Περιοδικό "Ιππικό - Τεθωρακισμένα" Νο 103 Απριλίου - Μαΐου - Ιουνίου 2019 by Liverios Petridis

ΤΡΙΜΗNΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΠΟΣΤΡΑΤΩΝ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΩΝ ΙΠΠΙΚΟΥ - ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΩΝ • ΤΕΥΧΟΣ 103 • ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2019 • ΒΕΡΑΝΖΕΡΟΥ 30, Τ.Κ. 104 32

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ ΚΑΙ ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΣΥΣΧΕΤΙΣΜΟΙ ΕΠΙ ΤΑΠΗΤΟΣ

Η αλλαγή των γεωπολιτικών συσχετισμών, η ελληνική αμυντική πολιτική και οι τρεις κίνδυνοι Σελ. 8

Προσοχή! Οι σημαντικές εξελίξεις στο Αιγαίο είναι μπροστά μας Σελ. 10

19η Μαΐου: Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου Η Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου από τους Τούρκους στην περίοδο των ετών 1914 – 1923 είναι από τις μεγαλύτερες τραγωδίες του Ελληνισμού. Το μέγεθος της απώλειας είναι ανυπολόγιστο. Σελ. 23

ΧΑΛΥΒΔΙΝΕΣ ΨΥΧΕΣ Σκέψεις ενός έφεδρου Ανθλχου

Σελ. 24

Ο εορτασμός της επετείου 25ης Μαρτίου από τους Ομογενείς του ΤΟΡΟΝΤΟ Καναδά

Σελ. 26

Το Δ.Σ. του Συνδέσμου εύχεται στα μέλη και τους φίλους ΚΑΛΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ!

ΙΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ Γραφείο: Βερανζέρου 30 ΤΚ 104 32 Αθήνα Τηλέφωνο και Fax: 210 5226351 Δικτυακή τοποθεσία: http://www.saith.gr e-mail: info@saith.gr Tεύχος Νο 103 Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2019 Ιδιοκτήτης: Σύνδεσμος Αποστράτων Αξιωματικών Ιππικού Τεθωρακισμένων

Περιεχόμενα τεύχους 103 Σελ. 4-7 Η αλλαγή των γεωπολιτικών συσχειτισμών, η ελληνική αμυντική πολιτική και οι τρεις κίνδυνοι Σελ. 8-10 Προσοχή! Οι σημαντικές εξελίξεις στο Αιγαίο είναι μπροστά μας Σελ. 10-11 Τι είναι πιθανόν να γίνει τους επόμενους μήνες στα ελληνοτουρκικά Σελ. 12 Το καταλαβαίνουμε ότι είμαστε πλέον σε πόλεμο με την Τουρκία; Σελ. 13 Μεθοδεύουν συμφωνία - πακέτο για ενεργειακά, Κυπριακό και Αιγαίο Σελ. 14 Χιτλερισμός στη Μεσόγειο: Ο Ερντογάν επιχειρεί να κάνει στην Κύπρο ότι ο Αδόλφος Χίτλερ στην Τσεχοσλοβακία Σελ. 15 Θρησκεία και γεωπολιτική Σελ. 16 H Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αναγνωρίσει την ΑΟΖ της Ελλάδας! Σελ. 17-18 Οριοθέτηση ΑΟΖ Κύπρου και Ελλάδας Σελ. 19-20 Τα Νέα του Συνδέσμου Σελ. 29-30

Ήρθε η ώρα για θεληματικότερη ελληνική στάση;

Εκδότης - Διευθυντής: Υποστράτηγος ε.α. Χρ. Παπαδογεωργόπουλος Συντακτική Επιτροπή: Πρόεδρος Αντιστράτηγος ε. α. Σεραφείμ Παπαποστόλου Μέλη: Αντιστράτηγος ε.α. Κυριάκος Δημήτριος

Ο τραπεζικός λογαριασμός του Συνδέσμου είναι: ΙΒΑΝ GR310171832000 και 6832-130556-296 ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Με την ευκαιρία απευθύνομε έκκληση στα μέλη μας και τους αποδέκτες του περιοδικού μας να αποστέλλουν την ετήσια συνδρομή τους των 20 ΕΥΡΩ, διότι η συνέχιση εκδόσεως του περιοδικού μας κινδυνεύει. Ευχαριστούμε Το Διοικητικό Συμβούλιο

Αντιστράτηγος ε.α. Μπαλτζώης Ιωάννης Επιμέλεια Έκδοσης: Έφεδρος Ίλαρχος Λιβέριος Πετρίδης

Επισκεφθείτε την ιστοσελίδα μας στο διαδίκτυο για να είστε πάντα ενημερωμένοι για τα τεκταινόμενα στο Όπλο μας, στην διεύθυνση: http://www.saith.gr

Στους Αναγνώστες μας Το μανιφέστο των τουρκικών διεκδικήσεων στην Ανατολική Μεσόγειο, το οποίο επιχειρεί να νομιμοποιήσει μέσω ισχυρισμών που ακριβώς παρακάμπτουν το Δίκαιο της Θάλασσας (το οποίο δεν αποδέχεται), παρουσίασε η Τουρκία δια του κορυφαίου διπλωμάτη στο τουρκικό ΥΠΕΞ, Τσαγάται Ερτζιγές, στους ξένους διπλωμάτες τον περασμένο Μήνα. Σε μια επιχείρηση εξωραϊσμού των διεκδικήσεων της και αντιμετώπισης των έντονων αντιδράσεων του διεθνούς παράγοντα για την παράνομη γεωτρητική δραστηριότητα στην κυπριακή υφαλοκρηπίδα με το γεωτρύπανο Fatih, η Τουρκία προβάλει έναν φάκελο με χάρτες που είναι λίγο πολύ γνωστοί και αποτυπώνουν τις τουρκικές διεκδικήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά και την νομολογία του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης σε περιπτώσεις οριοθετήσεων θαλασσίων ζωνών όπου υπάρχουν και νησιά. Τα νησιά δεν έχουν επήρεια σε θαλάσσιες ζώνες, οριστική οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών δεν μπορεί να υπάρξει στην Ανατολική Μεσόγειο πριν την επίλυση του Κυπριακού, μεταξύ του νησιού της Κύπρου και των ελληνικών νησιών (Ρόδου, Καστελόριζου) δεν μπορεί να διεκδικήσουν υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ η Κύπρος και η Ελλάδα, είναι μερικά από τα επιχειρήματα που συγκροτούν το συνολικό πακέτο αμφισβήτησης του status quo στην Ανατολική Μεσόγειο που εγκαθιδρύει το Δίκαιο της Θάλασσας. Κάτι το οποίο επιχειρεί να ανατρέψει η Τουρκία, όχι μόνο με κινήσεις όπως αυτή της εισβολής με το γεωτρύπανο Fatih, αλλά και με επικοινωνιακή επίθεση όπως αυτή που είναι σε εξέλιξη. Βασικά επιχειρήματα της τουρκικής επιχειρηματολογίας είναι ότι: - Η περιοχή της γεώτρησης δεν έχει καμία σχέση με τις «λεγόμενες άδειες» των Ελληνοκυπρίων ή τις άδειες που έδωσαν οι Τουρκοκύπριοι στην τουρκική κρατική εταιρεία πετρελαίου ΤΡΑΟ, γιατί η εν λόγω περιοχή βρίσκεται εντός της τουρκικής υφαλοκρηπίδας όπως κατοχυρώθηκε στον ΟΗΕ και μέσω της παραχώρησης αδειών στην ΤΡΑΟ το 2009 και 2012. - Δεν υπάρχει αυτοματισμός στον ισχυρισμό ότι τα νησιά έχουν πλήρεις περιοχές θαλάσσιας δικαιοδοσίας, κάτι που δεν συμβαίνει βάσει του διεθνούς δικαίου. Τα νησιά έχουν περιορισμένη επίπτωση στην οριοθέτηση θαλασσίων συνόρων εάν η θέση τους στρεβλώνει την Δίκαιη οριοθέτηση.

ση των Ελληνοκυπρίων σε ΑΟΖ γιατί, όπως υποστηρίζει, το νησί της Κύπρου δεν μπορεί να αποκτήσει πλήρη ΑΟΖ βασισμένη σε απλουστευτική μέθοδο ισότιμης οριοθέτησης στα Δυτικά του νησιού καθώς διαστρεβλώνεται η δίκαιη οριοθέτηση βάσει του διεθνούς δικαίου. - Γίνεται επίκληση «πρακτικής των κρατών» και της «νομολογίας» (σ.σ. αποφεύγεται συστηματικά η επίκληση των κανόνων και προβλέψεων του Δίκαιου της Θάλασσας, καθώς η Τουρκία δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος) όπου σε αρκετές περιπτώσεις τα νησιά δεν έχουν καμιά επήρεια και συνεπώς είναι εγκλωβισμένα (σ.σ. εννοεί περιορισμένα στην αιγιαλίτιδα ζώνη). - Διατυπώνεται για πρώτη φορά με σαφήνεια ο ισχυρισμός ότι η τελική οριοθέτηση στην Μεσόγειο μπορεί να γίνει μόνο όταν υπάρχει Συμφωνία από τις παράκτιες χώρες στη βάση του Διεθνούς Δικαίου στην αρχή της δίκαιης λύσης. Σε ό,τι αφορά στην Κύπρο αυτό δεν είναι δυνατόν πριν την πολιτική λύση (του κυπριακού). - Απαιτεί από τρίτα μέρη (τη διεθνή κοινότητα) να αποφύγουν να πάρουν το μέρος ενός εκ των δυο πλευρών και να λειτουργούν ως «δικαστήριο που αποφασίζει επί των θαλασσίων συνόρων» (σ.σ. αντίστοιχη μομφή είχε απευθύνει η Άγκυρα και εναντίον της Ουάσιγκτον) - Οι μονομερείς δραστηριότητες στην Ανατολική Μεσόγειο υπονομεύουν την ασφάλεια και τη σταθερότητά στην περιοχή - Οι μονομερείς δραστηριότητες των Ελληνοκυπρίων παραβιάζουν όχι μόνο τα δικαιώματα και τα συμφέροντα των Τουρκοκυπρίων αλλά επίσης τα νόμιμα δικαιώματα της Τουρκίας στην υφαλοκρηπίδα της περιοχής. - Η Τουρκική πλευρά αναφέρεται στις προτάσεις των Τουρκοκυπρίων για εκμετάλλευση από κοινού της κυπριακής ΑΟΖ και απορρίπτει τις προτάσεις της Λευκωσίας για Ταμείο διαχείρισης των εσόδων προς όφελος και των δυο κοινοτήτων. - Η Τουρκία δηλώνει ότι θα συνδέσει τις έρευνες και γεωτρήσεις τόσο στη δική της υφαλοκρηπίδα στις περιοχές που παραχωρήθηκαν άδειες στην ΤΡΑΟ το 2009 και 2012 και συγχρόνως επισημαίνει ότι θα προστατεύσει τα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων στην υφαλοκρηπίδα.

- Δηλώνει ότι η Τουρκία έχει καταστήσει σαφή την θέση της από το 2004 και την έχει καταθέσει στον ΟΗΕ.

Όλη αυτή η επικοινωνιακή «επιχείρηση» της Τουρκίας θυμίζει περισσότερο πάντως προετοιμασία για «διαπραγμάτευση», με τους όρους όμως και τις προϋποθέσεις που ντε φάκτο επιχειρεί να επιβάλει σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο, είτε με την πολιτική των κανονιοφόρων είτε με την πολιτική των «πειρατικών» γεωτρήσεων.

- Δεν αναγνωρίζει την μονομερή και παράνομη διεκδίκη-

Το Διοικητικό Συμβούλιο

ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

Ήρθε η ώρα για θεληματικότερη ελληνική στάση; Οι γεωπολιτικές εξελίξεις ως παράγων διαμόρφωσης της εξωτερικής πολιτικής Γράφει ο Γεώργιος Κ. Οικονόμου* Για να παραφράσω τον Άγγλο ποιητή John Donne που έγραψε το περίφημο «No man is an island», επίσης «κανένα κράτος δεν είναι απομονωμένο», και «όταν κτυπά η καμπάνα κτυπά για όλους μας». Η φράση αυτή συμπυκνώνει την αλληλεξάρτηση των κρατών τόσο παγκοσμίως όσο και περιφερειακά. Με τον εκμηδενισμό των αποστάσεων, την άμεση μετάδοση της πληροφορίας και την δυνατότητα σχεδόν ταυτόχρονης ανταπόκρισης σε τυχόν εχθρική ενέργεια, η γεωπολιτική και η γεωοικονομία καθίστανται όλο και πιο σοβαροί παράγοντες στην λήψη των αποφάσεων. Αυτό φαίνεται και από το πώς εξελίχθηκε η γεωπολιτική παγκοσμίως και κυρίως στην Ευρώπη. Με το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου η Ρωσία, ούσα τρωτή σε επιθέσεις από την Ευρώπη (όρα Ναπολέοντα και Χίτλερ) προσπάθησε να θωρακισθεί με το να υψώσει, κατά τον Τσόρτσιλ, το «Σιδηρούν Παραπέτασμα», δηλ. τα κράτηδορυφόροι να υποστούν το βάρος της επιθέσεως και της ανάσχεσης του πιθανού εχθρού, δηλ. τα χρησιμοποίησε σαν νεκρή ζώνη (buffer zone). Πάντοτε οι Μεγάλες Δυνάμεις, αλλά και οι τοπικές δυνάμεις, προσπαθούσαν μέσω κυρίως της λεγόμενης «soft power» («ήπια ισχύς») να επηρεάσουν τα όμορα και τα συναλλασσόμενα μαζί τους κράτη και, αν ανήκουν σε αντίθετο μπλοκ, να τα αποσπάσουν και να τα ενσωματώσουν στο δικό τους. Η πρώτη απόπειρα χρήσης της ήπιας ισχύος στην νεώτερη ιστορία είναι η τελωνειακή ένωση που έγινε το 1834 μεταξύ της Πρωσίας και 17 άλλων κρατιδίων της σημερινής Γερμανίας. Χρειάστηκαν 15 χρόνια για να το επιτύχουν 4

και ήταν η απαρχή της ενοποίησης της Γερμανίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι το Αμβούργο και η Βρέμη, λόγω του ότι είχαν διέξοδο στην θάλασσα και επομένως δυνατότητα ανεξάρτητου εμπορίου, δεν ενοποιήθηκαν μέχρι το 1888, και, ακόμη και μετά, το λιμάνι του Αμβούργου παρέμεινε ανεξάρτητο. Στην περίοδο από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου μέχρι της πτώσεώς της, η Σοβιετική Ένωση επιθυμούσε αρχικώς να συνεργαστεί με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Βρετανία –έχουμε το παράδειγμα της Ελλάδος όπου ο Στάλιν ανάγκασε τον Τίτο να κλείσει τα σύνορα για να μην προμηθεύονται οπλισμό οι συμμορίτες και να παραμείνει η Ελλάδα στο Δυτικό στρατόπεδο. Δυστυχώς για την παγκόσμια ειρήνη, ο Ρούζβελτ πέθανε μεσούσης της θητείας του και ανέλαβε ο Harry Truman, ο οποίος ήταν σαφώς αντισοβιετικός και κατέβαλε προσπάθειες να περιορίσει την Σοβιετική Ένωση μέσα στο Σιδηρούν Παραπέτασμα. Μέχρι τελευταίως, υφίστατο στην Δύση η πεποίθηση ότι ο Ψυχρός Πόλεμος ήταν δημιούργημα της Ρωσίας. Προσφάτως, μετά το άνοιγμα των σοβιετικών αρχείων και των αρχείων άλλων χωρών φαίνεται ότι για το γεγονός ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό και οι Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες δημιούργησαν έναν «κλοιό» πέριξ της Ρωσίας δια της ιδρύσεως του ΝΑΤΟ, της ανοικοδόμησης της Δυτικής Γερμανίας με την βοήθεια των πρώην Ναζί που την διοικούσαν, καθώς και την χρηματοδότηση μέσω του Σχεδίου Marshall των πλείστων χωρών της Ευρώπης και όχι μόνο. Με την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης έγινε μόδα το «τέλος της ιστορίας» (όπως το διετύπωσε ο Francis Fukuyama) ότι πλέον η ανθρωπότητα

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2019

οδεύει προς ένα κοινό, δημοκρατικό και φιλελεύθερο μέλλον όπου οι πόλεμοι και οι αντιπαραθέσεις δεν θα είχαν πλέον λόγο ύπαρξης. Ίσως η παγκόσμια συνεργασία να εξελισσόταν πολύ καλύτερα εάν η Ρωσία του Gorbachev γινόταν μέλος του ΝΑΤΟ, όπως επιθυμούσε ο Ρώσος πρόεδρος και του είχαν υποσχεθεί προφορικά οι Αμερικανοί, και εάν η Γερμανία παρέμενε διηρημένη. Η Margaret Thatcher ήταν ενάντια στην ενοποίηση καθώς και η Ρωσία, αλλά ο Helmut Kohl εξαγόρασε τον Gorbachev με το να χρηματοδοτήσει την επιστροφή των Ρώσων πίσω στις εστίες τους (η Ρωσία τότε δεν είχε την δυνατότητα να αναλάβει την υλοποίηση του σχεδίου επιστροφής), έπεισε δε και τον Reagan ότι μια μεγάλη Γερμανία ως σύμμαχος των Ηνωμένων Πολιτειών θα ήταν προς όφελός τους ποικιλοτρόπως. Δυστυχώς, τον Gorbachev διαδέχθηκε ο Boris Yeltsin ο οποίος διέλυσε τα πάντα στην Ρωσία και άνοιξε τον δρόμο στον Putin ο οποίος σιγά αλλά σταθερά επανέφερε την Ρωσία στην ρόλο της περιφερειακής υπερδύναμης. Όμως, η ευκαιρία για δημοκρατία και ενσωμάτωση της Ρωσίας στους Δυτικούς θεσμούς είχε παρέλθει. Με την στενή περικύκλωση της Ρωσίας, την επιβολή απαγορεύσεων (embargo), την εφαρμογή αντιποίνων από την Ρωσία, την κατάληψη της Αμπχαζίας και της Νότιας Οσσετίας στην Γεωργία, την κατάληψη της Κριμαίας, την ανάπτυξη στρατευμάτων με βαρύ οπλισμό από την Βαλτική μέχρι την Μαύρη Θάλασσα και την Μεσόγειο, η αντιπαράθεση κλιμακώνεται και παίρνει επικίνδυνες διαστάσεις. Όσο δε και να θέλει ο Donald Trump να «τα βρει» με τον Putin, το αμερικανικό στρατιωτικό κατεστημένο είναι κάθετα

ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

Κινέζοι επενδυτές κατέχουν τουλάχιστον 10% των μετοχών ευρωπαϊκών λιμανιών, αντίθετο. Η δε Ευρωπαϊκή Ένωση πιέζεται για ακόμη μεγαλύτερα embargo κατά της Ρωσίας.

ών το 2025, και το 2050 η μεγαλύτερη παγκοσμίως, σχεδόν διπλάσια των Ηνωμένων Πολιτειών.

Ο ΠΑΡΑΓΩΝ ΚΙΝΑ

Η τρίτη οικονομία παγκοσμίως το 2050 θα είναι της Ινδίας, και θα ισούται σχεδόν με την οικονομία των Ηνωμένων Πολιτειών. Θα ακολουθούν η Βραζιλία, το Μεξικό, η Ρωσία και η Ινδονησία. Από την Ευρώπη, στις δέκα πρώτες οικονομίες θα είναι το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γερμανία. Τότε, η γεωπολιτική και κυρίως η γεωοικονομία ενδεχομένως θα είναι πολύ διαφορετικές και δεν είναι δυνατόν, με βεβαιότητα, να υπολογίσει κανείς τις εξελίξεις.

Το γεγονός που ταπείνωσε την Κίνα και υπήρξε καταλυτικό στην μετέπειτα πορεία της και σε ό,τι έχει επακολουθήσει μέχρι σήμερα, ήταν ο Πόλεμος του Οπίου του 1839-1842, που την υποδούλωσε ουσιαστικά στους ξένους, καθυστέρησε την ανάκαμψη για τουλάχιστον έναν αιώνα, κατέλυσε την αυτοκρατορία και έφερε αρχικώς την δημοκρατία και τελικώς τον κομμουνισμό στην χώρα. Μετά τον εμφύλιο πόλεμο, τον θάνατο εκατομμυρίων πολιτών λόγω των λανθασμένων πολιτικών του Μάο και της Πολιτιστικής Επανάστασης, αρχίζουν στα τέλη της δεκαετίας του 1970 οι οικονομικές μεταρρυθμίσεις του Deng Xiaoping (It doesn’t matter if a cat is black or white, as long as it catches mice) οι οποίες με τον καιρό έφεραν την Κίνα στην σημερινή περίοπτη θέση, όπου σύμφωνα με μελέτη των Goldman Sachs, η κινεζική οικονομία θα είναι περίπου στο επίπεδο των Ηνωμένων Πολιτει-

Ένα πάντως πρέπει να έχουμε υπ’ όψιν μας: Ότι η Κίνα, με την δημιουργία της Πρωτοβουλίας One Belt, One Road (Belt and Road Initiative – BRI), εφαρμόζει μια ιδιοφυή πολιτική. Ξοδεύει δισεκατομμύρια αλλά αντί να χρηματοδοτεί διεφθαρμένα καθεστώτα της Αφρικής και του Τρίτου Κόσμου, όπως είθισται να γίνεται μέχρι τώρα, αναλαμβάνει την κατασκευή έργων που θα εξυπηρετήσουν, όπως σιδηροδρόμους, δρόμους, εκμετάλλευση μεταλλείων, αγορά λιμένων, κ.λπ.,

ούτως ώστε σε δεδομένη στιγμή το ευεργετημένο κράτος να είναι υποθηκευμένο σ’ αυτούς. Εν τω μεταξύ, όλα αυτά τα έργα βοηθούν την Κίνα να διεισδύει σε όλα τα κράτη και τις αγορές και να προωθεί τα προϊόντα της. Χρειάζεται μεγάλη προσοχή. Ήδη Κινέζοι επενδυτές κατέχουν τουλάχιστον 10% των μετοχών ευρωπαϊκών λιμανιών, (Ελλάδα, Ισπανία, Ιταλία, Γαλλία, Ολλανδία και Βέλγιο), επιπροσθέτως δε και τουλάχιστον 40 λιμένες στην Βόρειο και Νότιο Αμερική, την Αφρική, την Μέση Ανατολή, την Ανατολική Ευρώπη, την Κεντρική Ασία, την Νότια και ΝΑ Ασία, την Αυστραλία και τον Ειρηνικό. Η άμεση ανησυχία είναι ότι τα κινεζικά συμφέρονται στους λιμένες αντιπροσωπεύουν μόνο ένα συστατικό μιας πολύ πιο φιλόδοξης στρατηγικής, η οποία έχει σχεδιασθεί για να γέρνει την οικονομική πλάστιγγα, τοπικά αλλά και παγκοσμίως, υπέρ της, να εισαγάγει στην Ευρώπη εμπορικές πρακτικές και πρότυπα που προτιμά η Κίνα σε αντίθεση με τις Δυτικές φιΣυνέχεια στην επόμενη σελίδα

• Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2019 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Συνέχεια από την προηγούμενη σελίδα

λελεύθερες δημοκρατίες, να προαγάγει την μόχλευση του Πεκίνου πάνω σε ευρωπαϊκές κυβερνήσεις για να στηρίξουν πολιτικές του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος (CCP) και να αποτρέψει ενδο-ευρωπαϊκή ομοφωνία επικριτική της οικονομικής πολιτικής και των απολυταρχικών αξιών της Κίνας. Οικοδομεί ένα πλέγμα περιφερειακών οικονομικών οργανισμών και συμμαχιών που δρουν ως πολλαπλασιαστές ισχύος. Ενδεικτικό γεγονός είναι η δημιουργία της Συνόδου των 16+1 που αποτελεί πεδίο συνεργασίας μεταξύ κρατών της Ευρώπης και της Κίνας, με άξονα τις επενδυτικές βλέψεις της Κίνας στην περιοχή. Τώρα με την πρόσφατη είσοδο της Ελλάδος έγινε η Σύνοδος των 17+1. Προσφάτως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή περιέγραψε την Κίνα ως «συστημικό αντίπαλο ως προς την προώθηση εναλλακτικών μοντέλων διακυβέρνησης», αλλά και οικονομικά ανταγωνιστική στον τομέα της τεχνολογίας. Η ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΓΓΥΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Η Ανατολική Μεσόγειος και η Μέση Ανατολή υπήρξε στο παρελθόν ο ομφαλός της γης και όπου, τουλάχιστον για την Δυτική κουλτούρα μας, ξεκίνησε ο πολιτισμός. Σήμερα, βέβαια, η περιοχή δεν περιλαμβάνει μεγάλες δυνάμεις, όμως παραμένει ένα ιδιαιτέρως κομβικό σημείο της ανθρωπότητας. Η περιοχή της Μέσης Ανατολής και, όπως διαπιστώνεται, και η Ανατολική Μεσόγειος είναι -και εξελίσσονται ως- κρίσιμες περιοχές για την προμήθεια και μεταφορά φυσικού αερίου και υδρογονανθράκων στην Ευρώπη και στην υφήλιο γενικότερα. Συμμετοχή στον πλούτο της Ανατολικής Μεσογείου διεκδικούν η Ελλάδα και η Κύπρος, οι οποίες με επιτυχημένες πολιτικές δημιούργησαν πολύ καλές συνεργασίες με το Ισραήλ, την 6

Αίγυπτο και τις άλλες αραβικές χώρες της Ανατολικής Μεσογείου, με σκοπό αρχικώς την από κοινού εκμετάλλευση και μεταφορά του φυσικού αερίου και των υδρογονανθράκων στην Ευρώπη είτε μέσω Αιγύπτου είτε μέσω τερματικού στην Κύπρο είτε δια του αγωγού EastMed την κατασκευή του οποίου αναμένεται να εγκρίνει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Η σχέση εξελίσσεται με την συνέργεια και την βοήθεια των Ηνωμένων Πολιτειών και σε περαιτέρω στρατηγικές συνεργασίες οι οποίες ελπίζεται ότι θα μετατραπούν σε συμμαχίες στρατιωτικής φύσεως. Εκτός της συμμετοχής της Ελλάδος στην Ανατολική Μεσόγειο, η Ελλάδα είναι και τμήμα των Βαλκανίων –αποτελεί την έξοδο και την διέξοδο των βαλκανικών κρατών στο Αιγαίο και την πρόσβαση τους στην θάλασσα. Εκτός από την Ελλάδα και σε λιγότερο βαθμό την Σερβία και την Βουλγαρία, τα άλλα κράτη ή κρατίδια της περιοχής, για να διατηρήσουν την ενότητά τους, προωθούν το αφήγημα της γέννησης ή της αναγέννησης του έθνους τους, όπως π.χ. η Αλβανία που προωθεί την ιδέα της Μεγάλης Αλβανίας σε βάρος κυρίως της Ελλάδος, ομοίως τα Σκόπια και –υπογείως- η Βουλγαρία. Η Γερμανία είναι η κύρια υπεύθυνη επειδή επέβαλε την διάσπαση και διάλυση της Σοσιαλιστικής Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας, για να ηγεμονεύει στα Βαλκάνια. Επιβράβευσε την Κροατία ως πρώην σύμμαχό της στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, κατακερμάτισε την Σερβία, και έφερε πλείστα δεινά στην περιοχή, τα

Η Ελλάδα πρέπει να είναι πολύ προσεκτική και αυστηρή όσον αφορά τα δικαιώματά της. Δεν είναι δυνατόν να καταπατούνται κατάφωρα τα δικαιώματα των Βορειοηπειρωτών που είναι και αναγνωρισμένα από διεθνείς συνθήκες και η Ελλάδα να κωφεύει στις εκκλήσεις τους.

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2019

οποία πιθανολογείται ότι ενδεχομένως θα επιφέρουν σοβαρές ανακατατάξεις στην περιοχή. Κατά το ρωσικό Συμβούλιο Διεθνών Σχέσεων, υπάρχουν εξωτερικοί παράγοντες μεταξύ των οποίων το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γερμανία που υποστηρίζουν την δημιουργία «εθνοκεντρικών κρατών», δηλ. της «Μεγάλης Αλβανίας», της «Μεγάλης Σερβίας» και της «Μεγάλης Κροατίας» πράγμα που εξυπακούεται εδαφικές ανταλλαγές και ανακατατάξεις. Η Ελλάδα πρέπει να είναι έτοιμη να το αντιμετωπίσει. Η Ελλάδα πρέπει να είναι πολύ προσεκτική και αυστηρή όσον αφορά τα δικαιώματά της. Δεν είναι δυνατόν να καταπατούνται κατάφωρα τα δικαιώματα των Βορειοηπειρωτών που είναι και αναγνωρισμένα από διεθνείς συνθήκες και η Ελλάδα να κωφεύει στις εκκλήσεις τους. Τα δικαιώματα πρέπει να διεκδικούνται ειδ’ αλλιώς ξεθωριάζουν και σβήνουν. Ούτε και ήταν ορθό να αποδέχεται υποχωρήσεις στο θέμα της γλώσσας και της εθνικότητας στην Συμφωνία των Πρεσπών. Τέτοιες συμπεριφορές εκλαμβάνονται ως αδυναμίες και στέλνουν τα λανθασμένα μηνύματα στους γείτονες αλλά και σε άλλους. Ο κύριος αντίπαλος της Ελλάδος στην περιοχή είναι φυσικά η Τουρκία. Μπορεί οι εμπορικές σχέσεις να είναι καλές, να είναι αναγκασμένες οι χώρες ως γείτονες να συνεργάζονται στον τουρισμό, στο μεταναστευτικό και αλλού, αλλά πρέπει να αναγνωριστεί επιτέλους ότι δεν υφίσταται ελληνοτουρκική φιλία. Ποτέ δεν υπήρξε φιλία με την Τουρκία (όχι σε ατομικό επίπεδο) ούτε και θα υπάρξει. Η Τουρκία ως αναθεωρητική δύναμη, εν δυνάμει μεγάλη δύναμη λόγω πληθυσμού και ΑΕΠ, πάντοτε θα εποφθαλμιά το Αιγαίο, την υφαλοκρηπίδα και τα ελληνικά νησιά. Πάντοτε δε, θα το φέρει βαρέως ότι οι Έλληνες είναι οι πρώτοι υπήκοοί της που απέκτησαν την ανεξαρτησία τους. Πρέπει να παύσει η συνεχής υπο-

ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ χώρηση, και η μόνη απάντηση στις υπερπτήσεις των τουρκικών αεροσκαφών στον ελληνικό εναέριο χώρο και στις άλλες παραβιάσεις των θαλασσίων συνόρων από τουρκικά πολεμικά που αλωνίζουν το Αιγαίο πρέπει να είναι ανταποδοτική. Πρέπει να υπάρξει σαφής προειδοποίηση περί αντιποίνων σε περίπτωση παραβιάσεων, π.χ. όταν ένα drone υπερίπταται ελληνικής νησίδας, να καταρρίπτεται. Συγχρόνως, να δοθούν οι ανάλογες ρηματικές διακοινώσεις στα Ηνωμένα Έθνη και την Ευρωπαϊκή Ένωση προειδοποιώντας για την προτιθέμενη αντίδρασή μας. Όσον αφορά την ανακολουθία της αιγιαλίτιδος ζώνης με τα εναέρια σύνορα, η λύση είναι να επεκταθούν τα ελληνικά χωρικά ύδατα στα 10 ή στα 12 ναυτικά μίλια συγχρόνως δε να ειδοποιηθεί η Τουρκία ότι εάν έχει σε μερικά σημεία αντιρρήσεις να σταλεί η διαφορά προς εκδίκαση είτε στο Διεθνές Δικαστήριο είτε σε Διεθνή Διαιτησία. Έχει παρέλθει η εποχή που θα μπορούσε η Τουρκία να επιβάλει την θέλησή της δια των κανονιοφόρων. Η πολιτική που ενδείκνυται προϋποθέτει την ύπαρξη των ανάλογων στρατιωτικών δυνατοτήτων για να είναι η Ελλάδα εις θέση να απαντήσει δυναμικά στις συνεχιζόμενες προκλήσεις, η δε κατάσταση του ελληνικού στόλου να μην είναι όπως έχει παρουσιαστεί τελευταίως στον ελληνικό Τύπο. Είναι αναγκαίο να δημιουργηθεί στην Ελλάδα αλλά και στην Κύπρο νοοτροπία φιλοπατριωτική, όπως ακριβώς καλλιεργείται στο Ισραήλ. Να γίνει αποδεκτό ότι ζούμε σε κατάσταση πολιορκίας και ότι ίσως κληθούμε να πολεμήσουμε για να σωθεί το έθνος των Ελλήνων. Όσον αφορά την μουσουλμανική μειονότητα στην Θράκη χρειάζεται μεγάλη προσοχή, αφ’ ενός να μην «χαριστούν» οι Πομάκοι και οι Ρομά στην Τουρκία, αφ’ ετέρου να υπάρξει φροντίδα να αφομοιωθούν φυσιολογικά στην ελληνική κοινωνία. Όχι με ειδι-

κά προνόμια, αλλά με βοήθεια που να προέρχεται από την Ελλάδα, όχι από την Τουρκία. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Σύμφωνα με την έρευνα που παρουσιάστηκε πρόσφατα σε μια εκπομπή της ΕΡΤ για το πώς βλέπουν οι Γάλλοι την συμμετοχή τους στις επικείμενες Ευρωεκλογές, οι 3 στους 4 ήταν εναντίον της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως λειτουργεί σήμερα. Τα έσοδα των εργαζομένων γενικώς μειώνονται κάθε χρόνο, όπως συμβαίνει και στην Ιταλία και στην Ισπανία και, βεβαίως, στην Ελλάδα. Όλοι δε κατηγορούν την Γερμανία ότι διαφεντεύει την Ευρώπη, επιβάλλοντας την οικονομική πολιτική της, η οποία ευνοεί την Γερμανία και ίσως και τις χώρες-μέλη του βορρά εις βάρος των άλλων κρατών. Σήμερα, στην Γερμανία, κυβερνά το τέταρτο Reich, και παρ’ όλο που η λέξη Reich είναι «αθώα», σημαίνει απλώς «πολίτευμα», δημιουργεί κακούς συνειρμούς. Η Ελλάδα έχει πικράν πείρα από την συμπεριφορά των Ευρωπαίων εταίρων μας, προεξαρχούσης της Γερμανίας. Όχι μόνο έχασε το 25% του ΑΕΠ της, κάτι που ούτε σε πόλεμο δεν συμβαίνει, λόγω της επιβολής λανθασμένων πολιτικών, αλλά και υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει σχεδόν όλες τις επενδύσεις της στα Βαλκάνια, πράγμα που της προσέδιδε ήπια ισχύ (soft power) στον άμεσο περίγυρό της. Τώρα, είναι σχεδόν αδύνατον να ανακτήσει το χαμένο έδαφος αφού την αντικατέστησαν άλλα κράτη-μέλη, κυρίως η Γερμανία. Μπορεί λόγω του μεγάλου ανταγω-

Ποτέ δεν υπήρξε φιλία με την Τουρκία (όχι σε ατομικό επίπεδο) ούτε και θα υπάρξει. Η Τουρκία ως αναθεωρητική δύναμη, εν δυνάμει μεγάλη δύναμη λόγω πληθυσμού και ΑΕΠ.

νισμού που δέχεται η Ευρώπη από τις άλλες μεγάλες δυνάμεις να πιστεύουν οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο «εν τη ενώσει, η ισχύς», έστω και υπό την Γερμανία. Όμως, οι λαοί της Ευρώπης, τουλάχιστον ένα μεγάλο τμήμα τους, δεν συμφωνεί. Αυτό αποδεικνύεται από την μεγάλη άνοδο του λαϊκισμού, δεξιού και αριστερού, ο οποίος ανέρχεται επικινδύνως. Όμως, ίσως να παρουσιάζεται για την Ελλάδα ένα παράθυρο ευκαιρίας σχετικά με μια στενότερη συνεργασία με τις Ηνωμένες Πολιτείες, επ’ ωφελεία αμφοτέρων των κρατών. Τα γεγονότα που συμβαίνουν, κυρίως η αλλοπρόσαλλη συμπεριφορά και πολιτική του προέδρου της Τουρκίας, Erdoğan, σπρώχνουν την χώρα προς αυτή την κατεύθυνση. Οι Ηνωμένες Πολιτείες με την ανάπτυξη της Σούδας, ενδεχομένως συνεπικουρούμενη και με βάση στην Κύπρο, μπορεί να ελέγξει την Ανατολική Μεσόγειο και την Μέση Ανατολή, χωρίς την βοήθεια της Τουρκίας. Σε μια τέτοια περίπτωση θα πρέπει και οι Ηνωμένες Πολιτείες με την σειρά τους να εγγυηθούν την ακεραιότητα της Ελλάδας και της Κύπρου. Με την βοήθεια των Ελληνο-αμερικανών και του ισραηλινού lobby, εφ’ όσον η συνεργασία αυτή είναι προς όφελος και του Ισραήλ, κάτι τέτοιο έχει μεγάλες πιθανότητες επιτυχίας. Άλλωστε, η κατάθεση διακομματικής προτάσεως νόμου στο Κογκρέσο για την στρατιωτική και διπλωματική ενίσχυση Ελλάδος και Κύπρου είναι ιδιαιτέρως ενθαρρυντική. Αλλά, όπως συμβαίνει πάντοτε στην διαδρομή της ιστορίας, η μοίρα των κρατών, όπως και των ανθρώπων, άλλωστε, ορίζεται πρώτα από το δικό τους όραμα, την δική τους λογική και τις δικές τους προσπάθειες. Αν αυτά χαθούν, το ίδιο συμβαίνει και στα κράτη. *Ο ΓΕΩΡΓΙΟΣ Κ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ είναι Δικηγόρος Παρ’ Αρείω Πάγω και πρόεδρος του American Hellenic Institute στην Ελλάδα.

• Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2019 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

Η αλλαγή των γεωπολιτικών συσχετισμών, η ελληνική αμυντική πολιτική και οι τρεις κίνδυνοι Γράφει Ειδικός Συνεργάτης Είναι φανερό ακόμη και στους μη ειδικούς ότι οι γεωπολιτικοί συσχετισμοί στην ευρύτερη περιοχή μας αλλάζουν, χωρίς όμως να έχει βρεθεί το νέο σημείο ισορροπίας. Οι κεντρικές τάσεις είναι η προϊούσα στρατηγική απόκλιση της Τουρκίας από τις ΗΠΑ (που δεν έχει φτάσει πάντως ακόμη στην οριστική ρήξη) και η παράλληλη ανάδυση του άξονα Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ (καθώς και του τριγώνου Ελλάδας – Κύπρου – Αιγύπτου). Στο επίκεντρο των νέων αυτών αξόνων, που αναπτύσσονται με αμερικανική επίνευση και συμμετοχή, βρίσκεται η εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων της Αν. Μεσογείου. Πρέπει να επισημανθεί, επειδή έχει σημασία για τη συνέχεια, ότι η αλλαγή των γεωπολιτικών συσχετισμών δεν συμβαίνει (ούτε θα μπορούσε να συμβαίνει) λόγω ελληνικών ενεργειών, αλλά κυρίως λόγω εξωτερικών εξελίξεων, τις οποίες η Ελλάδα μπορεί μόνο να συνδιαμορφώσει, υπό προϋποθέσεις. Η βασική κινητήρια δύναμη της αλλαγής είναι η διάσταση συμφερόντων μεταξύ ΗΠΑ και Τουρκίας, κυρίως (αλλά όχι μόνο) λόγω της συνεργασίας των ΗΠΑ κατά τη συριακή κρίση με τους Κούρδους, τους οποίους η Τουρκία θεωρεί ως υπαρξιακή απειλή, αλλά και λόγω των γενικότερων τάσεων γεωπολιτικής αυτονόμησης της τουρκικής ηγεσίας. Ευνοϊκές εξωτερικές εξελίξεις για την Ελλάδα και την Κύπρο υπήρξαν επίσης η διάρρηξη των σχέσεων Τουρκίας – Ισραήλ με αφορμή το περιστατικό του «Μαβί Μαρμαρά» το 2010, καθώς και η επικράτηση του νυν προέδρου της Αιγύπτου Abdel Fattah el-Sisi επί της φιλικής προς την Τουρκία, Μουσουλμανικής Αδελφότητας στον αγώνα για την εξουσία που εκτυλίχθηκε μεταξύ 2011-2014. Οι ενέργειες με τις οποίες η Ελλάδα και η Κύπρος συνδιαμόρφωσαν στο μέτρο του δυνατού, τη συγκυρία, ήταν η ανταπόκριση όλων των ελληνικών κυβερνήσεων μετά το 2010 στο «άνοιγμα» του Ισραήλ, η υποστήριξη στο σχέδιο του αγωγού 8

EastMed (με την προώθηση της χρηματοδότησής του από κονδύλια της ΕΕ) και η εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων της Αν. Μεσογείου με την παραχώρηση αδειών εκμετάλλευσης σε διεθνείς ενεργειακούς κολοσσούς από πλευράς Κύπρου. Η γεωπολιτική συγκυρία παρουσιάζει πράγματι μια μεγάλη ευκαιρία για τον Ελληνισμό, υπό την προϋπόθεση ότι (α) ο Ρ. Τ. Ερντογάν θα συνεχίσει στην παρούσα συγκρουσιακή πορεία με τις ΗΠΑ και (β) οι ΗΠΑ θα αποφασίσουν ότι το κόστος της στρατηγικής αποξένωσης της Τουρκίας είναι ανεκτό και αντιμετωπίσιμο με εναλλακτικές επιλογές, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα. Πρόσθετη προϋπόθεση είναι να παραμείνει σταθερή η πολιτική των υπολοίπων γεωπολιτικών «παικτών», ιδίως της Αιγύπτου και του Ισραήλ. Η προϋπόθεση αυτή πληρούται μεσοπρόθεσμα, καθώς ο Abdel Fattah el-Sisi έχει εδραιώσει την εξουσία του στην Αίγυπτο, ενώ και ο B. Netanyahu διατήρησε, οριακά έστω, την πρωθυπουργία του Ισραήλ μετά τις εκλογές της 10ης Απριλίου. Αντιθέτως, η συνέχιση της στρατηγικής απόκλισης μεταξύ ΗΠΑ και Τουρκίας είναι αβέβαιη, έστω και μεσοπρόθεσμα. Η Τουρκία ήταν ανέκαθεν λόγω στρατηγικής θέσης, πληθυσμού και όγκου στρατιωτικών δυνάμεων, και είναι σήμερα επιπλέον λόγω της τεχνολογικής ανάπτυξης και του οικονομικού μεγέθους της, μια εξαιρετικά σημαντική χώρα διεθνώς. Επιπλέον, οι ΗΠΑ βάσισαν στην Τουρκία ένα σημαντικό μέρος της στρατηγικής τους κατά το δεύτερο ήμισυ του 20ου αιώνα, και αυτό το παρελθόν δημιουργεί μια «αδράνεια» υπέρ της συνέχισης της στρατηγικής σχέσης. Για τους λόγους αυτούς, οι ΗΠΑ έχουν ακόμα σημαντικά κίνητρα να συμβιβαστούν με την Τουρκία – και το ίδιο ισχύει για το Ισραήλ. Η «αντικατάσταση» του στρατηγικού ρόλου της Τουρκίας από την Ελλάδα είναι για τις ΗΠΑ, επί του παρόντος, εναλλακτικό σχέδιο. Στον αμυντικό τομέα, η επιδείνωση των αμερικανοτουρκικών σχέσεων τα τελευταία χρόνια συμβαίνει παράλληλα με μια σημαντική αναβάθμιση των ελληνοαμερι-

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2019

κανικών και ελληνοϊσραηλινών στρατιωτικών σχέσεων. Ειδικά η αναβάθμιση των ελληνοαμερικανικών σχέσεων περιλαμβάνει παραχωρήσεις οπλικών συστημάτων όπως τα ελικόπτερα CH-47 Chinook και ΟΗ-58 Kiowa, την έκτακτη αμερικανική χρηματοδότηση για την αναβάθμιση των ελληνικών F-16, την ανάπτυξη αμερικανικών UAV MQ-9 Reaper στην 110 ΠΜ και της Task Force Kronos της 4ης CAB στο Στεφανοβίκειο, πυκνότερες συνεκπαιδεύσεις σε επίπεδο Ειδικών Δυνάμεων, κλπ. Συζητούνται δε κινήσεις ακόμη στενότερης στρατηγικής συνεργασίας που πράγματι θα υλοποιήσουν το σκεπτικό της Ελλάδας ως εναλλακτικής λύσης προς την Τουρκία, όπως η μεταστάθμευση των αμερικανικών ιπτάμενων τάνκερ KC-135 από τη βάση του Incirlik. Οι εξελίξεις αυτές είναι αναμφίβολα θετικές, και θα είναι ακόμη θετικότερες αν τελικά ολοκληρωθεί η στροφή στη στρατηγική των ΗΠΑ. Ωστόσο, επειδή στην Ελλάδα τείνουμε να πηγαίνουμε από το ένα άκρο στο άλλο (και εν προκειμένω από τον ακραίο αντιαμερικανισμό σε μια σχέση λατρείας και άκριτης αποδοχής υποδείξεων), καλό είναι η ελληνική πολιτική και στρατιωτική ηγεσία να διατηρήσει σαφείς τις προτεραιότητές της και να αποφύγει τρεις κινδύνους: την αποξένωση άλλων στρατηγικών εταίρων, το «σύνδρομο του τσαμπατζή» και το «σύνδρομο του fashion victim». Ο κίνδυνος της αποξένωσης άλλων στρατηγικών εταίρων Η ανάπτυξη στενότερης στρατηγικής σχέσης με τις ΗΠΑ δεν πρέπει να συνεπάγεται απαραιτήτως την αποξένωση άλλων χωρών, τουλάχιστον όχι όσο δεν έχουν οριστικοποιηθεί οι αμερικανικές προτεραιότητες στην περιοχή μας. Ειδικά οι σχέσεις με τη Ρωσία και την Κίνα, που αποτελούν και μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, πρέπει κατά το δυνατόν να διαφυλαχθούν. Ωστόσο, υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι η ελληνική πολιτική ηγεσία υποβαθμίζει συνειδητά την ήδη αναπτυγμένη στρατηγική σχέση της Ελλάδας με την Κίνα: η πρόσφατη κήρυξη του συνόλου του Πειραιά ως αρχαιολογικού χώρου από το ΚΑΣ, αν επικυρωθεί με την απαιτούμενη υπουρ-

ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

Προϋπόθεση είναι να παραμείνει σταθερή η πολιτική των υπολοίπων γεωπολιτικών «παικτών», ιδίως της Αιγύπτου και του Ισραήλ. Η προϋπόθεση αυτή πληρούται μεσοπρόθεσμα, καθώς ο Abdel Fattah el-Sisi έχει εδραιώσει την εξουσία του στην Αίγυπτο, ενώ και ο B. Netanyahu διατήρησε, οριακά έστω, την πρωθυπουργία του Ισραήλ μετά τις εκλογές της 10ης Απριλίου. γική απόφαση, θα θέσει ένα σημαντικό εμπόδιο στην κινεζική επένδυση στον Πειραιά. Έστω και αν οι ΗΠΑ (αλλά και η Ευρωπαϊκή Ένωση) έχουν αντιρρήσεις, η Κίνα είναι μια παγκοσμίως ανερχόμενη οικονομική υπερδύναμη και η οικονομική συνεργασία μαζί της είναι κρίσιμη για την ελληνική οικονομία, τόσο λόγω της ωφέλειας που συνεπάγεται η διέλευση των κινεζικών προϊόντων μέσω Ελλάδας όσο και λόγω των εξαγωγικών προοπτικών ελληνικών προϊόντων στην τεράστια κινεζική αγορά. Το «σύνδρομο του τσαμπατζή» Το «σύνδρομο του τσαμπατζή» (free rider syndrome) είναι η κατάσταση κατά την οποία ένα μέλος μιας συμμαχίας επιδιώκει να απολαμβάνει τα οφέλη της, χωρίς να καταβάλλει τα κόστη που του αναλογούν. Στην προκειμένη περίπτωση , ο κίνδυνος του «συνδρόμου του τσαμπατζή» σχετίζεται με την προοπτική εκμετάλλευσης των υδρογονανθράκων της Αν. Μεσογείου: ο κίνδυνος είναι δηλαδή να θεωρηθεί, από Ελλάδα και Κύπρο, ότι η σύμπλευση με τις ΗΠΑ, το Ισραήλ και άλλες χώρες διασφαλίζει πλήρως τα εθνικά συμφέροντα σε περίπτωση τουρκικής αντίδρασης, χωρίς να χρειαστεί να «ματώσουμε» εμείς. Ο εφησυχασμός σε μια τέτοια σκέψη θα ήταν ολέθριος. Κατ’ αρχήν, όπως

επισημάνθηκε εξ αρχής, η ευνοϊκή γεωπολιτική συγκυρία προέκυψε σε μεγάλο βαθμό λόγω εξωτερικών παραγόντων – αν αυτοί εκλείψουν (π.χ. με υποχώρηση της Τουρκίας στην υπόθεση των S-400 ή με απώλεια της εξουσίας από τον Ερντογάν), οι συσχετισμοί θα επιδεινωθούν άμεσα. Αλλά έστω και αν οι γεωπολιτικοί συσχετισμοί παραμείνουν ευνοϊκοί, αυτό δεν συνεπάγεται ότι οι σύμμαχοί μας θα βγάλουν, κατά το κοινώς λεγόμενο, «το φίδι από την τρύπα» για λογαριασμό μας. Η Τουρκία είναι υπολογίσιμη δύναμη, η τυχόν αντίδρασή της σε μια διευθέτηση ερήμην της στην Αν. Μεσόγειο είναι απρόβλεπτη, και το σημείο συμβιβασμού μετά από τυχόν κρίση (παρά την όποια εμπλοκή ΗΠΑ και Ισραήλ) θα εξαρτηθεί από τον συσχετισμό δυνάμεων – χαμένοι σε τέτοιους συμβιβασμούς βγαίνουν οι «αδύναμοι κρίκοι». Για να το θέσουμε συγκεκριμένα, αν η Τουρκία ως αντίδραση για την «κατανομή» στην Αν. Μεσόγειο εκβιάσει αεροναυτική σύρραξη από την οποία θα αποκομίσει εδαφικά κέρδη σε βάρος της Ελλάδας (π.χ. Καστελλόριζο), θα είναι αφελές να περιμένουμε από οποιονδήποτε σύμμαχο να ανακαταλάβει ελληνικό νησί ή να «πληρώσει» με κάποιο δικό του διαπραγματευτικό χαρτί την ακύρωση των τουρκι-

κών κερδών στην τελική διαπραγμάτευση. Επομένως, ανεξαρτήτως ευνοϊκής γεωπολιτικής συγκυρίας, ισχύει πάντα το διαχρονικό αξίωμα: η Ελλάδα, για την εθνική της ασφάλεια αλλά και για τη μεγιστοποίηση του οφέλους της συμμετοχής της σε συμμαχίες, πρέπει να είναι σε θέση να αμυνθεί επαρκώς απέναντι στην Τουρκία σε όλο τον εθνικό χώρο – έστω και μόνη της. Το «σύνδρομο του fashion victim» Απαραίτητη προϋπόθεση για αυτό είναι ένας αμυντικός σχεδιασμός προσαρμοσμένος στις ελληνικές συνθήκες, σε αντίθεση με την άκριτη αντιγραφή ξένων παραδειγμάτων που είναι ίσως «της μόδας» αλλά δεν ταιριάζουν στην Ελλάδα. «Fashion victim» ονομάζεται όποιος, χωρίς δικό του κριτήριο, ακολουθεί πάντα την τελευταία λέξη της μόδας – κάτι που συμβαίνει δυστυχώς συχνά στην ελληνική αμυντική πολιτική. Μια χαρακτηριστική περίπτωση άκριτης μεταφοράς διεθνούς «μόδας» στην Ελλάδα ήταν (και είναι ως ένα βαθμό) η μείωση των συμβατικών δυνάμεων και των αμυντικών δαπανών στην Ευρώπη μετά την πτώση του ανατολικού μπλοκ, που οδήγησε όλο το δυτικό κόΣυνέχεια στην επόμενη σελίδα

• Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2019 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Συνέχεια από την προηγούμενη σελίδα

σμο σε μικρότερου μεγέθους ένοπλες δυνάμεις, επίλεκτες, ελαφρότερες και προορισμένες κυρίως για επεμβάσεις στο εξωτερικό. Η τάση αυτή μεταφράστηκε άκριτα παρ’ ημίν ως στόχος για «μικρότερο και πιο ευέλικτο ημιεπαγγελματικό στρατό», παρ’ ότι η Ελλάδα, σε αντίθεση με όλες τις άλλες δυτικές χώρες, συνέχισε να αντιμετωπίζει απειλή συμβατικού πολέμου μεγάλης κλίμακας από την Τουρκία. Επομένως η ελληνική προετοιμασία πρέπει να αφορά το ενδεχόμενο συμβατικού πολέμου μεγάλης κλίμακας με την Τουρκία και συνεπώς η μαχητική ετοιμότητα πρέπει να αφορά το σύνολο των Ενόπλων Δυνάμεων με έμφαση στους εφέδρους, και όχι κάποιους μικρούς «πυρήνες αριστείας». Τον τελευταίο καιρό, λόγω και της στενότερης ελληνοαμερικανικής στρατιωτικής συνεργασίας, η μόδα είναι η προμήθεια «εξωτικών» αμερικανικών συστημάτων, με την ελπίδα ότι θα αποδειχθούν “game changers”. Η περίπτωση του F-35 αξίζει ειδικό άρθρο (θα επανέλθουμε), αλλά χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι και η παράλογη συζήτηση περί προμήθειας από την Ελλάδα μη επανδρωμένων αεροσκαφών MQ-9 Reaper, όπως τα αμερικανικά που ήδη σταθμεύουν στην 110 ΠΜ. Πρέπει να κάνουμε τη διάκριση: Τα UAVs ως μέσα τακτικής αναγνώρισης είναι εξαιρετικά χρήσιμα και θα ήταν σκόπιμη η εκτεταμένη εισαγωγή τους στις ΕΕΔ μέχρι επιπέδου τάγματος (όπως πράττει ήδη η Τουρκία). Αντιθέτως όμως τα φονικά UAVs μεγάλης ακτίνας δράσης, όπως τα MQ-9 Reaper, είναι ευάλωτα στην αντίπαλη αεροπορία και συνεπώς είναι προνόμιο εκείνων (και μόνο) των χωρών που αναμένουν ότι θα δρουν υπό συνθήκες πλήρους αεροπορικής κυριαρχίας στο θέατρο επιχειρήσεων – η Ελλάδα δεν περιλαμβάνεται σε αυτές, διότι το Αιγαίο δεν είναι Αφγανιστάν. Συνεπώς μια τέτοια προμήθεια θα ήταν εντελώς έξω από τις ελληνικές ανάγκες. Επομένως ο ελληνικός αμυντικός σχεδιασμός δεν πρέπει να υποκύπτει άκριτα σε «μόδες» που επικρατούν διεθνώς αλλά δεν ταιριάζουν στις ελληνικές συνθήκες. Κανένα οπλικό σύστημα από μόνο του δεν μπορεί να αποτελέσει τον «από μηχανής Θεό». Το ζητού10

μενο δεν είναι η προμήθεια, σε μικρές ποσότητες, πανάκριβων «λευκών ελεφάντων», αλλά η επίμονη και επίπονη προσπάθεια διατήρησης ή αποκατάστασης του ήδη κατακτημένου επιπέδου μαχητικής ισχύος των ΕΔ, με τη συντήρηση ή επανενεργοποίηση, υποστήριξη με ανταλλακτικά, επαναπιστοποίηση πυρομαχικών και αποκατάσταση αποθεμάτων. Όλα αυτά ίσως δεν είναι εξ ίσου “sexy” με τα νέα συστήματα, αλλά είναι πολύ πιο ουσιώδη. Η συνεργασία με συμμάχους σε τομείς που θεωρούνται «αιχμής» κατά τις διεθνείς αντιλήψεις (Ειδικές Δυνάμεις, UCAVs, αεροσκάφος 5ης γενιάς) έχει αναμφίβολα την αξία της, αλλά μόνο εάν δεν αποσπά την προσοχή από τον κεντρικό αμυντικό σχεδιασμό και δεν απορροφά πόρους από προγράμματα που εξυπηρετούν την ετοιμότητα του συνόλου των Ενόπλων Δυνάμεων για συμβατικό πόλεμο μεγάλης κλίμακας. Και είναι πολύ πιο ωφέλιμη όταν αποσκοπεί ακριβώς στην ενίσχυση των ΕΔ με υλικό που προορίζεται για συμβατικό πόλεμο, όπως π.χ. τα Ε/Π ΟΗ-58 Kiowa. Συμπερασματικά: 1. Η αλλαγή της γεωπολιτικής συγκυρίας λόγω της στρατηγικής απόκλισης ΗΠΑ-Τουρκίας είναι ευνοϊκή για Ελλάδα και Κύπρο, αλλά όχι δεδομένη μεσοπρόθεσμα. 2. Καμία συμμαχία δεν απαλλάσσει Ελλάδα και Κύπρο από την ανάγκη διατήρησης επαρκούς ισχύος για την προστασία των εθνικών συμφερόντων τους. Πρέπει να είναι σε θέση να αντεπεξέλθουν σε μια πολεμική αναμέτρηση με την Τουρκία χωρίς να υπολογίζουν σε εξωτερική βοήθεια – και αν έρθει και η εξωτερική βοήθεια, τόσο το καλύτερο. 3. Η αμυντική ισχύς δε βασίζεται σε λίγα αστραφτερά “gadgets” της μόδας, αλλά σε ένα συνολικό αμυντικό σύστημα που έχει δεδομένες απαιτήσεις χρηματοδότησης, συντήρησης, επάνδρωσης και εκπαίδευσης – οι οποίες έχουν παραμεληθεί επί πολλά χρόνια. Τέλος, επειδή η συγκυρία είναι πράγματι κρίσιμη, Ελλάδα και Κύπρος πρέπει να λένε λίγα, να πράττουν πολλά, να συσφίγγουν τις συμμαχίες τους αλλά να μη βασίζονται σε κανέναν.

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2019

Γράφει ο Λεωνίδας Οικονομόπουλους Αντιστράτηγος ε.α. Από την δεκαετία του ’50 και μετά την λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, άρχισε η αντιπαράθεση Ελλάδος - Τουρκίας με τελείως διαφορετικό περιεχόμενο από ό,τι ήταν προ του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Κατά τις πρώτες δεκαετίες, οι κύριες αντιπαλότητες σχετίζονταν με το Κυπριακό και την ελληνική μειονότητα στην Τουρκία, ενώ από την δεκαετία του ’70 προστέθηκαν και άλλα θέματα με πολύπλοκες νομικές και διεθνείς διαστάσεις, όπως είναι η υφαλοκρηπίδα, η αποστρατικοποίηση των ανατολικών νησιών του Αιγαίου και της Δωδεκανήσου, καθώς και αυτό του εναερίου χώρου. Μέσα σε αυτό το πλέγμα των διαφορών και απαιτήσεων, η Τουρκία εμφάνισε με οργανωμένο σχεδιασμό και άλλα προβλήματα, όπως αυτό των γκρίζων ζωνών, της προστασίας της μειονότητας, την νομική διάσταση των βραχονησίδων, χωρίς όμως να «βάζει ποτέ στο τραπέζι» την έννοια της ΑΟΖ, καθ’ όσον οι μετοχές της σε αυτόν τον τομέα δεν είναι υψηλές. Όμως τώρα, στο γεωπολιτικό πεδίο, υπάρχει μία σοβαρή αλλαγή, η οποία δεόντως πρέπει να αξιολογηθεί, και αυτή σχετίζεται με την αλλαγή των σχέσεων ΗΠΑ-Τουρκίας. Ενώ μέχρι προσφάτως οι ΗΠΑ υποστήριζαν γενικώς την Τουρκία, από την υπόθεση του πλοίου «Μαβί Μαρμαρά» και την συμπεριφορά της Τουρκίας ως προστάτη του παλαιστινιακού λαού, οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις συνεχώς επιδεινώνονται, με διαφορετικές αιτίες και αφορμές κάθε φορά. Τελευταία αφορμή, η αγορά των πυραύλων S-400 από την Ρωσία. Η τουρκική πολιτική ηγεσία, γεμάτη αυτοπεποίθηση, παίζει και θέλει να παίξει, έναν μεγαλύτερο ρόλο, από ό,τι το επίπεδο της χώρας το επιτρέπει. Σε αυτές τις περιπτώσεις ιστορικώς έχει αποδειχθεί ότι «κερδίζεις μάχες» αλλά στο τέλος χάνεις τον πόλεμο. Οι ΗΠΑ πάντα είχαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την Ανατ. Μεσόγειο και την Μ. Ανατολή και διαχρονικώς το επίκεντρο του ενδιαφέροντός τους ήταν η ασφάλεια του κράτους του Ισραήλ. Τα τελευταία δέκα χρόνια ο εντοπισμός μεγάλων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων σε συνδυασμό και με τα φαινόμενα της «Αραβικής Άνοιξης» έκανε τα πράγματα πιο περίπλοκα, με παλαιότερες συμμαχίες να καταρρέουν, ενώ δημιουργούνται δυναμικές για νέες συμφωνίες. Η περίπτωση της Τουρκίας είναι διαφορετική. Ενώ η συμπεριφορά της είναι τέτοια που

ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

Προσοχή! Οι σημαντικές εξελίξεις στο Αιγαίο είναι μπροστά μας την θέτει εκτός των σχεδιασμών των ΗΠΑ, οι τελευταίες σε καμία περίπτωση δεν θα την αφήσουν να χαθεί για τα συμφέροντά τους. Είναι μακρύς ο κατάλογος των λόγων, που καθιστά απαραίτητη την Τουρκία για τα συμφέροντα των ΗΠΑ. Η φωτογραφία του προέδρου Τραμπ να συνδιαλέγεται με τον Τούρκο Υπουργό των Οικονομικών και γαμβρό του Ερντογάν, Μπεράτ Αλμπαϊράκ, επί μία και πλέον ώρα, τα λέει όλα. Ουδέποτε υπουργός, ακόμα και μεγάλης χώρας, είχε συνομιλία διεξοδική με πρόεδρο των ΗΠΑ,, πλην εθιμοτυπικών επισκέψεων. Αργότερα ο Τούρκος Υπουργός, είχε συνάντηση με τον Υπουργό των ΗΠΑ Στήβεν Μνούτσιν και κατόπιν με τον σύμβουλο του Λευκού Οίκου και πανίσχυρο γαμβρό του Τραμπ, Τζάρεντ Κούσνερ. Οι ΗΠΑ για την Τουρκία θα χρησιμοποιούν την τακτική «μαστίγιο και καρότο» ακόμα και σε ακραίες μορφές. Στους χειρισμούς αυτούς οι ΗΠΑ εντάσσουν και την Ελλάδα σε χώρα πρώτης γραμμής, που για τα συμφέροντα της χώρας μας είναι γενικώς θετικό. Δεν πρέπει να παραβλέπεται όμως και η εμπειρία της χώρας μας από παρόμοιο ρόλο που θέλησε να παίξει με την εκστρατεία της Ουκρανίας το 1919, και την «εν συνεχεία» ενέργεια της χώρας μας στην Μικρά Ασία με καταστροφικά αποτελέσματα. Ο ρόλος αυτός είναι γεμάτος από θετικές προκλήσεις, αλλά υπάρχουν και αρκετοί κίνδυνοι. Προκειμένου η χώρα να βελτιστοποιήσει τα θετικά και ελαχιστοποιήσει τα αρνητικά, θα πρέπει δεόντως να προετοιμαστεί και τα παρακάτω είναι απαραίτητα για αυτό. 1. Συνεννόηση και συνεργασία των πολιτικών δυνάμεων, προσδιορισμό εθνικών στόχων και των ορίων τους (μέγιστοελάχιστο), καταγραφή πιθανών σεναρίων, τρόπους δικών μας αντιδράσεων. 2. Στενή συνεργασία με την Κυπριακή Δημοκρατία, ως κράτος με κράτος και όχι με την ανώριμη θεώρηση της «Μητρός Πατρίδος». Η εξαγγελία και στη συνέχεια η εφαρμογή του «Δόγματος Ενιαίου Αμυντικού Χώρου», με την γνωστή μεγαλοστομία χωρίς ακριβές περιεχόμενο και, το χειρότερο, χωρίς βούληση εφαρμογής και δυνατότητες υποστήριξης και με τις υπερβολές των ΜΜΕ, θα πρέπει να έχει ωριμάσει τις σχέσεις ΕλλάδοςΚυπριακής Δημοκρατίας. 3. Ενημέρωση και προετοιμασία της κοινωνίας για το τι «μέλλει γενέσθαι» όχι

μόνο ως προς τις θετικές συνέπειες αλλά και ως προς τις αρνητικές, που είναι απίθανο να μην υπάρξουν έστω και με θετική έκβαση κάθε σεναρίου. 4. Συνεργασία με τα ΜΜΕ για σωστή και ολοκληρωμένη ενημέρωση. Εκπαίδευση των ΜΜΕ για αυτοπεριορισμό και αυτοσυγκράτηση. Θα είναι τραγικό για την χώρα, η κοινωνία να ενθουσιάζεται και να πιέζει την πολιτική ηγεσία με υπερβολές ή ανύπαρκτες επιθυμίες και η όποια πολιτική ηγεσία να σύρεται χωρίς υπευθυνότητα και ενθουσιασμό. 5. Βαθιά μελέτη του πλέγματος των Ελληνο-Ρωσικών σχέσεων και των επιπτώσεων σε αυτές από την εξέλιξη και έκβαση των πιθανών σεναρίων, δεδομένου ότι αυτές θα δοκιμασθούν. Επισημαίνεται ότι στο δικομματικό νομοσχέδιο των γερουσιαστών Μενέντεζ και Ρούμπιο, που πρόκειται να ψηφιστεί από την Γερουσία και αποτελείται από δέκα εννέα σελίδες, πουθενά δεν αναφέρεται ως απειλή η Τουρκία, αλλά με σαφήνεια περιγράφονται ως απειλές η Ρωσία, το Ιράν και τρομοκρατικές δυνάμεις (Χεζμπολάχ). Το νομοσχέδιο δίνει το νομικό πλαίσιο των στόχων και των επιδιώξεων των ΗΠΑ στην περιοχή. 6. Συντονισμός της εκτελεστικής εξουσίας σε ό,τι αφορά στα πιθανά γεωπολιτικά σενάρια. Ιδιαιτέρως τα Υπουργεία Εξωτερικών και Εθνικής Αμύνης, καθ’ όσον αυτά θα σηκώσουν όλο το βάρος των εξελίξεων. Ιδιαιτέρως, δε, οι Ένοπλες Δυνάμεις θα πρέπει να επικεντρωθούν στο έργο τους, αφήνοντας κατά μέρος κάθε άλλη δραστηριότητα που δεν θα σχετίζεται με τον ρόλο της χώρας, όπως δραστηριότητες δημοσίων σχέσεων, που τα τελευταία χρόνια απορροφούν το σύνολο του χρόνου, του ενδιαφέροντος

και της προσοχής τους. 7. Ψυχολογική και λοιπή προετοιμασία της ηγεσίας και της κοινωνίας στην καθόλου απίθανη περίπτωση οι ΗΠΑ-Ισραήλ να τα «βρουν» με την Τουρκία, δεδομένου ότι οι χώρες αυτές δεν θέλουν να χαθεί η χώρα αυτή. 8. Την τελευταία δεκαετία η δοκιμασία της χώρας, από την οικονομική κρίση και τα Μνημόνια, απορρόφησε όλη την σκέψη και την ενέργεια των Ηγεσιών στον οικονομικό και κοινωνικό τομέα. Τούτο έχει δημιουργήσει ένα έλλειμμα τεχνογνωσίας χειρισμού εθνικών, διεθνών και γεωπολιτικών θεμάτων. Τρανό παράδειγμα ο χειρισμός της Συμφωνίας των Πρεσπών – δεν αναφέρομαι στην ουσία της συμφωνίας – έγινε κατά ερασιτεχνικό τρόπο, γεγονός που πολλαπλασίασε τα προβλήματα υπογραφής και εφαρμογής της. Αντιθέτως, η τουρκική ηγεσία έχει μεγάλη εμπειρία στον χειρισμό γεωπολιτικών θεμάτων σε υψηλό επίπεδο, ερχόμενη σε επαφή με μεγάλους παίκτες της διεθνούς σκηνής είτε με συμμαχίες είτε με εχθρότητες, όπως ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, ΕΕ, Ισραήλ, Ιράν, Σαουδική Αραβία κλπ. Η παράμετρος αυτή δεν πρέπει να παραγνωρίζεται. Συμπερασματικά, μπορεί να λεχθεί, ότι στην επόμενη πενταετία θα υπάρξουν σημαντικές εξελίξεις στις περιοχές Αιγαίου, Ανατ. Μεσογείου, Βαλκανίων και Ευξείνου Πόντου. Η χώρα ομονοούσα, ενημερωμένη και υποψιασμένη, να προχωρήσει με σωφροσύνη και αποφασιστικότητα και, οι εξελίξεις που έρχονται, να την εύρουν προετοιμασμένη και με αυτοπεποίθηση.

• Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2019 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

Τι είναι πιθανόν να γίνει τους επόμενους μήνες στα ελληνοτουρκικά Γράφει ο Παναγιώτης Παστουσέας* Τα τελευταία δέκα χρόνια η χώρα μας και οι πολίτες της ζουν σε μια περιδίνηση που έχει προκαλέσει πλήρη αποπροσανατολισμό στην κοινωνία. Μια κοινωνία πολύδιασπασμένη, ζαλισμένη χωρίς κατεύθυνση σχεδόν παράλυτη ,με την εθνική της αξιοπρέπεια σε αποδόμηση. Στην παρούσα φάση προετοιμάζεται να αποδεχθεί οποιαδήποτε αφήγημα της προσφέρεται, σε ότι αφορά τα εθνικά μας θέματα και τις διεκδικήσεις των γειτόνων μας, Τούρκων, Σκοπιανών, Αλβανών αρκεί να περιτυλιχθεί με λίγο οικονομική ευμάρειας (που επέρχεται μετά την συμφωνία των Πρεσπών!!! ) λίγο «αλληλεγγύη –αδελφοσύνη των λαών και κανένα επίδομα με μορφή φιλοδωρήματος (όπως η «13η σύνταξη»). Οι ενδείξεις πληθαίνουν ότι η Ελληνική κοινωνία προετοιμάζεται να αποδεχθεί στους επόμενους μήνες άλλον ένα «έντιμο συμβιβασμό» και σε ότι αφορά στην λύση του Κυπριακού, στην ΑΟΖ της Κύπρου, στην Υφαλοκρηπίδα Ελλάδας, στο Αιγαίο. Οι κινήσεις και συμπεριφορές από όλα τα μέρη Ελλάδας, Τουρκίας, Διεθνούς παράγοντα (κυρίως Αμερικάνοι) δείχνουν ότι το παιχνίδι βαίνει προς την κορύφωση του, με της τελικής φάσης να ξεκινά για την λύση του Κυπριακού αμέσως μετά τις ευρωεκλογές και στην συνέχεια λύση πακέτο στα Ελληνοτουρκικά. Όλοι δείχνουν ότι προετοιμάζονται για διαπραγματεύσεις: Πρώτον: ο Διεθνής παράγοντας αλλά και όλοι οι εμπλεκόμενοι στην εξόρυξη και μεταφορά της ενέργειας απαιτούν σταθερότητα και ένα ικανοποιητικό επίπεδο ασφάλειας για τον ενεργειακό σχεδιασμό που βρίσκεται σε εξέλιξη. Προφανώς θα πιεστούν όλες τις πλευρές (Ελλάδα, Κύπρο, Τουρκία), ξεκινώντας από την επίλυση του Κυπριακού Δεύτερον: Οι ΗΠΑ βρίσκονται σε μια συνεχή και σκληρή διαπραγμάτευση με την Τουρκία για μια σειρά θεμάτων (Α.Μεσόγειο, Συρία, Ιράκ, Ρωσία-S 400) και απειλούν κυρώσεις, με αφορμή τους S-400, αν δεν βρεθεί κάποιου είδους συμφωνία μέχρι τον Ιούλιο (κατάθεση νομοσχεδίου στην γερουσία) Τρίτον: Η Άγκυρα προβάλει με κάθε τρόπο και σε κάθε ευκαιρία το μέγιστο των απαιτήσεων προς την χώρα μας (Υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ- αμφισβητούμενα Νη12

σιά-Χωρικά Ύδατα-αποστρατικοποίηση νήσων-Θράκη) που σταδιακά τις τελευταίες δεκαετίες έχει καταφέρει να γίνουν μια καθημερινή συνήθεια εντός και εκτός Ελλάδος. Στις 18 Μαρτίου η Τουρκία απέστειλε έγγραφο στον ΟΗΕ στο οποίο πέραν των διεκδικήσεων της από Κύπρο μέχρι Κρήτη αναφέρει ότι η Τουρκική υφαλοκρηπίδα συνορεύει με την Αίγυπτο και «έχει τις μεγαλύτερες σε έκταση ακτές στην Ανατολική Μεσόγειο» (οποιαδήποτε ομοιότητα των αναφορών του Τουρκικού εγγράφου με δηλώσεις Κατρούγκαλου, ΚοΤζιά είναι τυχαίο γεγονός!!!). Η επιστολή αυτή έθεσε επισήμως και πανηγυρικά την καταγραφή προς τον Διεθνή παράγοντα (οργανισμούς, κράτη) αλλά και προς την Ελλάδα την νέα απαίτηση της, της «Γαλάζιας Πατρίδας» των 465 τ,χλ. την οποία εδώ και λίγους μήνες προωθεί μεθοδικά έτσι ώστε όταν έρθει η ώρα των διαπραγματεύσεων(είτε μεταξύ μας είτε μέσω διεθνών οργανισμών) θα κάτσουμε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων εμείς με τα μόλις δύο γνωστά θέματα, Υφαλοκρηπίδα και-Θεολογική Σχολή Χάλκης ενώ οι άλλοι θα ζητούν τον ουρανό με τα άστρα. Τέταρτον: Ενώ έχει εξαγγείλει ότι θα χρησιμοποιήσει και δεύτερο γεωτρύπανο, ο «Πορθητής» παραμένει δυτικά της Πάφου χωρίς να προχωρά σε γεώτρηση. Στην ουσία παραμένει εκεί ασκώντας πίεση και αμφισβητώντας πέραν της Κυπριακής ΑΟΖ και την επήρεια του Καστελόριζου στην Ελληνική ΑΟΖ που δίνει την δυνατότητα στις ΑΟΖ ΕΛΛΑΔΑΣ –ΚΥΠΡΟΥ να συνορεύουν. Επιπρόσθετα βάζει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και το σχεδιασμό για τον αγωγό EASTMED διαμηνύοντας στον διεθνή παράγοντα ότι δεν μπορεί να διέλθει από εκεί χωρίς την συμμετο-

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2019

χή της στον ενεργειακό σχεδιασμό. Πέμπτον: υπάρχει η πληροφορία ότι τον Αύγουστο θα στείλει το ORUC REIS, αδελφό πλοίο του BARBAROS, για έρευνες στην Ελληνική υφαλοκρηπίδα στην περιοχή του Καστελόριζου. Ο χρόνος που επιλέγεται δείχνει ότι αναμένει μέχρι το Αύγουστο να έχουν προχωρήσει οι διαπραγματεύσεις σε ότι αφορά στο Κυπριακό ώστε στην συνέχεια να αυξηθεί σταδιακά η ένταση στα Ελληνοτουρκικά και να μεθοδευτεί διαπραγμάτευση εφ’ όλης της ύλης. Έκτον: Η Ελληνική πλευρά άρχισε να προετοιμάζει το έδαφος μετά τη επίσκεψη του πρωθυπουργού στην Τουρκία με τις γνωστές δηλώσεις Κατρούγκαλου-Κοτζιά που χρησιμοποιήθηκαν σε Τουρκικό προπαγανδιστικό βίντεο, αλλά και άλλων «λαγών» που μιλούν για συνεκμετάλλευση-συνδιαχείριση. Ερωτηματικό παραμένει το τι συζητήθηκε στην πλέον των δύο ωρών συνάντηση Τσίπρα –Ερτογάν και τι περιλαμβάνει ο «οδικός χάρτης» που ανακοίνωσαν μετά την συνάντηση τους. Όλες αυτές οι ενδείξεις μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι εφόσον η Τουρκία στείλει το πλοίο ερευνών ORUC REIS στην Ελληνική Υφαλοκρηπίδα, η κορύφωση της έντασης Ελλάδας –Τουρκίας αναμένεται μετά τον Αύγουστο. Καμιά Ελληνική κυβέρνηση ακόμη και η παρούσα δεν θα μπορούσε να συμφωνήσει, φανερά, σε διαπραγματεύσεις εφ’ όλης της ύλης χωρίς να συμβεί κάποιο σοβαρό γεγονός. Το μεγάλο ερωτηματικό είναι με ποια αφορμή/πρόφαση θα κάτσουμε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων; *Ο κ. Παναγιώτης Παστουσέας είναι Αντιναύαρχος ε.α-Επίτιμος Υπαρχηγός Γενικού Επιτελείου Ναυτικού

ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

Το καταλαβαίνουμε ότι είμαστε πλέον σε πόλεμο με την Τουρκία; Γράφει ο Δημήτριος Τσαϊλάς Υποναύαρχος ε.α. Π.Ν. Η Τουρκία δεν αποτελεί πλέον απειλή, αλλά ενεργό μαχητή σε έναν πόλεμο σκιάς με ολόκληρη τη Δύση και αιχμή δόρατος τον Ελληνισμό. Μέρος του προβλήματος είναι ότι η Ευρώπη και οι Ηνωμένες Πολιτείες εξακολουθούν να υποτιμούν την κατάσταση. Δεν αντιλαμβάνονται ότι βρισκόμαστε πλέον σε πόλεμο. Ο Υβριδικός Πόλεμος ξεκίνησε Ο υβριδικός πόλεμος είναι ένας πόλεμος με άλλα μέσα με στόχο να εξαναγκαστεί η Δύση και ο Ελληνισμός να παραδοθούν χωρίς να προχωρήσουν σε άμεση στρατιωτική αντιπαράθεση. Η Τουρκία υπονομεύει ενεργά τη φιλελεύθερη διεθνή τάξη μέσω της διαφθοράς, των εγκλημάτων και των θανατηφόρων «ψεύτικων ειδήσεων», κάνοντας ευρεία χρήση της «Sharp Power» και όλοι όσοι έπρεπε να αντιδράσουν παραμένουν αδιάφοροι. Η σύλληψη των 2 στρατιωτικών Τι διδάσκει το ζήτημα της σύλληψης των δύο στρατιωτικών μας στα σύνορα; Στον κόσμο της διπλωματίας και της στρατηγικής, η εξαπάτηση είναι βασική αρχή. Αυτό παραδέχεται ο πολιτικός ρεαλισμός. Από τη στιγμή που ο ορθολογισμός δεν αποτελεί προνόμιο για κάποιο κράτος έτσι ώστε από μόνος του να εξασφαλίζει κέρδη, τότε το πλεονέκτημα-κέρδος κάποιου κράτους θα επέλθει πράττοντας κάτι που ένα άλλο κράτος, δεν το έχει προβλέψει. Το απρόβλεπτο, στηρίζεται εν πολλοίς στην τακτική του αιφνιδασμού και αυτός με τη σειρά του, στην εξαπάτηση του αντιπάλου. Η στρατηγική της Τουρκίας Η Τουρκία, εφαρμόζει σε τακτικό επίπεδο πολλά από τα τεχνάσματα που παραδοσιακά εφάρμοζαν οι λήπτες αποφάσεων κατά την εποχή της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτο-

κρατορίας (Βυζάντιο). Ο εκβιασμός και η απειλή, βρίσκονται στον πυρήνα της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής, θα το καταλάβουμε άραγε ποτέ; Συμπέρασμα Σε αυτή την κρίσιμη καμπή όπου φαίνεται η πιθανότητα περαιτέρω εντάσεως στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο, τόσο περισσότερο αναγκαία κρίνεται η μελέτη του μνημειώδους έργου του Κλαούζεβιτς περί πολέμου. Ο μεγάλος ιστορικός θεωρητικός της στρατηγικής αναφέρει μεταξύ άλλων: “Όσο μεγαλύτερα και πιο ισχυρά είναι τα κίνητρα για πόλεμο, τόσο πιο μεγάλη συνοχή θα παρουσιάζουν οι στρατιωτικοί και οι πολιτικοί σκοποί του πολέμου και το ηθικό για στρατιωτική αντιμετώπιση θα είναι υψηλό. Από την άλλη πλευρά, εξασθενούν τα κίνητρα, όσο λιγότερο τα στρατιωτικά στοιχεία συμπίπτουν με τις πολιτικές οδηγίες. Ως αποτέλεσμα αυτού, ο πόλεμος θα εκτρέπεται ακόμη περισσότερο από τη φυσική του πορεία και θα μεγαλώνει η διαφορά μεταξύ του πολιτικού σκοπού και του ιδανικού πολέμου με αποτέλεσμα να καθίσταται πολιτικός.”

• Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2019 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

Μεθοδεύουν συμφωνία-πακέτο για ενεργειακά, Κυπριακό και Αιγαίο Γράφει ο Κώστας Βενιζέλος Στη λογική της πακετοποίησης των προβλημάτων θα κινηθεί η Άγκυρα, εντάσσοντας στην ατζέντα ενός διαλόγου το Κυπριακό, την ενέργεια και τα ελλαδοτουρκικά. Σύμφωνα με πληροφορίες από ξένες διπλωματικές πηγές, η εκτόνωση της κρίσης που προκαλεί η Τουρκία από το Αιγαίο μέχρι και την Κύπρο, «θα μπορούσε να επιτευχθεί μέσα από μια συμφωνία-πακέτο». Αυτό το ευνοεί για προφανείς λόγους η Τουρκία. Όπως αναφέρουν οι ίδιες πηγές, υπάρχουν δυνάμεις, κράτη και Οργανισμοί, που μπορούν να αναλάβουν τον ρόλο των εν δυνάμει μεσολαβητών, ώστε να διαμορφωθούν εκείνες οι συνθήκες που θα φέρουν στο ίδιο τραπέζι τους εμπλεκόμενους. Σε αυτούς τους καλοθελητές, υπάρχουν χώρες με μεγάλα οικονομικά συμφέροντα στην Τουρκία (επενδύσεις, εξαγωγές κ.λπ.). Την ίδια ώρα, είναι σαφές και από την ήπια αντίδραση κάποιων χωρών, όπως της Βρετανίας αλλά και την «ισορροπημένη» τοποθέτηση του ΟΗΕ, που επί της ουσίας κάλυψε τις τουρκικές προκλήσεις, πως διαμορφώνεται ένα σκηνικό για διάλογο εφ’ όλης της ύλης, στον οποίο το Κυπριακό είναι μέρος του παζλ. Ακόμη και χώρες που προσεγγίζουν θετικά τις διαμαρτυρίες της Λευκωσίας, θεωρούν «λογικό» να γίνει μια συζήτηση για όλες τις «διαφορές». Είναι προφανές πως η πρόσφατη ενέργεια με την κάθοδο στη θαλάσσια περιοχή της Κύπρου του γεωτρύπανου «Πορθητής» αποσκοπεί στη δημιουργία τετελεσμένων και την επιβολή των τουρκικών επιδιώξεων. Να εξαναγκάσει, δηλαδή, Ελλάδα και Κύπρο να μπουν σε ένα πάρε-δώσε, το οποίο εκ των πραγμάτων θα είναι για να λαμβάνει η Τουρκία. Η κατοχική δύναμη σε έναν τέτοιο διάλογο δεν έχει να δώσει, πλην της αποφυγής προκλήσεων. Έχει όμως να πάρει πολλά. Για την τουρκική πλευρά, λοιπόν, το σενάριο αυτό έχει ως στόχο να κερδίσει από Αιγαίο μέχρι Κύπρο και να έχει και 14

μερίδιο στα ενεργειακά. Από το καθεστώς Ερντογάν προτάσσεται η τουρκική εκδοχή του αγγλιστί διαπραγματευτικού όρου «win-win». Με το kazan-kazan (τουρκική μετάφραση του win-win) ο Τούρκος πρόεδρος είναι ξεκάθαρος και το αναφέρει άλλωστε και δημόσια. Εννοεί αυτό που όλοι αντιλαμβανόμαστε: «Δικό μου το 50% και θέλω (μεγάλο) μερίδιο και από το άλλο 50%». Στρατηγικός έλεγχος ολόκληρης της Κύπρου Στη βάση αυτής της προσέγγισης θα κινηθεί την περίοδο αυτή, προσβλέποντας μέσα από ενέργειες, αναβάθμιση των προκλήσεων και τη συντήρηση κλίματος έντασης. Η Τουρκία, όπως πληροφορούμαστε, για να προσέλθει σε διάλογο, απαιτεί όπως παγώσει το ενεργειακό πρόγραμμα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Τούτο, σημειώνουν καλά ενημερωμένες πηγές, έγινε με αυτόβουλη πρωτοβουλία της Λευκωσίας το 2015, όταν το γεωτρύπανο της ΕΝΙ πήγε για συντήρηση! Συζητώντας το Κυπριακό, που όπως ζήτησε η Τουρκία αυτό θα γίνει τον Ιούνιο, στο τραπέζι θα βρεθεί και το ενεργειακό, με απώτερο στόχο να διασφαλιστεί το διαχρονικό τουρκικό αίτημα για συνδιαχείριση και συναπόφαση. Η επιδίωξη αυτή της Άγκυρας αφορά στο σενάριο αυτό με ή χωρίς λύση στο Κυπριακό. Περαιτέρω, την ίδια περίοδο θα συζητείται και η ανανέωση της θητείας της ΟΥΝΦΙΚΥΠ και είναι προφανές πως θα χρησιμοποιηθεί για μιαν ακόμη φορά ως εργαλείο άσκη-

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2019

σης πιέσεων προς τη Λευκωσία. Πώς, όμως, θα εμπλακούν και τα ελλαδοτουρκικά στο πακέτο; Αυτό θα γίνει εάν η Τουρκία προχωρήσει, στο πρότυπο της εισβολής του «Πορθητή» στην κυπριακή ΑΟΖ, σε επιχείρηση γεώτρησης στη θαλάσσια περιοχή του Καστελόριζου. Είναι σαφές πως μια τέτοια εξέλιξη θα ενισχύσει το κλίμα έντασης και θα προκαλέσει την αντίδραση της Αθήνας. Αυτό προφανώς και θα προκαλέσει την παρέμβαση ισχυρών τρίτων. Είναι σαφές πως η επόμενη περίοδος θα είναι ιδιαίτερα κρίσιμη. Η διπλωματία από πλευράς τρίτων θα παρέμβει για να εκτονώσει την κρίση έχοντας ως βασικό στόχο να φέρει κοντά τους εμπλεκόμενους για να τα βρουν. Αυτό σημαίνει πως η ενέργεια θα περιληφθεί στην ατζέντα των συζητήσεων, όπως και τα ελλαδοτουρκικά. Η Τουρκία, την ίδια ώρα, επιδιώκοντας την πακετοποίηση, θα αναβαθμίζει τις προκλήσεις σε βάρος της Ελλάδας και της Κύπρου. Είναι ξεκάθαρο πως για την Άγκυρα η εκτόνωση της κρίσης περνά μέσα από τη διαμόρφωση των συνθηκών που θα της προσφέρουν τη δυνατότητα στρατηγικού ελέγχου ολόκληρης της Κύπρου, εμπλοκής της στα ενεργειακά και επέκτασης των δράσεών της στο Αιγαίο. Καθίσταται σαφές πως η Τουρκία επιχειρεί να οδηγήσει Ελλάδα και Κύπρο στη «φινλανδοποίηση». Στην προσαρμογή-υποταγή τους στους τουρκικούς σχεδιασμούς, στην επιβολή όρων και τετελεσμένων υπό την απειλή πολέμου ή με συνεχή

ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

Χιτλερισμός στη Μεσόγειο: Ο Ερντογάν επιχειρεί να κάνει στην Κύπρο ότι και ο Αδόλφος Χίτλερ στην Τσεχοσλαβακία μανικού “lebensraum”, αλλά ευλογημένη από τον Αλλάχ!

Γράφει ο Μάριος Ευρυβιάδης, Καθηγητής Πανεπιστημίου Υπάρχει μόνο ένα ιστορικό προηγούμενο για τη συμπεριφορά της Τουρκίας έναντι στην Κύπρο τον 20 αίωνα. Είναι αυτό της χιτλερικής Γερμανίας των Ναζί έναντι της Τσεχοσλοβακίας στη διάρκεια του μεσοπολέμου. Συγκεκριμένα την κρίσιμη δεκαετία του 1930, όταν οι Ναζί του Χίτλερ κυριάρχησαν πλέον στη Γερμανία ακύρωνοτας όλες τις δημοκρατικές διαδικασίες και καταπατώντας τα δικαιώματα των μη γερμανικής καταγωγής πολιτών τους (με πρώτα θύματα τους γερμανοΕβραίους), άρχισαν να θέτουν σε εφαρμογή την γεωπολιτικο-ρατσιστική τους στρατηγική του “lebensraum”. Στα γερμανικά “lebensraum” σημαίνει “ζωτικός χώρος” δηλ. χώρος χωρίς τον οποίο δεν μπορείς να επιβιώσεις. Η αρχική αυτή αντίληψη των Γερμανών πως έπρεπε να αποκτήσουν και αυτοί αποικίες – “ένα χώρο κάτω από τον Ήλιο” έλεγανόπως και οι άλλες Μεγάλες Δυνάμεις της εποχής, άρχισε στα τέλη του 19 αιώνα και κορυφώθηκε με την υιόθετηση της πλέον ως βασική ιδεολογική αρχή του χιτλερικού Ναζισμού. Στη καρδιά του “lebensraum” βρίσκονταν ο ρατσισμός. Ήταν δηλαδή μια επεκτατική και ρατσιστική θέαση του κόσμου. Είναι έναντι στη Τσεχοσλοβακία που η ρατσιστική και επεκτατική αυτή πολιτική των χιτλερικών ναζί πρωτοεφαρμόστηκε τον Οκτώβριο του 1938 με την επαίσχυντη για τον πολιτισμό της Ευρώπης συμφωνία του Μονάχου, που αρχικά διχοτόμησε την Τσεχοσλοβακία και τελικά της άφησε στο έλεος των βουλιμικών ορέξεων των χιτλερικών ναζί. Είχε προηγηθεί, τον Μάρτη του ίδιου έτους, η “προσάρτηση” (“Anschluss”) της Αυστρίας χωρίς η Αγγλία και η Γαλλία να διαμαρτυρηθούν. Και όχι μόνο. Τον Οκτώβριο αποδέχθηκαν – και πανηγυρικά μάλιστα στο Μόναχο- και την διχοτόμηση της Τσεχοσλοβακίας. Το “σκεπτικό” Άγγλων και Γάλλων τότε ήταν πως θυσιάζοντας την Τσεχοσλοβακία θα εξευμένιζαν τον Χίτλερ και θα διατηρούσαν την ειρήνη στη Ευρώπη. Και ως “τίμημα” επέτρεψαν την κατάλυση του κράτους της Τσεχοσλοβακίας από τους Ναζί. (Μια άλλη ερμηΝεία ήταν πως βασικό κίνητρο τους ήταν να τον στρέψουν κατά της Σοβιετικής Ένωσης, αλλά αυτό είναι άλλο και μεγάλο ζήτημα). Η πολιτική του κατευνασμού των Ναζί αποδείχθηκε καταστροφική και οδήγησε στον αιματηρό δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Ταΐζοντας το θηρίο άνοιγε περισσότερο η όρεξη του. Στα πλαίσια του “lebensraum” οι Ναζί έβλεπαν την Τσεχοσλοβακία ως ένα “μαχαίρι στη κοιλιά τους” (“a sword in their belly”) μια ορολογία που υιοθέτησαν και οι Τούρκοι για την Κύπρο και την επαναλάμβανε πυκνά συχνά ο μακαρίτης Τούρκος πρωθυπουργός Οζαλ. Τη δε επεκτατική στρατηγική του “lebensraum” υιοθέτησε απροκάλυπτα – χρησιμοποιώντας μάλιστα και τη ορολογίακαι ο ισλαμοφασίστας και “καρτάσιης” του Ερντογάν, ο Αχμέτ Νταβούτογλου στο περιβόητο του βιβλίο “Σρατηγικό Βάθος” που δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια “φτηνή” εκδοχή του Γερ-

Στόχος της Τουρκίας ήταν και παραμένει η κατάλυση του κυπριακού κράτους. Όπως στη περίπτωση των Ναζί με τη Τσεχοσλοβακία. Για να υλοποιήσουν της επεκτατική και ρατσιστική τους πολιτική οι χιτλερικοί ναζί χρησιμοποίησαν ως αφορμή τη ύπαρξη γερμανικής μειονότητας στη Τσεχοσλοβακία (κατάλοιπο της αυτοκρατορίας τω Αψούρβγων) που αποτελούσε περίπου 20% του πληθυσμού της χώρας. Οι γερμανικής καταγωγής πολίτες ζούσαν στη περιοχή της Σουδητίας που λίγο πολύ συνόρευε με τη Ναζιστική Γερμανία. Η ηγεσία των τελευταίων ήταν φανατισμένοι Ναζί και λειτουργούσαν ως πεμτοφαλαγγίτες των χιτλερικών. Θα πρέπει να υπογραμμιστεί εδώ πως η Τσεχοσλοβακία ήταν μεν αδύναμη χώρα αλλά διέθετε πολύ καλή πολεμική μηχανή και επίσης πολύ ανεπτυγμένη πολεμική βιομηχανία. Είχε επίσης και εξαιρετική αμυντική οχύρωση στα σύνορα με τη Γερμανία, ενώ ήταν και η μόνη χώρα της μέσο- Ευρώπης που διατηρούσε δημοκρατικό πολίτευμα. Αλλά μόνη της έναντι του χιτλερικού ναζισμού ήταν καταδικασμένη. Η Τσεχοσλοβακία του 1938 θυσιάστηκε από την Αγγλία και Γαλλία στο πλαίσιο της πολιτικής του κατευνασμού της ναζιστικής Γερμανίας. Ακολούθησε ο παγκόσμιος πόλεμος και η ήττα της ρατσιστικής και επεκτατικής πολιτικής του Ναζισμού. Μια από της συνέπεες της ήταν η πλήρης αποκατάστασης της κυριαρχίας και εδαφικής ακεραιότητας της Τσεχοσλοβακίας. Με τις δίκες της Νυρενμβέργης ο επιδρομικός πόλεμος θεσμοθετήθηκε ως το ύψιστο διεθνές έγκλημα και μαζί του άλλα συναφή εγκλήματα όπως π.χ. ο επικοισμός και η εθνοκάθαρση. Με τη Χάρτα του ΟΗΕ ο πόλεμος έχει προγραφεί καθώς επίσης και η απειλή και χρήση βίας στις διακρατικές σχέσεις. Όμως όλα αυτά δεν απέτρεψαν στη Τουρκία να υιοθετεί και να υλοποιεί μια χιτλερική συμπεριφορά έναντι στη Κύπρο, που σήμερα παίρνει και τη μορφή ενός τρίτου επιδρομικού Αττίλα στην ΑΟΖ της. Αντίθετα όμως με την Χιτλερική Γερμανία, η Τουρκία αδυνατεί να κατάλυσει το κυπριακό κράτος. Με την αναμενόμενη εισβολή στη ΑΟΖ οι τουρκαλλάδες και οι ενεργούμενοί τους πιστεύουν πως ότι δεν κατάφεραν το 1964 και το 1974 θα το καταφέρουν επιτέλους το 2019 με ένα συνδιασμό στρατιωτικών εκβιασμών και ψυχολογικών επιχειρήσεων. Όμως όπως και πριν δεν θα τα καταφέρουν γιατί κάτι τέτοιο δεν είναι δυνατόν. Σήμερα δεν είναι 1938. Σήμερα κράτη δεν καταλύονται όση δύναμη και να στραφεί εναντίον τους. Μπορεί να υπάρξει αλλαγή καθεστώτων. Αλλά τα κράτη είναι αυθύπαρκτα. Ο μεταπολεμικός κόσμος σίγουρα δεν εξελίχθηκε όπως αναμέναμε. Αλλά δεν είναι αυτός που φαντασιώνονται οι ισλσμοφασίστες στην Άγκυρα. Το κυπριακό κράτος επιβιώνει και θα επιβιώσει με τη ιδιότητα του ως αυθύπαρκτο υποκείμενο του διακρατικού συστήματος. Και μαζί του θα επιβιώνουν και οι ελευθερίες των πολιτών του. Πηγή : The pressroom

• Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2019 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

ΑΡΘΡΟ

Θρησκεία και γεωπολιτική

Γράφει ο Δημοσιογράφος Παντελής Σαββίδης

Αν υπήρξε κάποιος που είχε καταλάβει τι έλειπε από τον αρχαίο κόσμο και που να δοκίμασε να τον ανυψώσει με μια ηρωική και μεγαλοφυή προσπάθεια, αυτός ήταν ο Μέγας Αλέξανδρος. Ονειρεύτηκε ένα παγκόσμιο βασίλειο, όχι όμως με τον τρόπο των Καισάρων, δηλαδή με την καταπίεση των λαών, με τη συντριβή της θρησκείας και της ελεύθερης επιστήμης. Η μεγάλη του ιδέα ήταν η εκ νέου συμφιλίωση της Ασίας και της Ευρώπης μέσα από μια σύνθεση των θρησκειών, στηριζόμενη σε μια επιστημονική εξουσία. 16

Οι ορθόδοξοι χριστιανοί γιορτάζουν την Ανάσταση του Σωτήρος τους, του ιδρυτή της θρησκείας τους. Η Ανάσταση είναι το γεγονός που οικοδομεί όλη την υπόσταση της Ορθοδοξίας, αλλά η ανάλυση του συμβολισμού της είναι υπόθεση περισσότερο ειδικών σχολιαστών. Ο Χριστιανισμός ως θρησκεία γεννήθηκε στους Άγιους Τόπους, αλλά διαδόθηκε στον κόσμο χάρη στη συνάντησή του με τον ελληνισμό. Από τη συνάντηση αυτήν διαμορφώθηκαν τα θρησκευτικά πιστεύω στα οποία στηρίχθηκε η Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Τα διέδωσε σε λαούς που χάρη σ’ αυτά εισήχθησαν στον πολιτισμό. Αυτό το αποτύπωμα στις ψυχές των λαών διαμόρφωσε και τις σχέσεις τους και τις αντιπαραθέσεις τους. Στο ομόθρησκο Ρώσων και Ελλήνων βασίστηκαν οι Ρώσοι τσάροι στη μακρόχρονη αντιπαράθεσή τους με τους Οθωμανούς. Αυτή η σχέση είχε πρακτικά αποτελέσματα για την απελευθέρωση του υπόδουλου γένους. Στο ίδιο ομόθρησκο, αλλά στην προκειμένη περίπτωση και ομόφυλο, βασίστηκαν πάλι οι Ρώσοι για να υποστηρίξουν τους Βουλγάρους όταν έκαναν τα πρώτα τους βήματα για τη δημιουργία δικού τους ανεξάρτητου κράτους. Σε βάρος, αυτήν τη φορά, των Ελλήνων. Στο δίλημμα Πατριαρχικοί ή Εξαρχικοί αναπτύχθηκαν οι σκληρές αντιπαραθέσεις στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα που οδήγησαν στον Μακεδονικό Αγώνα και τους Βαλκανικούς Πολέμους. Σκληρές και άγριες θρησκευτικές αντιπαραθέσεις οδήγησαν στον Τριακονταετή Πόλεμο στην Ευρώπη, μετά το τέλος του οποίου η Ειρήνη της Βεστφαλίας (1648) έθεσε τις βάσεις για τη δημιουργία των σύγχρονων εθνικών κρατών και τη σταδιακή εκκοσμίκευση που πήρε πιο σαφή χαρακτηριστικά μετά το 1789. Η θρησκεία ήταν και παραμένει στενά συνδεδεμένη με την πολιτική. Και αν δει κανείς προσεκτικά είτε ιστορικές είτε σημερινές διαστάσεις της, θα καταλήξει αβίαστα ότι η θρησκεία έχει σχέση και με τη σύγχρονη γεωπολιτική. Στην αναβίωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας με τη μορφή ενός νεοοθωμανισμού απέβλεπε το εμβληματικό σύγγραμμα του Αχμέτ Νταβούτογλου Στρατηγικό βάθος, η θεωρητική βάση, δηλαδή, της πολιτικής του Ταγίπ Ερντογάν. Σε ισλαμικά τόξα που θα περικυκλώσουν την Ελλάδα αναφέρονται συχνά διάφοροι αναλυτές και ανησυχεί η κοινή γνώμη. Σε χριστιανικούς άξονες αναφέρονταν αναλύσεις της δεκα-

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2019

ετίας του ’90 κατά τους γιουγκοσλαβικούς πολέμους. Σιίτες και σουνίτες σκοτώνονται μεταξύ τους στη Μέση Ανατολή και σε άλλα μέρη του κόσμου, σχεδόν μιάμιση χιλιετία μετά τον Προφήτη. Στις θρησκείες και τα θρησκευτικά δόγματα βασίζονται οι εσωτερικές αποδομήσεις εθνικών κρατών. Όμως αν υπήρξε μια θρησκεία που έφερε σε επαφή τη Δύση με την Ανατολή, είναι ο Χριστιανισμός. Θα επικαλεστώ τον Γάλλο φιλόσοφο, ποιητή και θεατρικό συγγραφέα Édouard Schuré που έζησε στα μέσα του 19ου αιώνα. Γράφει στο βιβλίο του Οι μεγάλοι μύστες: «Η μεταμόρφωση του Χριστιανισμού, κατά την εσωτερική έννοια, θα είχε ως συνέπεια τη μεταμόρφωση του Ιουδαϊσμού και του Ισλαμισμού, καθώς επίσης και μια αναγέννηση του Βραχμανισμού και του Βουδισμού κατά την ίδια έννοια. Θα παρείχε, λοιπόν, μια θρησκευτική βάση για την εκ νέου συμφιλίωση της Ασίας και της Ευρώπης». Ιστορικές αγκυλώσεις είναι ακόμη ζωντανές στις μνήμες των λαών της Ανατολής αλλά και της Δύσης. Αγκυλώσεις που δημιουργήθηκαν εξαιτίας πολέμων στους οποίους οι πρωταγωνιστές τους προέβαλαν θρησκευτικές αξίες για να ενδυναμώσουν τους πολεμιστές. Για τους Σταυροφόρους που κατέστρεψαν την Κωνσταντινούπολη μιλούν ακόμη οι Έλληνες. Στους Σταυροφόρους αναφέρονται και σήμερα οι λαοί στις ισλαμικές χώρες. Τους Άραβες που εισέβαλαν στη Δύση, μέχρι το Πουατιέ, θυμούνται οι Δυτικοί. Εν τούτω Νίκα, διακήρυξε ο Μέγας Κωνσταντίνος. Εν ονόματι του Ισλάμ κατέλαβε την Κωνσταντινούπολη ο Μωάμεθ. Τον Γρηγόριο Ε΄ τον κρέμασαν στην Πύλη του Πατριαρχείου οι Οθωμανοί. Και πάει λέγοντας. Θα επικαλεστώ και πάλι τον Édouard Schuré: «Για τα μεγάλα πνεύματα της Αρχαιότητας οι θεοί υπήρξαν πάντοτε μια ποιητική μόνο έκφραση των ιεραρχημένων δυνάμεων της φύσης, μια ομιλούσα εικόνα του εσωτερικού της οργανισμού, και παραδέχονταν επίσης πως οι θεοί αυτοί μόνο ως σύμβολα των κοσμικών και ψυ-

ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ χικών δυνάμεων ζουν ακατάλυτοι στη συνείδηση της ανθρωπότητας.» Ο κύριος σκοπός της Μέμφιδος, των Δελφών, της Ελευσίνας, υπήρξε ακριβώς να διδάξουν την ενότητα αυτή του θεού μαζί με τις θεοσοφικές ιδέες και την ηθική πειθαρχία που συνάπτονται προς αυτήν. Όμως οι μαθητές του Ορφέα, του Πυθαγόρα και του Πλάτωνα απέτυχαν μπροστά στον εγωισμό των πολιτικών, μπροστά στη φαυλότητα των σοφιστών και τα πάθη του όχλου. »Η κοινωνική και πολιτική αποσύνθεση της Ελλάδας υπήρξε συνέπεια της θρησκευτικής, ηθικής και διανοητικής της αποσύνθεσης. »Αν υπήρξε κάποιος που είχε καταλάβει τι έλειπε από τον αρχαίο κόσμο και που να δοκίμασε να τον ανυψώσει με μια ηρωική και μεγαλοφυή προσπάθεια, αυτός ήταν ο Μέγας Αλέξανδρος. Ονειρεύτηκε ένα παγκόσμιο βασίλειο, όχι όμως με τον τρόπο των Καισάρων, δηλαδή με την καταπίεση των λαών, με τη συντριβή της θρησκείας και της ελεύθερης επιστήμης. Η μεγάλη του ιδέα ήταν η εκ νέου συμφιλίωση της Ασίας και της Ευρώπης μέσα από μια σύνθεση των θρησκειών, στηριζόμενη σε μια επιστημονική εξουσία. »Το σπαθί του Αλέξανδρου υπήρξε η τελευταία αναλαμπή της Ελλάδας του Ορφέα. »Ενώ τα δίδυμα άστρα της Ελλάδας, ο Απόλλωνας και η Αθηνά, έγερναν ωχριώντας προς τη δύση τους, οι λαοί είδαν να ανατέλλει στον θυελλώδη ουρανό τους ένα απειλητικό σημάδι: η ρωμαϊκή λύκαινα. »Ποια είναι η προέλευση της Ρώμης; Η συνομωσία μιας άπληστης ολιγαρχίας εν ονόματι της κτηνώδους ισχύος. »Ανάμεσα στους λαούς που υπέταξε η Ρώμη υπήρχε και ένας που ονόμαζε τον εαυτό του “λαό του Θεού” και του οποίου το πνεύμα ήταν το αντίθετο του ρωμαϊκού. Σε τι οφείλεται το ότι ο λαός του Ισραήλ –φθαρμένος από τους εσωτερικούς του αγώνες, συντριμμένος από σκλαβιά τριακοσίων ετών– είχε διατηρήσει την ακαταδάμαστη πίστη του; Στους προφήτες. Στον προφητισμό. Η γη περίμενε έναν πνευματικό βασιλιά που θα τον καταλάβαιναν οι μικροί, οι ταπεινοί, οι φτωχοί». Ήρθε, δίδαξε, σταυρώθηκε και αναστήθηκε.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αναγνωρίσει την ΑΟΖ της Ελλάδας! Γράφει ο Θεόδωρος Καρυώτης Ένα έγγραφο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τίτλο «The EU and international ocean governance» αναφέρει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση διαθέτει την μεγαλύτερη ΑΟΖ στον κόσμο και το μέγεθός της φτάνει τα 20 εκατ. τετραγωνικά χιλιόμετρα, δηλαδή οι θάλασσές της είναι 380% μεγαλύτερες από την γη της. Το πιο σημαντικό όμως στοιχείο αυτού του εγγράφου είναι ο επόμενος χάρτης που δείχνει τις ΑΟΖ όλων των κρατών της ΕΕ και όπου, ξεκάθαρα, καθορίζεται όχι μόνο η ΑΟΖ της Ελλάδας αλλά και το ότι έχει θαλάσσια σύνορα με την Κύπρο. Ο χάρτης αυτός πρέπει να χρησιμοποιηθεί από την ελληνική κυβέρνηση ως όπλο κατά των εξωφρενικών απαιτήσεων της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο. Επιπλέον, αυτός ο χάρτης συμπίπτει με τους χάρτες που έχω χρησιμοποιήσει, πάνω από 30 χρόνια, και δείχνουν τις ΑΟΖ της Ελλάδας και Κύπρου. Το γεγονός και μόνο ότι η ΕΕ διαθέτει τόσο μεγάλο μήκος ακτών, ήταν αρκετό για να ενδιαφερθεί για την διάσκεψη που θα δημιουργούσε το νέο Σύνταγμα των

Θαλασσών του πλανήτη μας. Βέβαια, ο λόγος της συμμετοχής της ΕΕ στη Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας ήταν το γεγονός ότι τα κράτη-μέλη είχαν μεταβιβάσει ορισμένες αρμοδιότητες στην Κοινότητα. Οι αρμοδιότητες αυτές αφορούσαν βασικά στα θέματα της αλιείας, της εμπορικής πολιτικής και της διατήρησης του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Η Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS), στο Μέρος XVIΙ και στο Παράρτημα IX δίνει τη δυνατότητα συμμετοχής Διεθνών Οργανισμών αμέσως μετά τη συμμετοχή της απολύτου πλειοψηφίας των κρατών-μελών της. Ήδη όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ καθώς και η ίδια η ΕΕ έχουν επικυρώσει την UNCLOS. Το 2013 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε μια νέα μελέτη με τίτλο «Βελτιώνοντας τη διακυβέρνηση του θαλάσσιου χώρου: μία ευκαιρία για Γαλάζια Ανάπτυξη στη Μεσόγειο Θάλασσα». Αυτή η μελέτη υποστηρίζει ότι η δημιουργία Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών στη Μεσόγειο Θάλασσα θα ωφελήσει την Γαλάζια Ανάπτυξη της Ε.Ε. και περιλαμβάνει μία ενδιαφέρουσα οικονομική ανάλυση για την αξία δημιουργίας ΑΟΖ από τα ευρωπαϊκά κράτη. ΠροτρέΣυνέχεια στην επόμενη σελίδα

Ο επίσημος χάρτης της Ε.Ε. που δείχνει την ΑΟΖ Ελλάδας με αυτήν της Κύπρου να ενώνονται

• Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2019 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ποντας τα κράτη της Ανατολικής Μεσογείου να προβούν στην ανακήρυξη και οριοθέτηση των ΑΟΖ τους η μελέτη αυτή υπογραμμίζει: «Γύρω από αυτή την στρατηγική και κρίσιμη από κάθε πλευρά θαλάσσια λεκάνη, το λίκνο του δυτικού μας πολιτισμού, ελάχιστα παράκτια κράτη έχουν ανακηρύξει ΑΟΖ. Αυτή η πρωτοβουλία της ΕΕ μπορεί να πυροδοτήσει μια σειρά από τέτοιες διεκδικήσεις με βάση τη Διεθνή Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS). Ο πασιφανής στόχος είναι η εξερεύνηση του πλούτου της Μεσογείου, αλλά πιθανώς ακόμα περισσότερο των υδρογονανθράκων που βρίσκονται στα βάθος των βυθών της. Επομένως δεν πρέπει η ΕΕ να περιμένει καλύτερες ειρηνικές περιόδους για να προβεί στην υλοποίηση αυτού του σχεδίου. Αντιλαμβανόμαστε ότι η μελέτη γίνεται ακόμα πιο σημαντική μετά τις τελευταίες ανακαλύψεις των τεράστιων κοιτασμάτων φυσικού αερίου που έχουν εντοπιστεί στην περιοχή ανάμεσα στη Κύπρο, το Ισραήλ και την Αίγυπτο. Και δεν είναι μόνο αυτό. Υφίστανται ήδη ενδείξεις που υποστηρίζονται από επιστημονικά δεδομένα ότι υπάρχουν και άλλα κοιτάσματα φυσικού αερίου και πετρελαίου στην Ανατολική Μεσόγειο. Ετσι μέσα στις ΑΟΖ των 200 ν.μ. των κρατών-μελών της ΕΕ, το μεγαλύτερο ποσοστό της Μεσογείου σε αλιεία και σε υδρογονάνθρακες θα είναι ευρωπαϊκή ιδιοκτησία. Χωρίς οι ΑΟΖ να έχουν συμφωνηθεί, να έχουν ανακηρυχθεί και οριοθετηθεί, η εκμετάλλευση αυτού που βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια του νερού είναι αδύνατη. Επομένως, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη-μέλη της ΕΕ θα πρέπει, με εμμονή να ακολουθήσουν μια στρατηγική με βάση αυτά τα δεδομένα. Ο στόχος δεν είναι τίποτα λιγότερο από την εξασφάλιση ενεργειακής αυτάρκειας στην διψασμένη για υδρογονάνθρακες γερασμένη μας ήπειρο.» Τέλος, καλόν θα είναι να υπενθυμίσουμε τα λόγια του προέ-

Επίσημος Χάρτης των ΑΟΖ της Ευρώπης

Πηγή: European Comission, The EU and international ocean governance. δρου Σαρκοζί: «Θέλουμε μια ενωμένη Ευρώπη. Η Ευρώπη πρέπει να έχει σύνορα. Διότι μια Ευρώπη χωρίς σύνορα θα είναι μια Ευρώπη χωρίς θέληση, χωρίς ταυτότητα, χωρίς αξίες. Κι αν η Ευρώπη δεν υπερασπίζεται τις αξίες της, τότε ποιος θα το κάνει γι’ αυτή;». Οι αυξανόμενες τουρκικές προκλήσεις στο Αιγαίο Πέλαγος και στην Ανατολική Μεσόγειο με το νέο δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας», τα σενάρια μυστικής διπλωματίας μεταξύ ΑθήναςΆγκυρας και η αμέλεια των ελληνικών κυβερνήσεων να προχωρήσουν στην ανακήρυξη Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης θέτουν σε κίνδυνο τα εθνικά κυριαρχικά μας δικαιώματα σε μια περίοδο που η Ελλάδα εμφανίζεται ευάλωτη σε διεθνείς πιέσεις.

ΧΑΡΤΗΣ ΤΩΝ ΑΟΖ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΙ ΚΥΠΡΟΥ

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2019

Πηγή: alltimeclassic

ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

Οριοθέτηση ΑΟΖ Κύπρου και Ελλάδας Γιατί δεν γίνεται; (ΧΑΡΤΕΣ) Γράφει ο Δημήτρης Χατζηιωσήφ Παραμένει ατάραχο στην Κυπριακή ΑΟΖ το τούρκικο γεωτρύπανο «Πορθητής» που ετοιμάζεται για γεώτρηση στην υφαλοκρηπίδα της Κύπρου παραβιάζοντας το διεθνές δίκαιο. Τις τελευταίες ημέρες γίνεται λόγος για το κατά πόσο είναι εφικτή η οριοθέτηση των ΑΟΖ/υφαλοκρηπίδων Κύπρου – Ελλάδας – Αιγύπτου, και αν θα βοηθούσε στο να αντιμετωπιστούν οι τούρκικες επιδιώξεις στην Ανατολική Μεσόγειο. Να σημειώσουμε πως, η Τουρκία δεν ψήφισε την Σύμβαση του Δικαίου της Θαλάσσης το 1982 όπως έπραξε η Ελλάδα και η Κύπρος, εφόσον δεν εξυπηρετούνταν τα συμφέροντά της. Ωστόσο, η Τουρκία έχει υποχρεώσει να σέβεται την Σύμβαση καθώς έχει την ισχύ του Εθιμικού Δικαίου που αναγκάζει όλα τα κράτη να την τηρούν είτε την ψήφισαν είτε όχι, κάτι που η Τουρκία αρνείται. Να σημειώσουμε πως η Ελλάδα δεν έχει ακόμη κηρύξη την ΑΟΖ της εξαιτίας των τούρκικων επιδιώξεων, με αποτέλεσμα η οριοθέτηση των υφαλοκρηπίδων Κύπρου - Ελλάδας να κρύβει τους δικούς της κινδύνους. Σύμφωνα με τον Αντιστράτηγο εν αποστρατεία, Ανδρέα Πενταρά, η οριοθέτηση των ΑΟΖ Κύπρου – Ελλάδας ενδεχομένως να οδηγήσει και σε ελληνοτούρκικο πόλεμο. Από την πλευρά του, ο Διδάκτορας Διεθνούς Δικαίου Νικόλας Ιωαννίδης και σύμβουλος του Υπουργείου Εξωτερικών, αναφέρει πως δύσκολα θα επηρεαστεί η Τουρκία από οριοθέτηση των υφαλοκρηπίδων Κύπρου – Ελλάδας. «Αποτρεπτικό μήνυμα η οριοθέτηση των ΑΟΖ» Σύμφωνα με τον κ. Πενταρά η οριοθέτηση των ΑΟΖ Κύπρου - Ελλάδας είναι κάτι που θα έπρεπε να είχε συμβεί από το 2004 όταν κήρυξε η Κύπρος την δική της ΑΟΖ. Εκτός των άλλων, σύμφωνα με τον κ. Πεντάρα, η οριοθέτηση των ΑΟΖ Κύπρου - Ελλάδας θα μπορούσε να «κλειδώσει» και το 2006 όταν η Τουρκία χάραξε μονομερώς και παραβιάζοντας το διεθνές δί-

Η ΑΟΖ Κύπρου - Ελλλάδας

Ο χάρτης των ΑΟΖ όπως τον καταθέτει η Τουρκία καιο τη δική της ΑΟΖ. Να σημειώσουμε πως στην ΑΟΖ που υποστηρίζει η Τουρκία συμπεριλαμβάνεται ένα μεγάλο μέρος της Κύπρου και κομμάτι νότια του Καστελόριζου μέχρι και την Κρήτη, διαχωρίζοντας τα σύνορα Κύπρου - Ελλάδας. Ακόμη, όπως εξηγεί ο κ. Πενταράς, θα έπρεπε στις 4 Μαΐου 2019όπου η ΚΔ κατέθεσε τις συντεταγμένες του εξωτερικού ορίου της ΑΟΖ της, να κάνει το ίδιο και η Ελλάδα. «Αυτό θα ήταν ένα πολύ ισχυρό αποτρεπτικό μέτρο ενάντια σε όσα επιδιώκει η Τουρκία στην περιοχή», υποστηρίζει ο κ. Πενταράς.

Όπως διευκρίνισε ο κ. Πενατράς, στο συγκεκριμένο σημείο όπου η Τουρκία έχει αγκυροβολήσει τον «Πορθητή», από το 2006 και έπειτα απαγορεύει κάθε δραστηριότητα της ΚΔ και άλλων χωρών, ασκώντας πλήρη κατοχή, χωρίς την αντίδραση οποιουδήποτε. Τι φοβάται η Ελλάδα Όπως επεσήμανε ο κ. Πνεταράς, η Ελλάδα φοβάται ότι αν κηρύξει και στην συνέχεια οριοθετήσει την ΑΟΖ της, η Τουρκία θα αντιδράσει ενδεχομένως και με Συνέχεια στην επόμενη σελίδα

• Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2019 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Συνέχεια από την προηγούμενη σελίδα

θερμά επεισόδια που μπορούν να οδηγήσουν σε ελληνοτούρκικο πόλεμο. Σύμφωνα με τον Αντιστράτηγο εν αποστρατεία, λόγω των τούρκικων διεκδικήσεων στο Αιγαίο, η Ελλάδα φαίνεται να προτιμά να κρατά ανοιχτό το ζήτημα και να κρατά μία στάση ανεκτική όσο η Τουρκία δεν κάνει κάτι προκλητικό. Ο κ. Πενταράς υποστηρίζει ακόμη ότι είναι η κατάλληλη στιγμή να προχωρήσει η Ελλάδα με την οριοθέτηση της ΑΟΖ της, προκειμένου να επιβεβαιώσει τις νόμιμες διεκδικήσεις της στην περιοχή βάση του διεθνές δικαίου. «Η Ελλάδα δεν πρόκειται να προχωρήσει σε οριοθέτηση» Σύμφωνα με τον Διδάκτορα Διεθνούς Δικαίου Νικόλα Ιωαννίδη, δεν υπάρχει πρόθεση από την Ελλάδα να προχωρήσει σε οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας της με την Κύπρο. Σύμφωνα με τον κ. Ιωαννίδη, εάν Κύπρος και Ελλάδα προχωρήσουν σε συμφωνία οριοθέτησης, τότε αυτό σημαίνει πως αναγνωρίζεται πλήρης επήρεια στο Καστελόριζο, κάτι που θα προκαλέσει ενδεχομένως την έντονη αντίδραση της Τουρκίας. Σχετικά με το κατά πόσο θα βοηθούσε η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας Κύπρου και Ελλάδας για να υποχωρήσει ο «Πορθητής», ο κ. Ιωαννίδης το θεωρεί δύσκολο. Όπως μας διευκρίνισε, το σημείο που συνορεύουν οι θαλάσσιες ζώνες Κύπρου – Ελλάδας είναι νοτιοδυτικά του σημείου

που βρίσκεται ο «Πορθητής». Ωστόσο, σύμφωνα με τον κ. Ιωαννίδη ακόμη κι αν υπάρξει οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών Κύπρου – Ελλάδας, η Τουρκία δεν θα θεωρήσει πως δεν δεσμεύεται, καθώς δεν αναγνωρίζει το δικαίωμα που έχουν τα νησιά για οριοθέτηση των ΑΟΖ τους με μία ηπειρωτική χώρα με βάση τη μέση γραμμή. Παράλληλα, η Άγκυρα δεν αναγνωρίζει ούτε την ύπαρξη της Κυπριακής Δημοκρατίας, άρα δεν αναγνωρίζει ούτε την ΑΟΖ (παρόλο που δεν μπορεί να αρνηθεί την ύπαρξη υφαλοκρηπίδας, η οποία ανήκει εγγενώς σε κάθε κράτος, σε αντίθεση με την ΑΟΖ που πρέπει να κηρυχθεί). Όπως επεσήμανε ο κ. Ιωαννίδης, τα κράτη δεν είναι υποχρεωμένα να οριοθετούν τις θαλάσσιες ζώνες τους, αν και αυτό παρέχει ασφάλεια για θαλάσσιες δραστηριότητες και καθορίζει μέχρι ποιο σημείο μπορεί να ασκήσει τα δικαιώματα και τις αρμοδιότητές του ένα κράτος. Σύμφωνα με τον κ. Ιωαννίδη, για να οριοθετηθεί η ΑΟΖ χρειάζεται να υπάρχει συμφωνία μεταξύ των κρατών των οποίων οι ΑΟΖ συνορεύουν. Η Κύπρος κήρυξε την ΑΟΖ της το 2004 και ήρθε σε συμφωνία οριοθέτηςη με Αίγυπτο (2003) , Ισραήλ (2010) και Λίβανο (2007) . Στις αρχές Μαΐου όπως μας διευκρίνισε ο κ. Ιωαννίδης, η ΚΔ κατέθεσε της συντεταγμένες του εξωτερικού ορίου της υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ στα βόρεια και βορειοδυτικά, με σκοπό να τις γνωστοποιήσει στην διεθνή κοινότητα. Η Ελλάδα από την πλευρά της δεν έχει κηρύξει ΑΟΖ, έχει μόνο υφαλοκρηπίδα

όπως όλα τα κράτη, με απώτατο όριο τη μέση γραμμή, ωστόσο δεν έχει καταθέσει συντεταγμένες. Ο κ. Ιωαννίδης, τόνισε πως αυτό που συμβαίνει σήμερα με τον «Πορθητή», είναι ξεκάθαρη παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας σχετικά με την εγκατάσταση εξεδρών άντλησης υδρογονανθράκων. Επιπλέον, επεσήμανε πως αν ξεκινήσει γεώτρηση θα είναι κατάφωρη παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της ΚΔ η οποία έχει αποκλειστικά δικαιώματα για εκμετάλλευση των φυσικών πόρων της υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ της. Στο παιχνίδι και η Αίγυπτος Στο "παιχνίδι' της οριοθέτησης των ΑΟΖ Κύπρου – Ελλάδας – Τουρκίας, βρίσκεται και η Αίγυπτος. Η Κύπρος και η Αίγυπτος έχουν οριοθετήσει τις ΑΟΖ τους από το 2003, ενώ παραμένει σε εκκρεμότητα η οριοθέτηση με την Ελλάδα. Στην τριμερή Κύπρου – Ελλάδας – Αιγύπτου που πραγματοποιήθηκε στο Κάιρο τον Οκτώβριο του 2018, ο Έλληνας πρωθυπουργός μίλησε για ανάγκη οριοθέτησης της Ελληνικής ΑΟΖ με την Άιγυπτο. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα αποτελούσε αφορμή εντάσεων για την Τουρκία καθώς η ίδια όπως αντιλαμβάνεται την ΑΟΖ/ υφαλοκρηπίδα της, φτάνει μέχρι την Αίγυπτο και παραγνωρίζει το Καστελόριζο, την Κρήτη και τα σύνορα των υφαλοκρηπίδων Κύπρου – Ελλάδας.

Η ΑΟΖ όπως την υποστηρίζουν οι Κύπρος - Ελλάδα - Αίγυπτος 20

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2019

ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

«Γιατί και γεωλογικά το Καστελόριζο είναι Αιγαίο» Γράφει ο Ακίνδυνος Κελεπερτζής * Ως απάντηση αφ ενός μεν των παλαιών προκλητικών δηλώσεων του τούρκου Πρωθυπουργού ότι δεν γνωρίζει για την κυριότητα 130 βραχονησίδων του Αιγαίου και ότι υπάρχουν γκρίζες ζώνες στο Αιγαίο και αφ ετέρου της πρόσφατης δήλωσης βουλευτή του Σύριζα ότι το Καστελόριζο δεν ανήκει στο Αιγαίο, σας παρουσιάζω τις παρακάτω επιστημονικές συμβουλές μου . 1. Τα σύνορα της Ελλάδος ηπειρωτικά και θαλάσσια είναι καθορισμένα με βάση τις Διεθνείς Συνθήκες, Συνθήκη της Λωζάνης και τους αντίστοιχους χάρτες. 2. Τα θαλάσσια σύνορα Ελλάδος –Τουρκίας είναι νόμιμα καθορισμένα και ο κυριαρχικός χώρος της Ελλάδος είναι ενιαίος, ηπειρωτικός και θαλάσσιος. Στον ηπειρωτικό τομέα υπάρχουν πεδιάδες, λίμνες, λόφοι και βουνά. Τα νησιά του Αιγαίου και μεταξύ αυτών του Καστελλόριζου διαμορφώθηκαν λόγω γεωλογικών διεργασιών που άρχισαν πριν από 23 εκατομμύρια χρόνια περίπου και συνεχίζονται και σήμερα. Τα φαινόμενα αυτά περιλαμβάνουν τεκτονικές κινήσεις ,απόσυρση και επίκλυση της θάλασσας, καταβύθιση της Αφρικανικής τεκτονικής πλάκας κάτω από την Ευρασιατική με αποτέλεσμα τη δημιουργία πολλών ηφαιστείων του ηφαιστειακού τόξου του Αιγαίου. Κατά το Μέσο Μειόκαινο πριν από 15 εκατομμύρια χρόνια ο Ελληνικός ηπειρωτικός χώρος και το Αιγαίο χερσεύει. Σε διαφορετικές γεωλογικές περιόδους υπήρξε χέρσευση της ηπειρωτικής Ελλάδος με το Αιγαίο αλλά κατά το Μέσο Πλειστόκανο μέχρι και σήμερα, δηλαδή τα τελευταία 700.000 χρόνια, υπάρχει τεκτονική δραστηριότητα με αποτέλεσμα την επίκλυση της θάλασσας και τη δημιουργία του σημερινού Αιγαίου. Το Αιγαίο Πέλαγος περιλαμβάνει τον υποθαλάσσιο πυθμένα με πετρώματα, μεταλλοφόρα και μη ιζήματα που γεωμορφολογικά εμφανίζονται ως οριζόντιες επιφάνειες, υποθαλάσσιοι λόφοι και βουνά αλλά και ως νησιά και βραχονησίδες που ανυψώνονται πάνω από τη στάθμη της θά-

λασσας. Η γεωλογία των βραχονησίδων βάσει στρωματογραφικών, γεωτεκτονικών, πετρολογικών , γεωχημικών και γενικώς γεωλογικών κριτηρίων ταξινομείται σε μία από τις ήδη υφιστάμενες Γεωλογικές Ζώνες της Ελλάδος. Στον πυθμένα εκδηλώνονται και ηφαιστειακές εκρήξεις ιδιαίτερα στον υποθαλάσσιο πυθμένα της Σαντορίνης. Στη Λέσβο τέτοιες υποθαλάσσιες εκχύσεις θερμού νερού εκδηλώνονται στον θαλάσσιο πυθμένα βόρεια της Λέσβου αλλά και στο εσωτερικό της ως κατάλοιπα της παλαιάς ηφαιστειακής δράσης πριν 20 εκατομμύρια χρόνια οπότε δημιουργήθηκε και το μοναδικό μνημείο της φύσης το Απολιθωμένο Δάσος Σιγρίου. Η δήλωση βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ ότι το Καστελόριζο δεν ανήκει στο Αιγαίο ισοδυναμεί με άγνοια των γεωλογικών δεδομένων σχετικά με την εξέλιξη και διαμόρφωση του Αιγαίου. Το Καστελόριζο εντάσσεται στο χώρο του Αιγαίου που είναι σύνθετος από γεωλογικής άποψης ,ξεκινώντας από το Βόρειο Αιγαίο και καταλήγοντας προς νότο δια του ηφαιστειακού τόξου (Μήλος, Σαντορίνη, Πάτμος, Κως, Κίμωλος, Νίσυρος κλπ) στη νότια περιοχή της Κρήτης και στην προχώρα με το ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον εντοπισμό υδρογονανθράκων. Στον ενιαίο χώρο του Αιγαίου η δράση των γεωλογικών-γεωχημικών παραγόντων συνδέθηκε με γένεση μεταλλευμάτων και βιομηχανικών ορυκτών π.χ στη Μήλο, Κίμωλο, Νίσυρο και ανάπτυξη του Ελληνικού Πολιτισμού. Κατόπιν των ανωτέρω αναφερθέντων από γεωλογικής άποψης, τα νησιά, οι βραχονησίδες, ο θαλάσσιος πυθμένας - το Αιγαίο και η ηπειρωτική Ελλάδα αποτελούν αναμφισβήτητα ενιαίο κυριαρχικό χώρο της Ελλάδος, το δε Καστελόριζο δεν διαχωρίζεται και ανήκει στο Αιγαίο. * Ομότιμος Καθηγητής Ακίνδυνος Κελεπερτζής, Παν/ μιο Αθηνών, Ph.D Παν/μιο Πατρών, Ph.D University of Manchester, England

• Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2019 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

ΑΡΘΡΟ

Δημογραφική Γήρανση: Ευρωπαϊκό Πρόβλημα, αλλά με Εθνικής Σημασίας Προεκτάσεις για την Ελλάδα Γράφει ο Αντώνης Μπιλάλης* Η δημογραφική γήρανση δηλαδή η συνεχώς αυξανόμενη αναλογία των ηλικιωμένων δεν αποτελεί αποκλειστικά ελληνικό φαινόμενο. Είναι ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό πρόβλημα για πολλές από τις ευρωπαϊκές χώρες όπως η Ιταλία, η Γερμανία κ.α. (EUROSTAT). Για την Ελλάδα όμως το δημογραφικό πρόβλημα έχει ξεχωριστή σημασία καθώς τις τελευταίες δεκαετίες έχουν αρχίσει να παρουσιάζονται υψίστης σημασίας συνέπειες που άπτονται της “ζωτικότητας” του Έθνους και δύναται να απειλήσουν την ύπαρξή του. Τα αίτια επικεντρώνονται σε 4 πυλώνες: α) στο νομικό πλαίσιο, καθώς ο Αστικός Κώδικας έχει αναπτύξει την πρόνοιά του με διατάξεις που βρίσκουν εφαρμογή σε ολιγομελής οικογένειες (3-4 μελών) σε αντίθεση με το γράμμα και το πνεύμα του άρθρου 21 του Συντάγματος που ρητά αξιώνει την προστασία της Οικογένειας και της Μητρότητας, β) στο νέο κύμα μιας σύγχρονης μετανάστευσης (Ελλήνων παραγωγικής ηλικίας και σε μεγάλο ποσοστό επιστημόνων υψηλού επιπέδου) που σταθερά άρχισε να επανεμφανίζεται με την ελεύθερη διακίνηση των πολιτών εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ραγδαία επιδεινώνεται την τελευταία δεκαετία λόγω της οικονομικής κρίσης, γ) στις αλλαγές, τις προσαρμογές και των εμπλουτισμό των κοινωνικών προτύπων και τάσεων. Σταχυολογώντας εκ των νέων αυτών τάσεων και προσαρμογών ιδιαίτερα αξιολογείται το γεγονός ότι πλέον, από τις κυρίαρχες προτεραιότητες των νέων είναι η οικονομική ανεξαρτησία και η καριέρα ενώ ο γάμος και η οικογένεια έχουν μετατοπιστεί χρονικά και προσδιορίζονται σαφώς περί ή και μετά τα 35 έτη με συνέπεια την αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης υπογεννητικότητας. Επίσης οι εκτρώσεις αγγίζουν ή και ξεπερνούν τις 350.000 κατ’ έτος, ενώ ο αριθμός των γεννήσεων δεν υπερβαίνει τις 95000 (ΕΛΣΤΑΤ 2016), σημαντικά λιγότερες από τους θανάτους. Ως 4η αιτία της δημογραφικής γήρανσης θεωρείται ξεκάθαρα πλέον η πολυετής οικονομική κρίση που έχει λιμνάσει στην Ελλάδα και έχει βαλτώσει την Πατρίδα μας. Είναι προφανές ότι μία από τις κοινωνικές συνέπειες της κρίσης αντανακλούν στο συνεχώς μειούμενο αριθμό γεννήσεων. Όσον αφορά τις προεκτάσεις και τις συνέπειες της δημογραφικής γήρανσης, δύναται τα ενταχθούν σε 3 διαφορετικά επίπεδα. Τις οικονομικές συνέπειες, τις κοινωνικές συνέπειες και τις Εθνικές συνέπειες και προεκτάσεις. Εστιάζοντας αποκλειστικά στις Εθνικές συνέπειες με προβολή στο άμεσο μέλλον, στο αύριο της Ελλάδας, διαπιστώνεται ότι σε λιγότερο από 30 έτη από σήμερα η Ελλάδα θα περιβάλλεται από την “βόρεια γειτονιά” της από κράτη με συνολικά διπλάσιο πληθυσμό από την Ελλάδα ενώ ο εξ ανατολών γείτονας η Τουρκία, με τις ξεκάθαρες και σχεδιασμένες από δεκαετιών επεκτατικές βλέψεις θα έχει δεκαπλάσιο πληθυσμό από την 22

Ελλάδα, θα έχει αγγίξει ή και ξεπεράσει τα 100 εκατομμύρια και θα αποτελεί μία από τις 15 μεγαλύτερες χώρες σε πληθυσμό, έχοντας στην επικράτειά της περί το 1,5% του παγκόσμιου πληθυσμού. Την ίδια στιγμή ο πληθυσμός της Ελλάδας προβλέπεται να είναι σύμφωνα με απαισιόδοξες αλλά βάσιμες εκτιμήσεις περί τα 8,3 εκατομμύρια. Η δημογραφική ανισορροπία μεταξύ γειτονικών χωρών έχει αποδειχθεί ιστορικά ότι οδηγεί στην επικράτηση του πληθυσμιακά ισχυρότερου είτε μέσω ειρηνικών συμβιβασμών είτε μέσω πολεμικών συγκρούσεων. Διαθέτοντας αποκλειστικά ψυχρή και ανεπηρέαστη κρίση, πέρα από κάθε κινδυνολογία, είναι προφανές ότι για την Ελλάδα ελλοχεύει εθνική αβεβαιότητα λόγω της δημογραφικής γήρανσης. Πως μπορούμε να αντιμετωπίσουμε το δημογραφικό πρόβλημα; “Η λύση είναι μία και μοναδική. Η λύση είναι συλλογική, αναπτυξιακή, στρατηγική, εθνική”. Η λύση είναι να αποτελέσει το δημογραφικό τον πυρήνα, την καρδιά, το DNA κάθε πολιτικής. Το δημογραφικό άπτεται κάθε πτυχής της πολιτικής δράσης, της οικονομίας, της παιδείας, των ΜΜΕ, των κοινωνικών δικτύων, της εξωτερικής πολιτικής, της Εκκλησίας, της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της ασφάλειας, της ανάπτυξης. Είναι αναγκαίο ο σχεδιασμός να είναι εθνικός, στέρεος όσο ποτέ άλλοτε και να βασίζεται σε 4 άξονες: α) την παλιννόστηση κυρίως των νέων που μετανάστευσαν την τελευταία δεκαετία της κρίσης (πρέπει να δημιουργήσουμε τις συνθήκες να έρθουν στην Ελλάδα τώρα, αλλιώς θα χάσει η Χώρα αυτά τα μυαλά, θα χάσει αυτούς τους νέους και τις οικογένειες που δημιουργούν, για πάντα), β) την προστασία της Μητρότητας. Είναι αναγκαία η κάλυψη της τεχνητής γονιμοποίησης και των απαιτούμενων προγεννητικών ελέγχων καθώς και η δημιουργία ενός δικτύου στοχευμένων μέτρων και παροχών για την έγκυο γυναίκα (νοικοκυρά, εργαζόμενη, άνεργη, ανύπαντρη, φοιτήτρια), δ) στήριξη της οικογένειας με πολυδιάστατες παρεμβάσεις (φορολογικές, κινήτρων, στοχευμένων παροχών) και ε) είναι χρήσιμη και αναντικατάστατη η παροχή σωστής, συνεχούς και πολυεπίπεδης ενημέρωσης, από το σχολείο και την Εκκλησία μέχρι τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, την τηλεόραση και το διαδίκτυο. Για όλα τα παραπάνω και πολλά άλλα που δεν αναλύθηκαν και για τον σωστό και συστηματοποιημένο σχεδιασμό και έλεγχο της Δημογραφικής Πολιτικής, απαιτείται η δημιουργία ενός Υπουργείου. Του ‘’Υπουργείου της Ελλάδας’’, ένα υπουργείο παρά τω πρωθυπουργώ που οριζόντια θα προΐσταται της Δημογραφικής Πολιτικής, της πολιτικής δηλαδή για το μέλλον της Ελλάδας. *Ο κ. Αντώνης Μπιλάλης MD, PhD, MSc είναι ειδικός Αιματολόγος και διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2019

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

19 Μαΐου: Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου

Γράφει ο Μεντεσίδης Χαράλαμπος Αντιστράτηγος ε.α. - Γ.Γ. του ΣΑΙΤΘ

Η Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου από τους Τούρκους στην περίοδο των ετών 1914 – 1923 είναι από τις μεγαλύτερες τραγωδίες του Ελληνισμού. Το μέγεθος της απώλιας είναι ανυπολόγιστο. Πρίν τον 1ο Παγκόσμιο Πόλεμο ο ελληνικός πληθυσμός του Πόντου αριθμούσε τουλάχιστον 700.000 με βάση την θρησκεία και ξεπερνούσε το ένα εκατομμύριο ως Εθνότητα. Αποτελούσε πάντα τον στόχο των τούρκων για εξόντωση , δεδομένου ότι δεν κατάφεραν να τον αφομοιώσουν και να τον αφανίσουν πολιτισμικά, παρά τις βιαιότητες και πιέσεις που εξαπέλυαν. Στον ιστορικό Πόντο με την δημιουργική επιμονή και θυσίες των γηγενών Ελλήνων υπήρχε σχεδόν σε κάθε χωριό από το 1880, ήδη, και ένα σχολείο. Τα σχολεία αυτά ήταν περισσότερα σε αντιστοίχηση με τον ελλαδικό χώρο, συντηρούνταν δε με τις συνεισφορές του Ρωμαίϊκου πληθυσμού. Έως τον 1ο Π.Π. στον Πόντο υπήρχαν 1850 εκκλησίες και μοναστήρια, 1401 σχολεία και εκπαιδευτικά ιδρύματα όπου μαθήτευαν 85.570 μαθητές , συμπεριλαμβανομένου του από το 1682 περίφημου εκπαιδευτικού Ιδρύματος «Φροντιστήριον της Τραπεζούντος». Το 1914 στον ιστορικό Πόντο λειτουργούσαν 1047 Σχολεία, 11 Γυμνάσια , 14 Εκπαιδευτικά ιδρύματα με 76.000 μαθητές και 1247 εκπαιδευτικούς. Στην διάρκεια του 1ου Π.Π. εκτοπίζονται από τα παράλια του Πόντου περίπου 300.000 άνθρωποι. Στην παγωνιά και στο χιόνι γυναίκες με βρέφη στα χέρια, παιδιά, γέροι οδηγούνταν σε μία πορεία στα βάθη της Ασίας χωρίς τέλος , στο πουθενά. Με τουρκικό διάταγμα απαγορεύεται σε οποιονδήποτε, επ’απειλή σύλληψης και φυλάκισης , να προσφέρει ή να πουλήσει στα γυναικόπαιδα νερό ή τροφή. Ο τρόπος αυτός της εξόντωσης των γυναικοπαίδων υποδεικνύεται στους τούρκους από τον γερμανό στρατηγό Liman von Sanders στα πλαίσια εξυπηρέτησης των στόχων της Γερμανίας , που θεωρεί τους έλληνες επικίνδυνους για τα συμφέροντά της στην περιοχή. Στις 19 Μαΐου 1919 ο Μουσταφά Κεμάλ αποβιβάζεται στην Αμισό (Σαμψούντα) με σκοπό να εντείνει το εθνικιστικό κίνη-

Στιγμιότυπο από τις θηριωδίες των Τούρκων τσετών εναντίον των Ελλήνων αμάχων

Πόντιοι εκτοπισμένοι στα τάγματα εργασίας μα των τούρκων και να πετύχει την πλήρη εξόντωση των αυτοχθόνων Ελλήνων. Εξαπολύοντας τσέτες και στρατό οι τούρκοι βιαιοπραγούν, βασανίζουν και δολοφονούν με άγριους τρόπους , ληστεύουν και καταστρέφουν ελληνικά σπίτια και χωριά. Στήνουν στην Αμάσεια «ειδικό δικαστήριο» και με συνοπτικές διαδικασίες απαγχονίζουν εκατονάδες διανοούμενους της πνευματικής και πολιτικής ηγεσίας του Πόντου. Στην περιφέρεια της Αμάσειας από τους 183.000 κατοίκους εξοντώθηκαν οι 134.078. Η βαρβαρική επέλαση , τα ανείπωτα βασανιστήρια και οι μαζικές δολοφονίες παιδιών , γυναικών , γερόντων και ανδρών καταγράφονται παντού στον Πόντο. Οι επιλογές των ελλαδικών κυβερνήσεων και οι σκοπιμότητες των ξένων δυνάμεων της εποχής στοίχησαν

στον πιό ακμαίο Ελληνισμό τουλάχιστον 353.000 νεκρούς , την έξοδο από τα πατρογονικά μας εδάφη και δύσκολο μέλλον για τις επόμενες γενεές. Όσοι σώθηκαν , προσφυγοποιήθηκαν σε διάφορες χώρες ( Ευρώπη , Ρωσσία , ΗΠΑ ),αφήνοντας πίσω τους χιλιάδες νεκρούς , πόλεις , χωριά και ναούς χιλιετιών. Μεγάλο τμήμα ενσωματώθηκε στην νέα Ελλάδα , με πολύτιμη συμβολή στην πορεία της ιστορίας της. Το 1994 , μετά από μακροχρόνιο αγώνα , η Βουλή της Ελλάδος , με καθυστέρηση δεκαετιών έναντι της υποχρέωσής της για δικαίωση των Μαρτύτων και Ηρώων της Γενοκτονίας , καθιέρωσε επίσημα με νόμο την 19η Μαΐου ως Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού.

• Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2019 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Χαλύβδινες Ψυχές σκέψεις ενός εφέδρου ανθυπίλαρχου 13 χρόνια, 5 μήνες και 14 ημέρες… τόσος καιρός πέρασε από τότε που κατέβηκα για τελευταία φορά από τον πύργο του Αχιλλέα, τόσος καιρός από τότε που τα αρώματα, ο ήχος και το κρύο μέταλλο με έκανε να ανατριχιάσω για τελευταία φορά… 13 χρόνια είναι πολλά, αλλά δεν είναι αρκετά για να ξεχάσεις τι είναι αυτό που σε έκανε να επιλέξεις τα τεθωρακισμένα για την στρατιωτική σου θητεία. Αυλώνα: Επιλαρχία νεοσυλλέκτων και μετά Ίλη ΥΕΑ. Εκπαίδευση φωνή και πνεύμα του Όπλου και ξαφνικά από πολίτης έγινες μαυροσκούφης. Που θέλεις να πας μετά την Ίλη Λοχία, με ρώτησε ο Ίλαρχός μου Στην μονάδα σας Κ. Ίλαρχε! Αποκρίθηκα Καλώς! Πάρε και γράφε! και μου απαρίθμησε ένα προς ένα τα κομμάτια της Ίλης του, ένα προς ένα λες και ήτανε παιδιά του (μήπως δεν ήτανε;) Να προσέχεις τον «Αχιλλέα», Λοχία, μου λέει Μάλιστα! Του απαντώ και φεύγω… Μονάδα, Ίλη, όρχος. Προσωπικό, δραστηριότητα, τρέξιμο… τα κομμάτια μας όμως πάντα εκεί να μας βλέπουν, να μας παρατηρούν… λες και ήταν άτια που περιμένουν να τα βγάλουμε έξω. Οι μήνες περάσαν γρήγορα και έφτασε η ώρα να τους χαιρετήσω, όλους και όλα. Πρόσωπα, μέταλλα, τοίχους. Είχα γίνει ένα με αυτούς, είχα γίνει ένα με την Μονάδα μου… Όταν πέρασα την Πύλη το ημερολόγιο έγραφε 22 Απριλίου 2005. 13 χρόνια, 5 μήνες και 14 ημέρες… Η πολιτική ζωή ήταν ωραία. Δουλειά, ανεξαρτησία, σχέσεις ταξίδια. Ότι είχα θελήσει ήταν εκεί και με περίμενε. Δεν ήταν όμως το ίδιο, έλειπε κάτι, έλειπε ο σκοπός, αυτό που σε κάνει να αφιερώνεσαι ψυχή τε και σώματι. Έλειπαν οι άνδρες σου, έλειπε το άρμα σου. Τα χρόνια περάσαν πολύ γρήγορα και πάντα περίμενες την κλήση για μετεκπαίδευση αλλά αυτή δεν ερχόντανε, μέχρι που στο τέλος το έβγαλες από το μυαλό σου για να μην σε ενοχλεί. Υπήρχαν πάντα βέβαια οι αφορμές να βρίσκεσαι κοντά στην Μονάδα, επισκέψεις και εορτές, αλλά δεν ήταν το ίδιο, δεν ήσουν μέρος των πραγ24

μάτων, ήσουν ένας επισκέπτης. Μέχρι που ένα τηλέφωνο μια μέρα άλλαξε τα πάντα. Ο Κ. Κάλυμνος; Μάλιστα, Από την αστυνομία σας καλώ, έχετε να παραλάβετε επιστρατευτικά έντυπα… …βεβαίως, έρχομαι αμέσως να τα παραλάβω, Καλείται ο Έφεδρος Ιωάννης Κάλυμνος όπως παρουσιαστεί για να συμμετέχει σε άσκηση 6 ημερών «ΤΑΜΣ ΧΑΛΥΒΔΙΝΟΣ ΘΩΡΑΚΑΣ». Ρίγος! Φεύγω σε άσκηση. Δεν είναι ψέμα, δεν πρόκειται για λάθος, σε ένα μήνα από σήμερα θα είμαι κοντά στο άρμα και τους άνδρες μου! Ξαφνικά τα 13 χρόνια μέσα σε μια στιγμή εξαφανίστηκαν και ήταν σαν να απολύθηκα χθες… Και τώρα αρχίζουν τα δύσκολα! 13 χρόνια είναι πολλά όταν είσαι έφεδρος. Σκέψεις σε κατακλύζουν. Τι πρέπει να πάρω μαζί μου; Ρούχα, στολές, σακίδια. Πρέπει να είσαι προετοιμασμένος. Είσαι αξιωματικός και πρέπει να δώσεις το παράδειγμα. Είσαι έφεδρος, μα πάντα παραμένεις αξιωματικός. Τηλέφωνα σε φίλους, λίστα με υλικά και ξεσκόνισμα του Μνημονίου. Πρέπει να θυμηθείς τα βασικά. Τα άρματα έχουν αλλάξει και αυτό σε αγχώνει. Θα τα καταφέρεις; Θα μπορέσεις να ανταποκριθείς στα καθήκοντα στο νέο μέσο ή θα απογοητεύσεις τον εαυτό σου και το πλήρωμά σου... Οι μέρες πλησιάζουν και σιγά σιγά ο σάκος σου γεμίζει, άρβυλα, φόρμες, μπερές. Δοχεία εστίασης, σημειώσεις και φακός, γράφεις σβήνεις, βάζεις βγάζεις αλλά στο τέλος είσαι έτοιμος ή έτσι νομίζεις τουλάχιστον… Σάββατο βράδυ, έχεις κανονίσει τις δουλειές σου και έχεις δώσει οδηγίες στους συναδέλφους από την δουλειά. Τους είπες ότι θα λείπεις όλη την εβδομάδα και να μην σε ενοχλήσουν. Τους έχεις εμπιστοσύνη ότι θα τα καταφέρουν, τους έχεις προετοιμάσει για αυτό εξάλλου. Την εβδομάδα που έρχεται δεν πρέπει να σε ενοχλήσει κανένας και για κανέναν λόγο, πρέπει να είσαι συγκεντρωμένος στην αποστολή σου. Ξαπλώνεις αλλά δεν μπορείς να κοιμηθείς (φυσικά…) μέχρι που ο ύπνος νικάει την

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2019

υπερένταση. Το ξυπνητήρι, ώρα 05:30, σηκώνεσαι, ξύρισμα ντύσιμο με τις παραλλαγές, δέσιμο τα γυαλισμένα άρβυλα και είσαι έτοιμος. Παίρνεις το Bergin, χαιρετάς την σύζυγο και τους γονείς και μπαίνεις στο αυτοκίνητο. Μονάδα here I come! Τα χιλιόμετρα περάσαν γρήγορα και πριν το καταλάβεις στρίβεις για το στρατόπεδο, παρκάρεις στην πύλη και ένα άψογα οργανωμένο συνεργείο υποδοχής σε περιμένει. -Από εδώ Κ. Ανθλχε! Σε κατευθύνουν και σε βοηθούν έτσι ώστε όλες οι διαδικασίες να γίνουν γρήγορα. Συνεργείο καταγραφής, συνεργεία χρέωσης, 1ο γραφείο, Δκτης… Είσαι και πάλι μέρος της Μονάδας σου. Την επόμενη το πρωί κατηφορίζεις προς τον όρχο φορτωμένος με τα πράγματά σου. Ο Ίλαρχος σε καλωσορίζει και σου δείχνει το άρμα σου. Είσαι στο ’79, γνωρίζεις και το πλήρωμά σου. «Τώρα αρχίζουν τα δύσκολα» σκέφτεσαι… Το μέσο είναι καινούργιο και ο χρόνος ελάχιστος. Ευτυχώς έχεις να κάνεις με επαγγελματίες. Γρήγορα φορτώνεις τον σάκο σου και αρχίζει να ψαχουλεύεις την θέση του αρχηγού. Κάσκα, ασύρματος, ενδοεπικοινωνία, check. Πρώτο μέλημα να ελέγξεις ότι όλα είναι εντάξει και να πάρεις επαφή με τον υπόλοιπο ουλαμό. Η διαταγή έρχεται και βάζεις μπροστά, το άρμα ξεκινάει και γρήγορα βρίσκεσαι σε φάλαγγα με τα υπόλοιπα κομμάτια της Ίλης σου. Η αίσθηση είναι υπέροχη… Είσαι στον πύργο, ο αέρας σε χτυπάει και ο βόμβος της μηχανής γεμίζει τον χώρο, αφήνεις την στιγμή να σε παρασύρει… «Αστήρ προς όλο το δίκτυο! Αναφέρατε ετοιμότητα για κίνηση!», συνέρχεσαι γρήγορα, το χέρι στην πεταλούδα και αφού με ένα γρήγορο βλέμμα βεβαιώνεσαι ότι όλα είναι εντάξει αναφέρεις, «Αστήρ, εδώ Αστέρας 2, αναφέρω ετοιμότητα για κίνηση, έτοιμος». Γρήγορα βρίσκεσαι στο στοιχείο σου, όλα σου φαίνονται πλέον οικεία. Η φάλαγγα προχωράει και εσύ δεν μπορείς παρά να χαμογελάσεις… όλα είναι στην θέση τους και είναι ωραία! Οι ώρες, μέρες περνάνε γρήγορα… Εγκατάσταση, σκηνές, συντήρηση, κινήσεις ημέρα και νύχτα. Γνωρίζεις το πλήρωμα και σε γνωρίζει. Μετά από τις

ΑΦΙΕΡΩΜΑ πρώτες αναγνωριστικές στιγμές αρχίζετε να συνηθίζετε ο ένας τον άλλο. Δεν είναι εύκολο, είσαι έφεδρος και είναι στελέχη, παραμένεις πάντα όμως ο αρχηγός και ο αξιωματικός τους. Προσπαθείς σε κάθε ευκαιρία να μάθεις, ρωτάς, σημειώνεις και πασχίζεις να είσαι έτοιμος. Ενδοεπικοινωνία, ασύρματος, κρατάς σημειώσεις και προσπαθείς να τα φέρεις στο μυαλό σου. Τάση ερπύστριας, φίλτρα, λάδια… όλα πρέπει να είναι στην θέση τους σωστά και ελεγμένα. Μαζεύεις το πλήρωμά σου, δουλεύεις μαζί τους και προσπαθείς να αφομοιώσεις όσα περισσότερα γίνεται. Ένα πράγμα όμως γυρνάει συνέχεια στο μυαλό σου, εδώ τα πράγματα είναι σοβαρά. Εάν θες να είσαι χρήσιμος στα καθήκοντά σου πρέπει να καλύψεις πολύ γρήγορα το χαμένο έδαφος. Εμείς οι έφεδροι όταν είμαστε εκτός τείνουμε να τα βλέπουμε όλα ρομαντικά. Η πραγματικότητα όμως είναι ότι η υπηρεσία απαιτεί από εμάς να είμαστε χρήσιμοι και όχι βάρος και αυτό απαιτεί δουλειά, πολύ δουλειά. Το επίπεδο του επαγγελματισμού είναι υψηλό και οι απαιτήσεις της αποστολής δεν ξεχωρίζουν εάν είσαι έφεδρος ή εν ενεργεία. Το παραπάνω το διαπιστώνεις και από την συμπεριφορά των εφέδρων στρατιωτών. Στην αρχή τους ξεχώριζες, όσο περνούν όμως οι μέρες γίνονται και αυτοί ένα με την Μονάδα, όλοι γινόμαστε ένα. Το τελευταίο βράδυ κοιμόμαστε επάνω στο άρμα. Είναι μια υπέροχη βραδιά, έναστρος ουρανός και ησυχία. Έχουμε ξαπλώσει και περιμένουμε. Σκέφτεσαι τα όσα έχουν γίνει, τους άνδρες σου, το άρμα σου, τον χώρο και τον χρόνο που βρίσκεσαι… Η ώρα έρχεται και παίρνετε θέσεις. Είστε έτοιμοι και ξέρετε τι πρέπει να γίνει. Το άγχος των πρώτων ημερών έχει δώσει την θέση του στην αναμονή και τον ενθουσιασμό. Η διαταγή έρχεται, «Κεραυνός τώρα!» ξεκινάτε και ορμάτε μέσα στο νερό! Η αδρεναλίνη πλέον τα έχει καλύψει όλα, δεν σκέπτεσαι απλά πράττεις. Τα χιλιόμετρα περνάνε και ξεχύνεστε σε παράταξη στον κάμπο, ο ΑΝΣΚ είναι κοντά. Δεν αργείς να αναφέρεις κατάληψη, όλα πήγαν καλά, κάνεις τον σταυρό σου και ευχαριστείς τον Θεό… Η επιστροφή στην Μονάδα είναι γλυκιά και πικρή μαζί. Είσαι κουρασμένος, αλλά νιώθεις κάθε κύτταρό σου ζωντανό! Σε λίγο φτάνεις στο στρατόπεδο, ξεπεζεύεις και μπαίνεις οδηγός εδάφους,

μια τελευταία φωτό από τον γεμιστή σου, η έκφρασή σου τα λέει όλα. Παρκάρεις, τελευταίοι έλεγχοι, κλείνεις τον πύργο με την προβλεπόμενη σειρά και κατεβαίνεις, τα υπόλοιπα ανήκουν πλέον στην ιστορία… Αποχαιρετάς το άρμα σου και την Ίλη σου. Περνάς από τον Δκτη σου σε ευχαριστεί και σου εύχεται καλή συνέχεια. Τον ευχαριστείς και εσύ. Πλέον νιώθεις πιο έτοιμος. Γνωρίζεις ότι εάν χρειαστεί θα δώσεις και εσύ το παρόν. Παίρνεις τα πράγματά σου και μαζί τον δρόμο της επιστροφής. Νιώθεις γεμάτος, πλήρης, μα πάνω από όλα νιώθεις και πάλι κομμάτι της Μονάδας σου και αυτό είναι ένα συναίσθημα που δεν μπορεί να σου το κλέψει κανείς.

6 ημέρες ήταν αρκετές για να συνδέσουν παρελθόν, παρόν και μέλλον. Πλέον έχεις εμπειρία και γνώση για το τι θα αντιμετωπίσεις. Τα κατάφερες να ανταποκριθείς, αλλά μόλις. Οι ρομαντικές σκέψεις έχουν δώσει την σκέψη τους στον προβληματισμό και την αγωνία να είσαι χρήσιμος και αποτελεσματικός. Μπορεί να είσαι έφεδρος, η πατρίδα όμως απαιτεί να είσαι εξίσου αποτελεσματικός με τους μόνιμους και αυτό είναι ένα στοίχημα που πρέπει να το κερδίσεις… Το παραπάνω κείμενο αφιερώνεται σε όλα τα στελέχη και το προσωπικό του Όπλου των ΤΘ, της μεγάλης 2ης μου οικογένειας.

• Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2019 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ

Ο εορτασμός της επετείου 25ης Μαρτίου από τους Ομογενείς του ΤΟΡΟΝΤΟ Καναδά Γράφει ο Χρήστος Παπαδογεωργόπουλος Υποστράτηγος ε.α - Πρόεδρος ΣΑΙΤΘ Όλοι οι λαοί είναι υπερήφανοι για την ιστορία τους, για το λαό τους, για τις αξίες τους. Οι έλληνες, όμως, περισσότερο από όλους, γιατί έχουν την περηφάνεια και την ευγνωμοσύνη, που φανερώνει την ψυχή των προγόνων μας. Έχουν μία ιστορία αξιοθαύμαστη απ΄ όλους τους λαούς της γης γιατί αγωνίστηκαν για την ελευθερία, τη δικαιοσύνη, τη δημοκρατία και δημιούργησαν ένα πολιτισμό που δίδαξε όλους τους λαούς της γης τι θα πει να λες ΟΧΙ σε κάθε τι που βλάπτει την αξιοπρέπειά σου, την ελευθερία σου, τα πιστεύω σου. Τα στοιχεία αυτά είναι περισσότερο έντονα στους Έλληνες, που η μοίρα τους οδήγησε να μεταναστεύσουν σε άλλους τόπους με άλλες αρχές, άλλες αξίες, άλλο πολιτισμό. Γι’ αυτό κάθε φορά που στην Πατρίδα μας γιορτάζουμε μια εθνική επέτειο, οι Έλληνες του εξωτερικού την γιορτάζουν με μεγαλύτερη επισημότητα από εμάς με εκδηλώσεις που συγκινούν και προκαλούν το θαυμασμό μας. Οι φωτογραφίες που μας έστειλε ο Έφεδρος Ανθυπίλαρχος κ. Αφεντάκης Κωνσταντίνος από τον εορτασμό της 25ης Μαρτίου στο ΤΟΡΟΝΤΟ του ΚΑΝΑΔΑ αποδεικνύουν περίτρανα την περηφάνεια, το σεβασμό και την αγάπη των ξενητεμένων μας σε ότι έχει σχέση με την Πατρίδα μας. Εντύπωση μας έκανε και η επισήμανση με πανώ της γνώμης τους (Η Μακεδονία είναι Ελλάδα. Η Ιστορία και ο Πολιτισμός δεν είναι διαπραγματεύσιμα) σχετικά με τη απαράδεκτη Συμφωνία των Πρεσπών για το Μακεδονικό. Περίτρανα διαδήλωσαν την αντίθεσή τους στην επαίσχυντη αυτή Συμφωνία, που δίνει την ευκαιρία σε ένα κράτος άσχετο με την Ελλάδα να αποκαλείται Βόρειος Μακεδονία και να διεκδικεί τη μακεδονική γλώσσα για δική του. Στο πρόσωπο του εκλεκτού μέλους του 26

Συνδέσμου μας Εφέδρου Ανθυπιλάρχου κ. Αφεντάκη Κωνσταντίνου ευχαριστούμε όλους τους ομογενείς μας του ΤΟΡΟΝΤΟ που μας τιμούν με τις εκδηλώσεις τους και τους ευχόμαστε να εί-

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2019

ναι πάντα οι δημιουργικοί Έλληνες που σέβονται και προβάλουν στον κόσμο τα ιδανικά μας.

ΠΕΝΘΟΣ

Το ίστατο χαίρε στον Αντιστράτηγο ε.α. Καλαμποκίδη Ιωάννη Στρατηγέ Καλαμποκίδη, Αγαπητέ Συμμαθητά Γιάννη

Κατόρθωσες με την αξίας σου να διανύσεις όλη την κλίματα της στρατιωτικής ιεραρχίας, αφού ως Αξιωματικός τεθωρακισμένων κατόρθωσες να κατακτήσεις και τις δύο επάλξεις του Όπλου μας, αυτή του Διευθυντού της Διευθύνσεως Ιππικού Τεθωρακισμένων του Γενικού Επιτελείου Στρατού και αυτή του Διοικητού της ΧΧ Τεθωρακισμένης Μεραρχίας.

Είμαστε όλοι εδώ αυτή την ώρα η οικογένειά σου, οι συγγενείς, οι φίλοι σου, σύσσωμο το Διοικητικό Συμβούλιο του Συνδέσμου Αποστράτων Αξιωματικών Ιππικού Τεθωρακισμένων, καθώς και οι συνάδελφοί σου του Όπλου μας (ε.ε. και ε.α.) για να σε αποχαιρετίσουμε και να σου πούμε το τελευταίο αντίο στο μακρινό σου ταξίδι προς την αιωνιότητα. Εγώ προσωπικά, ως Πρόεδρος του ΔΣ του Συνδέσμου, θεώρησα καθήκον μου να σου απευθύνω το ύστατο χαίρε και εκ μέρους όλων των μελών μας, όχι μόνο γιατί υπήρξες ιδρυτικό μέλος του Συνδέσμου, του οποίου το Καταστατικό ιδρύσεώς του φέρει την υπογραφή σου, αλλά και γιατί ως Ευέλπιδες, εκτός της συμμαθητικής μας σχέσης, είχαμε συνδεθεί και οικογενειακώς και έτσι είχαμε αποκτήσει μια ξεχωριστή σχέση φιλίας και αλληλοεκτιμήσεως.

Δημιούργησες μια εξαίρετη οικογένεια, με την πιστή σου σύζυγο Ζήνα και τις εξαίρετες κόρες σου τη Λία και τη Βασιλική, που τους έδωσες αρχές, ειδική μόρφωση και επαγγελματική αποκατάσταση.

Σε διέκρινε πάντοτε η ευγένεια και η αξιοπρέπεια, ακτινοβολούσες εμπιστοσύνη, και ενέπνεες το σεβασμό στους υφισταμένους σου.

Με αυτά τα λόγια, Αγαπητέ συνάδελφε και συμμαθητά, σε αποχαιρετούμε με μεγάλη θλίψη, αλλά και υπηρηφάνεια και σου ευχόμαστε ΚΑΛΟ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟ. Αιωνία σου η Μνήμη.

Ήσουν ένας καταξιωμένος Αξιωματικός με ήθος και πολλά επαγγελματικά και διοικητικά προσόντα, στιβαρός στη διοίκησή σου, αυστηρός, αλλά και δίκαιος.

Οι νεότερες γενιές του Όπλου μας, το οποίο με τόσο ζήλο και αγάπη υπηρέτησες, θα σε θυμούνται για πάντα και θα σε έχουν παράδειγμα προς μίμηση.

Χρήστος Παπαδογεωργόπουλος Υποστράτηγος ε.α.-Πρόεδρος ΣΑΙΤΘ • Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2019 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

Κωνσταντινουπόλεως Άλωσις Καθώς ήταν γραφτό —το έλεγαν οι παλιές προφητείες— η Πόλη που έχτισε ο γιος της Αγίας Ελένης, ο ισαπόστολος και Μέγας Κωνσταντίνος, θα ζήσει χίλια χρόνια. Και θα χαθεί, είχαν πει οι αστρολόγοι, όταν θα βασιλεύει πάλι κάποιος Κωνσταντίνος, γιος κι αυτός μιας μάνας που θα ονομάζεται Ελένη. Και τα τελευταία μερόνυχτα της ύστατης αγωνίας θα αρχίσουν μετά την πανσέληνο του Μαΐου — το ’λεγαν κι αυτό οι παλιές προφητείες. Και το φεγγάρι γέμισε τη νύχτα της Πέμπτης, 24ης Μαΐου. Μα ποιος να κρατήσει την πανσέληνο; Από το επόμενο βράδυ η αδυσώπητη σελάνα όλο κι άδειαζε. Παρασκευή. Τέσσερις νύχτες ακόμα. Ευωδιάζουν τα τριαντάφυλλα στους ανθισμένους κήπους. Σάββατο. Άλλες τρεις νύχτες. Κυριακή, κι η σελήνη μαζεύει. Ερωτοτροπούν στις φυλλωσιές τα αηδόνια, βαθιά μεσάνυχτα κι ακόμα παίζουν. Κανείς δεν κοιμάται. Δυο νύχτες ακόμα. Το τελευταίο βράδυ της βυζαντινής πρωτεύουσας, Δευτέρα, 28η του μηνός Μαΐου, παραμονή της Αγίας Θεοδοσίας. Μόλις κόπασε το ανοιξιάτικο ψιλόβροχο, δόθηκε το σύνθημα της μεγάλης επίθεσης. Τα αηδόνια λούφαξαν στα περβόλια. Η αξημέρωτη νύχτα της Αυτοκρατορίας είχε φθάσει. Ήταν Τρίτη, 29 Μαΐου του 1453, την ώρα που οι πρώτες αχτίδες φώτιζαν την πολιορκημένη πρωτεύουσα. Τριάντα Γενίτσαροι προσπάθησαν να παραβιάσουν μια μισάνοιχτη πυλίδα του εξώτοιχου. Οι δεκαεπτά σκοτώθηκαν στον περίβολο και οι δεκατρείς πέρασαν στο παρατείχιον. Την ώρα της σφαγής κάποιος είδε ένα οθωμανικό μπαϊράκι να ανεμίζει στα τείχη. Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος μαζί με τον Θεόφιλο Παλαιολόγο, τον Ιωάννη τον Δαλματό και τον Ντον Φραντσίσκο προσπάθησαν να συγκρατήσουν τους μαχητές, που εγκατέλειπαν πανικόβλητοι το Εξωτείχιο. Αλλά εκατοντάδες Γενίτσαροι είχαν περάσει τον περίβολο. Ο Θεόφιλος Παλαιολόγος όρμησε τότε μπροστά φωνάζοντας ότι προτιμούσε να πεθάνει, παρά να ζει, και χάθηκε μέσα στο εχθρικό στράτευμα που ερχόταν καταπάνω του. Ο Κωνσταντίνος έβγαλε τα αυτοκρατορικά διάσημα. Έχοντας κοντά του τους δυο πιστούς συντρόφους, ακολούθησε τον Θεόφιλο. «Σώσον με εκ στόματος λέοντος και από κεράτων μονοκερώτων την 28

ταπείνωσίν μου.» Ανώνυμος μέσα στο πλήθος των ανωνύμων συμπολεμιστών του, ο αυτοκράτορας έπεσε μπροστά στην Πύλη του Αγίου Ρωμανού. Το κύρος της χιλιόχρονης Αυτοκρατορίας είχε σωθεί. Το τελευταίο μήνυμα που έστελνε η βυζαντινή πρωτεύουσα ξεπέρασε τα γεγονότα που καταγράφονται στα βιβλία της πολιτικής ιστορίας. Στη συνείδηση ολόκληρου του Ορθόδοξου Κόσμου η άλωση δεν έγινε ποτέ. Η Πόλη της Θεοτόκου, απροσμάχητος, ανυψώθηκε πάνω από τα μπαϊράκια κι εντάχθηκε στη Χώρα του Αχωρήτου. Το άπαρτο μέγα τείχος είχε αλωθεί. Τα τελευταία νήματα που συγκρατούσαν το υποτυπώδες πια κράτος κόπηκαν. Κι ήταν προχωρημένη άνοιξη. 29 Μαΐου του 1453. Ημέρα Τρίτη και ώρα έκτη πρωινή. Χίλια εκατόν είκοσι τρία χρόνια και δεκαεννιά μέρες μετά την ίδρυση της πρωτεύουσας της χριστιανικής Οικουμένης, που γιορτάστηκε στις 11 Μαΐου του 330, η πόλη του Κωνσταντίνου έπεφτε στα χέρια των αλλοθρήσκων και αλλοφύλων Οθωμανών Τούρκων. Ο χρησμός βγήκε αληθινός. «Με Κωνσταντίνο έγινε και πάλι με Κωνσταντίνο θ’ αποθάνει». Δεν θα κάνουμε τον απολογισμό των συνεπειών της άλωσης. Η πολιορκία αυτή καθ’ εαυτή αποτελεί ένα συγκλονιστικό αφήγημα. Η περιγραφή των γεγονότων, έτσι όπως εξελίχθηκαν από μέρα σε μέρα, μπορεί να μην έγινε ποτέ γνωστή στον Ελληνισμό των μεταβυζαντινών χρόνων. Αλλά oι υπερασπιστές της πρωτεύουσας, επιλέγοντας κάθε μέρα και πιο συνειδητά τη λύτρωση, έσκαβαν

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2019

στη συνείδηση του Γένους και άφησαν πίσω τους ένα έργο ανυπολόγιστης αξίας: τη συλλογική μνήμη που κατέγραψε την ανείπωτη θυσία και την έκανε σύμβολο του νεότερου Ελληνισμού. Το ρίγος που μας διαπερνά, ακόμα και σήμερα, κάθε φορά που αναλογιζόμαστε την ύστατη εκείνη θυσία, φανερώνει ότι η λήθη δεν κατόρθωσε να εκμηδενίσει τους μηχανισμούς της μνήμης. Μολονότι οι σύγχρονες αξίες και τα σύμβολα του κρατικού πατριωτισμού έδρασαν σε βάρος της ιστορικής συνείδησης τού δίχως σύνορα Ελληνισμού, με αποτέλεσμα να αποποιηθούμε την ίδια την ουσία του πολιτισμού μας και να αγνοήσουμε το εθνικό σώμα που βρέθηκε εκτός των κρατικών συνόρων. Μετά την Μικρασιατική Καταστροφή και την υποχρεωτική ανταλλαγή των πληθυσμών, περιχαρακωθήκαμε στον ελλαδικό χώρο συγχέοντας δύο έννοιες εντελώς διάφορες και συχνά αντικρουόμενες. Γυρίσαμε έτσι την πλάτη στην Ανατολή και αφήσαμε έξω από το οπτικό μας πεδίο το σημαντικότερο κομμάτι της ιστορίας μας. Αλλά δεν περιορίσαμε μόνον τον χώρο ανάπτυξης του ελληνικού κόσμου. Περιορίσαμε και τον χρόνο. Τον ελαχιστοποιήσαμε, του αφαιρέσαμε την εξελικτική του πορεία, του κόψαμε τη συνεχή ροή του. Κι άλλοι τον σταμάτησαν εδώ ή τον έκοψαν εκεί, αποκόβοντας το έθνος από την μητρική του εστία κι αποστερώντας το από τη μοναδική αυτή αίσθηση της συνέχειας. Το χρονικό της δίμηνης πολιορκίας είναι ένα από τα ισχυρότερα νήματα που συνδέουν τον νεότερο Ελληνισμό με το κοντινό και με το απώτατο παρελθόν του. Γιατί η πνευματική διάσταση της ανθρώπινης υπόστασης συνιστά τον κεντρικό, διαχρονικό, κορμό του ελληνικού πολιτισμού κι ο αγώνας για τη διατήρηση του δικαιώματος της επιλογής είναι ύψιστο καθήκον. Άλλωστε αυτόν τον τόσο ελληνικό «παραλογισμό» ζήτησε ο Δαρείος από τον βασιλιά Δημάρατο να του εξηγήσει. Το αγαθό, για το οποίο ήταν έτοιμοι οι Έλληνες να δώσουν τη ζωή τους δεν άνηκε στη σφαίρα του υλικού κόσμου. Αποσπάσματα από το βιβλίο της Μαριάννας Κορομηλά, «1453, Η ύστατη αγωνία της βυζαντινής πρωτεύουσας και η Άλωση που δεν έγινε ποτέ» (έκδ. της Πολιτιστικής Εταιρείας Πανόραμα, Αθήνα 1993, εξαντλημένο)

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

Το άπαρτο μέγα τείχος είχε αλωθεί. Τα τελευταία νήματα που συγκρατούσαν το υποτυπώδες πια κράτος κόπηκαν. Κι ήταν προχωρημένη άνοιξη. 29 Μαΐου του 1453. Ημέρα Τρίτη και ώρα έκτη πρωινή.

Επίσκεψη Δ.Σ. του ΣΑΑΙΤΘ στον Α/ΓΕΣ

Την Δευτέρα 6 Μαΐου 2019 και ώρα 18:00 το ΔΣ του Συνδέσμου ,αποτελούμενο από τους : α) Υπτγο ε.α. κ. Παπαδογεωργόπουλο Χρήστο Πρόεδρο , β) Αντγο ε.α. κ.Παπαποστόλου Σεραφείμ Αντιπρόεδρο, γ) Αντγο ε.α. κ. Μπαλτζώη Ιωάννη Μέλος, δ) Αντγο ε.α. κ.Κυριάκο Δημήτριο Μέλος ,ε) Ταξχο ε.α. κ. Μιχαηλίδη Γεώργιο Ταμία , ε) Έφεδρος Υπίλαρχος Θεοδοσίου Θεόδωρος Μέλος ,επισκέφθηκε εθιμοτυπικά τον νέο Αρχηγό του Γενικού Επιτελείου Στρατού Αντιστράτηγο κ. Καμπά Γεώργιο στο γραφείο του προκειμένου να τον συγχαρεί για την ανάλυψη των καθηκόντων του.

Ο κ. Α/ΓΕΣ υποδέχθηκε το ΔΣ του Συνδέσμου και το ευχαρίστησε για την επίσκεψη. Ο Πρόεδρος του Συνδέσμου με τη σειρά του ευχαρίστησε τον κ. Α/ ΓΕΣ για την αποδοχή του αιτήματός

μας να τον επισκεφθούμε, τον συνεχάρη για την ανάλυψη των υψηλών καθηκόντων του και του ευχήθηκε εκ μέρους

όλων υγεία , δύναμη και κάθε επιτυχία στο δύσκολο έργο του.

• Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2019 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

ΤΑ ΝΕΑ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ

Επίσκεψη Δ.Σ. του Συνδέσμου ΓΕΣ/ΔΙΤ, ΚΕΤΘ και Σχολή Τεθωρακισμένων Γράφει ο Μεντεσίδης Χαράλαμπος Αντιστράτηγος ε.α Την Παρασκευή 19 Απριλίου 2019 και ώρα 10:00 το ΔΣ του Συνδέσμου ,αποτελούμενο από τους : α) Υπτγο ε.α. κ.Παπαδογεωργόπουλο Χρήστο Πρόεδρο , β) Αντγο ε.α. κ.Παπαποστόλου Σεραφείμ Αντιπρόεδρο, γ) Αντγο ε.α. κ. Μεντεσίδη Χαράλαμπο Γεν. Γραμματέα, δ) Αντγο ε.α. κ. Κυριάκο Δημήτριο και Εφ. Ανθλχο κ.Σκιάνη Σταμάτιο ,παρέστη στην τελετή απονομής των πτυχίων σε 24 νέους ΔΕΑ(ΤΘ) της 2018ΣΤ΄ΕΣΣΟ στη Σχολή Τεθωρακισμένων ,παρουσία του νέου Διευθυντού ΓΕΣ/ΔΙΤ Ταξιάρχου κ. Σαμαρά Αστέριου και του νέου Διοικητού της Σχολής Συνταγματάρχου (ΤΘ) κ. Θεοδοσιάδη Αντωνίου. Μετά την τελετή που πραγματοποιήθηκε στη ΛΑΦΑ, επισκεφθήκαμε τον νέο Διευθυντή της Διευθύνσεως του Όπλου μας στο γραφείο του για να τον συγχαρούμε για την ανάλυψη των καθηκόντων του και να συζητήσουμε θέματα που αφορούν στην συνεργασία του Συνδέσμου μας με την Διεύθυνση του Όπλου. Στη συνέχεια επισκεφθήκαμε τον νέο Διοικητή της Σχολής ΤΘ στο γραφείο του , ο οποίος μας ενημέρωσε για το έργο της Σχολής και την υψηλού επιπέδου εκπαίδευση που παρέχει στα στελέχη του όπλου μας αλλά και των άλλων Όπλων. Ο Πρόεδρος του Συνδέσμου αφού τον συνεχάρη για την ανάλυψη των καθηκόντων του επανέλαβε το πάγιο αίτημά μας για συνεργασία του γραφείου μελετών της σχολής με το σύνδεσμό μας ,για άρθρα του περιοδικού μας, σχετικά με τις νέες εξελίξεις στα Τεθωρακισμένα. Τέλος επισκεφθήκαμε εθιμοτυπικά τον νέο Υποδιοικητή του ΚΕΤΘ Συνταγματάρχη (ΤΘ) κ. Ζιωτόπουλο Χρήστο (ο Διοικητής απουσίαζε). Η επίσκεψή μας αυτή στην καρδιά του Όπλου μας ΔΙΤ-ΚΕΤΘ-Σχ.ΤΘ ,αν και εθιμοτυπική , μας ικανοποίησε και μας έκανε να αισθανθούμε ότι είμασταν στο σπίτι μας. Για άλλη μία φορά αισθανθήκαμε υπερήφανοι για το Όπλο μας. 30

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2019

ΤΑ ΝΕΑ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ

Επισκέψεις Δ.Σ. του ΣΑΑΙΤΘ ΣΤΟΝ ΔΙΟΙΚΗΤΗ ΑΣΔΥΣ Την Μ.Τρίτη 23 Απριλίου 2019 και ώρα 11:00 το ΔΣ του Συνδέσμου ,αποτελούμενο από τους : α) Υπτγο ε.α. κ.Παπαδογεωργόπουλο Χρήστο Πρόεδρο , β) Αντγο ε.α. κ.Παπαποστόλου Σεραφείμ Αντιπρόεδρο, γ) Αντγο ε.α. κ. Μεντεσίδη Χαράλαμπο Γεν. Γραμματέα, δ) Ταξχο ε.α. κ. Μιχαηλίδη Γεώργιο, ε) Σχη (ΤΘ) ε.α. κ. Σταματογιαννάκη Μιχαήλ και Εφ. Ανθλχο κ.Σκιάνη Σταμάτιο ,επισκέφθηκε εθυμοτυπικά τον νέο Διοικητή της ΑΣΔΥΣ Αντιστράτηγο κ. Παπαδόπουλο Βασίλειο στο γραφείο του προκειμένου να τον συγχαρεί για την ανάληψη των καθηκόντων του. Ο Διοικητής της ΑΣΔΥΣ υποδέχθηκε το ΔΣ του Συνδέσμου με πολύ μεγάλη εγκαρδιότητα και αφού το ευχαρίστησε για την επίσκεψη , αναφέρθηκε εν συντομία στο έργο και στην αποστολή της ΑΣΔΥΣ. Ο Πρόεδρος του Συνδέσμου τον ευχαρίστησε για την αποδοχή του αιτήματός μας να τον επισκευθούμε, τον συνεχάρη για την ανάλυψη των υψηλών καθηκόντων του και του ευχήθηκε εκ μέρους όλων υγεία , δύναμη και κάθε επιτυχία στο δύσκολο έργο του. Η επίσκεψή μας αυτή σε έναν καταξιωμένο Ανώτατο Αξιωματικό του Όπλου μας, μας έκανε για άλλη μία φορά να αισθανθούμε υπερήφανοι για το Όπλο μας.

ΣΤΟ ΑΡΓΟΣ Γράφει ο Έφεδρος Υπίλαρχος Αλέξης Καραχάλιος Σήμερα είχα τη χαρά και την τιμή να υποδεχτώ στο Άργος αντιπροσωπεία του Συνδέσμου Αποστράτων Αξιωματικών Ιππικού Τεθωρακισμένων. Συνάδελφοι, μόνιμοι και έφεδροι αξιωματικοί του όπλου μας, μεταξύ των οποίων και φίλοι, επισκέφτηκαν το πρώτο στρατόπεδο ιππικού του σύγχρονου ελληνικού κράτους, τους Στρατώνες του Καποδίστρια. Ελπίζω στη δημιουργία ενός μονίμου και ισχυρού δεσμού του όπλου του Ιππικού Τεθωρακισμένων με την κοιτίδα του, το Άργος. Την αντιπροσωπεία συνόδευε ο Αργείος αξιωματικός Ειδικών Δυνάμεων Στρατηγός Βασίλειος Κουκουλομάτης. (Η φωτογραφία είναι του συναδέλφου και φίλου Άκη Σκιάνη).

ΝΕΑ ΜΕΛΗ

ΠΕΝΘΗ

Στεφανής Αλκιβιάδης Στρατηγός ε.α. Βασιλειάδης Κωνσταντίνος Αντιστράτηγος ε.α.

Απεβίωσαν τα μέλη του Συνδέσμου: Καλαμποκίδης Ιωάννης Αντιστράτηγος ε.α. Καρβούνης Ευάγγελος Υποστράτηγος ε.α.

• Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2019 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

Έξοδος του Μεσολογγίου Το Ολοκαύτωμα των ΕλέΥθερων Πολιορκημένων

Ακρα του τάφου σιωπή στον κάμπο βασιλεύει· λαλεί πουλί, παίρνει σπυρί, κι η μάνα το ζηλεύει. Τα μάτια η πείνα εμαύρισε· στα μάτια η μάνα μνέει· στέκει ο Σουλιώτης ο καλός παράμερα και κλαίει: «Έρμο τουφέκι σκοτεινό, τι σ’ έχω ’γω στο χέρι; Οπού συ μου ’γινες βαρύ κι ο Αγαρηνός το ξέρει». (Απόσπασμα από τους Ελεύθερους Πολιορκημένους του Διονύσιου Σολωμού) Ξεχύθηκαν οι απελπισμένοι ελεύθεροι πολιορκημένοι να περάσουν μέσα από τις τουρκοαιγυπτιακές γραμμές. Θερίστηκαν αλλά και σκόρπισαν το θάνατο ανοίγοντας δρόμο με τα σπαθιά τους. Μια κολώνα από τις τρεις, εκείνη με τα περισσότερα γυναικόπαιδα, δεν τα κατάφερε. Κάποιος φώναξε «Πίσω! Πίσω!» δημιουργήθηκε σύγχυση, έσπασε το σώμα στα δυο και οι περισσότεροι γύρισαν πίσω στη πόλη. Από τους 3.000 μαχητές, 1.700 έπεσαν νεκροί. Μόλις 1.300 σώθηκαν. Από τους αμάχους, 5.000 σκοτώθηκαν μέσα στη νύχτα. Πέρασαν μόνο 13 γυναίκες μαζί με 3 – 4 παιδιά. Άλλα 6.000 γυναικόπαιδα στάλθηκαν στα σκλαβοπάζαρα της Πόλης και της Αλεξάνδρειας.