Ingooigem Het Lijsternest
Lijsternest tot kleinste details gerestaureerd
Stijn Streuvels herleeft Het Lijsternest, de beschermde woning (1904) van schrijver Stijn Streuvels, was dringend aan restauratie toe. Na goedkeuring van het dossier door Onroerend Erfgoed gaf de provincie West-Vlaanderen bouwonderneming Denys de opdracht stabiliteitswerken uit te voeren en de site tot in de kleinste details te restaureren. De woning werd teruggebracht naar een toestand die de situatie kort voor Streuvels’ dood in 1969 zo nauwkeurig mogelijk benadert. De werken startten in maart 2011 en namen meer dan twee jaar in beslag.
Ruim dertig jaar geleden kocht de provincie het Lijsternest in Ingooigem aan en richtte het in als museum. Zo bleef de woning van Stijn Streuvels –sinds april 2004 beschermd als monument– met zijn interieur en boekencollectie behouden. De laatste jaren vertoonden de gevels van de gebouwen echter grote scheuren, doordat de fundering indertijd niet op gelijke diepte werd gelegd. Ook de ondergrond in klei, die sterk uitzet en krimpt, en de vele bomen, die water opslorpten, speelden een nefaste rol. De volledige site was dan ook dringend aan restauratie toe.
LANG WACHTEN Het duurde echter heel lang voor de herstellingswerken konden starten. Hoewel de overheid in 2003 al de eerste stappen zette, keurde de gewestelijke erfgoedambtenaar het uitvoeringsdossier pas in november 2009 goed. In
80 | BOUWEN AAN VLAANDEREN
Ingooigem Het Lijsternest
Participanten aan het woord Tapigro: schilder- en behangwerken, raamdecoratie en zonwering Tapigro werd 35 jaar geleden opgericht als plaatsingsbedrijf van vol tapijt. Vrij snel behoorde ook schilderwerk tot het aanbod, gevolgd door nog een hele reeks andere activiteiten waaronder behangwerk, linoleum, laminaat, gordijnen en zonwering. Momenteel telt de onderneming 15 arbeiders en 3 bedienden. Voor Tapigro was het ‘t Lijsternest een ‘klassiek’ project omdat de onderneming gewoon is om zowel te werken in de private sector als in de projectmarkt en ‘t Lijsternest was een combinatie van beide. Niettemin, was het project een belangrijke referentie omwille van de bijdrage aan het cultureel erfgoed. Een speciale vermelding verdient het oude kleurgebruik en het gebruik van oud behangpapier. Gespreid over enkele maanden waren een viertal medewerkers betrokken in het project. Tot de talrijke referenties van Tapigro behoort onder meer het Opvangcentrum CAWRA, OCWM Aalst.
de tweede helft van 2010 kreeg het project groen licht en in maart 2011 kon hoofdaannemer Denys aan de slag. In een eerste fase moesten Denys de nodige stabiliteitswerken uitvoeren. “Een dergelijk project is ons op het lijf geschreven, aangezien wij alle technieken in huis hebben,” zegt Walter Cromheeke, divisiemanager renovatie en restauratie bij Denys. “Wij hebben eerst alle waardevolle, historische elementen, zoals vloeren, kachels en zelfs de houten bak met tabaksbladeren, zorgzaam gedemonteerd en geïnventariseerd. Daarna groeven we de grond tot 1 meter onder de vloerplaat af, boorden funderingspalen tot 16 meter diep en verbonden deze met een stevige betonplaat.” ›
BOUWEN AAN VLAANDEREN | 81
N.V.
Tapigro / beter WOON winkel Industriepark De Bruwaan 35, 9700 Oudenaarde T 055/31 24 44 E tapigro@skynet.be
Uw Partner voor alle glaswerken, zowel rustiek of modern. Openingsuren: Ma – Vr van 9.00h tot 12.00h en 13.30h tot 18.30h Za 10.00h tot 12.30 en 13.30 tot 17.00h t. 09 225 34 27 f. 09 225 10 04 www.qualiglas.be
In eigen huis /
In eigen huis /
In eigen huis /
In eigen huis /
In eigen huis /
tunnelling works / civil works / water works / restoration works / building works / pipeline works / dream works
restoration works restoration works restoration works restoration works works restoration
www.denys.com
Foto / Binnenrenovatie van het station in Leuven, een 19de eeuws gebouw in neoclassicistische stijl.
restauratie is meer dan nostalgie. meer dan angstvallig bewaren wat ooit was. restauratie blaast de pracht van ons erfgoed nieuw leven in en integreert het met de kracht van het hier en het nu. daarom zijn restauratiewerken ons op het lijf geschreven. we slaan de brug tussen traditie en hightech. we hanteren de meest innovatieve bouwtechnieken, maar we hebben het grootste respect voor het oorspronkelijke karakter van ons erfgoed. bij denys beheersen we alle restauratietechnieken en voeren we ze uit met eigen mensen en materieel. dat is de beste garantie op feilloze kwaliteit binnen de gestelde stricte deadlines.
www.tapigro.be/tapigro
restoration works
restauratie is meer dan nostalgie. meer dan angstvallig bewaren wat ooit wa restauratie blaast de pracht van ons erfgoed nieuw leven in en integreert he restauratie is meer dan restauratie nostalgie. meer dan van angstvallig watdaarom ooit was. de kracht het hierbewaren en het nu. zijn restauratiewerken ons op het is meer dan nostalgie. meer dan angstvallig bewaren wat ooit was. restauratie is meer dan nostalgie. meer dan angstvallig bewaren wat ooit was. restauratie de pracht ons erfgoed nieuw leven en integreert het geschreven. we slaan deinbrug tussen traditie en hightech. we hanteren de m restauratie de pracht van ons erfgoed nieuw leven in en integreert het met met restauratie blaast de pracht van ons erfgoed nieuw leven in enblaast integreert het metvanblaast de het krachtnu. van daarom het hier en het nu. daarom zijn restauratiewerken ons op hetlijf lijf het grootste respect voor het de kracht van het hier en zijn restauratiewerken ons op het innovatieve bouwtechnieken, maar we hebben de kracht van het hier en het nu. daarom zijn restauratiewerken ons op het geschreven. lijf we slaan restauratie de brug tussen traditie en hightech. we hanteren meer de meest is meer danhanteren nostalgie. angstvallig bewaren oo geschreven. we slaan brug tussen traditiemaar en hightech. de het meest oorspronkelijke karakter van ons erfgoed. bij dan denys beheersen we allewat restau geschreven. we slaan de brug tussen traditie en hightech. we hanteren dede meest innovatieve bouwtechnieken, we hebben hetwe grootste respect voor blaast deze pracht van ons erfgoed leven in dat en integree innovatieve bouwtechnieken, maar we hebben het grootste respect voor hetoorspronkelijke karakter van ons bij denys beheersen we alle restauratieinnovatieve bouwtechnieken, maar we restauratie hebben het grootste respect voor het technieken enerfgoed. voeren we uit met eigen mensen nieuw en materieel. is de be technieken en voeren de we ze uit met van eigenhet mensen en materieel. dat isdaarom de beste zijn restauratiewerken ons op kracht hier enwe het nu. oorspronkelijke karakter van ons erfgoed. bij denys beheersen we alle restauratieoorspronkelijke karakter van ons erfgoed. bij denys beheersen alle restauratiegarantie op feilloze kwaliteit binnen de gestelde stricte deadlines. garantie op feilloze kwaliteit binnen de gestelde stricte deadlines. technieken en voeren we ze uit met eigen mensen en materieel. is de we beste geschreven. wematerieel. slaan de brug tussen traditie en hightech. we hanteren technieken en dat voeren ze uit metvaneigen mensen en dat stijl. is de beste Foto / Binnenrenovatie station in Leuven, een 19de eeuws in neoclassicistische Foto het / Binnenrenovatie van het gebouw station in Leuven, een 19de eeuws gebouw in neoclassicistische stijl. garantie op feilloze kwaliteit binnen de gestelde stricte deadlines. bouwtechnieken, garantie op feilloze kwaliteit binnen deinnovatieve gestelde stricte deadlines. maar we hebben het grootste respect voo oorspronkelijke karakter van ons erfgoed. bij denys beheersen we alle Foto / Binnenrenovatie van het station in Leuven, een 19de eeuws gebouw in neoclassicistische stijl. Foto / Binnenrenovatie van het station in Leuven, een 19de eeuws gebouw in technieken enneoclassicistische voeren we stijl. ze uit met eigen mensen en materieel. dat is www.denys.com garantie op feilloze kwaliteit binnen de gestelde stricte deadlines.
In eigen huis /
Qualiglas Van De Velde NV Watlingtonstraat 7 - 9000 Gent info@qualiglas.be
www.siersmederij.be
www.denys.com
Foto / Binnenrenovatie van het station in Leuven, een 19de eeuws gebouw in neoclassicistische stijl. www.denys.com
tunnelling works / civil works / water works / restoration works / building works / pipeline works / dream works
www.denys.com
works / civil works / water works / restoration works / building works / pipeline works / dream tunnelling works / civil works / water works / restoration works / building tunnelling works / pipeline works / dream works
www.denys.com tunnelling works / civil works / water works / restoration works / building works / pipeline works / dream works
tunnelling works / civil works / water works / restoration works / building works / pipeline works / d
Ingooigem Het Lijsternest
Participanten aan het woord Smederij Warande –renovatie siersmeedwerk Smederij Warande (Gent), opgericht in 2005, is uitgegroeid tot een bedrijf met 23 vakbekwame medewerkers. Dit bedrijf is gespecialiseerd in het ontwerpen van smeedijzeren poorten, hekwerk, balustrades, … en de renovatie van siersmeedwerk. De Gentse smederij renoveerde binnen de vooropgestelde vier weken de beschermde smeedijzeren poort en de ornamenten in de stalen lintelen in ’t Lijsternest. “Wij demonteerden de poort, ontdeden ze in onze werkplaats van verf en roest om ze daarna in de originele staat te herstellen. Van de ornamenten maakten wij een replica,” zegt projectleider Steven Lecleir. “Het is een uitdaging om antiek smeedwerk in zijn oorspronkelijke staat terug te brengen, zeker bij beschermde monumenten. Wij zijn trots dat wij dergelijke projecten kunnen uitvoeren.” Smederij Warande is ook actief betrokken bij de renovatie van de Koninklijke Gaanderijen in Oostende en Immeuble Bréderode in Brussel).
Qualiglas Van de Velde –beglazing
Qualiglas Van de Velde (Gent) plaatste isolerende beglazing in de nieuwe ramen en deuren en verving de gebroken enkele beglazing door identiek getrokken glas in ’t Lijsternest. De firma was daarvoor twee en een halve dag met drie medewerkers op de bouwplaats actief. Familiebedrijf Qualiglas, opgericht in 1912 door Désiré Van de Velde, is een veelzijdige glasleverancier met een eigen plaatsingsdienst. De firma telt vandaag acht vaste en vier freelance werknemers en specialiseert zich in het vervangen van gebroken glas, het plaatsen van isolerende beglazing, interieurbeglazing en glazen deuren, en het snijden en slijpen van glas op maat voor tal van toepassingen. Qualiglas werkte ook mee aan onder meer de Koninklijke Gaanderijen op de Wellington Hippodroom van Oostende, de wintertuin van het psychiatrisch centrum in Menen en de afdeling radiotherapie van AZ Nikolaas in Sint-Niklaas.
OOG VOOR DETAIL Na deze stabiliteitsingrepen konden de echte restauratiewerken aanvatten. Elk detail, zowel binnen als buiten, werd gerestaureerd naar analogie van de situatie einde jaren zestig. “Wij demonteerden en herplaatsten dakpannen en vervingen waar nodig de kapotte elementen door recuperatiepannen. Onze medewerkers plaatsten isolatie, herstelden de muren en schilderden het buitenschrijnwerk. Het enkel glas bleef behouden, maar kreeg wel een UV-werende folie,” vertelt projectleider Dries Deryckere. Voor het interieur moest de aannemer op zoek naar verschillende authentieke elementen, zoals granito vloertegels, kachels, design-lampen, bakelieten stopcontacten, zelfs een boiler en badkuip. “Het originele type gordijnen en het behangpapier waren echter nagenoeg onvindbaar. Daarom hebben wij gordijnen uit een vergelijkbare stof laten maken, die de sfeer van de oorspronkelijke gordijnen uitstraalden. Enkele beeldbepalende behangpapieren zijn digitaal herdrukt,” vervolgt Deryckere. “Alleen de elektriciteit en de andere technieken, zoals de gasverwarmingsinstallatie, zijn volledig vernieuwd en onopvallend geïntegreerd.”
SCHUUR KRIJGT GRONDIGE OPKNAPBEURT De bestaande historische schuur was eveneens aan herstelling en restauratie toe. Ook hier moest de stabiliteit verzekerd worden wegens de grote druk van de kleiheuvel waartegen de schuur is aangebouwd. Denys isoleerde het gebouw en bracht panelen aan, om een goede akoestiek te waarborgen. Daarnaast installeerde hij ook een kleine kitchenette. “De schuur is nu een polyvalente ruimte. We voegden er een nieuwbouwvolume aan toe, voor de sanitaire faciliteiten,” sluit Deryckere af. ❚
Technische Fiche Opdrachtgever: Architect: Aannemer: Glas: Smeedwerken: Schilder- en behangwerken, raamdecoratie en zonwering: Start werken: Einde werken:
provincie West-Vlaanderen Architectenbureau Van Acker & Partners, Gent/Oostkamp Bouwonderneming Denys, Wondelgem Qualiglas Van de Velde, Gent Smederij Warande, Gent Tapigro, Oudenaarde maart 2011 maart 2013
BOUWEN AAN VLAANDEREN | 83
bedrijfspresentatie
Ervaring in restauratie en archeologie verhoogt snelheid en nauwkeurigheid Ruben Willaert (Sijsele-Damme) is gespecialiseerd in de restauratie van historische interieurs en archeologisch onderzoek. De afdeling 'restauratie' van de gelijknamige bvba werd opgericht in 2001. In 2006 kwam de afdeling 'archeologie' erbij. Vandaag tellen beide afdelingen samen zeventien gediplomeerde medewerkers. De afdeling restauratie spitst zich vooral toe op de conservatie en restauratie van roerende en onroerende goederen in historische interieurs, zowel in kerkelijke als burgerlijke gebouwen. De expertise van deze afdeling omvat de conservatie en restauratie van houten of stenen objecten, al dan niet polychroom, muur- en plafondschilderijen, schilderijen, verguld- en stucwerk. “Ook volledige reconstructies van marmerimitaties, zoals uitgevoerd in het 'Liberaal
Gebouw' in Geraardsbergen, behoren tot onze kernactiviteiten,� zegt Ruben Willaert. “Verder is deze afdeling gespecialiseerd in het uitvoeren van archivalisch-bouwhistorische studies en stratigrafisch kleurenonderzoek. Dergelijke onderzoeken worden meestal uitgevoerd in het kader van de opmaak van een bestek of bouwplan of in functie van de kleurafwerking van een interieur. Ruben Willaert en zijn team werden, in onderaanneming van Denys, aangesteld voor de restauratie van het interieur van het oude spoorwegstation van Leuven, de restauraties van het interieur van het Liberaal Gebouw in Geraardsbergen en de plafondschilderingen in de Sint-Niklaaskerk in Gent. De ervaren restaurateurs stonden ook in voor de restauratie van de zestiendeeeuwse beeldengroep Sint-Hermes, de vieringbeelden en de altaren van de Sint-Hermeskerk in Ronse.
84 | BOUWEN AAN VLAANDEREN
bedrijfspresentatie
Archeologie “Wij stelden vast dat initiatiefnemers van een bouwproject steeds vaker geconfronteerd werden met archeologie,” vertelt Ruben Willaert over de oprichting van de afdeling archeologie. “Het gaat om zowel vooronderzoeken (boringen, proefsleuven en -putten, desktoponderzoeken) als vervolgtrajecten (opgravingen).” Daarom bouwde Ruben Willaert een team gediplomeerde archeologen uit en zocht zijn bedrijf zelf naar mogelijkheden om deze onderzoeken snel, betaalbaar en kwalitatief te kunnen uitvoeren. “Tien jaar geleden werden archeologische sporen analoog ingetekend met rolmeters en schietlood. Deze manier van werken was wel zeer omslachtig en tijdrovend,” vult Willaert aan. “Tegenwoordig meten onze archeologen alles zelf digitaal in met een 'robotic total station.' Op deze manier kan een archeologisch onder-
zoek vandaag veel sneller en toch nauwkeurig uitgevoerd worden.” Het registratiesysteem en de bijhorende databank wordt momenteel in samenwerking met IT-experts nog steeds verder ontwikkeld om nog sneller en efficiënter te kunnen werken. Recent waren de archeologen van Ruben Willaert onder meer actief bij de restauratie van het kasteel van Beersel, die van het bisschoppelijk seminarie in Gent, de aanleg van de Vaubansite in Veurne, die van de vloerverwarming in de Lievevrouwekerk in Brugge, de uitbreiding van bedrijventerrein Sappenleen in Poperinge, de aanleg van de nieuwe begraafplaats van Oost-Vleteren en de bouw van nieuwe gevangenissen in Melsele (Beveren-Waas) en Dendermonde. ❚
BOUWEN AAN VLAANDEREN | 85
Restauratie en Renovatie
Grote markt, Brussel
Speciale technieken
Dakwerken
Interieur
Glas-in-lood
Acaciastraat 14c B-2440 Geel info@renotec Tel: 014 81 60 21 Fax: 014 86 60 16 www.renotec .be
Antwerpen Sint-Lievenscollege Tekst | Koen Mortelmans Beeld | Maat_Werk architecten en Sint-Lievenscollege Antwerpen
Sint-Lievenscollege geeft art decogevel eerherstel De straatgevel en dito vleugel van het Antwerpse Sint-Lievenscollege ondergaan de komende maanden een grondige opfrisbeurt, die hen weer het elan van de art decotijd moet bezorgen. Specialist Renotec (Geel) staat in voor de uitvoering van de werken. Toen het Sint-Lievenscollege in de jaren dertig van de vorige eeuw tot stand kwam was het ondanks de steun van topindustrieel Lieven Gevaert twijfelachtig of een 'Vlaams' college financieel kon blijven bestaan. Die overweging lag mee aan de basis van de inplanting van enkele winkelpanden op het gelijkvloers, vlak achter de straatgevel. Andere opvallende kenmerken zijn de afwisseling van metselwerk en natuursteen. In natuursteen vallen vooral de beelden van Vlaamse heiligen op, waaronder uiteraard Sint-Lieven. Renotec reinigt de hele gevel met stoom. "Daarnaast is een extra reinigings-
beurt met een Torbomachine en heel fijne granulaten nodig," vertelt projectleider Hans van Tilborg. "De natuursteen is veel te delicaat voor ruwe granulaten." Renotec slijpt ook de bestaande voegen uit en vult ze weer op en vervangt het buitenschrijnwerk met guillotineramen naar origineel model. Ook de gecorrodeerde muurankers worden vervangen, door inox exemplaren. "De profielen van de winkelramen waren ook erg beschadigd. We hebben ze vervangen door nieuwe exemplaren, net zoals de oorspronkelijke uitgevoerd in vernikkeld messing." ›
Renotec staat in voor de restauratie van de gezichtbepalende gevel langs de Kasteelpleinstraat.
BOUWEN AAN VLAANDEREN | 87
Antwerpen Sint-Lievenscollege
Renotec staat in voor de restauratie van de gezichtbepalende gevel langs de Kasteelpleinstraat.
Jef Huygh
Hoewel Jef Huygh (1885-1946) bij het grote publiek geen bekende naam is, zijn sommige van de gebouwen die hij ontwierp dat wel. De bekendste voorbeelden zijn de Sint-Jozefkerk langs de Boekenberglei in Deurne en zijn eigen woning, Lianahal, langs dezelfde straat. Daar combineerde hij art deco met Byzantijnse en Islamitische elementen
88 | BOUWEN AAN VLAANDEREN
Antwerpen Sint-Lievenscollege
Art decogevel met heiligenbeelden in natuursteen.
"De meeste beelden zijn ontworpen door Jan Poels en ter plaatse uitgehakt door zijn zonen, Albert en Jules," zegt schoolarchivaris Karl Scheerlinck, die enkele jaren geleden het boek '75 jaar Sint-Lievenscollege. Het kunstboek. Historiek van een schoolpatrimonium' publiceerde. "Ze zijn typisch art deco. Andere vleugels van de school zijn echter uitgevoerd in nieuwe zakelijkheid, naar ontwerpen van Flor Van Reeth en Jan Smits. Die maakten trouwens net als Huygh deel uit van de Pelgrimbeweging." Hier en daar was de natuursteen zo zwaar aangetast dat vervanging noodzakelijk was. "Intussen is de oorspronkelijke Brauvilliersgroeve wel uitgeput. Als alternatief gebruikten we Savonnière, een steen afkomstig uit de groeve aan de andere kant van dezelfde berg." Binnen waren verschillende vloer- en wandtegels aan vervanging toe. "Het oorspronkelijke type vloertegel konden we wel terugvinden bij handelaren in bouwmaterialen, maar de wandtegels ook na een maandenlange zoektocht niet. We hebben ze laten namaken door een daarin gespecialiseerd bedrijf in Nederland." Oudleerling van Tilborg ontkent overigens met klem dat de schade aan de vloertegels zou veroorzaakt zijn door het op de knieën zitten tijdens strafstudies. Renotec legde tevens het oorspronkelijke schilderwerk bloot en bracht een nieuwe verflaag aan, in de oorspronkelijke kleuren. Die kleuren waren, nets als de tegels, vooral geel en zwart. Niet verwonderlijk voor een school met 'Vlaamse' inslag. Van Tilborg vestigt de aandacht op de erkers met de trappen. "Daarin hebben we weer het oorspronkelijke, tiffany-achtige Amerikaans glas aangebracht. Dat was tijdens een minder gelukkige restauratie in de jaren zeventig verdwenen." ❚
Technische Fiche Opdrachtgever: Hoofdaannemer: Start werken: Einde werken:
Sint-Lievenscollege, Antwerpen Renotec, Geel 1 juli 2013 2 september 2014
BOUWEN AAN VLAANDEREN | 89
Journaal 25ste Open Monumentendag op 8 september Op zondag 8 september viert Open Monumentendag z’n zilveren jubileum. Voor de 25ste editie van het grootste erfgoedfeest in Vlaanderen halen 199 steden en gemeenten het beste uit de kast. Geen thema dit jaar, maar simpelweg het beste van de voorbije 24 edities. Hopelijk doet dit teruggrijpen naar zekere waarden geen afbreuk aan de originaliteit. De organisatoren beloven in elk geval een programma met exclusieve monumenten, toppers uit de Open Monumentendag-geschiedenis en goede voorbeelden van de zorg voor erfgoed. In totaal zullen 650 grote en kleine, bekende en minder bekende monumenten openstaan en meer dan 440 activiteiten plaatsvinden. Het programma wordt in de loop van augustus gepubliceerd op: www.openmonumenten.be De woning van interieurarchitect Pieter De Bruyne in Aalst is al een zekerheid op het programma van de 25ste OMD. (foto Herita)
Restauratie Gravensteen duurt langer dan bouw Vlaams erfgoedminister Geert Bourgeois (NVA) reikt een premie van circa 0,82 miljoen euro uit voor de laatste fase van de restauratie van de omwalling van het middeleeuwse Gravensteen in Gent. Voor de hele omwalling zal de Vlaamse overheid dan ongeveer 6 miljoen euro hebben uitgegeven. "“De restauratiecampagne ging al 1985 van start," blikt Bourgeois terug. "Door de hoge kostprijs van de werken werd ze opgedeeld in zeven fasen. Fase vier, opgestart in 2000, is de restauratie van de omwalling. die is op Het Gravensteen in Gent. (foto Michiel Verbeek)
90 | BOUWEN AAN VLAANDEREN
haar beurt nog eens opgesplitst in zes deelfasen. Deze laatste deelfase omvat het stabiliseren van het metselwerk van de buitenmuur en de consolidering van de funderingen van de walmuur." Om de instabiliteit van de walmuur op te lossen wordt er onder de muur een nieuwe fundering aangebracht, met groutpalen, die tot op draagkrachtige grondlagen reiken. Verder omvat de restauratie vooral het herstel van het loopvlak van de omwalling en het reinigen, restaureren en hervoegen van het metselwerk in hoofdzakelijk Doornikse steen en het herstel van de houten tussenvloeren in de flankeertorens en dat van de trappen. Meer info: www.gent.be
Restauratiepremie voor Sint-Laurentiuskerk Overrepen Geert Bourgeois kent een premie van 0,7 miljoen euro toe voor dringende restauratiewerken aan de Sint-Laurentiuskerk in Overrepen, een deelgemeente van Tongeren. De zaalkerk, gebouwd in 1773, is sinds 1981 beschermd. Tijdens deze eerste restauratiefase worden dak– en consolidatiewerken uitgevoerd. De goten worden gerestaureerd, beloopbaar gemaakt en bekleed met koper. Het torenkruis en het koorkruis worden gerestaureerd en herplaatst. Het mechanische torenuurwerk krijgt een opknapbeurt en wordt geautomatiseerd. "In een tweede fase zijn de gevels en het glas-in-lood aan de beurt, in een derde en laatste fase wordt ook het interieur van de kerk gerestaureerd," aldus Bourgeois. “ Meer info: www.geertbourgeois.be
Journaal (foto Tijl Vereenooge, Erf-goed.be)
van de oudste bebouwingsgeschiedenis in het centrum van Sint-Niklaas. Die woningen met achterliggende gronden werden later samengevoegd tot een fraaie meester- en fabrikantenwoning, waaruit textielbedrijf Janssens-De Decker uit groeide, een van de grootste textielbedrijven in de negentiende eeuw. In 1907 verkocht de familie Janssens het herenhuis en de katoenfabriek aan de bisschop van Gent. Hij richtte er Vak- en Ambachtschool Sint-Antonius' op. Door het grote succes van de avond- en zondagsschool kwam er in 1910 al een nieuwe schoolvleugel, opgetrokken in de typische schoolarchitectuur van die tijd: gelede baksteenbouw, decoratief metselwerk, grote getoogde vensters en een brede karakteristieke boogvormige poort. Het neogotisch poortje met datum, patroonheilige, symboliserende spreuken en wapenschilden ter verheerlijking van de oprichter en de inrichtende macht is iets jonger (1915). Meer info: http://inventaris.onroerenderfgoed.be
Herwaarderingsplan voor Senegalese wijk Koksijde
1,2 miljoen euro voor Sint-Niklaaskerk Drogenbos Bourgeois trekt ook 1,25 miljoen euro uit voor de eerste restauratiefase van de Sint-Niklaaskerk in Drogenbos. In deze fase worden de daken, gevels en glasramen aangepakt. In een volgende fase komt het interieur aan bod. De gotische kerk is sinds 1938 beschermd, het omliggend kerkhof sinds 1945. "Het regent binnen in de toren, op het timmerwerk van de dakconstructie is er zwamvorming," zegt Bourgeois. "De glasramen zullen nu voorzetbeglazing krijgen. Daarnaast worden ook stabiliteits- en elektriciteitswerken uitgevoerd." Meer info: www.drogenbos.be
Het herwaarderingsplan voor het beschermd dorpsgezicht van de Senegalese wijk' in Koksijde is goedgekeurd. De wijk is als dorpsgezicht beschermd sinds 2001. Het herwaarderingsplan maakt het eigenaars en huurders mogelijk om onderhoudspremies aan te vragen voor hun huizen. De Senegalese wijk is een gaaf bewaard urbanistisch model uit het begin van de twintigste eeuw. De pittoreske verkaveling is geïnspireerd door de toen opkomende tuinwijkgedachte naar Engels voorbeeld, met kronkelwegen en voetpaden conform het duinenreliëf. Het is een interessant ensemble van vrijetijdsarchitectuur, met geïndividualiseerde cottages, waarvan de oudste duinhuizen opklimmen tot kort voor de eerste wereldoorlog. Ze vallen op door hun expressieve vormgeving met erkers, loggia’s, variatie in daktypes, dakkapellen en pseudovakwerk. Vrijstaande cottages wisselen af met gekoppelde villa’s. In het interbellum en met de opkomst van de art deco, werden de villa’s soberder uitgewerkt. De tuinwijkgedachte in vakantievorm weerspiegelt zich in de recreatieve functie van minigolf en tennispleinen. De wijk ontleent haar naam aan de ‘Senegalese Tirailleurs’ die hier tijdens Wereldoorlog I verbleven. Meer info: www.koksijde.be Dubbelwoning Loxley/La Guadeloupe. (foto Lambert J. Derenette)
Neogotiek als deel van toekomstig Sint-Niklaas Geert Bourgeois heeft ook de definitieve bescherming ondertekend van de VTS-site, aan het Onze-Lieve-Vrouwplein in Sint-Niklaas. Het gaat om het vroegere herenhuis Janssens en de voormalige bedrijfs- en schoolvleugel samen met het neogotisch poortje op de terreinen van de Vrije Technische Scholen. "Sinds 2008 zijn deze gebouwen niet meer in gebruik als school," legt Bourgeois uit. "De nieuwe eigenaars, de stad Sint-Niklaas en intercommunale Interwaas, bereiden er nu een grootschalig inbreidingsproject voor. De bescherming van de oudste en meest waardevolle delen van deze site vrijwaart dit bouwkundig patrimonium en verankert het in het toekomstige project." Op de site stonden al sinds de zeventiende eeuw twee woningen van adellijke families. De site is een zeldzame getuige
BOUWEN AAN VLAANDEREN | 91