ΤΡΙΜΗNΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΠΟΣΤΡΑΤΩΝ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΩΝ ΙΠΠΙΚΟΥ - ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΩΝ • ΤΕΥΧΟΣ 87 ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2015 • ΒΕΡΑΝΖΕΡΟΥ 30, Τ.Κ. 104 32
Η Άλωση της Κωνσταντινουπόλεως Σχετικό άρθρο στο οπισθόφυλλο
Αριστερά: Η είσοδος του Μωάμεθ Β΄ στην Κωνσταντινούπολη (πίνακας του Ζαν-Ζοζέφ Μπενζαμέν Κονστάντ, 19ος αιώνας)
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΜΕΛΗ ΤΟΥ Δ.Σ. του Συνδέσμου ευχόΝΤΑΙ στα μέλη και τους φίλους
ΚΑΛΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ
ΜΝΗΜΕΙΟ ΙΠΠΙΚΟΥ
Το όραμα έγινε πραγματικότητα!
ΙΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ Γραφείο: Βερανζέρου 30 ΤΚ 104 32 Αθήνα
Περιεχόμενα τεύχους 87 Το δημογραφικό πρόβλημα στην Ελλάδα
Σελ. 4-5
Η πιο γενναία μεταρρύθμιση
Σελ. 6-8
Επιστροφή στη δραχμή. Και μετά τί;
Σελ. 9
Γιατί η Αλβανία ανεβάζει τους τόνους
Σελ. 10
Τηλέφωνο και Fax: 210 5226351
Η επελαύνουσα Κίνα και ο ελληνικός
Δικτυακή τοποθεσία:
γεωπολιτικός προσανατολισμός
http://www.saith.gr e-mail: info@saith.gr
Λέτε οι BRICS να γίνουν τελικά BRIGCS Ξεθάβοντας το παρελθόν της Τουρκίας
Σελ. 11-12 Σελ. 13-14
Σελ. 15-17
Tεύχος Νο 87
Εκατό χρόνια μετά την Καλλίπολη
Σελ. 18-20|
Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος
Έρχεται ντόμινο εξελίξεων στα Βαλκάνια
Σελ. 21
2015
Το ISIS στην Ουκρανία
Σελ. 23-25
Ιδιοκτήτης:
Περί ψυχρού πολέμου και ψυχρής ειρήνης
Σελ. 27
Ο Πατριωτισμός των Αποδήμων Ελλήνων
Σελ. 28
Τα νέα του Συνδέσμου
Σελ. 29
Τα νέα του Όπλου
Σελ. 30
Σύνδεσμος Αποστράτων Αξιωματικών Ιππικού Τεθωρακισμένων Εκδότης - Διευθυντής: Υποστράτηγος ε.α.
Παρακαλούνται τα μέλη μας και οι αποδέκτες του περιοδικού που διαθέτουν ηλεκτρονική διεύθυνση, να μας την γνωστοποιήσουν.
Χρ. Παπαδογεωργόπουλος Συντακτική Επιτροπή: Πρόεδρος
Νέος τραπεζικός Λογαριασμός του Συνδέσμου Λόγω συγχωνεύσεως της ΓΕΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ με την ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ο νέος τραπεζικός λογαριασμός του
Αντιστράτηγος ε. α.
Συνδέσμου είναι:6832-130556-296 ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
Ευστάθιος Κολιοκώτσης
Με την ευκαιρία απευθύνομε έκκληση στα μέλη μας και
Μέλη: Αντιστράτηγος ε.α.
τους αποδέκτες του περιοδικού μας να αποστέλλουν την ετήσια συνδρομή τους των 20 ΕΥΡΩ, διότι η συνέχιση εκδόσεως του περιοδικού μας κινδυνεύει.
Ε. Γεωργαντάς
Ευχαριστούμε
Αντιστράτηγος ε.α.
Το Διοικητικό Συμβούλιο
Μπαλτζώης Ιωάννης Δημοσιογραφική Επιμέλεια: Λιβέριος Πετρίδης
Επισκεφθείτε την ιστοσελίδα μας στο διαδίκτυο για να είστε πάντα ενημερωμένοι για τα τεκταινόμενα στο Όπλο μας, στην διεύθυνση: http://www.saith.gr
Στους Αναγνώστες μας Κάποιοι όπως φαίνεται θέλουν να ανοίξουν την πόρτα του «τρελοκομείου» στην ήδη μπαρουτοκαπνισμένη Συρία, με συνέπεια να ανάψει μια τρομερή φωτιά σε όλη την Μέση Ανατολή με ανυπολόγιστες συνέπειες ακόμα και για την παγκόσμια ειρήνη.
κάνει στον συριακό εμφύλιο πόλεμο, απειλώντας ακό-
Σύμφωνα με δημοσιεύματα του αμερικανικού τύπου και συγκεκριμένα της εφημερίδας Huffington Post, που επικαλείται απόρρητες πηγές και τα οποία έχουν πάρει μεγάλη έκταση στον τουρκικό τύπο, ετοιμάζεται με την στήριξη των ΗΠΑ κοινή συνδυασμένη στρατιωτική επέμβαση Τουρκίας – Σαουδικής Αραβίας στην Συρία, για την ανατροπή του καθεστώτος Άσαντ το οποίο επέζησε μέχρι σήμερα μετά από τέσσερα χρόνια αιματηρού εμφυλίου πολέμου. Η συνδυασμένη δράση των δυο αυτών χωρών, θα γίνει με χερσαία επίθεση της Τουρκίας συνδυαζόμενη με αεροπορικές επιθέσεις της Σαουδικής πολεμικής αεροπορίας. Για την επίτευξη της συνεργασίας των δυο χωρών στο κοινό αυτό σχέδιο επεμβάσεως, μεσολάβησε το Κατάρ που θεωρείται σαν ο μεγαλύτερος εχθρός του καθεστώτος Άσαντ και ο μεγαλύτερος φίλος της Τουρκίας στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής.
κρατήσει η Αίγυπτος, η οποία μέχρι τώρα προσπαθεί
Όπως θα είναι επόμενο μια τέτοια επιχείρηση θα βάλει «μπουρλότο» σε όλη την Μέση Ανατολή. Κατά πρώτο το Ιράν δεν θα καθίσει με σταυρωμένα τα χέρια καθώς υπάρχει και στρατιωτική συμφωνία μεταξύ Συρίας και Ιράν σε περίπτωση που η Συρία δεχτεί οργανωμένη εξωτερική στρατιωτική εισβολή. Ήδη τα σύνορα Τουρκίας Ιράν μυρίζουν μπαρούτι μετά την πρόσφατη αιματηρή επίθεση Κούρδων στην περιοχή του Αγρί και τις κατηγορίες της Τουρκίας ότι πίσω από την επίθεση αυτή κρύβεται το Ιράν. Στο Ιράκ παράλληλα θα αναζωπυρωθεί η στρατιωτική σύγκρουση μεταξύ Σιϊτών που είναι η πλειοψηφία και υποστηρίζουν το Ιράν και τον Άσαντ και των Σουνιτών που κατευθύνονται από την Σαουδική Αραβία ενώ η λιβανέζικη Χετζμπολάχ θα ξεσηκωθεί για να στηρίξει τον Άσαντ όπως το έχει ήδη
γάνδα σε βάρος του καθεστώτος Άσαντ.
μα και με επιθέσεις στο ίδιο το έδαφος της Σαουδικής. Αραβίας αλλά και της Τουρκίας. Εδώ να μην ξεχνάμε και τους Αλεβίτες της Τουρκίας που έχουν ταχτεί ανοιχτά υπέρ του Άσαντ. Ερώτημα παραμένει τι στάση θα να παίξει ηγεμονικό και μεσολαβητικό ρόλο στην Μέση Ανατολή αλλά είναι δεδηλωμένη εχθρός της Τουρκίας και του Ερντογάν, με τον οποίο την χωρίζουν άβυσσος μίσους. Όλο αυτό το πάζλ είναι δυνατό να προκαλέσει ακόμα και την ανοιχτή επέμβαση της Ρωσίας που καιροφυλακτεί να προστατεύει τον ευνοούμενο της Άσαντ, ενώ και οι Αμερικανοί δύσκολα θα μείνουν αδρανείς. Το ερώτημα είναι αν οι Αμερικανοί θα προχωρήσουν σε αυτό το τρελό σχέδιο εκμεταλλευόμενη την υπερφίαλη αντίληψη του νεοοθωμανιστή Ερντογάν να παρασύρουν σε ένα όλεθρο όλη την περιοχή, ή, όλα αυτά είναι απλώς μια ακόμα εκφοβιστική προπα-
Ανεξάρτητα πάντως των πιθανών εξελίξεων, αντιλαμβάνεται κάνεις την αυξανόμενη γεωπολιτική άξια της χώρας μας σε μια περιοχή όπου συγκρούονται τεράστιες αντίπαλες δυνάμεις, γεγονός που δεν μπορεί κάνεις να το αμφισβητήσει και κανείς από την πολιτική ηγεσία δεν έχει το δικαίωμα να μην το αξιοποιήσει για την καλύτερη εξυπηρέτηση των εθνικών μας συμφερόντων, ιδίως σε μια περίοδο που η Ελλάδα δέχεται ανελέητους εκβιασμούς από τους εταίρους της στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το Διοικητικό Συμβούλιο
ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ
Το δημογραφικό πρόβλημα στην Ελλάδα Της Συντακτικής Επιτροπής
Είναι γνωστό ότι η Ελλάδα, όπως και πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αντιμετωπίζει οξύ δημογραφικό πρόβλημα. Σε σχετικούς πίνακες της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας φαίνεται πόσο αυξάνεται η υπογεννητικότητα στη χώρα μας τα τελευταία εβδομήντα χρόνια. Το έτος 1935 αναλογούσαν 28,16 γεννήσεις στους 1000 κατοίκους, ενώ το 2005 αναλογούν μόλις 09,69. Γι` αυτό ακριβώς είχε συσταθεί την προηγούμενη δεκαετία και η περίφημη διακομματική επιτροπή της Βουλής που, αφού μελέτησε και κατέγραψε το πρόβλημα, υπέβαλε σχετικές προτάσεις, που, δυστυχώς, κατά το πλείστον αγνοήθηκαν. Αλλά και πολλοί φορείς και μεμονωμένοι πολίτες ασχολούνται με το θέμα και υπάρχουν ανοιχτοί οι προβληματισμοί. Ωστόσο φαίνεται ότι η συζήτηση γίνεται ως επί το πλείστον με την απουσία της γυναίκας. Γι` αυτό πάρα πολύ συχνά ακούγονται προτροπές και επιχειρήματα που όχι απλώς δεν την αγγίζουν, αλλά την προσβάλλουν και την εκνευρίζουν κιόλας. Διότι δεν θα πεισθεί η γυναίκα να φέρει παιδιά στον κόσμο με το επιχείρημα ότι «χρειαζόμαστε στρατιώτες» ή ότι «πρέπει να σώσουμε τα ασφαλιστικά ταμεία». Βεβαίως και στρατιώτες θα έχουμε και τα ασφαλιστικά ταμεία θα βοηθηθούν, όταν γεννηθούν παιδιά, αλλά θα
προκύψει ως συνέπεια, ως αποτέλεσμα όχι ως αιτία, κάτι τέτοιο δεν χωράει στα μητρικά όνειρα. Ούτε πάλι η αντιμετώπισή της ως παιδοποιητικής μηχανής την κολακεύει ιδιαίτερα. Θεωρούν πολλοί ότι το δημογραφικό είναι οικονομικό κυρίως θέμα. Αν όμως η κύρια αιτία για την αποφυγή της απόκτησης παιδιών ήταν η έλλειψη επαρκούς εισοδήματος τα πράγματα θα ήταν πολύ απλά και οι ευπορότερες τάξεις θα είχαν περισσότερα παιδιά ...; Ξεχνούν ότι τα παιδιά από συνειδητοποιημένους γονιούς έρχονται ως καρπός και ως επιστέγασμα του περισσεύματος της αγάπης και με κάθε παιδί που γεννιέται αυτή η αγάπη αυξάνεται και βαθαίνει. Θεωρείται από πολλούς ότι η απόκτηση του πρώτου και του δεύτερου παιδιού συμβάλλουν απλώς στην αυτοεπιβεβαίωση του ζευγαριού, καλύπτουν την ανάγκη να «σταθεί» το ζευγάρι μέσα στην κοινωνία και δίνουν διέξοδο στα συναισθήματα. Ενώ τα παιδιά που γεννιούνται μετά το δεύτερο είναι τα παιδιά του ξεχειλίσματος της αγάπης. Τα πρώτα είναι παιδιά της ανάγκης μάλλον, τα κατοπινά παιδιά της αγάπης. Μόνο που η αγάπη δεν έχει όρια. Όσο προσφέρεται, δεν μειώνεται, πολλαπλασιάζεται. Γι` αυτό ίσως συναντά κανείς μητέρες με πολλά παιδιά, επομένως πολλά προβλήματα, και όμως αντικρίζει και θαυμάζει την ιλαρότητα, την ηρεμία, την πληρότητα. Η γυναίκα λοιπόν πρέπει να βοηθηθεί, αν θέλουμε να εξακολουθήσουμε να υπάρχουμε ως έθνος, αυτή πρέπει να ενισχυθεί, γιατί η δική της καρδιά κινδυνεύει να αλωθεί από αλλότριους σκοπούς και ήθη. Υπάρχει ευγενέστερο όραμα, ευγενέστερη επιθυμία από το να υπηρετείς τη Ζωή; Και ποια γυναίκα - όσο και αν το απωθεί μερικές φορές επηρεασμένη από την περιρρέουσα ατμόσφαιρα - δε λαχταρά να ζήσει τη γλυκιά αγωνία της εγκυμοσύνης, τη μαγεία του τοκετού, τη συγκίνηση του θηλασμού, την ευλογημένη περιπέτεια της ανατροφής των παιδιών; Δυστυχώς, όχι απλώς δεν βοηθείται αλλά και υπονομεύεται αυτός ο ρόλος της με πά-
4
• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2015
ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ βρείτε γονείς που μετάνιωσαν για τα παιδιά που έφεραν στον κόσμο, αλλά θα βρείτε πολλούς σαν και μας που μελαγχολούν τώρα μέσα στο άδειο σπίτι και τις άδειες αγκαλιές, ομολογούν πολλοί, ειλικρινείς με τον εαυτό τους, και ενισχύουν τα νεαρά ζευγάρια που λιποψυχούν μπροστά στους ψιλοπυρετούς και τα μικροπροβλήματα.
"...τα παιδιά από συνειδητοποιημένους γονιούς έρχονται ως καρπός και ως επιστέγασμα του περισσεύματος της αγάπης και με κάθε παιδί που γεννιέται αυτή η αγάπη αυξάνεται και βαθαίνει. Θεωρείται από πολλούς ότι η απόκτηση του πρώτου και του δεύτερου παιδιού συμβάλλουν απλώς στην αυτοεπιβεβαίωση του ζευγαριού, καλύπτουν την ανάγκη να «σταθεί» το ζευγάρι μέσα στην κοινωνία και δίνουν διέξοδο στα συναισθήματα." ρα πολλούς τρόπους Παρουσιάζεται π.χ. μόνο ως κατάκτηση και επιτυχία η έξοδος της γυναίκας στην αγορά εργασίας και ότι τάχα με αυτόν τον τρόπο έγινε ισότιμη με τον άνδρα. Αγνοείται ότι από αυτή την ιστορία ωφελούνται κυρίως οι διάφορες πολυεθνικές επιχειρήσεις, που θέλουν να υπάρχει υπερπροσφορά εργατικών χεριών, για να μπορούν να κρατούν χαμηλά τα ημερομίσθια.
του κέρδους και κριτήριο την ήσσονα προσπάθεια, ενώ τα Μ.Μ.Ε. ασκούν κρυφά και φανερά αντιοικογενειακή προπαγάνδα και υπονομεύουν την υγιή παραδοσιακή οικογένεια. Αυτή που είχε πολλούς τρόπους και εναλλακτικές προτάσεις αγωγής, για να απορροφά τους κραδασμούς των ψυχών που δημιουργούνται από τα προβλήματα των ασθενειών, της ηλικίας, των ποικίλων δυσκολιών.
Να βοηθηθεί λοιπόν. Εδώ δεν θα ασχοληθούμε με τα οικονομικά λεγόμενα κίνητρα Ούτε και είναι κίνητρα για να είμαστε ειλικρινείς. Αποτελούν χρέος της πολιτείας, τα οφείλει. Ποιος εργαζόμενος δεν θέλει να αμείβεται; Ποιος εργαζόμενος όμως έχει περισσότερες εργατοώρες από τη μητέρα; Και όσα κίνητρα θεσμοθετήθηκαν απέδωσαν ανάλογους καρπούς (οικογενειακά επιδόματα, διορισμοί στο Δημόσιο κ.λ.π.) Δεν αρκούν όμως αυτά, γιατί δεν είναι εύκολο να ανατρέφεις παιδιά στη σημερινή μεταμοντέρνα κοινωνία που μετράει τα πάντα με το μέτρο του συμφέροντος και
Γι` αυτό χρέος του καθενός μας είναι, όχι μόνο της πολιτείας, ηθικά πρώτα να ενισχύσουμε και να συμπαρασταθούμε στις σύγχρονες ελληνίδες που θέλουν να προσφέρουν υγιείς πολίτες στην κοινωνία μας. Αυτό μπορεί ο καθένας να το κάνει, άλλωστε είναι ανέξοδο. Έχει ο Θεός, παιδί μου, μη στενοχωριέσαι για το αύριο, είπε μια σεβαστή πολύπειρη γερόντισσα σε μια μικρομάνα, που αγωνιούσε για το παιδί της, και έλαμψαν από ελπίδα τα μάτια της νεαρής μητέρας. Το μεγαλύτερο λάθος της ζωής μας είναι, παιδί μου, ότι «μείναμε» στα δύο παιδιά. Μην το κάνετε εσείς. Δεν θα
Να ανεχθούμε ύστερα τη γκρίνια και τις φωνές των παιδιών. Μπορεί να αναλογιστεί κανείς πόσο μεγάλη δοκιμασία είναι να βρει σπίτι, για να ενοικιάσει η πολυμελής οικογένεια λόγω της αρνητικής προκατάληψης που υπάρχει στην κοινωνία μας! Φοβούνται πολλοί μη χάσουν την ησυχία τους, μη χάσουν την τάξη αν δώσουν το σπίτι τους σε οικογένεια με παιδιά! Ξεχνούν ότι η απόλυτη τάξη και η αδιατάρακτη ησυχία υπάρχουν μόνο στα νεκροταφεία αλλά και εκεί ακόμα όχι πάντα ...; Κυρίως όμως, όσο εξαρτάται από τον καθένα μας, να συνδράμουμε να συγκροτηθούν γερά, πνευματικά θεμελιωμένες οικογένειες Ας κοιτάξουμε γύρω μας. Μας χρειάζονται αυτοί που θα διασώσουν το περιβάλλον, που θα θεραπεύσουν τον καρκίνο, που θα βρουν τρόπους να μη ποτίζουμε κάθε μέρα την άσφαλτο με το αίμα .μας. Αυτοί θα προέλθουν από τα παιδιά που ενισχύσαμε τις μητέρες τους να τα φέρουν στον κόσμο, που ανεχθήκαμε τις φωνές και τις σκανταλιές τους, που αγάπησαν τον άνθρωπο γιατί βρήκαν σε μας ΑΓΑΠΗ ...; Ας φαίνονται δύσκολα τα πράγματα με το δημογραφικό. Ο λαός μας έχει το λήμμα που πορεύεται με υψηλά κριτήρια, που διασώζει τις πνευματικές δυνάμεις της φυλής και συνεχίζει την παράδοση των πολυμελών οικογενειών, των Κολοκοτρωναίων, των Μελάδων των Καραβοκυραίων. Υπάρχει ακόμα μαγιά. Το Γένος μας συνεχίζει την Ιστορία του.
• Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2015 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ
5
ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ
Η πιο γενναία μεταρρύθμιση Γράφει ο Δημήτρης Μπάκας Αντιστράτηγος ε.α. Μεταρρυθμίσεις!!! Το πρώτιστο επιτακτικό μέτρο που ακούμε καθημερινά. Μεταρρυθμίσεις για όλα. Για ανάπτυξη, για πρόοδο, για ευημερία! Μεταρρυθμίσεις μας ζητούν ευρωπαϊκοί μας εταίροι και οι θεσμοί τους. Μεταρρυθμίσεις υπόσχονται όλες οι Κυβερνήσεις! Αλήθεια, άραγε, όλα έγιναν λάθος μέχρι τώρα! Όλα πάνε στραβά! Τελικά τι φταίει! Γιατί τέλος πάντων δεν γίνονται μια και καλή όλες οι μεταρρυθμίσεις και να ησυχάσουμε; Να ζήσουμε ευτυχισμένοι! Φυσικά το ερώτημα είναι «ρητορικό». Είναι δυνατόν όλοι οι Κυβερνώντες να μη θέλουν το καλό μας! Και φυσικά όχι. Εμείς, οι πολλοί, δεν έχομε καμιά ευθύνη! Τουλάχιστον για την εκλογή τους! Εκλέγουμε τους καλύτερους! Με ποια κριτήρια χαρακτηρίζουμε κάποιον καλύτερο! Ήταν εφικτό να γίνουν οι μεταρρυθμίσεις και δεν έγιναν! Ποιος δεν τις επέτρεψε; Μπορεί κάποιος με αυθεντικότητα και καλή πρόθεση να γνωρίζει με ακρίβεια πως θα είναι αύριο τα πράγματα και να εφαρμόσει από σήμερα τις συγκεκριμένες και πρέπουσες μεταρρυθμίσεις! Αναλογισθήκαμε, με κριτική σκέψη και ειλικρίνεια, μήπως το πρόβλημα είναι πέραν από τις δυνατότητες ενός ή των ολίγων ειδικών και ότι όντως συνιστά ένα διαρκές πρόταγμα όλων μας! Θα διερωτηθεί κανείς τα τεράστια γνωστικά, τεχνολογικά επιτεύγματα και τόσες εμπειρίες ζωής δεν μας έχουν διδάξει τίποτε! Ο κόσμος της ζωής μας γίνεται χειρότερος ή καλύτερος; Η απάντηση δεν μπορεί να δοθεί με ένα Ναι ή Όχι. Ασφαλώς και ο κόσμος μας σήμερα έχει πάρα πολλά, δυσάρεστα σημάδια που βεβαιώνουν ότι πάμε από το κακό στο χειρότερο. Ολόκληρες σειρές δεινών μας κατατρύχουν. Ανελέητες σφαγές με απάνθρωπο τρόπο αναμεταδίδονται από τα ΜΜΕ «ζωντανά», ως είδηση που …πουλάει! Πόλεμοι αδυσώπητοι. Μίση θανάσιμα. Εγκληματικές ενέργειες αφάνταστης σκληρότητας. Εκμετάλλευση, κάθε είδους, του ανθρώπου από τον άνθρωπο σε όλα τα 6
πλάτη και μήκη της Γης μας. Φυσικές καταστροφές μάς πλήττουν καθημερινά και ο κίνδυνος πυρηνικού ολοκαυτώματος είναι υπαρκτός ανά πάσα στιγμή. Τι χειρότερο μπορούσε να μας συμβεί!! Αλλά από την άλλη πλευρά πρέπει να παραδεχτούμε, ότι άπειρα αγαθά παράγονται για το καλό μας. Η τεχνολογία και η εκμηχάνιση περιόρισε σε απίθανο βαθμό τον ανθρώπινο ιδρώτα. Πλούτη, διευκολύνσεις και ποιότητα ζωής είναι πιο προσιτά σε πολλά στρώματα πληθυσμών. Ασθένειες καταπολεμήθηκαν αποτελεσματικά και το προσδοκώμενο όριο ζωής αυξήθηκε σε αφάνταστα μεγέθη. Οι ανισότητες, όμως, έγιναν πιο έντονες. Η ανθρωπιά βρίσκεται σε κρίση μεγάλη. Συνοχή των κοινωνιών δεν υπάρχει, γιατί ο καθένας μας απομονώνεται στο δικό του οριακό κύκλο με κέντρο τον εαυτό του. Πολύ απέχομε από την αίσθηση ότι ανήκουμε σε ένα ανθρώπινο είδος με κοινά συμφέροντα και κοινή τύχη. Το όλο θέμα είναι τόσο πολύπλοκο και η ικανοποιητική απάντηση είναι ανέφικτη. Μια προσέγγιση μπορεί να επιχειρηθεί μόνον , που ίσως κριθεί, επιφανειακά, ως ουτοπία. Διαπιστώνεται, ότι το καλό συνοδεύεται, σχεδόν πάντοτε, με το κακό! Η έλλειψη συντονισμού προκαλεί δυσλειτουργίες. Κάθε υπερβολή καταστρέφει κάποιο άλλο βασικό αγαθό. Τα πράγματα μέσα στη Φύση, στη γενική περίπτωση είναι ουδέτερης υφής και έχουν βρει με την πάροδο δισεκατομμυρίων χρόνων μια ισορροπία, που απορρέει από φυσικές δυνάμεις, και συγκρατούνται ενωμένα μέσα στην αντιπαλότητά τους. Ούτε κακά ούτε καλά είναι. Ο χαρακτηρισμός τους εξαρτάται από τον τρόπο, με τον οποίο ο άνθρωπος τα θεωρεί, δημιουργεί σχέσεις και τα χρησιμοποιεί. Ο χειρισμός με άριστο μέτρο δημιουργεί αρμονία και αναδύεται το καλό. Από την αφύσικη χρήση τους αναδύεται η ύβρη! Τελικά πρωταγωνιστής είναι ο άνθρωπος με τη συμπεριφορά του. Το αγαθό και το κακό έχουν, κατά κανόνα, αφετηρία εμάς τους ίδιους! Το εργαλείο που σώζει ζωές και δημιουργεί αγάλματα ψυχής σφάζει τον διπλανό μας. Μόνον ο άνθρωπος συνθέτει αξίες, αλλά ταυτόχρονα μηχανεύεται κακουργίες και
• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2015
καταστροφές. Είναι ταυτόχρονα homo sapiens και homo demens, ανάλογα με τον πνευματικόν του ορίζοντά του. Όταν συνεργάζεται αρμονικά πετυχαίνει θαύματα, αλλά μπορεί να συσπειρώνεται για την εξόντωση του αντιπάλου του, προκαλώντας συνήθως και δική του καταστροφή. Ο Άνθρωπος από τη φύση του σκέπτεται, αισθάνεται και ενεργεί σύμφωνα με τη βούλησή του με κίνητρα την αυτοσυντήρηση και την αυτοεπιβεβαίωσή του. Οι πρόοδοι των επιστημών, της τέχνης και της φιλοσοφίας έχουν προβάλλει ένα νέο, βαθιά ανήσυχο φως στην ανθρώπινη συνθήκη. Ο Άνθρωπος πάντοτε θεωρούσε τον εαυτό του ως μια μοναδικότητα στη Φύση, είτε ως καθομοίωση του Θεού πλασμένος, είτε ως προικισμένος με τον Λόγο. Όντως τα ανθρώπινα όντα συγκρινόμενα ακόμη και με τα πλέον προηγμένα από τα άλλα ζώα , εκδηλώνουν πολλά γνωρίσματα που τα διακρίνουν ως «ριζικά διαφορετικά». Ο άνθρωπος είναι προικισμένος με τον Λόγο που τον οδηγεί στη λογική σκέψη και έχει την ικανότητα να αναλύει, να συλλαμβάνει και να κατανοεί αφηρημένες έννοιες. Επίσης μπορεί να βιώνει και να εκφράζει αισθητικές συγκινήσεις ωραιότητας και να αναπτύσσει την ηθική ευθύνη, την πηγή ηθικότητας, μέχρι το σημείο να αναζητεί την αγάπη της αγάπης. Ολόκληρη η δομή του πολιτισμού βασίζεται σε αυτά τα μοναδικά ανθρώπινα χαρίσματα, που αναπτύσσονται σε αρετές, ανάλογα της αγωγής και της παιδείας του. Πολύ εύκολα, όμως, λαμβάνουν αρνητικό πρόσημο και καθίστανται κάκιστες ικανότητες. ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΣΥΝΘΗΚΗ Η παιδεία, που στοχεύει στο να κάνει τις γνώσεις κτήμα όλων, παρουσιάζει πολλές «νεκρές γωνίες». Συνήθως υπάρχει μια έμφυτη ροπή προς το λάθος και την ψευδαίσθηση. Δεν καλλιεργείται η αρετή της γνώσης σε όλο το εύρος των ανθρώπινων ενεργημάτων. Η ταχύτατη εξέλιξη σε ασύλληπτη έκταση των επιστημών προκάλεσε την επικράτηση της υπερ-εξειδίκευσης, που οδήγησε σε αποσπασματική γνώση και μας καθιστά ανίκανους να βρούμε το δεσμό ανάμεσα στα μέρη και τις ολότητες. Έτσι χάνεται η φυσική ενότητα του
ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ
ανθρώπινου πνεύματος. Το ανθρώπινο ον, που από τη φύση του είναι η πιο πολύπλοκη αρμονική ενότητα έχει κατατμηθεί σε τομείς, όπως ον φυσικό, βιολογικό, ψυχικό, πολιτισμικό, κοινωνικό, πολιτικό… Η απόλυτη εξειδίκευση άνοιξε καινούργιους απίθανους χώρους, αλλά ταυτόχρονα έχασε τον άνθρωπο, ως όλον, ως μέλος της κοινωνίας και του ανθρώπινου είδους. Οι γνώσεις έχουν εξειδικευτεί και έχουν διαφοροποιηθεί τόσο πολύ ώστε κανένας δεν μπορεί να εκφέρει μια έγκυρη κρίση για τα πάντα. Οι «οικουμενικοί» διανοούμενοι μεταλλάχθηκαν σε «ειδικευμένους». Η εμπειρογνωμοσύνη συχνά χρησιμοποιείται, ως αποτελεσματικό μέσο εξόντωσης της κριτικής σκέψης. Δημοσκοπήσεις με γραφήματα και πλήθος σχολίων που προβάλλονται στα ΜΜΕ κυριαρχούν στη καθημερινότητα και με έμφαση στην «ουδετερότητα» αδρανοποιούν τον κριτικό στοχασμό μεταλλάσσοντας τον κόσμο της ζωής μας σε μαθηματικό λογιστικό μοντέλο, που καθόλου δεν ανταποκρίνεται στην ανθρώπινη φύση. Ο πλανήτης μας πλέον κατέστη ουσιαστικά πολύ «μικρός». Όχι βέβαια ότι άλλαξε το μέγεθός του, αλλά άλλαξε ο ανθρώπινος πληθυσμός και οι ικανότητες του ανθρώπου για επικοινωνία και εκμετάλλευσή του. Ένα χωροδικτύωμα πολλαπλό έχει αγκαλιάσει όλο τον Πλανήτη μας από ετερόκλητες δυνάμεις και προσβάλλεται ανελέητα από σκοπούς και επιδιώξεις ασύλληπτης ετερογονίας. Ο άνθρωπος από ένα ασήμαντο από πλευράς διαστάσεων ον κατέστη παντοδύναμο. Είναι σε θέση να καταστρέψει, όχι μια φορά, αλλά πολλές φορές την Γη μας. Έχομε κατακλυσθεί από κάθε είδος αβεβαιότητες για τα πάντα, ειδικά τις τελευταίες δεκαετίες. Ακόμη και τα μαθηματικά δεν μας δίνουν
ασφαλή αποτελέσματα. Η κατανόηση μεταξύ των ανθρώπων και των κοινωνιών βρίσκεται σε κρίσιμη φάση. Η κοινωνία μας είναι ουσιαστικά θρυμματισμένη. Κυριαρχεί ο εγωκεντρισμός και ο άνθρωπος από πρόσωπο κατέστη απλό άτομο και τελικά… ένας απλός αριθμός. ΣΧΟΛΙΑ. Από τα πρώτα βήματά του ο άνθρωπος με οδηγό το ισχυρότερο «όπλο» του τον υπερμεγέθη εγκέφαλό του προσπάθησε να βρει τρόπους προσαρμογής στο περιβάλλον. Να αποκτήσει ικανότητες εξισορρόπησης των φυσικών αδυναμιών του. Δεν έχει το ποδάρι του ελαφιού, το μάτι του αετού, της γάτας την ευελιξία και την τόλμη του λιονταριού. Εκμεταλλεύθηκε τα μοναδικά νοητικά και πνευματικά χαρίσματα και ως homo educandus κατόρθωσε να υπερακοντίσει κάθε φυσική του ικανότητα σε αφάνταστα μεγέθη. Ξεπέρασε κατά πολύ τα όρια του και «βλέπει» πια έναν τεράστιο μακρόκοσμο και έναν ασύλληπτο νοητικά μικρόκοσμο. Στην παραζάλη, όμως, της εξειδίκευσης παραμέλησε το ανθρώπινο είναι, που ήταν και πρέπει να είναι το κύριο και πρώτιστο αντικείμενο της παιδείας του. Το ιδανικό της αρχαιοελληνικής παιδείας, που θεμελίωσε για πρώτιστη φορά τον ανθρωπισμό. Η μονομερής επαγγελματική και οικονομικά προσοδοφόρος εκπαίδευση την αλλοίωσε. Παραβλέφθηκε, ότι η σύμμετρη ανάπτυξη των ανθρωπίνων όντων συνιστά την μοναδική άμυνά του από την ισοπέδωση που επιβάλλει ο οικονομισμός. Παραμελήθηκε η σχολαστική και μεθοδευμένη ολιστική παιδεία που αναπτύσσει τις ανθρώπινες αρετές. Η σοφία της ζωής χάθηκε μέσα στις πολλές γνώσεις και η σωστή γνώση πνίγη-
κε μέσα στον καταιγισμό των εμπορικών, συνήθως, πληροφοριών. Η καλλιέργεια αισθητικής ποιότητας με τελικό σκοπό την αυθεντική ωραιότητα έχασε τη μάχη κόντρα στην κακότροπη πρόκληση των εντυπώσεων. Τέλος το λίκνο όλων των αρετών και αξιών η ηθική συνείδηση του προσώπου-ανθρώπου έπεσε στη μαύρη τρύπα του κλειστού εγωκεντρικού ορίζοντα. Έτσι στένεψαν θανάσιμα οι θεμελιακές αξίες της ανθρώπινης προσωπικότητας η αλήθεια, η ομορφιά και η καλοσύνη. Μοιραία το ιερό του καθενός μας κατέστη ένας διαστρεβλωμένος φανατισμός και τελικά καταπνίγηκαν οι πιο πολύτιμες, αλλά πιο ευαίσθητες ανθρώπινες αρετές: η εμπιστοσύνη, η ελπίδα και η αφιλοκερδής αγάπη. Κοντολογίς έχει καταρρεύσει το όλο σύστημα αξιών επάνω στο οποίο είχε στηρίξει τις ελπίδες του ο άνθρωπος τους για μια κοινωνία εύρυθμη και ανθρώπινη. Μια κοινωνία του μέτρου, της μεσότητας, της ανοχής, της συναίνεσης και αρμονικής συνύπαρξης που θα πρόσφερε ευκαιρίες για περισσότερη δικαιοσύνη, χειραφέτηση και επικοινωνία μεταξύ ανθρώπων επάνω στη Γη. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ. Οι φυσικές, όπως και οι κοινωνικές συνθήκες καθημερινά αλλάζουν. Νέες ανακαλύψεις και εφευρέσεις, καινούργια προϊόντα και αγαθά παράγονται που δημιουργούν συνθήκες για ένα διαφορετικό κόσμο ζωής για πολλά άτομα. Συνθήκες ,τις οποίες εν πολλοίς ο ίδιος ο άνθρωπος δημιουργεί, τον υποχρεώνουν σε μια διαρκή αναπροσαρμογή του τρόπου ζωής του, γιατί παράγουν θετικά, αλλά προκαλούν και πολλά αρνητικά αποτελέσματα. Η διαρκής εξειδίκευση δημιουργεί νέους και ωφέλιμους κλάδους γνώσης, αλλά επιβάλλει την αδήριτη ανάγκη να αντιμετωπισθεί με επιτυχία η σύνθεση όλων των επιμέρους προσπαθειών. Οι γραμμικές αναγωγές δεν ισχύουν στα πολύπλοκα φαινόμενα, έτσι προκαλούνται μη αναμενόμενα αποτελέσματα. Η ζωή μας κατακλύζεται από τη διαφορετικότητα, την ατομικότητα και την πολυποικιλότητα. Η κατανόηση της πραγματικότητας απαιτεί έναν πολλαπλά και σύμμετρα αναπτυγμένο με πολλές εμπειρίες ανθρώπινο εγκέφαλο. Αλλά και ο πιο αναπτυγμένος ανθρώπινος εγκέφαλος Συνέχεια στην επόμενη σελίδα
• Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2015 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ
7
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Συνέχεια από την προηγούμενη σελίδα
έχει πεπερασμένες δυνατότητες σύλληψης του όλου γίγνεσθαι, οπότε ανακύπτει, ως απόλυτα απαραίτητη η αρετή της συνεργασίας του ανθρώπου με τον συνάνθρωπό του. Απαιτείται, ως εκ τούτου, η καλλιέργεια μιας ανθρωπο-ηθικής , που να στηρίζεται στην συμπάθεια, την ενσυναίσθηση την αλληλεγγύη, την αμοιβαία ευθύνη και την κατανόηση. Αυτά οδηγούν στο δημιουργικό διάλογο, από τον οποίο, όταν βασίζεται στην αυθεντικότητα, την καλή διάθεση και την υπευθυνότητα, αναδύονται νέες κοινωφελείς λύσεις. Κοντολογίς, η πιο γενναία μεταρρύθμιση είναι η διαρκής αναπροσαρμογή του σκέπτεσθαι, του συναισθάνεσθαι και ενεργείν όλων μας, με την πεποίθηση ότι η ζωή μας είναι άρρηκτα συναρτημένη με το διπλανό μας. ΕΠΙΛΟΓΟΣ- ΠΡΟΤΑΣΗ . Δεν υπάρχει ατομική ολβιότητα χωρίς αρμονικό κοινωνικό περιβάλλον. Η σύγχρονη ζωή απαιτεί μια αρμονική σύνθεση ηθικής και υλικού οφέλους, έλλογου υπολογισμού και πρακτικής ενεργητικότητας, αυτο-πειθάρχησης και επιδίωξης επιτυχίας. Αρμονία Λόγου και ψυχόρμητου. Μια προσωρινή παραίτηση από την άμεση ικανοποίηση για χάρη μιας ανώτερης και σταθερότερης ευρύτερης ευτυχίας. Μια ευζωία η οποία να εδράζεται στο μέτρο. Η φιλαυτία, της οποίας το οικονομικό αντίστοιχο είναι η ιδιοκτησία και η ανάγκη της απόλαυσης μπορούν να ικανοποιηθούν όχι αναρχικά αυτοκαταστροφικά, αλλά με την άσκηση χαρακτηριστικών αρετών, όπως η τάξη, η ακρίβεια, η φιλοπονία και η φειδώ. Μια συνύφανση ήθους με την επιθυμία επίγειας επιτυχίας και ολβιότητας. Το σπουδαιότερο, ίσως, είναι η διεύρυνση του ορίζοντος αναφοράς του σκέπτεσθαι, συναισθάνεσθαι και πράττειν μας. Ο πιο δόκιμος ορίζοντας είναι ακόμη και σήμερα[ ίσως για πολλά ακόμη χρόνια] ο ορίζοντας της Πατρίδας μας. Όχι, όμως, κλειστός και απομονωμένος, αλλά εναρμονισμένος στο διεθνές περιβάλλον με το οποίο συνεξελίσσεται. Με το πλάτεμα του εαυτού μας στα ανοιχτά όρια της Πατρίδας μας εξασφαλίζονται πιο ευκρινείς αλήθειες, ευγενέστερα συναισθήματα και πιο αγαθές πράξεις επιτυγχάνοντας μεγαλύτερη προβλεψιμότητα και λυσιτελέστερη αντιμετώπιση της αβεβαιότητας και του φόβου. Ό,τι όλοι μας λαχταράμε σήμερα. Τότε, προσωπικά νιώθουμε, λόγω δικής μας συμμετοχικότητας, ένα είδος εσωτερικής πληρότητας, καθόσον θα συμβάλλουμε στην διαμόρφωση συνθηκών βελτίωσης του Κόσμου της Ζωής μας προς μια πραγματικότητα πιο ανθρώπινη. Για να θελήσει, όμως, η Κοινωνία να ακολουθήσει αυτό τον δρόμο πρέπει πολλοί πολίτες να το θελήσουν. Αυτό επιτυγχάνεται όταν πιστεύουν στις κοινές αξίες που αναδύονται από ευρεία παιδεία. Τότε νιώθουν τον βαθύ συγκλονισμό, ότι είχαν ενεργήσει λανθασμένα και το αποδέχονται, ως ευθύνη τους, οπότε η απόφαση είναι στερεή, ως δικό τους καθήκον, καθόσον αφορά στα παιδιά τους. Μήπως η κρίση που βιώνει η χώρα μας μάς οδηγήσει σε μια ριζική αναθεώρηση των απόψεών μας για τον Κόσμο της Ζωής μας, οπότε και θα έχει συντελεσθεί και η γενναία μεταρρύθμιση!!. Το ευχόμαστε. Το ελπίζουμε. Είναι όμως εφικτό. 8
Γράφει ο Ιωάννης Μανιός Ένα από τα συχνότερα επαναλαμβανόμενα διλήμματα τις ημέρες αυτές είναι κατά πόσο μας συμφέρει η παραμονή στο ευρώ ή αν θα ήταν καλύτερα να επιστρέψουμε στη δραχμή. Κανείς δεν το παραδέχεται φανερά ως επιλογή προς το παρόν, ωστόσο ένα τμήμα της κοινής γνώμης, μη αντέχοντας τις επιπτώσεις από την οικονομική κρίση, δείχνει να πιστεύει ότι η αλλαγή νομίσματος θα ήταν πιθανώς η σωτηρία. Ας υποθέσουμε, λοιπόν, ότι καταλήγουμε να αφήσουμε το ευρώ και να «πάμε» στη δραχμή. Για την επιλογή αυτή υπάρχουν δύο εναλλακτικές· η μία είναι κατόπιν συμφωνίας με τους Ευρωπαίους εταίρους μας και η άλλη αυτόνομα, αδιαφορώντας για τις μέχρι σήμερα υποχρεώσεις που έχουμε αναλάβει. Πολλές από τις επιπτώσεις θα είναι κοινές και στα δύο σενάρια -αν και ηπιότερες στην πρώτη περίπτωση- κι έτσι, χάριν οικονομίας χώρου, ας τις εξετάσουμε μαζί. Το πρώτο μεγάλο πρόβλημα είναι τεχνικό και απαιτεί προσεκτικό σχεδιασμό μήνες πριν, καθώς επίσης και σημαντικό χρόνο για να υλοποιηθεί. Αφορά στο ποιο θα είναι το χαρτονόμισμα που θα κυκλοφορεί κατά τη μεταβατική περίοδο από το ένα νόμισμα στο άλλο. Ας υποθέσουμε ότι είτε σφραγίζοντας τα εν κυκλοφορία χαρτονομίσματα του ευρώ, που πλέον θα υποκαθιστούν τη δραχμή, είτε με την ταχύτατη κυκλοφορία δραχμικών τραπεζογραμματίων το θέμα αντιμετωπίζεται επιτυχώς, αν και δεν είναι τόσο απλό. Κύριο μέλημα πρέπει ούτως ή άλλως να είναι η εξασφάλιση επαρκούς νομισματικής κυκλοφορίας για τις καθημερινές συναλλαγές, κυρίως για την αποφυγή κοινωνικών εντάσεων. Το σοκ για τους καταθέτες. Με την ανακοίνωση της μετάβασης στη δραχμή, η αγωνία για την προστασία της αγοραστικής δύναμης των καταθέσεων θα ωθήσει μεγάλο αριθμό πολιτών σε συνωστισμό έξω από τις τράπεζες, απαιτώντας να αναλάβουν τα χρήματα τους.αν και μάταιη αντίδραση, πάντα συμβαίνει. Τις δυο τρεις πρώτες ημέρες οι τράπεζες θα είναι κλειστές. Με την αποκατάσταση της ψυχραιμίας, θα ανοίξουν -πιθανώς υπό αυστηρή φρούρηση- και θα υπάρχει ανώτατο όριο στις αναλήψεις, πιθανολογώντας κάπου ανάμεσα στα 50 με 100 ευρώ ημερησίως. Οι λογαριασμοί και οι λοιπές υποχρεώσεις θα εξοφλούνται για κάποιο διάστημα μόνο με χρεοπιστώσεις τραπεζικών λογαριασμών και όχι με μετρητά. Ταυτόχρονα, με την αλλαγή του νομίσματος θα επιβληθούν αυστηροί περιορισμοί στις μετακινήσεις κεφαλαίων προς το εξωτερικό. Συνάλλαγμα πλέον θα χορηγείται μόνο για εταιρικές συναλλαγές και για ταξίδια. Η διακίνηση των ευρώ εκτός τραπεζικού συστήματος θα θεωρηθεί παράνομη και θα τιμωρείται με βαριές ποινές για την αποφυγή φαινομένων κερδοσκοπίας και μαύρης αγοράς. Οι τιμές των πολύτιμων μετάλλων θα εκτοξευτούν και για κάποιο διάστημα μπορεί να αποτελέσουν εναλλακτικό συναλλακτικό μέσο. Φυσικά, τα χαρτονομίσματα και τα τιμαλφή στις τραπε-
• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2015
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ
Επιστροφή στη δραχμή. Και μετά τί; ζικές θυρίδες που θα ανοίγονται παρουσία εισαγγελέα -όπως έγινε στην Αργεντινή- θα υπόκεινται είτε σε αυτόματη μετατροπή σε δραχμές με την παλαιά ισοτιμία είτε σε αυστηρή φορολόγηση είτε και στα δύο. Το επόμενο που θα προσπαθήσουν οι πολίτες να εξασφαλίσουν είναι τα απαραίτητα προς επιβίωση, που σημαίνει ότι πιθανώς τα ράφια των σούπερ μάρκετ θα αδειάσουν εν ριπή οφθαλμού. Έχει συμβεί σε λιγότερο κρίσιμες περιστάσεις στην πρόσφατη ελληνική ιστορία, δεν είναι καθόλου απίθανο να επαναληφθεί. Η μεγάλη ζήτηση θα ωθήσει τις τιμές των αγαθών πρώτης ανάγκης προς τα πάνω και θα εμφανιστούν οι πρώτες πληθωριστικές πιέσεις. Η περίοδος που θα απαιτηθεί για να ομαλοποιηθεί η αγορά είναι καθαρά θέμα αρχών και διοικητικής αποτελεσματικότητας. Τώρα, πώς πάνω στον πανικό το κράτος θα αποφασίσει να λειτουργήσει σωστά το αφήνω στη φαντασία ενός εκάστου από εμάς. Εδώ υπάρχει ένα κρίσιμο ζήτημα: Αν δεν εξασφαλιστεί η ηρεμία και η τάξη, κατά τις πρώτες ημέρες υπάρχει σοβαρός κίνδυνος αναταραχών, που θα οδηγήσει τη χώρα για μεγάλο διάστημα στην απομόνωση και θα καταστρέψει τον τουρισμό. Αγορές και υποτίμηση. Η ελεύθερη διακύμανση της δραχμής στις αγορές θα προκαλέσει αναπόφευκτα την έντονη υποτίμηση της κατά το πρώτο διάστημα τουλάχιστον, φαινόμενο γνωστό στους οικονομολόγους ως «overshooting». Όταν τον Ιούνιο του 1997 η Ταϊλάνδη απελευθέρωσε το μπατ από το δολάριο ως συνέπεια της εκεί κρίσης, η ισοτιμία ήταν 1 δολάριο ίσον με 25 μπατ. Τον Ιανουάριο του 1998 το 1 δολάριο άγγιξε 56 μπατ. Σήμερα, δεκαπέντε χρόνια μετά, το δολάριο είναι στα 31 μπατ, υπερτιμημένο από τότε σε τρέχουσες τιμές κατά 24%. Μια υποτίμηση της τάξης του 50% με 60% κατά τη μετάβαση στη δραχμή πιθανολογείται έντονα από ξένες τράπεζες και οργανισμούς. Με την υποτίμηση της δραχμής, οι τιμές των εισαγόμενων προϊόντων θα γίνουν απαγορευτικές για την πλειοψηφία των πολιτών. Αυτό θα παρασύρει έντονα ανοδικά και τις τιμές των καυσίμων, των φαρμάκων, των ιατρικών μηχανημάτων και των αναλώσιμων και πολλών άλλων προϊόντων που καθορίζουν την ποιότητα ζωής έτσι όπως τη θεωρούμε δεδομένη σήμερα. Επιπλέον, υπάρχει σοβαρό θέμα με την περίοδο υποκατάστασης των προϊόντων που έχουμε σταματήσει να παράγουμε εδώ και χρόνια, επειδή τα εισάγουμε σήμερα με πολύ χαμηλότερο κόστος από τρίτες χώρες, όπως πατάτες, κρέας, ζάχαρη κ.λπ. Η μεγάλη αύξηση της τιμής των εισαγόμενων θα δώσει κίνητρο στην αναζωογόνηση της εγχώριας παράγωγης. Το θέμα είναι σε πόσο καιρό θα καταστεί δυνατό τα ντόπια προϊόντα να
καλύψουν πλήρως τη ζήτηση και τι γίνεται στο μεσοδιάστημα. Πληθωρισμός και νέο χρήμα. Η ελεύθερη πτώση της δραχμής στις κεφαλαιαγορές, σε συνδυασμό με την αυξημένη ζήτηση αγαθών και την περιορισμένη προσφορά, θα απογειώσει ταυτόχρονα και τον πληθωρισμό. Η κυβέρνηση που θα κληθεί να διαχειριστεί τη μετάβαση στη δραχμή θα έχει πολύ σημαντικό πρόβλημα να λύσει όσον αφόρα στη διαφύλαξη της αγοραστικής δύναμης του νέου νομίσματος και την καταπολέμηση του πληθωρισμού. Οι εργαζόμενοι και οι πολίτες έπειτα από τρία χρόνια σκληρής λιτότητας θα ζητήσουν δικαιολογημένα αυξήσεις, που για να δοθούν θα απαιτήσουν αύξηση της νομισματικής κυκλοφορίας, δηλαδή εκτύπωση νέου χρήματος, που με τη σειρά του θα ωθήσει το επίπεδο τιμών προς τα πάνω. Η εύρεση του σημείου ισορροπίας είναι πολύ δύσκολη τόσο τεχνικά όσο και κοινωνικά και πάντα εγκυμονεί κινδύνους εντάσεων και αναταραχών. Το μεγαλύτερο πρόβλημα σε περίπτωση υποτίμησης παραμένει ο τραπεζικός τομέας που θα βάλλεται από δύο πλευρές: Οι καταθέτες θα θέλουν να αποσύρουν τα χρήματα τους λόγω αβεβαιότητας και οι οφειλέτες θα αδυνατούν να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους. Ετσι θα καταστεί αδύνατο να εκπληρώσει το θεσμικό του ρόλο στην οικονομία, που είναι η χρηματοδότηση επενδύσεων. Χωρίς δάνεια επενδύσεις δεν γίνονται, θέσεις εργασίας δεν δημιουργούνται και ανάπτυξη δεν έρχεται. Στην κατάσταση που βρίσκεται σήμερα ο ελληνικός τραπεζικός τομέας, δεν θα είναι καθόλου εύκολο να αντέξει και το σοκ μιας πιθανής υποτίμησης. Όσον αφορά στην κρατικοποίηση των ιδιωτικών τραπεζών ως εναλλακτική αντιμετώπισης των προβλημάτων ρευστότητας στην οικονομία, ακόμη αναμένεται η παρουσίαση αντίστοιχης επιτυχημένης περίπτωσης στη μέχρι σήμερα Ιστορία.
• Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2015 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ
9
ΑΡΘΡΟ
Γιατί η Αλβανία ανεβάζει του τόνους Γράφει ο Κώστας Ράπτης Η συμπεριφορά της κυβέρνησης της Αλβανίας το τελευταίο διάστημα έναντι της Ελλάδας, και όχι μόνο, χρήζει ερμηνείας. Πολλοί έσπευσαν ήδη να συσχετίσουν την αμφισβήτηση, με την υποβολή μάλιστα ρηματικής διακοίνωσης, της ελληνικής θαλάσσιας δικαιοδοσίας στο βόρειο Ιόνιο με τουρκική “παρεμβολή” - πόσω μάλλον που η κίνηση αυτή συνέπεσε χρονικά με την “αυτοκρατορική” επίσκεψη Erdogan στα Τίρανα και “αντιγράφει” στην περίπτωση των Διαποντίων Νήσων το επιχείρημα της Τουρκίας ότι τα νησιά δεν έχουν πλήρη επήρεια στην υφαλοκρηπίδα. Στην πραγματικότητα, το θέμα έχει μεγάλο παρελθόν αλλά και επίκαιρες αφορμές. Ανάγεται στην προκήρυξη από αλβανικής πλευράς οικοπέδων για έρευνες υδρογονανθράκων (εντός και ελληνικής υφαλοκρηπίδας) το 2006, περνά στην θεωρούμενη ως ιδιαίτερα επιτυχημένη ελληνοαλβανική συμφωνία για τις θαλάσσιες ζώνες, με βάση την αρχή της μέσης γραμμής, το 2009 και καταλήγει στην αμφιλεγόμενη απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της γειτονικής χώρας το 2010 περί αντισυνταγματικότητας της εν λόγω συμφωνίας, έπειτα από προσφυγή του τότε αρχηγού της αντιπολίτευσης και νυν πρωθυπουργού Έντι Ράμα. Στην παρούσα συγκυρία, η Αλβανία προχωρά στην προκήρυξη επτά οικοπέδων για έρευνες υδρογονανθράκων, στην ξηρά και τη θάλασσα, με τις προσφορές να κατατίθενται μέχρι τις 25 Ιουνίου. Στα επτά οικόπεδα περιλαμβάνεται και το “Ιόνιο 5”, το οποίο επικαλύπτεται με το “οικόπεδο 1” της ελληνικής υφαλοκρηπίδας για το οποίο υποβάλλονται προσφορές μέχρι 14ης Ιουλίου, στο πλαίσιο του δεύτερου γύρου παραχωρήσεων του “νόμου Μανιάτη”. Το ζήτημα των χερσαίων συνόρων εμπλέκεται όχι επειδή εγείρονται αμφισβητήσεις, όπως λανθασμένα δόθηκε η εντύπωση, αλλά στον βαθμό που τα Τίρανα επιχειρούν να επισημοποιήσουν την υφιστάμενη οριοθέτηση με την άρση της εμπόλεμης κατάστασης. Ήδη πάντως η Συμφωνία του 2009 χρησιμοποιούσε την τελευταία πυραμίδα των χερσαίων συνόρων ως γραμμή βάσης και για τη χάραξη των θαλάσσιων δικαιοδοσιών. Το να “φορτώνει” η Αλβανία το διαπραγματευτικό “καλάθι” των διμερών σχέσεων, σε μία συγκυρία κατά την οποία αναδεικνύεται η σημασία του Ιονίου όχι μόνο ως 10
πηγής υδρογονανθράκων αλλά και ως θαλάσσιας οδού μεταφοράς τους προς Δυσμάς (πρβ. τον Δι-αδριατικό αγωγό κ.ο.κ.), δεν είναι κάτι το πρωτόγνωρο διπλωματικά. Περισσότερο ανησυχητική, όμως, είναι η συνολική στάση της αλβανικής κυβέρνησης στα θέματα της περιοχής, με την καλλιέργεια της ρητορικής περί “φυσικής Αλβανίας”. Το θέμα δεν προσφέρεται μόνο για... ποδοσφαιρικές αντιπαραθέσεις, όπως αυτή που δημιούργησε μέγα διπλωματικό επεισόδιο μεταξύ Τιράνων και Βελιγραδίου. Αποκτά και επίσημη κάλυψη από τη στιγμή που ο Έντι Ράμα δήλωσε ότι οι αλβανικοί πληθυσμοί Αλβανίας, Κοσόβου, πΓΔΜ θα ενοποιηθούν μέσω της κοινής ευρωπαϊκής τους προοπτικής είτε με τον “κλασικό” τρόπο. Έμπρακτη υλοποίηση αυτής της λογικής μπορεί να θεωρηθεί και η συνάντηση του Αλβανού πρωθυπουργού με τους ηγέτες των δύο αλβανικών κομμάτων της πΓΔΜ την Κυριακή στο Πόγραδετς (υπό τύπον “πανεθνικού “ συντονισμού), σε μία συγκυρία κατά την οποία διακυβεύεται και πάλι η σταθερότητα της γειτονικής χώρας. Ωστόσο, η Αλβανία δεν τοποθετείται πλέον στα θέματα αυτά από μία θέση σχετικά περιθωριακή. Αποτελεί πλέον μέλος του ΝΑΤΟ και προνομιακό συνομιλητή της Ουάσιγκτον, όπως υποδηλώνει π.χ. η στρατηγική συμφωνία συνεργασίας στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας που υπέγραψαν οι δύο χώρες τον περασμένο μήνα ή η διεθνής διημερίδα για την καταπολέμηση της στρατολόγησης τζιχαντιστών στα Δυτικά Βαλκάνια που φιλοξένησαν πρόσφατα τα Τίρανα κατόπιν αμερικανικής πρωτοβουλίας. Η τουρκική ενθάρρυνση δεν είναι ο μόνος παράγοντας που δίνει υπερβάλλουσα αυτοπεποίθηση στην κυβέρνηση Ράμα.
• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2015
ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ
Η επελαύνουσα Κίνα και ο ελληνικός γεωπολιτικός προσανατολισμός Της Συντακτικής Επιτροπής Ο στόχος του Κινέζου πρωθυπουργού Λι Κετσιάνγκ είναι η Ελλάδα να αποτελέσει τη βασική πύλη οικονομικής διείσδυσης της Κίνας στην Ευρώπη. Η πρόσφατη επίσκεψη του πρωθυπουργού της Κίνας Λι Κετσιάνγκ στην Ελλάδα την προηγούμενη ανέδειξε το εύρος και το βάθος στο οποίο αναπτύσσονται ήδη οι σχέσεις Ελλάδας και Κίνας, αλλά και τις προοπτικές που διανοίγονται για τη συνέχεια. Ο σημαντικότερος τομέας συνεργασίας είναι τα δίκτυα μεταφορών, καθώς η Κίνα βλέπει την Ελλάδα ως βασική πύλη για την είσοδο των κινεζικών προϊόντων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δεδομένου ότι το λιμάνι του Πειραιά προσφέρει στα container ships μεγάλη εξοικονόμηση χρόνου (της τάξης των 10 ημερών) και κόστους σε σύγκριση με τα λιμάνια της Β. Θάλασσας (Αμβούργο, Ρότερνταμ κλπ.). Το κινέζικο ενδιαφέρον δεν αφορά μόνο την επέκταση στο λιμάνι του Πειραιά, αλλά και την απόκτηση υποδομών logistics και την είσοδο στους ελληνικούς σιδηροδρόμους. Δεν είναι τυχαίο ότι παρουσία των δύο πρωθυπουργών ξεκίνησε η λειτουργία του κέντρου διανομής της Huawei στον ΣΕΜΠΟ Πειραιά, με την αναχώρηση εμπορευματικής αμαξοστοιχίας φορτωμένης με κοντέινερς απευθείας στο λιμάνι, με προορισμό τις ευρωπαϊκές αγορές. Επιπλέον, η υπογραφή 19 επιχειρηματικών συμφωνιών συνολικής αξίας αρκετών δις Ευρώ (ιδιαίτερα στους τομείς της ναυτιλίας, του τουρισμού και της εξαγωγής ελληνικών προϊόντων στην αχανή κινεζική αγορά) δίνει ένα μέτρο του μεγέθους του “πελάτη”, ενώ εξ ίσου σημαντική ήταν η δέσμευση του Κινέζου πρωθυ-
πουργού για τη συμμετοχή της Κίνας στην επόμενη έκδοση ελληνικών ομολόγων. Η σημασία των πρόσφατων σινοελληνικών συμφωνιών και επαφών είναι τεράστια, ειδικά τη στιγμή που η ελληνική οικονομία διψάει για ρευστότητα. Όμως η θεαματική σύμπλευση Ελλάδας και Κίνας τα τελευταία χρόνια εγείρει πολύ μεγαλύτερα ζητήματα από τα ήδη σημαντικά που αναφέρθηκαν: ζητήματα που άπτονται του γεωπολιτικού προσανατολισμού της χώρας.. Η σύμπλευση με την εκάστοτε θαλασσοκράτειρα δύναμη θεωρείται θεμελιώδης σταθερά της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής (με κυνικότερους όρους: της ύπαρξης του νεώτερου ελληνικού κράτους). Το κεντρικό σκεπτικό πίσω από το αξίωμα αυτό είναι ότι η στρατηγική θέση της Ελλάδας, που ελέγχει πλήρως την έξοδο της Μαύρης Θάλασσας και σε μεγάλο βαθμό (ειδικά μέσω της Κρήτης) την έξοδο από το Σουέζ προς τη δυτική Μεσόγειο και την Ευρώπη, την καθιστά αναγκαίο σύμμαχο για κάθε δύναμη που επιδιώκει να ελέγχει τη θαλάσσια κυκλοφορία. Και αντίστροφα, επειδή ο ανεφοδιασμός της ηπειρωτικής Ελλάδας και η ασφάλεια του ελληνικού νησιωτικού χώρου δεν μπορούν να διασφαλιστούν από την Ελλάδα ερή-
μην της εκάστοτε θαλασσοκράτειρας δύναμης, οι ελληνικές κυβερνήσεις διαχρονικά απέφυγαν να έρθουν σε σύγκρουση με τις θαλασσοκράτειρες δυνάμεις – και όποτε το έπραξαν, ο βίος τους αποδείχθηκε βραχύς (π.χ. 1915-1916, 1920-22). Άλλωστε η σύμπλευση της Ελλάδας με την εκάστοτε θαλασσοκράτειρα δύναμη, έστω και αν κάποτε επιβλήθηκε δια της βίας (επέμβαση Entente υπέρ Βενιζέλου το 1916, παρέμβαση Μ. Βρετανίας / ΗΠΑ στον Εμφύλιο) ή απαίτησε μισθοφορικές υπηρεσίες (εκστρατεία Ουκρανίας) και εθνικές θυσίες (Κύπρος), αποδείχθηκε σε γενικές γραμμές διαχρονικά επωφελής για τα ελληνικά συμφέροντα. Η ειρηνική επέκταση της Ελλάδας εις βάρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στη διάρκεια του 19ου αιώνα, η προσθήκη της Κρήτης και των Δωδεκανήσων στον εθνικό κορμό και η παρουσία στο στρατόπεδο των νικητών του Ψυχρού Πολέμου είναι αποτελέσματα της σύμπλευσης με τις θαλασσοκράτειρες δυνάμεις, Μ. Βρετανία και ΗΠΑ. Ακόμα και η ιστορική ευκαιρία της Μικρασιατικής Εκστρατείας παρασχέθηκε στην Ελλάδα στο πλαίσιο των τότε σχεδιασμών της Μ. Βρετανίας για το μέλλον της περιοχής. Συνέχεια στην επόμενη σελίδα
• Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2015 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ
11
ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Συνέχεια από την προηγούμενη σελίδα
Το κρίσιμο ερώτημα που αναδύεται σταδιακά στο βάθος, είναι αν η Κίνα είναι η επόμενη θαλασσοκράτειρα δύναμη, με την οποία η Ελλάδα μακροπρόθεσμα θα αναπτύξει (ή οφείλει για στρατηγικούς λόγους να αναπτύξει) μια σχέση αντίστοιχη εκείνης με την Μ. Βρετανία ή τις ΗΠΑ, που καθόρισαν την πορεία της κατά τους δύο τελευταίους αιώνες. Μια επιπόλαιη ματιά στο χάρτη θα έλεγε ότι, όπως η Γερμανία και η Ρωσία / Σοβιετική Ένωση στο παρελθόν, έτσι και η Κίνα σήμερα είναι η χερσαία δύναμη προς ανάσχεση, το νέο “αντίπαλο δέος” στις ναυτικές δυνάμεις Μ. Βρετανία και ΗΠΑ – μια τέτοια γεωπολιτική προσέγγιση θα ήταν όμως εσφαλμένη. Η συμπεριφορά της Κίνας σήμερα έχει όλα τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της δύναμης που επιδιώκει να κυριαρχήσει στη θάλασσα και, κατ’ επέκταση, στον πλανήτη. Αυτό δεν φαίνεται μόνο στις κατευθύνσεις των εξοπλιστικών της προγραμμάτων, αλλά και (κυρίως) στη σαφή τάση της να κυριαρχήσει στο παγκόσμιο εμπόριο, μετατρεπόμενη σε εξαγωγική υπερδύναμη και προνομιακό εισαγωγέα σημαντικών πρώτων υλών (το 2013 η Κίνα κατέστη ο μεγαλύτερος εισαγωγέας πετρελαίου παγκοσμίως, ξεπερνώντας τις ΗΠΑ). Σε αυτή την κατεύθυνση η Κίνα χρησιμοποιεί τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα (με πρώτο το χαμηλό κόστος εργασίας αλλά και σταδιακά την τεχνολογική πρωτοπορία), ακριβώς όπως η Μ. Βρετανία κατά τον 18ο και 19ο αιώνα και οι ΗΠΑ κατά το δεύτερο ήμισυ του 20ου αιώνα αξιοποίησαν τα τεχνολογικά προβαδίσματά τους για να αναδειχθούν. Άλλο ένα στοιχείο της κινεζικής πολιτικής που είναι κοινό με τις αυτοκρατορίες του παρελθόντος είναι η ευρεία διάθεση πιστώσεων προς τους “πελάτες”, που αφ’ ενός αποφέρουν οικονομικό όφελος (τόκους) και αφ’ ετέρου δίνουν σημαντικές δυνατότητες πολιτικής πίεσης και διείσδυσης σε 12
νέες αγορές. Το χαρακτηριστικό αυτό υποστηρίζεται από τις θεαματικές επιδόσεις της κινεζικής οικονομίας: ο ρυθμός αύξησής της κατά την τελευταία 30ετία κυμάνθηκε περί το 10% ετησίως κατά μέσο όρο, οδηγώντας το ονομαστικό ΑΕΠ της στα 9 τρις δολλάρια το 2013 (το δεύτερο υψηλότερο παγκοσμίως μετά τις ΗΠΑ).. Ακόμα σημαντικότερο είναι το γεγονός ότι η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας παγκοσμίως, ενώ τα εξαγωγικά προϊόντα της δεν περιορίζονται πια σε τομείς έντασης εργασίας (ένδυση, υπόδηση, γεωργία) αλλά επεκτείνονται και σε προηγμένους τεχνολογικά τομείς (αυτοκίνητα, υπολογιστές κλπ), όπυ ήδη κατέχει την πρώτη θέση. Όπως και οι προηγούμενες μεγάλες εξαγωγικές δυνάμεις, η Κίνα έχει ανάγκη από τον έλεγχο των θαλασσίων οδών, για την ασφαλή μεταφορά των προϊόντων και των πρώτων υλών της βιομηχανίας της. Μία έκφανση αυτής της προτεραιότητας είναι διαχρονικά, για κάθε μεγάλη δύναμη, η ανάπτυξη της ναυτικής ισχύος. Το κινεζικό ναυτικό τα τελευταία χρόνια αυξάνει με σταθερό ρυθμό τις μονάδες επιφανείας του (από 172 το 2005 σε 221 το 2012, μια αύξηση 28% σε 7 χρόνια). Σημαντικότερη ωστόσο από την αύξηση της ποσότητας είναι η βελτίωση της ποιότητας, καθώς έχουν ενταχθεί πολλαπλάσιες νέες μονάδες όπως τα αντιτορπιλικά Luyang (τύπου 052), οι φρεγάτες κλάσης Jiangkai (τύπου 054) και τα υποβρύχια κλάσης Yuan (τύπου 041), που επέτρεψαν την απόσυρση απαρχαιωμένων πλοίων. Επιπλέον, το πρώτο κινεζικό αεροπλανοφόρο, Liaoning, τέθηκε σε υπηρεσία το 2012 και ήδη έχουν επιβεβαιωθεί δοκιμές αποπροσνηώσεων με αεροσκάφη J-15. Εκτιμάται ότι το συγκεκριμένο σκάφος (πρώην σοβιετικό Varyag) θα χρησιμεύσει για την απόκτηση εμπειρίας εν όψει της επόμενης γενιάς αεροπλανοφόρων (πιθανώς 4-5) που θα ναυπηγηθούν στην Κίνα. Αν πάντως η Κίνα αναδειχθεί ως η επόμενη θαλασσοκράτειρα δύναμη,
• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2015
τα διλήμματα που θα τεθούν στην ελληνική ηγεσία θα είναι δύσκολα. Η Ελλάδα είναι μέλος της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, και μάλιστα στην παρούσα συγκυρία η αξία της αναβαθμίζεται για την σημερινή θαλασσοκράτειρα δύναμη, που είναι οι ΗΠΑ. Αν και η κινεζική ηγεσία, βαδίζοντας στην παράδοση του Κομφουκίου και του Σουν Τζου, έχει επιδείξει ως τώρα αξιοσημείωτη σύνεση σε όλες τις κινήσεις της, οι αλλαγές στη διεθνή ισορροπία δυνάμεων σπανίως επέρχονται αναίμακτα. Η ισχύς έχει πάντοτε τη δική της λογική, και ήδη οι κινήσεις της Κίνας σε σχέση π.χ. με τα διαφιλονικούμενα νησιά Ντιαογιού (Σενκάκου κατά την Ιαπωνία) δείχνουν ότι δεν θα αφήσει τη δική της ισχύ ανεκμετάλλευτη. Από την πλευρά τους οι ΗΠΑ έχουν καταστήσει σαφή την πρόθεσή τους να υποστηρίξουν τους γείτονες της Κίνας: το Μάρτιο ο διοικητής του αμερικανικού στόλου του Ειρηνικού ναύαρχος Χάρις εξέφρασε τις ανησυχίες του για την κινεζική στάση, ενώ ο πρόεδρος Ομπάμα κατά την επίσκεψή του στην Ιαπωνία τάχθηκε υπέρ της ιαπωνικής κυριαρχίας στα διαφιλονικούμενα νησιά. Τα δύσκολα ερωτήματα για την Ελλάδα θα έρθουν, αν η σύγκρουση συμφερόντων μεταξύ της νέας στρατηγικής εταίρου Κίνας και των “παραδοσιακών” στρατηγικών εταίρων φτάσει σε σημείο που να αναγκάσει τους τρίτους να διαλέξουν στρατόπεδο. Αυτό δεν σημαίνει ότι η διεύρυνση των ελληνικών γεωπολιτικών οριζόντων είναι εσφαλμένη – το αντίθετο μάλιστα: θα συνιστούσε γεωπολιτική μυωπία η απώλεια της προσφερόμενης κινεζικής συνεργασίας. Θα χρειαστεί όμως πολλή επιδεξιότητα και διορατικότητα από ελληνικής πλευράς, ώστε οι νέες στρατηγικές συμμαχίες να αποφέρουν τα προσδοκώμενα οφέλη, χωρίς τους ελλοχεύοντες κινδύνους. Κατά την κινεζική ρήση, θα ζήσουμε σε “ενδιαφέροντες καιρούς”. Το ζητούμενο είναι αν αυτό θα αποδειχθεί ευχή ή κατάρα…
ΔΙΕΘΝΗ ΘΕΜΑΤΑ
Λέτε οι BRICS να γίνουν τελικά BRIGCS; Γράφει ο Θεόδωρος Καρυώτης Ο ρόλος και η σημασία των κρατών που έχουν δημιουργήσει την οργάνωση BRICS δεν έχει ακόμα αξιολογηθεί σοβαρά και ήταν σίγουρα κεραυνός εν αιθρία η ρωσική πρόσκληση προς την Ελλάδα να γίνει το 6ο μέλος της. O πρωθυπουργός εξέφρασε μια «θετική έκπληξη» όταν άκουσε τον Ρώσο Υφυπουργό Οικονομικών Sergei Storchak, σε μια τηλεφωνική επικοινωνία τους, να προσκαλεί την Ελλάδα να γίνει μέλος των αναδυόμενων οικονομικών δυνάμεων. Εάν τελικά η Ελλάδα γίνει το έκτο μέλος αυτής της λέσχης, θα αλλάξει και την ονομασία της από BRICS σε BRIGCS και το G θα είναι για την Ελλάδα. Η ιστορία των BRICS ξεκίνησε όταν ο Jim O’Neill της Goldman Sachs έδωσε αυτό το ακρωνύμιο από τα αρχικά των κρατών που θα αποτελούσαν αυτή τη νέα διεθνή οικονομική οργάνωση. Το ακρωνύμιο ήταν BRICs γιατί τα αρχικά κράτη ήταν η Βραζιλία, η Ρωσία, η Ινδία και η Κίνα. Όταν, αργότερα, προστέθηκε και η Νότια Αφρική το τελικό “s” έγινε κεφαλαίο “S”. Η πρό-
ταση του O’Neill έγινε το 2001 προβλέποντας τα τέσσερα κράτη, Ρωσία, Κίνα, Ινδία και Βραζιλία θα αυξήσουν πάρα πολύ το ΑΕΠ τους την πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα και οι ρυθμοί ανάπτυξής τους θα είναι πολύ μεγαλύτερη των παγκόσμιων οικονομικών κολοσσών. Έτσι, τα επόμενα χρόνια, οι Υπουργοί Εξωτερικών αυτών των κρατών άρχισαν τις σποραδικές τους συναντήσεις και στην 61η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη άρχισε να παίρνει σάρκα και οστά. Η πρώτη Σύνοδος Κορυφής των BRICS έλαβε χώρα στη Αικατερίνμπουργκ τον Ιούνιο του 2009 και παρευρέθηκαν τα αρχικά 4 κράτη μια και η Νότιος Αφρική δεν ήταν ακόμα μέλος αυτής της νέας λέσχης. Η τελευταία, η 6η , έγινε στη Βραζιλία μεταξύ 14 και 16 Ιουλίου 2014 και υιοθέτησε την Διακήρυξη της Φοντολέζα και όπου αποφασίστηκε η δημιουργία της «Νέας Αναπτυξιακής Τράπεζας». Κάθε χρόνο η ετήσια Σύνοδος Κορυφής γίνεται σε διαφορετικό κράτος και αυτή του 2015 θα πραγματοποιηθεί στο Ουφά της Ρωσίας τον Ιούλιο όπου και θα συζητηθεί και η πρόσκληση προς την Ελλάδα. Κατά το Bloomberg, η πρόσκληση
εδράζεται σε γεωπολιτικά κίνητρα, τα οποία έχουν έρθει στο προσκήνιο, μετά την πρόθεση του Αλέξη Τσίπρα να συσφίξει τις σχέσεις της χώρας του με την Ανατολή. Για τον Jim O’Neill όμως δεν υπάρχει αμφιβολία: «Μήπως έχουμε Πρωταπριλιά; Μπορώ να καταλάβω γιατί η Ρωσία έχει αυτό το παράξενο κίνητρο, αλλά δεν μπορώ να φανταστώ γιατί οι άλλοι θα συμφωνήσουν». Η Νέα Αναπτυξιακή Τράπεζα θα έχει έδρα τη Σαγκάη της Κίνας και πρώτος της Πρόεδρος θα είναι ο Ινδός τραπεζίτης Kyndapur Vaman Kamath και η θητεία του θα είναι εξαετής. Θα διαθέτει, επίσης έναν Πρόεδρο του Διοικητικού Συμβουλίου που θα είναι Ρώσος. Ήδη η Τράπεζα θα διαθέτει ένα κεφάλαιο της τάξης των 100 δισ. δολαρίων και ένα άλλο ποσόν 100 δισ. δολαρίων που θα είναι ένα ταμείο (pool) αποθεματικού συναλλάγματος με σκοπό να δημιουργήσουν ένα αντίβαρο στην Παγκόσμια Τράπεζα και στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Το μερίδιο της Κίνας στο ταμείο θα είναι 41 δισ. δολάρια, της Ρωσίας, της Ινδίας και της Βραζιλίας θα είναι 18 δισ. δολάρια, και της Νότιας Αφρικής θα είναι 5 δισ. δολάρια. Συνέχεια στην επόμενη σελίδα
• Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2015 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ
13
ΔΙΕΘΝΗ ΘΕΜΑΤΑ Συνέχεια από την προηγούμενη σελίδα
Οι BRICS, αναμφίβολα, αποτελούν έναν πολύ υπολογίσιμο οργανισμό. Διαθέτουν το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού, το 25% του εδάφους του πλανήτη Γη, και το 20% του παγκόσμιου ΑΕΠ που έχει φτάσει τα 14 τρισεκατομμύρια δολάρια και έχει πλησιάσει το ΑΕΠ των ΗΠΑ. Επιπλέον, ελέγχουν περίπου το 43% του παγκόσμιου συναλλάγματος. Δεν νομίζω ότι αυτοί οι αριθμοί θα καλυτερεύσουν με την πρόσθεση της Ελλάδας. Οι κινέζοι αποκαλούν τους BRICS «jinzhuan siguo» που σημαίνει «τα τέσσερα χρυσά τούβλα» σε μια προσπάθεια να τετραγωνίσουν τον κύκλο και να υπενθυμίσουν σε όλους ότι σύντομα θα είναι η μεγαλύτερη οικονομική δύναμη του πλανήτη Γη. Οι κινέζοι μαζί με τους ρώσους με την δημιουργία του δικού τους κλαμπ είναι ένας τρόπος να πουν στους αμερικανούς ότι οι δυο μεγαλύτερες αναδυόμενες χώρες έχουν κάνει τις δικές τους επιλογές και ότι όλοι οι δρόμοι δεν οδηγούν στην Ουάσιγκτον. Ένας λόγος που αμφιβάλει κανείς για την επιτυχία τους είναι η έλλειψη συνοχής και ότι συναγωνίζονται μεταξύ τους περισσότερο απ’ ότι συναγωνίζονται την Αμερική και την Ευρώπη. Δύο είναι αυταρχικά καθεστώτα, δύο είναι θορυβώδεις δημοκρατίες, τρεις είναι πυρηνικές δυνάμεις και δύο έχουν μόνιμες θέσεις στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Από το 2003, η Goldman Sachs προέβλεψε ότι η Κίνα και η Ινδία θα είναι η πρώτη και η τρίτη οικονομική δύναμη στο κόσμο το 2050 και η Βραζιλία και η Ρωσία θα καταλαμβάνουν την πέμπτη και έκτη θέση. Την δεύτερη θέση θα έχουν οι ΗΠΑ και τη τέταρτη η Ευρωπαϊκή Ένωση.Τέλος, υπάρχει πιθανότητα οι BRICS να μη γίνουν BRIGCS αλλά BRIICS μια και υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα να γίνει 6ο μέλος η Ινδονησία που έχει 248 εκατομμύρια πληθυσμό και ΑΕΠ που φτάνει τα 1,3 τρισεκατομμύρια δολάρια. 14
"Οι BRICS, αναμφίβολα, αποτελούν έναν πολύ υπολογίσιμο οργανισμό. Διαθέτουν το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού, το 25% του εδάφους του πλανήτη Γη, και το 20% του παγκόσμιου ΑΕΠ που έχει φτάσει τα 14 τρισεκατομμύρια δολάρια και έχει πλησιάσει το ΑΕΠ των ΗΠΑ." Βέβαια, η ελληνική κυβέρνηση έκανε από την αρχή μια πολύ σωστή κίνηση. Όρισε ως αντιπρόσωπό μας στις διαπραγματεύσεις με τους BRICS τον οικονομολόγο Παναγιώτη Ρουμελιώτη που είναι άριστος γνώστης του παγκόσμιου οικονομικού και τραπεζικού συστήματος και θα δώσει τις σωστές συμβουλές στη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ όταν θα έρθει η ώρα να αποφασίσει εάν θέλει να γίνει το 6ο μέλος του κλαμπ των BRICS. Ο Ρουμελιώτης ήδη ανέφερε ότι ένα δάνειο από τους BRICS δεν θα περιλαμβάνει και μνημόνιο αλλά σίγουρα θα περιλαμβάνει κάποιους όρους. Σήμερα, η Ελλάδα δανείζεται με 2,3% και τα BRICS με επιτόκια 5%-13%! Επιπλέον για να γίνει πλήρες μέλος πρέπει να καταβάλει το ποσόν των 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων που, σίγουρα, δεν διαθέτει σήμερα. Ένα σημείο που πρέπει να προσέξει η Αθήνα είναι το γεγονός ότι οι ΗΠΑ δεν βλέπουν με καλό μάτι αυτή την διάθεση της Ελλάδας να αποκτήσει μια σχέση με έναν νέο οργανισμό ανταγωνιστικό στα συμφέροντά της. Ο Ρουμελιώτη βέβαια διευκρίνισε ότι αυτή τη στιγμή είναι ένα πολύ πρώιμο στάδιο για εκτιμήσεις και πολύ νωρίς για να για να εξαχθούν συμπεράσματα και ότι είναι, ουσιαστικά, μια φάση διερεύνησης. Ίσως το πιο σημαντι-
• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2015
κό σημείο από τις δηλώσεις Ρουμελιώτη είναι όταν υπογράμμισε ότι δεν λειτουργεί διαζευκτικά κανένα δίλλημα «BRICS ή Δύση», αλλά αποτελεί μια προσπάθεια για την ενίσχυση της ανάπτυξης στη χώρα μας. Στην απογραφή του 2011 η Ελλάδα είχε περίπου 11.000.000 πολίτες. Το 2060 θα έχει μόλις 8.5000.000 πολίτες. Η Τουρκία το 2060 θα έχει 102.000.000 πολίτες! Έχω την εντύπωση ότι ίσως πρέπει να πούμε στον Ρουμελιώτη να σταματήσει να ασχολείται με τους BRICS και να ασχοληθεί με αυτό το θέμα. Μπορεί βέβαια να κάνω λάθος μια και ο Νίκος Κοτζιάς είπε «Ο Θεός έδωσε την ευκαιρία στις δύο χώρες να γειτονεύουν, πήρε την απόφαση να βρίσκονται στο ίδιο μέρος του κόσμου. Ο Θεός έπαιζε τάβλι και έριξε εξάρες για την Ελλάδα και την Τουρκία. Πρέπει να βρούμε τρόπους να αξιοποιήσουμε θετικά τα καλά αποτελέσματα του Θεού στο τάβλι». Η οικονομική ιστορία μας διδάσκει ότι η επόμενη κρίση έρχεται, συνήθως, από την περιοχή που έχει λάβει πολλά χειροκροτήματα και αυτοϊκανοποίηση για τις επιτυχίες της. Εάν αυτό συμβεί και τώρα, το επόμενο οικονομικό σοκ, κατά πάσαν πιθανότητα, θα έρθει από τους BRICS
ΔΙΕΘΝΗ ΘΕΜΑΤΑ
Ξεθάβοντας το παρελθόν της Τουρκίας ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΑΝΑΒΙΩΣΗ, ΤΟΤΕ ΚΑΙ ΤΩΡΑ Γράφει ο Nick Danforth * Από την δεκαετία του 1930 μέχρι σήμερα, η Τουρκία κραδαίνει την νεο-οθωμανική ρητορική για να υποστηρίξει μια σειρά από διαφορετικές, ακόμη και αντιφατικές πολιτικές. Το πρωί της 22ας Φεβρουαρίου, πάνω από 500 Τούρκοι στρατιώτες με[1] ταφέρθηκαν στην Συρία για να εξάγουν την σορό του Σουλεϊμάν Σαχ -παππού του Οσμάν Α’, του ιδρυτή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας- από ένα μικρό μαυσωλείο στις όχθες του ποταμού Ευφράτη. Αν κι ο Σουλεϊμάν Σαχ δεν υπήρξε ποτέ ιδιαίτερα διάσημος ή σημαντικός σε σύγκριση με άλλους Οθωμανούς προγόνους, ο τάφος του ήταν μέρος της Τουρκίας, σύμφωνα με μια συνθήκη του 1921, και οι φρουροί του βρίσκονταν τεχνικά επί τουρκικού εδάφους. Καθώς αμφότεροι είχαν περικυκλωθεί εδώ και μήνες από μαχητές του Ισλαμικού Κράτους του Ιράκ και της αλ-Σαμ (ISIS), ο πρωθυπουργός της Τουρκίας, Αχμέτ Νταβούτογλου, επέμεινε ότι η απόσυρση των λειψάνων και των φρουρών αποτελούσε μέσο για την προστασία της εθνικής τους τιμής. «Οι χώρες που δεν προστατεύουν τα ιστορικά τους σύμβολα δεν μπορούν να οικοδομήσουν το μέλλον τους», είπε. Η αντιπολίτευση, εν τω μεταξύ, έσπευσε να κατηγορήσει την κυβέρνηση ότι θυσιάζει τουρκικό έδαφος για πρώτη φορά σε διάστημα σχεδόν ενός αιώνα. Αυτή η εισβολή στην Συρία ανανέωσε φυσικά τις ανησυχίες ότι η σύγχρονη Τουρκία, κατά κάποιον τρόπο, ξεθάβει το οθωμανικό παρελθόν της. Πράγματι, τέτοιες κατηγορίες παρουσιάστηκαν ήδη από το 1937, μόλις 15
"Πάνω από 500 Τούρκοι στρατιώτες μεταφέρθηκαν
[1]
στην Συρία για να εξάγουν την σορό του Σουλεϊμάν Σαχ -παππού του Οσμάν Α’, του ιδρυτή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας- από ένα μικρό μαυσωλείο στις όχθες του ποταμού Ευφράτη. ". χρόνια μετά το τέλος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ως απάντηση σε μια διαφορετική εδαφική σύγκρουση με την Συρία. Σύμφωνα με την ιστορικό Sarah Shields [2], ο Γάλλος αυτοκρατορικός αξιωματικός, Damien de Martel, επικαλέστηκε το φάντασμα του νεο-οθωμανισμού, όταν ο Κεμάλ Ατατούρκ, ο πρώτος πρόεδρος της Τουρκίας, απαίτησε από την Γαλλία να παραχωρήσει την Αλεξανδρέττα (την νυν νότια τουρκική επαρχία Χατάι) στην Τουρκία, έστω κι αν οι εθνικιστές της Συρίας θεωρούσαν πως θα ήταν παράνομη μια τέτοια προσάρτηση. Το αίτημα του Ατατούρκ, όπως προειδοποίησε τότε ο Martel [3], ήταν η απόδειξη ότι σύντομα θα «επέστρεφε στην πολιτική των σουλτάνων» και θα άρχιζε την ανακατάληψη της Εγγύς Ανατολής. Από την δεκαετία του 1930 έως το 2015, η Τουρκία πράγματι κραδαίνει την νεο-οθωμανική ρητορική για να υποστηρίξει μια σειρά από διαφορετικές, ακόμη και αντιφατικές πολιτικές.
Το να εξετάσουμε την εξέλιξη του τρόπου με τον οποίο χρησιμοποιήθηκε ο όρος αυτός μπορεί να βοηθήσει στην επεξήγηση των τρεχόντων διλημμάτων εξωτερικής πολιτικής του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) στην Μέση Ανατολή. Η ΛΟΓΙΚΗ ΥΠΕΡΤΕΡΕΙ ΤΟΥ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΟΣ Η εξωτερική πολιτική του Ατατούρκ[4] χαρακτηριζόταν σε μεγάλο βαθμό από ουδετερότητα και απομονωτισμό. Με εξαίρεση την Αλεξανδρέττα και μια σύντομη διαφωνία με το Ηνωμένο Βασίλειο για την ιρακινή επαρχία της Μοσούλης, απέρριψε τις αλυτρωτικές διεκδικήσεις πρώην οθωμανικών εδαφών. Ανησυχώντας σε μεγάλο βαθμό για την διατήρηση όσων είχε από την αρπάγη των δυτικών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, ο Ατατούρκ επικεντρώθηκε στην ανοικοδόμηση του τουρκικού κράτους και της οικονομίας στο εσωΣυνέχεια στην επόμενη σελίδα
• Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2015 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ
15
ΔΙΕΘΝΗ ΘΕΜΑΤΑ Συνέχεια από την προηγούμενη σελίδα
τερικό της Ανατολίας. Η πολιτική αυτή άλλαξε δραματικά, όμως, μετά την έναρξη του Ψυχρού Πολέμου. Η ένταξη στο ΝΑΤΟ με σκοπό την αντιμετώπιση μιας ανανεωμένης σοβιετικής απειλής αποτελούσε, κατά μια έννοια, μια εξαιρετικά νεοοθωμανική πολιτική ˑ για το μεγαλύτερο μέρος του δέκατου ένατου αιώνα, η Οθωμανική Αυτοκρατορία είχε συμμαχήσει με το Ηνωμένο Βασίλειο, την τότε διαπρεπή υπερδύναμη της Δύσης, για να ισορροπήσει απέναντι στην τσαρική Ρωσία. Με το Δόγμα Τρούμαν, το οποίο προέβλεπε εκατομμύρια για οικονομική και στρατιωτική βοήθεια προς την Τουρκία, οι Ηνωμένες Πολιτείες πήραν την θέση της Βρετανίας. Όπως ήταν αναμενόμενο, στα πρώτα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου, Τούρκοι κι Αμερικανοί διπλωμάτες επικαλούνταν συχνά την μακρά ιστορία της σύγκρουσης των Οθωμανών με την Ρωσία τόσο για να εμπνεύσουν, όσο και για να την χρησιμοποιήσουν ως προπαγάνδα. Οι Τούρκοι στρατιώτες που αγωνίζονταν στον πόλεμο της Κορέας χαιρετίζονταν ως εγγονοί των γενιτσάρων, της ελίτ του πεζικού των σουλτάνων. Υπήρχαν φήμες πως οι Οθωμανοί ήρωες πολέμου μπορούσαν [5] ακόμα και να ενώνονταν μυστικά μαζί τους στο πεδίο της μάχης. Αλλά η ανανέωση της νεοοθωμανικής ρητορικής έφερε επίσης επιπλοκές. Οι Αμερικανοί διπλωμάτες φοβούνταν ότι θα αποξενώσει τον νέο σύμμαχο της Τουρκίας, την Ελλάδα, καθώς και τους πρόσφατα ανεξάρτητους Άραβες γείτονές της. Εκείνη την εποχή, η Ουάσιγκτον ενθάρρυνε την Τουρκία να κατευθύνει την Μέση Ανατολή, με έναν οθωμανικό τρόπο, σε μια συμμαχία κατά της Σοβιετικής Ένωσης, αλλά προειδοποίησε την Τουρκία να προχωρήσει προσεκτικά δεδομένου ότι πολλοί Άραβες δεν έχουν ιδιαίτερα καλές αναμνήσεις από την Οθωμανική Αυ16
τοκρατορία. Μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, ο όρος «νεο-οθωμανικός» επανήλθε στην επικαιρότητα, πιο συχνά σε σχέση με [6] τα οικονομικά κίνητρα προσέγγισης του Τούρκου ηγέτη, Τουργκούτ Οζάλ, στην Κεντρική Ασία παρεμπιπτόντως, μια περιοχή που δεν υπήρξε ποτέ μέρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Είναι απίθανο να ασχολήθηκε ο Οζάλ με την αναβίωση του οθωμανικού παρελθόντος. Ήταν επιχειρηματίας και το κίνητρό του πίσω από την επέκταση της περιφερειακής επιρροής της Τουρκίας ήταν επιχειρηματικό -να δημιουργήσει ευκαιρίες για Τούρκους βιομηχάνους που προσανατολίζονταν όλο και περισσότερο στις εξαγωγές. Τον λεγόμενο νεο-οθωμανισμό του Οζάλ τροφοδοτούσε ο ενθουσιασμός του για την ελεύθερη αγορά, η οποία δεν αποτελούσε ποτέ οθωμανικό ιδανικό. Στην πραγματικότητα, ο Οζάλ υιοθέτησε μια φιλοδυτική ερμηνεία του οθωμανισμού –συγκρίνοντας ακόμα και την οθωμανική εγχώρια πολιτική της φιλελεύθερης αποκέντρωσης με εκείνη των Ηνωμένων Πολιτειών. ΣΤΗΝ ΣΩΣΤΗ ΠΛΕΥΡΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ Όταν το ΑΚΡ ανέλαβε την εξουσία το 2003, συνέχισε τις οικονομικές πολιτικές του Οζάλ, και πολλοί παρατηρητές [7] συνέχισαν να χρησιμοποιούν τον όρο «νεο-οθωμανική» για να περιγράψουν την περιφερειακή εξωτερική πολιτική του, η οποία είχε στραφεί προς την Μέση Ανατολή, την ώρα που η Τουρκία αναζητούσε νέες αγορές για τον δυναμικό βιομηχανικό τομέα της. Τόσο η ανάπτυξη μιας νέας αίσθησης πλούτου, όσο κι η γεωπολιτική ασφάλεια, αποτέλεσαν γνώμονες μιας εξωτερικής πολιτικής που χαρακτηριζόταν από μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και ταίριαζε απόλυτα με την οθωμανική ετικέτα. Την ίδια στιγμή, η ισλαμιστική κοσμοθεωρία του ΑΚΡ και οι συχνές του συγκρούσεις με τους Αμερικανούς
• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2015
πολιτικούς οδήγησαν στην χρήση του «νεο-οθωμανισμού» από τους επικριτές του ως σύντομη περιγραφή ενός είδους ασαφούς ισλαμιστικής ή αντιαμερικανικής πολιτικής. Κατά την τελευταία δεκαετία, οι επικριτές αυτοί κατηγόρησαν το ΑΚΡ για νεο-οθωμανισμό ή ισλαμισμό, κάθε φορά που οι Τούρκοι ηγέτες ταξίδευαν για επίσημες επισκέψεις οπουδήποτε ανατολικά της Άγκυρας, ακόμη και αν η χώρα ήταν σιιτική, επιθετικά κοσμική ή κάποιες φορές, όπως στην περίπτωση της Ρωσίας, κυρίως χριστιανική. Αλλά αυτές οι πολιτικές είχαν νόημα υπό το πρίσμα της επέκτασης των οικονομικών συμφερόντων της Τουρκίας, τα οποία οδήγησαν το ΑΚΡ να προωθήσει τις σχέσεις του με χώρες που στρέφονταν κατά της Δύσης και προσέφεραν επικερδείς ευκαιρίες για τους Τούρκους επιχειρηματίες. Αυτή, πράγματι, ήταν η προσέγγιση που οδήγησε τον τότε πρωθυπουργό, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, να περάσει χρόνια προσπαθώντας να προσεγγίσει [8] τόσο τον πρόεδρο της Συρίας, Μπασάρ αλ-Άσαντ, όσο και την Τεχεράνη. Μόνο όταν έκανε την εμφάνισή της η Αραβική Άνοιξη, η ρεαλιστική εξωτερική πολιτική του ΑΚΡ έδωσε την θέση της σε μια όλο και πιο ισλαμιστική πολιτική. Σε μια χαοτική περίοδο χωρίς σαφή ή λογική προσέγγιση στην περιφερειακή πολιτική, η Τουρκία ευθυγραμμίστηκε με μια ομάδα κρατικών και μη κρατικών φορέων -στην Αίγυπτο, την Λιβύη, την Συρία και αλλού- με τις οποίες μοιραζόταν έναν σουνιτικό ισλαμιστικό δεσμό. Ειρωνικό είναι το γεγονός ότι μια από τις πιο ξεκάθαρες μετατοπίσεις του ΑΚΡ προς τον ισλαμισμό έλαβε χώρα στην Λιβύη. Όταν έγινε η εξέγερση, το AKP στήριξε αρχικά την κυβέρνηση του Λίβυου προέδρου, Μουαμάρ αλ-Καντάφι, με τον οποία είχε επιχειρηματικές σχέσεις δισεκατομμυρίων δολαρίων. Αλλά για ένα κόμμα που φιλοδοξεί να είναι δημοκρατικό, ο κυνισμός αυτής της realpolitik προ-
ΔΙΕΘΝΗ ΘΕΜΑΤΑ
Ο Πρωθυπουργός της Τουρκίας Αχμέτ Νταβούτογλου προσεύχεται στον τάφο του Σουλεϊμάν Σαχ, παππού του Οσμάν Α ', ιδρυτή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας σέγγισης [9] αποτέλεσε λόγο αμηχανίας. Μετά την ένταξή της στην Δυτική εκστρατεία εναντίον του Καντάφι, η κυβέρνηση του ΑΚΡ προσπάθησε να μείνει στην σωστή πλευρά της ιστορίας, ξεκινώντας μια δυναμική εκστρατεία κατά του Άσαντ. Η πρωτόγνωρη αντίθεσή της απέναντι στους κοσμικούς δικτάτορες οδήγησε στην αυξημένη ενίσχυση των ισλαμιστικών κινημάτων της αντιπολίτευσης και στην Αίγυπτο. Εκεί, το ΑΚΡ υποστήριξε τον πρόεδρο Μοχάμεντ Μόρσι και το κόμμα του, την Μουσουλμανική Αδελφότητα -ενώ, με το να συνεχίζει να τον υποστηρίζει ακόμα και μετά την ανατροπή του στο πραξικόπημα, τον Ιούλιο του 2013, προκάλεσε τους νέους στρατιωτικούς ηγέτες της Αιγύπτου. Οι συνέπειες για τα τουρκικά συμφέροντα ήταν ακόμη πιο σοβαρές στην Συρία. Το ΑΚΡ δεν ήταν το μόνο που επιθυμούσε την ανατροπή του Άσαντ. Αλλά φέρθηκε πιο ριψοκίνδυνα, υποστηρίζοντας τους εξτρεμιστές που τελικά αποτέλεσαν το ISIS, επειδή εκείνη την εποχή φαινόταν πως εκείνοι ήταν αρκετά επικίνδυνοι ώστε να φέρουν σε πέρας αυτήν την δουλειά. Έγινε σαφές πως η τουρκική κυβέρνηση είχε κάνει λάθος, όταν οι δυνάμεις του ISIS κατέλαβαν την τουρκική πρεσβεία στην Μοσούλη. Το ΑΚΡ σίγουρα δεν ενέκρινε ποτέ την ιδεολο-
γία ή την βαρβαρότητα του ISIS, αλλά τέτοιου είδους εσφαλμένοι υπολογισμοί 10] γίνονται από πολιτικούς, όπως ο Ερντογάν, που πιστεύουν [11] ότι ένας Μουσουλμάνος δεν θα μπορούσε να διαπράξει γενοκτονία. ΜΗΔΕΝΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ Η Αραβική Άνοιξη κατέρριψε τότε και την πολιτική «μηδενικών προβλημάτων με τους γείτονες» του υπουργού Εξωτερικών, Νταβούτογλου –η οποία αποτελούσε τόσο την πιο ρεαλιστική, όσο και την πιο απελπιστικά ιδεαλιστική πτυχή της προσέγγισής του για την περιοχή. Από την μια πλευρά, ήταν λογικό να διατηρεί καλές σχέσεις με τις γειτονικές χώρες, κυρίως χάριν της επιχειρηματικής δραστηριότητας. Από την άλλη πλευρά, πολλές χώρες της περιοχής είχαν ακόμη προβλήματα με την Τουρκία, για να μην αναφερθούμε στα προβλήματα που είχαν μεταξύ τους. Η αρχική επιτυχία του Νταβούτογλου έγκειται στην πιο ρεαλιστική παρουσίαση του φιλόδοξου στόχου των «μηδενικών προβλημάτων» με το να τον εντάξει στην οθωμανική ιστορία, για παράδειγμα, μιλώντας [12] για τις προσπάθειες της Τουρκίας να «επανενταχθεί» με τους γείτονές της ή την «ιστορική ευθύνη» της στην οικοδόμηση σταθερότητας στην Μέση Ανα-
τολή. Ο Νταβούτογλου διαπότισε το κλισέ της Τουρκίας ως γέφυρα μεταξύ Ανατολής και Δύσης με τα ρομαντικά ιδεώδη της οθωμανικής ανοχής. Με την αναφορά του σε ένα παρελθόν στο οποίο η αυτοκρατορία εξασφάλιζε αρμονία μεταξύ εκείνων που κυβερνούσε, ανεξάρτητα από την θρησκεία ή την εθνικότητά τους, έκανε πιο εύκολο να φανταστεί κανείς ότι η Τουρκία θα μπορούσε να λειτουργήσει ως μεσάζων μεταξύ αιώνιων εχθρών όπως το Ισραήλ και η Συρία ή η Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν. Όταν πολλές από τις πολιτικές του Νταβούτογλου αρχικά στέφονταν με επιτυχία, έκαναν πιο ελκυστική την οθωμανική ρητορική. Η Άγκυρα πραγματοποίησε αξιοσημείωτη πρόοδο, για παράδειγμα, στην άρση των προϋποθέσεων για την έκδοση βίζας με τις γειτονικές χώρες των Βαλκανίων και της Μέσης Ανατολής. Μερικές φορές, οι Τούρκοι ηγέτες σύγκριναν [13] αυτήν την προσπάθεια με την ευρωπαϊκή ζώνη Σένγκεν. Αλλά οι άνθρωποι στην Τουρκία και στο εξωτερικό ήταν ιδιαίτερα εντυπωσιασμένοι με την ιδέα ότι οι Τούρκοι θα ήταν σύντομα σε θέση να ταξιδεύουν χωρίς βίζα σε όλα τα εδάφη που αποτελούσαν μέρος της πρώην Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Φυσικά, πολλά από τα ίδια τα προβλήματα με τα οποία ασχολήθηκε ο Νταβούτογλου και απέτυχε να ξεπεράσει, προέκυψαν από την κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Οι διαμάχες της Τουρκίας για τα οθωμανικά εδάφη, όπως εκείνες της Αλεξανδρέττας και της Κύπρου, δημιούργησαν μακροχρόνιες συγκρούσεις με την Συρία και την Ελλάδα αντίστοιχα, ενώ η Τουρκία κι η άρνηση της σε ό, τι αφορά την γενοκτονία των Αρμενίων το 1915 [14], έχει διαιωνίσει αρκετές εντάσεις με την γείτονα της. Η ιδέα της οθωμανικής αρμονίας θα μπορούσε να αποτελέσει αποτελεσματική ρητορική, αλλά ο Νταβούτογλου θα πλήρωνε το τίμημα για την πίστη του σε μια υπερβολική εκδοχή Συνέχεια στην επόμενη σελίδα
• Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2015 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ
17
ΔΙΕΘΝΗ ΘΕΜΑΤΑ Συνέχεια από την προηγούμενη σελίδα
της. Η εθνικιστική ιστορία της Τουρκίας υποστηρίζει εδώ και καιρό ότι οι συγκρούσεις που επέφεραν την κατάρρευση της οθωμανικής αυτοκρατορίας ήταν αποτέλεσμα των δυτικών ιμπεριαλιστών, οι οποίοι έστρεψαν τις κάποτε ειρηνικές μειονότητες ενάντια στους ανεκτικούς τους κυβερνήτες. Ακριβώς όπως πολλοί θεωρούν τώρα [15] πως τα σύνορα της Μέσης Ανατολής που δημιουργήθηκαν από την μεταπολεμική συμφωνία SykesPicot μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της Γαλλίας, αποτελούν τεχνητές αυτοκρατορικές επιβολές, έτσι κι ο Νταβούτογλου πίστευε πως οι συγκρούσεις της περιοχής ήταν κατάλοιπο της αποικιοκρατίας. Με την σειρά της, αυτή η πεποίθησή του έχει ως αποτέλεσμα την υπερεκτιμημένη υπόθεση ότι η περιοχή θα μπορούσε γρήγορα να μπει σε τάξη μέσω της διπλωματικής του προσέγγισης για «μηδενικά προβλήματα». Οι πολιτικοί της Τουρκίας είναι απίθανο να εγκαταλείψουν την ρόδινη άποψή τους για την οθωμανική ιστορία. Αλλά είναι αρκετά συνετοί ώστε να ξαναρυθμίσουν τον τρόπο που την εφαρμόζουν. Η απρόσμενα πρακτική [16] απόφαση να μετακινήσουν τον τάφο του σάχη Σουλεϊμάν, αλλά κι ο φαινομενικά ιδεαλιστικός λόγος για τον οποίο έγινε κάτι τέτοιο, αντικατοπτρίζει εύστοχα την χειραγώγηση του οθωμανικού παρελθόντος της χώρας από την τουρκική ηγεσία με σκοπό την δημιουργία μιας εξωτερικής πολιτικής που ταιριάζει στις σύγχρονες ανάγκες της Τουρκίας. Σύνδεσμοι: [1] http://www.bbc.com/news/world-middle-east-31572257 [2] http://www.amazon.com/Fezzes-River-IdentityPolitics-Diplomacy/dp/019539... [3] https://global.oup.com/academic/product/ fezzes-in-the-river-978019539331... [4] http://www.amazon.com/Turkish-Foreign-Policy-since-1774/dp/0415599873 [5] http://www.tulipandrose.net/wp/642-findikli-sofu-baba.html [6]https://www.academia.edu/2632645/Ottomanism_ vs._Kemalism_Collective_memo... [7] http://carnegieendowment.org/files/cmec10_taspinar_final.pdf [8] http://www.todayszaman.com/business_ turkey-to-set-up-nafta-like-union-wi... [9] http://www.gazetevatan.com/davutoglu-biz-komsularla-sifir-sorun-derken-z... [10] http://arsiv.taraf.com.tr/yazilar/nese-duzel/ilter-turkmen-akp-de-islam-... [11]https://books.google.com/books?id=L8rdavVyEIC&pg=PT54&lpg=PT54&dq#v=one... [12] http://foreignpolicy.com/2013/03/21/zero-problems-in-a-new-era/ [13] http://www.hurriyetdailynews.com/turkishpress-scan-for-nov-26.aspx?page... [14] http://america.aljazeera.com/opinions/2014/4/ what-we-all-get-wrongaboutt... [15] http://www.discoversociety.org/2015/01/03/ focus-the-middle-east-hallucin... [16] http://sosyal.hurriyet.com.tr/yazar/ahmet-hakan_131/neden-agizlarda-kekr... Ο NICK DANFORTH είναι υποψήφιος διδάκτορας τουρκικής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Georgetown. 18
• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2015
Γράφει ο Steven A. Cook* Στις 25 Απριλίου του 1915, όταν τα βρετανικά, γαλλικά, αυστραλιανά και νεοζηλανδέζικα στρατεύματα αποβιβάστηκαν στην στρατηγική Χερσόνησο της Καλλίπολης, στόχος τους ήταν να κατατροπώσουν τις Οθωμανικές άμυνες και να ανοίξουν τον δρόμο στο πολεμικό ναυτικό των συμμάχων ώστε να ανέβει το στενό των Δαρδανελίων προς την Κωνσταντινούπολη. Ήταν μια επικίνδυνη και δαπανηρή προσπάθεια που κατέληξε στην καθολική υποχώρησή τους οκτώ μήνες αργότερα. Για τους υπερασπιστές της Καλλίπολης, που έχασαν 86.692 άνδρες, η μάχη αποτέλεσε μια σημαντική νίκη για την υπεράσπιση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Παραδόξως, έγινε επίσης θεμέλιος λίθος του εθνικισμού που φάνηκε τόσο σημαντικός για την εγκαθίδρυση της Δημοκρατίας της Τουρκίας λιγότερο από μια δεκαετία αργότερα. Ομοίως, οι εορταστικές εκδηλώσεις για την εκατονταετηρίδα της μάχης αντανακλούν την ένταση μεταξύ της αξιολόγησης της Οθωμανικής εποχής και της καθαγιασμένης μνήμης του ιδρυτή της σύγχρονης Τουρκίας, Μουσταφά Κεμάλ -Ατατούρκ. Από διάφορες απόψεις, η μνήμη της Καλλίπολης εξακολουθεί να διαμορφώνει και να διαμορφώνεται από την πολιτική πορεία της χώρας. Όταν αποβιβάστηκαν οι δυνάμεις των συμμάχων, ο Κεμάλ, τότε αντισυνταγματάρχης, ήταν σε μια εφεδρική μονάδα πέντε μίλια από το μέτωπο. Παρατάχθηκε ταχύτατα έφιππος με το 57ο σύνταγμα στους απότομους λόφους που βλέπουν στο ακρωτήρι Αρί-Μπουρνού και τον περίφημο όρμο Anzac. Εκεί συνάντησε τις τουρκικές δυνάμεις που υποχωρούσαν -τις οποίες, σύμφωνα με δική του αφήγηση, εκλιπαρούσε να συνεχίσουν τον αγώνα τους μέχρι θανάτου, διατάσσοντας όσους στρατιώτες είχαν ξεμείνει από πυρομαχικά να ετοιμάσουν τις ξιφολόγχες τους. Ο Κεμάλ κατάφερε να αντέξει για τις επόμενες 24 ώρες κάτω από την βαριά πίεση των συμμάχων, υπομένοντας σημαντικές απώλειες μέχρι που έφτασαν
ΑΡΘΡΟ
Εκατό χρόνια μετά την Καλλίπολη ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΤΑΤΟΥΡΚ ΣΤΟΝ ΕΡΝΤΟΓΑΝ ενισχύσεις για να στηρίξουν την οθωμανική άμυνα. Για την ανδρεία του στο Αρί-Μπουρνού, ο Κεμάλ έλαβε μετάλλιο τιμής, που οδήγησε σε άλλες διοικητικές θέσεις κατά την διάρκεια της εκστρατείας στην Καλλίπολη. Ήταν τα κατορθώματα του Κεμάλ στην υπεράσπιση της Καλλίπολης που θα αποτελέσουν αργότερα την βάση του μύθου του ως νέου αρχηγού της Τουρκίας. Όταν τελείωσε ο Μεγάλος Πόλεμος, οι ικανότητές του, το θάρρος, η μεγάλη αυτοπεποίθηση και ο ανυποχώρητος εθνικισμός του τού προσέδωσαν μεγάλο κύρος, το οποίο χρησιμοποίησε για να δημιουργήσει ένα εντελώς νέο έθνος και κράτος. Την ίδια στιγμή, ο Κεμάλ ηγήθηκε ενός επιτυχημένου πολέμου ενάντια στους στρατούς της Ελλάδας, της Γαλλίας και της Ιταλίας, που επεδίωκαν να μοιράσουν την Ανατολία μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Από μια πολυπολιτισμική αυτοκρατορία που ενώνει τα Βαλκάνια με την Βόρεια Αφρική και την Μεσοποταμία, ο Κεμάλ ανακήρυξε ότι η τουρκική πατρίδα εκτεινόταν από την Αδριανούπολη στα δυτικά έως το Βαν στα ανατολικά (που αποτελούσε επίσης πατρίδα για έναν μεγάλο αριθμό Κούρδων και απομεινάρι των ελληνικών και αρμενικών κοινοτήτων που κάποτε γνώρισαν μεγάλη ακμή). Κεντρικό ρόλο στο εθνο-εθνικιστικό σχέδιο του ήταν η δημιουργία μιας συνταγματικής δημοκρατίας και η κατάργηση του οθωμανικού χαλιφάτου. Ο Κεμάλ είχε την πρόθεση να κατασκευάσει μια σύγχρονη κοινωνία στο επίκεντρο της οποίας βρισκόταν ο νέος Τούρκος άνθρωπος-που ήταν κοσμικός, με δυτική θεώρηση και εργατικός. Οι κατευθυντήριες αρχές της Δημοκρατίας, οι οποίες είναι γνωστές ως «οι έξι άξονες του Κεμαλισμού» (ρε-
Για τους υπερασπιστές της Καλλίπολης, που έχασαν 86.692 άνδρες, η μάχη αποτέλεσε μια σημαντική νίκη για την υπεράσπιση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. πουμπλικανισμός, λαϊκισμός, κοσμικότητα, ρεφορμισμός, κρατισμός και εθνικισμός), είχαν ως στόχο να «ανυψώσουν [την Τουρκία] στα υψηλότερα πολιτισμικά πρότυπα».
Τουρκία, κατά την οποία η κυβέρνηση διευθετεί τα ζητήματα θρησκευτικής πρακτικής, οι έκφραση της θρησκευτικής ταυτότητας αποτελούσε απειλή για το κεμαλικό πολιτικό σύστημα.
Με τον θάνατο του Ατατούρκ το 1938, οι υποστηρικτές του Κεμαλισμού δεν έχασαν τον ζήλο τους. Αν μη τι άλλο, οι ιδέες του έχασαν τις όποιες αποχρώσεις τους καθώς οι πολιτικές ελίτ της χώρας χρησιμοποίησαν τον κεμαλισμό και ερμηνευτικές αποκλίσεις του για να επιτεθούν και να υπονομεύσουν τους πολιτικούς τους αντιπάλους. Στην Τουρκία γίνονταν πολυκομματικές εκλογές από το 1950, και αν κι αυτό έχει οδηγήσει σε μια ιλιγγιώδη σειρά κυβερνήσεων συνασπισμού, ουδέποτε παρήγαγε μια δημοκρατία. Το ίδιο το γεγονός ότι η δημοκρατία οικοδομήθηκε πάνω στην «τουρκικότητα» απαιτούσε από τους ηγέτες της χώρας να καταστείλουν κάθε έκφανση κουρδικής ταυτότητας. Και λόγω της ιδιαίτερα επιθετικής εκδοχής κοσμικού κράτους που έχει η
Ήταν αυτό το σύστημα -η κληρονομιά του Ατατούρκ- που το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (γνωστό με το τουρκικό ακρωνύμιο του, ΑΚΡ) προσπαθεί να ανατρέψει από τότε που ανήλθε στην εξουσία το 2002. Καθώς προερχόταν από το Ισλαμικό κίνημα της Τουρκίας, η δέσμευση του ΑΚΡ στον Κεμαλισμό ήταν ύποπτη από την αρχή. Ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, και άλλοι ηγέτες του κόμματος προσποιούνταν συχνά ότι αναγνωρίζουν την αξία της ηγεσίας του Ατατούρκ και υπάκουα τοποθετούσαν περίτεχνα στεφάνια στο μαυσωλείο του Ατατούρκ στην Ημέρα της Δημοκρατίας και την επέτειο του θανάτου του Μουσταφά Κεμάλ. Ωστόσο, η αμφιθυμία του ΑΚΡ είναι προφανής σε όλους. Συνέχεια στην επόμενη σελίδα
• Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2015 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ
19
ΑΡΘΡΟ Συνέχεια από την προηγούμενη σελίδα
Αντί να γιορτάζει τον κεμαλικό εθνικισμό όπως κάθε καλός Τούρκος ηγέτης, ο Ερντογάν τιμά την εποχή της Τουρκοκρατίας. Εκείνη που για τον Ατατούρκ και τους οπαδούς του αποτελούσε περίοδο διαφθοράς, βίας και σκοταδισμού, για τον Ερντογάν και τους δικούς του συντελεί έξι αιώνες κύρους και δόξας. Έτσι, το AKP έχει επιβλέψει τον αναπροσανατολισμό της Τουρκίας στην πορεία πολλών σημαντικών πολιτικών διαστάσεων κατά την τελευταία δεκαετία. Πέρα από την συμπάθεια που τρέφει για την οθωμανική κληρονομιά της Τουρκίας, το ΑΚΡ προσπάθησε να καταστρέψει τα προπύργια του κεμαλισμού που κυριαρχούσαν παραδοσιακά στην ρεπουμπλικανική εποχή. Αυτά περιλαμβάνουν μεγάλες οικογενειακές εταιρείες χαρτοφυλακίου, ακαδημαϊκούς, μερίδα του Τύπου (οποιαδήποτε κριτική κατά του ΑΚΡ από κάθε γωνιά των μέσων ενημέρωσης είναι πιθανό να έρθει αντιμέτωπη με κυβερνητικά αντίποινα), και, το σημαντικότερο, την στρατιωτική διοίκηση. Γενικά, δεν είναι λανθασμένη η διάσπαση του μετώπου των ολιγαρχών, των στρατιωτικών και των υποστηρικτών τους, αν αυτό γίνεται για το συμφέρον του δημοκρατικού πολιτικού συστήματος. Κι αυτή ακριβώς είναι η δικαιολογία που χρησιμοποίησαν ο Ερντογάν και οι συνεργάτες του για την συμπεριφορά τους στο παρελθόν. Αλλά μετά από περισσότερα από δέκα χρόνια στην εξουσία, είναι σαφές ότι ενδιαφέρονται λιγότερο για την οικοδόμηση μιας δημοκρατίας και περισσότερο για την αντικατάσταση της κεμαλικής τάξης με κάποια που θα αντικατοπτρίζει τις δικές τους αξίες και ιδανικά, σφυρηλατημένη σε αντίθεση με τις μεταρρυθμίσεις του Ατατούρκ. Στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής, το ΑΚΡ δεσμεύτηκε για την ένταξη της χώρας στην ΕΕ στην αρχή της θητείας του, αλλά πιστεύει σαφώς ότι το μέλλον της Τουρκίας βρίσκεται στην ηγε20
«Αντί να γιορτάζει τον κεμαλικό εθνικισμό όπως κάθε καλός Τούρκος ηγέτης, ο Ερντογάν τιμά την εποχή της Τουρκοκρατίας.». σία της στην Μέση Ανατολή και τον ευρύτερο μουσουλμανικό κόσμο. Οι ίδιοι οι Κεμαλιστές έχουν μια πολύπλοκη σχέση με την Δύση. Ακόμη κι αν γιορτάζουν την οθωμανική νίκη επί των δυτικών αυτοκρατορικών δυνάμεων στην Καλλίπολη και δείχνουν βαθιά δυσπιστία απέναντι στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες, επιθυμούν απεγνωσμένα να γίνουν δεκτοί από τις δυνάμεις αυτές. Το ΑΚΡ, το οποίο προώθησε περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο κόμμα τον στόχο αυτό, απορρίπτει παρ’ όλα αυτά την ιδέα ότι η Δύση αποτελεί την αποθέωση του πολιτισμού. Δεν είναι μόνο ότι η ένταξη της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση άρχισε να θεωρείται ξεπερασμένη κατά την δεκαετία που μεσολάβησε από την στιγμή που το ΑΚΡ ανήλθε στην εξουσία ούτε το ότι είναι κοινώς αποδεκτό το γεγονός πως οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν κηρύξει πόλεμο κατά του Ισλάμ τα τελευταία 12 χρόνια. Πιο βαθιά, οι θεωρητικοί του κόμματος πιστεύουν ότι οι δυτικοί θεσμοί είναι εγγενώς ξένοι στην μουσουλμανική κοινωνία, που σύμφωνα με το AKP αποτελεί το σημαντικότερο χαρακτηριστικό της Τουρκίας. Τίποτα δεν θα αντιπροσώπευε καλύτερα την απομάκρυνση από τα ιδανικά της σύγχρονης Τουρκίας από μια μετατόπιση από την εκκοσμίκευση. Ο Ερντογάν και το ΑΚΡ έδειξαν ότι δεν θα προβούν σε αυτό το βήμα, ακό-
• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2015
μη κι αν επανέφεραν την θρησκεία στην δημόσια ζωή. Δεν είναι πιθανό να επανέλθει ο ισλαμικός νόμος στην Τουρκία, αλλά το ΑKΡ έχει επιβλέψει τον εξισλαμισμό των πολιτικών και κοινωνικών θεσμών της Τουρκίας. Αυτή είναι μια διαδικασία στην οποία οι ισλαμικοί νομικοί κώδικες, κανόνες και αρχές είτε ενσωματώνονται σε υφιστάμενες νομοθεσίες είτε αντικαθίστανται. Γειώνοντας ορισμένα ιδρύματα στα ισλαμικά δόγματα, το AKP έχει δημιουργήσει ένα περιβάλλον στο οποίο η θρησκεία διαδραματίζει έναν μεγαλύτερο ρόλο στο σύνολο της κοινωνίας, συμπεριλαμβανομένων και περιοχών που δεν έχουν άμεσα εξισλαμισθεί. Αυτό αποτελεί μέρος ενός πολιτικού σχεδίου με το οποίο το ΑΚΡ ενθαρρύνει τους Τούρκους να εξερευνήσουν τις μουσουλμανικές τους ταυτότητες ελεύθερα. Η 100η επέτειος της εκστρατείας στην Καλλίπολη θα περάσει με μεγάλη ευλάβεια για την ικανότητα των οθωμανικών δυνάμεων να επιβιώσουν των επιθέσεων των βρετανικών, γαλλικών και των συμμαχικών εισβολέων, αλλά υπάρχει μια βαθιά αμφιθυμία σχετικά με την ερμηνεία αυτής της νίκης. Η Καλλίπολη αντιπροσωπεύει την αρχή για κάτι νέο, ή αποτελεί σύνδεσμο με το ιστορικό μεγαλείο; Η απάντηση είναι πραγματικά εύκολη. Στην εξαιρετικά πολωμένη Τουρκία, όσοι βλέπουν την εποχή του ΑΚΡ με φρίκη, θεωρούν πως η Καλλίπολη ήταν μια στιγμή για την οποία αξίζει να υποκλιθούν στον Ατατούρκ και όλα όσα εκείνος πέτυχε στην επαύριο της μάχης. Ωστόσο, όπως και οι ανώτεροι διοικητές που αισθάνθηκαν δυσφορία με την παρρησία και στρατιωτική οξύτητα του νεαρού αντισυνταγματάρχη, οι σημερινοί Οθωμανοί ηγέτες της Τουρκίας θα υποβαθμίσουν τα επιτεύγματα του Ατατούρκ στην Καλλίπολη και θα γιορτάσουν το οθωμανικό μεγαλείο.
ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ
Έρχεται ντόμινο εξελίξεων στα Βαλκάνια Με τη συνεργασία του Ελληνικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών
Κλεισθήκαμε στον δικό μας κόσμο. Ωστόσο, τα Βαλκάνια παραμένουν ανέκαθεν η ενδοχώρα των Ελλήνων, αποτελούν κινουμένη άμμο και είναι ο μόνος πια γεωστρατηγικός διάδρομος ΔύσηςΑνατολής που ελέγχει την ασφάλεια και τη μεταφορά των ενεργειακών πόρων για την ενεργειακή επάρκεια ‒και εξάρτηση‒ της Ευρώπης όπου αναμετρώνται ΔύσηΡωσία. Υπογάστριό του η Ελληνική Μακεδονία και άμεσες οι γεωπολιτικές επιπτώσεις στη θέση της Ελλάδος που οφείλει να συνεκτιμά ότι: 1. Στα βαλκανικά κράτη επικρατούν ισχυρές φυγόκεντρες μειονότητες, οργανωμένο έγκλημα, ευμετάβλητο πολιτικό καθεστώς, ξένες επιρροές και μεγάλη φτώχεια. 2. Τα Σκόπια είναι κράτος-βόμβα έτοιμο να εκραγεί και να προκαλέσει βαλκανικό ντόμινο. Είναι όμηρος των Αλβανών, ορμητήριο της Τουρκίας και «τέκνο» της Μητέρας Βουλγαρίας με κοινή Ιστορία και μυριάδες κοινούς πολίτες. 3. Η Αλβανία, χώρα μέλος του ΝΑΤΟ, κινεί το όραμα της Μεγάλης Αλβανίας όπου επιδιώκει να ενσωματωθούν όσοι οι Αλβανοί ζουν σε τέσσερα γειτονικά της κράτη: Κοσσυφοπέδιο, Σκόπια, Σερβία και Μαυροβούνιο. Ακόμη και στην Ελλάδα! 4. Η Τουρκία ασκεί στρατηγική βάθους στα Βαλκάνια. Με σημαία το Ισλάμ ασκεί τον νεο-οθωμανισμό και καταλαμβάνει ισχυρές θέσεις στην περιοχή. Στις όμορες μεταξύ τους χώρες, όπου αναπτύσσεται το όραμα της Μεγάλης Αλβανίας, οι Μουσουλμάνοι αντιπροσωπεύουν τα εξής ποσοστά του συνολικού πληθυσμού τους: Αλ-
βανία: 75% των 3.100.000. Κοσσυφοπέδιο: 95% των 1.836. 529. Μαυροβούνιο: 17,7% των 657.394. Οι Αλβανοί του Σαντζάκ εξέλεξαν στη Βουλή αλβανικό κόμμα. Σερβία: 3,2% των 7.310.555 «στα χαρτιά», ενώ λειτουργούν τέσσερα αλβανικά κόμματα στο Πρέσεβο και στο σερβικό Σαντζάκ. Σκόπια: 32% των 2.082.000, το 25,3% Αλβανοί. Οι Μουσουλμάνοι έχουν τριπλάσιο δείκτη γεννήσεων. Εν δυνάμει το όραμα σαρώνει τον σημερινό χάρτη. Το Ισλάμ και υποδομές με ευρωπαϊκό χρήμα ενοποιούν τον χώρο. Ήδη ένας διεθνής αυτοκινητόδρομος ενώνει με την Αδριατική ‒και μεταξύ τους‒ τις αλβανικές πρωτεύουσες Πρίστινα του Κοσσυφοπεδίου και Τίρανα της Αλβανίας, ενώ εφέτος νέος αυτοκινητόδρομος 55 χιλ. ενώνει την Πρίστινα με την πρωτεύουσα Σκόπια ‒με τον μεγαλύτερο πληθυσμό Αλβανών σε όλο τον Κόσμο! Ο ειρμός των γεγονότων συνοψίζεται τηλεγραφικά ως εξής: Οκτώβριος 2012: Ο Πρωθυπουργός της Αλβανίας Σαλή Μπερίσα ορίζει την Μεγάλη Αλβανία «από την Πρέβεζα μέχρι το Πρέσεβο, από το Τέτοβο μέχρι το
Σαντζάκ και από τα Σκόπια μέχρι την Πρίστινα». 11.1. 2014: Οι Πρωθυπουργοί της Αλβανίας Έντι Ράμα και του Κοσόβου Χασίμ Θάτσι συγκροτούν την πρώτη σύνοδο κορυφής για τη Μεγάλη Αλβανία στην Πρίζρεν ‒Πρισρένη‒ του Κοσόβου, όπου ο Αλβανικός Σύνδεσμος το 1878 κήρυξε την ίδρυση του ενιαίου αλβανικού έθνους. Εκεί υποδέχονται τον Μεγάλο Αδελφό Ταγίπ Ερντογάν που διακηρύσσει: «Το Κόσοβο είναι Τουρκία και η Τουρκία Κόσοβο». Ενωρίτερα, 30.9.2011, ο Ερντογάν έκανε ναμάζι στο οθωμανικό Ζωγραφιστό Τζαμί στο αλβανοκρατούμενο Τέτοβο των Σκοπίων και βεβαίωσε τους χιλιάδες πιστούς: «Δεν μπορούμε να σας ξεχάσουμε όσο ανάμεσά σας βρίσκονται εγγόνια της οθωμανικής κληρονομιάς. Αδέλφια μας ζουν στη Βοσνία, στην Πρίστινα, στο Πρίζρεν, στα Σκόπια, στο Μοναστήρι, στο Τέτοβο». 10.3.2015: Βομβιστική επίθεση στο Κυβερνητικό Μέγαρο των Σκοπίων. Την ευθύνη ανέλαβε ο UCK, σύμφωνα με την εφημερίδα «Κόχα Ντιτόρε» της Πρίστινας. 23.3.2015: Οι Πρωθυπουργοί της ΑλΣυνέχεια στην επόμενη σελίδα
• Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2015 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ
21
ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Συνέχεια από την προηγούμενη σελίδα
βανίας Έντι Ράμα και του Κοσόβου Μουσταφά Ίσα συναντώνται με σύνθημά τους «Μία χώρα, ένα έθνος, ένα όνειρο». Υπέγραψαν ένδεκα συμφωνίες συνεργασίας. Δήλωσαν ότι η εθνική τους ενοποίηση θα πραγματωθεί μέσα στους κόλπους της Ε.Ε. και ανακοίνωσαν την κοινή διπλωματική εκπροσώπηση των δύο αλβανικών χωρών με πρώτο κοινό προξενείο τους στο Μιλάνο της Ιταλίας. Αυθημερόν η Μόσχα «εξέφρασε τη βαθιά ανησυχία της για τη σταθερότητα στα Βαλκάνια με αφορμή την πολιτική κατάσταση στη Μακεδονία και τις φιλοδοξίες της Πρίστινα για την Μεγάλη Αλβανία». 22. 4.2015: Ένοπλοι με στολές του UCK εισβάλλουν από το Κόσοβο στο μεθοριακό φυλάκιο Γκόσιντσε έξω από το Κουμάνοβο και αφοπλίζουν τους Σλαβομακεδόνες. Στις προκηρύξεις τους έγραφαν: «Ακυρώνουμε την Συμφωνία της Αχρίδας. Ο UCK αρχίζει πάλι τον αγώνα». 9.5.2015: χαράματα Σάββατο στο Κουμάνοβο, μικτή πόλη Αλβανών-Σλάβων στο τριεθνές Σκοπίων-Κοσόβου-Σερβίας, άγριες οδομαχίες Αστυνομίας-UCK μέχρι το βράδυ της Κυριακής με βαριά όπλα. Ισοπεδώνονται κτίρια. Νεκροί 22, βαριά τραυματίες 37. Παραδίδονται 30 Αλβανοί. Αρχηγοί τους είναι πέντε Κοσοβάροι. Το υπουργείο των Εσωτερικών ανακοίνωσε ότι σκόπευαν να χτυπήσουν κρατικά ιδρύματα, αστυνομικά τμήματα, αθλητικές εκδηλώσεις και δημόσιες συγκεντρώσεις. Ο Πρωθυπουργός Γκρούεφσκι δήλωσε: «Οι συγκρούσεις δεν είναι εθνοτικού χαρακτήρα. Στο Κουμάνοβο δεν συγκρούστηκαν Αλβανοί και Σκοπιανοί, αλλά άνθρωποι που δεν θέλουν την συνταγματική τάξη στην ΠΓΜΔ». Αντίθετα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Ιβανώφ τόνισε ότι η μη ένταξη των Σκοπίων σε ΝΑΤΟ και Ε.Ε. «αποτελεί πηγή εντάσεων μεταξύ των εθνοτικών ομάδων μας». Δηλαδή φταίει η Ελλάδα, η μοναδική γειτονική χώρα που δεν τρέφει διεκδικήσεις κατά των Σκοπίων, η μόνη πύλη τους προς τον Κόσμο και στρατηγικός οικονομικός εταίρος τους με ζωτικό συμφέρον να σταθεροποιηθούν ως ένα ασφαλές, σύγχρονο και δημοκρατικό πολυεθνικό Κράτος! Ωστόσο το σλαβικό καθεστώς τους, για να επιβιώσει, υπονομεύει συνειδητά όλα τα ευρωπαϊκά κριτήρια, όπως δηλώνουν όλες οι αποφάσεις της Ε.Ε. επί είκοσι συνεχή χρόνια. Χειρότερα καταγγέλλει η Αξιωματική Αντιπολίτευση που, γι’ αυτό, δεν αναγνωρίζει τη Βουλή και βγήκε στους δρόμους. Έπονται νέες σκηνές του δράματος και η Αθήνα οφείλει να έχει προετοιμασθεί. Πηγή : Defencenet 22
Γράφει ο Ιωάννης Αθ.Μπαλτζώης*
Φαίνεται απίστευτο, αλλά τα στοιχεία είναι αποκαλυπτικά και συγκλονιστικά Το λεγόμενο Ισλαμικό κράτος , το ISIS, το Αλ-Dawlah Αλ-Islamiyah fe Al-Ιράκ wa Al-Sham (DAISH / DAESH) βρίσκεται ήδη στην Ευρώπη και δραστηριοποιείται στην πολύπαθη την μετά Euromaiden Ουκρανία. Όπως φαίνεται ήδη δρουν στο έδαφος της Ουκρανίας, ομάδες ισλαμιστών εμπειροπόλεμων, αφού έχουν πολεμήσει στην Συρία και το Ιράκ και τώρα είναι στην Ουκρανία και την χρησιμοποιούν ως τον βατήρα για την είσοδο και εξάπλωσή των στην Ευρώπη. Ανησυχητική κατάσταση που τα Ευρωπαϊκά κράτη εθελοτυφλούν προς χάριν μικρόπνοων πολιτικών, εμπαθειών και ανεξήγητων εμμονών. Ας προσπαθήσουμε να ξετυλίξουμε το κουβάρι αυτών των αλλοπρόσαλλων εξελίξεων και ας αποκρυπτογραφήσουμε τι κρύβεται πίσω από αυτά που μας παρουσιάζουν σκόπιμα διαφορετικά και όχι την αλήθεια, τα συστηματικά διεθνή ΜΜΕ. Οι Πράκτορες του Χάους και ο πόλεμος για την Ευρασία Οι συγκρούσεις στην Ουκρανία, τη Συρία, το Ιράκ, τη Λιβύη, την Υεμένη είναι τα μέτωπα σε ένα πολυδιάστατη πόλεμο που διεξάγεται από τις ΗΠΑ και τους συμμάχους της. Σκοπός της αυτοκρατορίας (ΗΠΑ) και έπαθλο ο μονοπολικός κόσμος και η παγκόσμια κυριαρχία. Ο πολυδιάστατος αυτός πόλεμος των ΗΠΑ και των δυτικών συμμάχων στοχεύει στο να περικυκλώσει την Ευρασία. Κύριοι στόχοι η Κίνα και η Ρωσία, που κυριαρχούν στην Ευρασία, δευτερεύων στόχος το Ιράν. Η αυτοκρατορία ( ΗΠΑ) και οι σύμμαχοι έχουν μεθοδεύσει τον τρόπο ενεργείας των για την επίτευξη του σκοπού των. Το Ιράν είναι η πρώτη χώρα που θα «υποταχθεί» και ήδη το αντιλαμβανόμαστε με την διαφορετική μεθόδευση που προτιμήθηκε. Αντί γενικής σύρραξης επιλέχθηκε η αποκατάσταση των σχέσεων και αναμένεται η επίτευξη στο τέλος Ιουνίου μιας γενικής συμφωνίας, που θα αλλάξει σχεδόν τα πάντα, καθώς και τον χάρτη της Μέσης Ανατολής, παραχωρώντας στο Ιράν ζώνες (και χώρες) επιρροής (οι Σιιτικές χώρες) , πάντα υπό το αμερικανικό άρμα. Η άλλη χώρα, που θα αναλάβει κυρίαρχο και ηγεμονικό ρόλο είναι η Σαουδική Αραβία (για τις Σουνιτικές χώρες). Θα ακολουθήσει η Ρωσία με τελευταία χώρα που θα «υποταχθεί» στο αμερικανικό σχεδιασμό την Κίνα, για την «Ευρασιατική Αντάντ.» . Δεν είναι τυχαίο ότι οι συγκρούσεις στην Ουκρανία, τη Συρία, το Ιράκ, τη Λιβύη, την Υεμένη είναι κοντά στα σύνορα με το Ιράν και τη Ρωσία, επειδή η Τεχεράνη και η Μόσχα είναι οι μεσοπρόθεσμοι στόχοι της Ουάσιγκτον. Χαρακτηριστικά βλέπουμε τις φρικιαστικές ομοιότητες στις συγκρούσεις αυτές, όπου διαπιστώνεται μια σύνδεση και ομοιότητα σε αυτά που κάλλιστα θεωρούνται και είναι εγκλήματα πολέμου και
• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2015
ΑΡΘΡΟ
To ISIS στην Ουκρανία ΟΙ ΠΡΑΚΤΟΡΕΣ ΤΟΥ ΧΑΟΥΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΑΣΙΑ με άρθρα του και ντοκιμαντέρ, σχετικά με την διασύνδεση και εμπλοκή του ISIS στην Ουκρανία, καθώς και αλλού, όπου υπάρχει εμπλοκή ακραίων οργανώσεων και ιδιαίτερα εξτρεμιστών Ισλαμιστών. Ο εξαίρετος Πολωνός σκηνοθέτης έχει δημιουργήσει μια σειρά από ντοκιμαντέρ για την Τσετσενία, όπως The Smell of Paradise with Mariusz Pilis in 2005, για το BBC. Εκεί εξηγεί γιατί ορισμένοι από τους μαχητές από τον Καύκασο αισθάνονται ότι έχουν ένα χρέος προς τους Ουκρανούς, όπως π.χ. ο Oleksandr Muzychko και θα δούμε παρακάτω. [2]
εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, όπως βίαια, ρατσιστικά, ξενοφοβικά γεγονότα, εθνοκαθάρσεις, καταστροφή πολιτισμών και μνημείων, που κατά παράξενο τρόπο η διεθνής κοινότητα τα αντιμετωπίζει με απάθεια και αφωνία. Δεν είναι τυχαίο ότι στις 10 Σεπτεμβρίου 2014, το περιοδικό Newsweek είχε επικεφαλίδα τον τίτλο «Οι Ουκρανοί εθελοντές εθνικιστές διεξαγάγουν πόλεμο τύπου ISIS , διαπράττοντες εγκλήματων πολέμου».[1] αναφερόμενο στις αποκλίνουσες δυνάμεις, που δρούν στην Ανατολική Ουκρανία κατά των αποσχιστών Ρωσόφωνων , σε συνεργασία με τον τακτικό Ουκρανικό στρατό και αφορά το υπερ – εθνικιστικό κόμμα Pravy Sektor και τους πράκτορες του χάους, δηλαδή τις συμμο-
ρίες της Αλ-Nusra και του ISIS, όπου όλοι αυτοί εξυπηρετούν ένα αφέντη, έστω και αν δεν το αντιλαμβάνονται τυφλωμένοι από τις παραμορφωτικές ιδεοληψίες των, αντιληπτό ποιον και γιατί, όπως προαναφέραμε. Η παράξενη συμμαχία μεταξύ ISIS και των Ουκρανών ακραίων εθνικιστών-ναζιστών. Δεν πρέπει να αποτελεί έκπληξη ότι οι πράκτορες του χάους παρότι είναι χαλαρά ευθυγραμμισμένοι μεταξύ των, όμως συνεργάζονται κανονικά , εξυπηρετούν τον ίδιο αφέντη, έχουν τους ίδιους εχθρούς και φυσικά στην παρούσα περίπτωση είναι η Ρωσία. Έτσι, μέσα σε αυτό το πλαίσιο , έρχεται ένας σημαντικός Πολωνός σκηνοθέτης, ο Marcin Mamon,(Μαρσίν Μαμόν) ο οποίος έχει αναφερθεί
Τα πολλά ταξίδια του Mamon στο Αφγανιστάν και οι «σχέσεις» με τους Τσετσένους τζιχαντιστές, που αγωνιζόταν με την Αλ Κάιντα είχαν σαν αποτέλεσμα την δημιουργία σημαντικών επαφών με το ISIS στο εσωτερικό της Συρίας και της Τουρκίας. Αυτή η εξαιρετική του σχέση με τους τζιχαντιστές τον οδήγησε σε ένα νέο μονοπάτι προς την Ουκρανία, αυτή τη φορά, που αφορά άμεσα την πατρίδα του την Πολωνία, αλλά και την Ευρώπη γενικότερα. Σε πρόσφατο άρθρο του (27 Φεβρ 2015) γράφει για την συνάντησή του : «Εγώ δεν ήξερα καν, σε εκείνο το σημείο, ποιον συναντούσα. Ήξερα μόνο ότι o Khalid (Χαλίντ), η επαφή μου και σύνδεσμός μου στην Τουρκία με το Ισλαμικό Κράτος (ISIS), μου είχε πει ότι οι «αδελφοί» του ήταν στην Ουκρανία, και θα μπορούσα να τους εμπιστεύομαι », γράφει για τη συνάντηση του στο «Potholed street in Kiev, east of the Dnieper River, in an area known as the Left Bank.» [3] Σε ένα προηγούμενο άρθρο του, o Mαμόν εξηγεί ότι «οι αποκαλούμενοι αδελφοί είναι μέλη του ISIS και άλλων ακραίων κρυφών ισλαμιστικών οργανώσεων (με μέλη εν υπνώΣυνέχεια στην επόμενη σελίδα
• Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2015 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ
23
ΑΡΘΡΟ Συνέχεια από την προηγούμενη σελίδα
Ο «Muzyczko, μαζί με άλλoυς ουκρανούς εθελοντές (Δεξιός Τομέας και άλλους εθνικιστές και αντιρώσους) , μετέβησαν στην Τσετσενία και πήραν μέρος στον πρώτο πόλεμο της Τσετσενίας, μαζί με τους Τσετσένους μαχητές εναντίον της Ρωσίας». σει), που είναι σε κάθε ήπειρο, και σχεδόν σε κάθε χώρα, και τώρα είναι πάρα πολλοί στην Ουκρανία ». Εξηγεί επίσης ότι « Ο Khalid , ο οποίος χρησιμοποιεί ψευδώνυμο, είναι ο αρχηγός του αφανούς και κρυφού παραρτήματος του Ισλαμικού Κράτους στην Κωνσταντινούπολη. Ήρθε από τη Συρία για να οργανώσει, να ελέγξει και να βοηθήσει στην κοσμοπλημμύρα των εθελοντών που φθάνουν συνεχώς στην Τουρκία από όλο τον κόσμο και που θέλουν να ενταχθούν στο παγκόσμιο Τζιχάντ και στο Ισλαμικό Κράτος. Τώρα, ήθελε να με φέρει σε επαφή με τον Ruslan, ένα «αδελφό» , που μάχεται με τους μουσουλμάνους στην Ουκρανία ». Η σχέση Ουκρανών ακραίων δεξιών εθνικιστών με τους Τσετσένους μαχητές είναι καλή και παλιά. Όπως εξηγεί ο Mamon ο (ναζί) εθνικιστής Muzychko έγινε δεκτός από τους Τσετσένους και το Ισλαμικό δίκτυο και αποκαλείται αδελφός, «ακόμα κι αν ποτέ δεν ασπάστηκε το Ισλάμ» και ότι ο «Muzyczko, μαζί με άλλoυς ουκρανούς εθελοντές (Δεξιός Τομέας και άλλους εθνικιστές και αντιρώσους) , 24
Ο Shamil Basayev θεωρείται υπεύθυνος για πολλές τρομοκρατικές ενέργειες, με πιο γνωστή και φοβερά αποκρουστική, την τρομοκρατική ενέργεια σε σχολείο στο Μπεσλάν, όπου σκοτώθηκαν 320 άνθρωποι, στην συντριπτική τους πλειοψηφία μικρά παιδιά μετέβησαν στην Τσετσενία και πήραν μέρος στον πρώτο πόλεμο της Τσετσενίας, μαζί με τους Τσετσένους μαχητές εναντίον της Ρωσίας». Το τμήμα αυτό των Ουκρανών εθελοντών που πολέμησαν στο πλευρό των Τσετσένων εναντίον των Ρώσων, είχε την ονομασία «Viking» και υπαγόταν απευθείας στον αρχηγό των Τσετσένων μαχητών, τον γνωστό εξτρεμιστή ισλαμιστή ηγέτη των Τσετσένων ανταρτών Shamil Basayev, που σκοτώθηκε σε καλά οργανωμένη ρωσική επιχείρηση με έκρηξη προπορευομένου οχήματος, το 2006. Ο Shamil Basayev θεωρείται υπεύθυνος για πολλές τρομοκρατικές ενέργειες, με πιο γνωστή και φοβερά αποκρουστική, την τρομοκρατική ενέργεια σε σχολείο στο Μπεσλάν, όπου σκοτώθηκαν 320 άνθρωποι, στην συντριπτική τους πλειοψηφία μικρά παιδιά. Μια υπόθεση που είχε συγκλονίσει ολόκληρη την ανθρωπότητα τον Σεπτέμβριο του 2004 και οι Τσετσένοι αντάρτες έχασαν από τότε κάθε στήριξη και συμπάθεια από όλο τον κόσμο. Γιατί το ISIS επανδρώνει τα «ιδιωτικά» Τάγματα Πολιτοφυλακής στην Ουκρανία; Για να δούμε πως εξηγεί τώρα ο Mamon την διασύνδεση Τσετσένων αυτονομιστών, με το διακρατικό διε-
• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2015
θνές Ισλαμικό δίκτυο των αποκαλούμενων «αδελφών» και την επάνδρωση ιδιωτικών Ταγμάτων με πολιτοφύλακες, που χρησιμοποιούν ήδη στην Ανατολική Ουκρανία και μάχονται κατά των «Νέο Ρώσων» αυτονομιστών, πέραν και πλέον των τακτικών μονάδων του Ουκρανικού στρατού. Ο Mamon ταξίδεψε στην Ουκρανία για να διαπιστώσει ο ίδιος τι συμβαίνει και ποιοι ευρίσκονται εκεί. Στην Αν. Ουκρανία, συνάντησε τον Τσετσένο πολέμαρχο Isa Munayev (Ίσα Μουνάγιεφ) , που πολεμούσε κατά των αυτονομιστών, σε συνεργασία με τον τακτικό Ουκρανικό στρατό. Ο Μουνάγιεφ στην Ουκρανία Ο Mamon αναφέρει για τον Τσετσένο πολέμαρχο: « Ακόμη πριν φθάσει στην Ουκρανία ο Μουνάγιεφ ήταν πολύ γνωστός. Είχε πολεμήσει κατά των Ρωσικών στρατευμάτων και στους δύο πολέμους της Τσετσενίας και κατά τον δεύτερο πόλεμο ήταν ο διοικητής των Τσετσένων στις φοβερές μάχες στην πρωτεύουσα, το Γκρόζνι. Μετά την κατάληψη της Τσετσενικής πρωτεύουσας από τους Ρώσους (1999-2000), Ο Μουνάγιεφ και οι άντρες του κατέφυγαν στα βουνά, όπου συνέχισε τον πόλεμο μέχρι το 2005. Τότε τραυματίστηκε σοβαρά και κατέφυγε στην Ευρώπη για θεραπεία.
ΑΡΘΡΟ Ο Μουνάγιεφ ζήτησε πολιτικό άσυλο, του δόθηκε και έζησε στην Δανία μέχρι το 2014, οπότε ξέσπασε ο πόλεμος στην Ουκρανία. Τότε ο Μουνάγιεφ απεφάσισε ότι ήλθε πάλι η ώρα να πολεμήσει και να εκδικηθεί τους Ρώσους και τους φίλους αυτών και πήγε στην Ουκρανία. Το ανωτέρω περιστατικό που αναφέραμε σκόπιμα, ήταν για να καταδείξουμε κάποια πράγματα και πως αντιμετωπίζονται από τις ΗΠΑ, την Ευρώπη και τα κατευθυνόμενα καθεστωτικά διεθνή ΜΜΕ. Η περίθαλψη και παραμονή του Μουνάγιεφ στην Δανία, με την χορήγηση ασύλου ήταν γνωστή σε όλους και ουδείς ενοχλήθηκε, όπως και η ενεργή συμμετοχή του στον πόλεμο της Ουκρανίας . Από την άλλη βέβαια κατηγορείται η Ρωσία για ενεργή υποστήριξη των αυτονομιστών του Ντονέσκ και του Λουγκάνσκ στον πόλεμο της Ουκρανίας. Γιατί είναι εντάξει για τις ΗΠΑ, την Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ να υποστηρίζουν, να βοηθούν με κάθε τρόπο κάθε αυτονομιστική κίνηση οπουδήποτε στον κόσμο και κάθε εξτρεμιστική οργάνωση, όπως το Ισλαμικό κράτος ή το ISIS, με τα φρικιαστικά εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που διαπράττει σε καθημερινή βάση, όταν ταυτίζονται τα συμφέροντα και οι επιδιώξεις των και από την άλλη η κάθε υποστήριξη της Ρωσίας στους αυτονομιστές του Ντονμπάς, που είναι Ρωσικής εθνικότητας και συνείδησης να θεωρείται παράνομη, εγκληματική και καταδικαστέα και να επιβάλλεται εμπάργκο; Τότε η Τουρκία, το Κατάρ και η Σαουδική Αραβία που στηρίζουν, υποστηρίζουν και βοηθούν παντοιοτρόπως και ουσιαστικά το Ισλαμικό κράτος θα έπρεπε όχι εμπάργκο να τους επιβληθεί, αλλά κατηγορία και συνενοχή για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Δηλαδή δύο μέτρα και δύο σταθμά ή αλλιώς όπως βολεύει την πολιτική μας. Είπαμε και πιο πάνω για την παγκόσμια κυριαρχία και την δημιουργία του μονοπολικού κόσμου, με μία κυρίαρχη δύναμη, την αυτοκρατορία (ΗΠΑ).
Ο Μουνάγιεφ ζήτησε πολιτικό άσυλο, του δόθηκε και έζησε στην Δανία μέχρι το 2014, οπότε ξέσπασε ο πόλεμος στην Ουκρανία. Τότε ο Μουνάγιεφ απεφάσισε ότι ήλθε πάλι η ώρα να πολεμήσει και να εκδικηθεί τους Ρώσους και τους φίλους αυτών και πήγε στην Ουκρανία. Ο Μαμόν συνεχίζει την αφήγησή του λέγοντας ότι συνάντησε τον Μουνάγιεφ όταν τον συστήσανε σαν φίλο του Khalid. Χαρακτηριστικά η φράση ήταν « Μας τον σύστησε οι αδελφός μας ο Khalid» και όλες οι πόρτες άνοιξαν. Οι δύο τους, Μουνάγιεφ και Χαλίντ γνωρίζονταν από τον πόλεμο της Τσετσενίας και οι σχέσεις των είναι άριστες. Για να καταλάβουμε το επίπεδο των σχέσεων μεταξύ Τσετσένων αυτονομιστών και Ισλαμικού κράτους να πούμε ότι ο Χαλίντ σήμερα είναι ένας από τους πιο σημαντικούς ηγέτες του Ισλαμικού κράτους με μεγάλη επιρροή, ο δε Μουνάγιεφ ένας από τους σημαντικότερους ηγέτες των Τσετσένων αυτονομιστών. Έτσι καταδεικνύεται και αποδεικνύεται η στενή σχέση Τσετσένων και Ισλαμικού κράτους, με τους Ουκρανούς ακροδεξιούς ναζιστές. Και βλέπουμε σήμερα μέσα στην Ουκρανία με την ανοχή και την στήριξη της νέας Ουκρανικής κυβέρνησης (του διχασμού, της καταστροφής , της υποταγής στην ΝΤΠ και του διαμελισμού της Ουκρανίας) , να δρουν στο πλευρό του Ουκρανικού στρατού, ακροδεξιοί ναζιστές και εξτρεμιστές Ισλαμιστές με άμεσες και αδελφοποιημένες σχέσεις και επαφές με το
Ισλαμικό κράτος. Μάλιστα όπως καταδεικνύει ο Μαμόν, τελικά ο Μουνάγιεφ έχει φθάσει στην Ουκρανία, από την Δανία (οι πάντες το ήξεραν) μην το ξεχνάμε, αφενός να βοηθήσει τους μετα – Μέιντεν «επαναστάτες» που κυβερνούν σήμερα την Ουκρανία, (και την καταστρέφουν συστηματικά) και αφετέρου να δημιουργήσει « τον μηχανισμό για την δημιουργία μερικών δωδεκάδων ιδιωτικών Ταγμάτων πολιτοφυλακής, που θα πολεμήσουν στο πλευρό των κυβερνητικών δυνάμεων , αλλά ξεχωριστά και ανεξάρτητα από αυτούς» και κατόπιν για πού και εναντίον ποίων είναι το μεγάλο ερώτημα και ο καθείς αντιλαμβάνεται για που. Η πολιτοφυλακή αυτή, ο ιδιωτικός αυτός σχηματισμός του Μουνάγιεφ, που μάχεται ήδη στο Ντονμπάς έχει ήδη όνομα και ονομάζεται «Dzhokhar Dudayev», προς τιμήν του πρώην αυτονομιστή προέδρου της Τσετσενίας Dzhokhar Dudayev. Τα όσα αποκαλύπτει ο Μαμόν είναι όχι μόνο σημαντικά αλλά και πολύ ανησυχητικά. Διαπιστώνεται η διασύνδεση και οι αδελφικές σχέσεις Ισλαμιστικών οργανώσεων και η διαχρονική των συνεργασία, ιδιαίτερα με το ISIS, το Ισλαμικό κράτος. Ακόμη διαπιστώνεται η διείσδυση στην Ευρώπη εμπειροπόλεμων Ισλαμιστώντζιχαντιών και η οργάνωσή των στις διάφορες χώρες. Είναι δε εν υπνώσει, κρυφίως και αναμένουν εντολές. Βατήρας για την εκτόξευση του ισλαμιστικού κινδύνου στην Ευρώπη σήμερα η Ουκρανία, όπου υπάρχουν ενεργές μονάδες πολιτοφυλακής , ιδιωτικά τάγματα με φανατικούς Ισλαμιστές και με προοπτική να δημιουργηθούν και άλλα πολλά, οπότε η κατάσταση μετά θα καταστεί ανεξέλεγκτος. Εκτιμούμε ότι η κατάσταση είναι ιδιαίτερα κρίσιμη και λίαν επικίνδυνη. Οι κρυφές ακραίες οργανώσεις , οι ακροδεξιές και ιδιαίτερα οι Ισλαμιστικές με τους εν υπνώσει «μαχητές του Ισλάμ» (που ευρίσκονται σε όλες τις χώρες της Ευρώπης και συνεχίζουν Συνέχεια στην επόμενη σελίδα
• Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2015 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ
25
ΑΡΘΡΟ Γράφει ο Γεώργιος Ε. Σέκερης πρέσβης ε.τ.
Συνέχεια από την προηγούμενη σελίδα
να διεισδύουν μαζί με τους πρόσφυγες μέσα από τα πλοία της δυστυχίας στην Μεσόγειο) στην κυριολεξία αποτελούν ωρολογιακή βόμβα στα θεμέλια του Ευρωπαϊκού πολιτικού συστήματος και πολιτισμού. Την ανησυχία επιτείνει η μακαριότητα και η αδιαφορία της πολιτικής ηγεσίας της Ε.Ε. για λήψη μέτρων, ή έστω ύπαρξης σοβαρού και αποτελεσματικού σχεδίου και μηχανισμού για την αντιμετώπιση τέτοιων καταστάσεων αν ποτέ συμβεί. Και η μακαριότητα αυτή εγγίζει τα όρια της απέραντης βλακείας (είναι μόνο βλακεία;), καθόσον σε πολλές περιπτώσεις συμμαχεί, στηρίζει πολιτικά και οικονομικά οργανώσεις τέτοιας μορφής και ιδεολογίας, λόγω προσωρινών και πρόσκαιρων συμφερόντων και επιδιώξεων. Έτσι το μόνο που μένει να επικαλεστούμε είναι « Ο Θεός να βάλει το Χέρι Του», γιατί είναι σίγουρο ότι ο Προφήτης και οι πιστοί του θα βάλουν το χέρι τους στην Ευρώπη σύντομα.
*Ο Ιωάννης Αθαν. Μπαλτζώης είναι Αντγος (ε.α.) , Tactical Intelligence School (USA) , πρώην ΑΚΑΜ Τελ Αβίβ και ειδικός σε θέματα Μέσης Ανατολής. Πηγές: [1] Damien Sharkov, «Ukrainian Nationalist ‘ISIS-Style’
Volunteers War
Committing
Crimes,» Newsweek,
September 10, 2014. [2]
Marcin
Mamon,
«In
Midst
of
War, Ukraine Becomes Gateway for Jihad,» Intercept, February 26, 2015. [3] Marcin Mamon, «Isa Munayev’s War: The Final Days of a Chechen Commander Fighting in Ukraine», Intercept, February 27, 2015. 4-6] Marcin Mamon, «In Midst of War,» op. cit. [7-9] Marcin Mamon, «Isa Munayev’s War,» op. cit. Strategic Culture Foundation www.globalresearch.ca 26
Η ένταση μεταξύ Δύσης και Ρωσίας έχει επαναφέρει στο επικοινωνιακό προσκήνιο τον όρο «Ψυχρός Πόλεμος». Πρόκειται ωστόσο για κατάχρηση ορολογίας. Εξ αφορμής ειδικότερα του Ουκρανικού, ο εκ των αρμοδιοτέρων να αποφανθούν Αμερικανός πρόεδρος υπήρξε κατηγορηματικός: «Δεν είναι ένας νέος Ψυχρός Πόλεμος. Πρόκειται για ένα πολύ συγκεκριμένο ζήτημα σχετιζόμενο με την απροθυμία της Ρωσίας να αναγνωρίσει ότι η Ουκρανία μπορεί να χαράξει τον δικό της δρόμο.»i Ασφαλώς, οι διαφορές μεταξύ Δυτικών πρωτευουσών και Μόσχας δεν περιορίζονται στο Ουκρανικό. Σημειώνονται καθ’ όλο το μήκος της ευρωπαϊκή περιφέρειας της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Με τη ρωσική πλευρά να διεκδικεί δια χειλέων των δύο τελευταίων πρόεδρων της «ζώνη επιρροής» ακαθόριστης έκτασης - και τη δυτική να την αποκρούει. ii Ουδέν το εκπληκτικό άλλωστε. Παρά το μέγεθος και τη στρατιωτική της ισχύ, η Ρωσία, κυρίως λόγω γεωγραφικής θέσης διακατέχεται ανέκαθεν από ένα σύνδρομο ανασφάλειας – το οποίο ιστορικά μεταφράζεται σε προσπάθεια ελέγχου του περιβάλλοντος αυτή χώρου. Ενώ οι αντιδράσεις της Μόσχας κατά την παρούσα συγκυρία φέρουν επί πλέον τη σφραγίδα μιας παραδοσιακής πολιτικής κουλτούρας αυταρχισμού και μυστικότητας· η οποία, σε ικανό βαθμό, επιβιώνει του κομμουνιστικού καθεστώτος - και, φυσικά, του τσαρικού παλαιότερα. Υπό τις συνθήκες δε αυτές, η διεύρυνση του ΝΑΤΟ, αλλά και της ΕΕ, προς τα ρωσικά σύνορα μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ και, πιο πρόσφατα, η πολιτική ανατροπή στην Ουκρανία αποτέλεσαν πηγή έντονης ανησυχίας για τους Ρώσους ιθύνοντες. Οι οποίοι επιπροσθέτως προσάπτουν στους Δυτικούς αμφισβήτηση της ιδιότητας και ρόλου της Ρωσίας ως παγκόσμιας δύναμης γενικότερα.iii Με τη ρωσική, σημειωτέον, κοινή γνώμη να συμμερίζεται τις εν προκειμένω ευαισθησίες και δυσφορία της ηγεσίας της. Οι Δυτικές δυνάμεις, από πλευράς τους, με προεξάρχουσα την Ουάσιγκτον, δείχνουν αποφασισμένες να θέσουν φραγμό στις εικαζόμενες ρωσικές βλέψεις. Αντιδρώντας, ειδικότερα, στην προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσική Ομοσπονδία και στην ενεργό στήριξη από την τελευταία αυτή αποσχιστικών δυνάμεων στην Ανατολική Ουκρανία, υιοθέτησαν κλιμακούμενες οικονομικές κυρώσεις κατά της Μόσχας, και, παραλλήλως, ενεργοποίησαν τους εν σχετική υπνώσει διατελούντες νατοϊκούς μηχανισμούς, για να πειθαναγκάσουν τη ρωσική ηγεσία να συμπράξει σε μια ικανοποιητική διευθέτηση του Ουκρανικού, αλλά και να απόσχει από αποσταθεροποιητικές πιέσεις επί άλλων όμορων της Ρωσίας χωρών με σημαντικές ρωσικές μειονότητες – και κατ’ εξοχήν επί των βαλτικών, οι οποίες ως μέλη του ΝΑΤΟ καλύπτονται από το άρθρο 5 της Συνθήκης του Βόρειου Ατλαντικού. Παραλλήλως δε τα Δυτικά κέντρα αποφάσεων καταβάλλουν προσπάθειες περιορισμού της εξάρτησης της Ευρώπης από τους ρωσικούς ενεργειακούς πόρους. Ωστόσο, το συμπέρασμα ότι το μέλλον των σχέσεων της Δύσης με τη Ρωσία προμηνύεται μονόπλευρα ανταγωνιστικό είναι πιθανότατα ανακριβές· ενώ το ενίοτε επισειόμενο ενδεχόμενο μιας ένοπλης μεταξύ τους σύγκρουσης φαίνεται λίαν απίθανο. Αυτά δε για δύο κυρίως λόγους Εν πρώτοις, η Δύση, χάρις κυρίως στις Ηνωμένες Πολιτείες, διαθέτει καθοριστικό προβάδισμα ως προς όλους σχεδόν τους συντελεστές ισχύος· και από την άλλη, οι αντιθέσεις και καχυποψία μεταξύ των εκτός Δυτικού πλέγματος μεγάλων περιφερειακών δυνάμεων – Ρωσίας, Κίνας, και Ινδίας, κατά κύριο λόγο – παρεμβάλλουν αποφασιστικά προσκόμματα στη συγκρότηση αποτελεσματικού ενιαίου αντιδυτικού μετώπου. Κατά τα λοιπά δε: ο πληθυσμός της Ρωσικής Ομοσπονδίας, ήδη δραστικά περικομμένος σε σύγκριση με τον πάλαι ποτέ σοβιετικό, εξακολουθεί να συρρικνώνεται· η ρωσική οικονομία είναι μονοσήμαντα εξαρτημένη από τους υδρογονάνθρακες, με την ενέργεια να αντιπροσωπεύει τα δύο τρίτα των εξαγωγών, και ως εκ τούτου ευπρόσβλητη· και,
• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2015
ΑΡΘΡΟ
Περί ψυχρού πολέμου και ψυχρής ειρήνης σε αντιδιαστολή με την ΕΣΣΔ, η σημερινή Ρωσία στερείται ιδεολογικής ακτινοβολίας, καθώς ο εκεί ενδημών «καπιταλισμός της διαπλοκής» δεν αποτελεί εξαγώγιμο πρότυπο. Βέβαια το ρωσικό πυρηνικό οπλοστάσιο είναι συγκρίσιμο με το αμερικανικό, πλην όμως τυχόν χρησιμοποίησή του κατά της Δύσης θα επέσυρε εξουθενωτικά ανταποδοτικά πλήγματα - και συνεπώς μόνο ως ύστατο μέσο απόκρουσης εισβολής στην ίδια τη ρωσική επικράτεια νοείται. iv
modus vivendi με τη Μόσχα. vii
Πέραν τούτων όμως, ο μείζων εν δυνάμει αντίπαλος των ΗΠΑ κατά τον τρέχοντα αιώνα – και κατ’ επέκταση και της Δύσης συνολικά - δεν είναι η Ρωσία. Είναι η ανερχόμενη Κίνα· η οποία, ειρήσθω εν παρόδω, αντιμετωπίζεται και από τους ίδιους τους Ρώσους ως επίφοβη απειλή – και τούτο παρά τις κατά καιρούς ευκαιριακές λυκοφιλίες των δύο γιγάντων της Ευρασίας. Υπό το πρίσμα δε αυτό πρέπει να ερμηνευθούν η συντελευμένη από τινος χρόνου στροφή της Ουάσιγκτον προς τον ασιατικό χώρο (γνωστή διεθνώς ως “pivot to Asia”) και η προσπάθεια που συνακόλουθα καταβάλλουν οι Αμερικανοί για να εξισορροπήσουν την κινεζική στρατιωτική ισχύ και να αναχαιτίσουν τον διαφαινόμενο επεκτατισμό του Πεκίνου, συμπράττοντας με τις ανησυχούσες δυνάμεις της περιοχής· μεταξύ των οποίων συγκαταλέγεται χαρακτηριστικά και η παραδοσιακά «αδέσμευτη» και συχνά «αντιαμερικανική» στο παρελθόν Ινδία .v
στην παρούσα κατάσταση των διεθνών πραγμάτων.
Όμως στη διαμόρφωση των σχέσεων Δύσης – Ρωσίας υπεισέρχεται και ένας δεύτερος αποφασιστικός παράγων: η σημασία της ρωσικής σύμπραξης για την αντιμετώπιση μιας σειράς από σημαντικότατα για τους Δυτικούς διεθνή ζητήματα, όπως το Κορεατικό, το Αφγανικό, το Ιρανικό, το Συριακό, το Ιρακινό, και η καταπολέμηση του ακραίου ισλαμισμού. Ενώ κρίσιμη είναι φυσικά η συνεργασία της Μόσχας, τόσο για την πολιτική σταθεροποίηση, όσο και για την οικονομική ανασυγκρότηση της Ουκρανίας. Βέβαια οι τρόποι αντιμετώπισης της ρωσικής πολιτικής στην Ανατολική Ευρώπη δίδουν λαβή σε σοβαρές διαφοροποιήσεις μεταξύ των Δυτικών χωρών, και συγχρόνως αποτελούν αντικείμενο ζωηρού διαλόγου στο εσωτερικό τους. Επί παραδείγματι: Οι περισσότεροι πρώην σοβιετικοί δορυφόροι – και ιδίως οι εμπεριέχοντες ρωσόφωνες μειονότητες -, καθώς και σημαντικοί πολιτικοί και ακαδημαϊκοί κύκλοι στις ΗΠΑ ή στη Βρετανία, ευνοούν τη «σκληρή» γραμμή. vi Ενώ ορισμένες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, δίδοντας το προβάδισμα στα οικονομικά και ενεργειακά τους συμφέροντα, αντιτίθενται σε κάθε ενέργεια ικανή να τα βλάψει. Υπό την αιγίδα όμως της αμερικανικής κυβέρνησης και με τη σύμπραξη των κυριότερων ευρωπαϊκών, της γερμανικής συμπεριλαμβανομένης, τείνει να επικρατήσει μια ενδιάμεση προσέγγιση, συνδυάζουσα τις οικονομικές και πολιτικές πιέσεις και την τόνωση της άμυνας, με την τεταμένη διπλωματική χείρα. Η πρόσφατη δε συνάντηση του Αμερικανού υπουργού εξωτερικών κ. Κέρυ με τον πρόεδρο Πούτιν στο Σότσι – πρόκειται σημειωτέον για τη μετάβαση στη Ρωσία του πλέον υψηλόβαθμου Αμερικανού αξιωματούχου από την έναρξη της ουκρανικής κρίσης - επιβεβαιώνει την αναζήτηση υπό προϋποθέσεις ενός
Την προμηνυόμενη δε αυτή για το ορατό μέλλον εναλλαγή ή και παράλληλη εκδήλωση αντιπαραθέσεων και συμπράξεων μεταξύ Δύσης και Ρωσίας αποδίδει ίσως - και πάντως ακριβέστερα από ό,τι τα περί «Ψυχρού Πολέμου» - ο όρος «Ψυχρή Ειρήνη»· ο οποίος χρησιμοποιήθηκε το πρώτον στον δημόσιο διάλογο τη δεκαετία του ’50, αλλά προσιδιάζει πολύ περισσότερο
i Βλ. Obama says strains over Ukraine not leading to new Cold War with Russia. Reuters, 14-7-2014. ii Ήδη προ εξαετίας, εξ αφορμής της κρίσης στη Γεωργία, ο τότε Ρώσος πρόεδρος και σήμερα πρωθυπουργός Ντμίτρι Μεντβέντεβ είχε δηλώσει ευθαρσώς ότι «η Ρωσία, όπως και οι άλλες χώρες στον κόσμο, έχει περιοχές προνομιακών συμφερόντων της», διευκρινίζοντας ότι πρόκειται «για συνοριακές περιοχές, αλλά όχι μόνον». Βλ. A. E. Kramer, Russia Claims Its Sphere of Influence in the World, New York Times, 1-9-2008. Ενώ ο σημερινός πρόεδρος κ. Πούτιν, διαμαρτυρόμενος για τους χειρισμούς της Ουάσιγκτον έναντι της Διεθνούς Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας ΦΙΦΑ, προέβη στην ακόλουθη αποκαλυπτική δήλωση: «Είναι προφανές ότι τα έθνη μας απειλούνται, τούτο δε οφείλεται στο γεγονός ότι το διεθνές δίκαιο έχει παραβιασθεί σε συνδυασμό με την παραβίαση της κυριαρχίας διάφορων κρατών και των ζωνών επιρροής τους.» [Η έμφαση δική μου.) Βλ. Putin: US Foreign Policy Boosted Expansion of Terrorism, Information Clearing House ICH, http://www.informationclearinghouse.info/ article42013.htm. iii Ενδιαφέρον συναφώς παρουσιάζει ο χαρακτηρισμός από τον πρόεδρο Πούτιν «της κατάρρευσης της Σοβιετικής Ένωσης» ως «μείζονος γεωπολιτικής καταστροφής του [Εικοστού] αιώνα». Βλ. Annual Address to the Federal Assembly of the Russian Federation President of Russia, Official Web Portal, 25-4-2005 iv Βλ. και την ακόλουθη δήλωση του ίδιου του προέδρου Πούτιν προς την ιταλική εφημερίδα Corriere della Sera σχετικά με το ενδεχόμενο πολεμικής σύρραξης της χώρας του με τη Δύση: «Ο κόσμος έχει αλλάξει τόσο πολύ ώστε εκείνοι που έχουν σώας τας φρένας δεν μπορούν να φανταστούν μία τέτοιας ευρείας κλίμακας στρατιωτική αντιπαράθεση σήμερα. Έχουμε με άλλα πράγματα να ασχοληθούμε, σας διαβεβαιώνω.» Πούτιν: Η Ρωσία δεν είναι απειλή για τη Δύση, Nooz.gr, 6-6-2015 v Βλ. U.S., India join forces to counter Beijing aggression in South China Sea, Washington Times, 5-6-2015 vi Για μια χαρακτηριστική υποστήριξη της σκληρής αυτής γραμμής, βλ. άρθρο του James Nixey, διευθύνοντος του Προγράμματος για τη Ρωσία και την Ευρασία της έγκυρης βρετανικής δεξαμενής σκέψης Chatham House,. υπό τον τίτλο The Russian challenge for the West, και ημερομηνία 4-6-2015, στον ιστότοπο BBC. vii Bridget Kendall, Ukraine crisis: Kerry has 'frank' meeting with Putin, 12-5-2015, ιστότοπος BBC.
• Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2015 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ
27
ΤΑ ΝΕΑ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ Γράφει ο
Ο Πατριωτισμός των Αποδήμων Ελλήνων
Χρήστος Παπαδογεωργόπουλος Υποστράτηγος ε.α. Οι μεγαλύτεροι ευεργέτες της Πατρίδας μας είναι ξενιτεμένοι Έλληνες που φεύγοντας για την ξενιτειά πήραν για φυλακτό τους και βοηθό στον αγώνα, που θα επακολουθούσε για επιβίωση, αναγνώριση και επιτυχία, την αγάπη για τον τόπο τους, το σεβασμό στις αξίες της Πατρίδας, το φιλότιμο, την αξιοπρέπεια και την αγωνιστικότητα του Έλληνα. Έχοντας λοιπόν Εθνική συνείδηση, δηλαδή επίγνωση των κοινών πολιτιστικών ιδιαιτεροτήτων του Έθνους τους, και φιλοπατρία χαραγμένα στο νου τους αγωνίζονται στα ξένα και δημιουργούν με την εργατικότητά τους στο έπακρο, το ταλέντο τους σε εγρήγορση και την απαράμιλλη τόλμη τους. Όταν σταθεροποιήσουν τη ζωή τους εκεί, προσφέρουν με απλο χεριά και ευχαρίστηση στην Πατρίδα. Ένας από αυτούς και το μέλος του Συνδέσμου μας Έφεδρος Ανθυπίλαρχος Αφεντάκης Κωνσταντίνος, ο οποίος έκανε το δικό του αγώνα στα ξένα, σεβόμενος αυτούς που τον φιλοξενούσαν, κρατώντας όμως άσβεστη μέσα του την φλόγα της αγάπης για τον τόπο του, τις αρχές του, τα ιδανικά του, που και τα τήρησε, αλλά και τα πρόβαλε με τη ζωή του εκεί, τιμώντας την Ελλάδα μας.
μη και στη Ελλάδα δυστυχώς που μερικοί επιμένουν στην κατάργηση των παρελάσεων και όχι σε μια άγνωστη για πολλούς χώρα.
Με ιδιαίτερη συγκίνηση είδαμε τις φωτογραφίες που μας έστειλε από τον εορτασμό της Εθνικής Επετείου της 25ης Μαρτίου στο Τορόντο του Καναδά, εκεί που ζει και δραστηριοποιείται. Μπορεί να θαυμάσει κανείς με τι καμάρι, υπερηφάνεια και σεβασμό κρατούσε το ιερό σύμβολο του Έθνους μας, χαιρετούσε στρατιωτικά, φορούσε το κάλυμμα κεφαλής του Κέντρου Εκπαιδεύσεως Τεθρακισμένων, συνεπαρμένος από το συναίσθημα αγάπης προς την πατρώα γη.
Να ευχηθούμε στον καλό μας συνάδελφο κ. Αφεντάκη να συνεχίσει με τον τρόπο ζωής του να τιμά την Πατρίδα μας και να τη στηρίζει στις δύσκολες ώρες που περνάει. Έτσι δίνει συγχρόνως μαθήματα ζωής στους νεώτερους που η μοίρα τους κρατάει μακριά από τη χώρα που τους γέννησε και του έδωσε τις βασικές αρχές και αξίες για μιαν αξιοπρεπή και δημιουργική ζωή.
Σπάνια βλέπεις τέτοιες εικόνες Εθνικής ανάτασης και πατριωτισμού, ακό28
Τέτοιες εικόνες καθηλώνουν για τον αγνό πατριωτισμό και προβάλλουν στα ξένα τη λεβεντιά της Ελληνικής φυλής.
Τα υποδείγματα ήθους δρουν σαν μαγνήτες για τους νεώτερους και τους οδηγούν σταθερά και χωρίς παρεκ-
• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2015
κλίσεις στο δρόμο της δημιουργίας και της προσφοράς. Τον ευχαριστούμε γι’ αυτό και του ευχόμαστε να έχει πάντα αυτή τη δημιουργική δύναμη που μαγνητίζει και καθοδηγεί, δίνοντας μαθήματα ζωής αξιοθαύμαστα.
ΤΑ ΝΕΑ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ
Επίσκεψη στο Μέτσοβο 4-8- Μαΐου 2015 Γράφει ο Μιχ. Σταματογιαννάκης Σχης ε.α. μέλος του Δ.Σ. Οπως είναι γνωστό ότι την 30 Οκτωβρίου 2012 έγιναν τα αποκαλυπτήρια του Μνημείου Ιππικού στο Μέτσοβο με την παρουσία πλήθους μελών και φίλων του Συνδέσμου. Η τελετή των αποκαλυπτηρίων είναι το αποτέλεσμα της μεγάλης προσπάθειας του Συνδέσμου να στηθεί το Μνημείο και να αποδοθεί η τιμή και ο σεβασμός στους αγωνιστές της Μεραρχίας Ιππικού που διέκοψαν την προχώρηση των Ιταλών αποτρέποντας χειρότερες επιπτώσεις στην Πατρίδα μας. Το Μνημείο ευρίσκεται στη θέση του αλλά επειδή ο περιβάλλον χώρος είχε ανάγκη να διαμορφωθεί στο επίπεδο που χρειάζεται για να αποκτήσει μεγαλύτερη αξία η οπτική εικόνα του Μνημείου ο Σύνδεσμος έκανε μεγάλες προσπάθειες για να εξασφαλισθούν τα χρήματα κάλυψης του κόστους των εργασιών και για να ολοκληρωθεί η αποπεράτωση του. Πριν αναγραφούν οι λεπτομέρειες της επίσκεψης τον Μάϊο του 2015 θα αναφερθούν συνοπτικά τα γεγονότα που είχαν προηγηθεί και οδήγησαν στην τωρινή εξέλιξη. Την 29-31 Οκτωβρίου 2014 ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Υπτγος ε.α Παπαδογεωργόπουλος Χρήστος και τα μέλη του ΔΣ Αντγος ε.α Μεντεσίδης Χαράλαμπος και Σχης ε.α Σταματογιαννάκης Μιχαήλ, παρά τις δύσκολες καιρικές συνθήκες επισκέφθηκαν το Μέτσοβο και ήλθαν σε επαφή με τη νέα Δημοτική αρχή του Μετσόβου και ακολούθησε επίσκεψη στην VIII Μεραρχία στα Ιωάννινα. Μετά τη συνάντηση και συζήτηση στη Μεραρχία με τον Διοικητή Ταξίαρχο κ. Γκίζα Σπυρίδωνα, τον Διοικητή ΜΧ Τχη κ. Κίτσιο Ανδρέα και τον Λοχαγό ΜΧ κ.Παππά Κων/νο εξασφαλίθηκαν επαφές με τεχνικά γραφεία που συνεργάζονται με τη Μεραρχία, έγινε ενημέρωση τους για τις εναπομένουσες εργασίες και ζητήθηκαν προσφορές. Στη συνέχεια ο Σύνδεσμος έλαβε προσφορές και έγινε επιλογή της καλύτερης που προσφέρθηκε από το τεχνικό Γραφείο του κ.Ντάφλη Γεωργίου ο οποίος πριν την αποστολή της προσφοράς
επισκέφθηκε το Μνημείο παρουσία των μελών του ΔΣ για να λάβει γνώση των εργασιών επί τόπου.
Αντγος ε.α κ. Σπυρίδων Δημήτριος και ο Ειδικός Γραμματέας Σχης ε.α κ. Σταματογιαννάκης Μιχαήλ.
Ακολούθησε συνάντηση και εκτενής συζήτηση με τον νέο Δήμαρχο Μετσόβου κ. Τζαφέα Κωνσταντίνο, ο οποίος το 2006 ως Δήμαρχος είχε παραχωρήσει τον χώρο για την τοποθέτηση του Μνημείου. Ακολούθησε επίσκεψη στο Μνημείο όπου έγινε λεπτομερής παρουσίαση των εργασιών αποπεράτωσης του περιβάλλοντος χώρου. Η θέση του Δημάρχου ήταν θετική στην παροχή ακόμη και απλής βοήθειας για την εκτέλεση των εργασιών, όπως παροχή νερού για τις εργασίες κλπ. Ακολούθησε επίσκεψη στο εργαστήριο μαρμάρων στο χωριό Κατσικά για να γίνει ενημέρωση για τη διαδικασία και τον τρόπο χάραξης των ονομάτων των πεσόντων. Η ενημέρωση ήταν εμπεριστατωμένη και διαπιστώθηκε ότι η χάραξη είναι σύγχρονη με παντογράφο. Ο Σύνδεσμος ζήτησε προσφορά η οποία δόθηκε και εφαρμόζεται σήμερα. Το χρηματικό ποσό που απαιτήθηκε για την διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου του Μνημείου, μετά από προσπάθειες του Συνδέσμου εξασφαλίσθηκε από γενναίες προσφορές μελών και φίλων του Συνδέσμου αλλά και άλλων φορέων.
Την Τετάρτη 6 Μαϊου παρουσία του ΔΣ του Συνδέσμου έφτασαν στον χώρο του Μνημείου ο εργολάβος, το συνεργείο των εργασιών, διάφορα μηχανήματα για εκσκαφή, μπετονιέρα, φορτηγό για απομάκρυνση μπάζων κλπ και φορτηγό με υλικά για τις εργασίες, υποδείγματα για τις πέτρες επένδυσης του εμπρόσθιου τοιχίου και πλάκες για επίστρωση του δαπέδου. Μετά από συζήτηση λεπτομερειών για τις εργασίες άρχισε αμέσως η εκσκαφή για τη θεμελίωση του οπίσθιου τοιχίου και η απομάκρυνση των μπαζών με φορτηγό. Ταυτόχρονα για να μη δημιουργείται πρόβλημα με τους ιστούς των σημαιών αποσυνδέθηκαν από τις βάσεις τους και μεταφέρθηκαν στην πυροσβεστική για ασφάλεια.
Οι επαφές με τον μηχανικό κ. Ντάφλη ήταν συνεχείς αλλά οι εργασίες καθυστέρησαν λόγω του καιρού. Αμέσως μετά την βελτίωση του καιρού στην περιοχή υπήρξε συννενόηση για έναρξη των εργασιών την 6 Μαϊου 2015, οπότε το ΔΣ αποφάσισε να γίνει η επίσκεψη για να είναι εκεί ο Σύνδεσμος κατά την έναρξη των εργασιών. Την 4 Μαϊου 2015 αναχώρησαν για το Μέτσοβο ο Πρόεδρος Υπτγος ε.α κ. Παπαδογεωργόπουλος Χρήστος, ο Ανπρόεδρος
Την ίδια ημέρα έγινε μετακίνηση στα Ιωάννινα και με την παρουσία του κ. Παππά έγινε επίσκεψη στο εργαστήριο χάραξης των πλακών πεσόντων στο χωρίο Κατσικά έξω από τα Ιωάννινα. Εγινε εκτενής συζήτηση με τον υπεύθυνο της χάραξης κ Μπίστα Ευάγγελο σχετικά με το μέγεθος των πλακών, το μέγεθος των γραμμάτων και τον τρόπο χάραξης και ανατέθηκε οριστικά η χάραξη τους με παντογράφο στο εργαστήριο του. Οι πλάκες θα τοποθετηθούν σε τσιμεντένιες βάσεις εκατέρωθεν του Μνημείου οι οποίες στις πλάγιες πλευρές θα καλυφθούν με μάρμαρο. Την επομένη ημέρα Πέμπτη 7 Μαϊου κατέφθασε πάλι το συνεργείο εκσκαφών και ένα άλλο συνεργείο για την τοιχοποιία. Συνεχίσθηκαν οι εκσκαφές του θεμελίου και καθορίστηκε το ύψος του σε όλο το μήκος και ο τρόπος δημιουρ-
Συνέχεια στην επόμενη σελίδα
• Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2015 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ
29
ΤΑ ΝΕΑ ΤΟΥ ΟΠΛΟΥ
Εθιμοτυπική επίσκεψη στον ΥΦΕΘΑ κ. Τόσκα Νικόλαο Την Τρίτη 26 Μαϊ.2015 και ώρα 1730 το ΔΣ του Συνδέσμου μας, με επικεφαλής τον Πρόεδρο Υποστράτηγο ε.α κ. Παπαδογεωργόπουλο Χρήστο, επισκέφθηκε εθιμοτυπικώς στο γραφείο του, τον κ. ΥΦΕΘΑ και μέλος του Συνδέσμου μας, Υποστράτηγο ε.α. κ. Τόσκα Νικόλαο. Παρέστησαν επίσης ο Πρόεδρος της Εξελεγκτικής Επιτροπής Υποστράτηγος ε.α κ. Κασελίμης Σπύρος, ο Γενικός Γραμματέας Αντιστράτηγος ε.α κ. Μεντεσίδης Χαράλαμπος, το μέλος Αντιστράτηγος ε.α κ. Μπαλτζώης Ιωάννης και ο Επίτιμος Γ.Γ. του Συνδέσμου Αντιστράτηγος ε.α κ. Κατσάρης Θεόδωρος. Η επίσκεψη ήταν εθιμοτυπική η δε υποδοχή πολύ εγκάρδια. Μετά τις δέουσες φιλοφρονήσεις ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Υποστράτηγος ε.α. κ.Παπαδογεωργόπουλος Χρήστος αφού συνεχάρη τον κ. ΥΦΕΘΑ για την επιλογή του στη θέση αυτή του ευχήθηκε, εκ μέρους του Συνδέσμου, δύναμη και κάθε επιτυχία στο δύσκολο έργο του. Ακολούθως τον ενημέρωσε για τις δραστηριότητες και κυρίως τους στόχους του Συνδέσμου μας τους οποίους συνόψισε στην έκδοση του περιοδικού και στην ολοκλήρωση της κατασκευής του μνημείου Ιππικού στο Μέτσοβο. Ο κ. ΥΦΕΘΑ αφού συνεχάρη τον Πρόεδρο και τα μέλη του ΔΣ για τις δραστηριότητες του Συνδέσμου, έδει-
ξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το μνημείο, αλλά και για την ποιότητα του περιοδικού και είπε ότι θα προσπαθήσει να παρευρεθεί στην εκδήλωση που θα γίνει τον ερχόμενο Οκτώβριο στο Μέτσοβο. Στο τέλος επακολούθησε συζήτηση-ενημέρωση και ο κ. ΥΦΕΘΑ μας ενημέρωσε για τις εξελίξεις στις ΕΔ και κυρίως για το Στρατό Ξηράς. Η επίσκεψη έληξε με ανταλλαγή αναμνηστικών.
Επίσκεψη στο Μέτσοβο 4-8- Μαΐου 2015 Συνέχεια από την προηγούμενη σελίδα
γίας της κλιμάκωσης περιμετρικά. Παράλληλα το άλλο συνεργείο ξεκίνησε την κατασκευή της πέτρινης κάλυψης του εμπρόσθιου τοιχίου με βάση την οποία θα γεμίσει με το τσιμέντο για να γίνει και θέση καθίσματος για τους επισκέπτες. Παράλληλα μετακινήθηκαν οι προβολείς που θα ενσωματωθούν στο εμπρόσθιο τοιχίο και με τη βοήθεια του ΔΣ δημιουργήθηκε σύνδεση καλωδίου στην ηλεκτρική παροχή για να λειτουργούν τα μηχανήματα. Κατά την έναρξη των εργασιών ήταν παρών και ο εκπρόσωπος της VIII ΜΠ Λοχαγός ΜΧ κ. Παππάς Κωνσταντίνος που θα επιβλέπει και θα παρακολουθεί την πρόοδο των εργασιών. Το απόγευμα της ίδιας ημέρας έγινε μετακίνηση στα Ιωάννινα και επίσκεψη στην VIII ΜΠ παρουσία και του Λοχαγού ΜΧ κ. Παππά που επιβλέπει τη χάραξη 30
και τις εργασίες στο Μέτσοβο. Ακολούθησε συζήτηση με τον Διοικητή Ταξίαρχο κ. Γκίζα Σπυρίδωνα σχετικά με την εξέλιξη των εργασιών και την βοήθεια που θα παρασχεθεί από τη Μεραρχία και η ανταπόκριση ήταν θετική. Ακολούθησε συνάντηση με τον συνάδελφο κ. Γεωργίου Θεόδωρο ο οποίος παρέθεσε και ένα κέρασμα ούζου σε παραλίμνια ταβέρνα. Την Παρασκευή 8 Μαϊου 2015 το ΔΣ πριν την αναχώρηση ανέμενε τα συνεργεία στον χώρο του Μνημείου για την συνέχιση των εργασιών. Αμέσως μετά την άφιξη τους έγινε συζήτηση για τις εργασίες και επισημάνθηκαν λεπτομέρειες όπως το ύψος του οπίσθιου και εμπρόσθιου τοιχίου, των θέσεων των σκαλοπατιών, την επίστρωση του δαπέδου κλπ. Ακολούθησε η αναχώρηση του ΔΣ μέσω Καλαμπάκας και Εθνικής οδού Λαμίας – Αθηνών. Ο Σύνδεσμος συνεχίζει και μετά την
• IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ • Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2015
αναχώρηση του ΔΣ από το Μέτσοβο στενή επικοινωνία με τους εργολάβους των εργασιών και της χάραξης και εκτιμά ότι η πλήρης ολοκλήρωση τους θα έχει γίνει το αργότερο μέχρι 15 Ιουνίου 2015 οπότε θα οργανωθεί επίσκεψη για επιβεβαίωση και έλεγχο στον χώρο του Μνημείου. Τον Οκτώβριο ο Σύνδεσμος θα οργανώσει εκδρομή στο Μέτσοβο και θα γίνει μία τελετή στον χώρο του Μνημείου και θα ενημερώσει τα μέλη του έγκαιρα. Το Μνημείο Μετσόβου αποτελεί τιμή στους ήρωες του Οπλου μας αλλά τιμή στην Ελλάδα μας και στους εν ενεργεία και αποστράτους συναδέλφους. Οι προσπάθειες του Συνδέσμου για την ολοκλήρωση του οράματος του Μνημείου θα ολοκληρωθούν και θα αναδειχθεί η ιστορία του Οπλου και η συμμετοχή του στο έπος του 1940
ΤΑ ΝΕΑ ΤΟΥ ΟΠΛΟΥ
Τελετή Παράδοσης - Παραλαβής του ΚΕΤΘ
Την Παρασκευή 27 Μαρτίου 2015, πραγματοποιήθηκε η αλλαγή της Διοίκησης του Κέντρου Εκπαίδευσης Τεθωρακισμένων στον Αυλώνα, από τον Ταξίαρχο κ. Βασίλειο Παπαδόπουλο στον Ταξίαρχο κ. Γεώργιο Υφαντή, παρουσία του Διοικητή της Σχολής Εθνικής Άμυνας, Αντιστράτηγου κ. Δημήτριου Θωμαΐδη. Στην τελετή παραβρέθηκαν ο Διευθυντής της Διεύθυνσης Ιππικού Τεθωρακισμένων του ΓΕΣ, Υποστράτηγος κ. Δημήτριος Κυριάκος, ο Μητροπολίτης Ίλιου – Αχαρνών και Πετρουπόλεως κ.κ. Αθηναγόρας, καθώς και εν ενεργεία και εν αποστρατεία Αξιωματικοί. Από το Σύνδεσμο παρέστησαν ο Πρόεδρος του ΔΣ Υποστράτηγος ε.α κ. Παπαδογεωργόπουλος Χρήστος ο Γενικός Γραμματέας Αντιστράτηγος ε.α κ. Μεντεσίδης Χαράλαμπος και το μέλος Εφεδρος Ανθυπίλαρχος κ. Καραβίας Χρήστος. Παρέστησαν
επίσης τα μέλη του Συνδέσμου ο Επίτιμος Α/ΓΕΣ Στρατηγός ε.α κ. Ζιαζιάς Κωνσταντίνος, ο Επίτιμος Β’Υ/ΓΕΣ Αντιστράτηγος ε.α κ. Στυλιανόπουλος Αθανάσιος, ο Επίτιμος Διοικητής ΧΧ ΤΘΜ Αντιστράτηγος ε.α κ. Τετριμίδας Ευάγγελος, ο Αντιστράτηγος ε.α κ. Δημητρόπουλος Ιωάννης, οι Ταξίαρχοι ε.α κ.κ. Γερακίνης Ιωάννης και Θεοδώρου Επαμεινώντας και οι Συνταγματάρχες ε.α. κ.κ. Με-
γαρίτης Γεώργιος και Μπαλοδήμος Σπυρίδων.
Εκδήλωση Ένωσης Φίλων της Ε.Ε. Γράφει ο Σπυρίδων Δήμητριος Αντιστράτηγος ε.α. Την 15 Μαϊου οι Πρόεδρος και Αντιπρόεδρος του ΣΑΙΤΘ κ.κ. Υποστράτηγος ε.α Παπαδογεωργόπουλος Χρήστος και Αντιστράτηγος ε.α Σπυρίδων Δημήτριος παρευρέθηκαν στην επετειακή εκδήλωση με την ευκαιρία της «9ης Μαϊου ημέρας της Ευρώπης», την οποία οργάνωσε η Ένωση των Φίλων της ΕΕ ROBERT SCHUMAN Ελλάδος. Η παραπάνω Ένωση ιδρύθηκε το 1980 με σκοπό την προώθηση και βελτίωση της Ευρωπαϊκής Ιδέας, όπως την οραματίστηκαν, την 9η Μαϊου 1950, στα αρχικά της στάδια, οι πατέ-
ρες ιδρυτές της σημερινής ΕΕ με πρωτεργάτη τον τότε Υπουργό Εξωτερικών της Γαλλίας Robert Schuman. Πρόεδρος του ΔΣ της Ενώσεως είναι ο διαπρεπής Δικηγόρος και παλαιό μέλος του Συνδέσμοτ(Εφ. Ανθυπίλαρχος) Δρ Ανδρέας Θανασούλιας, ο οποίος από ετών προσκαλεί τον ΣΑΙΤΘ σε όλες τις εκδηλώσεις της Ενώσεως SCHUMAN. Η επετειακή εκδήλωση έλαβε χώρα στην Αθηναϊκή Λέσχη παρουσία πολλών προσωπικοτήτων όλης της χώρας. Επίσημος προσκεκλημένος και κεντρικός ομιλητής ήταν ο κ. Henri MALOSSE Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής.
Ο λόγος του μεταφράστηκε και αναγνώστηκε, διότι ο ίδιος, λόγω απεργίας των υπαλλήλων της ΥΠΑ Ιταλίας αποκλείστηκε στο αεροδρόμιο της Ρώμης. Η γενική εντύπωσή μας από τις ομιλίες ήταν ο προβληματισμός για την μεγάλη απόκλιση της σημερινής Ε.Ε. από τους αρχικούς στόχους που έθεσαν οι πατέρες ιδρυτές της και η άνοδος του Ευρωσκεπτικισμού. Πράγματι από τη «ενημέρωση Ευρώπη των Λαών και όχι των Κρατών» που οραματίστηκαν οι Mone, Schuman κ.λ.π. η σημερινή Ε.Ε. κατέλειξε σε ένα Διευθυντήριο των Βρυξελλών, το οποίο ποδηγετείται από το (ή τα) ισχυρότερα οικονομικά κράτη και θέτει σε δεύτερη μοίρα τους αρχικούς στόχους, την ευημερεία και την αλληλεγγύη των λαών.
Νέα Μέλη: Έφεδρος Ανθυπίλαρχος Σουρβίνος Κωνσταντίνος Πένθη: Απεβίωσε το μέλος του Συνδέσμου Επίλαρχος ε.α Χριστοδουλόπουλος Δημήτριος • Απρίλιος - Μάϊος - Ιούνιος 2015 • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ
31
Η Άλωση τησ κωνσταντινουπολΕΩς
Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία μόνο κατ' όνομα υπήρχε τις παραμονές της Άλωσης. Ήταν περιορισμένη, κυρίως, στην περιοχή γύρω από την Κωνσταντινούπολη και σε κάποιες σκόρπιες περιοχές, όπως το Δεσποτάτο του Μυστρά. Οι θρησκευτικές έριδες, οι εμφύλιες διαμάχες, οι σταυροφορίες, η επικράτηση του φεουδαρχισμού και η εμφάνιση πολλών και επικίνδυνων εχθρών στα σύνορά της είχαν καταστήσει την πάλαι ποτέ Αυτοκρατορία ένα «φάντασμα» του ένδοξου παρελθόντος της. Το Βυζάντιο σ' εκείνη την κρίσιμη στιγμή της ιστορίας του με την οθωμανική λαίλαπα προ των πυλών του, δεν μπορούσε να ελπίζει παρά μόνο στη βοήθεια της καθολικής Ευρώπης, η οποία όμως ήταν μισητή στους κατοίκους της Κωνσταντινούλης. Η ύπαρξη «Ενωτικών» και «Ανθενωτικών» δίχαζε τους Βυζαντινούς. Ωστόσο, ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος έκανε μία απέλπιδα προσπάθεια, στέλνοντας πρεσβεία στον πάπα Νικόλαο Ε' για να ζητήσει βοήθεια. Ο Πάπας έβαλε και πάλι ως όρο την Ένωση των Εκκλησιών, αλλά αποδέχθηκε το αίτημα του αυτοκράτορα να στείλει στην Κωνσταντινούπολη ιερείς, προκειμένου να πείσουν τον λαό για την αναγκαιότητα της Ένωσης. Οι απεσταλμένοι του Πάπα, καρδινάλιος Ισίδωρος και ο αρχιεπίσκοπος Μυτιλήνης Λεονάρδος, λειτούργησαν στην Αγία Σοφία, προκαλώντας την αντίδραση του κόσμου, που ξεχύθηκε στους δρόμους και γέμισε τις εκκλησίες, όπου λειτουργούσαν οι ανθενωτικοί με επικεφαλής τον μετέπειτα πατριάρχη Γεννάδιο Σχολάριο. Το σύνθημα που κυριαρχούσε ήταν «Την γαρ Λατίνων ούτε βοήθειαν ούτε την ένωσιν χρήζομεν. Απέστω αφ' ημών η των αζύμων λατρεία». Από τις αρχές του 1453 ο Μωάμεθ προετοιμαζόταν για την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης. Με έδρα την Ανδριανούπολη συγκρότησε στρατό 150.000 ανδρών και ναυτικό 400 πλοίων. Ξεχώριζε το πυροβολικό του, που ήταν ό,τι πιο σύγχρονο για εκείνη την εποχή και ιδιαίτερα το τεράστιο πολιορκητικό κανόνι, που είχαν φτιάξει Σάξωνες τεχνίτες. Στις 7 Απριλίου, ο σουλτάνος έστησε τη σκηνή του μπροστά από την Πύλη του Αγίου Ρωμανού και κήρυξε επίσημα την πολιορκία της Κωνσταντινούπολης. Ο αγώνας ήταν άνισος για τους Βυζαντινούς,
που είχαν να αντιπαρατάξουν μόλις 7.000 άνδρες, οι 2.000 από τους οποίους μισθοφόροι, κυρίως Ενετοί και Γενουάτες, ενώ στην Πόλη είχαν απομείνει περίπου 50.000 κάτοικοι με προβλήματα επισιτισμού. Η Βασιλεύουσα περιβαλλόταν από ξηράς με διπλό τείχος και τάφρο. Το τείχος αυτό, που επί 1000 χρόνια είχε βοηθήσει την Κωνσταντινούπολη να αποκρούσει νικηφόρα όλες τις επιθέσεις των εχθρών της, τώρα ήταν έρμαιο του πυροβολικού του σουλτάνου, που από τις 12 Απριλίου άρχισε καθημερινούς κανονιοβολισμούς. Οι Τούρκοι προσπάθησαν πολλές φορές να σπάσουν την αλυσίδα που έφραζε τον Κεράτιο κόλπο και προστάτευε την ανατολική πλευρά της Κωνσταντινούπολης. Στις 20 Απριλίου ένας στολίσκος με εφόδια υπό τον πλοίαρχο Φλαντανελλά κατορθώνει να διασπάσει τον τουρκικό κλοιό μετά από φοβερή ναυμαχία και να εισέλθει στον Κεράτιο, αναπτερώνοντας τις ελπίδες των πολιορκούμενων. Ο Μωάμεθ κατάλαβε αμέσως ότι μόνο το πυροβολικό του δεν έφθανε για την εκπόρθηση της Πόλης, εφόσον παρέμεινε απρόσβλητος ο Κεράτιος. Με τη βοήθεια ενός ιταλού μηχανικού κατασκεύασε δίολκο και τη νύχτα της 21ης προς την 22α Απριλίου, περίπου 70 πλοία σύρθηκαν από τον Βόσπορο προς τον Κεράτιο. Η κατάσταση για τους πολιορκούμενους έγινε πλέον απελπιστική, καθώς έπρεπε να αποσπάσουν δυνάμεις από τα τείχη για να προστατεύσουν την Πόλη από την πλευρά του Κεράτιου, όπου δεν υπήρχαν τείχη. Η τελική έφοδος των Οθωμανών έγινε το πρωί της 29ης Μαΐου 1453. Κατά χιλιάδες οι στρατιώτες του Μωάμεθ εφόρμησαν στη σχεδόν ανυπεράσπιστη πόλη και την κατέλαβαν μέσα σε λίγες ώρες. Ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, που νωρίτερα απέκρουσε με υπερηφάνεια τις προτάσεις συνθηκολόγησης του Μωάμεθ, έπεσε ηρωικά μαχόμενος. Αφού έσφαξαν τους υπερασπιστές της Πόλης, οι Οθωμανοί Τούρκοι προέβησαν σε εκτεταμένες λεηλασίες και εξανδραποδισμούς. Το βράδυ, ο Μωάμεθ ο Πορθητής εισήλθε πανηγυρικά στην Αγία Σοφία και προσευχήθηκε στον Αλλάχ «αναβάς επί της Αγίας Τραπέζης», όπως αναφέρουν οι χρονικογράφοι της εποχής.