Περιοδικό "Ιππικό Τεθωρακισμένα" Νο 106 by Liverios Petridis

ΤΡΙΜΗNΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΠΟΣΤΡΑΤΩΝ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΩΝ ΙΠΠΙΚΟΥ - ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΩΝ • ΤΕΥΧΟΣ 106 • ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2020 • ΒΕΡΑΝΖΕΡΟΥ 30, Τ.Κ. 104 32

Νέος Α/ΓΕΣ ο Αντιστράτηγος Χαρ. Λαλούσης, προερχόμενος από το Όπλο των Τεθωρακισμένων

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ Σελ. 31

ΚΟΠΗ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΟΠΙΤΑΣ ΚΑΙ ΓΕΝ. ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΣΤΟ ΚΕΤΘ

ΡΕΠΟΡΤΑΖ Σελ. 27

Το Δ.Σ. του Συνδέσμου, εύχεται στα μέλη και τους φίλους ΚΑΛΟ ΠΑΣΧΑ!

ΙΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ Γραφείο: Βερανζέρου 30

Περιεχόμενα τεύχους 106 Αιγιαλίτιδα Ζώνη, όσα πρέπει να γνωρίζουμε

Σελ. 4-5

Που το πάει ο Ερντογάν; Οι χάρτες με τα "μυστικά" Σελ. 6

ΤΚ 104 32 Αθήνα

Καμία δικαιολογία για τους Έλληνες

Σελ. 7-9

Τηλέφωνο και Fax: 210 5226351

Το Δημογραφικό πρόβλημα στην Ελλάδα

Σελ. 11

Δικτυακή τοποθεσία: http://www.saith.gr e-mail: info@saith.gr Tεύχος Νο 106 Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 2020 Ιδιοκτήτης: Σύνδεσμος Αποστράτων Αξιωματικών Ιππικού Τεθωρακισμένων Εκδότης - Διευθυντής: Υποστράτηγος ε.α. Χρ. Παπαδογεωργόπουλος Συντακτική Επιτροπή: Πρόεδρος Αντιστράτηγος ε. α. Σεραφείμ Παπαποστόλου Μέλη: Αντιστράτηγος ε.α. Κυριάκος Δημήτριος

Το τέλος της αμερικανικής κυριαρχίας σφυρηλατεί μια Πολυκεντρική Διεθνή Τάξη Pax Ottomanica: Η από παλαιά ερχόμενη "νέα" τάξη πραγμάτων της Τουρκίας

Επιμέλεια Έκδοσης: Έφεδρος Ίλαρχος Λιβέριος Πετρίδης

Σελ. 15-17

Ποια η διαφορά ανάμεσα σε γεωπολιτική, γεωστρατιγική και γεωπροπαγάνδα

Σελ.18-19

Πως η ΑΟΖ μετατρέπεται σε "γαλάζιο έδαφος"

Σελ. 21-22

Τα Νέα του Συνδέσμου

Σελ. 26-29

Τα Νέα του Όπλου

Σελ. 30-31

Ο τραπεζικός λογαριασμός του Συνδέσμου είναι: ΙΒΑΝ GR310171832000 και 6832-130556-296 ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Με την ευκαιρία απευθύνομε έκκληση στα μέλη μας και τους αποδέκτες του περιοδικού μας να αποστέλλουν την ετήσια συνδρομή τους των 20 ΕΥΡΩ, διότι η συνέχιση εκδόσεως του περιοδικού μας κινδυνεύει. Ευχαριστούμε Το Διοικητικό Συμβούλιο

Αντιστράτηγος ε.α. Μπαλτζώης Ιωάννης

Σελ. 12-14

Επισκεφθείτε την ιστοσελίδα μας στο διαδίκτυο για να είστε πάντα ενημερωμένοι για τα τεκταινόμενα στο Όπλο μας, στην διεύθυνση: http://www.saith.gr

Στους Αναγνώστες μας Η κατανόηση του τρόπου σκέψεως του αντιπάλου είναι απαραίτητη διαδικασία για να τον αντιμετωπίσουμε σωστά. Δεν πρέπει να οδηγεί, όμως, στο να προσαρμοστούμε στις αντιλήψεις, να «μπούμε στα παπούτσια του». Τις τελευταίες ημέρες λέγονται διάφορα για την ενόχληση της Τουρκίας λόγω (α) του αγωγού EastΜed, (β) των τριμερών σχημάτων συνεργασίας του άξονα Αθήνας - Λευκωσίας με Τελ Αβίβ και Κάιρο, και κυρίως (γ) των ερευνών της Κύπρου για υδρογονάνθρακες. Εκεί αποδίδεται και η τουρκική υπεραντίδραση να υπογράψει συμφωνία θαλάσσιας οριοθετήσεως με τη Λιβύη. Η κατάληξη αυτών των επιχειρημάτων είναι ότι ο ρεαλισμός επιβάλλει να αποσυρθούμε από όλα αυτά τα σχήματα που προκαλούν την Τουρκία και να συζητήσουμε μαζί της με ειλικρίνεια για να λύσουμε τις μεταξύ μας διαφορές. Η ενόχληση πράγματι υπάρχει. Η Τουρκία αισθάνεται –και είναι– απομονωμένη από τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο (όχι γενικότερα). Τι όμως την έχει ενοχλήσει; Ο αγωγός EastΜed είναι ένα τεχνικά μεγαλεπήβολο σχέδιο, που θα μεταφέρει αέριο από τα κοιτάσματα νοτίως της Κύπρου προς την Ευρώπη. Οψέποτε ολοκληρωθεί, δεν μπορεί να απειλήσει την απόλυτη πρωτοκαθεδρία της Τουρκίας στη μεταφορά αερίου από την Ανατολή προς την Ευρώπη. Αυτή τη στιγμή από το τουρκικό έδαφος περνούν δύο ρωσικοί, ένας ιρανικός κι ένας αζερικός αγωγός αερίου. Επιπλέον ο EastΜed συνελήφθη ως ιδέα το 2011-12. Η προκαταρκτική τεχνικοοικονομική μελέτη για την κατασκευή του παρουσιάστηκε τον Απρίλιο του 2012. Αντιθέτως, τα τουρκικά σχέδια για τις αλλόκοτες οριοθετήσεις της Τουρκίας με Λιβύη (αλλά και με Αίγυπτο, Ισραήλ και Λίβανο) εκπονήθηκαν τουλάχιστον από το 2010. Ως υπουργός Εξωτερικών ο Νταβούτογλου γύριζε στα κράτη της περιοχής με τους σχετικούς χάρτες από το 2011. Οι δε χάρτες είχαν δημοσιευθεί σε ημιεπίσημο περιοδικό του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών ήδη από τον Δεκέμβριο του 2011. Συνεπώς το επιχείρημα περί ενοχλήσεως λόγω EastΜed είναι προσχηματικό. Τα τριμερή σχήματα συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο αφορούν πολιτική συνεργασία και δεν αποτελούν στρατιωτική απειλή για την Τουρκία. Υφίστανται λόγω της επιλογής Ερντογάν να συγκρουστεί μετωπικά με το Ισραήλ από τον Μάιο του 2010 και να υπο-

νομεύει την αιγυπτιακή κυβέρνηση, υποστηρίζοντας με χρήματα και πράκτορες το αντιπολιτευόμενο –και εκτός νόμου– κίνημα των Αδελφών Μουσουλμάνων. Η μη συμμετοχή της Τουρκίας στις συμφωνίες οριοθετήσεως της Κύπρου με τα γειτονικά της κράτη οφειλόταν σε κάτι αντικειμενικό: στη γεωγραφία! Επιπλέον, τα προς έρευνα και εκμετάλλευση τεμάχια της Κύπρου ορίσθηκαν από τη Λευκωσία αποκλειστικώς στις νότιες θάλασσες του νησιού, που είχαν ήδη οριοθετηθεί με τα γειτονικά της κράτη. Κατά τη χάραξή τους αποφεύχθηκαν περιοχές όπου μπορούσε να έχει διεκδικήσεις η Τουρκία. Μα, η Κύπρος δεν λαμβάνει υπ’ όψιν της τα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων, ακούγεται ως επιχείρημα. Και όμως! Η Τουρκία διεκδικεί περίπου τα μιΦωτογραφία από in.gr σά κυπριακά τεμάχια για λογαριασμό της και όχι για τους Τουρκοκυπρίους. Η αιτιολόγηση είναι το ίδιο ακραία και αντίθετη προς το διεθνές δίκαιο και τη γεωγραφία, όσο και η ύπαρξη τουρκικών δικαιωμάτων στην υφαλοκρηπίδα της Κρήτης. Τέλος, είμαστε το μοναδικό κράτος που κοντέψαμε να ξεχάσουμε τα δικαιώματα που μας δίνει το διεθνές δίκαιο, προκειμένου να μην ενοχλήσουμε την Τουρκία. Οχι μόνον δεν εκτιμήθηκε η στάση μας από την Αγκυρα, αλλά η συμφωνία Τουρκίας - Λιβύης στρέφεται αποκλειστικώς εναντίον ημών. Η απάντηση σε όσα συμβαίνουν στην περιοχή μας συνδέονται με τον νεοοθωμανισμό του Ερντογάν, ο οποίος μεταλλάσσεται με το πέρασμα των ετών. Ο Ερντογάν εξαρχής έδειξε ότι επιθυμεί να ασκεί επιρροή πέραν των συνόρων της χώρας του. Ο νεοοθωμανισμός προσέφερε το ιδεολογικό υπόβαθρο στην άσκηση αυτής της πολιτικής. Αρχικώς ο νεοοθωμανισμός εντοπιζόταν στο πολιτισμικό πεδίο. Αναζητούσε τα «κατάλοιπα» του οθωμανικού παρελθόντος στους μουσουλμανικούς πληθυσμούς που ζουν στα Βαλκάνια. Το 2011 ο νεοοθωμανισμός μεταλλάχθηκε χρησιμοποιώντας τις Μουσουλμανικές Αδελφότητες που δρουν σε πολλά αραβικά, σουνιτικά κράτη. Μέσω των «αραβικών ανοίξεων» (που πλέον γνωρίζουμε ότι χρηματοδοτήθηκαν από το Κατάρ και υποκινήθηκαν και από την τουρκική υπηρεσία πληροφοριών, ΜΙΤ), ο Ερντογάν προσπάθησε να τοποθετήσει μουσουλμανιΣυνέχεια στην επόμενη σελίδα

ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

Αιγιαλίτιδα ζώνη, όσα πρέπει να γνωρίζουμε Γράφει ο ΑΓΓΕΛΟΣ Μ. ΣΥΡΙΓΟΣ* Τι είναι η αιγιαλίτιδα ζώνη; Η αιγιαλίτιδα ζώνη (γνωστή και ως χωρικά ύδατα ή χωρική θάλασσα) είναι μια θαλάσσια ζώνη που βρίσκεται δίπλα ακριβώς στις ακτές ενός κράτους. Περιλαμβάνει το νερό, τον βυθό και το υπέδαφος και τον υπερκείμενο εναέριο χώρο. Στη ζώνη αυτή, το παράκτιο κράτος ασκεί πλήρη κυριαρχία. Μοναδικός περιορισμός της κυριαρχίας είναι το δικαίωμα της αβλαβούς διελεύσεως, που μπορούν να ασκούν πλοία τρίτων κρατών χωρίς την προηγούμενη συγκατάθεση του κράτους. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1970 μέχρι σήμερα, όλα τα κράτη του κόσμου (πλην της Ελλάδας...) επέκτειναν τα χωρικά τους ύδατα στα 12 μίλια. Ο εθιμικός αυτός κανόνας αποτυπώθηκε και στη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας. Ποιο είναι το εύρος της ελληνικής και της τουρκικής αιγιαλίτιδας ζώνης; Το 1936 η Ελλάδα καθόρισε το εύρος των χωρικών της υδάτων στα 6 ναυτικά μίλια από τις ακτές. Παράλληλα, από το 1931 είχε θεσπίσει εναέριο χώρο 10 μιλίων. Η Τουρκία το 1964 επέκτεινε την αιγιαλίτιδα ζώνη της από τα 3 στα 6 μίλια. Παράλληλα, όρισε ότι, εάν οι έναντι των τουρκικών ακτών χώρες είχαν χωρικά ύδατα μεγαλύτερα των 6 μιλίων, τότε και τα τουρκικά χωρικά ύδατα καθορίζονταν βάσει της αρχής της αμοιβαιότητας. Έκτοτε η Τουρκία έχει χωρικά ύδατα 6 μιλίων στο Αιγαίο και 12 μιλίων στον Εύξεινο Πόντο και στην Ανατολική Μεσόγειο.

Στους Αναγνώστες μας

Τι σημαίνει casus belli; Η Τουρκία, αντιλαμβανόμενη τη σημασία της επεκτάσεως των χωρικών υδάτων, δήλωσε από το 1974 ότι «επέκταση της ελληνικής αιγιαλίτιδας ζώνης στα 12 μίλια θα σήμαινε ελληνoτουρκικό πόλεμο», γνωστότερο με τη λατινική φράση casus belli (αιτία πολέμου). Η απειλή πήρε τη μορφή ψηφίσματος από την τουρκική Εθνοσυνέλευση το 1995. Αντίκειται κατάφωρα στον θεμελιώδη κανόνα του διεθνούς δικαίου, που ορίζει ότι στις σχέσεις μεταξύ κρατών δεν επιτρέπεται η βία ή απειλή χρήσεως βίας. Τι άλλο επικαλείται η Τουρκία για να αποτρέψει την Ελλάδα από την επέκταση της αιγιαλίτιδας; Η Τουρκία αναφέρει ότι τα 12 μίλια αποτελούν το μέγιστο όριο επεκτάσεως των χωρικών υδάτων ενός κράτους. Δεν είναι υποχρεωτικό για ένα κράτος να επεκτείνει τα χωρικά του ύδατα πλήρως. Το Αιγαίο είναι μία περιοχή με ξεχωριστές γεωγραφικές συνθήκες (που ονομάζει η Τουρκία «ειδικές περιστάσεις»), οι οποίες δεν επιτρέπουν την αύξηση της ελληνικής αιγιαλίτιδας ζώνης στα 12 μίλια. Σε άλλη περίπτωση, το Αιγαίο θα μετατραπεί σε «ελληνική λίμνη». Κάτι τέτοιο είναι αντίθετο προς τα «ζωτικά συμφέροντα» της Τουρκίας στην περιοχή. Επιπλέον επιμένει ότι ειδικώς σε κλειστές ή ημίκλειστες θάλασσες, όπως το Αιγαίο, η αύξηση των χωρικών υδάτων θα έπρεπε να γίνεται με συναίνεση των παράκτιων κρατών. Έχουν βάση οι τουρκικές θέσεις; Οι νομικές θέσεις της Τουρκίας είναι εξαιρετικά αδύναμες. Η ευρεία πρακτική των κρατών, όπως διαμορφώθηκε από τη δεκαετία του 1960, οδήγησε στη δημιουργία ενός κοινά αποδεκτού εθιμικού κανόνα του διεθνούς δικαίου 12 μιλίων,

κές αδελφότητες στην ηγεσία κρατών που κάποτε αποτελούσαν εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Μετά την αποτυχία των «ανοίξεων», ο νεοοθωμανισμός έχει περάσει σε ένα άλλο στάδιο που ονομάζεται «γαλάζια πατρίδα». Η Τουρκία έχει ορίσει ως ζωτικό της χώρο, ένα νέο 4

όσον αφορά το εύρος της αιγιαλίτιδας ζώνης. Η ίδια η Τουρκία έχει επεκτείνει από το 1964 τα χωρικά της ύδατα σε Εύξεινο Πόντο και Μεσόγειο. Το Αιγαίο πράγματι αποτελεί κλειστή ή ημίκλειστη θάλασσα. Σε κλειστές ή ημίκλειστες θάλασσες υπάρχει υποχρέωση συνεργασίας των παράκτιων κρατών μόνον σε θέματα περιβάλλοντος και θαλάσσιας επιστημονικής έρευνας. Εξάλλου, υπάρχουν πολλές περιοχές του πλανήτη που αποτελούν κλειστές ή ημίκλειστες θάλασσες. Τα κράτη της Βαλτικής διασχίζουν τα δανικά, σουηδικά ή γερμανικά χωρικά ύδατα προκειμένου να φθάσουν στη Βόρειο Θάλασσα. Από τα Στενά του Ορμούζ, στην είσοδο του Περσικού Κόλπου, περνά το 50% του πετρελαίου που μεταφέρεται ετησίως με πετρελαιοφόρα. Καμία χώρα δεν διανοήθηκε να ισχυρισθεί ότι το Ιράν ή το Ομάν (που είναι τα δύο παράκτια κράτη στα Στενά) δεν είχαν δικαίωμα να αυξήσουν τα χωρικά τους ύδατα στα 12 μίλια επειδή η ναυσιπλοΐα στο συγκεκριμένο στρατηγικό πέρασμα θα περνούσε υποχρεωτικώς από τα χωρικά τους ύδατα. Γιατί ενοχλεί τόσο την Τουρκία η αύξηση των ελληνικών χωρικών υδάτων; Πιθανή επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 μίλια θα έχει καταλυτικά αποτελέσματα στις περισσότερες από τις τουρκικές διεκδικήσεις στο Αιγαίο: • Η περιοχή της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου που θα απομείνει να διεκδικείται από τα δύο κράτη θα περιορισθεί μόλις στο 5% του Αιγαίου. Αυτό θα καταστήσει τη διαφορά άνευ σημασίας. • Το πρόβλημα του διαφορετικού εύρους του εναερίου χώρου (10 μίλια) εν σχέσει προς το εύρος των χωρικών υδά-

είδος lebensraum, την ανατολική Μεσόγειο. Εκεί θα ασκεί κατ’ απόλυτο τρόπο την επιρροή της, αντιμετωπίζοντας κατά το δοκούν και τις περιστάσεις το διεθνές δίκαιο. Η Τουρκία αντιλαμβάνεται τη συζήτηση με την Ελλάδα ως προσαρμογή στις αντιλήψεις της «γαλάζιας πατρίδας».

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 2020

Το Διοικητικό Συμβούλιο

ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ αφέθηκε να ωριμάσει παράλληλα με τις διεργασίες της συνδιασκέψεως, που θεωρήθηκε ότι θα ενδυνάμωναν τις θέσεις μας. Το 1982 ολοκληρώθηκε η Συνδιάσκεψη και υπεγράφη μεν η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, αλλά μόλις το 1994 ετέθη εν ισχύι, ενώ η Ελλάδα την επικύρωσε τον Μάιο του 1995. Μετά τον Ιούνιο του 1995 την αφορμή προσέφερε η απόφαση της τουρκικής Βουλής για casus belli. Αντί η ελληνική εξωτερική πολιτική να επικεντρωθεί στην άσκηση του δικαιώματος, το βάρος δόθηκε στην άρση της αποφάσεως της τουρκικής Βουλής, που σε τελική ανάλυση είναι και εντελώς παράνομη. Η Ελλάδα εδώ και δεκαετίες μηρυκάζει μονότονα ότι η αύξηση των χωρικών υδάτων αποτελεί μονομερές δικαίωμα που θα ασκηθεί «όταν και όποτε» κρίνουμε κατάλληλο. Το θέμα παραπέμπεται στις ελληνικές καλένδες. Ο χρόνος «πάγωσε» το ’74 των (6 μίλια) θα πάψει να υφίσταται. • Τα όρια του FIR Αθηνών και τα όρια της Ζώνης Ερευνας και Διασώσεως στο Αιγαίο θα περιλαμβάνουν περιοχές ελληνικής κυριαρχίας σε ποσοστό 72% από τη θαλάσσια επιφάνεια του Αιγαίου (έναντι 43% σήμερα). Η Τουρκία θα απονομιμοποιηθεί εντελώς στην προσπάθειά της να αλλάξει τα όρια. • Οι λεγόμενες «γκρίζες ζώνες» κυριαρχίας στο Αιγαίο ετέθησαν από την Τουρκία για να καταστήσει τη δικαστική οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας δεύτερο κατά σειράν θέμα μετά τη διαπίστωση της κυριότητας επί κάποιων νησιών στο Αιγαίο. Μετά την αύξηση των χωρικών υδάτων, η τουρκική αμφισβήτηση θα έχει μόνον συμβολικό χαρακτήρα. Παραμένουν ως ζητήματα που θέτει η Τουρκία το καθεστώς αποστρατιωτικοποιήσεως των ανατολικών νησιών του Αιγαίου και η αμφισβήτηση της υφαλοκρηπίδας του συμπλέγματος της Μεγίστης (Καστελλόριζο). Πρέπει να συμφωνήσουν τα δύο κράτη για να προχωρήσει η Ελλάδα στην αύξηση της αιγιαλίτιδας ζώνης;

Στο άρθρο 3 της Συμβάσεως για το Δίκαιο της Θάλασσας (που αποτυπώνει κανόνα εθιμικού δικαίου και συνεπώς δεσμεύει και την Τουρκία) ορίζεται ότι «κάθε κράτος έχει το δικαίωμα να καθορίσει το εύρος της χωρικής του θάλασσας». Επομένως, η επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων αποτελεί αποκλειστικό δικαίωμα της Ελλάδος. Δυστυχώς στο παρελθόν η Ελλάδα, κατά τις λεγόμενες διερευνητικές συνομιλίες, δέχθηκε να συζητήσει με την Τουρκία τον τρόπο ασκήσεως του συγκεκριμένου (μονομερούς) δικαιώματος. Οι δύο πλευρές συζήτησαν, χωρίς να καταλήξουν, εάν σε κάποιες νησιωτικές περιοχές που βρίσκονται κοντά στην Τουρκία γινόταν περιορισμένη επέκταση των χωρικών υδάτων ή σε κάποια σημεία δεν υπήρχε καμία επέκταση. Για ποιο λόγο η Ελλάδα δεν έχει προχωρήσει στην αύξηση των χωρικών της υδάτων; Πάντοτε υπήρχε κάποιος λόγος (συνήθως σοβαρός). Το 1973, που πρωτοσυζητήθηκε το θέμα, είχαν μόλις ξεκινήσει οι εργασίες της Συνδιασκέψως για το Δίκαιο της Θάλασσας. Η ρύθμιση

Πού έχουμε οδηγηθεί ύστερα από τόσα χρόνια ασκήσεως αυτής της πολιτικής; Η απειλή της Τουρκίας περί casus belli είναι εντελώς παράνομη. Δεν μπορούμε όμως να μη τη λάβουμε σοβαρά υπ’ όψιν. Εμείς, όμως, έχουμε φτάσει στην άλλη άκρη. Προκειμένου να μην «ενοχλήσουμε» την Τουρκία απέχουμε από οποιαδήποτε άσκηση δικαιωμάτων σε όλες μας τις θάλασσες. Στην πράξη ο χρόνος για εμάς «πάγωσε» στο 1974. Σήμερα έχουμε τα εξής θλιβερά προνόμια. Είμαστε το μόνον από τα 149 παράκτια κράτη του πλανήτη που δεν έχει επεκτείνει τα χωρικά του ύδατα σε 12 μίλια. Μαζί με την Αλβανία, το Κουβέιτ και το Μαυροβούνιο, είμαστε τα κράτη εκείνα που δεν έχουν κηρύξει ζώνες δικαιοδοσίας πέραν των χωρικών υδάτων. Ενώ έχουμε (ρητορικά) ως σημαία μας το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, ουσιαστικά είμαστε το κράτος που έχει τη μικρότερη θαλάσσια ζώνη δικαιοδοσίας στον κόσμο. Κάτι κάνουμε στραβά και πρέπει να το αλλάξουμε... * Ο κ. Αγγελος Μ. Συρίγος είναι αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.

• Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 2020 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

Πού το πάει ο Ερντογάν; Οι χάρτες με τα «μυστικά»! Γράφει ο Δημοσιογράφος Νίκος Μελέτης Οι χάρτες τους οποίους ο Ερντογάν παρουσίασε σε τρεις τελευταίες συνεντεύξεις του, αλλά και εκείνοι που προβλήθηκαν από το κρατικό πρακτορείο Αναντολού για να «διαφημίσουν» την επιτυχία της «οριοθέτησης» με τη Λιβύη, διαφέρουν σημαντικά από τα πραγματικά στοιχεία που περιλαμβάνονται στο μνημόνιο και δημιουργείται εσκεμμένα σύγχυση, ώστε να μείνει ανοιχτό το πλαίσιο για ακόμη μεγαλύτερη διεύρυνση των τουρκικών διεκδικήσεων εις βάρος της Ελλάδας. Διότι πλέον έχει παρέλθει η εποχή της απλής αμφισβήτησης της ελληνικής υφαλοκρηπίδας και των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων. Πλέον είμαστε στη φάση της διεκδίκησης ως τουρκικής ολόκληρης της ελληνικής υφαλοκρηπίδας στην Ανατολική Μεσόγειο. Οι γραμμές βάσης στην τουρκική και τη λιβυκή ακτή που καταγράφονται στο μνημόνιο στην προβολή τους σκεπάζουν ακόμη και τη μισή Κρήτη, εικόνα που σοκάρει ακόμη και τον πιο ουδέτερο παρατηρητή και εσκεμμένα παρουσιάζεται διαφορετική αποτύπωση από την τουρκική πλευρά, ενώ στον χάρτη που πρόβαλε ο κ. Ερντογάν στη συνέντευξή του στο TRT, εκατέρωθεν της γραμμής οριοθέτησης με τη Λιβύη υπάρχει προέκταση με διακεκομμένη κόκκινη γραμμή, η οποία παραπέμπει στη γνωστή ακραία θεώρηση του εμπνευστή της «Γαλάζιας Πατρίδας», ναυάρχου Τσιχάτ Γιαϊτζί, για τουρκική υφαλοκρηπίδα μέχρι και νότια της Ιεράπετρας. Η Τουρκία εσκεμμένα παρουσιάζει παραποιημένο χάρτη, ώστε να μην προκαλείται δυσμενής εντύπωση από τη σκίαση και της μισής Κρήτης και των ελληνικών νησιών από την προβολή των γραμμών βάσης της τουρκικής ακτής προς τις γραμμές βάσης της λιβυκής ακτής, όπως έχουν συμπεριληφθεί στη συμφωνία Τουρκίας - Σάρατζ. Εξαφάνισαν την Κρήτη!

του γενικού διευθυντή του τουρκικού ΥΠΕΞ, Τ. Ερτσιγιές, που δημοσιεύθηκε πριν από λίγες ημέρες στην ιστοσελίδα του τουρκικού ΥΠΕΞ). Απλώς η τουρκική πλευρά απέφυγε να τραβήξει τις γραμμές που συνδέουν τις γραμμές βάσης γιατί τουλάχιστον επικοινωνιακά αυτή η εικόνα με την επικάλυψη της μισής Κρήτης είναι αρνητική για την Τουρκία. Όμως αυτές θα χρησιμοποιηθούν με πρώτη ευκαιρία, καθώς η Τουρκία σε επόμενη φάση θα ισχυριστεί ότι το δυτικό άκρο της υφαλοκρηπίδας της θα οριστεί μετά τη συμφωνία οριοθέτησης με την Ελλάδα και τη Λιβύη. Σε όλους τους χάρτες, ενώ υπήρχε εξήγηση για όλα τα σημεία, για την περιοχή F-G δεν υπάρχει καμία διευκρίνιση, ούτε προσδιορίζεται η συγκεκριμένη γραμμή, και αυτό δημιουργεί υποψίες. Διακεκομμένη κόκκινη γραμμή Στον χάρτη που παρουσίασε ο Ερντογάν στη συνέντευξή του στην TRT υπάρχει διακεκομμένη κόκκινη γραμμή, την οποία κανείς δεν μπήκε στον κόπο να εξηγήσει. Η γραμμή αυτή πιθανότατα θα αποτελέσει τη νέα διεκδίκηση της Τουρκίας θεωρώντας ότι η οριοθέτηση των θαλασσίων ζω-

Σύμφωνα με τις συντεταγμένες που έχουν κατατεθεί και συμπίπτουν σχεδόν απολύτως με τα σημεία που είχε προτείνει ήδη από το 2012 ο ναύαρχος Τσιχάτ Γιαϊτζί, η προβολή τους αγνοεί παντελώς την Κρήτη, της οποίας επικαλύπτει και μεγάλο μέρος, εξαιρώντας μόνο τα χωρικά ύδατα των 6 ν.μ. της Κρήτης και των νησιών (χάρτης 1). Μάλιστα σε όλους τους χάρτες που παρουσιάστηκαν, ως βορειότερο σημείο βάσης είχε χρησιμοποιηθεί η άκρη του κόλπου του Φετιγιέ απέναντι από τη Ρόδο, ενώ η συντεταγμένη που έχει καταγραφεί στο μνημόνιο είναι στο ακρωτήριο Ντεβέμποϊνου της Ντάτσα, νότια της Κω. Οι γραμμές βάσεις είναι καταγεγραμμένες όμως στο μνημόνιο και μάλιστα αποτυπώθηκαν και στην παρουσίαση 6

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 2020

ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ νών με την Ελλάδα, βάσει της αυθαίρετης τουρκικής θέσης ότι η Κρήτη δεν δικαιούται θαλάσσιες ζώνες, θα μετακινηθεί ακόμη πιο δυτικά και νότια της Κρήτης. Η κόκκινη διακεκομμένη γραμμή δεν «έπεσε από τον ουρανό», αλλά συμπίπτει ακριβώς με την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών Τουρκίας - Λιβύης που είχε προτείνει ήδη από το 2012 ο ναύαρχος Γιαϊτζί, όπου έφερνε την τουρκική υφαλοκρηπίδα μέχρι νότια της Ιεράπετρας. Εξάλλου, σε όλες τις επιστολές της στον ΟΗΕ, η Τουρκία δηλώνει ότι τα δυτικά όρια της υφαλοκρηπίδας της θα καθοριστούν όταν υπάρξει οριοθέτηση στο Αιγαίο με την Ελλάδα και όλες τις χώρες της περιοχής, κάτι που παραπέμπει και στην οριοθέτηση μεταξύ Ελλάδας και Λιβύης. Η Τουρκία μάλιστα σε χάρτη που προβάλλει τα οφέλη της Λιβύης από το μνημόνιο αφήνει εκτός λιβυκής υφαλοκρηπίδας τη «μύτη» αυτή που φθάνει μέχρι νότια της Ιεράπετρας. Δημιουργία τετελεσμένων; Η υπόθεση του μνημονίου Τουρκίας - Λιβύης της 27ης Νοεμβρίου 2019 αποτελεί την πιο σοβαρή απόπειρα δημιουργίας τετελεσμένων εις βάρος της Ελλάδας από το επεισόδιο των Ιμίων, το οποίο αφορούσε βεβαίως θέμα κυριαρχίας, αλλά οι συνέπειές του περιορίστηκαν στη συγκεκριμένη βραχονησίδα, παρά την προσπάθεια της Τουρκίας να συντηρήσει, με αιχμή τα Ίμια, θέμα «γκρίζων ζωνών». Το μνημόνιο διαμορφώθηκε με τέτοιο τρόπο, ώστε κάθε λιβυκή κυβέρνηση να βρεθεί σε ιδιαίτερα δύσκολη θέση εφόσον προχωρήσει στην κατάργησή του, καθώς με βάση τον σχεδιασμό του η Λιβύη κερδίζει εις βάρος της Ελλάδας ένα σημαντικό τμήμα της υφαλοκρηπίδας νότια της Κρήτης. Η τουρκική προσπάθεια για περιορισμό των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων στην Ανατολική Μεσόγειο στα χωρικά ύδατα των 6 ν.μ. των νησιών δεν είναι μια αόριστη απειλή, αλλά ένα σενάριο το οποίο υλοποιείται βήμα βήμα. Και αυτή η μείζων απειλή για την Ελλάδα δεν αντιμετωπίζεται πλέον μόνο με παθητικές κινήσεις και προετοιμασία αντιμετώπισης των τουρκικών πρωτοβουλιών, αλλά απαιτεί διπλωματικά επιθετικές κινήσεις και πρωτοβουλίες που θα ακυρώνουν εμπράκτως το τουρκο-λιβυκό μνημόνιο.

Καμία δικαιολογία για τους Έλληνες Γράφει Ειδικός Συνεργάτης Πριν λίγες μέρες ένας από τους σημαντικότερους αξιωματούχους του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών, o Τσαγατάι Ερτζιγιές, διπλωμάτης και πολιτικός διευθυντής του υπουργείου, ανάρτησε στο Twitter το εξής κείμενο αναφερόμενος στο Καστελόριζο: «Το να πιστεύεις ότι ένα μικρό νησί 10 τετραγωνικών χιλιομέτρων, που βρίσκεται δύο χιλιόμετρα μακριά από την Τουρκία και 570 χιλιόμετρα μακριά από την Ελλάδα, μπορεί να δημιουργήσει θαλάσσια ζώνη 40.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων στην Ανατολική Μεσόγειο, είναι γελοίο». Φυσικά, εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς ποια θα ήταν σήμερα η άποψη της Τουρκίας αν π.χ. η Γαύδος ανήκε σ’ αυτή και κατοικείτο από Τούρκους. Θα υπήρχε ποτέ περίπτωση να δεχθεί η Τουρκία πως η δική της Γαύδος δεν έχει καθόλου υφαλοκρηπίδα; Ούτε μία στο εκατομμύριο! Όχι μόνο δεν θα της φαινόταν τότε «γελοίο» το να απαιτεί όσα κυριαρχικά δικαιώματα απέρρεαν από τη θέση του νησιού της, αλλά θα είχε γυρίσει όλο το σύμπαν ανάποδα για να μην χαρίσει ούτε ένα τετραγωνικό μέτρο θάλασσας από όσα θα τις παραχωρούσε η Διεθνής Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας του ΟΗΕ (UNCLOS). Το «γελοίο» ή όχι του πράγματος όμως σχετικά με το Καστελόριζο έχει και βαθιές ιστορικές ρίζες, πέρα από τις πολιτικές και διπλωματικές. Μετά το τέλος των βαλκανικών πολέμων, η Τουρκία στάθηκε άτυχη από άποψη γεωγραφίας. Από τη μία πλευρά συνέχισε βέβαια να κατέχει

τον υψηλής στρατηγικής αξίας άξονα Βόσπορος – Προποντίδα – Δαρδανέλια χάρη στη σταθερή κατοχή του οποίου το Βυζάντιο υπήρξε παγκόσμια υπερδύναμη επί 1.100 χρόνια, αλλά από την άλλη μεριά έχασε σχεδόν όλα τα νησιά του Αιγαίου. Την εποχή εκεί, το 1913, η απώλεια των νησιών του Αιγαίου πιθανώς να μην απασχολούσε ιδιαίτερα τους Τούρκους, αλλά σίγουρα κατάλαβαν τι έπαθαν μερικές δεκαετίες αργότερα. Η Τουρκία είχε χάσει από το 191112 και τα Δωδεκάνησα όταν τα κατέλαβε η Ιταλία – η οποία είχε αποσπάσει από τον τουρκικό έλεγχο την ίδια εποχή και τη Λιβύη. Όταν ο Μουσολίνι επιτέθηκε στην Ελλάδα στις 28 Οκτωβρίου 1940, οι Τούρκοι δεν έπραξαν απολύτως τίποτα για να μας στηρίξουν παρ’ ότι είχαν υπογράψει σύμφωνο αμοιβαίας βοήθειας με τη χώρα μας σε περίπτωση που κάποια από τις δύο υποστεί εξωτερική επίθεση. Οι Τούρκοι δεν τάχθηκαν στο πλευρό της Ελλάδας κατά των Ιταλών για να έχουν αργότερα βάσιμες αξιώσεις επί ιταλικών εδαφών, όπως τα Δωδεκάνησα και το Καστελόριζο. Αντιθέτως, όταν ο Μεταξάς απέρριψε το ιταλικό τελεσίγραφο είχε κατά νου και τη μελλοντική προσάρτηση των Δωδεκανήσων, που θα δίνονταν στην Ελλάδα από τους Συμμάχους ως αντάλλαγμα για τη συμμετοχή της στον πόλεμο. Δύο μέρες μάλιστα μετά την ιταλική εισβολή, είπε στους διευθυντές των αθηναϊκών εφημερίδων πως «θα προσέξατε το τηλεγράφημα του Τσώρτσιλ το οποίο δημοσιεύτηκε σήμερα στις εφημερίδες. Εκείνοι οι οποίοι στο τηλεγράφημα αυτό δεν Συνέχεια στην επόμενη σελίδα

• Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 2020 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Συνέχεια από την προηγούμενη σελίδα

βλέπουν γραπτή την επιβεβαίωση άγραφης συμφωνίας για τα Δωδεκάνησα, δεν ξέρουν να διαβάζουν μέσα από τις γραμμές». Η Τουρκία πέρασε όλο τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ως ο περίφημος «επιτήδειος ουδέτερος», φλερτάροντας διαρκώς με τη ναζιστική Γερμανία. Όταν η γερμανική πολεμική μηχανή κατέβηκε στα Βαλκάνια τον Απρίλιο του 1941 και κεραυνοβόλησε ταυτόχρονα τη Γιουγκοσλαβία και την Ελλάδα, οι Τούρκοι καραδοκώντας σαν αρπακτικά για να εκμεταλλευτούν την πτώση της Ελλάδας, πρότειναν στους Γερμανούς να αναλάβουν τη φρούρηση των ελληνικών νησιών Χίου, Σάμου και Λέσβου καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου, δήθεν για να αποδεσμευτούν γερμανικά στρατεύματα για να χρησιμοποιηθούν σε άλλα ενεργά μέτωπα. Το γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών όμως απέρριψε αυτό το αίτημα και απάντησε ότι είχαν οριστεί γερμανικές μονάδες γι’ αυτόν τον σκοπό. Η τουρκική κυβέρνηση αν και δυσαρεστήθηκε, δεν δημιούργησε θέμα για το μέλλον των ελληνικών νησιών επειδή ήλπιζε να πάρει ένα ακόμη μεγαλύτερο έπαθλο: το Ιράκ και τις πετρελαιοπηγές της Μοσούλης. Βλέπετε, εκείνη την εποχή δεν είχε φανταστεί ακόμα η Τουρκία την αξία που θα είχαν τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου και επικέντρωνε την προσοχή της σε εκείνα που ήταν ήδη εκμεταλλεύσιμα. Λίγες μέρες πριν οι Γερμανοί επιτεθούν στη Σοβιετική Ένωση υπέγραψαν με την Τουρκία Σύμφωνο Μη Επιθέσεως. Λίγους μήνες αργότερα, τον Οκτώβριο του 1941, κι ενώ κινδύνευε να πέσει στα χέρια των εισβολέων η Μόσχα, οι Γερμανοί και οι Τούρκοι υπέγραψαν εμπορική συμφωνία με βάση την οποία η Τουρκία θα εξήγαγε στη ναζιστική Γερμανία 45.000 τόνους χρωμίτη τη διετία 1941-42 και από 90.000 τόνους το 1943 και το 1944. Για τη μεταφορά του χρωμίτη μάλιστα, 8

Λίγες μέρες πριν οι Γερμανοί επιτεθούν στη Σοβιετική Ένωση υπέγραψαν με την Τουρκία Σύμφωνο Μη Επιθέσεως. Φωτογραφία από τη Βικιπαίδεια οι Γερμανοί διέθεσαν 117 ατμομηχανές και 1.250 βαγόνια τρένου. Χάρη σ’ αυτό το μετάλλευμα από το οποίο έβγαινε το χρώμιο, μία κρισιμότατη πρώτη ύλη, η γερμανική πολεμική βιομηχανία κατάφερε να ανεβάζει διαρκώς την παραγωγή της τα επόμενα χρόνια. Όταν το 1942 οι Γερμανοί επιχείρησαν να καταλάβουν τις πετρελαιοπηγές του Καυκάσου, οι Τούρκοι και πάλι τους βοήθησαν εμμέσως παρατάσσοντας 28 μεραρχίες στην τουρκοσοβιετική μεθόριο και καθηλώνοντας σημαντικές σοβιετικές δυνάμεις απέναντί τους που δεν μπορούσαν να δράσουν κατά των Γερμανών. Για όσο διάστημα εξελίσσονταν οι επιχειρήσεις στο Ανατολικό Μέτωπο, η Τουρκία καραδοκούσε για να δει προς τα πού θα γείρει η πλάστιγγα ώστε να επωφεληθεί η ίδια. Οι σχέσεις ναζιστικής Γερμανίας – Τουρκίας συνέχιζαν να είναι στενές. Έως το 1943 οι Τούρκοι είχαν ήδη προμηθευτεί από τη Γερμανία 60 άρματα μάχης PzKpfw IV καθώς και καταδιωκτικά αεροσκάφη Fw190 και ενδιαφέρονταν ζωηρά για την απόκτηση βαρέων αρμάτων Τίγρις. Το γεγονός ότι ο Χίτλερ ήταν πρόθυμος να

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 2020

πουλήσει στους Τούρκους τα νεότατα Τίγρις, τα οποία αποτελούσαν ακόμη ένα είδος στρατιωτικού μυστικού για τη Βέρμαχτ, φανερώνει το πόσο μεγάλη σημασία απέδιδε στη στάση της Τουρκίας γενικότερα. Τα κινηματογραφικά επίκαιρα της εποχής δείχνουν τους Τούρκους στρατιωτικούς να παρακολουθούν εντυπωσιασμένοι μερικά άρματα Τίγρις να ανεβοκατεβαίνουν σε απότομες τάφρους σε στίβο μάχης στη Ρωσία, λίγο πριν τη μάχη του Κουρσκ τον Ιούνιο του 1943. Στο γεύμα που τους παρέθεσαν οι Γερμανοί στρατηγοί μετά την επίδειξη οι Τούρκοι εξέφρασαν τον θαυμασμό τους για τα γερμανικά όπλα, αλλά, όταν ρωτήθηκαν εάν η χώρα τους θα εγκατέλειπε την ουδετερότητά της για να συνταχθεί με τη Γερμανία, απάντησαν διπλωματικά πως η Βέρμαχτ ήταν αρκετά ισχυρή για να νικήσει τους Σοβιετικούς μόνη της. Δηλαδή «τρόλαραν» και τους Γερμανούς κανονικότατα. Τον Αύγουστο του 1944, με την είσοδο του Κόκκινου Στρατού στη Ρουμανία, κόπηκαν οι χερσαίες συγκοινωνίες μεταξύ Γερμανίας και Τουρκίας με αποτέλεσμα να λάβει την απόφαση η

ΔΙΕΘΝΗ ΘΕΜΑΤΑ Άγκυρα να διακόψει τις διπλωματικές της σχέσεις με τη χιτλερική Γερμανία. Και πάλι όμως οι Τούρκοι έκαναν το κορόιδο, και απέφυγαν να συνταχθούν με την πλευρά των Συμμάχων. Τελικά ο «επιτήδειος ουδέτερος» κήρυξε τον πόλεμο στη Γερμανία στις 23 Φεβρουαρίου 1945, όταν πλέον τα σοβιετικά στρατεύματα είχαν καταλάβει την Πολωνία και την Ουγγαρία και βρίσκονταν στους ποταμούς Όντερ και Νάισε, σε απόσταση λίγων δεκάδων χιλιομέτρων από το Βερολίνο. Οι Τούρκοι επεδίωξαν να καθίσουν στο τραπέζι των νικητών και να λάβουν ανταλλάγματα για τη … συμμετοχή τους στον πόλεμο κατά του Άξονα, ενώ στην πραγματικότητα η στάση τους ήταν μια σκέτη κοροϊδία σε βάρος των Συμμάχων. Καθ’ όλη τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου δεν έχασαν ούτε έναν στρατιώτη και δεν υπέστησαν απολύτως καμία ζημιά, ενώ αντιθέτως η Ελλάδα πλήρωσε βαρύτατο φόρο αίματος με 600.000 νεκρούς και αναρίθμητες ζημιές σε περιουσίες και υποδομές. Η Ελλάδα έλαβε τελικά ως αντάλλαγμα για τις θυσίες της τα Δωδεκάνησα και το νησιωτικό σύμπλεγμα του Καστελόριζου, ενώ η Τουρκία τίποτα – όπως της άξιζε. Επομένως το να παραπονιέται σήμερα η Τουρκία για την υπερβολικά μεγάλη ΑΟΖ του Καστελόριζου αποτελεί απύθμενο θράσος. Το Καστελόριζο και ολόκληρα τα Δωδεκάνησα δεν τα χάρισε κανείς στην Ελλάδα αλλά κερδήθηκαν με ποταμούς αίματος στα πεδία των μαχών όταν άλλοι παρατηρούσαν αμέτοχοι εκ του μακρόθεν. Το ότι τα νησιά αυτά στερούν ένα μεγάλο μέρος υφαλοκρηπίδας από την Τουρκία είναι απλώς «κακοτυχία» για τους γείτονες. Έπαιξαν το παιγνίδι της ουδετερότητας στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και έχασαν. Είναι πολύ αργά τώρα να διεκδικούν μέρος των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων σε μια περιοχή που αποτελεί την ανταμοιβή της Ελλάδας για μία από τις πιο έξοχες στιγμές

Το Καστελόριζο και ολόκληρα τα Δωδεκάνησα δεν τα χάρισε κανείς στην Ελλάδα αλλά κερδήθηκαν με ποταμούς αίματος στα πεδία των μαχών όταν άλλοι παρατηρούσαν αμέτοχοι εκ του μακρόθεν. Το ότι τα νησιά αυτά στερούν ένα μεγάλο μέρος υφαλοκρηπίδας από την Τουρκία είναι απλώς «κακοτυχία» για τους γείτονες. Έπαιξαν το παιγνίδι της ουδετερότητας στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και έχασαν. της Ιστορίας της. Πριν λίγο καιρό ο Τραμπ, απαντώντας στις επικρίσεις πολιτικών του αντιπάλων και δημοσιογράφων για το ότι εγκατέλειψε τους Κούρδους στις ορέξεις των Τούρκων, δικαιολογήθηκε λέγοντας πως «οι Κούρδοι δεν ήταν μαζί μας στην απόβαση της Νορμανδίας». Επομένως απέναντι σε μία ενδεχόμενη στρατιωτική σύγκρουση Ελλάδας-Τουρκίας οι Αμερικανοί πώς θα εγκαταλείψουν έναν παλιό και πιστό σύμμαχό τους για να συνταχθούν με μία ελεεινή χώρα καιροσκόπων η οποία συνεργάστηκε κρυφά με τον Χίτλερ; Όλοι οι Έλληνες θα πρέπει να έχουμε πάντα κατά νου πως οι θαλάσσιες εκτάσεις που διεκδικεί η Τουρκία αποτελούν ουσιαστικά προέκταση των εδαφών που κερδίσαμε με αμέτρητες θυσίες το 1940-44. Αν θέλουμε να λεγόμαστε άξιοι απόγονοι εκείνων που πολέμησαν στη Βόρεια Ήπειρο, στη Γραμμή Μεταξά, στην Κρήτη, στο Ελ Αλαμέιν και στο Ρίμινι δεν μπορούμε ούτε να διανοούμαστε ότι θα χαρίσουμε κυριαρχικά μας δικαιώματα στα Δωδεκάνησα ή οπουδήποτε αλλού στους απογόνους εκείνων που απλώς χάζευαν αδιάφοροι το δράμα της Ελλάδας και αργότερα έγιναν τα στενότερα φιλαράκια των Ναζί. Το οφείλουμε στους παππούδες μας να υπερασπιστούμε μέχρις εσχάτων όσα εκείνοι κέρδισαν με το

αίμα τους. Ο «επιτήδειος ουδέτερος» ας πρόσεχε και ας είχε το θάρρος και την εντιμότητα να ανταποκριθεί στο προσκλητήριο της Ιστορίας. Αφού επέλεξε να λουφάρει όταν μαινόταν η θύελλα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, δεν έχει τώρα κανένα ηθικό και νομικό δικαίωμα να απαιτεί οτιδήποτε από την Ελλάδα η οποία βρέθηκε στην πρώτη γραμμή του συμμαχικού αγώνα. Διαφορετικά, αν με οποιαδήποτε πρόφαση δεχθεί η Ελλάδα να εκχωρήσει στους Τούρκους κυριαρχικά της δικαιώματα που αναγνωρίζονται με βάση το διεθνές δίκαιο (όπως η υφαλοκρηπίδα και η ΑΟΖ), καλύτερα να καταργήσουμε τελείως την εθνική επέτειο της 28ης Οκτωβρίου και να πάψουμε να υποκρινόμαστε τους πατριώτες διότι θα έχουμε καταντήσει διεθνώς ρεντίκολα και δεν θα είμαστε άξιοι ούτε καν να πιάσουμε στο στόμα μας εκείνη τη γενιά των ηρώων. Και σε όσους δειλούς και ριψάσπιδες παριστάνουν τάχα τους ρεαλιστές και ψάχνουν να βρουν κάθε τρόπο και αφορμή για να αποφύγουν να υπερασπιστούν τα εθνικά δίκαια, νομίζω ότι το μόνο που τους πρέπει είναι να συγκρίνουμε τη δική τους ψοφοδεή στάση με τα λόγια του Ιωάννη Μεταξά όταν κλήθηκε ως επικεφαλής της μικρής και φτωχής Ελλάδας να αντιμετωπίσει δύο από τις υπερδυνάμεις της εποχής του: «Η Ελλάδα δεν πολεμά για τη νίκη. Πολεμά για τη Δόξα. Και για την τιμή της. Έχει υποχρέωση προς τον εαυτό της να μείνει άξια της Ιστορίας της». Αν ο Μεταξάς είχε τα κότσια να πει κάτι τέτοιο όταν έβλεπε πως η αντίσταση της Ελλάδας δεν είχε καμία ελπίδα και πως η υπεροχή του εχθρού ήταν συντριπτική, εμείς σήμερα τι δικαιολογία άραγε έχουμε για να υποχωρούμε ταπεινωτικά μπροστά σε μια Τουρκία που ούτε καν πλησιάζει σε ανάλογη ισχύ τη φασιστική Ιταλία ή τη ναζιστική Γερμανία εκείνης της εποχής;

• Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 2020 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

ΑΡΘΡΟ

Η Τουρκία έχει εξαπολύσει πόλεμο διεθνούς προπαγάνδας με στόχο να πλήξει το ηθικό των Ελλήνων και να δημιουργήσει θετικό κλίμα γι’ αυτήν Γράφει ο Παντελής Σαββίδης Δημοσιογράφος Αν και δεν πιστεύω πως όλα αυτά που διαψεύδονται δεν έχουν συζητηθεί (συνέντευξη Ιταλού ΥΠΕΞ στο Anadolu, συζητήσεις Ιταλίας- Τουρκίας για συνεκμετάλλευση υδρογονανθράκων, ρωσικές σκέψεις για αναγνώριση κατεχομένων), ας αποδεχθούμε ότι ισχύουν. Τι παρατηρούμε; Την εξαπόλυση μιας ψυχολογικής, διεθνούς προπαγάνδας εκ μέρους της Τουρκίας με σκοπό να ρίξει το ηθικό των Ελλήνων κρατικών αξιωματούχων και του ελληνικού λαού και να διαμορφώσει, διεθνώς, ένα κλίμα που θα ευνοεί τις τουρκικές θέσεις. Κυρίως, την αντίληψη πως χωρίς την Τουρκία λύση στην Ανατολική Μεσόγειο και εκμετάλλευση των κοιτασμάτων δεν θα επέλθει. Και πως η Τουρκία αδικείται απο τις επιδιώξεις της Ελλάδας. Η αντίδραση της Ελλάδας είναι η γνωστή απάντηση της έντιμης κορασίδος: η σιωπή μου προς απάντησή σας. Δεν έχουμε συνειδητοποιήσει τη φύση της Τουρκίας ως διαρκούς καθεστώτος, ανεξαρτήτως κυβερνήσεων. Δεν γνωρίζουμε την Τουρκία, την ψυχολογία των ηγετών και του λαού της και τις βλέψεις της που εμπεριέχονται στον γνωστό Εθνικό Όρκο. Φερόμαστε λες και κατοικούμε στο κέντρο μιας ευημερούσας, πολιτισμένης και ειρηνικής ηπείρου. Δεν έχουμε συνειδητοποιήσει πως η περιοχή μας είναι μια απο τις περιοχές με τη μεγαλύτερη αστάθεια στον κόσμο και με δυναμική ρευστότητα. Η Τουρκία προσδιόρισε εδώ και χρόνια τι θέλει να πετύχει, καθόρισε τα μέσα για την επιτυχία των στόχων της και υλοποιεί τις επιδιώξεις της. Η Ελλάδα φαίνεται να βρίσκεται σε μια διαρκή αποχαύνωση. Ανεξαρτήτως του αν ήταν επιτυχής ή όχι, μετά τη Μεγάλη Ιδέα, η Ελλάδα δεν μπόρεσε να διαμορφώσει ένα εθνικό όραμα.

ιδεολογικό, συνεκτικό στοιχείο της τουρκικής κοινωνίας είναι ο τουρκισμός. Για να ανακεφαλαιώνουμε -Η Τουρκία έχει επιθετικούς, αναθεωρητικούς εθνικούς στόχους τους οποίους επιδιώκει να υλοποιήσει. Η Ελλάδα δεν έχει. Το σύνθημα “δεν διεκδικούμε τίποτε, δεν παραχωρούμε τίποτε” δεν ανήκει σ αυτήν την κατηγορία. Είναι αμυντικό και προβληματικό. -Η Τουρκία έχει αυξημένη στρατιωτική ετοιμότητα για να υλοποιήσει τους στόχους της. Η Ελλάδα διαθέτει μόλις τα, απολύτως, αναγκαία. -Η Τουρκία διαθέτει μια επιθετικότητα στον ψυχολογικό πόλεμο. Στην Ελλάδα στα κέντρα αυτά έχουν επικρατήσει αποδομητικές δυνάμεις. Δεν ενδιαφέρονται και το θεωρούν έξω απο τις ιδεολογικές τους κινήσεις. -Η Τουρκία έχει αναπτύξει μια διεθνή προπαγανδιστική εκστρατεία για να επηρεάσει την διεθνή κοινή γνώμη. Στην Ελλάδα αυτού του είδους οι ενέργειες θεωρούνται περιττές και εθνικιστικές. -Απο ό,τι φαίνεται, η Τουρκία έχει κάνει βήματα στην ανάπτυξη των τεχνολογικών δυνατοτήτων της μεγαλύτερα απο ό,τι η Ελλάδα, όπως αποδεικνύεται απο τις επιθέσεις των Τούρκων χάκερς κατά ιστοσελίδων ελληνικών κρατικών θεσμών. Η Τουρκία θέλει προσοχή και προετοιμασία στην αντιμετωπισή της. Δεν αντιμετωπίζεται με χαοτικές πολιτικές. Στην Ελλάδα ζούμε σε μια χαοτική ρευστότητα με ιδεολογικά κυρίαρχη μια αποδομητική ομάδα που διατρέχει οριζοντίως τα κόμματα. Υπάρχει παντού και είτε είναι συνειδητά τροτσκιστική είτε όχι έχει εφαρμόσει την τακτική του εισοδισμού. Είναι ιδιοτελής και εξουσιομανής. Δεν νομίζω πως στην Ελλάδα το “παιχνίδι” παίζεται, τη στιγμή που και οι κρατικοί θεσμοί και τα Μέσα Ενημέρωσης έχουν διαβρωθεί απο τον αποδομητισμό. Τουλάχιστον, ας μας πούν που θέλουν να μας πάνε. Αλλά ούτε και αυτό θα κάνουν.

Εκτός αυτού, έχει διαμορφωθεί στο εσωτερικό της μια δυναμική ομάδα με αποδομητικά χαρακτηριστικά. Αμφισβητεί, δηλαδή, το δικαίωμα των Ελλήνων ως έθνους να διατηρούν και να προασπίζονται το εθνικό τους κράτος. Θέλουν ένα κράτος πολυπολιτισμικό όπου όλες οι εθνότητες θα αποτελούν συνιστώσες του.

Βεβαίως, όλα αυτά είναι επιλογές του ελληνικού λαού που αναδεικνύει με την ψήφο του τους ηγέτες και τους βουλευτές του.

Δεν είναι τόσο ακραία τα πράγματα σε άλλες χώρες. Και, φυσικά, δεν είναι στην Τουρκία όπου το κυρίαρχο

Και η μοίρα μας είναι η εθνική και εδαφική μας συρρίκνωση.

Γι αυτό το επιχείρημα “δεν ήξερα” δε ισχύει. Άγνοια σε δύσκολες στιγμές δεν δικαιολογείται. Είμαστε, απολύτως, υπεύθυνοι της μοίρας μας.

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 2020

ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

Το Δημογραφικό πρόβλημα στην Ελλάδα Η επείγουσα αναγκαιότητα των κινήτρων Γράφει ο Γιώργος Τριπολιτσιώτης Όπως ανέδειξα στα προηγούμενα άρθρα μου, το μερίδιο της ευθύνης όλων μας είναι υπαρκτό και αυταπόδεικτο για τη δημογραφική συρρίκνωση της χώρας. Και όμως. Αντί σαν πολίτες να αφυπνιστούμε, να αναλάβουμε το μερίδιο της ευθύνης που μας αναλογεί και να συμβάλλουμε στην αντιμετώπιση του προβλήματος, υποστηρίζουμε απόψεις που αποτελούν βασικά επιχειρήματα και όπλα στη φαρέτρα της πολιτείας, όταν αυτή δεν λαμβάνει κανένα μέτρο για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του προβλήματος. Μία άποψη που υπάρχει στην κοινωνία είναι ότι η τεκνογονία αποτελεί κατά βάση προσωπική πεποίθηση και υπόθεση και ότι όποιο ζευγάρι επιθυμεί πολλά παιδιά θα τα κάνει ανεξαρτήτως κινήτρων. Μία άλλη είναι ότι κανένας δεν υποχρεώνει κανέναν να κάνει παιδιά και εν κατακλείδι δεν μπορεί η πολιτεία να δίνει κίνητρα για τις προσωπικές επιλογές του καθενός. Ωστόσο, η άποψη ότι όποιοι αγαπούν τα παιδιά θα τα κάνουν ανεξαρτήτων συνθηκών και παρεχόμενης υποστήριξης, δεν απηχεί διόλου την πραγματικότητα και ισχύει τη σημερινή εποχή μόνο για ένα πολύ μικρό ποσοστό ζευγαριών. Σε αναρτήσεις απόψεων στο διαδίκτυο και σε δημοσιευμένες έρευνες φαίνεται ότι οι περισσότερες ελληνικές οικογένειες με ένα ή δύο παιδιά δεν προχωρούν στην απόκτηση ενός ή περισσοτέρων ακόμα λόγω της έλλειψης κινήτρων και υποστήριξης από την πολιτεία, και όχι επειδή δεν το επιθυμούν. Ακόμα όμως και σε περιπτώσεις τριτέκνων, πολυτέκνων και υπερπολυτέκνων οικογενειών, ο αριθμός των παιδιών δεν είναι σίγουρο ότι αντιπροσωπεύει και την πραγματική θέλησή τους για τεκνογονία. Για παράδειγμα, μία οικογένεια μπορεί να έχει τώρα και να έχει σταματήσει στα πέντε παιδιά, ωστόσο αν υπήρ-

χαν πραγματικά κίνητρα μπορεί να είχε αρκετά περισσότερα, συμβάλλοντας ακόμα πιο ενεργά στην αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος. Πολύ μεγάλο ενδιαφέρον θα είχε μία έρευνα ανάμεσα στις πολυμελείς (τρία και άνω παιδιά) ή ακόμα και στις υπερπολύτεκνες οικογένειες (έξι και άνω παιδιά), η οποία, κατά την άποψή μου, θα έδειχνε ξεκάθαρα πως η συντριπτική πλειοψηφία αυτών θα προέβαινε στην απόκτηση ακόμα περισσότερων παιδιών, αν η πολιτεία υπήρχε αρωγός και συμπαραστάτης και όχι παθητικός και αδιάφορος θεατής όπως σήμερα συμβαίνει (ανατρέξτε στο άρθρο «Η αντιμετώπιση της πολυμελούς οικογένειας»). Την περίοδο πριν την κρίση σταδιακά θεσμοθετήθηκαν κίνητρα για τεκνογονία, όπως τα επιδόματα τέκνων χωρίς εισοδηματικά κριτήρια, ο μηδενικός φόρος εισοδήματος για τις οικογένειες με τρία παιδιά και άνω, ο διορισμός ενός παιδιού από κάθε πολύτεκνη οικογένεια στο δημόσιο, ο διορισμός των πολυτέκνων εκπαιδευτικών, η ισόβια σύνταξη πολύτεκνης μητέρας, οι μετεγγραφές φοιτητών και άλλα. Αυτά τα μέτρα προκάλεσαν πρόσκαιρη αντιστροφή του αρνητικού κλίματος, αρκετές οικογένειες έγιναν πολύτεκνες και άνοιξε μία χαραμάδα ελπίδας ενάντια στη δημογραφική συρρί-

κνωση, η οποία αμέσως μετά όμως επιδεινώθηκε πλήρως από τα μέτρα που πάρθηκαν εναντίον της τεκνογονίας από το 2010 και μετά, αλλά και εξαιτίας της οικονομικής κρίσης και της ανεργίας. Συνεπώς πρέπει να καταστεί σαφές ότι η απόκτηση πολλών παιδιών συνδέεται με κίνητρα και πρέπει πάντα να συνδέεται με κίνητρα. Βεβαίως και υπάρχουν γονείς που αγαπάνε τα πολλά παιδιά, αγαπάνε την Πατρίδα και τεκνοποιούν λόγω της αγάπης τους για αυτήν, ενώ δεν έχουν μεγάλες οικονομικές δυνατότητες. Άλλοι γονείς με τις ίδιες δυνατότητες, η ακόμα και με μεγάλη οικονομική ευχέρεια επιλέγουν να κάνουν μόνο ένα ή δύο παιδιά ή να μην κάνουν καθόλου. Αυτή η διαφοροποίηση υπήρχε πάντα και πάντα θα υπάρχει στο μέλλον. Ωστόσο, η αγάπη για τα παιδιά μόνο δεν φτάνει. Η πραγματικότητα είναι αμείλικτη με τις πολύτεκνες οικογένειες να μειώνονται αριθμητικά συνεχώς. Υπάρχουν πολλά ζευγάρια που θέλουν να φέρουν πολλά παιδιά στον κόσμο αλλά δεν έχουν τους πόρους και την υποστήριξη για να τα αναθρέψουν με αξιοπρέπεια. Γιατί όλα τα παιδιά πρέπει να μεγαλώνουν με αξιοπρέπεια και για αυτό χρειάζονται οι γονείς τη συνδρομή της πολιτείας. Η οποία συνδρομή δεν πρέ-

Συνέχεια στην επόμενη σελίδα

• Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 2020 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Συνέχεια από την προηγούμενη σελίδα

πει να θεωρείται προνόμιο αλλά δικαίωμα. Αυτό συμβαίνει σε όλα τα πολιτισμένα κράτη, αυτό επιτάσσει μία σύγχρονη κοινωνική και ανθρωποκεντρική πολιτική και αυτό επιτάσσει και το ελληνικό Σύνταγμα στο άρθρο του για την προστασία της οικογένειας. Εξάλλου, και αυτό πρέπει να γίνει από όλους κατανοητό, η Πατρίδα χρειάζεται επειγόντως αιμοδοσία με νέους Έλληνες και Ελληνίδες. Τα παιδιά που θα γεννηθούν λόγω μίας δραστικής και αποτελεσματικής δημογραφικής πολιτικής θα αναζωογονήσουν την Πατρίδα. Είναι μεγάλη προσβολή προς αυτά τα παιδιά και προς την ίδια την ανθρώπινη ζωή, η άποψη ότι η τεκνογονία αποτελεί προσωπική υπόθεση ανεξαρτήτως κινήτρων. Είναι και αδιαφορία προς το έθνος που αργοπεθαίνει. Πολλά ζευγάρια αδιόριστων εκπαιδευτικών (ή με το ένα μέλος του ζευγαριού εκπαιδευτικό) την 6ετία 2004-2010 απέκτησαν ένα και δύο ακόμα παιδιά, ή ακόμα και τρία μερικά για να γίνουν πολύτεκνοι οι γονείς και να διοριστούν. Αυτά τα παιδιά που γεννήθηκαν – με σκοπό των διορισμό των γονιών – δεν είναι άνθρωποι σαν τα άλλα; Ή μήπως τρέφει κάποιος αυταπάτες ότι οι γονείς τους τα αγαπάνε λιγότερο από τα πρώτα; Όποιος βγάζει τα δικά του αστήριχτα συμπεράσματα και εκφράζει απάνθρωπες απόψεις, ας κάνει τον κόπο να ρωτήσει αυτούς τους γονείς. Ας αναρωτηθεί πρώτα όμως αν ενδιαφέρεται ο ίδιος για τη συνέχεια αυτού του έθνους και πως αυτό θα επιτευχθεί με κάποιον μαγικό τρόπο χωρίς κίνητρα. Υπόψη ότι ζούμε ήδη στη δεκαετία του 2020 και όχι στις δεκαετίες του 1950 και 60 όταν οι περισσότερες ελληνικές οικογένειες ήταν φτωχές και πολύτεκνες. Η άποψή μου είναι ότι για το συντριπτικό ποσοστό του πληθυσμού τα κίνητρα και η βοήθεια της πολιτείας αποτελούν προαπαιτούμενο για την τεκνογονία, αλλά και για την απαιτούμενη πλέον για το έθνος πολυτεκνία, και την ανατροφή των παιδιών με αξιοπρέπεια και χωρίς βασικές στερήσεις. Τα προτεινόμενα μέτρα για την αύξηση των γεννήσεων θα αναγραφούν στο επόμενο και τελευταίο άρθρο για το δημογραφικό πρόβλημα. 12

Tο Τέλος της Αμερικανικής Κυρι Γράφει ο Federico Pieraccini [Καθημερινά άρθρα Αμερικανών σχολιαστών αδιαμφισβήτητης εγκυρότητας συμπίπτουν με την κατωτέρω διεξοδική και τεκμηριωμένη ανάλυση του ευρύτατα διαβαζόμενου συντάκτη της, Ιταλού γεωπολιτικού αναλυτή. Η ανάγνωσή της και στην Ελλάδα, ίσως και από κάποιες υπεύθυνες κεφαλές αποκλείεται να ζημιώσει το περιεχόμενό τους και τα εθνικά συμφέροντα. Η γνώση ποτέ κανέναν δεν έβλαψε.] Μετάφραση/εισαγωγή Μιχαήλ Στυλιανού Από την Προεδρία του Τζωρτζ Μπους έως αυτήν του Τραμπ οι ΗΠΑ έκαναν κάποια στραβοπατήματα που μείωσαν όχι μόνο την επιρροή τους σε στρατηγικές περιοχές του κόσμου αλλά και την ικανότητα τους να προβάλλουν εικόνα ισχύος και να επιβάλλουν έτσι την θέλησή τους σε όσους δεν είναι πρόθυμοι να γονατίσουν σε συμμόρφωση. Ορισμένα παραδείγματα από το πρόσφατο παρελθόν αρκούν για να δείξουν πως μια σειρά από στρατηγικά σφάλματα πέτυχαν μόνο να επιταχύνουν την ηγεμονική παρακμή των ΗΠΑ. ΑΒΝ–ΙΝF = Υπερηχητική Υπεροχή Μπορεί να λεχθεί ότι απόφαση να εισβάλουν στο Αφγανιστάν, μετά την επίθεση στους πύργους της Νέας Υόρκης, διακηρύσσοντας πως πρέπει να αντιμετωπιστεί ένας «άξονας του κακού» που περιλαμβάνει την πυρηνικά εξοπλισμένη Βόρειο Κορέα και τον αναπτυσσόμενο περιφερειακό ηγεμόνα Ιράν, ήταν η αιτία για πολλά από τα σημαντικότερα στρατηγικά προβλήματα που ταλαιπωρούν τις ΗΠΑ.

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 2020

Η Ουάσιγκτον συχνά προτιμά να μεταμφιέζει τους μέσους ως μακροπρόθεσμους στόχους της, με το να επικεντρώνεται σε υποτιθέμενες πιο άμεσες και βραχυπρόθεσμες απειλές. Έτσι, η αποχώρηση των ΗΠΑ από την Συνθήκη για τους Αντιβαλλιστικούς Πυραύλους (ΑΒΜ) και η εγκατάσταση του Συστήματος Αίγις (χερσαίου και ναυτικού) ως μέρους του πυραυλικού αμυντικού εξοπλισμού του ΝΑΤΟ, παρουσιάσθηκε ως προορισμένη να προστατεύσει τους Ευρωπαίους συμμάχους από την απειλή των πυραύλων του Ιράν. Αυτό το επιχείρημα είχε ελάχιστη πειστικότητα, αφού το Ιράν δεν είχε ούτε την ικανότητα ούτε την πρόθεση να εκτοξεύσει τέτοιους πυραύλους. Καθώς ήταν αμέσως φανερό στους περισσότερους ανεξάρτητους αναλυτές, όπως και στον Πρόεδρο Πούτιν, η ανάπτυξη τέτοιων επιθετικών οπλικών συστημάτων απέβλεπε μόνο στο να εκμηδενίσει την δυνατότητα της Ρωσικής Ομοσπονδίας να αποτρέψει μιαν πυρηνική επίθεση. Οι Ομπάμα και Τραμπ ακολούθησαν πιστά τα βήματα του Τζωρτζ Μπους, τοποθετώντας συστήματα αντιβαλλιστικών πυραύλων στα σύνορα της Ρωσίας, περιλαμβανομένης της Ρουμανίας και της Πολωνίας. Μετά την βαρυσήμαντη απόφαση του Τραμπ να αποχωρήσει και από την Συνθήκη Πυρηνικών Δυνάμεων Μέσου Βεληνεκούς (INF Treaty), είναι επίσης πιθανό ότι η νέα Συνθήκη START (Περιορισμού Στρατηγικών ΄Οπλων) θα εγκαταλειφθεί επίσης, προκαλώντας μεγαλύτερη διεθνή ανασφάλεια, με την διόγκωση της πυρηνικής απειλής. Η Μόσχα εξαναγκάστηκε να εγκαταλείψει τις αναστολές της στην ανάπτυξη νέων όπλων για την αποκατάσταση της ισορροπίας και ο Πούτιν, σε ομιλία του τον Μάρτιο του 2018, αποκάλυψε στον κόσμο την ανάπτυ-

ΔΙΕΘΝΗ ΘΕΜΑΤΑ

αρχίας Σφυρηλατεί μια Πολυκεντρική Διεθνή Τάξη S-400 Τέλος στην Πυρηνική Συμφωνία; Να που Έρχεται Πυρηνικό το Ιράν.

Ενώ ένας κόσμος χωρίς πυρηνικά όπλα θα ήταν το ιδεώδες, δεν μπορεί να αρνηθεί κανείς την αποτρεπτική τους αξία, όπως πιστοποιεί η βορειοκορεατική εμπειρία. ξη υπερηχητικών όπλων και άλλων τεχνολογικών αλμάτων που θα έβγαζαν την Ουάσιγκτον από τις φαντασιώσεις της για πρώτο πυρηνικό πλήγμα. Όσο και εάν η προπαγάνδα της Ουάσιγκτον αρνείται να παραδεχτεί τις τεκτονικές μετακινήσεις στην παγκόσμια σκακιέρα που επέφεραν αυτά τα ρωσικά τεχνολογικά επιτεύγματα, νηφάλιες στρατιωτικές εκτιμήσεις αναγνωρίζουν ότι το παιχνίδι έχει μεταβληθεί ριζικά. Δεν υπάρχει άμυνα εναντίον τέτοιων ρωσικών συστημάτων όπως το υπερηχητικό ανεμοπλάνο Avangard, το οποίο αποκαθιστά την ισχύ του αποτρεπτικού δόγματος Εξασφαλισμένη Αμοιβαία Καταστροφή (ΜΑD), το οποίο πάλι εξασφαλίζει ότι δεν μπορούν ποτέ να χρησιμοποιηθούν πυρηνικά όπλα όσο υπάρχει αυτή η «ισορροπία του τρόμου». Η Μόσχα είναι έτσι σε θέση να επιβάλει την ειρήνη δια της ισχύος, δείχνοντας ότι είναι ικανή να καταφέρει ένα εξοντωτικό δεύτερο πυρηνικό χτύπημα, παρά τα πολυθρύλητα συστήματα ΑΒΜ της Ουάσιγκτον. Επιπλέον, για να εξασφαλίσει την

ικανότητά της για την επίτευξη ανταποδοτικού πλήγματος, η Μόσχα υποχρεώθηκε να δημιουργήσει το πιο προηγμένο στον κόσμο σύστημα αντιβαλλιστικών πυραύλων ΑΒΜ, για να αποκρούσει την επίθεση της Ουάσιγκτον. Αυτό το σύστημα ΑΒΜ είναι ενταγμένο στο αμυντικό δίκτυο που περιλαμβάνει τους πυραύλους Pantsir, Tor, Buk, S-400 και σύντομα τα εξοντωτικά πυραυλικά συστήματα S-500 και A-235. Αυτό το συνδυασμένο σύστημα είναι σχεδιασμένο να καταρρίπτει δι-ηπειρωτικούς βαλλιστικούς πυραύλουςI (ΙCBM) όπως και όποια μελλοντικά αμερικανικά υπερηχητικά όπλα. Οι επιδρομικοί πόλεμοι που εξαπέλυσαν ο Τζωρτζ Μπους, ο Ομπάμα και ο Τραμπ κατάφεραν μόνο να φέρουν τις ΗΠΑ σε μια θέση πυρηνικής μειονεκτικότητας απέναντι στην Ρωσία και στην Κίνα. Η Μόσχα προφανώς μοιράστηκε κάποιες από τις τεχνολογικές καινοτομίες της με την στρατηγική της σύμμαχο, επιτρέποντας στο Πεκίνο να διαθέτει επίσης υπερηχητικά όπλα, μαζί με αντιπυραυλικά συστήματα όπως το ρωσικό

Επιπλέον της συνεχιζόμενης οικονομικής και στρατιωτικής πίεσης σε βάρος του Ιράν, μια από τις αμεσότερες συνέπειες της αμερικανικής αποχώρησης από την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν (να μην κατασκευάσει πυρηνικά όπλα, με αντάλλαγμα να αρθούν οι αμερικανικές και ευρωπαϊκές κυρώσεις εναντίον του) ήταν να αναγκαστεί το Ιράν να επανεξετάσει όλες τις εναλλακτικές επιλογές για την άμυνά του. Μολονότι οι ηγέτες της χώρας και οι πολιτικοί έχουν πάντοτε υποστηρίξει ότι δεν θέλουν να αναπτύξουν ένα πυρηνικό όπλο, λέγοντας ότι απαγορεύεται από τον ισλαμικό νόμο, προσωπικά πιστεύω πως ο καλύτερος δρόμος γι’ αυτούς είναι να ακολουθήσουν το παράδειγμα του Βορείου Βιετνάμ και να αποκτήσουν ένα πυρηνικό αποτρεπτικό για να προστατευθούν από την αμερικανική επιθετικότητα. Ενώ αυτή η δική μου εισήγηση μπορεί να μην συμπίπτει με τις προθέσεις των ηγετών της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν, η προστασία που έχει εξασφαλίσει η Βόρειος Κορέα από αμερικανική επίθεση, λόγω του πυρηνικού εξοπλισμού της, μπορεί να υποχρεώσει την ιρανική ηγεσία να σταθμίσει προσεκτικά τα υπέρ και τα κατά υιοθέτησης του Βορειοκορεατικού παραδείγματος, ίσως διαλέγοντας την ισραηλινή μέθοδο της πυρηνικής αμφισημίας ή πυρηνικής αδιαφάνειας, όπου η κατοχή πυρηνικών όπλων ούτε επιβεβαιώνεται, ούτε διαψεύδεται. Ενώ ένας κόσμος χωρίς πυρηνικά όπλα θα ήταν το ιδεώδες, δεν μπορεί να αρνηθεί κανείς την αποτρεπτική τους αξία, όπως πιστοποιεί η βορειοκορεατική εμπειρία. Συνέχεια στην επόμενη σελίδα

• Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 2020 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

ΔΙΕΘΝΗ ΘΕΜΑΤΑ Συνέχεια από την προηγούμενη σελίδα

Ενώ το Ιράν δεν θέλει πόλεμο, όποια επιδίωξη πυρηνικού οπλοστασίου μπορεί να προκαλέσει μια σύρραξη στην Μέση Ανατολή. Αλλά, όπως έχω υποστηρίξει από παλιά, ο κίνδυνος πυρηνικού πολέμου δεν υπάρχει (εφ΄ όσον έχουν αποκτηθεί τα πυρηνικά όπλα), επειδή αυτά έχουν μιαν σταθεροποιό και όχι αποσταθεροποιητική επιρροή, ιδιαίτερα σε ένα πολυκεντρικό περιβάλλον. ΄Ετσι, άλλη μια φορά, η Ουάσιγκτον πυροβόλησε το πόδι της με το να ωθήσει απερίσκεπτα έναν από τους γεωπολιτικούς αντιπάλους της να ακολουθήσει την αντίθετη από την επιδιωκόμενη πορεία. Αντί να σταματήσει την πυρηνική εξάπλωση στην περιοχή, οι ΗΠΑ, με την ακύρωση της Πυρηνικής Συμφωνίας του Ιράν, απλά ενίσχυσαν την προοπτική εξάπλωσης των πυρηνικών εξοπλισμών. Η μυωπία του Τραμπ στην αποχώρηση από την πυρηνική συμφωνία του Ιράν θυμίζει την αποχώρηση του Τζωρτζ Μπους από την Συνθήκη ΑΒΜ (αντιβαλλιστικών πυραύλων). Προκαλώντας τις αναγκαίες αντιδράσεις από την Μόσχα και την Τεχεράνη, οι ενέργειες της Ουάσιγκτον τελικά κατάφεραν να την φέρουν σε μειονεκτική θέση, σε ορισμένα κρίσιμα πεδία, σε σχέση με τους ανταγωνιστές της. Ο θάνατος του Σολεϊμανί ξεφουσκώνει τον μύθο του αήττητου των ΗΠΑ. ΄Εχω γράψει κάποια άρθρα μετά τον θάνατο του Σολεϊμανί που εξέταζαν το γεγονός και τις βαθειές προεκτάσεις του στην περιοχή. Αυτό που μοιάζει φανερό είναι ότι η Ουάσιγκτον εμφανίζεται ανίκανη να εκτιμήσει τις συνέπειες των ασύνετων ενεργειών της Ο φόνος του Σολεϊμανί ήταν βέβαιο πως θα προκαλούσε μια ιρανική αντίδραση. Και ακόμη και αν πιστεύουμε ότι ο Τραμπ δεν επιζητεί πόλεμο, ήταν φανερό σε κάθε παρατηρητή ότι θα ακολουθούσε μια αντίδραση του Ιράν στις τρομοκρατικές ενέργειες των ΗΠΑ. 14

Η απάντηση ήρθε μερικές νύχτες αργότερα, όταν για πρώτη φορά μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο μια αμερικανική στρατιωτική βάση δέχτηκε μια βροχή πυραύλων (22 πυραύλους, με φορτίο 700 κιλών ο καθένας). Με αυτόν τον τρόπο η Τεχεράνη έδειχνε ότι διέθετε τα αναγκαία τεχνικά, επιχειρησιακά και στρατηγικά μέσα να εξοντώσει χιλιάδες Αμερικανούς στρατιωτικούς και βοηθητικό προσωπικό σε διάστημα λίγων λεπτών εάν το επιθυμούσε και οι ΗΠΑ θα ήταν ανίκανες να το σταματήσουν. Τα αμερικανικά αντιαεροπορικά συστήματα Πάτριοτ άλλη μια φορά απέτυχαν να κάνουν την δουλειά τους, επαναλαμβάνοντας την αποτυχία τους να προστατεύσουν τις πετρελαϊκές εγκαταστάσεις της Σαουδικής Αραβίας από μια πυραυλική επίθεση των ανταρτών Χούθις της Υεμένης, προ ολίγων μηνών. Έχουμε έτσι, σε διάστημα λίγων μηνών, την επιβεβαίωση της ανικανότητας των ΗΠΑ να προστατεύσουν τα στρατεύματά τους ή συμμάχους από πυραύλους των Χούθι, των Εσμπολά ή του Ιράν. Ο Τραμπ και οι στρατηγοί του θα ήταν απρόθυμοι να απαντήσουν στην ιρανική πυραυλική επίθεση, ξέροντας ότι οποιαδήποτε ιρανική ανταπάντηση θα επέφερε ανεξέλεγκτη περιφερειακή πυρκαγιά, που θα ερήμωνε τις αμερικανικές βάσεις, όπως και πετρελαϊκές υποδομές και πόλεις συμμάχων των ΗΠΑ, όπως το Τελ Αβίβ, η Χάιφα και το Ντουμπάϊ. Αφού επέδειξε στον κόσμο ότι οι σύμμαχοι των ΗΠΑ στην περιοχή είναι ανυπεράσπιστοι από πυραυλικές επιθέσεις ακόμη και των Χούθις, το Ιράν υπογράμμισε το μήνυμα ενεργώντας χειρουργικούς βομβαρδισμούς σε δυο αμερικανικές βάσεις, ενέργεια που διατυμπανίζει την διάσταση μεταξύ της ιδέας περί αήττητου των ΗΠΑ και της πραγματικότητας που θα προέκυπτε σε μια πολυεπίπεδη πυραυλική σύρραξη. Συμπέρασμα

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 2020

Οι διπλωματικές και στρατιωτικές αποφάσεις της Ουάσιγκτον τα τελευταία χρόνια κατόρθωσαν μόνο να δημιουργήσουν ένα κόσμο που είναι περισσότερο εχθρικός προς τις ΗΠΑ, λιγότερο διατεθειμένος να δεχτεί τις διαταγές τους και συχνά ωθείται, αντίθετα, να αποκτήσει τα στρατιωτικά μέσα για να αντιδράσει στους τραμπουκισμούς της Ουάσιγκτον. Όσο και αν παραμένουν οι ΗΠΑ η μεγαλύτερη στρατιωτική δύναμη, η ανικανότητά τους είχε ως αποτέλεσμα να τις ξεπεράσουν Ρωσία και Κίνα σε ορισμένους κρίσιμους τομείς, έτσι που οι ΗΠΑ να μην έχουν ελπίδα να προστατευτούν από ένα πυρηνικό ανταποδοτικό πλήγμα και με το Ιράν ακόμη να διαθέτει τα μέσα να επιβάλει με επιτυχία αντίποινα κατά των ΗΠΑ την περιοχή. Όπως το έχω γράψει συχνά, η δύναμη της Ουάσιγκτον στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στην τεχνική του εντυπωσιασμού, βοηθούμενην από τον παραπειστικό τεχνητό κόσμο του Χόλυγουντ. Οι πρόσφατες πυραυλικές επιθέσεις των Χούθις στις πετρελαϊκές εγκαταστάσεις της Σαουδικής Αραβίας και η ιρανική πυραυλική επίθεση προ ημερών σε αμερικανικές βάσεις στο Ιράκ (που καμιά τους δεν αποτράπηκε) είναι σαν τον Τοτό που τραβάει πίσω την αυλαία για να αποκαλύψει την στρατιωτική ευπάθεια της Ουάσιγκτον. Οι ικεσίες της Ουάσιγκτον στο κοινό να μην δίνει προσοχή σε ότι δείχνει το άνοιγμα της αυλαίας δεν πρόκειται να βοηθήσουν. Όσο πιο επιθετικές γίνονται οι ΗΠΑ τόσο αποκαλύπτουν τα τακτικά, επιχειρησιακά και στρατηγικά όριά τους, πράγμα που τελικά συμβάλλει μόνο στο να επιταχύνει την απώλεια της ηγεμονίας τους. Εάν οι ΗΠΑ Εάν οι ΗΠΑ μπορούσαν να καταφέρουν ένα πρώτο πυρηνικό χτύπημα χωρίς τον φόβο μιας συντριπτικής ανταπόδοσης, χάρις στα αντιβαλλιστικά πυραυλικά τους συστήματα (ΑΒΜ), τότε η επιδίωξή τους για αέναη

ΔΙΕΘΝΗ ΘΕΜΑΤΑ μονοκρατορία θα μπορούσε να είναι ρεαλιστική. Αλλά οι κύριοι ανταγωνιστές της Ουάσιγκτον έδειξαν ότι έχουν τα μέσα να υπερασπιστούν από ένα πρώτο χτύπημα της Ουάσιγκτον, όντας ικανοί να καταφέρουν έναν ανεμπόδιστο εξοντωτικό πλήγμα ανταπόδοσης, πληροφορώντας έτσι ότι το δόγμα της αμοιβαίας εξασφαλισμένης καταστροφής θα παραμείνει κυρίαρχο. ΄Ετσι εχόντων των πραγμάτων οι προσπάθειες της Ουάσιγκτον να διατηρήσει την θέση της ως του αναμφισβήτητου παγκόσμιου ηγεμόνα είναι μάταιες. Σε μια περιοχή ζωτικής σημασίας για τα συμφέροντα των ΗΠΑ η Ουάσιγκτον δεν έχει την επιχειρησιακή ικανότητα να εμποδίσει την απελευθέρωση της Συρίας. Όταν επιχείρησε η ίδια να επιβάλει στρατιωτικά την θέλησή της είδε μέχρι και τα 80% των πυραύλων της να καταρρίπτονται ή να εκτρέπονται του στόχου τους, προβάλλοντας άλλη μια φορά την απόσταση ανάμεσα στην χολιγουντιανή προπαγάνδα της Ουάσιγκτον και την σκληρή στρατιωτική πραγματικότητα. Οι ενέργειες των Τζωρτζ Μπους, Ομπάμα και Τραμπ χρησίμευσαν μόνο στο να επισπεύσουν αθέλητα την μετακίνηση της ανθρωπότητας πέρα από ένα μονοπολικό κόσμο, σε έναν πολυκεντρικό. Καθώς ο Τραμπ ακολουθεί στα βήματα των προκατόχων του με το να είναι επιθετικός εναντίον του Ιράν, το μόνο που πετυχαίνει είναι να εξασθενίζει την διεθνή θέση των ΗΠΑ και να ενισχύει την θέση των αντιπάλων τους.

Pax Ottomanica: Η από παλαιά ερχόμενη «νέα» τάξη πραγμάτων της Τουρκίας Γράφουν οι Δρ. Πέτρος Βιολάκης* Δρ. Δημήτρης Σταθακόπουλος** Τον τελευταίο καιρό, έγινε ξεκάθαρο ότι ο πρόεδρος Ερντογάν σταθερά και συστηματικά όχι απλώς απομακρύνει τη Τουρκία από την Ευρώπη, αλλά την εκτροχιάζει από την Ευρωπαϊκή της πορεία. Τα σημάδια είναι πια σαφή: αυτός ο εκτροχιασμός δεν «είναι λάθος» δεν οφείλεται ούτε σε εσφαλμένο σχεδιασμό ούτε και σε διαχειριστική ανεπάρκεια, αλλά αποτελεί συνειδητή στρατηγική επιλογή. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο ίδιος ο Ερντογάν από το 2004 ανέφερε την Ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας ως πρώτη προτεραιότητα, μια άποψη που συμμερίζονταν και το 62% της Τουρκικής κοινής γνώμης (Eurobarometer, 2004: 5). Όπως σημειώνεται από αναλυτές, η υποψηφιότητα για ένταξη στην Ε.Ε. της Τουρκίας, αποτέλεσε την πιο σημαντική πρόκληση στην 200ετή ιστορία του Οθωμανικού και Τουρκικού κράτους για ενσωμάτωση Ευρωπαϊκών προτύπων πολιτικής, οικονομίας και πολιτισμού (Grigoriadis, 2006:148; CamyarandTagma, 2010; Çakar, 1998). Οι

σημαντικότερες προσπάθειες ενσωμάτωσης δυτικών προτύπων από την Τουρκία, ξεκινούν κατά την περίοδο της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, το 1792, μετά την ήττα του Σουλτάνου Σελίμ 3ου από τη Ρωσία, ακολούθως το 1839-1876, με το λεγόμενο κίνημα Τανζιμάτ, το οποίο στόχευε στον πλήρη εκσυγχρονισμό της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Η τελευταία προσπάθεια μεταρρυθμίσεων πραγματοποιήθηκε από τον Κεμάλ Ατατούρκ(Aybey, 2004: 20; Kramer, 1991: 64)η οποία και τερματίστηκε από τον Τούρκο Πρόεδρο Ερντογάν, ο οποίος φέρεται να συνδέεται περισσότερο με τις μνήμες του παρελθόντος παρά με τον εκσυγχρονισμό της χώρας. Όπως εύλογα είχε αναδείξει ως προς τη σημαντικότητά του, ο Αντιστράτηγος ε.α. Ιωάννης Μπαλτζώης, ο Εθνικός Όρκος της Τουρκίας, στον οποίο αναφέρεται τακτικά ο Ερντογάν, δημιουργεί ένα διαφορετικό πλαίσιο αντίληψης της πραγματικότητας (σε σχέση με το δυτικό κόσμο) ο οποίος τεχνηέντως με διάφορες πολιτικές, χρησιμοποιείται –μεταξύ άλλων- για την συγκρότηση της νέας-Οθωμανικής ταυτότητας. Η αναβίωση αυτή του Οθωμανισμού δεν

Συνέχεια στην επόμενη σελίδα

• Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 2020 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

ΔΙΕΘΝΗ ΘΕΜΑΤΑ Συνέχεια από την προηγούμενη σελίδα

είναι καινούρια τάση, για τους μελετητές της Τουρκικής-Οθωμανικής Ιστορίας. Όπως σημειώνεται από πολλούς ερευνητές όλες οι μεταρρυθμίσεις (δυτικοποίηση) της Τουρκίας, στόχευαν στην ενδυνάμωση της εξωτερικής πολιτικήςμε το σκεπτικό της επαναφοράς της «δόξας» της Οθωμανικής αυτοκρατορίας (CamyarandTagma, 2010). Αυτό το σκεπτικό παραμένει ακόμα και σήμερα αναλλοίωτο, ενώ εξηγεί την αντίδραση της Τουρκίας σε πολλές καταστάσεις (αμφισβήτηση Ελληνο-Τουρκικών συνόρων & συνθήκης Λοζάνης, Κυπριακό κ.α.). Τα δεδομένα αυτά, αποδεικνύουν μια έντονη διαφοροποίηση στη θεσμική αντίληψη της Τουρκίας σε σχέση με αυτή της Ε.Ε., με την Τουρκία να δηλώνει απρόθυμη να γεφυρώσει αυτό το χάσμα ή να υποκρίνεται ότι διαπραγματεύεται και να συμμορφώνεται. Η ύπαρξη ενός εναλλακτικού σχεδίου είχε ανακοινωθεί (ήδη) από τον ίδιο τον Ερντογάν και αποτέλεσε στόχο από τα χρόνια που διετέλεσε δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης (1994-1998). Βασιζόμενο σε αυτό το σκεπτικό, το κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (που ίδρυσε ο ίδιος) ξεκίνησε μια σειρά μεταρρυθμίσεων με στόχο την δημιουργία ενός Νέο-Οθωμανικού κράτους το οποίο θα βασίζεται στην Ισλαμική θρησκεία. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές εμπεριέχουν στοιχεία της θεωρίας εξευρωπαϊσμού, με τη σημαντικότατη διαφορά ότι αντί για εμφύσηση των Ευρωπαϊκών θεσμών και δομών, συγκροτείται μια διαφορετική ταυτότητα που βασίζεται στο Ισλάμ και το Νέο-Οθωμανικό τρόπο που γίνονται τα πράγματα.Ως εκ τούτου, αυτό που δεν βλέπουμε, είναι μια «δυτικοποίηση της ταυτότητας», ή μια διασύνδεση των «ευρωπαϊκών ωφελημάτων» με την Τουρκία στη ρητορική του προέδρου προς τον Τουρκικό λαό (εντός και εκτός συνόρων), με ότι αυτό και αν συνεπάγεται. Τα ποσοστά υιοθέτησης μιας «Ευρωπαϊκής Ταυτότητας» παραμένουν χαμηλά μέχρι και το 2016 (λίγο πριν το 16

πραξικόπημα), όπου αποτυπώνεται με ιδιαίτερα χαμηλό ποσοστό (24,4% των ερωτηθέντων) η προτεραιότητα για την ανάπτυξη Ευρωπαϊκής ταυτότητας (Atlı, 2016). Τα δεδομένα αυτά σε συνδυασμό με τη μακροχρόνια πορεία της Τουρκίας ως υποψήφιο για ένταξη μέλος στην Ε.Ε., συνέβαλαν στο ότι αντί της Ευρωπαϊκής/ Δυτικής ταυτότητας της Τουρκίας, να δημιουργηθεί «στρατηγικός χώρος και χρόνος» για μια διαφορετική νοηματική πλαισίωση, που τελικά θα οδηγήσει σε μια διαφορετική συγκρότηση ταυτότητας. Ως εκ τούτου, μια σύντομη ανάλυση των πολιτικών της Τουρκικής κυβέρνησης αποκαλύπτει ότι τα οφέλη της Ε.Ε. (τελωνειακή ένωση, οικονομική άνοδος κλπ.) αποδόθηκαν στην κυβέρνηση Ερντογάν, η οποία με τη σειρά της τα συνέδεσε σταδιακά με την νέα-Οθωμανική ταυτότητα. Αντιστρόφως, τα δεινά που προήλθαν εκ των αποφάσεων της κυβέρνησης Ερντογάν αποδίδονται σε εξωτερικούς/δυτικούς παράγοντες.Με τον τρόπο αυτό δημιουργούνται «αυτοματισμοί σκέψης» στην απόδοση αιτιότητας: διευκολύνει στην απόδοση των όποιων λάθος χειρισμών της κυβέρνησης Ερντογάν σε εξωγενείς παράγοντες (δυτικοί – μη μουσουλμάνοι) και την απόδοση θετικών/ωφελημάτων στην ίδια την κυβέρνηση (αποκλειστικά). Οι πολιτικές αυτές καθώς και η ύπαρξη ενός εναλλακτικού σχεδίου είχε ανακοινωθεί (ήδη) από τον ίδιο τον Ερντογάν από τα χρόνια που διετέλεσε δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης (1994-1998). Με την ίδρυση του κόμματος «Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης» τo 2001,ο Ερντογάν ξεκινά μια σειρά μεταρρυθμίσεων με στόχο την δημιουργία ενός ΝέοΟθωμανικού κράτους το οποίο θα βασίζεται στην Ισλαμική θρησκεία. Ένα χρόνο νωρίτερα, ο Αχμέντ Νταβούτογλου (2000) εκδίδει το βιβλίο του «το Στρατηγικό Βάθος», όπου αναβαθμίζει (νοηματικά) την Τουρκία από περιφερειακή σε κεντρική δύναμη η οποία δύναται να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο σε διάφορες περιφέρειες παγκοσμίως ενώ παράλληλα απορρίπτει την απο-

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 2020

τύπωση ότι η Τουρκία αποτελεί γέφυρα μεταξύ του Ισλάμ και της Δύσης. Η απόρριψη αυτή είναι απότοκη της θεώρησης ότι η Τουρκία θα πρέπει να σταματήσει να αποτελεί εργαλείο προώθησης στρατηγικών συμφερόντων άλλων χωρών, και αντί αυτού να αρχίσει να υλοποιεί πολιτικές αντάξιες της οθωμανικής της παρακαταθήκης και γεωγραφικής της θέσης. Η αποτύπωση αυτού του νέου ιστορικό-πολιτικού αφηγήματος, σε συνδυασμό με τη ρητορική του προέδρου Ερντογάν, δημιούργησαν (και δημιουργούν) ειδικές συνθήκες μάθησης ή αλλιώς (επαν)εκπαίδευσης της κοινής γνώμης στο νέο ιδεολογικό και δομικό/ οργανωτικό του πλαίσιο. Πλέον της ρητορικής, η οργανωτική/δομική υλοποίηση του εν λόγω σχεδίου ξεκίνησε από το 2012 με την ανακοίνωση ότι ο διαχωρισμός των εξουσιών είναι εμπόδιο. Ακολούθως, το 2014 ψηφίζεται νόμοςπου ενισχύει τις εξουσίες του υπουργού δικαιοσύνης, ενώ κατοχυρώνεται με νόμο η λογοκρισία του ιντερνέτ και συλλογή προσωπικών δεδομένων των χρηστών του διαδικτύου. Επιπλέον, προτρέπονται οι μαθητές να μελετούν το Κοράνι και παράλληλα μετατρέπονται όλα τα σχολεία σε θρησκευτικά σχολεία. Στα πλαίσια αυτά, και με γνώμονα ότι η βάση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας είναι το Ισλάμ, αυξάνονται οι αναφορές προς το Ισλάμ (αναφορά ότι την Αμερική ανακάλυψαν πρώτα Μουσουλμάνοι). Παράλληλα ανακοινώνεται η κατασκευή τεμένων σε 80 από τα 100 κρατικά πανεπιστήμια. Στα πλαίσια περαιτέρω ενίσχυσης του Ισλαμικού-τρόπου ζωής/ταυτότητας ο Ερντογάν κατηγορεί τους «δυτικούς» ότι μισούν τους Μουσουλμάνους αλλά αγαπούν τα χρήματά τους ενώ γίνεται υπόδειξη στους Τούρκους μαθητές να γνωρίσουν πρωτίστως Τούρκους μουσικούς, Μουσουλμάνους επιστήμονες και ακαδημαϊκούς. Το σχέδιο για την επανασύσταση της Νέο-Οθωμανικής ταυτότητας προχωρά με την απόφαση της 19ης εθνικής συνόδου για την υποχρεωτική διδασκαλία της Οθωμανικής

ΔΙΕΘΝΗ ΘΕΜΑΤΑ

Η Τουρκία έχει εισέλθει ή εισέρχεται σε μια προ-Τανζιμάτ κατάσταση, δηλαδή σε μια κατάσταση όπου το σύστημα διακυβέρνησης βασίζεται στη Σαρία και την ευρύτερη Νέο-Οθωμανική αντίληψη των πραγμάτων, που συμπεριλαμβάνει την «Pax Ottomanica» γλώσσας στα λύκεια της χώρας, ενώ ανοίγει ο δρόμος για αναβίωση (υποχρεωτικά) του Ισλαμικού Σουνιτικού δόγματος στα Τουρκικά σχολεία. Σε επίπεδο ρητορικής ο πρόεδρος Ερντογάν γίνεται πιο επιθετικός αναγνωρίζοντας τη μετανάστευση ως μέσο κατάκτησης- επέκτασης του Ισλάμ (Hijrah) (Observer, 2016), ενώ παράλληλα ασκεί δριμεία κριτική προς την Ε.Ε. σχετικά με την μη-ένταξη της Τουρκίας. Οι προσπάθειές του για συγκρότηση νέας ταυτότητας και έλεγχο φαίνεται να αποδίδουν, τουλάχιστον εντός της Τουρκίας. Το αποτυχημένο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου, ανέδειξε τον αντίκτυπο που είχε η μεταρρυθμιστική προσπάθεια του Ερντογάν. Το γεγονός ότι περισσότεροι από 80.000 Ιμάμηδες καλούσαν στο όνομα του Κορανίου και μέσω προσευχών (Αζαν) τους πολίτες στους δρόμους κατά της απόπειρας του πραξικοπήματος (Khan, 2016; Karvounopoulos, 2016; EuroNews, 2016) αποδεικνύει την ύπαρξη εναλλακτικών του κράτος, διοικητικών δομών που βασίζονται στη θρησκεία. Η Τουρκία έχει εισέλθει ή εισέρχεται σε μια προ-Τανζιμάτ κατάσταση, δηλαδή σε μια κατάσταση όπου το σύστημα διακυβέρνησης βασίζεται στη Σαρία και την ευρύτερη Νέο-Οθωμανική αντί-

ληψη των πραγμάτων, που συμπεριλαμβάνει την «Pax Ottomanica», κατά την οποία δεν υπάρχουν γεωγραφικοί περιορισμοί στην κυριαρχία του Σουλτάνου. Αυτό γίνεται κατανοητό, και από τις δηλώσεις του Τούρκου πρόεδρου, στις οποίες επιθυμεί να αποτυπωθεί ως προστάτης των Μουσουλμάνων της Ε.Ε. και με ότι συνεπάγεται αυτό (Simpson, 2018). Μάλιστα, στις ίδιες δηλώσεις, προτρέπει τους Μουσουλμάνους της Ε.Ε., να «αναλάβουν ενεργό ρόλο στις χώρες που ζούνε» (Simpson, 2018). Στην ευρύτερη Νέο-Οθωμανική αντίληψη των πραγμάτων εντάσσεται και η αμφισβήτηση της Συνθήκης της Λωζάνης από τη μεριά της Τουρκίας (Kramer, 1991: 64). Όπως δήλωσε ο Τούρκος Πρόεδρος, «η Λωζάνη δεν είναι μια συνθήκη που δεν μπορεί να συζητηθεί. Σε καμία περίπτωση δεν είναι ένα ιερό κείμενο. Και φυσικά θα τη συζητήσουμε» (NOVINITE, 2016; eKathimerini, 2016). Η δήλωση αυτή του Ερντογάν (α) επιβεβαιώνει τη γενική φιλοσοφία αμφισβητήσεων από τη μεριά των Τούρκων, (β) επιβεβαιώνει ότι όποιες συμφωνίες υπάρχουν/θα υπάρξουν είναι βραχυπρόθεσμες και ανά πάσα στιγμή αμφισβητήσιμες [όλα τα μη-ιερά κείμενα υπόκεινται σε αμ-

φισβήτηση], (γ) εγείρει ερωτήματα ως προς την αξιοπιστία της Τουρκίας σε διεθνείς συμφωνίες και θεσμούς (συμπεριλαμβανομένων ΝΑΤΟ, ΕΕ) και (δ) εγείρει σοβαρά ερωτήματα ως προς την απόφαση της Τουρκίας να εμφανίζεται ως προστάτης των απανταχού μουσουλμάνων, όταν θεωρήσει ότι βρίσκονται σε κίνδυνο (καταλύοντας την έννοια εθνικής κυριαρχίας του εκάστοτε κράτους). Δεδομένου των ανωτέρω, μπορεί κάποιος να συμπεράνει ότι η υποψηφιότητα της Τουρκίας ήταν τελικά ένα μέσο για την αποκόμιση οικονομικών ωφελημάτων παρά μια αυτόβουλη επιλογή για δυτικοποίηση. Αυτό επιβεβαιώνει και μια δήλωση που είχε κάνει ο Ερντογάν στην αρχή της πολιτικής του σταδιοδρομίας. Όπως χαρακτηριστικά είχε δηλώσει «η δημοκρατία είναι σαν ένα τρένο. Αποβιβάζεσαι μόλις φτάσεις στον προορισμό σου» (Economist, 2016). Ο προορισμός για τον πρόεδρο Ερντογάν ήταν πάντα η δημιουργία μιας Νέο-Οθωμανικής ταυτότητας και αυτοκρατορίας, το βλέπουμε στη Συρία, το βλέπουμε και στη Λιβύη. * Ο Δρ. Πέτρος Βιολάκης είναι Λέκτορας στο προπτυχιακό και μεταπτυχιακό πρόγραμμα του South Wales, στην Ελλάδα (IST College), Είναι κάτοχος διδακτορικού διπλώματος (PhD) στην Πολιτική Επιστήμη από το Πανεπιστήμιο του Έξετερ (Ηνωμένο Βασίλειο), μεταπτυχιακού διπλώματος (MA) στις Διεθνείς Σχέσεις από το Πανεπιστήμιο Ιντιανάπολις (ΗΠΑ), μεταπτυχιακού στη διοίκηση επιχειρήσεων (ΜΒΑ) με κατεύθυνση Μάρκετινγκ και προπτυχιακού (BSc) στην Πληροφορική από το πανεπιστήμιο του Χερτφορντσαϊρ (Ηνωμένο Βασίλειο). ** Ο Δημήτριος Σταθακόπουλος είναι Διδάκτωρ Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου και κατέχει πτυχίο Νομικής από το Ε.Κ.Π.Α.. Κατέχει την Αγγλική, Ιταλική, Γαλλική, και επαρκώς την Τουρκική γλώσσα.

• Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 2020 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

ΑΡΘΡΟ

Ποια η διαφορά ανάμεσα σε γεωπολιτική, γεωστρατηγική και γεωπροπαγάνδα Γραφει ο Ιωάννης Μάζης, Γεωπολιτικός Αναλυτής Η Γεωπολιτική δεν προτείνει πολιτικό Λόγο, δεν προτείνει ιδεολογικό πρότυπο, δεν προτείνει πολιτική θεωρία. Η Γεωπολιτική ανάλυση περιγράφει, καταγράφει το σύστημα και τα υποσυστήματά του. Συμπληρώνει την εικόνα του συστήματος που μελετά, απαλλάσσοντάς την από τον κονιορτό των ιδεολογημάτων, των συλλογικών φαντασιώσεων, των εθνικιστικών στερεοτύπων. Η Γεωπολιτική είναι Γνώση, ασφαλώς, και ως Γνώση δεν ευθύνεται για την χρήση, η οποία της επιφυλάσσεται από κοινωνικούς ή πολιτικούς φορείς. Η Γεωπολιτική δεν «χωροποιεί» την διεθνή πολιτική, με την έννοια ότι δεν συνηγορεί σε προειλημμένες πολιτικές αποφάσεις, ενδύοντάς τις εκ των υστέρων με το δελεαστικό και πειστικό ένδυμα της χωρικής μετρήσιμης ποσοτικά, πραγματικότητας. Τουναντίον η Γεωπολιτική μπορεί να αποκαλύψει τις ιδιοτέλειες της πολιτικής, τα απόκρυφα και μυστικά σημεία της. Αυτά που η σκεπτόμενη κοινωνία δεν πρέπει να γνωρίζει, ώστε να είναι χειραγωγήσιμη. Μπορεί να αποκαλύψει τις υστερόβουλες χωροποιήσεις. Η Γεωπολιτική ανάλυση με την αποστειρωμένη από προσηλώσεις και ιδεοληψίες καταγραφική συστημική της μέθοδο, ανατρέπει τα πολιτικά ιερατεία και εργάζεται προς όφελος του σκεπτόμενου πολίτη. Άλλο, λοιπόν, η Γεωπολιτική και άλλο η Γεω-προπαγάνδα και ο Γεω-μεσσιανισμός που προκύπτει και καλύπτεται από αυτήν. Η δήθεν γεωπολιτική χωρίστηκε κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου σε δύο ανταγωνιστικές σχολές σκέ18

Η Γεωπολιτική ανάλυση με την αποστειρωμένη από προσηλώσεις και ιδεοληψίες καταγραφική συστημική της μέθοδο, ανατρέπει τα πολιτικά ιερατεία και εργάζεται προς όφελος του σκεπτόμενου πολίτη. ψης, μια εθνοκεντρική και μια με ουνιβερσαλιστικές τάσεις. Είναι όμως προφανές ότι και στις δύο περιπτώσεις, υπάρχει εν σπέρματι μια ιδεολογική-ιδεοληπτική προσέγγιση: είτε η εθνικιστική είτε η ουνιβερσαλιστική. Όποια από τις δύο και αν διαλέξουμε πρέπει να γνωρίζουμε ότι δεν υπηρετούμε την Γεωπολιτική αλλά την πολιτική, υπό την επήρεια μάλιστα μιας συγκεκριμένης ιδεολογικής αντιλήψεως. Η ιδεολογική προσήλωση και η γεωπολιτική είναι έννοιες και οντότητες αλληλογρονθοκοπούμενες. Ο γεωπολιτικός αναλύει και αναδεικνύει την αμυντική, οικονομική, πολιτική και πολιτισμική δομή των αντιπαρατιθέμενων ή συνεργαζόμενων Εθνικών Κοινωνικών Σχηματισμών, καταγράφει τα ουσιαστικά τους χαρακτηριστικά, τα σημεία τριβής τους, τις τάσεις παρακμής τους, χρησιμοποιώντας κατά το μέγιστο δυνατό βαθμό

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 2020

ποσοτικά στοιχεία, τα οποία και δεν επιδέχονται αμφισβητήσεως. Είναι προτιμότερο να υπάρχει μια πραγματιστική βάση στοχασμού περί της λειτουργίας και της δομής του γεωγραφικού συμπλόκου, όπου εξετάζεται η ανισόρροπη κατανομή της πάσης φύσεως ισχύος, παρά η οποιαδήποτε ιδεοληπτική προσέγγιση, όσο και αν διεκδικεί για τον εαυτό της τα εύσημα της Ηθικής. Και αναφερόμενοι στον παράγοντα «Ηθική στη Διεθνή Τάξη» θα αντιλαμβανόμεθα οπωσδήποτε την ασάφεια, την σχετικότητα, κοντολογίς την ρευστότητα του όρου. Ανήθικη η γεωπολιτική; Για ποια «Ηθική» ομιλούμε; Για την «μαρξιστική» ηθική; Για την «φιλελεύθερη» ηθική; Για την «συντηρητική» ηθική; Για την «εθνικιστική» ηθική; Την ηθική του Μαρκησίου ντε Σαντ ή μήπως αυτήν της Ιωάννας της Λωραίνης; Tου Μακιαβέλι ή του Κάντ; Λέ-

ΑΡΘΡΟ γεται συχνά από τους πολέμιους της Γεωπολιτικής ότι πρόκειται για την θεωρητική βάση της realpolitik και η realpolitik δεν ενδιαφέρεται για την Ηθική. Ως εκ τούτου, η Γεωπολιτική ως μη ενδιαφερομένη για την Ηθική, είναι «ανήθικη»! Νομίζω ότι ο πρωτοετής φοιτητής της φιλοσοφίας είναι σε θέση να καταλάβει το σόφισμα αυτό και να το καταγγείλει. Ναι. Είναι απολύτως ορθόν και απολύτως συμβατό με τα θεωρητικά (απ)-αιτήματα της Γεωπολιτικής να μην προτείνει ηθικούς κώδικες διαχειρίσεως των διεθνώς συμβαινόντων. Τα αναλύει όμως και αναδεικνύει τους ουσιαστικούς συντελεστές της Δομής και της Λειτουργίας τους. Δεν προτείνει «Ηθική», διότι γενικότερα δεν προτείνει καν «Πολιτική». Άλλωστε, η «Ηθική» είναι μέγεθος, το οποίο δυσχερέστατα ποσοτικοποιείται! Ας μην λησμονούμε: ο ακτινολόγος δεν προτείνει θεραπεία. Δίδει, όμως, την εικόνα της πραγματικότητος. Αντίστοιχο είναι το πεδίο δράσεως της γεωπολιτικής, αλλά και το καθήκον του γεωπολιτικού αναλυτού. Ανιαρώς αναφέρω τους τέσσερις πυλώνες τις γεωπολιτικής αναλύσεως, τους οποίους προς όφελος της συζητήσεως θα μπορούσα να ονομάσω «πεδία άντλησης μετρήσιμων μεγεθών-συντελεστών της ανάλυσης», ή «γεωπολιτικών δεικτών». Αυτοί οι πυλώνες, αυτά τα «πεδία» είναι το αμυντικό, το οικονομικό, το πολιτικό και το πολιτισμικό-πληροφορίας. Αν, λοιπόν, ακολουθήσουμε αυτή την μέθοδο προσεγγίσεως της γεωπολιτικής αναλύσεως θα προβούμε αναγκαστικά και σε μια ανάγνωση της οικονομικής πραγματικότητας.

Αν η μορφή ενέργειας είναι πετρελαϊκής βάσεως, ευτυχείς θα είναι οι κάτοχοι των αποθεμάτων πετρελαίου και οι διακινητές των. Αν η ενέργεια είναι το υδρογόνο θαλασσίας προελεύσεως, ευτυχείς θα είναι οι παράκτιες χώρες, κ.τ.λ. Ποιος είναι ο αναλυτής, ο οποίος θα παραμείνει στη μελέτη των αποθεμάτων λιγνίτου ως κυρίαρχης σημασίας στρατηγικών αποθεμάτων, όταν οι διεθνείς οικονομικές δομές βασίζονται π.χ. στο πετρέλαιο ή στο φυσικό αέριο;

Γεωπροπαγάνδα

Αυτή, όμως, η παρατήρηση αποδεικνύει ότι η γεωπολιτική ανάλυση δεν βλάπτεται λόγω θεοποιήσεως από κάποιον «αρχιερέα-αναλυτή», κάποιων δήθεν σταθερών. Οι οποιεσδήποτε σταθερές θα ήταν καλύτερο να ονομάζονται Γεωπολιτικοί Συντελεστές / Δείκτες και να αντιλαμβανόμεθα ότι υπόκεινται στην αμυντική, οικονομική, πολιτική και πολιτισμικοπληροφοριακή συγκυρία. Κοντολογίς, δεν πρόκειται για διαχρονικά και διιστορικά τοτέμ, αλλά για οντότητες μέσης και μακράς διάρκειας.

Το πρώτο πράγμα που θα αντιμετωπίσουμε σ’ αυτή μας την προσέγγιση θα είναι η μορφή της ενέργειας που κινεί την Οικονομία. Άν η ενέργεια είναι προελεύσεως λιγνίτου, ευτυχής θα είναι ο κάτοχος των αποθεμάτων λιγνίτου και οι διακινητές του.

Ένα πολύ καλό παράδειγμα γεωπροπαγάνδας και αναλόγου χρήσεως των λεξιλογίων της ιστορικής και της γεωγραφικής επιστήμης είναι και η περίπτωση του λεγομένου Μακεδονικού ζητήματος. Όπως πολύ σωστά αναφέρει ο Α. Χουλιάρας «...η Ελ-

λάδα εδαφικοποιεί την ιστορία και η ΠΓΔΜ ιστορικοποιεί το έδαφος». Ας σκεφτούμε, όμως, ότι δεν υπάρχει καμία καταχρηστική, αντιεπιστημονική και κατακριτέα διαδικασία στη διαπίστωση ότι οι ανθρώπινες δράσεις και ενέργειες, τα ανθρώπινα έργα και λειτουργίες, οι ανθρώπινες σκέψεις και αντιλήψεις, οι ανθρώπινες κοινωνίες επιτέλους, εντoπίσθησαν και κατεγράφησαν στο «ιστορικό ρευστό» όπως αυτό έρεε στην γεωγραφική του κοίτη. Δεν εντοπίσθησαν ούτε κατεγράφησαν in vitro, αλλά in vivo. Aν, λοιπόν, ο όρος «εδαφικοποίηση της ιστορίας» σημαίνει «διαστροφή και αλλοίωση των ιστορικών δεδομένων που έλαβαν χώρα σε συγκεκριμένο γεωγραφικό χώρο», τότε δεν μπορούμε να δεχθούμε το ανωτέρω λογοπαίγνιο ως έγκυρο. Αν δεν σημαίνει αυτό, τότε απλώς κομίζει γλαύκαν ες Αθήνας! Μένει, όμως, να τονίσουμε ότι για τις όποιες ιδεολογηματικές χρήσεις της ιστορικής ή γεωγραφικής ορολογίας, είτε του ιστορικοφανούς ή γεωγραφικοφανούς Λόγου δεν ευθύνονται ούτε η Ιστορία ούτε η Γεωγραφία.

• Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 2020 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

ΑΡΘΡΟ

Γιατί ένα θερμό επεισόδιο δεν θα οδηγήσει σε πόλεμο Γράφει ο Γκαρτζονίκας Παναγιώτης Αντιστράτηγος ε.α. Το τελευταίο διάστημα το θερμό επεισόδιο βρίσκεται στην ημερήσια διάταξη του δημοσίου διαλόγου που διεξάγεται από πολιτικούς, δημοσιογράφους, στρατιωτικούς, ακαδημαϊκούς και πάσης φύσεως ειδικούς, με ή χωρίς εισαγωγικά. Αποτελεί ίσως το συχνότερο ερώτημα που τίθεται από τους δημοσιογράφους σε καλεσμένους τους: Θα γίνει θερμό επεισόδιο; Αυτό που συζητείται είναι αν θα υπάρξει ένα ατύχημα μεταξύ των πολεμικών μέσων Ελλάδας και Τουρκίας, το οποίο στη συνέχεια θα οδηγήσει σε γενικευμένη σύρραξη μεταξύ των δύο χωρών, δηλαδή σε πόλεμο. Με την παραπάνω άποψη υπονοείται ότι το θερμό επεισόδιο είναι κάτι σαν τροχαίο ατύχημα που οδηγεί ακούσια σε πόλεμο. Η θεωρία ότι ένα τυχαίο γεγονός μπορεί να οδηγήσει σε πόλεμο ξεκινά από τον A' Παγκόσμιο Πόλεμο. Υποστηρίζεται ότι κανείς δεν ήθελε τον πόλεμο, αυτός όμως ξέσπασε από μια αλληλουχία τυχαίων γεγονότων. Στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου το θερμό επεισόδιο αναφερόταν συχνά ως αίτιο έναρξης πολέμου, λόγω της ευκολίας με την οποία, με το πάτημα ενός κουμπιού, μπορούσαν να πυροδοτηθούν πυρηνικά όπλα. Στην Ελλάδα δε, άρχισε να χρησιμοποιείται κατά βάση μετά την κρίση στα Ίμια το 1996. Ωστόσο, κανένας πόλεμος δεν έχει ξεκινήσει τυχαία, μετά από κάποιο θερμό επεισόδιο, όσο και αν ορισμένοι υποστηρίζουν το αντίθετο. Ακόμη και ο A' Παγκόσμιος Πόλεμος, για την έναρξη του οποίου ακόμη ερίζουν οι ιστορικοί, δεν ξέσπασε τυχαία. Μπορεί οι χώρες που ενεπλάκησαν στην έναρξή του να μην επιζητούσαν τον πόλεμο, όλες όμως ήθελαν την ειρήνη με τους δικούς τους όρους. 20

Ένας πόλεμος αρχίζει πάντα όταν κάποιος λέει όχι. Γι' αυτό οι πόλεμοι ξεκινούν με την επίθεση του ενός και την άμυνα του άλλου. Το ηχηρότερο "Όχι" είναι αυτό του Ιωάννη Μεταξά το 1940. Αν κάποιος δεν αντιδρά στις ενέργειες του αντιπάλου, δεν γίνεται ποτέ πόλεμος. Το θερμότερο όλων των επεισοδίων στη μεταπολεμική μας ιστορία, η τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974, δεν κατέληξε σε γενικευμένο ελληνοτουρκικό πόλεμο. Σιαλμάς και Ηλιάκης Επί ένα σχεδόν μήνα η Τουρκία βομβάρδιζε, αποβίβαζε δυνάμεις και προήλαυνε στην Κύπρο, καταλαμβάνοντας περίπου το μισό νησί. Η Ελλάδα δεν αντέδρασε ούτε με τη δικτατορική, ούτε με τη δημοκρατική κυβέρνηση εθνικής ενότητας, εκλογικεύοντας την αδράνειά της με διάφορες δικαιολογίες. Στα Ίμια, επίσης, δεν αντιδράσαμε για να μην πάμε σε πόλεμο με την Τουρκία για δύο βραχονησίδες, που κατοικούνταν μόνο από πρόβατα, όπως χλευαστικά ανέφερε ο τότε πρόεδρος Κλίντον. Και σε κάποιες άλλες περιστάσεις, που ορισμένοι θεωρούν ως ορισμό του θερμού επεισοδίου κατόπιν ατυχήματος, τηρήσαμε την ίδια στάση. Τέτοια περιστατικά είναι όταν κατέπεσαν, λόγω της εμπλοκής τους με αντίστοιχα τουρκικά, τα αεροσκάφη του Νικολάου Σιαλμά και του Κωνσταντίνου Ηλιάκη. Δηλαδή σε διάστημα πενήντα περίπου ετών, είχαμε πολλά επεισόδια με διαφορετική "ένταση θερμότητας" που

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 2020

δεν οδήγησαν σε πόλεμο. Αυτό συνέβη, επειδή επιλέξαμε τον κατευνασμό του αντιπάλου. Κατά τον Μακιαβέλι, τον πόλεμο τον αρχίζεις όποτε θέλεις, δεν τον τερματίζεις ωστόσο όποτε επιθυμείς. Για όλες αυτές πάντως τις περιπτώσεις, ορισμένοι θέτουν, εκ του πονηρού, το κατ’ εκείνους αφοπλιστικό ερώτημα: "καλά τι θέλετε, να κάνουμε πόλεμο;" Στο ερώτημα αυτό δεν αντιστοιχεί μια μονολεκτική απάντηση, ναι ή όχι. Θεωρούμε απαραίτητο να το εξετάσουμε διεξοδικότερα. Η Τουρκία κερδίζει απειλώντας με θερμό επεισόδιο Πρώτον, μεταξύ ειρήνης και πολέμου υπάρχουν πολλές ενδιάμεσες επιλογές. Εκτός από την χρησιμοποίηση της στρατιωτικής ισχύος καθ' αυτή, τον πόλεμο δηλαδή, υφίσταται και η διαχείριση της απειλής χρήσεως της στρατιωτικής ισχύος, που μπορεί να λάβει διάφορες μορφές. Δεύτερον, αν δεν επιθυμούμε τον πόλεμο, επειδή συνεπάγεται κόστος, δεν πρέπει να μας διαφεύγει το γεγονός πως και η ειρήνη έχει τίμημα, δεν παρέχεται δωρεάν. Μπορεί κάποιος να επιδιώκει να αποφύγει την ήττα με πόλεμο, εν τούτοις όμως μπορεί και να ηττηθεί ειρηνικά, όπως συνέβη στην περίπτωσή μας στην Κύπρο και στα Ίμια. Η κατάσταση με την Τουρκία σήμερα θα ήταν σαφώς διαφορετική, τόσο στην Ανατολική Μεσόγειο όσο και στο Αιγαίο, αν είχαμε αντι-

ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ δράσει στις δύο αυτές περιστάσεις. Τρίτον, η Τουρκία έχει καταλάβει ότι φοβόμαστε τον πόλεμο και προσπαθεί να κερδίσει πλεονεκτήματα, επισείοντας την απειλή έναρξής του. Για να το διατυπώσουμε διαφορετικά, δεν τους δώσαμε ποτέ να καταλάβουν ότι είμαστε διατεθειμένοι να φτάσουμε στα άκρα. Τις ελάχιστες φορές που το πράξαμε, όπως το 1976 και το 1987, το κατάλαβαν. Τέταρτον, δεν είναι δυνατόν να μην αντιδρά κάποιος στις προκλήσεις και να πιστεύει ότι η αποτροπή λειτουργεί. Η αποτροπή χρησιμοποιείται συχνά από τους αρμόδιους σαν να είναι θυμιατό. Δεν αποτρέπει κανείς απλώς και μόνον επειδή υπάρχει, χρειάζεται να προβεί και σε ενέργειες. Πέμπτον, ο πόλεμος είναι μια επιλογή, η ύστατη μεν αλλά ασφαλώς επιλογή, στα χέρια της κυβέρνησης κάθε χώρας. Αν εμείς έχουμε απεμπολήσει αυτή την επιλογή, κανείς δεν θα μας πάρει στα σοβαρά, ούτε οι αντίπαλοι ούτε οι φίλοι. Έκτον και τελευταίο, εφόσον δεν έχουμε αποκλείσει τον πόλεμο ως πολιτική επιλογή, πρέπει να προετοιμάσουμε όχι μόνο τις ένοπλες δυνάμεις αλλά και την κοινωνία. Η προετοιμασία είναι επίσης κάτι που αντιλαμβάνονται οι εχθροί και οι σύμμαχοι.

Πώς η ΑΟΖ μετατρέπεται σε "γαλάζιο έδαφος" Η περικύκλωση των ελληνικών νησιών Γράφει ο Γρίβας Κώστας Αμυντικός Αναλυτής Μια από τις πιο παραγνωρισμένες παθογένειες του ελληνικού συστήματος εξωτερικής πολιτικής είναι ο επαρχιωτισμός του. Το ότι δηλαδή λειτουργεί μέσα στο στενό πλαίσιο της γεωπολιτικής "γειτονιάς", αδιαφορώντας για το τι γίνεται στον υπόλοιπο κόσμο. Όμως, το διεθνές σύστημα είναι ένα και ενιαίο και ό,τι συμβαίνει σε οποιαδήποτε γωνιά του κόσμου ασκεί επιδράσεις στο σύνολο. Έτσι, ο κοσμογονικός ανταγωνισμός, που βρίσκεται εδώ και μερικά χρόνια εν εξελίξει αναφορικά με τον έλεγχο των εγγύς ευρασιατικών υδάτων έχει περάσει απαρατήρητος από τη δημόσια συζήτηση στη χώρα μας. Όμως, ο ανταγωνισμός αυτός θέτει νέα δεδομένα και στο Δίκαιο της Θάλασσας, που με τη σειρά τους έχουν τεράστιες δυνητικές επιδράσεις στο ελληνοτουρκικό σύστημα. Η αρχή αυτού του ανταγωνισμού ξεκίνησε από τις αξιώσεις της Κίνας στη Νότιο Σινική Θάλασσα. Για να το πού-

με με όσο το δυνατόν λιγότερα λόγια, η Κίνα αντιλαμβάνεται ολόκληρη τη Νότιο Σινική Θάλασσα ως χώρο εθνικής κυριαρχίας, ως προέκταση του εδάφους της προς τη θάλασσα. Σε μια από τις πιο πρόσφατες, από τις πολυπληθείς μελέτες που εκδίδονται στις ΗΠΑ αναφορικά με τον ανταγωνισμό τους με την Κίνα, υπό τον τίτλο China’svision of victory, του Jonathan D. T. Ward, το δεύτερο μέρος του βιβλίου αναφέρεται στο "Γαλάζιο Εθνικό Έδαφος" (Blue National Soil) της Κίνας, δηλαδή τη Νότιο Σινική Θάλασσα. Το κινεζικό "γαλάζιο έδαφος" Ο συσχετισμός με τη "Γαλάζια Πατρίδα" της Τουρκίας είναι εμφανής. Και ας μην βιαστεί κανείς να πει ότι αυτή είναι μια κινεζική ιδιαιτερότητα. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και με τη Ρωσία στον Αρκτικό. Συγκεκριμένα, η διαφαινόμενη τήξη των αρκτικών πάγων στερεί από τη Ρωσία το "Μεγάλο Παγωμένο Τείχος", που εξασφάλιζε την από Βορρά προστασία της. Έτσι, για τους Ρώσους η απόλυτη κυριαρχία στον Αρκτικό είναι μονόδρομος. Με άλλα λόγια, είναι απλά αδιανόητο για τη Ρωσία να βρίσκονται αμερικανιΣυνέχεια στην επόμενη σελίδα

Συμπερασματικά, το θερμό επεισόδιο δεν οδηγεί σε γενικευμένη σύρραξη αν δεν το επιθυμούμε, οπότε δεν χρειάζεται τόση ανησυχία. Εφόσον εμείς δεν προετοιμαζόμαστε για πόλεμο, οτιδήποτε και αν κάνει ο αντίπαλος, θα το αποδεχθούμε και θα ανακουφιστούμε και πάλι αφού θα έχουμε αποφύγει τον πόλεμο. Μόνο που και η ήττα χωρίς πόλεμο έχει πολύ βαρύ τίμημα κι ας μη φαίνεται εκ πρώτης όψεως... Slpress.gr

• Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 2020 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Συνέχεια από την προηγούμενη σελίδα

κά αντιτορπιλικά στα 13 ναυτικά μίλια έξω από τις σιβηριανές ακτές. Έτσι, λοιπόν, και ο Αρκτικός αντιμετωπίζεται από τη Ρωσία σαν "Γαλάζια Πατρίδα". Δηλαδή, ως χώρος πλήρους εθνικής κυριαρχίας, πολύ περισσότερο από ό,τι προβλέπει το γράμμα του ισχύοντος Δικαίου της Θάλασσας για τα χωρικά ύδατα και δραματικά περισσότερο από ό,τι προβλέπει για την ΑΟΖ. Παρόμοιες απόψεις φαίνεται να έχει και η Βραζιλία και η Ινδία και φυσικά και οι ΗΠΑ. Οι τελευταίες, διαχρονικά, αντιμετωπίζουν μια τεράστια θαλάσσια έκταση, εύρους τουλάχιστον χιλίων χιλιομέτρων ένθεν και ένθεν των ακτών τους στον Ατλαντικό και τον Ειρηνικό, ως χώρο όπου μπορούν να πράξουν ό,τι απαιτείται για να εξασφαλίζουν την ασφάλεια τους, αδιαφορώντας για τους περιορισμούς του διεθνούς δικαίου. Με άλλα λόγια, έχει ξεκινήσει ήδη μια διαδικασία που τείνει να μετατρέψει την ΑΟΖ, ιδιαίτερα δε στις κλειστές θάλασσες, σε χώρο σχεδόν πλήρους εθνικής κυριαρχίας, περίπου ισότιμο με τη στεριά. Αυτή η άτυπη αναβάθμιση της ΑΟΖ φαίνεται και από το πώς η διεθνής κοινότητα είχε αντιμετωπίσει τις δοκιμαστικές εκτοξεύσεις βορειοκορεατικών βαλλιστικών πυραύλων πριν από μερικά χρόνια. Τα διεθνή ΜΜΕ (των ελληνικών συμπεριλαμβανομένων) είχαν καυτηριάσει το γεγονός ότι οι πύραυλοι αυτοί είχαν καταλήξει στην ΑΟΖ της Ιαπωνίας. Δηλαδή, αντιμετώπισαν την ΑΟΖ, όχι ως χώρο αποκλειστικής άσκησης οικονομικών δικαιωμάτων, αλλά ως χώρο σχεδόν εθνικής κυριαρχίας. Θύλακοι σε ξένο "θαλάσσιο έδαφος" Αυτή η νέα διεθνοπολιτική πραγματικότητα είναι αναπόφευκτο ότι θα επηρεάσει και το ελληνοτουρκικό σύστημα. Για την ακρίβεια ήδη το επηρεάζει. Η ορολογία της "Γαλάζιας Πατρίδας", που χρησιμοποιεί η Τουρκία είναι επι22

δεικτικά ξεκάθαρη για το πώς αντιλαμβάνεται η Άγκυρα το Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Αναλυτικότερα, η άτυπη μετατροπή της ΑΟΖ σε χώρο εθνικής κυριαρχίας αυτομάτως τοποθετεί την Τουρκία και την Ελλάδα σε μια γεωπολιτική δυσαρμονία, πρωτοφανή στην ιστορία των δύο χωρών. Με βάση τη δυναμική του "γαλάζιου εθνικού εδάφους" που διαμορφώνεται διεθνώς, αν η Τουρκία επιτύχει να μην έχουν ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα τα ελληνικά νησιά, ή επιβάλει στην Ελλάδα να μην ασκεί σε αυτά τα κυριαρχικά της δικαιώματα, τότε προκύπτει σοβαρό πρόβλημα εθνικής κυριαρχίας. Κι αυτό, λόγω των γεωπολιτικών ζυμώσεων που βρίσκονται σήμερα εν εξελίξει διεθνώς και τείνουν να μετατρέψουν --ατύπως πλην αποφασιστικώς-- την ΑΟΖ σε χώρο περίπου εθνικής κυριαρχίας. Τα ελληνικά νησιά (συμπεριλαμβανομένης της Κρήτης) μετατρέπονται στην καλύτερη περίπτωση σε χώρο ασαφούς κυριαρχίας. Κατά κάποιον τρόπο "ιμιοποιούνται". Επομένως, όλο το Αιγαίο μεταβάλλεται σε μια "υπεργκρίζα ζώνη" και στη χειρότερη ενσωματώνεται μέσα σε τουρκικό "θαλάσσιο έδαφος". Στην τελευταία περίπτωση, ακόμη και υπό τις καλύτερες προϋποθέσεις, πολλά ελληνικά νησιά θα γίνουν κάτι σαν το Λεσότο στη Νότιο Αφρική. Δηλαδή θα είναι θύλακοι μέσα στον χώρο εθνικής κυριαρχίας του αντιπάλου. Η νέα διεθνής πραγματικότητα Στην πράξη, από τη στιγμή που τα νησιά δεν θα έχουν κυριαρχικά δικαιώ-

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 2020

ματα, θα θεωρούνται προεκτάσεις του "περιβάλλοντος κράτους", δηλαδή της Τουρκίας, με ό,τι αυτό σημαίνει και για την εθνική κυριαρχία επί του εδάφους αυτών. Με άλλα λόγια, η νέα διεθνής πραγματικότητα στις κλειστές θάλασσες του πλανήτη τείνει να ενοποιήσει τη στεριά με τη θάλασσα σε μια ενιαία και αδιαίρετη ενότητα, με αποτέλεσμα αν χαθεί ή να "γκριζάρει" το θαλάσσιο κομμάτι αυτής της ενότητας, να χάνεται, ή έστω να "γκριζάρεται" και το χερσαίο. Δυστυχώς, αυτή η νέα δυνητική διεθνής γεωπολιτική πραγματικότητα έχει περάσει απαρατήρητη(;) από τις ελληνικές ελίτ με αποτέλεσμα στο ελληνικό σύστημα εξουσίας απειλούν να κυριαρχήσουν τραγικές αντιλήψεις. Αντιλήψεις που προωθούν την άποψη ότι οφείλουμε να αντιληφθούμε «την αλήθεια των άλλων», δηλαδή της Τουρκίας και να συμβιβαστούμε! Επιπροσθέτως, η πολιτική της μη άσκησης των θαλάσσιων κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας, χάριν υποτίθεται μετριοπάθειας, όπως είναι η μη ανακήρυξη ΑΟΖ και η επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια, καθίσταται πλέον εγκληματικά επικίνδυνη. Από τη στιγμή που οι εγγύς θάλασσες τείνουν να μετατραπούν σε προέκταση της στεριάς, αν δεν τις αντιμετωπίζεις ως τέτοιες, τότε ατύπως περνάς το μήνυμα ότι ούτε οι στεριές είναι δικές σου. Και αν δεν είναι δικές σου είναι κάποιου άλλου. Τόσο απλά. Slpress.gr

ΤΑ ΝΕΑ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ

Στρατηγική ανάσχεσης έναντι της Τουρκίας Γράφει ο Μάνος Καραγιάννης* Η δημόσια συζήτηση για την ελληνοτουρκική αντιπαράθεση δείχνει να εξαντλείται στη νομική και μόνο διάσταση του προβλήματος. Δεν έχει γίνει επαρκώς κατανοητό ότι η έξαρση του τουρκικού αναθεωρητισμού οφείλεται σε τεκτονικές αλλαγές που έχουν συντελεστεί στο εσωτερικό της χώρας. Ο πρόεδρος Ερντογάν ηγείται πλέον ενός ευρέος συνασπισμού πολιτικών δυνάμεων που ενστερνίζονται το όραμα της μεγάλης Τουρκίας. Δεν είναι τυχαίο ότι έχουν εκλείψει οι φωνές μετριοπάθειας στον πολιτικό, επιχειρηματικό και ακαδημαϊκό κόσμο της γειτονικής χώρας. Η κατάρρευση του κεμαλισμού δημιούργησε ένα ιδεολογικό κενό, το οποίο καλύπτεται από το νοσταλγικό όραμα της επανασύστασης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Oσο και να ακούγεται αναχρονιστικό, η Τουρκία αναζητεί ζωτικό χώρο προς Δυσμάς. Ταυτόχρονα, η σταδιακή απαγκίστρωση των ΗΠΑ από τη Μέση Ανατολή, η δίνη εσωστρέφειας που πλήττει την Ευρωπαϊκή Eνωση και η ταχεία βελτίωση των ρωσοτουρκικών σχέσεων επιτρέπουν στην Άγκυρα να έχει μεγαλύτερη αυτονομία κινήσεων στην Ανατολική Μεσόγειο. Σήμερα, το πραγματικό διακύβευμα δεν είναι τα μάλλον ασαφή όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ. Αυτό που πραγματικά η τουρκική ηγεσία θέλει να βάλει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων είναι η ελληνική κυριαρχία στο Αιγαίο, μέσω των «γκρίζων ζωνών» και της αποστρατιωτικοποίησης νήσων. Εξάλλου, οι υπερπτήσεις τουρκικών αεροσκαφών σε κατοικημένα νησιά συνιστούν έμπρακτη αμφισβήτηση του νομικού καθεστώτος. Το ερώτημα που προκύπτει, έπειτα από όλες αυτές τις διαπιστώσεις, αφορά την ενδεδειγμένη ελληνική στρατηγική. Η πρόταση για νομική διευθέτηση

των διμερών διαφορών βασίζεται στην ισχυρή πεποίθηση ότι τα πράγματα θα γίνουν χειρότερα για τη χώρα μας στο μέλλον. Αυτό το επιχείρημα, όμως, δεν βρίσκει αναφορά στη διεθνή βιβλιογραφία. Η νεότερη και σύγχρονη ιστορία βρίθει παραδειγμάτων που αποδεικνύουν ότι η εθνική ισχύς δεν είναι απλά το άθροισμα ορισμένων δεικτών. Αν ήταν έτσι, τότε τα σύνορα της Ελλάδας θα έφταναν ακόμα στη γραμμή Αμβρακικού - Παγασητικού. Η προσφυγή στη Χάγη δεν είναι εφικτή, όσο η Άγκυρα δεν σέβεται τις Συνθήκες της Λωζάννης και των Παρισίων. Αν η τουρκική ηγεσία επιθυμούσε ειλικρινώς την ειρηνική συνύπαρξη, θα μπορούσε να συναινέσει στην υπογραφή ενός συμφώνου φιλίας και μη επίθεσης, όπως είχε προτείνει παλαιότερα ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης. Κάτι τέτοιο θα καταλάγιαζε τους ελληνικούς φόβους για τις πραγματικές τουρκικές προθέσεις. Αντ’ αυτού, η τουρκική ηγεσία ασκεί καθημερινά στρατιωτική πίεση για να εκβιάσει την υποχώρηση της Αθήνας από τις πάγιες θέσεις της. Υπό αυτές τις συνθήκες, η στρατηγική της ανάσχεσης (containment) είναι η καλύτερη λύση για την Ελλάδα. Δεν είμαστε η μόνη χώρα που έχει δίπλα της έναν αναθεωρητικό γείτονα. Τη συγκεκριμένη στρατηγική έχουν εφαρμόσει με μεγάλη επιτυχία μια πλειάδα χωρών, όπως οι ΗΠΑ εναντίον της ΕΣΣΔ, η Νότια Κορέα εναντίον της Βόρειας

και η Αρμενία εναντίον του Αζερμπαϊτζάν. Η Αθήνα επιδίωξε την ανάσχεση της Τουρκίας την περίοδο 1964-1967 με την αποστολή της Ελληνικής Μεραρχίας στην Κύπρο και την περίοδο 1993-1995 με την εκπόνηση του Ενιαίου Αμυντικού Δόγματος. Επίσης, η Ελλάδα τότε έκανε διπλωματικά ανοίγματα σε χώρες που μοιράζονταν τις ίδιες ανησυχίες για την τουρκική εξωτερική πολιτική. Η συγκεκριμένη στρατηγική έχει λοιπόν δύο βασικούς πυλώνες: τον διπλωματικό και τον αμυντικό. Η υλοποίηση μιας νέας πολυεπίπεδης εξωτερικής πολιτικής πρέπει να περιλαμβάνει την εμβάθυνση των υφιστάμενων περιφερειακών συνεργασιών, την πρόσδεση στο άρμα μιας μεγάλης ναυτικής δύναμης (π.χ. Γαλλία) και την αναζήτηση νέων συμμάχων στον αραβικό/ μουσουλμανικό κόσμο. Ταυτόχρονα, η Αθήνα είναι απαραίτητο να εξομαλύνει τη σχέση της με τη Μόσχα, χωρίς να πέφτει στην παγίδα ψευδεπίγραφων διλημμάτων. Η Ελλάδα πρέπει να είναι πάντοτε παρούσα για να εκμεταλλεύεται τα λάθη της άλλης πλευράς στη Μέση Ανατολή, στα Βαλκάνια, στη Μαύρη Θάλασσα και οπουδήποτε αλλού οι περιστάσεις το απαιτούν. Αυτό συνεπάγεται αναβάθμιση της διπλωματικής υπηρεσίας και άνοιγμα πρεσβειών ή προξενείων σε χώρες γεωπολιτικού ενδιαφέροντος. Συνέχεια στην επόμενη σελίδα

• Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 2020 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

ΑΡΘΡΟ

Οδοιπορικό στην Δυτική Μακεδονία Γράφει ο Χρήστος Μπολώσης Υποστράτηγος ε.α. «Ώστε λοιπόν υπάρχει Μακεδονία, αφού πήγε ο Παύλος Μελάς και σκοτώθηκε γι’ αυτήν! Ώστε βρίσκονται ακόμη, μετά το 1897, αξιωματικοί στον Στρατό και ζωή στο Έθνος; Λοιπόν ζήτω το Έθνος! Να ξέρετε πως αν σώσουμε την Μακεδονία, η Μακεδονία θα μας σώσει. Θα μας σώσει απ την βρώμα που κυλιόμαστε, θα μας σώσει από την μετριότητα και από την ψοφιοσύνη. Θα μας λυτρώσει από τον αισχρό τον ύπνο. Θα μας ελευθερώσει. Αν τρέξουμε να σώσουμε την Μακεδονία, εμείς θα σωθούμε» (Ίων Δραγούμης: Μαρτύρων και Ηρώων αίμα). Αυτά τα λόγια στριφογύριζαν στον μυαλό μου από την στιγμή που πάτησα το πόδι μου στο αεροδρόμιο «Μακεδονία» της Θεσσαλονίκης. Άραγε για πόσο καιρό ακόμα θα ονομάζεται «Μακεδονία»;… Βρέθηκα στα άγια χώματα της Δυτικής Μακεδονίας, για κάποια υποχρέωση και τις 5 μέρες που έμεινα (ξανα)

γύρισα όλα εκείνα τα μνημεία που θυμίζουν τους αγώνες που έκαναν άξια τέκνα της πατρίδας, για να μπορούν σήμερα οι εθνομηδενιστές να τα λοιδορούν ανενόχλητοι. Λίγο έξω από την Αιανή Κοζάνης, βρίσκεται το Αρχαιολογικό Μουσείο, στο οποίο εκτίθενται πολλά ευρήματα, που ήλθαν στο φως από ανασκαφές στην περιοχή. Εντυπωσιάζουν τα μυκηναϊκά αγγεία, τα οποία συνδέουν την Μακεδονία μας με την Νότιο Ελλάδα. Οι συλλογές του Μουσείου, περιλαμβάνουν ευρήματα ιδιαίτερης σημασίας, που συμπληρώνουν την εικόνα της ιστορίας του ελληνισμού της Άνω Μακεδονίας, όπως αυτά της Ύστερης Εποχής το Χαλκού (15ος – 12ος αι. π. Χ.) και της αρχαϊκής – κλασικής περιόδου (6ος – 5ος αι. π. Χ.), στα οποία αποτυπώνονται η κατάσταση των δωρικών – μακεδονικών φύλων και η παρουσία Μυκηναίων στην περιοχή, καθώς και η οικιστική ανάπτυξη, αλλά και πολιτική οργάνωση που υπήρχε στην Αιανή από τον 6ο αι. π. Χ. Μόλις 4 χιλιόμετρα από το χωριό Χρώμιο και 37 από την Κοζάνη, βρί-

σκεται το Μουσείο του Μακεδονικού Αγώνα. Η θέση του δεν επιλέχτηκε τυχαία. Στην περιοχή αυτή και στο σημείο που βρισκόταν το χωριό Μπούρινος το 1878, έγινε η Επανάσταση της Επαρχίας Ελιμείας, για την αποτίναξη του τουρκικού ζυγού και την ένωση με την Ελλάδα. Όταν φτάνεις εκεί, αντηχούν στ΄ αυτιά σου οι φωνές των Μακεδονομάχων που «τρέχανε για λευτεριά», που λέει και ο ποιητής. Άγια χώματα. Δοξασμένα. Ο χώρος γύρω από το κυρίως Μουσείο, είναι γεμάτος με προτομές Μακεδονομάχων, ενώ δεσπόζει το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου, που ήταν εντελώς ερειπωμένο αλλά έχει αναπαλαιωθεί με φροντίδες εθελοντών αρχιτεκτόνων και εργατών. Στον τοίχο, δεξιά της κυρίας εισόδου του, αναγράφεται: «Σε τούτον τον Ναόν, την Άγια τούτη Λαύρα της Μακεδονίας, στα 1878, Φεβρουαρίου 18 λειτουργήθηκε η Λευτεριά. Το κερί σου ας είναι αγιοκέρι μνήμης». Και θέλετε και το ευτράπελο; Διότι Ελλάδα χωρίς ευτράπελα δεν γίνεται. Εδώ και καιρό το επίσημο κράτος έχει αρνηθεί κάθε βοήθεια στο μουσείο, διότι οι ασχολούμενοι, το ξαναλέω,

Στρατηγική ανάσχεσης έναντι της Τουρκίας Συνέχεια από την προηγούμενη σελίδα

Η τιθάσευση της τουρκικής επιθετικότητας επιτάσσει ακόμα την υιοθέτηση μιας νέας αντίληψης για την εθνική άμυνα και την ασφάλεια. Είναι επιτακτική ανάγκη να ενισχυθούν το Πολεμικό Ναυτικό και η Πολεμική Αεροπορία με προηγμένα στρατιωτικά συστήματα που θα δίνουν ποιοτικό πλεονέκτημα στην ελληνική πλευρά. Παράλληλα, πρέπει να προχωρήσει η επαγγελματοποίηση του Στρατού Ξηράς με πρόσληψη μεγάλου αριθμού μόνιμου προσωπικού. Η μικρή στρατιωτική θητεία είναι τροχοπέδη για τη μαχητική ισχύ των Ενόπλων Δυνάμεων. Μια χώρα που βρίσκεται αντιμέτωπη με απει24

λή τέτοιου μεγέθους δεν μπορεί παρά να επενδύσει στην αμυντική βιομηχανία. Πάντως, δεν χρειάζεται η Ελλάδα να μετατραπεί σε «ένοπλο έθνος». Μπορεί όμως να οικοδομήσει μια αξιόπιστη αποτροπή με έμφαση στην επιθετική άμυνα (offensivedefence), που θα προκαλεί αβεβαιότητα στον αντίπαλο για την τελική έκβαση μιας αναμέτρησης. Σε κάθε περίπτωση, αποκλειστικός μας σκοπός πρέπει να είναι η αλλαγή της τουρκικής συμπεριφοράς έναντι της Ελλάδας. Δεν είναι αυτοσκοπός ο οιονεί ανταγωνισμός μεταξύ των δύο χωρών. Η ανάσχεση της Τουρκίας είναι ένας ανηφορικός δρόμος, όπου

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 2020

κάθε βήμα απαιτεί σχεδιασμό και αποφασιστικότητα. Χρειάζεται μια εθνική προσπάθεια που θα διαπερνά κομματικές γραμμές και θα υπερβαίνει προσωπικές σκοπιμότητες. Οι τουρκικές διεκδικήσεις ακουμπούν τον σκληρό πυρήνα της κρατικής κυριαρχίας και απειλούν την υπόσταση του έθνους. Για αυτό τον λόγο, πέτρα πάνω στην πέτρα να μη μείνει, εμείς να μην υποχωρήσουμε. * Ο κ. Μάνος Καραγιάννης είναι

αναπληρωτής

Τμήμα

Αμυντικών

καθηγητής

στο

Σπουδών

του

King’sCollegeLondon και στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.

ΑΡΘΡΟ εθελοντικά, έλαβαν μέρος στα συλλαλητήρια για την Μακεδονία… Φτύστε τους! Γύρω στα 30 χιλιόμετρα Βορείως της Καστοριάς και στους δυτικούς πρόποδες στου όρους Βέρνο (Βίτσι), βρίσκεται το χωριό Μελάς. Εδώ ζωντανεύει όλος ο Μακεδονικός Αγώνας. Γιατί εδώ βρίσκεται το σπίτι, που σκοτώθηκε ο πρωτομάρτυρας του Μακεδονικού Αγώνα. Ο Παύλος Μελάς. Το σπίτι, που ανήκε στην οικογένεια του κ. Γεωργίου Τσάκαλου και η οποία το συντηρεί εδώ και 40 χρόνια, έχει παραχωρηθεί στον Δήμο Καστοριάς. Ο νέος Δήμαρχος Καστοριάς κ. Κορεντσίδης έχει υποσχεθεί ότι θα βοηθήσει για την πλήρη αξιοποίηση του μνημείου, πράγμα που μέχρι τώρα, γίνεται αποκλειστικώς απο την οικογένεια Τσάκαλου. Κινούμενος από Καστοριά προς Φλώρινα και μετά το μνημείο των πεσόντων Καταδρομέων κατά τον Συμμοριτοπόλεμο, βρίσκεσαι το χωριό «Κώττας». Είναι το χωριό του Μακεδονομάχου, που παλιά ονομαζόταν Ρούλια και τώρα πήρε τ’ όνομά του. Μοιραίως τα βήματά σου σε οδηγούν στο σπίτι του ήρωα, όπου σε υποδέχεται η 73χρονη κ. Αλίκη, η οποία μας ενημερώνει ότι το σπίτι δεν βρίσκεται σε καλή κατάσταση. Προφανώς δεν γνώριζε ότι ο ηρωικός Δήμαρχος Πρεσπών κ. Παναγιώτης Πασχαλίδης, έχει ήδη ξεκινήσει μελέτη για την συντήρηση του μνημείου. Ο Δήμος Πρεσπών, σε έκταση 500 χλμ2 έχει 1.560 κατοίκους (3 κάτοικοι/χλμ2). Να γιατί είναι ήρωας. Μπράβο Δήμαρχε. Να ζητήσουμε από την κ. Μενδώνη να διαθέσει κάποιο ποσόν, από τα χιλιάδες ευρώ που δαπανώνται κάθε καλοκαίρι για φαιδρά και ανώφελα φεστιβάλ, για την συντήρηση του σπιτιού του ήρωα; Η 73χρονη κ. Αλίκη αγωνίζεται, να κρατήσει ζωντανή την ιστορία του Μακεδονικού Αγώνα, υποδεχόμενη τους επισκέπτες στο σπίτι του ήρωα Καπετάν Κώττα. Έχει κάνει χιλιάδες ξεναγήσεις και κάθε φορά που αναφέρει το όνομα του

Δεν κλαίω τη λαβωματιά, δεν κλαίω και το βόλι, κλαίω γιατί αφήνω γειά στη συντροφιά μου όλη Για σύρε, Δήμο μου πιστέ, στην ποθητή πηγή μου και φέρε μου κρύο νερό, να πλύνω την πληγή μου. Σταλαγματιά το αίμα μου για σε, Πατρίδα, δίνω, για σε, Μακεδονία μας, να λάμπεις σαν τον ήλιο. Οι στίχοι και η μουσική είναι του μεγάλου Ιωάννη Σακελλαρίδη, από το έργο του «Τυρταίος». Ήταν η εποχή (περί το 1910) που οι μεγάλοι μουΟ Παύλος Μελάς. Το σπίτι, που ανή- σουργοί και ποιητές έγραφαν για την κε στην οικογένεια του κ. Γεωργίου Ελλάδα. Είναι ένα τραγούδι που αρΤσάκαλου και η οποία το συντηρεί χίζει ζωηρά και χαρούμενα, υποδεχόμενο τον Παύλο Μελά στην Μακεεδώ και 40 χρόνια, δονία, για να συνεχίσει θλιβερό, αλλά άκρως μελωδικό, όταν γίνεται γνω«Παππού μας Κώττα» βουρκώνει και στή η θυσία του ήρωα. Αναζητείστε κόμπος ανεβαίνει στον λαιμό. Όπως το στο διαδίκτυο, στην διεύθυνση: μας είπε μετά από αυτήν, δεν υπάρhttps://www.youtube.com/ χει κάποιος να συνεχίσει το έργο της. watch?v=42Dit-jShi8. Κυρία Μενδώνη επί τέλους! Καλά τα Μπαίνοντας στην Καστοριά συνα«πολιτιστικά δρώμενα», αλλά πιό καλή η ιστορία μας. Μειώστε λίγο την ντάς και το Στρατιωτικό Νεκροταφείο, σχεδόν ανώφελη «κουλτούρα», που στο οποίο αναπαύονται οι ήρωες του κατακλύζει την Ελληνική ύπαιθρο κά- Συμμοριτοπολέμου. Και σ΄ αυτό βλέθε καλοκαίρι, και φροντίστε να βρεί- πεις τον αέρα της… δημοκρατίας, τε κάποιον από την περιοχή, όπου με που έχει βρωμίσει την πατρίδα μας κάποια αποζημίωση, αρκετά έφαγε από την μεταπολίτευση κι΄ εδώθε, ο Μπρεχτ, να συνεχίσει το έργο της αφού είναι έκδηλη η εικόνα της εγκακ. Αλίκης. Επί τέλους και ο Καπετάν ταλείψεως. Κώττας, κάτι πρόσφερε σ’ αυτήν την δόλια της Πατρίδα! Στην εβδομάδα που έμεινα στην Δυτική Μακεδονία, μου δόθηκε η ευκαιρία να ακούσω για πρώτη φορά, από την Στρατιωτική Μουσική της 9ης Μ/Π Ταξιαρχίας, ένα συγκλονιστικό τραγούδι αφιερωμένο στον Παύλο Μελά. Έχει τίτλο «Σαν τέτοια ώρα στο βουνό». Οι στίχοι του μεγαλειώδεις: Σαν τέτοια ώρα στο βουνό, ο Παύλος πληγωμένος, μες τα νερά του αυλακιού, ήτανε ξαπλωμένος.

Δυστυχώς οι εντυπώσεις και η Εθνική ανάταση που αισθάνεται κάποιος περπατώντας τα άγια χώματα της Μακεδόνιας μας δεν μπορούν να χωρέσουν στα στενά όρια ενός σημειώματος. Μόνο αν το περπατήσεις ο ίδιος μπορεί να το αισθανθείς. Όμως τότε πρέπει να έχεις συνεχής στο μυαλό σου τα λόγια του πραγματικού Εθνάρχη. Του μακαριστού Χριστόδουλου ο οποίος έλεγε: «Όταν επισκέπτεσθε την Μακεδονία, να προσέχετε πού πατάτε, γιατί μπορεί να πατήσετε άγια χώματα και οστά ηρώων»…

• Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 2020 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

ΤΑ ΝΕΑ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ

Ημερίδα: "Άγνωστοι Ήρωες στα χώματα της Ηπείρου" Γράφει ο Μεντεσίδης Χαράλαμπος Αντιστράτηγος ε.α. Στις 15 Φεβρουρίου 2020 ημέρα Σάββατο και ώρα 10:00 τα Διοικητικά Συμβούλια των Συνδέσμων Εφέδρων Αξιωματικών Αθηνών και Αποστράτων Αξιωματικών Ιππικού- Τεθωρακισμένων διοργάνωσαν και πραγματοποίησαν στην αίθουσα γερουσίας του μεγάρου της παλαιάς Βουλής (Πλατεία Κολοκοτρώνη και Σταδίου) ημερίδα με θέμα «ΑΓΝΩΣΤΟΙ ΗΡΩΕΣ ΣΤΑ ΧΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ» , τιμώντας την Επέτειο των 107 ετών από την απελευθέρωση της πόλεως των Ιωαννίνων. Εισηγητές στην ημερίδα ήταν : α. Ο κ. Ελευθέριος Διαμαντάρας , Καθηγητής – Μελετητής Ιστορίας , Τακτικό Μέλος της Ακαδημίας Νεαπόλεως , με θέμα «Η φιλοπατρία και ύψιστη προσφορά του Νικολάου Μιζαντζόγλου (Νικολάκη Εφέντη)» , ο οποίος αναφέρθηκε διεξοδικά στην συμβολή του ήρωα στην πτώση του Μπιζανίου, δίνοντας τα σχέδια οχυρώσεως στους Έλληνες , αποτέλεσμα της οποίας ήταν η απελευθέρωση των Ιωαννίνων. Αναφέρθηκε επίσης στην εγκληματική επιπολαιότητα των Ελλήνων δημοσιογράφων της εποχής που είχε σαν αποτέλεσμα την σύλληψη του ήρωα και της οικογενείας του από τους Τούρκους και την εκτέλεσή τους. β. Ο κ. Κουρκουμέλης Νικόλαος , Υπτγος ε.α. ,καθηγητής ΣΣΕ , με θέμα «Λόχος Λιατζίδη – Λόχος Θανάτου 1940» ο οποίος αναφέρθηκε στην άγνωστη σε πολλούς ιστορία ενός εθελοντικού Λόχου του 10ου Συνταγματος Πεζικού που απαρτιζόταν από εθελοντές Κερκυραίους Αξιωματικούς και οπλίτες, με επικεφαλής τον Λοχαγό Δημήτριο Λαντζίδη, στη διάρκεια του Ελληοϊταλικού πολεμου του 1940. Αποστολή του «Λόχου Θανάτου» ,όπως τον αποκαλούσαν πολλοί, ήταν η καθυστέρηση της προέλασης των Ιταλικών δυνάμεων στις απέναντι θεσπρωτικές ακτές. Η επιχείρηση πέτυχε τον σκοπό της με αποτέλεσμα οι ελληνικές δυνάμεις να ανασυγκροτηθούν και να αντεπιτεθούν. Περίπου 90 Κερκυραίοι ήρωες έπεσαν μαχόμενοι στις ακτές της Ηπεί26

ρου. γ. Ο κ. Σάββας Καλεντερίδης , Σχης (ΤΘ)ε.α.,συγραφέας, με θέμα «Γρηγόριος Σταύρου , το άγνωστο βοσκόπουλο από τη Γριάζιανη», ο οποίος αναφέρθηκε στην ελληνική οικογένεια του Σταύρου που ζούσε στη Β. Ηπειρο, την περίοδο του στυγερού καθεστώτος του Εμβέρ Χόντζα ,κατά την διάρκεια του ψυχρού πολέμου ,την δεκαετία 1950. Η οικογένεια μετά από συνεχείς ενοχλήσεις και πιέσεις που δεχόταν από το κομουνιστικό καθεστώς αποφάσισε να διαφύγει στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκε στα Ιωάννινα. Ο μεγάλος υιός τους Γρηγόριος στρατολογήθηκε από την Ελληνική και την Αμερικανική κυβέρνηση για την ανατροπή του Χόντζα και έμπενε στην Αλβανία με άλλο όνομα. Το 1953 συνελήφθη από το καθεστώς και παρά τα βασανιστήρια που υπέστη δεν αποκάλυψε ούτε την αποστολή του ούτε και ονόματα Ελλήνων. Δικάσθηκε και καταδικάστηκε από το καθεστώς σε θάνατο και εκτελέστηκε δια τουφεκισμού. Στην ημερίδα απηύθυναν χαιρετισμούς ο πρόεδρος του Συνδέσμου μας Υπτγος ε.α.κ. Παπαδογεωργόπουλος Χρή-

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 2020

στος , ο πρόεδρος του Συνδέσμου Εφέδρων Αξιωματικών Αθηνών Εφ.Τχης Δρ. Σταματελόπουλος Αθανάσιος , ως συνδιοργανωταί , ο καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου βουλευτής κ. Συρίγος Άγγελος ,εκπρόσωπος της Βουλής , ο Γεν. Γραμματέας του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη Αντγος ε.α. ΕΛΛΑΣ κ. Τσουβαλάς Κων/νος ,εκπρόσωπος της κυβερνήσεως, η αντιπεριφερειάρχης Ηπείρου κ. Μητροκώστα Παναγιώτα , εκπρόσωπος της περιφέρειας Ηπείρου και ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εφέδρων Αξιωματικών κ. Κωστράς Φ. Η αίθουσα ήταν γεμάτη από κόσμο που τίμησε με την παρουσία του τους άγνωστους αυτούς ήρωες οι οποίοι έπεσαν στα χώματα της Ηπείρου. Η εκδήλωση ήταν και ένα μνημόσυνο στη μνήμη αυτών των ηρώων.

ΤΑ ΝΕΑ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ

Κοπή της Βασιλόπιτας και Ετήσια Τακτική Γεν. Συνέλευση του Συνδέσμου μας στο ΚΕΤΘ

Γράφει ο Μεντεσίδης Χαράλαμπος Αντιστράτηγος ε.α. Την Κυριακή 2Ο Ιανουαρίου 2020 , όπως ήταν προγραμματισμένο, πραγματοποιήθηκε στο ΚΕΤΘ ο καθιερωμένος πλέον, από 19ετίας, θεσμός της κοπής της Βασιλόπιτας και για πρώτη φορά και η Ετήσια Τακτική Γενική Συνέλευση του Συνδέσμου μας. Στις 10:15 συγκεντρωθήκαμε στη Λέσχη του ΚΕΤΘ περίπου 160 μέλη και φίλοι του συνδέσμου μετά συζύγων καθώς και οι ε.ε. Ανώτεροι και Ανώτατοι Αξκοί του Όπλου μας. Μετά τον καφέ πήγαμε στην αίθουσα της Σχολής ΤΘ και στις 11:15 άρχισε τις εργασίες της η Γενική Συνέλευση. Με την έναρξη της συνεδριάσεως ο Γενικός Γραμματέας Αντγος ε.α. κ. Μεντεσίδης Χαράλαμπος καλωσόρισε τους συνέδρους και ευχήθηκε Καλή Χρονιά σε όλους και πρότεινε για το προεδρείο της Γενικής Συνελεύσεως τα παρακάτω μέλη: α) Αντγο ε.α. κ. Καγκιούζη Στυλιανό ως πρόεδρο, β) Επχο ε.α. κ.Κοσκέρη Γρηγόριο ως γραμματέα και γ) Εφ. Ανθλχο κ. Καραχάλιο Αλέξη ως μέλος. Η Γεν. Συνέλευση τους ενέκρινε και άρχισε η συνεδρίαση. Ο Πρόεδρος της Γεν. Συνελεύσεως, αφού διεπίστωσε ότι υπάρχει απαρτία, εβδομήντα δύο (72) μέλη, κήρυξε την έναρξη των εργασιών της συνελεύσεως και κάλεσε στο βήμα τον Πρόεδρο του Δ.Σ. Υπτγο ε.α. κ. Παπαδογεωργόπουλο Χρήστο για τον απολογισμό των πεπραγμένων του έτους 2019 και των προγραμματισμό

των δραστηριοτήτων του 2020. ο οποίος, εστίασε σε τρία βασικά σημεία: α) Στις εκδηλώσεις του συνδέσμου με αιχμή την ετήσια εκδήλωση στο Μνημείο Ιππικού στο Μέτσοβο και την ανάδειξη της ιστορίας του Ιππικού β) στην απρόσκοπτη έκδοση – κυκλοφορία του περιοδικού και γ) στην εγγραφή αρκετών νέων Μελών Μονίμων και Εφέδρων. Τέλος ευχαρίστη-

σε τον Διευθυντή ΓΕΣ/ΔΙΤ, τον Διοικητή του ΚΕΤΘ και τους λοιπούς Ανωτάτους και Ανωτέρους Αξιωματικούς του Όπλου για την παρουσία τους στη Γ.Σ. , την φιλοξενία αλλά και την άριστη συνεργασία με τον Σύνδεσμο. Μετά ο Πρόεδρος της Γ.Σ. κάλεσε στο βήμα τον Ταμία του Συνδέσμου Ταξχο ε.α. κ. Μιχαηλίδη Γε-

Συνέχεια στην επόμενη σελίδα

• Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 2020 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

ΤΑ ΝΕΑ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ Συνέχεια από την προηγούμενη σελίδα

ώργιο προκειμένου να προβεί στον οικονομικό απολογισμό και τελευταίο κάλεσε τον Πρόεδρο της Εξελεκτικής Επιτροπής του Συνδέσμου Εφ. Υπλχο κ. Θεοδοσίου Θεόδωρο, ο οποίος όπως ανέφερε, μετά από έλεγχο που πραγματοποίησε στα οικονομικά του Συνδέσμου διεπίστωσε ότι όλα έχουν καλώς και ζήτησε την απαλλαγή του ΔΣ από κάθε οικονομική ευθύνη, την οποία και ενέκρινε η Γ.Σ. Στο τέλος και μετά από τις απαντήσεις που δόθηκαν από το πρόεδρο του ΔΣ, στις ερωτήσεις που υποβλήθηκαν, ο Πρόεδρος της Γ.Σ., αφού ευχαρίστησε όλους τους συνέδρους για τη συμμετοχή τους, κήρυξε την λήξη των εργασιών της συνελεύσεως και ευχήθηκε κάθε επιτυχία στο ΔΣ για την νέα χρονιά. Ακολούθησε η ενημέρωση των συνέδρων από τον Διευθυντή ΓΕΣ/ΔΙΤ Ταξίαρχο κ. Σαμαρά Αστέριο σχετικά με την εκπαίδευση, την οργάνωση, το έργο, τις εξελίξεις και τις προοπτικές του όπλου μας. Ήταν πράγματι μία πλήρης και εμπεριστατωμένη ενημέρωση. Την Γ.Σ. τίμησαν με την παρουσία τους ο Δντής ΓΕΣ/ΔΙΤ, ο Δκτής του ΚΕΤΘ Ανώτατοι και Ανώτεροι Αξκοί του Όπλου, ο Πρέσβυς ε.τ. Εφ. Επχος κ. Γεωργίου Γεώργιος και ο Αντγος ε.α. επίτημος ΓΕΠΣ κ. Φωτόπουλος Χρήστος. Μετά την Γενική Συνέλευση και την ενημέρωση του Δντή ΓΕΣ/ΔΙΤ μεταβήκαμε στο Διοικητήριο του ΚΕΤΘ, για την καθιερωμένη φωτογραφία και στη συνέχεια πήγαμε στη Λέσχη του στρατοπέδου για την κοπή της βασιλόπιτας. Τυχερός ήταν ο Δντής ΓΕΣ/ΔΙΤ Ταξίαρχος κ. Σαμαράς Αστέριος. Την τελετή κοπής της βασιλόπιτας ευλόγισε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κηφισίας , Αμαρουσίου και Ωρωπού κ. κ. Κύριλλος και τίμησαν με την παρουσία τους ο ΥΦΕΘΑ Στρατηγός ε.α. και Επίτημος Α/ΓΕΣ κ. Στεφανής Αλκιβιάδης , ο νέος Αρχηγός του ΓΕΣ Αντιστράτηγος κ. Λαλούσης Χαράλαμπος, ο Υ/ΓΕΣ Αντιστράτηγος κ. Μπονώρας Δημήτριος , ο

Διοικητής της ΑΣΔΥΣ Αντιστράτηγος κ. Παπαδόπουλος Βασίλειος, και οι Ταξίαρχοι κ.κ.Καμπουρίδης Λάζαρος , Παππάς Δημήτριος , Χρισταντώνης Νικόλαος και Κάλφας Στυλιανός, ο πρέσβυς ε.τ. Εφ. Επχος και τ.ΑΝΥΕΘΑ κ. Γεωργίου Γεώργιος και ο Αντγος ε.α. Επίτημος ΓΕΠΣ κ. Φωτόπουλος Χρήστος. Οικοδεσπότες ο Διευθυντής του Όπλου μας Ταξίαρχος κ. Σαμαράς Αστέριος και ο

Διοικητής του ΚΕΤΘ Ταξίαρχος κ. Μαυροειδής Γεώργιος. Για άλλη μία χρονιά οι ε.ε.και ε.α. Αξκοί βρεθήκαμε στο ΚΕΤΘ, ανταλλάξαμε απόψεις και ευχές, γνωριστήκαμε με νέους συναδέλφους, μονίμους και εφέδρους και επιβεβαιώσαμε και πάλι τους άρρηκτους δεσμούς που συνδέουν τους ε.ε. και ε.α.συναδέλφους του Όπλου μας.

ΠΕΝΘΗ

μέλους μας Ταξιάρχου ε.α. Καραντίνου Ηλία. Το ΔΣ Συν-

Απεβίωσαν: Συνταγματάρχης ε.α. Δεμερτζής Ιορδάνης

δέσμου εκφράζει τα θερμά του συλλυπητήρια στις οικογέ-

Υποστράτηγος ε.α. Καραντίνος Χρήστος πατέρας του

νειες των εκλιπόντων.

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 2020

ΤΑ ΝΕΑ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ

Η Χοροεσπερίδα του Συνδέσμου μας Την 08 Φεβρουαρίου 2020 ημέρα Σάββατο και από ώρα 21:00 πραγματοποιήθηκε , η αποκριάτικη χοροεσπερίδα του Συνδέσμου μας, στην αίθουσα Αιγυπτιωτών (3ης Σεπτεμβρίου 56). Η προσέλευση άρχισε από τις 20:30 και συνεχίστικε μέχρι και τις 21:00. Η συμμετοχή των μελών και φίλων του συνδέσμου έφτασε τους 110. Στην αρχή, πήρε τον λόγο ο Έφεδρος Υπίλαρχος Θεοδοσίου Θεόδωρος και αναφέρθηκε στην ιστορία των Ελλήνων Αιγυπτιωτών, στο έργο τους και την προσφορά τους στην μητέρα πατρίδα, στους ανώνυμους και στους επώνυμους. Στην συνέχεια πήρε τον λόγο ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Υποστράτηγος ε.α. κ. Παπαδογεωργόπουλος Χρήστος , ο οποίος , αφού ευχαρίστησε όλους για την συμμετοχή τους και ιδιαίτερα τους προσκεκλημένους που μας τίμησαν με την παρουσία τους, ευχήθηκε ΥΓΕΙΑ και ΕΥΤΥΧΙΑ και καλές ΑΠΟΚΡΙΕΣ σε όλα τα μέλη του Συνδέσμου. Ο καταπληκτικός χώρος που δεσπόζει η προτομή του Καβάφη, οι εντυπωσιακοί πίνακες Αιγυπτιωτών ζωγράφων καθώς και τα πλούσια αλλά και ιδιαιτέρως εκλεκτά και συνάμα πρωτότυπα εδέσματα σε συνδυασμό με τους μαγευτικούς ήχους αξιόλογων μουσικών , έκαναν την βραδιά ιδιαίτερη και ξεχωριστή. Τα χαμόγελα, οι φιλοφρονήσεις, οι συζητήσεις στα πηγαδάκια αλλά και η ικανοποίηση όλων ήταν εμφανής. Την χοροεσπερίδα μας τίμησαν με την παρουσία τους ο ΥΦΕΘΑ και Επίτιμος Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατού Στρατηγός ε.α. κ. Στεφανής Αλκιβιάδης , ο Διοικητής της ΑΣΔΥΣ Αντιστράτηγος κ. Παπαδόπουλος Βασίλειος , ο Επιτελής του ΓΕΕΘΑ Ταξίαρχος κ. Συγουλάκης Δημήτριος καθώς και το Επίτιμο μέλος μας η Αντιπεριφερειάρχης Ηπείρου κ. Μητροκώστα Παναγιώτα

Την χοροεσπερίδα μας τίμησαν με την παρουσία τους μέλη και φίλοι του Συνδέσμου, μεταξύ αυτών και ο ΥΦΕΘΑ κ. Στεφανής Αλκιβιάδης. Ήταν μια υπέροχη και ξεχωριστή βραδιά.

Κατά γενική ομολογία ,όλων των παρευρισκομένων, ήταν μία ξεχωριστή και υπέροχη βραδιά και έφυγαν όλοι με τις καλύτερες εντυπώσεις και με την υπόσχεση να επαναληφθεί.

Σχόλιο μέλους Χθές το βράδυ, είχαμε την ευκαιρία να συμμετάσχουμε στην ετήσια χοροεσπερίδα του ΣΑΑΙΤΘ. Εκεί διαπιστώσαμε για ακόμη μια φορά την ευρεία αποδοχή που τυγχάνουν οι Εφ Αξ/ κοι(ΤΘ) στις τάξεις των μονίμων Στελεχών του Όπλου μας. Κάτι που μας γεμίζει με ιδιαίτερη χαρά και ικανοποίηση, μας προτρέπει όπως ανέφερα σε πρόσφατο σχόλιο μου, για περισσότερες δράσεις και μας επιτείνει το αίσθημα ευθύνης απέναντι στο θεσμό μας. Το πιο σημαντικό όμως απ' όλα, είναι ότι βρισκόμαστε μεταξύ ατόμων με κοινό αξιακό σύστημα, κάτι που

στους καιρούς που ζούμε είναι πολύ δύσκολο να συμβεί... Γιά άλλη μια φορά, προτρέπω για την συμμετοχή όλο και περισσότερων Συναδέλφων σε οποιαδήποτε δράση αφορά το θεσμό μας. Αντιλαμβάνομαι βιωματικά, τις καταλυτικές υποχρεώσεις της καθημερινότητας των καιρών μας, αλλά πιστέψτε με αξίζει τον κόπο. Το αίσθημα του ανήκειν είναι μοναδικό και συμπυκνώνεται σε δυο γράμματα...ΤΘ! Γιώργος Φερίζης Έφ. Ανθυπίλαρχος

• Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 2020 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

ΤΑ ΝΕΑ ΤΟΥ ΟΠΛΟΥ

Επίσκεψη του Σ.Α.Α.Ι.ΤΘ στην 1η Στρατιά – Τιμή στους πεσόντες Ιππείς που έπεσαν υπέρ πατρίδος Γράφει ο Ιωάννης Μπαλτζώης Αντιστράτηγος ε.α. Παρασκευή και 13 Δεκ. 2019, το Δ.Σ. του Σ.Α.Α.Ι.ΤΘ πραγματοποιήσαμε επίσκεψη στην 1η Στρατιά, στην Λάρισσα, όπου επιτελέσαμε το καθήκον μας προς τους προγόνους μας ιππείς, που έπεσαν υπέρ πατρίδος. Εκεί, στο Μνημείο του Ιππικού, πραγματοποιήσαμε Μνημόσυνο και κατάθεση Στεφάνου από τον πρόεδρό του Συνδέ-

σμου Υπτγο (ε.α.) Χρ. παπαδογεωργόπουλο. Μας υποδέχτηκαν ο Δκτης της Στρατιάς Αντγος Κώστας Φλώρος, με τους Επιτελείς του, ενώ συμμετείχαν στην εκδήλωση και μας παρείχαν άψογη φιλοξενία και τους ευχαριστούμε. Η ανταλλαγή αναμνηστικών μεταξύ προέδρου και Δκτού Στρατιάς έγιναν εμπρός από τον πίνακα και υπό το “βλέμμα” του έφιππου ηρωϊκού στρατηγού Νικολάου Πλαστήρα.

Σύντομο Ιστορικό Μνημείου Ιππικού 1ης Στρατιάς, «Στρατηγού Νικολάου Πλαστήρα» Το Μνημείο όπως αναγράφεται και στη πίσω πλευρά του κατασκευάστηκε το 1933 με εισφορές αξιωματικών και οπλιτών της 1ης Ταξιαρχίας Ιππικού καθώς και των δήμων και κοινοτήτων της Θεσσαλίας προς «δόξαν και τιμήν των κατά τους πολέμους 1912- 1922 υπέρ Πατρίδος θανόντων γενναίων αξιωματικών και οπλιτών των 1ου και 3ου Συνταγμάτων Ιππικού. Το 1929 καταργήθηκαν η Ι και ΙΙ Μεραρχία ιππικού που είχαν οργανωθεί μόλις το 1926 και στη θέση τους συγκροτηθήκαν η 1ηκαι 2η ΤαξιαρχίεςΙππικού,εκ των οποίων η 1ημε έδρα τη Λάρισα.Σ’ αυτή υπήχθησαν το 1ο και 3ο Συντάγματα Ιππικού, με έδρα επίσης τη Λάρισα. Μόλις το επόμενο έτος το 1930, καταργούνται τα δύο συντάγματα τα οποία και επανασυγκροτούνταιτο 1935, πάλι με έδρα τη Λάρισα. Το 1937 το 1ο Σύνταγμα μετασταθμεύει στη Θεσσαλονίκη, τιθέμενο υπό τη Μεραρχία Ιππικού και το 3ο Σύνταγμα μετασταθμεύει στη Σέρρες και αυτό υπό τη Μεραρχία Ιππικού. Την ίδια χρονιά, το 1937, μετακινείται από την Αθήνα στη Λάρισα η Σχολή Εφαρμογής Ιππικού, η οποία και συγχωνεύεται με την Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών του Όπλου, οι οποίες είχαν συγκροτηθεί το 1935 και έδρευαν μέχρι το 1937 στην Αθήνα. Η μετακίνηση έγινε – προφανώς - για την εκμετάλλευση των Ιππικών εγκαταστάσεων της Λάρισας που μεταξύ των άλλων περιελάμβαναν και δύο κλειστά ιπποδρόμια το μικρό και το μεγάλο,που κατασκευάστηκαν το 1938. ΤοΜικρόιπποδρόμιο κατασκευάστηκε με δαπάνες της Υπηρεσίας ενώ το Μεγάλο με δωρεά της οικογένειας Θεοχάρη Κότσικα, ο οποίος πέθανε το 1936. Ήταν αιγυπτιώτης εκ Καρύστου, ευπατρίδης και μεγάλος εθνικός ευεργέτης. Μετα30

Λάρισσας, όπου υπήρχαν οι αποθήκες επιστρατεύσεως. Οι επιτακτικές επιχειρησιακές ανάγκες στη Πίνδο, επέβαλαν επίσης τη μη συγκρότηση επιλαρχίας που προοριζόταν για το 1ο Σύνταγμα Ιππικού και όπως αναφέρει ο μετέπειτα στργος Κόκκινος Φιλοποίμην και διευθυντής του Όπλου, στο βιβλίο του,με τίτλο«το Ιππικόν εις την ξύ των δωρεών του ο ανδριάντας του Χαριλάου Τρικούπη στο προαύλιο της Βουλήςκαι η συμμετοχή στη ναυπήγηση του θωρηκτού Αβέρωφ.

Μάχην της Πίνδου του 1940» το «Σχέδιον

Το 1940, αναχώρησε από τη Λάρισαη Β Ομάδα Αναγνωρίσεως, δηλ η Επιλαρχία Αναγνωρίσεως του Β ΣΣ με διοικητή τον τότε Ανχη Κόκκινο Φιλοποίμενα η οποία συγκροτήθηκε εσπευσμένα την 29η Οκτωβρίου με προσωπικό και υλικά της Σχολής Εφαρμογής Ιππικού αλλά του Β Συντάγματος Ιππικού που συνιστούσε επιστρατευόμενηΜονάδα και ουδέποτε συγκροτήθηκε.Η συγκρότηση της Μονάδας έγινε στο τότε χωριό Καζακλάρ, σήμερα Αμπελώνας

ταξύ των μονάδων που συνέτριψαν τηΙτα-

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 2020

Επιστρατεύσεως καθ’ ουδέν εφηρμόσθη για την συγκρότηση και οργάνωση της Β Ομάδας Αναγνωρίσεως» η οποία ήταν μελική Μεραρχία Τζούλια στη Πίνδο. Μεταπολεμικάστη Λάρισα συγκροτήθηκε εκ νέου η Σχολή Ιππικού και γι’αυτό το λόγο στο πίσω μέρος του μνημείου αναγράφονται νεκροί αξιωματικοί του νέου πλέον Όπλου Ιππικού - Τεθωρακισμένων που συγκροτήθηκε το 1946 και που έπεσαν κατά τις επιχειρήσεις των ετών 1947-1948. Η Σχολή έπαυσε να λειτουργεί το 1953.

ΤΑ ΝΕΑ ΤΟΥ ΟΠΛΟΥ

Ο Αντιστράτηγος Χαρ. Λαλούσης νέος Α/ΓΕΣ Ο Αντιστράτηγος Χαράλαμπος Λαλούσης γεννήθηκε το 1962 στα Φιλιατρά Μεσσηνίας. Εισήλθε το 1980 στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, από την οποία αποφοίτησε το 1984 με τον βαθμό του Ανθυπολοχαγού των Τεθωρακισμένων. Ως κατώτερος Αξιωματικός υπηρέτησε σε Μονάδες Εκστρατείας με τα καθήκοντα του Ουλαμαγού και του Διοικητή Ίλης. Φοίτησε σε όλα τα προβλεπόμενα σχολεία του Όπλου του. Παράλληλα δε, έχει παρακολουθήσει το Σχολείο Στρατηγικών Πληροφοριών. Το 1995 φοίτησε στην Ανώτατη Σχολή Πολέμου. Κατά τη διάρκεια της σταδιοδρομίας του ως ανώτερος Αξιωματικός υπηρέτησε στην ΧΧΙ ΤΘΤ «ΤΑΞ. ΙΠΠ - ΠΙΝΔΟΣ», ενώ το 2001 τοποθετήθηκε ως Υποδιοικητής στην 7 ΕΜΑ. Την ίδια χρονιά (2001) του ανατέθηκαν τα καθήκοντα του Διοικητή της 12 ΕΜΑ, ενώ το 2002 του Διοικητή της 5 ΕΜΑ, στην Κύπρο. Ακολούθως υπηρέτησε ως επιτελής στην 95 ΑΔΤΕ και στο ΓΕΣ - ΓΕΕΘΑ, όπου του ανατέθηκαν τα καθήκοντα του εκπροσώπου τύπου. Με την προαγωγή του σε Συνταγματάρχη το 2009, φοίτησε στη Σχολή Άμυνας του ΝΑΤΟ (NADEFCOL), στην Ιταλία. Με την επιστροφή του στην Ελλάδα τοποθετείται στο ΓΕΕΘΑ ως επιτελής του Κέντρου Χειρισμού Κρίσεων (ΚΕΧΕΙΚ), ενώ το 2011 τοποθετείται Επιτελάρχης της ΧΙΙ Μ/Κ ΜΠ «ΕΒΡΟΥ».

Το 2012 προάγεται σε Ταξίαρχο και τοποθετείται στο ΓΕΣ αρχικά ως Δντης ΔΙΣΧΕΑ και στη συνέχεια ως Επιτελάρχης του ΓΕΠΣ. Το 2014 του ανατίθενται τα καθήκοντα του Διοικητή της 79 ΑΔΤΕ«ΜΥΚΑΛΗ» , με έδρα τη Σάμο. Το 2015 τοποθετείται στο ΓΕΣ με τα καθήκοντα του Διευθυντή ΔΕΠΙΧ και του ΔΑ΄Κ. Το 2016 έχοντας προαχθεί σε Υποστράτηγο, τοποθετείται Διοικητής στη ΧVI M/K MΠ «ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟΥ» και στη συνέχεια Διοικητής στην Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων (ΣΣΕ). Την 29 Ιανουαρίου 2019 προήχθη σε Αντιστράτηγο και τοποθετήθηκε Διοικητής του Δ΄ Σώματος Στρατού «ΘΡΑΚΗ». Με απόφαση του ΚΥΣΕΑ στις 18 Ιαν 2020 αναλαμβάνει τα καθήκοντα του Αρχηγού του Γενικού Επιτελείου Στρατού. Στον Αντιστράτηγο Χαράλαμπο Λαλούση, έχει απονεμηθεί το σύνολο των προβλεπομένων Παράσημων, Μεταλλίων και Διαμνημονεύσεων. Είναι κάτοχος Μεταπτυχιακού Τίτλου του Τμήματος Ιστορίας - Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με ειδίκευση στην Ιστορία Χωρών Χερσονήσου του Αίμου και Τουρκολογίας. Είναι γνώστης της Αγγλικής γλώσσας.

• Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 2020 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

Μεγάλες στιγμές του ΕΘΝΟΥΣ! 25η μαρτιου 1821

25η Μαρτίου 1821. Ημέρα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, Ημέρα της έναρξης της Ελληνικής Επανάστασης κατά των Τούρκων, Ημέρα απαρχής της αναγέννησης του Ελληνικού Έθνους!

Ημεριδα για το ιππικο του ελληνικου στρατου Αγαπητά Μέλη Σας ενημερώνουμε ότι στις 6 Απριλίου 2020 ημέρα Δευτέρα και ώρα 17:00 ο Σύνδεσμός μας οργανώνει , υπό την αιγίδα της Διευθύνσεως Ιππικού Τεθωρακισμένων του Γενικού Επιτελείου Στρατού , στο αμφιθέατρο της Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων (Βάρη), ημερίδα με θέμα «Η Ιστορία του Ιππικού του Ελληνικού Στρατού από συστάσεως του Ελληνικού Κράτους μέχρι την κατάργησή του». Ομιλητές θα είναι: α) Ο Αντγος ε.α. και Επίτιμος ΓΕΠΣ κ. Φωτόπουλος Χρήστος με θέμα «Το Ιππικό από την εποχή του Καποδίστρια μέχρι το1897». β) Ο Αντγος ε.α. και Επίτιμος Δκτής της ΧΧ ΤΘΜ κ. Γκαρτζονίκας Παναγιώτης με θέμα «Το Ιππικό από τους Βαλκανικούς Πολέμους μέχρι την κατάργησή του». γ) Ο Γεν. Αρχτρος κ. Τερψίδης Κων/νος με θέμα «Η κτηνιατρική υποστήριξη των μονόπλων ζώων του Στρατεύματος από τα πρώτα βήματα οργάνωσης του Ελληνικού Στρατού , μέχρι την κατάργησή τους». Για την μεταφορά των μελών μας στη ΣΣΕ θα διατεθούν 2 λεωφορεία τα οποία θα αναχωρήσουν στις 15:45Ω από την Λέσχη Παπάγου και από την πύλη του ΓΕΣ (Μετρό Εθνική Άμυνα). Στο χώρο θα υπάρχει έκθεση φωτογραφικού και λοιπού υλικού που αφορά το Ιππικό. Παρακαλούνται τα μέλη μας που επιθυμούν να συμμετάσχουν στην παραπάνω εκδήλωση να επικοινωνούν με το Σύνδεσμο για τυχόν αλλαγές ή άλλες λεπτομέρειες. Ευελπιστούμε στην ευρεία συμμετοχή των μελών μας.