Bouwen aan
Vlaanderen
nummer 4 I 2009 jaargang 10 I 3 maandelijks www.bouwenaanvlaanderen.be VAKTIJDSCHRIFT VOOR DE BOUW
Sportzwembad voor Ekeren Appartementen op Auxilia Gallo-Romeins Tongeren Koninklijke Salons Zaventem Duurzaam Infrax Honingzoet Meli
4
Partners for the Future
www.cordeel.be
Het DucoSun Cubic zonweringsysteem staat in voor een optimaal evenwicht tussen maximaal daglicht en minimale zonnehitte. Het is verkrijgbaar met vaste of met elektrisch verstelbare lamellen. De rechthoekige vorm van de ‘Cubic’ lamellen zorgen voor een bijzonder strak design.
We inspire at www.duco.eu info@duco.eu - Bedrijvenlaan 2 - 8630 Veurne - Belgium - tel 058 33 00 66 - fax 058 33 00 67
NATURAL COMFORT INSIDE
DucoSun Cubic / Architecturale Zonwering
Emmery Fire: Een modern concept voor automatische brandbeveiliging (lees: sprinklersystemen) voor de Bouw en Industrie. Emmery NV’s filosofie is een logische vormgeving aan complete en effectieve brand-en veiligheidsbescherming, gebaseerd op een professionele gevaren-evaluatie van het te beschermen gebied. Moderne vernieuwingen en verbeteringen van de systemen en haar componenten worden op de voet gevolgd door ons intern proces van onderzoek, ontwikkeling en testen van installaties. Door volledige analyse van de gevaren van brand en veiligheidsrisico’s verzekeren wij op onze manier de toevoeging van de essentiële veiligheidscomponenten in de installaties. Deze grote aandacht voor detail verzekert uitermate veilige en blus-zekere systemen. Onze aktiviteiten: • ontwerp alle blussystemen volgens CEA – VdS – APSAD – NFPA – LPCB • Sprinklersystemen • Detectie • Blusgas • Ondergrondse brandleidingen • Haspelinstallaties • Brandbluspompgroepen • 24/24 operationele onderhoudsdienst en interventiedienst
Kantoren: Maatschappelijke zetel: Boombekelaan 7, B-2660 Hoboken • Tel.: 00 32 (0)3 233 57 27 • Fax: 00 32 (0)3 226 35 17 • E-mail: info@emmerynv.be • www.emmerynv.be BTW 0450.669.423 • RPR Antwerpen • Fortis bank 220-0902595-46 Bijkantoren: 231, rue Saint Honoré • 75001 Parijs – Frankrijk • Tel. : 0033 01 42 60 09 36 • N° INSSE SIRE FR 52.429.757.511 Ul. A.Mickiewicza 1B • 77-300 Czluchow – Polen • Tel.: 0048 60 73 52 714 • Fax: 0048 59 83 24 305 • NIP 843-14-98-196 • Regon 771550812 Konto PKO Bank Polska • 10201853-1106080-270-01 J a k a r ta – I n d o n e s I ë • L a g o s – n I g e r I a • J e d d a h – s a u d I a r a b I ä
voorwoord Discussiëren over de zin van bouwprojecten Referenda zijn, behalve voor de constructeurs van kieshokjes, slecht voor de bouwsector. Dat de Antwerpenaren de Lange Wapper wegstemden kwam niet als een verrassing. Want of het nu om ondergrondse parkings ging (Gent, Sint-Niklaas, Lier) of een bibliotheek (Boechout), alle totnogtoe sinds de Koningskwestie in de jaren vijftig gehouden referenda leidden tot een overwinning van het neen-kamp. Vlaanderen is hierin niet uniek, getuige de recente Zwitserse afwijzing van minaretten. De Zwitserse Moslims doen er goed aan een delegatie naar Sint-Niklaas te sturen. Want na de afwijzing van de ondergrondse parking werd daar gewoon een ondergrondse parkeer…sleuf aangelegd. Het verschil tussen beide is niet heel duidelijk. De discussie rond de Lange Wapper is er niet alleen één over bouw, maar ook één over communicatie. Degelijke communicatie kan een project voldoende draagvlak verlenen. Maar zelfs de beste communicatie heeft tijd nodig om haar boodschappen te verankeren. En in de loop der jaren veranderen de inzichten. Een duidelijk voorbeeld is monumentenzorg. In de jaren vijftigen vroege jaren zestig gold het demonteren en heroprichten van historische gebouwen in openluchtmusea zoals Bokrijk als een voorbeeld van verantwoord monumentenbeheer. Maar in de jaren zestig nam de stelling de bovenhand dat historische bouwwerken best op hun oorspronkelijke plaats bleven. De aanleiding hiervoor was de geplande overbrenging van een gebouwtje uit de oudste wijk van Antwerpen naar Bokrijk. Antwerpse politici uit zowat alle toenmalige partijen gingen hiertegen in het verzet. Toch zou het nog jaren duren eer de intussen tot stand gekomen Vlaamse overheid een krachtdadig monumentenbeleid op poten zette. Einde jaren zeventig telde heel Vlaanderen bijna evenveel beschermde monumenten als … de stad Amsterdam. Stilaan verschoof de discussie naar welke inspanningen zinvol waren. Het behoud van een monument was in sommige optieken slechts zinvol als het ook een bestemming had. Maar functie en behoud van het oorspronkelijk karakter gaan soms moeilijk samen. Een modern landbouwbedrijf past niet altijd in een oude hoeve. Of een golfclub in een oud kasteel. Soms kwam het tot een flexibele interpretatie van het woord ‘oorspronkelijk’, soms tot dure, maar principiële oplossingen en soms bleven oplossingen uit. En op zeker moment werd de Nederlandse taal verrijkt met een nieuw woord: Zen-monument. Dit heeft niets te maken met Oosterse filosofie, maar is gewoon een afkorting voor ‘zonder economisch nut’. In dit nummer komt het Brugse Zen-monument Sint-Joristoren aan bod. Zijn aanwezigheid versterkt wel het antieke uitzicht van Brugge en draagt zo ook bij tot de toeristische uitstraling van de stad en indirect dus ook tot de economie. België schermt graag met ‘economisch’ nut, in de Verenigde Staten is ‘militair nut’ dikwijls een prioriteit. Tijdens de regering van Ronald Reagan wou de initiatiefnemer van een nieuw bouwproject voor fundamenteel wetenschappelijk onderzoek staatssteun verkrijgen. Waarop hij de vraag kreeg of zijn project bijdroeg tot de verdediging van de staat. Zijn gevatte antwoord: “Helemaal niet. Maar het maakt hem wel meer de moeite waard om verdedigd te worden.”
Koen Mortelmans
COLOFON
Antwerpen
Antwerpen
Bouwen aan Vlaanderen Kwartaalvaktijdschrift voor de bouw Jaargang 10 • nummer 4 • 2009 Sinds 1999 • Verschijnt 4 x per jaar
verantwoordelijke Uitgever
H.B.J.M. Louwers Wildlaan 7 Postbus 15, 3910 Neerpelt, België T +32 (0)11 605540 E info@louwersmediagroep.be
Redactieadres
Koen Mortelmans Kempenlaan 5 2160 Wommelgem T +32 (0)3 3536066 E redactie@bouwenaanvlaanderen.be
Redactie
Dave Cuypers, Luc De Smet Veerle Devos, Henri Gielen Els Jonckheere, Koen Mortelmans Bram Souffreau, Michel Vanden Heede Bert Verbeke, Chantal Verrecas
Bladmanagement
Philippe Bourda T +32 (0)9 2209250 M +32 (0)478 437543 E p.bourda@louwersmediagroep.be
11
22
Nieuw sportzwembad voor Ekeren
Klipperbuilding geeft Luchtbal nieuw elan
Advertenties
FTP-server van Louwers Mediagroep: http://ftp2.louwersuitgevers.nl Username: bavl Wachtwoord: gast Adresgegevens: Postbus 15, 3910 Neerpelt, België T +32 (0)11 605540 E verkoop@louwersmediagroep.be
Secretariaat
Manuela Depenbrock
Fotografie
Marc Sourbron e.a.
Antwerpen 11 16 22 27
Nieuw sportzwembad voor Ekeren Auxilia blijft Antwerpen-Centrum trouw Klipperbuilding geeft Luchtbal nieuw elan Nieuws VCB Antwerpen
abonnnementprijs
€ 35,00 per jaar excl. BTW ABN Amro: 723-5404718-21 t.n.v. Louwers Mediagroep BVBA o.v.v. Bouwen aan Vlaanderen. Informatie over abonnementen: T +32 (0)11 605540
Limburg
Adreswijzigingen
28 32 34
Gallo-Romeins museum Tongeren respecteert omgeving Klantgerichte engineering voor ATM Nieuws VCB Limburg
opzeggingen
Oost-VLAANDEREN
Schriftelijk ten minste drie weken voor verhuizing naar: Postbus 15, 3910 Neerpelt, België Indien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van opzegging is ontvangen, wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd.
Doelgroep
Bouwen aan Vlaanderen is een communicatieplatform dat met name architecten, projectontwikkelaars, aannemers, installateurs, woningbouwcorporaties, gemeenten, overheidsinstellingen en opdrachtgevers uit alle betrokken regio’s van Vlaanderen informeert.
vormgeving/art direction
Logo Reclame- Ontwerpbureau Valerie Berben Richard Kokx
Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of vermenigvuldigd zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever en zonder bronvermelding. Hoewel dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Zij aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op deze informatie.
35
Nieuws VCB Oost-Vlaanderen
Vlaams-Brabant 36 42 48 50 56 59
Kinnarps blikvanger langs Brusselse ring Stijlvolle salons op luchthaven Zaventem Axa kantoorproject in hartje Europa Wetenschapspark Arenberg Woonproject Zwembadsite stimuleert Leuvense buurt Nieuws VCB Vlaams-Brabant
Oost-Vlaanderen
Vlaams-brabant
West-Vlaanderen
32
36
60
Klantgerichte engineering voor ATM
Kinnarps blikvanger langs Brusselse ring
Infrax voorbeeld van duurzame aanpak
West-Vlaanderen 60 65 68 71 73 74
Bouwen aan
Vlaanderen
Infrax voorbeeld van duurzame aanpak Gemeenschapscentrum De Leest Izegem Meli kiest voor esthetiek en milieu Anubis spectaculairste Plopsaland-attractie Restauratie Brugse Sint-Joristoren Nieuws VCB West-Vlaanderen
sectornieuws 75 76 78 79 80 81 82 83 84 88 90 92 96
Strepqes doet je vloer opleven GET blijft innoveren EasyFairs Industrie- & Projectbouw Recycleerbare vinyltegel Saga2 Eurorent verruimt aanbod Clean Site system Column Hans Herbrant Column Assumax Nieuws CIB Nieuws ORI Nieuws BVA Nieuws VCB ‘Wie Doet Wat’
NUMMER 4 I 2009 JAARGANG 10 I 3 MAANDELIJKS WWW.BOUWENAANVLAANDEREN.BE VAKTIJDSCHRIFT VOOR DE BOUW
4
Sportzwembad voor Ekeren Appartementen op Auxilia Gallo-Romeins Tongeren Koninklijke Salons Zaventem Duurzaam Infrax Honingzoet Meli
1
VOORPAGINA: Gallo-Romeins museum Tongeren respecteert omgeving
inhoud
Waarom heeft archi-europe een oog voor architecten ?
www.archi-europe.com/Iamarchitect.htm
wordt lid van ons gratis netwerk, meer dan 163.000 Europese architecten zijn reeds ingeschreven, publiceer uw persoonlijke projecten en maak ze zichtbaar voor de complete architectuurgemeenschap en naar een groot aantal mogelijke klanten, profiteer van een grote internationale visibiliteit, dankzij de Europese dimensie van Archi-Europe, bezoek de internationale website, gebruik de talrijke diensten: een maandelijkse informatie nieuwsbrief, volledige informatie over nieuwe technieken, materialen, innovaties, internationale agenda van evenementen en wedstrijden, publiceer video clips van uw mooiste projecten, registreer u gratis voor de wekelijkse Buildings Solutions nieuwsbrief, en wordt als eerste op de hoogte gebracht van de nieuwe architecturale ontwikkelingen wordt uitgenodigd om deel te nemen aan de awards en wedstrijden die Archi-Europe organiseert, ontvang gratis uitnodigingen voor internationale bouwbeurzen en evenementen, verhoog het aantal bezoekers naar uw website.
als fabrikant
www.archi-europe.com/Icommunicatetoarchitects.htm
deel uw expertise met de architecten in het kader van de ‘permanente opleiding’, haal voordeel uit onze ervaring op het gebied van advies en marketing, ontwikkel en verhoog uw contacten met de Belgische en Europese architecten, dankzij een compleet en specifiek aanbod van diensten, gebruik onze Building Solutions nieuwsbrief: deze kan verzonden worden naar 66 300 architecten in Europa, toon uw bouwoplossingen in Archi-News (digitale redactionale nieuwsbrief), verzonden naar 125 000 lezers, adverteer uw architectuuroplossingen in de gedrukte Archi-News, publiceer uw banner op onze website, en genereer zo “qualified trafic” naar uw website, toon uw producten in de speciaal ontwikkelde online building corners, neem samen met ons deel aan internationale bouwbeurzen, neem deel aan de internationale awards en wedstrijden die Archi-Europe organiseert.
Dennendreef 8 - B 3720 Kortessem info@archi-europe.com bezoek onze website : www.archi-europe.com contacteer ons op : + 32 11 37 56 13
www.debie.com
als architect
VCB Nieuws
Vlaanderen heeft nood aan doelgericht woonbeleidsplan Vlaanderen heeft nood aan een meer planmatig woonbeleid. Dit betekent: vertrekken van meer en beter onderbouwde cijfergegevens, op basis hiervan prioriteiten stellen en vervolgens bij de uitvoering van het beleid deze kerndoelstellingen niet uit het oog verliezen. De beleidsnota Wonen van minister Van den Bossche voor 2009-2014 stelt dat er een Woonbeleidsplan Vlaanderen moet komen maar vult deze idee niet verder in. Nochtans is zo’n beleidsplan cruciaal. Het moet er zo snel mogelijk komen. Een gedegen omgevingsanalyse is daarbij essentieel. In de beleidsnota is deze analyse nog te partieel. Zij bevat ook cijfers die in vraag worden gesteld of nuancering behoeven. De nota gaat bijvoorbeeld uit van 844.000 bouwmogelijkheden op bestaande percelen in woonzones. VLORO betwijfelt dat die percelen effectief beschikbaar zijn. Volgens VLORO is het feitelijke aanbod veel kleiner. Zo zijn sommige bouwpercelen momenteel in gebruik als sportveld, tuin of parkeerterrein. Sommige percelen komen ook zeer moeilijk vrij omdat ze moeilijk bereikbaar zijn. Ze zitten bijvoorbeeld helemaal ingesloten tussen andere percelen. Het is positief dat de minister het huursubsidiestelsel verder wil uitbreiden. Wij zijn van oordeel dat de huursubsidies moeten worden uitgebouwd tot een volwaardige tweede pijler in het Vlaamse woonbeleid, naast de traditionele sociale woningbouw. Maar volgens VLORO moeten de huursubsidies dan wel in de eerste plaats gaan naar de huishoudens met de hoogste reële woonnood. Precies bij huursubsidies kan de overheid een zeer doelgroepgericht beleid voeren zonder getto’s te creëren. VLORO vindt het dan ook geen goed idee om de huursubsidies al meteen te verruimen tot mensen die op een wachtlijst voor een sociale woning staan. Op die manier mist de overheid een unieke kans om echt sociaal te zijn. De doelgerichtheid van het beleid komt bijkomend in het gedrang doordat de minister eraan denkt de inkomensgrenzen voor sociale woningen nog eens te verhogen. Ook deze idee kan VLORO niet ondersteunen. De sociale woningen zullen op die manier meer en meer ten goede komen aan gezinnen die voldoende koopkracht hebben om zonder overheidssteun een degelijke woning te kopen of te huren. De sociale woningbouw zal de private woningbouwsector dan niet aanvullen maar de private markt integendeel concurrentie aandoen en zij zal nog slechts in beperkte mate extra bouwactiviteit opleveren ten gunste van de meest achtergestelde gezinnen.
Marc Dillen Secretaris-generaal vzw VLORO
Gaëtan van de Werve Voorzitter vzw VLORO
Pa r tne r va n
BOUWEN AAN VLAANDEREN
9
Met Pellikaan heeft u een ervaren partner voor de totale realisatie van uw nieuwbouw, renovatie of uitbreiding. Van ontwerp tot realisatie, alles in één hand. 60 jaar internationale ervaring in algemene bouw en 40 jaar in leisure centers, wellness en sport. Exploitatie van 6 eigen fitness-leisure centra. Eigen studie en uitvoering of in bouwteam met architecten en studiediensten.
Pellikaanbouw Brussel - Londen -Tilburg - Düsseldorf Excelsiorlaan 1 - 1930 Zaventem Tel: 02/720.58.45 - Fax: 02/721.34.70 info@pellikaan.be - www.pellikaan.be
Antwerpen
Tekst: Henri Gielen Foto’s: Pellikaan Bouwbedrijf
Nieuw sportzwembad voor Ekeren In Ekeren, district van Antwerpen, is afgelopen voorjaar het nieuwe sportzwembad De Schinde geopend. Het is opgetrokken op de parkeerplaats van het oude zwembad, dat tijdens de werken open bleef en nadien onder de slopershamer verdween. Het ging om een publiekprivate samenwerking (PPS) met de stad Antwerpen die resulteerde in een ‘design, build & maintain’ (DBM) opdracht. Voor de realisatie tekende een bouwteam bestaande uit Pellikaan Bouwbedrijf, Axima Contracting en het ingenieurs- en architectenbureau Essa.
H
et nieuwe zwembad is gebouwd op een achteruitbouwzone van het L-vormige terrein aan de Oorderseweg. Omdat
De laagbouw in baksteen met daarachter de ellipsvormige zwemhal met gordijngevel en verder bekleed met multiboardplaten.
daarvoor de parking van het oude zwembad moest verdwijnen, legde Pellikaan op de groenzone aan de straatkant een voorlopige parking in gebroken steenslag aan. Het bestaande zwembad is na voltooiing van de werken in één maand tijd gesloopt om plaats te maken voor een nieuwe groenzone. Die moet net als de parking nog worden aangelegd, vermits de eigenlijke buitenaanleg niet in de opdracht zat. De ellipsvormige ca. 6 m hoge zwemhal biedt onderdak aan een wedstrijdbad van 25 bij 14 m met 6 banen en een instructiebad van 14 bij 5 m. Het is geen recreatiezwembad en heeft dus bijvoorbeeld geen glijbaan, het dient alleen voor zwem- en watersportwedstrijden, zoals waterpolo, en de trainingen daarvoor. Een van de lange zijden is een grote gordijngevel die het
licht binnen brengt. Aan de andere lange zijde en één korte zijde sluit er een laagbouw met een plat dak met asfaltbedekking op aan. Daarin zijn de kleedruimten, het sanitair, een grote cafetaria, enkele kantoren en de inkomhal ondergebracht. De binnenmuren zijn in zichtmetselwerk gelaten, de ramen zijn in aluminium. De buitenkant van de zwemhal is bekleed met multiboardplaten, de binnenmuren en de vloer zijn betegeld. Het spantdak rust op 16 ronde kolommen. ➡ Het dak van de zwemhal rust op kolommen.
De zwemhal met spantdak.
BOUWEN AAN VLAANDEREN
11
A
Inducon ontwerpt, fabriceert en installeert moderne energiebesparende folie- en lamellenafdeksystemen op maat. Het revolutionaire Indubrella systeem bestaat uit
wordt gespannen.
–
Z
een dun doek dat als een soort paraplu over het bassin
R
Inducon afdekkingen zijn er voor bestaande en nieuwbouw baden, in de open lucht of overdekt, voor vrijwel elke bassinvorm. Wilt u kennismaken met onze spaarzame types? Bel, mail of fax Inducon voor meer informatie en kijk op www.inducon.nl
VLOEREN Bathoorn 3, NL-9411 SE Beilen
S
Telefoon +31 (0)593 - 332181 • Fax +31 (0)593 - 331544 E-mail inducon@inducon.nl • Website www.inducon.nl
BEWEEGBARE
P A
–
A
ZONNECOLLECTOREN
gauw zo’n 60% op de energiekosten van uw zwembad.
–
A
maar ook tijdens de stille uren overdag. Dat scheelt u al
KEERWANDEN
houden uw zwembad lekker warm. Niet alleen ’s nachts
ZWEMBADAFDEKKINGEN
M
Inducon zwembadafdekkingen zijn spaarzame types. Ze
Antwerpen
De inkomhal.
PPS Voor dit project schreef de stad Antwerpen in 2004 een PPS-aanbesteding uit, die einde dat jaar het bouwteam van Pellikaan Bouwbedrijf, Axima Contracting en het ingenieurs- en architectenbureau ESSA (Diest) als winnaar opleverde. Het betrof een zogenaamde design, build & maintain opdracht, waarbij de aannemers niet alleen instaan voor de bouw zelf, maar gedurende dertig jaar ook voor het onderhoud. Wegens administratieve problemen konden de werken pas einde november 2007 van start gaan. “De technologische evolutie stond intussen niet stil,” zegt Eddy Vanden Heuvel, commercieel directeur van Pellikaan Bouwbedrijf. “We hebben geprobeerd de nieuwste technieken van duurzaam energiegebruik alsnog
in het project te integreren, voor zover dat technisch en budgettair mogelijk was. Dit tot tevredenheid van het Antwerpse stadsbestuur, dat een voortrekkersrol wil spelen op het gebied van energiebesparende maatregelen.” Uitleg over die technische optimaliseringen geeft projectleider Siegfried Decoster (Abssis). “Het gaat om een systeem van warmterecuperatie, dat de warmte van de afgezogen lucht recupereert om daarmee de aangezogen koude lucht al voor een stuk op te warmen. Mee omdat de glasnormen ondertussen verstrengd zijn, hebben we van de vertraging gebruik gemaakt om hoogrendementsglas te plaatsen. Verder recupereren we het regenwater om er de toiletten mee te spoelen. Het regenwater dat we niet kunnen bufferen, komt terecht
in een open infiltratiebekken dat over een breedte van 5 m rond het nieuwe gebouw ligt en met gras bezaaid is. Voor zonneenergie was het te laat en was de inplanting van het complex ook niet ideaal.” Ondertussen was ook de EPB-regelgeving (energieprestatie- en binnenklimaatregelgeving) in Vlaanderen van kracht geworden. Eddy Vanden Heuvel: “Om ons project daarmee in overeenstemming te brengen, hebben we extra aandacht besteed aan de luchtdichtheid, de verluchting, de vochten dampdichtheid, de raamaansluitingen en de vloerisolatie. En dat zonder meerprijs voor de stad, aangezien een design & buildopdracht een resultaatverbintenis tegenover de opdrachtgever inhoudt.” ➡
De binnenmuren en de vloer van de zwemhal zijn volledig betegeld.
PARTICIPANT AAN HET WOORD AXIMA CONTRACTING – VENTILATIE EN VERWARMING Axima Contracting Vlaanderen (Aartselaar) leverde en plaatste, in opdracht van Pellikaan Bouwbedrijf, het ventilatie- en verwarmingssysteem voor het zwembad De Schinde. Axima Contracting is een dochterbedrijf van GDF-Suez en naar eigen zeggen de grootste HVAC-specialist op de Belgische markt. Naast de speciale zwembadventilatietechnieken installeert het bedrijf HVAC- en piping installaties in alle soorten gebouwen, van kantoorgebouwen tot specifieke industriële projecten, zowel in de micro-elektronica als in de farmaceutische nijverheid. Branchmanager Steven Bultiauw: “Axima Contracting heeft De Schinde uitgerust met een ventilatiesysteem met drie luchtgroepen. Het 25 m-bad wordt geventileerd en verwarmd met 28.000m2/h lucht, die ingeblazen wordt via centraal gelegen gecoate kanalen. Een afzonderlijk ventilatiesysteem (6.750 m2/h) ventileert en verwarmt de natte ruimtes, zoals de kleedkamers. Alle overige ruimtes worden standaard verwarmd met radiatoren en klassieke ventilatiesystemen. Om energie te besparen gebeurt de aanmaak van het CV-water in twee condenserende ketels (circa 580 kW) en zijn de ventilatieluchtgroepen uitgevoerd met recirculatiesecties om het aandeel ventilatielucht optimaal te benutten. Dit alles wordt intelligent gestuurd via een PLC-computer.”
BOUWEN AAN VLAANDEREN
13
AXIMA creates a better climate AXIMA Contracting speelt een vooraanstaande rol op de Belgische markt van klimaat engineering. Haar know-how in HVAC- en sprinkler-installaties steunt op meer dan 30 jaar ervaring en wordt toegepast in de meest uiteenlopende infrastructuren: industriĂŤle complexen, kantoorgebouwen, hotels, ziekenhuizen, luchthavens, ruimtevaartcentra, elektrische centrales, enz.
Desta nv Heerle 11
AXIMA Contracting maakt deel uit van de Belgische entiteit van GDF SUEZ Energy Services. Deze groepeert AXIMA Contracting, Fabricom, COFELY Services en hun filialen, en stelt 11.500 mensen tewerk en heeft in 2008 een omzet geboekt van 1,65 miljard euro.
2322 Hoogstraten Tel.:+32(0) 3 315 70 99 Fax:+32(0) 3 315 81 48 mail@desta.be
Vluchtenburgstraat 5 2630 Aartselaar - BELGIĂ‹ tel. 32 3 870 72 00 fax 32 3 877 22 10 aartselaar@axima-gdfsuez.be
www.desta.be www.axima-gdfsuez.be
2990450_desta.indd 1
04-12-2009 13:39:32
Antwerpen
Het sportzwembad dient voor zwemwedstrijden (6 banen) en watersporten zoals waterpolo.
DBM-bouwteam De ontvangstbalie. Het cafetaria met zicht op de zwemhal.
Technische FICHE Opdrachtgever: stad Antwerpen Ontwerp en technische studies: ingenieurs- en architectenbureau Essa (Diest) Hoofdaannemer: Pellikaan Bouwbedrijf (Zaventem) Projectleider: Abssis (Wauthier-Braine) Klimaatengineering en maintenance: Axima Contracting Vlaanderen (Aartselaar) Zwembadafdekking: Inducon (Beilen, Ned.) Kostprijs: 5,5 miljoen euro Start werken: november 2007 Einde werken: mei 2009
Pellikaan Bouwbedrijf is helemaal gewonnen voor de bouwteamformule, voegt de commercieel directeur eraan toe. “Het grote voordeel is dat wij als aannemer van meet af aan mee kunnen plannen met de architect en zo onze praktijkervaring kunnen inbrengen. Dat leidt tot een goed evenwicht tussen het architecturale en het bouwtechnische, waarbij beide partners samen naar oplossingen voor mogelijke problemen zoeken. In de klassieke aanbestedingsformule is het voor de aannemer bijna onbegonnen werken om het project bouwtechnisch te optimaliseren.” Nogal wat opdrachtgevers vrezen dat bij ‘design, build & maintain’-contracten meer tijd
verloren gaat aan de voorbereiding van hun project. Volgens Eddy Vanden Heuvel is die voorbereidingstijd vaak zelfs korter omdat architectuur en prijsbepaling samen verlopen. “Met een goed voorbereid dossier win je altijd omdat er nog weinig aanpassingen noodzakelijk zijn tijdens de rit. Te meer daar de medeaannemers voor de verschillende technieken van in een vroeg stadium mee rond de tafel zitten. Zij hebben er alle belang bij om de beste technische oplossingen voor te stellen en uit te voeren, aangezien ze de installaties gedurende dertig jaar moeten onderhouden. Voor de opdrachtgever is er het bijkomende voordeel dat dit soort contract een resultaatverbintenis inhoudt.” ❚
PARTICIPANT AAN HET WOORD INDUCON – ROLAFDEKKING ZWEMBADEN Inducon (Beilen, Nederland) is een internationaal leverancier van energiebesparende zwembadafdekkingen en dit al sinds 1978. Ze worden op maat gemaakt, zowel voor bestaande situaties als voor nog te bouwen zwembaden. Inducon biedt vier soorten afdekkingen aan: het lamellen vouwsysteem, het lamellen rolsysteem, folie-afdekkingen en Indubrella-afdekkingen. Het bedrijf levert ook beweegbare vloeren, keerwanden en zonnecollectoren. In het nieuwe zwembad van Ekeren heeft Inducon twee lamellen rolafdekkingen geplaatst. Bedrijfsleider Jan de Vries: “Deze afdekking is een aaneenschakeling van robuuste hard-pvc-lamellen, die om een as worden gewikkeld. Die as kan op verschillende plaatsen worden geplaatst, in Ekeren is ze ingebouwd in de bodem van het bad. De schacht voor de lamellen wordt met een automatisch draaiende klep afgedicht. Het kleine bad kreeg een dubbelwerkende rolafdekking met twee afdekkingen op één oprolas, die bij het afrollen elk een kant opgaan. Het grote bad is uitgerust met twee lamellen dekens naast elkaar, die door één motor worden aangedreven. De afdekking is fraai weggewerkt achter een draaibare klep. Het uitrollen en opbergen gaat met een druk op de knop.”
BOUWEN AAN VLAANDEREN
15
Antwerpen
Tekst: Koen Mortelmans Foto’s: Lke Van Oevelen
Nieuwbouw vervangt bestaande polikliniek
Auxilia blijft AntwerpenCentrum trouw Gezondheidszorg, een vzw die huisvesting verleent aan de vzw Medisch Centrum en aan diensten van CM Antwerpen, koesterde al geruime tijd plannen om haar polikliniek in hartje Antwerpen te verbouwen. De ligging van het pand, op de hoek van de Sint-Jacobsmarkt en de Sint-Annastraat, maakte het echter lang onmogelijk die plannen uit te voeren zonder de permanentie van de medische hulpverlening in het gedrang te brengen. Dat probleem is nu opgelost, door de integratie van het vroegere VTB-complex in het nieuwe geheel.
D
e VTB heeft al jaren geleden haar diensten in Zwijndrecht gecentraliseerd. “Het gebouw langs de Sint-Jacobsmarkt was echt uitgeleefd en te weinig flexibel om het te herbruiken. Ook voor het bestaande gebouw van Gezondheidszorg – niet versleten, wel verouderd – was afbreken en vervangen door nieuwbouw veruit de beste oplossing,” verklaart architect Jef Van Oevelen, die de integratie van de twee panden voorstelde. “Het ziekenfonds heeft niet de volledige oppervlakte van beide panden nodig, maar de aankoop van het VTB-gebouw was wel een ideale oplossing om en de permanente werking van de polikliniek en een vlot verloop van de bouwwerken te verzekeren.” Het nieuwbouwproject kreeg de naam Auxilia mee, afgeleid van het Latijnse woord voor hulpverlening.
16
BOUWEN AAN VLAANDEREN
Door de grotere beschikbare oppervlakte kwam er wel ruimte voor een bijkomend programma. “Dit omvat het centraliseren en uitbreiden van het intern opleidingscentrum, de uitbouw van een informatiecentrum annex bibliotheek en een auditorium met 150 plaatsen. Bovendien kunnen we op de verdiepingen meer dan dertig appartementen in het geheel integreren. Hoeveel precies kan Gezondheidszorg in een laat stadium bepalen, want de indeling is vrij flexibel. Het aanbod zal zowel studio’s omvatten als woongelegenheden tot 140 m2, stuk voor stuk met terras.” De verkoop van de appartementen kan een deel van de investering compenseren. “De economische haalbaarheid was tijdens de ontwerpfase een belangrijk gegeven. Bovendien dragen we zo bij aan de huidige maatschappelijke vraag om in steden woon- en werkfuncties te combineren.
Antwerpen
Een ander actueel aandachtspunt is energiezuinigheid. Door het compacte volume en het toepassen van aangepast geselecteerd isolatiediktes en materialen bereiken we een K-peil van 45.” Een technisch hoogstandje is de licht geperforeerde ventilatiewand van de aula, die tevens over uitstekende akoestische eigenschappen beschikt.
Jef Van Oevelen en zijn medewerkers hebben de verschillende kabinetten en onderzoeksruimtes uitgetekend volgens samenwerking tussen de specialisaties en ze ruimtelijk gegroepeerd rond een binnentuin met patiokarakter op niveau -1. De nieuwbouw telt twee ondergrondse en zes bovengrondse niveaus. De appartementen zullen de vier hoogste niveaus in be-
slag nemen en krijgen drie toegangen op straatniveau. Hun bewoners zullen bovendien over ondergrondse parkeerplaatsen en bergingen kunnen beschikken. “Op de verdiepingen worden ze verder ontsloten via galerijen langs de noordwaarts georiënteerde achtergevel.” Ondergronds komen er in totaal 123 parkeergelegenheden. ➡
Grondplan van het gelijkvloers.
BOUWEN AAN VLAANDEREN
17
Antwerpen
Naast de bewoners van de appartementen vinden ook de medische staf en de personeelsleden van de polikliniek er een plekje voor hun wagen.
Geveluitzicht De grijze gevelsteen, waarin de buitengevels worden opgetrokken, heeft een neutraal karakter, maar is ook erg onderhoudsvriendelijk. “Er komen wel enkele witte accentmuren, maar alleen bij de appartementen. En dan nog uitsluitend muren die van het straatniveau inspringen of onzichtbaar blijven vanaf de straat.” Blikvangers worden wel de inkompartijen. “Omdat ze niet alleen ingesneden zijn in het verder strakke bouwvolume, maar ook omdat ze twee niveaus overspannen en een hoogte van 6 m bereiken. Dit is niet alleen het geval voor de inkom van de polikliniek, maar ook voor die van de appartementen.” Dit inkomconcept verhoogt in hoge mate de transparantie van de polyvalente ruimte er vlak achter. Na de asbestverwijdering en de afbraak van de bestaande VTB-gebouwen, het aanbrengen van een soil-mix palenwand en onderschoeiingen met VHP-palen zijn de kelders verder uitgegraven tot op een diepte van 7,5 m. Bemaling was noodzakelijk, want het grondwaterpeil bevindt
zich hier op -4 m. In juni 2009 kon de grote bouwkraan geïnstalleerd worden. “Werken in een dichtbebouwde stedelijke omgeving heeft een heel eigen problematiek,” zegt Theo Van Hemelrijk van hoofdaannemer Vanhout. “Zo moesten we onze torenkraan op het bouwperceel zelf aanbrengen, verankerd in de betonvloer van de parking op niveau -2. We gebruikten een kraan met een hoogte van 43,8 m en een gieklengte van 50 m, met tegengiek van 17,7 m. Op de plaats van de kraan is het beton wel 2 m dik! Voor de montage van de torenkraan gebruikten we twee mobiele kranen van Sarens. De eerste was eigenlijk een hulpmiddel voor het monteren van de eigenlijke montagekraan. Die had zelf een reikwijdte van 44 m en een hoogte van 56,5 m. Ze stond op de hoek van Sint-Jacobsmarkt en de Lange SintAnnastraat , zowat 38 m uit de as van de torenkraan. De montage vlak voor de bouwput, was niet mogelijk, vanwege de aanwezige tramsporen. De Lijn gaf die ruimte alleen vrij tussen 01.00 en 4.30 uur. Dat was uiteraard niet werkbaar voor ons.” Vanhout had slechts één dag nodig voor de opbouw van de montagekraan en het plaatsen,over de gebouwen heen, van de torenelementen en de cabine van de to-
renkraan. “Op de tweede dag hebben we de giek ,de tegengiek en de tegengewichten geplaatst ,waarna de afbouw van telescopische kraan kon gebeuren. Het zwaarste te monteren gewicht was de cabine van 11 ton. De torenkraan is zo opgesteld dat ze voor beide bouwfasen kan worden gebruikt. Ze zal dus drie jaar ter plaatse blijven.” De fasering is eenvoudig: na het slopen van het VTB-gebouw en de voltooiing van de nieuwbouw op die plaats kan de polikliniek daarheen verhuizen en begint de tweede fase, de bouwwerken aan het oorspronkelijke gebouw. “De werken in de kelders vormden een zeer moeilijk aspect in de opbouw “ legt Harry De Smet van Ingenieursbureau De Smet- Verlinden- Van Staeyen (DSV) uit. “Veel oude funderingen zaten in de weg en moesten verwijderd worden. We vonden ook bestaande betonbalken in de funderingsmuren langs de straatkant. Die moesten we op een speciale wijze opvangen en ondersteunen om de stabiliteit van deze muur niet in het gedrang te brengen. Aangezien Axilla tot op niveau - 2 reikt maakten we gebruik van een secanspalenwand, die de zijdelingse druk van de buren opneemt. ➡
BOUWEN AAN VLAANDEREN
19
Meer dan een aannemer !
Lammerdries 12 - 2440 Geel Tel.: +32 (0)14 25 16 11 - Fax: +32 (0)14 25 16 00 www.vanhout.eu
Ingenieursbureau voor bouw en techniek ● sanitaire en brandbestrijdingsinstallaties ● verwarming, verluchting en klimatisatie ● elektrotechnische uitrusting ● transportsystemen ● bijzondere medische technieken
met rationeel gebruik van energie, water en grondstoffen in het kader van ecologisch en duurzaam bouwen Voor alle vacatures, contacteer: Edwin SEGERS Ing. Bouwkunde en Elektromechanica Ilse CROMHEEKE Lic.Wetenschappen
Sportstraat 42 - 44 - 2160 WOMMELGEM - e-mail: info@botec.be - www.botec.be tel: 03 354 36 18 - fax: 03 354 41 92
Antwerpen
Technische FICHE Opdrachtgever: Gezondheidszorg vzw, Antwerpen Architect: Architektenburo Jef Van Oevelen, Ekeren Studiebureau stabiliteit: De Smet - Verlinden Van Staeyen, Antwerpen Studiebureau technieken: Ingenieursbureau Botec, Wommelgem Hoofdaannemer: Vanhout, Geel Start werken: oktober 2008 Einde werken: 2012 Vloeroppervlakte: 12.613 m2
Zo bekwamen we een open bouwput. Een opvallende constructie is zeker de grote overspanning van de aula. De ondersteuning behoort tot de bouwfase 1 en de aula zelf tot de fase 2. We troffen de nodige gedetailleerde maatregelen om zonder veel hinder voor het al eerder afgewerkte deel fase 2 te kunnen uitvoeren.” DSV heeft al de nodige ervaring met werken in stedelijke omgeving met complexe bouwgeschiedenis. Op de Stadscampus van de Antwerpse Universiteit bijvoorbeeld, op amper 100 meter van Auxilia. Maar ook bij een verbouwing van het Antwerpse Fotografiemuseum, bij het Lamotproject in Mechelen en de podiumzaal Schaliken, langs de grote markt van Herentals. “De combinatie van drie verschillende functies woog door op de technieken,” aldus Tom Mertens van studiebureau Botec, dat de technische infrastructuur voor zijn rekening nam. “Vooral de repetitiviteit van de appartementen, die allemaal individueel sanitair, gas en elektriciteit moeten krijgen, weegt door op de indeling van de onderste bouwlagen. Complex zijn eveneens de werken aan de verwarmingsinstallatie. Want de centrale stookplaats maakt deel uit van de eerste bouwfase. Pas later worden de andere installaties, die tot fase 2 behoren, ermee verbonden. Ook de vervanging van de hoogspanningscabine van de VTB was geen sinecure. Die cabine moesten we tijdelijk op straat opstellen.” ❚
BOUWEN AAN VLAANDEREN
21