Περιοδικό "Ιππικό - Τεθωρακισμένα" Τεύχος Νο 104 by Liverios Petridis

ΤΡΙΜΗNΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΠΟΣΤΡΑΤΩΝ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΩΝ ΙΠΠΙΚΟΥ - ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΩΝ • ΤΕΥΧΟΣ 104 • ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2019 • ΒΕΡΑΝΖΕΡΟΥ 30, Τ.Κ. 104 32

ΤΟΥΡΚΙΚΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΝΤΑΣΗ ΣΤΟ ΑΙΓΑΙΟ ΚΑΙ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ Η Άγκυρα εποφθαλμιά τα αποθέματα φυσικού αερίου της Κύπρου, προκαλώντας ακόμη μεγαλύτερες διεθνείς εντάσεις.

Τι γυρεύει ο Ερντογάν στην Κεντρική Μεσόγειο και τη Λιβύη; Σελ. 7

Η ενεργειακή αρπαγή της Τουρκίας Σελ. 12

ΙΟΥΛΙΟΣ 1974: Η ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ Γιατί ηττηθήκαμε το 1974

Πραξικόπημα-εισβολή στην Κύπρο το 1974: Η προτελευταία τραγωδία

Το πραξικόπημα και η εισβολή στην Κύπρο το 1974 δεν ήταν «στιγμιαίο έγκλημα» αλλά ένα από τα πολλά απόρΤι ευθύνεται για το όνειδος της Κύπρου με βάση τα ερμη- ροια πολιτειακών και πολιτικών ασθενειών δύο αιώνων νευτικά εργαλεία της θεωρίας πολέμου (theory of war). του νέου Ελληνικού κράτους. Σελ. 15 Σελ. 17

ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΙΚΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΣΤΟ ΜΝΗΜΕΙΟ ΙΠΠΙΚΟΥ ΣΤΟ ΜΕΤΣΟΒΟ Από 19 εως 21 Οκτωβρίου 2019 , για τέλεση επιμνημόσυνης δέησης , ομιλίες και κατάθεση στεφάνων , για απόδοση τιμής και ευγνωμοσύνης στους ηρωϊκώς πεσόντες της Μεραρχίας Ιππικού κατά το έπος του 40. Λεπτομέρειες στο οπισθόφυλλο

ΙΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ Γραφείο: Βερανζέρου 30 ΤΚ 104 32 Αθήνα Τηλέφωνο και Fax: 210 5226351 Δικτυακή τοποθεσία: http://www.saith.gr e-mail: info@saith.gr Tεύχος Νο 104 Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2019 Ιδιοκτήτης: Σύνδεσμος Αποστράτων Αξιωματικών Ιππικού Τεθωρακισμένων

Περιεχόμενα τεύχους 104 Αμερικανο-τουρκικές σχέσεις: Παρασκήνιο δυνατό με προεκτάσεις...

Σελ. 4-5

Οριοθέτηση Τουρκίας - Λιβύης; Μία στρατηγική κίνηση

Σελ. 6

Τι γυρεύει ο Ερντογάν στην Κεντρική Μεσόγειο και τη Λιβύη;

Σελ. 7-8

Η αλήθεια για την Συρία και γιατί οι Τούρκοι επιλέγουν S-400 αντί F-35

Σελ. 10-11

H ενεργειακή αρπαγή της Τουρκίας

Σελ. 12

Stratfor: Πόσο μεγάλη είναι η απειλή των S-400

Σελ. 13

Γιατί ηττηθήκαμε το 1974 Πραξικόπημα-εισβολή στην Κύπρο το 1974:

Σελ. 15-16

Η προτελεταία τραγωδία

Σελ. 17-8

Αυτά είναι τα τέσσερα προβλήματα της Ελλάδας και αυτές οι λύσεις τους

Σελ. 19

Δημογραφικό: Το 2080 η Ελλάδα θα έχει πληθυσμό 7,2 εκατ. ανθρώπους

Σελ. 20-21

Τα Νέα του Συνδέσμου

Σελ. 29-30

Εκδότης - Διευθυντής: Υποστράτηγος ε.α. Χρ. Παπαδογεωργόπουλος Συντακτική Επιτροπή: Πρόεδρος Αντιστράτηγος ε. α. Σεραφείμ Παπαποστόλου Μέλη: Αντιστράτηγος ε.α. Κυριάκος Δημήτριος

Ο τραπεζικός λογαριασμός του Συνδέσμου είναι: ΙΒΑΝ GR310171832000 και 6832-130556-296 ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Με την ευκαιρία απευθύνομε έκκληση στα μέλη μας και τους αποδέκτες του περιοδικού μας να αποστέλλουν την ετήσια συνδρομή τους των 20 ΕΥΡΩ, διότι η συνέχιση εκδόσεως του περιοδικού μας κινδυνεύει. Ευχαριστούμε Το Διοικητικό Συμβούλιο

Αντιστράτηγος ε.α. Μπαλτζώης Ιωάννης Επιμέλεια Έκδοσης: Έφεδρος Ίλαρχος Λιβέριος Πετρίδης

Επισκεφθείτε την ιστοσελίδα μας στο διαδίκτυο για να είστε πάντα ενημερωμένοι για τα τεκταινόμενα στο Όπλο μας, στην διεύθυνση: http://www.saith.gr

Στους Αναγνώστες μας Η Κύπρος αποτελεί ουσιαστικά το εργαλείο, που αξιοποιεί η Άγκυρα προκειμένου να διαρρήξει τον ιστορικά και γεωπολιτικά δομημένο δεσμό Αθηνών – Λευκωσίας, πράγμα που αντανακλάται εν συνεχεία στη διεκδικητική στροφή της Άγκυρας στο Αιγαίο Συμπληρώνονται 45 χρόνια από την τουρκική εισβολή στη γη του Τεύκρου και του Ονήσιλου, του Ευαγόρα, του Καραολή και του Παλληκαρίδη. Η Τουρκία διά της εισβολής του 1974 ουσιαστικά ανέτρεψε τις υπέρ της Ελλάδος υφιστάμενες μέχρι τότε γεωπολιτικές ισορροπίες στην περιοχή, δημιουργώντας συνθήκες οιονεί επικυριαρχίας. Τούτο γιατί η Κύπρος αποτελεί ουσιαστικά το εργαλείο, που αξιοποιεί η Άγκυρα προκειμένου να διαρρήξει τον ιστορικά και γεωπολιτικά δομημένο δεσμό Αθηνών – Λευκωσίας, πράγμα που αντανακλάται εν συνεχεία στη διεκδικητική στροφή της Άγκυρας στο Αιγαίο και στον κυρίως ελληνικό κορμό. Συνεπώς, οι επαναπαυόμενοι σήμερα στην «ειρήνη της κατοχής» στην Κύπρο, οφείλουν να εγερθούν από τον ηττοπαθή λήθαργό τους και να αναλάβουν το έργο της εθνικής ανάκαμψης, που έχει ως υπόβαθρό της τη διεκδίκηση ελευθερίας, ανεξαρτησίας και διασφάλισης συστήματος κράτους δικαίου, που παραπέμπει στη δημοκρατία και στα ανθρώπινα δικαιώματα. Τούτο σημαίνει όχι μόνο πολιτική σύλληψη και στρατηγική σχεδίου αποκατάστασης της διεθνούς νομιμότητας στην Κύπρο, αλλά προβάλλει ταυτόχρονα και την του έθνους διεκδικητική πρόταξη αποτρεπτικής ισχύος, έτσι ώστε ο Ελληνισμός να καταστεί και πάλι πρωταγωνιστής των εξελίξεων στη νοτιοανατολική, μεσογειακή λεκάνη και όχι μόνο. Σήμερα, εν μέσω των εξελίξεων που παραπέμπουν στις παράνομες ενέργειες της Άγκυρας στην κυπριακή ΑΟΖ, υπάρχουν διάφορες προτάσεις, οι οποίες κατατίθενται στην τράπεζα των διαπραγματεύσεων, τόσο από τον κύριο Ακιντζί, όσο και από την Τουρκία, συμπεριλαμβάνουσες και τη συνδιαχείριση του φυσικού αερίου, που βρίσκεται υπό τον έλεγχο της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η διάσταση αυτή καθίσταται αντιληπτή ως σκέλος μιας απολύτως ετεροβαρούς, υπέρ των τουρκικών συμφερόντων προβολής αναθεωρητικών πολιτικών. Τούτο γιατί σύμφωνα με τις μέσω του ψευδοκράτους τουρκικές προτάσεις, η Άγκυρα λαμβάνει οφέλη από τη συμμετοχή της σε διαχειριστικές εξελίξεις της Κυπριακής Δημοκρατίας στον νότο, χωρίς να δείχνει ότι προτίθεται να παραχωρήσει τα εδάφη που κατέκτησε παρανόμως στον βορρά και

τα οποία ανήκουν άνευ εταίρου στους Έλληνες πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας. Οι προτάσεις Ακιντζί γίνονται για τα όμματα του διεθνούς παράγοντα, τον οποίο σπεύδει να ικανοποιήσει, δείχνοντας μία ούτω καλούμενη θέληση για διαπραγμάτευση και συμβιβασμό. Για τον διεθνή παράγοντα οι κινήσεις Ακιντζί εκ πρώτης όψεως εκλαμβάνονται ως θετικές ενέργειες, που μπορούν να οδηγήσουν κατά τον α’ ή β’ τρόπο σε ευνοϊκές για την πορεία του κυπριακού προβλήματος εξελίξεις, καθώς ο διεθνής παράγων δεν αντιμετωπίζει το Κυπριακό πάντοτε με όρους δικαίου και ιστορικής διαδρομής, αλλά με κριτήριο την επίλυσή του βάσει των κανόνων της διεθνούς πολιτικής, που παραπέμπουν κατά ταύτα σε συμφέροντα. Ενώ η κυπριακή Κυβέρνηση απέρριψε τις προτάσεις Ακιντζί, διαφαίνεται εσχάτως μία επανεκκίνηση του διακοινοτικού διαλόγου στο πλαίσιο μιας άτυπης πενταμερούς διασκέψεως εν μέσω του δεδομένου πως η Άγκυρα ουδόλως υποχωρεί των βασικών της θέσεων, που αποσκοπούν στη μακροπολιτική επιβολή καθεστώτος κρατικοπολιτικού ελέγχου της πολιτειακής οντότητας που θα οικοδομηθεί. Οι ευρωπαϊκές κυρώσεις αναφορικά προς τις έκνομες ενέργειες της Άγκυρας είναι τόσο ισχυρές, όσο και τα χαμόγελα του Ερντογάν, ο οποίος ειρωνευόμενος δήλωσε πως με αυτές τις κυρώσεις η Τουρκία δεν υφίσταται κανένα κόστος. Κατά ταύτα ουδόλως τις λαμβάνει υπόψη του, γνωρίζοντας ταυτόχρονα πως τα κράτη μέλη της ΕΕ προστρέχουν να συνάψουν κατ’ ιδίαν συμφωνίες με την Άγκυρα για να διατηρήσουν καλό κλίμα οικονομικών συνεργασιών και επαφών σε εθνικό επίπεδο με τον τουρκικό παράγοντα, δεδομένου του γεγονότος πως εκείνο που κυριαρχεί στη διεθνή πολιτική είναι τα εθνικά συμφέροντα και όχι το ανύπαρκτο κοινό ευρωπαϊκό. Η Τουρκία επωφελείται από την εν τοις πράγμασι εκδήλωση συμφερόντων επιμέρους ευρωπαϊκών χωρών να συνάπτουν κατ’ ιδίαν συμφωνίες εμπλοκής οικονομικών μεγεθών τους, όπως εταιρειών και πολυεθνικών θεσμών, με το τουρκικό κράτος και τη μεγάλη αγορά που διαθέτει. Κλείνοντας και αναστοχαζόμενοι τη θλιβερή επέτειο της εθνικής καταστροφής στην Κύπρο, οφείλουμε μετά λόγου γνώσεως να επισημάνουμε πως τα προβαλλόμενα έκτοτε σχέδια επίλυσης του κυπριακού προβλήματος διά της περιβόητης διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας Συνέχεια στην επόμενη σελίδα

ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

Αμερικανο-τουρκικές σχέσεις: Παρασκήνιο δυνατό με προεκτάσεις… Του Βασίλη Κοψαχείλη* Οι Αμερικανο-τουρκικές σχέσεις βρίσκονται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Το πλαίσιο που πλέον τις περιβάλλει δεν περιορίζεται στις διμερείς σχέσεις, αλλά αφορά ευρύτερες ισορροπίες, συμμαχίες και σχεδιασμούς δεκαετιών. Η κρίση με τους S-400 είναι απλά η βιτρίνα που φαίνεται. Από πίσω κρύβονται ισχυρά ανταγωνιστικά συμφέροντα, που οι δύο πλευρές προσπαθούν να επιβάλλουν η μία στην άλλη. Για τους Αμερικανούς διακυβεύεται η άποψη που από τις αρχές του 19ου αιώνα είχαν για την ευαίσθητη περιοχή της Μεσογειακής (Οθωμανικής τότε) Μέσης Ανατολής και ένας σχεδιασμός τουλάχιστο δύο δεκαετιών [1] . Για τους Τούρκους διακυβεύεται η δική τους Μεγάλη Ιδέα όπως αυτή προωθείται από το ΑΚΡ και τον πρόεδρο Ερντογάν [2]. Την ώρα που εμείς στην Ελλάδα μαδάμε μαργαρίτες για τους S-400, μεταξύ Άγκυρας και Ουάσιγκτον διαδραματίζεται το πιο δυνατό παρασκήνιο από την εποχή του Λόρενς της Αραβίας για το μέλλον της περιοχής του Λεβάντε. Ο σχεδιασμός των ΗΠΑ Μετά τον πρώτο πόλεμο του Κόλπου, οι Αμερικανοί άρχισαν να σχεδιάζουν τη νέα Μεσοποταμία. Για την ιστορία, πολύ αργότερα (τουλάχιστο μετά το 2000) οι Αμερικανικοί σχεδιασμοί διευρύνθηκαν, περιλαμβάνοντας ολόκληρη την περιοχή

που το Βρετανικό Ναυαρχείο από τα τέλη του 19ου αιώνα ονόμαζε Μέση Ανατολή. Οι Αμερικανικοί σχεδιασμοί δεν αφορούν αλλαγή συνόρων, αλλά μια «ομοσπονδοποίηση» κρατών της περιοχής, συμβατή με τις ιδιαίτερες πολιτισμικές συνθήκες. Κομβικό ρόλο στους σχεδιασμούς των ΗΠΑ στη Μεσοποταμία έχουν οι Κούρδοι, που μοιράζονται μεταξύ τεσσάρων κρατών: του Ιράκ, του Ιράν, της Συρίας και της Τουρκίας. Ο σχεδιασμός των Αμερικανών επικεντρώνεται στη δημιουργία τριών αυτόνομων Κουρδικών καντονιών σε Ιράκ, Συρία και Ιράν, ενώ βλέπουν πολύ θετικά την ενσωμάτωση και εκπροσώπηση του Κουρδικού στοιχείου στο πολιτικό σύστημα της Τουρκίας, ως ρυθμιστή ανάμεσα σε ακραίους εθνικιστές, Ισλαμιστές και Κεμαλικούς στη γειτονική χώρα. Μία προέκταση αυτού του σχεδιασμού, βλέπει μια Προεδρική Ομόσπονδη Τουρκική Δημοκρατία στο μέλλον… Μετά την ανατροπή του Σαντάμ Χουσεΐν το 2003, άνοιξε ο δρόμος για τη δημιουργία της Αυτόνομης Κουρδικής Περιοχής του Βορείου Ιράκ η οποία κατοχυρώθηκε συνταγματικά το 2005. Μετά το 2011, με τον πόλεμο στη Συρία και κυρίως μετά τη συμβολή των Κούρδων της Συρίας στον αγώνα εναντίον των δυνάμεων του Ισλαμικού Κράτους στο Κομπάνι, άνοιξε ο δρόμος για τη δημιουργία της Αυτόνομης Κουρδικής οντότητας της Rojava (θεσμικά μη κα-

Στους Αναγνώστες μας δεν συνιστούν απλώς σχέδια μη βιώσιμης και μη λειτουργικής επίλυσης του Κυπριακού, αλλά αποτελούν και την επιτομή μιας νομοτελειακά εν προκειμένω και με δεδομένες τις σκιαγραφηθείσες συνθήκες επερχόμενης τουρκοποίησης της Κύπρου. Υπενθυμίζουμε πως πτυχές του καταψηφισθέντος από τον κυπριακό Ελληνισμό Σχεδίου Ανάν παραμένουν στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης, πράγμα που συνιστά μία εσφαλμένη ως και καταστροφική πορεία, ενώ θα έπρεπε το πλαίσιο διαπραγμάτευσης να είχε επανατοποθετηθεί επί της βάσεως του Διεθνούς Δικαίου, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ατομικών ελευθεριών, που προσδιορί4

τοχυρωμένη) στα βορειοανατολικά της Συρίας κατά μήκος των συνόρων με την Τουρκία. Οι Κούρδοι της Rojava υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ, και αυτό συμβαίνει διότι μέσα στους κόλπους του YPD υφίσταται ένας αγώνας κυριαρχίας μεταξύ των παλαιών στελεχών και υποστηρικτών της σύμπλευσης με το ΡΚΚ και όσων υποστηρίζουν τον απογαλακτισμό των Κούρδων της Συρίας από το ΜαρξιστικόΜπααθικό ΡΚΚ των Κούρδων της Τουρκίας και την απρόσκοπτη πορεία τους προς την de jure αυτονομία τους ως αξιόπιστων συμμάχων των ΗΠΑ στην περιοχή. Η στήριξη των ΗΠΑ στους τελευταίους είναι η εγγύηση ότι ένα μελλοντικό αυτόνομο Κουρδικό καντόνι στη Συρία είναι κλειδωμένο προς τα Αμερικανικά συμφέροντα. Το Κουρδικό στοιχείο του Ιράν είναι κατακερματισμένο και αδύναμο, πλήρως εξαρτώμενο από το Κουρδικό στοιχείο στο βόρειο Ιράκ. Μένει το πολυπληθές Κουρδικό στοιχείο στην Τουρκία, το οποίο και αυτό βρίσκεται σε μία εσωτερική διαμάχη. Είναι μοιρασμένο μεταξύ των υποστηρικτών του ΡΚΚ και των μετριοπαθών. Όσο είναι στη ζωή ο έγκλειστος στις τουρκικές φυλακές ηγέτης του ΡΚΚ, Οτσαλάν, το ΡΚΚ, αν και αποδυναμωμένο σε σχέση με το παρελθόν, φρενάρει την πορεία του Κουρδικού Ζητήματος της Τουρκίας προς μια μετριοπαθή και πολιτικά αποδεκτή λύση του.

ζουν ένα σύγχρονο, δημοκρατικό, βιώσιμο κράτος δικαίου, στοιχεία που οφείλουν να καθορίσουν και την προσέγγιση της νέας ελληνικής κυβέρνησης ως προς το Κυπριακό. Τούτο γιατί με βάση τη διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία η τουρκική πλευρά θα οδηγήσει συνειδητά το επί θύραις σύστημα διακυβέρνησης σε αδιέξοδο, ενώ εποικίζοντας τον νότο θα επιδιώξει την πρόκληση εξόδου του Ελληνισμού από τη μεγαλόνησο με τελικό στόχο την υπαγωγή της Κύπρου στην τουρκική επικυρίαρχη γειτνιάζουσα δύναμη.

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2019

Το Διοικητικό Συμβούλιο

ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

Οι τουρκικές αντιδράσεις Φυσικό είναι η Τουρκία να αντιδρά σε αυτούς τους σχεδιασμούς. Οι Κεμαλικοί ήταν κάθετα αντίθετοι στη δημιουργία αυτόνομων Κουρδικών οντοτήτων σε Ιράν, Ιράκ, και Συρία. Πόσο μάλλον στην ίδια την Τουρκία ή ακόμη και στην προοπτική «νομιμοποίησης» του κουρδικού στοιχείου στο πολιτικό σύστημα της χώρας. Η με δημοκρατικές διαδικασίες ανατροπή των Κεμαλικών στις αρχές της δεκαετίας του 2000 άνοιξε τον δρόμο στον Ερντογάν να ηγηθεί της χώρας. Έξυπνα κινούμενος δεν αντέδρασε ιδιαίτερα στην προοπτική δημιουργίας αυτόνομης Κουρδικής οντότητας στο βόρειο Ιράκ διότι γνώριζε τις στενές σχέσεις του τουρκικού κράτους με την οικογένεια των Μπαρζανί που ηγείται των Κούρδων του Ιράκ και την πολυεπίπεδη εξάρτηση των Ιρακινών Κούρδων από την Τουρκία. Τα πράγματα για την Τουρκία γίνονται δύσκολα μετά την αποτυχία του Ισλαμικού Κράτους να καταλάβει το Κομπάνι και να επαναλάβει εκεί εναντίον των Κούρδων ότι έκανε στο όρος Sinjar (βόρειο Ιράκ) εναντίον των Γιαζίντι. Η στρατιωτική επιτυχία των Κούρδων της Συρίας εναντίον του Ισλαμικού Κράτους δημιούργησε μια νέα ανησυχητική πραγματικότητα για την Άγκυρα. Δεν είναι απλά ότι ανακόπτεται η τουρκική Μεγάλη Ιδέα αναβίωσης μιας τουρκικής σφαίρας επιρροής στις παλαιές Οθωμανικές κτήσεις, αλλά διακυβεύονται μελλοντικά σημαντικά συμφέροντα της Τουρκίας στο εσωτερικό της, στον ευαίσθητο χώρο της Μεσοποταμίας ως και τις ακτές της Μεσογείου (Λεβάντε). Το παζάρι… Το καθεστώς Ερντογάν δηλώνει έτοιμο να ανατρέψει τους Αμερικανικούς σχεδι-

ασμούς στη βορειοανατολική Συρία. Να δημιουργήσει στρατιωτικά τετελεσμένα τέτοια που με τις κατάλληλες συμμαχίες να τα παγιώσει μελλοντικά σε διπλωματικό επίπεδο. Η στάση του ΟΗΕ στο Κυπριακό της έχει ανοίξει την όρεξη… Επίσης, σχετικά με τους Αμερικανικούς σχεδιασμούς για την θεσμική ενσωμάτωση του Κουρδικού στοιχείου στο πολιτικό σύστημα της Τουρκίας, Ερντογάν και Οτσαλάν έχουν μια άτυπη συμμαχία. Κανείς από τους δυο δεν θέλει αυτός ο σχεδιασμός να πραγματοποιηθεί. Ίσως σύντομα ακούσουμε νέα από αυτό το «μέτωπο»… Από την άλλη πλευρά οι Αμερικανοί είναι αποφασισμένοι να προχωρήσουν στην υλοποίηση του σχεδιασμού τους. Στις αντιδράσεις των Τούρκων απαντούν ότι θα είναι καλύτερα να δεχθούν μια πολιτική λύση σήμερα παρά μια στρατιωτική ήττα στο μέλλον. Και είναι καλύτερα οι ΗΠΑ να στηρίζουν τους Κούρδους της Συρίας διότι έτσι ενισχύουν τους μετριοπαθείς που δεν θέλουν σχέσεις με το ΡΚΚ, παρά να αποχωρήσουν και να αφήσουν ανεξέλεγκτη μια πορεία ενοποίησης του YPD με το ΡΚΚ. Φαίνεται, λοιπόν ότι το Κουρδικό Ζήτημα είναι αυτό που πιέζει τον Ερντογάν και καθορίζει τις αμερικανο-τουρκικές σχέσεις. Από το 2016, η Τουρκία κάνει συνεχώς τακτικές και στρατηγικές επιλογές αντιστάθμισης των Αμερικανικών σχεδιασμών με άξονα το Κουρδικό Ζήτημα. Οι S-400 αποτελούν μέρος μόνο των τουρκικών πιέσεων προς την Αμερικανική πλευρά. Το τουρκο-αμερικανικό παζάρι βρίσκεται σε εξέλιξη. Ο Λευκός Οίκος διαφοροποιείται σε σχέση με την Αμερικανική γραφειοκρατία σε ουσιαστικά σημεία αυτού του παζαριού, και για να είμαι ειλι-

κρινής, σε κάποια σημεία διαφοροποιείται όχι άδικα… Ωστόσο, αυτή η διαφορά απόψεων στην Αμερικανική διοίκηση είναι γνωστή στην τουρκική πλευρά και την εκμεταλλεύονται καταλλήλως. Μένει να δούμε την εξέλιξη των πραγμάτων και αν μέσα στις επόμενες εβδομάδες υπάρξουν τελικά Αμερικανικές κυρώσεις εναντίον της Τουρκίας… [1] Από τις αρχές του 19ου αιώνα, τα κινήματα του ρομαντικού εθνικισμού δεν άφησαν αδιάφορη την αραβική διασπορά στη Δύση, ούτε τις τότε μεγάλες δυνάμεις, που παρά τις αποφάσεις του Συνεδρίου της Βιέννης, παράλληλα απεργάζονταν σχέδια περιορισμού της αχανούς Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Αντίθετα από τους Ευρωπαίους (κυρίως τους Γάλλους ιησουίτες) που περιόριζαν το Ανατολικό Ζήτημα σε Δυτικά πλαίσια, οι Αμερικανοί προτεστάντες επιδόθηκαν σε σχεδιασμούς και δράσεις με καθαρά αραβικό πρόσημο, τόσο πολιτικά όσο και πολιτισμικά. Πολιτικά, η Αμερικανική θέση βλέπει θετικά μια «ομοσπονδιακή» διάρθρωση των κρατών της Μέσης Ανατολής, όπου οι εκατοντάδες φυλές με τα ιδιαίτερα πολιτισμικά τους χαρακτηριστικά θα μπορούσαν να συνυπάρχουν σε ένα λειτουργικό καθεστώς αυτονομίας στα πλαίσια ομόσπονδων κρατικών οντοτήτων. Μία εξαιρετικά καλή πηγή γνώσης στην ελληνική βιβλιογραφία είναι το έργο του καθηγητή Αλέξανδρου Κούτση (1992), Μέση Ανατολή: Διεθνείς Σχέσεις και Πολιτική Ανάπτυξη, Εκδόσεις Παπαζήση. [2] Βλέπε τουρκικός εθνικός όρκος (Milli Misak) * Ο Βασίλης Κοψαχείλης είναι διεθνολόγος.

• Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2019 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

Οριοθέτηση Τουρκίας – Λιβύης; Mία στρατηγική κίνηση Γράφει ο Άγγελος Συρίγος* Ενα είναι το κύριο εμπόδιο που αντιμετωπίζει η Τουρκία στην Ανατολική Μεσόγειο: η διεθνής νομιμότητα με την οποία έχει περιβάλει κάθε κίνησή της στο θέμα των υδρογονανθράκων η Κυπριακή Δημοκρατία. Το 2004 υπέγραψε με την Αίγυπτο συμφωνία οριοθετήσεως των μεταξύ τους ΑΟΖ. Συνέχισε με δύο συμφωνίες θαλασσίων οριοθετήσεων με Λίβανο (2007) και Ισραήλ (2010). Ακολούσθως, με τρεις διεθνείς γύρους αδειοδοτήσεων κάλεσε διεθνείς πετρελαϊκές εταιρείες να αποκτήσουν δικαιώματα έρευνας και εκμεταλλεύσεως σε περιοχές διεθνώς οριοθετημένες. Η Αγκυρα έτρεχε ασθμαίνοντας να ανατρέψει το πλαίσιο νομιμότητας που δημιουργούσε η Κύπρος. Αρχικώς, χαρακτήρισε τις οριοθετήσεις παράνομες και κατά συνέπεια άκυρες. Οι καταγγελίες της άφησαν αδιάφορες τις ξένες πετρελαϊκές εταιρείες που συμμετείχαν κανονικά στους διεθνείς διαγωνισμούς της Κύπρου. Ακολούθως, προσπάθησε να πείσει Αίγυπτο, Ισραήλ και Λίβανο να καταγγείλουν τις συμφωνίες με την Κύπρο και να υπογράψουν νέες συμφωνίες με την Αγκυρα. Ως δέλεαρ χρησιμοποίησε τις πολύ μεγαλύτερες θαλάσσιες εκτάσεις που θα κέρδιζαν οι συγκεκριμένες χώρες εάν αγνοούσαν τα κυπριακά δικαιώματα επί της ΑΟΖ (βλ. Συρίγος, «Τουρκικοί τυχοδιωκτισμοί επί χάρτου» «Καθημερινή», 18 Νοεμβρίου 2018). Ούτε η συγκεκριμένη προσπάθεια απέδωσε καρπούς. Χωρίς αποτέλεσμα απεδείχθησαν και οι διασυνδέσεις που διέθετε η Αγκυρα στο κίνημα των Αδελφών Μουσουλμάνων που το 2012-13 ήρθε στην εξουσία στην Αίγυπτο. Επί ματαίω ζήτησε ο Ερντογάν από τον πρώην πρόεδρο Μόρσι να καταγγείλει τη συμφωνία Αιγύπτου – Κύπρου. Μπροστά στο τείχος νομιμότητας που ύψωνε η Κυπριακή Δημοκρατία, η Τουρκία αντέταξε μόνον μία «συμφωνία»θαλασσίας οριοθετήσεως. Τον Σεπτέμβριο του 2011 υπέγραψε με τον 6

εαυτό της, δηλαδή με το ψευδοκράτος (δηλαδή τις κατεχόμενες από την ίδια περιοχές της Κύπρου) μία ανυπόστατη «συμφωνία» Το ψευδοκράτος δεν είναι υποκείμενο του διεθνούς δικαίου και δεν έχει διεθνή δικαιοπρακτική ικανότητα να συνάπτει διεθνείς συνθήκες. Επιπλέον, η «οριοθέτηση»δεν δημιουργούσε πρόβλημα στους κυπριακούς σχεδιασμούς. Αφορούσε τις θαλάσσιες περιοχές ανάμεσα στην Τουρκία και στις βόρειες ακτές του νησιού. Η Κύπρος, όμως, δεν περιέλαβε στα τεμάχια που προκήρυξε με διεθνείς διαγωνισμούς, θαλάσσιες περιοχές που γειτνιάζουν με τα Κατεχόμενα. Η προσπάθεια ανατροπής των συμφωνιών της Κύπρου με τα γειτονικά της κράτη, συνιστά τυχοδιωκτική επιλογή, που δυναμιτίζει τη σταθερότητα όλης της Ανατολικής Μεσογείου. Η Τουρκία εμφανίζεται ως ο διεθνής ταραξίας. Αυτή την κατάσταση επιθυμεί να ανατρέψει με την υπογραφή συμφωνίας θαλάσσιας οριοθετήσεως με τη Λιβύη. Εάν τελικώς υπογραφεί, η συμφωνία θα λαμβάνει υπ’ όψιν της μόνον τις ηπειρωτικές ακτές Τουρκίας – Λιβύης. Τα διάσπαρτα στην περιοχή ελληνικά νησιά, περιλαμβανομένης και της Κρήτης, θα αγνοηθούν παντελώς. Θα αφεθεί σε αυ-

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2019

τά μόνον αιγιαλίτιδα ζώνη εύρους 6 ν. μιλίων. Πρόκειται για κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου της θάλασσας. Η Τουρκία δεν γειτνιάζει γεωγραφικά με την υπό οριοθέτηση περιοχή και δεν έχει δικαιώματα. Αντιστοίχως, τα ελληνικά νησιά στην περιοχή είναι πολλά και αξιόλογα. Είναι σαν να υπογράψει συμφωνία οριοθετήσεως η Γαλλία με τη Λιβύη αγνοώντας την Ιταλία με το αιτιολογικό ότι η Σαρδηνία και η Σικελία που βρίσκονται ενδιαμέσως είναι νησιά και συνεπώς δεν έχουν υφαλοκρηπίδα ή ΑΟΖ…Το κακό είναι ότι, εάν και παράνομη, αφ’ ης στιγμής υπογραφεί, μία τέτοια συμφωνία μπορεί να ανατραπεί μόνον με υπαναχώρηση της Λιβύης ή με προσφυγή σε διεθνές δικαιοδοτικό όργανο. Η Τουρκία αποκλείεται να δεχθεί τη δεύτερη εκδοχή. Γιατί όμως η Λιβύη να υπογράψει μία τέτοια συμφωνία με την Τουρκία; Η χώρα έχει δύο διαφορετικές κυβερνήσεις που βρίσκονται σε εμφύλιο. Η «κυβέρνηση εθνικής ενότητας»έχει έδρα της την Τρίπολη, και αναγνωρίζεται από τον ΟΗΕ. Ο επικεφαλής της Φαγιέζ Αλ-Σάρατζ δέχεται στρατιωτική και πολιτική βοήθεια από την Τουρκία στη διαμάχη του με τον στρατάρχη Χαλίφα

ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Χαφτάρ που ηγείται της άλλης κυβερνήσεως με έδρα την ανατολική Λιβύη. Την 6η Ιουλίου, παραμονή των ελληνικών εκλογών, ο ΑλΣάρατζ επισκέφθηκε τον Ερντογάν στην Τουρκία. Εάν ο Αλ-Σάρατζ δεχθεί να υπογράψει τη συμφωνία με την Τουρκία, εκτός από την καθ’ όλα πρακτική τουρκική στήριξη στον εμφύλιο, θεωρητικώς θα αυξήσει την περιοχή δικαιοδοσίας της στην Ανατολική Μεσόγειο από 17.000 έως 36.000 τ. χλμ. Πρόκειται για θαλάσσιες περιοχές που βάσει της μέσης γραμμής ανήκουν στην Ελλάδα. Εάν αγνοηθεί η παρουσία της Κρήτης, θα αυξηθούν αντιστοίχως τα «κέρδη»της Λιβύης. Για την Τουρκία η υπογραφή μιας τέτοιας συμφωνίας αποτελεί κίνηση στρατηγικής σημασίας. Της προσφέρει το δικαίωμα να ανατρέψει τους ελληνικούς σχεδιασμούς για υδρογονάνθρακες σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο. Εκτός από την Κρήτη, η Ρόδος, η Κάσος, η Κάρπαθος και το Καστελλόριζο θα εμφανίζονται χωρίς υφαλοκρηπίδα βάσει διεθνούς συμφωνίας. Ενα μεγάλο τμήμα των δύο τεμαχίων νοτιοδυτικά της Κρήτης, που παραμονές των εκλογών κατακυρώθηκαν στην κοινοπραξία των Ελληνικών Πετρελαίων με Total και ExxonMobil, θα διεκδικείται από τη Λιβύη. Το πιο σημαντικό είναι ότι η Τουρκία θα αποκτήσει επιφανειακή νομιμοποίηση να παρεμβαίνει στην περιοχή. Είναι αυτό που τόσο της έχει λείψει όλα αυτά τα χρόνια.

Τι γυρεύει ο Ερντογάν στην Κεντρική Μεσόγειο και τη Λιβύη; Οι κίνδυνοι για την ΑΟΖ της Ελλάδας και της Κύπρου Γράφει ο Νίκος Μελέτης Δημοσιογράφος Ένα αθόρυβο αλλά εξαιρετικά επικίνδυνο μέτωπο στα νοτιοδυτικά σύνορα της Ελλάδας απειλεί να ανοίξει για τη χώρα μας, η συστηματική και μεθοδική παρέμβαση της Τουρκίας ώστε να βάλει πόδι στη Λιβύη διευρύνοντας την ιδεολογική, οικονομική και πολιτική επιρροή της στον μουσουλμανικό και αραβικό κόσμο στο πλαίσιο του ιδιότυπου νεοθωμανισμού του Τ. Ερντογάν και δημιουργώντας τετελεσμένα που θα επηρεάσουν κάθε οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών, όχι πια μόνο στην Ανατολική αλλά και στην Κεντρική Μεσόγειο. Η είδηση πριν μερικές ημέρες για τη συνάντηση του Ερντογάν με τον πρωθυπουργό της κυβέρνησης της Τρίπολης και τα σενάρια για επικείμενη συμφωνία οριοθέτησης θαλάσσιων ζωνών μεταξύ των δύο χωρών, κάτι που σημαίνει ότι επιχειρείται υφαρπαγή από τις δυο χώρες μεγάλου τμήματος της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, και «περικύκλωση» της Ελλάδας, επιβάλει την άμεση κινητοποίηση της Αθήνας. Η κρίση που ξέσπασε πριν μερικές εβδομάδες με τον Λίβυο στρατηγό Χαλίφα Χαφτάρ,

ηγέτη του LNA(Libyan National Army) να απειλεί την Τουρκία ότι θα στοχοποιήσει κάθε τουρκική παρουσία στην περιοχή, λόγω της απροκάλυπτης εμπλοκής της στην εμφύλια σύρραξη, στηρίζοντας τη διεθνώς αναγνωρισμένη αλλά περιορισμένη στην Τρίπολη κυβέρνηση της χώρας, ήταν η κορυφή του παγόβουνου μιας συστηματικής πολιτικής που ασκεί τα τελευταία χρόνια η Τουρκία με επίκεντρο τη Λιβύη η οποία βρίσκεται σε διαρκές limbo από την ανατροπή του Μ.Καντάφι. Αν φαίνεται παράξενη η εμπλοκή και το ενδιαφέρον της Τουρκίας για την Λιβύη, οι λόγοι για την εμπλοκή αυτή είναι πολλοί και σημαντικοί καθώς το διακύβευμα είναι κρίσιμο για τον Ταγίπ Ερντογάν που διεκδικεί ρόλο ηγέτη του μουσουλμανικού κόσμου και μέσω της οργάνωσης των Αδελφών Μουσουλμάνων θέλει να κυριαρχήσει στον πολυδιασπασμένο αραβικό κόσμο. Η Τουρκία ήδη από την εποχή του Μ.Καντάφι διατηρούσε ισχυρά οικονομικά συμφέροντα στην Λιβύη στον τομέα των κατασκευών, των πετρελαίων, του εμπορίου. Ο Καντάφι είχε προσφέρει στην Τουρκία το 1974 παρά Συνέχεια στην επόμενη σελίδα

* Ο κ. Αγγελος Συρίγος είναι αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής, βουλευτής της Ν.Δ. στην Α΄ Αθηνών.

• Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2019 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Συνέχεια από την προηγούμενη σελίδα

το εμπάργκο που είχε επιβληθεί από τις ΗΠΑ για την εισβολή στην Κύπρο, όλα τα αναγκαία ανταλλακτικά και εξαρτήματα για να παραμείνουν λειτουργικά τα μαχητικά αεροσκάφη της. Η Τουρκία παρά τις δυσκολίες, με την κυβέρνηση Φαγιέζ ελ Σαρράζ εξασφάλισε ορισμένα σημαντικά συμβόλαια για τις κατασκευαστικές εταιρίες της, οι οποίες είναι σε χρηματοδοτική ασφυξία λόγω της νομισματικής και οικονομικής κρίσης στην Τουρκία. Όπως όμως επισημαίνεται και από ξένους αναλυτές όσο περιορίζεται η «επικράτεια» της κυβέρνησης της Τρίπολης και επεκτείνονται οι περιοχές που ελέγχει ο στρατηγός Χαφτάρ τόσο υπονομεύεται η δραστηριότητα των τουρκικών εταιριών, που φέρεται να αναμένουν συνολικά την ανάθεση έργων που φθάνουν τα 18 δισεκατομμύρια δολάρια. Όμως εξαιρετικά σημαντικός παράγοντας της τουρκικής στήριξης στην κυβέρνηση Φαγιέζ ελ Σαρράζ είναι Ιδεολογικός. Ο Ταγίπ Ερντογάν έχει αναδειχθεί σε ουσιαστικό ηγέτη των Αδελφών Μουσουλμάνων οι οποίοι ελέγχουν την κυβέρνηση της Τρίπολης και η οργάνωση αυτή αποτελεί τον θανάσιμο εχθρό των καθεστώτων της Αιγύπτου, της Σαουδικής Αραβίας και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων που υποστηρίζουν στον Εμφύλιο πόλεμο τον στρατηγό Χαφτάρ. Έτσι οι έξωθεν παρεμβάσεις στον Εμφύλιο της Λιβύης αναδεικνύουν και τη σύγκρουση που είναι σε εξέλιξη από τη Μέση Ανατολή μέχρι την Αραβική Χερσόνησο και τη Βόρεια Αφρική για απόκτηση επιρροής, μεταξύ του μπλοκ Αιγύπτου - Σ. Αραβίας -ΗΑΕ και εκείνου της Τουρκίας - Κατάρ -Ιράν που σε ένα εντελώς ανορθόδοξο «πάντρεμα»(σουνίτες εναντίον σιιτών σε συμμαχία με σουνίτες) επιδιώκουν την επιρροή σε χώρες όπως η Συρία, το Ιράκ, η Υεμένη, η Λιβύη. Σε αυτό το πλαίσιο όμως η Τουρκία επιδιώκει και έναν ακόμη στόχο για τον οποίο εργάζεται εντατικά: να πείσει την κυβέρνηση της Τρίπολης να υπογράψει Συμφωνία οριοθέτησης Θαλασσίων ζωνών μεταξύ των δύο χωρών. Η συζήτηση αυτή ήρθε στο προσκήνιο τον χειμώνα όταν ο νυν Τούρκος υπουργός άμυνας Χ. Ακάρ μετέβη στην Τρίπολη ενώ είχαν δημοσιευθεί χάρτες που εμφάνιζαν την Τουρκική ΑΟΖ να φθάνει νότια της Κρήτης και να συναντά εκεί τη Λιβυκή ΑΟΖ και ενώ η επίσκεψη του πρωθυπουργού Φαγιέζ 8

ελ Σαρράζ στην Άγκυρα και οι συνομιλίες του με τον Τ. Ερντογάν ερμηνεύθηκαν ως εν βήμα προς την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων για τις θαλάσσιες ζώνες, που θα αποτελεί και το μεγάλο αντάλλαγμα το οποίο θα προσφέρει ο Λίβυος πρωθυπουργός για την στήριξη που προσέφερε σε αμυντικό υλικό η Τουρκία και όπως όλα δείχνουν ήταν αυτό που έσωσε τον Φαγιέζ ελ Σαρράζ από την επέλαση των δυνάμεων του στρατηγού Χαφτάρ. Σύμφωνα με την φιλοκυβερνητική εφημερίδα Yeni Safak η Τουρκία ετοιμάζεται να ανακηρύξει ΑΟΖ και έχει ήδη υπάρξει όλη η προεργασία από τα Υπουργεία Εξωτερικών και Άμυνας καθώς υπάρχει όπως αναφέρεται θετικό κλίμα για επίτευξη συμφωνίας οριοθέτησης με τη Λιβύη. Εάν υπάρξει μια τέτοια Συμφωνία οριοθέτησης, ουσιαστικά η Τουρκία υλοποιεί την πιο ακραία διεκδίκηση της σε ότι αφορά την Ανατολική Μεσόγειο, καθώς εξαφανίζει όλη την Ελληνική υφαλοκρηπίδα στη Μεσόγειο μέχρι τουλάχιστον νότια και της Ιεράπετρας και θα επιχειρήσει μέσω της «διεθνούς συμφωνίας» να επιβάλει την αυθαίρετη θέση ότι τα νησιά ανεξαρτήτως μεγέθους δεν έχουν δικαίωμα σε θαλάσσιες ζώνες πέραν των χωρικών υδάτων τους. Συγχρόνως θα μπορεί να επηρεάσει τη Λιβυκή κυβέρνηση ώστε να μην αποδεχθεί καμιά διαπραγμάτευση με την Ελλάδα που δεν θα λαμβάνει υπόψη την επίσης ακραία διεκδίκηση για πλήρες κλείσιμο του Κόλπου της Σύρτης (και μη υπολογισμού επήρειας Γαύδου) που θα οδηγούσε σε υφαρπαγή μεγάλου τμήματος της ελληνικής υφαλοκρηπίδας στα νοτιοδυτικά της Κρήτης. Εξάλλου είναι γνωστή και η τουρκική παρέμβαση προκειμένου να μην εφαρμοσθεί η Συμφωνία οριοθέτησης Θαλασσίων Συνόρων της Ελλάδας με την Αλβανία και οι απειλές εναντίον του Καΐρου και της

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2019

Λευκωσίας για το ενδεχόμενο οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών με την Ελλάδα. Μπροστά σε αυτή την εξαιρετικά δύσκολη και περίπλοκη κατάσταση που απειλεί να δημιουργήσει πολύ επικίνδυνα τετελεσμένα έναντι των εθνικών συμφερόντων, απαιτείται άμεση κινητοποίηση της Αθήνας: - προς την αναγνωρισμένη διεθνώς κυβέρνηση της Τρίπολης ώστε να καταστεί σαφές ότι οποιαδήποτε τέτοια κίνηση θα εκληφθεί ως εχθρική ενέργεια με ότι σημαίνει αυτό σε σχέση με την αναγνώριση της από την Ε.Ε. και την βοήθεια που λαμβάνει από την Ευρώπη. - ενημέρωση των Ηνωμένων Πολιτειών ότι η Τουρκία με τέτοιες κινήσεις απειλεί να οδηγήσει σε αποσταθεροποίηση και την Κεντρική Μεσόγειο και θα πρέπει να υπάρξει αμερικανική παρέμβαση προς την κυβέρνηση της Τρίπολης η οποία εξάλλου εξαρτάται αποκλειστικά από την ξένη βοήθεια και στήριξη. - η Αθήνα οφείλει να αποκαταστήσει άμεσα επαφές τόσο με την κυβέρνηση της Τρίπολης (και επαναλειτουργία της πρεσβείας η έστω προξενικής Αρχής) όσο όμως και με τον ηγέτη του LNA στρατηγό Χαφτάρ. - πρωταρχικής σημασίας είναι όμως το να διαμηνυθεί και στην αιγυπτιακή κυβέρνηση, ότι η ελληνική στήριξη των τελευταίων ετών δεν είναι «εν λευκώ» και η κυβέρνηση Αλ Σισί οφείλει να συμβάλει ώστε να ολοκληρωθούν οι συνομιλίες για την επίτευξη Συμφωνίας οριοθέτησης Θαλασσίων Ζωνών μεταξύ των δυο χωρών, που θα αποτελέσει ανάχωμα στις μαξιμαλιστικές επιδιώξεις της Τουρκίας στην Ανατολική και Κεντρική Μεσόγειο.

ΔΙΕΘΝΗ ΘΕΜΑΤΑ

Προειδοποίηση σοκ του πρώην υπαρχηγού ΓΕΕΘΑ Εργκίν Σαϋγκούν: Σειρά έχει η Τουρκία Ακολουθεί ένα άρθρο που θα πρέπει να διαβαστεί με περίσκεψη από κάθε Έλληνα, ειδικά από τους αξιωματικούς, τους διπλωμάτες και τους πολιτικούς που αποφασίζουν για μας, χωρίς εμάς. Να ληφθεί υπ' όψιν ότι ο στρατηγός Σαϋγκούν δεν είναι μια απλή περίπτωση, αφού υπηρέτησε ως Β΄Αρχηγός ΓΕΕΘΑ της Τουρκίας, ο οποίος είναι πιο ισχυρός από τον Αρχηγό ΓΕΕΘΑ, αφού αυτός είναι που κρατάει τα σχέδια ενώ ελέγχει και τους μηχανισμούς του βαθέος κράτους. Δηλαδή, οι αναλύσεις και οι εκτιμήσεις του στηρίζονται σε στοιχεία και οφείλουμε να τις λαμβάνουμε σοβαρά υπ' όψιν μας. Ακολουθεί το άρθρο που δημοσιεύθηκε στο Ιντερνετχαμπέρ - Μετάφραση: Σάββας Καλεντερίδης Ο απόστρατός αντιστράτηγος Εργκίν Σαϋγκούν, ο οποίος διετέλεσε Β΄ Αρχηγός ΓΕΕΘΑ και Διοικητής 1ης Στρατιάς, με αφορμή την κρίση στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις είπε ότι οι S-400 είναι ένα μικρό πρόβλημα και ότι υπάρχουν άλλα θέματα που πρέπει να δοθεί προσοχή. Έφερε ως παράδειγμα το Ιράκ και τη Συρία και είπε ότι τα κράτη που είναι εχθρικά προς το Ισραήλ έχουν καταστραφεί και ότι «Στο τέλος αυτής της διαδρομής έρχεται η σειρά της Τουρκίας. Αυτό το λέω εκ βάθους καρδίας. Και είμαι πολύ λυπημένος γι’ αυτό». Ο Σαϋγκούν μίλησε στο πάνελ που αφορούσε τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις, σε εκδήλωση που διοργάνωσε το Turkish Heritage Organization, στην Ουάσιγκτον. Αναφερόμενος στο θέμα των S-400, ο Σαϋγκούν είπε ότι «Φοβάμαι ότι τα προβλήματα μεταξύ Τουρκίας και ΗΠΑ είναι πολύ περισσότερα από τους S-400. Κατά την άποψή μου οι S-400 είναι ένα μικρό πρόβλημα». Οι ΗΠΑ δεν θέλουν να δουν την Τουρκία να γίνεται περιφερειακή δύναμη Ο απόστρατος αντιστράτηγος είπε ότι το πρόβλημα στις σχέσεις Τουρκίας-ΗΠΑ δεν περιορίζεται στο αν η Τουρκία πάρει ή δεν πάρει τους S-400 ή τα F-35 και συνέχισε: «Αν δεχτούμε να τελειώσουμε το πρόβλημα των S-400, τότε είμαι σίγουρος ότι θα μπουν στο τραπέζι άλλες απαιτήσεις. Θα μας πουν «Μην κάνεις συμφωνίες με το Ιράν», αν πούμε κι εδώ ναι, μετά θα μας πουν «εντάξει, τώρα δεχτείτε το κουρδικό κράτος που κάνουμε στη Β. Συρία». Αν πούμε όχι σ’ αυτό, τότε θα μας πούνε «δεν έχετε το δικαίωμα να κάνετε έρευνες στην Αν, Μεσόγειο». Γι’ αυτό λέω ότι για μένα το πρόβλημα δεν είναι οι S-400 και τα F-35. Οι ΗΠΑ δεν αποδέχονται την ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική της Τουρκίας και δεν θέλουν να γίνουμε περιφερειακή δύναμη». Κατά τον Σαϋγκούν το πιο μεγάλο θέμα είναι η ασφάλεια του Ισραήλ Ο απόστρατος αντιστράτηγος Σαϋγκούν είπε για τα F-35: «Η αποβολή της Τουρκίας από το πρόγραμμα παραγωγής των F-35συζητήθηκε δέκα χρόνια πριν στην Επιτροπή Εξωτερικών και Άμυνας του Κογκρέσου. Κι αυτό γιατί αν η Τουρκία παραλάβει τα F-35, θα ανατραπούν οι ισορροπίες στη Μέση Ανατολή. Το Ισραήλ θα χάσει την αεροπορική υπεροχή που έχει τώρα. Για τις ΗΠΑ και τη Δύση στη Μέση Ανατολή υπάρχουν δύο σοβαρά ζητήματα. Το ένα είναι το Ισραήλ

και το άλλο οι ενεργειακές πηγές. Στη Μέση Ανατολή δεν υπάρχει κράτος φιλικό προς το Ισραήλ. Μπορούν όμως να δημιουργήσουν ένα. Το ανεξάρτητο κουρδικό κράτος. Αυτό είναι αρκετό; Όχι, πρέπει να καταστρέψεις τους εχθρούς». Ο Σαϋγκούν, αφού είπε ότι ήδη έχουν καταστραφεί το Ιράκ και η Συρία, υπογράμμισε ότι τώρα έρχεται η σειρά της Τουρκίας. Μπορούν να κλειδώσουν όλα τα όπλα που διαθέτουμε Τέλος ο Σαϋγκούν είπε: «Στο τέλος θα έλθει η σειρά της Τουρκίας. Αυτό το λέω εκ βάθους καρδίας. Και λυπάμαι γι’ αυτό. Όμως αυτή είναι η αλήθεια. Αν οι ΗΠΑ μας βλέπει ως εχθρούς, εγώ ως στρατιωτικός, ως στρατός πρέπει να αμυνθώ. Όμως μην περιμένετε να αμυνθώ κατά των ΗΠΑ με αμερικανικά όπλα. Αν πάρετε ένα οπλικό σύστημα από τις ΗΠΑ, δεν σας δίνουν τους πηγαίους κωδικούς. Οι ΗΠΑ τους κρατάει κρυφούς. Αυτό σημαίνει ότι όποτε θέλει μπορεί να κλειδώσει αυτά τα όπλα.» Ο Τούρκος στρατηγός ανέφερε ότι οι ΗΠΑ πρέπει να δείξουν κατανόηση στις νόμιμες ανάγκες άμυνας και ασφάλειας που έχει η Τουρκία και να πάψουν να την απειλούν όταν αποπειράται να βελτιώσει την άμυνά της.

• Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2019 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

ΔΙΕΘΝΗ ΘΕΜΑΤΑ

Η αλήθεια για την επιχείρηση στη Συρία και γιατί οι Τούρκοι επιλέγουν S-400 αντί F-35 Γράφει ο Γιάννος Χαραλαμπίδης Τίποτε δεν αφήνει στην τύχη η Τουρκία. Γνωρίζει τα αυτονόητα από γεωγραφία, πολιτική και στρατηγική. Οι κινήσεις της Άγκυρας είναι στοχευμένες. Στήνει σκηνικό με το Ιράν και τη Ρωσία. Χρησιμοποιεί την ισχύ της και «παίζει» με τους αγωγούς, αφού μέσα στα σενάρια της είναι και ο αγωγός από την περιοχή της Καρπασίας προς το Τσεϊχάν ή η δημιουργία άλλων υποδομών για να περάσει μελλοντικά ο αγωγός από το Ιράν, το Ιράκ και τη Συρία μέσω θάλασσας ή χερσαία προς το Τσεϊχάν. Ο θαλάσσιος χερσαίος και εναέριος έλεγχος από την Άγκυρα είναι αναγκαίος για την εξυπηρέτηση των δικών της εθνικών συμφερόντων, που συμπλέουν αυτή τη στιγμή με τη Μόσχα. Εξού και η εγκατάσταση των S-400 όπως και οι προετοιμασίες για νέα επιχείρηση στη Συρία. Τουρκικοί στόχοι Κατόπιν ερευνών που διενήργησε το Μπαρμπαρόζ, ο Πορθητής βρίσκεται έξω από την Πάφο, η Άγκυρα έχει δεσμεύσει περιοχή πλησίον του Καστελόριζου και το Γιαβούζ άραξε στην Καρπασία προς τον κόλπο Αμμοχώστου, απέναντι από τη Συρία, εντός της οποίας ετοιμάζεται να εισβάλει εκ νέου συγκεντρώνοντας στρατεύματα. Οι εξελίξεις αυτές συμβαίνουν τη στιγμή κατά την οποία, στις Βρυξέλλες, η ΕΕ επεξεργάζεται μέτρα σε βάρος της Άγκυρας που προκαλεί ένταση εντός της κυπριακής ΑΟΖ και επιδιώκει την επιβολή τετελεσμένων. Εάν κάποιος διαβάσει καλά την τουρκική πολιτική και τους σχεδιασμούς της διαπιστώνει ότι στοχεύει: 1. Στην εμπέδωση της μετατροπής της περιοχής από τη Μαρμαρίδα στην Αλεξανδρέττα σε τουρκική λίμνη. 2. Στην υφαρπαγή του φυσικού αερίου της Κύπρου και της Ελλάδας. Αδιαφορεί τι λέει το διεθνές δίκαιο και δίδει τη δική της ερμηνεία, ενώ επιμένει στην εξής θέση: Ή θα βρεθεί λύση στο Κυπριακό και θα γίνει ανακατανομή της κυπριακής ΑΟΖ, δηλαδή πολυτεμαχισμός της ή θα επιβάλει η ίδια η Τουρκία εκείνο που θέλει με την ισχύ της. Διά πυρός και σιδήρου. 3. Στη δημιουργία διευρυμένης ζώνης 10

ασφαλείας στη Συρία για να τελειώσει την υπόθεση με τους Κούρδους και για να δημιουργήσει τις ακόλουθες προϋποθέσεις: Α. Σταδιακή εντός της Συρίας ενίσχυση των δυνάμεών της (τουρκικών) για λόγους ασφαλείας και για να μπορεί η Άγκυρα να συμμετέχει στις ενεργειακές οδούς. Β. Εδραίωση των ενόπλων δυνάμεών της στην περιοχή για να έχει λόγο στο νέο καθεστώς της Συρίας. Εξού και η συμμαχική της σχέση με τη Ρωσία, λόγω σύγκλισης συμφερόντων. Εκτός των άλλων, ο έλεγχος αυτός της προσφέρει νέα γεωπολιτικά πλεονεκτήματα και δη ενεργειακά, τα οποία δεν μπορεί να υλοποιήσει χωρίς στρατιωτική ισχύ. Ενεργειακό σκηνικό Ποιο είναι το ενεργειακό σκηνικό: Η Τουρκία αφενός έχει λόγο για δυο αγωγούς, που μέχρι τώρα είχαν ανταγωνιστικό χαρακτήρα (Κατάρ – Τουρκίας και Ιράν, Ιράκ – Συρίας) αφετέρου, εάν βρει φυσικό αέριο στην Καρπασία σε σύντομο χρονικό διάστημα θα πάρει αγωγό προς το Τσεϊχάν, λόγω αποστάσεων με κύριο σκοπό την κάλυψη των αναγκών της, αλλά και τη δημιουργία τετελεσμένων. Συνεπώς, η Άγκυρα ενώ προ του πολέμου στη Συρία είχε την επιλογή του αγωγού Κατάρ – Συρία – Τουρκία, τώρα λόγω της συμμαχίας της με τη Ρωσία ανοίγει και την επιλογή του αγωγού Ιράν, Κατάρ, Συρία, και από εκεί στο Τσεϊχάν είτε μέσω Καρπασίας, εάν στα ανοικτά

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2019

της βρεθεί φυσικό αέριο, είτε απευθείας μέσω Συρίας. Μια τέτοια εξέλιξη δεν ευνοείται από τις ΗΠΑ, καθότι δημιουργείται μια ευρύτερη ενεργειακή συμμαχία στη βάση του άξονα Ιράν, Τουρκίας, Ρωσίας με τη Συρία συνοδοιπόρο. Σημειώνουμε επί τούτου ότι, η στήριξη της Ρωσίας προς τη Συρία και την Τουρκία δεν είναι τυχαία: Α. Χαλά την πολιτική των ΗΠΑ στην περιοχή από κάθε άποψη. Β. Δημιουργεί μια ενεργειακή και γεωπολιτική συμμαχία με το Ιράν, την Τουρκία και τη Συρία. Γ. Η άφιξη των S-400 στην Τουρκία. Είναι ενταγμένη στο ευρύτερο δίκτυο αεράμυνας της Μόσχας στην περιοχή με ανάλογα οπλικά συστήματα τα οποία διαθέτει η Ρωσία στη Συρία, όπως οι S-400 και S-300 που είναι εγκαταστημένοι στην Αρμενία και στο Ιράν. Γιατί S-400 και όχι F-35 Επί τη βάσει των ανωτέρω εγείρεται ακόμη ένα ερώτημα: Γιατί η Τουρκία επέλεξε τους S-400 αντί τα αόρατα F-35; Απαντώντας στο ερώτημα, στρατιωτικές πηγές αναφέρουν τα εξής: 1. Η Τουρκία δεν διαθέτει αντιπυραυλικά συστήματα αεράμυνας. Διέθετε τα «Νίκη» και «Ηρακλής» που είναι της δεκαετίας του 70. Συνεπώς, η αεράμυνά της στηρίζεται μόνο στην αεροπορία. Κάτι τέτοιο δεν μπορεί να συμβαίνει σε μια χώρα που είναι περιφερειακή δύναμη. Επί διακυβέρνησης Ομπάμα δεν είχε κλείσει η συμφωνία για τους Πάτριοτ για οικονομικούς μεταξύ άλλων λόγους. 2. Η Τουρκία είναι μεγάλη σε έκταση χώ-

ΔΙΕΘΝΗ ΘΕΜΑΤΑ ρα και χρειάζεται ένα σύγχρονο οπλικό σύστημα αεράμυνας. Οι S-400 είναι οι πιο σύγχρονοι στον κόσμο και λειτουργούν για αμυντικούς και επιθετικούς σκοπούς. Τι σημαίνει αυτό; Ότι λόγω του μεγάλου βεληνεκούς των ραντάρ τους ώς και 400 με 600 χιλιόμετρα εντοπίζουν εχθρικά αεροσκάφη και πυραύλους. Άρα μπορεί να αποφευχθεί ο αιφνιδιασμός μαζικής επίθεσης και να δοθεί χρόνος στην αεροπορία -με την οποία τα αντιαεροπορικά συστήματα δρουν συμπληρωματικά- για να αντιδράσει. Ταυτοχρόνως, σε περίπτωση επίθεσης δύναται να συλλέξει πληροφορίες και να δημιουργήσει αντίμετρα πριν από την ανάληψη δράσης. 3. Οι S-400 μπορούν να λειτουργήσουν και ως αντιβαλλιστικό όπλο. Δύνανται δηλαδή να κτυπούν πυραύλους, που εκτοξεύονται σε βάρος της Τουρκίας, όπως είναι η Ιεριχώ του Ισραήλ. Η Άγκυρα εξασφαλίζεται και έναντι της Ελλάδας και έναντι της Κύπρου και του Ισραήλ. 4. Οι S-400 είναι μετακινούμενοι. Καλύπτουν περιοχές αναλόγως των απειλών και δη στρατηγικούς ζωτικούς χώρους και μεγάλες πόλεις. Κάθε συστοιχία λειτουργεί αυτόνομα επειδή διαθέτει δικό της ραντάρ ανεξάρτητα από εκείνο της Κεντρικής Διοίκησης. Με τα F-35 η Άγκυρα θα είχε βάθος πυρός και ευελιξία καθώς και σχετική κυριαρχία στον αέρα. Θα ήταν όμως ευάλωτη στην αεράμυνα και στις εξωτερικές επιθέσεις. Ο συνδυασμός των F-35 με τους Πάτριοτ θα ήταν εξαιρετικός. Είναι όμως πρόδηλο ότι ο Ερντογάν χρωστά την παραμονή του στην εξουσία στους Ρώσους, αφού αυτοί τον είχαν προειδοποιήσει για το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου του 2015 και αυτοί είναι που φτιάχνουν τον πυρηνικό αντιδραστήρα στο Άκουγιου. Ρωσική πολιτική Οι εξελίξεις στην περιοχή μας θα πρέπει να ιδωθούν μέσα από ένα σφαιρικό πρίσμα. Συνεπώς, παρατηρούμε ότι η Μόσχα έχει τον έλεγχο των ενεργειακών οικοπέδων της Συρίας (βλέπε Χάρτη) και δημιουργεί μαζί με πιθανά κοιτάσματα στην Καρπασία και στον κόλπο της Αμμοχώστου, καθώς και με τον αγωγό από το Ιράν προς τη Μεσόγειο, μια νέα ενεργειακή δεξαμενή και διαδρόμους, που είναι συναφείς με τον

Turkish Stream, ο οποίος περνά από τη Ρωσία στη Μαύρη Θάλασσα, διασχίζει την Τουρκία και κατευθύνεται προς την Ευρώπη. Ως Κύπρος, έχουμε εκ των πραγμάτων μιαν ανταγωνιστική σχέση με τη Μόσχα, που δεν σημαίνει ότι είναι, ταυτόχρονα, και εχθρική. Τι εννοούμε; Η Ρωσία επέλεξε ως ενεργειακό σύμμαχο την Τουρκία και όχι την Κύπρο, την οποία έσπρωξε προς τους δυτικούς, εφόσον δεν συμμετείχε στην εκμετάλλευση των ενεργειακών οικοπέδων μας για τους εξής λόγους: Α. Δεν ήθελε να μπει σε μπελάδες με την Άγκυρα, η οποία έχει διεκδικήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ. Β. Επέλεξε την Τουρκία για να προκαλεί προβλήματα στις ΗΠΑ. Γ. Έχει ενεργειακά και γεωπολιτικά συμφέροντα με την Άγκυρα, όπως ο πυρηνικός σταθμός του Άκουγιου και ο Turkish Stream, καθώς και άλλοι αγωγοί που θα περάσουν από τη Συρία μελλοντικά. Στον αντίποδα των κοινών ενεργειακών συμφερόντων μεταξύ Τουρκίας και Ρωσίας προβάλλει το τερματικό στην Κύπρο ή/και ο East/Med, που συνδυάζεται, πλέον, με την άρση του εμπάργκο πώλησης όπλων από τις ΗΠΑ στην Κυπριακή Δημοκρατία. Συνεπώς, δεν είναι ζήτημα εάν θα επιλέξουμε μεταξύ Ρωσίας και ΗΠΑ, αλλά πώς θα εξυπηρετήσουμε τα συμφέροντά μας μέσω των Ισραηλινών, των Αμερικανών και της ΕΕ, εφόσον η μεν Μόσχα συγκλίνει προς την Άγκυρα και η Ουάσιγκτον είναι θυμωμένη με την Τουρκία. Τα μέτρα της ΕΕ Ειδικώς ως προς την ΕΕ θα πρέπει να επισημανθούν τα ακόλουθα: 1. Τα συμφέροντα των εταίρων με την Τουρκία είναι φοβερά δυσανάλογα συγκριτικά μεταξύ εκείνων της Κυπριακής Δημοκρατίας με την ΕΕ. Το ανισοζύγιο αυτό μπορεί να εξισορροπηθεί μόνο εάν λειτουργήσει ο ενεργειακός διάδρομος της Κύπρου προς την ΕΕ. Αντιθέτως, εάν ο αγωγός περάσει προς την Τουρκία, τότε τον δικό μας πρόσθετο ρόλο στην ΕΕ θα αναλάβει η Άγκυρα. Εάν, μάλιστα, αλλάξουν με τη λύση του Κυπριακού οι υφιστάμενες ΑΟΖ –όπως η Άγκυρα επιδιώκει– τότε οι Κύπριοι δεν θα έχουν τα κέρδη που προσδοκούν ότι θα έχουν με τις υφιστάμενες συνθήκες. Εμβάθυνση με ΗΠΑ Η Ρωσία εκμεταλλεύεται την κρίση Τουρκίας – ΗΠΑ και αυτήν μεταξύ Τουρ-

κίας – ΕΕ που επιβαρύνεται από τα μέτρα τα οποία αναμένεται να αποφασιστούν σε βάρος της Άγκυρας, λόγω των προκλήσεων στην κυπριακή ΑΟΖ και των αντιδημοκρατικών πρακτικών εντός της Τουρκίας. Τα μέτρα αυτά, όπως είναι το πάγωμα του πολιτικού διαλόγου σε διάφορους τομείς, η αναστολή των δραστηριοτήτων της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων στην Τουρκία, καθώς και τα 145,8 εκατομμύρια ευρώ που δεν θα δοθούν στην Άγκυρα από τον προϋπολογισμό του 2020, είναι συναφή θέματα με τις ισορροπίες συμφερόντων μεταξύ της Τουρκίας με την ΕΕ και της Κυπριακής Δημοκρατίας με την ΕΕ. Εάν ο East/ Med ήταν ενεργός, τότε τα μέτρα θα μπορούσαν να ήταν πιο σκληρά, διότι οι εξαρτήσεις της ΕΕ από την Κύπρο θα ήταν μεγαλύτερες από ό,τι είναι σήμερα, ασχέτως εάν δεν θα ήταν λιγότερες ή περισσότερες οι εξαρτήσεις της ΕΕ από την Τουρκία. Η κλιμάκωση των κυρώσεων σε κατοπινό στάδιο συναρτάται και με τη στάση των ΗΠΑ έναντι της Τουρκίας. Εάν οι Αμερικανοί θέλουν να πιέσουν οικονομικά την Τουρκία, τότε δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα χρησιμοποιήσουν και την Κύπρο και την ΕΕ προς την κατεύθυνση αυτή. Ο ηγεμόνας, δηλαδή οι ΗΠΑ, δεν έχει απόλυτο αλλά κεντρικό ρόλο στη λήψη αποφάσεων. Και η Κύπρος, χωρίς να τίθεται θέμα αν θα στραφεί σε βάρος της Μόσχας –δεν θέλουμε κάτι τέτοιο– μπορεί να εμβαθύνει ακόμη περισσότερο τις σχέσεις της με τις ΗΠΑ, τώρα που είναι ανοικτό το παράθυρο ευκαιρίας, θέτοντας τις εξής προτάσεις εδραίωσης των κοινών συμφερόντων: Α. Την ενοποίηση του συστήματος αεράμυνας με το Ισραήλ πρωτίστως, αλλά και με την Ελλάδα, με την ευλογία των ΗΠΑ ως απάντηση για την ανάπτυξη των S-400 στην Τουρκία. Β. Την αντικατάσταση των ρωσικών αντιπυραυλικών συστημάτων, που διαθέτουμε, με τους αμερικανικούς Πάτριοτ, λόγω συμβατότητας. Γ. Την υποστήριξη από πλευράς ΗΠΑ ότι δεν πρόκειται να αλλάξουν βίαια τα όρια των σημερινών ΑΟΖ στην περιοχή και δη της Κύπρου ως αναπόσπαστα τμήματα συμμαχικής σχέσης, που είναι συναφής με την ανάπτυξη και την ασφάλεια στην περιοχή. Υπάρχουν, λοιπόν, πολιτικές επιλογές αξιοπρεπούς εμβάθυνσης των σχέσεων με τις ΗΠΑ. Και μάλιστα αξιοπρεπώς. Με τα παντελόνια πάνω…

• Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2019 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

ΔΙΕΘΝΗ ΘΕΜΑΤΑ

Η ενεργειακή αρπαγή της Τουρκίας Η Άγκυρα εποφθαλμιά τα αποθέματα φυσικού αερίου της Κύπρου, προκαλώντας ακόμη μεγαλύτερες διεθνείς εντάσεις. Γράφει ο Keith Johnson Τα Στενά του Ορμούζ δεν είναι ο μόνος θαλάσσιος δρόμος που μαστίζεται από αυξανόμενες εντάσεις, και η αγορά ρωσικών πυραύλων από την Τουρκία δεν είναι η μόνη αταξία της Άγκυρας τον τελευταίο καιρό . Αντίθετα, η Τουρκία κλιμακώνει τη σύγκρουσή της με την Κύπρο για τον υποθαλάσσιο ενεργειακό πλούτο, αποστέλλει πολεμικά πλοία και σκάφη εξερεύνησης σε αμφισβητούμενα ύδατα της Μεσογείου, σε μια προσπάθεια να εμποδίσει την Κύπρο στην ανακάλυψη φυσικού αερίου. Τους τελευταίους δύο μήνες η Τουρκία απέστειλε πολλά πλοία γεώτρησης και εξερεύνησης στα νερά γύρω από την Κύπρο, ψάχνοντας για δικές της ανακαλύψεις φυσικού αέριου σε περιοχές που αξιώνει η Λευκωσία. Οι γεωτρήσεις συνοδεύτηκαν από ένα μεγάλο στόλο τουρκικών σκαφών, υποβρυχίων, αεροσκαφών και περιπολικών. Η στάση της Τουρκίας προκάλεσε την αυστηρή απάντηση από το ελληνοκυπριακό νότιο μισό του διαιρεμένου νησιού, καθώς και την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία χαρακτήρισε τις πράξεις της Άγκυρας «παράνομες» και την περασμένη εβδομάδα επέβαλε συμβολικά οικονομικά πρόστιμα στην Τουρκία. Η επιθετική συμπεριφορά της Τουρκίας, η οποία βρίσκεται σε επιδείνωση της σχέσης της με το ΝΑΤΟ σύμμαχο των Ηνωμένων Πολιτειών μετά την αγορά ρωσικών όπλων, είναι κάτι σχεδόν καινούργιο. Είναι το αποκορύφωμα της πάνω από πέντε χρόνια συνεχώς αυξανόμενης Τουρκικής παρενόχλησης εταιρειών και πλοίων που διεξάγουν ενεργειακές έρευνες γύρω από την Κύπρο, η οποία ανακάλυψε πριν από μια δεκαετία σχεδόν για πρώτη φορά ένα αρκετά μεγάλο κοίτασμα φυσικού αέριου στα νότια της και προσπαθεί από τότε να την κάνει να πληρώσει . Οι προστριβές της Τουρκίας με την Κύπρο και άλλες χώρες γύρω από την Ανατολική Μεσόγειο έτειναν στο παρελ12

θόν να είναι σε χαμηλά επίπεδα καθώς τα ενεργειακά έργα μαστίζονταν από τεχνικές προκλήσεις και χρειάζονταν χρόνια για να αναπτυχθούν. Αλλά η Τουρκία αυξάνει την ένταση τώρα, που οι μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες βρίσκουν όλο και περισσότερο φυσικό αέριο γύρω από την Κύπρο - η ExxonMobil έκανε μια μεγάλη ανακάλυψη νωρίτερα αυτό το έτος - και το διαιρεμένο νησιωτικό έθνος φαίνεται πιο κοντά από ποτέ να μπορέσει τελικά να αντλήσει το δυνητικά πολύτιμο φυσικό αέριο από το έδαφος και να το διοχετεύσει στην αγορά . Νωρίτερα αυτό το μήνα, η Κύπρος και η Αίγυπτος συμφώνησαν να κατασκευάσουν έναν αγωγό για να μεταφέρουν αέριο από την πρώτη μεγάλη ανακάλυψη στην Αίγυπτο για ενδεχόμενη εξαγωγή. Και έρχεται σε μια εποχή που η Τουρκία φαίνεται να απομακρύνεται από τη Δύση, διακινδυνεύοντας μια άμεση ρήξη με τις Ηνωμένες Πολιτείες, να προσεγγίζει επικίνδυνα την Ρωσία και να αντιμάχεται σχεδόν όλους τους γείτονες της στην Ανατολική Μεσόγειο ".

Όσο πιο κοντά ερχόμαστε στην πιθανή εκμετάλλευση των υποθαλάσσιων πόρων, χωρίς να έχουν συμφιλιωθεί οι δύο κυπριακές κοινότητες,τόσο πιο τολμηρές πρόκειται να γίνουν οι ενέργειες της Τουρκίας , δήλωσε η Mona Sukkarieh από τα γραφεια της εταιρίας Στρατηγική για την Προοπτική στης Μέση Ανατολή, στη Βηρυτό, μιας συμβουλευτικής εταιρίας για την αντιμετώπιση κινδύνων. Η Ανατολική Μεσόγειος βρίσκεται στη μέση μιας ενεργειακής αναγέννησης , με μεγάλες ανακαλύψεις αερίου από την Κύπρο, το Ισραήλ και την Αίγυπτο και τις προοπτικές για περισσότερες στην ακτές του Λιβάνου. Συνολικά, οι υποθαλάσσιες πηγές φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο είναι αξιοσημείωτες και έχουν ήδη επηρεάσει σημαντικά την ενεργειακή ασφάλεια και την οικονομική σταθερότητα της Αιγύπτου και βοήθησαν να γίνει περιβαλλοντικά πιο φιλική η ηλεκτροδότηση του Ισραήλ. Υποθέτοντας ότι η άνοδος της τοπικής ζήτησης δεν θα καταναλώνει όλο το αέριο που παράγεται, ο επόμενος μεγάλος στόχος είναι να

Η Ανατολική Μεσόγειος βρίσκεται στη μέση μιας ενεργειακής αναγέννησης , με μεγάλες ανακαλύψεις αερίου από την Κύπρο, το Ισραήλ και την Αίγυπτο και τις προοπτικές για περισσότερες στην ακτές του Λιβάνου.

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2019

ΔΙΕΘΝΗ ΘΕΜΑΤΑ αναπτυχθούν περαιτέρω τα ενεργειακά οικόπεδα ώστε να είναι σε θέση να εξάγουν φυσικό αέριο, είτε μέσω ενός αγωγού προς την Ευρώπη είτε με πλοία σε όλο τον κόσμο. Ολοι στην περιοχή συμφωνούν και το βλέπουν με τον ίδιο τρόπο . Νωρίτερα φέτος, η Αίγυπτος, το Ισραήλ, η Κύπρος και άλλοι σχημάτισαν ένα φόρουμ φυσικού αερίου για να αναπτύξουν από κοινού την υποδομή που απαιτείται για την προώθηση της ενεργειακής επανάστασης. Η συμμαχία αυτή απέκλεισε κάθετα την Τουρκία, η οποία δεν έχει πραγματοποιήσει ακόμα ανακαλύψεις αερίων στα δικά της ύδατα. Η έλλειψη ενεργειακών πλουτοπαραγωγικών πηγών αποτελεί έναν από τους λόγους για τους οποίους η Τουρκία κρατά και εντείνει την επιθετική στάση της απέναντι στην Κύπρο. Η Τουρκία, σύμφωνα με μια δικη της νέα ερμηνεία του διεθνούς δικαίου, η οποία έρχεται σε αντίθεση με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, υποστηρίζει ότι τα νησιά όπως η Κύπρος δεν μπορούν να διεκδικήσουν Αποκλειστικές Οικονομικές Ζωνες σε εκτάσεις μέσα σε διεθνή ύδατα. Αντίθετα,η Τουρκία υποστηρίζει οτι , η κυριότητα στα διεθνή ύδατα θα πρέπει να καθορίζεται από την υφαλοκρηπίδα, πράγμα που σημαίνει ότι τα ύδατα αυτά - και τυχόν υδρογονάνθρακες που θα μπορούσαν να ανακαλυφθούν εκεί - είναι κατά κύριο λόγο τουρκικά. Το πρώτο τουρκικό πλοίο γεώτρησης μεταφέρθηκε στα αμφισβητούμενα απ την Τουρκία ύδατα, 50 μίλια απ τη δυτική ακτή της Κύπρου, και μέσα στην αποκλειστική οικονομική ζώνη της χώρας αυτής. "Το ήμισυ αυτού του χώρου είναι που η Τουρκία διεκδικεί με την υφαλοκρηπίδα και στέλνει ένα τρυπάνι για να υπενθυμίσει στον κόσμο ότι έχει αξιώσεις ", δήλωσε ο Νίκος Τσάφος, ενεργειακός εμπειρογνώμονας στο Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών.

Stratfor: Πόσο μεγάλη είναι η απειλή των S-400 Ποια δεδομένα δημιουργεί στην αντιαεροπορική άμυνα η ένταξη του ρωσικού συστήματος. Οι προϋποθέσεις για να μεγιστοποιηθεί η αξία του σε μια σύρραξη και οι χώρες που μπορούν να το αξιοποιήσουν στο έπακρο. Τα διδάγματα, η θεωρία και η πραγματικότητα. Τα ρωσικά αντιαεροπορικά συστήματα κυριαρχούν το τελευταίο διάστημα στα πρωτοσέλιδα με αφορμή την απόκτηση των S-400 από την Τουρκία, μια κίνηση που προκάλεσε έκπληξη στη Δύση. Δεδομένης της ισχύς του συστήματος δεν αποτελεί έκπληξη, σημειώνει το Stratfor, αλλά τονίζει παράλληλα πως στην πραγματικότητα η αξία ενός αντιαεροπορικού εδάφους-αέρος (SAM) μεγάλης εμβέλειας δεν αντιστοιχεί με τις θεωρητικές ικανότητες. Εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το ποιος και πώς χρησιμοποιεί το σύστημα. Η αξία της αντιαεροπορικής άμυνας Τα μεγάλης εμβέλειας αντιαεροπορικά, περιλαμβανομένων των S-300 και S-400 είναι πολύ ικανά όπλα. Το ρωσικό S-400 αναντίρρητα ένα από τα καλύτερα SAMs που βρίσκονται σε λειτουργία σήμερα (και έρχονται ακόμα καλύτεροι αντικαταστάτες, τα S-500). Στα ατού του περιλαμβάνονται η ευελιξία αναφορικά με την εμπλοκή διαφορετικών στόχων (αεροσκάφη, πυραύλους cruise αλλά και έως ένα βαθμό βαλλιστικά βλήματα), αλλά και οι εξελιγμένοι αισθητήρες, για τους οποίους η Ρωσία υποστηρίζει ότι έχουν και κάποιες ικανότητες σε ότι αφορά τον εντοπισμό «αόρατων» (stealth) απειλών.

Στα χέρια άξιων και καλά εκπαιδευμένων πληρωμάτων τα σύγχρονα μεγάλης εμβέλειας αντιαεροπορικά συστήματα, όπως οι S-400 μπορούν να προκαλέσουν σημαντική ζημιά στον αντίπαλο. Η εμβέλειά τους επιτρέπει να εμπλέξουν στόχους όπως αεροσκάφη υποστήριξης, για παράδειγμα πολύτιμα ιπτάμενα τάνκερ και αεροσκάφη έγκαιρης προειδοποίησης. Η ευέλικτη ικανότητα στόχευσης σημαίνει ότι μπορούν να αμυνθούν κατά πολλαπλών διαφορετικών τύπων απειλών ή επιθέσεων. Και η ικανότητα (μολονότι περιορισμένη) κατά stealth απειλών δυνητικά προσφέρει την δυνατότητα κατάρριψης κάποιων από τα καλύτερα πολεμικά αεροσκάφη. Οι περιορισμοί των αντιαεροπορικών συστημάτων Ακόμα και με αυτές τις θεωρητικά εντυπωσιακές ικανότητες, τα μοντέρνα μεγάλης εμβέλειας αντιαεροπορικά συστήματα, όπως το S-400, είναι τόσο καλά όσο το πλαίσιο στο οποίο λειτουργούν. Μπορούν να είναι περισσότερο ή λιγότερο αποτελεσματικά ανάλογα με τον τύπο του αντιπάλου που αντιμετωπίζουν. Οι S-400, για παράδειγμα, μπορούν να είναι ανυπέρβλητη απειλή σε μια περιορισμένη εχθρική εισβολή, αλλά ακόμα και ένα πλήρες τάγμα (battalion) έχει περίπου οκτώ εκτοξευτήρες, συνήθως με τέσσερις πυραύλους έκαστος. Συνολικά 32 πύραυλοι είναι σίγουρα αρκετοί για να προκαλέσουν σοβαρή ζημιά σε μια περιορισμένη Συνέχεια στην επόμενη σελίδα

• Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2019 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

ΔΙΕΘΝΗ ΘΕΜΑΤΑ Συνέχεια από την προηγούμενη σελίδα

επίθεση. Αν όμως ένα τάγμα S-400 δρα σε απομόνωση ή δεν υποστηρίζεται από άλλα σύγχρονα αντιαεροπορικά συστήματα, πιθανότατα δεν έχει αρκετούς πυραύλους ώστε να αντέξει μια αποφασιστική επίθεση. Αυτό είναι αλήθεια ειδικά στη Μέση Ανατολή, όπου αρκετοί πελάτες αναπτύσσουν ακριβά συστήματα σε πυροβολαρχίες (batteries) αντί τάγματα (η πυροβολαρχία είναι η μικρότερη σύνθεση ενός συστήματος) κάτι που σημαίνει ότι μπορεί να έχουν μόνο 16 πυραύλους σε ετοιμότητα. Και παρά την εντυπωσιακή θεωρητικά εμβέλεια (το προηγμένος ρωσικός πύραυλος 40N6E εκτιμάται ότι έχει εμβέλεια 400 χιλιομέτρων) τα μεγάλης εμβέλειας αντιαεροπορικά παραμένουν ευάλωτα σε πυραυλικές επιθέσεις από μεγάλη απόσταση. Επιπλέον, γεωγραφικοί παράγοντες, όπως ορεινοί όγκοι και η καμπύλη της γης μπορεί να μπλοκάρουν τους αισθητήρες τους. Ενας χαμηλά ιπτάμενος στόχος μπορεί να εκμεταλλευτεί το ανάγλυφο για να αποφύγει τον εντοπισμό από τους S – 400 για πολύ περισσότερο από έναν υψηλά ιπτάμενο στόχο. Ετσι, κατά πυραύλων cruise, που πετούν χαμηλά, οι S – 400 είναι πιθανότερο να αντιδράσουν επιτυχημένα σε αποστάσεις που μετρούνται σε δεκάδες χιλιόμετρα, αντί για εκατοντάδες. Εν τέλει, μια απομονωμένη πυροβολαρχία S-400 ή ακόμα και ένα τάγμα θα είναι ευάλωτο σε πυραυλικές επιθέσεις κορεσμού και ίσως μπορεί να καταστραφεί χωρίς να πλήξει κανένα εχθρικό αεροσκάφος. Σχεδιασμένα να είναι «παίκτες ομάδας» Αυτοί οι παράγοντες ενισχύουν ένα κρίσιμο στοιχείο για συστήματα όπως οι S-300 και οι S-400, το οποίο είναι ότι δεν ήταν ποτέ σχεδιασμένα για να λειτουργούν ως αυτόνομο σύστημα. Είναι περισσότερο αποτελεσματικά ως τμήμα μιας ευρύτερης αντιαεροπορικής άμυνας (IADS). Μια αποτελεσματική αντιαεροπορική άμυνα ενσωματώνει διαφορετικά συστήματα SAM, από πολύ μικρής εμβέλειας μέχρι πολύ μεγάλης. Περιλαμβάνει πολλά διαφορετικά ραντάρ και αισθητήρες για την ανίχνευση διαφορετικών τύπων εχθρικών απειλών. Οσο μεγαλύτερο (σε όρους γεωγραφίας), διευρυμένο 14

(σε όρους αριθμού διαφορετικών συστημάτων) και τεχνολογικά προηγμένο είναι, τόσο μεγαλύτερη ικανότητα έχει να προστατεύσει μια περιοχή. Τα μεγάλης εμβέλειας αντιαεροπορικά ενώ αποτελούν ακρογωνιαίο λίθο σε οποιοδήποτε σύγχρονο και αποτελεσματικό IADS είναι απλά τμήμα ενός ευρύτερου δικτύου. Στην πραγματικότητα σε ένα τέτοιο IADS υπάρχουν αντιαεροπορικά συστήματα μικρής εμβέλειας με αποστολή να τα προστατεύουν. Τα τελευταία είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικά στο να καταρρίπτουν εχθρικά όπλα σε μικρές αποστάσεις χρησιμοποιώντας συνδυασμό πυροβόλων και υψηλής ευελιξίας μικρής εμβέλειας πυραύλους. Ουσιαστικά, ο στόχος ενός αποτελεσματικού IADS είναι να συνδυάσει πολλές διαφορετικές δυνάμεις από συστήματα σε μια ομπρέλα πολλαπλών στρωμάτων ικανή να παραμείνει λειτουργική ακόμα και σε συνεχή επίθεση. Σε ένα τέτοιο δίκτυο μεγάλης εμβέλειας αντιαεροπορικά μπορεί να είναι πρωταγωνιστές, αλλά εν τέλει είναι ομαδική η προσπάθεια. Κάποια σημερινά παραδείγματα Τι σημαίνουν όλα τα παραπάνω; Ότι είναι κρίσιμο το ποια χώρα έχει τα συγκεκριμένα συστήματα. Παρά το τεράστιο μέγεθος Ρωσία και Κίνα είναι, χωρίς αμφιβολία, οι περισ-

Εν τέλει τα μακράς ακτίνας αντιαεροπορικά συστήματα, όπως οι S-400 δεν είναι όπλα-θαύματα. Ακόμα και στο πλαίσιο της πιο αποτελεσματικής IADS κινδυνεύει να υπερκορεστεί από συνεχείς επιθέσεις αν δεν έχει ενίσχυση.

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2019

σότερο αποτελεσματικοί χρήστες των S-300 και S-400. Τα συστήματα είναι ενσωματωμένα σε ένα πολύ ευρύ και προηγμένο IADS που επιπλέον στηρίζεται από πολύ μεγάλο αριθμό μαχητικών αναχαίτησης. Στις χώρες που κινούνται περίπου στο μέσο σε όρους επιτυχούς χρήσης αντιαεροπορικών μεγάλης εμβέλειας περιλαμβάνεται η Τουρκία. Οι S-400 δεν υποστηρίζονται από σημαντικό αριθμό αποτελεσματικών SAM, αλλά το σύστημα μπορεί να αποδειχτεί ιδιαίτερα επωφελές καθώς η βασική αεροπορική άμυνα της χώρας, όπως σε πολλά κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ, εστιάζεται στα μαχητικά αεροσκάφη. Οι S-400 είναι εκεί για να καλύψουν ένα κρίσιμο κενό καθώς η χώρα δεν είχε καμία δυνατότητα αντιβαλλιστικής άμυνας προς της απόκτησής τους. Τέλος, υπάρχουν χώρες όπως η Συρία, που πρόσφατα απέκτησε πυροβολαρχίες S-300, οι οποίοι όμως είναι απομονωμένοι και με περιορισμένες δυνατότητες. Ο εμφύλιος πόλεμος έχει διαλύσει το σύστημα αεράμυνας, τα πληρώματα είναι αμφιβόλου εκπαίδευσης και οι διαθέσιμες αντιαεροπορικές άμυνες απαρχαιωμένες. Επιπλέον, ο στόλος μαχητικών αεροσκαφών είναι ασήμαντος σε σύγκριση με αυτό γειτονικών χωρών. Ενώ θεωρητικά οι S-300 θα μπορούσαν να κάνουν κάποια ζημιά σε ισραηλινά αεροσκάφη που συχνά κάνουν επιδρομές στη χώρα, δεν θα μπορούσαν να επιβιώσουν για πολύ αφότου εξαπολύσουν τον πρώτο πύραυλο. Εν τέλει τα μακράς ακτίνας αντιαεροπορικά συστήματα, όπως οι S-400 δεν είναι όπλα-θαύματα. Ακόμα και στο πλαίσιο της πιο αποτελεσματικής IADS κινδυνεύει να υπερκορεστεί από συνεχείς επιθέσεις αν δεν έχει ενίσχυση. Αν όμως στηριχθεί σωστά μπορεί να παίξει αποφασιστικό ρόλο, ειδικά κατά πιο περιορισμένων επιθέσεων

ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

Γιατί ηττηθήκαμε το 1974 Γράφει ο Δρ Σπύρος Πλακούδας*

Το παρόν άρθρο αποσκοπεί να ερευνήσει (στον περιορισμένο «διαδικτυακό» χώρο) τα αίτια της ήττας του Ελληνισμού κατά την Κυπριακή Τραγωδία και να απομυθοποιήσει τους κατεστημένους μύθους περί της ήττας αυτής. Οι αναλύσεις περί της στρατιωτικής ήττας κατά την Κυπριακή Τραγωδία αναλώνονται σε δύο ερμηνευτικές προσεγγίσεις: πρώτον, αυτή της προδοσίας (οι Ιωαννίδης, Καραμανλής και Κίσινγκερ αποτελούν την «τριανδρία των προδοτών» κατά την προσέγγιση αυτή) και δεύτερον, αυτή των υποθέσεων – εικασιών (οι what if ερωτήσεις περί της εμπλοκής των υποβρυχίων ή της αποστολής της νηοπομπής και ούτω καθ’ εξής). Το άρθρο αυτό θα εξετάσει ωμά τι ευθύνεται για το όνειδος της Κύπρου με βάση τα ερμηνευτικά εργαλεία της θεωρίας πολέμου (theory of war). Η στρατηγική υστέρηση της Ελλάδας O πόλεμος δεν αποτελεί παρά το «βασίλειο της τύχης και αβεβαιότητας» με βάση τον μέγιστο Πρώσο θεωρητικό Carl von Clausewitz. Εν ολίγοις, η εξέλιξη αλλά και η έκβαση μιας σύγκρουσης (ενδοκρατικής ή διακρατικής) δεν προκύπτει από κάποιες μαθηματικές πράξεις με τους συντελεστές ισχύος των δρώντων ως μεταβλητές μιας εξίσωσης (π.χ. Χ άρματα μάχης + Ψ αεροπλάνα + Ζ ηγεσία = νίκη σε Β’ χρόνο με Γ απώλειες)· αντιθέτως, εξαρτώνται από την «ομίχλη» (fog of war) και την «τριβή» (friction) – την τύχη και διάδραση (μεταξύ των εμπολέμων) δηλαδή. Σύμφωνα πάντοτε με τον Clausewitz, δύο στοιχεία αποτελούν το αντίδοτο στους προαναφερθέντες αστάθμητους παράγοντες: η «ορθολογική διεξαγωγή» του πολέμου (rational conduct of war) και η αρμονία της «Κλαουζεβιτσιανής Τριάδας» (Clausewitzian Trinity). Το πρώτο στοιχείο αναφέρεται σε ρεαλιστική στοχοθεσία (δηλαδή, οι επιδιωκόμενοι πολιτικοί στόχοι εκ μέρους της πολιτικής ηγεσίας δύνανται να επι-

τευχθούν χάρη στα διαθέσιμα εργαλεία και υπό το κράτος των περιρρέουσων συνθηκών) και προσαρμοστικό modus operandi (δηλαδή, οι στρατιωτικές και ουχί μόνο δράσεις δεν εκτελούνται από την ανώτατη πολιτικοστρατιωτική ηγεσία δίχως μία διαρκή αναπροσαρμογή στα εκάστοτε δεδομένα). Η εισβολή της Ναζιστικής Γερμανίας στη Σοβιετική Ένωση αποτελεί ένα τρανό παράδειγμα περί της έλλειψης ρεαλισμού ως προς τη στοχοθεσία και το modus operandi από έναν εμμονικό και επηρμένο Χίτλερ. Το δεύτερο στοιχείο αναφέρεται σε τρεις μεταβλητές, πληθυσμό, ηγεσία και στρατό, που θα πρέπει να εναρμονίζονται καθ’ όλη τη διάρκεια της πολεμικής προσπάθειας ενός έθνους. Ένας από τους κορυφαίους μελετητές του Clausewitz, ο Sir Michael Howard, προσέθεσε μια τέταρτη μεταβλητή – την τεχνολογία. Ή ήττα της Αμερικής στον Πόλεμο του Βιετνάμ εξηγείται από τη δυσαρμονία της Κλαουζεβιτσιανής Τριάδας· η απροθυμία της κοινής γνώμης της Αμερική να υποστηρίξει στο διηνεκές έναν πόλεμο φθοράς (attrition war) στην Ινδοκίνα υποχρέωσε την Ουάσιγκτον σε αναδίπλωση (με τα γνωστά αποτελέσματα για το Νότιο Βιετνάμ) παρ’ όλο που δεν είχε υποστεί ούτε ΜΙΑ ήττα στο πεδίο της μάχης . Το πραξικόπημα εναντίον του Μακάριου στις 15 Ιουλίου και η μετέπειτα ανακήρυξη της Ελληνικής Δημοκρατίας της Κύπρου αποδεικνύουν (πέραν πάσης αμφιβολίας) πως ο «αόρατος δικτά-

τωρ» Ιωαννίδης δεν ήταν διόλου πραγματιστής. Η Τουρκία, όπως είχε διαμηνύσει τοις πάσι, ΔΕΝ θα ανεχόταν μια μονομερή δράση υπέρ της «Ένωσης» αλλά θα αντιδρούσε και θα υλοποιούσε την απειλή της «Διχοτόμησης» (Taksim Τουρκιστί). Παρά την παραφιλολογία περί Αμερικανικών (προφορικών) υποσχέσεων περί του αντιθέτου, ο Ιωαννίδης όφειλε να αναμένει μια (ένοπλη) επέμβαση της Τουρκίας ως εγγυήτριας δύναμης με βάση της Συμφωνίες Ζυρίχης – Λονδίνου. Ως εκ τούτου, μηδέν ρεαλιστική στοχοθεσία ! Ο Αττίλας Ι και ΙΙ απέδειξαν την εξευτελιστική ανικανότητα (στα όρια της προδοσίας) της χούντας να διαχειριστεί μια θερμή κρίση με την Τουρκία: οι παλινωδίες περί της αποστολής ή μη μιας εκστρατευτικής δυνάμεως στην Μεγαλόνησο, ο τραγέλαφος της (γενικής) επιστράτευσης στην Ελλάδα, οι αντικρουόμενες διαταγές προς ΕΛΔΥΚ και ΕΦ στην Κύπρο και ούτω καθεξής αποδεικνύουν πως το modus operandi των Αθηνών και της Λευκωσίας δεν ήταν ούτε ορθολογικό ούτε προσαρμοστικό προς τα δεδομένα στο πεδίο της μάχης! Δυστυχώς για τον Ελληνισμό το 1974, η δυσαρμονία μεταξύ των μεταβλητών της Κλαουζεβιτσιανής Τριάδας ήταν πασιφανής. Ο στρατός ήταν αξιόμαχος (ιδίως η αεροπορία και το ναυτικό), δεν ήταν όμως επαρκώς ετοιμοπόλεμος για μια ένοπλη αναμέτρηση στην Κύπρο (περιορισμένος πόλεμος) ή τη Θράκη Συνέχεια στην επόμενη σελίδα

• Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2019 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Συνέχεια από την προηγούμενη σελίδα

και το Αιγαίο (γενικευμένος πόλεμος) εξαιτίας της επιτελικής ανικανότητας της χούντας. Το υψηλό φρόνημα του ΕΣ και, κυρίως, ο ηρωισμός των κυριότερων μονάδων της ΕΛΔΥΚ και ΕΦ δεν ήταν δυστυχώς αρκετός να ανατρέψει τα εις βάρος μας δεδομένα. Η ηγεσία της χώρας δεν ήταν ούτε πρόθυμη (Γενικό Επιτελείο) ούτε ικανή (Ιωαννίδης) να αναμετρηθεί ενόπλως με την Τουρκία. Ούτε ο Καραμανλής ήταν πρόθυμος να ενεργήσει στρατιωτικώς εναντίον της Τουρκίας – εν μέρει επειδή δεν εμπιστευόταν ακόμη την ηγεσία των ενόπλων δυνάμεων και εν μέρει επειδή βασιζόταν σε μια επέμβαση των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ εναντίον της Τουρκίας. Η τεχνολογία δεν ήταν υπέρ ημών εκείνη την εποχή· η εμβέλεια δράσης της αεροπορίας και του ναυτικού του ΕΣ το 1974 υπολειπόταν σαφώς των δυνατοτήτων των ΤΕΔ το 1974 ή των δυνατοτήτων του ΕΣ εν έτει 2019. Ο πληθυσμός (ή κοινή γνώμη) διακατεχόταν από ένα υψηλό φρόνημα αλλά, δυστυχώς, η δυσαρμονία μεταξύ των υπόλοιπων μεταβλητών αδρανοποίησε την μεταβλητή αυτή. Οι Τούρκοι είχαν προετοιμαστεί για έναν «περιορισμένο πόλεμο» (limited war) στην Μεγαλόνησο ήδη από το 1969 (μόλις 6 χρόνια μετά το όνειδος της Επιστολής Τζόνσον) και, παρά τα τραγικά λάθη τους (με χαρακτηριστικότερο τη βύθιση του βαρέος αντιτορπιλικού Kocatepe), πραγμάτωσαν τους στόχους τους εν τέλει. Εν πλήρη αντιθέσει, η Αθήνα και η Λευκωσία παρέλυσαν κατά τον Αττίλα Ι και έκτοτε στήριξαν τις (αβάσιμες) ελπίδες τους για τον τερματισμό της κρίσης σε μια διπλωματική λύση (υπό την αιγίδα του ΟΗΕ και των ΗΠΑ). Ο αιφνιδιασμός (!!!) από τον Αττίλα Ι και, εν συνεχεία, ο εφησυχασμός από την Γενεύη Ι (παρά τις συνεχείς παραβιάσεις της κατάπαυσης του πυρός από την Τουρκία) εδραίωσαν στην Άγκυρα την πεποίθηση πως η Αθήνα δεν θα αντιδράσει δυναμικά σε μια νέα κρίση – όπερ εγένετο. Κατά τον Αττίλα ΙΙ η Αθήνα και η Λευκωσία αιφνιδιάστηκαν (εκ νέου!) και προτίμησαν στρουθοκαμηλίζοντας (εκ νέου!) να περιοριστούν σε έναν διπλωματικό αγώνα για να ανατρέψουν τα τετελεσμένα. Η πραγματική what if ερώτηση Η Κύπρος δεν ήταν εξ αρχής καταδικασμένη σε διαμελισμό και κατοχή. Η 16

Εάν δεν είχε αποσυρθεί η Μεραρχία, κατά πάσα πιθανότητα η Τουρκία ΔΕΝ θα είχε εισβάλει ποτέ. Ή θα είχε εισβάλει και θα είχε υποστεί μια δεινή ήττα (με βάση τον τότε συσχετισμό δυνάμεων πάνω στο νησί). παρουσία της Μεραρχίας έως το 1967 προάσπιζε την Μεγαλόνησο από την κλιμακούμενη Τουρκική πολεμικότητα. H Ελλάδα ήταν σε ευμενή θέση μέχρι το 1967 να αντιμετωπίσει επιτυχώς την Τουρκία σε έναν περιορισμένο πόλεμο στην Κύπρο. Όμως η Τουρκία παρέσυρε την χούντα στην Κρίση της Κοφίνου το 1967 και, κατόπιν ενός ιταμού τελεσιγράφου, υποχρέωσε την Ελλάδα να αποσύρει κακήν κακώς την μόνη αποτρεπτική δύναμη από την Μεγαλόνησο· ενδεικτικώς της ικανότητος (sic) της χούντας και της πολιτικής των ίσων αποστάσεων (sic) της υπερδύναμης, η Ελλάδα συμμορφώθηκε προς το τελεσίγραφο αυτό κατόπιν σχετικής προειδοποίησης της Αμερικής περί δήθεν επικείμενης απόβασης της Τουρκίας στην Μεγαλόνησο – ενώ η τελευταία δεν θα διέθετε έναν τέτοιο στόλο παρά το 1969 (!!!). Εάν δεν είχε αποσυρθεί η Μεραρχία, κατά πάσα πιθανότητα η Τουρκία ΔΕΝ θα είχε εισβάλει ποτέ. Ή θα είχε εισβάλει και θα είχε υποστεί μια δεινή ήττα (με βάση τον τότε συσχετισμό δυνάμεων πάνω στο νησί).

«Μεγάλη Τουρκία» (ή Büyük Türkiye). To συλλογικό τραύμα από την Τραγωδία της Κύπρου ενέπνευσε (και ακόμη εμπνέει) την παραφιλολογία των εικασιών (what if ερωτήσεις): πως θα είχε εξελιχθεί ο Αττίλας Ι εάν είχαν ανοίξει πυρ τα υποβρύχια και ούτω καθεξής. Με βάση την προηγηθείσα ανάλυση, οι προοπτικές νίκης της Ελλάδας σε έναν περιορισμένο πόλεμο στην Κύπρο υπό τις συνθήκες εκείνες ήταν λίγες.

Η διστακτικότητα της Ελλάδας να απαντήσει στρατιωτικά στον Αττίλα Ι και ΙΙ δημιούργησε δύο τάσεις μετά το 1974: μια συνωμοσιολογία περί της προδοσίας τους Κύπρου από τους «Ξένους» και τους εντόπιους «πράκτορές» τους και ένα φοβικό σύνδρομο (στην πολιτική ηγεσία) για μια θερμή κρίση με την

* Ο Δρ Σπύρος Πλακούδας είναι Επίκουρος Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής και Ασφάλειας στο American University in the Emirates και Αντιπρόεδρος του ΚΕΔΙΣΑ. Ειδικεύεται στην Τουρκία και το Κουρδικό Ζήτημα και έχει δημοσιεύσει στα Αγγλικά και Ελληνικά επί των θεμάτων αυτών .

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2019

Δεν σημαίνει, όμως, αυτό πως πρέπει να παραδοθούμε ως Έθνος στην μοιρολατρία και τον φόβο. Ίσα ίσα, η Τραγωδία της Κύπρου δύναται να λειτουργήσει ως ένας οδηγός για την ανατροπή των τετελεσμένων της εισβολής και την αποφυγή μιας παρόμοιας τραγωδίας στο Αιγαίο ή την Θράκη. Πώς; Μα φυσικά δια της υιοθέτησης επιτέλους ενός επιθετικού (και όχι μόνο αμυντικού) δόγματος και της εκμετάλλευσης κάθε πιθανής ευκαιρίας (π.χ. το πραξικόπημα εναντίον του Ερντογάν τον Ιούλιο του 2016). Η συνέχεια σε ένα μετέπειτα άρθρο.

ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

Πραξικόπημα-εισβολή στην Κύπρο το 1974: Η προτελευταία τραγωδία Γράφει ο Παναγιώτης Ήφαιστος Καθηγητής Πανεπιστημίου Δυνατότητα αντιστροφής των συμφορών και ανάκαμψης προϋποθέτει γνώση της πραγματικότητας και της εξόφθαλμης αλήθειας. Το πραξικόπημα και η εισβολή στην Κύπρο το 1974 δεν ήταν «στιγμιαίο έγκλημα» αλλά ένα από τα πολλά απόρροια πολιτειακών και πολιτικών ασθενειών δύο αιώνων του νέου Ελληνικού κράτους. Μετά την Επανάσταση του 1821 οι Έλληνες αξίωσαν δημοκρατία και ελευθερία αλλά ο υψηλός αυτός σκοπός δεν εκπληρώθηκε. Το Ελληνικό κράτος όπως το γνωρίζουμε σήμερα σταθεροποιήθηκε την δεκαετία του 1830 μετά την δολοφονία του Καποδίστρια και την έλευση των Βαυαρών. Αφού εγκαθιδρύθηκε ξενοκρατία και εγχώρια ολιγαρχία που την υπηρετεί οι Έλληνες πλήττονται αδιάλειπτα και αβάστακτα από το ίδιο το κράτος τους: Σε πρώτη φάση εκτοπισμός της Ελληνικής αστικής τάξης της διασποράς και κατάργηση του αυτεξούσιου των Κοινών και των Πόλεων. Εγκατάλειψη και εξαφάνιση των Ελλήνων των Βαλκανίων. Συνεχείς εσωτερικοί διχασμοί και αποτυχημένοι πόλεμοι. Το 1922 που οδήγησε στην εξαφάνιση της πολλών χιλιετιών Ελληνικής παρουσίας Ανατολικά του Αιγαίου. Διαρκείς διενέξεις που δίχαζαν το έθνος για λογαριασμό ξένων με χαριστική βολή τον διαιρετικό ιδεολογικά/κομματικά εμφύλιο της περιόδου 1945-49, Μετά-εμφυλιακή διαδρομή μέχρι το 1967 που δίχασε τους Έλληνες ακόμη περισσότερο. Κάτοχοι εξουσίας σπιθαμιαίου αναστήματος που το μόνο που ήξεραν είναι να ανήκουν στην Δύση και όχι να συμμετέχουν ισότιμα και να συναλλάσσονται εντός των δυτικών συμμαχιών. Η επάρατη δικτατορία το 1967 ως λογική συνέπεια αυτών των αξιοθρήνητων διαδρομών. Εγκληματικό πραξικόπημα/τουρκική ει-

σβολή το 1974 στην Κυπριακή Δημοκρατία. Δόγματα του είδους «α) η Κύπρος είναι μακριά, β) στο Αιγαίο διατηρούμε τα δικαιώματά μας αλλά δεν τα ασκούμε και γ) εσχάτως έκθαμβοι κάποιοι μιλούν για τις μεγάλες ακτές της Τουρκίας που οι μοναχοφάηδες Έλληνες αδικούν ενώ κάποιοι άλλοι σε θέσεις εξουσίας διερωτήθηκαν … «που βρίσκεται το Καστελόριζο». Η μεταπολίτευση καταλήγει στα μνημόνια που πλήττει τους εντός συνόρων Έλληνες καταστέλλοντας την οικονομία, την κοινωνία και οδηγώντας εκατοντάδες χιλιάδες, κυρίως νέους, στην μετανάστευση. ενώ η ΚΔ είναι στρατηγικά όμηρος και η Αθήνα στρατηγικά ανύπαρκτη (εκτός και εάν ενεργοποιήθηκε το casus belli του Ανδρέα Παπανδρέου του 1983 και ο Ενιαίος Αμυντικός Χώρος και δεν το γνωρίζουμε) η Τουρκία επιταχύνει δράσεις στα πεδία της Ανατολικής Μεσογείου, στην Αχίλλεια δηλαδή πτέρνα της Ελλάδας όπου μυστηριωδώς άντεξαν την επισημοποίηση της ομηρίας (ΔΔΟ την λένε) οι εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες και η αβάστακτη και βαθύτατων συνεπειών, πλέον, στρατηγική καταβύθιση του νέου Ελληνικού κράτους. Επειδή εκτιμάται ότι δεν τίθεται καν ζήτημα αμφισβήτησης των ιστορικά πασίγνωστων γεγονότων που μόλις απαριθμήθηκαν (παραλείποντας βέβαια πολλά

άλλα), το πραξικόπημα και η τουρκική εισβολή του 1974 δεν είναι τίποτα άλλο παρά μόνο ένας από τους πολλούς κρίκους της αλυσίδας των νεοελληνικών συμφορών. Τα αίτια είναι σχεδόν τα ίδια σε όλες τις περιπτώσεις και αφορούν πρωτίστως τις παθολογίες του «Μητροπολιτικού» Ελληνικού κράτους. Πολύ σύντομα θα προσπαθήσουμε να δώσουμε τις κύριες παθολογίες. Πρώτον, το κράτος είναι ο θεσμός συλλογικής ελευθερίας της κοινωνίας που ενσαρκώνει η υψηλή και έσχατη λογική της εθνικής ανεξαρτησίας. Η εσωτερική και εξωτερική κυριαρχία κάθε κράτους απορρέουν από το σύγχρονο διεθνές καθεστώς που σταθεροποιήθηκε το 1945 με τον ΟΗΕ. Για όλα τα κράτη ισχύει ότι για να εκπληρώνονται οι σκοποί της ασφάλειας και της ευημερίας απαιτείται να τηρούνται απαράβατα κάποιες προϋποθέσεις. Μεταξύ άλλων τα εξής και ο καθείς κρίνει την κατάστασή μας: Ισχυρά και υπερκομματικά κρατικά επιτελεία υψηλών ποιοτικών βαθμίδων. Πλήρη γνώση του ανελέητα ανταγωνιστικού διεθνούς περιβάλλοντος, στάθμιση και εκτίμηση των γεγονότων μέσα στην κινούμενη δίνη της διεθνούς πολιτικής και ορθολογιστικά συμπεράσματα στερημένα ιδεολογημάτων και συναισθηματισμού, στρατηγικός σχεδιασμός που διαθέτει άξονες και αξιώματα Συνέχεια στην επόμενη σελίδα

• Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2019 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Συνέχεια από την προηγούμενη σελίδα

αλλά και που διαρκώς προσαρμόζεται στο ρευστό διεθνές περιβάλλον, χάραξη αναρίθμητων εναλλακτικών αποφάσεων ανάλογα με το πώς εξελίσσονται οι ηγεμονικές πολιτικές και οι περιφερειακές διενέξεις και ανά πάσα στιγμή προτάσεις πάνω στο τραπέζι της εκάστοτε πολιτικής ηγεσία για βέλτιστες αποφάσεις. Πολιτικό προσωπικό που διαθέτει καθαρό μυαλό όσον αφορά το διεθνές σύστημα και την διεθνή πολιτική, πολιτικό προσωπικό και κοινωνία που δεν αλληθωρίζει διεθνιστικά (δηλαδή θεωρεί το κράτος έσχατη λογική και όχι υποψήφιο για συγχώνευση μέσα σε ένα φαντασιόπληκτο ενωμένο πλανήτη). Γνώση των στρατηγικών των ηγεμονικών δυνάμεων και αδιάκοπες συναλλαγές για την εκπλήρωση ισόρροπων και συμμετρικών σχέσεων. Ορισμός και ιεράρχηση των εθνικών συμφερόντων με έσχατη λογική την Εθνική Επικράτεια όπως την ορίζουν οι πρόνοιες του διεθνούς δικαίου και των Συμβάσεων (που ασφαλώς συμπεριλαμβάνουν το δίκαιο της θάλασσας αλλά και την κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας όπου εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες με το Ελληνικό κράτος τυπικά και ουσιαστικά εγγυητή). Ετοιμότητα όλων για όσες θυσίες χρειάζονται ή ακόμη και επίδειξη αυτοθυσίας για την υπεράσπιση της Ελληνικής κυριαρχίας, δηλαδή της εθνικής ανεξαρτησίας και της αυτεξούσιας εσωτερική πολιτικής συγκρότησης. Δεύτερον, στα έσχατα συμφέροντα συμπεριλαμβάνεται εκ των ουκ άνευ και η εσωτερική κοινωνική συνοχή. Αυτό σημαίνει πολλά, μεταξύ των οποίων και τα ακόλουθα: Ενίσχυση του δημοκρατικού προσανατολισμού πχ με νόμο που θα θέτει πανελλήνιες και κατά τόπους υποψηφιότητες σε ισότιμη βάση με τις λεγόμενες κομματικές. Νόμους επίσης που θα καθιστούν εφικτό όταν ένας αριθμός πολιτών το ζητήσει η πολιτική εξουσία όλων των επιπέδων να είναι ανακλητή. Έτσι μόνο όπως πρέπει οι πολίτες θα νοιώσουν εντολείς όχι με λευκά χαρτιά τετραετίας που δεν τηρούν τις υποσχέσεις. Αντί ιδεολογικών σαπουνόφουσκων εστίαση του ενδιαφέροντος στην κοινωνικοπολιτικά προσδιορισμένη διανεμητική δικαιοσύνη που νομιμοποιεί την εξουσία και τις πολιτικοοικονομικές ιε18

ραρχίες διασφαλίζοντας την κοινωνική συνοχή. Ξεπέταγμα όλων αυτών των ανυπόστατων ιδεολογικών όρων και εννοιών του Ψυχρού Πολέμου σε αναφορά με τις οποίες κάποιοι μυστήριοι «προοδευτικοί» λαθρεπιβάτες της εξουσίας εμποτισμένοι με ιδεολογικό δεσποτισμό αντί να σχίσουν τα μνημόνια εγκλημάτησαν διπλωματικά στις Πρέσπες και ταυτόχρονα φωνασκούσαν ότι θεωρούν την κοινωνία «μάζα» και τους πολίτες «ετερόκλητο όχλο». Καθολική καλλιέργεια της φιλοπατρίας, της πίστης και της νομιμοφροσύνης στο οικείο κράτος-πατρίδα και εκτεταμένη συζήτηση κατάδειξης του αυτονόητου, ότι δηλαδή οι Έλληνες είναι φορείς όχι ανυπόστατων ιδεολογικών δογμάτων (που το «εμφύλιο σύστημα» τους εθίζει) αλλά φορείς της Ελληνικότητας της οποίας η σημαία γράφει Δημοκρατία και Ελευθερία. Αξιώσεις δηλαδή που εδράζονται πάνω στον διαχρονικό οικουμενικό και παμμέγιστο Ελληνικό πολιτισμό και στις Ελληνικές πολιτικές παραδόσεις. Αυτό θα φέρει σε άμυνα και λογικά θα εξαφανίσει ανυπόστατους παρείσακτους που θεωρούν την κοινωνία μάζα και τους πολίτες ετερόκλητο όχλο. Θα ενθαρρύνει επίσης νομικά και πολιτικά βήματα ενίσχυσης της δημοκρατίας, όπως ήδη υπαινιχθήκαμε, στην βάση των παμμέγιστων Ελληνικών πολιτικών παραδόσεων που καθιστούν τον πολίτη εντολέα και την πολιτική εξουσία εντολοδόχο και ανακλητή. Τέλος, αλλά όχι το τελευταίο που θα μπορούσε να αναφερθεί, είναι η Μεγαλόνησος Κύπρος για την οποία αυτή την εβδομάδα οφείλουμε 45 χρόνια μετά το πραξικόπημα και την εισβολή να προβληματιστούμε για το τι ακριβώς έγινε, τι ίσχυσε επί σχεδόν μισό αιώνα και ποια είναι η κατάσταση το 2019. Αποτελεί βαθύτατη πνευματική και πολιτική ασθένεια των συγχρόνων Ελλήνων να μην θεωρούν το ένα δέκατο του Ελληνισμού σημαντικό και έσχατη εθνική λογική. Αυτή η λογική έχει και κάτι συμβατικά πεζό πλην με ιστορικούς όρους πολύ σπουδαίο: Η Κύπρος της οποίας οι κάτοικοι είναι το 82% είναι Έλληνες είναι και το σημαντικότερο γεωπολιτικό σημείο του πλανήτη. Αυτό για λόγους που όλοι λένε πλην Ελληνικού κράτους και κάποιων φορέων τίτλων με «εθνομηδενιστικές προκαταλήψεις». Η γεωπολιτική σημασία της Μεγαλονήσου Κύπρου, η Τουρκική παρουσία με δεκάδες χιλιάδες στρατό εισβολής, οι ανυ-

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2019

πόστατες αξιώσεις της Τουρκίας ότι τα κατεχόμενα έχουν … «κρατικά» σύνορα, οι εμπράγματες πλέον εισβολές του στόλου της και γεωτρυπάνων, οι απειλές να κινηθούν Δυτικά και το γεγονός των ανεκμετάλλευτων από την δική μας πλευρά υποθαλάσσιων πλουτοπαραγωγικών πόρων, θέτουν επί τάπητος την ανάγκη στρατηγικής ανασύνταξης και στρατηγικών αποφάσεων με θέαση πέραν του ενός μέτρου από τα πόδια μας. Στο ίδιο πλαίσιο το θαύμα της αντοχής των ομοεθνών στην Κύπρο που κράτησαν την Κυπριακή Δημοκρατία το μόνο αναγνωρισμένο κράτος απαιτείται να αποτελέσει αφετηρία νέων στρατηγικών προσεγγίσεων. Με γνώμονα ότι εάν η ΚΔ καταλυθεί και ελεγχθεί από την Τουρκία αλλάζει όλο το σύστημα των θαλάσσιων συνόρων και ίσως και άλλων συνόρων ανάλογα με το πώς εξελίσσονται οι περιφερειακές διενέξεις. Στρατηγικά ανυπόστατα δόγματα όπως «η Κύπρος είναι μακριά» και αντιφάσεις της προηγούμενης κυβέρνησης όταν μιλούσαν για τις εγγυήσεις (στο τέλος και για αυτό θολά) αλλά όχι για την κυοφορούμενη «λύση» που θα καταστήσει ούτως ή άλλως την Μεγαλόνησο πεδίο Τουρκικής επικυριαρχίας, δημιουργούν ανάγκη για άμεση, προσεκτική, ψύχραιμη αλλά αποφασιστική επανατοποθέτηση στο Κυπριακό αλλά και με οτιδήποτε άλλο ζήτημα σχετίζεται με αυτό εν τέλει σε όλο το φάσμα των στρατηγικών επιλογών της Ελλάδας. Ας πούμε μονολεκτικά ότι η νέα κυβέρνηση που εξελέγη τον Ιούλιο του 2019 θα κριθεί από α) από το κατά πόσο θα κινηθεί στρατηγικά ορθολογιστικά με όρους αξιόπιστου κράτους στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο και β) από το κατά πόσο θα επιτύχει ένα άλλο πλαίσιο διαπραγματεύσεων με τους συνεταίρους της ΕΕ. Μεταξύ άλλων, στα χαρτοφυλάκιά τους οι νέοι υπουργοί απαιτείται να έχουν εκατοντάδες δηλώσεις αξιωματούχων της ΕΕ και του ΔΝΤ που ομολογούν φρικτά λάθη και θυματοποίηση των Ελλήνων της Ελληνικής οικονομίας και της Ελληνικής κυριαρχίας. Βρισκόμαστε σε σταυροδρόμι, σε καμπή και ενόψει επαφών και διαπραγματεύσεων που θα προσδιορίσουν είτε ένα βιώσιμο προσανατολισμό είτε θα επιταχύνουν τον κατήφορο προς την Άβυσσο με συνέπειες πέραν κάθε φαντασίας.

ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

Αυτά είναι τα τέσσερα προβλήματα της Ελλάδας και αυτές οι λύσεις τους Γράφει ο Αναστάσιος Λαβρέντζος Η νέα ελληνική κυβέρνηση παραλαμβάνει μια χώρα η οποία αντιμετωπίζει μια σειρά από σοβαρά προβλήματα: Έχει ήδη συμπληρώσει μια δεκαετία αφ’ ότου χρεοκόπησε, πληθυσμιακά έχει εισέλθει σε φάση συνεχούς δημογραφικής συρρίκνωσης, απέναντί της έχει μια όλο και πιο απειλητική Τουρκία και παράλληλα δέχεται ένα μεγάλο μέρος από τις μεταναστευτικές ροές που στο εξής θα καταφθάνουν στην Ευρώπη. Δημογραφική κατάρρευση Από τις παραπάνω διεργασίες, η σημαντικότερη είναι σίγουρα η εν εξελίξει δημογραφική κατάρρευση, διότι αυτή οδηγεί τον ελληνισμό στον βιολογικό του αφανισμό. Σχετικά, αρκεί να αναφερθεί ότι το 2019 θα είναι η ένατη συνεχόμενη χρονιά μείωσης του ελληνικού πληθυσμού εξ αιτίας της υστέρησης των γεννήσεων έναντι των θανάτων. Μέσα σε αυτά τα χρόνια έφυγαν επίσης στο εξωτερικό μισό εκατομμύριο νέοι Έλληνες. Δηλαδή στην πράξη η χώρα υπέστη έναν δημογραφικό ακρωτηριασμό και μια μείωση του παραγωγικού της δυναμικού που μόνο μια βαριά πολεμική ήττα θα μπορούσε να προκαλέσει. Ζητούμενο είναι σήμερα τα κόμματα να αντιληφθούν το μέγεθος και τη σοβαρότητα του προβλήματος, ώστε να εκπονήσουν και να εφαρμόσουν μια μακρόπνοη και πολυδιάστατη δημογραφική στρατηγική. Οικονομική στασιμότητα Στο οικονομικό πεδίο τα διαρθρωτικά προβλήματα που οδήγησαν στη χρεοκοπία, αλλά και οι μετέπειτα χειρισμοί, προκάλεσαν στην οικονομία μια βαριά καθίζηση που τελικά μονιμοποιήθηκε. Την κατάσταση αυτή επιβάρυνε σημαντικά η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, η οποία μέσω της περιβόητης «διαπραγμάτευσης» του 2015 επέφερε τεράστια ζημιά στην οικονομία. Επιπλέον υπέγραψε ένα 3ο βαρύτατο μνημόνιο, εκχώρησε τη δημόσια περιουσία για 99 χρόνια, οδήγησε τις τράπεζες σε νέα κεφαλαιοποίηση και δεσμεύτηκε για υπερβολικά δημοσιονομικά πλεονάσματα έως το 2060. Σε «αντάλ-

λαγμα» πήρε μια ανεπαρκή διευθέτηση χρέους, η οποία δεν το καθιστά βιώσιμο, αλλά απλώς μεταθέτει το πρόβλημα στο μέλλον. Σε αυτό το πλαίσιο, υπό καθεστώς υποχρηματοδότησης και υπερφορολόγησης, οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά παλεύουν σήμερα να επιβιώσουν. Με την αλλαγή κυβέρνησης αναμένεται ότι θα υπάρξει μια ανοδική αντίδραση της οικονομίας. Ωστόσο, θα ήταν λάθος να αναμένει κανείς ότι αυτή η αντίδραση μπορεί να έχει διάρκεια, χωρίς την εφαρμογή ενός στρατηγικού σχεδίου για την παραγωγική ανασύνταξη της χώρας. Ενός σχεδίου που θα αξιοποιεί τα πλεονεκτήματα της σε διάφορους τομείς (τουρισμός, ναυτιλία, ναυπηγοεπισκευαστική βιομηχανία, γεωγραφική θέση, παιδεία, νέες τεχνολογίες). Κυρίως όμως θα αξιοποιεί το σημαντικότερο περιουσιακό στοιχείο της χώρας που είναι το ανθρώπινο της δυναμικό. Τουρκική αποθράσυνση Σε αυτή τη φάση η προκλητικότητα της Τουρκίας απέναντι στην Ελλάδα εντείνεται. Αυτό είναι συνέπεια της διευρυνόμενης διαφοράς γεωπολιτικού δυναμικού μεταξύ των δύο χωρών και ειδικότερα της ανατροπής της μεταξύ τους στρατιωτικής ισορροπίας. Πράγματι, στην περίοδο των «παχιών αγελάδων» τα ελληνικά κόμματα απέφυγαν «πάση θυσία» τη δημιουργία μιας ισχυρής εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας, ενώ στην περίοδο των μνημονίων περιέκοψαν δραστικά τις αμυντικές δαπάνες. Η συνέπεια

είναι η μη ανανέωση του αμυντικού υλικού και τελικά η σταδιακή υποβάθμιση της αποτρεπτικής ισχύος των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων. Την ίδια ώρα με ποσοστό εγχώριας παραγωγής που ξεπερνά το 50% η Τουρκία προχωρά σε φαραωνικούς εξοπλισμούς, διευρύνοντας την υπεροχή της στον κρίσιμο τομέα των αεροναυτικών δυνάμεων. Τα αποτελέσματα είναι ορατά: η Τουρκία κάνει έναν θαλάσσιο Αττίλα ΙΙΙ στην Κύπρο, με γεώτρηση εντός της ΑΟΖ της, και από την άλλη μεριά η Ελλάδα σιωπά ή αναμένει την αντίδραση της ΕΕ. Η Ελλάδα πρέπει να πάψει ως άλλο Βυζάντιο να αναζητά την αντιμετώπιση της Τουρκίας από τη Δύση και να αναλάβει η ίδια το ιστορικό φορτίο της υπεράσπισης των δικαίων της. Αυτό σημαίνει οτι απαιτείται η διαμόρφωση μιας σθεναρής εθνικής πολιτικής και η δημιουργία των υλικών προϋποθέσεων ώστε η χώρα να καταστεί ικανή για κάτι τέτοιο. Βασικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση είναι η οικοδόμηση μιας σύγχρονης εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας, η οποία θα προσφέρει οφέλη τόσο στην άμυνα όσο και στην οικονομία. Εν τω μεταξύ το πρώτο και άμεσο μέτρο που πρέπει να ληφθεί είναι η αύξηση της στρατιωτικής θητείας. Μεταναστευτική εισβολή Τα τελευταία χρόνια η αύξηση των μεταναστευτικών ροών δημιούργησε μια Συνέχεια στην επόμενη σελίδα

• Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2019 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Συνέχεια από την προηγούμενη σελίδα

ανερχόμενη «οικονομική δραστηριότητα»: δεκάδες χοτ-σποτ κατασκευάστηκαν στα νησιά του Αιγαίου και στην ενδοχώρα, εταιρείες σίτισης «προσφύγων-μεταναστών» ιδρύθηκαν, εκατοντάδες ΜΚΟ λειτουργούν ανεξέλεγκτα, άφθονα κονδύλια διατίθενται για προγράμματα επιδότησης ενοικίων, παροχής μετρητών σε «πρόσφυγες» κλπ. Παράλληλα όμως με την οικονομική διάσταση υπάρχει και η πολιτική: η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ μέσα από τη διευκόλυνση εισόδου και εγκατάστασης στη χώρα εκατοντάδων χιλιάδων παράνομων μεταναστών, είχε ως απώτερο σκοπό να προσποριστεί ψηφοφόρους μέσω μαζικών «ελληνοποιήσεων». Έτσι όμως διευκόλυνε τον τουρκικό σχεδιασμό, ο οποίος μέσω των μεταναστευτικών ροών επιδιώκει να δημιουργήσει στην Ελλάδα ένα θρησκευτικό και πολιτικό προγεφύρωμα. Ένα προγεφύρωμα, το οποίο αργότερα η Τουρκία θα χρησιμοποιήσει για να επηρεάζει τις εσωτερικές εξελίξεις στην Ελλάδα και εν τέλει να την δορυφοροποιήσει γεωπολιτικά. Στη βάση των παραπάνω διαπιστώσεων απαιτείται η εφαρμογή μιας πολιτικής, η οποία θα ελέγξει τις μεταναστευτικές ροές και θα αποκαταστήσει την εθνική κυριαρχία. Έτσι θα γίνουν σεβαστά τα δικαιώματα του ελληνικού λαού, θα ακυρωθούν οι σχεδιασμοί τρίτων χώρων και η Ελλάδα θα μπορέσει να ενσωματώσει εκείνους τους αλλοδαπούς που έχουν τις προϋποθέσεις και την πρόθεση να ενταχθούν στην ελληνική κοινωνία. Ανυπαρξία εθνικού σχεδιασμού Τα παραπάνω τέσσερα ζητήματα είναι υπαρξιακής σημασίας για την Ελλάδα. Δηλαδή, καθένα από αυτά μπορεί να απειλήσει την ύπαρξή της ή να μεταβάλει ριζικά τη φυσιογνωμία της. Κάθε σοβαρή χώρα που θα βρισκόταν εν όψει τέτοιων εξελίξεων, θα είχε διαμορφώσει μια εθνική στρατηγική για την αντιμετώπισή τους. Δυστυχώς, όμως αυτό δεν συμβαίνει. Ο λόγος είναι ότι το πολιτικό σύστημα αδυνατεί να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων ή ότι αντιλαμβάνεται τον ρόλο του ως εξαιρετικά περιορισμένο στο πλαίσιο των διαφόρων σχέσεων εξάρτησης. Σε κάθε περίπτωση όμως, είναι σαφές ότι για να μπορέσει ο ελληνισμός να συνεχίσει να υπάρχει ως αυτοκυρίαρχο πολιτικό υποκείμενο, απαιτείται ένα νέο συλλογικό όραμα. Ένα συλλογικό όραμα πατριωτικού εκσυγχρονισμού που θα είναι πολύ πιο ρωμαλέο και ριζοσπαστικό από τα ευχολόγια και τις αποσπασματικές επιδιώξεις που κατά κανόνα συνθέτουν την πολιτική ατζέντα. Αυτό είναι το ζητούμενο και από τη νέα κυβέρνηση ΝΔ, η οποία καλείται να ανταποκριθεί σε αυτή την ιστορική απαίτηση. 20

Δημογραφικό: Το 2080 η Ελ Ο ρόλος της κρίσης Δραματική αριθμητική ανατροπή φαίνεται πως πυροδότησε για τον πληθυσμό της Ελλάδας η οικονομική κρίση, που πλήττει από το 2010 τη χώρα. Η συρρίκνωση των γεννήσεων, η αύξηση των θανάτων και η αρνητική μετανάστευση, αναδεικνύουν το δημογραφικό της Ελλάδας σε μέγα εθνικό θέμα. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της ΕΛΣΤΑΤ, μόνο το διάστημα 20112017 ο πληθυσμός της Ελλάδας μειώθηκε κατά 355.000 ανθρώπους και αν το πρόβλημα δεν αντιμετωπισθεί με την υπευθυνότητα που απαιτείται για το «νούμερο 1» εθνικό πρόβλημα, ο πληθυσμός της Ελλάδας, το 2050, μόλις που θα αγγίζει τα 10 εκατομμύρια ανθρώπων. Κι ακόμη χειρότερα, σύμφωνα με τους υπολογισμούς της Eurostat, το 2080, με 7,2 εκατομ. ανθρώπους, η Ελλάδα θα αποτελεί το μικρότερο (σσ. και επισφαλέστερο (;)) τμήμα της ΕΕ. Η έρευνα με τίτλο «Ο πληθυσμός της Ελλάδας υπό διωγμόν», που υπογράφει η νομικός Ήρα ΈμκεΠουλοπούλου, διδάκτορας του πανεπιστημίου του Παρισιού, μέλος της Ακαδημίας Επιστημόνων της Νέας Υόρκης και αντιπρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Δημογραφικών Μελετών, υπό την αιγίδα της οποίας, άλλωστε, τελεί η έκδοση, είναι «κραυγή αγωνίας». «Στόχος του βιβλίου είναι να αποδείξει ότι κατά τη διάρκεια της κρίσης μεγάλα τμήματα του ελληνικού πληθυσμού βρίσκονται "υπό διωγμόν", υφίστανται, δηλαδή, συστηματική υποβολή σε ταλαιπωρίες, που έχουν οδηγήσει ή θα καταλήξουν στο μέλλον στην απομάκρυνσή τους από την Ελλάδα, από την οικογένειά τους, από τη δουλειά τους, από τους φίλους τους, ακόμη και από τη ζωή» σημειώνει χαρακτηριστικά η ίδια στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και συμπυκνώνει το δημογραφικό πρόβλημα της χώρας ως εξής: «Οι δημογραφικοί δείκτες εξελίσσονται με βραδύ ρυθμό και βελτιώνονται με ακόμη βραδύτερο. Αν, όμως, η στρατηγική που έχει ως στόχο την αύξηση των γεννήσεων, την

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2019

επιβράδυνση του ρυθμού γήρανσης, τον περιορισμό της αποδημίας, δεν εφαρμοστεί ΤΩΡΑ, τα προβλήματα του πληθυσμού θα εκδικηθούν εκείνους που τα αγνοούν!». Στην έκδοση των 734 σελίδων, «προϊόν έρευνας τριών χρόνων», που φιλοξενεί αποκωδικοποιώντας δεκάδες στατιστικούς πίνακες της ΕΛΣΤΑΤ και της EUROSTAT και εικονογραφείται από το σκωπτικό πενάκι του Σπύρου Ορνεράκη, παρατίθεται λεπτομερειακή χαρτογράφηση του ελληνικού πληθυσμού, όπως αυτή διαμορφώθηκε μέσα από τις κατά καιρούς οικονομικο-πολιτικο-κοινωνικές συνθήκες από το 1828 έως σήμερα, αλλά κυρίως την περίοδο της οικονομικής κρίσης. Η κ. Έμκε - Πουλοπούλου εξηγεί ότι το δημογραφικό εμφανίστηκε στη δεκαετία του ΄80, επομένως προϋπήρχε της κρίσης, αλλά επιδεινώθηκε κατά τη διάρκειά της, με αποτέλεσμα ο πληθυσμός της Ελλάδας να μειώνεται, να αλλοιώνεται και να γερνάει με ταχύτερο από τον αναμενόμενο ρυθμό. «Οι απογραφές αποκάλυψαν ότι έως και τις αρχές του 21ου αι. ο πληθυσμός της χώρας αυξανόταν διαρκώς, ακόμα και στις ανώμαλες περιόδους, που γνώρισε το ελληνικό έθνος» λέει και συνεχίζει: «Για παράδειγμα, το 1828, πριν από την ίδρυση του ελληνικού κράτους, η Ελλάδα «μετρούσε» 753.000 ανθρώπους, οι οποίοι το 2011 έφτασαν τους 10,9 εκατομμμύρια. Το 2011 αντιστοιχούσαν 104 γυναίκες σε 100 άνδρες και στην περίοδο 1951-2011 μειώθηκε στο μισό ο πληθυσμός των νέων 0-14 χρόνων (από 28,8% σε 14,5%) και σχεδόν τριπλασιάστηκε η αναλογία των ηλικιωμένων στον πληθυσμό (από 6,7% σε 19,5%). Αλλά, στην περίοδο της κρίσης, ο ρυθμός γήρανσης επιταχύνεται. Η μέση ηλικία του πληθυσμού από 30 έτη το 1951 φτάνει τα 43,5 το 2014!». Επιπλέον, την περίοδο 2001-2011 καταγράφεται μικρή μείωση στους άγαμους και στους έγγαμους, αυξά-

ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

λάδα θα έχει πληθυσμό 7,2 εκατ. ανθρώπους

νεται σημαντικά ο αριθμός των διαζευγμένων και λιγότερων των χήρων/χηρών, ενώ παρατηρείται μεγάλη αύξηση των μονοπρόσωπων νοικοκυριών, μικρότερη αύξηση των νοικοκυριών 2-3 ατόμων και μείωση των νοικοκυριών 4 ατόμων. Είναι, δε, εντυπωσιακή η μείωση των πολύτεκνων οικογενειών. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, την περίοδο 2011-2016, οι θάνατοι ξεπέρασαν τις γεννήσεις κατά 115.479 άτομα (γεννήσεις 692.592 / θάνατοι 808.071). Η μικρή αύξηση των γεννήσεων (κατά 1.051 παιδιά), που καταγράφηκε το 2016 οφείλεται κατά 77% σε γεννήσεις από γυναίκες πρόσφυγες, που δεν θα μείνουν στην Ελλάδα. Σε έξι χρόνια, δε, χάθηκαν πολύ περισσότερα άτομα από τις γεννήσεις ενός έτους (π.χ. το 2016, 93.698 γεννήσεις). Έως το 2010, οι άνθρωποι που έρχονταν στην Ελλάδα ήταν περισσότεροι από εκείνους που την εγκατέλειπαν. Η εικόνα που παρουσιάζει σήμερα (2018) η χώρα, εκτός από την υπεροχή των θανάτων έναντι των γεννήσεων, οφείλεται στο φαινόμενο της «αρνητικής μετανάστευσης», γεγονός που έχει ως συνέπεια τη μείωση του ελληνικού πληθυσμού, κάθε χρόνο, σε απόλυτο αριθμό. Τα στοιχεία που παρατίθενται στην ογκώδη έκδοση οδηγούν στο σχεδόν αδιαπραγμάτευτο συμπέρασμα πως ό,τι κατάφερε με κόπο η Ελλάδα να κερδίσει στα χρόνια της «ευμάρειας», όταν -έτσι κι αλλιώς- τα νέα ζευγάρια δύσκολα έπαιρναν την απόφαση για 2ο και 3ο παιδί, το έχασε μέσα στα οκτώ χρόνια της κρίσης! Το δημογραφικό από εθνικό θέμα εξελίχθηκε σε εφιάλτη. Όπως αναφέρει η ερευνήτρια, για το

θέμα των αιτίων και των επιπτώσεων των δημογραφικών εξελίξεων, οι παράγοντες για τη δυσμενή εικόνα του πληθυσμού είναι πολλοί, αλλά «πρωταρχική θέση κατά τη διάρκεια της κρίσης κατέχει η ανεργία, η επισφαλής απασχόληση και η μείωση του οικογενειακού εισοδήματος. Μετά το 2013 παρατηρείται μείωση της ανεργίας με ταυτόχρονη μείωση της πλήρους απασχόλησης και αύξηση της μερικής. Η εξέλιξη αυτή σημαίνει ότι καταργούνται οι "καλές" θέσεις εργασίας με ικανοποιητικό μισθό, εξασφάλιση και εργασιακά δικαιώματα, ενώ αυξάνονται οι "ευέλικτες μορφές απασχόλησης", ανασφάλιστες με πολύ χαμηλούς μισθούς και ενίοτε απαράδεκτες συνθήκες εργασίας». Ως εκ τούτου, η αύξηση της ανεργίας των νέων ανδρών και γυναικών και η απασχόληση σε δυσβάστακτο περιβάλλον αποτελούν αιτία μείωσης της γαμηλιότητας και της γεννητικότητας και αύξηση της αποδημίας, γιατί όσοι της υφίστανται, κυρίως όσοι έχασαν τη δουλειά τους, δεν αποφασίζουν να παντρευτούν και να κάνουν παιδιά και όσοι έχουν προσόντα επιλέγουν τη μετανάστευση». Η κ. Έμκε - Πουλοπούλου χτυπάει τον κώδωνα κινδύνου. «Το δημογραφικό πρόβλημα θα επιδεινωθεί» τονίζει και εξηγεί: «Η εντυπωσιακή μείωση των γεννήσεων, η γήρανση του πληθυσμού και η εκτόξευση της αποδημίας θα καταλήξουν σε μεγάλη συρρίκνωση του πληθυσμού της χώρας μας και σε αύξηση της αναλογίας των ηλικιωμένων. Θα αυξάνεται ο πληθυσμός άνω των 65 ετών σε βάρος των ηλικιών 0-14». Στο ερώτημα αν μπορεί να υπάρξει αντιστροφή της δημογραφικής... κατρα-

κύλας της χώρας, η ερευνήτρια απαντά: «Πρόκειται για μία εν μέρει μη αναστρέψιμη πραγματικότητα. Η επί 40 χρόνια χαμηλή γονιμότητα έχει δημιουργήσει μια μικρότερη αριθμητικά γενιά γυναικών. Ακόμα κι αν οι γυναίκες αυτές αποκτήσουν περισσότερα παιδιά, θα είναι δύσκολο ο αριθμός των γεννήσεων να ξεπεράσει τον αριθμό των θανάτων. Εξάλλου, θα πρέπει να περάσουν 25-30 χρόνια, ώστε η αύξηση των γεννήσεων να δημιουργήσει τη γενιά, που θα ενταχθεί στην αγορά εργασίας και με την απασχόληση και τις εισφορές της στο ασφαλιστικό σύστημα να συμβάλει στη στήριξή του. Μέχρι ν΄ αρχίσει να εργάζεται αυτή η γενιά, θα χρειαστούν επιπλέον δαπάνες ιδιωτικές και δημόσιες για την ανατροφή και την εκπαίδευσή της». Η κ. Έμκε Πουλοπούλου κρατά για το τέλος μια μικρή δέσμη φωτός από μια χαραμάδα ελπίδας... «Υπάρχει, ωστόσο, δυνατότητα να σταματήσει η κατάρρευση και να επιβραδυνθεί ο ρυθμός γήρανσης, αλλά αυτό μπορεί να γίνει μόνο με την παροχή γενναίων κινήτρων για την ενίσχυση της γονιμότητας και τον περιορισμό της αποδημίας. Αλλά όχι έτσι απλά. Υπάρχει άμεση ανάγκη για μια υπεύθυνη, συντονισμένη, σοβαρή δημογραφική πολιτική, που θα έχει ως στόχο τη διαμόρφωση ενός κοινωνικού και εργασιακού περιβάλλοντος, ευνοϊκού για τη δημιουργία οικογένειας, την απόκτηση παιδιών και την παραμονή των νέων στον τόπο μας. Πρέπει, δε, να γίνει κατανοητό ότι η χρησιμοποίηση μεταναστών και προσφύγων για τη βελτίωση του δημογραφικού προβλήματος, μπορεί να οδηγήσει σε εθνική και δημογραφική αλλοίωση. Εξάλλου, οι μετανάστες προσαρμόζουν την αναπαραγωγική συμπεριφορά τους στη συμπεριφορά των γηγενών και μακροχρόνια γερνούν και αυτοί. Εκείνο που πρέπει να γίνει, είναι η δημιουργία ενός φορέα που θα συντονίζει τη στρατηγική για το Δημογραφικό, π.χ. ένα υπουργείο Οικογενειακής Πολιτικής ή ένα Γραφείο Δημογραφικής Πολιτικής της Βουλής. Τέλος, απαραίτητη προϋπόθεση για μια τέτοια πολιτική είναι η ανάπτυξη με ρυθμό τουλάχιστον 2%, ώστε να μπορεί να βοηθήσει και στη στήριξη του ασφαλιστικού συστήματος»

• Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2019 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

ΕΠΕΤΕΙΟΙ

Συνθήκη Σεβρών : Ένας θρίαμβος που κατέληξε σε τραγωδία 28 Ιουλίου 1920: Ο σουλτάνος Μεχμέτ ο 6ος υπογράφει τη Συνθήκη των Σεβρών, που βάζει την οριστική «ταφόπλακα» στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Η Ελλάδα κερδίζει εδάφη και γίνεται «η χώρα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών», σύμφωνα με τον Ελευθέριο Βενιζέλο. (10 Αυγούστου με το νέο ημερολόγιο) Στις 28 Ιουλίου του 1920 τερματίζεται και τυπικά για την Ελλάδα και την Τουρκία ο Πόλεμος. Σε μια αίθουσα του δημαρχείου των Σεβρών, κοντά στο Παρίσι, υπογράφεται η τελική συνθήκη ειρήνης ανάμεσα στη σουλτανική κυβέρνηση της Κωνσταντινούπολης και τους συμμάχους της Αντάντ. Είναι η γνωστή συνθήκη των Σεβρών που έκανε το όραμα της “Ελλάδας των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών” να μοιάζει εφικτό. Τελικά αποδείχτηκε εφιάλτης που ακόμη και σήμερα μας στοιχειώνει. Πως φθάσαμε στη Συνθήκη Με την ανακωχή του Μούδρου, ο δρόμος για την ουσιαστική διεκδίκηση μικρασιατικών περιοχών, όπου κατοικούν συμπαγείς ελληνικοί-χριστιανικοί πληθυσμοί είχε ανοίξει. Κατά τη συνεδρίαση του ανώτατου συμμαχικού συμβουλίου στις 22 Απριλίου 1919, οι Αγγλογάλλοι και οι Αμερικανοί, εκμεταλλευόμενοι την απουσία του Ιταλού εκπροσώπου, δίνουν στην Ελλάδα την άδεια να καταλάβει την ευρύτερη περιοχή της Σμύρνης με αποστολή -επισήμως- την τήρηση της τάξης και στην προστασία των χριστιανικών πληθυσμών, μέχρι να επιτευχθεί η σύναψη της τελικής ειρηνευτικής συμφωνίας. Ουσιαστικά, οι Αγγλογάλλοι χρησιμοποιούν τον ελληνικό στρατό εναντίον της Τουρκίας και επιπλέον να περιορίσουν τα ιταλικά επεκτατικά σχέδια. Η επιχείρηση για τη στρατιωτική κατάληψη της Σμύρνης θα πραγματοποιηθεί, στις 2 Μαΐου 1919. Κατά την αποβίβαση τους οι ελληνικές δυνάμεις γίνονται δεκτές με ενθουσιασμό από τους Έλληνες κατοίκους,αλλά δέχονται επίθεση από ομάδες Τούρκων ενόπλων και απαντούν. Κατά τις συγκρούσεις χάνουν τη ζωή τους 2 Έλληνες και 5 Τούρκοι στρατιώτες. Στις 28 Ιουλίου του 1920 σε μια αίθουσα του δημαρχείου των Σεβρών, κοντά 22

στο Παρίσι, υπογράφεται η τελική συνθήκη ειρήνης ανάμεσα στη σουλτανική κυβέρνηση της Κωνσταντινούπολης και τους συμμάχους της Αντάντ. Την Ελλάδα εκπροσωπούν (και υπογράφουν) ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος και ο Έλληνας πρεσβευτής στο Παρίσι Άθως Ρωμανός. Η συνθήκη, γενικά, είναι άκρως καταδικαστική για την Τουρκία. Οι όροι της Συνθήκης. Η Ελλάδα, κατοχύρωνε επισήμως την Δυτική Θράκη ενσωμάτωνε την Ανατολική, μέχρι περίπου την Κωνσταντινούπολη Έπαιρνε τα νησιά Ίμβρο και Τένεδο και επισημοποιούσε την παρουσία της στην περιοχή της Σμύρνης και στην ενδοχώρα της . Η Ελλάδα φαινόταν να έχει ήδη εξασφαλίσει τα Δωδεκάνησα πλην της Ρόδου και την Κύπρο , ενώ συνεχίζονταν οι διαβουλεύσεις και για τη Βόρειο Ήπειρο. Διχασμός ακόμη και τότε Οι βενιζελικοί πανηγύρισαν την υπογραφή της συνθήκης και θεώρησαν ότι αυτή παγίωνε τα ελληνικά δίκαια. Τον ενθουσιασμό αυτόν δεν συμμεριζόταν η κωνσταντινική αντιπολίτευση, πουεξακολουθούσε να καθορίζεται από τα διχαστικά σύνδρομα και να παρουσιάζει τη συνθήκη ως αποτυχία. Και οι δύο, πάντως πλευρές, δεν φαίνονταν να εντοπίζουν τους πραγματικούς κινδύνους που δημιουργούσε για την Ελλάδα η ασταθής διεθνής κατάσταση και οι αυξανόμενες στρατιωτικές δυσκολίες στη Μικρά Ασία. Στην Τουρκία κυρίαρχος των εξελίξεων ήταν πλέον ο Κεμάλ Ατατούρκ, ο οποίος είχε ξεκινήσει το κίνημα αντίστασης ενα-

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2019

ντίον των Ελλήνων. Για τον Τούρκο ηγέτη η Συνθήκη των Σεβρών δεν ήταν παρά ένα «κουρελόχαρτο» ανάλογο με εκείνο της Ανακωχής του Μούδρου (1918), που θα ακυρωνόταν στην πράξη με την ένοπλη αντίσταση του τουρκικού λαού εναντίον των ξένων εισβολέων. Κύριος στόχος ήταν φυσικά οι Έλληνες . Στο πλευρό του και το νεαρό σοβιετικό καθεστώς της Ρωσίας, το οποίο είχε κάθε λόγο να αντιπαρατίθεται στην Αντάντ αλλά και ειδικά στην Ελλάδα (που είχε συμμετάσχει στην εκστρατεία της Ουκρανίας του 1919 εναντίον των μπολσεβίκων). Οι …σύμμαχοι και οι συνέπειες Οι σύμμαχοι δεν δείχνουν διατεθειμένοι να επιβάλουν στην Τουρκία όσα προέβλεπε η Συνθήκη. Άπαντες εμφανίζονται από ουδέτεροι εως εχθρικοί . Όσα είχε κερδίσει η Ελλάδα έπρεπε να τα κατοχυρώσει στο πεδίο της μάχης, αντιμέτωπη με το εθνικιστικό κίνημα του Κεμάλ. Με τη Συνθήκη των Σεβρών η σουλτανική εξουσία κατέρρευσε και οι κεμαλικοί κυριάρχησαν. Η πραγματικότητα αυτή οδήγησε τοσοβιετικό καθεστώς του Λένιν, στην υποστήριξη των Τούρκων με τους οποίους στις 3 Δεκεμβρίου 1920 υπογράφει την Συνθήκη του Αλεξαντροπόλ. Αναμενόμενη εξέλιξη , αν υπολογίσει κανείς τη στάση που είχαν κρατήσει οι σύμμαχοι της Αντάντ (αλλά και η ίδια η Ελλάδα) απέναντι στην επανάσταση του. Ο δρόμος από τον θρίαμβο των Σεβρών στην τραγωδία της Μικράς Ασίας είχε ανοίξει

ΔΙΕΘΝΗ ΘΕΜΑΤΑ

H Ιντλίμπ και η Τουρκία στον Βάλτο της Συρίας Γράφει ο Ιωάννης Αθ. Μπαλτζώης* Η επαρχία της Ιντλίμπ στη βορειοδυτική Συρία φαίνεται ότι εξελίσσεται στο τελικό και πλέον αιματηρό σκηνικό του Συριακού δράματος και της οριστικής αναμέτρησης μεταξύ της νόμιμης Συριακής κυβέρνησης και των ένοπλων εξτρεμιστικών ισλαμιστικών ομάδων που επιδιώκουν την ανατροπή της και ότι το αποτέλεσμα αυτό θα μπορούσε να είναι μια ανθρωπιστική καταστροφή, σύμφωνα με τον ΟΗΕ. Ιντλίμπ- Η σημασία της και οι εμπλεκόμενοι Συνορεύει στα νότια και νοτιοδυτικά με τη Χάμα, στα ανατολικά με το Χαλέπι, στα βορειοδυτικά με τη Λατάκεια και στα βόρεια με την Τουρκία. Έχει έκταση 6.097 τετραγωνικά χιλιόμετρα και πληθυσμό περίπου 3.000.000 κατοίκους, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ, διπλάσιους πριν της έναρξης του πολέμου (1.464.000 κατοίκων το 2010). Σε αυτούς περιλαμβάνονται τουλάχιστον 1.000.000 παιδιά ενώ τουλάχιστον το 40% των κατοίκων προέρχονται από άλλες περιοχές της Συρίας, όπου κυριαρχούσαν οι εξτρεμιστικές οργανώσεις και περιλαμβάνουν τζιχαντιστές με τις οικογένειές των, φιλοισλαμιστές και αντίθετοι με την κυβέρνηση Άσαντ. Η Ιντλίμπ δεν ελέγχεται από μία και μόνη ισλαμιστική οργάνωση από το 2015, που ευρίσκεται υπό τον έλεγχο τζιχαντιστών, αλλά από πολλές οργανώσεις και ομάδες, περίπου 40-45, σύμφωνα με τον Ρώσο διαπραγματευτή για την Συρία Βασίλι Νεμπένζια, που σε αρκετές περιπτώσεις είναι σε διαμάχη και αιματηρή αντιπαράθεση μεταξύ τους. Σύμφωνα με τον Νεμπένζια, ο αριθμός των τζιχαντιστών ανέρχεται σε

πάνω από 50.000, αν και πολλοί τον ανεβάζουν μέχρι και 70.000. Η σημασία της περιοχής, είναι πολύ μεγάλη, καθόσον έχει σύνορα με την Τουρκία, ενώ έχει κομβική μεταφορική αξία, καθόσον από αυτήν διέρχονται οι μεγάλοι αυτοκινητόδρομοι της Συρίας από Βορρά προς Νότο και από Ανατολάς προς Δυσμάς, όπως από το Χαλέπι στη Χάμα και τη Δαμασκό και δυτικά προς τη Λαττάκεια. Ο Άσαντ έχει δηλώσει ότι θα απελευθερώσει την τελευταία περιοχή της χώρας του από τους ξενοκίνητους τζιχαντιστές. Η ισχυρότερη δύναμη στην Ιντλίμπ είναι η Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ (HTS), μια συμμαχία τζιχαντιστών που συνδέεται άμεσα με την αλ Κάιντα και έχει χαρακτηριστεί από τα Ηνωμένα Έθνη, ως τρομοκρατική. Η οργάνωση αυτή ελέγχει στρατηγικής σημασίας θέσεις στην επαρχία, περιλαμβανομένης της πρωτεύουσάς της και του πε-

ράσματος Μπαμπ αλ Χάουα που οδηγεί στην Τουρκία. Διαθέτει αξιόμαχη δύναμη τουλάχιστον 10.000 τζιχαντιστών, πολλοί δε εξ αυτών είναι από ξένες χώρες. Δεύτερη ισχυρότερη δύναμη θεωρείται το «Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο», που υποστηρίζουν οι Τούρκοι και αποτελείται από διάφορες ισλαμιστικές-τζιχαντιστικές ομάδες. Θεωρείται σκληρή οργάνωση και περιλαμβάνει σκληροπυρηνικούς τζιχαντιστές της οργάνωσης Αχράρ αλ Σαμ και των Ταξιαρχιών Νουρ αλ Ντιν Αλ Ζίνκι, καθώς και μαχητές που υπάγονται στον «Ελεύθερο Συριακό Στρατό» (FSA), την αρχική Συριακή αντιστασιακή οργάνωση κατά του Άσαντ, που εξοπλίστηκε, χρηματοδοτήθηκε, οργανώθηκε και εκπαιδεύτηκε από ξένους κρατικούς δρώντες (ΗΠΑ, Σ. Αραβία, Κατάρ και Τουρκία). Άλλες Συνέχεια στην επόμενη σελίδα

• Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2019 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

ΔΙΕΘΝΗ ΘΕΜΑΤΑ Συνέχεια από την προηγούμενη σελίδα

οργανώσεις με εκατοντάδες ή και μερικές χιλιάδες μαχητές είναι το Ισλαμικό Κόμμα του Τουρκιστάν, που αποτελείται από Κινέζους Ουιγούρους, οι Χουρας Αλ Ντιν (Hurras al-Din) , που είναι το νέο παρακλάδι της Αλ Κάιντα στην Συρία, το Εθνικό Μέτωπο Απελευθέρωσης (NLF), ελεγχόμενο από Τουρκία και άλλες όπως Αχράρ αλ Σιάμ, Σουκούρ αλ Σιάμ και άλλες μικρότερες, που είτε ελέγχονται από Τουρκία, ή από την κυρίαρχη HTS . Μαχητές της HTS στην Ιντλίμπ. Πηγή: AFP Με την συμφωνία της Αστάνα (2017) μεταξύ Ρωσίας-Ιράν και Τουρκίας, αποφασίστηκε να δημιουργηθεί Νότια, Ανατολικά και Νοτιοδυτικά της Ιντλίμπ, μια αποστρατικοποιημένη Ζώνη Ασφαλείας 25 ΚΜ, όπου θα απομακρυνθούν τα βαριά όπλα και οι μαχητές των Ισλαμιστικών Οργανώσεων, για να μην είναι σε επαφή οι τζιχαντιστές με τον Συριακό Αραβικό Στρατό και να αποφευχθούν οι αντιπαραθέσεις. Υπεύθυνοι για την τήρηση της Ζώνης η Τουρκία και επιβλέπουσα η Ρωσία. Η Ρωσία εγκατέστησε Φυλάκια και Παρατηρητήρια στην Ζώνη, αλλά όπως γίνεται αντιληπτό, οι τζιχαντιστές δεν είναι και τα καλύτερα παιδιά και οι αντιπαραθέσεις είναι καθημερινό φαινόμενο. Η Ρωσία κατηγορεί την Τουρκία, ότι δεν ασκεί τον απαιτούμενο έλεγχο και Συριακός Στρατός συνεχίζει να βομβαρδίζει την Ιντλίμπ, με την στήριξη και της Ρωσικής αεροπορίας. Θύματα, φυσικά τζιχαντιστές, αθώοι πολίτες και Τούρκοι στρατιώτες, σε ένα συνεχές αιματηρό «σήριαλ». Σύμφωνα με το BBC, η ομάδα παρακολούθησης του Συριακού Παρατηρητηρίου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του Ηνωμένου Βασιλείου έχει αναφέρει ότι από τα μέσα Φεβρουαρίου μέχρι τέλος Απριλίου 2019, σε περίπου 3 μήνες, τουλάχιστον 615 πολίτες και 483 ισλαμιστές μαχητές των ανταρτών, έχουν σκοτωθεί από επιθέσεις της Συριακής κυβέρνησης και των συμμάχων της (Ρωσία, Ιράν και Χεζ24

μπολάχ). Την ίδια περίοδο, οι επιθέσεις των εξτρεμιστικών οργανώσεων που ευρίσκονται στην Ιντλίμπ έχουν προκαλέσει τον θάνατο σε 50 πολίτες και 437 στρατιώτες και φιλοκυβερνητικούς στρατιώτες, σύμφωνα με το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (SOHR). Από τις 30 Απριλίου 2019, όταν ξεκίνησαν οι νέες επιθέσεις του Συριακού Αραβικού Στρατού, Νοτίως της Ιντλίμπ, μέχρι το πρώτο δεκαήμερο του Ιουνίου 2019, έχουν αναφερθεί περισσότεροι από 1.000 θάνατοι στην περιοχή και πέριξ της επαρχίας της Ιντλίμπ, εκ των οποίων - το ένα τρίτο από τους οποίους ήταν πολίτες. Μεταξύ αυτών και τούρκοι στρατιώτες νεκροί και τραυματίες. Η Τουρκία στον «Βάλτο» της Συρίας. Η Τουρκία, για την υλοποίηση των μεγαλοϊδεατικών της επιδιώξεων και για την αποτροπή της δημιουργίας Κουρδικού κράτους στην Βόρεια Συρία, παρενέβη στρατιωτικά στην Συρία, εισβάλοντας και καταλαμβάνοντας τουλάχιστον δύο περιοχές της Συρίας και ελέγχοντας μια άλλη, με την έγκριση της Ρωσίας και την ανοχή

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2019

των ΗΠΑ, όπως: Α. Ουσιαστικός έλεγχος της επαρχίας του Ιντλίμπ, όσο είναι δυνατόν, όπου συγκεντρώθηκαν τα απομεινάρια των τζιχαντιστών όλων των εξτρεμιστικών ισλαμιστικών οργανώσεων, με την στήριξη και επίβλεψη της Τουρκίας, εφαρμόζοντας την απόφαση της Συνόδου της Αστάνα (Σεπτ 2017), μεταξύ Ρωσίας, Ιράν και Τουρκίας, με σκοπό τον έλεγχο και περιστολή της έντασης στην περιοχή, εγκαθιστώντας εντός της επαρχίας μέχρι 12 παρατηρητήρια. Σήμερα η Τουρκία για διαφόρους λόγους έχει εγκαταστήσει μόνο 7 παρατηρητήρια. Β. Με την επιχείρηση «Ασπίδα του Ευφράτη» (Αύγουστος 2016-Μάρτιος 2017) έθεσε υπό έλεγχο την ευρύτερη περιοχή της πόλης Γιαραμπλούς, καταλαμβάνοντας 243 κατοικημένους τόπους, μια περιοχή 2.015 τετραγωνικών χλμ. Γ. Με την επιχείρηση «Κλάδος Ελαίας» (Ιανουάριος 2018 έως Μάρτιος 2018) κατέλαβε εξολοκλήρου το Κουρδικό καντόνι του Αφρίν εκδιώκοντας τους Κούρδους της περιοχής αυτής.

ΔΙΕΘΝΗ ΘΕΜΑΤΑ Φυσικά όλες οι στρατιωτικές «επιτυχημένες» επιχειρήσεις των Τούρκων έγιναν με την έγκριση και ανοχή των Αμερικανών και Ρώσων για διαφορετικούς λόγους και αιτίες, που δεν θα αναφερθούν στο παρόν και πάντα χρησιμοποιώντας ως συμμάχους των πολλούς μαχητές των λεγχόμενων από αυτή Ισλαμιστικών οργανώσεων που ελέγχει, όπως έγινε και στην Γιαραμπλούς, αλλά και στο Αφρίν. Ακόμη η Τουρκία απομάκρυνε μερικές οργανώσεις από την Ιντλίμπ στό γειτονικό πρώην Κουρδικό καντόνι του Αφρίν, που κατελήφθη από την Τουρκία και ελέγχεται από υποστηριζόμενες από την Τουρκία φατρίες. Στην Ιντλίμπ υποχρέωσε τους κατοίκους να δεχτούν πολιτικό έλεγχο από μια διοίκηση που υποστηρίζει, την λεγόμενη «Κυβέρνηση Σωτηρίας», που κανείς δεν αναγνωρίζει και οι τζιχαντιστικές οργανώσεις κατά βάση δεν υπακούουν. Εκτιμήσεις. Οι μεγάλοι ηττημένοι είναι οι διοργανωτές αυτού του εγκλήματος κατά του Συριακού λαού και αυτοί που προσπάθησαν να εκμεταλλευτούν τον πόλεμο αυτό για τις δικές τους γεωστρατηγικές επιδιώξεις, με κυριότερο χαμένο την Τουρκία και προσωπικά τον πρόεδρο Ερντογάν, που θα αντιμετωπίσει την παταγώδη αποτυχία των νέο-οθωμανικών αντιλήψεων και των γεωστρατηγικών του οραμάτων. Οι συνεχείς απώλειες τούρκων στρατιωτών στις τρεις περιοχές είναι θέμα απαγορευμένο για τα τουρκικά ΜΜΕ, λες και στον «βούρκο» της Συρίας, οι Τούρκοι κάνουν διακοπές. Εάν η Ιντλίμπ πέσει, ο πόλεμος τελειώνει οριστικά και αμετάβλητα, με συντριπτική ήττα των εξτρεμιστικών ισλαμιστικών οργανώσεων και του Ισλαμικού Κράτους και μεγάλους νικητές, την Συρία, που ανακτά το έδαφός της, προσωπικά τον πρόεδρο Άσαντ, μαύρο πρόβατο κάποτε για την Δύση και την Ρωσία και το Ιράν με μια μεγαλειώδη προβολή ισχύος στην περιοχή. Θα πρέπει να συμπεριλάβουμε στο κλαμπ των νικητών και τους Κούρδους της Συρίας, που αποκτούν σε πρώτο στάδιο ευρεία αυτονομία

και κυριαρχία σε πολλές περιοχές στην Βόρεια και Ανατολική Συρία, με υποθήκη δημιουργίας κρατικής κουρδικής οντότητας στο μέλλον Ακόμη, αν χαθεί η Ιντλίμπ, χάνεται και η μεγαλόπνοη πολιτική της Τουρκίας, καθόσον είναι αδύνατον να κρατήσει τις δύο περιοχές που έχει καταλάβει και φυσικά χάνει ολοκληρωτικά το παιχνίδι στην Συρία και θα υποστεί νέες ήττες και επικίνδυνες εξελίξεις με το Κουρδικό ζήτημα.Tο Ιντλίμπ εκτιμούμε ότι στην παρούσα φάση, είναι το αναγκαίο κακό, που πρέπει να υπάρξει και να διατηρηθεί σε αυτή την μορφή, διότι ουδείς επιθυμεί να εκκαθαριστεί το Ιντλίμπ από τους τζιχαντιστές που έχουν συγκεντρωθεί. Έτσι τόσο η Δύση, όσο και η Ρωσία συμφωνούν σε αυτή την περίεργη και επικίνδυνη κατάσταση, αφήνοντας την λύση του θέματος για το μέλλον. Και τούτο, καθόσον είναι πολύ πιθανόν και αναμενόμενο πολλοί από τους εναπομείναντες τζιχαντιστές, κατά την επιχείρηση ανακατάληψης της περιοχής από τον Αραβικό Συριακό Στρατό, να διαφύγουν και να διασκορπιστούν σε ολόκληρη την Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο, απελπισμένοι, έμφορτοι ακραίων θρησκευτικών ιδεοληψιών και εκδικητικών αντιλήψεων, καθώς και από την επιθυμία των να καταστούν Shahid (Μάρτυρες) και να αιματοκυλίσουν τον κόσμο όλο. Η Ιντλίμπ εκτιμάται ότι θα καταστεί προς το παρόν, μια μεγάλη φυλακή τύπου Γάζας, ένας βούρκος με θρησκευτικά και εξτρεμιστικά περιττώματα, φυλασσόμενος και ταυτόχρονα προστατευόμενο εξτρεμιστικό θρησκευτικό είδος, απαγορευμένο προς εξαγωγή. Αργότερα και μετά τις οριστικές εξελίξεις στην Συρία και τις συνθήκες που θα διαμορφωθούν, θα επανεξετασθεί το μέλλον της. Τέλος θα πρέπει να αναφέρουμε και την πρόσφατη «επιτευχθείσα» συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ και Τουρκίας, που αποσκοπεί στη δημιουργία ενός κέντρου κοινών επιχειρήσεων για το βόρειο τμήμα της Συρίας και στοχεύει στη σύσταση μιας “ζώνης ασφαλείας” στην περιοχή αυτή, που θα διαχειρίζεται μια λωρίδα εδάφους στην Τουρ-

κο-Συριακή μεθόριο, με σκοπό την «προστασία της Τουρκίας από τρομοκράτες», κατά τον ισχυρισμό των Τούρκων, αλλά με απώτερο σκοπό την απαγόρευση δημιουργίας Κουρδικής κρατικής οντότητας, που αποτελεί τον μεγαλύτερο εφιάλτη της Τουρκίας, αν υλοποιηθεί. «Η συμφωνία αυτή συνιστά κατάφωρη επίθεση κατά της κυριαρχίας και της εδαφικής ενότητας της Συρίας όπως και παραβίαση των αρχών του διεθνούς δικαίου», κατήγγειλε η Δαμασκός. Οι ΗΠΑ, για να αποτρέψουν τρίτη εισβολή της Τουρκίας στην πολύπαθη Συρία, έκαναν αυτόν τον διπλωματικό ελιγμό, που εκτιμάται ότι δεν θα αποδώσει τα αναμενόμενα από τους Τούρκους, αφενός για να προστατεύσουν τους κυριότερους συμμάχους των στην περιοχή, τους Κούρδους της Συρίας, αφετέρου για να μην καταστρέψουν πλήρως τις ήδη πολύ άσχημες σχέσεις των με την Τουρκία, λόγω αγοράς του Ρωσικού Α/Α και αντιπυραυλικού συστήματος S-400 και της απαγόρευσης διάθεσης των Α/Φ 5ης γενιάς F-35 στην Τουρκία και να «δωρίσουν» ένα μεγάλο κράτος με τον δεύτερο στρατό του ΝΑΤΟ στην Ρωσία του εξαιρετικού τακτικιστή Πούτιν. Πάντως οι εξελίξεις αναμένονται να είναι από ενδιαφέρουσες έως καταιγιστικές και επικίνδυνες. * Ο Ιωάννης Αθαν. Μπαλτζώης είναι αντιστράτηγος ε.α., πρώην Ακόλουθος Άμυνας στο Τελ Αβίβ, πρώην Αξιωματικός επιχειρήσεων της ECMM στον πόλεμο της Βοσνίας, Απόφοιτος Tactical Intelligence School (U.S. Army), με Μεταπτυχιακό (M.Sc.) στην Γεωπολιτική Ανάλυση, Γεωστρατηγική Σύνθεση και Σπουδές Άμυνας και Διεθνούς Δικαίου του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, μέλος του Δ.Σ. του Ελληνικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών (ΕΛΙΣΜΕ). Πηγές: https://www.bbc.com/ news/world-middle-east, http:// www.moonofalabama.org/, https:// new.euro-med.dk, https://www. analystsforchange.org

• Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2019 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

ΔΙΕΘΝΗ ΘΕΜΑΤΑ

Μία άλλη ερμηνεία της τουρκικής επιθετικότητας - Ο γεωπολιτικός αφανισμός της Ελλάδας Γράφει ο Κώστας Γρίβας Αμυντικός Αναλυτής Τους τελευταίους μήνες η τουρκική επιθετικότητα έχει φθάσει σε πρωτοφανή σημεία. Άποψη του γράφοντος είναι ότι μάλλον βρισκόμαστε στην αρχή του φαινομένου. Σε αντίθεση δε με ό,τι γενικώς πιστεύεται, αυτή η επιθετικότητα δεν είναι εκδήλωση ανταγωνισμών στο πολιτικό σύστημα της χώρας, ούτε προσωπική επιλογή του "σουλτάνου" Ερντογάν. Αποτελεί προϊόν της γεωπολιτικής μετάλλαξης της Τουρκίας. Η μετάλλαξη αυτή ξεκίνησε με την πολιτική "εναντίον όλων" που εφάρμοσαν οι ΗΠΑ εναντίον της Κίνας, της Ρωσίας και του Ιράν. Έσπρωξαν έτσι τις τρεις ευρασιατικές δυνάμεις τη μία στην αγκαλιά της άλλης, σχηματίζοντας το πρόπλασμα αυτού που θα μπορούσε να ονομαστεί ως η πρώτη "Πολλαπλή Δύναμη" (Multi–Power) στην ιστορία. Η προσέγγιση ΡωσίαςΚίνας-Ιράν διαμορφώνει ένα τρίγωνο μέσα στην Ευρασία, η γεωπολιτική βαρύτητα του οποίου ελκύει προς αυτό και άλλες χώρες. Μια εξ αυτών είναι η Τουρκία. Τυχόν ενσωμάτωση της Τουρκίας σε αυτήν τη δομή θα μετατρέψει το τρίγωνο σε έναν σχεδόν πλήρη δακτύλιο στην ευρασιατική περιφέρεια, ο οποίος θα κλείσει στο εσωτερικό του τις χώρες της Κεντρικής Ασίας και θα τις ενσωματώσει, γιγαντώνοντας την ευρασιατική Multi Power. Το σύστημα εξουσίας στην Τουρκία δείχνει ότι εξετάζει σοβαρά τη δυνατότητα να αποτελέσει μέρος αυτής της δομής. Παρεμπιπτόντως, αυτός είναι και ένας εκ των λόγων που ερμηνεύουν την "αφύσικη" μακροημέρευση και εμβάθυνση των τουρκορωσικών σχέσεων, εις βάρος των ανταγωνιστικών 26

στοιχείων στις γεωπολιτικές ταυτότητες των δύο χωρών. Δηλαδή, οι σχέσεις Τουρκίας-Ρωσίας επηρεάζονται πλέον και από τις σχέσεις ΤουρκίαςΚίνας, Κίνας-Ρωσίας, Ρωσίας-Ιράν, Ιράν-Τουρκίας κλπ. Με άλλα λόγια εντάσσονται σε μια ευρύτερη συστημική δομή και συνακόλουθα αποκτούν νέα δυναμική.

Τουρκία θέλει να εξελιχθεί σε έναν αυτόνομο και αυτόφωτο πόλο στο διαμορφούμενο πολυπολικό διεθνές σύστημα, οφείλει να πάψει να θεωρείται μέλος της δυτικής γεωπολιτικής αρχιτεκτονικής. Κι αυτό, χωρίς να οδηγηθεί σε πλήρη ρήξη των σχέσεών της με τις δύο βασικές συνιστώσες του δυτικού κόσμου, τις ΗΠΑ και την ΕΕ.

Όμως, οι σχέσεις των συμμετεχόντων σε αυτό το σχήμα δεν είναι μόνο συνεργατικές, αλλά και ανταγωνιστικές. Έτσι και η Τουρκία, για να μπορεί να διαπραγματεύεται επί ίσοις όροις με τις άλλες βασικές δυνάμεις αυτής της πανευρασιατικής δομής, οφείλει να ενισχύσει τα γεωπολιτικά της μεγέθη. Και για να καταφέρει κάτι τέτοιο "υποχρεούται" να επεκτείνει την κυριαρχία της στην κρίσιμης σημασίας περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και του Αιγαίου. Συνακόλουθα, η Τουρκία είναι "αναγκασμένη" να ασκήσει πολιτική γεωπολιτικού ακρωτηριασμού της Ελλάδας και της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Έτσι, απαιτείται μια λελογισμένη αντιπαράθεση με τις ΗΠΑ και την ΕΕ, η οποία θα "επισημοποιήσει" την ανεξάρτητη πορεία της Τουρκίας στο διεθνές σύστημα. Και την ευκαιρία αυτή προσφέρει το δίδυμο της απόκτησης των S-400, εις βάρος των αμερικανικών αιτιάσεων και η "ήπια" εισβολή σε μια χώρα-μέλος της ΕΕ. Οι ενέργειες αυτές της Άγκυρας είναι τόσο επιθετικές όσο χρειάζεται. Τόσο ώστε να προκαλέσουν τις αντιδράσεις της Ουάσιγκτον και των Βρυξελλών, χωρίς όμως να είναι τόσο ακραίες ώστε να αναγκάσουν τις ΗΠΑ αλλά και πολλά κράτη της ΕΕ να οδηγηθούν στην οδυνηρή απόφαση να θυσιάσουν την τεράστια γεωπολιτική επένδυση που έχουν κάνει στην Τουρκία.

Άρα, ο τουρκικός αναθεωρητισμός ήλθε για να μείνει και θα εντείνεται αντί να μειώνεται σε βάθος χρόνου. Ούτε υπάρχει κάποιο περιθώριο συμβιβασμού με την Τουρκία γιατί, πολύ απλά, τα θέλει όλα. Και αυτό συμβαίνει, επαναλαμβάνουμε, όχι γιατί τέτοιες είναι οι προσωπικές επιλογές των Τούρκων ηγητόρων αλλά γιατί έτσι επιβάλλει η γεωπολιτική ταυτότητα της νέας "ευρασιατικής" Τουρκίας. Λελογισμένη σύγκρουση με ΗΠΑ-ΕΕ Η νέα αυτή λειτουργία της Τουρκίας εξηγεί και την επιμονή της στην αγορά των ρωσικών συστημάτων αεράμυνας S-400, αλλά και την αδιαφορία της έναντι των (όποιων) αντιδράσεων για την εισβολή στον θαλάσσιο χώρο της Κυπριακής Δημοκρατίας. Συγκεκριμένα, από τη στιγμή που η νέα

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2019

Οι τηλεοπτικές εικόνες, λοιπόν, των ρωσικών μεταγωγικών αεροσκαφών που ξεφόρτωναν τα τμήματα των S-400 σε τουρκικά αεροδρόμια, καθώς και των τουρκικών ερευνητικών πλοίων και πολεμικών σκαφών στον θαλάσσιο χώρο της Κύπρου, αποτελούν την διακήρυξη ανεξαρτησίας της Τουρκίας από τη δυτική γεωπολιτική αρχιτεκτονική και τη μετατροπή της σε έναν αυτόνομο ευρασιατικό πόλο ισχύος. Συνακόλουθα, οι επιμένουσες εν Ελλάδι αντιλήψεις ότι κάποιος ξένος παράγοντας θα αντιμετωπίσει την Τουρκία για λογαριασμό μας είναι μάλλον εκτός πραγματικότητας. Η Ελλάδα και η Κυπριακή Δημοκρατία θα πρέπει κάποια στιγμή να αντικρίσουν την πραγματικότητα ως έχει. Να σχεδι-

ΔΙΕΘΝΗ ΘΕΜΑΤΑ

άσουν στη συνέχεια και να υλοποιήσουν μια μακρόπνοη, εθνοκεντρική, στρατηγική για την αντιμετώπιση της Τουρκίας, η οποία θα βασίζεται στη δραστική ενίσχυση των αποτρεπτικών ικανοτήτων, χωρίς να περιμένουν από ξένες δυνάμεις τίποτε περισσότερο από εκδηλώσεις συμπάθειας και ρητορική στήριξη. Αντίσταση ή γεωπολιτικός αφανισμός; Κατά την άποψή του γράφοντος, ο μόνος τρόπος για να φρενάρουμε την Άγκυρα από το να προχωρήσει σε ακόμη πιο ακραίες ενέργειες, όπως είναι η διεξαγωγή ερευνών στην ελληνική υφαλοκρηπίδα, είναι η ξεκάθαρη και αδιαπραγμάτευτη θέση ότι σε παρόμοια περίπτωση η Ελλάδα δεν θα έχει πλέον καμιά άλλη επιλογή παρά τη στρατιωτική αντίδραση. Και αυτό σημαίνει, κατά τα ιστορικά λόγια του Γεωργίου Παπανδρέου, ότι «θα ανοίξει η πύλη του φρενοκομείου». Τίποτε άλλο δεν μπορεί να έχει κάποια αποτελέσματα έναντι της σημερινής Τουρκίας, η οποία προσπαθεί να εξελιχθεί σε μια αυτόνομη και αυτόφωτη δύναμη ευρασιατικής εμβέλειας. Θέλει να κυριαρχήσει στην κρίσιμης σημασίας περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και του Αιγαίου, έτσι ώστε

να διεκδικήσει έναν σημαίνοντα ρόλο στο διαμορφούμενο πολυπολικό διεθνές σύστημα. Όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, η νέα Τουρκία θα καλοδεχόταν τις όποιες αντιδράσεις της ΕΕ και των ΗΠΑ, αξιοποιώντας την "ανυπακοή" της ως διακήρυξη ανεξαρτησίας από τη δυτική γεωπολιτική αρχιτεκτονική. Από την άλλη, η Τουρκία δεν είναι έτοιμη για πόλεμο με την Ελλάδα, καθώς η εσωτερική της κατάσταση δεν της επιτρέπει περιπέτειες τέτοιου μεγέθους. Ούτε, επίσης, διαθέτει σήμερα υπεροπλία, εις βάρος φαταλιστικών, ηττοπαθών και εν τέλει ύποπτων ως προς την προέλευσή τους αντιλήψεων που προσπαθούν να επιβληθούν στην ελληνική κοινή γνώμη. Οι δε αυτοκρατορικές φιλοδοξίες της σε μεγάλο βαθμό αποτελούν ένα είδος φυγής προς τα εμπρός για να ξεπεραστούν εσωτερικές αδυναμίες και αντιφάσεις. Και αν δεν πιάσει η αποτροπή; Βέβαια, αυτή η αποτρεπτική πρόταση από πλευράς της Ελλάδας δεν είναι απολύτως σίγουρο ότι θα λειτουργήσει. Και ένας από τους λόγους για να συμβεί κάτι τέτοιο είναι ότι οι επιλογές του παρελθόντος έχουν περάσει ένα σαφές και διαρκές μήνυμα υποχωρητικότητας στην Άγκυρα. Οπότε,

δεν είναι απίθανο να το ρισκάρει. Και το θέμα είναι αν η Ελλάδα μετά θα κάνει το μόνο πράγμα που θα της έχει απομείνει, ή θα επιλέξει για μια ακόμη φορά την υποχώρηση. Πολλοί θα υποστηρίξουν με μένος ότι θα πρέπει να πράξει το δεύτερο για «μην χυθεί αίμα για τα πετρέλαια». Όμως, η Ελλάδα δεν υπερασπίζεται τα πετρέλαια, αλλά την ίδια της την υπόσταση. Και βρίσκεται στην τελευταία γραμμή άμυνας. Αν υποχωρήσει και τώρα, ατύπως αλλά ουσιαστικώς αποδέχεται ότι είναι μια χώρα μειωμένης υπόστασης έναντι της Τουρκίας. Κάτι που δεν έχει συμβεί ποτέ μετά την ανακήρυξη του ελλαδικού κράτους, μετά την Επανάσταση του 1821. Η χώρα μας θα μετατραπεί σε ένα γεωπολιτικό φάντασμα που συνεχώς θα ξεθωριάζει μέχρι που κάποια στιγμή θα αντιμετωπίσει τον κίνδυνο ιστορικής έκλειψης. Άρα, οι πολιτικές ηγεσίες αλλά και η ελληνική κοινωνία θα πρέπει να πάρουν τις αποφάσεις τους. Είναι αποφασισμένες να αναλάβουν το ρίσκο για τη συνέχεια της Ελλάδας, ή το 2021, αντί να εορτάσουμε τα 200 χρόνια του σύγχρονου ελληνικού κράτους, θα βάλουμε τους τίτλους τέλους; slpress

• Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2019 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

Η πιο μεγάλη ώρα είναι τώρα Γράφει ο Παντελής Σαββίδης Δημοσιογράφος

Επί χρόνια συσσωρεύθηκε εύφλεκτο υλικό στην ελληνοτουρκική αντιπαράθεση και η προσθήκη των υδρογονανθράκων της Ανατολικής Μεσογείου δημιουργεί την κρίσιμη μάζα για μια εκρηκτική εκτόνωση. Τα ερωτήματα σαφή: -Θα τηρηθεί το διεθνές δίκαιο ή η Τουρκία θα επιβάλλει τη βούλησή της; -Δημιουργείται το κατάλληλο κλίμα για μια επώδυνη λύση στο κυπριακό; -Θα μπορέσει η Ελλάδα να υποστηρίξει την παρουσία της στην Ανατολική Μεσόγειο με τις τριμερείς, ή οι Ηνωμένες Πολιτείες, πιεζόμενες από τη ρωσοτουρκική συνεργασία θα αφήσουν ελεύθερο το πεδίο; -Τι θα κάνουν ΗΠΑ και Ισραήλ με το κουρδικό; -Έχουν οι ΗΠΑ μεσανατολική στρατηγική ή «βλέποντας και κάνοντας»; -Γιατί ο Τράμπ είναι τόσο φοβισμένος απέναντι στον Ερντογάν; Εκβιάζεται και πως; -Που βρίσκεται το Ισραήλ και ο εμβληματικός πρωθυπουργός του τις κρίσιμες αυτές ώρες; Η Ελλάδα περνώντας μια βαθιά οικονομική και κοινωνική κρίση, έχει να φροντίσει τις πληγές της την ίδια ώρα που τα μεγάλα θέματα των εξωτερικών της σχέσεων, ιδιαιτέρως με την Τουρκία, βρίσκονται επι ξηρού ακμής. Η πιο μεγάλη ώρα είναι τώρα. Και λόγω της οικονομικής κρίσης αλλά και λόγω διαφόρων ιδε28

οληψιών μιας «πολιτικώς ορθής» ομάδας που κυριάρχησε σε όλους τους θεσμούς τα τελευταία αρκετά χρόνια, η Ελλάδα εμφανίζεται αδύναμη και φοβισμένη στην ελληνοτουρκική αντιπαράθεση. Αν και αποτρεπτικές δυνατότητες διαθέτει η χώρα, δεν τις χρησιμοποιεί καταλλήλως. Αποτροπή σημαίνει προβολή των δυνατοτήτων και της αποφασιστικότητάς σου για να αποφύγεις τον πόλεμο. Αλλά, ποτέ δεν διακηρύσσεις urbi et orbi πως ό,τι και να γίνει η Ελλάδα δεν θα πάει σε πόλεμο με την Τουρκία. Απόλυτος στόχος είναι η αποφυγή του αλλά δεν το λες καθημερινά. Ο άλλος θα εκμεταλλευτεί την αδυναμία σου και θα σε χορέψει, όπως και το κάνει, στο ταψί. Τελευταία, μάλιστα, σε όλους τους πολιτικούς χώρους, εμφανίστηκαν «ορθολογιστές» που προσεγγίζουν τα ελληνοτουρκικά από την τουρκική οπτική, όχι στη βάση του Διεθνούς Δικαίου αλλά με μια λογική επιείκειας απέναντι στην Τουρκία η οποία «δεν μπορεί να

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2019

μην δικαιούται αυτά που διεκδικεί». Δεν αντιλαμβάνονται (;) ότι έτσι και αρχίσουν οι υποχωρήσεις, το τέλος θα είναι η ελληνική εξάλειψη από την περιοχή; Σε αντίθεση με την Ελλάδα, η Τουρκία σχεδιάζει και διεκδικεί στο Αιγαίο και τον ευρύτερο μεσογειακό χώρο από την δεκαετία του ’50. Ο πρώτος παράνομος χάρτης που δημοσιεύθηκε από την Τουρκία, ίσως να μην χρονολογείται το 1974 αλλά το 1957, σύμφωνα με τον καθηγητή Κοντογιώργη. Ο κ. Κοντογιώργης εντόπισε σε διδακτορική διατριβή του 1957 που υποστηρίχθηκε στο Παρίσι παρόμοιο χάρτη με τις τουρκικές διεκδικήσεις του ’74 και τον περιέφερε από τον πρέσβη της Ελλάδας στη γαλλική πρωτεύουσα ως τους Καραμανλή, Παπανδρέου και Τσάτσο και από όλους είχε την ίδια απάντηση: είναι άνευ σημασίας. Το ότι δεν ήταν άνευ σημασίας το αντιλήφθηκε ο μεταπολιτευτικός υπουργός Αθανάσιος Κανελλόπουλος που σε επίσκεψή του στο

ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

Βελιγράδι είδε τον τούρκο ομόλογό του να του παρουσιάζει τον ίδιο χάρτη. Το γεγονός δείχνει και πόσο καλά προετοιμασμένοι είναι οι Τούρκοι στις εθνικές διεκδικήσεις τους και πόσο χαλαρά αντιμετώπιζαν τα πράγματα οι Έλληνες πολιτικοί. Τώρα που …ανασυγκροτείται το κράτος μήπως θα πρέπει να προβλεφθεί ένας κεντρικός κρατικός οργανισμός με τράπεζα τεκμηρίωσης, μελέτης και διαμόρφωσης στρατηγικών; Οι εξελίξεις έχουν βγάλει την Ελλάδα από τα γνωστά όρια άσκησης εξωτερικής πολιτικής, δηλαδή, του Αιγαίου. Η Ανατολική Μεσόγειος και οι νέες διαστάσεις που προσλαμβάνει το κυπριακό δημιουργούν νέες, πιο σύνθετες ανάγκες. Αλλά και οι διεθνείς εξελίξεις διαμορφώνουν ένα νέο, πολύ διαφορετικό τοπίο. Η ρωσοτουρκική συνεργασία σε συνδυασμό με ατυχείς ενέργειες και δηλώσεις από την πολιτική

ηγεσία του υπουργείου εξωτερικών επι προηγούμενης κυβέρνησης οδήγησαν σε ένα εξόχως ανθελληνικό δημοσίευμα σε εμβληματικό ρωσικό μέσο ενημέρωσης. Και στη Ρωσία, όπως και στην Τουρκία, τέτοια δημοσιεύματα δεν είναι τυχαία. Η αγανάκτηση και τα αδιέξοδα που προκάλεσε η ιδεοληπτική άσκηση της εξουσίας από την προηγούμενη κυβέρνηση (Συριζα) έχουν δημιουργήσει πολλές προσδοκίες από τη σημερινή. Μένει να δούμε αν και πόσο θα μπορέσει να ανταποκριθεί. Πάντως, σίγουρα θα αποτύχει αν ακολουθήσει το μέχρι σήμερα αναπτυξιακό μοντέλο, από δημιουργίας ελληνικού κράτους: έναν απόλυτο συγκεντρωτισμό γύρω από την πρωτεύουσα. Ας θυμηθούμε, επίσης, πως ωθήσεις στον ελληνισμό έδωσαν οι ιστορικές στιγμές που διευρύνθηκε είτε γεωγραφικά είτε πληθυσμιακά και συμπεριέλαβε και άλλες ομοεθνείς ενότητες, ή σημαίνοντες παράγοντες του εξωτε-

ρικού: η επανάσταση στο Γουδί κάλεσε το Βενιζέλο από την Κρήτη, η Ελλάδα άλλαξε όψη με την ενσωμάτωση της Μακεδονίας μετά τους Βαλκανικούς πολέμους, οι πρόσφυγες του ’22 της έδωσαν άλλη δυναμική με τις αστικές δυνάμεις των μικρασιατικών παραλίων και το δυναμισμό του ποντιακού ελληνισμού. Και, σήμερα, που η κυβέρνηση αναζητά προσανατολισμό θα πρέπει οπωσδήποτε να αναζητήσει και δυναμική στον ομογενειακό ελληνισμό και τους νέους που λόγω κρίσης έφυγαν στο εξωτερικό. Δυστυχώς, τα σχόλια που διαβάζω και έχουν σχέση με την θεσμική ενσωμάτωση του οικουμενικού ελληνισμού, διακρίνονται από έναν κλασικό παλαιοελλαδισμό. Θα δούμε ποια οδό θα ακολουθήσει η κυβέρνηση με την παροχή δικαιώματος ψήφου στους αποδήμους. Πηγή: Pontos-news και Ανιχνεύσεις

• Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2019 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

ΠΕΝΘΗ

Το Ύστατο χαίρε στον Υποστράτηγο ε.α. Μπαϊρακτάρη Αντώνιο Ήσουν ένας καταξιωμένος Αξιωματικός με ήθος και πολλά επαγγελματικά και διοικητικά προσόντα, στιβαρός στη διοίκησή σου, αυστηρός, αλλά και δίκαιος.

Στρατηγέ Μπαϊρακτάρη, Αγαπητέ Συμμαθητά και Κουμπάρε Αντώνη Είμαστε όλοι εδώ αυτή την ώρα η οικογένειά σου, οι συγγενείς, οι φίλοι σου, Μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του Συνδέσμου Αποστράτων Αξιωματικών Ιππικού Τεθωρακισμένων, οι Συμμαθητές σου απόφοιτοι της ΣΣΕ Τάξεως 1958, καθώς και οι συνάδελφοί σου του Όπλου μας (ε.ε. και ε.α.) για να σε αποχαιρετίσουμε και να σου πούμε το τελευταίο αντίο στο μακρινό σου ταξίδι προς την αιωνιότητα.

Σε θαύμαζα για την εργατικότητα και την μεθοδοκότητά σου, την τελειομανία σου και την επίτευξη των στόχων που έθετες.

Εγώ προσωπικά, ως Πρόεδρος του ΔΣ του Συνδέσμου, θεώρησα καθήκον μου να σου απευθύνω το ύστατο χαίρε και εκ μέρους όλων των μελών μας, όχι μόνο γιατί υπήρξες ιδρυτικό μέλος του Συνδέσμου, του οποίου το Καταστατικό ιδρύσεώς του φέρει την υπογραφή σου, αλλά και γιατί ως Ευέλπιδες, εκτός της συμμαθητικής μας σχέσεως, είχαμε συνδεθεί και οικογενειακώς και έτσι είχαμε αποκτήσει ένα ξεχωριστό αίσθημα φιλίας και αλληλοεκτιμήσεως. Το επιστέγασμα αυτής της σχέσεως ολοκληρώθηκε με τη βάπτιση της κόρης μας Ελένης από σένα και την αγαπημένη σου σύζυγο Άννα.

Οι νεότερες γενιές του Όπλου μας, το οποίο με τόσο ζήλο και αγάπη υπηρέτησες, θα σε θυμούνται για πάντα και θα σε έχουν παράδειγμα προς μίμηση.

Σε διέκρινε πάντοτε η ευγένεια, η συναδελφική αγάπη και η αξιοπρέπεια, ακτινοβολούσες εμπιστοσύνη, και ενέπνεες το σεβασμό στους υφισταμένους σου. 30

Οι προϊστάμενοί σου σε λάτρευαν για την απόδοσή σου στο έργο σου, την πειθαρχία σου, το ήθος σου και την εν γένει συμπεριφορά στους υφισταμένους σου. Δημιούργησες μια εξαίρετη οικογένεια, με την αγαπημένη σου σύζυγο Άννα και τα εξαίρετα παιδιά σου την Τάνια και το Γιώργο, που τους έδωσες αρχές, ειδική μόρφωση και επαγγελματική αποκατάσταση.

Με αυτά τα λόγια, Αγαπητέ μας συνάδελφε, συμμαθητά και κουμπάρε, σε αποχαιρετούμε με μεγάλη θλίψη, αλλά και υπηρηφάνεια και σου ευχόμαστε ΚΑΛΟ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟ. Αιωνία σου η Μνήμη. Χρήστος Παπαδογεωργόπουλος Υποστράτηγος ε.α.-Πρόεδρος ΣΑΙΤΘ

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2019

ΤΑ ΝΕΑ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ

Επίσκεψη Δ.Σ. του Σ.Α.Α.Ι.Τ.Θ. σε ΓΕΣ/ΔΙΤ - ΚΕΤΘ και Σχολή ΤΘ Την Πέμπτη 20 Ιουνίου 2019 και ώρα 10:00 το ΔΣ του Συνδέσμου ,αποτελούμενο από τους : α) Υπτγο ε.α. κ.Παπαδογεωργόπουλο ΧρήστοΠρόεδρο , β) Αντγο ε.α. κ.Παπαποστόλου Σεραφείμ Αντιπρόεδρο, γ) Αντγο ε.α. κ. Μεντεσίδη Χαράλαμπο Γεν. Γραμματέα, δ) Αντγο ε.α. κ. Κυριάκο Δημήτριο ε) Ταξχο ε.α. Μιχαηλίδη Γεώργιο Ταμία και Εφ. Ανθλχο κ.Σκιάνη Σταμάτιο ,παρέστη στην τελετή απονομής των πτυχίων και των τελαμόνων στους νέους Ανθυπιλάρχους Τάξεως 2018, οι οποίοι περάτωσαν με επιτυχία την εκπαίδευσή τους στη Σχολή Τεθωρακισμένων και αναχώρησαν για τις Μονάδες του Όπλου μας , παρουσία του Διευθυντού ΓΕΣ/ ΔΙΤ Ταξιάρχου κ. Σαμαρά Αστέριου , του Διοικητού του ΚΕΤΘ Ταξιάρχου κ. Μαυροειδή Γεωργίου και του Διοικητού της Σχολής Συνταγματάρχου (ΤΘ) κ. Θεοδοσιάδη Αντωνίου. Μετά την τελετή που πραγματοποιήθηκε στη ΛΑΦΑ, επισκεφθήκαμε τον Διευθυντή του Όπλου μας στο γραφείο του παρόντος και του Διοικητού του ΚΕΤΘ και συζητήσαμε τις λεπτομέρεις για την τελετή που θα πραγματοποιηθεί στις 20 Οκτωβρίου 2019 στο Μνημείο Ιππικού στο Μέτσοβο, καθώς και θέματα που αφορούν στην συνεργασία του Συνδέσμου μας με την Διεύθυνση του Όπλου. Η παρουσία μας στην τελετή μας έφερε πολλά χρόνια πίσω, μας ικανοποίησε απόλυτα και αισθανθήκαμε υπερήφανοι για τους νέους βλαστούς του Όπλου μας.

Διόρθωση: Στο οπισθόφυλλο του τεύχους 102 του περιοδικού του Συνδέσμου γράφτηκε λάθος το όνομα του Ταξιάρχου Διοικητού ΧΧΙ ΤΘΤ. Το σωστό είναι Ταξίαρχος Μπόγδος Ιωάννης. ΝΕΑ ΜΕΛΗ Στρατηγός ε.α. Τελίδης Βασίλειος Επίτιμος Α/ΓΕΣ, Έφε-

δρος Υπίλαρχος Γιαγτζόγλου Γεώργιος

ΠΕΝΘΗ

Απεβίωσαν τα μέλη του Συνδέσμου: Αντιστράτηγος ε.α. Νένος Γεώργιος, Υποστράτηγος ε.α. Καρβούνης Ευάγγελος, Υποστράτηγος Μπαϊρακτάρης Αντώνιος, Υποστράτηγος ε.α. Ματκανάς Βασίλειος, Υποστράτηγος ε.α. Κυρίου Νικόλαος, Ταξίαρχος ε.α. Θεοχαρίδης Δημήτριος

• Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2019 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

Προσκυνηματική εκδήλωση στο Μνημείο Ιππικού στο Μέτσοβο

Αγαπητά μέλη και φίλοι του Συνδέσμου Σας γνωρίζουμε ότι , το ΔΣ του Συνδέσμου αποφάσισε την οργάνωση τριήμερης προσκυνηματικής επίσκεψης στο Μνημείο Ιππικού στο Μέτσοβο – Ιωάννινα, από 19 εως 21 Οκτωβρίου 2019 , για τέλεση επιμνημόσυνης δέησης , ομιλίες και κατάθεση στεφάνων , για απόδοση τιμής και ευγνωμοσύνης στους ηρωϊκώς πεσόντες της Μεραρχίας Ιππικού κατά το έπος του 40. Η επίσκεψη και η τελετή πραγματοποιείται κάθε χρόνο και τελεί υπό την αιγίδα της Διευθύνσεως Ιππικού Τεθωρακισμένων του ΓΕΣ. Η τελετή θα γίνει την Κυριακή 20 Οκτωβρίου και ώρα 12:00. Το ακριβές πρόγραμμα θα κινοποιηθεί στους συμμετέχοντες εγκαίρως. Για την μετάβαση και επιστροφή των συμμετασχόντων θα διατεθεί τουριστικό μισθωμένο λεωφορείο (έχουμε επιτύχει πολύ καλή τιμή) , το οποίο θα αναχωρήσει από τη Λέσχη Παπάγου το πρωΐ του Σαββάτου 19 Οκτ. και ώρα 08:00. Τιμή εισητηρίου 25 € κατ’ άτομο (μετάβαση και επιστροφή). Όσοι επιθυμούν να συμμετάσχουν να το δηλώσουν μέχρι την 10 Οκτ. στο γραφείο του Συνδέσμου (τηλ. 210-5226351 , 6942482481, 6942581702), ή σε οποιοδήποτε μέλος του ΔΣ. Στην εκδρομή μπορεί να συμμετέχουν και φιλικά πρόσωπα των μελών μας. Θα αποτελέσει μεγάλη χαρά για μας η συμμετοχή μελών μας της Βορείου Ελλάδος και σε περίπτωση ικανού αριθμού θα καταβληθεί προσπάθεια να διατεθεί και από εκεί λεωφορείο. Η διαμονή θα γίνει στο ξενοδοχείο «ΑΣΤΕΡΙ» στο Μέτσοβο. Το κόστος είναι 40€ το δίκλινο και 35€ το μονόκλινο, συμπεριλαμβανομένου και του πρωϊνού. Το δρομολόγιο μετάβασης είναι Λέσχη Παπάγου – Αττική οδός – Ολυμπία οδός – Γέφυρα Ρίου – Αντιρίου – Ιονία οδός – Ιωάννινα – Μέτσοβο. Δρομολόγιο επιστροφής το αντίστροφο. Οι στάσεις γιά καφέ , φαγητό κ.λ.π. καθώς και ο χρόνος παραμονής σε κάθε χώρο θα καθορίζεται ανάλογα με την διευκόλυνση των μελών και τον διθέσιμο χρόνο. Για όσους επιθυμούν να επιβιβασθούν από την ΛΑΕΔ (Ρηγίλης) να το δηλώσουν και να βρίσκονται εκεί την 07:40Ω. Παρακαλούμε για την έγκαιρη δήλωσησυμμετοχής ώστε να ρυθμιστούν οι λεπτομέρειες και η ενοικίαση και δεύτερου λεωφορείου εάν απαιτηθεί.