Bouwen aan de Zorg 6 by Louwers Mediagroep

bouwen aan

de zorg

VAKTIJDSCHRIFT over de bouw en ontwikkeling in de zorG

ziekenhuisspecial

beurs Brandveiligheid van TNO

NUMMER

2010

www.BOUWENAANDEZORG.eu

de Burcht in Hoogezand

Tot in detail de zorg voor uw wensen

We hebben de kennis, de ideeën, de materialen... CCG Holding is een groep van bedrijven met hun focus op de zorg, farma en biotech-markt. Gezamenlijk bieden wij een totaalconcept aan dat staat. Vanaf detail engineering, via project management en realisatie, tot en met maintenance. Van A/B ruimtes, OK’s of nucleaire hotlabs tot en met medium en low care ruimtes; de volledige inrichting in één hand. De bedrijven stellen wij graag aan u voor:

cleanroomcg.com

cleanroom-systems.be

gebebouw.nl

rooms-for-care.nl

rfc-products.nl

Functionaliteit en elegantie in de verpleging

multicare intensive care

Elegancia y funcionalidad asistencial

Eleganza e funzionalità nell'assistenza

wissner-bosserhoff Nederland · Keerweer 42 · 3316 KA Dordrecht · Tel.: +31 (0) 78 652 18 50 · Fax: +31 (0) 78 652 18 55 · E-mail: info.nl@wi-bo.de · www.wi-bo.com wissner-bosserhoff Belgium · Egide Walschaertsstraat 15/15 · 2800 Mechelen · Tel.: +32 (0) 15 21 08 41 · Fax: +32 (0) 15 29 14 64 · E-mail: info@wi-bo.be · www.wi-bo.be

â&#x20AC;&#x2DC;Is uw vastgoed ook duurzaam?â&#x20AC;&#x2122;

Jorissen Simonetti architecten

Simonetti architecten

Doetinchem Leiden Maarssen Rijssen Steenwijk I: jorissensimonettiarchitecten.nl

Doetinchem Leide

voorwoord

Voor u ligt de laatste editie van Bouwen aan de Zorg van het jaar 2010. Als ik zo eens terugblader in de dit jaar gepubliceerde edities, dan kan ik alleen maar concluderen dat het een enerverend jaar is geweest; misschien wel het meest enerverende jaar in de 11-jarige geschiedenis van Bouwen aan de Zorg. En dat heeft met name te maken met de politieke onzekerheid die er is en is geweest in Nederland en België. Want, het ‘gerommel’ in Den Haag en België, was duidelijk niet bevorderlijk voor de stemming in de markt. Als men ontwikkelt, vormgeeft, bouwt en afrondt, dan wil men zekerheden. Toch zagen we tegelijkertijd dat velen zich ook niet uit het veld laten slaan en op zoek gaan naar creatieve oplossingen om toch verder te kunnen ontwikkelen. Een mooi voorbeeld daarvan is de samenwerking tussen het Belgische architectenbureau Llox en het in Nederland gevestigde EGM Architecten. In België (h)erkent men de tendens van fusies en samenwerkingsverbanden in de zorg en Llox speelde hier handig op in door de ervaring van EGM Architecten in Nederland – waar de tendens van fusies en samenwerkingsverbanden al langer speelde – te betrekken bij de aanbesteding van het AZ Middelares in Gent. De architectencombinatie mocht het werk gaan doen en dat leidde tot prachtige planvorming en beslist een toegevoegde waarde aan het Bouwen aan de Zorg. Over een paar wordt een prachtig project in deze Belgische stad opgeleverd. Nu wil ik beslist de andere genoemde projecten in deze editie niet te kort doen. Want er was genoeg inspiratie, zo bleek toen onze redacteuren onderweg waren om zowel de commerciële als journalistieke bijdragen vorm te geven. En daarom is deze laatste editie van Bouwen aan de Zorg van dit jaar wederom een interessante. We wensen u derhalve veel leesplezier en hopen u te inspireren tot nog meer nieuwe ideeën. En u weet het: die ideeën en visies kunnen met ons gedeeld worden. Het zal de verdere basis worden voor 2011; in februari komen wij al weer met het eerste nummer van het nieuwe jaar. Dat herinnert mij er overigens aan om u nu prettige feestdagen toe te wensen en een goede jaarwisseling. En dat we elkaar in 2011 weer in goede gezondheid mogen tegenkomen!

Jerry Helmers Eindredactie

bouwen aan

de zorg

Vaktijdschrift over de bouw en ontwikkeling in de zorg

www.bouwenaandezorg.eu Jaargang 10, nummer 6 2010 Verschijnt 6 x per jaar ISSN: 1876-0600 Uitgever

Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland T +31 (0)495 450095 F +31 (0)495 521335 E info@louwersuitgevers.nl E redactie@bouwenaandezorg.eu W www.louwersuitgevers.nl

8 12

Redactieteam Hedvig Beunk, Rob Buchholz, Erika Claessens, Henk Geist, Henri Gielen, Roel van Gils, Rimke de Groot, Jerry Helmers, Koen Mortelmans, Marcel van Rijnbach, Mark van Seggelen, Irene Teunissen, Chantal Verrecas, Jan-Kees Verschuure. Redactieadres Vlaanderen Koen Mortelmans Kempenlaan 5 B-2160 Wommelgem T +32 (0)3 3536066 E koen@mortelmans.com Bladmanagement Patty Ros E p.ros@louwersuitgevers.nl Secretariaat Mariëlle van den Groenendaal Advertenties Online aanleveren: http://ftp2.louwersuitgevers.nl Username: bagz wachtwoord: gast Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland T +31 (0)495 450095 F +31 (0)495 521335

Postbus 85, B-3900 Overpelt, België T +32 (0)11 605540 F +32 (0)11 605541 Fotografie Rein Bollen, Roel van Gils, Ad van Hasselt, Jerry Helmers, Bert de Leeuw, Marcel van Rijnbach, Erik Kottiër, Jeroen van der Wielen. Abonnementsprijs € 47,70 per jaar incl. BTW ING 41 71 65 t.n.v. Louwers Uitgeversorganisatie BV o.v.v. Bouwen aan de Zorg. Informatie over abonnementen: T +31 (0)495 450095 E info@louwersuitgevers.nl

LOC Zeggenschap in zorg adviseert cliëntenraden

Ziekenhuisspecial: er is écht iets moois aan de hand in ‘ziekenhuisland’

Maasstad ziekenhuis, Rotterdam-Zuid

ULC Groep over duurzaam installeren in de zorgsector

Erasmus Medisch Centrum, Rotterdam

Opzeggingen Indien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van opzegging is ontvangen, wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd.

St. Antonius, Nieuwegein

Masterplan AZ Maria Middelares, Gent

Doelgroep Als abonnement en in controlled circulation, persoonsgericht naar beslissers in ziekenhuizen, verpleeghuizen, woonzorgcentra, zorggroepen, GGZ, woningcorporaties, architecten, technische/facilitaire managers toeleverancier aan de gezondheidszorg, aannemers, overheidsinstellingen en abonnementen.

Jeroen Bosch Ziekenhuis, Den Bosch

MTD Landschapsarchitecten: het ziekenhuis als visitekaartje

Albert Schweitzer Ziekenhuis, Dordrecht

Nij Smellinge, Drachten

Adreswijzigingen Schriftelijk ten minste drie weken voor verhuizing naar: Postbus 249, 6000 AE Weert

Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of vermenigvuldigd zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever en zonder bronvermelding. Hoewel dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Zij aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op deze informatie.

.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . .. . .. . .. .. .. ..

Vormgeving Logo Reclame- Ontwerpbureau BV T +31 (0)495 450065 E info@logobv.nl

Column Jerry Helmers: wat is ondernemerschap?

Cadolto realiseert het grootste modulair gebouwde ziekenhuis van Europa

76 80 bOuwen aan de zOrg

...... . ... . ... . ... . . .. . .. . . . .. . .. . . . .. . .. . . .. . .. . .. .. . .. .. . .. . .. . .. ..

bouwen aan

de zorg

VAKTIJDSCHRIFT oVER DE boUw EN oNTwIKKElINg IN DE zoRg

ziekenhuisspecial

beurs brandveiligheid van TnO

NUMMER

2010

Beurs Brandveiligheid van TNO

Kleinschaligheid in grootschaligheid in wooncentrum De Burcht in Hogezand

Van Gagelbosch tot Zuiderpark

De materniteit van AZ Maria Middelares in Gent

Vivaldi Zoetermeer: verrassend en gebruiksvriendelijk

Boon Edam: energiebesparing en brandveiligheid kunnen vaak beter

Van der Veen speelt in op diverse zorgbehoeften

Thema gebouwbeheer: goed onderhoud is kostenbesparend

Wie doet Wat?

www.boUwENAANDEzoRg.EU

de burchT in hOOgezand

Het centrale plein aan de Boulevard van het Jeroen Bosch Ziekenhuis, met de rechts ingang van de kapel. (Foto: Evert van Reijswoud/EGM architecten)

LOC Zeggenschap in zorg adviseert cliëntenraden

‘Eindgebruikerskwaliteit is sleutelwoord’ Leefwensenonderzoek onder zorgcliënten is sinds 2009 verplicht bij ingrijpende verbouw- of nieuwbouwplannen van zorggebouwen met een verblijfsfunctie. Maar ook los daarvan verdienen cliënten een veel grotere rol in het bouwtraject, zegt Arnoud Boerwinkel van LOC Zeggenschap in zorg. De landelijke organisatie voor cliëntenraden pleit voor een structurele cliëntenparticipatie in de zorgbouw - onder meer middels een plaats in de projectorganisatie. “Wij kunnen cliëntenraden bijstaan op belangrijke adviesmomenten.”

Bouwen aan de zorg

interview loc

Nieuwbouw van zorginstellingen is een ingewikkelde materie - een langdurig en complex traject waarbij de cliëntenraad adviesrecht heeft, zoals geregeld in de Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen uit 1996. “Soms wordt dat adviesrecht door de instellingsdirectie beschouwd als een formaliteit aan het einde van het proces, maar dat zien wij als een gemiste kans,” aldus Boerwinkel. “Een goed advies van de cliëntenraad draagt ons inziens bij aan een beter gebouw en betere zorg. De ervaringskennis van cliënten van een zorginstelling vormt een onmisbare bron van informatie voor ontwerpers en opdrachtgevers. En de cliëntenraad kan die kennis boven water halen.”

Adviesmomenten Zaken als een leefwensenonderzoek en adviesrecht zijn slechts eerste stappen in de emancipatie van de zorgcliënt in het bouwtraject. Belangrijke tip die cliëntenraden van LOC krijgen is: breng in een zo vroeg mogelijk stadium - samen met het management - structuur aan in het adviestraject. Door met elkaar momenten af te spreken waarop de raad formeel om advies wordt gevraagd. “Bijvoorbeeld bij het uitvoeren van een leefwensenonderzoek, het vaststellen van het Programma van Eisen, het besluit over al dan niet verkoop van het vastgoed aan een woningcorporatie, het besluit over de architectenkeuze, het voorlopig ontwerp en het definitief ontwerp. Dat zijn allemaal onderwerpen met verregaande gevolgen voor de toekomstige cliënt. Het standpunt van de cliënt moet bij elk van die beslissingen worden meegenomen.” Cliëntenraden kunnen zich aan de hand van diverse brochures van LOC Zeggenschap in de zorg en het bouwdossier op de website www. loc.nl beter voorbereiden op hun adviesbevoegdheid bij bouwen renovatieplannen van zorginstellingen – onder meer met voorbeeldbrieven en een model Programma van Eisen. Naast dit uitgebreide pakket aan documentatie heeft LOC een pool van bouwkundigen

die cliëntenraden met raad en daad terzijde staat. “Die beschikt over een schat aan kennis en ervaring waarmee de raden hun adviesbevoegdheid meer gewicht kunnen geven.”

Kwaliteit De in de kantoorflat boven het Utrechtse winkelcentrum Kanaleneiland gevestigde organisatie, ziet de nieuwe verhoudingen na afschaffing van het bouwregime vooral als een kans. “Het belang van de cliënt is kwaliteit van zorg en die kan er op vooruit gaan. Minimumeisen zijn er niet meer, maar dat hoeft geen probleem te zijn. Als je maar bouwt vanuit een weloverwogen zorgvisie. En ook daarin bieden wij de cliëntenraden de nodige ondersteuning.” Dat er een andere visie op zorg moet komen om die goed en betaalbaar te houden staat voor LOC Zeggenschap in zorg buiten kijf. “Gezondheidszorg is te veel nazorg geworden en zou veel meer voorzorg moeten zijn. Door meer aandacht voor preventie – en voor wat mensen kunnen, hun ambities en behoeften in plaats van hun beperkingen en gebreken - kun je betere zorg krijgen tegen lagere kosten. Daarmee vervagen ook de grenzen tussen zorg en welzijnswerk. Dan blijkt bijvoorbeeld dat mensen met verslavingsproblemen en mensen met een verstandelijke beperking elkaar heel goed kunnen aanvullen. Dat betekent voor de ontwerper van zorggebouwen dat hij niet zozeer het bestaande zorgaanbod als uitgangspunt moeten nemen, maar het welzijn van de gebruiker. Hij moet zich afvragen: hoe kan het gebouw ertoe bijdragen dat de cliënt zich daarin veilig en prettig voelt en het beste uit zichzelf kan halen? LOC kan cliëntenraden bijstaan bij het formuleren van hun aandeel in de zorgvisie en een Programma van Eisen dat daarop is gebaseerd. Maar ook bij het verrichten van leefwensenonderzoek kan LOC ondersteuning bieden.”

geldt zeker ook voor de immigranten van de zogenoemde eerste generatie. In die doelgroep wordt nog heel veel zorg geleverd door dochters en schoondochters en bestaat een grote afstand tot het reguliere zorgaanbod.” Maar ook het scheiden van wonen en zorg baart LOC zorgen. “Die maatregel wordt vooral door mensen met een laag inkomen in de portemonnee gevoeld. Voorheen konden ze nog terecht in een verzorgingshuis, waar ze na aftrek van hun inkomensafhankelijke eigen bijdrage – een minimum bedrag te besteden over hielden. Straks behoort het fenomeen verzorgingshuis tot het verleden en worden ze afhankelijk van huurtoeslag waarop de komende jaren enorm zal worden bezuinigd.” De aanbodgerichte zorg heeft zijn langste tijd gehad, meldt LOC Zeggenschap in zorg in het boekje ‘Waarde-volle zorg: over de toekomst van de gezondheidszorg 2010-2050’, met daarin veel aandacht voor de eigen verantwoordelijkheid en de eigen regie van de cliënt. Arnoud Boerwinkel: “Mensen willen in hun leven zelf aan de knoppen blijven draaien. Cliëntenparticipatie is daartoe een essentieel hulpmiddel.” ■

Toekomst De druk op mantelzorgers – niet in het minst vanwege de personeelstekorten - wordt de komende decennia sowieso hoger. “En dat

Arnoud Boerwinkel

Bouwen aan de zorg

.. .. .... .. .. .. .. .. .. ............ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... ............ .................................................... .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .... .. .. .. .. .. .. ............ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... ............ .................................................... .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .... .. .. .. .. .. .. ............ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... ............ .................................................... .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .... .. .. .. .. .. .. ............ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... ............ .................................................... .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .... .. .. .. .. .. .. ............ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... ............ .................................................... .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .... .. .. .. .. .. .. ............ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... ............ .................................................... .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .... .. .. .. .. .. .. ............ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... ............ .................................................... .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .... .. .. .. .. .. .. ............ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... ............ .................................................... .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .... .. .. .. .. .. .. ............ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... ............ .................................................... .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .. .. .. .. .. de .. .. ..koeltorens .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ve van warmteen koudelevering, maar ook de installaties zelf zijn vrij complex. Ter Wolter & Dros realiseert sinds 2002 doorlopend .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... die voorzien zijn van waterbehandeling vervanging van de huidige koudeopwekking diverse projecten in zowel de laagbouw als de .. .. .... .. .. .. .. .. .. ............ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..en.. .. ..de.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... ............ .................................................... distributieleiding als ringleiding. wordt een nieuwe centrale gerealiseerd op het hoogbouw van het Erasmus Medisch Centrum .. .. .... .. .. .. .. .. .. ............ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... ............ .................................................... het Onderwijscentrum. De koude wordt in Rotterdam. De afgelopen jaren is gewerkt aan dak van .. .. .... .. diverse .. .. .. .. .. ............ .. .. .. .. .. ..gebouwen .. .. .. .. .. .. .. ..en.. .. ..af-.. .. .. ..via.. .. schachten .. .................................................... .. .. .. .. .. en .. .. ..heeft .. .. .. ..aanslui.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. in het Onderwijscentrum naar een Het nieuwe gebouw ligt tussen bestaande en nieuwe .. .. .... ............ .................................................... .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... . . . . . . . . . . . . .. .. .. ..de.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. die tijdens leidingtunnel in de parkeergarage gebracht. Het ting met de omliggende gebouwen, delingen. Momenteel verzorgt Wolter &. .Dros de .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... . . . . . . . . . . . . .. .. .... .. werktuigkundige .. .. .. .. .. ............ .. .. .. ..voor .. .. .. het .. .. ..nieuwe .. .. .. .. .. ..On.. .. .. .. ..totale .. .. .. .................................................... .. .. .. ..moeten .. .. .. .. .. ..blijven. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. koelvermogen zal 14 MW bedragen. Wol- werkzaamheden operationeel installaties .. .. .... ............ .................................................... .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ter &. .................................................... Dros zorgt voor het leveren en aanbrengen derwijscentrum. Het Onderwijscentrum is. .een .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... . . . . . . . . . . Voor meer informatie zie www.wolterendros.nl van koelmachines, de warmtepomp ten behoeuitdagend project. Niet alleen de omgeving, .. .. .... .. .. .. .. .. .. ............ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..■.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... ............ .................................................... .. .. .... .. .. .. .. .. .. ............ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . .. .. .... ............ .................................................... .. .. .... .. .. .. .. .. .. ............ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... ............ .................................................... .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .... .. .. .. .. .. .. ............ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... ............ .................................................... .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .... .. .. .. .. .. .. ............ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... ............ .................................................... .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... Er is keuze uit systemen. Een disposable gordijn staat mis- geven toch vaak de doorslag. Sepago komt met een.revolutionair product: .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... . . . . . . twee standaardmaten. schien iets minder gezellig dan textiel, en het disposable (wegwerp) separatiegordijnen. .. .. .... .. .. .. .. .. .. ............ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. .. .... ............ .................................................... dessins is beperkt, maar de aard van Voor meer info bezoek de website in mum van tijd. te .. .. .... .. Ze .. .. ..zijn .. .. ............ .. .. wisselen, .. .. .. .. .. .. .. ..zijn .. .. ..geïm.. .. .. .. .. .. ..aantal .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... ............ . .................................................... www.sepagodisposables.com het product en de eenvoud van het wisselen pregneerd met een antibacterieel middel en .. .. .... .. werken .. .. .. .. .. ............ .. .. ..In.. ..veel .. .. .. ..gevallen .. .. .. .. .. .. ..zijn .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..■.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... ............ .................................................... vlamvertragend. .. .. .... .. deze .. .. .. .. ..gordijnen ............ .. .. .. ..vervanger .. .. .. .. .. .. .. .. voor .. .. .. .. re.. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. een goede .. .. .... ............ .................................................... .. .. .... .. guliere .. .. .. .. .. ............ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. separatiegordijnen. .. .. .... ............ .................................................... .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... Bacteriën zoals MeticillinResistant, Staphylo.. .. .... .. .. .. .. .. .. ............ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... ............ .................................................... coccus Aureus (MRSA),. .Klebsiella Pneumoni.. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... ae, Escherichiacoli, Pseudomonas Aeruginosa .. .. .... .. en .. .. ..Salmonelle .. .. ............ .. .. .. .. .. ..worden .. .. .. .. .. .. ..gedood .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... ............ .................................................... choleraesuis .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. in contact komen .. .. .... .. zodra .. .. .. .. ..ze............ .. .. .. ..met .. .. .. ..het .. .. ..antibacte.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. .... ............ .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. riële middel op de separatiegordijnen. De fi.. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .... .. nish .. .. .. ..is.. ............ .. .. .. ..gist .. .. .. ..en.. ..schimmels. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ook effectief tegen .. .. .... ............ .................................................... .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. De disposable separatiegordijnen zijn bo.. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... vendien door TNO veilig bevonden, dankzij .. .. .... .. .. .. .. .. .. ............ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... ............ .................................................... de vlamvertragende werking. De norm is ge.. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... lijk aan de eis voor reguliere vlamvertragen.. .. .... .. de .. .. ..separatiegordijnen. .. .. ............ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... ............ .................................................... .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .... .. Omdat .. .. .. .. .. ............ .. .. .. .. ..is,.. ..wordt .. .. .. .. .. ..op.. .. kos.. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. wassen overbodig .. .. .... ............ .................................................... .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ten voor waterverbruik, wasmiddel en ver.. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... voer bespaard. De disposable gordijnen zijn .. .. .... .. .. .. .. .. .. ............ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... ............ .................................................... licht van gewicht en worden geplisseerd aan.. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... geleverd. Ze zijn daarom gemakkelijk en snel .. .. .... .. op .. .. .. te.. .. ............ . . .. ..contact .. .. .. .. .. .. ..te.. ..komen .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. hangen, zonder. .in .. .. .... ............ .................................................... .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. met de vloer, de geïntegreerde haakjes (EF) .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .... .. passen .. .. .. .. .. ............ .. .. .. .. .. .. .. .. separatierail.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. op bijna alle bestaande .. .. .... ............ .................................................... .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .... . . .. .. .. .. ............ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... ............ .................................................... aan de zorg 10.. ..Bouwen .. .. .... . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .. .. .... .... .. .. .. .. .. .. ............ ............ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

Wolter & Dros: Werktuigbouwkundige installatie voor Onderwijscentrum Erasmus MC

Wegwerp separatiegordijnen

ziekenhuisspecial

Er is écht iets moois aan de hand in

‘ziekenhuisland’ Het was voor ons redactieteam een interessant rondje langs een groot aantal ziekenhuizen in Nederland in de afgelopen weken. Dit natuurlijk voor de ziekenhuisspecial in het slotnummer van dit jaar. En bij elk bezoek, maar ook bij elk gesprek met alle betrokken partijen, werden ook wij weer geïnspireerd. Er is écht iets moois aan de hand in ‘ziekenhuisland’. Met ongekende visies, met goed geformuleerde missies en met een goede controle op de voortgang van de geïmplementeerde strategieën, kan men hier letterlijk spreken van bouwen aan de zorg. Er wordt al niet meer vraaggericht gedacht, er wordt vraag gestuurd gehandeld, waar-

bij we zelfs al constateerden dat initiële onmogelijkheden niet meer bestaan. Volop creativiteit om een nieuwe generatie ziekenhuizen neer te zetten, die niet alleen aan de eisen van nu voldoen, maar ook volop flexibiliteit in zich hebben om duurzaam te zijn en te blijven. We zijn blij met deze ziekenhuisspecial; het is een goede mix geworden van journalistieke en commerciële bijdragen. En… dit vraagt om meer. Wat ons betreft zal er medio 2011 wederom een ziekenhuisspecial in Bouwen aan de Zorg worden gelanceerd. Er is écht zo veel te vertellen: dat heeft het interessante rondje voor dit nummer met overtuiging bewezen. ■

Jeroen Bosch ziekenhuis, Den Bosch

Kennemer Gasthuis, Haarlem

Bouwen aan de zorg

inleiding

Nij Smellinghe, Drachten

Maasstad Ziekenhuis, Rotterdam-Zuid

Erasmus MC, Rotterdam

az maria middelares, gent

St. Antonius, Nieuwegein

Bouwen aan de zorg

ziekenhuisspecial

â&#x20AC;&#x2DC;Klantbeleving is de grondslag voor succesvol bouwen aan de zorgâ&#x20AC;&#x2122; 14

Bouwen aan de zorg

maasstad ziekenhuis, rotterdam-zuid

Sinds 24 septemher van dit jaar is het Maasstad Ziekenhuis in Rotterdam-Zuid officieel de eigenaar van het nieuwe pand, dat direct is gelegen naast NS-station Lombardijen. De aannemer overhandigde op die dag tijdens een feestelijke bijeenkomst – na een periode van drie jaar bouwen – de sleutel van het nieuwe ziekenhuis aan directeur Paul Smits en projectmanager Barend Staal. Volgens Staal krijgen de inwoners van Rotterdam en omstreken een zorgaanbod van hoge kwaliteit in een aangename omgeving. “Door de integratie van verschillende zorgfaciliteiten op diverse niveaus – letterlijk en figuurlijk – mogen we met een gerust hart zeggen dat dit project een ‘typisch Rotterdams topproject’ is, waar niet alleen wij maar de gehele stad trots op kan zijn.” In het laatste weekend van februari 2011 zullen de locaties Clara en Zuider verhuizen naar de nieuwbouw. Vanaf dat moment worden de patiënten in het nieuwe ziekenhuis in een comfortabele, moderne en aangename omgeving behandeld. In het nieuwe complex worden alle poliklinieken bij elkaar gesitueerd op de begane grond. De intensive care, de hartbewaking, het brandwondencentrum en de operatiekamers liggen ook bij elkaar, op de zogeheten ‘Hot Floor’. Vanaf het moment dat de sleutel in het bezit kwam van het Maasstad Ziekenhuis, was en is het overigens nog flink doorwerken. Want, de deadline van februari 2011 moet wel gehaald worden. Staal zit er elke dag bovenop. Niets mag aan het toeval worden overgelaten. “We hebben veel aandacht besteed aan de inrichting en uitstraling van ons complex,” zegt hij. “De bezoekers moeten zich prettig voelen in en rondom het ziekenhuis, hoe moei-

Ingebruikname van Maasstad Ziekenhuis Rotterdam nadert gestaag

Blik op de patio

lijk dat soms ook kan zijn voor patiënten, die beslist niet voor hun lol naar ons toe komen. In het nieuwe ziekenhuis proberen we dan ook in te spelen op alle mogelijke zorgvragen, waar de nieuwste technieken op kunnen worden ingezet. Bovendien geloven we in een totaalconcept: het is niet alleen het Maasstad Ziekenhuis dat zich hier vestigt, er wordt ook een brede Zorgboulevard ontwikkeld waar een diversiteit van zorgpartijen goed vertegenwoordigd zal zijn. We zijn er van overtuigd dat dit dé plek in Rotterdam wordt waar men alles vindt op het gebied van zorg en welzijn. In die zin zijn we dus heel erg bezig met klantbeleving. Die kun je echter niet tot stand brengen van achter je bureau. We houden veel onderzoeken, we doen veel enquêtes, we betrekken onze klanten, bezoekers en medewerkers erbij. ➤

Bouwen aan de zorg

U loopt toch niet weg voor vuur en verantwoordelijkheid?

OVER BRANDWEREND GLAS VAN VETROTECH SAINT-GOBAIN Brandveiligheid is terecht topprioriteit in de bouw. Dat geldt dus ook voor brandwerend glas. Ach, brandwerend glas is brandwerend glas, denkt u. Dat is het niet, bewijst Vetrotech Saint-Gobain, de grootste specialist op dit gebied ter wereld. We maken brandwerend glas vanuit de gedachte dat de bouwwereld ook en vooral in extreme situaties zijn verantwoordelijkheid wil dragen. We testen meer dan 500 keer(!) per jaar ons glas onder de meest barre omstandigheden. Opdat u blind kunt varen op onze adviezen en kwaliteit. Ons brandwerend glas kent geen of nauwelijks

beperkingen. Het biedt ultieme veiligheid in vele gradaties. En is geschikt voor elke toepassing. Het is brandwerend op de eerste plaats. Maar naar wens ook uvbestendig, warmteen koude-isolerend, breukbestendig, geluidsisolerend, kogelwerend, u mag het zeggen. Bel of e-mail voor alle antwoorden Heeft u vragen over mogelijkheden of toepassingen, bel of mail ons dan! Van de belangrijkste glasspecialisten ter wereld mag u immers snel perfect advies verwachten. Brandwerende beglazing van

Vetrotech Saint-Gobain – géén beperkingen

Vetrotech Saint-Gobain Benelux, Postbus 15, 6000 AA Weert • Tel. +31 (0)495-57 44 35 • Fax +31 (0)495-57 44 36 vetrotech.benelux@saint-gobain.com • www.vetrotech.com

maasstad ziekenhuis, rotterdam-zuid

En elke dag checken we of we nog in de pas lopen met onze ambities. Dit jaar stonden we op de vijfde plek van de lijst van het Algemeen Dagblad (landelijke lijst van kwalitatief goede ziekenhuizen, red.); die vijfde plek is voor ons een motivatie geworden om te zien of we kunnen stijgen. En dus nog meer en nog beter na te denken over klantbeleving. Ik ben er zeker van dat we met de wijze van bouwen en vormgeven die klantbeleving een impuls hebben kunnen geven.” Staal, die in 2003 bij het project betrokken is geraakt, heeft zelf een architectenachtergrond en is altijd werkzaam geweest in de zorg. “Ik lig dus niet aan de basis van uitgangspunten; die waren al geformuleerd toen ik hier van start ging, maar ik ben er wel in geslaagd om tot een definitief ontwerp te komen van het ziekenhuis. Daarbij meende ik dat een ziekenhuis goed ingebed moest kunnen zijn in een stedelijke context. Kortom, een ziekenhuis hoeft geen solitair eiland te zijn. Door het ontwikkelen van een zorgverzamelgebouw, de MediMall, konden we die verbindingen met de stedelijke context concreet vorm geven. Met andere woorden: van het ontwikkelen van specifieke kraamzorg tot een zorghotel, een afdeling psychiatrie, detailhandel, de pruikenmaker en een revalidatiecentrum, weet je een bredere doelgroep te bereiken. Sterker nog: omdat er een bekende restaurantketen zich zal vestigen en ook een landelijk bekende boekenzaak, weet je ook gezonde mensen naar je toe te trekken.” Volgens Staal is dit een kwestie van vooral ‘out-of-the-box’ denken. “Maar het op deze wijze inrichten heeft wel te maken met de hoe de huidige tijden zijn. Je moet namelijk klanten – veel meer dan vroeger – aan je weten te binden. Je hebt meer faciliteiten nodig om behoeften te vervullen. Wij geloven bovendien niet in decentralisatie van verschillende zorgdiensten omdat dat bijna niet meer te bekostigen is. We centraliseren dus in een periode waarin de zorg an sich al duurder wordt, juist om schaalvoordelen te behalen en het dus interessanter wordt voor doelgroepen.”

Het Maasstad Ziekenhuis tijdens de bouw

Toch mag de colour locale niet vergeten worden. “Want het is en blijft Rotterdam,” lacht Staal. “Het gebouw moest dus ook passen bij wat Rotterdam is en wie de Rotterdammers zijn. We hebben vooral een duidelijk gebouw neergezet. Dat past bij de nuchterheid van hier. Geen onnodige opschmuck. Het gebouw is ook vrij simpel als je er naar kijkt. Echter, als je je inleeft dan zie je de detaillering goed en dan kun je concluderen dat er dus veel diepgaander over is nagedacht dan zo op het eerste gezicht zou lijken.” Praktisch gezien de is ‘de Aorta’ de belangrijkste centrale gang die langs alle afdelingen op de begane grond loopt. “Vanuit de hoofdingang zijn alle afdelingen goed te bereiken. We zijn nu zelfs al met proefbewegwijzering aan het testen. We geven testgroepen een aantal afdelingen op, die ze moeten zoeken en vinden. En dan kijken we of de logica functioneert. Dat zelfde geldt voor de goederenstromen; die zijn praktisch geheel gescheiden van de patiëntenbewegingen. We hebben ondergronds een tunnelbak gemaakt, waarin het logistieke proces wordt georganiseerd. Onder de aorta dus. Overigens kregen we al een compliment van de leverancier van de bewegwijzering. ‘Dit gebouw is een fluitje van een cent, omdat het zo logisch is ingedeeld,’ werd ons verteld.” Staal zelf zegt ook bewust veel aandacht te hebben besteed aan de buitenomgeving. “We hebben vijf verschillende patio’s met een eigen sfeer. Groen is essentieel. We hebben de bomen al laten planten. ➤

Onderdoorgang

Bouwen aan de zorg

De beste service ziet u niet, maar is er wel De liften en roltrappen van Schindler zijn uitermate degelijk dankzij betrouwbare technologie en goed onderhoud. Achter de schermen zorgen onze monteurs er namelijk voor dat elke installatie altijd volledig in orde is en klaar staat om te vertrekken. Dat valt meestal niet op omdat de lift steeds weer op en neer gaat. Schindler-Service: voor elke liftgebruiker of installatiebeheerder. Ook voor u. www.schindler.nl

maasstad ziekenhuis, rotterdam-zuid

Patio

Het mooie symbolische is zelfs dat in een van de bomen zich al een ooievaar heeft gevestigd. Die heeft een nest gebouwd; een prachtige metafoor hadden we zo niet kunnen bedenken. De ooievaar voelt zich dus al helemaal thuis in het Maasstad Ziekenhuis.” Staal vertelt dat de komende weken het ‘inhouse management’ de prioriteit heeft. “Het gebouw is af, maar nu moeten we inrichten. Dat is nog een flinke klus. Het is beslist hard werken om alles op orde te krijgen. Ook daar betrekken we onze medewerkers bij. We hebben ze om kritieken gevraagd. Natuurlijk kun je nu niet meer een hele gang verplaatsen – in geval daar kritieken op mochten komen – maar we kunnen nog wel veel praktische zaken anders regelen. En dat kan ook omdat het gebouw logisch is neergezet. Het is flexibel vanwege de structuur. Er is een efficiënte invulling van vierkante meters en er is bij voorbaat al rekening gehouden met inkrimping en uitbreiding. Maar alles blijft gericht op de klantbeleving. Ja, zelfs in een ziekenhuis durven wij te stellen dat we onze bezoekers en patiënten moeten zien te entertainen. En we weten zeker dat dit gaat lukken. De basis – de wijze waarop dit gebouw er nu staat – is immers gelegd. En precies om die reden durf ik met zekerheid te stellen dat het Maasstad Ziekenhuis uiteindelijk het beste ziekenhuis van Rotterdam wordt en dit complex nieuwe impulsen zal geven aan de verdere ontwikkeling van de stedelijke context in Rotterdam-Zuid. En…. ik sluit niet uit

dat we die vijfde plek op de lijst van het Algemeen Dagblad zullen gaan verlaten. Maar dan wel omhoog; dat kan haast niet anders als je klantbeleving de grondslag laat zijn voor het bouwen aan de zorg.” ■

FEITEN EN CIJFERS Project Maasstad Ziekenhuis Rotterdam Opdrachtgever Maasstad Ziekenhuis te Rotterdam Zorgverlener Maasstad Ziekenhuis Architect Wiegerinck architectuur en stedenbouw, Arnhem Aannemer Ballast Nedam Speciale projecten/ BAM E-installatie ULC, Utrecht W-installatie ULC, Utrecht Liften Schindler Liften, Den Haag Klimaat Carrier Airconditioning, Hazerswoude-RIjndijk Bouwtijd Oplevering Totale investering Aantal bedden

juli 2007 tot december 2010 1e fase september 2010/ 2e fase dec 2010 € 210 mln incl. BTW 572

Bouwen aan de zorg

ziekenhuisspecial

ULC Groep over duurzaam installeren in de zorgsector

‘Integrale aanpak biedt kansen voor duurzaamheid’

Carrouselopstelling van de behandelplekken in het nieuwe gebouw van Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam (ACTA) - VU.

De ULC Groep heeft meer dan veertig jaar ervaring met het realiseren van installaties voor ziekenhuizen, en is dan ook een begrip in de zorgsector. Niet alleen vanwege de specialistische technische en logistieke kennis, ook omdat het bedrijf voorop loopt als het gaat om duurzaam installeren. Een integrale benadering van het ontwerp, de realisatie én de exploitatie zijn daarbij het uitgangspunt. Zo worden tevreden gebouwgebruikers, financieel rendement en milieuzorg ook op de lange termijn gegarandeerd. Al vanaf het begin van de jaren ’70 is ULC actief in de gezondheidszorg. In de loop der jaren heeft het bedrijf zowel technisch als logistiek specialistische kennis en ervaring opgebouwd; in ziekenhuizen, ok-complexen,

De ULC Groep in het kort De ULC Groep is een vooraanstaand installatiebedrijf in de utiliteitssector en in het bijzonder de zorgsector. Alle disciplines zijn onder één dak verenigd: werktuigbouwkunde, elektrotechniek, datatechniek en brandbeveiligingssystemen. ULC denkt mee in ontwerpteams en tekent daarnaast voor vakkundige engineering, realisatie en technisch onderhoud en beheer. Opdrachtgevers kunnen rekenen op een interdisciplinaire aanpak, energie-efficiënte en duurzame oplossingen, innovatiekracht, maatwerk en uitstekend projectmanagement.

Bouwen aan de zorg

poliklinieken, apotheken, tandheelkundige centra, revalidatiecentra, verpleeg- en verzorgingstehuizen; van nieuwbouw en uitbreidingen tot renovaties binnen volledig doorfunctionerende instellingen. ULC is expert op het gebied van integratie van gebouwinstallaties met medisch-technisch apparatuur en de toepassing van duurzame installaties, zoals warmte-krachtkoppeling en warmte/koudeopslagsystemen. De kennis en ervaring wordt ingezet om de gebouwinstallaties doorlopend te optimaliseren en een bijdrage te leveren aan het terugdringen van de energiekosten.

Integrale aanpak Een belangrijk speerpunt van ULC is het bieden van duurzame oplossingen. Antoon van Rooijen, directeur ULC Technisch Beheer: “Duurzaamheid vraagt om een koppe-

ling tussen ontwerp, realisatie én exploitatie. Het fundament voor een duurzaam eindresultaat moet al in de ontwerpfase gelegd worden. Steeds vaker werken we daarom volgens het principe van Total Life Cycle Costs (TLCC). Daarbij worden niet alleen de investeringskosten van een installatie vastgesteld, maar wordt tevens gestreefd naar een optimale beschikbaarheid van installaties tegen minimale energie- en onderhoudskosten op de lange termijn. Daartoe denken de specialisten van ULC Technisch Beheer al in de ontwerpfase van een project mee over te maken ontwerpkeuzes. Deze aanpak stelt de opdrachtgever in staat om een goed afgewogen investeringsbeslissing te nemen, waarbij het belang van de gebouwgebruiker, het rendement op investering en milieuzorg ook op de lange termijn gewaarborgd zijn.” ■

ze zorg Referentieproject:

Nieuwbouw Maasstad Ziekenhuis In het recent opgeleverde Maasstad Ziekenhuis verzorgde de ULC Groep alle Een W-installaties. Het ziekenhuis is met een vloeroppervlak van 86.000 m2 één van de grotere ziekenhuizen in Nederland en maakt onderdeel uit van een uitgebreide zorgboulevard. Wim Berger, directeur van ULC Verwarming, vertelt enthousiast: “Deze opdracht is een prachtig voorbeeld van de brede expertise van ULC als ziekenhuisinstallateur. Het ziekenhuis beschikt over alle denkbare moderne ziekenhuistechnologie en is ontworpen met oog voor duurzaamheid. Het gebouw wordt onder meer verwarmd met stadsverwarming en daarnaast installeerde ULC een groot aantal warmteterugwinunits. Momenteel wordt hard gewerkt aan de inrichting van de afdelingen en naar verwachting kunnen de eerste patiënten er vanaf maart 2011 terecht. Al met al een klus waar ULC met trots op terugkijkt.”

d Ziekenhuis wint BouwAward 2010

Referentieproject:

Nieuwbouw Erasmus Medisch Centrum De ULC Groep verzorgt in samenwerking met BAM-Techniek alle E- en W-installaties voor de nieuwbouw van het Erasmus Medisch Centrum (EMC) in Rotterdam. Deze langlopende opdracht is illustratief voor de positie die ULC binnen de zorgsector inneemt. Wim Berger was intensief betrokken bij de aanbesteding en vertelt: “De nieuwbouw van het EMC is op dit moment één van de grootste bouwprojecten in de Nederlandse gezondheidszorg. Het gebouw heeft een vloeroppervlak van maar liefst 185.000 m2 en alle installatietechnische voorzieningen die je bij een groot academisch ziekenhuis kunt bedenken, worden er gerealiseerd. Het grote bouwvolume, de looptijd tot 2017 en de locatie - vlak naast Kwaliteitsborging van de technologie hoort het bestaande ziekenhuis in hartje Rotterdam - maken het project tot een grote een gesloten cirkel te zijn. Onze dienstver uitdaging. Een mooie kans om onze naam als gespecialiseerd installatiebedrijf lening omvat die complete keten: van advies nog eens te onderstrepen.” en onderhoud. Imtech Care & Cure biedt u

totaaloplossingen op het gebied van elektro

techniek, werktuigbouw, ICT en medische

apparatuur. U kunt zich op onderdelen door

Imtech laten ondersteunen, maar u kunt ook

huis als een bouwpr niveau. Waardering sing van duurzame maat ziet de jury ter bezoekers en patiën kunnen oriënteren. infrastructuur van h termijn volop flexib gelijkheden voor aan

De criteria waarop d oordeeld zijn onder heid, functionele as kleur- en materiaalg en participatie van c hele traject.

Het Vlietland Zieke een duidelijke visie

en inspectie tot en met installatie en beheer

Dit werd bekend gemaakt tijdens het NVTG Congres dat plaatsvond op 15 april in het Congreshotel Mooirivier in Dalfsen. Het Vlietland Ziekenhuis was een van de acht genomineerden van de in totaal 40 inzendingen. Het thema van de Nederlandse Vereniging voor Technisch facilitair management in de Gezondheidszorg was dit jaar ‘Bouwen voor zorg met een menselijke maat’. Trefwoorden in dit kader zijn onder meer: kleinschaligheid en inbedding in wijken en buurten niet alleen in care maar ook in cure. De NVTG BouwAward, een beeld van kunstenares Ineke van Dijk, werd uitgereikt door de juryvoorzitter prof. dr. Robbert Huijsman. De prijs werd in ontvangst genomen door Ron van der Hoeven MBA, kliniekmanager van het Vlietland Ziekenhuis, ir. Donald Schotel, senior adviseur van Deerns raadgevende ingenieurs en architect ir. Pieter Walraad van EGM architecten. De jury ervaart het Vlietland Zieken-

Referentieproject:

Nieuwbouw Albert Schweitzer Ziekenhuis

Op de locatie Dordwijk van het Albert Schweitzer Ziekenhuis in Dordrecht is een compleet nieuw gezondheidspark gebouwd. De ULC Groep realiseert er het complete traject aan ons uitbesteden. Wij alle E-installaties én tekent gedurende 35 jaar voor het onderhoud. Albert hebbenDubbink, er niet voor niets ons specialisme van bedrijfsleider bij ULC Technisch Beheer: “De nieuwbouw van het Algemaakt. bert Schweitzer Ziekenhuis is een mooi voorbeeld van de manier waarop ULC het TLCC-concept toepast. Tegelijk met de opdracht voor de realisatie van de Wij de techniek, u hetverwierven resultaat. we namelijk een 35-jarig onderhoudscontract voor de nieuwbouw Samen succes vol. op basis van prestatieafspraken. Om die afspraken waar te kunnen installaties maken, zat ULC Technisch Beheer al in de ontwerpfase aan tafel. De opdrachtgever weet met deze werkwijze precies waar hij op de lange termijn aan toe is en heeft zowel tijdens de realisatie- als de gebruiksfase één aanspreekpunt als het om de installaties gaat.”

n hebben aan het Vlietland Ziekenhuis gewerkt:

otterdam, Tel. +31 10 447 74 00

ULC Groep b.v. www.zorg.imtech.nl www.ulcgroep.nl

Labradordreef 18 Postbus 2405, 3500 GK Utrecht T +31 (0)30 26 50 500 F +31 (0)30 26 20 895 www.deerns.nl

info@ulcgroep.nl www.ulcgroep.nl

www.egm.nl

www.nora.com/nl

Bouwen aan de zorg