O ΠΟΛΕΜΟΣ ΣΤΟ ΙΡΑΚ, 2003 Του ∆ηµήτρη Λακαφώση Αντιστρατήγου ε.α.
2
Ο Πόλεµος στο ΙΡΑΚ
à ¦Þìåíï÷ óôï ¹Ä°º, 2003 ¸ ëáôÀóôáóè óôèî ðåòéïøÜ ðòï ôïù ðïìÛíïù óôï ¹òÀë Η ορµή της πρώτης νίκης κατά της τροµοκρατίας στο Αφγανιστάν φαίνεται να µην σταµατά εδώ. Μετά το Αφγανιστάν το Ιράκ; Πάντως, το Ιράκ, το Ιράν και η Β. Κορέα, ξεχωριστά το καθένα, αποτελούν απειλή για την παγκόσµια ειρήνη. Υπάρχουν, όµως, και διαφοροποιήσεις. Για τη Β. Κορέα και το Ιράν έχει ακόµη λόγο η διπλωµατία πριν τη χρήση δύναµης. Ο Σαντάµ όµως, παρουσιάζει επεκτατικές βλέψεις. Έχει εµπλακεί σε πόλεµο µε το Ιράν. Χρησιµοποίησε χηµικά όπλα καιτά των Κούρδων του Ιράκ. Εισέβαλε και κατέβαλε το Κουβέϊτ, 1991, από όπου εκδιώχθηκε µε τον πόλεµο του κόλπου και µε τις αµερικανικές δυνάµεις να φθάνουν προ της Βαγδάτης. Παραβιάζει συνεχώς τις διεθνείς κυρώσεις για τον πόλεµο του κόλπου, όχι προς όφελος του ιρακινού λαού αλλά για να εξοπλίσει το στρατό της προσωπικής του ασφάλειας. Η διπλωµατία, συνεπώς δε φαίνεται να αποδίδει και η αποφασιστική αναµέτρηση καθίσταται αναπόφευκτη. Εξάλλου, πιστεύεται, η αραβική χερσόνησος να είναι καλύτερη χωρίς τον Σαντάµ.
¶ðéæùìÀêåé÷ ëáé áîÀçëè çéá ôèî äéëáéïìÞçèóè ôè÷ åðÝõåóè÷ Υπάρχουν, παράλληλα, και επιφυλάξεις. Μήπως το Ιράκ µε άλυτο ακόµη το παλαιστινιακό αυξάνει την ανασφάλεια στην περιοχή; Μήπως το Ιράκ χειροτερεύει την κατάσταση στο Αφγανιστάν και δίδεται η εντύπωση ότι οι αµερικανικές δυνάµεις δεν µπορούν να τα καταφέρουν σε δύο (2) ταυτόχρονα µέτωπα, όπως µέχρι τώρα ήθελαν να πιστεύουν; Επί πλέον, η επιτυχία αυτού του διακυβεύµατος απαιτεί δικαιολόγηση. Ο πόλεµος στον κόλπο
αφουρούσε απελευθέρωση κράτους υπό κατοχή. Ο πόλεµος στο Αφγανιστάν ήταν διεθνής πόλεµος κατά της τροµοκρατίας. Η ενέργεια, όµως, κατά του Σαντάµ αφορά ανατροπή δικτατορικού καθεστώτος που µπορεί να νοηθεί µόνο µε τη νέα αντίληψη περί «προληπτικής επιθέσης».
¦òïâìèíáôéóíïÝ çéá ôèî ùðïóôÜòéêè ôè÷ åðÝõåóè÷ Παράλληλα, απαιτείται να δοθεί η άδεια χρησιµοποίησης των αεροδροµίων (α/δ) και του εναέριου χώρου των γειτονικών χωρών, που παίζουν σηµαντικό ρόλο στη διεξαγωγή της επίθεσης κατά του Ιράκ. Επικρατούν, όµως, και αντιαµερικανικά αισθήµατα στο µουσουλµανικό κόσµο της περιοχής αφού βλέπουν οι ΗΠΑ να υποστηρίζουν το Ισραήλ. Η Σαουδική Αραβία φαίνεται απρόθυµη να συµµετάσχει σε επιχείρησεις κατά µουσουλµανικής χώρας. Αποτελεί το κέντρο του µουσουλµανισµού, µε τη Μέκκα και τη Μεδίνα να είναι κοινός τόπος προσέλευσης προσκυνήµατος µουσουλµάνων. ∆εν µπορεί, όµως, να υπεράσπισει τα συµφέροντα της χωρίς σύµµαχο. Οι Σαουδάραβες έχουν ανάγκη του Αµερικανούς περισσότερο από ότι η Αµερικανοί του Σαουδάραβες. Το Ιράν φέρει βαρέως ότι οι ΗΠΑ το έχουν εντάξει στον «άξονα του Κακού». Αδιαφορεί, όµως, γιατί βλέπει ο πόλεµος κατά του Ιράκ να διευκολύνει τις επενδύσεις στο ιρανικό πετρελαίο. Η Ιορδανία παραµένει ουδέτερη. Η Τουρκία αποτελεί βασικό γεωπολιτικό κρίκο στην επίθεση κατά του Ιράκ. Έσπευσε, όµως, να λάβει υπόσχεση ότι δεν πρόκειται να δηµιουργηθεί µετά το πόλεµο στο Ιρακ, ανεξάρτητο Κουρδιστάν, που θεωρεί αντίθετο στα συµφέροντά της. Αλλά, και η Ευρώπη παρου-
σιάζεται διχασµένη. Η Γαλλία και η Γερµανία αντιτίθενται, ενώ η Βρετανία συµµετέχει στις επιχειρήσεις κατά του Ιράκ. Η Ρωσία, ως υποστηρικτής του παγκόσµιου αντιτροµοκρατικού αγώνα, δε φέρνει αντιρρήσεις, αφού πρώτα εξασφαλίσει το µερίδιο της µετά τον πόλεµο ειρήνης για τις µέχρι τώρα επενδύσεις στο ιρακινό πετρέλαιο.
ªôòáôéöôéëÜ ëáôÀóôáóè ôöî áîôéðÀìöî
Οι ΗΠΑ διαθέτουν ισχυρή και σύγχρονη πολεµική µηχανή. ∆εν έχουν να διεξάγουν νέο πόλεµο. Η τεχνολογία και το έδαφος, που προσδιορίζουν το είδος του πολέµου, παραµένουν τα ίδια. Η πολεµική τεχνολογία δοκιµάσθηκε ένα (1) χρόνο περίπου πριν στο Αφγανιστάν. Το έδαφος είναι γνώριµο από το πόλεµο στον κόλπο το 1991. Υφίστανται προωθηµένες αµερικανικές δυνάµεις και πολεµικό υλικό από τον πόλεµο στον κόλπο. Πάντως, πρόκειται για ένα τεράστιο µεταφορικό έργο σε απόσταση 7.000 και 12.000 µίλια στον αέρα και θάλασσα, αντίστοιχα. Το Ιρακ διαθέτει ανίσχυρο στρατό, το 1/3 του στρατού στον πόλεµο του κόλπου. Ο ιρακινός στρατός
Ο Πόλεµος στο ΙΡΑΚ
3
έχει οχυρωθεί γύρω από τη Βαγδάτη. Τα εκτεταµένα ιρακινά σύνορα παρέµειναν απροστάτευτα γιατί ο Σαντάµ ενδιαφέρεται περισσότερο για την εσωτερική ασφάλεια. Η ιρακινή αεροπορία διαθέτει τα µισά α/φ από αυτά του πολέµου του κόλπου. ∆ιαθέτει, όµως, συγχρόνα αεροπορικά κέντρα αεραµύνης µε οπτικές ίνες.
ªåîÀòéá ðïìÛíïù Πρώτον, εισβολή από βορρά, από την Τουρκία, κατάληψη της Μουσούλης και συνέχιση προς τη Βαγδάτη σε συνεργασία µε τους Κούρδους στο Β. Ιράκ. ∆εύτερον, εισβολή από βορρά, ∆υτικά και Νότια (Τουρκία, Ιορδανία, Σαουδική Αραβία και Κουβέϊτ) και σύγκλιση προς τη Βαγδάτη. Τρίτον, αστραπιαία εισβολή χερσαίων δυνάµεων από Νότο (Κουβέϊτ) και σε βάθος προς τη Βαγδάτη και στη συνέχεια επιχειρήσεις ακτινοειδώς προς κατάληψη όλου του Ιρακ.
¸ ¢éåêáçöçÜ ôöî ¶ðéøåéòÜóåöî óôï ¹òÀë 19/3 - 11/4/2003 Στις 19 Μαρτίου 2003, ισχυρός βοµβαρδισµός «έσεισε» το Ιράκ. Ο επικείµενος πόλεµος άρχισε. Εφαρµόζεται το πολεµικό σχέδιο ενεργείας του 3ου σεναρίου, που προβλέπει «ταχεία και σε βάθος εισχώρηση» για κατάληψη της Βαγδάτης. Για την υλοποίηση του ελιγµού: Από 19-20 Μαρ 03, αρχίζει ο βοµβαρδισµός και οι συµµαχικές δυνάµεις, υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, εισβάλλουν στο Ιράκ και δηµιουργούν προγεφύρωµα. Εξασφαλίζεται χώρος εξόρµησης για τις επιθέσεις στο Ιράκ. Από 21-24 Μαρ 03, οι αµερικανικές δυνάµεις προελαύνουν σε βάθος περίπου 500 km και επιµηκύνεται η προέλαση. ∆ηµιουργούνται, όµως, κενά ασφαλείας. Ο κίνδυνος από ιρακινές ενέδρες, από µεταφιεσµένο προσωπικό και από άλλες ανορθόδοξες ενέργειες αντιµετωπίζονται έγκαιρα
από τις ακολουθούσες αµερικανικές δυνάµεις. Παρατηρείται, βέβαια συγκράτηση του ρυθµού προέλασης για λόγους συντονισµού, που επέβαλε η επιµήκυνση αλλά και η ανεµοθύελλα που επικράτησε στην περιοχή.
Ιράκ, αφού η Τουρκία, µέσω της οποίας προβλέπετο να κινηθεί, δεν επέτρεψε τη χρησιµοποίηση του εδάφους της, και η Μεραρχία αναγκάζεται να φθάσει στο Ιράκ, από το Νότο, όταν πλέον η έκβαση του πολέµου έχει κριθεί.
Από 25 Μαρ – 4 Απρ 03, οι ιρακινές Μεραρχίες της εθνικής φρουράς, που αµύνοντο στο περίγυρο της Βαγδάτης, προ της ορµής των επιτιθεµένων, διασκορπίζονται χωρίς τόπο προορισµού για ανασυγκρότηση. Όταν, δε, χρειάσθηκαν για την άµυνα της Βαγδάτης, δεν υπήρχαν. Οι αµερικανικές δυνάµεις κατέλαβαν το αεροδρόµιο (α/δ) της Βαγδάτης (4/4). Εντωµεταξύ, έχουν ριφθεί αλεξιπτωτιστές στο ιρακινό Κουρδιστάν και συµπληρώνουν το κενό της 4ης Μεραρχίας Πεζικού. Η 4η Μερ. Πεζικού, που είναι η πλέον σύγχρονη ψηφιακή Μεραρχία, δεν αφίχθηκε στο Β.
Από 7-11 Απρ 03, µία φάλαγγα αρµάτων ΑΒRAMS της 3ης Μεραρχίας Πεζικού, εισέρχεται µε αποστολή επιθετικής αναγνώρισης, µέσα στη Βαγδάτη, και την καταλαµβάνει (9/4). Οι βρετανικές δυνάµεις στο Νότο καταλαµβάνουν το λιµάνι της Βασόρας (7/4). Ενώ, στο Β. Ιράκ καταλαµβάνεται το Κιρκούκ και η Μουσούλη (11/4). Εντωµεταξύ, στο δυτικό Ιράκ έχουν εισέλθει ειδικές δυνάµεις και προσπαθούν να ανεύρουν χηµικά και κυρίως πυρηνικά όπλα, σε ύποπτους υπόγειους χώρους, χωρίς όµως να βρεθούν πυρηνικά και όπως αποδείχθηκε εκ των υστέρων δεν υπήρχαν.
4
Ο Πόλεµος στο ΙΡΑΚ
Κατά τις επιχειρήσεις, ειδικές δυνάµεις συνεργάζονται µε επιτυχία, όπως είχε γίνει στο Αφγανιστάν, µε τις αεροπορικές δυνάµεις, καταδεικνύοντας στα α/φ στόχους µε συστήµατα lazers και GPS. Οι συνδυασµένες επιχειρήσεις επέτυχαν το απόλυτο. Το ναυτικό εξασφάλισε τις θαλάσσιες συγκοινωνίες και µε πυραύλους Gruise κατέστρεψε αεροπορικά κέντρα αεράµυνας και µε α/φ F-14 και F18 άλλους χερσαίους στόχους.
ªôòáôèçéëÛ÷ ëáé ÆáëôéëÛ÷ ¶ðéìïçÛ÷ ôöî ¶ðéøåéòÜóåöî Εγκαταλήφθηκε η παλαιότερη αντίληψη της συντριπτικής υπεροχής των δυνάµεων για αποφασιστικό αποτέλεσµα. Τώρα χρησιµοποιήθηκαν 350.000 δυνάµεις έναντι 500.000 που χρησιµοποιήθηκαν στον πόλεµο του κόλπου, 1991. Χρησιµοποιήθηκαν ελαφρές αντί βαριές µεραρχίες παλαιότερα. Η 3η µηχανοκίνητη µεραρχία πεζικού, η αιχµή του δόρατος της επίθεσης, κινήθηκε ως δύναµη κρούσης µε το σύγχρονο οπλισµό που διέθετε. Τα άρµατα µάχης ABRAMS M1A1, που είχαν σχεδιασθεί για να αντιµετωπίσουν τα ρώσικα άρµατα 10ετίες πριν, κινήθηκαν µε ταχύτητα 50 χιλ./ ω και δεν εµπόδιζαν την ταχυκινησία της µεραρχίας, παρά η επιµήκυνση της προέλασης, που ανάγκαζε πολλάκις τη συγκράτηση για ανεφοδιασµό και για συντονισµό των ενεργειών. Η 3η µηχανοκίνητη µεραρχίας πεζικού διάθετε λιγότερο πυροβολικό από εκείνο των µεραρχιών του πολέµου του 1991. ∆ιέθετε, ως επί το πλείστον, πολλαπλούς εκτοξευτές ρουκετών, πυραύλους και συστήµατα ραντάρς, µε µεγάλο βεληνεκές προβολής στόχων. Αποφεύχθηκε το βαρύ πυροβολικό, που έπρεπε να µετακινείται για να παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τις εµπρός κινήσεις. Και αυτό το ενέκρινε ο FRANKS, ο διοικητής των συµµαχικών δυνάµεων στο Ιράκ, που ήταν πυροβολητής.
Οι πληροφορίες µεταδίδοντο αυτόµατα στα τοπικά κέντρα επιχειρήσεων και στα εµπρός τµήµατα, παράλληλα προς το κεντρικό κέντρο επιχειρήσεων και ελαχιστοποιείτο ο χρόνος αντίδρασης των επιτιθεµένων. ∆όθηκαν πρωτοβουλίες και παροτρύνσεις προς τους υφισταµένους για ανάληψη ρίσκου. Αντίθετα, ο Σαντάµ διοικούσε όπως ο Στάλιν τον κόκκινο στρατό. Οι υφιστάµενοι περιορίζοντο, από φόβο στρατοδικείου, µόνο στις διαταγές των προϊσταµένων, οι οποίες όµως, ως επί το πλείστον, ποτέ δεν έφθαναν λόγω φτωχών επικοινωνιών και οι οποίες εγίνοντο συνήθως µε ποδήλατα. Αποφεύγεται και η χρήση των τηλεφώνων για να µη γίνουν στόχος των έξυπνων αµερικανικών βοµβών. Το αεροπορικό δυναµικό υπερείχε, κατά το πολύ, του χερσαιου χωρίς, όµως, να εγκαταλείπεται η αντίληψη ότι οι χερσαίες δυνάµεις τελικά εξασφαλίζουν τη νίκη. Τα α/φ Β-52 πετούσαν από τη Βρετανία, τα F-15 και F16 από το Κατάρ και τα F-14 και F-18 από αεροπλανοφόρα από τη Μεσόγειο. Ενώ, τα αόρατα βοµβαρδιστικά F-117 από το Diengo Garcia, στον Ινδικό Ωκεανό. Τα βλήµατα ακριβείας και οι έξυπνες βόµβες των αµερικανικών α/φ κατέστρεψαν τα ιρακινά άρµατα και τα οχήµατα µεταφοράς προσωπικού, πριν το προσωπικό βγεί από τους κρυψώνες του για να τα χρησιµοποιήσουν. Οι αεροπορικοί βοµβαρδισµοί εξουδετέρωσαν τις περίφηµες τέσσαρες µεραρχίες της εθνικής φρουράς, που αµύνοντο στο περίγυρο της Βαγδάτης. Η αµερικανική στρατηγική «Sock and awe – σόκ και δέος» επέφερε το µάταιο της αντίστασης από τις ιρακινές δυνάµεις. Εξάλλου, και η έλλειψη ηγεσίας σ΄αυτά τα αυταρχικά καθεστώτα καταρρεύει το όλο αµυντικό σύστηµα. Η συντριπτική υπεροχή του αεροπορικού δυναµικού, ελαχιστοποίησε το χρόνο βοµβαρδισµού πριν από την επίθεση και οι αεροπορικές και οι χερσαίες επιχειρήσεις, για πρώτη φορά, άρχισαν
σχεδόν ταυτόχρονα. Επίσης, το ενισχυµένο αεροπορικό έδωσε τη δυνατότητα να περιορισθεί το βαρύ πυροβολικό, που εµποδίζει τις ταχείες επιχειρήσεις. Όλα αυτά µαζί επιταχύνουν το ρυθµό διεξαγωγής των επιχειρήσεων. Οι συµµαχικές δυνάµεις χρησιµοποίησαν ως χώρο εξόρµησης µονο το Κουβέϊτ για να µην εµπλακούν και άλλες χώρες, αλλά και για την καλύτερη συγκέντρωση των προσπαθειών. Επετέθηκαν κατά µέτωπον αντί να ελιχθούν υπερκερωτικά όπως στον πόλεµο στον κόλπο, 1991 και γιατί αυτό επέβαλε πιθανόν η διάταξη του ιρακινού στρατού. Ο Σαντάµ συγκέντρωσε το σύνολο του στρατού περιφερειακά της Βαγδάτης αφού ενδιαφέροταν περισσότερον για την εξασφάλιση του καθεστώτος και όχι των συνόρων.
Æá ðáòáìåéðÞíåîá áðÞ ôïî ðÞìåíï óôï ¹òÀë Υπάρχουν παραλειπόµενα που θα µπορούσαν ή δεν µπορούσαν να γίνουν, ενώ αναµένοντο να γίνουν. Πρώτον, η µεγαλύτερη έκπληξη του πολέµου ήταν τα πράγµατα που δεν έγιναν. Ο Σαντάµ θα µπορούσε να είχε καταστρέψει τις γέφυρες και να είχε καθυστερήσει του επιτιθέµενους να φθάσουν στη Βαγδάτη. Μπορούσε να είχε διοχετεύσει τις τεθωρακισµένες αµερικανικές δυνάµεις σε χώρους καταστροφής αρµάτων και να είχε καταστρέψει τα υδατοφράγµατα, ώστε να είχε πληµµυρίσει και να είχε καταστήσει αδιάβατη την περιοχή. Μπορούσε να είχε καταστρέψει τους πυκνούς σχηµατισµούς των επιτιθεµένων στο προγεφύρωµα της 1ης ηµέρας. Αλλά, και µπορούσε ακόµη να είχε χρησιµοποιήσει χηµικές ουσίες. ∆ηλαδή, δεν έκανε τίποτε σχεδόν που µπορούσε να είχε κάνει. ∆εύτερον, µπορούσε η Βαγδάτη να ήταν άλλο Στάλιγκραντ, πράγµα, όµως, που δεν έγινε. Οι δυνάµεις της ιρακινής εθνικής φρουράς δεν πολέµησαν στα περίχωρα και διασκορπίσθηκαν πριν φθάσουν στη Βαγδάτη. Ο αγώνας
Ο Πόλεµος στο ΙΡΑΚ
5
Σχεδιάγραμμα Επιχειρήσεων
6
Ο Πόλεµος στο ΙΡΑΚ
σε κατοικηµένο τόπο δεν έγινε, όπως αναµένετο να είχε γίνει για να αντιµετωπίσουν την ταχύτητα των αµερικανικών δυνάµεων. Τρίτον, δε βρέθηκαν πυρηνικά όπλα στο Ιράκ, αφού δεν υπήρχαν. Οι πληροφορίες ότι το Ιράκ διέθετε πυρηνικά όπλα αποδείχθηκαν εσφαλµένες στην πράξη και ουδέποτε βρέθηκαν. Εκτέθηκαν διεθνώς αυτοί που είχαν αποφασίσει τον πόλεµο, προβάλλοντας τα πυρηνικά όπλα ως µία από τις αιτίες του πολέµου. Ούτε χρησιµοποιήθηκαν τα υποτιθέµενα αποθέµατα χηµικών ουσιών. Τέταρτον, αναµένοντο χειροκροτήµατα από τον ιρακινό λαό, πράγµα που δεν έγινε. Ο ιρακινός λαός δεν είδε την εισβολή ως προσπάθεια απελευθέρωσης όπως διακήρυταν οι επιτιθέµενοι, αλλά ως επιχείρηση κατοχής και ο ιρακινός λαός προέβαλε αντίσταση. Πέµπτον, µπορούσε να είχε διεξαχθεί ψηφιακός πόλεµος, αφού υπήρχε δυνατότητα και είχε σχεδιασθεί, αλλά δεν έγινε. Η 4η ψηφιακή αµερικανική µεραρχία, µε δυνατότητα διεξαγωγής ψηφιακού πολέµου, εξού και το όνοµα της και µε σχετική εµπειρία από ασκήσεις στις ΗΠΑ, έφθασε στο Ιράκ καθυστερηµένα, για λόγους που προαναφέρθηκαν, και όταν οι επιχειρήσεις είχαν σχεδόν τελειώσει.
°ðñìåéå÷ áðÞ ¼Ýìéá ¦ùòÀ óôïî ¦Þìåíï ôïù ¹òÀë Στον πόλεµο στο Ιράκ, υπήρξαν και µη αναµενόµενες απώλειες φιλίων πυρών. Μεταξύ άλλων: ένας (1) συµµαχικός πύραυλος Patriot κατέρριψε ένα (1) βρετανικό αεροσκάφος Tornado. Ένα α/φ Α-10, προσέβαλε δύο βρετανικά τεθωρακισµένα οχήµατα. Μία µονάδα πεζοναυτών αντήλλαξε πυρά µε µία άλλη φίλια µονάδα και τραυµατίσθηκαν περισσότεροι από 30. Ένα άρµα Challenger από λάθος αναγνώριση, κτύπησε ένα άλλο Challenger και σκοτώθηκε το πλήρωµα του. Βεβαίως, χρησιµοποιήθηκαν τα
σύγχρονα µέσα αναγνώρισης όπως: Νυκτερινά µέσα παρατήρησης, που βοηθούσαν να εντοπισθούν φίλιοι στρατιώτες που έφεραν ακτινοβολούσες ταινίες στις φόρµες τους. Βοήθησαν να εντοπισθούν φάροι επι φιλίων οχηµάτων ή στρατιωτών, που εξέπεµπαν υπέρυθρες ακτίνες.
είναι ανεξέλεγκτη. Ο αµερικανός στρατιώτης δεν µπορεί να επιβάλει την ειρήνη. Βρίσκεται απροετοίµαστος και ανεκπαίδευτος για να αντιµετωπίσει την αντίσταση του ιρακινού λαού, τις φυλετικές – θρησκευτικές – εθνικιστικές διαµάχες και τις βιαιότητες, που ακολούθησαν τον πόλεµο.
Ένα σύστηµα Holly Email (Άγιο ποτήρι) έστελνε κωδικοποιηµένο ασύρµατο σήµα προς φίλιο στόχο και αυτός απαντούσε ακαριαία για τη φίλια ταυτότητα του.
Κατά τη διάρκεια του 2003, η αντίσταση του ιρακινού λαού τείνει να πάρει τη µορφή της εθνικής αντίστασης. Οι απώλειες των συµµαχικών δυνάµεων αυξάνονται συνεχώς. ∆ιαλύθηκε ο ιρακινός στρατός και το Ιράκ βρίσκεται σε χάος ανασφάλειας. Αλλά, και η νέα, υπό συγκρότηση, στρατιωτική και αστυνοµική ιρακινή δύναµη είναι ακόµη ανίσχυρη και ανεπαρκής. Συγκροτείται, λόγω επείγοντος, εσπευσµένα χωρίς σχεδόν εκπαίδευση και µε παλαιούς οπαδούς του Σαντάµ και µε πράκτορες στους κόλπους της, που υπονοµεύουν τη συνοχή και την απρόσκοπτη λειτουργία.
Ειδικά µηχανήµατα επί οχηµάτων, παρείχαν συντεταγµένες των θέσεων των φιλίων και σχηµατίζετο ο χάρτης εξέλιξης της µάχης σε πραγµατικό χρόνο. Τα αµερικανικά άρµατα µάχης ABRAMS διέθεταν δυνατότητα νυκτερινής θερµικής παρατήρησης και λήψης εικόνας σε πραγµατικό χρόνο, µέσω ηλεκτρονικών υπολογιστών που διέθεταν. Αλλά, η σκόνη της ιρακινής ερήµου τα εµπόδιζε να προσδιορίσουν εύκολα ποια άρµατα ήταν φίλια και ποια εχθρικά.
¸ ëáôïøÜ ôïù ¹òÀë , 2003-2008 Η ειρήνη δυσκολότερη από τον πόλεµο Την 1η Μαίου 2003,ο Μπούς κηρύττει το πέρας των επιχειρήσεων στο Ιράκ, και αρχίζει η κατοχή. Η κατάσταση, όµως, συνεχίζει να
Ο αµερικανικός στρατός, καταφεύγοντας σε παρόµοια µαθήµατα του παρελθόντος, όπως στην Τσετσενία και την Παλαιστίνη, προσπαθεί να προσαρµοσθεί στη νέα κατάσταση. Ανακάλυψε τώρα ότι η ειρήνη απαιτεί περισσότερες δυνάµεις από τον πόλεµο, µε διαφορετική αντίληψη, εξοπλισµό και εµπειρία. Η ειρήνη δεν είχε σχεδιασθεί όπως ο πόλεµος.
Συνέχεια στη σελίδα 11
Ο Πόλεµος στο ΙΡΑΚ
7
Æá ¢éáõÛóéíá °íåòéëáîéëÀ ªàçøòïîá ¦ïìåíéëÀ »Ûóá çéá ôïî ðÞìåíï óôï ¹òÀë, 2003 B-52 Stratortress Ταχύτητα 630 µ/ ω, ακτίνα δράσεως 8.800 µίλια (14.160 χλµ.), πλήρωµα 5 ανδρών, συνολικό βάρος µεταφερόµενων βοµβών 31,5 τόνοι ή 20 πυραύλους Κρουζ εκτοξευόµενους από τον αέρα. Στον πόλεµο του Κόλπου τα Β-52 πραγµατοποίησαν 1.624 αποστολές και έρριψαν 72.000 βόµβες (40% του συνόλου των βοµβών που χρησιµοποιήθηκαν εναντίον του Ιράκ). Οι ανακρίσεις των παραδοθέντων Ιρακινών απέδειξαν ότι το 20%-40% (αναλόγως της περιοχής) από αυτούς παρεδόθησαν γιατί τους ήταν αδύνατο να αντέξουν άλλο το έδαφος να σείεται από τις συνεχείς εκρήξεις βοµβών των Β-52.
µ-2 Spirit Το Β-52 είναι το πλέον σύγχρονο αεροσκάφος βοµβαρδισµού µεγάλης ακτίνας δράσεως της αµερικανικής αεροπορίας, η οποία διαθέτει 16 αεροσκάφη αυτού του τύπου. Με πλήρωµα 2 ανδρών και χαρακτηριστικά Stealth, έχει τεράστια ικανότητα µεταφοράς πυρηνικών, συµβατικών και έξυπνων βοµβών (18,14 τόνοι). Στο Αφγανιστάν πραγµατοποίησε τη µεγαλύτερη σε διάρκεια αποστολή στην παγκόσµια ιστορία της αεροπορίας (44 ώρες). Κάθε αεροσκάφος στοίχισε 1,3 δις. ∆ολ
B-1B Lancer Το βοµβαρδιστικό Β-1Β Lancer, µε πτέρυγες µεταβλητής γεωµετρίας, είναι υπερηχητικό (ταχύτητα 1,2 Mach ή 1.450 χλµ. /ώρα) και έχει χαρακτηριστικά Stealth (το ίχνος του στο ραντάρ είναι περίπου το 1% του αντίστοιχου Β52). Ακτίνα δράσεως διηπειρωτική, πλήρωµα 4 ατόµων, µπορεί να µεταφέρει µέχρι 84 βόµβες Mk-84 (500 λιβρών) ή 30 βόµβες διασποράς βοµβίδιων τύπου CBU-87/89 ή CBU-97 και 24 έξυπνες
CBU-31 JDAM. Κατασκευάσθηκαν συνολικώς 51 αεροσκάφη µε κόστος άνω των 200 εκατ. δολαρίων έκαστο. Χρησιµοποιήθηκε για πρώτη φορά σε πολεµικές επιχειρήσεις στο Ιράκ το ∆εκέµβριο του 1998 (Operation Desert Fox). Οι δύο µοίρες (37 και 77) ανήκουν στην 28η Πτέρυγα Βοµβαρδισµού και επιχειρούν από τη βάση Ellsworth (Νότια Ντακότα). Μία µοίρα Β-1Β έχει αναφερθεί ότι σταθµεύει στη βάση Sheikh Isa του Μπαχρέιν και άγνωστος αριθµός άλλων αεροσκαφών στη νέα βάση Μουσνανάν στο Οµάν.
F-16 Fighting Falcon Το πολυπληθέστερο µαχητικό αεροσκάφος της αµερικανικής αεροπορίας, µε ταχύτητα 2 Μαψη (2.124 χλµ./ώρα) και ακτίνα δράσεως (αναλόγως οπλισµού) µέχρι και 925 χλµ. Με ικανότητα µεταφοράς µεγάλης ποικιλίας οπλισµού, τα 251 συνολικώς αεροσκάφη F-16A και F-16C της αµερικανικής αεροπορίας που έλαβαν µέρος στον Πόλεµο του Κόλπου πραγµατοποίησαν 13.500 εξόδους, εκ των οποίων οι 4.000 την νύκτα. Μέχρι στιγµής αεροσκάφη αυτού του τύπου έχουν αναπτυχθεί στις βάσεις Ιντσιρλίκ (Τουρκία), Πρινς Σουλτάν (Σ. Αραβία), Αχµέντ Αλ Τζαµπέρ (Κουβέιτ), Αλ Ουντέιντ (Κατάρ) Οµάν κ.α.
TF/A-18 Hornet Με ταχύτητα 1,8 Mach, ακτίνα δράσεως 1.275 ν. Μίλια και µε µεγάλη ποικιλία όπλων αέρος – αέρος και αέρος – εδάφους, αποτελεί το κύριο αεροσκάφος του αµερικανικού ναυτικού και των πεζοναυτών. Στον πόλεµο του Κόλπου συµµετείχαν 174 συνολικώς Hornet του Ναυτικού και των πεζοναυτών, τα οποία επιχειρούσαν κυρίως από αεροπλανοφόρα (τα 90 του ναυτικού πραγµατοποίησαν 4.431 εξόδους και τα 84 των πεζοναυτών 5.047.
A-10 Thunderbolt Με ταχύτητα 681 χλµ. , ακτίνα δράσεως 1.000 χλµ. (σε αποστολές κρούσεως σε βάθος), ειδική θωράκιση, ικανότητα µεταφοράς 18 βοµβών
8
Ο Πόλεµος στο ΙΡΑΚ
Mk-82 (500 λιβρών) ή 6 βληµάτων αέρος – εδάφους AGM-65 Maverick κ.λπ. πυροβόλο των 30 χλστ. (µε βλήµατα απεµπλουτισµένου ουρανίου), το Α-10 σχεδιάστηκε ως αεροσκάφος εγγύς υποστηρίξεως, µε ειδική έµφαση στην προσβολή αρµάτων µάχης. Στόν πόλεµο του Κόλπου κατέστρεψαν άνω των 1.000 ιρακινών αρµάτων µάχης, 2.000 οχήµατα και περί τα 1.200 πυροβόλα. Έχει αναφερθεί η ανάπτυξη τους στη βάση Αχµέντ Αλ Τζαµπέρ στο Κουβέιτ.
RC-135 Αεροσκάφος ηλεκτρονικών υποκλοπών. Έπαιξαν σηµαντικό ρόλο στον Πόλεµο του Κόλπου, όπου ανεπτύχθησαν αρκετούς µήνες πριν από την επιχείρηση Καταιγίδα της Ερήµου. Αποτέλεσε τµήµα του ολοκληρωµένου συστήµατος επιτηρήσεως, εγκαίρου προειδοποιήσεως και ελέγχου, το οποίο διέλυσε την ιρακινή αεράµυνα. Αεροσκάφη αυτού του τύπου επιχειρούν ήδη από την βάση του Πρίνς Σουλτάν και συλλέγουν πολύτιµες πληροφορίες για ιρακινούς στόχους.
Paveway II Laser Guided Bomb Η εκπληκτική ακρίβεια των σύγχρονων πυροµαχικών κατευθυνόµενων µε laser φαίνεται στη φωτογραφία. Οι βόµβες Paveway ήταν το πλέον επιτυχηµένο όπλο στο Πόλεµο του 1991 και αντιπροσώπευσαν το 50% όλων των έξυπνων πυροµαχικών ακριβείας αέρος – εδάφους που χρησιµοποιήθηκαν εναντίον ιρακινών καταφυγίων, αεροσκαφών, γεφυρών, σταθµών διοικήσεως διαδρόµων προσγειώσες, πυραύλων SCUD κ.α
HARM AGM-88 Βλήµατα αέρος – εδάφους ειδικά σχεδιασµένα για την καταστολή της εχθρικής αεράµυνας. ∆εν διαθέτουν ενεργητικό αισθητήρα, αλλά κατευθύνονται στο στόχο τους ελκυόµενα από την ακτινοβολία των ραντάρ της εχθρικής αεράµυνας. Υπεύθυνα σε τεράστιο βαθµό για την καταστροφή των ιρακινών αντιεροπορικών.
Συστηµάτων τόσο στον Πόλεµο του 1991, όσο και στις εκατοντάδες επιθέσεις εναντίον ιρακινών αντιαεροπορικών συστηµάτων από τότε µέχρι και σήµερα. Μόνη άµυνα, η διακοπή λειτουργίας του ραντάρ, η οποία όµως ισοδυναµεί µε την αχρήστευση του συστήµατος ως στοιχείου αεράµυνας.
AGM-65 Maverick Κατευθυνόµενο βλήµα αέρος – εδάφους µε αισθητήρα IIR ή τηλεοπτική καθοδήγηση. Βάρος 662 λίβρες (A ή G) και βεληνεκές µέχρι 14 µίλια. Στον πόλεµο του Κόλπου ερρίπτοντο περί τα 100 βλήµατα αυτού του τύπου κάθε ηµέρα, µε τα 90% από αυτά εκτοξευόµενα από αεροσκάφη Α-10.
E-8A JOINT – STARS Το κοινό σύστηµα ραντάρ επιτηρήσεως και προσβολής στόχων E-8A είναι για τους επίγειους στόχους ότι είναι το E-3 AWACS για εναέριους. Μπορεί να εντοπίσει σταθερούς και κινούµενος επίγειους στόχους και ελικόπτερα ιπτάµενα µε µικρή ταχύτητα. Τα δύο πρωτότυπα χρησιµοποιήθηκαν για πρώτη φορά στον Πόλεµο του Κόλπου (πρώτη πτήση 14 Ιανουαρίου 1991) όπου πραγµατοποίησαν 54 αποστολές µε 600 ώρες πτήσεως συνολικώς. Ε-8Α έχουν ήδη αναπτυχθή στη βάση Πρινς Σουλτάν (Σ. Αραβία) και στο Κατάρ.
TOMA Bradley Το TOMA Bradley του αµερικανικού στρατού, µε πυροβόλο των 25 χλστ., πολυβόλο των 7,62 κ.λπ. θα συνοδεύουν τα κύρια άρµατα µάχης Μ-1Α2 στην προέλαση τους προς τη Βαγδάτη.
TF -15E Με ταχύτητα 2,5 Mach (2,5 φορές την ταχύτητα του ήχου) και ακτίνα δράσεως 5.552 χλµ., το F-15E πιστώθηκε µε την κατάριψη 33 εκ των συνολικώς 35 ιρακινών αεροσκαφών που κατε-
Ο Πόλεµος στο ΙΡΑΚ στράφησαν στον αέρα στον Πόλεµο του Κόλπου. Πέραν των όπλων αέρος – αέρος (ΑΙΜ-7/9, AMRAAM) και του πυροβόλου των 20 χλστ., µπορεί να φέρει ποικιλία όπλων αέρος – εδάφους, όπως βόµβες γενικής χρήσεως (Mk-82/84, BSU 49/50), κατευθυνόµενες (AGM-65 Maverick, GBU-10/12/ 15/24), διασποράς βοµβιδίων (CBU- 52/58/71/ 87/89 και Μk-20 Rockeye). F-15 έχουν αναπτυχθεί ήδη στην Τουρκία (Incirlik), στη Σ. Αραβία (Prince Sultan) στο Κουβέϊτ (Ahmend Al Jaber) ενώ η ανάπτυξη τους και σε άλλες βάσεις συνεχίζεται.
AGM – 154 (JSOW) Τα πυροµαχικά ακριβείας θα χρησιµοποιηθούν σε πολλαπλάσιες ποσοτήτες από το πόλεµο του 1991. Στη φωτό το AGM-154, µε βεληνεκές 15-40 µίλια, ικανό να µεταφέρει ένα πλήθος έξυπνων όπλων, από 500 έως 1.000 λίβρες, όπως εκρηκτικά, νάρκες, βοµβίδια και ΒΑΤ (Brilliant Attack Weapons) µε ειδικές κεφαλές εφοδιασµένες µε αισθητήρες ικανούς να «αναζητούν» και να εντοπίζουν άρµατα µάχης µέσω της θερµικής ενέργειας που εκπέµπουν.
JDAM Ή κοινό πυροµαχικό αµέσου επιθέσεως. Είναι ένα πουροµαχικό που βασίζεται σε ένα σύστηµα µετατροπής κοινών συµβατικών βοµβών σε κατευθυνόµενες βόµβες µεγάλης ακριβείας ριπτόµενες εναντίον στόχου από απόσταση ασφαλείας για το αεροσκάφος.
TF-117 Stealth Το περίφηµο Stealth της Lockheed έχει ακτίνα δράσεως 3.334 χλµ. (µε δύο ανεφοδιασµούς έν πτήσει), µέγιστη ταχύτητα 1.038 χλµ./ω., φέρει µεγάλη ποικιλία οπλισµού κατευθυνόµενων βοµβών και βληµάτων αέρος – εδάφους και είναι πρακτικώς αδύνατον να εντοπισθεί από κοινά συστήµατα ραντάρ. 40 F-117 έλαβαν µέρος στον Πόλεµο του Κόλπου, όπου πραγµατοποίησαν 1.300 εξόδους (χωρίς καµία απώλεια), έρριψαν άνω των 2.000 τόνων βοµβών και έπληξαν τους περισσότερους στόχους στη Βαγδάτη. Την πρώτη ηµέρα του πολέµου έπληξαν το 31% ων στόχων.
9
»-1°2 Το κύριο βάρος των χερσαίων επιχειρήσεων θα φέρουν τα βαρέα άρµατα µάχης Μ-1Α2.
U-2 Τα κατασκοπευτικά αεροσκάφη ηλεκτρονικής αναγνωρίσεως U-2 µεγάλης ακτίνας δράσεως είναι σε θέση να συλλέγουν πληροφορίες από µεγάλο ύψος (οροφή:90.000 πόδια) και απόσταση, χωρίς την ανάγκη υπερπτήσεως του στόχου. Το U-2 έγινε ευρύτατα γνωστό µετά την κατάρριψη του Γκάρι Πάουερ την 1η Μαίου 1960 πάνω από το Σβερντλοφσκ της Σ. ~Ενώσεως. Έχουν αναπτυχθεί στη βάση Μπιν Σουλτάν (Σ. Αραβία), ενώ πτήσεις τους έχουν αναφερθεί και από την Κύπρο.
PREDATOR Το µη επανδρωµένο αεροσκάφος (UAV) Predator (µέγιστο ύψος 45.000 πόδια, ταχύτητα 250 µίλια την ώρα) έκλεψε την παράσταση στον πόλεµο του Αφγανιστάν, όπου συνέβαλε αποφασιστικά στη σµίκρυνση του κύκλου από τον εντοπισµό ενός στόχου µέχρι την προσβολή του. Το Predator είναι σε θέση να υπερίπταται υπεράνω εχθρικών θέσεων (συγκεντρώσεις στρατευµάτων, εφοδιοποµπές κ.λπ.), να συλλέγει πληροφορίες µε βίντεο και να τις αναµεταδίδει σε πραγµατικό χρόνο σε µαχητικά αεροσκάφη ή σε επίγειους στθαµούς εδάφους. Το Predator είναι το πρώτο UAV το οποίο εξοπλίστηκε µε πύραυλο Helfire) και εκτέλεσε κανονικές πολεµικές αποστολές στο Αφγανιστάν. Παρόµοιο ρόλο αναµένεται να παίξει στο Ιράκ, µε βασική αποστολή τον εντοπισµό του κρησφύγετου του Σαντάµ από αέρος επίθεση εναντίον του µε πύραυλο Hellfire.
E-3A Sentry AWACS Εκτός από το ραντάρ εµβελείας 250 µιλίων, διαθέτει και άλλο ηλεκτρονικό εξοπλισµό ηλεκτρονικής επιτηρήσεως. Πλήρωµα 17-23 ανδρών, διάρκεια παραµονής στον αέρα 8 ώρες (χωρίς ανεφοδιασµό). Επιχειρεί από το Ιντσιρλίκ, Πρινς Σουλτάν, Οµάν κ.λπ.
10
Ο Πόλεµος στο ΙΡΑΚ
AGM-130 Μία αυτοπροωθούµενη παραλλαγή της συµβατικής βόµβας Mk-84 µε βεληνεκές 48 χλµ., µε καθοδήγηση µέσω τηλεοπτικής κάµερας ή αισθητήρα IIR (Imaging Infrafred). Εκτόξευση πυραύλου Τόµαχοκ από το αµερικανικό πολεµικό Shiloh σε µία από τις επιχειρήσεις εναντίον του Ιράκ µετά τον Πόλεµο του Κόλπου.
Το ειδικό (LHI) πλοίο αµφίβιων επιχειρήσεων των πεζοναυτών USS Essx
TOMAHAWK Βλήµα Κρούζ εκτοξευόµενο από πλοία και υποβρύχια µε δυνατότητα να βρίσκει το στόχο του βάσει στοιχείων του τελευταίου που έχουν προαποθηκευτεί σε ψηφιακή µορφή στο σύστηµα κατευθύνσεως του, τα οποία τα συγκρίνει µε τα εδαφικά στοιχεία που «βλέπει» κατά την πορεία του προς τον στόχο. Το βεληνεκές του φθάνει στα 2.500 χλµ. Ο Πόλεµος του Κόλπου ξεκίνησε µε µία µαζική προσβολή ιρακινών στόχων από ένα πραγµατικό κύµα από Τόµαχοκ, το οποίο κατέστρεψε τους περισσότερους στρατηγικούς στόχους του Ιράκ µέσα σε ελάχιστα λεπτά. Συνολικώς ερρίφθησαν 290 βλήµατα Τόµαχοκ από 20 περίπου σκάφη επιφανείας και υποβρύχια εναντίον 242 στόχων, µε επιτυχία 85%.
Το αεροπλανοφόρο Nimitz
Ο Πόλεµος στο ΙΡΑΚ
ότι µία πρόωρη αποχώρηση καθιστά το Ιράκ καταφύγιο τροµοκρατών και πηγή ανασφάλειας σε όλη την αραβική χερσόνησο. Ούτε και οι αµερικανικές δυνάµεις ήθελαν τώρα να φανούν ανίσχυρες.
Συνέχεια από τη σελίδα 6 Ωστόσο, και το συγκροτηθέν Κυβερνητικό Πολεµικό Συµβούλιο, 2003 υπό τη διοίκηση των ΗΠΑ, δεν έφερε την εσωτερική ιρακινή νοµιµότητα, όπως αναµένετο, αφού περιελάµβανε εξόριστους και πρόσωπα ανεπιθύµητα στο πλείστον του ιρακινού λαού. Κατά τη διάρκεια 2004-2005, η κατάσταση στο Ιράκ συνεχίζει να χειροτερεύει. Παρατηρούνται οµηρίες ξένων, ένοπλη αντίσταση των Σουνιτών στη Φαλούζα και των Σουνιτών στην Ναντζάφ και παροτρύνσεις του εξεγερθέντος Σιίτη κληρικού Alsadr για ιερό πόλεµο. Τα βασανιστήρια ιρακινών κρατουµένων στις φυλακές Abu, Gray από αµερικανούς και άλλους συµµάχους στρατιώτες, προκαλούν διεθνή κατακραυγή. Όµως, την 19 Ιουλίου 2004, χωρίς τις πλέον ευνοϊκές συνθήκες, ο Μπούς µεταβιβάζει την εξουσία σε προσωρινή ιρακινής αποδοχής κυβέρνηση, όπως πολλάκις είχε υποσχεθεί. Πιεζόµενος τώρα, από τη διογκούµενη δυσαρέσκεια του αµερικανικού λαού για την έλλειψη προόδου στο Ιράκ και για τις αυξηµένες απώλειες αλλά και από τις εισηγήσεις ευρωπαίων, θέλησε ο Μπούς να παρουσιάσει κάτι σαν θετικό, εν όψει βέβαια των προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ αυτό το έτος, Νοέµβριος 2004, τις οποίες και κέρδισε. Το
11
Νοέµβριο 2005 γίνονται εκλογές στο Ιράκ – δηλαδή ακολουθήθηκε: προσωρινή κυβέρνηση, σύνταγµα, εκλογές όπως και στο Αφγανιστάν και αναδείχθηκε για πρώτη φορά µόνιµη ιρακινή κυβέρνηση, χωρίς τις καλύτερες των προοπτικών. Η ανακοδόµηση του Ιράκ κωλισιεργεί. Η σχετική συµµετοχή σαυτή και των ΗΕ, που θα µπορούσε επιπλέον να διεθνοποιήσει την κατάσταση, δεν φαίνεται να απέδωσε τα αναµενόµενα. Κατά τη διάρκεια 2006-2008, η υποστήριξη του αµερικανικού λαού στον πόλεµο στο Ιράκ µειώνεται ακόµη περισσότερον. Άρχισε να προβάλλεται το δίληµα της στρατηγικής εξόδου από το Ιράκ. Οι αµερικανικές δυνάµεις δεν µπορούν να φύγουν, δεν µπορούν να µείνουν , αλλά και δεν µπορούν να αποτύχουν. Ενώ, άλλοι βλέπουν άλλο Βιετνάµ στο Ιράκ, ουδεµία νήξη γίνεται επίσηµα για αποχώρηση από το Ιράκ. Βλέπουν
Εξάλλου, και η επιβολή της ειρήνης σε µια χώρα που έχει ζήσει 10ετίες κάτω από δικτατορικό καθεστώς είναι πολύ δύσκολη. Οι ανισότητες και οι αδικίες έχουν δηµιουργήσει µίση µεταξύ Σιϊτών – Σουνιτών και Κουρδιστανών και ζητούν διεκδικήσεις, πράγµα που εκµεταλλεύονται οι εισελθόντες ξένοι τροµοκράτες που έχουν σχέση µε την Al Qaeda. Αλλά, προ του τέλους του 2007, αλλάζει η στρατηγική στο Ιράκ. Γίνεται αποδεκτή η πρόταση του τοπικού διοικητή για στρατηγική «προσωρινής ενίσχυσης του Ιράκ» και «προσέγγισης των µετριοπαθών Σουνιτών», πρώην οπαδών του Σαντάµ. Έτσι, η κατάσταση στο Ιράκ άρχισε να βελτιώνεται και προς το τέλος του 2008, συµφωνήθηκε, µεταξύ συµµαχικών δυνάµεων και ιρακινής κυβέρνησης, χρονοδιάγραµµα απόσυρσης όλων των ξένων δυνάµεων από το Ιράκ, µέχρι το τέλος του 2011. Απολογισµός τους πολέµου µέχρι το Μάϊο 2008: 4.000 αµερικανοί στρατιώτες νεκροί και 30.000 τραυµατίες. ∆ύο στους δέκα επιστρέψαντες έχουν ανάγκη ψυχιατρικής υποστήριξης..
12
Ο Πόλεµος στο ΙΡΑΚ
ªùíðåòÀóíáôá áðÞ ôï ¦Þìåíï óôï ¹òÀë, 2003 à ¡ïìéÀõ îÝëèóå ôï ¢áùÝä. Οι εκπλήξεις του πολέµου είναι τα γεγονότα που δεν συνέβησαν όπως οι πετρελαιοπηγές δεν αναφλέγησαν, δεν υπήρξαν µεγάλες απώλειες, χηµικά όπλα δεν χρησιµοποιήθηκαν, δεν δόθηκε πόλεµος µέσα στη Βαγδάτη και η δήθεν ισχυρά Εθνική Φρουρά δεν πολέµησε γύρω από τη Βαγδάτη. Το χειρότερο σενάριο για τους επιτιθέµενους δεν επαληθεύθηκε. Η Τουρκο – Κουρδική εµπλοκή στο Β. Ιράκ δεν πραγµατοποιήθηκε, οι προβλέψεις για κύµα προσφύγων αποδείχθηκαν υπερβολικές. Ορισµένες προϋποθέσεις του σχεδίου δεν επαληθεύθηκαν. ∆εν αναµένετο η ασύµµετρη αντίδραση στην αρχή του πολέµου. Παρατηρήθηκαν ενέδρες και καταδροµικές προσβολές ατάκτων στα µετόπισθεν των επιτιθεµένων και στις επιµη-
κυνθείσες γραµµές ανεφοδιασµού. Η υποδοχή δεν έγινε µε χειροκροτήµατα από τον ιρακινό λαό. Ο σκοπός του πολέµου ήταν περιορισµένος, για αποφυγή παραπλεύρων απωλειών. ∆οκιµάσθηκε για πρώτη φορά η στρατηγική της ταυτοχρόνου ενάρξεως των αεροπορικών και χερσαίων επιχειρήσεων. Τα ακριβή αποτελέσµατα όµως αναµένουν, ακόµη, επιβεβαίωση στο µέλλον, λόγω της ασυµµετρίας του πολέµου. Οι ασύµµετρες ενέργειες του Σαντάµ (ενέργειες αυτοκτονιών, ενέδρες, µεταµφιέσεις κ.λπ.) δεν κατάφεραν να µετατρέψουν τον πόλεµο σε συµµετρικό. Η στρατηγική «σοκ και δέος» (shok and awe) ανάγκασαν τους ιρακινούς να αποδεχθούν το µάταιο αγώνα τους. Η στρατηγική της σε βάθος ταχείας εισχώρησης στο κέντρο της Βαγδάτης και της σταδιακά και ακτινοειδώς επέκτασης
της επίθεσης περιφερειακά σε όλη τη χώρα, επιβεβαίωσε την ορθότητα αυτού του δόγµατος, σ’ αυτό τον πόλεµο. Ο υπερκερωτικός ελιγµός του προηγούµενου πολέµου στον Κόλπο, ίσως να µην είχε αποδειχθεί και τόσο αποτελεσµατικός για αυτή την περίπτωση. Όµως, δε θα µάθουµε τούτο πο΄τε, αφού δεν υιοθετήθηκε και σ’ αυτό τον πόλεµο. Αυτός ο πόλεµος υπήρξε η δοκιµή του σύγχρονου οπλοστασίου της υψηλής πολεµικής τεχνολογίας των αµερικανικώνν δυνάµεων. Απέφυγε τις πολλές παράπλευρες απώλειες µε την ακρίβεια προσβολής και µείωσε το πολύ προσωπικό της παλαιάς στρατηγικής της «συντριπτική υπεροχής». Το αεροπορικό δυναµικό απέδειξε την υπεροχή του στην επιτυχή διεξαγωγή του πολέµου, αλλά οι επαρκείς χερσαίες δυνάµεις εξασφαλίζουν τελικά τη νίκη.
Συνέχεια στη σελίδα 15
¢ùîÀíåé÷ ªùííáøÝá÷ (36 ëòÀôè) óôï ¹òÀë: 162.648 ΗΠΑ:135.000
Βουλγαρία: 470
Λετονία: 121
Βρετανία: 11.000
Ταϋλάνδη: 460
Λιθουανία: 105
Ιταλία: 2.700
Ονδούρα: 370
Σλοβακία: 105
Πολωνία:2.400
Ελ Σαλβαδόρ: 360
Φιλιππίνες: 96
Ουκρανία: 1.700
Ουγγαρία: 300
Τσεχία: 80
Ολλανδία: 1.100
∆οµικανή ∆ηµ.: 300
Αλβανία: 70
Ισπανία: 1.300
Νικαράγουα: 230
Γεωργία: 70
Αυστρία: 850
Σιγκαπούρη: 200
Ν. Ζηλανδία: 60
Ν. Κορέα: 700
Μογγολία: 180
Εσθονία: 55
Ρουµανία: 700
ΑζερβαΪτζάν: 151
Καζαστάν: 29
Ιαπωνία:560
Νορβηγία: 150
FYROM: 28
∆ανία: 496
Πορτογαλία: 128
Μολδαβία: 24
Ο Πόλεµος στο ΙΡΑΚ
13
¸ îÛá Ûîïðìè áîôÝóôáóè ëáé è áîáðòïóáòíïçÜ ôáëôéëñî ëáôÀ ôèî ðåòÝïäï ôè÷ ëáôïøÜ÷ ôïù ¹òÀë Οι αντάρτες πολεµούν τους συµµάχους µε ασύµµετρες επινοήσεις και πρακτικές. Ενεργούν σε µικρές οµάδες, µακριά από τους τόπους διαµονής τους, και έχουν το πολεµικό υλικό κρυµµένο µέσα σε δάση και αγρούς. Τα χτυπήµατα γίνονται συνήθως, από µακρία, µε όλµους, ρουκέτες και τηλεχειριζόµενες βόµβες. Οι αντάρτες αποµακρύνονται εύκολα, και µάλιστα πριν τα βλήµατα φθάσουν στους στόχους, µε τη χρήση ταχυκινήτων µηχανών. Αντί µε πυραύλους, που συνήθως προσβάλλουν στόχους προς τους οποίους προσελκύονται από τη θερµοκρασία που εκπέµπουν, οι αντάρτες χτύπησαν τελευταία τρία ελικόπτερα (Ε/Π) µε RPGs (ρουκέτες). Οι ρουκέτες σκοπεύουν κατά των Ε/Π, µε πρακτικό τρόπο (µάτι) και δεν συνεγείρουν το σύστηµα προστασίας των Ε/Π για να αποµακρύνουν τις ρουκέτες, όπως γίνεται µε τις κεφαλές των πυραύλων. Ρουκέτες αέρος – αέρος µεταρτρέπονται σε ρουκέτες εδάφους - αέρος. Υλικό ρουκετών χρησιµοποιείται σε αυτοσχέδιες βόµβες, όπως έγινε στο χτύπηµα κατά των Ιταλών στη Ναζιρίγια. Με επιθέσεις αυτοκτονίας κτυπήθηκαν αστυνοµικοί σταθµοί στο Β. Ιράκ. Ένα πολιτικό µεταφορικό αεροπλάνο έκανε αναγκαστική προσγείωση στο διεθνές αεροδρόµιο της Βαγδάτης, µετά από χτύπηµα από πύραυλο εδάφους – αέρος, το πρώτο αεροπλάνο που χτυπήθηκε µετά από τον επίσηµο τερµατισµό των επιχειρήσεων. Χτυπήθηκαν ξένοι διπλωµάτες, πληροφοριοδότες και ξενοδοχεία που έµειναν δυτικοί δηµοσιογράφοι και πολίτες ανάδοχοι αµυντικής προστασίας και ανοικοδόµησης του Ιράκ. Χτυπήθηκε και κτίριο πηγής ενεργείας. Αυτοσχέδιοι εκρηκτικοί µηχανισµοί που είχαν τοποθετηθεί στην Ιταλική πρεσβεία στη Βαγδάτη και στο γραφείο των Κούρδων, εξουδετερώθηκαν από αµερικανούς στρατιώτες. Οι σύµµαχοι, προσαρµοσµένοι στη νέα ένοπλη αντίσταση των ανταρτών, υιοθέτησαν επιθετικές ενέργειες
στο πλαίσιο της επιχείρησης «σιδερένιο σφυρί», από 23 Νοε. ’03. Επαναφέρονται οι καταδροµές και τα αεροπορικά χτυπήµατα των «φωλεών» των ανταρτών στο Σουνιτικό τρίγωνο, Ν. και ∆. της Βαγδάτης και στο Τικρίτ γενέτειρα του Σαντάµ. Όµως, οι έξυπνες βόµβες δεν έχουν, σ’ αυτήν την περίπτωση και µεγάλη σηµασία ενά δεν ξέρουν οι σύµµαχοι που να τις ρίξουν. Επειδή οι αντάρτες κρύβονται µέσα στο λαό και στις πόλεις, οι «φωλεές» των ανταρτών δεν είναι εύκολο να εντοπισθούν, εάν δεν υπάρχει συνεργασία των συµµάχων µε τους ντόπιους για πληροφόρηση. Ο αγώνας εκ του συστάδης απαιτεί µεγαλύτερη ατοµική προστασία µε αποτελεσµατικότερα αλεξίσφαιρα γιλέκα. Απαιτούνται συστήµατα προστασίας όλων των µεταφορικών αεροπλάνων από βλήµατα εδάφους – αέρος, περισσότεροι ηλεκτρονικοί παρεµβολείς κατά των τηλεχειριζόµενων ναρκών και σύγχρονη τεχνολογία για την αποκάλυψη των θέσεων όπλων. Αυτά τα πρακτικά µέσα µειώνουν τις απώλειες, επιπλέον ανυψώνουν και το ηθικό των µαχητών, παράλληλα και µε άλλα µέσα, όπως µε την επίσκεψη του Μπους και άλλων επισήµων στους στρατιώτες των ΗΠΑ, που βρίσκονται στη Βαγδάτη.. Απαιτείται, πλέον αποτελεσµατική θωράκιση των οχηµάτων µεταφοράς προσωπικού (Humvees). ∆εν χρησιµοποιήθηκε, ακόµη, το νέο όχηµα µάχης Stryker. 300 τέτοια οχήµατα αναµένουν στο Κουβέϊτ για ενίσχυση προστασίας µε προστατευτικό κάλυµµα, γύρω από καθένα από αυτά. Κτυπώντας στο κάλυµµα, εκρήγνυται η RPG (ρουκέτα), µισό µέτρο µακριά από το όχηµα, ελαττώνοντας τη δυνατότητα διάτρησης και πρόκλησης απωλειών προσωπικού. Το CH-47 Chinook ελικόπτερο, που χτυπήθηκε στι 2 Νοε. ’03, µε απώλειες 16 αµερικανών στρατιωτών, αν και φέρει σύστηµα προστασίας µε flames και chaffs, στερείται των πλέον νέων σύγχρονων αντιπυραυλικών συστηµάτων που θα µπορούσαν να προστατεύσουν το ελικόπτερο και από τους φορητούς πυραύλους.
14
Ο Πόλεµος στο ΙΡΑΚ
¹òÀë 2009: Îîáòêè °ðÞóùòóè÷, °òøÜ ÆÛìïù÷ ôïù ¦ïìÛíïù Τέσσερα (4) σηµεία – σταθµοί σηµατοδοτούν την έναρξη της απόσυρσης και ίσως την αντίστροφη µέτρηση για το τέλος του πολέµου στο Ιράκ. Πρώτον, η λήξη της εντολής του ΣΑ των ΗΕ, την 31 ∆εκ. ’08, για την διεξαγωγή επιχειρήσεων στο Ιράκ.
παραµένει στο πεδίο µάχης στο Ιράκ µέχρι την ολική απόσυρση, παραµένει ως ειρηνευτής, ως νικητής, ως µαχητής, ως εκπαιδευτής ή σύµβουλος; Ένα , πάντως, είναι βέβαιο, ότι η σφαίρα δεν κάνει διάκριση. Ο αµερικανός στρατιώτης µε οποιαδήποτε «ταµπέλα» θα έχει να απαντήσει µε βολές.
∆εύτερον, η συµφωνία που ακολούθησε τη λήξη της εντολής του ΣΑ των ΗΕ, για την κατάσταση των αµερικανικών δυνάµεων στο Ιράκ (SOFA) ως και το συµφωνηθέν χρονοδιάγραµµα απόσυρσης των συµµαχικών δυνάµεων.
Ο αµερικανός στρατιώτης θα παρέχει βοήθεια µε αεροπορικά κτυπήµατα σε αιτήσεις του Ιρακινού στρατιώτη, όπως πολλάκις µέχρι σήµερα, ή µε οµάδα εντάσσεται µέσα στον ιρακινό στρατό και παρέχει συµβουλές.
Τρίτον, οι προεκλογικές δεσµεύσεις του νεοκλεχθέντος Προέδρου των ΗΠΑ, Obama, για ταχεία απόσυρση των αµερικανικών δυνάµεων. Τέταρτον, η βελτίωση της κατάστασης στο Ιράκ – αν και ακόµη επικρατεί ανησυχία – µετά την εφαρµογή της στρατηγικής ενίσχυσης των αµερικανικών δυνάµεων και της προσέγγισης των µετριοπαθών Σουνιτών και την αποφασιστικότητα της ιρακινής ηγεσίας να αντιµετωπίσει δυναµικά τις εσωτερικές διαµάχες.
ÌòïîïäéÀçòáííá áðÞóùòóè÷ Όλοι συµφώνησαν, η απόσυρση να έχει ολοκληρωθεί µέχρι το τέλος του 2011. Υπάρχουν, όµως και διαφοροποιήσεις ως προς τα ενδιάµεσα σχέδια απόσυρσης. Η συµφωνία SOFA – επί Μπους, που ισχύει από 1 Ιαν. ’09 – προβλέπει ενδιάµεση απόσυρση όλων των αµερικανικών µάχιµων µονάδων ΜΟΝΟ από τις πόλεις µέχρι το τέλος Ιουλίου 2009. Ήδη, οι αµερικανικές δυνάµεις αποσύρθηκαν µόνο από τις πόλεις του Ιράκ, στις 30 Ιουνίου 2009. Η συµφωνία µεταξύ Ιράκ και των, πλην των ΗΠΑ, συµµαχικών δυνάµεων προβλέπει ολική
απόσυρση µέχρι το τέλος Ιουλίου 2009. Ήδη, οι 4.100 βρετανικές δυνάµεις αποχώρησαν από το Ιράκ το Μάιο 2009. Με την ανάληψη της προεδρίας, από 20 Ιαν. ’09, ο Obama αποφάσισε να αποσυρθούν από τα Ιράκ, µέχρι το τέλος του Αυγούστου 2010, όλες οι µάχιµες από τις 142.000 συνολικά αµερικανικές δυνάµεις και µέρος αυτών να ενισχύσει το κύριο µέτωπο του Αφγανιστάν. Ενώ, 35.000 – 50.000 να παραµείνουν µέχρι το τέλος του 2011 στο Ιράκ, εκτός και εάν το Ιράκ ζητήσει περαιτέρω παραµονή και οι ΗΠΑ συµφωνήσουν, όπως προβλέπεται στη συµφωνία SOFA.
¦òïâìèíáôéóíïÝ Πότε τελειώνει ο πόλεµος; Υπό τη στενή έννοια, ο πόλεµος τελειώνει στο τέλος του 2011, µε ολική απόσυρση. Εάν αποδεχθούµε ότι ο πόλεµος τελειώνει µε την ενδιάµεση απόσυρση – τον Αύγουστο του 2010 – τότε υπεισέρχεται στον ορισµό του τέλους του πολέµου η έννοια της παραµονής των δυνάµεων στο Ιράκ. Ο αµερικανός στρατιώτης που
¦òïïðôéëÛ÷ Είναι ενθαρρυντικό ότι ο νέος Πρόεδρος των ΗΠΑ, Obama και ως αρχηγός των ενόπλων δυνάµεων, διατηρεί στη θέση τους τη µέχρι τώρα στρατιωτική και πολιτική ηγεσία του υπουργείου άµυνας. Ένδειξη, ότι υπάρχει ευνοϊκή προοπτική για την υλοποίηση του χρονοδιαγράµµατος ώστε η ολική απόσυρση να έχει επιτευχθεί µέχρι το τέλος του 2011. Πάντως, µεγάλη σηµασία έχει και η αµερικανική πολιτική βούληση: να αποσυρθεί αφήνοντας πίσω το χάος ή τη σταθερότητα. Ωστόσο, στην προβληµατική αυτή περιοχή, που οι βιαιότητες απρόσµενα η µία διαδέχεται την άλλη, κανείς δεν µπορεί να είναι βέβαιος για τίποτε. Βιβλιογραφία:
Προσωπικές σηµειώσεις Περιοδικά News Week, Times
Ο Πόλεµος στο ΙΡΑΚ
15
ªùíðåòÀóíáôá áðÞ ôï ¦Þìåíï óôï ¹òÀë, 2003 Συνέχεια από τη σελίδα 12 Ο πρόσφατος πόλεµος επισφράγισε την αλήθεια στο Αφγανιστάν, ότι η στενή συνεργασία ειδικών δυνάµεων µε την αεροπορία συµβάλλει ουσιαστικά στην αποδεκάτιση του εχθρού. Το ανηλεές σφυροκόπηµα των αεροπλάνων µε βλήµατα ακριβείας και έξυπνες βόµβες, µείωσαν την αναγκαιότητα του πυροβολικού, το οποίο συντονίζει τις κινήσεις του µε τις χερσαίες δυνάµεις και πολλάκις επιβραδύνει την προέλαση τους. Το Ιράκ καταλήφθηκε εντός τριών εβδοµάδων και η Βαγδάτη εντός τριών ωρών. Έτσι έγινε και στο Αφγανιστάν όπου οι Ρώσοι εντός ηµερών κατέλαβαν τη χώρα κι εντός ωρών τη Καµπούλ, αλλά εγκατέλειψαν τη χώρα χωρίς γέλια και σοβαρά προβληµατισµένοι, µετά από 10 έτη. Όµως κάθε περίπτωση έχει τα δικά της χαρακτηριστικά.
Ο ψυχολογικός πόλεµος έφθασε στο αποκορύφωµα του. Τα ΜΜΕ και οι πολεµικοί ανταποκριτές κάλυψαν την ενηµέρωση της διεξαγωγής του πολέµου, περισσότερο από κάθε άλλο πρίν τον πόλεµο αλλά ως επί το πλείστον έπεσαν έξω από τις προβλέψεις τους. Οι απώλειες των φιλίων πυρών εξακολουθούν να αποτελούν πρόβληµα στο µέλλον. Η εικόνα του πεδίου µάχης δεν µετεδίδετο µόνο στο Κεντρικό Στρατηγείο, στο Κατάρ, αλλά απευθείας και στους τοπικούς ∆ιοικητές
και έτσι εµειώνετο κατά πολύ ο χρόνος προσβολής των εκάστοτε εντοπιζοµένων στόχων. Ο αµερικανικός στρατός έδιδε πρωτοβουλίες στους υφισταµένους ∆ιοικητές, αποκέντρωση ενεργειών και παροτρύνσεις για ανάληψη «ρίσκου». Ο Σαντάµ διοικούσε όπως ο Στάλιν τον Κόκκινο Στρατό. Η κατάρρευση της κεφαλής σ’ αυτά τα καθεστώτα σηµαίνει και ολοκληρωτική κατάρρευση όταν µάλιστα στηρίζεται στην προπαγάνδα και υπάρχει ανικανότητα, όπως αυτή του ιρακινού στρατού. Η ταχεία προέλαση επιµηκύνει τις γραµµές ανεφοδιασµού και δηµιουργεί τρωτά σηµεία στα µετόπισθεν. ∆ηµιουργείται απειλή εάν δεν προβλεφθεί η αντιµετώπισή της. Ο πόλεµος είναι ευκολότερος από την ειρήνη που ακολουθεί. Ο εχθρός του εχθρού σου δεν είναι υποχρεωτικό να είναι φίλος σου. Οι Σιίτες ήταν αντίπαλοι του Σαντάµ, ποιός όµως εγγυάται ότι θα είναι φίλοι των αµερικανικών στρατευµάτων;
16
Ο Πόλεµος στο ΙΡΑΚ