SenseMaker速 case study PROOFS Bangladesh 2014
Voedselzekerheid
Is meer dan alleen een voedingsproblematiek
‘2 miljoen mensen lijden aan
‘verborgen honger’
2
Volgens recente cijfers van de Wereldbank hebben 850 miljoen mensen over de hele wereld dagelijks niet genoeg te eten. Dit komt voornamelijk voor in ontwikkelingslanden. Ook lijden 2 miljard mensen aan ‘verborgen honger’; nutriëntengebrek vanwege te eenzijdige voeding. Het realiseren van voedselzekerheid voor iedereen is een cruciale mondiale opgave waaraan ook de Nederlandse regering een grote bijdrage levert. Het wereldvoedselvraagstuk staat niet op zichzelf. Het hangt nauw samen met vraagstukken rond armoede, sociale ongelijkheid, klimaatverandering en druk op natuurlijke bronnen. Voedselzekerheid vraagt daarom ook om een veelzijdig en inclusief beleid en om een aanpak waarin nationaal en internationaal de samenwerking tussen overheden, bedrijfsleven, NGO’s en kennisinstellingen wordt gezocht
3
PROOFS Bangladesh: innovatief voedselzekerheidsprogramma in the Base-of-the-Pyrmid Het is vanuit deze achtergrond dat de Nederlandse Ambassade in Bangladesh het Profitable Opportunities for Food Security (PROOFS) programma financiert dat streeft naar het verbeteren van de voedsel- en voedingsveiligheid voor huishoudens die zich bevinden in de zogeheten Base of the Pyramid (BoP). Het programma loopt voor 4 jaar en wordt geïmplementeerd door het BoP Innovation Centre, ICCO en IDE. PROOFS is een uniek samenwerkingsverband tussen overheden, NGO’s en de private sector. Het richt zich gelijktijdig op het bevorderen van inclusieve en duurzame groei in de agrarische sector én het uitbannen van ondervoeding. Het programma maakt daarbij gebruik van de meest recente kennis en onderzoeksmethodieken naar ondervoedingspreventie, lokale voedselsystemen en gedragsverandering.
Begrijpen wat werkelijk leeft in the Base-of-the-Pyramid Bij BoP Innovation Centre liepen ze al een tijdje aan tegen de beperkingen van traditioneel marktonderzoek om consumentengedrag in de Baseof-the-Pyramid te begrijpen en in interventies om te zetten. Te vaak wordt het blikveld op ontwikkelingslanden nog wel eens vernauwd door er met een westerse bril naar te kijken. Ze vroegen zich daarom af wat zou gebeuren als ze mensen simpelweg verhalen over het dagelijks leven zouden laten vertellen. SenseGuide werd gevraagd daarbij te helpen. In een periode van 6 weken werden 800 korte verhalen verzameld over dagelijkse ervaringen met voeding. Uitgerust met een mini-iPad waarop een SenseMaker® App is geïnstalleerd gingen 8 nutrition officers uit het PROOFS programma op bezoek bij huishoudens die leven op het platteland. Een representatieve groep vrouwen en mannen, verspreid over 7 ver schillende districten van Bangladesh,
4
vertelde in de eigen taal en zonder enige beïnvloeding van de nutrition officers over een ervaring die typerend is voor de dagelijkse gang van zaken rond voeding. De verhalen werden opgenomen met de audio-opname functie van SenseMaker®. Na opname van het verhaal kreeg de verteller een aantal signifiers, een generieke set van abstracte vragen, gepresenteerd om het verhaal van betekenis te voorzien. De signifiers genereren in real time meta-data waarmee interessante patronen of verbanden ontdekt kunnen worden. Parallel aan het verzamelen werden de verhalen direct getranscribeerd en vertaald in het Engels door enkele studenten van de Universiteit van Dhaka. Deze werden met de gegenereerde meta-informatie samengevoegd tot een contextrijke database: het zoeken naar verschillende invalshoeken en het doorgronden van de onderliggende context kon nu beginnen.
“The Nutrition Competent Community” Al snel bleek uit de kwantitatieve analyse dat toegang tot gezond voedsel en de beschikbaarheid ervan niet de belangrijkste issues zijn. Ook het inkomen speelt een minder belangrijkere rol dan verwacht. Uit de verhalen komt naar voren dat gebrek aan kennis om gezonder te eten en te koken van grotere invloed is op de eetomstandigheden. Dit patroon komt zowel bij de onderste als hoogste inkomensgroepen voor.
“Ik zou zonder de SenseMaker aanpak nooit tot deze inzichten zijn gekomen” De verhalen gaan niet uitsluitend over voedsel. Maar al te vaak wordt verteld over de ondergeschikte rol van de vrouw in het huishouden en de soms pijnlijke leefomstandigheden. De dynamiek in het huishouden heeft een grote invloed op het voedingsgedrag. De communicatie over gezonde voeding is voornamelijk gericht is op vrouwen, maar mannen bepalen wat er uiteindelijk gekocht wordt. Het gevolg is onvoldoende variatie in het eetgedrag. “Ik zou zonder de SenseMaker® aanpak nooit tot deze inzichten gekomen zijn”, zegt Wendy van der Klein die namens BoP Inc. de 5
programma-manager van PROOFS is. “De verhalen maakten het mogelijk om ons echt in te leven in de dagelijkse leefsituatie, om verbanden te leggen tussen diverse factoren en zodoende een compleet beeld te schetsen.” Dit complete beeld was uiteindelijk het resultaat van gezamenlijke analyse en interpretatie van de data met het nutrition team en andere lokale stakeholders in Bangladesh. In een workshop van drie dagen werd met alle betrokkenen gewerkt aan een gedeeld beeld van de situatie en werd een samenhangend palet van interventies ontworpen.
Onder het strategische concept “The Nutrition Competent Community” worden nu verschillende duurzame activiteiten ontplooid die zich in samenhang richten op verbeteren van de inkomenspositie, de rol van de vrouw in het huishouden en verandering van het eetgedrag. Abul Kalam Azad, manager van het nutrition team in Bangladesh toonde zich zeer tevreden met het proces. “Het is de eerste keer dat westerse NGO’s echt aantonen zich in onze cultuur te hebben verdiept en ook werkelijk begrijpen wat er speelt. Daarbij hebben we ook onze lokale expertise kunnen inbrengen. Ik verwacht dat we nu echt een keer voor een doorbraak kunnen zorgen.” 6
Over senseguide SenseGuide is in 2012 opgericht en is een centrum voor inzichten en innovatie gericht op complexe sociale vraagstukken. De veelzijdige beleving van mensen wordt in organisaties vaak versimpeld tot kille cijfers. Maar de werkelijkheid verandert echter doorlopend en steeds sneller. Om beter te begrijpen wat onder mensen leeft en hoe daar mee om te gaan hebben we instrumenten nodig die beter aansluiten op een snel veranderende werkelijkheid.
SenseGuide werkt met Big Narrative, het op grote schaal luisteren naar wat onder mensen leeft. Naast participatieve werkvormen voor het creĂŤren van gedeeld inzicht en ontwerpen van interventies, reiken wij ook methodes aan voor het managen van innovatie en verandering in turbulente omgevingen.
7
Neemt u voor meer informatie contact op met Dave van Mourik via telefoonnummer 06-3190 2336 of via e-mail dave.van.mourik@senseguide.nl. Bezoek ook eens onze website www.senseguide.nl