Ιππικο - Τεθωρακισμένα Νο 77 by Liverios Petridis

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΕΝΟΣ ΟΡΑΜΑΤΟΣ

ΤΡΙΜΗNΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΠΟΣΤΡΑΤΩΝ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΩΝ ΙΠΠΙΚΟΥ - ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΩΝ • ΤΕΥΧΟΣ 77 ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2012 • ΒΕΡΑΝΖΕΡΟΥ 30, Τ.Κ. 104 32

Ο αγώνας του Ιππικού μας στη μάχη της Πίνδου το 1940 απεικονίζεται με ηρωϊσμό και τόλμη στο Μνημείο, τα αποκαλυπτήρια του οποίου έγιναν την 30-10-2012 στο Μέτσοβο. Πρόσκληση Τακτικής Γενικής Συνέλευσης

Το Διοικητικό Συμβούλιο του Συνδέσμου προσκαλεί, τα Τακτικά μέλη του σε Τακτική Γενική Συνέλευση την 13η Φεβρουαρίου 2013 ημέρα Τετάρτη και ώρα 18.00 στη Λέσχη Αξιωματικών Ενόπλων Δυνάμεων (ΛΑΕΔ) στη Ρηγίλλης.

Το Δ.Σ. του Συνδέσμου ευχόμαστε στα μέλη και τους φίλους Καλή Χρονιά! Σας περιμένουμε στο Κ.Ε.ΤΘ. στις 20-1-2013 για να κόψουμε την Βασιλόπιτά μας!

ΙΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ Γραφείο: Βερανζέρου 30 ΤΚ 104 32 Αθήνα Τηλέφωνο και Fax: 210 5226351 Δικτυακή τοποθεσία: http://www.saith.gr e-mail: info@saith.gr Tεύχος Νο 77 Οκτώβριος - Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012 Ιδιοκτήτης: Σύνδεσμος Αποστράτων Αξιωματικών Ιππικού Τεθωρακισμένων Εκδότης - Διευθυντής: Υποστράτηγος ε.α. Χρ. Παπαδογεωργόπουλος Συντακτική Επιτροπή: Πρόεδρος Αντιστράτηγος ε. α. Ευστάθιος Κολιοκώτσης Μέλη: Αντιστράτηγος ε.α. Ε. Γεωργαντάς

Περιεχόμενα τεύχους 77 Η ομιλία του Προέδρου του ΣΑΑΙΤΘ κ. Χρήστου Παπαδογεωργόπουλου

Η ομιλία της γλύπτριας κας Αγγέλικας Κοροβέση Σελ. 6 Προσφώνηση του Δντου ΔΙΤ/ΓΕΣ

Δημοσιογραφική Επιμέλεια: Λιβέριος Πετρίδης

Σελ. 7

Άθλος του Συνδέσμου η αποπεράτωση του Μνημείο - Ιστορικό

Σελ. 8-9

Τα αποκαλυπτήρια του Μνημείου

Σελ.12-13

Αναμνήσεις από την Εποποιΐα του 1940

Σελ. 14-17

Η δράση του Ελληνικού Ιππικού στην εποποιΐα του 1940-41

Σελ. 18-21

Χειρόγραφες επιστολές για τη δράση του Ιππικού

Σελ. 24-26

Φωτορεπορτάζ από τα αποκαλυπτήρια

Σελ. 27

Η Χοροεσπερίδα του Συνδέσμου

Σελ. 28-29

Τα νέα του Όπλου

Σελ. 30-31

Ανακοίνωση Ο Σύνδεσμος καταβάλλει προσπάθεια ολοκληρώσεως της κατασκευής του Μνημείου του Ιππικού στο Μέτσοβο, στόχος δύσκολος, αλλά με τη δική σας συνδρομή είναι δυνατόν να υλοποιηθεί. Για το σκοπό αυτό παρακαλούμε τα μέλη και τους φίλους μας να τακτοποιήσουν την ετήσια συνδρομή τους και κατά την κρίση τους την ενίσχυση του Συνδέσμου. Επίσης και οι αποδέκτες του περιοδικού ας μας αποστείλουν την συνδρομή των, των είκοσι (20) ευρώ. Είναι επιτακτική ανάγκη για τη συνέχιση της εκδόσεώς του. Το Διοικητικό Συμβούλιο

Η προαιρετική σας συνδρομή προς το περιοδικό μας μέσω του λογαριασμού: 003 9800111543-0 Γενικής Τραπέζης ή μέσω ταχυδρομικής επιταγής ή δι' απευθείας εγχειρίσεως ποσού σε μέλος του Δ.Σ./ΣΑΙΤΘ, τυγχάνει εκτιμήσεως εκ μέρους του Συνδέσμου μας, ο οποίος σας θεωρεί παράγοντες βελτιώσεώς του.

Αντιστράτηγος ε.α. Μεντεσίδης Χαράλαμπος

Σελ. 4-5

Επισκεφθείτε την ιστοσελίδα μας στο διαδίκτυο για να είστε πάντα ενημερωμένοι για τα τεκταινόμενα στο Όπλο μας, στην διεύθυνση: http://www.saith.gr

Στους Αναγνώστες μας ''Θα σας πρότεινα να κατασκευάσουμε ένα Μνη- από άλλους φορείς, όπως ο Δήμος Μετσόβου που μείο, για να τιμήσουμε και να θυμόμαστε τους Αξι- παραχώρησε τον κατάλληλο χώρο για την τοποθέωματικούς και Οπλίτες της Μεραρχίας Ιππικού, τηση του Μνημείου, κατασκεύασε τη βάση στήριξης που θυσιάστηκαν στην Ήπειρο κατά το Έπος του κ.λπ., το ΓΕΣ με τη διάθεση μέσων, υλικών προσω40'', ακούστηκε από τα χείλη ηρωικού αξιωματικού πικού κ.λπ., ήταν σημαντική για την ολοκλήρωση του μέλους μας, μια μέρα του έτους 2005. Επικράτησε στιγμιαία σιγή, την οποία διαδέχθηκε η οράματος. έκπληξη για την μεγάλη πρόκληση και έντονος προ- Έτσι βήμα-βήμα το έργο άρχισε να παίρνει μορφή. Έγινε το σχέδιο της παράστασης του Μνημείου, η βληματισμός για το μεγάλο ιστορικό βάρος. ''Θα τα καταφέρουμε;'' ναι ''θα τα καταφέρουμε'' μακέτα, το πρόπλασμα και τέλος η χύτευση του ορειψέλλισαν αμέσως με απορία αλλά και απόλυτη σιγου- χάλκινου Μνημείου. Παράλληλα παραχωρήθηκε ο ριά όλοι μαζί οι παρευρισκόχώρος, που βρίσκεται σε μενοι, του ΔΣ του Συνδέσμου. κομβικό σημείο και σε πεΜία σειρά από κρίσιμα ερωρίοπτη και εύκολα επισκέτήματα που ζητούσαν απαψιμη θέση στην είσοδο του ντήσεις άρχισαν να γεννώΜετσόβου, ο οποίος διανται όπως, με τι χρήματα, που θα βρεθούν, ποιο το κόμορφώθηκε κατάλληλα και στος, σε πόσο χρόνο ποιος έφτασε η ημέρα της τοποθα τα φιλοτεχνήσει και θα θέτησης του Μνημείου στη το κατασκευάσει, που θα τοθέση του, στο τέλος του μηποθετηθεί καθώς και άλλα νός Αυγούστου του 2012. πολλά μικρότερης σημασίας Όλοι οι συντελεστές, το ΔΣ, και βαρύτητας. Αποδείχθηκε η Γλύπτρια, ο Δήμος Μεότι δεν ήταν αρκετά και τόσο Η ολοκλήρωση ενός οράματος ανυπέρβλητα , ώστε να μας τσόβου, VIII ΜΠ, εργάστηαποτρέψουν να προχωρήσουμε στην υλοποίηση αυ- καν και συνεργάστηκαν αρμονικά μέσα σ 'ένα πνεύμα τού του οράματος. αμοιβαίας κατανόησης και συναντίληψης, με οδηγό Η εμπνευσμένη ιδέα είχε εκτοξευθεί και έπρεπε να την επίτευξη αυτού του ιστορικού χρέους. Κανείς μας συναντήσει το στόχο της. Χωρίς καθυστέρηση το ΔΣ του Συνδέσμου, στις αρχές δεν πίστευε ότι μέσα σ 'ένα τόσο πολύ μικρό χρονικό του 2006 αποφάσισε να προχωρήσει στην υλοποίη- διάστημα και κάτω από τις τρέχουσες δύσκολες συνση. Η κοινοποίηση στα μέλη μας βρήκε άμεση αντα- θήκες, ένα τόσο μεγάλο έργο θα έφθανε στην ολοπόκριση, ενθάρρυνση και στήριξη, σ 'αυτή τη γιγαντι- κλήρωσή του. Και όμως έγινε πραγματικότητα. Στις αία προσπάθεια, που μόλις είχε ξεκινήσει. 30 Οκτωβρίου 2012, έγιναν τα αποκαλυπτήρια στο Όλα τα μέλη του ΔΣ υποδύθηκαν σε μία συντονισμέ- Μέτσοβο, με λαμπρότητα αλλά και με τις τιμές και το νη, μεθοδική, εντατική και συνεχή προσπάθεια, για να σεβασμό που αρμόζουν στους πεσόντες ήρωες, με απαντήσουν και να υλοποιήσουν τα ερωτήματα που τέθηκαν παραπάνω. Ένα μικρό χρηματικό απόθεμα ευρύτατη συμμετοχή των μελών και φίλων του Συνδέσμου, των Στρατιωτικών, των Πολιτικών αρχών και του Συνδέσμου, αποτέλεσε τη μαγιά. Δρομολογήθηκαν παράλληλες δράσεις όπως, συνεν- πολιτών του Μετσόβου. Ένα αίσθημα υπερηφάνειας νοήσεις με τη Δημοτική αρχή του Μετσόβου και την αλλά και ικανοποίησης και ανακούφισης πλημμύρισε Περιφέρεια Ηπείρου, για την εξασφάλιση του χώρου όλους μας. τοποθέτησης του Μνημείου, την αναζήτηση του καλ- Αξίζουν πολλά συγχαρητήρια και αμέτρητα ευχαλιτέχνη που θα φιλοτεχνήσει το έργο, τη μορφή που ριστώ σ 'όλους όσοι εργάστηκαν και συνέβαλλαν θα έχει, το κόστος και φυσικά τη συγκέντρωση του απαιτούμενου χρηματικού ποσού, για την ολοκλήρω- στην επίτευξη αυτού του στόχου. Αποτελούσε ιστορική ευθύνη και υποχρέωση, η καση του έργου. Μετά από αλλεπάλληλες συσκέψεις, ανταλλαγές τασκευή αυτού του Μνημείου. Με τα αποκαλυπτήρια απόψεων, προτάσεων και ιδεών, διαδοχικές επισκέ- του παραδόθηκε στο κοινό, για να διατηρεί άσβεστη ψεις στο Μέτσοβο και τη διάθεσή μας να εναλλάσσε- την ιστορική μας μνήμη εις το διηνεκές. ται μεταξύ αισιοδοξίας και απογοήτευσης, άρχισαν να Οφείλαμε Τιμή και Δόξα στους ηρωικά πεσόντες Αξιεπιλύονται ένα προς ένα όλα τα θέματα και τα προωματικούς και οπλίτες της Μεραρχίας Ιππικού στην βλήματα που προέκυπταν. Ακρως συγκινητική ήταν η ανταπόκριση των μελών Ήπειρο, κατά το ''Έπος του 40''. Θέλουμε να πιστεύκαι των φίλων του Συνδέσμου μας, με τις οικονομικές ουμε ότι ανταποκριθήκαμε στο ιστορικό μας χρέος. προσφορές, προσφορές απο το υστέρημα τους, σε μια δύσκολη οικονομική συγκυρία. Επίσης, η βοήθεια Το Διοικητικό Συμβούλιο

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΜΝΗΜΕΙΟ ΙΠΠΙΚΟΥ

Η ομιλία του Προέδρου του ΣΑΙΤΘ κ. Χρήστου Παπαδογεωργόπουλου Εορτάσαμε και φέτος τη μεγάλη μας εθνική εορτή της 28ης Οκτωβρίου 1940. Μία ακόμη μεγάλη ημέρα της Φυλής μας, μία επέτειος, ένας θρύλος, μία μνήμη, ένα χρέος ! Η 28η Οκτωβρίου 1940 είναι ένα από τα γεγονότα της Ελληνικής ιστορίας, τα οποία ανθίστανται στη δοκιμασία του χρόνου και στη μοιραία λήθη, που προκαλεί ο χρόνος, παρά το γεγονός ότι έχουν περάσει από τότε 72 ολόκληρα χρόνια και τους λαούς – μαζί και τον ελληνικό – συνέχουν άλλες αγωνίες και απασχολούν πολυποίκιλα προβλήματα. Έτσι το 1940 διατηρεί ακόμη το θρύλο, τη δόξα του και όταν την εποποϊα αυτή την φέρνουμε στη μνήμη μας αισθανόμαστε ότι τη ζούμε για άλλη μια φορά. Παράλληλα όμως θα πρέπει να θυμόμαστε και να τιμούμε και εκείνους που έπεσαν στο πεδίο της μάχης, μαχόμενοι για τη διάσωση της Πατρίδος μας. Εμείς λοιπόν του Διοικητικού Συμβουλίου του Συνδέσμου Αποστράτων Αξιωματικών Ιππικού-Τεθωρακισμένων με τα μέλη μας και τους φίλους του Συνδέσμου, είμαστε σήμερα εδώ για να αποκαλύψουμε το Μνημείο Ιππικού και να αποτίσουμε φόρο τιμής στους Αξιωματικούς και Οπλίτες της Μεραρχίας Ιππικού, οι οποίοι στα πλαίσια της αποστολής τους το 1940 αντιμετώπισαν επιτυχώς την επίλεκτη Μεραρχία Αλπινιστών «Τζούλια» και έτρεψαν τους εισβολείς σε φυγή εντός του Αλβανικού εδάφους. Το ιστορικό της επιτυχίας αυτής έχει ως εξής : Με την κήρυξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου την 28η Οκτωβρίου 1940, η Μεραρχία Ιππικού με Διοικητή το Υποστράτηγο Στανωτά Γεώργιο από τη Θεσσαλονίκη προωθήθηκε στην Καλαμπάκα με τελικό προορισμό την περιοχή της Πίνδου. Άμεσα και ταχύτατα συγκεντρώθηκαν 5.000 επίτακτα άλογα και συγκροτήθηκαν οι υπόλοιπες μονάδες της Μεραρχίας. Ως τομέας ενεργείας ορίστηκε η περιοχή του Μετσόβου. Αποστολή του Σχηματισμού ήταν να καλύψει τον άξονα Ιωάννινα-Καλαμπάκα, ο οποίος κινδύνευε σοβαρά να αποκοπεί εξαιτίας της διεισδύσεως της 3ης Μεραρχίας Αλπινιστών «ΤΖΟΥΛΙΑ», από την άνω κοιλάδα του Αώου και την κοιλάδα του Ζαγορίτικου και να αποκαταστήσει σύνδεσμο με την σκληρά δοκιμαζόμενη VIII Μεραρχία και το Β’ ΣΣ. Την 1η Νοεμβρίου η Διοίκηση της Μεραρχίας Ιππικού βρισκόταν στο Μέτσοβο. Η είσοδος της Μεραρχίας Ιππικού στον αγώνα, είχε ως αποτέλεσμα να αρχίσει να συμπιέζεται επικίνδυνα ο θύλακας που είχε δημιουργηθεί από την ιταλική διείσδυση στον τομέα της Πίνδου. Το βράδυ της 3ης Νοεμβρίου η Ταξιαρχία Ιππικού της Μεραρχίας ανακατέλαβε τη Σαμαρίνα και την επομένη η Μεραρχία Ιππικού με τα Συντάγματά της ανακατέλαβε τη Βωβούσα. Στις 8 Νοεμβρίου η Ταξιαρχία Ιππικού κατέλαβε το Δί4

Αναμνηστική φωτογραφία μελών του Συνδέσμου με τις συζύγους τους με φόντο το μνημείο στρατο. Εκεί συνέλαβε αριθμό Ιταλών και ορεινό χειρουργείο της «Τζούλια», όπου νοσηλεύονταν 30 Στρατιώτες. Μία ώρα μετά την Ταξιαρχία Ιππικού, έφτασαν στο Δίστρατο και τα πρώτα τμήματα της Μεραρχίας Ιππικού, που είχε διεξαγάγει σκληρούς αγώνες μεταξύ Βωβούσας και Δίστρατου. Στη συνέχεια η Μεραρχία Ιππικού στραφηκε προς Ελεύθερο-Κόνιτσα, ώστε να διευκολύνει την ενέργεια του Β’ ΣΣ προς την κατεύθυνση αυτή. Έπειτα από επτάωρο σκληρό αγώνα κατόρθωσαν να διαλύσουν τις ιταλικές δυνάμεις, συλλαμβάνοντας 15 αξιωματικούς και 700 οπλίτες και κυριεύοντας πολλά υλικά, 100 ημιόνους και 5 όλμους. Η άλλοτε επίλεκτη Ιταλική Μεραρχία «Τζούλια» περιήλθε σε τραγική κατάσταση, γεγονός που ήταν αποτέλεσμα των αγώνων και των επιτυχιών της Μεραρχίας Ιππικού. . Στις 11 Νοεμβρίου το Ιταλικό 9ο Σύνταγμα Αλπινιστών διατάχτηκε να κρατήσει τον αυχένα Χρηστοβασίλη ώστε να καλύψει την υποχώρηση ιταλικών τμημάτων προς την Κόνιτσα. Εκεί δέχτηκε σφοδρή επίθεση τμημάτων της Μεραρχίας Ιππικού. Ύστερα από πολύωρο αγώνα οι Ιταλοί ανατράπηκαν και καταδιώχτηκαν προς την Κόνιτσα, αφήνοντας πλήθος υλικών στο δρόμο προς την πόλη. Στις 16 Νοεμβρίου, με την απελευθέρωση της Κόνιτσας, τελείωσε και τυπικά η Μάχη της Πίνδου, μία από τις πιο αποφασιστικές και δραματικές του Ελληνοϊταλικού πολέμου. Αν η επίλεκτη Μεραρχία Αλπινιστών κατόρθωνε να καταλάβει το Μέτσοβο, οι ελληνικές δυνάμεις του μετώπου της Ηπείρου θα χωρίζονταν από κείνες της Θεσσαλίας και της Μακεδονίας. Η Μεραρχία Ιππικού, με Διοικητή το Στρατηγό Γεώργιο

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Οκτώβριος - Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012

ΣΤΟ ΜΕΤΣΟΒΟ

"Κλείνουμε το γόνυ στους αθάνατους νεκρούς", τόνισε ο Πρόεδρος στην ομιλία του Στανωτά, συνέβαλε τα μέγιστα στην εξάλειψη αυτού του κινδύνου και δικαίωσε τις προσδοκίες του Γενικού Στρατηγείου. Οι αγώνες της Μεραρχίας Ιππικού δεν σταμάτησαν εκεί. Στις 21 Νοεμβρίου τα πρώτα τμήματά της διέσχισαν την ελληνοαλβανική μεθόριο, διαβαίνοντας τον χείμαρο Σαραντάπορο εντός της Βορείου Ηπείρου. Στις 3 Δεκεμβρίου μετά από σφοδρές συγκρούσεις με εχθρικές δυνάμεις, ο σχηματισμός εισήλθε στην Πρεμετή. Το Διοικητικό Συμβούλιο του Συνδέσμου Αποστράτων Αξιωματικών Ιππικού Τεθωρακισμένων, τιμώντας τους άξιους μαχητάς της Πίνδου, το 2006 έλαβε ομόφωνα απόφαση για την ανέγερση Μνημείου Ιππικού στο Μέτσοβο, εκεί όπου το 1940 η Μεραρχία Ιππικού υπό τον αείμνηστο Στρατηγό Γεώργιο Στανωτά συγκεντρώθηκε και στη συνέχεια έγραψε σελίδες δόξας ανακαταλαμβάνοντας τα κατακτηθέντα από τους Ιταλούς εδάφη και τρέποντας σε φυγή τους κατακτητές μέσα στο έδαφος της Βορείου Ηπείρου. Την ιδέα για την ανέγερση του Μνημείου είχε ο υπηρετών τότε ως Ίλαρχος στην Μεραρχία Ιππικού και νυν Αντιστράτηγος ε.α κ. Φρατζέσκαρος Αντώνιος. Χωρίς χρονοτριβή και για την υλοποίηση του μεγάλου αυτού στόχου το ΔΣ του Συνδέσμου προέβη στις ακόλουθες ενέργειες : α. Με αίτηση του Συνδέσμου, η τότε Δημοτική Αρχή Μετσόβου με Δήμαρχο τον κ. Τζαφέα Κωνσταντίνο, επέτρεψε να τοποθετηθεί το Μνημείο στην παρούσα θέση. β. Η Περιφέρεια Ηπείρου, συνέδραμε στην προσπάθεια τοποθετήσεως του Μνημείου, εγκρίνοντας τις αποφάσεις της Δημοτικής Αρχής Μετσόβου. γ. Με ομόφωνη απόφαση του ΔΣ του Συνδέσμου μας ανετέθη στην παγκοσμίως γνωστή γλύπτρια κ. Αγγέλικα Κοροβέση η μελέτη διευθετήσεως του χώρου, αλλά και η φιλοτέχνηση του Μνημείου. Από τη στιγμή αυτή άρχισε η τιτάνια προσπάθεια του Συνδέσμου για την υλοποίηση του στόχου. Η μορφή του

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

αναγλύφου του μνημείου εγκρίθηκε από τη Γενική Συνέλευση του Συνδέσμου το 2010. Οι δραστηριότητες συνεχίστηκαν με τη συμπαράσταση του Δήμου Μετσόβου και της VIII Μεραρχίας, που βοήθησαν τα μέγιστα για την ολοκλήρωση του στόχου. Το μεγάλο πρόβλημα της συγκεντρώσεως του απαιτουμένου χρηματικού ποσού για την ανέγερση του Μνημείου αντιμετωπίστηκε επιτυχώς από συνεισφορές των μελών μας και άλλων φορέων. Η προσπάθειά μας συνεχίζεται για τη διευθέτηση του περιβάλλοντος χώρου του Μνημείου, την ανεύρεση όλων των ονομάτων των Αξιωματικών και Οπλιτών Ιππικού, που έπεσαν στο πεδίο της μάχης και της αναγραφής των επί μαρμαρίνης πλακός. Το οφείλουμε στους ήρωες αυτούς του Βορειοηπειρωτικού έπους. Έτσι λοιπόν κλίνοντας το γόνυ στους αθανάτους νεκρούς της περιόδου εκείνης είμαστε έτοιμοι να προβούμε στα αποκαλυπτήρια του Μνημείου Ιππικού. Κλείνοντας την αναφορά μας αυτή θα θέλαμε να απευθύνουμε θερμές ευχαριστίες σε όσους συνέβαλαν στην ανέγερση του παρόντος Μνημείου. Συγκεκριμένα: -Στον σεβαστό συνάδελφο Αντιστράτηγο ε.α κ. Φρατζέσκαρο Αντώνιο βετεράνο της Μάχης της Πίνδου, που είχε την ιδέα ανεγέρσεως του Μνημείου και ο οποίος για λόγους υγείας δεν μπόρεσε να παραστεί.. -Στα μέλη και τους φίλους του Συνδέσμου, που από το υστέρημά τους, κατέθεταν κατά καιρούς χρηματικά ποσά, με αποτέλεσμα να συγκεντρωθούν χρήματα για την κάλυψη αποπληρωμής της δαπάνης του έργου. -Στον φίλο του Συνδέσμου Αμερικανό Δικηγόρο κ. Dan Harrell, ο οποίος κατά την επίσκεψή του στην Ελλάδα και φιλοξενούμενος από μέλος του Συνδέσμου μας συνεισέφερε 5.000 δολάρια σε ένδειξη αναγνωρίσεως του πατριωτικού μας έργου. -Στους Επίτιμους Αρχηγούς Στρατηγούς κκ. Φραγκούλη Φράγκο, Ζιαζιά Κωνσταντίνο, το πρώην ΑΝΥΕΘΑ Πρέσβη κ. Γεωργίου Γεώργιο και τον νυν Α/ΓΕΣ Αντιστράτηγο κ. Γκίνη Κωνσταντίνο για την συμπαράσταση και τις διευκολύνσεις, που μας παρείχαν καθόλην την διάρκεια των ενεργειών μας για την εκτέλεση του έργου. -Στους Διοικητάς της VIII Μεραρχίας Αντιστράτηγο ε.α κ. Καραγιαννόπουλο Αθανάσιο και Ταξίαρχο κ.Τσαγγαρά Γεώργιο για τις πάσης φύσεως διευκολύνσεις για την ανέγερση του Μνημείου. -Στην γλύπτρια κ. Κοροβέση Αγγέλικα για την έμπνευση που είχε να μας παρουσιάσει τη μορφή που απεικονίζεται στο γλυπτό και στη συνέχεια να φιλοτεχνήσει το τέλειο αυτό έργο που θα αποκαλυφθεί σε λίγο. -Στην προηγούμενη και την παρούσα Δημοτική Αρχή για την άριστη συνεργασία και αμέριστη βοήθεια που μας παρείχαν σε ότι τους ζητήθηκε. -Στο μέλος του Συνδέσμου Έφεδρο Υπίλαρχο επιχειρηματία κ. Τζεβελέκη Σπύρο για τη δωρεά δύο ιστών σημαιών 6 μέτρων, που τοποθετήθηκαν ένθεν και ένθεν του Μνημείου για την έπαρση των σημαιών. -Τέλος απευθύνουμε θερμές ευχαριστίες στους προσκεκλημένους μας, στα μέλη μας και σε όλους τους παρευρισκομένους που μας τίμησαν με την παρουσία τους.

• Οκτώβριος - Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Η ομιλία της γλύπτριας Αγγέλικας Κοροβέση Ήταν μεγάλη μου τιμή η ανάθεση του Μνημείου Ιππικού από τον Σύνδεσμο Aποστράτων Αξιωματικών ιππικού και Τεθωρακισμένων. Μεγάλη μου ευχαρίστηση η εποικοδομητική και αγαστή συνεργασία επί τριετία με το Διοικητικό Συμβούλιο του συνδέσμου τον πρόεδρο Κύριον Χρήστο Παπαδογεωργόπουλο και το μέλος Κύριο Μιχάλη Σταματογιαννάκη. Για έναν καλλιτέχνη είναι σπουδαία η στιγμή όταν το έργο του αποκαλύπτεται μπροστά στο κοινό. Όταν όμως το κοινό αυτό έχει συμβάλλει κι αυτό στην πραγματοποίησή του, τότε είναι η στιγμή της ολοκλήρωσης της ιδέας ,της συνεργασίας . Είναι η στιγμή που πραγματώνεται ένα συλλογικό έργο . Ένα μνημείο Ιστορικό όπως είναι το Μνημείο Ιππικού είναι ένα κομμάτι από την Ιστορία μας , απο τις θυσίες των ηρώων μας ,θυσίες που έπιασαν τόπο! Σκοπό έχει να εξιστορήσει το γεγονός, να εξυμνήσει τη γενναιότητα και την αυτοθυσία των Ιππέων αγωνιστών, του Ελληνικού στρατού, στο έπος του 1940 που αγωνίστηκαν για την Ελευθερία μας. Και να μας οδηγεί να υπερασπιζόμαστε αυτές τις πανανθρώπινες αξίες . Το ανάγλυφο έργο αυτό αφηγήται την Μάχη του Ιππικού στη συγκεκριμένη χρονική στιγμή καθώς βλέπουμε τις χαρακτηριστικές στολές των ιππέων. Όμως σε δεύτερη ανάγνωση θα διαπιστώσουμε ότι σε αυτή την εξιστόρηση έχουμε διαφορετικές χρονικές στιγμές και τον συγκερασμό τους σε ένα πεδίο συνύπαρξης και συλλειτουργίας . Ο χρόνος αρχίζει σαν παρελθόν από δεξιά . Το άλογο ανασηκώνεται στα δύο του πόδια για να ορμήσει . Στην επόμενη χρονική στιγμή ο σημαιοφόρος Ιππέας με τον διπλανό του βρίσκεται πια με ορμή και ταχύτητα στην στιγμή της μάχης. Ενώ ο μπροστάρης αρχηγός σπάει το επίπεδο του αναγλύφου με το σπαθί του και το τρισδιάστατο κεφάλι του αλόγου βρίσκεται στο δικό μας χώρο και χρόνο και μας ατενίζει... Αυτός ο συγκερασμός του παρελθόντος, του παρόντος, του μέλλοντος που ταυτόχρονα είναι και δικό μας παρόν μας φανερώνει με τον πιο δυνατό τρόπο ότι οι αγώνες για την ελευθερία ήταν είναι και θα είναι άξιοι και ιεροί! Παρατηρώντας τις λεπτομέρειες θα διαπιστώσουμε την τραχύτητα των βουνών και την δυσκολία του χιονισμένου πεδίου μάχης καθώς διακρίνουμε τα βαθιά αποτυπώματα των οπλών στο χιόνι, στο κάτω μέρος της σύνθεσης. Η σφοδρότητα του αγώνα αναδεικνύεται από τις προση6

Για έναν καλλιτέχνη είναι σπουδαία η στιγμή όταν το έργο του αποκαλύπτεται μπροστά στο κοινό, σημείωσε η κα Κοροβέση στην ομιλία της

Ο Πρόεδρος του Συνδέσμου κ. Χρ. Παπαδογεωργόπουλους, η γλύπτρια κα Αγγ. Κοροβέση και το μέλος του Δ.Σ. κ. Μιχ. Σταματογιαννάκης με φόντο το Μνημείο λωμένες μορφές των ιππέων και την έκφραση των υπερήφανων ορμητικών αλόγων που με δυσκολία χαλιναγωγούνται και οδηγούνται από τους ιππείς . Από τους παλλόμενους με δύναμη μύες στα στήθη τους, από την ταχύτητα του καλπασμού τους που διαφαίνεται από την κίνηση των ποδιών και τις κυκλικές τροχιές που διαγράφουν οι οπλές τους. Και τέλος το νικηφόρο τρίγωνο που σχηματίζει το κοντάρι της Ελληνικής σημαίας του ιππικού με το γυμνό σπαθί του αρχηγού τους μας υποδηλώνει την νικηφόρα έκβαση της Μάχης.

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Οκτώβριος - Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012

ΑΦΙΕΡΩΜΑ Προσφώνηση του Δντου ΓΕΣ/ΔΙΤ Ταξίαρχου κ. Δημ. Θωμαΐδη Αισθάνομαι ιδιαίτερη τιμή και συγκίνηση, που παρευρίσκομαι σήμερα μαζί σας στην εκδήλωση για τα αποκαλυπτήρια του μνημείου της Μεραρχίας Ιππικού, εδώ στην πανέμορφη και ιστορική πόλη του Μετσόβου. Το Μέτσοβο είναι συνδεδεμένο με την ενδοξότερη σελίδα της ιστορίας της Μεραρχίας Ιππικού, καθώς υπήρξε η έδρα του Στρατηγείου της κατά την πρώτη περίοδο του ελληνοϊταλικού πολέμου του 1940. Στα βουνά του Μετσόβου και της Βωβούσας διεξήχθη μια από τις σημαντικότερες μάχες κατά την έναρξη του ελληνοϊταλικού πολέμου ‘’40 – 41’’. Αν και η αριθμητική δύναμη των Ιππέων σε σχέση με το σύνολο του Στρατού ήταν μικρή, εν τούτοις το Ιππικό ήταν επίλεκτο και όλες οι διοικήσεις το αναζητούσαν. Από τις πρώτες στιγμές της εισόδου του στον αγώνα επέδειξε υψηλό φρόνημα, απαράμιλλη ορμητικότητα και αδάμαστο επιθετικό πνεύμα. Επιπλέον, ήταν και η μεγαλύτερη δύναμη Ιππικού που συγκρότησε ο Ελληνικός Στρατός. Η Μεραρχία μας είχε ως έδρα την πόλη της Θεσσαλονίκης. Με την έναρξη του πολέμου επιστρατεύθηκε στην περιοχή του Λαγκαδά και ακολούθως μετακινήθηκε στη περιοχή μεταξύ Καλαμπάκας και Μετσόβου, υπό τις άμεσες διαταγές του Αρχιστρατήγου. Την 1η Νοεμβρίου 1940 λαμβάνει ως αποστολή να καλύψει την οδό Ιωαννίνων – Καλαμπάκας, στο ύψος Κουκουρούτζος – Βωβούσα και αρχίζει να προωθεί τις δυνάμεις της στο Μέτσοβο όπου και εγκαθίσταται το κύριο στρατηγείο της. Η διατήρηση της οδού Ιωαννίνων – Καλαμπάκας ήταν ιδιαιτέρως σημαντική, καθώς μέσω αυτού διακινούνταν υλικά, εφόδια και φυσικά το επιστρατευόμενο προσωπικό, προς τα Ιωάννινα. Δεν πρέπει να ξεχνάμε, ότι η Καλαμπάκα αποτελούσε σημαντικό κόμβο συγκοινωνιών λόγω της ύπαρ-

"Το Ιππικό ήταν επίλεκτο και όλες οι διοικήσεις το αναζητούσαν" τόνισε ο Δντης ΔΙΤ/ΓΕΣ στην ομιλία του ξης του σιδηροδρόμου που εξυπηρετούσε τη διακίνηση μεγάλου όγκου προσωπικού και εφοδίων. Η δράση της Μεραρχίας καθώς και της Ταξιαρχίας Ιππικού, που ενήργησε ανεξάρτητα από τη Μεραρχία, κατά τις πρώτες ημέρες του πολέμου, μπορεί να μην ίσως τόσο γνωστή, όπως αυτή της VIII Μεραρχίας ή του Αποσπάσματος Δαβάκη, ήταν όμως το ίδιο σημαντική και έπαιξε αποφασιστικό ρόλο για την επιτυχή έκβαση του αγώνα. Χάρις στο θάρρος και την ανδρεία των Ιππέων, αποκρούστηκε η επίθεση της επίλεκτης 3ης Μεραρχίας Αλπινιστών ΤΖΟΥΛΙΑ για την κατάληψη του αυχένα της Κατάρας και τον έλεγχο του δρόμου Ιωαννίνων – Καλαμπάκας. Ο αγώνας ήταν σκληρός και οι δύσκολες καιρικές συνθήκες τον καθιστούσαν ακόμη δυσχερέστερο. Κανείς όμως δεν λύγισε. Οι Έλληνες Ιππείς τιμώντας την Ιστορία τους και διατηρώντας υψηλά το φρόνημά τους, αυτό που τους οδήγησε στις νίκες των Βαλκανικών Πολέμων αλλά και του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, αμύνθηκαν αρχικά και στη συνέχεια κατεδίωξαν τους Ιταλούς στα βουνά της Πίνδου. Μετά από 10 μερόνυχτα προσπάθειας και μεγάλες απώλειες των εχθρικών δυνάμεων, αυτές απωθήθηκαν πέρα από τα ελληνοαλβανικά σύνορα και ο στρατός μας ανέλαβε πλέον επιθετικές επιχειρήσεις. Το μνημείο που αποκαλύπτουμε σήμερα μας θυμίζει το ασίγαστο πάθος και τον σκληρό αγώνα των Ιππέ-

ων της Μεραρχίας για ελευθερία. Την προσήλωσή τους στο καθήκον και την επίτευξη του ιερού σκοπού, την προάσπιση της εδαφικής ακεραιότητας και την εξασφάλιση της εθνικής ανεξαρτησίας της Πατρίδας μας. Μπορεί πλέον να μην υφίστανται στις σύγχρονες Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις ίπποι και ιππείς, με την κλασσική έννοια. Παραμένει όμως και είναι ισχυρό το ιππικό πνεύμα, της δυνατής αυτής σχέσης, μεταξύ ίππου και ιππέα, που ενσαρκώνουν οι νέοι μαυροσκούφηδες, ιππεύοντας τα ατσάλινα άτια, τα σύγχρονα άρματα μάχης. Ως Διευθυντής Ιππικού – Τεθωρακισμένων του ΓΕΣ, θα ήθελα να ευχαριστήσω το Διοικητικό Συμβούλιο του ΣΑΑΙΤΘ για τη σημερινή πρόσκληση, όπως παραβρεθούμε στα αποκαλυπτήρια του μνημείου, αποτίοντας φόρο τιμής στους ένδοξους μαχητές της Μεραρχίας Ιππικού. Θα ήθελα να διαβεβαιώσω όλους τους παρισταμένους, ότι όλοι εμείς, το εν ενεργεία προσωπικό του Όπλου μαζί με τους σεβαστούς μας αποστράτους, συνεχίζουμε την ένδοξη αλλά και συνάμα περήφανη και ωραία παράδοση του Ιππικού, αυτή που τίμησαν και οι Μαχητές της Μεραρχίας και της Ταξιαρχίας αλλά και οι άλλοι Ιππείς των Ομάδων Αναγνωρίσεως και θα συνεχίσουμε την προσπάθειά μας ακόμα παραπέρα για να γίνουμε ακόμα καλύτεροι και να οδηγήσουμε το Όπλο μας, προς το μέλλον με όραμα και ορμή. Σας ευχαριστώ.

• Οκτώβριος - Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Άθλος του Συνδέσμου η αποπεράτωση του Μνημείου Το ιστορικό Γράφει ο Μιχάλης Σταματογιαννάκης Σχης ε.α. μέλος του Δ.Σ. Το Ιππικό υπήρχε από την εποχή της αρχαίας Ελλάδος κατά την οποία οι ιππείς με τη συμμετοχή τους άφησαν ιστορία σε πολλές μάχες όπως στη μάχη των Πλαταιών, στις μάχες του Μεγάλου Αλεξάνδρου κλπ. Η ιστορία του Ιππικού συνεχίστηκε και τη δεκαετία του 1940 με τη Μεραρχία Ιππικού να δίνει ένα τιτάνιο αγώνα κατά των Ιταλών. Όταν οι Ιταλοί έφεραν την μεραρχία των αλπινιστών Julia για να συνεχίσουν την κάθοδο τους προς το εσωτερικό της Πατρίδας ήταν σίγουροι ότι θα ήταν νικητές αλλά δυστυχώς γι αυτούς τα σχέδια τους ανατράπηκαν με τον σκληρό αγώνα της Μεραρχίας Ιππικού. Η Μεραρχία Ιππικού με Διοικητή των αείμνηστο Στρατηγό Στανωτά Γεώργιο μετακινήθηκε από τη Θεσσαλονίκη και από την περιοχή του Μετσόβου άρχισε ένα σκληρό αγώνα με αποτέλεσμα να ανατρέψει την Ιταλική Μεραρχία και προχωρώντας επιθετικά και ηρωικά μαχόμενη έφτασε μέχρι την Πρεμετή. Ο αγώνας της συνεχίσθηκε και κατά την περίοδο 1946-1949 κατά τη διάρκεια του συμμοριτοπολέμου. Στη Μεραρχία Ιππικού υπηρετούσε και πολέμησε τότε ο Αντγος ε.α Φρατζέσκαρος Αντώνιος ο οποίος διατύπωσε την ιδέα να τοποθετηθεί ένα μνημείο Ιππικού στην περιοχή Μετσόβου σε ένδειξη τιμής στους πεσόντες κατά τον αγώνα. Η ιδέα αυτή κοινοποιήθηκε στον Σύνδεσμο και από το 2007 άρχισε η μεγάλη προσπάθεια για να κατασκευασθεί το μνημείο Ιππικού. Το θέμα συζητήθηκε στο Διοικητικό Συμβούλιο (ΔΣ) και 8

Στιγμιότυπο από την εγκατάσταση του γλυπτού υπό την επίβλεψη της κας Αγγέλικας Κοροβέση. αποφασίσθηκε να υποβληθεί αίτημα στον Δήμο Μετσόβου για να παραχωρηθεί χώρος για την τοποθέτηση του μνημείου. Η υποβολή αιτήματος έγινε τον Μάιο του 2007. Φυσικά προηγήθηκαν από μέλη του ΔΣ επαφές με γνωστούς του καθενός για συλλογή πληροφοριών σχετικά με τους υπάρχοντες χώρους στους οποίους έγινε αυτοψία στην οργανωθείσα από τον Σύνδεσμο εκδρομή στου Μέτσοβο τον Οκτώβριο του 2007. Η αίτηση του Συνδέσμου ικανοποιήθηκε από τον Δήμαρχο του Μετσόβου κ. Τζαφέα Κωνσταντίνο και με την απόφαση 89/20-5-2008 του Δημοτικού Συμβουλίου εγκρίθηκε η τοποθέτηση στον χώρο όπου βρίσκεται σήμερα δηλαδή στον κόμβο της εισόδου στο Μέτσοβο. Επειδή ο Δήμαρχος είχε ενημερώσει από το 2007 ότι θα παραχωρηθεί χώρος για το μνημείο αλλά πρέπει να εγκριθεί η απόφαση από την Περιφέρεια Ηπείρου ο πρόεδρος του Συνδέσμου Υπτγος ε.α Παπαδογεωργόπουλος Χρήστος

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Οκτώβριος - Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012

στη συνεστίαση των εκδρομέων στην οποία είχε κληθεί και παραβρέθηκε ο Δήμαρχος τον ευχαρίστησε θερμά. Στη συνέχεια ο Δήμαρχος με συγκίνηση απάντησε ότι η παραχώρηση του χώρου αποτελεί απόδοση τιμής στους ηρωικός πεσόντες του Ιππικού και μεγάλη τιμή για το Μέτσοβο. Αμέσως μετά την απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου για την ανέγερση του Μνημείου και την απόφαση του Δήμου για την παραχώρηση της χρήσης του χώρου στον κόμβο του Μετσόβου άρχισαν οι δραστηριότητες του Συνδέσμου για την επίτευξη του σκοπού του. Ο Σύνδεσμος είχε συναντήσεις και επικοινωνία με αρκετούς φορείς για να εξασφαλισθεί κάθε είδους βοήθεια, όχι μόνο χρηματοδότηση αλλά ακόμη και ηθική βοήθεια. Οι επισκέψεις στο Μέτσοβο για συνάντηση και συζήτηση για την προώθηση του έργου ήταν περίπου δύο φορές τον χρόνο και τα αποτελέσματα ήταν θετικά. Ο πρώην Δήμαρχος κ. Τζαφέας Κων/νος είχε προχωρήσει με το

ΑΦΙΕΡΩΜΑ πρόγραμμα ΘΗΣΕΑΣ τη διαμόρφωση του κόμβου για την οποία έγινε μελέτη με προτάσεις τόσο του Συνδέσμου όσο και της γλύπτριας. Ανεξάρτητα δε από την ένταξη του έργου διαμόρφωσης στο πρόγραμμα ο Δήμαρχος επαναβεβαίωνε την πρόθεση του Δήμου να βοηθήσει με κάθε τρόπο για την ανέγερση του Μνημείου. Δυστυχώς μετά την εφαρμογή της νέας οργάνωσης της τοπικής αυτοδιοίκησης το πρόγραμμα ΘΗΣΕΑΣ πάγωσε και προέκυψε νέο πρόβλημα στην εξέλιξη του έργου της διαμόρφωσης του χώρου στον κόμβο του Μετσόβου Η συνεργασία με τον Δήμο Μετσόβου και μετά την ανάληψη των καθηκόντων από τον νυν Δήμαρχο κ. Τσομπίκο Νικόλαο συνεχίσθηκε με συνεχείς επισκέψεις και η πρόθεση του Δήμου για την τοποθέτηση του Μνημείου ήταν θετική. Η ενημέρωση ήταν αμφίδρομη και εκτός του ότι είχε αποτελέσματα ο Δήμος με τη βοήθεια που προσέφερε απέδειξε ότι οι κάτοικοι της περιοχής έχουν ανεπτυγμένα έντονα πατριωτικά αισθήματα, θέλουν να αναδείξουν την ιστορία και να αποδώσουν φόρο τιμής στους ηρωϊκώς πεσόντες με την εγκατάσταση του Μνημείου. Αμέσως μετά την έγκριση της οριστικής απόφασης του Δήμου για την παραχώρηση του χώρου ξεκίνησε η μεγάλη προσπάθεια του Συνδέσμου για την υλοποίηση της κατασκευής και τοποθέτησης του Μνημείου στο Μέτσοβο. Η προσπάθεια αρχικά επικεντρώθηκε στην ενημέρωση των μελών του Συνδέσμου για την οικονομική βοήθεια και στην εξεύρεση καλλιτέχνη για να φιλοτεχνήσει το μνημείο. Σε Διοικητικό Συμβούλιο του 2008 το μέλος του Αντγος ε.α Ασλανίδης Γεώργιος ενημέρωσε για την γλύπτρια κ. Αγγέλικα Κοροβέση η οποία μετά από πληροφορίες που είχε συλλέξει ήταν γνωστή ακόμη και στο εξωτερικό. Το ΔΣ αποφάσισε να αναλάβει το μέλος του Συνδέσμου Σχης ε.α Σταματογιαννάκης Μιχαήλ υπεύθυνος για το μνημείο σε ότι αφορά την έναρ-

Από την επίσκεψη μελών του Συνδέσμου και στελεχών της Μεραρχίας στο Μέτσοβο τον Απρίλιο του 2010 στο χώρο όπου στήθηκε το Μνημείο ξη της πορείας του Μνημείου και τις επαφές με τις δημόσιες και στρατιωτικές υπηρεσίες, όπως η VΙΙΙ ΜΠ, ο Δήμος, Περιφέρεια κλπ και τη γλύπτρια η οποία παρεπιμπτόντως διέμενε στην ίδια περιοχή. Μετά από εκτεταμένες συνομιλίες με την γλύπτρια κ. Αγγέλικα Κοροβέση το Διοικητικό Συμβούλιο το 2008 αποφάσισε να της αναθέσει την καλλιτεχνική κατασκευή του Μνημείου και μετά την παράδοση του προϋπολογισμού για το κόστος του έργου υπογράφηκε η σχετική σύμβαση την 9 Δεκεμβρίου 2009. Μετά την υπογραφή η γλύπτρια παρουσίασε στα γραφεία του Συνδέσμου ενώπιον του ΔΣ τέσσερις λύσεις για τη μορφή του Μνημείου και δόθηκε το δικαίωμα να εκφρασθούν απόψεις. Στη συνέχεια η γλύπτρια παρουσίασε άλλες τέσσερις εναλλακτικές λύσεις στο Διοικητικό Συμβούλιο το οποίο ενέκρινε την τελική μορφή του γλυπτού, την οποία στη συνέχεια την παρουσίασε η γλύπτρια στη Γενική Συνέλευση του 2010 στην οποία εξήγησε τη σημαίνει η απεικόνιση με σχέση με την ιστορία της μάχης της Μεραρχίας Ιππικού. Τα παρόντα μέλη του Συνδέσμου στη Γενική Συνέλευση ομόφωνα αποδέχτηκαν και ενέκριναν τη μορφή του αναγλύφου και από το σημείο αυτό ξεκίνησε η πορεία της καλλιτεχνικής κατασκευής του ανάγλυφου το οποίο σήμερα ευρίσκεται τοποθετημένο στο Μέτσοβο. Μετά από την απόφαση της Γενικής

Συνέλευσης το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε την εκταμίευση της πρώτης δόσης προς τη γλύπτρια, σύμφωνα με το συμφωνητικό, η οποία κατασκεύασε μία γύψινη μακέτα του ανάγλυφου σε μικρό μέγεθος για να παρουσιασθεί η απεικόνιση του μνημείου σύμφωνα με το εγκριθέν σχέδιο. Το εργαστήριο της γλύπτριας επισκέφθηκαν μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου τα οποία έμειναν ικανοποιημένα από την μακέτα που παρουσίασε η γλύπτρια. Για να συνεχίσει η διαδικασία κατασκευής του γλυπτού ήταν απαραίτητο αφενός η εκταμίευση του υπόλοιπου ποσού της πρώτης δόσης και αφετέρου η φιλοτέχνηση του προπλάσματος του γλυπτού με βάση το οποίο θα προχωρούσε η χύτευση του γλυπτού. Όπως προαναφέρθηκε η συνεργασία με τον Δήμο Μετσόβου ήταν συνεχής και τα αποτελέσματα θετικά. Σε επίσκεψη το 2011 λόγω της καθυστέρησης του προγράμματος ΕΣΠΑ στο οποίο είχε ενταχθεί η διαμόρφωση του χώρου του κόμβου, ο Δήμος αποδέχθηκε τις προτάσεις του Συνδέσμου να προχωρήσει το έργο ανεξάρτητα από την εξέλιξη του έργου της διαμόρφωσης και επί πλέον ανακοίνωσε ότι θα κατασκευάσει τη βάση στήριξης του ανάγλυφου. Με την υπ΄αριθμ. 452/21-12-2011 απόφαση του ο Δήμος ενέταξε στο τεχνικό του πρόγραμΣυνέχεια στην επόμενη σελίδα

• Οκτώβριος - Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Προσχέδιο του χώρου του μνημείου από την γλύπτρια κα Κοροβέση τον Ιούνιο του 2010 μα την κατασκευή της βάσης στήριξης του Μνημείου στο σύνολο της. Η απόφαση αυτή ήταν εξόχως εποικοδομητική και συνέβαλε τα μέγιστα στην ύπαρξη του Μνημείου σήμερα στη θέση του. Ο Σύνδεσμος μετά από μεγάλη προσπάθεια, συνεχιζόμενες επαφές και ενημερώσεις των μελών του εξασφάλισε όχι μόνο το υπόλοιπο της πρώτης δόσης αλλά ένα μέρος της δεύτερης δόσης η οποία ήταν απαραίτητη για να πραγματοποιηθεί η χύτευση του γλυπτού σε ειδικό χυτήριο. Μετά την ολοκλήρωση της πρώτης δόσης η γλύπτρια φιλοτέχνησε το πρόπλασμα με ειδικό υλικό στις πραγματικές του διαστάσεις (3,25μ χ 2,10μ) και μετά την ολοκλήρωση του το ΔΣ επισκέφθηκε πάλι το εργαστήριο και έμεινε έκπληκτο από την εικόνα που απεικόνιζε το πρόπλασμα ανεξάρτητα από το υλικό με το οποίο φιλοτεχνήθηκε. Η εικόνα απεικόνιζε τον αγώνα των ιππέων όπως και το ανάγλυφο του χυτηρίου. Επισημάνθηκαν μερικές μικρολεπτομέρειες στρατιωτικής φύσης όπως που ευρίσκεται ο βατήρας στο πέλμα των ποδιών των ιππέων κλπ οι οποίες έγιναν στο πρόπλασμα και φαίνονται στο γλυπτό. Γενικά η εικόνα της απεικόνισης καταδεικνύει την 10

γενναιότητα των ιππέων αλλά και την τολμηρότητα των αλόγων γεγονότα από τα οποία προέκυψε το νικηφόρο αποτέλεσμα της μάχης του Ιππικού. Αμέσως και με βάση το πρόπλασμα η γλύπτρια φιλοτέχνησε τα αντίθετα ανάγλυφα τα οποία τέλος Αυγούστου του 2012 μεταφέρθηκαν στο ειδικό χυτήριο για να ξεκινήσει η χύτευση. Η χύτευση έγινε εντός του Σεπτεμβρίου 2012 με τη συνεχή παρουσία της γλύπτριας προκειμένου αφενός να αποφευχθούν τυχόν ατέλειες και αφετέρου να γίνει η τελική επεξεργασία του γλυπτού και να είναι έτοιμο για τη μεταφορά και τοποθέτηση του στο χώρο του Μετσόβου. Τέλος Σεπτεμβρίου το ανάγλυφο ήταν έτοιμο και αποφασίσθηκε να γίνει η μεταφορά και η τοποθέτηση του στη βάση στήριξης η οποία, όπως θα αναφερθεί παρακάτω, είχε κατασκευασθεί από τον Δήμο Μετσόβου. Η τοποθέτηση του μνημείου έγινε με την παρουσία της γλύπτριας, του Προέδρου και μελών του Διοικητικού Συμβουλίου και του Αντιδημάρχου Μετσόβου κ. Ταλάρη Στέργιου. Το Διοικητικό Συμβούλιο προετοίμασε πριν την άφιξη του ανάγλυφου τη βάση στήριξης, εξασφάλισε ρεύμα με καλώδια που είχε μεταφέρει ο Σύνδε-

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Οκτώβριος - Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012

σμος από σχετικά μεγάλη απόσταση και αμέσως μετά την άφιξη του γερανού με το ανάγλυφο, με έντονη διαδικασία το ανάγλυφο τοποθετήθηκε και έκλεισαν οι οπές με υλικό του Συνδέσμου για να μη φαίνονται οι πίροι στήριξης και να υπάρχει μεγαλύτερη ασφάλεια. Παράλληλα μετά από συνεννόηση παραδόθηκαν διάφορα υλικά στο τεχνικό προσωπικού του Δήμου όπως υγρομονωτικό για να καλυφθεί το εμφαινόμενο τσιμέντο από την πίσω πλευρά της βάσης, μονωτικό υλικό για να αδιαβροχοποιηθούν οι περιμετρικές επαφές του ανάγλυφου στην τσιμεντένια βάση προκειμένου να μη εισέρχεται νερό μεταξύ βάσης και ανάγλυφου. Αμέσως μετά την τοποθέτηση ο Σύνδεσμος κάλυψε το Μνημείο με δύο καλύμματα που είχαν δοθεί από το ΚΕΤΘ και ένα νάιλον κάλυμμα δικό του για προστασία από βροχές κλπ μέχρι τα αποκαλυπτήρια του Παράλληλα λόγω της συνεργασίας με τον Δήμο παρουσία του Αντιδημάρχου κ. Ταλάρη Στέργιου και τεχνικού προσωπικού του ο Δήμος ανέλαβε την τοποθέτηση των πέτρινων πλακών περιμετρικά και την επανακάλυψη του Μνημείου. Με την τοποθέτηση του ανάγλυφου ολοκληρώθηκε η μεγάλη προσπάθεια που είχε ξεκινήσει ο Σύνδεσμος και έτσι το Μνημείο υπήρχε στη θέση του και απέμενε η τελετή των αποκαλυπτηρίων, τα οποία θα αναπτυχθούν σε άλλο άρθρο. Η γιγαντώδης προσπάθεια του Συνδέσμου πέτυχε πλήρως με τη βοήθεια των μελών και φορέων όπως θα αναφερθούν παρακάτω. Η βοήθεια συνεχίστηκε σε άψογη συνεργασία του Δήμου με την VIII ΜΠ με αποτέλεσμα πριν τα αποκαλυπτήρια να απλωθεί προσωρινά χαλίκι στον χώρο μπροστά από το Μνημείο για να μη υπάρχουν λάσπες. Όμως ο Δήμος Μετσόβου σε ένδειξη τιμής προς τον αγώνα των ηρωϊκώς πεσόντων αλλά και προς την προσπάθεια του Συνδέσμου αποφάσισε και κάλυψε το χαλίκι με τσιμέντο για να υπάρ-

ΑΦΙΕΡΩΜΑ χει καλύτερη εικόνα στα αποκαλυπτήρια. Η ενέργεια αυτή σε συνδυασμό με το τσιμεντένιο τοιχίο από την πλευρά του δρόμου, το οποίο κατασκευάσθηκε με έξοδα του Συνδέσμου, ανέδειξε περισσότερο τον χώρο και την εικόνα του Μνημείου. Φυσικά η προσπάθεια αποτελείωσης της εικόνας του χώρου δεν έχει λήξει και ο Σύνδεσμος σε συνεργασία πάντα με τον Δήμο, τις στρατιωτικές Αρχές και κάθε πρόσωπο ή φορέα που θα βοηθήσουν θα συνεχίσει για να εξασφαλισθεί κάθε είδους βοήθεια. Έτσι εξελίχθηκε η προσπάθεια του Συνδέσμου για να ολοκληρωθεί ο σκοπός του για το Μνημείο ο οποίος πέτυχε και αποδόθηκε ο φόρος τιμής στον αγώνα της Μεραρχίας Ιππικού και στους ηρωϊκώς πεσόντες. Στην προσπάθεια αυτή τα μέλη του Συνδέσμου βοήθησαν ο καθένας με τη δική του οικονομική δυνατότητα για να τοποθετηθεί το Μνημείο και παράλληλα οι φίλοι και τα αρωγά μέλη βοήθησαν με τον ίδιο τρόπο. Υπήρξαν και φυσικά πρόσωπα που δεν είναι καθόλου γραμμένα στον Σύνδεσμο αλλά αντιλαμβανόμενα την ιστορική αξία του έργου και τον σκοπό του βοήθησαν σημαντικά την προσπάθεια για να εξασφαλισθούν οι αναγκαίοι πόροι της κατασκευής. Τα ονόματα όλων που βοήθησαν οικονομικά, μέλη, φίλοι, αρωγά μέλη και φυσικά πρόσωπα έχουν δημοσιευθεί στο περιοδικό του Συνδέσμου. Δυστυχώς από τους ιδιωτικούς φορείς προς τους οποίους απευθύνθηκε ο Σύνδεσμος δεν βοήθησε κανένας στην οικονομική προσπάθεια και μόνο ένας απάντησε αιτιολογώντας τους λόγους που δεν ανταποκρίθηκε αλλά υποσχέθηκε ότι εφόσον υπάρξουν κατάλληλες συνθήκες θα συνδράμει στην προσπάθεια του Συνδέσμου. Η γλύπτρια κα Αγγέλικα Κοροβέση παρά το γεγονός ότι δεν έχει εξοφληθεί πλήρως φιλοτέχνησε το ανάγλυφο του Μνημείου το οποίο μετά την τοποθέτηση του αποτελεί πόλο έλξης

Απονομή τιμητικής πλακέτας στον Αντιστράτηγο ε.α. κ. Φραντζέσκαρο Αντ. των επισκεπτών στο Μέτσοβο και παράλληλα αναζωογονεί την ιστορία της μάχης της Μεραρχίας Ιππικού. Η προσπάθεια της αλλά και η συνεργασία με το Διοικητικό Συμβούλιο ήταν άψογη και η ίδια τίμησε τον Σύνδεσμο προσφέροντας δωρεάν ένα ανάγλυφο του Μνημείου, ειδικής επεξεργασίας και χύτευσης μικρών διαστάσεων, για να υπάρχει στα γραφεία του σαν έμβλημα της ιστορίας και της μεγάλης προσπάθειας που κατέβαλε για να τοποθετηθεί το Μνημείο στην περιοχή που έδωσε τον αγώνα η Μεραρχία Ιππικού. Ο Σύνδεσμος στη ετήσια συνεστίαση της 1 Δεκ.2012 απέδωσε τιμητικό δίπλωμα και πλακέτα στη γλύπτρια τιμώντας το έργο της και την προσπάθεια για τη φιλοτέχνηση του Μνημείου Ιππικού με το οποίο τιμήθηκαν οι πεσόντες. Ο Σύνδεσμος θέλοντας να τιμήσει τον Αντγο ε.α κ. Φραντζέσκαρο Αντώνιο για την ιδέα του να δημιουργηθεί Μνημείο Ιππικού, τον επισκέφθηκε στην κατοικία του αντιπροσωπεία μελών του Διοικητικού Συμβουλίου με επικεφαλής τον Πρόεδρο την 27-11-2012, του επέδειξε φωτογραφία του τοποθετημένου ανάγλυφου στο Μέτσοβο και του απένειμε τιμητικό δί-

πλωμα με το έμβλημα του Συνδέσμου, με φόντο το ανάγλυφο και ζεστά λόγια ευχαριστίας για την ιδέα του η οποία άναψε τη φωτιά και ξεκίνησε το Μνημείο. Η συγκίνηση του κ. Φραντζέσκαρου ήταν μεγάλη γιατί θυμήθηκε και τον αγώνα που και ο ίδιος έδωσε με τη Μεραρχία Ιππικού πολεμώντας για να ανατρέψουν τα σχέδια των ιταλών. Επειδή εναπομένουν ακόμη η ολοκλήρωση της διαμόρφωσης του περιβάλλοντος χώρου και η τοποθέτηση μαρμάρινων ή πέτρινων πλακών με τα ονόματα των πεσόντων της Μεραρχίας Ιππικού ο Σύνδεσμος έχει ακόμη ανάγκη οικονομικής βοήθειας. Όσοι επιθυμούν να ενισχύσουν την

ολοκλήρωση

της

μεγάλης

προσπάθειας μπορούν να καταθέσουν στον λογαριασμό του Συνδέσμου 003-9800162960-3 στη Γενική Τράπεζα το ποσό αναγράφοντας στην απόδειξη κατάθεσης το όνομα τους. Ο κωδικός ΙΒΑΝ του λογαριασμού, σε περίπτωση κατάθεσης μέσω άλλης τράπεζας, που αντιστοιχεί στον παραπάνω λογαριασμό είναι ο ΙΒΑΝ GR 800150003000098001629603

• Οκτώβριος - Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Τα αποκαλυπτήρια Μνημείου Γράφει ο Μιχάλης Σταματογιαννάκης Σχης ε.α. μέλος του Δ.Σ. Την 30 Οκτωβρίου 2012 ολοκληρώθηκε η προσπάθεια του Συνδέσμου που ξεκίνησε το 2006 για να εγκατασταθεί το Μνημείο Ιππικού στο Μέτσοβο για απόδοση τιμής στον ηρωικό αγώνα της Μεραρχίας Ιππικού το 1940 που ξεκίνησε από το Μέτσοβο και έφθασε μέχρι την Πρεμετή ανατρέποντας τα σχέδια και τους σκοπούς των Ιταλών. Η ολοκλήρωση της κατασκευής του ανάγλυφου έληξε την 24–9–2012 και η εγκατάσταση έγινε την 29– 9–2012 με την παρουσία του προέδρου του Συνδέσμου, μελών του ΔΣ και της γλύπτριας κ. Αγγέλικα Κοροβέση. Ο Σύνδεσμος σε συνεργασία με τον Δήμο Μετσόβου ο οποίος οργάνωσε επέτειο για την απελευθέρωση του Μετσόβου το 1912 αποφάσισε να γίνουν τα αποκαλυπτήρια του μνημείου την Τρίτη 30–10–2012. Αμέσως μετά την απόφαση άρχισε μία έντονη προσπάθεια σε συνεργασία με την VIII ΜΠ και τον Δήμο Μετσόβου για να εξασφαλισθούν αφενός τα απαιτούμενα υλικά και αντικείμενα για την τελετή και αφετέρου για να οργανωθεί η μετάβαση μελών για να είναι παρόντα στα εγκαίνια του μνημείου. Η τελετή ήταν επιτυχής και όλοι έμειναν ικανοποιημένοι. Η συνεργασία με την Μεραρχία και τον Δήμο ήταν άψογη. Ταυτόχρονα ο Σύνδεσμος προμηθεύτηκε τις απαιτούμενες σημαίες για τους δύο ιστούς που δωρήθηκαν από το μέλος του Συνδέσμου επιχειρηματία έφεδρο Υπλχο κ. Τζεβελέκη Σπυρίδωνα και τοποθετήθηκαν στο χώρο του μνημείου. Παράλληλα ο Σύνδεσμος προμηθεύτηκε και τη σημαία μεγάλων διαστάσεων για να καλυφθεί το μνημείο. Επίσης έγινε ενημέρωση των μελών για να είναι παρόντα στην τελετή και η προσέλευση τους ήταν ικανοποιητική. Προκειμένου να υπάρχει προετοιμασία του χώρου για την τελετή 12

Αριστερά: Από την προσέλευση των επισήμων. Δεξιά: Κατάθεση στεφάνου από τον Δκτη ΑΣΔΥΣ Υποστράτηγο κ. Στυλιανόπουλο Αθανάσιο ο πρόεδρος του Συνδέσμου με άλλα τρία μέλη του αναχώρησαν την 28– 10–2012 για το Μέτσοβο παρά τις δύσκολες καιρικές συνθήκες. Την Τρίτη 30–10–2012 ολοκληρώθηκε η προετοιμασία του χώρου και η τελετή άρχισε την 12.00 παρά το γεγονός ότι υπήρχε αρκετό κρύο. Το πρόγραμμα της τελετής ξεκίνησε με την επιμνημόσυνη δέηση από τον στρατιωτικό ιερέα της Μεραρχίας και ακολούθησαν ομιλία του προέδρου του Συνδέσμου Υπτγου ε.α κ. Παπαδογεωργόπουλου Χρήστου με περιεχόμενο το ιστορικό της μάχης, τη ρίψη της ιδέας του μνημείου από τον Αντγο ε.α κ. Φραντζέσκαρο Αντώνιο, τις προσπάθειες του Συνδέσμου για την κατασκευή του και τη βοήθεια που έλαβε από τον Δήμο Μετσόβου και τις στρατιωτικές υπηρεσίες. Ακολούθησε σύντομος χαιρετισμός του Διευθυντού της ΔΙΤ/ΓΕΣ Ταξιάρχου κ. Θωμαϊδη Δημητρίου και σύντομη ομιλία της γλύπτριας κ. Αγγέλικα Κοροβέση που εξήγησε πως το μνημείο απεικονίζει τον αγώνα της Μεραρχίας. Αμέσως μετά έγιναν τα αποκαλυπτήρια του μνημείου με την απόσυρση της μεγάλης σημαίας από τον πρόεδρο του Συνδέσμου και τον Διοικητή της ΑΣΔΥΣ ως εκπρόσωπο του Α/ΓΕΣ. Με την αποκάλυψη του μνημείου ο κόσμος εξεπλάγη και χειρο-

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Οκτώβριος - Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012

κρότησε με πλήρη χαρά και συγκίνηση. Ακολούθησε κατάθεση στεφάνων από τον πρόεδρο, τον Διοικητή της ΑΣΔΥΣ και τον Δήμαρχο Μετσόβου. Η τελετή έκλεισε με την ανάκρουση του Εθνικού μας ύμνου και έτσι αποδόθηκε η πρέπουσα τιμή προς τους ήρωες του Ιππικού το 1940. Η ΕΡΤ-3 την Παρασκευή 16-11-2012 και ώρα 13.00 μετέδωσε σαν είδηση τα αποκαλυπτήρια με στιγμιότυπα της τελετής. Την τελετή εκτός από τα μέλη και τους φίλους του Συνδέσμου τίμησαν με την παρουσία τους ο πρέσβης επί τιμή και πρώην ΑΝΥΕΘΑ κ. Γεωργίου Γεώργιος, ο επίτιμος Α/ΓΕΣ Στρατηγός ε.α κ. Ζιαζιάς Κων/νος, ο Διοικητής της ΑΣΔΥΣ Υπτγος κ. Στυλιανόπουλος Αθανάσιος ως εκπρόσωπος του κ. Α/ΓΕΣ, ο Διοικητής του Α΄ΣΣ Υπτγος κ. Τζιμάνης Γεώργιος, ο Διοικητής της ΧΧΤΘΜ Υπτγος κ. Γκαρτζονίκας Παναγιώτης, ο Διευθυντής της ΔΙΤ/ΓΕΣ Ταξχος κ. Θωμαϊδης Δημήτριος, ο Διοικητής της VΙΙΙ ΜΠ Ταξχος κ. Τσαγγαράς Κων/νος, ο Δήμαρχος Μετσόβου κ. Τσομπίκος Νικόλαος και μέλη της Δημοτικής Αρχής, ο εγγονός του αειμνήστου Διοικητού της Μεραρχίας Ιππικού Στρατηγού Στανωτά Γεωργίου κ. Στανωτάς Γεώργιος και ο υιός του πεσόντος στον αγώνα της Μεραρχίας Ιλάρχου Τζαβέλλα Κων/νου Ταξχος ε.α κ.

ΑΦΙΕΡΩΜΑ Τζαβέλλας Λάμπρος. Τα ονόματα εκφωνήθηκαν με την έναρξη της τελετής από τον τελετάρχη Σχη ε.α Σταματογιαννάκη Μιχαήλ μέλος του ΔΣ και παράλληλα εκφράστηκαν ευχαριστήρια για την παρουσία των ιδίων αλλά και των μελών του Συνδέσμου. Το Μνημείο Ιππικού που ευρίσκεται πλέον εγκατεστημένο στην είσοδο της πόλης του Μετσόβου καθιερώνει τη συνεχή απόδοση τιμής στους πεσόντες της Μεραρχίας Ιππικού η οποία αντιμετώπισε επιτυχώς την ιταλική μεραρχία των αλπινιστών Julia. Το Μνημείο παράλληλα είναι ένα ιστορικό έργο που αναζωογονεί στη μνήμη μας την ιστορία και τις θυσίες των πεσόντων οι οποίες δυστυχώς έχουν περιέλθει στη λήθη της επίσημης πολιτείας ενώ είχαν αποτέλεσμα και γιαυτό υπάρχει σήμερα η Πατρίδα μας. Αναφέρονται στη συνέχεια δύο μικρά αποσπάσματα από τους λόγους του Προέδρου του Συνδέσμου Υπτγος ε.α Παπαδογεωργόπουλος Χρήστος και της γλύπτριας Αγγέλικα Κοροβέση. Ο Πρόεδρος ανέφερε «Το 1940 διατηρεί ακόμη τον θρύλο, τη δόξα του και όταν την εποποιία αυτή την φέρνουμε στη μνήμη μας αισθανόμαστε ότι ζούμε για άλλη μια φορά. Παράλληλα όμως θα πρέπει να θυμόμαστε και να τιμούμε και εκείνους που έπεσαν στο πεδίο της μάχης μαχόμενοι για τη διάσωση της Πατρίδας μας.» Στη συνέχεια ανέφερε το ιστορικό της μάχης και την απόφαση του Συνδέσμου να στήσει το μνημείο Ιππικού, σκοπός ο οποίος επέτυχε με τη βοήθεια των μελών του Συνδέσμου και μερικών φορέων. Ακολούθησαν τα αποκαλυπτήρια με την φράση «Έτσι κλείνοντας το γόνυ στους αθάνατους νεκρούς της περιόδου είμαστε έτοιμοι να προβούμε στα αποκαλυπτήρια του Μνημείου Ιππικού» η οποία έγινε με θερμά χειροκροτήματα και συγκίνηση των παρόντων. Η γλύπτρια εκτός από τις επεξηγήσεις τι απεικονίζει το Μνημείο ανέφερε «Ένα μνημείο Ιστορικό όπως είναι το Μνημείο Ιππικού είναι ένα κομμάτι της Ιστορίας μας. Από τις θυσίες των ηρώων μας, θυσίες που έπιασαν τόπο. Σκοπό έχει να εξιστορήσει το

Αριστερά, ο Πρόεδρος στου Συνδέσμου και δεξιά ο Δήμαρχος Μετσόβου στην κατάθεση στεφάνου στο Μνημείο γεγονός, να εξυμνήσει τη γενναιότητα και την αυτοθυσία των Ιππέων αγωνιστών του Ελληνικού Στρατού, στο έπος του 1940 που αγωνίσθηκαν για την ελευθερία μας. Και να μας οδηγεί να υπερασπιζόμαστε αυτές τις πανανθρώπινες αξίες». Η απεικόνιση του μνημείου και τα λεχθέντα από τη γλύπτρια δείχνουν τα πατριωτικά αισθήματα που την διακατέχουν. Μετά τα αποκαλυπτήρια του Μνημείου και ώρα 16.00 ο Δήμος Μετσόβου τίμησε με μία επιμνημόσυνη δέηση στο Μνημείο των Κρητών τους πεσόντες Κρητικούς οι οποίοι πολέμησαν για την απελευθέρωση του Μετσόβου και πότισαν με το αίμα τους το χώμα της περιοχής. Και στην εκδήλωση αυτή παραβρέθηκε αρκετός κόσμος ακόμη και Κρητικοί από μακρινές περιοχές. Ο Σύνδεσμος τίμησε τις θυσίες των πεσόντων με κατάθεση στεφάνου από μέλος του ΔΣ. Το βράδυ της 30 -10-2012 ο Δήμος Μετσόβου οργάνωσε σε κλειστό χώρο τελετή για την απελευθέρωση του Μετσόβου στην οποία δύο πανεπιστημιακοί και ο Περιφερειάρχης Ηπείρου εκφώνησαν ιστορικά για τους αγώνες του Στρατού μας το 1912 που απελευθερώθηκε το Μέτσοβο. Την επομένη 31-10-2012 τελείωσε η επέτειος της απελευθέρωσης του Μετσόβου με παρέλαση και άλλες εκδηλώσεις. Αξίζει ένα μπράβο και συγχαρητήρια στον Δήμο που δεν ξεχνά την Ιστορία και τους πεσόντες δίνοντας τη ζωή τους για την Πατρί-

δα μας. Η τοποθέτηση του Μνημείου Ιππικού στο Μέτσοβο εκτός από την απόδοση τιμής στους πεσόντες της Μεραρχίας Ιππικού αποτελεί και μία προβολή της αυθεντικής ιστορίας της Πατρίδας μας, η οποία δυστυχώς υφίσταται μία συνεχή παραποίηση και παράλληλα οι ηρωϊκώς πεσόντες σε όλους τους αγώνες είναι ξεχασμένοι ακόμη και από το επίσημο κράτος με την κατάργηση των παλαιών εκδηλώσεων τιμής και μνήμης των πεσόντων οι οποίες φαίνεται ότι ερέθιζαν μερικούς. Ευτυχώς ο Σύνδεσμος Ιππικού-Τεθωρακισμένων με μία μεγάλη προσπάθεια των μελών του και τη βοήθεια φίλων και φορέων έκανε αυτό που η πολιτεία έχει ξεχάσει δηλαδή τη στήριξη της αληθινής Ιστορίας και τον σεβασμό προς τους πεσόντες. Το Μνημείο Ιππικού θα αποτελεί μόνιμα για τον Σύνδεσμο τον πόλο διατήρησης της μνήμης και της τιμής προς τους ηρωϊκώς πεσόντες της Μεραρχίας Ιππικού. Ζήτω η Ελλάδα μας. Ζήτω η Πατρίδα μας. Ζήτω οι ήρωες που έδωσαν τη ζωή τους για την Ελλάδα. Η ΕΛΛΑΔΑ ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΠΕΘΑΙΝΕΙ

• Οκτώβριος - Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Aναδημοσιεύουμε κείμενο του εμπνευστή του Μνημείου Ιππικού στο Μέτσοβο, Αντιστρατήγου ε.α. κ. Αντώνη Φραντζεσκάρου στο περιοδικό του Συνδέσμου μας το 2003 με αναμνήσεις του από την εποποιΐα του 1940 με το Ιππικό στη Μάχη της Πίνδου.

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Οκτώβριος - Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

• Οκτώβριος - Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Οκτώβριος - Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

• Οκτώβριος - Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Η δράση του Ελληνικού Ιππικού στην Εποποιΐα του 1940-41 Γράφει ο Ταξίαρχος ε.α. Χρήστος Νοταρίδης

1ο ΜΕΡΟΣ Συνοπτική Περιγραφή Το Ιππικό συμμετείχε ένδοξα στον Ελληνοιταλικό και Ελληνογερμανικό πόλεμο, συνεισφέροντας στις επιτυχίες των ελληνικών όπλων, με τρείς Σχηματισμούς: την Μεραρχία Ιππικού, την Ταξιαρχία Ιππικού και την ΧΙΧ Μηχανοκίνητη Μεραρχία. Η Δράση της Μεραρχίας Ιππικού Προκειμένου να κατανοηθεί η σημαντική συμβολή της Μεραρχίας Ιππικού, παρατίθενται χρονολογικά τα γεγονότα, για τα οποία κύρια πηγή πληροφοριών απετέλεσε η Έκθεση Πεπραγμένων της, που διασώθηκε σε πρωτότυπο στο αρχείο του Στρατηγού Στανωτά (72 σελίδες), διασταυρωμένη με τον ΣΚ 900-23 (Ιστορία του Ιππικού – Τεθωρακισμέων), τα στοιχεία της ΔΙΣ/ΓΕΣ και με άλλες εκδόσεις. Τον Οκτώβριο του 1940, όταν ξεκίνησε ο Ελληνοϊταλικός πόλεμος ο Ελληνικός Στρατός δεν διέθετε τεθωρακισμένα άρματα μάχης, κι έτσι το Ιππικό αποτελείτο μόνον απο ίππους. Παραγγελίες αρμάτων που είχαν γίνει στην Αγγλία και Γαλλία, ενώ πληρώθηκαν, τα άρματα δεν παραδόθηκαν, αφού δεσμεύθηκαν το 1938, εν όψει του επερχομένου πολέμου1. Οι Μονάδες Ιππικού είχαν μικτή σύνθεση και διέθεταν ίππους και αυτοκίνητα, συνδυάζοντας ταχυκινησία και ευκινησία. Μόνον κατά τα ¾ οι ίπποι ήταν στρατιωτικοί, ενώ οι υπόλοιποι ήταν είτε νεόλεκτοι (νεόλεκτοι=νεοείσακτοι) ανεκπαίδευτοι, είτε επιτασσόμενοι κέλητες, με συνέπεια την ανομοιομορφία. Ιπποι έλξεως προβλεπόταν μόνον επιτασσόμενοι. Οι ιπποσκευές 1

τους όμως ήταν πλήρεις. Κάθε Ιλη Ιππικού διέθετε 12 οπλοπολυβόλα και κάθε Πυροβολαρχία 12 πολυβόλα, ήτοι 60 αυτόματα όπλα κατά Σύνταγμα. Επιπλέον, κάθε Σύνταγμα διέθετε 4 όλμους 81χλς. Η Εφιππη Μοίρα διέθετε 3 Πολυβολαρχίες και μια Ιλη, ήτοι 48 αυτόματα όπλα. Δεν υπήρχαν αντιαρματικά. Η Εφιππη Μοίρα Πυροβολικού διέθετε 8 πυροβόλα των 75 χλστ. Η Ορειβατική Α/Α Πυροβολαρχία διέθετε 4 πυροβόλα των 20 χλστ. Η γενική επιστράτευση βρήκε το στρατηγείο της Μεραρχίας Ιππικού στη Θεσσαλονίκη, με διοικητή τον Υποστράτηγο Γεώργιο Στανωτά. Στο γενικώτερο κλίμα της εποχής ήταν φανερό οτι επίκειτο πόλεμος και έτσι η διοίκηση είχε έγκαιρα επιδοθεί στη μεθοδική προετοιμασία της επιστρατεύσεως. Ολες οι πτυχές των σχεδίων εκστρατείας είχαν μελετηθεί απο τα στελέχη και οι διαδικασίες επιστρατεύσεως είχαν δοκιμαστεί επανειλλημένως. Βάσει των προβλεπομένων ενεργειών, συγκεκριμένα του Σχεδίου «ΙΒ» (Ιταλία – Βουλγαρία), ο επιχειρησιακός ρόλος της Μεραρχίας ήταν να αποτελέσει την εφεδρεία του Αρχιστρατήγου Παπάγου, προσανατολισμένη να δράσει στη ευρύτερη περιοχή Σιδηροκάστρου, ενισχύοντας τη Γραμμή Μεταξά. Η σύνθεση του επιτελείου της Μεραρχίας Ιππικού εκείνη την εποχή ήταν : Επιτελάρχης : Αντισυνταγματάρχης Σόλων Γκίκας Δντης 1ου Γραφείου : Ιλαρχος Κων/ νος Σαρίμπεης Δντης 2ου Γραφείου : Ιλαρχος Ηρακλής Σκανδάλης Δντης 3ου Γραφείου : Επίλαρχος Γεώργιος Κανελλάκης

«Ιστορία Ιππικού-Τεθωρακισμέων», σελ. 46

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Οκτώβριος - Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012

Δντης 4ου Γραφείου: Επίλαρχος Κων/νος Παπαχριστόπουλος Διοικητής Πυροβολικού : Συνταγματάρχης Δημήτριος Νίκας (απο 2 Νοεμβρίου, ο Συνταγματάρχης Αλέξανδρος Ασημακόπουλος) Στις 28 Οκτωβρίου 1940, η συγκρότηση δυνάμεων της Μεραρχίας ήταν : Στρατηγείο Μεραρχίας Ιππικού, Στρατηγείο της Ταξιαρχίας Ιππικού, που ήταν ξεχωριστός Σχηματισμός υπο διοίκηση της Μεραρχίας, με διοικητή τον Συνταγματάρχη Σωκρ. Δημάρατο, 1ο Σύνταγμα Ιππικού (Θεσσαλονίκης) του οποίου μια Επιλαρχία θα συγκροτείτο στη Λάρισα απο την Σχολή Εφαρμογής Ιππικού, με διοικητή τον Συνταγματάρχη Σ. Παπαθανασίου, 3ο Σύνταγμα Ιππικού (επιστρατευόμενο στις Σέρρες) με διοικητή τον Συνταγματάρχη Ι. Νομικό, Μηχανοκίνητο Σύνταγμα Ιππικού (στην Ευκαρπία Θεσσαλονίκης) με διοικητή τον Αντισυνταγματάρχη Ε. Ασημακόπουλο, Μοίρα Εφίππου Πυροβολικού, Μηχανοκίνητη Πυροβολαρχία Skoda, Ιλη Μηχανικού, Ιλη Διαβιβάσεων, Υγειονομικό Απόσπασμα (επιστρατευόμενο στη Λάρισα), Κτηνιατρικό Απόσπασμα και Απόσπασμα Επιμελητείας. Τα πρώτα τμήματα της Μεραρχίας Ιππικού μεταφέρθηκαν στο Λαγκαδά, για την επιστράτευση και εν συνεχεία κινήθηκαν προς την Πίνδο. Η Ταξιαρχία Ιππικού, κατά την πρώτη περίοδο κινήθηκε και έδρασε υπό διοίκηση του Β’ Σώματος Στρατού (Β’ΣΣ), ανεξάρτητα απο την Μεραρχία Ιππικού. Στο μεταξύ ο Υποστράτηγος Στανωτάς επέβλεψε την επίταξη ίππων και μάλιστα εξέφρασε επανειλημμένα την

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Η Μεραρχία Ιππικού στην αρχή του αγώνα (χάρτης της ΔΙΣ/ΓΕΣ) ικανοποίησή του για την προθυμία με την οποία οι πολίτες παραχωρούσαν τα άλογά τους. Χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα επιτάχθηκαν 5.000 ίπποι, για την συγκρότηση και των υπολοίπων μονάδων της Μεραρχίας. Ως τομέας ενεργείας ορίστηκε η περιοχή του Μετσόβου. Με την άφιξη της στην Καλαμπάκα η Μεραρχία Ιππικού ενισχύθηκε με το 4ο Σύνταγμα Πεζικού (μείον ένα τάγμα), ένα τάγμα του 7ου Συντάγματος Πεζικού και μια Πυροβολαρχία 155mm. Η νέα αποστολή της Μεραρχίας Ιππικού ήταν να εξασφαλίσει τον άξονα Ιωάννινα-Καλαμπάκα, ο οποίος κινδύνευε σοβαρά να αποκοπεί εξαιτίας της διείσδυσης της 3ης Μεραρχίας Αλπινιστών "Τζούλια", από την άνω κοιλάδα του Αώου και την κοιλάδα του Ζαγορίτικου, να επιτεθεί στην κατεύθυνση Ελεύθερο – Κόνιτσα και να αποκαταστήσει σύνδεσμο με τη σκληρά δοκιμαζόμενη VIII Mεραρχία και το Β' Σώμα Στρατού. Η νέα αποστολή σε χώρο διαφορετικό απο τον προβλεπόμενο, απαιτούσε σημαντική προσαρμογή αφ ενός της συγκρότησης της, αφ ετέρου των τρόπων ενεργείας της, διότι θα ενεργούσε σε ορεινό έδαφος αντί του πεδινού, όπου συνήθως επιχειρεί το Ιππικό. Δεν υπήρχαν ούτε

χάρτες της περιοχής Ηπείρου και μόλις την 31 Οκτωβρίου ο Επιτελάρχης πήρε φύλλα χάρτου απο άλλους Σχηματισμούς στην Κοζάνη. Την 1η Νοεμβρίου το Στρατηγείο της Μεραρχίας Ιππικού, αφού επέβλεψε την ταχεία επιστράτευση, είχε εγκατασταθεί ήδη στο Μέτσοβο, έχοντας διανύσει τα 300 χλμ απο Θεσσαλονίκη σε ελάχιστο χρόνο. Οι υφιστάμενες μονάδες της, μόλις συμπλήρωναν στοιχειώδη δύναμη, κατευθύνοντο προς εκεί με όση ταχύτητα μπορούσαν. Η ιταλική αεροπορία βομβάρδιζε χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία την οδό Καλαμπάκα-Μέτσοβο. Στη γενικώτερη διάταξη δυνάμεων η Μεραρχία Ιππικού αποτελούσε το βορειότερο άκρο δεξιό του Α’ Σώματος Στρατού, ενώ δεξιότερα υπήρχε η Ιη Μεραρχία του Β’ΣΣ. Η Μεραρχία Ιππικού ανέλαβε την εξασφάλιση του ορεινού όγκου Κουκουράτζα, 25 χλμ βορειοδυτικά του Μετσόβου. Η ιταλική διείσδυση στο τομέα Πίνδου είχε δημιουργήσει έναν θύλακα, που άρχισε να συμπιέζεται απο την είσοδο της Μεραρχίας Ιππικού στον αγώνα. Η πρώτη επαφή με τους επιτιθέμενους Ιταλούς πραγματοποιήθηκε το μεσημέρι της 3ης Νοεμβρίου στη Βω-

βούσα, όπου το Τάγμα Χατζηδάκη ενίσχυσε τον προσβαλλόμενο Λόχο Παππά του 51 Συντάγματος Πεζικού. Το απόγευμα της ίδιας ημέρας η Ταξιαρχία Ιππικού ανακατέλαβε τη Σαμαρίνα ενώ την επομένη η Μεραρχία Ιππικού ανακατέλαβε τη Βωβούσα. Ο αγώνας συνεχίσθηκε με σφροδρότητα μέχρι τις μεσημβρινές ώρες της 4ης Νοεμβρίου, οπότε οι Ιταλοί υποχώρησαν. Ηταν αγώνας κυρίως εναντίον του χρόνου που χρειαζόταν οι Ελληνες για να φθάσουν στο μέτωπο αρκετές δυνάμεις ώστε να στηρίξουν την άμυνα της περιοχής. Αυτές οι πρώτες επιτυχίες της Μεραρχίας Ιππικού, που πολέμησε και νίκησε χωρίς ουσιαστική προπαρασκευή, χωρίς οργανωμένο σύστημα τροφοδοσίας και ανεφοδιασμού, μπαίνοντας στη μάχη «αυθόρμητα» με την σταδιακή προσέλευση των Μονάδων της στο μέτωπο, επηρέασαν την έκβαση του Ελληνοιταλικού πολέμου και ανύψωσαν το ηθικό του Στρατού. Αργότερα, αυτή η ορμητική επιχείρηση σχολιάστηκε θετικά απο τους Συμμάχους. Απο τις 6 Νοεμβρίου, η Μεραρχία Ιππικού με διαταγή του Γενικού Στρατηγείου υπήχθη υπο το Α’ Σώμα Στρατού (Α’ΣΣ). Με απευθείας τηλεφωνική διαταγή, ο Αντιστράτηγος Π. Δεμέστιχας ζήτησε απο τον Στανωτά να εκκαθαρίσει την περιοχή γύρω απο το Δίστρατο. Δύο ημέρες αργότερα, η Ταξιαρχία Ιππικού κατέλαβε το Δίστρατο. Εκεί αιχμαλώτισε μεγάλο αριθμό Ιταλών και το ορεινό χειρουργείο της Μεραρχίας "ΤΖΟΥΛΙΑ", όπου νοσηλεύονταν 200 τραυματίες. Μια ώρα μετά την Ταξιαρχία Ιππικού έφθασαν στο Δίστρατο και τα πρώτα τμήματα της Μεραρχίας Ιππικού, τα οποία είχαν δώσει σκληρούς αγώνες μεταξύ Βωβούσας και Δίστρατου, ενώ παράλληλα αντιμετώπιζαν μεγάλες δυσχέρειες με τις μονάδες πεζικού οι οποίες είχαν επιστρατευθεί εσπευσμένα και δεν είχαν την απαιτούμενη συνοχή. Μεγάλα προβλήματα είχε επίσης η Μεραρχία με τον ανεφοδιασμό της σε τρόφιμα και πυρομαχικά από το Μέτσοβο μέχρι τη Βωβούσα, λόγω έλλειψης

• Οκτώβριος - Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ μεταγωγικών. Παρά τα προβλήματα ο Στανωτάς διετάχθη να στραφεί προς Ελεύθερο-Κόνιτσα, νοτίως του όρους Σμόλικα, ώστε να διευκολύνει την ενέργεια του Β' Σώματος Στρατού προς την κατεύθυνση αυτή. Στις 9 Νοεμβρίου ιταλικά τμήματα επιτέθηκαν στα υψώματα Κλέφτης και Νταλιάπολη, αλλά αποκρούσθηκαν και διασκορπίσθηκαν εγκαταλείποντας οπλισμό και υλικό, καθώς και την πολεμική σημαία του ΙΙΙ/9 Τάγματος Αλπινιστών. Μεγάλος αριθμός Ιταλών παραδόθηκε σε τμήματα της Μεραρχίας Ιππικού, τα οποία ενεργούσαν πλέον προς τις Πάδες και το Ελεύθερο. Την 10 Νοεμβρίου τμήματα της Μεραρχίας και της Ταξιαρχίας Ιππικού που κατευθύνονταν προς τη διάβαση της Σούσνιτσας συνάντησαν φάλαγγα του 8ου Συντάγματος Αλπινιστών δυτικά του χωριού Ελεύθερο. Μετά από επτάωρο σκληρό αγώνα κατόρθωσαν να τη διαλύσουν, αιχμαλωτίζοντας 12 αξιωματικούς και 700 οπλίτες και κυριεύοντας πολλά υλικά, το αρχείο και το ταμείο της «ΤΖΟΥΛΙΑ», 100 ημιόνους και 5 όλμους. Οι απώλειες των Ιταλών ανήλθαν στους 300 νεκρούς. Η τηλεφωνική αναφορά του Στανωτά ήταν το πρώτο χαρμόσυνο άγγελμα για τους Ελληνες, αλλά και για όλους τους αγωνιζόμενους ευρωπαίους. Την επόμενη ημέρα, το 9ο Σύνταγμα Αλπινιστών διατάχθηκε να κρατήσει τον αυχένα Χρηστοβασίλη, ώστε να καλύψει την υποχώρηση ιταλικών τμημάτων του προς την Κόνιτσα. Εκεί δέχθηκε σφοδρή επίθεση τμημάτων της Μεραρχίας Ιππικού. Μετά πολύωρο αγώνα οι Ιταλοί ανατράπηκαν και καταδιώχθηκαν, αφήνοντας πλήθος υλικών στο δρόμο. Στις 12 Νοεμβρίου η Μεραρχία Ιππικού συνέχισε την κίνηση προς δυσμάς. Στις 13 Νοεμβρίου, η Μεραρχία Ιππικού, η οποία ήδη είχε ενισχυθεί με το 4ο Σύνταγμα Πεζικού της Ι Μεραρχίας, έλαβε επαφή με το 9ο Σύνταγμα Αλπινιστών και το 139ο Σύνταγμα της

Μεραρχίας «ΜΠΑΡΙ», στη θέση Προφήτης Ηλίας Κόνιτσας-Ιτιά-Λιθάρι. Το επόμενο διήμερο χαρακτηρίσθηκε απο σφοδρή ανταλλαγή πυρών και την νύχτα 15/16 Νοεμβρίου σύνταγμα της Μεραρχίας Ιππικού ενήργησε στη κατεύθυνση Ιτιά-Κόνιτσα, ενισχύοντας έτσι την προσπάθεια της Ι Μεραρχίας. Στις 16 Νοεμβρίου, τμήματα της Μεραρχίας κατέλαβαν την Κόνιτσα, που είχε πυρποληθεί στο μεγαλύτερο μερος και προχώρησαν ακόμη 3 χιλιόμετρα δυτικά. Η άλλοτε επίλεκτη «ΤΖΟΥΛΙΑ», η καλύτερη μονάδα του ιταλικού στρατού, με άνδρες καταγόμενους απο τις Αλπεις, εξοικειωμένους στον ορεινό αγώνα, είχε περιέλθει σε τραγική κατάσταση και η Μεραρχία Ιππικού είχε συντελέσει καθοριστικά σε αυτή την επιτυχία. Οι αγώνες της Μεραρχίας Ιππικού δεν σταμάτησαν εδώ. Στις 20 Νοεμβρίου συνεχίζοντας την επιθετική της ενέργεια, πέρασε από την κατεστραμμένη γέφυρα Μπουραζάνι και κατέλαβε, μετά από «αγώνα εκ του συστάδην» το χωριό Μελισσόπετρα. Τη νύχτα 21/22 τμήματα της Μεραρχίας διέβησαν τον ποταμό Σαραντάπορο2 αφού οι Ιταλοί στην υποχώρηση τους είχαν καταστρέψει την γέφυρα της Μέρτζανης, εκδιώχνοντας τους βόρεια των συνόρων και αποκαθιστώντας πλέον το εθνικό έδαφος. Την 23 Νοεμβρίου κατέλαβαν το χωριό Τσαρτσοβα και την περιοχή Ραντάχοβα, δυτικά του Λεσκοβικίου, αποκαθιστώντας την οδική συγκοινωνία Ιωάννινα – Κόνιτσα. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΔΙΣ/ΓΕΣ η δύναμη της Μεραρχίας Ιππικού ανερχόταν τότε σε 7.000 άνδρες, 12 πυροβόλα και 4.800 κτήνη. Οι αλλεπάλληλες αυτές επιτυχίες του Ελληνικού Στρατού δημιούργησαν σοβαρή κρίση στην Ιταλική ηγεσία, με συνέπεια στις 26 Νοεμβρίου την παραίτηση του αρχηγού του ιταλικού Γενικού Επιτελείου Στρατάρχη Μπαντόλιο, προκαλώντας επακόλουθες αντικαταστάσεις των επικεφαλής των ιτα-

λικών στρατιών. Εως τις 27 Νοεμβρίου, η Μεραρχία Ιππικού πέτυχε να προωθηθεί μέχρι τον ποταμό Λεγκατίτσα, του οποίου οι Ιταλοί κατείχαν την δυτική όχθη. Μετά από «πείσμονα αγώνα»3 τα τμήματα της έφθασαν στην ανατολική όχθη του ποταμού Αώου, ενώ οι Ιταλοί άρχισαν να εγκαταλείπουν την Πρεμετή. Απο την 28 Νοεμβρίου, η Μεραρχία Ιππικου τέθηκε υπο διοίκηση του Β’ Σώματος Στρατού. Την 2 Δεκεμβρίου οι Ιταλοί υποχωρώντας ανατίναξαν τη γέφυρα της Πρεμετής. Την επόμενη μέρα η Μεραρχία Ιππικού συνεχίζοντας την επίθεση της κατέλαβε την ομώνυμη πόλη και συνέλαβε 250 αιχμαλώτους. Η Μεραρχία Ιππικού στις 4 Δεκεμβρίου, συνεχίζοντας την επιθετική της ενέργεια, κατέλαβε το ορεινό συγκρότημα Μάλι Μποντάριτ, προωθήθηκε πέρα από τον ποταμό Λούμνιτσα και την 8 Δεκεμβρίου κατέλαβε το ύψωμα 1150, που δέσποζε στην περιοχή βορειοδυτικά του χωριού Αλή Ποστιβάνι. Με την απελευθέρωση της Κόνιτσας και Πρεμετής τελείωσε και τυπικά η Μάχη της Πίνδου, μια από τις πιο αποφασιστικές και δραματικές του Ελληνοϊταλικού Πολέμου. Αν η επίλεκτη Μεραρχία Αλπινιστών κατόρθωνε να καταλάβει το Μέτσοβο, ο ελληνικές δυνάμεις του μετώπου της Ηπείρου θα χωρίζονταν από εκείνες της Θεσσαλίας και της Μακεδονίας. Ο Στρατηγός Στανωτάς με τη Μεραρχία του συνέβαλε τα μέγιστα στην εξάλειψη αυτού του κινδύνου και δικαίωσε τις προσδοκίες του Γενικού Στρατηγείου. Ο ίδιος επιδεικνύοντας ένα σπάνιο ήθος αρνήθηκε τα εύσημα των επίσημων ανακοινωθέντων και τους αποθεωτικούς χαρακτηρισμούς του Τύπου και τα απέδωσε στους κατοίκους της Ηπείρου, τον ηρωισμό των οποίων δεν ξέχασε ποτέ. Ο αγώνας υπέρ πατρίδος βρισκόταν ήδη στο μέσο του χειμώνα και άρχισαν να υπάρχουν σοβαρές δυσχέρειες στις φίλιες δυνάμεις, λόγω της

Πρόκειται για διαφορετικό ποταμό απο τον ομώνυμο βορείως Ελασσόνας, όπου έγινε η ιστορική μάχη την 9/10 Οκτωβρίου 1912. 3 ΓΕΣ/ΔΙΣ, «Επίτομη Ιστορία Ελληνοιταλικού Πολέμου», σελ. 87 2

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Οκτώβριος - Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012

ΑΦΙΕΡΩΜΑ σφοδρής κακοκαιρίας, της αδυναμίας υποστήριξης πυροβολικού, της εξάντλησης αποθεμάτων πυρομαχικών, τροφίμων και εφοδίων και της αεροπορικής υπεροχής του εχθρού. Ο Αγγελος Τερζάκης περιγράφει γλαφυρά τις δύσκολες συνθήκες, υμνώντας τον αγώνα του ιππικού4 : «...Δύο ομάδες ιππικού που έχουν προελάσει στη Φτέρα, στο δρόμο προς τη Χειμάρα, χάνουν διακόσια άλογα απο πνίξιμο ή γκρέμισμα στις κακοτοπιές. Το ιππικό άλλωστε παντού, σε όλα τα μέτωπα, πεζομαχεί, ξανακαβαλικεύει, καταδιώκει, πεζεύει, πολεμάει σαν δυο ξεχωριστά όπλα». Για την ίδια περίοδο γράφει ο Raymond Cartier5 : «Στην Αλβανία ο πόλεμος είναι φρικαλέος. Ο χειμώνας είναι φοβερός. Οι Ιταλοί δεν είναι καλά ντυμένοι, αλλά οι Έλληνες είναι γυμνοί. Τα όπλα τους είναι γαλλικής και γερμανικής κατασκευής και η αντικατάσταση των πολεμοφοδίων συναντά ανυπέρβλητες δυσκολίες. Οι Άγγλοι στέλνουν 180.000 ζεύγη άρβυλα, 300.000 ζεύγη κάλτσες, 200.000 κλινοσκεπάσματα, το υλικό που έπεσε στα χέρια τους στο Σίντι-Μπραράνι και στη Μπαρντία, στρέφοντας έτσι εναντίον των κατασκευαστών τους πυροβόλα που αποδείχθηκαν ανίσχυρα εναντίον τους. Η βοήθεια αυτή δεν εμποδίζει να μετρούνται σε χιλιάδες τα κρυοπαγήματα που παθαίνουν οι Έλληνες και να χαλαρώνεται ο πόλεμος από έλλειψη εφοδίων». Στις 5η Δεκεμβρίου, αποφασίστηκε η ενίσχυση του Β’ ΣΣ με την διάθεση της ΧV Μεραρχίας και η αντικατάσταση της Ταξιαρχίας Ιππικού και της V Ταξιαρχίας Πεζικού, οι οποίες στερούντο οργάνων ανεφοδιασμού. Από τις 9 Δεκεμβρίου, με διαταγή του Β’ΣΣ, η Μεραρχία Ιππικού διέκοψε τις νικηφόρες επιθετικές της επιχειρήσεις, την επομένη αντικαταστάθηκε από την Ιη Μεραρχία και επανήλθε βορειοδυτικά της Πρεμετής, στη διάθεση του Γενικού Στρατηγείου. Από τις 14 έως τις 26 Δεκεμβρίου το στρατηγείο της Μεραρχίας Ιππικού ήταν εγκατεστημένο στο χωριό Τραπεζίτσα. Οι μονάδες της Πεζικού και Πυροβολικού διετέθησαν στην Ιη Με-

ραρχία και έτσι υπό τη Μεραρχία Ιππικού παρέμειναν η Ταξιαρχία Ιππικού και το 3ο Σύνταγμα Ιππικού, το οποίο είχε αποφασισθεί να παραμείνει πλέον ως αμιγής μονάδα ιππικού. Απο τις 27 Δεκεμβρίου 1940 έως τις 17 Φεβρουαρίου 1941, η Μεραρχία και οι μονάδες της στάθμευσαν στην περιοχή Ελαίας (Λίμνη), για ανάπαυση και ανασυγκρότηση, με αποστολή γενική εφεδρεία του Αρχιστρατήγου. Το 1ο Σύνταγμα Ιππικού βρισκόταν στη περιοχής Κονίτσης και το 3ο Σύνταγμα Ιππικού στη περιοχή Βασιλικού-Λαχανόκαστρου. Ο περιορισμός των επιχειρήσεων επιβλήθηκε από τις πολύ κακές καιρικές συνθήκες, με τις συνεχείς χιονοθύελλες. Σε πολλές περιοχές το ύψος του χιονιού ξεπέρασε τα 2 μέτρα, προκαλώντας σημαντικές απώλειες μη-μάχης σε άνδρες και κτήνη και αδυναμία ανεφοδιασμού. Η γενική ανασυγκρότηση ήταν αναγκαία. Η Δράση της Ταξιαρχίας Ιππικού Η Ταξιαρχία του Ιππικού, είχε έδρα τη Θεσσαλονίκη και βρισκόταν υπό τη Διοίκηση της Μεραρχίας του Ιππικού. Μετά από την επιστράτευση στις 28 Οκτωβρίου 1940 εγκαταστάθηκε στην περιοχή του Λαγκαδά. Στις 30 Οκτωβρίου, μετά από εντολή του Γενικού Στρατηγείου, η Ταξιαρχία τέθηκε υπό τις διαταγές του Τμήματος Στρατιάς Δυτικής Μακεδονίας (ΤΣΔΜ) και μετακινήθηκε προς την Κοζάνη, μέσω Βέροιας, όπου έφτασε σιδηροδρομικώς μαζί με τις πρώτες Μονάδες, οι οποίες τέθηκαν υπό τις διαταγές της, που ήταν: Μία Ιλη Ιππικού (με 12 οπλοπολυβόλα) του Μηχανοκινήτου Συντάγματος και μία Πυροβολαρχία Σκόντα (4 πυροβόλα). Εγραψε ο διοικητής της Δημάρατος σε εφημερίδα το 1961: « Την πενιχρότητα των υλικών δυνάμεων υπερκάλυπτε το αφαντάστως ακμαίον ηθικόν των αξιωματικών και οπλιτών. Η φάλαγξ διερχομένη μέσω των πόλεων γίνεται αντικείμενον θερμοτάτων πατριωτικών εκδηλώσεων. Ιππείς και πυροβολητές εδέχοντο βροχήν άνθη και ζωηράς ευχάς δια την νίκην». Η αποστολή της Ταξιαρχίας ήταν να

κινηθεί προς το Δουτσικό και να εξασφαλίσει τις διαβάσεις από τη Σαμαρίνα προς τα Γρεβενά, και επίσης να απειλήσει τα πλευρά του εχθρού στην περίπτωση που αυτός αποφάσιζε να κινηθεί από τη Σαμαρίνα προς το Δίστρατο. Στην Ταξιαρχία του Ιππικού διατέθηκαν επίσης: Το 1ο Σύνταγμα Ιππικού (2 Ιλες), το οποίο κινήθηκε από την περιοχή του Λαγκαδά, όπου επιστρατεύθηκε, προς τα Γρεβενά. Η Β Ομάδα Αναγνωρίσεως, υπό την οποία τέθηκε η Επιλαρχία Μέξα του 1ου ΣΙ, η οποία έφυγε από τη Λάρισα στις 13. 30 της 29ης Οκτωβρίου και έφθασε στο Δουτσικό στις 2 Νοεμβρίου. Το 1/51 Τάγμα Πεζικού, το οποίο βρισκόταν σ' αυτήν την περιοχή. Στις 2/11/1940, στις 11. 00, άρχισαν να καταφθάνουν με αυτοκίνητα στο Δουτσικό τα πρώτα τμήματα του 1ου Συντάγματος Ιππικού που κινήθηκαν αμέσως προς τον αυχένα Σκούρτζα. Την ίδια μέρα διατέθηκε στην Ταξιαρχία το 1/51 Τάγμα. Την επομένη η Ταξιαρχία αποφασίστηκε να κινηθεί προς το χωριό Σαμαρίνα το οποίο κατελήφθη τελικά στις 15.30 μετά από αγώνα και η Ελαφρά Ίλη συνέλαβε 11 αιχμαλώτους που ανήκαν στο 8ο Σύνταγμα Αλπινιστών. Από το πρωί της 4ης Νοεμβρίου μία Επιλαρχία της Β Ομάδας Αναγνωρίσεως προωθήθηκε προς τον αυχένα "Ρωμιού", τον οποίο και κατέλαβε συλλαμβάνοντας αρκετούς αιχμαλώτους. Μετά την κατάληψη του "Ρωμιού" και της Σαμαρίνας η Ταξιαρχία είχε κατορθώσει να αποκόψει μία από τις κύριες οδούς ανεφοδιασμού και σύμπτυξης των Ιταλών. Από τις 5 μέχρι τις 8 Νοεμβρίου οι αγώνες της Ταξιαρχίας έχουν ως σκοπό την αποκοπή και του τελευταίου δυνατού δρομολογίου σύμπτυξης του εχθρού, από το Δίστρατο προς τα Αρματα-Πόδες. Οι μάχες του 1ου Συντάγματος Ιππικού με τις συγκεντρωμένες Ιταλικές δυνάμεις έμειναν στην ιστορία. Το ζωτικό ύψωμα Σμιλιάνι καταλήφθηκε και από Ιταλούς και από Έλληνες πολλές φορές μέχρι τελικά να κρατηθεί οριστικά από το 1ο Σύνταγμα Ιππικού που το πέτυχε αυτό Συνέχεια στην επόμενη σελίδα

• Οκτώβριος - Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ με σφοδρή αντεπίθεση. Στους αγώνες της 7ης Νοεμβρίου το 1ο Σύνταγμα Ιππικού είχε έναν Αξιωματικό και επτά οπλίτες νεκρούς, καθώς και οκτώ οπλίτες τραυματίες. Στις 8 Νοεμβρίου, στις 11. 00, τμήμα της Β Ομάδας Αναγνωρίσεως κατέλαβε το χωριό Δίστρατο και συνέλαβε αιχμαλώτους έναν Αξιωματικό, 29 οπλίτες, καθώς και χειρουργείο με 30 νοσηλευομένους οπλίτες. Από τις 9 Νοεμβρίου η Β Ομάδα Αναγνωρίσεως της Ταξιαρχίας Ιππικού κινήθηκε από το Δίστρατο προς τα Αρματα -Παδες και καταδίωξε τον εχθρό που υποχωρούσε ήδη από το προηγούμενο βράδυ. Στις 21. 30 της 9ης Νοεμβρίου τμήμα της Ομάδας Αναγνωρίσεως κατέλαβε το χωριό Αρματα και συνέλαβε 55 αιχμαλώτους. Συνεχίζοντας μάλιστα την καταδίωξη, ανέτρεψε τους Ιταλούς, που αμύνθηκαν στα υψώματα Πάδες, και συνέλαβε άλλους 80 αιχμαλώτους. Στις 10 Νοεμβρίου η ίδια Ομάδα Αναγνωρίσεως, σε συνεργασία με το Απόσπασμα του Αώου, συνέλαβε 19 Αξιωματικούς και περίπου 100 οπλίτες. Η 10η Νοεμβρίου είναι η μέρα που η Ταξιαρχία του Ιππικού τελειώνει τους επιτυχείς αγώνες της στην Πίνδο. Ηδη είχε συνδεθεί με τη Μεραρχία του Ιππικού που συνέχιζε την καταδίωξη του εχθρού, και διατάχθηκε από το Β’ Σώμα Στρατού (Β’ΣΣ) να συγκεντρωθεί για ανασυγκρότηση στη Σαμαρίνα. Από 11-22 Νοεμβρίου αποτελεί εφεδρεία του Β' ΣΣ στην περιοχή Σαμαρίνας, Φούρκας, Κερασόβου. Κατά τη δεύτερη περίοδο επιχειρήσεων, από 11 Νοεμβρίου έως 7 Δεκεμβρίου 1940 ενήργησε υπό το Β' ΣΣ στην περιοχή Φράσαρι-Στρέντζι. Κατά τον δεκαπενθήμερο σκληρό αγώνα στο Φράσαρι, σε υψόμετρο 1600μ, τα τμήματα της Ταξιαρχίας δοκιμάστηκαν σκληρά, έφεραν σε πέρας όμως όλες τις αποστολές τους. Στις 1 Ιανουαρίου 1941 η Ταξιαρχία Ιππικού συγχωνεύθηκε στη Μεραρχία Ιππικού που αναδιοργανώθηκε απο Πεδινή σε Ελαφρά Ορεινή. Ο Συνταγματάρχης Δημάρατος ανέλαβε τη διοίκηση της ΧΙ Μεραρχίας. 4 «Ελληνική Εποποιία 1940-1941», σελ. 140 5 «Ιστορία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου», σελ. 194

Η ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ 22

ΟΚΤΩΒΡΙΟ

Η απελευθέρωση Γράφει ο Μιχάλης Σταματογιαννάκης Σχης ε.α. μέλος του Δ.Σ. Η πανέμορφη πόλη του Μετσόβου δεν γεννήθηκε το 1912 που απελευθερώθηκε από τους τούρκους κατακτητές μετά από αγώνα του τακτικού Ελληνικού Στρατού, Ηπειρωτών και Κρητών εθελοντών αλλά από την αρχαία εποχή. Η περιοχή ήταν κατοικημένη από αρχαιοτάτων χρόνων και οι κάτοικοι μιλούσαν Ελληνικά όπως συνέβαινε σε ολόκληρη την Ηπειρο και τη λοιπή Ελλάδα. Η θέση του Μετσόβου από τότε αποτελούσε τον κύριο άξονα διέλευσης από τη δυτική στην ανατολική πλευρά της Πίνδου, συνέχισε μέχρι και το 1940 όταν προσπάθησαν οι ιταλοί να προχωρήσουν προς τη Θεσσαλία αλλά τους ανέτρεψε η Μεραρχία Ιππικού και συνεχίζει και σήμερα είτε μέσω του παλαιού δρόμου από Καλαμπάκα προς Γιάννενα είτε μέσω της νέας Εγνατίας οδού. Στην ιστορική περίοδο της ύπαρξης του παρουσίασε έντονα χαρακτηριστικά όπως η εμπορική, πολιτιστική, πνευματική πρόοδος κλπ ακόμη και κατά την περίοδο της τουρκικής κατοχής. Ομως παρά τα προνόμια που είχε επί τουρκοκρατίας, όπως συνέβαινε συνήθως σε ορεινές περιοχές υπέστη μεγάλες καταπιέσεις, λεηλασίες ακόμη και εκτελέσεις κατοίκων. Η κατάσταση έγινε χειρότερη όταν παρουσιάστηκε ο Αλή πασάς ο οποίος κατήργησε όλα τα προνόμια που είχε η περιοχή και επέβαλε εξοντωτικά μέτρα όπως ο εξαπλασιασμός της φορολογίας που επέβαλαν οι κατακτητές, η παρουσία αλβανικής φρουράς κλπ, τα οποία είχαν σαν αποτέλεσμα να μετακινηθούν αρκετοί των κατοίκων αλλά και των δραστηριοτήτων της περιοχής σε άλλα μέρη της Ελλάδας. Η τουρκική κατοχή συνεχίσθηκε μέχρι το 1912 οπότε το Μέτσοβο απελευθερώθηκε όπως θα αναπτυχθεί συνοπτικά στη συνέχεια. Στις 16 Οκτωβρίου 1912 οι στρατιωτικές διοικήσεις Ηπείρου και Θεσσαλίας ενημερώθηκαν ότι τουρκαλβανοί επιτέθηκαν στο χωριό Μεγάλο Περιστέρι και προχωρούσαν προς το Μέτσοβο. Αμέσως μετά διαταγή του Διαδόχου Κωνσταντίνου συγκροτήθηκε απόσπασμα με επικεφαλής τον Αντισυνταγματάρχη Μήτσα Σταμάτιο με αποστολή να απελευθερώσει και να εξασφαλίσει το Μέτσοβο. Παράλληλα ένα σημαντικό απόσπασμα Κρητών με επικεφαλής τον οπλαρχηγό Κλειδή Στυλιανό, τμήμα των 3.500 εθελοντών που έτρεξαν από την Κρήτη, μετακινήθηκε στο Μέτσοβο και ενσωματώθηκε στο απόσπασμα του στρατού στο Μέτσοβο, το οποίο την 29 Οκτωβρίου έφτασε στο Μαλακάσι. Το πρωϊ της 30 Οκτωβρίου το απόσπασμα με επικεφαλής το εθελοντικό τμήμα των Κρητών ξεκίνησε από το Μαλακάσι και στην Κατάρα συνενώθηκε με ένα απόσπασμα εθελοντών Ηπειρωτών. Μετά από σύντομη αναγνώριση σχετικά με την εγκατάσταση της τουρκικής δύναμης ο Διοικητής του αποσπάσματος Μετσόβου διέταξε επίθεση κατά μέτωπο και τους Ηπειρώτες εθελοντές να επιτεθούν στο ύψωμα Καρακάσι δυτικά του Μετσόβου. Η επίθεση ξεκίνησε από την ώρα 06.30 της 31 Οκτωβρίου και ακολούθησε ένα σκληρός αγώνας μέχρι το απόγευμα της ίδιας ημέρας. Το αποτέλεσμα της ηρωϊκής μάχης ήταν η απελευθέρωση του Μετσόβου , η σύλληψη αιχμαλώτων (3 αξιωματικοί, 42 οπλίτες) και η κυρίευση σημαντικού πολεμικού υλικού ακόμη και των δύο πυροβόλων που είχαν οι τούρκοι..

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Οκτώβριος - Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Σ 1912

του Μετσόβου Μετά τη συντριπτική ήττα τους οι τούρκοι προσπάθησαν να ανακαταλάβουν την περιοχή από το ύψωμα Ζυγός αλλά η αποτυχία τους ήταν παταγώδης. Εξαναγκάσθηκαν να υποχωρήσουν προς τα Γιάννενα με σοβαρές απώλειες (15 νεκροί και 10 αιχμάλωτοι). Μετά την πανωλεθρία που υπέστησαν οι τούρκοι, οργανώθηκαν συμμορίες τουρκοαλβανών οι οποίες αφενός προέβαιναν σε βαρβαρότητες , εμπρησμούς και λεηλασίες στα Ζαγοροχώρια και αφετέρου είχαν στα σχέδια τους να επανακαλάβουν το Μέτσοβο. Προς αυτή την περιοχή μετακινήθηκαν οι Ηπειρώτες εθελοντές για να παρέχουν προστασία. Ξαφνικά στις 3 Νοεμβρίου ξεκίνησαν από τα Γιάννενα δύο τουρκικά τάγματα για να ανακατάβουν το Μέτσοβο. Το απόσπασμα Μετσόβου με τους Κρήτες και Ηπειρώτες εθελοντές αμέσως ξεκίνησε ένα σκληρό αγώνα για να αναχαιτίσει τους τούρκους. Στις 8 Νοεμβρίου το Απόσπασμα Μετσόβου στα υψώματα Σαράντα Ράχες και Τρία Χάνια σταμάτησε τούς τούρκους και την επόμενη ημέρα με μία μεγαλειώδη επίθεση τους έτρεψε από το απόγευμα σε άτακτη φυγή εγκαταλείποντας εκτός από τους 128 νεκρούς υλικά και μεταγωγικά μέσα. Το δεύτερο τουρκικό τάγμα ξεκίνησε από τα Ζαγόρια και σε πρώτη φάση κατέλαβε το χωριό Φλαμπουράρι και το μεσημέρι της 10 Νοεμβρίου έφτασε στους λόφους της Τσούκας, δύο χιλιόμετρα από το Μέτσοβο, με επιδίωξη να αποκλείσει το Απόσπασμα Μετσόβου από τα βορειοανατολικά. Η κατάσταση ήταν δύσκολη αλλά το Απόσπασμα Μετσόβου όχι μόνο δεν έκανε πίσω αλλά για μιά ακόμη φορά κατατρόπωσε τους τούρκους. Μετά από το σχέδιο του Αποσπάσματος δύο λόχοι επιτέθηκαν νοτιοανατολικά και άλλα σώματα εθελοντών επιχείρησαν και εγκαταστάθηκαν στα υψώματα της Τσούκας και στην Κατάρας και σταμάτησε η υπερκερωτική κίνηση των τουρκικών ταγμάτων. Παράλληλα άλλα Ελληνικά τμήματα και σώματα εθελοντών ενίσχυσαν το Απόσπασμα του Μετσόβου και άρχισε να σφίγγει ο κλοιός για τους τούρκους. Μετά από σκληρό αγώνα οι τούρκοι άρχισαν να υποχωρούν και τράπηκαν σε άτακτη φυγή εγκαταλείποντας σημαντικό υλικό και 72 νεκρούς και τρείς αιχμαλώτους. Ετσι το Απόσπασμα Μετσόβου αγωνιζόμενο ηρωϊκά εξασφάλισε την ελευθερία του Μετσόβου που είχε πετύχει στις 31 Οκτωβρίου ποτίζοντας για μια ακόμη φορά τα πάτρια εδάφη με το αίμα των πεσόντων. Το Ελληνικό Υπουργείο Στρατιωτικών για να αποτρέψει κάθε άλλη απόπειρα των τούρκων για επανακατάληψη της σημαντικής περιοχής του Μετσόβου διέταξε την άμεση μετακίνηση ενός τάγματος Πεζικού, μιάς πυροβολαρχίας από την Αθήνα, του Σώματος Γαριβαλδινών με επικεφαλής τον Στρατηγό Γαριβάλδι από τα Τρίκαλα, του Σώματος

Κατάθεση στεφάνου στο μνημείο Κρητών, εκ μέρους του Συνδέσμου από μέλος του Δ.Σ. Ερυθροχιτώνων με τον Αλέξανδρο Ρώμα από τα Γρεβενά και ενός Αποσπάσματος με τέσσερα τάγματα Πεζικού και σώμα εθελοντών Κρητών από τη Σιάτιστα-Νεάπολη. Η συμμετοχή των εθελοντών Κρητών με επικεφαλής τον Στυλιανό Κλειδή από το χωριό του Ρεθύμνου Αγκουσελιανά ο οποίος έπεσε μαχόμενος δίπλα από το ύψωμα του Προφήτη Ηλία ήταν σημαντική. Οι Κρητικοί προσέφεραν σημαντικά στον αγώνα της απελευθέρωσης του Μετσόβου και ο Δήμος Μετσόβου έχει δημιουργήσει μνημείο για τους πεσόντες στο ύψωμα του Προφήτη Ηλία πάνω από την πόλη και έχει τοποθετήσει προτομές στην πλατεία Κρητών μέσα στο Μέτσοβο. Ετσι με αυτόν τον ηρωϊκό αγώνα το Μέτσοβο απελευθερώθηκε και παρέμεινε ελεύθερο οδεύοντας προς ανάπτυξη και πρόοδο. Η πρόοδος και η ανάπτυξη της πόλης συνεχίζεται μέχρι σήμερα και σαυτό εκτός από τους πατριώτες κατοίΣυνέχεια στην επόμενη σελίδα

• Οκτώβριος - Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ Συνέχεια από την προηγούμενη σελίδα κους βοήθησαν και οι Εθνικοί ευεργέτες όχι μόνο στο Μέτσοβο αλλά σε όλη την Ελλάδα. Σαυτούς συγκαταλέγονται οι διδάσκαλοι του γένους Νικόλαος Τζαρτζούλης, Παρθένιος Κατζιούλης, Δημήτριος Βαρδάκας και άλλοι καθώς και οι Εθνικοί Ευεργέτες Γεώργιος Αβέρωφ, Νικόλαος Στουρνάρας, Μιχαήλ Τοσίτσας, Κυριάκος Φλόκας κλπ αλλά και οι Εθνικοί αγωνιστές Δημήτριος Ιπατρος, Αναστάσιος Μανάκης, Ιωάννης Γκαδέλας, Απόστολος Χατζής κλπ. Η γεωγραφική θέση του Μετσόβου ήταν σημαντική γιατί αποτελούσε το μοναδικό πέρασμα για να μετακινηθούν οι τούρκοι κατακτητές από Ηπειρο προς Θεσσαλία – Μακεδονία αλλά και αντίστροφα, μεταφέροντας στρατεύματα, εφόδια και υλικά. Για τον λόγο αυτό ευνοήθηκε αρχικά αλλά οι κάτοικοι της περιοχής επειδή διακρινόταν, όπως και σήμερα από την αγάπη τους για την Πατρίδα, έγιναν αντικείμενα καταστροφής από τους κατακτητές. Οταν ξεκίνησε ο αγώνας για την απελευθέρωση του Μετσόβου οι τούρκοι αντελήφθηκαν ότι τυχόν απώλεια του θα ήταν αρνητική σε ότι αφορά και την ενίσχυση των στρατευμάτων τους στην Ηπειρο όπου είχε ξεκινήσει ο αγώνας της απελευθέρωσης των Ιωαννίνων. Για τον λόγο αυτό έφεραν και αλβανούς για να τους βοηθήσουν στην επανακατάληψη αλλά είχαν απέναντι τους τμήματα του Ελληνικού Στραυού, εθελοντές Κρητικούς και Ηπειρώτες και για μια ακόμη φορά αποδείχθηκε ότι οι Ελληνες ενωμένοι διασώζουν την Πατρίδα. Ο Δήμος Μετσόβου τιμώντας τους αγώνες και τις θυσίες των πεσόντων εόρτασε το 2012 τα εκατό χρόνια από την απελευθέρωση του Μετσόβου με μία σημαντική εκδήλωση στην οποία παρευρέθηκαν και εκπρόσωποι Κρητικών συλλόγων. Οι εκδηλώσεις αυτές είναι απαραίτητες γιατί μόνο έτσι ασφαλίζομε την Ιστορία μας και τιμούμε αυτούς που έδωσαν το αίμα τους για να υπάρχει σήμερα ελευθερία. Το Μέτσοβο σήμερα είναι ένας πόλος έλξης τουριστικής κίνησης ακόμη και τον χειμώνα διατηρώντας τα παραδοσιακά χαρακτηριστικά αλλά και τις συνήθειες. Η απόδοση τιμής στους πεσόντες θα είναι αιώνια και δεν θα σβήσει ποτέ

Δεξιά, χειρόγραφος επιστολή του πατέρα του ήρωνα Κωνσταντίνου Τζαβέλλα Συνταγματάρχου ε.α. Λάμπρου Τζαβέλλα προς τον Διοικητή της Μεραρχίας Ιππικού. 24

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Οκτώβριος - Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012

ΑΦΙΕΡΩΜΑ Εγκωμιαστικά σχόλια για τη δράση του Ιππικού

• Οκτώβριος - Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Αριστερά, ο Πρόεδρος και μέλη του Δ.Σ., η γλύπτρια, ο Δήμαρχος και Αντιδήμαρχος Μετσόβου στην τελευταία επίσκεψη στον χώρο του Μνημείου. Στο κέντρο κατάθεση στεφάνου από τον Δκτη ΑΣΔΥΣ και δεξιά από τον Πρόεδρο του Συνδέσμου 26

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Οκτώβριος - Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012

ΦΩΤΟΡΕΠΟΡΤΑΖ

• Οκτώβριος - Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

ΦΩΤΟΡΕΠΟΡΤΑΖ

Από τα αποκαλυπτήρια του Μνημείου

Η χοροεσπερίδα τ Γράφει ο Μιχάλης Σταματογιαννάκης Σχης ε.α. μέλος του Δ.Σ. Οπως κάθε χρόνο ο Σύνδεσμος πραγματοποίησε και φέτος στη Λέσχη Αξιωματικών Ενόπλων Δυνάμεων (ΛΑΕΔ) την ετήσια χοροεσπερίδα στην οποία συμμετείχαν αρκετά μέλη και φίλοι του Συνδέσμου. Ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Υπτγος ε.α κ. Παπαδογεωργόπουλος Χρήστος με ένα σύντομο και θερμό χαιρετισμό καλοσώρισε τους προσελθόντες και ταυτόχρονα ευχαρίστησε θερμά τους προσκληθέντες και προσελθόντες εν ενεργεία συναδέλφους με τις συζύγους των όπως τον Α/ΓΕΣ Αντιστράτηγο κ. Γκίνη Κωνσταντίνο, τον Διοικητή της ΑΣΔΥΣ Υποστράτηγο κ. Στυλιανόπουλο Αθανάσιο, τον Διοικητή της ΑΣΔΕΝ Αντιστράτηγο κ. Τελλίδη Βασίλειο, τον Διοικητή του ΚΕΤΘ Ταξίαρχο κ. Δοκμετζόγλου Βασίλειο, τον Διευθυντή του Δ΄ Κλάδου ΓΕΣ Ταξίαρχο κ. Στεφανή Αλκιβιάδη και τον Διοικητή της Σχολής Τεθωρακισμένων Συνταγματάρχη κ. Χατζηγεωργίου Αντώνιο. Επίσης ευχαρίστησε τον πρέσβη επί τιμή, πρώην ΑΝΥΕΘΑ και μέλος του Συνδέσμου έφεδρο Επίλαρχο κ. Γεωργίου Γεώργιο. Στη χοροεσπερίδα παρευρέθηκε και ο Αντγος

3 3 1. Μέλη του Δ.Σ., η γλύπτρια, ο πρώην Δήμαρχος Μετσόβου, ο εγγονός του Στρατηγού Στανωτά και ο κ. Κορωναίος. 2. Ο επίτιμος Α/ΓΕΣ κ. Ζιαζιάς και ο Πρέσβης κ. Γεωργίου. 3. Το Μνημείο καλυμμένο με την Ελληνική Σημαία 28

1. Από αριστερά, οι κ.κ. Ταξίαρχος Στεφανής Αλ., Αντγος Τελίδης Βασ., Υπγος Στυλιανόπουλος Αθ. και η κα Στυλιανοπούλου. 2. Οι Αντγοι Σούνδιας, Πετρόπουλος, Γιαννακόπουλος και Λαζαρίδης. 3. Οι Αντγοι Μεντεσίδης, Χαριτούδης και Θεοφανίδης.

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Οκτώβριος - Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012

ΧΟΡΟΕΣΠΕΡΙΔΑ

ου Συνδέσμου μας

ε.α κ.Τετριμίδας Ευάγγελος ο οποίος ως Δήμαρχος Μώλου διαμένει αρκετά μακρυά και όμως τίμησε την εκδήλωση του Συνδέσμου πραγματοποιώντας μεγάλο ταξίδι. Μετά τον χαιρετισμό του ο Πρόεδρος απένειμε τιμητικό δίπλωμα και πλακέτα στη γλύπτρια κ. Αγγέλικα Κοροβέση και η ίδια έκανε δώρο στον Σύνδεσμο ένα μικρό αλλά εξαιρετικό χυτό ανάγλυφο του Μνημείου, όπως είναι και το τοποθετημένο στο Μέτσοβο. Περισσότερες λεπτομέρειες στο άρθρο με το ιστορικό του Μνημείου. Επίσης ο Πρόεδρος ευχαρίστησε θερμά τον προσελθόντα έφεδρο Υπλχο κ. Τζεβελέκη Σπυρίδωνα αφενός για την παρουσία του και αφετέρου για τη δωρεά των δύο ιστών σημαιών που έκανε στον Σύνδεσμο και τοποθετήθηκαν στο Μνημείο. Η παροχή υπηρεσιών ήταν άψογη και η ζωντανή μουσική με ωραία τραγούδια έσπειρε κέφι και χορό στους συμμετέχοντες. Ο Σύνδεσμος παρά την τρέχουσα κρίση κατάφερε φέτος να εξασφαλίσει καλύτερη τιμή ανά άτομο με αποτέλεσμα η μεγάλη αίθουσα της Λέσχης να είναι κατάμεστη και να μείνουν όλοι ευχαριστημένοι από το φαγητό, τα ποτά, τη μουσική και κυρίως από την ευχάριστη συντροφιά που υπήρξε στο σύνολο των παρευρισκομένων.

7 10

4. Η κα Γκίνη, Α/ΓΕΣ κ. Γκίνης, Υπτγος Παπαδογεωργόπουλος, Πρέσβης κ. Γεωργίου και κα Γεωργίου. 5. Αντγος κ. Οικονομόπουλος, Υπτγος κ. Κασελίμης, Υπτγος κ. Μουχτάρης και ο κ. Χαϊκάλης. 6. Ο κ. Μανδράκης, κα Κοροβέση, κ. και κα Θανασούλια. 7. Η κα Θεοφανίδου, κ. Χατζηγεωργίου, κ. Χαριτούδη και κα Ακριβοπούλου. 8. Η κα Λιάκουρη, οι Αντγοι κ.κ. Λιάκουρης, Τσίρκας και Τσίγκας. 9. Οι κ.κ. Κατσάρης, Παπαδογεωργόπουλος, Φρατζεσκάρος, Σπυρίδων και Σταματογιαννάκης. 10. Η κα Σταματογιαννάκη, η κα Κοροβέση με το σύζυγό της και το ζεύγος Τζεβελέκη. 11 και 12. Παράδοση του ανάγλυφου ως δώρο από την γλύπτρια στον Πρόεδρο και η απονομή διπλώματος τιμής από τον Πρόεδρο στην γλύπτρια.

• Οκτώβριος - Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ

ΤΑ ΝΕΑ ΤΟΥ ΟΠΛΟΥ Τελετές Επίδοσης Ξιφών σε Αξιωματικούς μη προερχόμενους από ΑΣΕΙ, στο ΚΕΤΘ και στο Β’ ΣΣ Την Τρίτη 20 Νοεμβρίου 2012, πραγματοποιήθηκε στο Κέντρο Εκπαίδευσης Τεθωρακισμένων, στο Στρατόπεδο «ΕΠΙΛΑΡΧΟΥ ΜΕΛΙΔΗ», στον Αυλώνα Αττικής, παρουσία του Υφυπουργού Εθνικής Άμυνας, κ. Παναγιώτη Καράμπελα και του Αρχηγού ΓΕΣ, Αντιστράτηγου κ. Κωνσταντίνου Γκίνη, η τελετή επίδοσης ξιφών σε 393 Αξιωματικούς μη προερχόμενους από ΑΣΕΙ, οι οποίοι υπηρετούν σε Μονάδες της Περιοχής Ευθύνης της ΑΣΔΥΣ. Παρόμοια τελετή έλαβε χώρα στην έδρα του Β’ Σώματος Στρατού, στο Στρατόπεδο «ΜΑΚΕΔΟΝΟΜΑΧΟΥ ΚΑΠΕΤΑΝ ΑΜΥΝΤΑ», στη Βέροια Ημαθίας, όπου επιδόθηκαν ξίφη σε 57 Αξιωματικούς, οι οποίοι υπηρετούν σε Μονάδες του Β΄ Σώματος Στρατού. Τα ξίφη επέδωσε εκ μέρους του κ. Αρχηγού ΓΕΣ, ο Διοικητής του Β΄ Σώματος Στρατού, Αντιστράτηγος κ. Κωνσταντίνος Τόπης.

Ορκωμοσία Νεοσυλλέκτων Οπλιτών της ΣΤ' ΕΣΣΟ 2012 Την Παρασκευή 7 Δεκεμβρίου 2012 στο Στρατόπεδο “Επιλάρχου Μελίδη” στον Αυλώνα, έλαβε μέρος η τελετή ορκωμοσίας των Νεοσυλλέκτων Οπλιτών της ΣΤ' ΕΣΣΟ 2012, παρουσία του Δντου Διαβιβάσεων του ΓΕΣ Υποστρατήγου κ. Λάμπρου Παπαδήμα, του ΔΙΤ/ΓΕΣ Ταξιάρχου κ. Δημήτρη Θωμαΐδη, του Δκτου του ΚΕΤΘ Ταξίαρχου κ. Βασιλείου Δοκμετζόγλου, ενώ στην τελετή χοροστάτησε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ιλίου και Πετρουπόλεως κ. Αθηναγόρας. Τους νέους στρατιώτες καλωσόρισε ο Δντης Διαβιβάσεων κ. Παπαδήμας διαβεβαιώνοντας του παριστάμενους γονείς των νέων ότι η υπηρεσία θα καταβάλλει κάθε προσπάθεια ώστε να προστατέψει τα παιδιά τους που τα εμπιστεύονται στην υπηρεσία και τους αξιωματικούς τους. Πριν την ορκωμοσία οι νέοι στρατιώτες

και οι παραταγμένοι ένοπλοι, τραγούδησαν τον Εθνικό μας Ύμνο σκορπίζοντας ρίγη συγκινήσεως στο πλήθος. Αυθόρμητα χειροκροτήματα από τους γονείς και φίλους των νεοσυλλέκτων με την έλευση του Εθνικού μας Συμβόλου και το τέλος της ορκωμοσίας. Την τελετή τίμησε με την παρουσία του ο τ. Α/ΓΕΣ Στρατηγός ε.α. κ. Κωνσταντίνος Ζιαζιάς, ενώ ο Σύνδεσμος Αποστράτων Αξιωματικών Τεθωρακισμένων εκπροσω-

πήθηκε από τον πρόεδρο Υποστράτηγο ε.α. κ. Χρήστο Παπαδογεωργόπουλο, Γ. Γραμματέα Αντιστράτηγο ε.α. κ. Θεόδωρο Κατσάρη, τα μέλη Υποστράτηγος ε.α. κ. Ανδρέας Παπουτσής, Σχης (ΤΘ) Φώτιος Μπράβος, Ίλαρχος ε.α. Λιβέριος Πετρίδης, εφ. Υπίλαρχος Χρήστος Παπαδημητρίου και ο εφ. Ανθυπίλαρχος Χρήστος Καραβίας. Την πολιτεία εκπροσωπήθηκε από τον Αντιδήμαρχο Αυλώνα κ. Γεώργιο Παπαγιάννη.

Απονομή πτυχίων σε ΔΕΑ της Δ' ΕΣΣΟ 2012 Την Πέμπτη 6 Δεκεμβρίου 2012 στη Λέσχη Αξιωματικών ΚΕΤΘ του στρατοπέδου “Επιλάρχου Μελίδη” στον Αυλώνα, απενεμήθησαν από τον Διοικητή του Στρατοπέδου Ταξίαρχου κ. Βασίλη Δοκμετζόγλου, παρουσία και του Δκτου της Σχολής Τεθωρακισμένων Συνταγματάρχη (ΤΘ) κ. Αντωνίου Χατζηγεωργίου, τα πτυχία των νέων Δόκιμων Έφεδρων Αξιωματικών Τεθωρακισμένων, οι οποίοι θα μεταβούν στις μονάδες του Όπλου για να ασκήσουν τα καθήκοντά τους. Στην ανάγνωση της Η.Δ., ο Δκτης της Σχολής κ. Χατζηγεωργίου, αφού καλωσόρισε στην οικογένεια των αξιωματικών τους νέους αξιωματικούς, τόνισε, ότι η επιλογή τους αποτελεί υψίστη τιμή και διάκριση και να είναι υπερήφανοι για την ιδιότητά τους, ενώ σημείωσε ότι η υπηρεσία αναμένει πολλά απ' αυτούς. Ο Δκτης του ΚΕΤΘ κ. Δοκμετζόγλου ανέγνωσε την Η.Δ., ως εκπρόσωπος του ΓΕΣ, καλωσορίζοντας και αυτός τους νέους 30

αξιωματικούς, σημειώνοντας ότι θα είναι υπερήφανοι που υπηρέτησαν σαν αξιωματικοί, εκφράζοντας την πεποίθηση ότι θα ανταποκριθούν στις ανάγκες της υπηρεσίας με την εκπαίδευση που έλαβαν κατά τη διάρκεια της μαθητείας τους στη Σχολή Τεθωρακισμένων. Την τελετή ευλόγησε π. Αθανάσιος Χρυσούλας, ενώ παρόν ήταν συγγενείς και φίλοι των νέων ΔΕΑ.

• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Οκτώβριος - Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012

ΤΑ ΝΕΑ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ Επίσκεψη ΔΣ στον κ. Α/ΓΕΣ

Την Τετάρτη 3 Οκτ.2012 και ώρα 1300 το ΔΣ του συνδέσμου μας επισκέφθηκε τον κ. Α/ΓΕΣ στο γραφείο του. Η επίσκεψη ήταν εθιμοτυπική η δε υποδοχή πολύ εγκάρδια. Μετά τις δέουσες φιλοφρονήσεις ο πρόεδρος του συνδέσμου Υπτγος ε.α. Παπαδογεωργόπουλος Χρήστος ενημέρωσε τον κ. Α/ΓΕΣ για τον σκοπό ιδρύσεως, τις δραστηριότης και κυρίως τους στόχους του συνδέσμου μας τους οποίους συνόψισε στην απόκτηση του ιδιόκτητου γραφείου,την έκδοση του περιοδικού και την την κατασκευή του μνημείου ιππικού στο Μέτσοβο. Ο κ. Α/ΓΕΣ αφού συνεχάρη τον πρόεδρο και τα μέλη του ΔΣ για τις δραστηριότητες του συνδέσμου έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το μνημείο και είπε ότι θα προσπαθήσει να παρευρεθεί στα αποκαλυπτήρια του. Ακολούθως ο κ. Α/ΓΕΣ μας ενημέρωσε για τις εξελίξεις στο Στρατό μας και μας διαβεβαίωσε ότι το ηθικό του προσωπικού και η ετοιμότητα των μονάδων ευρίσκονται σε πολύ υψηλό επίπεδο παρά

την δύσκολη οικονομική κατάσταση στην οποία βρίσκετε η χώρα. Στο τέλος επακολούθησε συζήτηση-ενημέρωση για τα θέματα που αφορούν τα ε.α.στελέχη και κυρίως για το ΜΤΣ για το οποίο μας διαβεβαίωσε ότι καταβάλλεται κάθε δυνατή προσπάθεια από όλους τους φορείς προκειμένου να διασωθεί και να εξυγιανθεί.

Πρόσκληση Τακτικής Γενικής Συνελεύσεως Το Διοικητικό Συμβούλιο του Συνδέσμου προσκαλεί, σύμφωνα με το καταστατικό του (Άρθρο 8, παρ. 2) τα Τακτικά μέλη του σε Τακτική Γενική Συνέλευση την 13η Φεβρουαρίου 2013 ημέρα Τετάρτη και ώρα 18.00 στη Λέσχη Αξιωματικών Ενόπλων Δυνάμεων (ΛΑΕΔ) στη Ρηγίλλης. Θέματα Ημερησίας Διατάξεως α. Εκλογή Εφορευτικής Επιτροπής Γενικής Συνελεύσεως. β. Απολογισμός έργου και πεπραγμένων του Δ.Σ κατά το παρελθόν έτος 2012. γ. Οικονομικός απολογισμός και Έκθεση Εξελεγκτικής Επιτροπής για το έτος 2012. δ. Προϋπολογισμός έτους 2013. ε. Διάφορα άλλα θέματα.

Κοπή Βασιλόπιτας στο ΚΕΤΘ

Τα μέλη μας δύνανται, εφόσον το επιθυμούν να παραστούν μετά των συζύγων των, οι οποίες κατά τη διάρκεια των εργασιών της Γ.Σ θα παρακαθήσουν σε άλλη αίθουσα της Λέσχης, όπου θα παρατεθεί απογευματινό τέϊο. Το Δ.Σ του Συνδέσμου θα νοιώσει ιδιαίτερη χαρά εάν υπάρξει η μεγαλύτερη δυνατή συμμετοχή των μελών στην εκδήλωση, διότι είναι ευκαιρία να συναντηθούμε και να αποφευχθεί επανάληψη της ΓΣ την επόμενη Τετάρτη, λόγω μη υπάρξεως απαρτίας, που θα έχει σαν συνέπεια και οικονομική επιβάρυνση. Για το Διοικητική Συμβούλιο Ο Πρόεδρος Ο Γενικός Γραμματέας Χρήστος Παπαδογεωργόπουλος Θεόδωρος Κατσάρης

Σας γνωρίζουμε ότι την 20η Ιανουαρίου 2013 ημέρα Κυριακή θα πραγματοποιηθεί επίσκεψη των μελών του Συνδέσμου στο ΚΕΤΘ κατά την οποία θα εφαρμοσθεί σχετικό πρόγραμμα, το οποίο θα περιλαμβάνει παράθεση καφέ, ενημέρωση από τον Διευθυντή ΔΙΤ/ΓΕΣ και κοπή της βασιλόπιτας. Οι επιθυμούντες δύνανται να συνοδεύονται και από τις συζύγους τους. Παρακαλούμε να δηλώσετε την συμμετοχή σας μέχρι 10 Ιανουαρίου 2013 στο γραφείο του Συνδέσμου (210-5226351 και 6942482481) ή σε οποιοδήποτε μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου. Θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητος δηλώσεων, λόγω του περιορισμένου χώρου της Λέσχης του ΚΕΤΘ. Θα διατεθεί λεωφορείο που θα ξεκινήσει από τη ΛΑΕΔ Ρηγίλλης, με μία στάση στη Λέσχη Αποστράτων Αξιωματικών στη πλατεία Αγίου Γεωργίου Παπάγου. Παρακαλούμε οι επιθυμούντες να χρησιμοποιήσουν το λεωφορείο να το δηλώσουν εγκαίρως, διότι η διάθεσή του θα γίνει εφόσον συμπληρωθεί ικανοποιητικός αριθμός επιβαινόντων, λόγω οικονομικών δυσκολιών. Αναχώρηση λεωφορείου από ΛΑΕΔ 09.30 Ω. Όσοι επιβιβαστούν στη Λέσχη Παπάγου να ευρίσκονται εκεί 09.45 Ω. Συνάδελφοι που θα χρησιμοποιήσουν ΙΧ όχημα για την μετάβασή τους να ευρίσκονται στο ΚΕΤΘ την 10.45Ω.

Ελένη Χατζοπούλου Οδοντίατρος M.Sc Ειδική στη χειρουργική στόματος & στην ακτινοδιαγνωστική στόματος Κόρη συναδέλφου ειδικές τιμές στα μέλη και τους φίλους του Συνδέσμου μας

Πατριάρχου Γρηγορίου Ε' 1 * Χαλάνδρι τηλ. 210 6837474 κιν: 6945230549

• Οκτώβριος - Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ