Installatie & Bouw BE 02 2016

INSTALLATIE & BOUW 2

UITGAVE

VAKTIJDSCHRIFT OVER INSTALLATIETECHNIEK, HVAC, SANITAIR EN ELEKTRICITEIT

WW W. I N S TAL L AT I E ENB OUW.B E

NUMMER 2 2016

MA ART - APRIL

Install 2020 en TETRA SWW: meer inzicht in verwarmingsverbruik Thema Domotica: KNX op Light + Building Koelmiddelen: de invloed van de F-gasverordening

Uniforme artikelinformatie nu beschikbaar!

Herkenningsafstand: 25m Montagewijze: Plafondopbouw Opgenomen vermogen: 1,5 W / 3,7 VA Nominale bedrijfsduur: 1h

Beschermingsgraad: IP40

GTIN: 8715774004698

Brutoprijs: € 239,Nettoprijs: € 215,-

Voedingssysteem: Decentraal

Autonomie: 1 uur

MEPcontent.eu: • 500.000+ BIM-producten klaar voor gebruik • Platformonafhankelijk • Alles conform EMCS Open and for free

Leading in MEP design

Voorraad: 29

• • • • •

10.000+ actieve gebruikers Content van Europese fabrikanten Inclusief RT parameters 250+ fabrikanten 15 jaar ervaring

Download nu BIM-content op www.mepcontent.eu

LEES MEER OP PAG 80-82 COLT

Brandventilatie

Klimaattechniek Industrie

Klimaattechniek Utiliteit

Zonwering

Buitenluchtroosters

Service en onderhoud

We vinden altijd de

optimale klimaatoplossing Overal waar mensen werken willen we het klimaat naar onze hand zetten. Dit bepaalt immers sterk ons gevoel van welbevinden. En dat kan. Met airconditioning zijn we in staat om ons eigen binnenklimaat te creëren. Lekker warm voor de één. Heerlijk koel voor de ander. Carrier is ‘s werelds grootste klimaatexpert. Als uitvinders van de airconditioning zijn we altijd een stap verder in technologie, om u in iedere situatie de optimale oplossing te bieden. Dus, voor élke klimaatoplossing: turn to the experts.

Carrier Airconditioning. Do you turn? T 02 523 01 70, www.carrier.be/klimaatoplossingen

10.24.61 1102/60/80

1 ddni.84_1-1__NE_srellihCelbaniatsuS_DA_11_C

Carrier Airconditioning is onderdeel van United Technologies Corporation (UTC).

Wereldwijd de grootste leverancier van gebouwgebonden installaties.

UITGAVE

Voorwoord

2 Mascotte?

De Ecodesign-regelgeving voor verwarmingstoestellen, van kracht sinds september 2015, is een half jaar oud. Op Batibouw bleek dat de consument er echter niet wakker van ligt. Uit een enquête van Remeha blijkt dat driekwart van de klanten van installateurs niet vraagt naar het energielabel van hun installatie. Tachtig procent beoordeelt een nieuw toestel zelfs enkel op de prijs.

En dat terwijl de energielabels wel een invloed hebben op het verbruik. Een installateur die deelnam aan het rondetafelgesprek van Remeha: “Er wordt te weinig over ErP gepraat. De installateurs die goedkopere ketels op de markt brengen, zwijgen er natuurlijk over. Maar wat erger is: vanuit de overheid heb ik nog geen enkele communicatie naar de burger gezien.”

Misschien is een energielabel-mascotte een oplossing? Diezelfde overheid communiceerde op Batibouw immers groots over Solarboy, een mascotte die zonneboilers in de kijker moet zetten. Ook op dat vlak was en is er nood aan begeleiding van de consument, die vaak het verschil niet kent tussen zonneboilers en PV-installaties.

Een maand na Batibouw stonden domotica en verlichting in de kijker, op Light + Building in Frankfurt. Het Internet of Things is een opvallende trend die daar bij veel standhouders aan bod kwam. Niet in het minst bij de KNX-associatie, dat met een uitgebreid evenement vierde dat het ook in Amerika voet aan wal heeft gezet. Ook opvallend: de groeiende aandacht voor energie-efficiëntie en monitoring. Zeker in bedrijven wint dat aan populariteit. “Energiebeheersing wordt zelfs een echte functie in bedrijven,” zei Herman Daniëls, CEO van Intellisol, op de beurs. “Die moet, dankzij slimme sturingssystemen, de energie- en variabele kosten zo laag mogelijk houden. Veel fabrikanten proberen mee op die kar te springen en bieden hun eigen sturingssysteem aan.”

In dit nummer van Installatie en Bouw besteden we ook aandacht aan TETRA SWW, en haar opvolger: Install 2020. Die onderzoeksprojecten brengen het verwarmingsverbruik in woningen en appartementsblokken in kaart, iets wat meer en meer nodig wordt nu de verhouding tussen sanitair warm water en ruimteverwarming sterk verandert dankzij de betere isolatie en luchtdichtheid van gebouwen. TETRA richtte zich enkel nog op SWW, maar Install 2020 brengt ook ruimteverwarming en koudwaterdistributie in kaart. Installateurs moeten immers vaak projecten voor de volledige keten ontwikkelen. Doel: de berekeningen van de installateur gemakkelijker maken.

Die installateur vindt daarnaast nog een hoop mooie voorbeeldprojecten en nieuwe producten in deze editie van Installatie en Bouw.

Veel leesplezier!

Jeroen Schreurs

INSTALLATIE & BOUW | 5

INSTALLATIE & BOUW

2

Vaktijdschrift & website over installatietechniek, HVAC, Sanitair en Elektriciteit

COLOFON Jaargang 4 • nummer 2 • 2016 Verschijnt 6 x per jaar

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER

H.B.J.M. Louwers Domein De Herten Hertsbergsestraat 4, B-8020 Oostkamp Postbus 85, B-3900 Overpelt T +32 50 36 81 70 E info@louwersmediagroep.be W www.louwersmediagroep.be

REDACTIECOÖRDINATIE Jeroen Schreurs /Rik Neven

REDACTIETEAM

8

Kevin Moens, Rik Neven, Michel Van den Bosch, Jeroen Schreurs, Tim Janssens (Redactiebureau Palindroom), Johan Debaere, Kaylie Lemmens, Sjoerd Meuleman, Wouter Polspoel, Michel Van den Bosch, Frie Van der Planken, Lieke van Zuilekom, Valerie Couplez

21

35

BLADMANAGEMENT

Freddy Fierens E f.fierens@louwersmediagroep.be Mathieu Noppe E m.noppe@louwersmediagroep.be

ADVERTENTIES

www.wetransfer.com Onder vermelding van naam en project E traffic@louwersmediagroep.be Adresgegevens: Postbus 85, 3900 Overpelt, België T +32 50 36 81 70

54

SECRETARIAAT

Manuela Depenbrock, Eva Huyghebaert Sandra Reijnders

ABONNEMENTSPRIJS

Abonnementsprijs België: € 54,00 per jaar excl. BTW Buiten België: € 90,00 per jaar excl. BTW KBC Neerpelt: 731-0251429-77 t.n.v. Louwers Mediagroep BVBA o.v.v. Installatie & bouw Informatie over abonnementen: T +32 50 36 81 70

ADRESWIJZIGINGEN

Schriftelijk ten minste drie weken voor verhuizing naar: Postbus 85, 3900 Overpelt, België

OPZEGGINGEN

Indien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van opzegging is ontvangen, wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd.

58

INHOUD Individuele en collectieve ventilatiesystemen in project Nieuw Zuid 8 Nieuw assortiment dakdoorvoeren in aluminium 10 Vochtmeter met warmtebeeldcamera spoort verborgen vocht snel op 13 De Pen: Ronnie Belmans, professor aan de KU Leuven en CEO van EnergyVille 14 Light + Building 2016 breekt records 17

THEMA DOMOTICA & TOEGANGSCONTROLE KNX pakt uit op Light + Building 21 Kwaliteit zonder franjes bij Duitse communicatie-fabrikant 24 Automation-specialist stelt nieuwe producten voor op Light + Building 27 Drive-in-apotheek rekent op videofoniesysteem 28 Nieuw automatiseringspakket voor de residentiële sector 29

DOELGROEP

Installateurs verwarming, elektriciteit, sanitair, klimatisatie en luchtbehandeling, leden van de VCB Vlaamse Confederatie Bouw, BVA Bond van Vlaamse Architecten, CIB Vlaanderen de Confederatie van Immobiliënberoepen van Vlaanderen, ORI Organisatie van Raadgevende Ingenieurs, Engineering- en Consultancybureaus, opdrachtgevers, projectontwikkelaars, abonnees, betrokken ministeries en diensten, provinciale en gemeentelijke overheden en betrokken federale, Vlaamse en regionale organisaties, facilitymanagers bedrijven met eigen onderhoudsploeg, fabrikanten, invoerders en groothandelaars uit de sector.

Klimatisatietechnieken in animalarium van Universiteit Antwerpen 30 Stille warmtepomp op gloednieuwe kOsh-campus 33

THEMA ELEKTROTECHNIEK Vlakbandkabel wint ‘Design Plus’-label op Light + Building 34 GBS zorgt voor evenwicht tussen verbruik en bedrijfsproces 35 Laadsystemen en hun netaansluiting: oplossing voor elektrische laadpalen 38

VORMGEVING/ART DIRECTION T +32 50 36 81 70 E studio@louwersmediagroep.be

DRUKWERK

Drukkerij Hendrix, Peer Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of vermenigvuldigd zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever en zonder bronvermelding. Hoewel dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Zij aan-vaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op deze informatie.

Veilige gastoepassingen voor elke sector 40 Nieuwe werkuitrusting voor meer bewegingsvrijheid 41 Sectornieuws 42 Universele afdichting voor schroefdraadverbindingen 47 De all-in-one warmtepomp: voor bouwers met een langetermijnvisie 51 Sint-Jozefkliniek in Bornem gebruikt energiezuinige en duurzame installatie 54

Inhoud

64

70

89

76

96

SPECIAL BRANDWERENDE SYSTEMEN Identificatie als belangrijk aandachtspunt 57 Patrick 0, CEO Viessmann, op Batibouw: “Technologie voor klimaatdoelstellingen bestaat al” 59 Instal 2020 en TETRA SWW brengen verwarmingsverbruik in kaart 62

SPECIAL KLIMATISATIE De invloed van de F-gasverordening 64 Duurzame koelinstallatie voor Pipelife Belgium 66 Airco-warmtepompen met hoge rendementen en lage GWP’s 68 Systemen van HVAC-reus klaar voor grote projecten 70 Duurzame renovatie van UCL-gebouw 72 Luchtgordijnen: een noodzaak voor comfort en energiebesparing 74 Nieuw systeem combineert groene klimaatregeling met eenvoudige plaatsing 76 Nieuw vraaggestuurd ventilatiesysteem D mét app 78 UITGAVE

2

INSTALLATIE & BOUW

VAKTIJDSCHRIFT OVER INSTALLATIETECHNIEK, HVAC, SANITAIR EN ELEKTRICITEIT

WWW. INSTA L L ATIE E NB OU W. B E

NUMMER 2 2016

MRT - APRIL

Mens, machine en product in topconditie 80 Viega lanceert Megapress voor 3/8” 83

VAKTIJDSCHRIFT OVER INSTALLATIETECHNIEK, HVAC, SANITAIR EN ELEKTRICITEIT

SANITAIR Automatische urinoirspoeling voor hygiënischer toiletbezoek 84 ‘Utiliteit stelt specifieke eisen aan sanitair’ 86 Gratis douchevloerpakketten voor installateurs die hun ervaringen willen delen 89

WWW.INSTALLATIEENBOUW.BE

Install 2020 en TETRA SWW: meer inzicht in verwarmingsverbruik Thema Domotica: KNX op Light + Building Koelmiddelen: de invloed van de F-gasverordening

2 2016096 installatie & bouw BE 02.indd 1

Coverbeeld: Siedle, Norwegian National Opera & Ballett te Oslo

05-04-16 14:50

Consument weet weinig over energielabels 92 i-Lounge: audiovisuele beurs in Tour & Taxis 94 ISE wordt ’s werelds grootste beurs voor geïntegreerde systemen 95 Nieuwe vestiging voor Hansa Aquapunkt in Herk-De-Stad 96 Speciale opleiding om ventilatiesystemen te installeren 99 Wie Doet Wat 101

ANTWERPEN | Nieuw Zuid

BCV Works, specialist in ventilatie en luchtkanalisatie, plaatst in het project Nieuw Zuid in Antwerpen individuele en collectieve ventilatiesystemen.

Tekst: Michel Van den Bosch Beeld: BCV Works

INDIVIDUELE EN COLLECTIEVE VENTILATIESYSTEMEN IN PROJECT NIEUW ZUID BCV Works, specialist in ventilatie en luchtkanalisatie, plaatst in het project Nieuw Zuid in Antwerpen individuele en collectieve ventilatiesystemen. Dit nieuwbouwproject met appartementen bestaat uit meerdere blokken waarin BCV Works de ventilatie verzorgde: de Zuiderpromenade, Nieuw Zuid en Zuidertuin. Er wordt gewerkt met een flexibele kanalisatie die zowel een antistatische als een antibacteriële werking heeft.

De Zuiderpromenade telt 29 appartementen, Nieuw Zuid blok 1a 45 appartementen, blok 1b 32 appartementen en Zuidertuin 45 appartementen. In Zuiderpromenade en de twee blokken van Nieuw Zuid voorziet BCV Works individuele D-systemen. De kanalisatie wordt telkens uitgevoerd met flexibele kanalisatie ingestort in het drukbeton van de breedplaatvloeren.

STUDIE VAN DE GEVRAAGDE DEBIETEN “Door de beperkte plafondhoogte kozen we ervoor om de traditionele galva-Spiraliet-kanalisatie die

8 | INSTALLATIE & BOUW

aan het plafond opgehangen wordt, te vervangen door een flexibele kanalisatie ingestort in het drukbeton van de breedplaatvloeren. Wij hebben hier geopteerd om te werken met Uniflex Plus: een flexibele kanalisatie die zowel antistatisch als antibacterieel is”, verduidelijkt Bart Waelkens, managing director van BCV Works. “Een grondige studie van de gevraagde debieten per ruimte en het leidingentracé is daarbij absoluut noodzakelijk. Eens ingestort is het namelijk niet meer mogelijk om nog aanpassingen uit te voeren. Daarom wordt het volledige tracé via een CAD-programma tot in de kleinste details uitgetekend.”

COÖRDINATIE EN FLEXIBILITEIT Voor een vlot verloop van het project zijn een goede coördinatie en een grote flexibiliteit naar

'In Zuiderpromenade en de twee blokken van Nieuw Zuid voorziet BCV Works individuele D-systemen'

ANTWERPEN | Nieuw Zuid

“Door de beperkte plafondhoogte kozen we voor een flexibele kanalisatie ingestort in het drukbeton van de breedplaatvloeren,” zegt Bart Waelkens.

de klant toe noodzakelijk. “Tussen het plaatsen van de breedplaatvloeren en het storten van het drukbeton door de aannemer ruwbouw dient namelijk het volledige leidingentracé geplaatst te worden. Wij zijn dan ook volledig afhankelijk van de planning van onze klant. Elke dag zijn meer dan veertig medewerkers op de baan. Dit geeft ons de mogelijk om vrij flexibel te kunnen inspelen op de vooropgestelde planning.”

INDIVIDUELE MOTOR De appartementen van de Zuiderpromenade en Blok 1A en Blok 1B worden voorzien van een individuele ventilatie-unit. “Wij hebben hier gekozen voor de Sentinel Kinetic omwille van zijn akoestische eigenschappen. Voordeel van dit systeem: elke appartement werkt autonoom en de bewoner stelt het toestel in volgens zijn eigen leefpatroon.”

PLAATS REGELKLEPPEN VAN GROOT BELANG In het project de Zuidertuin opteerde het studiebureau ervoor om te werken met een collectief D-systeem. “Voor een correcte werking van dit systeem moet er tijdens het ontwerp grote

Bart Waelkens: “Wij hebben hier gekozen voor de Sentinel Kinetic omwille van zijn akoestische eigenschappen.”

aandacht besteedt worden aan de plaats van de regelkleppen. Dat was een belangrijke taak voor onze ingenieur”, zegt Bart Waelkens. “Daarnaast moesten we ook veel aandacht besteden aan het isoleren van de verzamelleidingen. Daar waar bij een individueel systeem de warmterecuperatie

gebeurt via het toestel in de berging van het appartement zelf, geschiedt dit bij een collectief systeem via de luchtgroep die opgesteld staat buiten het appartement. In de Zuidertuin werd beslist om de luchtgroep te plaatsen op het niveau -1.” ❚

INSTALLATIE & BOUW | 9

Productpresentatie

De dakdoorvoer: een eenvoudig te installeren hulpstuk van Linum dat voor een optimale doorvoer van kabels en leidingen zorgt.

Tekst en Beeld: Linum

NIEUW ASSORTIMENT DAKDOORVOEREN IN ALUMINIUM Met de lancering van haar nieuwe Linum HVAC Servicegids 2016 voegde distributeur Linum Europe opnieuw tal van nieuwe producten toe aan zijn programma montagetoebehoren voor professionele koel- en HVAC-installaties. Een belangrijk onderdeel van dat gamma: een nieuw assortiment aluminium dakdoorvoeren

10 | INSTALLATIE & BOUW

Alle producten worden in Kuurne op voorraad gehouden zodat Linum korte leveringstermijnen kan respecteren.

Productpresentatie

HVAC

SERVICE

Robbie Naessens: “Door in overleg te treden met onze klanten en te luisteren naar hun specifieke behoeften, voegden we nieuwe én grotere modellen aan het gamma toe.”

Linum Europe heeft zich in de voorbije tien jaar een stevige reputatie opgebouwd bij installateurs koeltechniek en klimatisatie. Vandaag vinden ook de grote HVAC-installatie- en servicebedrijven vlot de weg naar het West-Vlaamse Kuurne. Met gerenommeerde Europese namen als DOW, Big Foot Systems en Aspen Pumps heeft Linum dan ook enkele zeer belangrijke merken in huis.

Maar ook met het eigen merk Linum, waarbij toebehoren in eigen ontwerp ontwikkeld worden, heeft Linum een breed en trouw doelpubliek.

'Eén van de sleutelproducten binnen dat Linum-merk is de dakdoorvoer' Eén van de sleutelproducten binnen dat Linum-merk is de dakdoorvoer: een eenvoudig te installeren hulpstuk dat voor een optimale doorvoer van kabels en leidingen zorgt naar diverse HVAC- en technische units op platte daken.

Een breed basisvlak laat een perfecte aansluiting toe met het dakmembraan, en een grote afdekkap met binnenin een afgeronde uitgang beschermt tegen indringende regen en beschadiging van de leidingen en isolatiemantels.

“Waar het basisprogramma enkele jaren terug beperkt bleef tot twee of drie kleine modellen voor kleine installaties, zitten we intussen aan negen modellen, waarvan zeven in aluminium en twee in UV-bestendig kunststof,” aldus Robbie Naessens, marketing manager bij Linum Europe. “Door in overleg te treden met onze klanten en te luisteren naar hun specifieke behoeften, voegden we nieuwe én grotere modellen aan het gamma toe.”

Een voorbeeld: de drie nieuwe, extra grote dakdoorvoeren, geschikt voor grote installaties waarbij zeer veel bekabeling en leidingen vanuit één doorsteekpunt naar het dak gebracht worden. Met doorvoeren gaande van 80x80 millimeter tot 400x400 millimeter kan Linum Europe vandaag oplossingen aanbieden voor kleine airco-installaties tot grote industriële HVAC-projecten met meerdere koelgroepen of technische installaties op het dak.

GEEN VERTRAGINGEN Zowel de zelfstandige dakwerker als het grote HVAC-installatiebedrijf kan bij Linum Europe terecht. Alle producten worden in Kuurne op voorraad gehouden zodat het bedrijf korte leveringstermijnen kan respecteren en de installateur een project snel en met een vleugje esthetiek kan realiseren. ❚

Linum HVAC SERVICE: montage- en installatiematerialen voor de HVAC/R en piping professional.

LINUM EUROPE NV Vijverhoek 53, 8520 Kuurne T: 056 35 92 94 • F: 056 35 88 47 • info@linum.eu www.linum.eu • www.rackline.eu • www.gasketline.eu

COOL

STORAGE

HVAC

HARDWARE

AQUA

15.133

NIEUWE MODELLEN

Contacteer ons ook voor elektronische kranen (handenvrije bediening)

INSTALLATIE & BOUW | 11

DISCOVER MORE ON WWW.BCVWORKS.BE

BEELD & SPRAAK OP UW SMARTPHONE Via WIFI/3G/4G

www.fasttel.com 9669_adv_image&speech_A5_NL.indd 1

4/08/14 08:48

Productpresentatie

Tekst: Lieke van Zuilekom Beeld: FLIR Systems

VOCHTMETER MET WARMTEBEELDCAMERA SPOORT VERBORGEN VOCHT SNEL OP De oorzaak van vochtindringing is niet altijd duidelijk aanwijsbaar. Hoewel de schade duidelijk te zien is, bijvoorbeeld op een plafond of wand, kan het probleem goed elders worden veroorzaakt. Denk bijvoorbeeld aan een douchelek of water dat via naden en kieren rondom kozijnen, ramen en deuren binnenkomt. “Om die problemen snel te lokaliseren, hebben wij begin dit jaar onze FLIR MR176 Plus vochtmeter met geïntegreerde IGM (Infrared Guided Measurement)-technologie geïntroduceerd,” vertelt Ruud Heijsman, Trade Show Manager EMEA bij FLIR Commercial Systems BV. “Hiermee kunnen we exact de plek aanwijzen die nader onderzoek vereist.”

KEUR AAN TOEPASSINGEN FLIR Systems is marktleider op het gebied van het ontwerp en de fabricage van warmtebeeldcamera’s voor een waaier aan toepassingen. FLIR MR176 kan onder andere worden ingezet bij preventief onderhoud, gebouweninspecties, onderzoek en ontwikkeling, beveiliging en toezicht. Meer informatie op www.flir.com/MR176. ❚

Ook problemen die bij een standaard vochtmeter vaak onopgemerkt blijven, komen aan het licht.

Met FLIR MR176 voorkomen reparatie- en renovatieprofessionals dat gebouwen moeten worden ontmanteld om vochtproblemen te verhelpen. Heijsman: “De MR176 beschikt over alle nodige meetmogelijkheden om vochtproblemen snel en vakkundig op te sporen en te bevestigen, voordat de gipsplaatzaag ter hand wordt genomen. Hierdoor besparen vaklui veel tijd en arbeidskracht.

Bovendien kan meteen gecontroleerd worden of bepaalde taken goed zijn uitgevoerd. Met de camera kan je eenvoudig grotere gebieden scannen.

Dankzij de IGM-technologie mis je daarbij ook probleemgebieden niet, hoe klein ze ook zijn. Ook problemen die bij een standaard vochtmeter vaak onopgemerkt blijven, komen aan het licht.”

OOK OP LASTIG BEREIKBARE PLAATSEN “FLIR MR176 beschikt over een uitgebreid assortiment compatibele accessoires voor het vereenvoudigen van metingen op lastig bereikbare plaatsen,” vertelt Heijsman. “Denk aan ruwe of oneffen oppervlakken, spouwmuurisolatie of locaties onder de vloer. Geen plek is onbereikbaar. Dat, maar ook de eenvoudige werking en de toegankelijke prijs van de camera, is waarom veel reparatie- en renovatieprofessionals al hun belangstelling toonden.”

'De MR176 beschikt over alle nodige meetmogelijkheden om vochtproblemen snel en vakkundig op te sporen en te bevestigen'

FLIR MR176 kan worden ingezet bij preventief onderhoud, gebouweninspecties, onderzoek en ontwikkeling, beveiliging en toezicht.

INSTALLATIE & BOUW | 13

De Pen

'Er bestaan twee grote tendensen. De Trias Energetica volgen, en de gebouwschil klaarmaken voor lage temperatuursverwarming' 14 | INSTALLATIE & BOUW

De Pen

De Pen ligt deze maand in de handen van Ronnie Belmans, professor aan de KU Leuven en CEO van EnergyVille. Hij wil een meer geïntegreerde aanpak in bouwprojecten, en neemt het EnergyVille-gebouw als voorbeeld.

"Building for nerds" De laatste weken en maanden, en zeker tijdens Batibouw, is er veel inkt gevloeid over isolatiepremies, energiezuinige woningen en nieuwe normen.

Het onderwerp is telkens: minder energieverbruik. Dat moet leiden tot de realisatie van de afspraken van de klimaattop in Parijs, die ondertussen tot Bijbelse status zijn verheven.

Daarbij bestaan er twee grote tendensen. De bekendste is die van de Trias Energetica, waarbij de focus ligt op een sterke reductie van de energievraag voor warmte door isolatie en luchtdichtheid. Die aanpak is jammer genoeg verre van optimaal in twee opzichten. Ten eerste leidt ze niet tot het gewenste resultaat, met name het CO2-vrij voorzien van de nodige energiediensten in de bebouwde omgeving. Ten tweede: ze doet dat niet tegen een zo laag mogelijke kostprijs.

Een eenvoudig voorbeeld: een woning uit de jaren zestig wordt gerenoveerd.

Men kiest voor de strengst mogelijke isolatienormen zodat het energieverbruik voor verwarming op 10 % terugvalt. Prima toch? Waarschijnlijk niet.

Hoe gaat men immers ventileren? En wat is daar het energieverbruik van? Je hebt trouwens nog altijd een uitstoot van 10 %, terwijl je investeringen in isolatie al enorm hoog zijn.

GOEDKOPERE AANPAK De tweede tendens is om de gebouwschil klaar te maken voor lage temperatuursverwarming, zodat een warmtepomp en/of warmtenet van de vierde generatie de energie kan leveren. Koeling wordt dan ook mogelijk. Het energieverbruik zal hoger liggen, maar wel volledig CO2-vrij zijn indien de elektrici-

teit uit eigen PV-panelen of groene stroom komt. Het wordt steeds duidelijker dat die aanpak goedkoper is dan de klassiekere aanpak van het passieve huis.

Nog een voordeel van die laatste aanpak: ze is heel gemakkelijk verifieerbaar.

Wie de elektrische energie meet die de woning ingaat, kan de kwaliteit over de jaren heen perfect monitoren. Wanneer de globale energievoorziening met de jaren nog groener wordt, daalt de CO2-uitstoot zonder bijkomende investeringen.

De bovenstaande analyse geeft echter duidelijk aan dat steun van een bepaalde technologie om een globale doelstelling te bereiken nooit de gewenste resultaten geeft. Als men CO2-uitstoot wil terugdringen, moet men die meten zowel in het begin als in de loop der jaren.

Dat vergt een geïntegreerde aanpak van het ontwerp van gebouwen – ook bij renovatie – en dus een totale omslag van de ontwerpers in de bouwsector.

Die denken immers nog te veel in hokjes: eerst het gebouw – de isolatie is dan makkelijk te dimensioneren – en dan de technieken. Zo komt men nooit tot het gewenste resultaat. Dat hebben we zelf ondervonden bij de bouw van EnergyVille in Genk. Wij hebben als wetenschappers uren gediscussieerd met de architect, zodat we zelfs in het overzichtsboek vermeld staan onder de hoofding “building for nerds”. Maar het resultaat is schitterend en zowel wij, de architect als de aannemers zijn trots op wat er staat. Het is een aangenaam, licht, luchtig, warm gebouw. Nu starten we met de aankleding, zodat onze medewerkers er gebruik van kunnen maken en er aan de energietransitie kunnen werken zonder bij te dragen tot de uitstoot van broeikasgassen.

We walk the talk! ❚

INSTALLATIE & BOUW | 15

Correct inregelen van een balansventilatie testo 417 met LAF trechter: eenvoudige én betrouwbare meetmethode voor wervelroosters

testo NV • Industrielaan 19 • 1740 Ternat • Tel. 02/582 03 61 Fax 02/582 62 13 • info@testo.be • www.testo.be

HVAC SPECIAL

Publiciteit april.indd 1

3/15/2016 10:02:46 AM

DALEMANS GASDETECTIE uw GERUSTHEIDSGARANTIE

Tel: 019 33 99 43 - sales@dalemans.com

www.dalemans.com THE BELGIAN PIONEER IN GAS DETECTION

MAN ann instal en bouw 197*130.indd 2

9/03/16 10:50

Light + Building

(© Jochen Günther – Fotografie): De tweejaarlijkse beurs in de Messe van Frankfurt brak enkele records en toonde ook de trends in de sector.

Tekst: Jeroen Schreurs Foto’s: Jeroen Schreurs, Messe Frankfurt

LIGHT + BUILDING 2016 BREEKT RECORDS Light + Building 2016 zit erop. De tweejaarlijkse beurs in de Messe van Frankfurt brak enkele records en toonde ook de trends in de sector, zoals de groeiende digitalisatie en de definitieve doorbraak van ledtechnologie.

De bezoekers- en exposantencijfers die de organisatie van Light + Building bekendmaakte, geven aan dat de 2016-editie geslaagd was. 2.589 exposanten uit 55 landen lanceerden nieuwe producten, voor in totaal 248.500 vierkante meter expositieruimte. 216.000 bezoekers uit 160 landen vonden hun weg naar de Frankfurt Messe, een stijging van 2,3 procent tegenover 2014. "We zijn erg blij met de groei die de beurs dit jaar heeft opgetekend.

Dat benadrukt het belang van Light + Building als de leidende wereldbeurs voor licht en gebouwautomatisatie en het positieve gevoel dat er in de sector hangt,” zegt Wolfang Marzin, CEO van Messe Frankfurt.

De beurs was ook internationaler dan ooit: de helft van de bezoekers kwam uit het buitenland, met Italië, Nederland en Frankrijk voorop. Groot-

Brittannië en China vervolledigden de top vijf. Van België was er in het verslag - dat ook de opvallende toename van Spaanse en Europese bezoekers vermeldde - geen spoor.

LEDVERLICHTING BREEKT DEFINITIEF DOOR Een van de meest opvallende trends dit jaar: ledverlichting is definitief doorgebroken. Herman Daniëls, CEO van het Belgische Intellisol. “Op de vorige editie, twee jaar geleden, moesten we echt zoeken naar standen waar ledverlichting beschikbaar was. Nu is ledverlichting gewoon de standaard en vind je bijna nergens een gloeilamp. Het is dus erg duidelijk: led is de toekomst.”

Dat komt ook omdat de ledmarkt ondertussen betaalbaar is geworden. “De garantie en levensduur, en dus ook de duurzaamheid, stijgt,” zegt Daniëls. ›

INSTALLATIE & BOUW | 17

LES 5

Een hoogrendementsketel is hĂŠt voorbehoedsmiddel tegen losbandige energiefacturen.

Kicken uw klanten op technologische hoogstandjes? Dan zouden ze zichzelf best eens goed verwennen met een superzuinige hoogrendementsketel op mazout. Ideaal voor de kapoenen die graag hun uitgaven stevig in de hand houden. Of denkt u dat ze het liever nog ietsje gedurfder hebben? In dat geval kunnen ze zich laten verleiden tot een gezellige energie-orgie. Zo’n stoere ketel combineren ze namelijk vlotjes met hun andere speeltjes, zoals hun thermische zonnecollectoren.

Meer tips en info op www.kamazoutra.be

Warm voor de toekomst

Light + Building

“Nu kan je ledverlichting al 15 tot 20 jaar, en binnenkort zelfs tot 40 jaar, gebruiken. De output van leds neemt trouwens ook toe en is verdubbeld qua lichthoeveelheid tegenover 2011. Toen kwamen we maar aan 80 lumen per watt bij leds, nu kom je al aan 153. Leds vallen dus niet meer weg te denken.”

'De bezoekers- en exposantencijfers die de organisatie van Light + Building bekendmaakte, geven aan dat de

Het Internet of Things kreeg uiteraard veel aandacht, bijvoorbeeld op het KNX-event.

2016-editie geslaagd was' LIFI Daarnaast lag er nadruk op digitalisatie en netwerken. Het Internet of Things kreeg uiteraard veel aandacht, bijvoorbeeld op het KNX-event.

Alledaagse objecten die intelligent communiceren via internet: het wordt de norm. Volgens experts zullen in 2020 vijftig miljard toestellen op die manier met elkaar in contact staan. “Je ziet hier voorbeelden van hoe die toekomst eruit zal zien,” zegt Herman Daniëls. “Lifi – wat staat voor Light Fidelity – bijvoorbeeld, een technologie waarbij ledlampen worden gebruikt om data bilateraal en met hoe snelheid via licht te verzenden. Philips toonde daar al een aantal voorbeelden van, zoals een smartphonecamera die kan communiceren met de verlichtingsarmaturen in een winkel. Wie met die smartphone onder een lamp loopt, wordt geregistreerd. Zo kan die winkel exact bepalen waar jij je in de winkel begeeft, aan welk rek je blijft staat en wat je daar meeneemt. Lifi kan ook toegepast worden voor communicatie tussen voertuigen - via koplampen en achterlichten – of in ziekenhuizen, waar ze geen medische instrumenten storen door elektromagnetische signalen.”

ENERGIEBEHEERSING WORDT BEROEP Nog een opvallende trend: Human Centric Lighting, de impact van licht op iemands prestatie en welbevinden, naast de grotere aandacht voor energieefficiëntie en -monitoring. Dat laatste wint, zeker bij bedrijven, erg aan populariteit. “Energiebeheersing wordt zelfs een echte functie in bedrijven,” zegt Daniëls. “Die moet, dankzij slimme sturingssystemen, de energie- en variabele kosten zo laag mogelijk houden. Veel fabrikanten proberen mee op die kar te springen en bieden hun eigen sturingssysteem aan, maar een open systeem biedt natuurlijk veel meer voordelen.”

De volgende Light + Building vind plaats van 18 to 23 maart 2018. ❚

Ook ATEM was aanwezig op Light + Building. Op de drukbezochte stand werden talrijke nieuwigheden van Wieland gepresenteerd, zoals de Gesis® NRG.

INSTALLATIE & BOUW | 19

Hét domotica alternatief!       

Eltako Wireless

Draadloos Zonder batterijen Zowel drukknoppen als sensoren Betaalbaar Makkelijk te installeren Betrouwbaar Flexibel

www.eltako.com/vl

SERELEC NV • Gasmeterlaan 207 • 9000 Gent 09/ 223.24.29. info@serelec-nv.be

Nationale opera, Oslo Vrijstaande kommunikatiezuil uit edelstaal Designlijn Siedle Steel Architectuur Snøhetta, Oslo www.siedle.be/referenties

Tekst: Jeroen Schreurs Beeld: Jens Liebchen

KNX PAKT UIT OP LIGHT + BUILDING De KNX-associatie was op Light + Building met vier standen aanwezig. Hal 9, de Galleria, werd voor de gelegenheid omgetoverd tot de Internet of Things City. Op het grote evenement dinsdagavond onderstreepte de KNX Associatie dat de automatisatiestandaard voet aan wal heeft gezet in Amerika.

Het Internet of Things is een trendwoord in de wereld van de informatietechnologie. Volgens experts zullen er in 2020 meer dan 50 miljard dagelijkse objecten intelligent zijn en via het internet met elkaar communiceren. Het was dan ook het grootste aandachtspunt op de KNX IoT City in de Galleria. KNX-professionals demonstreerden er hoe makkelijk de open standaard voor woning- en gebouwautomatisering kan worden geïntegreerd in het Internet of Things. Ze wilden er aantoDe Galleria van Messe Frankfurt werd op Light + Building omgetoverd tot een IoT-stad. © Jens Liebchen

'KNX heeft voet aan wal gezet in de Verenigde Staten'

Op het event werden ook enkele prijzen uitgereikt voor de projecten met de beste KNX-toepassingen.

nen dat het IoT geen abstract begrip meer is, maar al volop wordt toegepast in de realiteit, en dat de KNX-technologie sinds het begin al over alle IoT-eigenschappen beschikt. KNX-toestellen kan men bekijken als fysieke objecten die data kunnen uitwisselen. De media, zoals TP, RF, PL, en IP, zorgen voor de connectiviteit met het netwerk. En KNX zelf is een ‘Internet of Things’. De belangrijkste eigenschappen van zo’n decentraal georganiseerd bussysteem zijn de compatibiliteit van de toestellen en de mogelijkheid om ze met elkaar te laten communiceren. ›

INSTALLATIE & BOUW | 21

16870213_indulek.indd 1

05-04-16 09:13

BEDRIJFSWAGENINRICHTING VOOR ZWARE BELASTING!

VANAF

â‚Ź 1250* MAX. LAST PER SCHAP

120 KG

Voorbeeld van een inrichting voor de bestuurderszijde van middelgrote bestelwagens Gewicht: 60 kg, B x D x H: 1972 x 382 x 1274 mm * excl. BTW (afh. van het type voertuig)

PROSAFE

SORTIMO STATIONS . 1800 Vilvoorde . 3980 Tessenderlo . 8793 St-Eloois-Vijve

sortimo.be . GRATIS TEL. 0800 857 59 . info@sortimo.be

In Europa ging de prijs naar Hevac Controls uit Nederland, voor hun project ‘Kasteel Biljoen.

NIEUWE UITDAGINGEN OP VLAK VAN BEVEILIGING KNX stelde ook KNX IP Secure en KNX Data Secure voor op de beurs.

Met de snelle ontwikkeling van het internet als universele communicatiemethode, en de penetratie ervan in de wereld van gebouwbeheer, komen er snel nieuwe uitdagingen op vlak van beveiliging. KNX voldoet al aan de huidige veiligheidsvoorschriften, maar met nieuwe media zoals LAN en WLAN met internet-access en draadloze concepten wordt het risico op indringers groter. Met KNX Secure wil de KNX Associatie bewijzen dat alle informatie die via de KNX-media verstuurd wordt, beschermd is tegen aanvallen om informatie te veranderen, of te nemen of opnieuw af te spelen. KNX Data Secure en KNX IP Secure zijn beiden gebaseerd op wereldwijd bestaande beveiligingsprotocols en kunnen vlot geïntegreerd worden in bestaande KNX-systemen.

ETS INSIDE KNX lanceert ook het nieuwe ETS Inside – als aanvulling op ETS Professional – dat de realisatie van KNX-projecten toelaat op een makkelijke manier en geen intensieve training vergt. Ideaal voor de ‘smart home’markt waar kleinere projecten een minder gesofisticeerde configuratie vragen, en voor installateurs die maar af en toe gebouwautomatisatie aan hun klanten aanbieden. De gemakkelijke gebruiksinterface werkt op tablets en smartphones en geeft ook bewoners invloed op het beheer van hun huis.

KNX is zelf een ‘Internet of Things’.

NAAR AMERIKA Op het KNX Top Event, het grootste evenement op Light + Building met 2.000 bezoekers uit meer dan 80 landen, stond Amerika in de kijker. KNX heeft immers voet aan wal gezet in de Verenigde Staten, een mijlpaal in de geschiedenis van de automatisatiestandaard. Er werden ook enkele prijzen uitgereikt voor de projecten met de beste KNX-toepassingen. In Europa ging de prijs naar Hevac Controls uit Nederland, voor hun project ‘Kasteel Biljoen’. Andere Europese prijswinnaar: de brandweerbasis in het westen van Bern in de categorie ‘Special’, een educatief project met zonne-energie in Boekarest in de categorie ‘Young’ en een commercieel project van Soltris in Zwitserland in de categorie ‘People’s choice’. ❚

INSTALLATIE & BOUW | 23

KWALITEIT ZONDER FRANJES BIJ DUITSE COMMUNICATIE-FABRIKANT Tekst: Jeroen Schreurs Beeld: Siedle, Jeroen Schreurs

Siedle stond met een erg grote stand op Light + Building.

Het bedrijf stelde er een hoop nieuwigheden voor, ook voor de Belgische markt. Installatie en Bouw zet de Siedle Basic en de Siedle afleverbox met app in de kijker.

Met de Siedle Basic wil het Duitse bedrijf de standaard worden op vlak van parlo- en videofonie. Wim Brusselaers, general manager van Siedle Benelux: “De sector kent de kwaliteit van de Siedle-toestellen. We brengen nu een product op de markt dat die kwaliteit in een basisuitvoering brengt, zonder al te veel franjes. De Siedle Basic is de goedkope en eenvoudige weg naar de typische Siedle-kwaliteit.”

Die Basic-apparaten zijn volwaardige binnenstations voor de In-Home-Bus. Ze zijn uitgevoerd met twee dubbel belegde toetsen die de belangrijkste functies afdekken. De ingebruikname gaat erg snel met Plug+Play-techno-

24 | INSTALLATIE & BOUW

'Met de Siedle Basic wil het Duitse bedrijf de standaard worden op vlak van parlo- en videofonie'

Siedle stond met een erg grote stand op Light + Building. Het bedrijf stelde er een hoop nieuwigheden voor, ook voor de Belgische markt.

Siedle zet ook zijn afleverbox met app in de kijker. Die maakt het mogelijk om comfortabel en veilig pakketten te ontvangen.

logie. Omdat verschillende vormgevingskleuren in het prijsgevoelige instapsegment nauwelijks een rol spelen, is de Basic enkel in signaalwit (RAL 9003) verkrijgbaar.

ANTWOORD OP STIJGEND AANTAL PAKKETBEZORGINGEN Siedle zet ook zijn afleverbox met app in de kijker. Die maakt het mogelijk om comfortabel en veilig pakketten te ontvangen, ook voor wie veel afwezig is, zoals huisdokters. “Als een pakketbezorger aan de deur belt, kan de eigenaar van de woning de deuroproep met een videobeeld beantwoorden via

Wim Brusselaers, general manager van Siedle Benelux: “De sector kent de kwaliteit van de Siedle-toestellen. We brengen nu een product op de markt dat die kwaliteit in een basisuitvoering brengt, zonder al te veel franjes.”

onze Siedle App op iPhone of iPad,” zegt Brusselaers. “Zo kan die persoon spreken met de bezorger en de afleverbox ontgrendelen. In het kader van het snel stijgende aantal pakketbezorgingen is dat zeker geen overbodige luxe.”

De afleverbox kan naar wens via een elektronische ontgrendeling worden geopend met een vingerafdruk of een cijfercode. Ze voegt zich trouwens naadloos in de gebouwencommunicatie in, wordt individueel op wens van de klant geproduceerd en kan flexibel met een brievenbus en deurspreekinstallatie worden gecombineerd. ❚

INSTALLATIE & BOUW | 25

WIJ HEBBEN ER EEN NEUS VOOR. perfect Klimaatcomfort Door professionele metinG Van De lUcHtKWaliteit:

tot 6 Detectoren in ÉÉn KnX-aanWeZiGHeiDssensor

nieUW

atmo®-sensoren Van esylUX De ATMO®-sensoren combineren tot wel zes verschillende detectoren in één apparaat: zij detecteren o.a. beweging, temperatuur, luchtvochtigheid en vluchtige organische stoffen (VOC's) en analyseren dus alle factoren die bijdragen tot een aangenaam en prestatie verhogend binnenklimaat.

Verkrijgbaar in drie verschillende modellen – kwaliteit op maat en “Made in Germany”.

pD-atmo 360i/8 o KnX

pD-atmo 360i/8 a KnX pD-atmo 360i/8 t KnX

performance for simplicity ESYLUX Belgium nv | info@esylux.be | www.esylux.be

P_AD_ATMO_BE_nl_Installatie_Bouw_160308.indd 1

08.03.16 10:55

BESTUUR JOUW GECONNECTEERDE WONING OP AFSTAND, VIA SMARTPHONE OF TABLET. WAAR JE OOK BENT.

TYDOM 1.0

BEHEER OP AFSTAND VAN ALARM, ROLLUIKEN, VERWARMING, VERLICHTING, GARAGEPOORTEN EN VERBRUIK. Exclusief invoerder voor België: CCI nv - Louiza-Marialei 8/5, 2018 Antwerpen T: 03/ 232 78 64 | info@ccinv.be www.deltadore.com

De NOVA Quadro-sets zijn combinaties van master- en slavelampen met ingebouwde hightech-sensoren en intelligent lichtmanagement.

Tekst: Jeroen Schreurs Beeld: Esylux

AUTOMATION-SPECIALIST STELT NIEUWE PRODUCTEN VOOR OP LIGHT + BUILDING Esylux pakte groots uit op de Light + Building-beurs. Het bedrijf presenteerde er twee nieuwe toepassingen: De NOVA Quadro-Sets en de Touch-aanwezigheidssensoren en -bewegingsmelders. Daarnaast breidt de fabrikant zijn samenwerking met DIAL en Relux, aanbieders van lichtplanningssoftware, uit.

De NOVA Quadro-sets zijn combinaties van master- en slavelampen met ingebouwde hightech-sensoren en intelligent lichtmanagement. De aanwezigheids- en daglichtafhankelijke ledverlichting is een ideale oplossing met talrijke uitbreidingsmogelijkheden voor de typische rastermaat van systeemplafonds in de utiliteitsbouw. Esylux kan ook zijn SymbiLogic-technologie in de nieuwe sets integreren, een technologie met een biologisch licht dat de vitaliteit, het concentratievermogen en de gezondheid van de gebruikers bevordert.

AANRAKING VOOR AANSTURING Nog een innovatie van Esylux op Light + Building: de Touch-aanwezigheidssensoren en -bewegingsmelders voor 230 V en KNX. Gebruikers kunnen de functies van die toestellen door aanraking van het lensoppervlak aansturen.

Nog een innovatie van Esylux op Light + Building: de Touch-aanwezigheidssensoren en bewegingsmelders voor 230 V en KNX.

Zo kunnen ze de verlichting schakelen of dimmen, of kunnen ze programmapresets oproepen. Op die manier vervangen de sensoren en melders de lichtschakelaar of een KNX-tastsensor en verlagen ze de installatiekosten.

NIEUWE SAMENWERKINGEN Esylux presenteerde op de beurs ook haar samenwerking met DIAL en Relux. Vanaf nu zijn alle relevante productgegevens van het volledige Esylux-verlichtingsassortiment in de DIAL- en Reluxprogramma’s te vinden, inclusief de nieuwe systeemoplossingen.

Plafondarmaturen van ESYLUX in een virtuele planningsruimte.

Geïnteresseerden kunnen nu ook de plug-ins van Esylux met al die relevante gegevens downloaden op de websites van beide aanbieders of op de homepage van Esylux. "Door het partnerschap met DIAL en Relux kunnen wij ons innovatieve assortiment van ledverlichting nu voorstellen aan een nog breder deskundig publiek. Tegelijkertijd vereenvoudigen wij de planning van concrete objecten aanzienlijk," aldus Gunter De Later, managing director. Bij Relux werd bovendien het complete sensorenprogramma van de fabrikant bijgewerkt. ❚

INSTALLATIE & BOUW | 27

Tekst: Aiphone Beeld: Aiphone

DRIVE-IN-APOTHEEK REKENT OP VIDEOFONIESYSTEEM Apotheek De Maeyer-De Ryck is al geruime tijd een gevestigde waarde in Wommelgem. Deze farmacie begon drie jaar geleden aan een volledige renovatie met nieuwbouwproject, waarbij ook het Aiphone - videofoniesysteem werd geïnstalleerd.

De uitbaters van de apotheek bouwden het pand naast de oude winkel volledig opnieuw op, met respect voor de stijl van het oorspronkelijk pand. Zo vormen de twee gebouwen samen een naadloos geheel. De apotheek is de eerste in zijn soort in België met een drive-in voor geneesmiddelen, waarbij de klanten via videofonie hun medicatie af kunnen halen.

BINNENPOSTEN BINNEN HANDBEREIK

Apotheek De Maeyer-De Ryck is al geruime tijd een gevestigde waarde in Wommelgem.

Dat systeem werd uitgerust met Aiphone-technologie. Een GT-buitenpost zorgt ervoor dat autobestuurders die de drive-in binnenrijden makkelijk kunnen communiceren met een medewerker. Eens de bestelling is afgehandeld, rijdt die bestuurder via een andere buitenpost opnieuw de straat op. Daarnaast werden er binnenin het gebouw veel binnenposten geïnstalleerd. 4 exemplaren in de winkelruimte, 5 in de privé-ruimte en maar liefst 8 in de kantoorruimte zorgen ervoor dat er steeds een binnenpost binnen handbereik is, waar de apotheekmedewerkers zich ook bevinden. Zelfs op de toiletten is er een binnenpost operationeel om geen oproep te moeten missen.

'De videofonie was een onmisbaar onderdeel van de drive-in-apotheek' Omdat de drive-in ook tijdens de wachtdienst operationeel moet zijn, kunnen de gebruikers trouwens makkelijk binnenin de binnenposten switchen van winkel naar privé. Omdat er een aanzienlijke afstand tussen de verschillende Aiphone-toestellen is, heeft de installateur geopteerd voor een AE-kabel om zo het kwaliteitsverlies te minimaliseren.

WACHTTIJD MANUEEL INSTELLEN

De buitenposten zijn netjes geïntegreerd met alle andere elementen van het zwarte paneel.

28 | INSTALLATIE & BOUW

Zaakvoerder Pieter De Maeyer is er erg tevreden over het Aiphonesysteem, al ziet hij een verbetering voor in de toekomst: “We zouden de wachttijd van een oproep manueel aan moeten kunnen passen.

Nu gebeurt het dat mensen aanbellen bij de ene post, niet meteen antwoord krijgen en nogmaals proberen op een andere post, terwijl er een gesprek start waar er het eerst is aangebeld.” ❚

Tekst: Delta Dore Beeld: Delta Dore

Het Pack Tydom Video is samengesteld uit een Tydom 2.0 comforticabox en een DMBV Tyxal+.

NIEUW AUTOMATISERINGSPAKKET VOOR DE RESIDENTIËLE SECTOR Delta Dore stelde onlangs Tyxal + voor, een nieuw draadloos alarmsysteem om huizen of kleine ondernemingen te beveiligen. Om ook visuele verificaties van mogelijke inbraken via een mobiel toestel na te kunnen gaan, heeft de fabrikant ook het Pack Tydom Video samengesteld, bestaande uit een DMBV huisdiervriendelijke bewegingsdetector en de Tydom 2.0 comforticabox. In combinatie met het Tyxal+ draadloze alarmsysteem biedt dit gemoedsrust op alle domeinen.

Het Tyxal+ alarmsysteem is reeds een uitgebreid pakket waarmee je makkelijk aan de slag kan. Het bestaat uit een draadloze besturingseenheid met alarmsirenes voor acht partities, een bedieningsklavier, twee bewegingsdetectoren en twee afstandsbedieningen. Naast een batterijautonomie van maar liefst tien jaar, is de montage van een draadloos systeem aanzienlijk sneller dan een variant met draden. Ook is het mogelijk het alarm vanop afstand aan- of uit te schakelen.

PACK TYDOM VIDEO Als de bewegingsmelder, die al dan niet afstelbaar is met een huisdiervriendelijke lens, een onregelmatigheid opmerkt in een ruimte waar het alarm is geactiveerd, krijgen gebruikers automatisch een melding met videolink op hun smartphone. Het opgenomen beeld wordt daarbij via een Delta Dore-server opgeslagen en de eigenaar ontvangt de video via zijn mobiel apparaat. Op deze manier kan de gebruiker zelf nagaan of

'De Tyxal+, een draadloze bewegingsmelder met ingebouwde camera, is reeds geconfigureerd door de fabrikant om het installatiegemak te maximaliseren' het nodig is de hulpdiensten te bellen. Met de handige mobiele applicatie, die gratis te downloaden is voor iOS en Android, kunnen gebruikers vanop afstand alle geautomatiseerde elementen van Delta Dore beheren, scenario’s creëren en technische meldingen ontvangen, zelfs bij een stroomuitval of service-onderbreking. ❚

INSTALLATIE & BOUW | 29

ANTWERPEN | Universiteit

Tekst: Saartje Müller Beeld: Stabiplan, Building Group Jansen

KLIMATISATIETECHNIEKEN IN ANIMALARIUM VAN UNIVERSITEIT ANTWERPEN BUILDING GROUP JANSEN ONTWERPT ANIMALARIUM MET STABICAD VOLGENS CLEANROOM PRINCIPES Familiebedrijf Building Group Jansen uit Meeuwen-Gruitrode is vanuit de binnenafwerking-niche uitgegroeid tot een gespecialiseerde algemene aannemer. Dit geeft hen een stap voor in totaalprojecten. De groep bestaat uit zeven bedrijven met elk hun eigen expertise, en het is dochteronderneming Cleanroom Systems Belgium, expert in levering en plaatsing van cleanrooms, die het project van Universiteit Antwerpen van A tot Z heeft uitgewerkt. Een project dat door zijn unieke karakter heel wat uitdagingen biedt op het vlak van luchtbehandeling.

Jonas Cleirbaut, projectvoorbereider CSB: “Zowel bij Building Group Jansen als bij CSB streven we ernaar om de klant een totaalpakket aan te bieden met volledige in-house expertise. Zo zijn we bij CSB geëvolueerd van een bouwkundige partner naar een volledig algemeen aannemer voor cleanrooms, doordat we de installatietechnieken ook mee aanbieden en integreren. We stellen vast dat het werken met eigen mensen en vaste partners enorm veel voordelen biedt op het gebied van coördinatie en communicatie. Hierdoor valt ook de eeuwige discussie rond verantwoordelijkheid weg, gezien alle verantwoordelijkheid bij één partij ligt. Duidelijkheid troef, vooral naar de eindklant toe.”

ziekte – was gevestigd in Frankrijk. In het groeiplan van de universiteit was voorzien om beide zones te concentreren in Antwerpen.

Jonas: “Gezien het kritieke belang van de installatie voor de cleanrooms hebben we een volledig nieuwe stand-alone installatie voorzien: een centrale warmte- en koude productie, stoombevochtiging, luchtbehandelingsinstallatie, elektriciteit, databekabeling, automatisering en koppeling op het bestaand gebouwbeheerssysteem.”

Het animalarium van de universiteit is het centrum waar men testen uitvoert op proefdieren. Aanvankelijk was er in Antwerpen enkel een SPFruimte (Specific Pathogen Free) voor gezonde muizen. De pathogene afdeling – dit is de afdeling waar dieren bewust besmet worden met een virus of

De luchtdrukhuishouding en het in stand houden van deze drukbarrières tussen de verschillende lokalen zijn uiterst belangrijk. Zo hebben alle lokalen in de SPF ieder hun specifieke overdruk om contaminatie van de buitenwereld naar de cleanroom toe te vermijden. In de pathogene zone gaat het net andersom: alle lokalen worden in overdruk gehouden ten opzichte van de naastliggende zone, om contaminatie naar de buitenwereld toe te vermijden. Deze drukcascade wordt in stand gehouden door middel van een dynamische drukregeling.

Cleirbaut: “Gezien het kritieke belang van de installatie voor de cleanrooms hebben we een volledig nieuwe stand-alone installatie voorzien.”

Met Stabicad kan je heel realistische renders maken.

ANIMALARIUM UNIVERSITEIT ANTWERPEN

30 | INSTALLATIE & BOUW

ANTWERPEN | Universiteit

Jonas Cleirbaut: “Dankzij 3D heb je minder of geen problemen op de werkvloer; je kan op voorhand clashes detecteren en alles perfect inpassen in de kleine beschikbare ruimte.”

TOTAALPARTNER SAMEN MET STABICAD In overleg met de klant stelt CSB bij de start van het project steeds User Requirement Specifications op. Die worden vastgelegd in een document waarin zowel de bouwkundige als luchttechnische ontwerpparameters van het volledige cleanroomproject worden overeengekomen: - De ISO klasse van de verschillende lokalen conform ISO14644-1 - Ontwerpparameters van de HVAC-installatie o Temperatuur o Relatieve vochtigheid o Drukgradiënten - De afwerkingsdetails en materiaalkeuzes o Type wandbekleding o Type vloerbekleding o Detaillering van de afrondingen o Meubilair Op basis van dit document wordt een P&ID – Piping And Instrumentation Diagram – opgesteld. Dat geeft een technische samenvatting van het ontwerp en is de basis voor de verdere uitvoering van de HVAC-installatie.

“Door de eigenheid van onze projecten, die vaak op heel korte termijn lopen en scherpe deadlines hebben, is het werken met een in-house voorbereider noodzakelijk,” zegt Cleirbaut. “Door die noodzaak zijn wij zelf

'Het animalarium van de universiteit is het centrum waar men testen uitvoert op proefdieren. De luchthuishouding is er van vitaal belang' enkele jaren geleden op zoek gegaan naar degelijke 3D-ontwerpsoftware en bij Stabicad terechtgekomen. We hoorden over Stabicad positieve feedback van diverse HVAC-bedrijven en na een demonstratie van een Nederlands bedrijf, dat met de software werkte, waren we meer dan overtuigd. De communicatie met een externe tekenaar is niet evident; alles in-house werkt duidelijk beter. Ik teken zelf de HVAC-technieken uit voor onze projecten. Het plan voor Universiteit Antwerpen heb ik bovendien volledig in 3D uitgewerkt. We zijn hier ook verantwoordelijk voor alle aanliggende technieken, waardoor het 3D-ontwerp geen overbodige luxe was. Ook om nadien juiste materiaallijsten en isolatierapporten te genereren. Dankzij 3D heb je minder of geen problemen op de werkvloer; je kan op voorhand clashes detecteren en alles perfect inpassen in de kleine beschikbare ruimte. Stabicad is voor mij een noodzakelijke schakel van ontwerp tot uitvoering en onderhoud.” ❚

INSTALLATIE & BOUW | 31

GALLETTI GROUP A NEW APPROACH TO THE MARKET

Seven companies specialised in the HRVAC sector, a single group. To provide you with the most complex solutions in the simplest way possible, through a single partner.

An all-encompassing catalogue of products and services to operate in the following markets.

• Comfort air-conditioning • Air-conditioning of environments with high power density Seven companies specialised in the HRVAC sector, a single group. To provide you with the most complex solutions in the • Commercial refrigeration simplest way possible, through a single partner.

• Process applications An all-encompassing catalogue of products and services to operate in the following markets.

• Comfort air-conditioning • Air-conditioning of environments with high power density • Commercial refrigeration • Process applications

Today, the Galletti Group represents an organisation capable of offering a one-of-a kind catalogue in terms of wide offer and quality of its products.

Thanks to the synergy of the various Group companies that operate in all HRVAC sectors, the range of products is truly wide and goes from heat pumps, to hydronic plant terminals, up to commercial refrigeration units. The Group's offer is not limited Today, the Galletti Group represents an organisation capable of offering a one-of-a kind catalogue in terms of wide offer and to products, as it is completed by a large set of before and after-sales services, thus providing your partners with the possibility quality of its products. to be assisted during all project phases, making available the specific know-how possessed by the Group's individual Thanks to the synergy of the various Group companies that operate in all HRVAC sectors, the range of products is truly wide companies. and goes from heat pumps, to hydronic plant terminals, up to commercial refrigeration units. The Group's offer is not limited to products, as it is completed by a large set of before and after-sales services, thus providing your partners with the possibility to be assisted during all project phases, making available the specific know-how possessed by the Group's individual companies.

Come visit us at www.gallettigroup.com and at www.galletti.it

HERENTALS | kOsh Campus

Tekst: Kaylie Lemmens Beeld: © CONIX RDBM. Voorlopige 3D-beelden, eindresultaat kan hiervan verschillen.

Stille warmtepomp op gloednieuwe kOsh-campus Een middelbare school is een plek waar leerlingen leren en groeien, liefst nog in een inspirerende omgeving. En daar speelt het Katholiek Onderwijs Stad Herentals (kOsh) mooi op in met de bouw van een gloednieuwe campus voor de eerste graad.

De school draagt duurzaamheid hoog in het vaandel en koos daarom voor een warmtepomp van Galletti. Het hoge rendement en het lage geluidsniveau vormen de perfecte combinatie voor kOsh. De oplevering van de campus is gepland voor eind 2016. Een nieuwbouw voor zo’n 1.000 leerlingen, met een eigentijdse uitstraling. Voor de warmtepomp ging kOsh in zee met Galletti, fabrikant van hoogrendements-warmtepompen. Pierre Vueghs, vennoot van Galletti Belgium: “Wij hebben het studiebureau geadviseerd in hun zoektocht naar de meest geschikte warmtepomp. We hebben ondertussen een omkeerbare warmtepomp geplaatst, type LCE 142 HQ, de super low noise uitvoering. De firma Imtech zorgde voor de montage.” De warmtepomp heeft een hoog rendement. Dat beantwoordt aan een eis die kOsh voor het volledige bouwproject stelde: duurzaamheid.

DECIBELS Een ander groot voordeel van Galletti’s warmtepompen, en meteen ook één van de grootste uitdagingen in dit project, is de stille uitvoering. Pierre Vueghs: “Meestal wordt er in grote projecten minder rekening gehouden met geluid, omdat we de warmtepomp boven op het dak plaatsen. In dit geval is het dak van de school echter iets lager dan enkele omliggende daken. Je moet dan dus extra op de decibels letten. Het type dat we in kOsh hebben laten installeren, heeft een geluidsniveau van slechts 41 dB op 10 meter afstand.”

VOORTDUREND INNOVEREN Eén van de sterkste punten van Galletti is de constante innovatie, zowel op vlak van nieuwe toestellen, als op vlak van rendementen en geluid. Het

De kOsh-campus is een gloednieuwe campus voor de eerste graad van het Katholiek Onderwijs Stad Herentals.

bedrijf biedt ook een volledige service: ze zorgen niet enkel voor ondersteuning van het studiebureau, maar nemen later ook de opstart en volledige nazorg voor hun rekening. Klanten kunnen steeds beroep doen op een uitgeruste servicedienst met gecertificeerde koeltechniekers. ❚

De oplevering van de campus is gepland voor eind 2016.

INSTALLATIE & BOUW | 33

THEMA | Elektrotechniek

Tekst: Wieland, Jeroen Schreurs Beeld: Wieland, Jeroen Schreurs

VLAKBANDKABEL WINT ‘DESIGN PLUS’-LABEL OP LIGHT + BUILDING Wieland Electric zette op Light + Building zijn flexibele busbar voor gebouwinstallaties in de kijker: de Gesis® NRG. Naast de bestaande energieverdeling en de Dali vlakbandkabel, is er nu dus ook een vlakbandkabel voor bus-systemen zoals KNX. Op de beurs in Frankfurt kreeg de Gesis® NRG samen met het automatiseringssysteem Gesis® Flex een Design Plus-label.

De Gesis® NRG combineert de voordelen van een busbar-systeem met de voordelen van een gewone kabel. Zo is het mogelijk om aftakkingen te installeren en te verwijderen zonder de platte kabel te moeten doorknippen en afstrippen. De flexibele leiding kan ook in hoeken worden geplaatst. Alle types van de vlakband zijn in PVC of halogeenvrij beschikbaar.

'De Gesis® NRG combineert de voordelen van een busbar-systeem met de voordelen van een gewone kabel'

VOORGEMONTEERD De Gesis® NRG is eenvoudig en veilig te installeren. Alle componenten worden voorgemonteerd geleverd, zodat er geen onderdelen tijdens de installatie verloren kunnen gaan. Installateurs moeten enkel de platte kabel in de bodem van de adapter plaatsen, de adapter sluiten, de schroeven aandraaien en de beschermingskap sluiten, wat enkel kan als de schroeven volledig ingeschroefd zijn.

VOORDELIGE OPLOSSING De vlakbandkabels bieden voor veel verschillende toepassingen een voordelige oplossing. “Neem bijvoorbeeld de installatie van winkelverlichting,” zegt Mireille Spinoy, Product Manager Electronics voor Atem, de Belgische verdeler van Wieland, op de beurs. “Daar wordt de vlakbandkabel in het vals plafond of in de kabelbaan afgerold met de nodige stroom-aftakkingen, desnoods al voorgemonteerd. Wanneer de verlichting op Dali werkt, kunnen onze installateurs de Gesis NRG DIM gebruiken. Die 5-polige vlakbandkabel omvat een

Wieland Electric zette op Light + Building zijn flexibele busbar voor gebouwinstallaties in de kijker.

monofase spanning en DALI-signaal in één vlakke kabel en kan ook gebruikt worden voor SMI-gestuurde zonneweringen.”

Het Gesis® NRG-systeem won al een iF Design Award 2016, maar in Frankfurt haalde Wieland nog een prijs in huis: samen met het automatiseringssysteem Gesis® Flex sleepte de Gesis® NRG het ‘Design Plus’-label in de wacht. ❚

ER ZIJN VIJF VERSCHILLENDE VLAKBANDKABELS IN HET GESIS® NRG-ASSORTIMENT

Het Gesis® NRG-systeem won al een iF Design Award 2016, maar in Frankfurt haalde Wieland nog een prijs in huis: samen met het automatiseringssysteem Gesis® Flex sleepte de Gesis® NRG het ‘Design Plus’-label in de wacht.

34 | INSTALLATIE & BOUW

• 2 x 1.5mm² voor bus en/of stuursignalen • 5 x 2.5mm²/5 x 4mm² voor driefase stroomverdeling of mono fase met dimmen • 5 x 2.5mm²+2 x 1.5mm²/5 x4 mm²+2 x 1.5mm² gecombineerde vlakbandkabel voor driefase stroomverdeling plus dimmen of bus-signalen • 5 x 10mm² 516mm²

THEMA | Elektrotechniek

Tekst: ETI Beeld: ETI

GBS ZORGT VOOR EVENWICHT

TUSSEN VERBRUIK EN BEDRIJFSPROCES ETI rondt al vele jaren tal van mooie projecten af in de sector van de industriële elektriciteit. Die staat van dienst heeft van het bedrijf een gevestigde waarde gemaakt. ETI heeft alle kennis en ervaring in huis om een project op te starten, op te volgen en kwaliteitsvol af te werken. Een volledig team van ontwerpers, tekenaars, projectleiders staat klaar om die service te bieden en op de noden van de klanten in te spelen, zoals bij het project ‘PERI’ in Niel.

ETI kan sinds enkele jaren een totaalpakket van gebouwentechniek aanbieden via het dochterbedrijf ETI Partner, dat zich op HVAC-projecten richt. ETI kan daardoor een sleutel-op-de-deurproject aanbieden voor alle technieken met één centraal aanspreekpunt. Een mooi voorbeeld daarvan: voor het project ‘PERI’ te Niel heeft ETI het bedrijfsgebouw uitgerust met alle technieken die een hedendaags bedrijf nodig heeft om het evenwicht te vinden tussen de werkbaarheid, flexibiliteit en energieverbruik.

Daarvoor integreerde het bedrijf een geautomatiseerd GBS, bovenop de klassieke technieken zoals hoogspanning, kantoorverlichting, buitenverlichting, noodverlichting, databekabeling, inbraakdetectie, toegangscontrole, camerabewaking en branddetectie.

TOTAALBEELD VAN DE SITE Dat gebeurt via een op maat geschreven programma dat alle fieldcomponenten kan besturen en visualiseren op een centraal beeld. Zo krijgt de gebruiker een totaalbeeld van de site, gecentraliseerd op de gebruikersinterface. Ook mogelijk met het systeem: de verlichting aan- en uitschakelen, slagbomen openen, temperaturen instellen en tijdsschema’s van de buitenverlichting aanpassen.

“EFFICIËNTIE OMHOOG, ENERGIEPIJL OMLAAG”

Het GBS integreert ook een automatische lichtregeling, afhankelijk van de lichtinval en stand van de zon.

“Buiten de gebruikersinterface zijn er nog een aantal programma’s die op de achtergrond bepaalde componenten automatisch sturen om de efficiëntie te verhogen en het energiepijl te verlagen,” zegt Luc Ost, zaakvoerder van ETI. “Zo zijn er verschillende regimes voor de automatische sturing van de verschillende zones met buitenverlichting op het gehele terrein.

Op vraag van de klant hebben we hier zoveel mogelijk energie bespaard.”

'ETI rustte het bedrijfsgebouw van PERI uit met alle technieken die een hedendaags bedrijf nodig heeft' Om nog een stap verder te gaan in het energieverbruik koos ETI om de zonneweringen automatisch te sturen om de invloed van zon en opwarming van het kantoor te minimaliseren. Dat gebeurt via een weerstation dat aan de hand van een aantal parameters de sturing controleert. We maken hier ook een koppeling met de HVAC-regeling zodat alles op elkaar afgestemd wordt met maximaal energierendement,” zegt Ost.

GROTE FLEXIBILITEIT VOOR DE TOEKOMST Verder is er in dit gebouwenbeheersysteem een groot gedeelte automatische lichtregeling ingebouwd zodat er afhankelijk van de lichtinval, stand van de zon en lichtsterkte bepaalde lichtkringen zullen dimmen waar nodig, wat weer energiebesparing oplevert. “Het gebouwenbeheer-

ETI rondt al vele jaren tal van mooie projecten af in de sector van de industriële elektriciteit.

systeem zal na de integratie perfect aangepast kunnen worden en zal de gebruiker steeds de mogelijkheid geven om bij wijzigingen van zijn bedrijfsproces het gebouwenbeheersysteem hierop af te stemmen. Resultaat: een grotere flexibiliteit om te optimaliseren met nog meer energiebesparing tot gevolg,” sluit Ost af. ❚

INSTALLATIE & BOUW | 35

gesis®NRG

de nieuwste vlakband oplossing RG gesis®N

g aansluitin ▪ Voedings tot 6 mm² ² .5 en 4 mm ▪ 5-polig, 2 m² m , 2.5+1.5 ▪ 5+2 polig m² en 4+1.5 m /400V ▪ 20A , 250 r me t via adapte ▪ Aftakken ontacten doorprik c rsies en SMI ve X N K I, L A ▪ D

031181_Advertentie Gesis NRG (3).indd 1

De verdeling van spanning in gebouwen kan met “busbar” – systemen of met de vlakband oplossingen van Wieland Electric.

De vlakband kan sneller worden gemonteerd en bied de mogelijkheid om op elk punt van de leiding snel en veilig af te takken zonder de kabel te hoeven doorknippen.

Het aftakken en voeden gebeurt middels adapters die via isolatie doordringend contacteren snel op de kabel kunnen worden aangesloten. Vanop de adapters kan men verdergaan met de klassieke GST18® stekkers en snoeren.

Meer info : www.wieland-electric.be

a Wieland Holding company

Wieland Electric - ATEM NV Bedrijvenpark de Veert 4 2830 Willebroek info@atem.be www.wieland-electric.be

21/03/16 08:32

Spanning gegarandeerd met de betrouwbare transformator in je laadpaal.

Energiezuinige transformatoren van EREA laten je laadpalen niet in de steek. Kies voor kwaliteit en de kracht van kennis. En krijg nonstoppower. www.erea.be EREA Energy Engineering | Ruggeveldstraat 1 | 2110 Wijnegem

THEMA | Elektrotechniek

Tekst: Jeroen Schreurs Beeld: EREA

LAADSYSTEMEN EN HUN NETAANSLUITING:

OPLOSSING VOOR ELEKTRISCHE LAADPALEN Ook al duurt het langer dan verwacht, de evolutie naar elektrische wagens is onmiskenbaar ingezet. Wie zo’n voertuig koopt, heeft ook een laadpaal nodig. Particuliere woningen zijn echter niet altijd voorbereid op zo’n laadpaal: er kunnen problemen opduiken. Herman Nollet, mede-zaakvoerder van transformatorfabrikant EREA, lijst enkele problemen op en biedt meteen een oplossing.

Laadsystemen van elektrische voertuigen controleren altijd de elektrische aansluiting waarmee het voertuig met het net is verbonden. Als die aansluiting niet aan bepaalde voorwaarden voldoet, laadt de laadpaal het voertuig niet op. Welke struikelblokken zijn er?

DRIEFASIG België heeft een atypisch elektriciteitsnet: op bepaalde plaatsen is driefasige netaansluiting 3 x 230 volt zonder neuter ter beschikking. De spanning van die aansluiting voldoet vaak niet voor elektrische voertuigen, precies omdat veel laadsystemen werken met 3 x 400 volt met neuter. Herman Nollet: “Een eerste oplossing van onze transformatoren bestaat uit die opschaling van 230 naar 400 volt. Die transformatie is natuurlijk één van de belangrijkste functies van onze toestellen.”

NEUTER AFWEZIG Als de eigenaar van een elektrische wagen geconfronteerd wordt met netstelsel 3 x 230 volt, dan is zowel bij de monofasige als bij de driefasige aansluiting geen neuter aanwezig. Dat is echter wel nodig voor sommige elektronische componenten in het laadcircuit. Zo’n paal is natuurlijk geen gewoon stopcontact, maar werkt ook als een klein computertje. Het verwerkt informatie en communiceert met de wagen over wanneer je kan laden en hoeveel stroom je kan krijgen. Herman Nollet: “Het gebruik van een scheiEen typische situatie zonder neuter. De auto laadt niet op.

38 | INSTALLATIE & BOUW

Herman Nollet, mede-zaakvoerder van transformatorfabrikant EREA.

dingstransformator biedt hier de oplossing. Die zorgt voor een elektrisch gescheiden net waardoor je een neuter kan creëren.”

STANDAARDLAADSTROMEN Wagens die een- of driefasig laden, krijgen gestandaardiseerde laadstromen van 16, 32 of 64 ampère. Transformatoren die daarop niet zijn ingesteld, zijn dan te groot of te klein. Herman Nollet: “EREA heeft een transformator ontwikkeld die op deze drie laadstromen afgestemd is, ongeacht de problematiek van het netstelsel.”

INSCHAKELING TRANSFORMATOR Wat als de thuisinstallatie van een particuliere klant niet zwaar genoeg is voor de magnetisatie die gepaard gaat met de inschakeling van de transformator?

“Dat is natuurlijk een grote ontgoocheling voor de elektrische chauffeur,” zegt Nollet. “Die weet dat hij moet investeren in een laadpaal. Wat hij niet Met een scheidingstransformator creëer je wel een neuter. De auto laadt op.

THEMA | Elektrotechniek

verwacht, is dat daar een transformator bovenop komt. Als hij dan nog eens zijn thuisinstallatie moet verzwaren zodat de hoofdzekering niet afspringt bij de opstart van de transformator, is die teleurstelling natuurlijk totaal. EREA ontwikkelde daarom een inschakelstroom-arme transformator. Die vraagt minder stroom bij de inschakeling door op lage inductie te werken. Zo moet de thuisinstallatie niet verzwaard worden en kan het beschikbare vermogen maximaal benut worden voor het opladen van het voertuig.”

BLUE E³ Als kers op de taart maakt EREA de transformator energiezuinig door de nullast- en vollastverliezen te beperken. Dat komt enerzijds door de transformator inschakelstroomarm te maken en anderzijds door optimalisatie van de koperdraad. Ervaringen die EREA al toepast bij de energie-efficiënte blue e³-reeks. “Dat is ons paradepaardje. Deze transformator-reeks heeft een initiële meerprijs, maar verdient zich in enkele jaren terug door een lagere elektriciteitsrekening.” ❚

De blue e³-reeks van EREA is energiezuinig door besparing op de nullast- en vollastverliezen.

EREA bestaat al sinds 1933 en is gespecialiseerd in industriële transformatoren. Het bedrijf richt zich meer en meer op energiezuinigheid. Tegelijk speelt de transformatorspecialist in op de markt van groen rijden en laadpalen. “Wij hebben de competentie in huis om transformatoren specifiek voor die markt te ontwikkelen,” zegt Herman Nollet.

INSTALLATIE & BOUW | 39

Bedrijfspresentatie

Tekst: Gascomponenten Beeld: Gascomponenten

VEILIGE GASTOEPASSINGEN VOOR ELKE SECTOR Het Leuvense bedrijf Gascomponenten biedt sinds 1983 een breed gamma aan apparatuur en diensten voor het meten, regelen en beveiligen van gasverbrandingsinstallaties. Installateurs, de groothandel en de industrie vertrouwen op Gascomponenten, dankzij de betrouwbare portfolio aan topmerken en de knowhow van het bedrijf.

De vakmensen van Gascomponenten garanderen de kwaliteit van hun service door een totaalaanbod aan te bieden aan hun klanten. Daarom focust Gascomponenten op vier verschillende toepassingen.

HEATING De eerste daarvan is ‘heating’, met alle benodigdheden voor centrale verwarmingstoestellen en SWW-installaties. Gascomponenten werkt samen met de beste leveranciers ter wereld, waardoor ze energie-efficiënte en duurzame oplossingen aanbieden voor alle soorten verwarmingsproblemen, van drukregelaars tot mengsystemen voor lucht en gas.

HEAT PROCESS Daarnaast zet Gascomponenten ook in op het ‘heat process’. In de industriële sector zoeken sommige bedrijven naar een traag verwarmingsproces, zoals bij het smelten van chocolade of

een glasoven. Andere bedrijven zoeken dan weer naar een erg kort en krachtig verwarmingsproces, bijvoorbeeld voor afvalverbranding. Gascomponenten levert voor elk van die bedrijven een op maat gemaakt systeem. In samenwerking met enkele partners biedt de gasspecialist ook snelle bijstand bij eventuele problemen.

GAS ENGINES Het derde luik waar Gascomponenten toepassingen voor levert, is de ‘gas engines’-sector.

Gasmotoren worden tegenwoordig voor heel veel verschillende zaken gebruikt, zoals warmtekrachtkoppelingen of stroomgeneratoren. Zo wordt hun technologie onder andere met succes gebruikt als noodgenerator in ziekenhuizen en in de mijnbouw.

GAS DETECTION Als vierde focust Gascomponenten zich ook op ‘gas detection’. “Veiligheid staat voor ons

immers op de eerste plaats,” zegt Raf Heylen, sales manager bij Gascomponenten. “Niet alleen voor onze werknemers, maar ook voor onze klanten. Daarom bieden we technologie aan die op een snelle en veilige manier gas detecteert. We bieden ook materialen aan om CO te detecteren en te signaleren. Zo biedt Gascomponenten zekerheid in de wereld van de gasverbranding én in het dagelijkse leven.”

SERVICEGARANTIE Tijdens de levering en installatie van al deze toepassingen, kunnen de klanten van Gascomponenten rekenen op een doorgedreven service.

Zo zijn ze steeds zeker dat Gascomponenten over een grote collectie aan topmerken beschikt. “Ze kunnen dus steeds kiezen uit de beste en meest passende producten,” zegt Raf Heylen. “Als het juiste product gekozen is, stellen we binnen 24 uur een offerte op. Onze producten worden trouwens razendsnel geleverd.”

Bij vragen kan de klant steeds terecht bij Gascomponenten voor deskundig en technisch advies. Met het oog op diezelfde klant, legt het bedrijf zijn focus ook op veiligheid en milieuvriendelijkheid. Alle toestellen voldoen daarom aan de geldende normen en de Europese richtlijnen.

DE HOOGSTE KWALITEIT, DE BESTE PRODUCTEN Bij Gascomponenten staat kwaliteit op de eerste plaats. Daarom biedt het bedrijf ook enkel producten aan die voldoen aan strenge selectiecriteria op het vlak van efficiëntie, veiligheid en milieuvriendelijkheid. Die hoge eisen zijn er ook voor de eigen producten, zoals de in huis ontworpen en gemonteerde gasstraten.

Enkele bekende merken waar Gascomponenten mee samenwerkt, zijn Dungs, Unigeräte, Medenus, Limotec en BEE. “We hebben dus alles in huis om snel hoogkwalitatieve oplossingen te bieden voor alle onderdelen die zich tussen de gasaanvoer en de gasverbruiker bevinden,” sluit Heylen af. ❚ Tijdens de levering en installatie van alle toepassingen, kunnen de klanten van Gascomponenten rekenen op een doorgedreven service.

40 | INSTALLATIE & BOUW

Bedrijfspresentatie

Tekst: MEWA Beeld: MEWA

NIEUWE WERKUITRUSTING VOOR MEER BEWEGINGSVRIJHEID MEWA presenteert haar nieuwe, zelfontwikkelde werkkleding voor handwerk en industrie: Dynamic biedt extreme bewegingsvrijheid, kan tegen een stootje en ziet er net zo cool uit als moderne outdoor kleding.

Handarbeiders zijn altijd in beweging. Ze zijn wendbaar en dynamisch. Ze moeten zich strekken en bukken, werken boven het hoofd en op hun knieën op harde ondergronden – en dus moet ook hun kleding volgen. “Werkkleding moet even dynamisch zijn als haar drager,” zegt Nicole Kiefer, verantwoordelijke productontwikkeling bij MEWA. “Daarom hebben we bij het ontwerp van Dynamic grote aandacht besteed aan bewegingsvrijheid.

Het vest werd geïnspireerd op outdoorkleding: door de naadloze onderarminzet (“High-ReachEffect”) en de bewegingsplooien ter hoogte van de ellenbogen zit het vest comfortabel, ook bij extreme bewegingen. De broek is voorzien van een elastische boordinzet, stretchelementen en een naadloze pasinzet, zodat niets knelt.”

WERKKLEDING IN SPORTIEVE LOOK De stof beantwoordt aan de hoogste werkvereisten. Dynamic is sterk, robuust en vormvast, ook na meermaals wassen. Dat werd getest in MEWA’s eigen technische afdeling. “Dynamic heeft al onze sterktetesten doorstaan,” bevestigt Nicole Kiefer. “Als textieldienstverlener zijn we experts in werkkleding die zwaar op de proef wordt gesteld. En de nieuwe collectie doet wat haar naam belooft: ze biedt meer bewegingsvrijheid voor dynamische werkkrachten.” Dynamic overtuigt door een sportieve look. Er zijn verschillende kleurvarianten, uni of tweekleurig, van klimopgroen en klaproosrood tot marineblauw en antraciet. Elke onderneming vindt in deze collectie dus haar gading.

Dynamic is sterk, robuust en vormvast, ook na meermaals wassen.

AANGEKLEED VOOR TOPPRESTATIES Deze kleding brengt plezier – dat is ook te zien op de nieuwe microsite www.be-dynamic.com.

De collectie wordt er tot in het kleinste detail voorgesteld. Foto’s tonen de diverse toepassingsgebieden in industrie en handwerk. Hoogtepunt is zeker de film “Een sterktetest voor MEWA Dynamic”: het werk op de werf zit er op, de arbeiders zijn in een vrolijke stemming. Ze vinden een bal, die ze heen en weer beginnen te trappen.

Al snel groeit het spel uit tot een razende jacht.

Iedereen werpt zich in de strijd en maakt halsbrekende sprongen. En het bewijs: MEWA Dynamic is mee met elke beweging. ❚

MEWA Dynamic: werkkleding met een hedendaagse look én extreme bewegingsvrijheid.

INSTALLATIE & BOUW | 41

Sectornieuws GIA helpt Democo aan internationale hoofdprijs Domotica-fabrikant GIA uit Bree heeft er zopas mede voor gezorgd dat het kantoorgebouw AXA Treurenberg in Brussel is verkozen tot meest innovatieve ecologische gebouw van Europa.

“We zorgden er voor een lichtsturing die een bijdrage heeft geleverd om als eerste kantoor volledig energieneutraal te zijn,” zegt GIA bedrijfsleider Michel Grosemans. “De sturing werd zo geprogrammeerd dat de verlichting automatisch uitschakelt als een ruimte leeg is of als er voldoende daglicht aanwezig is. Dankzij multifunctionele bewegingsmelders wordt het licht geregeld naar aan- en afwezigheid en is er een variabele offset tussen de verlichting aan de raamzijde en de gangzijde. Hierdoor wordt de verlichting aan de raamzijde bij voldoende daglicht gedimd of uitgeschakeld.

Aan het onthaal van het 10.000 m² grote gebouw, dat door een onderdeel van de Bankenunie van de Europese Commissie zal gebruikt worden, kan de verlichting worden bediend via een touchscreen. “De gebruikers beschikken over een grafische interface om de verlichting te visualiseren en de parameters aan te passen,” gaat Grosemans verder.

Het Breese bedrijf is erg verheugd dat opdrachtgever AXA Investment Managers en hoofdaannemer Democo voor dit project werden gelauwerd op de Mipim Awards in Cannes. “Ook Imtech, met wie we voor dit project hebben samengewerkt, is heel tevreden met de prijs. Momenteel zitten we beiden in de uitvoeringsfase voor twee andere projecten van de Europese Commissie.

Bron: Made in Limburg

kelde Belsolar de SolarBoy. Dit 3D-figuurtje werd tijdens de eerste dag van Batibouw las levensgrote pancarte voorgesteld aan de journalisten. Viceminister-president van de Vlaamse Regering en Vlaams minister van Begroting, Financiën en Energie Annemie Turtelboom nam de rol van doopmeter op zich.

De SolarBoy geeft via verschillende media alle informatie over de werking van een zonneboiler, legt de bezoeker uit wat de mogelijkheden van zonneboilers zijn en toont aan waarom voor zonnewarmte kiezen vandaag belangrijker is dan ooit. Op die manier wil Belsolar zonneboilers promoten bij een zo groot mogelijk publiek.

Met een zonneboiler bespaart de consument op jaarbasis ongeveer 60% van de energie die nodig is om water voor bad, douche en keuken te verwarmen.

Wanneer het verwarmen van sanitair warm water met woningverwarming wordt gecombineerd, kan de jaarlijkse besparing oplopen tot 35% van de totale benodigde energie.

Belsolar roept op tot futureproof wonen met SolarBoy Een zonneboiler met thermische zonnecollectoren is niet alleen de beste oplossing om met de gratis energie van de zon water te verwarmen. Zonnewarmte is ook de meest milieu- en energie-efficiënte manier om futureproof te wonen. Toch kent de verkoop van zonneboilers de laatste jaren een terugval. Om dat tij te keren, stelde Belsolar de SolarBoy aan de pers voor.

Om visueel duidelijk te maken wat een zonneboilerinstallatie precies is en om alle promotieboodschappen rond zonneboilers één gezicht te geven, ontwik-

42 | INSTALLATIE & BOUW

Een zonneboiler is niet alleen de meest energie- en milieu-efficiënte manier om gebruik te maken van de gratis energie van de zon. Het is ook de basis om echt futureproof te wonen. Om futureproof te wonen, wordt sanitair water bij voorkeur verwarmd met thermische zonnecollectoren. In combinatie met andere duurzame energiebronnen kan thermische zonne-energie ook een groot gedeelte van de ruimteverwarmingsbehoefte dekken.

Dankzij de verantwoorde ondersteunende maatregelen die de overheden de voorbije jaren hebben toegepast, steeg de verkoop van thermische zonnepanelen van 42.000m² in 2010 tot meer dan 100.000m² in 2012. Nadien ging de verkoop echter in dalende lijn. Het aantal intenties om een zonneboiler te installeren, verminderde eveneens. Om dit tij te keren wil BelSolar een betere communicatie naar het grote publiek toe te verzorgen. De SolarBoy zal hier een centrale rol in spelen.

Sectornieuws Bouwsector wil alternatieven voor verplichte verzekering aannemers

ATTB en WPAC lanceren online infoplatform over warmtepompen

De Confederatie Bouw en de Bouwunie zijn niet akkoord met het wetsontwerp van de verplichte verzekering voor aannemers. De organisaties vrezen dat hierdoor de prijs voor het bouwen van een woning gaat stijgen.

Dit zou zowel voor de aannemers als voor de consumenten slecht nieuws betekenen. Het wetsontwerp werd opgesteld onder impuls van de federale Ministers Kris Peeters van Werk en Economie en Willy Borsus van Middenstand en Zelfstandigen.

ATTB, de Belgische sectorassociatie voor thermische technieken van warmtepompen en alternatieve systemen en WPAC, de beroepsfederatie van warmtepompleveranciers, lanceerden de website www.infowarmtepomp.be. Dit is de eerste Belgische website die een concreet, nietmerkgebonden antwoord geeft op alle vragen die mensen met bouw- of renovatieplannen kunnen hebben.

De Confederatie Bouw en de Bouwunie zijn het er mee eens dat er een oplossing moet komen voor de juridische ongelijkheid tussen architecten en de andere bouwspelers, zoals die werd vastgesteld door het Grondwettelijk Hof. Ook zijn ze positief over het feit dat de toepassing van de verplichte verzekering zal beperkt zijn tot het bouwen en het renoveren van een woning waar de tussenkomst van een architect verplicht is, dat het systeem beperkt zal zijn tot de 10-jarige aansprakelijkheid die de stabiliteit en de stevigheid van de woning dekt en tot de waterdichtheidsproblemen die deze stabiliteit of stevigheid in het gedrang kunnen brengen.

Warmtepompen zetten de natuurlijke warmte uit de grond, de lucht of het water om in warmte voor een centrale verwarming of sanitair water. Het is de meest efficiĂŤnte vorm van hernieuwbare energie om te genieten van meer comfort. Daarbij is een warmtepomp zowel voordelig voor het milieu als qua prijs. Het rendement van een warmtepomp is immers hoog. Tot 80% van de energie die ze levert wordt gewonnen uit de omgeving, en is dus gratis en C02-vrij. Op www.infowarmtepomp.be kan iedere consument alle info over wartepompen terugvinden. De website geeft onder meer objectieve info over de redenen om een warmtepomp te installeren, welke soorten warmtepompen er bestaan, waarvoor een warmtepomp gebruikt kan worden, hoe een waterpomp werkt en welke premies er bestaan.

Ze betreuren echter de keuze van de verplichte verzekering voor aannemers als oplossing voor het probleem van de bescherming van de consument. Zij zijn van mening dat de verplichte verzekering de prijs voor het bouwen van een woning zal doen stijgen, iets wat zowel voor aannemers als consumenten nadelig is. De consument is immers vooral geĂŻnteresseerd in een betaalbare bescherming.

De Bouwunie en de Confederatie Bouw vinden dat stelsels zoals borgstelling of een waarborgfonds goedkopere alternatieven zouden kunnen bieden voor de consumenten. Beide organisaties zijn dus tevreden dat de tekst van het wetsontwerp van de ministers Peeters en Borsus in de mogelijkheid voorziet om deze alternatieven te kunnen waarmaken. De bouwsector zal in ieder geval alles in het werk stellen om de best mogelijke producten tegen zo laag mogelijke kosten op de markt kunnen worden aangeboden.

Ministers Kris Peeters van Werk en Economie

Op de rechternavigatiekolom op www.infowarmtepomp.be staan tevens interactieve buttons. Hieronder bevindt zich bijvoorbeeld een lijst met veelgestelde vragen, een directe link naar fabrikanten en installateurs van warmtepompen en een box waarin je je postcode kan ingeven en die rechtstreeks berekent op welke premies de consument aanspraak maakt bij het aanschaffen van een warmtepomp. Daarnaast werkt het infowarmtepomp. be-consortium aan de ontwikkeling van een tool die heldere informatie geeft over het energie- en CO2-verbruik van een warmtepomp in vergelijking met de klassieke fossiele verwarmingssystemen. Die tool komt in de loop van 2016 online te staan.

Op www.infowarmtepomp.be staan eveneens tal van getuigenissen van mensen die hun gerenoveerde of nieuwe woning al een warmtepomp hebben geĂŻnstalleerd. Zij vertellen er eerlijk en concreet waarom zij voor een bepaald type warmtepomp kozen en wat zij met de installatie ervan hebben bereikt.

INSTALLATIE & BOUW | 43

Sectornieuws Duco en VTI Poperinge slaan handen in elkaar Als voortrekker in de aanpak van een gezond binnenklimaat sloot Duco Ventilation & Sun Control in februari een partnership af met het Vrij Technisch Instituut van Poperinge. De samenwerking tussen beide partijen kadert in de leerplannen van de studierichtingen Houtbewerking en Elektriciteit rond het thema Luchtdicht bouwen en moderne ventilatietechnieken. Met behulp van didactisch materiaal wil de ventilatiespecialist zijn steentje bijdragen aan kwaliteitsvol, praktijkgericht onderwijs.

“Een degelijke opleiding is belangrijker dan ooit, maar door de snel evoluerende technologie wordt het steeds moeilijker voor scholen om de ontwikkelingen bij te benen,” zegt Bart Lips, coördinator en technisch verantwoordelijke van de afstudeerrichting Houtbewerking. “Daarom gaan we ook steeds actief op zoek naar nieuwe methodes om onze studenten klaar te stomen voor het bedrijfsleven en om onze leerplannen rond ventilatie en luchtdicht bouwen te realiseren. Dit kunnen we niet beter doen dan met de ondersteuning van het werkveld. Op die manier willen we een brug slaan tussen het onderwijs en het professionele leven.”

Groen Licht Vlaanderen organiseert promotiedag over duurzame verlichting Op 12 mei 2016 organiseert Groen Licht Vlaanderen een nieuwe promotiedag over duurzame verlichting. Het thema van dit jaar is Verbonden door licht. Verschillende experts van universiteiten, overheden en kenniscentra geven er seminariesessies. De promotiedag vindt plaats in het Lamot congres- en erfgoedcentrum in Mechelen Met led heeft een nieuwe vorm van lichtontwerp zijn intrede gemaakt.

Nieuwe inzichten rond extra intelligentie en visueel comfort door innovatieve verlichtingssystemen komen op ons af. Dankzij de alomtegenwoordigheid van kunstlicht, zowel in gebouwen als in de publieke ruimte, kan deze Verlichting 2.0 de basis vormen voor een snelle digitale transitie. We zijn binnenkort dus misschien met zijn allen verbonden door licht.

Experten afkomstig uit universiteiten, overheden en kenniscentra zullen de deelnemer tijdens de parallelle sessies van het seminarie programma meenemen in een zoektocht naar nieuwe lichtoplossingen. De bepaling van de energie-efficiëntie volgens de norm EN 15193, de impact van levensduur of gebruiksduur van led op het lichtontwerp, de meerwaarde van DC-netten, de nieuwe metriek voor de kleurweergave van lampen zullen hier aan bod komen.

Maar ook de mogelijke lichthinder van reclameborden, de rol van contrasten en perceptie van licht op de architectuur en toegankelijkheid van gebouwen, de focus op een circulaire economie, de nieuwe financieringssystemen via leasing en de richtlijnen voor een goede verlichting in scholen zullen behandeld worden. We verwachten ook nog enkele kleppers van formaat voor het plenaire gedeelte, al bewaart de organisatie dit geheim liever nog even als verassing.

De standhouders op de minibeurs maken deel uit van het Consortium Groen Licht Vlaanderen of zijn lid bij Energik vzw. Enkelen onder hen zullen de deelnemers via een ‘pecha kucha’ informeren over het seminarie programma.

Regie en coördinatie zijn opnieuw in handen van de partners Energik vzw en Groen Licht Vlaanderen (Laboratorium voor Lichttechnologie, KU Leuven).

Het evenement past binnen het IWT project Groen Licht Vlaanderen 2020, de verlichtingssector in transitie.

Dit evenement staat open voor alle geïnteresseerden van innovatie rond verlichting.

“Dergelijke initiatieven kunnen wij enkel toejuichen,” zegt Hendrik Dejonghe, marketing manager bij Duco. “Studenten zijn de medewerkers van morgen.

Daarom vonden we het opportuun om hen kennis bij te brengen over onze producten die werken op basis van een natuurlijke luchttoevoer en een mechanische luchtafvoer. Hiervoor voorzien we een totaalpakket met een elektronisch gestuurd ventilatierooster onder de vorm van de TronicTop 60 en een wandbord waarop de DucoBox Focus werd gemonteerd. Dankzij een gepatenteerd regelkleppensysteem zorgt deze mechanische afvoerventilator voor een zonale luchtafvoer.”

“We hebben beiden een ambitie waarin we elkaar goed kunnen vinden.

Dankzij het hoogwaardige demomateriaal van Duco kunnen onze studenten op een hoog niveau leren over de correcte installatie, inregeling en het onderhoud van moderne ventilatiesystemen,” besluit Bart Lips.

44 | INSTALLATIE & BOUW

Chinese bedrijven domineren ook in 2015 fabricage zonnepanelen De Chinese bedrijven domineren opnieuw de hoogste regionen in de lijst van fabrikanten van zonnepanelen. In de top tien van de grootste marktafzetters staan slechts twee bedrijven die niet uit China afkomstig zijn. Dat blijkt uit de lijst van het vakblad PV Tech, die gebaseerd is op de daadwerkelijke verschepingen van zonnepanelen.

De top drie van de lijst bestaat uit Trina Solar, Canadian Solar en JinkaSolar.

Dit zijn alle drie bedrijven die afkomstig zijn uit China. Ze worden gevolgd door JA Solar en Hanwa Q Cells. Dat laatste Chinese bedrijf is ook actief in Duitsland.

Sectornieuws de techniek nu voor het eerst toe op machines van industriële schaal en op zonnecellen.

“Met deze bevinding heffen we de grootste verliespost van moderne zonnecellen op,” zegt Bart Geerligs, Senior onderzoeker bij ECN. “Daarbij is het niet nodig om voor deze verbetering een scala van nieuwe productiemachines te introduceren. Met deze techniek kunnen we de rendementsbeperkingen van de bestaande zonneceltechnologie oprekken. Er is op korte tijd al een rendement bereikt van 20,7% en we zien mogelijkheden om vooruitgang te blijven boeken en richting 25% te gaan.”

Bron: Engineeringnet.nl

Rittal verzekert elektrische veiligheid met TS 8 kasten Pas op de zesde plaats staat het eerste niet-Chinese bedrijf, met name het Amerikaanse First Solar. Ook de tiende plaats wordt ingenomen door een Amerikaans bedrijf, in dit geval is dat SunPower.

Tussen de twee Amerikaanse bedrijven staan nog drie fabrikanten uit China.

Het gaat om Yingli Green, dat in een niet zo ver verleden nog de grootste fabrikant ter wereld was, Shunfeng International Clean Energy en ReneSolar.

De grootste verliezer in de lijst is het Japanse Sharp Corporation. In 2013 bekleedde het bedrijf nog de derde plaats, in 2014 stond het zevende. In 2015 valt Sharp Corporation zelfs buiten de top tien. Volgens PV Tech gaat er in die top tien de eerstkomende tijd weinig veranderen, maar op de plaatsen daaronder des te meer. Er komen namelijk steeds meer fabrikanten bij die jaarlijks ongeveer 1 gigawatt aan zonnepanelen afzetten. Daardoor spelen ze mee in de onderste regionen van de markt.

Bron: groenecourant.nl

Nederlandse innovatie maakt zonnecellen rendabeler Het Energieonderzoek Centrum Nederland heeft een techniek geïntroduceerd om het vermogensverlies bij zonnecellen te beperken. Op die manier kan het rendement worden verhoogd tot minstens 20,7%.

De innovatieve oplossing leidt tot een hoger rendement bij zonnecellen en gaat naar verwachting leiden tot lagere kWh-kosten. De vinding wordt naadloos geïntegreerd met bestaande productieprocessen. De ontdekking is het resultaat van een samenwerking tussen het ECN uit Petten en de high-tech machinebouwer Tempress Systems uit Vaassen.

De huidige opbrengst van een zonnecel wordt voor een groot deel gelimiteerd door elektrische verliezen die ontstaan door het zogenaamde terugvallen van de door licht gegenereerde elektronen in de zonnecel. ECN brengt nu een polysilicium laagje aan tussen de silicium wafer en de metalen contacten, de voornaamste bron van de elektrische verliezen.

Het zeer dunne laagje laat de stroom goed geleiden en voorkomt spanningsverliezen. De techniek is eerder al succesvol toegepast in de micro-elektronica en op zonnecellen in het laboratorium. De twee Nederlandse partijen passen

Bij het gebruik van elektrische installaties is veiligheid altijd prioritair. Er moet aan tal van normen en voorschriften worden voldaan om schade aan personen en zaken te vermijden. Daartoe behoort ook de potentiaalvereffening tussen alle metalen onderdelen van een behuizing. Het TS 8 kastensysteem van Rittal toont hoe veiligheid door automatische potentiaalvereffening in veel toepassingen kan worden bereikt zonder elk paneel apart te moeten aarden.

Om elektrische veiligheidsmaatregelen eenvoudiger te implementeren, ontwikkelde Rittal met het TS 8 modulaire kastensysteem een doeltreffende oplossing.

Zijpanelen, dak, achterwand en bodemplaat worden bij de assemblage automatisch geleidend verbonden met het frame. Daarmee is de potentiaalvereffening gerealiseerd zonder dat deze onderdelen verbonden moeten worden met de aardingskabels.

Deze oplossing wordt geïmplementeerd met behulp van speciale klemmen of sluitringen, die bij de montage door de elektrisch niet-geleidende lak van de vlakke delen geduwd worden, waardoor een veilig contact ontstaat. Hierdoor zijn alle vlakke delen geleidend verbonden met het frame en kan bij vele toepassingen afgezien worden van afzonderlijke aardingskabels. Enkel voor de schakelkastdeur moet nog een aardingskabel aangebracht worden. De overgangsweerstand tussen de vlakke delen en het schakelkastframe is lager dan 0,1 Ohm, de vereiste waarde voor lege kasten.

In de werkplaats zorgt deze potentiaalvereffening voor minder benodigd materiaal en een vereenvoudigde montage. Het tijdrovende aanbrengen van tot wel zeven aardingskabels per schakelkast valt weg. Naast deze materiaal- en tijdbesparing is ook de demontage en nieuwe montage van vlakke delen eenvoudiger omdat de aardingskabels niet iedere keer opnieuw bevestigd en verwijderd moeten worden. In functie van risicobeoordeling moeten gebruikers bepalen of het design met automatische potentiaalvereffening volstaat of dat aparte aardingskabels toch nodig zijn om te voldoen aan andere, speciale aan veiligheid gerelateerde vereisten.

INSTALLATIE & BOUW | 45

Warmte uit de natuur Het Weishaupt-gamma bevat ook warmtepompen. Deze maken gebruik van gratis warmte uit de lucht, de aarde en het grondwater.

Van de muisstille lucht/water-warmtepomp tot de uiterst efficiënte water/water-warmtepomp biedt Weishaupt u een compleet gamma warmtepompen in een vermogenbereik van 5 tot 130 kW voor energiebesparende verwarming en koeling, zowel voor nieuwbouw als voor renovatie. Dit alles uit één hand, volledig aanbod toebehoren en Weishaupt-service inbegrepen.

Weishaupt n.v., Paepsemlaan, 7 - 1070 Brussel. Tel: 02/343.09.00, fax: 02/343.95.14, e-mail: info@weishaupt.be.

Dat is betrouwbaarheid

www.weishaupt.be

Productpresentatie

Dankzij de aanpassingen aan de verpakking, wordt Uni-Lock nog gebruiksvriendelijker.

Tekst: Henkel Beeld: Henkel

UNIVERSELE AFDICHTING VOOR SCHROEFDRAADVERBINDINGEN Onder het motto van continue verbetering, zal Tangit voortaan de universele schroefdraadverbinding Uni-Lock in een sterk verbeterde verpakking op de markt brengen hetgeen ten goede komt het aan gebruiksgemak voor de professionele installateur. Tangit Uni-Lock, de meervoudige nylondraad die in een oplossing op basis van siliconen werd gedrenkt, kent duidelijke onderscheidende troeven ten opzichte van de traditinele hennep en pasta of andere schroefdraadafdichtingen. ›

TANGIT UNI-LOCK IS UNIVERSEEL EN GESCHIKT VOOR: • • •

• •

Alle vloeistoffen (-20 º C tot + 130 º C), koud en warm water Alle gasstoffen : Aardgas (stadsgas), butaan, propaan, perslucht Alle materialen : kunststoffen (PVC-U, PVC-C, PP, PE) Metalen (staal, koper, gietijzer, messing, roestvrijstaal, aluminium) Alle diameters tot 6" Alle conische en cilindrische schroefdraadverbindingen.

INSTALLATIE & BOUW | 47

PLAATS | Projectnaam

DENK SNEL DENK MINDER DENK MAKKELIJK

DE SNELSTE, MEEST NETTE EN MEEST DOELTREFFENDE OPLOSSING VOOR HET AFDICHTEN VAN BUISVERBINDINGEN.* } Onmiddellijke afdichting } Makkelijk en snel

} Tot 45° nastelbaar zo,der risico op lekken } Gecertificeerd:

Info: 02 / 421 29 99

*Vergeleken met hennep en pasta, PTFE tape.

Productpresentatie

Onder het motto van continue verbetering, zal Tangit voortaan de universele schroefdraadverbinding Uni-Lock in een sterk verbeterde verpakking op de markt brengen hetgeen ten goede komt het aan gebruiksgemak voor de professionele installateur. Tangit Uni-Lock, de meervoudige nylondraad die in een oplossing op basis van siliconen werd gedrenkt, kent duidelijke onderscheidende troeven ten opzichte van de traditinele hennep en pasta of andere schroefdraadafdichtingen.

Dankzij Uni-Lock kunnen de loodgieters hun schroefdraadverbindingen tot stand brengen met één enkel product, waar ze traditioneel nog met twee verschillende producten moesten werken. Uni-lock biedt de installateur veel gebruiksgemak: Omwikkelen – monteren en draaien en de afdichting is bedrijfsklaar.

NOG GEBRUIKSVRIENDELIJKER

'Dankzij Uni-Lock kunnen de sanitair installateurs hun schroefdraadverbindingen tot stand brengen met één enkel product'

Dankzij de aanpassingen aan de verpakking, wordt Uni-Lock nog gebruiksvriendelijker: het afsnijmesje staat in een hoek, zodat de koord preciezer kan worden afgekort. Verder zal de nieuwe verpakking ook worden voorzien van een afsluitkap om vervuiling van de koord tegen te gaan. Met Uni-Lock werken installateurs tot 50 procent sneller "dan op de traditionele manier" en wordt vervuiling van de afdichtkoord op de werkplaats voorkomen."

Uni-lock beantwoordt aan de Europese normen EN 751-2 en is geschikt voor drinkwater en gas. Uni-Lock is een proper systeem, corrigeerbaar tot een ½ draai en demonteerbaar, zelfs na verscheidene jaren. Uni-Lock is trouwens ook trilling- en weersbestendig.

BEANTWOORDEN AAN EUROPESE NORMEN

HOGE TEVREDENHEIDSGRAAD

De schroefdraadverbindingen afgedicht met Uni-Lock kunnen meteen onder druk gezet worden: water (tot 7 bar) en gas (tot 16 bar) in diameters van 3/8" tot 6".

Uni-Lock werd in Europa reeds door veel installateurs getest met een tevredenheidsgraad van 100 %. Belangrijke projecten werden reeds uitgevoerd voor de renovatie van verwarmingssystemen in fabriekshallen. ❚

HET BELANG VAN EEN GOEDE DICHTING Geen enkele schroefdraadverbinding, zij het metaal of kunststof, geeft een 100% passende sluiting. Afwijkingen van het theoretische profiel van de draad en oneffenheden van de draadoppervlakken zijn nu eenmaal onvermijdelijk. Bovendien kunnen er door krimp en uitzetting kleine holtes ontstaan of kan de koppeling ten gevolge van trillingen lichtjes loskomen. Hoewel dergelijke openingen of onvolmaaktheden vaak minuscuul zijn, kunnen ze bij drukleidingen wel voor de nodige problemen zorgen. Waterlekken zijn hierbij het minste kwaad; riskanter wordt het wanneer gas of andere gevaarlijke stoffen ontsnappen. Dergelijke lekken zorgen namelijk niet alleen voor materieel en financieel verlies en mogelijke schade aan omliggende installaties en materialen, maar kunnen ook ernstige letsels en grootschalige schade veroorzaken. Dankzij de Uni-Lock technologie worden deze risico's tot nul herleid.

INSTALLATIE & BOUW | 49

MARIAKERKE | Nieuwbouw

Tekst: Frie Van der Planken Beeld: Sara Dekesel

DE ALL-IN-ONE WARMTEPOMP:

VOOR BOUWERS MET EEN LANGETERMIJNVISIE Een warmtepomp is de goedkoopste manier om een nieuwbouwwoning gedurende haar gehele levensloop te verwarmen. Daar is Joachim Jacob, die sinds enkele maanden de bouw van zijn energiezuinige woning in Mariakerke heeft afgerond, stellig van overtuigd. Om die reden koos het gezin Jacob resoluut voor het LWZ-totaalsysteem van Stiebel Eltron voor verwarming, ventilatie en warmwaterproductie.

Eind 2013 ging Joachim Jacob van start met zijn bouwproject: een duurzame woning voor zijn gezin, die dankzij een weloverwogen ontwerp en isolatie een energiezuinige toekomst tegemoet kon gaan. Ook een doordacht verwarmingssysteem hoorde daarbij: “Vanaf het begin hield ik bij de bouw van mijn woning de lange termijn voor ogen. Daarom wilde ik mijn woning niet verwarmen met gas, want elektriciteit is voor mij de toekomst. Een warmtepomp was dan ook een logische keuze”, geeft Jacob aan.

EEN UNIEK TOTAALPAKKET Op aanraden van zijn vader, installateur Danny Jacob, besloot Joachim Jacob om voor de all-in-one LWZ-warmtepomp van Stiebel Eltron te kiezen.

Al vijftien jaar werkt Danny Jacob enkel met de toestellen van Stiebel Eltron: “Het besturingssysteem van andere fabrikanten kan niet tippen aan dat van Stiebel Eltron. Daarnaast is het LWZ-systeem één van de weinige totaalsystemen op de markt voor de volledige verwarming, warmwaterbereiding en ventilatie van een nieuwbouwwoning met een oppervlakte tot 220 m².” › De duurzame woning van Joachim Jacob, in het rustige Mariakerke.

INSTALLATIE & BOUW | 51

WIN met een fietslengte voorsprong!

NEW

* Mix per doos / 50 stuks mogelijk. Geldig tem 30/04/2016 of tot uitputting van de voorraad. Onder voorbehoud van wijzigingen en drukfouten.

50 thermostatische regelelementen* = 1 wieleroutfit

Wielershirt- en broek in Giacomini kleuren

250 thermostatische regelelementen* = 1 fietsdrager

Thule model 925 (bevestiging op trekhaak) Lichtgewicht en uiterst compact voor dagelijks gebruik - 2 fietsen

Wilt u genieten van deze actie? Afspraak bij uw groothandel !

Giacomini Benelux n.v. • Rue Provinciale, 273 • B-1301 Bierges (Wavre) Tel. : +32 (0)10 42 06 50 • Fax : +32 (0)10 42 06 99 • info@giacomini.be • www.giacomini.be

MARIAKERKE | Nieuwbouw

'Ik bouwde mijn woning met de lange termijn voor ogen. Een warmtepomp was dan ook een logische keuze' kunnen mensen dit systeem helemaal zelf onderhouden. Het enige wat ze hoeven te doen is maandelijks de drie filters even stofzuigen en af en toe de warmtewisselaar met water schoonmaken. Ook op koeltechnisch vlak volstaat een sporadische controle door de installateur. Een zeer minimaal onderhoud dus”, legt Danny Jacob uit.

PROBLEEMLOOS VERWARMEN Ook Joachim Jacob is na afloop van de eerste winter in zijn nieuwe woning zeer te spreken over de LWZ: “We hebben bij de verwarming nog geen problemen ondervonden, en voor de warmwaterproductie treedt in het slechtste geval een elektrische weerstand in werking. Als we onze woning vandaag zouden bouwen, hadden we wellicht gekozen voor het meest recente LWZ-systeem, maar dat was destijds nog niet beschikbaar.”

Nieuw aan die recente versie, de LWZ 504, is de invertertechniek, waarbij het toestel warmte produceert naargelang de warmtevraag op ieder moment. Dankzij die modulerende werking bespaart het systeem nog meer energie, ook bij lage temperaturen. ❚

De compacte LWZ 403 vereist slechts één unit binnen in de woning.

GERUISLOOS EN COMPACT “Je moet er plaats voor hebben, maar toch is dit een erg compact systeem als je bedenkt dat je verder geen technische installaties meer in je woning hoeft te plaatsen. Bovendien werkt de warmtepomp vrijwel geruisloos, waardoor je je geen zorgen hoeft te maken over hinderlijk lawaai. Het systeem bestaat uit een lucht-waterwarmtepomp, een ventilatiesysteem D met een warmterecuperatiegraad tot 90% en een geïntegreerde boiler van 200 liter”, aldus Danny Jacob.

All-in-one ventilatietoestel LWZ 504

Multitalent voor ventilatie, verwarming, koeling en warm water

Een compact geheel, want je hebt genoeg aan één binnenunit. Jacob: “Veel mensen denken dat je voor een lucht-waterwarmtepomp ook een buitenunit nodig hebt, maar dat is geen vereiste. Dat is enkel zo wanneer er gewerkt wordt met een splitsysteem, een afgeleide van airconditioningtoestellen.

Bij de LWZ wordt de buitenlucht gewoon aan de achterkant van het toestel aangezogen.”

SLIM COMBINEREN VOOR EEN OPTIMAAL RENDEMENT Er zijn verscheidene versies van het LWZ-systeem te verkrijgen. Het gezin Jacob koos voor de 403 SOL-variant, waarbij de binnenunit gecombineerd kan worden met een zonne-installatie met platte collectoren. De warmtepomp verspreidt de warmte ook via vloer- en wandverwarming door de woning van het gezin. Die combinatie maakt de pomp nog efficiënter, aangezien vloer- en wandverwarming op een veel lagere temperatuur werken dan een klassiek verwarmingssysteem met radiatoren.

› Inverter lucht | waterwarmtepomp – COP 3,7 bij A2/W35 › Ventilatiesysteem D › Energielabel A++ voor verwarming A voor warm water (XL)

EEN MINIMAAL ONDERHOUD Een warmtepomp kent een pak minder onderhoudsvereisten dan een traditioneel verwarmingssysteem. Dat geldt ook voor de LWZ: “In principe www.stiebel-eltron.be

INSTALLATIE & BOUW | 53

BORNEM | Sint-Jozefkliniek

Tekst: Jeroen Schreurs Beeld: Belimo Servomotoren B.V.

SINT-JOZEFKLINIEK IN BORNEM GEBRUIKT ENERGIEZUINIGE EN DUURZAME INSTALLATIE De Bornemse Sint-Jozefkliniek ondergaat al sinds 2014 sterke veranderingen. In dat jaar startte de bouw van een nieuwe ziekenhuisvleugel die de campus van Willebroek moet vervangen en tegen 2018 moet er een nieuwe vleugel aan de Bornemse Kasteelstraat zijn gerealiseerd. Gelijktijdig worden enkele bestaande ziekenhuisafdelingen grondig gerenoveerd.

Belimo is met een verscheidenheid aan producten, waaronder de zeer geavanceerde Energy Valve, nauw betrokken bij het project.

Belimo werkte bij dit project samen met EEG Van Braeckel. “We hebben dezelfde denk- en werkwijze,” zegt Richard Daamen, managing director bij Belimo..

Na de afwerking van het hele masterplan zal de Sint-Jozefkliniek uit Bornem 20.000 vierkante meter aan nieuwbouwoppervlakte en 10.000 meter aan gerenoveerde ziekenhuisoppervlakte tellen. Een erg groot project dus, waar Belimo via de klimaatinstallatie zijn steentje aan bijdraagt.

Danny de Laater, manager projects van het bedrijf uit het Nederlandse Vaassen: “Belimo neemt met haar multiflow-concept de corrigerende organen voor haar rekening.

Multiflow is een combinatie van verschillende bewezen Belimo-technologieën die samengevoegd zijn tot een innovatief concept, waarbij de levering van het aantal liters van zowel warm als gekoeld water per ruimte afhankelijk wordt gemaakt via aanwezigheidsdetectie. Belimo kan maar liefst 15 naregelingen, zoals 6-weg, QCV en PIQCV, aansturen via één Flow unit. Daarmee vindt een volledige wenteling plaats in werktuigbouwkundige ontwerpen en regeltechnische oplossingen. Op zowel werktuigbouwkundig- als op elektrotechnisch vlak kan je met dat concept erg veel besparen. Op zich is dat ‘flow denken’ niet nieuw, maar het leveren van de juiste hoeveelheid liters naar de afgiftebronnen – in dit geval koelplafonds – is dat wel.”

VIJF FUNCTIES De Sint-Jozefkliniek in Bornem is een van de vele ziekenhuizen waarin de producten van Belimo worden toegepast. Onder meer door de combinatie van de Belimo Energy Valve™ en de Elektronische Drukonafhankelijke Regelkogelkranen creëerde de installateur daar een energiezuinige en duurzame installatie. Door toepassing van die Energy Valve™ is beheersen door monitoring op afstand via BACnet IP en BACnet MS/TP erg eenvoudig.

Danny de Laater, Manager Projects, aan het inregelen via web-based monitoring.

54 | INSTALLATIE & BOUW

Richard Daamen, managing director bij Belimo: “Onze hightech Energy Valve bestaat uit een 2-weg regelkogelkraan, ultrazone volumestroommeting, temperatuursensoren en een aandrijving

BORNEM | Sint-Jozefkliniek

Belimo is met een verscheidenheid aan producten, waaronder de zeer geavanceerde Energy Valve, nauw betrokken bij het project.

met geïntegreerde intelligentie. Deze Energy Valve combineert vijf functies: meten, regelen, inregelen, afsluiten – zowel op afstand als handbediend – en energiemonitoring in een montagevriendelijke eenheid. Unieke functies als de delta T-manager of de mogelijkheid van directe vermogensregeling geven duidelijkheid, verhogen de efficiëntie en reduceren de kosten.”

PRIMAIR EN SECUNDAIR Belimo leverde bij dit project zowel de primaire als secundaire corrigerende organen. Primair worden naast de traditionele regelafsluiters zowel de omschreven Regelkogelkranen als de Energy Valve in diverse DN-maatvoeringen toegepast.

Belimo is de wereldmarktleider in ontwikkeling, verkoop en productie van aandrijvingsoplossingen voor het regelen en sturen van verwarmings-, ventilatie- en airconditioningsinstallaties. Aandrijvingen en regelafsluiters vormen de kernactiviteiten. Belimo is een Zwitsers bedrijf dat meteen geassocieerd kan worden met de precisie waar dat land bekend om staat. In 1975 heeft Belimo de 'steekbare' luchtklepaandrijving ontwikkeld die een revolutie ontketende op het gebied van aandrijftechniek voor luchtkleppen. Door innovatieve productontwikkeling heeft Belimo zich in de loop van de laatste decennia verder ontwikkeld als absolute trendsetter en marktleider op het gebied van aandrijvingen en corrigerende organen voor klimaatinstallaties.

Voor meer informatie: www.belimo.nl

Voor de secundaire installaties zijn er sinds mei 2015 al veel QCV’s (naregelkogelkranen) en PIQCV’s (drukonafhankelijke naregelkogelkranen) geleverd.

“SAMENWERKING VANUIT ZELFDE VISIE” De installateur voor het project van de Sint-Jozefskliniek is EEG Van Braeckel uit Sint-Martens-Latem.

Het bedrijf maakt deel uit van de EEG Groep, een goed gestructureerde bedrijvengroep met gezamenlijke waarden om de uitdagingen van morgen aan te gaan. Door haar omvang en structuur garandeert Van Braeckel geïntegreerde oplossingen voor de meest complexe en vooruitstrevende

'De Sint-Jozefkliniek in Bornem is een van de vele ziekenhuizen waarin de producten van Belimo worden toegepast' technieken die aansluiten bij de wensen van hun klanten. “Die denk- en werkwijze onderschrijft Belimo, en vanuit die visie is ook onze samenwerking ontstaan,” sluit Richard Daamen af. ❚

Voor de secundaire installaties zijn er sinds mei 2015 al veel QCV’s (naregelkogelkranen) en PIQCV’s (drukonafhankelijke naregelkogelkranen, foto) geleverd door Johnny Greig.

INSTALLATIE & BOUW | 55

Belimo. Goed geregeld.

5 jaar garantie

Wereldwijd verkrijgbaar

Compleet assortiment

Bewezen kwaliteit

Korte levertijd

Competente ondersteuning

www.belimo.nl

THEMA | Brandwerende Systemen

Tekst: Michel Van den Bosch Beeld: Walraven

IDENTIFICATIE ALS BELANGRIJK AANDACHTSPUNT Walraven heeft een breed gamma aan brandwerende producten, waaronder buisdoorvoeringen, afdichtmortels en bevestigingsmaterialen. Naast veiligheid en betrouwbaarheid, is gebruiksgemak een derde vereiste waaraan deze producten voldoen. Harry Bayen van Walraven benadrukt ook de aansprakelijkheid van de installateur.

Eén van de producten waarmee Walraven inzet op gebruiksgemak is de EFCbrandmanchet (BIS Pacifyre®). “Het is dé ideale probleemoplosser. Het koffertje bevat alles wat je nodig hebt: opzwellende band, RVS ketting, schroeven en een handleiding met duidelijke instructies. De installateur kan te allen tijde zijn manchet op maat maken op de werf,” zegt Harry Bayen. “Al onze opbouwsystemen hebben als belangrijk voordeel dat ze in overmaat kunnen worden gebruikt.

Dat houdt in dat je de manchetten tot drie buismaten groter kan maken.”

INBOUWSYSTEMEN “Als we tijdig worden gecontacteerd, kunnen we inbouwsystemen voorzien. Ook daar hebben we een uniek product voor: de MK II-inbouwmanchet. Deze is voorzien van mousse strips voor de dilatatie van de buis, het dempt geluid en houdt zowel warme als koude rook tegen.

Het is een zeer makkelijk systeem: drie lipjes omvouwen en je schuift hem in het gat. Dat gebruiksgemak is bij al onze producten erg belangrijk.”

ARMATUREN EN BEVESTIGINGSMATERIAAL Walraven biedt ook brandkappen voor verlichtingsarmaturen en contactdozen voor Gyproc wanden. Bayen: “Daar is nog wel veel werk aan de winkel omdat mensen het gevaar hier minder zien. Toch is het erg belangrijk. En uiteraard moeten de bevestigingsmaterialen ook brandwerend zijn. Zo heb je bijvoorbeeld metalen pluggen nodig want bij gewone pluggen komt het systeem bij brand naar beneden. Het is daarom aan te raden deze altijd te voorzien samen met de producten.”

De MKII houdt ook koude rook tegen.

AANSPRAKELIJKHEID “Wij adviseren onze klanten ook altijd om te identificeren. Kleef stickers, neem een foto van de aangebrachte stickers en bewaar die foto in je archief. Zo kan je altijd bewijzen wat en hoe je hebt geplaatst. De verzekeringswereld komt vaak pas een hele tijd na een incident aankloppen.

Het is daarom belangrijk dat ze van in het begin op het goede spoor worden gezet, wat mogelijk is door onder andere een degelijke identificatie,” besluit Harry Bayen. ❚

Harry Bayen, accountmanager bij Walraven.

INSTALLATIE & BOUW | 57

GASCOMPONENTEN DAAR WAAR WARMTE BEGINT

GASCOMPONENTEN VOOR AL UW TOEPASSINGEN Groot gamma topmerken

De wereld van Walraven

Heating

Heat process

Gas engines

Gas Detection

ADV_NED.indd 1

Conform aan NBN EN 15266

NIEUW

World’s First.

Blue

Kies voor het beste systeem!

• Grote voorraad – snelle levering !

• Uniek systeem, één fabrikant voor buis en koppeling van DN12 tot DN50 = één geheel met systeemgarantie Rittal nv/sa Industrieterrein E17/3206 - Stokkelaar 8 - 9160 Lokeren info@rittal.be - www.rittal.be

Cynerpro NV ● Haverheidelaan, 13 A ● B-9140 Temse Tel. +32(0) 3 / 253 23 50 ● Fax : +32(0) 3 / 253 23 51 info@cynerpro.be ● www.tracpipe.be

Uitstekende kwaliteit en technisch advies

Engineering van gasstraten

Milieuvriendelijk en veilig

W W W. G A S C O M P O N E N T E N . B E T E L + 3 2 ( 0) 16 3 5 9 4 9 4 - I N F O @ G A S C O M P O N E N T E N . B E

Walraven BVBA | Ambachtenlaan 30 | 3300 Tienen (BE) info.be@walraven.com | walraven.com |

PLOOIBARE GEGOLFDE GASBUIZEN EN ACCESSOIRES

Offerte binnen 24 uur en snelle levering

25/02/16 16:35

Batibouw

Tekst: Jeroen Schreurs Beeld: Viessmann

PATRICK 0, CEO VIESSMANN, OP BATIBOUW:

“TECHNOLOGIE VOOR KLIMAATDOELSTELLINGEN BESTAAT AL” Tegen 2020 moet België 18 procent energie-efficiënter worden. Geen wonder dus dat er op Batibouw veel aandacht was voor energiezuinigheid en milieuvriendelijke technieken. Toonaangevende producent van klimaatsystemen Viessmann benadrukte er dat de technologie om de klimaatdoelstellingen van 2020 – en zelfs die van 2050– te bereiken, al bestaat.

Dat is ook de mening van Patrick O, CEO van Viessmann België. “De zon levert in één uur evenveel energie als de wereldwijde bevolking in een heel jaar verbruikt, toch heeft de meerderheid van de Belgische gezinnen een verouderde verwarmingsketel in zijn berging staan. Consumenten beseffen nochtans dat ze bewuster met energie moeten omgaan, maar hun verbruik blijft gebaseerd op verouderde technologie.”

OPLOSSING VOOR STAGNATIEPROBLEEM Er is nochtans technologie op de markt die ons kan helpen om de klimaatDe revolutionaire ThermProtect-coating van Viessmann vermijdt die oververhitting en stoomvorming in de nieuwe Vitosol 200-FM zonnecollectoren.

Bij de Vitocal 300-G – met een COP tot 5,0 (BO/W35) - hebben consumenten de keuze tussen grondwater of de aarde als warmtebron.

doelstellingen te halen. Samen met de universiteit van Nancy ontwikkelde Viessmann bijvoorbeeld de revolutionaire ThermProtect-coating voor zonnecollectoren. Met die gepatenteerde technologie neutraliseert Viessmann het stagnatieprobleem dat tot voor kort eigen was aan thermische zonnecollectoren. Wanneer een zonneboiler via die collectoren de gewenste doeltemperatuur bereikt, schakelt een klassiek zonnesysteem de boiler van het circuit uit.

De zon kan je echter niet aan- of uitschakelen zoals een condenserende gasketel. Bijgevolg blijft de zon schijnen op de collectoren waardoor ze gloeiend heet worden. De vloeistof in de collectoren verandert daardoor in stoom, ›

'Viessmann ontwikkelde de revolutionaire ThermProtect-coating voor zonnecollectoren'

INSTALLATIE & BOUW | 59

Efficiënte verwarmings- en elektriciteitsoplossingen

Neem voor alle technische en professionele informatie een kijkje op onze website: www.viessmann.be

De efficiënte oplossingen van Viessmann:

Viessmann Belgium b.v.b.a. · Hermesstraat 14 · 1930 Zaventem (Nossegem) info@viessmann.be

Stookolie -en gascondensatieketel

Zonneboilerpakket

Investeren doet men op langere termijn in duurzame technologie en met zicht op een opbrengst. Met Viessmann kiest voor kwaliteit en betrouwbaarheid.

• Een nieuwe Viessmann ketel bespaart tot 35 % op het energieverbruik • Een warmtepomp kan tot méér dan 50% besparing op het energieverbruik opleveren • Fotovoltaïsche panelen zijn een héél interessante investering

Monobloc warmtepomp

Geothermische warmtepomp

Hybride warmtepomp met gasketel en warmwaterboiler

Fotovoltaïsche zonnepanelen

Verwarmingssystemen Industriële systemen Koelsystemen

Batibouw

Consumenten beseffen dat ze bewuster met energie moeten omgaan, maar hun verbruik blijft gebaseerd op verouderde technologie.”

wat een negatieve impact heeft op de levensduur en het rendement van het systeem.

LANGERE LEVENSDUUR, BETER RENDEMENT, HOGERE BEVEILIGING De revolutionaire ThermProtect-coating van Viessmann vermijdt die oververhitting en stoomvorming in de nieuwe Vitosol 200-FM zonnecollectoren. Daarmee garandeert het bedrijf een langere levensduur, een beter rendement en dito beveiliging van zijn zonnetechnologie. De collectoren behalen met 82,8 procent het hoogst mogelijke rendement dat vandaag beschikbaar is op de markt. Dankzij de ThermProtect-technologie vereisen de zonnecollectoren niet langer een noodkoeling of opstarttijd. De nieuwe Vitosol 200-FM zonnecollectoren bieden dankzij de ThermProtect-coating het hoogste rendement op de markt, een betere beveiliging en een langere levensduur.

HYBRIDE COMBINATIE De Vitosol 200-FM was niet het enige product dat Viessmann op Batibouw in de kijker zette. Ook de Vitolacaldens 222-F kwam aan bod, een hybride combinatie die een warmtepomp, condenserende olieketel en een boiler

van honderd liter voor sanitair warm water omvat. De Vitolacaldens 222-F levert een vermogen tot 10 kW via de warmtepomp en tot 23,5 kW via de condenserende olieketel. De warmtepomp onttrekt warmte aan de lucht en levert temperaturen tot 55°C.

COMPACTE CONDENSERENDE GASWANDKETELS Als reactie op de Europese ERP-richtlijn van september 2015 lichtte het bedrijf uit Nossegem ook enkele condenserende gaswandketels uit. De nieuwe Vitodens 100 en 111-W condensatieketels met LCD-aanraakscherm van Viessmann zijn buitengewoon compacte toestellen en kunnen gemakkelijk in de woonruimte of in een nis in de badkamer of berging tegen de wand worden gemonteerd.

OOK AANDACHT VOOR WARMTEPOMPEN Op de Viessmann-stand was er ook aandacht voor enkele Vitocal-warmtepompen. Die voorzien warm water voor de centrale verwarming en het sanitair en zijn geschikt voor nieuwbouw- én renovatieprojecten. De nieuwe Vitocal 200-S is een split-lucht/water-warmtepomp met een COP tot 4,27 (A2/W35), bij de Vitocal 300-G – met een COP tot 5,0 (BO/W35) - hebben consumenten de keuze tussen grondwater of de aarde als warmtebron. ❚

INSTALLATIE & BOUW | 61

TETRA SWW

Tekst: Jeroen Schreurs Beeld: WTCB

INSTAL 2020 EN TETRA SWW BRENGEN

VERWARMINGSVERBRUIK IN KAART Het TETRA-project SWW was de voorbije jaren een van de belangrijkste onderzoeksprojecten op vlak van sanitair warm water. De resultaten worden geïntegreerd in Instal 2020, het onderzoeksproject dat uit TETRA SWW is ontstaan.

Installatie & Bouw sprak erover met Bart Bleys, labohoofd watertechnieken bij het WTCB. Betere isolatie en luchtdichtheid van woningen doet de energie die nodig is voor verwarming sterk afnemen. Die voor sanitair warm water blijft echter constant of neemt zelfs licht toe.

Relatief gezien wint SWW dus aan belang, en toch is er de voorbije decennia bitter weinig onderzoek gevoerd naar de SWW-vraag, meerbepaald naar de dagverbruiken en piekdebieten. Die informatie is nochtans nodig om tot een goede dimensionering van de installatie

te komen. “Ruimteverwarming geeft een vrij constant energieverbruik. Bij SWW zie je meer kortstondige pieken die afwisselen met periodes met weinig of geen verbruik,” legt Bart Bleys uit.

“Vroeger kwam je voor verwarming én sanitair in doorstroom ongeveer op 20-30 kW uit en was een combitoestel heel logisch. Nu zakt het vermogen voor verwarming in goed geïsoleerde woningen tot 4-5 kW. De vraag of je die twee samen of apart moet produceren zal daardoor

Het TETRA-projectteam. In het midden van de bovenste rij: Bart Bleys, labohoofd watertechnieken bij het WTCB.

– zeker op appartementsniveau – veel groter worden.”

HULPMIDDEL VOOR INSTALLATEURS Het TETRA-project rond SWW, onder leiding Ivan Verhaert van de Thomas More Hogeschool, vulde die leegte in. Samen met onder andere het WTCB verzamelde de hogeschool data over het SWW-verbruik in ons land. Het uiteindelijke doel: de installateur een hulpmiddel aanreiken om makkelijke berekeningen te maken. Thomas More deed daarbij de simulaties en metingen in woningen, het WTCB voerde metingen uit in veertien appartementsgebouwen van verschillende groottes. “We gebruikten ultrasone debietmeters en meten naast het (circulatie-)debiet ook de temperatuur van het koud en warm water en de vertrek- en retourtemperatuur, alles in een tijdsresolutie van één à twee seconden, anderhalf tot twee maanden lang. Zo’n uitgebreide gegevensset vind je niet makkelijk, dat merken we aan de buitenlandse onderzoekscentra die onze data graag willen gebruiken,” zegt Bleys.

ONLINE TOOL De Thomas More Hogeschool goot de verzamelde gegevens in vermogen-volumecurves voor verschillende schaalgroottes. Daarop zien installateurs hoe het benodigde vermogen zakt naarmate de boilercapaciteit die ze zouden bijplaatsen en kunnen ze het benodigde sanitair vermogen op het peil van het verwarmingsvermogen brengen. “Die informatie hebben we verwerkt in een online tool, die we nog verfijnen.

De installateur geeft een aantal parameters in – aantal appartementen, aantal bewoners, soort douche – en krijgt een vermogen-volumecurve op maat van zijn project. Die tool is erg laagdrempelig en makkelijk te gebruiken. Momenteel wordt de tool verder verfijnd en gevalideerd binnen Instal 2020.

MEER MEETLOCATIES “Onze gebruikersgroep is al erg groot, maar we staan nog erg open voor nieuwe meetlocaties,” zegt Bleys. “Dat is een win-winsituatie, want wij krijgen extra meetgegevens en een gebouwbeheerder krijgt betrouwbare informatie over zijn of haar gebouw.”

62 | INSTALLATIE & BOUW

TETRA SWW

Thomas More deed daarbij de simulaties en metingen in woningen, het WTCB voerde metingen uit in veertien appartementsgebouwen van verschillende groottes.

'Relatief gezien wint SWW dus aan belang, en toch is er de voorbije decennia bitter weinig onderzoek gevoerd naar de SWW-vraag' SEIZOENSVARIATIE BIJ SWW De resultaten van de metingen gaven ook nog andere waardevolle informatie prijs. Zo blijkt er duidelijk een seizoensvariatie in het benodigde vermogen voor SWW, iets waar men tot nu toe geen rekening mee hield. In februari kan die variatie stijgen tot 14 procent boven het gemiddelde, in juli tot 19 procent eronder. Bleys: “De voornaamste oorzaak daarvan is een variatie in de koudwatertemperatuur, die natuurlijk lager ligt in de winter. Wie mengwater op 40 graden wil, zal dan procentueel meer opgewarmd water moeten gebruiken.” Bleys en zijn team toonden ook aan dat de piekdebieten vaak te hoog

worden ingeschat, iets wat Duitse onderzoekers ook al hadden ingezien. “We raden daarom aan om de Duitse DIN 1988-300-norm te volgen, die in 2012 is aangepast. Onze resultaten sluiten daar het dichtst bij aan.”

MEERDERE CRITERIA Het TETRA-project was zo’n succes, dat er heel snel een opvolger aankwam: Instal 2020, gestart eind 2014, is gericht op de combinatie van SWW, ruimteverwarming en koudwaterdistributie. Installateurs moeten immers vaak projecten voor de volledige keten ontwikkelen.

Het WTCB trekt het project, dat mee gedragen wordt door ICS, de Bouwunie en ATIC. “We focussen niet alleen op energie, maar ook op comfort, hygiëne en totaalkost. Met zo’n multicriterium-aanpak kan een bouwheer oplijsten welke concepten best bij zijn project passen, rekening houdend met de bouwgrootte, zijn prioriteiten en eventuele beperkingen. Met een tweede tool zullen de gebruikers daarna een detailberekening kunnen maken voor de opties die volgens de eerste module het beste bij hun project passen. We hebben in dit project specifiek aandacht voor satellietunits, omdat daar op dit moment nog maar weinig concrete gegevens over bestaan. ❚

INVLOED OP DE REGELGEVING Bleys vindt het belangrijk dat de resultaten van het onderzoek toegepast worden en dat de resultaten doorvloeien in de regelgeving. “Daar zijn ook voorbeelden van. De BBT Legionella, uitgegeven door VITO en WTCB, wordt deze maand geüpdatet met een addendum, en de resultaten van ons onderzoek worden daarin meegenomen.

We hebben ook input gegeven voor de EPBaanpassingen als gevolg van de Ecodesignregelgeving, die sinds januari van toepassing is. Uit ons onderzoek bleek bijvoorbeeld dat sommige gebruikte Ecodesign-profielen niet helemaal overeenkwamen met onze meetdata, maar de invloed ervan op het rendement was beperkt. Tenminste als de installatie correct was gedimensioneerd, iets wat vaak een probleem is. Bij overgedimensioneerde installaties worden de op het etiket aangegeven rendementen natuurlijk niet gehaald. Dankzij onze data wordt het in de EPB-berekening effectief beloond als je een beter toestel gebruikt.”

INSTALLATIE & BOUW | 63

Tekst: Jeroen Schreurs Beeld: André Lelièvre, Dreamstime, Flickr

DE INVLOED VAN DE F-GASVERORDENING In 2015 werd de nieuwe F-gasverordening van kracht. Die is een pak strenger dan voorgaande regelgevingen, en moet de invloed van koudemiddelen op het milieu helpen verminderen. Alain Lelièvre-Damit, directeur bij Climalife Groep Dehon, vertelt over de impact die de nieuwe regels tot nu toe hebben gehad.

Al in 2006 besliste Europa om de impact van koudemiddelen op het milieu te beperken door het gebruiken van bepaalde producten onder controle te brengen. Die eerste regels werden in 2011 en 2012 herzien, om in 2015 tot een nieuwe gasverordening te leiden die het GWP – het Global Warming Potential – van de industrie sterk omlaag wil krijgen.

“Dat gebeurt enerzijds door het aan banden leggen van bepaalde producten door middel van een quotasysteem,” zegt Lelièvre. “Anderzijds zal men de industrie verplichten om in bepaalde toepassingen producten te gebruiken met een lagere GWP. Daarvoor heeft Europa een aantal drempels ingebouwd.

Voor commerciële koeling mag je bijvoorbeeld vanaf 2020 geen nieuwe

Bij commerciële koeling in warenhuisketens wordt bij uitstek nog R404a gebruikt. Dat heeft een hoge GWP. (©Flickr, Cha già José)

64 | INSTALLATIE & BOUW

Lelièvre: “Onlangs zag ik dat Daikin, een van de sterke promotoren van R32, navolging kreeg van de andere grote aircoproducenten. R32 komt er dus door.”

R32 KRIJGT NAVOLING “Het mooie aan de nieuwe regels is dat men niet per se de gebruikte volumes wil beperken, maar vooral de industrie wil aanzetten om technologieën te gebruiken die beter zijn voor het leefmilieu,” zegt Lelièvre. “En daarvoor zoekt de markt dan oplossingen. Onlangs zag ik bijvoorbeeld op MOSTRA dat Daikin, een van de sterke promotoren van R32, navolging kreeg van de andere grote aircoproducenten. Die omschakeling naar R32 zal zich dus doorzetten, zeker in België. R32 is natuurlijk wel brandbaar, in tegenstelling tot R410a. Daarom moeten koeltechnici leren werken met R32, want het vraagt toch lichte aanpassingen. We organiseren daarom seminaries en bijscholingen en de koeltechnieker krijgt er, ook via de vakvereniging UBFACA, genoeg informatie over. De meeste koeltechniekers weten ondertussen wel wat ze moeten weten, het gaat er nu vooral om ze te overtuigen om op de nieuwe technologieën over te schakelen.”

André Lelièvre, directeur bij Climalife Dehon.

installaties meer bouwen met producten die een GWP boven 2500 hebben.

Bij airco ligt de tijdslimiet op 2025 en daar ligt de drempel op 750.”

COMMERCIËLE KOELING Een voorbeeld van een evolutie door die nieuwe wetgeving: Bij commerciële koeling in warenhuisketens wordt bij uitstek nog R404a gebruikt. Dat heeft een hoge GWP: 3922, terwijl er vandaag producten beschikbaar zijn zoals R407F – een GWP van 1825 – of R448A – een GWP van 1387. Die zijn trouwens onmiddellijk bruikbaar als vervangproduct, mits regeling van het expansieventiel: je haalt het ene product uit de installatie en steekt de andere erin. Dat kan meteen een sterke impact creëren. In nieuwe commerciële koelingsinstallaties kiest men trouwens voor CO2, met een logische GWP van 1.

LEKDICHTE INSTALLATIES Een derde luik van de F-gasverordening zet trouwens erg in op lekdetectie en lekdichte installaties. Ook die normen zijn verstrengd, zodat in de toekomst enkel lekdichte installaties kunnen overblijven. ❚

WAT IS GWP? GWP, of Global Warming Potential, of ook wel Aardopwarmingsvermogen, is een aanduiding voor de mate waarin een broeikasgas kan bijdragen tot de klimaatverwarming. Het is een relatieve maat, die het opwarmingsvermogen aangeeft in vergelijking met CO2.

INSTALLATIE & BOUW | 65

Tekst: Wouter Polspoel Beeld: Carrier

ZUINIGHEID EN BEDRIJFSZEKERHEID CENTRAAL DANKZIJ TOTAALPAKKET LEVERANCIER

DUURZAME KOELINSTALLATIE VOOR PIPELIFE BELGIUM Pipelife Belgium nv uit Kalmthout heeft sinds een maand een nieuwe koelinstallatie om een deel van het productiewater op temperatuur te houden. In tegenstelling tot het vorige koelsysteem, komen alle gebruikte materialen deze keer van een en dezelfde leverancier, Carrier. “Dat is vandaag nog steeds eerder uitzondering dan regel. Wij zijn dan ook bijzonder fier dat wij zo’n totaalpakket kunnen aanbieden”, zegt Pieter Van Der Poorten van Carrier.

Pipelife Belgium nv, al 50 jaar actief op de Belgische markt, maakt deel uit van de Pipelife International GmbH, een van de toonaangevende fabrikanten van kunststofleidingen in Europa. Pipelife Belgium levert een zeer uitgebreid gamma aan materialen aan de drinkwater-, gasdistributie- en rioleringssector.

Ook bij sanitaire installateurs is het bedrijf gekend. De firma moest recent haar koelinstallatie vernieuwen. Het deed daarvoor een beroep op Carrier, uit Dilbeek.

50% MINDER KOELMIDDEL “Na een technische uiteenzetting bleek als snel dat een compacte unit de beste keuze was. De chiller, een 30RBP-260, drycooler en platenwisselaar die we plaatsten hebben één ding gemeenschappelijk: ze zijn energiebesparend, niet onbelangrijk met de F-gassenwetgeving in het achterhoofd”, zegt Pieter Van Der Poorten, sales engineer bij Carrier. “Onze chillers zijn namelijk voorzien van 100% aluminium condensorbatterijen, MCHE genaamd, die tot 50% minder koelmiddel bevatten dan de traditionele Cu/Alu batterijen en tevens meer resistent zijn tegen corrosie. Dat in combinatie met een variabele De installatie bestaat uit een chiller, drycooler en platenwisselaar en is bijzonder energiebesparend.

'Carrier paste freecooling toe, in overleg met de installateur' debietpomp en frequentiegestuurde ventilatoren garandeert de klant naast een lage energierekening ook uitstekende performantie.” Leuk weetje: de ventilatoren zijn een eigen design van Carrier. Het bedrijf ging daarvoor de mosterd halen in de luchtvaart. Pratt & Whitney, dat tevens in de UTC-groep zit en vliegtuigmotoren maakt, ontwikkelde hiervoor de bladen die bijzonder weinig weerstand ervaren en dus stiller zijn dan die van andere fabrikanten.

FREECOOLING In overleg met de installateur, Maas nv uit Oud-Turnhout, werd besloten om freecooling toe te passen. Het systeem werkt als volgt: het buffervat is aan een chiller gekoppeld. Die staat in serie staat met een drycooler. Zo is het systeem in staat om bij amper een Δt van 2°C reeds aan freecooling te doen. Echter, door het productiecircuit te moeten scheiden van het glycolcircuit van de drycooler met een platenwisselaar, is dat Δt 4°C geworden, wat nog steeds zeer laag is.

“Doordat Carrier een totaalplaatje kan aanbieden, inclusief de controls, krijg je geen conflicten in het systeem en heeft de installateur ook maar één leverancier nodig.

Een win-winsituatie dus!”, besluit Van Der Poorten. ❚

TECHNISCHE FICHE Opdrachtgever Levering en plaatsing Installateur

66 | INSTALLATIE & BOUW

Pipelife februari 2017 Maas nv, Oud-Turnhout

De

meest

moderne

technieken

en

vooruitstrevende innovaties maken van de TROX X-CUBE een meer dan perfect systeem: Flexibel, modulair, met individuele configuratieopties Robuust, duurzaam en gecertificeerd Hoge energie-effiĂŤntie en hygiĂŤnische uitvoeringen Eenvoudige installatie en onderhoud. Steeds met interne coating Naadloze integratie in moderne gebouwbeheersystemen Ook verkrijgbaar in een weersbestendige variant voor buitenmontage Meer informatie over luchtgroepen: info@trox.be

Tekst: Wouter Polspoel Beeld: Intercool

AIRCO-WARMTEPOMPEN MET HOGE RENDEMENTEN EN LAGE GWP’S Intercool is sinds 2012 exclusief verdeler van Toshibaproducten voor de Belgische en Luxemburgse markt. De lucht-luchtwarmtepompsystemen en lucht-waterwarmtepompen halen hoge jaarrendementen. Binnenkort komen ook een aantal systemen op de markt met lagere GWP’s.

Mede daardoor heeft Intercool een toonaangevende positie verworven op de Belgische klimaatbeheersingsmarkt.

De producten van Toshiba worden ontworpen met een minimale impact op de omgeving en het milieu. Het warmtepomp-gamma van Toshiba, geproduceerd in Japan en Thailand, is volledig invertergeregeld. “We werken dus niet meer met aan-uitsystemen en hebben in ons hele gamma geen enkele compressor met vaste snelheid meer,” zegt Jan Stuyck, commercieel directeur bij Intercool. “Zo behalen we ook maximale seizoensrendementen. Helaas wordt er in veel bestekken nog verwezen naar COP’s in plaats van SCOP’s seizoensrendementen – en veel leveranciers pakken daar ook mee uit. Wij kijken echter naar een volledige jaarperiode, een installatie draait immers bijna nooit op de ontwerpcondities, maar bijna het volledige jaar op deellast. Zo bekeken leveren wij de hoogste rendementen.”

SEER EN SCOP Die jaarrendementen, gevat in SEER- (Seasonal Energy Efficiency Ratio) en SCOP- (Seasonal Coëfficient Of Performance) getallen, zijn volgens Jan Stuyck de beste manier om de efficiëntie en milieu-impact van warmtepompen en airco’s te meten. “Die ratio’s zijn geïntroduceerd binnen de Europese Eco-design regelgeving voor single- en multi-splitcombinaties

'De producten van Toshiba worden ontworpen met een minimale impact op de omgeving en het milieu' en lucht-waterwarmtepompen met een koelvermogen kleiner dan 12 kilowatt. Die labels zijn betrouwbaarder en geven een veel beter beeld van de prestaties gedurende het hele jaar. In plaats van één enkele referentietemperatuur en capaciteit te hanteren, worden de airconditioningproducten met ESEER en SCOP immers ook in verschillende bedrijfscondities – deel-

Het warmtepomp-gamma van Toshiba, geproduceerd in Japan en Thailand, is volledig invertergeregeld.

68 | INSTALLATIE & BOUW

Ook al zal in 2016 de opmars van R32 starten bij de warmtepompen, installateurs hebben er nog wel wat twijfels over. “Daarom zetten we met Intercool binnenkort in op scholing,” zegt Stuyck. “De professional zal immers moeten geïnformeerd worden over de nodige handelingen en eigenschappen van het koelmiddel. Voor de koeltechnisch gecertificeerde koeltechnici zal dat echter geen enkel probleem vormen.”

EU F-GAS WETGEVING EN R32

“We werken niet meer met aan-uitsystemen en hebben in ons hele gamma geen enkele compressor met vaste snelheid meer,” zegt Jan Stuyck, commercieel directeur bij Intercool.

last dus – beoordeeld. We hebben toestellen die in koeling ESEER-factoren hebben hoger dan 10, per kW elektrisch opgenomen vermogen krijg je dus 10 kW aan koelvermogen in de plaats. Een rendement van dus maar liefst 1000%. Toshiba-invertersystemen presteren dus als geen ander als het gaat om energiezuinigheid.”

De reductie van HFC’s in de komende jaren, en de eis sinds 2015 dat alle installaties met een koelmiddelinhoud kleiner dan 3 kg een GWP < 750 moeten hebben, zorgt er bij Toshiba voor dat binnenkort in een deel van het productgamma het koelmiddelengebruik aangepast wordt. De toestellen in het gamma dat Intercool aanbiedt, werken nu nog allemaal met koelmiddel R410a, op dit moment het meest gebruikte in de airco- en warmtepompensector. Een deel van het gamma zal echter naar R32 overschakelen. Dat koelmiddel heeft immers een veel lager Global Warming Potential (GWP), de relatieve maat die het aardopwarmingsvermogen van een broeikasgas aangeeft vergeleken met dat van CO2. Die waarde ligt voor R410a op 2088, en zakt bij R32 tot 675. Bijna een derde dus. “Nog een bijkomend voordeel: de capaciteit van het koelmiddel is hoger,” zegt Stuyck. “Per installatie zal er dus minder koelmiddel aanwezig zijn. Met R32 daalt het GWP daardoor tot 20 à 25 procent van de waarde voor R410a voor eenzelfde installatie. R32 is daardoor op weg om de nieuwe standaard te worden.”

Die omslag zullen installateurs vooral in de residentiële sector zien, volgens Stuyck. R32 is immers licht ontvlambaar, maar aangezien de hoeveelheden in residentiële installaties zéér laag liggen, vormt dat daar geen gevaar. “Voor de grotere installaties zijn er op vlak van wetgeving nog wel wat hindernissen te overbruggen om R32 in alle situaties mogelijk te maken.” ❚

Minimaal energieverbruik, maximale prestaties.

TOSHIBA invertersystemen leveren exceptio­

het gemak van elke installatie. Met

nele besparingen met zeer compacte units.

een complete range binnendelen en

Hoogwaardige en innovatieve technologie, flexi­

een koelvermogen tot wel 27 kW

bele besturingsmogelijkheden en eenvoud in

kunnen ze vrijwel elke denkbare

installatie brengen niet alleen comfort, maar ook

toepassing aan.

TOSHIBA-AIRCONDITIONER.BE IC NV 1/2 pagina Algemeen.indd 1

23-03-16 16:48 INSTALLATIE & BOUW | 69

Voor een recent hotelproject voorzagen we een elektrisch VRF-systeem voor de kamers, en een gassysteem voor de gemeenschappelijke delen.

Tekst: Jeroen Schreurs Beeld: Panasonic

SYSTEMEN VAN HVAC-REUS KLAAR VOOR GROTE PROJECTEN Wie aan Panasonic denkt, denkt in de eerste plaats aan consumentenelektronica. Het Japanse bedrijf is echter ook erg actief in de HVACbranche. En zeker op vlak van HVAC voor commerciële en publieke gebouwen – de groter projecten dus – heeft Panasonic kennis en ervaring in huis.

“Alleen weet het grote publiek dat niet voldoende,” zegt salesmanager voor de Belux, Hans Dolfeyn.

Panasonic heeft een uitgebreid gamma op vlak van VRF (Variable Refrigerant Flow, complete klimaatsystemen om te verwarmen en te koelen, red.) voor de commerciële en publieke sector, zoals de ECO I-productlijn op elektriciteit en de ECO G-lijn op gas. Voor grote winkelketens, kantoorgebouwen of ziekenhuizen kunnen gebouwenbeheerders makkelijk op Panasonic rekenen. Daarbij heeft Panasonic door een recente overname jaren ervaring in huis gehaald. Voor veel bouwheren

70 | INSTALLATIE & BOUW

is Panasonic daardoor een ‘nieuwe’ speler op de markt van professionele airconditioning.

Hans Dolfeyn: “Wij kunnen makkelijk communiceren met elk type GBS, en ons systeem staat open voor alle soorten softwareplatformen, zoals KNX en BACnet.”

“Onze systemen hebben nochtans veel voordelen die ons echt wel een plaats op de markt geven,” zegt Dolfeyn. “De gunstige prijs per vierkante meter bijvoorbeeld. Bij een traditioneel kantoorgebouw heb je immers twee waterkringlopen – het warme water met de radiatoren, ventiloconvectoren, enzovoort, en een kringloop met koud water.

Achter de schermen is je systeem dus volledig ontdubbeld: aan de ene kant een volledig uitgerust stooklokaal, en aan de andere kant een koelstation, meestal op het dak. Dat koelstation extraheert de warmte die je in de stookplaats in je gebouw aan het pompen bent. Panasonic voorziet een systeem met één leidingset, één buitengroep en één groep verbruikers die zowel koelen als verwarmen: dat geeft een veel betere prijs per oppervlaktemeter, maar wel aan hetzelfde comfortniveau.”

ENERGIE-EFFICIËNTIE EN CONNECTIVITEIT Een tweede voordeel van de systemen van Panasonic: ze zijn erg energie-efficiënt. “Dat is een buzzword, maar het is echt wel zo,” zegt Dolfeyn. “De warmte die te veel is in één ruimte, wordt gebruikt in een andere. Enkel het verschil tussen verwarming en koeling moet de installatie zelf toevoegen. Zo veel mogelijk hergebruik dus.” Daarnaast zet Panasonic ook sterk in op connectiviteit. Meer en meer worden op zichzelf staande installaties – het beheersplatform voor verwarming, de schakelkasten voor het licht, de datacommunicatie – samengebracht in één overkoepelend systeem. Het bedrijf zet daarbij in op openheid. “Wij kunnen makkelijk communiceren met elk type GBS, en ons systeem staat open voor alle soorten softwareplatformen, zoals KNX en BACnet. We hebben trouwens ook ons eigen besturingssysteem in een cloudtoepassing. Erg handig. Neem bijvoorbeeld een winkeluitbater die 100 winkels wil monitoren. Met onze toepassing kan hij perfect zien in welke winkels er een panne

'Panasonic heeft een uitgebreid gamma op vlak van VRF voor de commerciële en publieke sector'

is en daar snel een servicedienst naartoe sturen.

Het systeem is ook ideaal om benchmarking uit te voeren. Je kan bijvoorbeeld makkelijk zien waar de winkels liggen die het meest verbruiken, en door die aan te pakken het hoogste rendement uit je herstellingen halen.”

GASGEDREVEN TOESTELLEN Panasonic is de enige fabrikant die binnen hetzelfde platform buitenunits produceert die aangedreven worden met gas. Dat geeft een zeer gunstig primair energieverbruik, en het rendement ligt bijna 25 procent hoger dan een gelijkaardig elektrisch aangedreven systeem. Ook als het buiten kouder wordt, blijft een gasgedreven toestel op vol vermogen werken, terwijl je een elektrisch systeem toch altijd wat ruimer moet voorzien. “We hebben beide soorten echter in het gamma, dus we kunnen ze combineren. Voor een recent hotelproject voorzagen we bijvoorbeeld een elektrisch VRF-systeem voor de kamers, en een gassysteem voor de gemeenschappelijke delen.”

CIRCUIT VAN ZOLDER Zo’n hotelproject is niet het enige waar Panasonic actief is. Het klimaatsysteem bij de renovatie van de kantoorgebouwen van het Circuit van Zolder is daar een voorbeeld van. Ook bij de Inditex group, bij ons onder meer gekend van de Zara en Pull & Bear winkels, is Panasonic intussen vaste leverancier. “De referentieprojecten zijn er dus wel,” zegt Dolfeyn. “En onze klanten daar zijn enorm tevreden van het resultaat. De technologie en expertise hebben we dus, nu moeten we alleen nog meer boeiende projecten aan het lijstje toevoegen.” ❚

Voor grote winkelketens, kantoorgebouwen of ziekenhuizen kunnen gebouwenbeheerders makkelijk op Panasonic rekenen.

INSTALLATIE & BOUW | 71

Tekst: Tina Bogaert Beeld: Adrien Franck en Hugues Sirjacobs

DUURZAME RENOVATIE VAN UCL-GEBOUW Het gebouw ‘Lavoisier’ is het scheikundig onderzoeksgebouw van de universiteit van Louvain-La-Neuve. Het huisvest de auditoria, de onderzoekslaboratoria en de administratieve dienst van de universiteit. In 2009 werd besloten om het gebouw te renoveren. Enerzijds omwille van het algemene verval van de faciliteiten, voornamelijk in de laboratoria. Anderzijds omdat de CO2-uitstoot die gelinkt werd aan de intensieve ventilatie van de zuurkasten in de laboratoria, drastisch moest verminderen. Maar ook de veiligheid en de veelzijdigheid van de ruimtes waren aanleiding tot vernieuwing. De installateurs deden een beroep op TROX voor de levering van verschillende producten.

De verouderde laboratoria werden verbouwd onder leiding van MODULO architecten, in samenwerking met ARCADIS Belgium. De werken begonnen in augustus 2010 en werden in drie fases afgewerkt. Samen analyseerde ze het bestaande gebouw uit de jaren ‘70 waarbij elk kritisch punt werd opgemeten en weggewerkt aan de hand van specifieke oplossingen. Bij de analyse werd uiteraard gezocht naar performante en energiezuinige oplossingen. Om tot die oplossingen te komen, werd een beroep gedaan op TROX, die alle HVACcomponenten leverde, met de grootste bijdrage in het Labcontrol-segment.

GEZOND KLIMAAT IN DE LABORATORIA Bescherming tegen gevaarlijke stoffen om de veiligheid van personeel te garanderen heeft de grootste prioriteit bij klimaatsystemen in laboratoria.

Het gebouw ‘Lavoisier’ is het scheikundig onderzoeksgebouw van de universiteit van Louvain-La-Neuve.

72 | INSTALLATIE & BOUW

De X Cubes worden geleverd bij het Lavoisier-gebouw.

Vaak komen tijdens onderzoek gassen vrij die schadelijk zijn voor de gezondheid of stank veroorzaken. Daarom is het essentieel dat het klimaatsysteem deze stoffen veilig afvoert uit het laboratorium. De eisen voor het ontwerp van luchtsystemen in laboratoriumgebouwen zijn dan ook complex en veeleisend. De Easylab-luchthoeveelheidsregelaars van TROX garanderen een optimale regeling van afvoerlucht en toevoerlucht, houden de ruimte vrij van vervuiling, garanderen de gewenste ruimtedrukken en behouden de eisen van de De Ronde TVLK luchthoeveelheidsregelaars. betreffende normen.

TROX leverde voor de renovatie VAV-regeling voor specifieke toepassingen van het type TVLK en TVR-Ex. De ronde TVLK lucht-hoeveelheidsregelaars in PPS zijn ideaal inzetbaar voor lucht-afvoersystemen in laboratoria en industriële productieruimten waar agressieve stoffen moeten worden afgevoerd, terwijl de TVR-ex regelaars gebruikt worden voor de regeling van variabele luchthoeveelheden in ruimtes met explosiegevaar (volgens Atex).

Bij de renovatie werd ook rekening gehouden met de brandveiligheid in het gebouw. TROX leverde ronde brandkleppen van het type FKRS-EU en rechthoekige brandkleppen van het type FKA-EU die ervoor zorgen dat een eventuele vuurhaard zich niet zou verspreiden over de andere delen

van het gebouw. TROX legt heel erg de nadruk op brandveiligheid. Het ‘International Center for Fire Protection’ (ICB) in Neukirchen-Vluyn (Duitsland) is het meest geavanceerde researchcentrum in zijn soort. Verschillende componenten ondergaan er uitgebreide testen, ter voorbereiding van officiële testen in onafhankelijke laboratoria.

TROX X CUBE

Na luchtafvoer en luchtregeling blijft het hart van de installatie de productie van hoge luchtkwaliteit.

In zeer gevoelige ruimtes zoals in laboratoria of universiteiten moet een luchtbehandelingsgroep, meer dan in eender welke andere ruimte, voldoen aan bijzonder strenge hygiëne-eisen. De TROX X CUBE garandeert dan ook dat studenten en bezoekers in het gebouw verse lucht van hoge kwaliteit inademen.

In de ontwikkeling van de X CUBE is de jarenlange ervaring van TROX toegepast. Elk detail klopt. De ontwikkelaars ervan hebben verder gedacht dan de eenvoudige luchtbehangdelingskast en hadden de totale ventilatie en klimatisering voor ogen. Veel hygiëne-gerelateerde oplossingen zijn standaard in de X CUBE-luchtgroepen. Dat is een van de redenen waarom er in dit project specifiek werd gekozen voor TROX, die 11 X CUBES leverde voor de renovatie van de laboratoria. ❚

INSTALLATIE & BOUW | 73

Tekst: Jeroen Schreurs Beeld: Topair

LUCHTGORDIJNEN:

EEN NOODZAAK VOOR COMFORT EN ENERGIEBESPARING Luchtgordijnen zie je veel in winkels en in de industrie. Ze zorgen voor comfort en besparen energie. Toch zijn ze bij ons minder ingeburgerd dan bijvoorbeeld in Nederland.

Martin Van Hoey, zaakvoerder van TOPAIR, vertelt wat de voordelen van zo’n luchtgordijn zijn en hoe de installateur een goede keuze kan maken.

Winkels laten vaak hun deuren openstaan. Op die manier lokken ze klanten hun winkel binnen. Het nadeel: warme lucht stroomt het gebouw uit in de winter en komt binnen in de zomer, wanneer er eigenlijk verkoeling nodig is. Een luchtgordijn aan de ingang vermijdt dat. Klanten blijven daardoor langer in de winkel, het personeel voelt zicht beter en de omzet

Martin Van Hoey, zaakvoerder van Topair.

Martin Van Hoey: “De belangrijkste eigenschap om een goed werkend luchtgordijn te herkennen is dat het toestel de lucht uitblaast tot op de vloer.”

74 | INSTALLATIE & BOUW

stijgt. “In de winter kan je een deur trouwens niet eens openzetten zonder luchtgordijn, aangezien je dan enorme energieverliezen lijdt,” zegt Martin Van Hoey. “Een test heeft al uitgewezen dat bij een deur van 2,5 op 2,5 meter, wanneer de temperatuur binnen 20 graden bedraagt en het buiten 6,5 graden is, het warmteverlies per dag 60 kW bedraagt. Met een luchtgordijn is dat maar 11 kW. Het verwarmingsvermogen van een luchtgordijn bedraagt bij een dergelijke deuropening trouwens 20 tot 25 kW.”

Luchtgordijnen bestaan in alle vormen en maten.

KWALITEITSVERSCHIL Die luchtgordijnen bestaan in alle vormen en maten. Opbouw of inbouw, boven de deur, aan de zijkant van de toegang of uit de vloer. Er zijn luchtgordijnen waarbij de lucht elektrisch wordt verwarmd, maar ook met warm water of via directe expansie met een warmtepomp. Ze zijn te krijgen in alle RAL-kleuren of in roestvrij staal. En natuurlijk is er ook een kwaliteitsverschil. Dat verschil is echter moeilijker op te merken, wat maakt dat er vaak voor een luchtgordijn van lagere kwaliteit wordt gekozen. “Het luchtdebiet, het verwarmingsvermogen, de grootte van de uitblaasopening, de blaasrichting, die parameters spelen altijd een rol bij de keuze van een goed luchtgordijn,” zegt Van Hoey. “De belangrijkste eigenschap om een goed werkend luchtgordijn te herkennen is dat het toestel, bijvoorbeeld bij een luchtgordijn boven een deur, de lucht uitblaast tot op de vloer en zo een maximale afsluiting van de buitenlucht garandeert.”

FABRIKANT MAAKT BEREKENING De berekening daarvoor is niet makkelijk, want warme lucht tot op de grond krijgen is een grotere uitdaging dan koude lucht. Daarnaast zit je – in tegenstelling tot bij industriële toepassingen zoals koel- en vriescellen – met een aantal beïnvloedende factoren. Denk maar aan de buitenwind, de hoogte van de winkel en de over- of onderdruk. Bij dat laatste zuig je bijvoorbeeld extra lucht naar binnen. Een installateur moet zich van die

'In de winter kan een winkel zijn deuren niet eens openzetten zonder luchtgordijn' berekening echter niets aantrekken, want die wordt door de fabrikant op maat gemaakt. De installateur meet enkel de hoogte en breedte van de deur op, en selecteert voor die afmetingen het juiste toestel uit de lijst. Van Hoey: “Wel een aandachtspunt voor de installateur: een luchtgordijn hangt best vlak boven de deur. Dat is esthetisch misschien iets minder mooi, maar veel effectiever. Wie het hoger hangt, verliest een deel van de luchtstroom. De fabrikant maakt een toestel immers zo dat de uitstromende lucht de warme lucht die langs boven naar buiten vloeit, tegenwerkt.”

KOELTE IN DE ZOMER Ook belangrijk om winkeliers te overtuigen van een luchtgordijn: in de zomer is zo’n toestel ook erg nuttig om de koelte in de winkel te bewaren.

“Dat verschil voel je minder,” zegt Van Hoey. “Maar de energiebesparing is er echt wel. In de zomer werkt zo’n toestel ook beter, want je luchtgordijn blaast koudere lucht uit, die makkelijker tot op de grond geraakt.” ❚

INSTALLATIE & BOUW | 75

Tekst: Michel Van den Bosch Beeld: ECR Belgium

NIEUW SYSTEEM COMBINEERT GROENE KLIMAATREGELING MET EENVOUDIGE PLAATSING De verwarming en koeling van het binnenklimaat is bij veel gebouwen erg duur. De installaties werken met een grote hoeveelheid koelvloeistof en moeten daarom ook door gecertificeerde koeltechniekers geplaatst worden.

Het nieuwe systeem TripleAqua van Beijer Ref, in België verdeeld door ECR Belgium, werkt voor het grootste deel met water en slechts een klein beetje natuurlijke koelvloeistof. Dat maakt de plaatsing een stuk eenvoudiger.

Het systeem bestaat uit een externe unit met warmtepomp die op het dak geplaatst wordt en in elke te koelen of te verwarmen ruimte een binnenunit.

Het systeem bestaat uit een externe unit met warmtepomp die op het dak geplaatst wordt en in elke te koelen of te verwarmen ruimte een binnenunit. Vanuit de unit op het dak vertrekt een koude en een warme leiding naar elke binnenunit. In de omgekeerde richting loopt een “grijze” retour. De warmte of koude van dat water wordt opgeslagen om opnieuw te gebruiken. Dit zorgt er mede voor dat er heel wat minder energie nodig is om warmte of koude te produceren, wat resulteert in een systeem met energielabel A+++.

WATER EN NATUURLIJK KOELMIDDEL De warmtepomp in de buitenunit gebruikt het natuurlijke Propæne en dus geen F-gassen zoals bij een klassiek VRF-systeem. Die F-gassen zijn mee de oorzaak van het broeikaseffect. Door de leidingen binnen stroomt gewoon water. Dit zorgt ook voor een belangrijke kostenbesparing: er is slechts vier kilogram natuurlijk koelmiddel nodig. Een VRF-systeem dat volledig op koelmiddel werkt, haalt makkelijk een GWP (Global Warming Potential) van 2.000. De TripleAqua komt nauwelijks aan 1 of 2. Dit omdat water helemaal geen GWP heeft.

VERWARMEN MET MINDER WARMTE Waar bij een traditionele verwarmingsinstallatie watertemperaturen van 60° tot 70° niet ongebruikelijk zijn, wordt het water van TripleAqua niet warmer dan zo’n 36°. Door de combinatie van een warmtepomp en hoogrenderende binnenunits is dit meer dan voldoende om een ruimte te verwarmen. Dit zorgt uiteraard voor een flinke besparing. Concreet draait dit systeem ongeveer 50% goedkoper dan een klassieke installatie.

76 | INSTALLATIE & BOUW

'Het nieuwe systeem TripleAqua van Beijer Ref werkt voor het grootste deel met water en slechts een klein beetje natuurlijke koelvloeistof' HERGEBRUIK RESTENERGIE De grootste besparing is echter te danken aan intelligent gebruik van de warmtepomp. Bij koeling komt warmte vrij, terwijl het verwarmen koude creëert. In de buitenunit zitten ook twee tanks waarin warmte en koude worden opgeslagen om ze nadien opnieuw te gebruiken, elders in het gebouw of op een ander tijdstip.

Wanneer bijvoorbeeld de verwarming wordt opgezet, wordt eerst de warmte in de tank aangesproken. Pas wanneer daar een tekort ontstaat, wordt er bij geproduceerd.

EENVOUDIGE EN VEILIGE PLAATSING VRF-systemen zijn gebaseerd op toestandsveranderingen van het koelmiddel. Door van vloeibare naar gasvormige toestand te gaan, of vice

Waar bij een traditionele verwarmingsinstallatie watertemperaturen van 60° tot 70° niet ongebruikelijk zijn, wordt het water van TripleAqua niet warmer dan zo’n 36°.

versa, komt koude of warmte vrij. Dat is bij TripleAqua niet van toepassing omdat er met water gewerkt wordt. Bij bijvoorbeeld lekken is dit erg belangrijk. Een waterlek is vervelend en moet ook opgelost worden, maar het berokkent geen schade aan het milieu. Hierdoor is TripleAqua een veel groenere oplossing dan de bestaande VRF systemen. ❚

TRIPLEAQUA: VERWARMEN KOELEN EN OPSLAG IN ÉÉN Verwarming en koeling is bij vele gebouwen een flinke kostenpost.

Met het TripleAqua systeem kunnen diverse ruimten onafhankelijk van elkaar gekoeld en/of verwarmd worden. En dit met tot wel 50% meer energiewinst. Hierdoor behoort het systeem tot één van de zuinigste in zijn soort, misschien zelfs wel ter wereld.

Het TripleAqua systeem pronkt met een A+++ energielabel en kiest voor de schoonste technieken en materialen die er zijn. In de centrale wamtepomp voor buitenopstelling fungeert het natuurlijke PROPAENE als koelgas, terwijl binnen gewoon water door het systeem stroomt en dit in drie leidingen, waarvan één voor de centrale terugvoer. Een unieke oplossing, met flinke besparing in installatietijd en materiaalkosten.

Het aansturen van het systeem is kinderlijk eenvoudig, alles gaat vanzelf. Het besturen gaat via het overzichtelijke bedieningspaneel, eventueel via telefoon, tablet of via internet.

Cool

Heat

TripleAqua is een conceptueel vernieuwend systeem, met slimme toepassingen van bewezen technieken en materialen. Alle onderdelen zijn vrij op de markt beschikbaar. Elke installateur kan het systeem plaatsen en het is koppelbaar aan andere systemen. De ideale basis voor een geïntegreerd systeem.

Store

Meer technische details, informatie of advies? Neem contact om met ECR-Belgium

Filialen: ECR-AARTSELAAR: ECR-ANDERLECHT: ECR-MERELBEKE: ECR-LUMMEN:

TripleAqua A5 liggend Belgie.ind1 1

info@ecr-belgium.be www.ecr-belgium.be Tel. +32 (0)3 / 457 91 32 Tel. +32 (0)2 / 522 99 39 Tel. +32 (0)9 / 242 09 00 Tel. +32 (0)13 / 44 45 14

INSTALLATIE BOUW | 77 10-3-2016 & 13:42:48

Tekst en Beeld: Renson

NIEUW VRAAGGESTUURD VENTILATIESYSTEEM D MÉT APP Met de Endura Delta, beschikbaar sinds eind maart, pakte Renson op Batibouw uit met een vraaggestuurd D+-ventilatiesysteem. De nieuwe technologie gaat een stuk verder dan de bestaande D-systemen, met vraagsturing afgestemd op de behoeften van bewoners. Detectoren in de afzuigunit bepalen op basis van continue metingen hoe intensief er in huis geventileerd moet worden.

Om gebruikers te betrekken bij de correcte bediening van hun ventilatiesysteem ontwikkelde Renson een app om de ventilatie-unit vanaf een smartphone aan te sturen. Wie niet ten volle begrijpt hoe een D-systeem werkt, zal zo’n systeem immers onvermijdelijk verkeerd gebruiken. Een logische bediening aan de hand van een slimme app is dan ook een extra tool om met een D-systeem correct te ventileren.

De Endura Delta bepaalt op basis van continue metingen hoe intensief er in huis geventileerd moet worden.

'De keuze van ventilatiesysteem hangt steeds vaker af van persoonlijke behoeften' Via de app is het mogelijk om de algemene luchtkwaliteit te monitoren, het ventilatieniveau te programmeren én in te stellen op basis van CO2-detectie en vervuiling in huis. De app meldt bovendien wanneer filters het best vervangen kunnen worden. De standaardprogrammatie is ingesteld op de theoretisch optimale luchtkwaliteit, maar dankzij de app kunnen gebruikers het systeem afstemmen op hun specifieke behoeften.

WELKE VENTILATIESYSTEEM VOOR UW WONING? Voor wie voortdurend thuis is, bewust bezig is met ventilatie en hoge akoestische eisen stelt, is een D-ventilatiesysteem zeker een juiste keuze. Het brengt wel extra kosten met zich mee: een vijfjaar-

78 | INSTALLATIE & BOUW

De app-bediening helpt bewoners hun ventilatiesysteem correct gebruiken

lijks onderhoud van de leidingen en een jaarlijks nazicht van de warmtewisselaar. Ook de filters moeten elk half jaar worden vervangen.

Voor wie niet wakker wil liggen van ventilatie is het C+-systeem de logische optie, maar uiteindelijk spelen heel wat meer factoren een rol. Ga je renoveren of een nieuwe woning neerzetten?

Welke eisen stel je op het vlak van energiezuinigheid? Wil je ook in de slaapkamers vervuilde lucht gecontroleerd kunnen afvoeren? Hoe wil je verse lucht binnenbrengen en hoeveel E-peilpunten winst denk je met je ventilatiesysteem op te strijken?

Voor welk type ventilatiesysteem je uiteindelijk ook kiest, die keuze hangt steeds vaker af van je persoonlijke behoeften. Renson biedt dan ook alle mogelijkheden aan en begeleidt je mee naar de keuze voor het best gepaste ventilatiesysteem. ❚

RenoC+ube®

Vraaggestuurde ventilatie voor renovatie • Uiterst compact formaat • Ideaal voor inbouw in verlaagd plafond of tussen dakspanten van uitbouw • Stille manier van ventileren door geintegreerde ventilator in dakdoorvoer • Vraaggestuurde ventilatie (vocht en aanwezigheid)

Meer info ? www.renson.be

REINIGING VAN VENTILATIEKANALEN

installatie_en_bouw_197x130_0615.indd 1

De realiteit leert dat ventilatiereiniging in België zeer oppervlakkig gebeurd. Het is dan ook geen evidente behandeling. Ventilatiekanalen vloeien immers over in elkaar in een labyrint van buizen die zich over diverse verdiepingen of soms over honderden meters vertakt. Zonder reiniging zijn de kanalen na vijf jaar echter een verzamelplaats van sporen en bacteriën. Die leiden in combinatie met condensatie tot schimmel- en bacteriegroei waardoor er geurhinder kan ontstaan.

18/06/15 11:34

Tijd om uw ventilatiekanalen te reinigen?

Als oplossing startte Diego Vanassche Venticleaning op, een spin-off van Laverge Cleaning uit Zwevegem. Venticleaning voert eerst een camera-inspectie uit om de vervuilingsgraad en de algemene toestand te onderzoeken. Op basis daarvan kiest Venticleaning voor perslucht of voor een roterend borstelsysteem waarbij de kanalen vacuüm getrokken worden en het vuil weggeborsteld wordt. Venticleaning voert ook het onderhoud uit van de verschillende delen van een ventilatiesysteem, zoals filters, kleppen, roosters, koude- en warmtebatterijen, registers, ventilatoren.

Venticleaning richt zich zowel op de markt van particuliere woningen als van kantoor- en industriegebouwen, ziekenhuizen, RVT’s en appartementsblokken. Alle installaties van ventilatiesystemen A, B en C komen in aanmerking, net zoals mechanische installaties (D). Na de uitgevoerde werken krijgt de klant een onderhoudsattest. ❚

Venticleaning, uw garantie op frisse lucht Venticleaning, Kappaertstraat 37 – 8550 Zwevegem www.venticleaning.be

INSTALLATIE & BOUW | 79

Klimaattechniek Industrie

MENS, MACHINE EN PRODUCT IN TOPCONDITIE Tekst: ValĂŠrie Couplez Beeld: Colt International

Temperatuur is een cruciale parameter in de productie van levensmiddelen. Niet alleen om de kwaliteit van het product te garanderen. Temperatuurcontrole is minstens even belangrijk om een aangenaam werkklimaat te creĂŤren voor het personeel en een optimale werking van machines te verzekeren. Bedrijven investeren daarom in natuurlijke adiabatische koeling van Colt International. Het resultaat: heel tevreden personeel.

80 | INSTALLATIE & BOUW

Klimaattechniek Industrie

De units op het dak zorgen voor de aanvoer van schone en verse gekoelde lucht in een productiehal.

De kennis is aanwezig om ook voor de strikte hygiëne-eisen van de voedingsindustrie een perfect duurzame oplossing te vinden.

EEN PRODUCTIEF WERKKLIMAAT Klimaatproblemen kunnen een ernstige impact hebben op de productievoortgang. Dat laat zich niet alleen voelen in de productiviteit van medewerkers, maar ook in het functioneren van machines en de kwali-

teit van eindproducten en grondstoffen. Een goed geconditioneerde ruimte is daarom vereist. Dat vraagt om aandacht op vier domeinen: beheersing van de temperatuur, behoud van relatieve luchtvochtigheid, een goede luchtbalans en een continue schone luchtkwaliteit.

Omdat het steeds een wisselwerking tussen verschillende parameters betreft, is expertise en knowhow essentieel. Colt International bouwt al sinds 1931 aan meer kennis in deze domeinen. Het bedrijf analyseert klimaatproblemen en ontwikkelt duurzame concepten voor klimaatbeheersing, specifiek afgestemd op het productieproces. Bijvoorbeeld in de voedingsindustrie, waar hygiëne nog een bijkomende uitdaging stelt. “Bij hygiënisch produceren staat de beheersing van temperatuur, luchtvochtigheid en luchtkwaliteit centraal. Overal komt lucht en lucht brengt bacteriën over. Door het conditioneren van de meest kritische zones, creëren wij daar 100% schone lucht. Vooral binnen de hygiënezonering is luchtverplaatsing van groot belang. Wij kozen daarom voor het luchtbehandelingssysteem van Colt dat dit proces waarborgt.”

EENVOUD EN GEBRUIKSGEMAK "Een goede installatie begint dus met een goede analyse. Daarbij draagt Colt ook steeds het KISS-principe hoog in het vaandel: keep it simple, stupid. “Goed technisch personeel is schaars. Ik kan het me als hoofd van de technische dienst niet veroorloven om een man kwijt te zijn aan klimaatregeling. ›

INSTALLATIE & BOUW | 81

Klimaattechniek Industrie

Schematische voorstelling van het werkingsprincipe van het concept van natuurlijke adiabatische koeling van Colt International.

Colt bood ons een oplossing die volautomatisch gestuurd was. In de productiehal hoeft enkel een uit-schakelaar te hangen, de rest neemt het systeem voor zijn rekening. Dat wil niet zeggen dat ik daarom het overzicht verlies. Het is een webgebaseerde sturing, waardoor ik alle gegevens online en real-time ter beschikking heb. Bijsturen blijft dus te allen tijde mogelijk. Maar nog belangrijker, door de historiekfunctie worden alle belangrijke gegevens bijgehouden over een langere periode. Als ik deze data rond temperatuur en vochtigheid naast de machinedata leg, komt daar informatie van onschatbare waarde uit naar boven om in de toekomst de efficiëntie van het productieproces nog verder op te drijven.”

EEN ZUINIGE EN EFFICIËNTE OPLOSSING Natuurlijke adiabatische koeling van Colt is een temperatuurbeheerssysteem dat gebruik maakt van wat er al aanwezig is in de bedrijfs- of productiehal. “Bij ons maakte Colt gebruik van de reeds bestaande natuurlijke jaloezieventilator. De warme lucht verdwijnt erdoor en de Coolstreams blazen opnieuw verse lucht de productiehal in. Op een natuurlijke en vooral heel zuinige manier halen we zo 5 °C van onze binnentemperatuur af. In vergelijking met een hoog rendement airco-

'In vergelijking met een hoog rendement airco-oplossing, kost dit maar een derde'

82 | INSTALLATIE & BOUW

Coolstream is een bijzonder energiezuinige oplossing die zorgt voor een uiterst stabiele klimaatbeheersing.

oplossing, kost dit maar een derde. Bovendien rendeert de oplossing evengoed in de winter. De warme lucht die zich bovenaan in de productiehal verzamelt kan weer gecirculeerd worden (dus een lage temperatuurgradiënt), zodat de verwarming minder hard moet draaien.” Het systeem zorgt ook voor een uiterst stabiele klimaatbeheersing. “Voor ons is het van belang om een zo vlak mogelijk klimaat met zo min mogelijk fluctuaties te hebben. De totale klimaatbeheersing moet in balans zijn, want alles heeft een uitwerking op ons eindproduct. De automatische klimaatregeling van Colt zorgt dat we het juiste evenwicht hebben.” ❚

Productpresentatie

Tekst: Viega Beeld: Viega

EINDELIJK: PERSEN VAN STALEN BUIZEN IN KLEINE MATEN

VIEGA LANCEERT MEGAPRESS VOOR 3/8”

Viega presenteert een nieuwe ontwikkeling in het innovatieve Megapress-perssysteem voor dikwandig staal. Met de kleine maat 3/8” wordt het persen van stalen buizen in residentiële verwarmingsinstallaties eindelijk mogelijk. Met deze belangrijke troef voor de installateur op de renovatie- en vervangmarkt breidt Viega het Megapress-gamma verder uit.

In 2014 bracht Viega Megapress op de Belgische markt, een revolutionair systeem voor het koud persen van buizen in dikwandig staal, in de maten ½” tot 2”. Dat was een grote stap voorwaarts ten opzichte van het traditionele lassen, want zo’n 60% sneller, geen risico op brandgevaar en zonder

te moeten sleuren met zware apparatuur op soms moeilijk toegankelijke plaatsen. Bovendien moet je niet meer de hele installatie laten leeglopen, wat bij lassen wel het geval is. Nu het systeem wordt uitgebreid met de nieuwe kleine maat 3/8”, worden de troeven van Megapress ook voor het vervangen of herstellen van particuliere verwarmingsinstallaties beschikbaar, die veelal uit dikwandig staal zijn opgebouwd.

Of de buis naadloos, gelast, ongecoat, verzinkt of met een kunstharslak gecoat is, maakt daarbij niet uit. Dankzij een speciaal EPDM profiel-afdichtingselement is Megapress ook bij ruwe oppervlakken en oneffenheden volkomen betrouwbaar. De 3/8”-fittingen worden geperst met een PT2 persbek en de Pressgun 5 of Picco. Het Viega Megapress-systeem is een compleet gamma, inclusief bochten, T-stukken, persbekken,…

Net als bij de grotere diameters worden niet-geperste verbindingen via de gepatenteerde SC-Contur-veiligheid onmiddellijk zichtbaar bij de droge dichtheidsproef in het bereik van 22 mbar tot 3 bar, bij de natte dichtheidsproef van 1 tot 6,5 bar. Na het persen is de verbinding duurzaam en 100% veilig dicht. ❚

INSTALLATIE & BOUW | 83

Manuele spoelsystemen voor urinoirs bestaan in tal van uitvoeringen. Het nadeel is echter dat je nog altijd een knop moet aanraken.

Tekst: Michel Van den Bosch Beeld: Schell

AUTOMATISCHE URINOIRSPOELING VOOR HYGIﾃ起ISCHER TOILETBEZOEK Manuele spoelsystemen voor urinoirs bestaan in tal van uitvoeringen. Het nadeel is echter dat je nog altijd een knop moet aanraken. Sommige mensen spoelen uit hygiﾃｫnische overwegingen dan ook liever niet door. Gevolg: een vuil urinoir en verstoppingen. Automatische spoelsystemen bieden een hygiﾃｫnische oplossing.

Schell gebruikt voor zulke automatische spoelsystemen actieve infrarooddetectie. Daarbij wordt een infraroodstraal uitgezonden. Als iemand voor het urinoir gaat staan, wordt de straal weerkaatst en voert het systeem een spoeling uit. Tijd en reikwijdte zijn daarbij instelbaar.

OPBOUW OF INBOUW De systemen van Schell kunnen bij opbouw- of inbouwtoestellen. Bij opbouw zitten de leidingen en het spoelsysteem op de muur. De manuele opbouwspoelingen van Schell kunnen probleemloos vervangen worden door automatische.

84 | INSTALLATIE & BOUW

Schell kiest echter resoluut voor een systeem met water.

NETJES WEGGEWERKT Bij inbouw zitten zowel de leidingen als het spoelsysteem in de muur. Alles wordt netjes weggewerkt achter een afdekplaat. Die zijn verkrijgbaar in diverse kleuren en uitvoeringen.

De inbouwkasten zijn hetzelfde als de manuele spoelers, dus ook hier kan je het manuele systeem verwijderen en het automatische installeren.

Dat is een belangrijk voordeel, want vaak zijn in de nieuwbouwfase niet de nodige budgetten voorhanden en kiest men daarom voor een manuele spoeling.

Bij een renovatie is dat geld er vaak wel en dan is het erg makkelijk om de spoeling te automatiseren.

LC-STURING (LIQUID CONTROL)

Een systeem met LC-sturing is er veilig tegen vandalisme.

Bij LC-sturing meet een sensor in de sifon het temperatuurverschil en de beweging in het water. Deze twee parameters geven aanleiding tot een spoeling. Dit systeem is erg veilig tegen vandalisme, want aan opbouwsystemen wordt getrokken en bij inbouwsystemen wordt er in de afdekplaten gekrast, of er worden sigaretten op

SCHELL KIEST RESOLUUT VOOR SYSTEEM MET WATER Er zijn ook systemen waarbij geen spoeling met water gebeurt. De geur uit de afvoer wordt tegengehouden door een urinebodem met daarop een vloeistof met een kleinere densiteit, door een afsluiter met rubberen afdichting of door rubberen slurf die een luchtdichte afsluiting vormt.

Schell kiest echter resoluut voor een systeem met water. “Dat zorgt immers voor een spoeling van de wanden van het urinoir en de afvoerleiding,” zegt Dirk Vanden Breede. “Bij een waterloos systeem is gebleken dat het moeilijk te verwijderen urinesteen zich vrij snel afzetten op de wanden van de afvoerbuizen. Een studie heeft overigens uitgewezen dat een spoeling met water niet duurder is dan een waterloos systeem.”

uitgedrukt of kauwgom tegen geplakt. Bij een LC-sturing is er van het spoelsysteem niets te zien. De sensor zit ingekapseld in de sifon. Dat zorgt er ook voor dat de sensor beschermd wordt tegen kalkafzetting of schade door schoonmaakmiddelen. Het sturingskastje kan je onzichtbaar wegwerken achter het porselein of zelfs in het plafond.

ZEER KLEIN PRIJSVERSCHIL “De verborgen of gewone elektronische sturing verschillen niet zo veel in prijs.

Toch is de LC-sturing nog niet zo bekend,” zegt Dirk Vanden Breede, directeur van Schell Belgium. “De bouwsector is op dat vlak soms conservatief: je moet iets letterlijk kunnen zien, al is het maar een afdekplaatje. Het is ook moeilijk in de marketing of in toonzalen te tonen. Dat zorgt blijkbaar voor drempelvrees.” ❚

INSTALLATIE & BOUW | 85

'De kantelbare spiegel beschikt over een lange hendel, waardoor bijvoorbeeld rolstoelgebruikers de spiegel gemakkelijk naar zich toe kunnen kantelen'

Tekst: Lieke van Zuilekom Beeld: Delabie

‘UTILITEIT STELT SPECIFIEKE EISEN AAN SANITAIR’ Waar huishoudkranen gemiddeld twintig keer per dag worden gebruikt, moeten kranen in utiliteitsgebouwen met gemak tweehonderd handelingen of meer per dag kunnen doorstaan, zonder in te boeten aan kwaliteit of levensduur.

Om hieraan te voldoen, zijn niet alleen product- maar ook marktkennis van groot belang. Delabie weet dat als geen ander. De vooraanstaande producent van een compleet en hoogwaardig sanitair assortiment is de enige producent in Europa die specifieke oplossingen voor de utiliteitsbouw biedt.

“Bij de ontwikkeling van onze producten hanteren wij een aantal vaste waarden”, vertelt Roos Ysebaert, Marketingcoördinator bij Delabie Benelux. “Naast veiligheid voor de gebruiker, hygiëne, duur-

86 | INSTALLATIE & BOUW

zaamheid, waterbesparing, installatie- en onderhoudsgemak staan vandaalbestendigheid en een lange levensduur voorop. Onze producten moeten met gemak 500.000 handelingen kunnen doorstaan, zonder in te boeten aan kwaliteit. Hierop bieden wij tien jaar garantie.”

DUURZAAM, SLIJTVAST EN HYGIËNISCH Tijdens VSK 2016 toonde het bedrijf een selectie uit haar assortiment, met naast vaste waarden zoals de antibacteriële wastafelkraan Tempomatic 4 en het Sporting zelfsluitend douchepaneel ook verschillende nieuwigheden, om de utiliteitsmarkt nog beter van dienst te kunnen zijn. Zoals het RVS sanitair, dat enkele maanden geleden aan het productengamma is toegevoegd. “RVS is niet alleen duurzaam en slijtvast, maar garandeert ook maximale hygiëne”, vertelt Ysebaert. “Het materiaal is hierdoor zeer geschikt voor ruimtes zoals ziekenhuizen, tandartspraktijken en verzorgingshuizen, voor wie we een breed assortiment bieden. Van toiletten en urinoirs tot wastafels en medische scrubs.”

STRAK, TIJDLOOS EN BESTAND TEGEN INTENSIEF GEBRUIK Het RVS-assortiment wordt aangevuld met een serie wastafels en douchepanelen in MINERALSTEEL en MINERALCAST, die dezelfde eigenschappen als RVS bieden. “MINERALSTEEL en MINERALCAST onderscheiden zich door hun strakke en tijdloze design en hun schok- en krasbestendigheid. Beide materialen zijn bestand tegen zeer intensief gebruik. Dankzij hun witte, homogene oppervlak zonder poreusheid, zijn de producten hygiënisch en eenvoudig te reinigen. De wastafels en douchepanelen worden geïnjecteerd of gegoten in één stuk, zonder lasnaden, om scheuren en bacteriehaarden tegen te gaan. MINERALSTEEL en MINERALCAST producten zijn bovendien bestand tegen thermische spoelingen. Beide materialen zijn bestand tegen zuren en hoge temperaturen en beantwoorden aan alle technische vragen voor een optimaal gebruik in ziekenhuizen en utiliteiten.”

Ook nieuw is de kantelbare spiegel van Delabie, die zeer geschikt is voor mindervaliden. “De kantelbare spiegel beschikt over een lange hendel, waardoor bijvoorbeeld rolstoelgebruikers de spiegel gemakkelijk naar zich toe kunnen kantelen,” vertelt Ysebaert. “De hendel heeft een ergonomisch design en past zich perfect aan de vorm van de hand aan. Voor een maximale veiligheid is de spiegel vervaardigd uit Securit glas.”

TEMPOFLUX

ZELFSLUITENDE URINOIRSPOELER VOOR OPBOUW

Soepele bediening.

Zorgeloos design Zelfsluiting ingesteld op 3 sec, regelbaar tussen 3 en 7 sec. (patent).

Debiet ingesteld op 0,15 l/sec aanpasbaar tot 0,3 l/sec.

Innoverend systeem met stopkraan en debietregeling geïntegreerd in de rozet (patent).

Conform de norm NF EN 12541.

Een laatste nieuwigheid betreft de nieuwe SECURITHERM EP BIOSAFE wastafelmengkraan 2620EP. “Deze kraan biedt een zeer uniek ontwerp, dat aan alle vereisten binnen een zorginstelling of rusthuis voldoet”, besluit Ysebaert, “met naast comfort ook totale veiligheid, hygiëne en beheersing van de bacteriegroei.” Kijk voor meer informatie op www.delabiebenelux.com. ❚

Meer informatie op delabiebenelux.com

INSTALLATIE & BOUW | 87

Dit zeggen de installateurs: Chris Hartman, Beoordeling door de vakman: Zeer goed (9½)

“Snelle en eenvoudige inbouw.”

Andreas Reichert, Beoordeling door de vakman: Goed (8½)

“Dankbare randen voor de tegelzetter.”

DOUCHEPROFESSIONALS IN ACTIE

De grote “douche-testactie” van Villeroy & Boch is in volle gang. In totaal hebben 100 installateurs in Europa de unieke kans om de nieuwe douchevloeren uit de serie Infinity grondig te testen.

Daarbij werden onderdelen als de inbouw, het toebehoren en de oppervlakte nauwkeurig onder de loep genomen.

Tal van doucheprofessionals hebben de douchevloeren al bij hun klanten ingebouwd en gaven aan onder de indruk te zijn: de Squaro Infinity van Quaryl® komt bijvoorbeeld sterk voor de dag door de kleine rondingen aan de zijkanten en blijkt een ideale oplossing voor levensloopbestendige badkamers en barrièrevrije doucherenovaties.

Joachim Brombach, Beoordeling door de vakman: Goed (8½)

“Bijzonder geschikt voor barrièrevrije inbouw.”

Thomas Mildner, Beoordeling door de vakman: Goed (8)

“Prachtig oppervlak.” * Beoordeling van de Squaro Infinity in het kader van de “douche-testactie” met installateurs (stand 24-03-2016)

Met Squaro Infinity presenteert Villeroy & Boch een op maat te maken douchevloer, die aanspreekt door de vele mogelijkheden en zijn hoogwaardige kwaliteit.

Lees nu de eerste beoordelingen door professionals op pro.villeroy-boch.com/shower

Tekst: Lieke van Zuilekom Beeld: Villeroy & Boch

GRATIS DOUCHEVLOERPAKKETTEN VOOR INSTALLATEURS DIE HUN ERVARINGEN WILLEN DELEN

Om de markt te informeren over haar nieuwe producten en om de kwaliteit van haar producten nog verder te verbeteren, is Villeroy & Boch onlangs de Shower Campaign gestart. Het bedrijf heeft aan vijfentwintig installateurs in de BeNeLux-regio twee gratis douchevloerpakketten ter beschikking gesteld, om te installeren bij hun klanten. In ruil hiervoor informeren de installateurs Villeroy & Boch, professionals in de markt en eindklanten over het installatieproces én het eindresultaat van hun werkzaamheden.

Subway Infinity is de nieuwe keramische douchevloer van Villeroy & Boch voor mensen die toch graag kiezen voor de look van tegels, maar met het gemak van een gladde vloer.

“De installateurs delen foto’s van de situatie voor, tijdens en na de verbouwing, onder andere op onze website”, vertelt Carrie Heiners, marketingmedewerker bij Villeroy & Boch Bad en Wellness.

“Daarnaast vragen wij hen een evaluatieformulier in te vullen, waarin zij hun mening kunnen geven over bijvoorbeeld de kwaliteit (stabiliteit, oppervlak en slipvastheid), het design en de onderhoudsvriendelijkheid van onze producten. De installateurs kunnen hun voorkeuren aangeven ten aanzien van materiaal, afmetingen en kleuren en kunnen – indien gewenst – suggesties doen voor verbetering. Zodat wij onze producten nog verder kunnen optimaliseren.” ›

De Squaro-douchevloer is super vlak en ziet er daardoor prachtig uit. Bovendien voelt hij heerlijk warm aan de voeten.

INSTALLATIE & BOUW | 89

REACTIES VAN GEBRUIKERS Verschillende installateurs die deelnemen aan de Shower Campaign hebben inmiddels hun foto’s online gezet en hun reactie gedeeld. Zoals Andreas Reichert, directeur van REICHERT GmbH uit Wildberg. Hij vertelt onder andere: “In het verleden bouwde ik meestal douchevloeren van geëmailleerd staal in. Het design en het randloze uiterlijk van de Squaro Infinity douchevloer bevallen me zeer goed. Hetzelfde geldt voor de kleur.

Het gevoel bij het aanraken van materiaal en oppervlakken is aangenaam, de stabiliteit en robuustheid zijn ook prima. Ook de verpakking maakt een uitstekende indruk.” Over de inbouw zegt Reichert: “Dat ging snel en eenvoudig. Met twee man heeft het twee uur gekost.” Reichert wijst onder meer op de goed begrijpelijke montagehandleiding, de eenvoudige uitlijning van de installatieset en het snel intrekkende schuim.

Thomas Mildner, montagespecialist en directeur bij Der Bäderbauer uit Furth im Wald vertelt: “In het verleden heb ik meestal acryldouchevloeren en douchegoten/betegelde douches ingebouwd. Het design, het randloze ontwerp, de kleur en het gevoel bij het aanraken van het materiaal en de oppervlakken bevallen mij bij de Squaro Infinity zeer goed.

De stabiliteit en robuustheid van de douchevloer zijn goed – dit geldt ook voor de verpakking.”

een print op de douchevloer gemaakt worden in hetzelfde patroon als de tegels in de douche, voor een mooi geheel. Het is een vloer, maar je ziet een tegel! Verder is het materiaal stoot-, slagen krasvast. Subway Infinity is verkrijgbaar in 38 verschillende maten van 80 x 75 cm tot aan een XXL-variant van 160 x 100 cm.” douchevloeren zijn dankzij het unieke materiaal Quaryl® op de millimeter nauwkeurig te plaatsen.

'Villeroy & Boch startte met de Shower Campaign om de markt te informeren over haar nieuwe producten en de kwaliteit van haar producten te verbeteren'

90 | INSTALLATIE & BOUW

De campagne focust op de twee douchevloeren Squaro Infinity (Quaryl) en Subway Infinity (keramiek) met ViPrint, die in 2015 in de markt zijn geïntroduceerd. “Sommige mensen geven de voorkeur aan een tegelvloer in de douche”, vertelt Heiners.

“Echter zijn tegels erg onhygiënisch (vuil blijft in de voegen zitten) en onveilig door de gladheid.

Subway Infinity is de nieuwe keramische douchevloer van Villeroy & Boch voor mensen die toch graag kiezen voor de look van tegels, maar met het gemak van een gladde vloer.” Voor Subway Infinity is hiertoe een innovatieve printtechnologie ontwikkeld: ViPrint, vertelt ze. “Hiermee kan

De Squaro Infinity douchevloeren zijn dankzij het unieke materiaal Quaryl® op de millimeter nauwkeurig te plaatsen, met zeer strakke randen en hoeken, vertelt Heiners. “Zelfs in lastige hoeken of zuilen. De douchevloer is super vlak en ziet er daardoor prachtig uit. Bovendien voelt hij heerlijk warm aan de voeten, is hij gemakkelijk schoon te houden en voldoet hij aan de hoogste antislipklasse. Squaro Infinity is beschikbaar in vijf moderne kleuren, namelijk Antraciet, Grijs, Bruin, Edelweiss of Crème.”

Omdat de douchevloeren nieuw zijn in de markt, biedt Villeroy & Boch deelnemende installateurs vooraf een training aan, zodat zij de douchevloeren vakkundig kunnen installeren. ❚

Viega Megapress

Maakt het onmogelijke mogelijk.

Tot 60 % sneller bij dikwandig staal.

viega.be/Megapress/nl

Eindelijk is het mogelijk: de koude perstechniek voor dikwandige stalen buizen.

Of het nu gaat om een verwarmingsinstallatie, koelsysteem of industriële toepassing - op plaatsen met bijzonder hoge eisen waarborgen dikwandige stalen buisleidingen een duurzame en economische installatie. Viega Megapress maakt het nu mogelijk stalen buizen conform NBN EN 10220/10255 - in de maten van ½ tot 2 duim met behulp van de koude perstechniek te verbinden. Bovendien beschikken de fittingen over de beproefde Viega SC-Contur die niet-geperste verbindingen zichtbaar ondicht maakt. Zo wordt de montagetijd tot 60 % korter en kunnen lastig toegankelijke punten gemakkelijk en 100 % veilig worden geperst. Viega. Altijd beter!

„ECHTE PROFESSIONAL S EISEN K WALITEIT: HANSABLUEBOX.“ Ontdek het nieuwe universele inbouwsysteem van HANSA . www.hansa-belgium.be

AZ_BLUEBOX_197x130_Belgien_RZ.indd 1

17.03.16 16:13

Events

Uit de enquête van Remeha blijkt dat de consument niet wakker ligt van het energielabel voor verwarmingsinstallaties..

Tekst: Jeroen Schreurs Beeld: Remeha

CONSUMENT WEET WEINIG OVER ENERGIELABELS Een enquête van verwarmingsspecialist Remeha bij meer dan 100 Belgische verwarmingsinstallateurs toont aan dat de energielabels voor consumenten nog te onduidelijk zijn, vijf maanden na de invoering van de Ecodesign-regelgeving.

Informatie en sensibilisering door de overheid zijn dan ook een must. Dat bleek ook op het debat dat Remeha op de openingsdag van Batibouw organiseerde.

Sinds 26 september 2015 is er een nieuwe Europese wetgeving van toepassing op alle CV-ketels, warmwatertoestellen met een vermogen kleiner of gelijk aan 400 kW en warmtewisselaars en warmwateropslagtanks kleiner of gelijk aan 2000 liter. Elke nieuwe verwarmingsketel of verwarmingsinstallatie moet enerzijds aan een minimale energieprestatie voldoen en krijgt anderzijds een energielabel Dat label moet bij elke offerte voor een installatie worden meegegeven. Een eerste resultaat uit de enquête van Remeha is dat de helft van de ondervraagde installateurs

92 | INSTALLATIE & BOUW

dat ook standaard doet. Toch denkt bijna 85 procent van de respondenten dat collega-installateurs dat niet doen.

GEEN COMMUNICATIE VAN OVERHEID Remeha nodigde op Batibouw enkele leden van de pers uit om de overige resultaten van de enquête te bespreken, samen met Marcel Kunkeler, expert bij installatiebedrijf Biggreen, Johnny De Haes, expert bij installatiebedrijf De Haes, en Steven Deygers, ErP-expert bij Remeha. Hun belangrijkste conclusie een half jaar na de invoering: de energielabels zijn een meerwaarde, maar nog niet genoeg gekend bij consument én installateur. De Haes: “Er wordt te weinig over ErP gepraat. De installateurs die goedkopere ketels op de markt brengen, zwijgen er natuurlijk over. Maar wat erger is: vanuit de overheid heb ik nog geen enkele communicatie naar de burger gezien.”

De sector vraagt daarom meer informatie, controle en sensibilisering vanuit die overheid. Maar liefst 65 procent van de respondenten is hier

Events

“Er wordt veel gevraagd van de installateur,” vindt Marcel Kunkeler. “Terwijl het toch een hele aanpassing is..

voorstander van. “Een nationale sensibiliseringscampagne kan er zeker voor zorgen dat het energielabel meer aandacht en duiding krijgt bij zowel de consument als de vakman,” vindt Deygers.

PAKKETLABEL Die duiding is nodig, want de regelgeving is complex. “Er wordt veel gevraagd van de installateur,” vindt Kunkeler. “Terwijl het toch een hele aanpassing is. Een verwarmingsinstallatie is meer dan een ketel alleen, denk maar aan de thermostaat of een gekoppelde warmtepomp of zonneboiler. In zo’n geval moeten wij ook nog een pakketlabel berekenen.”

'Er wordt te weinig over ErP gepraat' Om dat te vergemakkelijken werkten fabrikanten rekentools uit die de installateur kunnen helpen bij de berekening van een totaalinstallatie.

Het blijft daarbij wel moeilijk om de combinatie van verschillende merken te berekenen. Steven Deygers: “De berekening van een systeemlabel vraagt bijkomende aandacht van de vakman. Een pakketlabel berekenen aan de hand van rekenbladen is zeker geen evidentie. Het is dan ook de vraag of het de installateur loont deze investering te maken in offertefase, als de consument er toch niet bij stilstaat.”

NIET GEÏNTERESSEERD Uit de enquête blijkt verder dat de consument niet wakker ligt van het energielabel voor verwarmingsinstallaties. Volgens de ondervraagde installateurs vraagt driekwart van de klanten niet naar het energielabel van zijn installatie. En slechts 1 op 3 kiest een toestel in functie van het energielabel. De Haes: “Tachtig procent van onze klanten beoordeelt enkel op prijs. Toestellen die in het begin iets meer kosten, maar wel een forse energiebesparing opleveren, vallen uit de boot. Om klanten te overhalen, moet ik goed gedocumenteerd ter plaatse komen. Wij bieden ook een garantie van vier jaar aan op het toestel, die zekerheid vinden onze klanten ook belangrijk. Op die manier behalen we toch wel succes.” ❚

Remeha nodigde op Batibouw enkele leden van de pers uit om de overige resultaten van de enquête te bespreken.

INSTALLATIE & BOUW | 93

Events

Tekst: Wouter Polspoel Beeld: i-Lounge

I-LOUNGE: AUDIOVISUELE BEURS IN TOUR & TAXIS In Tour & Taxis in Brussel gaat op 7 en 8 juni de zevende editie van i-Lounge door, een audiovisuele beurs voor al wie professioneel bezig is met audiovisuele technieken.

“Het idee om zo’n beurs te organiseren is gegroeid uit mijn eigen ervaring,” steekt ondernemer Geert Torfs van wal. Hij heeft een eigen bedrijf dat entertainment voor kinderen verzorgt. “Maar ik deed ook al heel wat andere dingen. Zo was ik ooit klanktechnicus bij Studio 100. Ik vond het destijds niet normaal dat er geen beurs bestond over audiovisuele en theatertechnieken. Iets waar ik dan maar eigenhandig verandering in bracht met i-Lounge,

'De beurs richt zich op al wie beroepsmatig bezig

aanvankelijk in het Sportpaleis in Antwerpen, maar wegens het stijgende succes nu al voor de derde keer in Tour & Taxis in Brussel.”

DEBAT MET SVEN GATZ De beurs, die gratis is, richt zich op al wie beroepsmatig bezig is met audiovisuele technieken. Vorig jaar lokte het evenement zo’n 600 bedrijven, als bezoeker of standhouder. Een aantal dat Torfs opnieuw hoopt te halen.

“Onder meer door de organisatie van een netwerkmoment voor de standhouders op 7 juni ’s avonds. Elke standhouder mag dan acht klanten uitnodigen voor een debat met minister van Cultuur Sven Gatz.” Voorts kan je er terecht voor allerlei workshops, zoals een cursus hoogtewerken of een opleiding brandveiligheid. De onderwerpen van de masterclasses zijn dan weer concreter. Zo leer je er bijvoorbeeld hoe je geluid kan compressen tijdens concerten.

“Of je nu theatertechnicus, stadionomroeper, freelancer of inrichter van conferentiezalen bent: je zal er sowieso nieuwe dingen ontdekken,” besluit Torfs. ❚

is met audiovisuele technieken'

i-Lounge ging aanvankelijk door in het Sportpaleis in Antwerpen, maar vindt dankzij het stijgende succes nu al voor de derde keer in Tour & Taxis plaats.

Vorig jaar lokte het evenement zo’n 600 bedrijven, als bezoeker of standhouder.

94 | INSTALLATIE & BOUW

Events

Tekst: Jeroen Schreurs Beeld: ISE

ISE WORDT ’S WERELDS GROOTSTE BEURS VOOR GEÏNTEGREERDE SYSTEMEN De eerste vierdaagse editie van Integrated Systems Europe in het RAI in Amsterdam eindigde met ongeveer 65.000 geregistreerde bezoekers. Dat is bijna 11 procent meer dan in 2015 en maakt van ISE officieel de grootste beurs rond audiovisuele systemen en systeemintegratie.

Met meer dan 1.000 van de grootste AV-producenten en dienstenbedrijven ter wereld hadden bezoekers in Amsterdam een unieke kans om de nieuwste producten en technologieën te bekijken. Journalisten uit 40 verschillende landen brachten verslag uit van honderden productlanceringen en nieuwigheden op de beurs. ISE zette ook in op haar vierdaagse dagelijkse krant en lanceerde ISEshow.TV. “Het grote aantal bezoekers bevestigde ons vermoeden dat een uitbreiding met een vierde beursdag nodig was en dat ze waarde toevoegt voor bezoekers en exposanten,“ zegt Integrated Systems Events Managing Director, Mike Blackman. “Ik ben ook enorm blij met de overweldigend positieve feedback en wil iedereen bedanken die aanwezig was en bijgedragen heeft tot ISE 2016.“

VEEL TOESCHOUWERS In de vier ISE beursvloer-theaters, gewijd aan Residentiele, Commerciële, Samengevoegde Technologieën- en Audio-oplossingen, kwamen 30.000 toeschouwers naar meer dan 150 voorstellingen van exposanten kijken. Zeker het ‘Commerciële oplossingen’-theater, verzorgd door de Digital Signage Summit, was erg succesvol, met presentaties van Google, Onelan, Grassfish en Benetton.

Met meer dan 1.000 van de grootste AV-producenten en dienstenbedrijven ter wereld hadden bezoekers in Amsterdam een unieke kans om de nieuwste producten en technologieën te bekijken.

'Het grote aantal bezoekers bevestigde ons vermoeden dat een uitbreiding met een vierde beursdag nodig was' Ook de dag voor de officiële opening van ISE trokken de evenementen Smart Building Conference en Audio Forum een recordaantal bezoekers. In het panelgesprek voor de opening zagen daarnaast meer dan 400 geïnteresseerden hoe Wired UK-hoofdredacteur David Rowan een panelgesprek modereerde over het Internet of Things en de ‘sensorisatie‘ van gebouwen, met bijdrages van vertegenwoordigers van CDEC, Harman, Context en NEC.

VIERDE DAG EEN SUCCES Er was ook veel te doen rond het FRDY@ISE-programma, dat voor een unieke ervaring moest zorgen op de vierde en afsluitende dag van het evenement.

Naast verschillende netwerkmomenten van producenten, organiseerde ISE onder andere een ‘Ontmoet de CEO‘-ronde, waarbij bezoekers konden praten met verschillende managers van deelnemende bedrijven.

Een hoogtepunt op die laatste dag was ook de afsluitende keynote-speech van Michio Kaku, de leidende fysicus en futurist. Hij zetten aan meer dan 700 aanwezigen zijn visie uiteen over onze technologische toekomst, waar het internet ‘overal en nergens‘ is en artificiële intelligentie in elk aspect van ons leven terugkomt.

BEURS 2017 BIJNA VOLZET

Een hoogtepunt op die laatste dag was de afsluitende keynote-speech van Michio Kaku.

Voor de volgende Integrated Systems Europa – van 7 tot 10 februari 2017 – is al meer dan 47.000 vierkante meter beursruimte verkocht. Dat is al 2 procent meer dan de verkochte ruimte voor 2016 en 95 procent van de beschikbare ruimte voor 2017, wanneer er ook een nieuwe hal aan het plan wordt toegevoegd. ❚

INSTALLATIE & BOUW | 95

Event

Tekst: Dagmara Kostoëva Beeld: Hansa Copyright: Martimax

NIEUWE VESTIGING VOOR HANSA AQUAPUNKT IN HERK-DE-STAD Om de markt in België, Nederland en Frankrijk verder uit te breiden, investeert Hansa in een nieuwe showroom in het centraal gelegen Herk-de-Stad. De opening werd op 19 februari 2016 gevierd met een feestelijk event in aanwezigheid van onder andere de CEO en president Pekka Kuusniemi.

96 | INSTALLATIE & BOUW

Event

“We kozen voor Herk-de-Stad, omdat de meeste werknemers van Oras (Finse producent van kraanwerk voor keukens en badkamers, red.) hier in de buurt wonen,” aldus Kosta Kourtis, countrymanager België en Luxemburg. Marketingmanager Jos Verstraeten voegt er aan toe: “Bovendien ligt de nieuwe showroom dicht bij het verkeersknooppunt van Lummen, waardoor grote steden, zoals Leuven en Antwerpen goed bereikbaar zijn.”

DE SHOWROOM Wie de showroom binnenwandelt, heeft meteen een zicht op alle producten. “De showroom is niet

volgepropt. Het is een open ruimte, waar mensen rustig kunnen rondwandelen en de producten bezichtigen,” zegt Verstraeten.

Bovendien hebben wij een sauna ter beschikking,” lacht Verstraeten.

“Helemaal anders dan de bestaande showrooms,” vult Kourtis aan. “Alle nieuwe producten die in Duitsland voorgesteld zijn, komen ook in de nieuwe showroom. Hansa verkoopt niet rechtstreeks aan particulieren, maar ontvangt wel graag de particuliere klanten samen met hun installateurs.” Hansa acht het trouwens belangrijk dat de kopers de producten goed kennen.

Hansa besteedt veel aandacht aan duurzaamheid. De moderne, ecologisch verantwoorde Hansa-technologie valt onder “green responsibility” en garandeert minimaal verbruik van water en energie. Wat de ontwerpen van badkamers betreft, zijn de opties volgens de fabrikant grenzeloos. Bovendien streeft Hansa naar hoog gebruikscomfort en een sterke kwaliteit van zijn producten.

“Daarom organiseren we bijscholingen waarbij iedereen welkom is. Ook architecten. Via hen kunnen we onze technische producten aan de installateurs bekendmaken. De bijscholingen worden trouwens gekoppeld aan eten en drinken.

FILOSOFIE VAN HANSA

'Water beleven' is echter dé filosofie waar Hansa werkelijk voor staat “Water beleven door water ook vorm te geven,” zegt Verstraeten. “Ons doel: een eenheid van design en functie creëren.” ❚

INSTALLATIE & BOUW | 97

Universele luchtverdeelkast Ontworpen om ventilatielucht van mechanische ventilatiesystemen te verdelen van en naar diverse ruimten.

Eenvoudige installatie en onderhoudsvriendelijk

Standaard in AE34C (DN75) beschikbaar met 8, 16 of 24 aansluitingen Diverse adapterstukken beschikbaar voor alle mogelijke configuraties in Air Excellent Semi-Circular en Circular

Luchtdichtheidsklasse C Geluidsarm : in combinatie met isolatieset

Inspectieluiken in DN180 met EPDM afdichtingsring en vergrendeling

member of

LDL.BE

Max. debiet tot 450m³

Ubbink nv | Jan Samijnstraat 9, 9050 Gentbrugge | Tel: 09 237 11 00 | www.ubbink.be

LUCHTGORDIJNEN KWALITEIT AAN EEN LUCHTIGE PRIJS

• • • • • • • •

Opbouw / inbouw Warm water verwarmd Elektrisch verwarmd DX-luchtgordijnen (warmtepomp) Beschikbaar voor roterende deuren Hoog comfort Laag geluidsniveau Optimale klimaatscheiding

UW SPECIALIST IN LUCHTGORDIJNEN Topair BVBA - Dendermondse Steenweg 131 - 9100 Sint-Niklaas - T 03 776 89 95 - info@topair.be - www.topair.be

CLI-4122-adv topair-horz-221214.indd 1

22/12/14 16:36

Opleiding

Tekst: Jeroen Schreurs Beeld: Ubbink

SPECIALE OPLEIDING

OM VENTILATIESYSTEMEN TE INSTALLEREN Bestaande ventilatie-installateurs of personen die ventilatie D-systemen willen beginnen installeren, kunnen Ubbink Certified Installer worden.

Om dat certificaat te behalen, zijn er drie criteria: een opleiding ventilatie (vervolmakingscursus) in de Ubbink Experience Academy volgen, minimaal drie complete Ubbink ventilatiesystemen per jaar plaatsen en erkend zijn als ventilatie-installateur of erkend ventilatie-installateur in wording. Geïnteresseerden doorlopen dus de S.T.S. ventilatie online (ontwerper/voorontwerp/ mechanische ventilatie en de doorvoeropeningen) en de praktische examens (meten van debieten en elektrisch vermogen).

EXCLUSIEVE VOORDELEN ALS UBBINK CERTIFIED INSTALLER • Vijf jaar garantie op uw aangekochte en geïnstalleerde WTW-toestellen (wisselstukken), • Vijf jaar gratis filters op uw aangekochte en geïnstalleerde WTW-units (standaard G3 filtersset - 1 set/jaar) • Full service ondersteuning door de technische specialisten en vertegenwoordigers van Ubbink • Uw link op de Ubbink-website als certified installer • Gepersonaliseerde marketingondersteuning tijdens deelname aan beurzen • Folder en demo-materiaal.

ERKEND Ubbink is erkend als opleidingscentrum, dus bedrijven kunnen een tussenkomst in de loonkost krijgen van €15/u/arbeider ( PC 124). Aanvragen gebeuren voor de start van de opleiding.

De eerstvolgende opleiding vindt plaats op 13 april 2016 van 9u tot 16u.

Een tweede opleiding is voorzien op 11 mei. De opleiding zal doorgaan in de Ubbink Experience Academy, Jan Samijnstraat 9 9050 Gentbrugge.

Schrijf u nu in en ontvang één universele luchtverdeelkast t.w.v. 240 euro.

Inschrijven kan via www.ubbink.be. ❚

INSTALLATIE & BOUW | 99

WARMTEPOMPTECHNIEK

Duurzaam verwarmen zat nog nooit zo goed.

Onze warmtepompen besparen tot 40% op energie, nooit op comfort.

Wie vandaag bouwt of renoveert, moet zijn woning duurzaam verwarmen. Met de energiebesparende warmtepompen van Mitsubishi Electric zit dat alvast goed. Dankzij de vooruitstrevende technologie zijn ze zuiniger dan ooit en leveren ze in alle omstandigheden een hoog warmtecomfort. De voordeelacties zijn een mooi extraatje om klanten daarvan te overtuigen.

TOP

KWALITE

IT

www.mitsubishi-electric.be www.warmtepomp.be

Your reliable partner

Innovaties van Flamco; voor het betere installatiewerk Prescor BFP terugstroombeveiligers

RSA beugels voor het zware werk

BSK beugels voor kunststof buizen

Lucht- en vuilafscheiders Smart

Flamco blijft investeren in onderzoek en productontwikkeling en in samenwerking met installateurs werken wij continu aan nieuwe producten.

Ons productassortiment is daarmee constant in beweging om zo goed mogelijk te blijven aansluiten op uw behoeften en de laatste ontwikkelingen in de markt.

Daarom Flamco: voor het betere installatiewerk.

Vacumat Eco ontgassingsautomaat

Indirect gestookte RVS boilers

www.ďŹ&#x201A;amcogroup.com

Expansie-automaten

INSTALLATIE & BOUW

WIE DOET WAT VANAF € 595 PER JAAR WETEN UW KLANTEN OOK WAT U DOET! ‘Wie doet wat’ zijn servicepagina’s met een overzicht van de meest gerenommeerde bedrijven per rubriek. U kan deelnemen met uw bedrijfslogo met naamsvermelding.

Bel of mail voor alle informatie over een vermelding in Installatie & Bouw met Mathieu Noppe: T +32 50 36 81 70 - E m.noppe@louwersmediagroep.be

WWW.INSTALLATIEENBOUW.BE HET MEEST COMPLETE OVERZICHT VOOR GERENOMMEERDE TOE­LEVERANCIERS VOOR INSTALLATIETECHNIEK, HVAC, SANITAIR EN ELEKTRICITEIT

Staat u nog niet op www.installatieenbouw.be?

Neem dan voor meer informatie contact op met Kevin Desender: k.desender@louwersmediagroep.be

SCHRIJF U NU IN VOOR ONZE ONLINE NIEUWSBRIEF!

WIE DOET WAT

ALGEMENE DIENSTVERLENING

BEVEILIGING VERGOKAN NV SECURITY SOLUTIONS

CARRIER AIRCONDITIONING BENELUX BV Rijndijk 141 2394 AG HAZERSWOUDE RIJNDIJK T +31 71 341 71 11 F +31 71 341 41 92 E kim.verkolf@carrier.utc.com W www.carrierbenelux.com

MUYSHONDT SECURITY SOLUTIONS Lodderstaat 20 2880 BORNEM T +32 3 889 22 55 F +32 3 889 11 50 E info@muyshondt.be W www.muyshondt.be

Meersbloem Meiden 16

LEGRAND GROUP NV

9700 OUDENAARDE

Kouterveldstraat 9

T +32 55 31 83 35

1831 DIEGEM

F +32 55 31 43 88

T +32 2 719 17 11

E sales@vergokan.com

F +32 2 719 17 00

W www.vergokan.com

E info@legrandgroup.be

FEDERATIES

W www.legrandgroup.be

BIM SOFTWARE EN CONSULTANCY SECTOR ORGANISATIE VOOR VENTILATIE FÉDÉRATION POUR LE SECTEUR DE LA VENTILATION

CARRIER AIRCONDITIONING BENELUX Branch office België Bld Sylvain Dupuislaan 243, 1070 BRUSSEL (Anderlecht) T +32 2 523 01 70 F +32 2 521 13 53 E johan.vergaelen@carrier.utc.com W www.carrier.be

VENTIBEL VZW

STABIPLAN BVBA

Korte Lozanastraat 5 2018 ANTWERPEN T +32 3 289 01 01 E info@stabiplan.be W www.stabiplan.com/nl-be

BRANDERS & KETELS

Volkstraat 57

RITTAL NV

2000 ANTWERPEN

Stokkelaar 8

M +32 478 56 21 23

9160 LOKEREN

E hendrik.daem@ventibel.be

T +32 9 353 91 11

W www.ventibel.be

F +32 9 355 68 62

GEREEDSCHAPPEN

E info@rittal.be

BEDRIJFSWAGENINRICHTING

W www.rittal.be

TEEK VAILLANT NV G TEEK Boswegel 35 9190 STEKENE T +32 497 51 99 27 E info@g-teekbe W www.g-teek.be

Golden Hopestraat 15 1620 DROGENBOS T +32 2 334 93 00 E info@vaillant.be W www.vaillant.be

REMEHA NV

SORTIMO BVBA Schaarbeeklei 491 1800 VILVOORDE T +32 2 355 03 70 F +32 2 355 03 71 E info@sortimo.be W www.sortimo.be

Koralenhoeve 10 2160 WOMMELGEM T +32 3 230 71 06 F +32 3 354 54 30 E info@remeha.be W www.remeha.be

SORTIMO CENTRUM

Schaarbeeklei 491 1800 VILVOORDE

SORTIMO OOST

Industrieweg 49/7 3980 TESSENDERLO

102 | INSTALLATIE & BOUW

T +31 76 579 41 90

T +32 4 247 79 00

F +31 76 579 41 99

F +32 4 246 20 20

E Info@flir.com

E mail@euro-diesel.com

W www.flir.com

W www.euro-diesel.com

INSTALLATIEMATERIAAL

Graafsebaan 68

COMAP NV/SA

5242 JN ROSMALEN

Alsembergsesteenweg 454

T +31 73 523 02 56

NIKO

Industriepark West 40 9100 ST.- NIKLAAS T +32 3 760 14 70 F +32 3 777 71 20 E sales@niko.be W www.niko.eu

INRICHTING VAN BERDIJFSVOERTUIGEN

Patrick Wagnonlaan 7 7700 MOESKROEN T +32 56 55 49 66 F +32 56 34 86 62 E info@vtc.be W www.vtc.be

4847 NW BREDA

4460 GRACE-HOLLONGE

SCHLEIFENBAUER BV

ELEKTRICITEIT

VTC BVBA

Charles Petitweg 21

Rue de l’Avenir, 61

DOMOTICA

SORTIMO WEST Gentseweg 749 8793 SINT-ELOOIS-VYVE

FLIR COMMERCIAL SYSTEMS BV

EURO-DIESEL SA

F +32 2 378 23 39

W www.schleifenbauer.eu

E marketing@comap.be W www.comap.be

E. VAN WINGEN

Durmakker 27 Bist 14 2630 AARTSELAAR T +32 3 870 74 00 F +32 3 887 40 00 E info@obo-betterman.com W www.obo-betterman.com

T +32 2 371 01 61

E info@schleifenbauer.eu

E. VANWINGEN NV OBO BETTERMANN SA

1653 DWORP

F +31 73 521 23 83

9940 EVERGEM T +32 9 253 08 00 T +32 9 253 40 82

NV

BEGETUBE NV Kontichsesteenweg 53/55 2630 AARTSELAAR T +32 3 870 71 40 F +32 3 877 55 75

E info@vanwingen.be

E info@begetube.com

W www.vanwingen.be

W www.begetube.com

WIE DOET WAT

INSTALLATIETECHNIEK HVAC/R

VIEGA

LENAERTS NV

Planet I business park

Europark 1086 3530 HOUTHALEN T +32 11 60 92 10 F +32 11 52 54 47 E info@lenaertsnv.be W www.lenaertsnv.be

Tollaan 101 c 1932 Sint-Stevens-Woluwe T +32 2 551 55 10 F +32 2 503 14 33 E info@viega.be W www.viega.be

FUTURE CLIMA BVBA

LINUM EUROPE NV

Essenlaan 9 3600 GENK T +32 89 38 40 38 F +32 89 38 20 38 E tim@futureclima.be W www.futureclima.be

Vijverhoek 53, 8520 KUURNE T +32 56 35 92 94 F +32 56 35 88 47 E info@linum.eu W www.linum.eu

ISOLATIEMANTELS

INSTALLATEURS ELEKTRICITEIT ETI VAN DEN VEN ELECTRO-SECURITY-AIRCO-ENERGY

INDUSTRIEEL - PRIVAAT

EHM BVBA Industrieweg 3

Griffier Schobbenslaan 2a 2140 ANTWERPEN T +32 3 235 16 24 F +32 3 235 09 11 E luc.ost@etivdv.be W www.etivdv.be

INSTALLATEURS HVAC

2850 BOOM T +32 3 844 45 75 F +32 3 844 50 85 E info@ehm.be W www.ehm.be

ELEKTROWERKEN DE PROFT

NAESSENS HVAC Desselgemsesteenweg 39 8540 DEERLIJK T +32 56 61 31 13 F +32 56 61 72 42 E info@naessenshvac.be W www.naessenshvac.be

INSTALLATEURS SANITAIR BCV WORKS

Flor Hofmanslaan 4

CROES-BELLEN NV

9280 LEBBEKE

Industriepark Kolmen 1208 3570 ALKEN T +32 11 31 40 27 F +32 11 59 13 50 E croes.bellen@scarlet.be W www.croes-bellen.be

E tim@electrowerkendeproft.be W www.electrowerkendeproft.be

BENVITEC BUILDING NV Koolmijnlaan 201 3582 BERINGEN T +32 11 45 07 50 F +32 11 45 07 59 E info@benvitec.be W www.benvitec.be

EL SYSTEMS 3520 ZONHOVEN T +32 11 81 92 92

LENAERTS NV

F +32 11 81 92 93

Europark 1086 3530 HOUTHALEN T +32 11 60 92 10 F +32 11 52 54 47 E info@lenaertsnv.be W www.lenaertsnv.be

E info@elsystems.be W www.elsystems.be

SURKIJN BVBA

COFELY AXIMA NV

Holeikstraat 12

Montenegrostraat 138-144 1190 BRUSSEL T +32 2 533 23 11 F +32 2 538 86 85 E brussels@cofelyaxima-gdfsuez.be W www.cofelyaxima-gdfsuez.be

3545 HALEN T +32 13 44 14 05 F +32 13 44 43 29 E surkijn.bvba@telenet.be

9070 DESTELBERGEN T +32 9 335 76 02 F +32 9 335 76 03 E info@isolatiemantels.be W www.isolatiemantels.be

CARRIER AIRCONDITIONING BENELUX BV Rijndijk 141 2394 AG HAZERSWOUDE RIJNDIJK T +31 71 341 71 11 F +31 71 341 41 92 E kim.verkolf@carrier.utc.com W www.carrierbenelux.com

BENVITEC BUILDING NV

Senator Alfons Jeurissenlaan 1032

Dendermondesteenweg 67

KLIMAATBEHEERSING

Pieter Verhaeghestraat 8 8520 KUURNE T +32 (0)56 414998 W www.bcvworks.be

T +32 52 41 07 24

INSULUX BVBA

Koolmijnlaan 201 3582 BERINGEN T +32 11 45 07 50 F +32 11 45 07 59 E info@benvitec.be W www.benvitec.be

CARRIER AIRCONDITIONING BENELUX Branch office België Bld Sylvain Dupuislaan 243, 1070 BRUSSEL (Anderlecht) T +32 2 523 01 70 F +32 2 521 13 53 E johan.vergaelen@carrier.utc.com W www.carrier.be

NAESSENS HVAC Desselgemsesteenweg 39 8540 DEERLIJK T +32 56 61 31 13 F +32 56 61 72 42 E info@naessenshvac.be W www.naessenshvac.be

COLT INTERNATIONAL NV Zandvoorstraat 1, 2800 MECHELEN T +32 15 28 60 80 F +32 15 27 08 28 E info@be.coltgroup.com W www.coltinfo.be

INSTALLATIE & BOUW | 103

WIE DOET WAT

SOFTWARE

VENTILATIE

A DIVISION OF

COOLWORLD RENTALS BVBA THE AIRCONDITIONING

Adequat NV Business Center

COMPANY

Brusselsesteenweg 159, 9090 MELLE

Haringrodestraat 56, 2018 ANTWERPEN

T +32 9 335 26 90

T +32 3 288 66 44

T 0800 88900 (gratis)

F +32 3 288 03 03

E sales@coolworld-rentals.be

E info@tac.be

W www.coolworld-rentals.com

BOUWSOFT Molenweg 9 8377 MEETKERKE T +32 50 45 40 80 F +32 50 32 38 08 E info@bouwsoft.be W www.bouwsoft.be

STUDIEBUREAUS TECHNIEKEN

W www.tac.be

KL

www.aldesbenelux.com

ALDES BENELUX BV BELGIAN BRANCH Rue Jean Verkruyts 60 4681 OUPEYE T +32 4 374 98 20 F +32 4 374 98 29 E info@ aldesbenelux.com W www.aldesbenelux.com

GALLETTI BELGIUM NV INTERCOOL

Essenestraat 16, 1740 TERNAT

Uitbreidingstraat 10

T +32 496 81 21 19

2600 BERCHEM

E pierre.vueghs@galletti.be

T +32 3 825 55 66

W www.galletti.be

E info@intercool.be

VAN LOOY GROUP NV Noordersingel 19 2140 BORGERHOUT T +32 3 235 35 08 F +32 3 235 64 69 E info@vanlooy.com W www.vanlooy.com

AIR TRADE CENTRE

POMPEN

W www.intercool.nl

Hoogstraat 180 1930 ZAVENTEM T +32 (0)2 7119489

BOTEC NV GRUNDFOS BELUX Boomsesteenweg 81-83

AIRCOTECH BELGIË

2630 AARTSELAAR

Assesteenweg 117

T +32 3 870 73 00

1740 TERNAT

F +32 3 870 73 01

T +32 2 582 77 50

W www.grundfos.nl

E info@aircotech.be

SANITAIR

W www.aircotech.be

Sportstraat 42-44 2160 WOMMELGEM T +32 3 354 36 18 F +32 3 354 41 92 E info@botec.be W www.botec.be

DELABIE BENELUX

E sales.belgium@airtradecentre.com W www.airtradecentre.com

TECHNISCHE CONTROLE

Beter Zeker.

AEROPULMO BVBA Industriepark Brechtsebaan 22

BTV - TECHNISCH BUREAU VERBRUGGHEN VZW Van der Sweepstraat 3 bus 44 2000 ANTWERPEN T +32 3 216 28 90 F +32 3 238 86 65 E raf.hectors@btvcontrol.be W www.btvcontrol.be

KLIMATISATIE

F +32 (0)2 7210433

2900 SCHOTEN T +32 3 685 49 00 F +32 3 680 12 30 E info@aeropulmo.be W www.aeropulmo.be

TECHNISCHE PRODUCTEN

Kommenstraat 20

SWEGON BELGIUM NV Rue de Huy 24 B-4280 Hannut T +32 19 51 93 20

Chaussée de Tirlemont 102

T +32 2 520 16 76 E info@delabiebenelux.com W www.delabiebenelux.com

F +32 19 51 93 21 E info@swegon.be W www.swegon.be

KOEL- & VERWARMINGSTECHNIEK N.V.

LEMMENS SA

B-1070 BRUSSEL

BELIMO

5030 GEMBLOUX

Radeweg 25 8171 MD VAASSEN T +31 578 576 836 E info@belimo.nl W www.belimo.nl

T +32 81 62 52 52 E info@lemmens.com W www.lemmens.com

VEILIGHEIDSKLEDIJ

NATHAN IMPORT/EXPORT

KVT NV

NATHAN IMPORT/EXPORT

MEWA SERVIBEL S.A.

Plaslaar 48

Lozenberg 4

2500 LIER

1932 ZAVENTEM

T +32 3 491 99 00

T +32 2 721 15 70

F +32 3 491 99 29

F +32 2 725 35 53

E info@kvt-nv.be

E info@nathan.be

W www.kvt-nv.be

W www.nathan.be

Avenue Léopold III 33 7134 PÉRONNES-LEZ-BINCHE T +32 64 23 07 00 F +32 64 23 08 00 E info@mewa.be W www.mewa.be

104 | INSTALLATIE & BOUW

F +32 81 62 52 53

MITSUBISHI ELECTRIC EUROPE Autobaan 2, 8210 LOPPEM T +32 50 40 48 48 F +32 50 39 26 04 E info@mitsubishi-electric.be W www.mitsubishi-electric.be

WIE DOET WAT

ZEHNDER GROUP BELGIUM

RENSON® VENTILATION NV Industriezone 2 Vijverdam Maalbeekstraat 10 8790 WAREGEM T +32 56 62 71 11 F +32 56 60 28 51 E info@renson.be W www.renson.be

VEKO LIGHTSYSTEMS BVBA

Blarenberglaan 3c/001

Gulkenrodestraat 7, Unit 10 2160 WOMMELGEM

2800 MECHELEN

T +32 3 827 21 96

F +32 15 28 05 11

F +32 3 825 52 86

E info@zehnder.be

E sales@veko.be

W www.zehnder.be

W www.veko.be

T +32 15 28 05 10

REMEHA NV

SYSTEMAIR

SOLAR SPIRIT BVBA AIR TRADE CENTRE Hoogstraat 180 1930 ZAVENTEM T +32 2 711 94 89 F +32 2 721 04 33

TROX BELGIUM NV Paepsemlaan 18g 1070 BRUSSEL T +32 2 522 07 80 F +32 2 520 21 78 E info@trox.be W www.trox.be

E sales.belgium@airtradecentre.com

Koralenhoeve 10, 2160 WOMMELGEM T +32 3 286 85 50 F +32 3 354 54 30 E info@remeha.be W www.remeha.be

Meester van der Borghtstraat 58 2580 GRASHEIDE T +32 15 63 52 21 F +32 15 76 10 21 E info@solarspirit.be W www.solarspirit.be

W www.airtradecentre.com

A DIVISION OF

Autobaan 2 8210 LOPPEM T +32 50 40 48 48 F +32 50 39 26 04 E info@mitsubishi-electric.be W www.mitsubishi-electric.be

ZONNEPANELEN

VERWARMING

Romeinsestraat 6 00/01 3001 HEVERLEE T +32 16 38 70 80 F +32 16 38 70 89 E info@systemair.be W www.systemair.be

MITSUBISHI ELECTRIC EUROPE

REMEHA NV Koralenhoeve 10, 2160 WOMMELGEM

STIEBEL ELTRON BVBA ‘t Hofveld 6 1702 GROOT-BIJGAARDEN T +32 2 423 22 28 F +32 2 423 22 12 E info@stiebel-eltron.be W www.stiebel-eltron.be

WATERBEHANDELING

T +32 3 286 85 50

VENTILAIR GROUP Pieter Verhaeghestraat 8 8520 KUURNE T +32 56 36 21 20 F +32 56 36 21 21 E be@ventilairgroup.com W www.ventilairgroup.be

COOLWORLD RENTALS BVBA

F +32 3 354 54 30

Adequat NV Business Center

E info@remeha.be

Brusselsesteenweg 159, 9090 MELLE

W www.remeha.be

T +32 9 335 26 90 T 0800 88900 (gratis)

WARMTEPOMPEN

E sales@coolworld-rentals.be W www.coolworld-rentals.com *

BWT BELGIUM NV Leuvensesteenweg 633 1930 ZAVENTEM T +32 2 758 03 10 F +32 2 758 03 33 E info@bwt.be W www.bwt.be

CTC BENELUX Vlamingstraat 4

ZEHNDER GROUP BELGIUM Blarenberglaan 3c/001 2800 MECHELEN T +32 15 28 05 10 F +32 15 28 05 11 E info@zehnder.be W www.zehnder.be

SCHWANK BV

8560 WEVELGEM

Nijverheidsweg 5

T +32 56 43 28 53

4104 AN CULEMBORG

F +32 56 41 76 36

T +31 345 51 31 43 F +31 345 51 84 64

E info@ctcbenelux.com W www.ctcbenelux.com

E g.cooreman@schwank.be W www.schwank.be

VERLICHTING

OSRAM BENELUX BV Postbus 115 2900 AC CAPELLE A/D IJSSEL T +31 10 750 14 14 F +31 10 750 14 06 E ronald.moeskops@osram.nl W www.osram.nl

REMEHA NV

Hier uw logo?

DAIKIN AIRCONDITIONING BELGIUM NV A. Franklin 1B

Vanaf € 495,- per jaar weet uw doelgroep wat u doet!

Bel of mail Mathieu Noppe of Freddy Fierens voor alle informatie over een vermelding in Installatie & Bouw:

Koralenhoeve 10, 2160 WOMMELGEM

1300 Waver

T +32 3 286 85 50

T +32 10 23 72 23

F +32 3 354 54 30

F +32 10 24 49 10

E m.noppe@louwersmediagroep.be

E info@remeha.be

E info@daikin.be

E f.fierens@louwersmediagroep.be

W www.remeha.be

W www.daikin.be

T +32 50 36 81 70

INSTALLATIE & BOUW | 105

› Installatievriendelijk Zeer gemakkelijk te monteren en installeren dankzij het doordachte ontwerp.

› Gebruiksvriendelijk Handige instel- en uitleesfuncties dankzij het ingebouwd LCD-display met blauwe verlichting.

De doordachte condenserende gaswandketel

Remeha Calenta + iSense De winnende combinatie

› Modern design Reeds jarenlang de winnaar in zijn klasse.

› Kostenbesparend Dankzij de geïntegreerde energie efficiënte circulatiepomp.

› Top prestaties Uiterst hoog jaarrendement, zowel tijdens verwarmingsals sanitair warmwaterbedrijf.

Uiterst stille werking dankzij het hoog isolerend vermogen.

› Ecolabel Verwarming A+ Sanitair warm water A

Remeha Calenta 28c + Remeha iSense + Buitenvoeler

Hypermoderne condensatietechniek De prijsbewuste en toekomstgerichte installatie Een hypermoderne condenserende gaswandketel in solo of combi-uitvoering. De betrouwbaarheid en optimale prestaties gaan bij de Remeha Calenta hand in hand, voor een onbezorgde warmte- en sanitair warmwatervoorziening.

De Remeha Calenta is universeel toepasbaar en vormt een extra comfortabele combinatie met de Remeha iSense thermostaat. Ze blinken samen uit in een eenvoudige intuïtieve bediening en door de unieke manier van communicatie.

De winnende combinatie voor een prijsbewuste en toekomstgerichte installatie.

Al 40 jaar de meest duurzame en energiezuinige lijnverlichting van Europa Al 40 jaar ontwikkelt, produceert en monteert Veko Lightsystems de meest duurzame en energiezuinige lijnverlichting van Europa.

Hiermee leveren wij, bij nieuwbouw én renovatie op een unieke manier een belangrijke bijdrage aan het behalen van een BREEAM-NL certificaat.

• ordergerichte productie

Solid Solutions. Smart Lighting.

• geen opslagruimte nodig • bewezen lange levensduur aluminium profielen • minimaal gebruik verpakkingsmateriaal • hergebruik verpakkingsmateriaal • tijdsbesparing door eenvoudige montage • minimale CO2 uitstoot

Wilt u weten welke besparing voor uw bedrijf haalbaar is?

Bel +32 3 827 21 96 of ga naar www.veko.be

VEKO LIGHTSYSTEMS BVBA, GULKENRODESTRAAT 7, UNIT 10, B-2160 WOMMELGEM

MEWA DYNAMIC速.

Bewegingsvrijheid kan men huren.

WIJ REGELEN HET Hier naar de film gaan

www.be-dynamic.com