Εμβόλια για παιδιά και ενηλίκους by E-chlld

για παιδιά και ενήλικουσ

Απρίλιοσ 2015

Eµβόλια

η υγιεινή συνήθεια

C r e a t i v e

που έγινε παιχνίδι

Μασώμενη Πολυβιταμίνη Eιδικά σχεδιασμένη για τις ανάγκες των μικρών πρωταθλητών με 14 βιταμίνες, 11 μέταλλα και φυσικά φρούτα και λαχανικά σε μορφή σκόνης όπως το καρότο, το παντζάρι, η φράουλα, το μήλο, το μπρόκολο, το βερύκοκο, και καρπούς αγριοτριανταφυλλιάς. Με υπέροχη γεύση φρούτα του δάσους ή τροπικά φρούτα.

μ ίν ε ς ιτα για

ΔΙΑ

ΠΑΙ

Μασώμενη Βιταμίνη C Συμπλήρωμα διατροφής βιταμίνης C ειδικά σχεδιασμένο για παιδιά τριών ετών και άνω, με φυσική γεύση πορτοκάλι! Κάθε μασώμενη ταμπλέτα παρέχει 100mg βιταμίνης C, 11,5mg ασερόλας & 4,3mg καρπών αγριοτριανταφυλλιάς (rosehips).

To προϊόν δεν αποτελεί υποκατάστατο μίας ισορροπημένης διατροφής Αριθ. Πρωτ. Γνωστοποίησης ΕΟΦ : 59034/12.9.07, 83195/7.12.2010 ΣΦΡΑΓΙΔΑ ΓΝΗΣΙΟΤΗΤΑΣ

Μεγάλη γκάμα των προϊόντων της ISOPLUS θα βρείτε στα φαρμακεία με την ειδική σήμανση

Health & Nutrition

Health & Nutrition εμπνευσμένη από τη φύση

Perfect for Every Body

healthyme.gr

ΣΦΡΑΓΙΔΑ ΓΝΗΣΙΟΤΗΤΑΣ

Health & Nutrition εμπνευσμένη από τη φύση

Perfect for Every Body

εμπνευσμένη από τη φύση

Perfect for Every Body

application healthymeUP! for iOS & Android UP UP!!

ÁÈÇÍÁ: Τ. 210 95 79 707 • ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: Τ. 2310 028 668 e-mail: info@iso-plus.gr • www.healthyme.gr

▶ περιεχόμενα ◀

Συνέντευξη ΑνδρέΑΣ ΚωνΣτΑντόπόυλόΣ - «τα εμβόλια είναι ακίνδυνα και σώζουν ζωές» έμβολιασμός και παραπληροφόρηση

19 24

Συνέντευξη ΧρΗΣτόΣ λΙόνΗΣ - O εμβολιασμός ενηλίκων είναι πολύ σοβαρή υπόθεση! Συνέντευξη FEDERICO MARTINON TORRES - O εμβολιασμός είναι δικαίωμα ποια εμβόλια πρέπει να κάνουν οι ενήλικοι; πνευμονία και πνευμονιόκοκκος

28 31

Ι∆ΙΟΚΤΗΣΙΑ-ΕΚ∆ΟΣΗ Μ. ΠΙΤΣΙΛΙ∆ΗΣ Α.Ε. Αγ. Νικολάου 102, 16674 Γλυφάδα Τηλ: 210 8947002, Fax: 210 8941551 www.pitsilidis.gr ΕΚ∆ΟΤΗΣ Μιχάλης Πιτσιλίδης ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚ∆ΟΣΗΣ Νινέττα Βατικιώτη ∆ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΥΝΤΑΞΗΣ Θεόδουλος Παπαβασιλείου ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΞΙΑ Νεκταρία Καρακώστα ΕΜΠΟΡΙΚΗ ∆ΙΕΥΘΥΝΣΗ Βασιλική Κούτσικου ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ∆ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ Γιώργος Παναγόπουλος ART DIRECTOR Νικολέττα Παπαϊωάννου ∆ΗΜΟΣΙOΓΡΑΦΙΚΗ ΟΜΑ∆Α Βιβέττα Λαϊνιώτη Λυδία Παπαευαγγέλου Ειρήνη Πιτσιλίδη ΥΠΟ∆ΟΧΗ ∆ΙΑΦΗΜΙΣΗΣ Σοφία Κολοβού ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ Σταµάτης Κωνσταντάτος ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ Όλγα Κοσσυβάκη ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ shutterstock images ΕΚΤΥΠΩΣΗ -ΒΙΒΛΙΟ∆ΕΣΙΑ: ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ IRIS A.E.Β.Ε.

2 ||

|| Εμβόλια 2015 ||

! O NE ΤΑ ΜΑ

ΙΑΣ

ΕΣ

Ρ ΕΥ

Ν ΤΕΧ

ΛΩ

ΙΠ ΟΔ

ΔΥ

Liposomial Iron

ΜΕΤΑFeΡΕΙ ... ΕΞΥΠΝΑ ΜΕ

ΤΑ

ΡΟΥ

ΔΗ

Liposomial Iron ΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ SIDERAL ΠΡΟΣΦΕΡΟΥΝ

Ο ΟΧΗΜ ΔΙΚ

Η πατενταρισµένη τεχνολογία Sideral® λειτουργεί σαν “Δούρειος Ίππος” και µεταφέρει το σίδηρο σε µία λιποσωµικού τύπου δοµή εξασφαλίζοντας προστατευµένη διέλευση και υψηλή απορρόφηση από την πεπτική οδό.

ΜΟΝΑ

Φ Ο Ρ Α Σ ΣΙ

Υψηλή βιοδιαθεσιµότητα ώστε µε µικρότερη λήψη σιδήρου να επιτυγχάνεται σηµαντική και γρήγορη αύξηση των επιπέδων αιµοσφαιρίνης και φερριτίνης, συγκρίσιµη ακόµα και µε του ενέσιµου σιδήρου1-4 Εξαιρετική ανεκτικότητα χωρίς τις συνήθεις ενοχλητικές ανεπιθύµητες ενέργειες1-4 Χορήγηση µια φορά την ηµέρα, οποιαδήποτε ώρα της ηµέρας και ανεξάρτητα από τη λήψη τροφής

ΔΕΝ ΑΠΟΖΗΜΙΩΝΕΤΑΙ

ΜΕΤΑFeΡΕΙ ... ΕΞΥΠΝΑ

Λιποσωµική Τεχνολογία Σίδηρος & Βιταµίνη C

Σίδηρος, Φυλλικό οξύ, βιταµίνη C, D, B6 & B12.

Προτεινόµενη Λ.Τ. 20€

www.onlime.gr.

Δεν περιέχει γλουτένη και λακτόζη

ΜΕΤΑFeΡΕΙ ... ΕΞΥΠΝ Λιποσωµική Τεχνολογία Aριθ. γνωστοποίησης ΕΟΦ. Sideral Forte: 86296/1-10-2014, Sideral Folico: 86295/1-10-2014

Τα συµπληρώµατα διατροφής δεν πρέπει να θεωρούνται υποκατάστατα της σωστής ισορροπηµένης διατροφής και του υγιεινού τρόπου ζωής.

1. 1er Curso Mediterraneo Multidisciplinal en anemia ferropenica, 8 de Junio de 2013, Milan. 2. 2o Curso Mediterraneo Multidisciplinal en anemia ferropenica, 5 de Abril de 2014, Barcelona. 3. Mafodda A et al, Randomized Phase II Trial of supplementation with oral liposomal iron versus intravenous iron in patients with chemotherapy-related anemia without iron deficiency treated with Darbepoetin alfa, I supplementi di TUMORI, a Journal of Experimental and Clinical Oncology, 2014;15(1):S82. 4. Indriolo A. et al, P530 Comparison between liposomial iron and ferrous sulfate in patients with iron deficiency anemia and inflammatory bowel disease. A pilot controlled study, Poster presentations: Clinical, Therapy & observation (2014)

LEAFLET Υπεύθυνος για την κυκλοφορία του προϊόντος στην Ελλάδα WIN MEDICA A.E. Παπαδιαµαντοπούλου 41, 11528 Αθήνα, Ελλάδα, Τηλ.: 210 7488821, Φαξ: 210 7488827 Διεύθυνση αλληλογραφίας: Οιδίποδος 1-3 & Παράδροµος Αττικής Οδού 33-35, 15238 Χαλάνδρι, Tηλ. 2107488821, Fax 2107488827, www.winmedica.gr Προϊόν έρευνας Italy

www.anemia-sideral.gr

■ Συνέντευξη ■

Ανδρέας Κωνσταντόπουλος

«Τα εμβόλια είναι ακίνδυνα και σώζουν ζωές» Δεν ευσταθούν τα όσα λένε σύλλογοι και ΜΚΟ ότι πολλά παιδιά μένουν ανεμβολίαστα για οικονομικούς λόγους, υποστηρίζει ο Καθηγητής Παιδιατρικής Πανεπιστημίου Αθηνών, Πρόεδρος της Ελληνικής και της Παγκόσμιας Παιδιατρικής Εταιρείας, κ. Ανδρέας Κωνσταντόπουλος, ο οποίος αποδίδει τη μειωμένη εμβολιαστική κάλυψη (για συγκεκριμένα εμβόλια) στην αδιαφορία των γονιών και στον φόβο τους απέναντι στα εμβόλια.

ε κάθε περίπτωση, ο Καθηγητής θεωρεί τον εμβολιασμό αναγκαίο και τονίζει ότι τα εμβόλια είναι τελείως αθώα, αποτελεσματικά και ακίνδυνα, ότι σώζουν ζωές και προλαμβάνουν θανάτους. Κύριε καθηγητά, γιατί στην εποχή μας έχουμε πολλά ανεμβολίαστα παιδιά; Το γεγονός αυτό οφείλεται κυρίως στους γονείς, οι οποίοι δεν προσέρχονται στον γιατρό για τα εμβολιάσουν. Δυστυχώς, και στη χώρα μας, ιδίως μετά το 2009, με την πανδημία της γρίπης, έχει δημιουργηθεί ένα αντιεμβολιαστικό λόμπι. Θα θυμάστε ότι τότε, ελέχθησαν πολλά από γιατρούς, διαφόρων ειδικοτήτων, δημιουργώντας σύγχυση στον κόσμο. Τη μια έλεγαν ότι τα εμβόλια είναι επικίνδυνα γιατί κάνουν σύνδρομο Guillain-Barré, και την άλλη (οι ίδιοι άνθρωποι) έλεγαν ότι είναι αθώα... Έτσι, ο κόσμος άρχισε να χάνει την εμπιστοσύνη του στα εμβόλια. Ως αποτέλεσμα, το πρώτο εξάμηνο του

2010, καταγράψαμε πτώση στην εμβολιαστική κάλυψη από 1540%! Η δε πτώση που εμφάνισε το εμβόλιο κατά του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, ήταν 100%. Αυτό σημαίνει ότι κανένα παιδί δεν εμβολιάστηκε με το συγκεκριμένο εμβόλιο, για ένα ολόκληρο 6μηνο! Αποφασίσαμε λοιπόν τότε, ως Ελληνική Παιδιατρική Εταιρεία, να ξεκινήσουμε μια καμπάνια ενημέρωσης για το συγκεκριμένο ζήτημα. Έτσι, αρκετά χρόνια μετά, έχουμε καταφέρει να φτάσουμε και πάλι στα επίπεδα εμβολιαστικής κάλυψης στα οποία βρισκόμασταν πριν από το 2009. Τι φταίει γι’ αυτή την απρόσμενη εξέλιξη; Πρόσφατα, η Ελληνική Παιδιατρική Εταιρεία διεξήγαγε μία έρευνα για να δει τι φταίει και ορισμένοι γονείς αρνούνται να εμβολιάσουν τα παιδιά τους. Διαπιστώσαμε ότι ποσοστό 10% των γονέων, προβληματίζεται για την ασφάλεια των εμβολίων. Ιδιαίτερα οι νέες μητέρες, κάτω των 34 ετών, που κάνουν χρήση

6 || || Εμβόλια 2015 ||

του Διαδικτύου. Τα συνήθη προβλήματα είναι η άγνοια των γονιών για τα συστατικά των εμβολίων, ο φόβος για παρενέργειες και η έλλειψη εμπιστοσύνης προς τις φαρμακευτικές εταιρείες. Τα εμβόλια που φοβούνται περισσότερο είναι το εμβόλιο ιλαράς-ερυθράς-παρωτίτιδας, γρίπης, ρότα-ιού και HPV. Σε ανάλογη μελέτη βρήκαμε ότι και οι παιδίατροι είχαν αντιρρήσεις να εμβολιάσουν τα παιδιά τους σε ποσοστό 11%, κυρίως για τα εμβόλιο γρίπης, ιλαράςερυθράς-παρωτίτιδας και HPV. Ενδιαφέρον είναι ότι όσοι παιδίατροι προσπάθησαν να εξηγήσουν στους γονείς τον ρόλο και την ασφάλεια των εμβολίων, και αφιέρωσαν 15-20 λεπτά για συζήτηση, έπεισαν τους γονείς να εμβολιάσουν τα παιδιά τους. Αντίθετα, όταν παρέπεμψαν στο Διαδίκτυο, οι γονείς παρέμειναν αρνητικοί. Η αδιαφορία των γονιών και το αντιεμβολιαστικό λόμπι τι επιπτώσεις μπορούν να έχουν στο μέλλον; Αν δεν εμβολιάζεται τουλάχιστον το 70-80% του πληθυσμού, είναι πιθανό να εμφανιστούν επιδημίες. Και λέμε 80%, γιατί όταν το 80% του πληθυσμού είναι εμβολιασμένο, προστατεύεται και το υπόλοιπο 20% («προστασία αγέλης»), αν και το ποσοστό αυτό διαφέρει από νόσημα σε νόσημα. Υπάρχουν δηλαδή νοσήματα όπου πρέπει να καλύψουμε το 95%, ενώ σε άλλα πρέπει να καλύψουμε το 40%, για να επιτευχθεί η προστασία και των υπολοίπων που δεν έχουν εμβολιαστεί. Ο μέσος όρος όμως είναι στο 70-80%. Αυτοί οι εμβολιασμένοι δημιουργούν προστατευτικό τείχος και για το υπόλοιπο 20-30% που δεν έχουν || Εμβόλια 2015 ||

εμβολιασθεί. Σε περίπτωση που εμβολιασθούν λίγα παιδιά, δεν μπορούν να σχηματίσουν προστατευτικό τείχος για τα άλλα παιδιά και θα αρρωστήσουν όλα! Αν η σχετική εμβολιαστική κάλυψη πέσει στο 40%, θα δούμε οπωσδήποτε επιδημίες διφθερίτιδας και ιλαράς. Προσωπικά είδα για τελευταία φορά επιδημία διφθερίτιδας, όταν ήμουν νεαρός, στο νοσοκομείο Παίδων «Αγία Σοφία», όπου μέσα σε ένα έτος (1972), χάσαμε στο 25 παιδιά. Το φαινόμενο του αντιεμβολιαστικού λόμπι δεν είναι ελληνικό. Υπάρχει και σε άλλες χώρες, εδώ και πολλά χρόνια. Ως αποτέλεσμα αυτής της κίνησης, πέρσι εκδηλώθηκε σε Γερμανία, Ιταλία και Ελβετία επιδημία ιλαράς, που οδήγησε 35 ανθρώπους στον θάνατο και περίπου 10.000 στην εντατική και η ιλαρά είναι ένα από τα πιο ελαφρά νοσήματα. Αντιλαμβάνεστε, λοιπόν, ότι το κόστος των 80 εκατομμυρίων που δαπανά το κράτος ετησίως για την κάλυψη του πληθυσμού σε εμβόλια, είναι μηδαμινό σε σχέση με τις απώλειες που μπορεί να έχει μια χώρα σε ανθρώπινες ζωές και κόστη νοσηλείας, αν δεν εμβολιάζει τον πληθυσμό της. Από τη μελέτη της Παιδιατρικής Εταιρείας προκύπτει ότι ο παιδίατρος πρέπει να αφιερώνει χρόνο για ενημέρωση των γονιών και ότι οι γονείς πρέπει να επιλέγουν μόνο αξιόπιστες πηγές για να ενημερώνονται. Οι ιστοσελίδες της Ελληνικής Παιδιατρικής Εταιρείας και του ΚΕΕΛΠΝΟ δίνουν επιστημονικά ενήμερες και έγκυρες πληροφορίες. Αλλά ενώ στη διεθνή βιβλιογραφία υπάρχουν μόνο 20 ιστοσελίδες για πληροφόρηση, είναι αμέτρητες αυτές που ασκούν παραπλη-

ΕΙΣΤΕ ΥΠΕΡ ΤΟΥ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΝΗΛΙΚΩΝ;

Ασφαλώς, αν όχι μετά τα 50, μετά τα 60 οπωσδήποτε. Κι αυτό, γιατί μετά τα 60 το ανοσοποιητικό σύστημα των ενηλίκων «πέφτει». Ένας ενήλικος που περνάει μία γρίπη το χειμώνα, φοβόμαστε μην εξελιχθεί σε πνευμονία. Αν νοσήσει με πνευμονία από πνευμονιόκοκκο, οι πιθανότητες να πεθάνει ή να μπει στην εντατική μονάδα ή να του μείνουν αναπηρίες είναι 50%. Είναι λίγα τα εμβόλια που πρέπει να κάνουν οι ενήλικες και είναι πολύ σημαντικό να γίνονται. || 7

■ Συνέντευξη - Ανδρέας Κωνσταντόπουλος ■ 10% των γονέων προβληματίζεται για την ασφάλεια των εμβολίων και ιδιαίτερα οι νέες μητέρες κάτω των 34 ετών, που κάνουν χρήση του Διαδικτύου. Τα συνήθη προβλήματα είναι η άγνοια των γονιών για τα συστατικά των εμβολίων, ο φόβος για παρενέργειες και η έλλειψη εμπιστοσύνης προς τις φαρμακευτικές εταιρείες. Τα εμβόλια που φοβούνται περισσότερο είναι το εμβόλιο ιλαράς-ερυθράς-παρωτίτιδας (MMR), γρίπης, ρότα-ιού και HPV.

ΟΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ ΚΑΙ Η ΦΥΜΑΤΙΩΣΗ Είναι ανυπόστατο αυτό που λένε ότι οι μετανάστες έφεραν φυματίωση - η φυματίωση βρίσκεται στα ίδια επίπεδα που ήταν και το 1990. Απλώς, ενώ τότε το 100% των παιδιών με φυματίωση ήταν ελληνόπουλα, τώρα το ποσοστό μοιράζεται, 60% στα παιδιά των μεταναστών και 40% στα ελληνόπουλα. Ο απόλυτος αριθμός όμως είναι σταθερός, ίσως μάλιστα να τείνει να ελαττωθεί.

ροφόρηση! Οι γονείς λοιπόν δεν πρέπει να ανατρέχουν σε αναξιόπιστες πηγές του διαδικτύου γιατί παραπληροφορούνται. Πού κυμαίνεται σήμερα το ποσοστό κάλυψης; Έχουμε ένα από τα καλύτερα εμβολιαστικά προγράμματα και έχουμε και μια σχετικά καλή κάλυψη, όχι όμως σε όλα τα εμβόλια. Τα ποσοστά διαφέρουν από εμβόλιο σε εμβόλιο. Για τα εμβόλια διφθερίτιδας-τετάνου –κοκίτη και πολιομυελίτιδας, το ποσοστό φτάνει στο 98%. Εκεί όπου χωλαίνουμε είναι στα άλλα εμβόλια, της μηνιγγίτιδας και του πνευμονιόκοκκου, όπου η κάλυψη φτάνει στο 70%, στο εμβόλιο της ανεμοβλογιάς που βρίσκεται

στο 60%, και στο εμβόλιο κατά του HPV που δυστυχώς είναι στο 40%, ενώ στις σκανδιναβικές χώρες η κάλυψη με αυτό το εμβόλιο φτάνει στο 70-95%. Ποια είναι η ευθύνη των γιατρών για αυτό; Σημαντικό μερίδιο ευθύνης για την ανάπτυξη αυτού του λεγόμενου «αντιεμβολιαστικού λόμπι», ανήκει στους επαγγελματίες υγείας. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι στη Γερμανία, όπου εμφανίστηκε η επιδημία της ιλαράς, μεγάλο μέρος του πληθυσμού ήταν ανεμβολίαστο, γιατί οι μητέρες είχαν ρωτήσει τις μαίες αν θα έπρεπε να εμβολιάσουν τα παιδιά τους με το εμβόλιο της ιλαράς κι εκείνες τους είχαν πει να μην το

8 || || Εμβόλια 2015 ||

κάνουν, επειδή είναι «βαρύ». Κάτι ανάλογο συνέβη στη χώρα μας με το εμβόλιο κατά του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV). Πολλοί γυναικολόγοι όταν κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το εμβόλιο στη χώρα μας έλεγαν στις γυναίκες να μην το κάνουν γιατί έχει παρενέργειες. Είναι πολύ σημαντικό επομένως, τόσο οι γιατροί, ανεξαρτήτως ειδικότητας, όσο και οι φοιτητές ιατρικής και οι νοσηλευτές και οι μαίες να ενημερωθούν πάνω στο θέμα των εμβολίων. Μια από τις προϋποθέσεις για να γραφτεί ένα παιδί στο σχολείο/ παιδικό σταθμό είναι να προσκομίσει το βιβλιάριο εμβολιασμού. Αυτό σε τι βαθμό τηρείται; Το μόνο που υπάρχει είναι μια υπουργική απόφαση του 1964, που ορίζει ότι τα παιδιά δεν θα γράφονται στο σχολείο, αν δεν έχουν κάνει τα εμβόλια διφθερίτιδας-τετάνου-πολιομυελίτιδας. Θα πρέπει να εκδοθεί μια νέα υπουργική απόφαση που να καθιστά υποχρεωτικά όλα τα εμβόλια που εντάσσονται στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού ή να εξευρεθεί κάποιος άλλος τρόπος που να υποχρεώνει τους γονείς να κάνουν τα εμβόλια στα παιδιά τους. Στο εξωτερικό, για παράδειγμα, για να πάρεις το δίπλωμα

οδήγησης, πρέπει να έχεις συμπληρώσει τα εμβόλιά σου. Έχουμε υποδείξει διάφορους τέτοιους τρόπους, για να καταφέρουμε να εμβολιάσουμε το σύνολο του πληθυσμού. Η μετανάστευση έχει αυξήσει τη συχνότητα εμφάνισης των μεταδιδόμενων νοσημάτων; Όχι. Και νομίζω ότι υπάρχει αυξημένος φόβος για το θέμα των μεταναστών, που δεν είναι δικαιολογημένος. Η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμού έχει εκδώσει οδηγίες για τα εμβόλια που υποχρεωτικά πρέπει να γίνονται στους μετανάστες, αμέσως μετά την είσοδό τους στη χώρα μας. Άρα, ο κίνδυνος ελαχιστοποιείται. Οι γονείς είναι πιθανό, λόγω των πολλών τους υποχρεώσεων, να παραλείψουν και δόσεις στον εμβολιασμό των παιδιών. Αυτό μπορεί να έχει επιπτώσεις; Όχι, δεν έχει καμία απολύτως επίπτωση και μπορεί να γίνει οποιοδήποτε χρονικό διάστημα, ακόμη και 6 μήνες ή και έναν χρόνο μετά από το προβλεπόμενο διάστημα, χωρίς καμία παρενέργεια. Η μόνη «παρενέργεια» είναι ότι υπάρχει πιθανότητα, μέσα στο διάστημα που δεν έχει κάνει την επαναληπτική δόση, το παιδί να κολλήσει και να περάσει την αρρώστια.

Προσωπικά είδα για τελευταία φορά επιδημία διφθερίτιδας, όταν ήμουν νεαρός, στο νοσοκομείο Παίδων «Αγία Σοφία», όπου μέσα σε ένα έτος (1972), χάσαμε στο 25 παιδιά. Πέρσι εκδηλώθηκε σε Γερμανία, Ιταλία και Ελβετία επιδημία ιλαράς, που οδήγησε 35 ανθρώπους στον θάνατο και περίπου 10.000 στην εντατική - και η ιλαρά είναι ένα από τα πιο ελαφρά νοσήματα. || Εμβόλια 2015 ||

Είναι παράλογο οι γονείς να φοβούνται τα εμβόλια αλλά όχι τα φάρμακα; Ασφαλώς, γιατί τα εμβόλια είναι τελείως αθώα, δεν έχουν καμία επικινδυνότητα. Αν πάρει κανείς ένα αντιβιοτικό ή ένα φάρμακο και είναι αλλεργικός, μπορεί να παρουσιάσει αλλεργικό σοκ και να πεθάνει. Ακόμη και τα απλά φάρμακα, όπως η ασπιρίνη, αν ληφθούν μακροχρόνια, μπορεί να κάνουν αιμορραγία. Ακόμα και η παρακεταμόλη σε μεγάλη ποσότητα, μπορεί να οδηγήσει σε ηπατική ή νεφρική βλάβη. Τα εμβόλια είναι τόσο αθώα, που μπορεί κανείς να κάνει όσα εμβόλια θέλει ταυτόχρονα: ένα στο ένα χέρι, ένα στο άλλο, ένα στο ένα πόδι, ένα στο άλλο. Θα σας πω χαρακτηριστικά το εξής: όταν το 1992 κάναμε το εμβόλιο του κοκίτη, χορηγούσαμε περίπου 3.000 διαφορετικές ουσίες, διότι δεν μπορούσαν να απομονωθούν οι ουσίες που θέλαμε. Αυτό το εμβόλιο που κάναμε τότε είχε κάποιες παρενέργειες και ο κόσμος το φοβόταν. Σήμερα όμως, με την εξέλιξη της βιοτεχνολογίας, από τις 3.000 ουσίες, το εμβόλιο του κοκίτη περιέχει μόλις 3-5 ουσίες. Αν κάνει κανείς όλα τα εμβόλια που περιλαμβάνονται στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών θα λάβει συνολικά 67-70 ουσίες. Τα εμβόλια είναι αθώα, γιατί είναι καθαρά και δεν έχουν καμία, μα καμία παρενέργεια. Ο κόσμος πρέπει σήμερα να πειστεί ότι με τα εμβόλια γλιτώνουμε από αρρώστιες που οδηγούν σε αναπηρίες ή στον θάνατο. Συμπερασματικά, θα έλεγα ότι τα εμβόλια σώζουν ζωές, είναι ακίνδυνα, χωρίς παρενέργειες. Για σωστή επιστημονική ενημέρωση, επισκεφθείτε στο site της Ελληνικής Παιδιατρικής Εταιρείας http://www.e-child.gr > || 9

■ Άρθρο ■

ο αντιεμβολιαστικό κίνημα, παρότι εμφανίζεται ως «νέα μόδα» στις μέρες μας, μόνο νέο δεν είναι. Για την ακρίβεια, είναι τόσο παλιό όσο ο πρώτος πρώτος εμβολιασμός, αυτός κατά της ευλογιάς, πριν από 200 περίπου χρόνια! Ο εμβολιασμός κατά της ευλογιάς γινόταν με τον ιό της δαμαλίτιδας. Επειδή ο ιός προερχόταν από αγελάδες, υπήρχε η ακλόνητη πεποίθηση πως όσοι εμβολιάζονται αργά ή γρήγορα θα …μετατραπούν σε αγελάδες ή ότι τα ζώα αυτά θα αρχίσουν να «ξεπηδούν» από το σώμα τους! Εμβόλια και αυτισμός: μια έμμονη ιδέα… Είναι αδύνατο να γραφεί οτιδήποτε για τους αντιεμβολιαστές, χωρίς να γίνει αναφορά στο βρετανό χειρουργό Andrew Wakefield (57-58 ετών σήμερα) και τη διαβόητη εργασία του που δημοσιεύτηκε το 1998, με την οποία επεχείρησε να συνδέσει το τριπλό εμβόλιο ιλαράς - παρωτίτιδας -ερυθράς, το πα-

Υπάρχουν άνθρωποι που πιστεύουν ότι τα εμβόλια είναι βλαβερά ή δεν έχουν λόγο ύπαρξης. Πιστεύουν ότι προκαλούν αυτισμό και άλλα νοσήματα, αδυνατίζουν το ανοσοποιητικό, μας γεμίζουν με τοξίνες και άλλα συναφή. Ως αποτέλεσμα, αυξάνεται ο αριθμός των ανεμβολίαστων παιδιών. Τι συμβαίνει; Γιατί το σημαντικότερο επίτευγμα της προληπτικής ιατρικής, ένας πραγματικός άθλος της επιστήμης, τίθεται υπό αμφισβήτηση; από ποιους; για ποιο λόγο; ισχύει η ρήση “όπου υπάρχει καπνός, υπάρχει και φωτιά”; Στο κείμενο που ακολουθεί θα προσπαθήσουμε να εξετάσουμε όλα όσα διαδίδει το «αντιεμβολιαστικό κίνημα», για να καταλήξουμε σε κάποια συμπεράσματα, επιστημονικά και λογικά…

10 || || Εμβόλια 2015 ||

ΜΙΑ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

Εμβολιασμός και Παραπληροφόρηση Του Διαμαντή Κλημεντίδη Κλινικού Φαρμακοποιού MSc

σίγνωστο MMR, με τον αυτισμό. Η αναστάτωση που προκλήθηκε ήταν μεγάλη και, για να είμαστε ειλικρινείς, δεν έχει κοπάσει μέχρι σήμερα… Ωστόσο, ενώ όλοι γνωρίζουν τα περί αυτισμού, ελάχιστοι έμαθαν τη συνέχεια της «αποκάλυψης»: κατέληξε στο να χάσει ο Α. Wakefield την ιατρική του άδεια. Καταρχάς, τα ευρήματά του δεν επιβεβαιώθηκαν ποτέ, από κανέναν άλλο ερευνητή. Το περιοδικό στο οποίο έγινε η δημοσίευσή του, το διάσημο και έγκυρο Lancet, απέσυρε οριστικά τη δημοσίευση το 2000, αφού ενδελεχής έρευνα απέδειξε ότι τα δεδομένα που χρησιμοποίησε ο Wakefield ήταν απλώς …χαλκευμένα! Ο ενδιαφερόμενος αναγνώστης μπορεί να μελετήσει το πλήρες ιστορικό του σκανδάλου Wakefield στην ιστοσελίδα του βραβευμένου δημοσιογράφου Brian Deer (http://briandeer.com/mmr/ lancet-summary.htm), ο οποίος διεξήγαγε τη σχετική έρευνα. Συνοπτικά, ο Wakefield δημοσίευσε μία αναφορά 12 περιπτώσεων παιδιών με ανωμαλίες || Εμβόλια 2015 ||

του γαστρεντερικού συστήματος, 9 από τα οποία (υποτίθεται ότι) εμφάνισαν «παλίνδρομο αυτισμό» εντός 14 ημερών από τον εμβολιασμό τους με το τριπλό εμβόλιο MMR. Όποιος διαβάσει προσεκτικά την εργασία του Wakefield, θα διαπιστώσει ότι ο συγγραφέας δεν κάνει πουθενά τη σύνδεση μεταξύ MMR και αυτισμού. Μία αναφορά περιπτώσεων που υπέπεσαν

στην αντίληψη κάποιου είναι εξ ορισμού ανίκανη, από επιστημονική άποψη, να αποκαλύψει αιτιολογικές σχέσεις. Ο Wakefield φυσικά το γνώριζε αυτό και έτσι αντί να ισχυριστεί στην ανακοίνωσή του ότι τα εμβόλια προκαλούν αυτισμό, επιδόθηκε σε έναν αγώνα αρνητικής δημοσιότητας, μια εκστρατεία κατά του MMR με δελτία τύπου, συνεντεύξεις και τηλεοπτικές εμφανίσεις σε εκπομπές υψηλής τηλεθέασης, σε Αγγλία και Αμερική, θέτοντας έτσι τις βάσεις για τη γιγάντωση του αντιεμβολιαστικού κινήματος στις μέρες μας, με συνέπειες που είναι ήδη ορατές, όπως μαρτυρούν οι επιδημίες ιλαράς στη Μ. Βρετανία και σε αρκετές Πολιτείες των Η.Π.Α. Όμως, ο δημοσιογράφος Brian Deer απέδειξε, πέραν πάσης αμφιβολία, τον πραγματικό ρόλο που διαδραμάτισε ο Wakefield σ’ αυτή την ιστορία. Όπως αποδείχτηκε, λοιπόν, ο Wakefield είχε προσληφθεί από έναν δικηγόρο ονόματι Richard Barr δύο χρόνια πριν τη διεξαγωγή της έρευνάς του, λαμβά|| 11

■ Άρθρο ■ νοντας μάλιστα ως αμοιβή το ποσό των 150 λιρών την ώρα, ακριβώς για να κατασκευάσει μία υπόθεση εναντίον του MMR. Ο δικηγόρος ήλπιζε να θησαυρίσει από τις μαζικές αγωγές γονέων αυτιστικών παιδιών που πίστευε ότι θα επακολουθούσαν. Μάλιστα, εκτός από την

ματικότητα, ήταν φυσιολογικές. Πρόκειται για ένα απίστευτο σκάνδαλο, η τραγικότητα του οποίου πολλαπλασιάζεται από τον αντίκτυπό του στη δημόσια υγεία, σε παγκόσμιο επίπεδο. Παρότι στα 16 χρόνια που έχουν περάσει από τη δημοσίευση του Lancet έχει επιχειρη-

Το βρέφος έχει τη θεωρητική δυνατότητα να αντιμετωπίσει 1.000.000 αντιγόνα, επομένως μπορεί να ανταποκριθεί ανοσολογικά επαρκώς σε 10.000 εμβόλια ταυτόχρονα! Επομένως, η ταυτόχρονη χορήγηση μόλις 11 εμβολίων, όπως γίνεται σήμερα, απασχολεί το 0,1% των δυνατοτήτων του βρεφικού ανοσοποιητικού συστήματος!

εξόφθαλμη σύγκρουση συμφερόντων, η οποία γίνεται εντονότερη από το γεγονός πως ο Wakefield ήθελε να προωθήσει το …δικό του εμβόλιο ιλαράς, ως ανταγωνιστή του τριπλού MMR, η υποδειγματική έρευνα του Deer αποκάλυψε ότι ο Wakefield κατασκεύασε τα «αποδεικτικά στοιχεία», δηλαδή τα υποτιθέμενα ευρήματα των εξετάσεων από τις βιοψίες των παιδιών οι οποίες, στην πραγ-

θεί πολλές φορές να αναπαραχθούν τα «αποτελέσματα» του Wakefield, αυτό δεν επετεύχθη ποτέ. Και κάτι τέτοιο είναι φυσικό αφού, όπως είπαμε, η έρευνα ήταν παραποιημένη, έτσι ώστε να «αποδείξει» αυτό που είχε προαποφασιστεί από τον ίδιο και τον δικηγόρο, δύο χρόνια πριν την έναρξή της. Εντούτοις, ο μύθος συνεχίζει, δυστυχώς, να διαδίδεται από διάφορους οι οποίοι προωθούν «εναλλακτι-

κές» θεραπείες και προϊόντα. Μερικοί από αυτούς μάλιστα, εμφανίζουν μία λίστα 28 «μελετών» που υποτίθεται ότι επιβεβαιώνουν την έρευνα του Wakefield. Φαίνεται όμως ότι αυτός που κατασκεύασε αυτή την «αποκαλυπτική» λίστα, πίστευε πώς ο αναγνώστης, εντυπωσιασμένος από το πλήθος των μελετών, δεν θα επιχειρούσε να διαβάσει καμία από αυτές! Οι «εργασίες» αυτές υπογράφονται και πάλι από τον ίδιο τον Wakefield ή συνεργάτες του και βασίζονται σε παρατηρήσεις που μόνο αυτοί, από το σύνολο της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας, έχουν καταφέρει να κάνουν, τα τελευταία 15 χρόνια. Στην πραγματικότητα, στην επιστημονική πραγματικότητα, την τελευταία δεκαετία και με αφορμή τον πανικό που έσπειρε το άρθρο του Lancet, πραγματοποιήθηκαν πολυάριθμες, επιδημιολογικές κυρίως, μελέτες προς διερεύνηση της ύπαρξης συσχέτισης μεταξύ του MMR (και των εμβολίων γενικά) και του αυτισμού. Οι επιδημιολογικές μελέτες λοιπόν είναι απολύτως ξεκάθαρες: σε ένα τεράστιο δείγμα 20.000.000 παιδιών δεν βρέθηκε η παραμικρή σχέση μεταξύ του MMR ειδικά ή των εμβολίων γενικά, και του αυτισμού... Παρά την πλήρη αποδόμηση της σχέσης εμβολίων και αυτισμού, οι εχθροί των εμβολίων επανήλθαν, με άλλες πηγές τρόμου προς κατανάλωση. Τη θέση του κατηγορούμενου στο εδώλιο έλαβαν, αυτήν τη φορά, η θειομερσάλη και τα άλατα του αλουμινίου (ενώσεις οι οποίες, παρεμπιπτόντως, δεν περιέχονταν ποτέ στο MMR!) αλλά και η αύξηση του αριθμού των εμβολίων σε σχέση με το παρελθόν.

12 || || Εμβόλια 2015 ||

Ο «κίνδυνος» της θειομερσάλης Η θειομερσάλη (thimerosal) είναι ένα παράγωγο του υδραργύρου που περιέχει υδράργυρο σε ποσοστό περίπου 50% κατά βάρος. Από το 1930 και μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 1990 χρησιμοποιήθηκε εκτεταμένα σε αρκετά εμβόλια, ως συντηρητικό. Αποσύρθηκε προληπτικά το 1999, μετά από κοινή σύσταση τόσο του FDA, της αμερικανικής υπηρεσίας που είναι υπεύθυνη για τα φάρμακα, όσο και της Αμερικανικής Παιδιατρικής Ακαδημίας, παρότι η εξέταση των μέχρι τότε δεδομένων δεν έδειξε οτιδήποτε ανησυχητικό. Ο λόγος της απόσυρσης ήταν ότι οι αρμόδιες υπηρεσίες των ΗΠΑ, μη έχοντας επαρκή δεδομένα ασφάλειας για τη θειομερσάλη και στο πλαίσιο της πολιτικής τους για τη μείωση της χρήσης υδραργύρου σε φάρμακα και τρόφιμα, αποφάσισαν να σταματήσουν τη χρήση της. Ο λόγος ήταν ακόμα μια ουσία, ο μεθυλεστέρας του υδραργύρου, γνωστή νευροτοξίνη που προσλαμβάνεται από τον άνθρωπο κυρίως μέσω της κατανάλωσης οστρακοειδών και μεγάλων ψαριών. Αυτό ακριβώς είναι και το σημείο που η αντιεμβολιαστική προπαγάνδα προσπάθησε να εκμεταλλευτεί, θεωρώντας την απόσυρση της θειομερσάλης ως έμμεση ομολογία ενοχής, όπως τεχνηέντως αφήνεται να εννοηθεί. Αναφορικά με τον αυτισμό, τέτοια σύνδεση είναι βιολογικώς μη-εφικτή. Εντούτοις, πραγματοποιήθηκαν έξι επιδημιολογικές μελέτες και δε βρέθηκε καμία συσχέτιση θειομερσάλης και αυτισμού. || Εμβόλια 2015 ||

Πολλά εμβόλια, μεγάλος ο κίνδυνος! Άλλο ένα επιχείρημα των αντιεμβολιαστών είναι ο ισχυρισμός πως ο αυξημένος αριθμός εμβολίων στα πρώτα 1-2 χρόνια της ζωής των παιδιών, συγκριτικά με το αντίστοιχο πρόγραμμα εμβολιασμών μερικές δεκαετίες πριν, συμπίπτει με την αύξηση(;) των κρουσμάτων αυτισμού την ίδια περίοδο, άρα ενοχοποιείται ως γενεσιουργός τους αιτία. Η εξήγηση που δίνουν είναι λογικοφανής: Το ανοσοποιητικό σύστημα του βρέφους είναι ανώριμο και δεν μπορεί να αντεπεξέλθει στον αυξημένο αριθμό αντιγόνων, με αποτέλεσμα να «στρεσάρεται», να αντιδρά «ανώμαλα» και να προκαλεί βλάβες στο νευρικό σύστημα που μπορούν, τελικά, να οδηγήσουν σε αυτισμό. Ο συλλογισμός αυτός είναι παντελώς λανθασμένος και φανερώνει, μεταξύ άλλων, πλήρη άγνοια βασικών αρχών ανοσολογίας. Καταρχάς, το ανοσοποιητικό σύστημα του νεογνού είναι ήδη αναπτυγμένο και λειτουργικό από την εμβρυική ζωή! Υπάρχουν, βεβαίως, λειτουργικές διαφορές με το ανοσοποιητικό σύστημα

του ενήλικου, όμως το βρεφικό ανοσοποιητικό αντιδρά θαυμάσια απέναντι σε αντιγόνα πρωτεϊνικής δομής. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο οι επιστήμονες κατασκεύασαν εμβόλια συζευγμένα με πρωτεΐνη, ώστε να μπορούν να προσδώσουν ανοσία στα βρέφη, ήδη από τους πρώτους μήνες της ζωής τους. Αυτό επέφερε εντυπωσιακή μείωση των λοιμώξεων και θανάτων από τα μικρόβια αιμόφιλο και στρεπτόκοκκο (μηνιγγίτιδες, πνευμονίες, βακτηριαιμίες). Επιστρέφοντας στο θέμα της υποτιθέμενης υπερφόρτωσης του βρεφικού ανοσοποιητικού συστήματος με υπερβολικό αριθμό αντιγόνων, η πραγματικότητα δεν θα μπορούσε να είναι μακρύτερα από τις θεωρίες των αντιεμβολιστών. Σε μια προσπάθεια να καθορίσουν τα θεωρητικά «όρια» του βρεφικού ανοσοποιητικού συστήματος και κάνοντας μερικούς πολύ συντηρητικούς υπολογισμούς (θεωρώντας, για παράδειγμα, ότι ένα εμβόλιο

|| 13

■ Άρθρο ■

περιέχει 100 αντιγόνα, ενώ στην πραγματικότητα περιέχει πολύ λιγότερα), οι ερευνητές Μ. Cohn και R. Langman συμπέραναν ότι το βρέφος έχει τη θεωρητική δυνατότητα να αντιμετωπίσει 1.000.000 αντιγόνα, επομένως μπορεί να ανταποκριθεί ανοσολογικά επαρκώς σε 10.000 εμβόλια ταυτόχρονα! Επομένως, η ταυτόχρονη χορήγηση μόλις 11 εμβολίων, όπως γίνεται σήμερα, απασχολεί το 0,1% των δυνατοτήτων του βρεφικού ανοσοποιητικού συστήματος! Το αλουμίνιο και ο Dr. Bob Sears Το αλουμίνιο είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση. Αποτελεί το νεότερο όπλο στη φαρέτρα των αντιεμβολιαστών, μετά τις αποτυχίες του MMR, της θειομερσάλης και των πολυδύναμων εμβολίων. Το αλουμίνιο χρησιμοποιείται ως ανοσοενισχυτικό, σε μεγάλο αριθμό εμβολίων, κυρίως

με τη μορφή του υδροξειδίου του αργιλίου και του φωσφορικού αργιλίου. Εξάλλου, η χρήση ανοσοενισχυτικών ήταν αυτή που επέτρεψε και τη μείωση του αντιγονικού φορτίου ανά δόση εμβολίου, διατηρώντας την ίδια ανοσολογική απάντηση. Ως μέταλλο, το αλουμίνιο είναι άφθονο στον πλανήτη. Βρίσκεται στην τροφή που τρώμε, στο νερό που πίνουμε, στον αέρα που αναπνέουμε. Αποτελεί, κατά κάποιον τρόπο, χαρακτηριστική επιβεβαίωση της θεμελιώδους αρχής της Τοξικολογίας που λέει ότι «η δόση κάνει το δηλητήριο». Πράγματι, το αλουμίνιο περιέχεται στα εμβόλια σε πολύ μικρή ποσότητα, της τάξης των 0,125 mg - 0,5 mg ανά δόση, ανάλογα με το σκεύασμα. Σύμφωνα με το αμερικανικό πρόγραμμα εμβολιασμού, ένα βρέφος θα λάβει περίπου 4 mg αλουμινίου από τα εμβόλια, στο πρώτο εξάμηνο της ζωής του,

ενώ κατά την ίδια περίοδο θα λάβει 10 mg αλουμινίου από το μητρικό γάλα, 40 mg από το υποκατάστατο μητρικού γάλακτος (αν δεν θηλάζει) και 120 mg σε περίπτωση που λαμβάνει υποκατάστατο μητρικού γάλακτος βασισμένο στη σόγια. Οφείλουμε να παρατηρήσουμε, πάντως, ότι η σύγκριση αυτή, παρότι χρησιμοποιείται συχνά από τους υπέρμαχους του εμβολιασμού, δεν είναι δίκαιη. Το αλουμίνιο δεν απορροφάται καλά όταν χορηγείται από το στόμα, σε αντίθεση με το ενδομυϊκά χορηγούμενο, όπως συμβαίνει με τα εμβόλια, που απορροφάται εξ ολοκλήρου. Σε αυτό ακριβώς το σημείο «πατάει» η αντιεμβολιαστική προπαγάνδα, αναφορικά με το αλουμίνιο: Απορροφάται ολόκληρη η ποσότητα, περνάει στο αίμα, διέρχεται τον αιμοατοεγκεφαλικό φραγμό και προκαλεί βλάβες στον εγκέφαλο, που οδηγούν σε αυτισμό. Σας θυμίζει κάτι; Πέρα από την αυθαιρεσία ότι τα πάντα μέσα στο σώμα μας, στο τέλος, προκαλούν … αυτισμό, το κοινό σημείο είναι η απουσία βασικών γνώσεων φαρμακοκινητικής και τοξικοκινητικής. Αυτό μαρτυρά η περίπτωση του Bob Sears ο οποίος, εκμεταλλευόμενος τον πανικό που ξεκίνησε με το MMR και συνεχίστηκε με τη θειομερσάλη, εξέδωσε ένα βιβλίο όπου αναλύει τους λόγους για τους οποίους το αλουμίνιο στα εμβόλια είναι επικίνδυνο και προτείνει εναλλακτικά προγράμματα εμβολιασμών για να διορθώσει τα πράγματα. Η επιχειρηματολογία του έχει υιοθετηθεί αυτούσια από το αντιεμβολιαστικό κίνημα… Στο σχετικό κεφάλαιο του βιβλίου του, ο Bob Sears χρησι-

14 || || Εμβόλια 2015 ||

μοποιεί, με βολικό γι’ αυτόν τρόπο, τα επιστημονικά δεδομένα, ώστε να προκαλέσει φόβο στον αναγνώστη. Χρησιμοποιεί τα στοιχεία που συσχετίζουν το αλουμίνιο που περιέχει η ενδοφλεβίως χορηγούμενη και για παρατεταμένα χρονικά διαστήματα, παρεντερική διατροφή στα εξαιρετικώς πρόωρα νεογνά, με την εμφάνιση τοξικότητας, για να εξάγει συμπεράσματα για τις μικροποσότητες αλουμινίου που λαμβάνουν εφάπαξ και ενδομυϊκά τα υγιή μωρά, με κανονική νεφρική λειτουργία. Βαφτίζει το όριο των 5μg/kg/ημέρα του FDA για το αλουμίνιο που περιέχεται στα διαλύματα παρεντερικής διατροφής, ως το μέγιστο ανεκτό όριο αλουμινίου γενικώς και αορίστως και το συγκρίνει με το περιεχόμενο στα εμβόλια όταν, στην πραγματικότητα, αυτό το όριο αφορά στην ποσότητα αλουμινίου που, όταν ενίεται κάθε μέρα και για παρατεταμένο χρονικό διάστημα, δεν ανιχνεύεται καν στο αίμα. Συνοπτικά, ο Bob Sears χρησιμοποιεί ψευδή όρια ασφαλείας, εξισώνει τη δράση του αλουμινίου στα πολύ πρόωρα νεογνά με αυτή των τελειόμηνων βρεφών και «συγχέει» την εφάπαξ ενδομυϊκή χορήγηση (εμβόλια) με την παρατεταμένη ενδοφλέβια (παρεντερική διατροφή). Είναι σαν να λέμε πως επειδή τα 60mg νικοτίνης είναι θανατηφόρα δόση για το 50% των ανθρώπων, όποιος καπνίσει 6 τσιγάρα από αυτά που περιέχουν το καθένα 10mg νικοτίνης, θα πέσει ευθύς νεκρός! Ή θα πέσει νεκρός όταν καπνίσει 5 πακέτα τέτοιων τσιγάρων αν υιοθετήσουμε την πρόσφατη άποψη ότι τα 1.000mg είναι η θανατηφόρος δόση της νικοτίνης… || Εμβόλια 2015 ||

Ας δούμε, ωστόσο, τι λέει η επιστήμη. Έχουν διεξαχθεί τρείς μεγάλες μελέτες και έχει αποδειχθεί, πέραν πάσης αμφιβολίας, ότι το αλουμίνιο που εισέρχεται στον οργανισμό με τα εμβόλια, υπολείπεται σημαντικά του ελάχιστα τοξικού φορτίου. Στην Ελλάδα, τα πράγματα είναι ακόμα καλύτερα, επειδή η συνολική ποσότητα αλουμινίου, με βάση το εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμών του Υπουργείου Υγείας, κυμαίνεται από 1,5-3 mg για ολόκληρο το πρώτο έτος ζωής, σε αντίθεση με τα 4 mg του πρώτου εξαμήνου των Αμερικανών…

με παλαιότερα, (β) βελτιώθηκε η πρόσβαση σε εξειδικευμένο ιατρικό και λοιπό προσωπικό και άρα υπάρχουν περισσότεροι γιατροί που μπορούν να κάνουν τη συγκεκριμένη διάγνωση και (γ) ο αυτισμός δεν είναι πια ταμπού για τους γονείς. Μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Αύγουστο του 2014, υποστηρίζει ότι η πραγματική συχνότητα του αυτισμού είναι ίδια και απαράλλαχτη τα τελευταία 20 χρόνια. Επιπρόσθετα, νέα ερευνητικά δεδομένα δείχνουν ότι, κατά πάσα πιθανότητα, ο αυτισμός είναι μία κατάσταση

Κατά μία έννοια, ο λόγος που υπάρχουν γονείς οι οποίοι δεν αναγνωρίζουν την αξία των εμβολιασμών, οφείλεται … στην ίδια τους την επιτυχία! Έχουν εξαφανίσει φρικαλέα νοσήματα όπως η ευλογιά και μειώσει στο επίπεδο σχεδόν της εξαφάνισης, πολλές ασθένειες που στο παρελθόν έπαιρναν ζωές και άφηναν αναπηρίες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μη νιώθουμε την πίεσή των νοσημάτων αυτών, να πιστεύουμε ότι κάνουμε θεωρητικές συζητήσεις, να ομνύουμε στο «ισχυρό ανοσοποιητικό» και να συμπεραίνουμε, τελικά, ότι τα εμβόλια δεν έχουν πλέον λόγο ύπαρξης Αυξήθηκε η συχνότητα αυτισμού; Πριν κλείσουμε το κεφάλαιο «εμβόλια και αυτισμός», οφείλουμε μια αποσαφήνιση σε όσους έχουν διαβάσει ή ακούσει ότι τα κρούσματα αυτισμού έχουν αυξηθεί θεαματικά. Λάθος! Στην πραγματικότητα πρόκειται για αύξηση των διαγνώσεων του αυτισμού. Πράγματι, οι διαγνώσεις αυξήθηκαν γιατί (α) διευρύνθηκαν τα κριτήρια που κατατάσσουν τα παιδιά στο φάσμα του αυτισμού, σε σχέση

που ξεκινά μέσα στη μήτρα, κατά την εμβρυική ζωή και όχι μετά τη γέννηση, εξαιτίας κάποιας εξωγενούς και «αφύσικης» παρέμβασης... Δίκες, δίκες, δίκες… Υπό φυσιολογικές συνθήκες, οποιαδήποτε συζήτηση θα έπρεπε να τελειώνει κάπου εδώ, καθώς το βάρος των αποδείξεων είναι συντριπτικό. Επειδή όμως οι συνθήκες μόνο φυσιολογικές δεν είναι, όταν στερεύουν τα επιστημονικώς τεκμηρι|| 15

■ Άρθρο ■ ωμένα επιχειρήματα, η μόνιμη επωδός είναι αυτή: «Τα δικαστήρια σε Αμερική και Ευρώπη επιδικάζουν δισεκατομμύρια σε γονείς που τα παιδιά τους έγιναν αυτιστικά από τα εμβόλια, επομένως είναι αλήθεια!» Κατ’ αντιστοιχία με όσα έχουμε πει ως τώρα, υπάρχει περισσότερη παρανόηση παρά αλήθεια και σε αυτόν τον ισχυρισμό. Συχνά γίνεται αναφορά σε δημοσιεύματα για ένα «δικαστήριο εμβολίων» (Vaccine Court) στις ΗΠΑ, με τρόπο που υπονοεί κάποιου είδους συνωμοσία γύρω από τα εμβόλια, καθώς και αποδοχή ενοχής εκ μέρους της κυβέρνησης των ΗΠΑ ή κάτι παρόμοιο. Η αλήθεια είναι τελείως διαφορετική. Το Vaccine Court, όπως λέγεται, υπάρχει, αλλά δεν είναι τίποτα άλλο από ένα ομοσπονδιακό πρόγραμμα των ΗΠΑ, με το όνομα Vaccine Injury Compensation Program (VICP), σχεδιασμένο να αποζημιώνει αυτούς που έχουν υποστεί οποιαδήποτε βλάβη στην υγεία τους, εξαιτίας των εμβολιασμών. Το πρόγραμμα χρηματοδοτείται από έναν φόρο 0,75 δολαρίων που έχει επιβληθεί σε κάθε εμβόλιο που πωλείται στη χώρα. Και το καταπληκτικό είναι ότι, αντίθετα με αυτά που διαδίδουν οι αντιεμβολιαστές, ο

λόγος που δημιουργήθηκε αυτό το πρόγραμμα ήταν για να προστατεύει τους γιατρούς και τους κατασκευαστές των εμβολίων, διασφαλίζοντας έτσι τη σταθερή διαθεσιμότητα αυτού του, τόσο κρίσιμου για τη δημόσια υγεία, αγαθού στην αγορά!!! Η αμερικανική κοινωνία είναι εξαιρετικά δικομανής, επειδή από το σύστημα δικαίου της τρέφεται μια βιομηχανία αγωγών, με το ιατρικό-φαρμακευτικό κομμάτι να είναι ιδιαίτερα διαδεδομένο και επικερδές. Αυτό γίνεται κατανοητό όταν δει κανείς με ποια αφορμή δημιουργήθηκε το Vaccine Court, ευθύς εξαρχής. Μετά από μια σειρά αγωγών κατά των κατασκευαστών του εμβολίου DPT (διφθερίτιδας-κοκκύτη-τετάνου) τη δεκαετία του 1980, διάφορα σώματα ενόρκων επιδίκασαν τεράστιες αποζημιώσεις στα «θύματα» τα οποία εκ των υστέρων αποδείχθηκε ότι κυνηγούσαν ανεμόμυλους, αφού οι βλάβες της υγείας τους ήταν άσχετες με τα εμβόλια. Οι αποζημιώσεις αυτές οδήγησαν τις φαρμακευτικές βιομηχανίες να αποσύρουν το ενδιαφέρον τους για την κατασκευή εμβολίων, φοβούμενες την οικονομική καταστροφή. Από το 1988 που ξεκίνησε

το πρόγραμμα μέχρι το 2011, σε σύνολο 1,8 δισεκατομμυρίων δόσεων εμβολίων, αποζημιώθηκαν 2.910 διεκδικήσεις, δηλαδή περίπου 1,8 περιπτώσεις ανά εκατομμύριο δόσεων. Το 2008 διεξήχθη μια πιλοτική δίκη για την εξέταση αξιώσεων περί MMR και αυτισμού, γνωστή και ως Omnibus Autism Trial, η οποία απέρριψε το αίτημα. Ακολούθησαν κι άλλες και απορρίφθηκαν όλες, μαζί με τις εφέσεις τους. Στην Ευρώπη, ένα περιφερειακό δικαστήριο, στο Ρίμινι της Ιταλίας, αποφάσισε τον Ιούνιο του 2012 ότι ο αυτισμός που εμφάνισε ένα αγοράκι, ο Valentino Bocc, ένα χρόνο μετά τη χορήγηση του MMR, οφείλεται στο εμβόλιο. Το δικαστήριο επέλεξε να αγνοήσει τον συντριπτικό όγκο των επιστημονικών δεδομένων που υποστηρίζουν το αντίθετο και να υιοθετήσει ως ισχυρή τη θέση του Wakefield – του οποίου η απάτη είχε ήδη αποκαλυφθεί ένα χρόνο πριν - ενώ δέχτηκε ως ειδικό έναν γιατρό ονόματι Massimo Montinari, ο οποίος δεν έχει καμία δημοσίευση στο ενεργητικό του, ούτε για τον αυτισμό, ούτε για το MMR, ούτε για τα εμβόλια γενικά. Απεναντίας, έχει γράψει ένα βιβλίο

16 || || Εμβόλια 2015 ||

σχετικά με το κακό που προκαλούν τα εμβόλια και πουλάει και μια θεραπεία δικής του επινόησης για τον αυτισμό. Στις 13 Φεβουαρίου 2015, ωστόσο, το εφετείο της Μπολόνια ανέτρεψε την απόφαση του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου, με ένα αρκετά αυστηρό σκεπτικό, όσον αφορά την πρωτόδικη απόφαση. Φυσικά, η απόφαση του εφετείου δύσκολα εντοπίζεται, στα blog και τα site των «αντιεμβοπλιαστών»… Φαίνεται όμως ότι οι Ιταλοί έχουν παράδοση σε παράδοξες δικαστικές αποφάσεις. Το 2009, ένα δικαστήριο καταδίκασε για …ανθρωποκτονία τους σεισμολόγους που δεν προέβλεψαν το σεισμό της L’ Aquila, παρότι κάτι τέτοιο είναι επιστημονικά αδύνατο! Από την άλλη, το Ανώτατο Δικαστήριο της Κροατίας απέρριψε πρόσφατα το αίτημα του τοπικού αντιεμβολιαστικού κινήματος περί δικαιώματος εξαίρεσης από τον υποχρεωτικό εμβολιασμό όσων γονιών το επιθυμούν, λέγοντας ότι «το δικαίωμα των παιδιών στην υγεία είναι ανώτερο από το δικαίωμα των γονιών τους στην (λάθος) επιλογή». Στην Ελλάδα, ο εμβολιασμός δεν είναι υποχρεωτικός, με την έννοια ότι το Υπουργείο Υγείας συστήνει και δεν επιβάλλει τα εμβόλια που ανήκουν στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών. Υπάρχει, αντιθέτως, η γνωμοδότηση της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, όπως αναφέρεται στο έγγραφο με αριθμ. πρωτ. Υ1/Γ.Π.161682/22-12-2008 της Δ/νσης Δημόσιας Υγιεινής του Υπ. Υγείας & Κοιν. Αλληλεγγύης, σύμφωνα με την οποία τα εμβόλια του βασικού εμβολιασμού είναι υποχρεωτικά. || Εμβόλια 2015 ||

ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ Τα εμβόλια, όπως όλες οι ιατρικές παρεμβάσεις, δεν είναι ελεύθερα κινδύνων. Το ρίσκο που ενέχουν, όμως, είναι ασύγκριτα μικρότερο από το όφελος που επιφέρουν. Επομένως, όπως συμβαίνει άλλωστε με το σύνολο των επιλογών που καλούμαστε να κάνουμε στη ζωή μας, μπορεί να μην είναι τέλεια, αλλά είναι

Αρκεί ένα ταξίδι σε χώρα που η ασθένεια δεν έχει εκριζωθεί ακόμα ή ένας έστω ανεμβολίαστος μετανάστης, για να εκδηλωθεί επιδημία σε μια αρνητική ως προς τους εμβολιασμούς κοινότητα, όπως μας δίδαξε η μίνι επιδημία ιλαράς του 2013 στη Νέα Υόρκη, μια πολιτεία που είχε κηρύξει την ιλαρά εκριζωμένη ασθένεια από το 2000

η καλύτερη δυνατή. Προς επίρρωσιν τούτου, ας πάρουμε το παράδειγμα του ιού της ιλαράς, που έχει την τιμητική του, ένεκα MMR. Σύμφωνα με στοιχεία του Public Health England, για κάθε ένα εκατομμύριο παιδιών που θα εμβολιαστούν με το τριπλό εμβόλιο MMR: • 1.000 θα εμφανίσουν πυρετικούς σπασμούς

• 30 θα εμφανίσουν θρομβοκυττοπενία • 0 θα εμφανίσουν σοβαρή αναφυλακτική αντίδραση • 1 θα εμφανίσει εγκεφαλίτιδα Αντίστοιχα, αν ένα εκατομμύριο άνθρωποι αρρωστήσουν με ιλαρά στην Ευρώπη του 2014, τότε: • 200 θα πεθάνουν. • 100.000 θα χρειαστούν νοσηλεία στο νοσοκομείο. • 90.000 θα εμφανίσουν μέση ωτίτιδα. • 80.000 θα εμφανίσουν γαστρεντερίτιδα. • 50.000 θα εμφανίσουν είτε ιογενή (πρωτοπαθή) είτε βακτηριακή (δευτεροπαθή) πνευμονία. • 5.000 θα εμφανίσουν πυρετικούς σπασμούς. • 1.000 θα εμφανίσουν εγκεφαλίτιδα από τους οποίους οι 100 θα πεθάνουν και άλλοι 2-300 θα αποκτήσουν μόνιμη εγκεφαλική βλάβη. • 1.000 θα εμφανίσουν διάφορα άλλα προβλήματα, μεταξύ των οποίων ηπατίτιδα, μυοκαρδίτιδα, θρομβοκυττοπενία ή αποβολή, αν νοσήσει έγκυος. Στην περίπτωση που θεωρείτε ότι είναι αδύνατο να αρρωστήσουν 1.000.000 άνθρωποι από ιλαρά, σας πληροφορούμε ότι ο ιός της ιλαράς είναι 9 φορές πιο μολυσματικός από την ηπατίτιδα C και τον Ebola και 4,5 φορές πιο μολυσματικός από τον ιό του AIDS, γι’ αυτό και σε κοινότητες ανεμβολίαστων ατόμων, η ιλαρά προκαλεί βίαια ξεσπάσματα επιδημιών. Κατά μία έννοια, ο λόγος που υπάρχουν γονείς οι οποίοι δεν αναγνωρίζουν την αξία των εμβολιασμών, οφείλεται …στην ίδια τους την επιτυχία! Έχουν εξαφανίσει φρικαλέα νοσήματα όπως η ευλογιά και μειώσει στο επίπεδο σχεδόν της εξαφάνισης, πολλές || 17

■ Άρθρο ■ ασθένειες που στο παρελθόν έπαιρναν ζωές και άφηναν αναπηρίες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μη νιώθουμε την πίεσή των νοσημάτων αυτών, να πιστεύουμε ότι κάνουμε θεωρητικές συζητήσεις, να ομνύουμε στο «ισχυρό ανοσοποιητικό» και να συμπεραίνουμε, τελικά, ότι τα εμβόλια δεν έχουν πλέον λόγο ύπαρξης. Γι’ αυτό και οι γονείς ανησυχούν σήμερα για τον Ebola, που είναι απίθανο να δημιουργήσει επιδημία σε μια κοινωνία Δυτικού τύπου και έναντι του οποίου, παρεμπιπτόντως, η ανθρωπότητα περιμένει το σωτήριο …εμβόλιο ως μάννα εξ ουρανού. Αλλά αδιαφορεί για την ιλαρά, την πνευμονία ή τη μηνιγγίτιδα. Όμως, αυτή η αίσθηση ασφάλειας είναι απατηλή, γιατί όταν πέφτουν τα ποσοστά της εμβολιαστικής κάλυψης, οι ασθένειες αυτομάτως επανεμφανίζονται. Αρκεί ένα ταξίδι σε χώρα που η ασθένεια δεν έχει εκριζωθεί ακόμα ή ένας έστω ανεμβολίαστος μετανάστης, για να εκδηλωθεί επιδημία σε μια αρνητική ως προς τους εμβολιασμούς κοινότητα, όπως μας δίδαξε η μίνι επιδημία ιλαράς του 2013 στη Νέα Υόρκη, μια πολιτεία που είχε κηρύξει την ιλαρά εκριζωμένη ασθένεια από το 2000 ή, ακόμα πιο παλιά, η επιδημία του ιλαράς του 1989-1991 που στοίχισε, δυστυχώς, τη ζωή σε 123 ανθρώπους και οφείλεται, εν μέρει, στην άρνηση εμβολιασμού… Η ειρωνεία του πράγματος είναι ότι αυτό το γνωρίζουν οι μέντορες των αντιεμβολιαστών που συνιστούν μια ατομικιστική, αντικοινωνική συμπεριφορά. Ο Dr. Bob Sears γράφει στο βιβλίο του: «...επίσης συνιστώ στους γονείς που φοβούνται να εμβολιάσουν τα παιδιά τους με το MMR, να μην το πουν στους γείτονές τους. Γιατί, αν το κάνουν πολλοί αυτό, τότε

οι ασθένειες θα επιστρέψουν». Το σημείο αυτό είναι κατάλληλο για να σχολιάσουμε έναν επαναλαμβανόμενο και ολέθριο ισχυρισμό όσων επιλέγουν να μην εμβολιαστούν: όσοι δεν εμβολιάζονται, δεν θέτουν σε κίνδυνο την υγεία των εμβολιασμένων, επειδή οι τελευταίοι χαίρουν ανοσίας, λόγω ακριβώς του εμβολίου που έκαναν. Οι αντιεμβολιαστές εδώ παραβλέπουν το φαινόμενο της «συλλογικής ανοσίας» ή αλλιώς «ανοσία της κοινότητας», κατά το οποίο ο εμβολιασμός ενός επαρκούς τμήματος του πληθυσμού, παρέχει προστασία και σε άτομα που αδυνατούν να εμβολιαστούν, μειώνοντας έτσι τον αριθμό των ατόμων-φορέων της νόσου και παρέχοντας μικρή δυνατότητα μετάδοσης εντός της κοινότητας. Οι ομάδες ατόμων που είναι ευάλωτες και προστατεύονται από την συλλογική ανοσία των υπολοίπων είναι: 1. Το πολύ μικρό ποσοστό (συνήθως <5%) των κανονικά εμβολιασμένων που, για άγνωστη αιτία, δεν αναπτύσσουν επαρκή ανοσία. 2. Τα μη εμβολιασμένα, για ιατρικούς λόγους, άτομα. 3. Όσοι βρίσκονται σε ανοσο-

καταστολή: Ασθενείς με AIDS, μεταμοσχευμένοι, καρκινοπαθείς υπό χημειοθεραπεία. 4. Τα πολύ μικρά βρέφη που δεν έχουν ακόμα ολοκληρώσει το πρόγραμμα του βασικού εμβολιασμού. Όλοι οι παραπάνω βασίζονται στην ανοσία της κοινότητας για την επιβίωσή τους και αν το ποσοστό των ανεμβολίαστων πέσει κάτω από ένα επίπεδο, τότε κινδυνεύουν άμεσα. Όλοι οι παραπάνω έχουν έννομο συμφέρον να θέλουν την ανοσία της κοινότητας αδιατάρακτη και, επομένως, έχουν κάθε δικαίωμα να κινηθούν, κατά τη λογική των αντιεμβολιαστών, ακόμα και νομικά εναντίον όσων αρνιούνται να εμβολιαστούν. Αλλά το πιο σημαντικό είναι να αλλάξει η παθητική στάση της επιστημονικής κοινότητας έναντι του κινήματος των αντιεμβολιαστών. Ήδη οι επιστήμονες υγείας αλλά και όλοι, παραβιάζουμε κάθε έννοια λογικής, προσπαθώντας να αποδείξουμε ότι ο άλλος κάνει λάθος, τη στιγμή που το βάρος της απόδειξης των ισχυρισμών του, το φέρει εκείνος που αμφισβητεί κάτι κοινώς αποδεκτό. Μια ιδέα μπορούμε να πάρουμε από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Ο καθηγητής Βιοηθικής Arthur Caplan έγραψε πριν από έναν περίπου χρόνο στο blog της Νομικής Σχολής του Χάρβαρντ ότι, όσο δικαίωμα έχει ένας γονιός να μην εμβολιάσει το παιδί του, άλλο τόσο έχει και ο γονιός του οποίου το παιδί θα αρρωστήσει κολλώντας από μηεμβολιασμένο άτομο (και η σύγχρονη Επιδημιολογία έχει τον τρόπο να εντοπίσει το σημείο μηδέν μιας επιδημίας σε επίπεδο ασθενή, όπως έγινε πρόσφατα με την επανεμφάνιση του ιού του Ebola) να καταφύγει στη Δικαιοσύνη… >

18 || || Εμβόλια 2015 ||

■ Συνέντευξη ■

ΧΡΗΣΤΟΣ ΛΙΟΝΗΣ

O εμβολιασμός ενηλίκων είναι πολύ σοβαρή υπόθεση! Της Νεκταρίας Καρακώστα Την ανάγκη της συνέχισης του εμβολιασμού και στην ενήλικο ζωή, αλλά και του εμβολιασμού όλων των ανασφάλιστων, επισημαίνει ο καθηγητής Γενικής Ιατρικής και Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, στο Τμήμα Ιατρικής του Πανεπιστημίου Κρήτης, κ. Χρήστος Λιονής. Παράλληλα, εκφράζει την ανησυχία του για πιθανή εμφάνιση επιδημιών στο άμεσο μέλλον, αν δεν ληφθούν μέτρα για την παρακολούθηση της εμβολιαστικής κάλυψης του πληθυσμού. Ήδη τα κρούσματα ηπατίτιδας Α στη χώρα μας εμφανίζουν σταθερά ανοδική πορεία…

κ. Λιονής αναγνωρίζει ότι έχουμε ένα από τα καλύτερα και πιο σύγχρονα προγράμματα εμβολιασμού σε παγκόσμιο επίπεδο, το οποίο όμως …δεν υλοποιείται. Γι’ αυτό και προτείνει τη συντονισμένη παρακολούθηση και εποπτεία του εμβολιασμού από την πολιτεία με μια σειρά από μέτρα, ενώ τονίζει την ανάγκη ειδικής μέριμνας για τους ανασφάλιστους πολίτες, που δεν έχουν πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας. Τι περιλαμβάνει το Πρόγραμμα Εμβολιασμού για τους ενήλικες; Προβλέπει τα εξής εμβόλια: γρίπης, τετάνου-διφθερίτιδας-

|| Εμβόλια 2015 ||

|| 19

■ Συνέντευξη - ΧΡΗΣΤΟΣ ΛΙΟΝΗΣ ■ κοκκύτη, ιλαράς-παρωτίτιδαςερυθράς, ανεμευλογιάς, για τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV), για τον πνευμονιόκοκκο και το μηνιγγιτιδόκοκκο, για την ηπατίτιδα Α και την ηπατίτιδα Β, τον αιμόφιλο ινφλουέντζας τύπου b και το εμβόλιο για τον έρπητα ζωστήρα, ένα πολύ σημαντικό εμβόλιο, που γίνεται με άπαξ δόση, μετά την ηλικία των 60 και διενεργείται για την πρόληψη ή τη μείωση της πιθανότητας εμφάνισης ενός νοσήματος που κοστίζει σε πόνο και σε χρήμα. Συνολικά, δηλαδή 11 εμβολιασμούς. Το εμβόλιο για τον έρπητα ζωστήρα δεν έχει κυκλοφορήσει ακόμη στην Ελλάδα – κυκλοφορεί στην Αμερική, έχει πάρει έγκριση στην Ευρώπη και εκκρεμεί η έγκριση της ειδικής επιτροπής του υπουργείου Υγείας.

Η πρότασή μου είναι η υπόθεση του εμβολιασμού των ενηλίκων, να αποτελέσει επίσημη δέσμευση των γιατρών που συμβάλλονται με τον ΕΟΠΥΥ. Οποιαδήποτε πρόσληψη στο σύστημα υγείας θα πρέπει να γίνεται στη βάση ενός συμβολαίου που θα δεσμεύει τον γιατρό στη διενέργεια των εμβολιασμών. Ανάμεσα σε αυτά για τα οποία θα πληρώνεται, θα ελέγχεται και θα αξιολογείται, θα είναι και ο εμβολιασμός.

Κι από τη θεωρία στην πράξη κύριε καθηγητά; Έρευνα που πραγματοποιήθηκε στην Κρήτη, σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη έδειξε ότι τα ποσοστά εμβολιασμού για το εμβόλιο του πνευμονιόκοκκου παραμένουν αρκετά χαμηλά. Ακόμα και σε μία ομάδα υψηλής προτεραιότητας, όπως αυτή των διαβητικών, το επίπεδο της εμβολιαστικής κάλυψης είναι αρκετά χαμηλό. Σήμερα το εμβόλιο για τον πνευμονιόκκοκο γίνεται σε άτομα μεγαλύτερης ή ίσης ηλικίας με τα 65 έτη (αρχικά με το συζευγμένο και 6-12 μήνες μετά με το πολυσακχαριδικό). Το εμβόλιο αυτό ξεκινά από τα 19 έτη για ειδικές ομάδες του πληθυσμού. Σε κάθε περίπτωση, είναι γεγονός ότι η χώρα μας διαθέτει ένα εξαιρετικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού, από τα πιο σύγχρονα σε όλον τον κόσμο, σύμφωνο με τις σύγχρονες εξελίξεις

και τεκμηριώσεις και αντίστοιχο εκείνου του FDA των ΗΠΑ, όμως δεν υλοποιείται. Είναι πολλοί οι παράγοντες που ευθύνονται για αυτό: ο γιατρός, o οποίος πρέπει να υπενθυμίσει, να συστήσει, να πείσει τον ασθενή για τον εμβολιασμό, ο ασθενής, που θα πρέπει να είναι πρόθυμος να συμμορφωθεί στη σύσταση του γιατρού. Στη σημερινή περίοδο όμως, που ένα μεγάλο μέρος του ελληνικού πληθυσμού δεν έχει πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας, επειδή έχει χάσει την ασφαλιστική του κάλυψη, το πρόβλημα του εμβολιασμού ευάλωτων ομάδων και της διασφάλισης της επιθυμητής και επαρκούς εμβολιαστικής κάλυψης, γίνεται οξύτερο.

Πριν την κρίση οι ενήλικες εμβολιάζονταν; Aκόμη και πριν από την οικονομική κρίση, εμβόλια κλασικά, όπως του τετάνου, της διφθερίτιδας και του κοκκύτη, ένα σημαντικό εμβόλιο που πρέπει να επαναλαμβάνεται ανά δεκαετία, δεν διενεργούνταν. Ο Έλληνας πιστεύει ακόμα πως αν κοπεί, τραυματιστεί κ.ο.κ. καλύπτεται από τον αντιτετανικό ορό. Με τον ορό όμως, η κάλυψη που παρέχεται είναι βραχείας διάρκειας, προκαλείται οικονομική αιμορραγία στο σύστημα υγείας, ενώ τίθενται και θέματα ασφάλειας- αντίθετα, το εμβόλιο είναι πολύ φθηνό, γίνεται ανά δεκαετία και καλύπτει παράλληλα και τη νόσηση από διφθερίτιδα. Το Υπουργείο Υγείας στο πρόγραμμα εμβολιασμών των ενηλίκων συστήνει σε ενήλικες με άγνωστο ή ελλιπή εμβολιασμό να αρχίσουν ή να συμπληρώσουν τον εμβολιασμό με μία δόση τετάνου, διφθερίτιδας και κοκκύτη. Για αυτούς που αρχίζουν τον εμβολιασμό, συστήνεται να χορηγούνται οι δύο πρώτες δόσεις με μεσοδιάστημα 4 εβδομάδων και η τρίτη δόση 6-12 μήνες μετά. Ακόμη, άλλα εμβόλια, που δυστυχώς είναι ξεχασμένα από τους ενήλικες είναι το εμβόλιο για ιλαρά-παρωτίτιδα και ερυθρά. Σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας, άτομα που γεννήθηκαν πριν το 1970 θεωρούνται άνοσα, ενώ οι ενήλικες που γεννήθηκαν το 1970 ή μετά θα πρέπει να εμβολιαστούν με μία ή περισσότερες δόσεις τριπλού εμβολίου (για ιλαρά, παρωτίτιδα και ερυθρά), εκτός αν υπάρχει αντένδειξη ή τεκμηριωμένη ανοσία. Όλα τα εμβόλια θα πρέπει να εποπτεύονται, να παρακολου-

20 || || Εμβόλια 2015 ||

θούνται και να διενεργούνται, όχι μόνο στις ομάδες υψηλού κινδύνου, αλλά και σε όσους ανθρώπους που δεν έχουν ασφαλιστική κάλυψη και δεν έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας. Είναι ένα μεγάλο θέμα στρατηγικής που θα πρέπει να εξεταστεί στο πλαίσιο της συζήτησης που γίνεται για τη μεταρρύθμιση στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας. Έχει σημασία ο καθένας μας να είναι εμβολιασμένος (ατομική ανοσία) αλλά σημαντική είναι και η συλλογική «ανοσία αγέλης». Ένα υψηλό ποσοστό εμβολιαστικής κάλυψης του συνόλου του πληθυσμού, μπορεί να εμποδίσει την ανάδειξη επιδημιών. Όταν έχεις έναν πληθυσμό με ισχυρό ανοσιακό τείχος, δηλαδή ένα πολύ υψηλό ποσοστό εμβολιασμένων (άνοσων) ατόμων, τότε αυτό αποτρέπει τη διείσδυση των λοιμογόνων παραγόντων στα επίνοσα άτομα και την εμφάνιση επιδημιών στον γενικό πληθυσμό. Επίνοσα άτομα, λέγονται τα υποψήφια για νόσηση άτομα που δεν έχουν αντισώματα για μια νόσο επειδή δεν νόσησαν ποτέ ή δεν εμβολιάστηκαν ποτέ.

Σε ποιο βαθμό η μη εμβολιαστική κάλυψη αποδίδεται σε έλλειψη ενημέρωσης; Η Ελλάδα είχε και έχει πολύ καλή κάλυψη στον παιδικό πληθυσμό. Yπάρχουν, ωστόσο, αρκετές συζητήσεις σε ποιο βαθμό η οικονομική κρίση έχει ελαττώσει την εμβολιαστική κάλυψη αυτή τη στιγμή και υπάρχουν σχετικές αναφορές, όμως δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία. Πιθανόν, οι επισκέψεις στον παιδίατρο ή στον οικογενειακό γιατρό που γίνονταν τακτικά πριν την οικονομική κρίση και μάλιστα στα χρονικά διαστήματα που όριζε το χρονοδιάγραμμα εμβολιασμών και ο παιδίατρος, να έχουν μειωθεί, να παραμελούνται, να μετατίθενται ή να μην γίνονται. Αυτό ίσως να οδηγήσει σε χαμηλότερα ποσοστά κάλυψης- ιδιαίτερα σε κάποιες πληθυσμιακές ομάδες. Θα δούμε. Μια άλλη περίοδος της ζωής που αξίζει της προσοχής μας είναι εκείνη της μετακίνησης του παιδιού από την παιδική στην μετεφηβική ζωή και τη μετάβαση από τον παιδίατρο, όπου η παρακολούθηση του ήταν συστηματική, σε ένα σύστημα χαλαρής εποπτείας. Δυστυχώς,

δεν έχουμε στην Ελλάδα αναδείξει τον προσωπικό γιατρό με όρους ευθύνης, ελέγχου και εποπτείας. Το αποτέλεσμα είναι οι αναμνηστικές δόσεις που είναι απαραίτητες για την ενίσχυση της ανοσίας, ουσιαστικά να μην γίνονται και να παρατηρούμε στους ενήλικους χαμηλά ποσοστά εμβολιασμού. Ο δεύτερος λόγος έχει να κάνει με το ίδιο το άτομο: ο έφηβος δεν πηγαίνει εύκολα στον γιατρό. Ο τρίτος λόγος έχει να κάνει με τον ίδιο τον γιατρό των ενηλίκων -που δεν θεωρεί τον εμβολιασμό σημαντική ίσως δραστηριότητα. Στις ΗΠΑ, σε οποιαδήποτε ευκαιριακή επίσκεψη ενός ασθενούς στον γιατρό, γίνεται ενημέρωση για τον εμβολιασμό. Στην Ελλάδα, αυτή η ευκαιρία επίσκεψης δεν χρησιμοποιείται όπως πρέπει. Τέλος, σημαντικό «κενό» αποτελεί η απουσία μιας ταυτότητας ή ενός βιβλιαρίου υγείας των ενηλίκων ή μιας smart card (εθνικής κάρτας υγείας), που θα έπρεπε να έχει κάθε Έλληνας σήμερα, ασφαλισμένος ή μη ασφαλισμένος. Τι προβλήματα μπορεί να δημιουργήσει η χαμηλή εμβολι-

ΕΥΠΑΘΕΙΣ ΚΑΙ ΕΥΑΛΩΤΕΣ ΟΜΑΔΕΣ

Θα πρέπει επειγόντως να συζητηθεί το θέμα των ευπαθών/ ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού, δηλαδή όσων δεν έχουν ασφαλιστική κάλυψη και δεν έχουν τακτική πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας και προσωπική επίβλεψη της υγείας τους. Πρέπει να δούμε τη φροντίδα των ατόμων χωρίς ασφαλιστική κάλυψη, που εκτιμάται σήμερα στο 1/3 του πληθυσμού. Ακόμη και οι εθελοντικοί οργανισμοί θα μπορούσαν να αναλάβουν αυτήν την αποστολή, όχι όμως με μη συστηματικό τρόπο, αλλά με ενιαία παρακολούθηση, μηχανισμούς και κατευθύνσεις. Ακόμη δε θα πρέπει να ξεχάσουμε και τον εμβολιασμό των ίδιων των υγειονομικών που δυστυχώς στη χώρα μας παραμένει σε χαμηλά επίπεδα.Οποιαδήποτε επένδυση στον εμβολιασμό, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, θα επιφέρει σημαντικά οφέλη στην οικονομία και θα εξοικονομήσει πολλά χρήματα, καθώς στην Ελλάδα, ακόμη και μικρο-επιδημίες θα μπορούσαν να στοιχίσουν πολύ περισσότερα, από όσα θα πληρώσουμε για τον φθηνό εμβολιασμό. || Εμβόλια 2015 ||

|| 21

■ Συνέντευξη - ΧΡΗΣΤΟΣ ΛΙΟΝΗΣ ■

αστική κάλυψη στα παιδιά; Είναι γεγονός ότι ο εμβολιασμός των παιδιών επηρεάζει και την εμφάνιση μιας νόσου στους ενήλικους, με διάφορους μηχανισμούς, ενώ αλλάζει τη σύνθεση της μικροβιακής χλωρίδας. Θα πρέπει ωστόσο να σημειωθεί, ότι πρόβλημα δεν εμφανίζεται μόνο αν δεν γίνει το συνιστώμενο βασικό πρόγραμμα εμβολιασμού στα παιδιά, αλλά και αν αυτός δεν επαναληφθεί ή δεν ολοκληρωθεί. Όπως γνωρίζουμε, η επανάληψη των εμβολιασμών είναι απαραίτητη για την ενίσχυση της ανοσίας, επομένως αν δεν επαναληφθούν ή δεν ολοκληρωθούν τα εμβόλια, πιθανότατα θα έχουμε την εμφάνιση μιας γενιάς επίνοσων ενηλίκων, έτοιμων να υποστούν τις συνέπειες μεγάλων επιδημιών. Ο εμβολιασμός στην παιδική ηλικία είναι μια εξαιρετική στρατηγική, προφυλάσσει τον ενήλικα από πάρα πολλά νοσήματα, όχι μόνο διότι βοηθούν τη συλλογική ανοσία και αποτρέπει τις επιδημίες, αλλά και γιατί η νόσηση στην ενήλικο ζωή για πολλά

νοσήματα (όπως π.χ. η ανεμευλογιά), συνοδεύεται από υψηλά ποσοστά επιπλοκών ακόμη και θανάτων. Για αυτόν τον λόγο, είναι πολύ σημαντικό να ολοκληρώσουμε τους εμβολιασμούς στην παιδική μας ηλικία και να επαναλάβουμε τις αναμνηστικές δόσεις στην ενήλικο ζωή. Πολύ σημαντικός είναι ο εμβολιασμός της παιδικής ηλικίας και για την ηπατίτιδα Β, ένα ουσιαστικά σεξουαλικά μεταδιδόμενο νόσημα. Το παιδί που θα γίνει έφηβος και θα αναπτύξει νωρίς σεξουαλικές σχέσεις, θα πρέπει να είναι καλυμμένο. Το ίδιο ισχύει και για την ηπατίτιδα Α, ο εμβολιασμός από νωρίς θα βοηθήσει στο να μην έχουμε επίνοσους ενήλικες. Επειδή όμως η ηπατίτιδα Α είναι νόσημα που σχετίζεται με τη φτώχεια και τις κακές συνθήκες υγιεινής, ο έγκαιρος εμβολιασμός των παιδιών εμποδίζει την εμφάνιση και τη διασπορά νοσημάτων και επιδημιών ηπατίτιδας Α κάτω από τις δύσκολες συνθήκες, που ζούμε σήμερα.

Έχουμε επανεμφάνιση μεταδοτικών ασθενειών, πέρα από μία επιδημία ιλαράς που εμφανίστηκε πρόσφατα στην Ευρώπη; Με βάση καταγραφές του ΚΕΕΛΠΝΟ, υπάρχει σταθερή καταχώρηση νοσημάτων όπως η ηπατίτιδα Α και οι σαλμονελλώσεις. Η ηπατίτιδα Α έχει μια σταθερή παρουσία, με αριθμούς μεγαλύτερους από αυτούς που παρατηρούσε κανείς πριν την οικονομική κρίση. Οι ενήλικες που μεγάλωσαν στην Ελλάδα και είναι άνω των 45-50 ετών θεωρούνται άνοσοι της ηπατίτιδας, γιατί κατά πάσα πιθανότητα νόσησαν από αυτήν στην παιδική τους ηλικία. Σήμερα, ευάλωτα θεωρούνται τα μικρότερα άτομα που εξαιτίας της επιβάρυνσης των κοινωνικοοικονομικών συνθηκών και της αύξησης του συγχρωτισμού και της φτώχειας, κινδυνεύουν να νοσήσουν. Αυτό το φαινόμενο της μετάθεσης των ευάλωτων στην ενήλικο ζωή, για νοσήματα που συνδέονται με τις χαμηλές κοινωνικοοικονομικές συνθήκες, αποτελεί έναν σημαντικό κίνδυνο. Η λύση είναι ο εμβολιασμός των ενηλίκων με το εμβόλιο για την ηπατίτιδα Α –γίνεται σε δύο δόσεις και συστήνεται σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας σε ειδικές κατηγορίες ενηλίκων στις οποίες περιλαμβάνονται ομοφυλόφιλοι, χρήστες ναρκωτικών ουσιών, άτομα που ασχολούνται με πειραματόζωα και με επεξεργασία ή διακίνηση τροφίμων, ασθενείς με χρόνια ηπατική νόσο και άτομα που λαμβάνουν παράγοντες πήξεως και ταξιδιώτες σε περιοχές όπου η νόσος ενδημεί. Η ηπατίτιδα Α δεν πρέπει να συγχέεται με την ηπατίτιδα Β που είναι αποκλειστικά σε-

22 || || Εμβόλια 2015 ||

δεν χρησιμοποιούν τις τυχαίες ή ευκαιριακές επισκέψεις, για να υπενθυμίσουν την ανάγκη του εμβολιασμού. Άρα, το βάρος για την εφαρμογή του προγράμματος εμβολιασμού θα πρέπει να ανατεθεί στον συντονισμό των υπηρεσιών Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας και στην ουσιαστική συμμετοχή των υγειονομικών που εργάζονται σε αυτή. Η πρότασή μου είναι η υπόθεση του εμβολιασμού των ενηλίκων, να αποτελέσει επίσημη δέσμευση των γιατρών που συμβάλλονται με τον ΕΟΠΥΥ. Οποιαδήποτε πρόσληψη στο

ξουαλικά μεταδιδόμενη νόσος και της οποίας ο εμβολιασμός συστήνεται σε τρεις δόσεις σε όλα τα άτομα που δεν εμβολιάστηκαν και δεν έχουν νοσήσει, ενώ κρίνεται απαραίτητος στις ομάδες υψηλού κινδύνου, όπου περιλαμβάνονται άτομα με σεξουαλική συμπεριφορά υψηλού κινδύνου, ομοφυλόφιλοι, χρήστες ναρκωτικών ουσιών, εργαζόμενοι σε μονάδες φροντίδας ατόμων με νοητική υστέρηση, άτομα υψηλού επαγγελματικού κινδύνου που εκτίθενται σε αίμα ή βιολογικά υγρά και άλλους.

Ο Έλληνας πιστεύει ακόμα πως αν κοπεί ή τραυματιστεί, καλύπτεται από τον αντιτετανικό ορό. Με τον ορό όμως, η κάλυψη που παρέχεται είναι βραχείας διάρκειας, προκαλείται οικονομική αιμορραγία στο σύστημα υγείας, ενώ τίθενται και θέματα ασφάλειας. Αντίθετα, το εμβόλιο είναι πολύ φθηνό, γίνεται ανά δεκαετία και καλύπτει παράλληλα και τη νόσηση από διφθερίτιδα.

Οι Έλληνες φοβούνται τα εμβόλια; Δυστυχώς, σε κάποιες απομονωμένες περιοχές και σε άτομα μεγάλης ηλικίας, υπάρχει ακόμη φόβος για τον εμβολιασμό. Αρκετοί αποδέχονται τον εμβολιασμό της γρίπης που συστήνεται σε όλους τους ενήλικους άνω των 60 ετών μία φορά τον χρόνο, αλλά όχι τον εμβολιασμό του πνευμονιόκοκκου, που μειώνει την πιθανότητα νόσησης από τη λοίμωξη που προκαλείται από τον στρεπτόκοκκο της πνευμονίας. Νομίζω ότι θα πρέπει να εξετάσουμε ποιοι είναι οι λόγοι που εμποδίζουν την Ελλάδα, αλλά και άλλες χώρες, να έχουν υψηλή εμβολιαστική κάλυψη στους ενήλικους. Στη Σουηδία, || Εμβόλια 2015 ||

και γενικά στις Σκανδιναβικές χώρες, ο εμβολιασμός των ενηλίκων προχωρά με βήμα ταχύ: σε κανένα από τα εμβόλια που συστήνονται δεν υπάρχει χαμηλή κάλυψη. Είναι αλήθεια ότι ο Έλληνας δεν πείθεται εύκολα, όμως δεν είναι μόνο ο Έλληνας, υπάρχει και το παράδειγμα στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου υπήρχε μια μεγάλη συζήτηση που οδήγησε σε πτώση του εμβολιασμού και κάλυψης ακόμη και στα μικρά παιδιά. Η προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι, με τη βελτίωση στην ενημέρωση, ο ασθενής δέχεται σήμερα πιο εύκολα τον εμβολιασμό. Αυτό που δεν βλέπω όμως, είναι η ουσιαστική συμμετοχή των ίδιων των υγειονομικών, που

σύστημα υγείας θα πρέπει να γίνεται στη βάση ενός συμβολαίου που θα δεσμεύει τον γιατρό στη διενέργεια των εμβολιασμών. Ανάμεσα σε αυτά για τα οποία θα πληρώνεται, θα ελέγχεται και θα αξιολογείται, θα είναι και ο εμβολιασμός. Θα πρέπει επίσης να υπάρξει μία εθνική κάρτα υγείας, που θα ακολουθεί τον ασθενή, από τη στιγμή της γέννησής του, σε όλη τη διαδρομή του στο σύστημα υγείας. Η κάρτα θα πρέπει να έχει κενά πεδία για συμπλήρωση. Έτσι, ο γιατρός θα μπορεί να δει στην όποια ευκαιριακή επίσκεψη αν έχει γίνει ο εμβολιασμός, και αν δεν έχει γίνει να τον συστήσει και να τον συνταγογραφήσει. > || 23

■ Συνέντευξη ■

FEDERICO MARTINON - TORRES

O εμβολιασμός είναι δικαίωμα Της Νεκταρίας Καρακώστα

Την ανάγκη η ευθύνη του εμβολιασμού να περάσει στην πολιτεία, ώστε να υπάρχει προστασία της παιδικής ηλικίας επισημαίνει ο διεθνούς φήμης ειδικός στους εμβολιασμούς, Αναπληρωτής Καθηγητής Παιδιατρικής στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Santiago de Compostela στην Ισπανία, Federico Martinon-Torres. O ίδιος αναφέρει ότι παρατηρούνται κενά στη συμμόρφωση στον εμβολιασμό σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, κυρίως για τα εμβόλια που δεν εντάσσονται στα εθνικά εμβολιαστικά προγράμματα και δεν αποζημιώνονται από το κράτος, γεγονός που κάνει τις επιδημίες να «καραδοκούν».

χουν παρατηρηθεί κενά στα εμβολιαστικά επίπεδα του πληθυσμού στην Ισπανία ή και στην Ευρώπη εξαιτίας της οικονομικής κρίσης; Σύμφωνα με μελέτη που πραγματοποιήσαμε, υπάρχει προφανές κενό στη συμμόρφωση στον εμβολιασμό, σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Το αν αυτό οφείλεται στην οικονομική κρίση, δεν μπορώ να το πω με σιγουριά, αλλά η κρίση ίσως είναι ένας από τους

παράγοντες που συμβάλλουν στο φαινόμενο, καθώς έχει διαπιστωθεί ότι η κάλυψη για τα εμβόλια που δεν αποζημιώνονται από την πολιτεία είναι χαμηλότερη σε σχέση με αυτήν που υπάρχει για τα υποχρεωτικά εμβόλια. Αυτό θα μπορούσε, όπως επισημάνατε, να αποδοθεί και στην οικονομική κρίση, που κάνει ακόμη πιο δύσκολη την πληρωμή των εμβολίων από τους γονείς. Ωστόσο, ο σχεδιασμός της μελέτης που κάναμε

δεν μας επιτρέπει να επιβεβαιώσουμε αυτόν τον ισχυρισμό - μπορούμε να κάνουμε μόνο υποθέσεις… Ακόμη όμως κι αν ένα εμβόλιο είναι τμήμα του Εθνικού Προγράμματος, υπάρχουν γονείς που χάνουν την ασφάλισή τους… Αυτό είναι τεράστιο πρόβλημα. Όταν οι γονείς χάνουν την ασφάλισή τους, τα παιδιά στερούνται την πρόσβαση όχι

24 || || Εμβόλια 2015 ||

μόνο στα προτεινόμενα εμβόλια που αναφέραμε παραπάνω, λόγω έλλειψης χρημάτων, αλλά σε όλα τα εμβόλια του Εθνικού Προγράμματος. Είναι πιθανό, στις χώρες όπου υπάρχει αυτή η σχέση- εκεί δηλαδή όπου όταν οι γονείς χάσουν την κοινωνική τους ασφάλιση δεν μπορούν να εμβολιάσουν τα παιδιά τους, μελλοντικά να υπάρξει πρόβλημα, να επανεμφανιστούν δηλαδή ασθένειες που μέχρι σήμερα ελέγχονταν μέσω του εμβολιασμού. Θα πρέπει να λάβουμε υπόψη, ότι λόγω της μεγάλης κάλυψης που υπήρχε μέχρι σήμερα για τα περισσότερα εμβόλια (της τάξης του 80-85%), προστατεύονταν όχι μόνο όσοι είχαν λάβει τα εμβόλια, αλλά το σύνολο του πληθυσμού. Όταν εμβολιαστεί επαρκής αριθμός ατόμων σε μια δεδομένη κοινότητα, οι μικροοργανισμοί δεν εξαπλώνονται και προστατεύονται και εκείνοι που δεν έχουν εμβολιαστεί («ανοσία της αγέλης»). Αν όμως η εμβολιαστική κάλυψη πέσει κάτω από ένα συγκεκριμένο όριο, αν δηλαδή για οποιονδήποτε λόγο σταματήσεις να εμβολιάζεις μεγάλο μέρος του πληθυσμού, τότε μέσα || Εμβόλια 2015 ||

σε μια ομάδα ανεμβολίαστων παιδιών οι μικροοργανισμοί αυτοί αρχίζουν να κυκλοφορούν και πάλι και η ανοσία της αγέλης χάνεται.

Σε περιόδους κρίσης, η πιο σημαντική παρέμβαση που μπορούμε να κάνουμε σε επίπεδο υγείας και δημόσιας υγείας είναι ο εμβολιασμός. Κι αν κάποιοι θέλουν να κάνουν περικοπές, αυτές θα πρέπει να γίνουν σε άλλους τομείς και όχι στα εμβόλια. Ο εμβολιασμός είναι η πλέον οικονομικά αποδοτική παρέμβαση στον τομέα της υγείας. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία για αυτό.

Άρα θα οδηγηθούμε στην επανεμφάνιση μεταδοτικών ασθενειών; Οι προβλέψεις για οποιαδήποτε χώρα σταματά τον εμβολιασμό, δεν μπορούν παρά να είναι ζοφερές. Είναι απλώς ζήτημα χρόνου η ασθένεια να κάνει την επανεμφάνισή της. Το έχουμε δει αυτό να συμβαίνει στην Ευρώπη, με την περίπτωση της ιλαράς. Όταν η εμβολιαστική κάλυψη έπεσε κάτω από ένα όριο, ξέσπασαν επιδημίες. Η γενικευμένη χρήση του εμβολιασμού δεν συνεπάγεται και εξοικονομήσεις για τα συστήματα υγείας; Πρωταρχικός μας στόχος είναι η προστασία των παιδιών από την ασθένεια και η σωτηρία της ζωής τους. Ωστόσο θα πρέπει να επισημάνουμε ότι δεν υπάρχουν οφέλη μόνο σε ανθρώπινες ζωές, αλλά και στη χρήση των υγειονομικών πόρων. Αυτή είναι μια παράμετρος που λαμβάνουμε υπόψη, όταν || 25

■ Συνέντευξη - FEDERICO MARTINON - TORRES ■ συστήνουμε ένα εμβόλιο. Όταν πρόκειται να εντάξουμε ή όχι ένα εμβόλιο στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού κάποιας χώρας σκεφτόμαστε ως εξής: α. πόσο σημαντικό είναι το κόστος της ασθένειας, σε θνησιμότητα και νοσηρότητα, β. το άμεσο και το έμμεσο κόστος που υπάρχει, τόσο για το σύστημα υγείας, όσο και για τους ίδιους τους γονείς από τη χρήση του εμβολίου. Τι εννοώ με αυτό; Ότι όταν ένα παιδί έχει εμβολιαστεί, μειώνονται οι πιθανότητες νοσηλείας του στο νοσοκομείο και η χρήση των πόρων του υγειονομικού συστήματος, επομένως εξοικονομούνται χρήματα. Σε περιόδους κρίσης, η πιο σημαντική παρέμβαση που μπορούμε να κάνουμε σε επίπεδο υγείας και δημόσιας υγείας είναι ο εμβολιασμός. Κι αν κάποιοι θέλουν να κάνουν περικοπές, αυτές θα πρέπει να γίνουν σε

Η ΑΞΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΥ

Τίποτα από όσα έχουμε κάνει στην ιατρική δεν έχει μεγαλύτερο όφελος για την ανθρωπότητα από ότι τα εμβόλια. Χάρη στον εμβολιασμό, έχουμε καταφέρει να εξαλείψουμε ασθένειεςμάστιγες, όπως η ευλογιά και η διφθερίτιδα, είμαστε πολύ κοντά στο να πετύχουμε το ίδιο για την πολιομυελίτιδα, τον κοκκύτη ή τον τέτανο και, γενικώς, έχουμε πετύχει να μειώσουμε πολύ σημαντικά τη συχνότητα εμφάνισης των περισσότερων μεταδοτικών ασθενειών. Στις χώρες όπου το συζευγμένο εμβόλιο κατά του μηνιγγιτιδόκοκκου (Ναϊσσέρια της μηνιγγίτιδας) χορηγείται συστηματικά, η μηνιγγίτιδα αυτή έχει επίσης εξαφανιστεί. Πιο πρόσφατο όμως είναι το παράδειγμα του συζευγμένου εμβολίου κατά του πνευμονιόκοκκου: όπου χρησιμοποιήθηκε το συγκεκριμένο εμβόλιο, όλες οι μορφές διεισδυτικής νόσου που προκαλεί το συγκεκριμένο μικρόβιο, μειώθηκαν σημαντικά. Θεωρώ ότι δεν υπάρχει καλύτερο και πιο αποδοτικό οικονομικά εργαλείο για την προστασία της υγείας, από τον εμβολιασμό.

άλλους τομείς και όχι στα εμβόλια. Ο εμβολιασμός είναι η πλέον οικονομικά αποδοτική παρέμβαση στον τομέα της υγείας. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία για αυτό. Δρουν σε όλο τον κόσμο ομάδες που τάσσονται κατά των εμβολίων. Γιατί συμβαίνει αυτό; Ισχύει και, δυστυχώς, δεν είναι κάτι νέο. Υπάρχει από τότε που ξεκίνησαν οι εμβολιασμοί. Αυτό που έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια είναι ο τρόπος με τον οποίο επικοινωνούν αυτές οι ομάδες τα μηνύματά τους. Δεν πιστεύω ότι ο αριθμός των ατόμων που είναι κατά των εμβολίων έχει αυξηθεί, μπορούν όμως πλέον να κάνουν πιο εύκολα «θόρυβο», μέσα από το διαδίκτυο και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Το ευχάριστο είναι ότι δεν φαίνεται οι φωνές αυτές να επηρεάζουν την πλειονότητα των γονιών στην Ευρώπη, οι οποίοι σε πολύ σημαντικό ποσοστό εξακολουθούν ευτυχώς να εμβολιάζουν τα παιδιά τους. Γενικά, υπάρχουν τρεις κατηγορίες ατόμων που τάσσονται κατά των εμβολίων: 1. αυτοί που έχουν έλλειμμα πληροφόρησης ή έχουν παραπληροφορηθεί. Σε αυτούς τους ανθρώπους θα πρέπει να εξηγήσουμε τα οφέλη του εμβολιασμού και τον κίνδυνο στον οποίο εκθέτουν τα παιδιά τους με το να μην τα εμβολιάζουν. 2. αυτοί που αρέσκονται να πιστεύουν σε θεωρίες συνωμοσίας, χωρίς καμία επιστημονική βάση. Δεν ξέρω τι μπορούμε να κάνουμε γι’ αυτό. 3. η ομάδα που προσωπικά με προβληματίζει πολύ, είναι γο-

26 || || Εμβόλια 2015 ||

Ένας ενήλικος μπορεί να αποφασίσει για τον εαυτό του αν θέλει να εμβολιαστεί ή όχι. Αλλά δεν μπορεί να κάνει το ίδιο για ένα παιδί. Γι’ αυτό και πιστεύω ότι η Πολιτεία θα πρέπει να προστατέψει τα παιδιά, αναλαμβάνοντας την ευθύνη του εμβολιασμού των, έως την ηλικία των 18 ετών. Όλα τα παιδιά θα πρέπει να εμβολιάζονται, εκτός αν υπάρχει επίσημη ιατρική αντένδειξη. Ο εμβολιασμός είναι δικαίωμα κάθε παιδιού. νείς με πολύ καλό οικονομικό και μορφωτικό υπόβαθρο, οι οποίοι φτιάχνουν τη δική τους προσωπική αντιεμβολιαστική θεωρία, εξαιτίας κάποιας θεωρίας που μπορεί να άκουσαν από φίλο ή να διάβασαν στο διαδίκτυο. Σε συνέχεια αυτής της προσωπικής τους θεωρίας, παίρνουν τη λάθος απόφαση να μην εμβολιάσουν το παιδί τους. Αυτό είναι επικίνδυνο. Προσωπικά, θεωρώ τον εμβολιασμό ενός παιδιού, δικαίωμα, ανεξάρτητα από τη χώρα στην οποία βρίσκεται. Κανένας γονιός δεν έχει το δικαίωμα να πάρει μία τέτοια απόφαση για το παιδί του, ακόμη κι αν πιστεύει ότι με αυτόν τον τρόπο το προστατεύει. Ο κίνδυνος στον οποίο το εκθέτει είναι αδικαιολόγητος. Για μένα, το να αποφα|| Εμβόλια 2015 ||

σίσει ένας γονιός να μην εμβολιάσει το παιδί του, είναι το ίδιο τρομερό με το να αποφασίσει να μην το στείλει στο σχολείο ή να υποβάλει π.χ. ένα κορίτσι σε κλειτοριδεκτομή… Ένας ενήλικας μπορεί να αποφασίσει για τον εαυτό του αν θέλει να εμβολιαστεί ή όχι. Αλλά δεν μπορεί να κάνει το ίδιο για ένα παιδί. Γι’ αυτό και πιστεύω ότι η Πολιτεία θα πρέπει να προστατέψει τα παιδιά, αναλαμβάνοντας την ευθύνη του εμβολιασμού των, έως την ηλικία των 18 ετών. Όλα τα παιδιά θα πρέπει να εμβολιάζονται, εκτός αν υπάρχει επίσημη ιατρική αντένδειξη. Ο εμβολιασμός είναι δικαίωμα κάθε παιδιού. Πολλοί φοβούνται τα εμβόλια, αλλά όχι τα φάρμακα. Γιατί συμβαίνει αυτό;

Θεωρώ ότι τα εμβόλια έχουν πέσει θύματα της επιτυχίας τους. Τι εννοώ με αυτό; Ότι έχουν πετύχει να εξαφανίσουν από το προσκήνιο πολλές σοβαρές ασθένειες, με αποτέλεσμα αντί να βλέπουμε τις ασθένειες, να βλέπουμε μόνο την κακή πλευρά των εμβολίων, δηλαδή τις ανεπιθύμητες ενέργειές τους. Όταν δεν βλέπει κανείς μια ασθένεια, δεν αντιλαμβάνεται την ανάγκη της προστασίας από αυτήν. Είναι πολύ εύκολο να πει π.χ. ένας γονιός «δεν εμβολιάζω το παιδί μου για την πολιομυελίτιδα», όταν δεν έχει δει την ασθένεια. Αν η πολιομυελίτιδα έκανε την επανεμφάνισή της και την έβλεπαν, να είστε σίγουροι ότι όλοι οι γονείς, ακόμη κι εκείνοι που είναι κατά των εμβολίων, θα στέκονταν πρώτοι στην ουρά για να εμβολιάσουν τα παιδιά τους! Το πρόβλημα είναι ότι τα εμβόλια είναι τόσο επιτυχημένα που πολλοί ξεχνούν τι ακριβώς προσφέρουν! Θα πρέπει επίσης να θυμόμαστε και τούτο: ότι όταν κάποιος κάνει ένα εμβόλιο, ο κίνδυνος στον οποίο εκτίθεται είναι πολύ πολύ μικρότερος από τον κίνδυνο στον οποίο εκτίθεται λαμβάνοντας οποιοδήποτε κοινό φάρμακο, όπως π.χ. ασπιρίνη ή παρακεταμόλη. Κλείνοντας, θα ήθελα να συστήσω σε όλους τους γονείς να κάνουν στα παιδιά τους όλα τα εμβόλια, στον χρόνο που πρέπει να τα κάνουν. Πολλές φορές δεν αρκεί να κάνει ένα παιδί όλα τα εμβόλια, χρειάζεται να τα κάνει και στους σωστούς χρόνους. Αν κάποιος καθυστερήσει χωρίς λόγο τη χορήγηση μιας δόσης ή αναμίξει εμβόλια, το παιδί μπορεί να μην προστατεύεται επαρκώς. > || 27

■ Άρθρο ■

ποια εμβόλια πρέπει να κάνουν οι ενήλικοι; Χριστίνα Μπουντούρη Γενική–Οικογενειακή Ιατρός Πολλοί ενήλικοι δεν γνωρίζουν ότι ο εμβολιασμός αποτελεί μια από τις πιο αποτελεσματικές παρεμβάσεις δημόσιας υγείας και ότι πρέπει να συνεχίζεται και στην ενήλικη ζωή. Ο εμβολιασμός των ενηλίκων θεωρείται διεθνώς επιβεβλημένος, ώστε να προληφθεί η εμφάνιση ασθενειών, για τις οποίες υπάρχουν εμβόλια. Σε περίπτωση αλλαγής των επιδημιολογικών συνθηκών (π.χ. επιδημία, πανδημία) οι συστάσεις αλλάζουν.

μβολιασμός κατά της γρίπης Το εμβόλιο της γρίπης πρέπει να γίνεται κάθε χρόνο, σε όλα τα άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω. Μέχρι την ηλικία των 60 ετών συνιστάται να γίνεται στις εξής ομάδες: • Όσοι εργάζονται στο χώρο της υγείας • Τα άτομα που βρίσκονται σε στενή επαφή με

28 ||

παιδιά <6 μηνών • Οι έγκυες γυναίκες β ‘και γ’ τριμήνου • Στους κλειστούς πληθυσμούς (προσωπικό και εσωτερικοί σπουδαστές γυμνασίων-λυκείων, στρατιωτικών και αστυνομικών σχολών, ειδικών σχολείων ή σχολών, τρόφιμοι και προσωπικό ιδρυμάτων κ.ά.)

|| Εμβόλια 2015 ||

Επιπλέον πρέπει να εμβολιάζονται οι ασθενείς με τα εξής νοσήματα: • Χρόνια πνευμονοπάθεια • Καρδιακή ανεπάρκεια • Σακχαρώδης διαβήτης • Χρόνια νεφρική νόσος • Ανοσοκαταστολή (λόγω ασθένειας, λήψης ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων ή ανοσοκατασταλτικής θεραπείας) - Μεταμόσχευση οργάνων • Δρεπανοκυτταρική νόσο και άλλες αιμοσφαιρινοπάθειες • Νευρομυϊκά νοσήματα Εμβολιασμός κατά της ηπατίτιδας Α Το εμβόλιο κατά της ηπατίτιδας Α χορηγείται σε σχήμα 2 δόσεων και πρέπει να το κάνουν οι εξής ομάδες: • Όσοι εργάζονται στο χώρο της υγείας • Όσοι ασχολούνται με πειραματόζωα, με επεξεργασία και διακίνηση τροφίμων • Το προσωπικό καθαριότητας των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων • Κλειστοί πληθυσμοί (προσωπικό και εσωτερικοί σπουδαστές γυμνασίων-λυκείων, στρατιωτικών και αστυνομικών σχολών, ειδικών σχολείων ή σχολών, τρόφιμοι και προσωπικό ιδρυμάτων κ.ά.) • Όσοι πρόκειται να ταξιδέψουν σε χώρες με υψηλή και ενδιάμεση συχνότητα εμφάνισης της ηπατίτιδας Α • Οι ομοφυλόφιλοι • Οι χρήστες ενδοφλεβίων ουσιών • Άτομα με χρόνια ηπατική νόσο ή άτομα που λαμβάνουν παράγοντες πήξης

|| Εμβόλια 2015 ||

Εμβολιασμός κατά της ηπατίτιδας Β Το εμβόλιο κατά της ηπατίτιδας Β χορηγείται σε τρείς δόσεις και πρέπει να το κάνουν οι εξής ομάδες: • Οι επαγγελματίες υγείας (ιατροί, νοσηλευτές, προσωπικό εργαστηρίων, φοιτητές ιατρικών επαγγελμάτων, οδοντίατροι και βοηθητικό προσωπικό) • Τα άτομα που έχουν σεξουαλικές σχέσεις με πάσχοντες από ηπατίτιδα Β • Τα άτομα που έχουν στο οικογενειακό τους περιβάλλον άτομα με ηπατίτιδα Β • Οι ομοφυλόφιλοι • Όσοι έχουν πολλαπλούς συντρόφους • Εκδιδόμενα άτομα • Οι χρήστες ενδοφλεβίων ουσιών • Τα άτομα που πρόκειται να ταξιδέψουν σε χώρες με υψηλή συχνότητα ηπατίτιδας Β • Οι νεφροπαθείς που κάνουν αιμοκάθαρση • Οι ασθενείς που πρόκειται να υποβληθούν σε μεταμόσχευση οργάνων Εμβολιασμός κατά του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) Ο εμβολιασμός κατά του HPV γίνεται είτε με το 4δύναμο (HPV4) ή με το διδύναμο (HPV2) εμβόλιο σε 3 δόσεις. Συστήνεται να εμβολιάζονται όλες οι γυναίκες από την ηλικία των 11 ετών και μέχρι την ηλικία των 26 ετών. Το εμβόλιο HPV4 μπορεί επίσης να χορηγηθεί και σε αγόρια ηλικίας 9-26 ετών, κυρίως για την πρόληψη εμφάνισης των κονδυλωμάτων. Εμβολιασμός κατά του πνευμονιόκοκκου Συστήνεται ο εμβολιασμός όλων των ατόμων ηλικίας >50 ετών με μία δόση PCV13. Για τα άτομα

|| 29

■ Άρθρο ■ ηλικίας 19-50 ετών συστήνονται 1-2 δόσεις PPSV, όταν ανήκουν σε κάποια από τις παρακάτω κατηγορίες: •Χ ρόνιοι καπνιστές •Χ ρόνια καρδιακή νόσος •Χ ρόνια πνευμονοπάθεια •Σ ακχαρώδης διαβήτης •Χ ρόνια νεφρική νόσος •Μ ειονεκτική σπληνική λειτουργία ή ασπληνία π.χ. δρεπανοκυτταρική νόσο, υπερσπληνισμό, χειρουργική αφαίρεση του σπλήνα •Α νοσοκαταστολή (λόγω ασθένειας, λήψης ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων ή ανοσοκατασταλτικής θεραπείας) Εμβολιασμός κατά του έρπητα ζωστήρα Μία δόση εμβολίου κατά του έρπητα ζωστήρα συστήνεται για ενήλικους ηλικίας 60 ετών και άνω, ανεξάρτητα αν είχαν προηγούμενο επεισόδιο έρπητα ζωστήρα. Εμβολιασμός κατά του αιμοφίλου, τύπου b (Hib) Συστήνεται να χορηγηθεί 1 δόση του εμβολίου σε άτομα με δρεπανοκυτταρική αναιμία ή σπληνεκτομή και σε ανοσοκατασταλμένα άτομα που δεν είχαν ποτέ εμβολιασθεί με το εμβόλιο. Εμβολιασμός κατά της διφθερίτιδας, τετάνου και κοκκύτη Συστήνεται σε όλους τους ανεμβολίαστους ενήλικους, ανεξαρτήτως ηλικίας, να εμβολιάζονται πλήρως με 3 δόσεις. Ο εμβολιασμός συνεχίζεται με μία αναμνηστική δόση ανά 10ετία.

Εμβολιασμός κατά της ιλαράς, παρωτίτιδας, ερυθράς (MMR) Γενικά, οι ενήλικοι που γεννήθηκαν πριν το 1957, θεωρούνται ότι έχουν ανοσία για ιλαρά και παρωτίτιδα. Οι ενήλικοι που γεννήθηκαν μετά το 1957 πρέπει να έχουν πιστοποίηση εμβολιασμού με 1 ή 2 δόσεις MMR, εκτός και αν έχουν νοσήσει (με εργαστηριακή επιβεβαίωση ανοσίας) και από τα 3 νοσήματα. Εμβολιασμός κατά της ανεμευλογιάς Όλοι οι ενήλικοι χωρίς ένδειξη ανοσίας στην ανεμευλογιά (προηγηθείσα νόσηση ή εμβολιασμός) πρέπει να εμβολιάζονται με 2 δόσεις μονοδύναμου εμβολίου ανεμευλογιάς. Εμβολιασμός κατά του μηνιγγιτιδόκοκκου Συστήνεται εμβολιασμός με 1 δόση του μηνιγγιτιδοκοκκικού εμβολίου στα εξής άτομα: • Με λειτουργική ή ανατομική ασπληνία π.χ. δρεπανοκυτταρική νόσο, υπερσπληνισμό, χειρουργική αφαίρεση του σπλήνα • Με ανεπάρκεια του συμπληρώματος ή ανεπάρκεια της lgG2 • Με HIV λοίμωξη • Ανεμβολίαστοι πρωτοετείς φοιτητές, που μένουν σε φοιτητικές εστίες. • Μικροβιολόγοι που εκτίθενται σε καλλιέργειες. • Στρατιώτες και πρόσωπα που μένουν ή ταξιδεύουν σε ενδημικές περιοχές (Ζώνη μηνιγγίτιδας, υπο-Σαχάριος Αφρική) κατά την ξηρά περίοδο (Δεκέμβριος-Ιούνιος) καιιδιαίτερα εάν υπάρχει μεγάλης διάρκειας επαφή με τους κατοίκους της περιοχής. >

30 || || Εμβόλια 2015 ||

■ Άρθρο ■

Πνευμονία και Πνευμονιόκοκκος Των Θ. Παπαβασιλείου - Μ. Πιτσιλίδη

ν ε υ μονία χαρακτηρίζεται από φλεγμονή των πνευμόνων, η οποία οδηγεί στην πλήρωση των πνευμονικών κυψελίδων με υγρό ή πύον, και μπορεί να εκδηλωθεί με βήχα, πυρετό, ρίγη και δυσκολία στην αναπνοή, μεταξύ άλλων συμπτωμάτων. Τα κυριότερα αίτια της πνευμονίας είναι τα βακτήρια και οι ιοί. Το συνηθέστερο βακτηριακό αίτιο της πνευμονίας είναι ο στρεπτόκοκκος (Streptococcus pneumoniae), επίσης γνωστός ως πνευμονιόκοκκος, που αποτελεί σημαντικό μικροβιακό αίτιο λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος, όπως είναι η πνευμονία, η οξεία μέση ωτίτιδα και η παραρρινοκολπίτιδα. Προκαλεί επίσης διεισδυτικές λοιμώξεις, όπως είναι η μικρο-

|| Εμβόλια 2015 ||

που παρουσιάζουν και τα υψηλότερα ποσοστά διεισδυτικής πνευμονιοκοκκικής νόσου. Υπάρχουν πάνω από 90 τύποι πνευμονιόκοκκου αλλά οι 10 πιο κοινοί προκαλούν το 62% των κρουσμάτων της διεισδυτικής πνευμονιοκοκκικής νόσου.

βιαιμία, η πνευμονία με μικροβιαιμία και η μηνιγγίτιδα. Συνολικά κάθε χρόνο 1,6 εκατ. άνθρωποι στον κόσμο καταλήγουν από ασθένειες που προκαλούνται από τον πνευμονιόκοκκο, εκ των οποίων περίπου 800.000 είναι παιδιά κάτω των 5 ετών. Η πιο κοινή αιτία είναι η πνευμονία, αλλά ο πνευμονιόκοκκος αποτελεί και την κύρια αιτία μηνιγγίτιδας στις ΗΠΑ. Ιδιαίτερο κίνδυνο διατρέχουν τα βρέφη κάτω των 2 ετών

Πνευμονιοκοκκική πνευμονία Ο πνευμονιόκοκκος μπορεί να προκαλέσει ήπιας έως σοβαρής μορφής πνευμονία, σε ανθρώπους κάθε ηλικίας. Το ποσοστό θνησιμότητας για την πνευμονιοκοκκική πνευμονία κυμαίνεται από 6-40%, ανάλογα με τις συνθήκες (εξωνοσοκομειακοί ασθενείς, ενδονοσοκομειακοί ασθενείς και ασθενείς σε μονάδα εντατικής θεραπείας). Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι τα άτομα που νοσούν και αναρρώνουν από πνευμονιοκοκκική πνευμονία, διατρέχουν μεγα|| 31

■ Άρθρο ■ λύτερο κίνδυνο θανάτου μέσα στην επόμενη δεκαετία σε σύγκριση με το γενικό πληθυσμό. Η πνευμονία της κοινότητας (ΠΚ) η οποία πλήττει άτομα εκτός των χώρων παροχής φροντίδας υγείας, είναι ο συνηθέστερος τύπος πνευμονίας. Η ΠΚ οφείλεται συνήθως σε βακτήρια ή ιούς. Το συνηθέστερο βακτηριακό αίτιο είναι ο πνευμονιόκοκκος. Η επιβάρυνση της ΠΚ οποιασδήποτε αιτιολογίας στους ενήλικους μεγαλύτερης ηλικίας είναι υψηλή, με περίπου ένα εκατομμύριο κρούσματα και 350.000 έως 620.000 νοσοκομειακές νοσηλείες μόνο στις ΗΠΑ. Μεταξύ των ασθενών που νοσηλεύονται με ΠΚ, οι επιπλοκές περιλαμβάνουν τα οξέα στεφανιαία σύνδρομα, την καρδιακή ανεπάρκεια και την αναπνευστική ανεπάρκεια. Το ποσοστό θνησιμότητας των ενηλίκων κυμαίνεται συνήθως στο 10-20% αλλά μπορεί να υπερβαίνει το 50%, στις ομάδες υψηλού κινδύνου.

Παράγοντες κινδύνου Με το πέρασμα της ηλικίας, το ανοσοποιητικό σύστημα καθίσταται ολοένα και λιγότερο ικανό να προστατεύει από λοιμώξεις. Επιπρόσθετοι παράγοντες κινδύνου είναι ο διαβήτης, το άσθμα, η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), το κάπνισμα, ο αλκοολισμός, το κατεσταλμένο ανοσοποιητικό σύστημα και διάφοροι περιβαλλοντικοί παράγοντες. Συμπτώματα Τα συμπτώματα της πνευμονίας κυμαίνονται από ήπια έως σοβαρά και μπορεί να ποικίλουν επίσης ανάλογα με το αν η πνευμονία είναι βακτηριακής ή ιογενούς αιτιολογίας. Η αποτυχία αναγνώρισης των συμπτωμάτων της πνευμονίας μπορεί να οδηγήσει σε καθυστερήσεις στη διάγνωση και στη θεραπεία και, επιπλέον, να αυξήσει τη σοβαρότητα και τη διάρκεια της ασθένειας. Συμπτώματα που συσχετίζονται συνήθως με τη βακτηριακή πνευμονία είναι τα ακόλουθα: • Υπερβολική εφίδρωση • Υψηλός πυρετός, τρόμος και ρίγη • Θωρακικό άλγος κατά τις αναπνευστικές κινήσεις ή το βήχα • Βήχας με φλέγμα που επιμένει ή επιδεινώνεται • Χείλια και νύχια που εμφανίζουν κυάνωση, λόγω έλλειψης οξυγόνου στο αίμα Η πνευμονία μπορεί να διαγνωστεί με ιστορικό, κλινική εξέταση, ακτινογραφίες θώ-

ρακος και αιματολογικές εξετάσεις. Η θεραπεία πρέπει να ξεκινά αμέσως μετά τη διάγνωση ή όταν υπάρχει ισχυρή υποψία, δεδομένου ότι η νόσος μπορεί να έχει ταχεία εξέλιξη. Τα αντιβιοτικά αποτελούν τη βασική θεραπεία. Πρόληψη Η πρόληψη της πνευμονιοκοκκικής λοίμωξης είναι, προφανώς, η πιο ενδεδειγμένη προσέγγιση. Τα εμβόλια του πνευμονιόκοκκου μπορούν να συμβάλλουν στην αποτροπή εκδήλωσης σημαντικού αριθμού περιστατικών πνευμονίας. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) συνιστά τον εμβολιασμό των ενηλίκων για την πρόληψη της πνευμονιοκοκκικής νόσου, μεταξύ άλλων λοιμωδών νοσημάτων. Ο ΠΟΥ υποστηρίζει ότι η ανοσοποίηση είναι μία από τις πλέον επιτυχημένες και αποτελεσματικές από άποψη κόστους παρεμβάσεις στον τομέα της υγείας, καθώς αποτρέπει 2 έως 3 εκατομμύρια θανάτους ετησίως, μεταξύ ανθρώπων όλων των ηλικιών. Στην Ελλάδα το 13δύναμο πνευμονιοκοκκικό εμβόλιο είναι ενταγμένο στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών για όλους τους ενήλικους άνω των 65 ετών, καθώς και για τις ευπαθείς ομάδας 18-64 ετών. Στις ευπαθείς ομάδες ανήκουν οι πάσχοντες από: χρόνια καρδιαγγειακά νοσήματα, χρόνια μεταβολικά νοσήματα (πχ σακχαρώδης διαβήτης), χρόνια αναπνευστικά νοσήματα (ΧΑΠ, άσθμα κτλ), οι χρόνιοι καπνιστές και όλοι οι ανοσοκατεσταλμένοι και ανοσοανεπαρκείς. Το εμβόλιο παρέχεται δωρεάν σε όλους τους ασφαλισμένους που ανήκουν σε μια από τις παραπάνω ομάδες. >

32 || || Εμβόλια 2015 ||

www.onlime.gr

Το µυστικό των δυνατών!

Παιδικά συµπληρώµατα διατροφής µε υπέροχη γεύση πορτοκάλι!

Minadex Multi-Vitamin Syrup µε Ω3 & 8 Βιταµίνες Minadex Tonic µε Σίδηρο & Βιταµίνες

ΜΟΝΟ

ΣΤΑ ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ

Φαρµακευτικά Εργαστήρια CANA A.E. - Τοµέας Φροντίδας Υγείας Λεωφ. Ηρακλείου 446, 141 22 Ηράκλειο Αττικής, τηλ.: 210 2883314, fax: 210 2830773, e-mail: healthcare@cana.gr, www.cana.gr

PFI-01-MAY14