neo-Paganisme. Er bestaat echter niet zoiets als het Maiden, Mother, Crone-archetype. Dit concept is een moderne creatie binnen de Wicca en Neo-Heidense religies. Hopelijk geven deze voorbeelden een verduidelijking van de verschillen tussen (Neo-)Wicca en de Traditionele Hekserij.
13
Stromen
Introductie van het Druïdisme - Door Linda Zoet
D
e druïden zijn het makkelijkst voor de geest te halen als bijvoorbeeld Panoramix uit de stipboeken van Asterix en Obelix. Een oude man met witte baard wonend in een huis gevuld met potjes, boeken, kruiden en een immer borrelende ketel boven een knapperend vuur, met voor elke vraag een antwoord of levensles. De huidige barden, ovaten en druïden doen het toch een tikkeltje anders, ondanks dat een ieder vrij is om het vorm te geven zoals ze willen. Binnen het druïdisme van de druïde federatie ‘Orde der Barden, Ovaten en Druiden’, zijn er drie graden die men kan doorlopen; de barden, de ovaten en de druïden. De barden zijn van oudsher de hoeders van de traditie en het geheugen van de stam, de musici en dichters, de ovaten zijn de zieners en genezers van een stam of gebied, en de druïden zijn de raadsheren van heersers, rechters, leraren en een autoriteit op het gebied
14
van vieringen en rituelen. De drie graden zijn drie op zichzelf staande graden. De één niet beter of hoger dan de ander. Er zijn bewijzen van druïdisme gevonden uit de periode van de Romeinen, rond de eerste eeuw voor Christus. De Keltische cultuur en druïden zijn lang verbonden geweest, toch is er weinig van de geschiedenis bewaard gebleven: in die tijd werd informatie doorgegeven door mondelinge traditie. Voornamelijk door barden. Of je in de huidige tijd Kelt bent of niet, is niet belangrijk voor het beoefenen van druïdisme. Het gaat om eerbied voor de natuur en eerbied en liefde voor alles wat leeft. Het volgen van de seizoenen staat dan ook hoog in het vaandel van de traditie van de druïden. De druïden vieren door middel van de acht jaar feesten hun liefde voor de natuur en de betekenissen die daarbij horen: Alban Arthan, Imbolc, Alban Eiler, Beltane, Alban Hefin, Lughnasadh, Alban Elfed en als laatst Samhuinn. De jaarfeesten komen veelal overeen met de jaarfeesten uit de hekserij.
Binnen de druïden traditie zijn er geen vooroordelen naar andere religies en kan je monotheïstisch, polytheïstisch, pantheïstisch, animistisch, etc. zijn. De druïden kunnen hun eigen individuele Goden hebben met als voorbeeld Goden voor hun familie, huis, landerijen en voorouders. Anderen zien de elementaire levensgeesten van wind, regen, rivieren, oceanen, rotsen en stormen van vuur en bliksem als hun punt van aandacht voor offerandes en gebeden. Door zijn geschiedenis, zijn er wel een aantal Goden en Godinnen verbonden met de Stroming, vooral uit het Welshe pantheon (Arianrhod, Gwyddion, Cerridwen), en het Ierse (Dagda, Lugh, Danu). Cernunnos, God van het woud en de wilde dieren is ook belangrijk. Het geloof in Goden is geen vereiste van de Traditie. Het is belangrijker dat je alles wat je doet met eerbied, respect en liefde doet naar alles wat leeft, groeit en bloeit.
Bij het vuur
Ki’ilua (Bedriegster) - By Ragnild
H
et is tijd voor een nieuw verhaal, en deze is moeilijk te geloven, jongelingen, wanneer je deze warme eilanden niet zelf hebt bezocht. Ik ben er slechts éénmaal geweest, en dit verhaal is mij toen verteld door de stam oudste. Kom bij mij zitten, bij het warme vuur, om de kou te weren, en geniet van dit verhaal.” zei de oude man met krakende stem. Wanneer hij geen verhalen vertelde, was de oude man een stille man. “De eilanden waar dit verhaal plaats vindt zijn vrij warm. Er is geen sneeuw waar de mensen leven, maar op hun bergen wonen vier sneeuw Godinnen, en dit is een verhaal dat vooral gaat over één van hen...” zijn stem stierf weg en voor enkele seconden heerste er enkel stilte. Rustig dacht hij na over de beste manier om dit verhaal te vertellen. Toen hij weer begon te vertellen schiepen zijn woorden beelden van het prachtige landschap voor zijn oplettende luisteraars.
“De zon stond warm aan de hemel van het eiland op de dag waarop de gebeurtenissen van dit verhaal plaats vonden, en terwijl het heerlijk koel was op Poli’ahu’s deel van het eiland, bedacht de Godin dat de dag nog aangenamer zou worden wanneer zij de dag door zou brengen door te sleeën met haar zussen. Zij stuurde Kanoa, haar geliefde ‘Io naar haar zussen met een uitnodiging, in de wetenschap dat haar zussen een wedstrijdje he’e holua niet zouden kunnen weerstaan. Het verkwikkende bad dat zij naar afloop zouden nemen was een heerlijk vooruitzicht, en het was al een tijd geleden dat Poli’ahu haar zussen had gezien. Haar zussen, Lilinoe, Waiau en Kahoupokane waren reeds gearriveerd toen Poli’ahu aankwam op de afgesproken locatie. Zij groetten elkaar hartelijk en vervielen al snel in een gezellig gesprek, want het was lang geleden dat zij de kans hadden gehad bij te praten. Hierna inspecteerden de vier gezusters de holua baan en het gras dat erop groeide om na te gaan of
het er goed uitzag. Ook hun smalle sleeën werden goed gecontroleerd. Hoewel het leuk was om in de sneeuw te sleeën, hoorde deze baan bij Poli’ahu’s gebied, en hier was de mogelijkheid dat een voorbijganger hun zou zien en mee zou willen doen groter dan bovenop Poli’ahu’s berg. De zussen namen de baan één voor één. Zoals altijd was het een opwindende ervaring, en tegen de tijd dat alle vier Godinnen weer bovenaan de baan waren, waren zij aan het lachen en giechelen van het gevaar en de snelheid van hun afdaling. Opnieuw gingen ze de baan af, en opnieuw, en opnieuw. Allen waren het erover eens dat zij in geen tijden zo veel plezier hadden gehad. Toen zij na de vijfde afdaling opnieuw naar boven waren gelopen, werden zij opgewacht door een vreemdeling die hen vriendelijk begroette. “Aloha kakou!” zei de onbekende vrouw hartelijk. “Ik zag dat jullie aan het sleeën waren, en ik kon niet anders dan opmerken hoe goed jij erin bent.”
15
Dit laatste was gericht aan Poli’ahu, en zij lachte blij naar de de vreemdeling voor het compliment dat zij net had mogen ontvangen. “Ik geniet erg van het sleeën,” vervolgde de vreemde vrouw. “Zou ik jou kunnen verleiden tot een vriendschappelijke wedstrijd?” vroeg de vreemde vrouw vrolijk, en Poli’ahu lachte om haar uitbundigheid. “Natuurlijk!” antwoordde zij blij. “Maar ik zie dat jij geen slee bij je hebt. Misschien zou één van mijn zussen jou de hare willen lenen?” Haar woorden waren nog niet vervlogen of Lilinoe gaf de vreemdeling haar slee met een lach. De nieuwkomer bedankte haar uitbundig. “Nu, als wij een wedstrijd gaan houden, dan zou het fijn zijn om de naam te kennen van de vrouw met wie ik ga wedijveren.” zei Poli’ahu gemoedelijk. De vrouw antwoordde met een glimlach. “Men noemt mij Keahilele. Misschien wilt u als eerste de baan afgaan? Dan volg ik jou.” Poli’ahu knikte en maakte haar holua gereed. Haar slee gleed met enorme snelheid de helling
16
af, en er was geen twijfel dat Poli’ahu deze rit gewonnen had. Kaehilele feliciteerde haar met haar fantastische rit. “Jij bent echt erg goed!’ zei zij, “maar ik kan beter dan net, zullen wij drie maal de baan af gaan? Wie twee maal wint, wint de wedstrijd.” vervolgde zij. Poli’ahu vond dit geen probleem, zij hield wel van een goede wedstrijd, en haar tegenstandster was zeker vaardig. “Goed,” stemde zij in, en samen liepen zij opnieuw naar boven. Weer maakte Poli’ahu haar slee gereed, maar dit maal ging zij niet als eerste. “Misschien wil jij nu als eerste naar beneden gaan? Vroeg zij haar tegenstandster, en deze stemde in. De vier zussen keken toe hoe de andere vrouw snel, vaardig en gracieus de baan afkwam. Zij ging zo snel dat het waarachtig leek of er vuur onder de ijzers van haar slee vandaan kwamen. Zij deed zeker haar naam—vliegend vuur—eer aan, en Poli’ahu werd blij van de uitdaging. De vrouwen namen de baan meerdere malen, maar Poli’ahu
was altijd net iets sneller dan haar uitdaagster. Poli’ahu’s zussen dienden als jury, en zij waren het met de uitslag eens. Keahilele wilde hier niets van horen. “Jullie zijn bevooroordeeld!” beschuldigde zij hen, en de monden van Poli’ahu’s zussen vielen open van verbazing. “Ik was sneller dan Poli’ahu, maar omdat jullie haar zussen zijn, laten jullie haar winnen. Ik had het moeten weten!” Haar woorden waren boos en haar acties vol hete woede. Zij nam Lilinoe’s holua slee en ramde hem in de grond. Onder de kracht van haar slag opende een scheur in de grond. De zussen wisten nu met wie zij te maken hadden: deze vrouw was niemand minder dan Pele, Godin van vuur. “Pele, jij ellendig wezen,” riep Poli’ahu uit. “jij bent altijd jaloers. Zelfs wanneer ik jou versla in een eerlijke wedstrijd, kan jij het niet uitstaan.” Pele luisterde niet naar Poli’ahu’s woorden. Haar woede werd steeds groter. De aarde spleet verder open, en hete gassen spoten omhoog. Snel zou Pele lava doen opborrelen.
Bij het vuur Poli’ahu en haar zussen renden zo snel hun benen hun konden dragen naar de top van Mauna Kea, want daar zou Poli’ahu haar zachte, witte, kikepa uit kunnen strijken over de berg en verkoelende sneeuw oproepen om de stroom hete lava, en Pele, af te doen koelen. Niet alleen Poli’ahu zou zich kunnen weren; Waiau en Kahoupokane lieten het ijzige water los uit hun ondergrondse meren en brachten het naar het oppervlak om de lavastroom te stoppen. Lilihoe bracht een dikke mist tot stand en liet het regenen. Zodra Poli’ahu bovenaan de berg kwam, legde zij haar kikepa uit en riep alle sneeuw op die zij op kon roepen. Zoals het nu sneeuwde had het jaren niet gesneeuwd en al snel kon niemand een hand voor ogen meer zien. Meters sneeuw viel in minuten uit de hemel, samen met een harde regen, en dikke mist. Hier kon zelfs de machtige Pele niet tegenop; haar lava stolde en zij vluchtte terug naar haar huis. “Er wordt gezegd dat Pele nog steeds af en toe haar gesmolten
rotsen gooit naar Poli’ahu en haar zussen, maar het lukt haar nooit om Poli’ahu te verwonden vanaf haar berg.” vertelde de oude man de kinderen, die aan zijn lippen gekluisterd waren, hun monden licht open en elkaar vasthoudend. “Pele’s aanval vormde de twee delen, Laupahoehoe en Onamea, van het eiland, en dat is het enige goede wat uit haar nijd voortkwam, want nijd levert zelden iets goeds op. Dus, mijn kinderen, weer niet jaloers op een ander, maar werk samen met hen met wie je woont. Dit maakt onze wereld een betere plaats.” Hij glimlachte naar hen en rekte zich een beetje uit. “Nu, naar bed met jullie jongelingen, want het uur is laat en mijn botten zijn stijf.” Hij keek hen na met een genoegzame lach, hopende dat zijn woorden hen bij zouden blijven. Zijn oude botten kraken wanneer hij opstaat. Het is een lange dag geweest en na zo’n opwindend verhaal kan hij zelf ook wel wat slaap gebruiken. Toch heeft hij nu al zin in zijn volgende verhaal, maar daar zal nog even op gewacht moeten worden.
Pagan agenda Activitieiten door de Silver Circle http://tiny.cc/SilverCircle Activiteiten door de Cirkel van de Godin http://tiny.cc/CirkelvandeGodin Festivals and fairs (NL) http://tiny.cc/MagicalFeeling
(Uw Neopagan agenda of activiteit hier? Neem contact met ons op!)
17
Praktisch Paganistisch Vliegzalf - door Elani Temperance
E
én van de vele oude verhalen over heksen, en één die zeer tot de verbeelding spreekt, is het verhaal van de heks die op haar bezem naar de sabbat vliegt. Om dit voor elkaar te krijgen brouwden de heksen een magische zalf: vliegzalf. Hoewel het exacte recept niet meer te achterhalen is, en mogelijke ingrediënten als vleermuisbloed en babyvet al snel werden geroepen als mogelijke ingrediënten, is de wetenschap er vrij zeker van
Let op! Vliegzalf wordt gemaakt van verschillende, giftige, plantmaterialen welke dodelijk kunnen zijn bij een te hoge dosis. Maak zelf geen vliegzalf als je niet weet wat je aan het doen bent, en als je zalf koopt van iemand, ga dan na of zijn of haar producten van goede kwaliteit zijn.
18
wat er in ieder geval in moest hebben gezeten. De zalf is altijd een mengsel van essentiële planten oliën en dierlijk vet. Dit wordt toegepast op de huid om een krachtige hallucinatorische ervaring op te wekken. Wanneer de gebruiker bewusteloos raakte door de gifstoffen, was hun geest vrij om ‘weg te vliegen’ naar de sabbat, of het hele gebeuren te dromen. Heden ten dage wordt er weinig gebruik gemaakt van deze sterke en gevaarlijke hallucinogenen, maar op vele Paganistische festivals is er wel iemand te vinden die vliegzalf verkoopt, voor hen die het willen proberen. Hoewel veel van de ingrediënten in vliegzalf zeer gevaarlijk zijn, en sommigen zelfs illegaal om te bezitten, is het mogelijk zelf vliegzalf te maken. Toch zouden wij dit sterk afraden, en wij zullen ook geen hoeveelheden noemen van de ingrediënten die volgen. Lees alsjeblieft de blauwe box aan de zijkant. Ingrediënten die vaak genoemd worden in relatie met vliegzalf zijn onder andere: dollekervel,
akoniet, hennep, alruin, tabak, opium, nachtschade, saffraan, populier bladeren, papaverzaden, doornappel zaden, ijzerhard, en peterseliezaden. Akoniet en belladonna (nachtschade) zijn de primaire ingrediënten in vliegzalf. Akoniet brengt lichaam en geest in een staat van opwinding, terwijl de dodelijke gifstoffen in belladonna delirium veroorzaken. Onderzoek heeft aangetoond dat deze stoffen op de huid net zo effectief als wanneer zij oraal ingenomen worden. Mocht je ooit een potje zalf in jouw bezit krijgen en het uit willen proberen, begin dan met een klein beetje, aangebracht in de oksels en/of de binnenkant van de knieën. Wacht minstens een half uur om te pijlen hoe sterk het is, en breng dan nog een beetje aan waar nodig. Zorg dat je niet alleen bent, zodat iemand je kan kalmeren en helpen mocht het fout gaan. Als jouw lichaam aangeeft dat je een arts nodig hebt, haal deze er dan bij. Dit is gen spul waar je mee moet sollen, maar de ervaring kan zeer verhelderend zijn.
Volgende LWM colophone Little Witch magazine is gelanceerd in November 2010 als een initiatief om een persoonlijk en universeel Neopaganistisch blad te maken voor Neopaganisten of zij die hier simpelweg geïnteresseerd in zijn. Het magazine wordt uitgegeven in het Nederlands en het Engels. Little Witch magazine is bedoeld als een gegronde, moderne inslag op een leven met Neopaganisme. Het doel is om te verlichten en te verhelderen. Voel je vrij om ons te contacteren met vragen, tips of opmerkingen! CONTACT US AT: www.littlewitchmagazine.com Twitter.com/LWMag http://tiny.cc/lwmfacebook Contact@littlewitchmagazine.com
E
n weer komt er een einde aan een uitgave van Little Witch magazine. Er waren een hoop veranderingen, maar wij zijn ervan overtuigd dat deze het tijdschrift alleen maar sterker en beter maken. Natuurlijk horen we hier graag jouw mening over; je kan ons bereiken via de e-mail adressen aan de linker kant van deze bladzijde. Het format van het blad zal in de volgende uitgave niet veranderen, maar natuurlijk zijn er wel weer gloednieuwe
artikelen. Onder andere zullen wij kijken naar het belang van etniciteit in de weergave van de Goden, spitten wij in het leven van Salem Heks Laurie Cabot, hebben wij een discussie over het belang en de relevantie van het Paganistische label, en kan je een verhaal lezen over de Sidhe. Veel succes tijdens de koude winter, geniet van de sneeuw, en houd je voeten warm bij een knisperend vuur. Geniet van familie—biologisch of niet—en laad je op voor de lente. Je zal de energie nodig hebben! We zien je weer op 21 Maart.
EINDREDACTEUR: Elani Temperance (Elani@littlewitchmagazine.com) VORMGEVING: Elani Temperance ILLUSTRATIES: Maaike Kramer (www.maaikekramer.nl) All images copyrighted SCHRIJVERS: Calandriel an Cuiileur (Calandriel@littlewitchmagazine.com) Ragnild (Ragnild@littlewitchmagazine.com) Aurelia Bellis (Aurelia@littlewitchmagazine.com)
19