Bouwen aan de Zorg Ziekenhuisspecial dec. 2012

Voorwoord Ziekenhuisspecial Welkom bij onze ziekenhuisspecial van deze editie van Bouwen aan de Zorg. Wij hadden wederom het genoegen om door zowel Nederland als België te mogen reizen en te zien hoe ‘de stand van zaken is’ in de ziekenhuiswereld. Hoe wordt er gebouwd aan de zorg?

De volgende ziekenhuizen worden uitgebreid belicht: het Vrouw, Moeder Kind Centrum van het MMC te Veldhoven, de Gelderse Vallei te Ede, het Medisch Spectrum Twente, de Isala klinieken in Zwolle, het Westfries Gasthuis te Hoorn, het Franciscus Ziekenhuis te Roosendaal en in België bezochten wij het Academisch Ziekenhuis Damiaan te Oostende. Van de zorgcentra bezochten we Avondlicht te hoorn, Olmenstaete te Zuidlaren, de Waertburg te Utrecht alsook Zorgcentrum Ter Weidebrouc.

Stuk voor stuk inspirerende visites! Daarnaast spraken wij met enkele leveranciers van de verschillende ziekenhuizen en zorgcentra. En ook dáár ontdekten we andermaal dat intensieve samenwerking tot de mooiste resultaten leidt. Is dat logisch? Misschien wel. De vraag is alleen hoe je dat voor elkaar krijgt.

U leest het in deze ziekenhuisspecial!

Franciscus Ziekenhuis Roosendaal AZ Damiaan Oostende

Medisch Spectrum Twente Enschede

Isala Klinieken Zwolle

16

Bouwen aan de zorg

ziekenhuisspecial

Gelderse Vallei Ede

Radiotherapiegebouw West Fries Gasthuis Hoorn Maxima Medisch Centrum Veldhoven

Bouwen aan de zorg

17

Tekst: Bas Poell Foto’s: Maxima Medisch Centrum

MMC Veldhoven zet het gezin op één in nieuw

Vrouw Moeder Kind Centrum Prinses Máxima opende in september het nieuwe Vrouw Moeder Kind Centrum van MMC Veldhoven. Een modern, sfeervol ingericht gebouw met een vernieuwend zorgconcept als belangrijkste fundering.

Volgens de nieuwste medische inzichten is het voor moeder en kind het beste als ze na de bevalling dicht bij elkaar blijven. Hoe ziek en kwetsbaar ze ook zijn. Om die ideale situatie te bereiken, heeft Máxima Medisch Centrum (MMC) het logistieke proces en de medische behandeling tot in detail afgestemd op de patiënt en zijn gezin. Family centered care heet dit voor Europese begrippen unieke zorgconcept waarbij moeder en kind zelfs in complexe medische omstandigheden samen behandeld worden. Dit alles in een prettige en rustige omgeving die het herstel bevordert.

Het is de basis van het nieuwe Vrouw Moeder Kind Centrum (VMK) in Veldhoven dat 20 september officieel werd geopend door prinses Máxima, de naamdraagster van het ziekenhuis. Alle zorg voor vrouw, moeder en kind die voorheen versnipperd door het ziekenhuis zat, is in de nieuwbouw bij elkaar gebracht. De weg daarnaartoe was bijzonder.

“Voordat we dit centrum hebben laten ontwerpen, hebben we onszelf eerst de vraag gesteld hoe die zorg er in de toekomst uit moet zien. Met de visie die daaruit is voortgekomen, is de architect aan het werk gegaan,” vertelt Freek van Daal, de bedrijfsmanager van het VMK.

Modern en functioneel Architect Rob Bouwmeester van de Jong Gortemaker Algra architecten en ingenieurs uit Rotterdam vertaalde het zorgconcept in een eigentijds, functioneel en flexibel in te delen gebouw van 14.000 vierkante meter. Het nieuwe VMK bestaat vrijwel uitsluitend uit eenpersoonskamers waar het gezin 24 uur per dag bij elkaar kan zijn. Die privacy is er voor alle patiënten: kinderen op de kinderafdeling, kersverse moeders op de kraamafdeling, vrouwen met een complexe zwanger-

18

Bouwen aan de zorg

schap of een gynaecologische aandoening en zelfs zieke, te vroeg geboren baby’s. Zolang het medisch verantwoord is, blijven moeder en zuigeling na de geboorte bij elkaar. Het positieve effect daarvan – minder stress – is nu al zichtbaar. Van Daal: “In het verleden, toen de couveusebaby’s in drie zalen bij elkaar lagen, was het een komen en gaan van artsen, verpleegkundigen en ouders. Nu het kindje bij de moeder op de kamer is, zien we het aantal alarmsignalen uit couveuses aanzienlijk afnemen. Aangezien overmatige prikkels niet goed zijn voor de groei van het kind is dit pure gezondheidswinst. Daarbij is elke kraamsuite voorzien van automatische luxaflex die het licht tempert als dat nodig is.”

MMC Veldhoven

Creativiteit Heerkens van Bavel Bouw uit Tilburg draaide in maart 2010 de eerste paal de grond in van het nieuwe VMK en leverde het project in twee fasen begin dit jaar op. Het resultaat: moderne, ruim opgezette afdelingen met veel glas, vooral in de gangen. Subtiele kleuraccenten, sfeervol ingerichte wachtruimten en patio’s met speeltoestellen geven patiënten en bezoekers een behaaglijk gevoel.

Projectleider Joep Schoondermark van Heerkens van Bavel bestempelt het VMK als ‘modern, fris en tegelijkertijd huiskamerachtig’. Zeer te spreken is de aannemer ook over de constructie van het gebouw.

“Goed doordacht, recht-toe-recht-aan en weinig moeilijke hoeken. En omdat de vloeren aan de onderzijde vlak zijn uitgevoerd, hadden we in de gangen alle ruimte om de leidingen en bekabeling aan te leggen,” aldus Schoondermark die terugkijkt op een prima samenwerking tussen alle ➤ betrokken partijen.

Passend en verantwoord meubilair Voor het meubilair ging dit Vrouw Moeder Kind Centrum in zee met Gebebouw. Het bedrijf is al vele jaren huisleverancier van het MMC. Mede door de aantrekkelijke prijs kwaliteitverhouding kreeg het de opdracht ook nu toegewezen.

De interieurbouwer uit Helmond werkte bij het ontwerp van het meubilair volledig volgens het door de architect bedachte concept. Een concept waar frisse kleuren centraal staan. “Klopt,” zo geeft Frans van der Heijden van Gebebouw toe. “Behalve de frisse kleuren heeft de architect gekozen om de meubels af te werken met HPL gecombineerd met glas. Een rode draad tijdens het ontwerp van de meubels was dat alle meubels functioneel moesten zijn. Daarnaast was voorbereiding in het interieur van de E- en W- installaties erg belangrijk. Denk daarbij aan verlichting, beveiliging, zusteroproepsysteem plus alle bedrading en aansluitingen voor speciale gassen op de patiëntenkamers.

Dit is compleet in het interieur geïntegreerd.”

Medische goten, kasten, pantry’s, balies, werkbladen, ladeblokken. Dit alles is door Gebebouw speciaal voor dit centrum gemaakt. Een opvallend aspect wil van der Heijden nog wel noemen. “Om de sfeer op de kinderafdelingen te verhogen, hebben we speciale bomen met verlichte takken en leuke speeltoestellen gemaakt.”

Bouwen aan de zorg

19

WERKEN ONTSPANNEN LEREN ZORGEN WONEN CULTUUR INDUSTRIE

BOUWEN MET ZORG BEATRIX ZIEKENHUIS GORINCHEM

CATHARINA ZIEKENHUIS EINDHOVEN

MAXIMA MEDISCH CENTRUM VELDHOVEN

MAXIMA MEDISCH CENTRUM VELDHOVEN

ST. ELISABETH ZIEKENHUIS TILBURG

UMC UTRECHT

TWEESTEDEN ZIEKENHUIS TILBURG

PROF. COBBENHAGENLAAN 35, TILBURG | POSTBUS 35, 5000 AA TILBURG | TELEFOON 013 - 4 666 999 | EMAIL: INFO@HVBBOUW.NL | INTERNET: WWW.HEERKENSVANBAVEL.NL

Huisvesting met zorg

pieterse terwel grevink richt zich op huisvestingsvraagstukken in de gezondheidszorg en houdt zich vooral bezig met de wisselwerking tussen huisvesting en bedrijfsvoering.

www.ptg-advies.nl

MMC Veldhoven

pieterse terwel grevink: adviseur huisvesting en procesmanager pieterse terwel grevink uit Amersfoort, gespecialiseerd in huisvestingsvraagstukken in de gezondheidszorg, speelde een belangrijke rol bij de totstandkoming van het Vrouw Moeder Kind-centrum in Veldhoven.

Samen met Máxima Medisch Centrum ontwikkelde dit onafhankelijke adviesbureau vanaf 2004 de onderliggende zorgvisie voor het nieuwe VMK. “Vervolgens hebben we die visie vertaald naar een nieuwe manier van werken. Van daaruit is een plan gemaakt voor de organisatie en huisvesting,” vertelt Bert Jan Grevink, partner bij ptg advies.

Geïntegreerd werken, is volgens hem het cruciale thema in het huisvestingsplan.

“Met alleen de zorg voor moeder en kind onder één dak brengen, ben je er niet. De meerwaarde van dit concept bestaat eruit dat professionals van verschillende zorgdisciplines - in dit geval kindergeneeskunde, gynaecologie, obstetrie en neonatologie - samen geïntegreerde zorg verlenen. Het bijzondere is dat dit in het nieuwe VMK nu ook feitelijk en op hoog niveau gebeurt.”

Overigens vervulde pieterse terwel grevink niet alleen de rol van adviseur.

Als procesmanager gaf het bureau ook mede vorm aan de uitvoering van het gehele traject.

Ook de interieurarchitect leverde puik werk af.

Elke afdeling in het VMK heeft een eigen basiskleur die subtiel in het interieur is verwerkt. Groen voor de kinderafdeling, oranje voor gynaecologie en aubergine in de kraamsuites en vruchtbaarheidspolikliniek. Nergens wordt de luxe overdadig, en dat hoeft ook niet als je met een creatieve geest hetzelfde effect kunt bereiken. Zo reiken in alle patiëntenkamers de ramen tot aan de grond zodat de patiënt ook op de eerste en tweede verdieping naar beneden kan kijken. Nog zo’n detail: een pvc-vloer met parketmotief in de kraamsuites.

“De 16 verloskamers hebben we bovendien doorgenummerd naar 17. Kamer 13 ontbreekt. Daarin wil natuurlijk niemand bevallen,” lacht Van Daal.

Flexibiliteit Even kort de indeling van het nieuwe centrum.

Op de begane grond de poliklinieken voor kindergeneeskunde, gynaecologie en vruchtbaarheidsproblemen, de kinderafdeling en een kleurrijk ingerichte Ronald McDonald Huiskamer.

Een etage hoger 16 kraamsuites met eigen sani-

tair, 21 plaatsen voor intensieve zorg aan te vroeg geboren baby’s (NICU), 14 medium care couveuses, 15 kamers voor vrouwen met een complexe zwangerschap (Obstetrische High Care) en nog eens 22 voor vrouwen met gynaecologische aandoeningen. De tweede etage biedt onderdak aan de afdelingen sportgeneeskunde (SportMáx) en cardiologie, inclusief de hartbewaking en hartcatherisatiekamer.

Doordat alle patiëntenkamers in het gebouw dezelfde omvang (circa 14 vierkante meter) en inde-

ling hebben, zijn ze eenvoudig inwisselbaar. Van Daal legt uit: “Mocht het aantal opnames op de kinderafdeling bijvoorbeeld stijgen en het aantal oudere, gynaecologische patiënten afnemen, dan kunnen we de kinderafdeling gemakkelijk uitbreiden op de eerste etage. Daarnaast is het gebouw als geheel zeer flexibel te gebruiken.” Schoondermark licht toe: “Het is zo geconstrueerd dat je er makkelijk een laag bovenop kunt zetten of indien gewenst het hele gebouw een andere bestem➤ ming kunt geven.”

Bouwen aan de zorg

21

MMC Veldhoven

Tot zover het gebouw. De kracht van het nieuwe Vrouw Moeder Kind Centrum schuilt in de onderliggende visie op zorg. Geloof het of niet, maar dit vernieuwende zorgconcept is inmiddels doorgedrongen tot de oliestaat Qatar. Van Daal: “Tijdens een staatsbanket in oktober heeft prinses Máxima haar enthousiasme over ons VMK overgebracht op de vrouw van de sjeik. Diezelfde dag nog werd het zorgconcept bij ons opgevraagd. We hebben ‘m in allerijl in het Engels laten vertalen en per koen rier bij het Amstel Hotel afgeleverd.”

FEITEN EN CIJFERS PROJECT: Vrouw Moeder Kind-centrum Veldhoven Opdrachtgever: Maxima Medisch Centrum Architect: De Jong Gortemaker Algra, Rotterdam Aannemer: Heerkens van Bavel Bouw, Tilburg Bouwmanagement: pieterse terwil grevink, Amersfoort Adviseur installaties: Deerns, Eindhoven Vast-interieur: GeBeBouw, Helmond Gordijnen: Artimo Textiles, Roosendaal Aantal bedden: 114

(Advertentie)

22

Bouwen aan de zorg

Gelderse Vallei, Ede Tekst: Loet van Bergen Foto’s: Ziekenhuis Gelderse Vallei Impressies: de Jong Gortemaker Algra architecten

Nieuwbouw

Ziekenhuis Gelderse Vallei

krijgt gestalte

Op het bouwterrein bij het Ziekenhuis Gelderse Vallei in Ede wordt de nieuwe uitbreiding al duidelijk zichtbaar. Aan de voorzijde van het huidige ziekenhuisgebouw komt een nieuwe vleugel, die bestaat uit een souterrain en vier bouwlagen. Er komen twee bestralingsunits en behandelruimten voor het Arnhems Radiotherapeutisch Instituut (ARTI). Hierdoor is het mogelijk de samenwerking tussen specialisten van het ARTI en van het ziekenhuis te versterken en de bestralingsbehandeling voor patiënten uit de regio in Ede te laten plaatsvinden. Verder komen in de nieuwbouw de afdeling oncologie (polikliniek en dagbehandeling) en twee verpleegafdelingen van het ziekenhuis. Het nieuwbouwdeel van het project heeft een omvang van 10.455 vierkante meter.

De nieuwe vleugel wordt via de centrale hal gekoppeld aan het bestaande gebouw. De centrale hal wordt uitgebreid en de ingang wordt naar voren verplaatst. Zo ontstaat een mooie, open entree voor het hele gebouw, een nieuw ‘gezicht’ van het ziekenhuis. Naar verwachting wordt de nieuwe vleugel in de zomer van 2013 (gefaseerd) in gebruik genomen. De benodigde ruim 22 miljoen euro voor dit bouwproject wordt door de Rabobank gefinancierd.

Planvorming “Ziekenhuis Gelderse Vallei begon in 2009 al met de planvorming voor de nieuwbouw,” vertelt Wessel Griffioen, manager facilitair bedrijf. “Een noodzakelijke stap. Sinds wij hier, nu ongeveer twaalf jaar geleden op deze locatie zitten, zijn we ieder jaar met gemiddeld drie procent gegroeid.

Opgeteld is dat een groei van bijna 50 procent.

Dat komt omdat de vraag naar zorg alleen maar toeneemt. Diverse kantoorfuncties zijn al buiten het gebouw gehuisvest. We zitten dus letterlijk klem in het gebouw.” De uitbreidingsnieuwbouw biedt volgens Griffioen mogelijkheden voor vernieuwing van faciliteiten en kwaliteitsverbetering, bijvoorbeeld meer éénpersoonskamers voor o.a. oncologiepatiënten.

“Ook kan hierdoor een zgn. schuifplan in werking treden: als een afdeling in de nieuwe vleugel in gebruik wordt genomen, ontstaat er ruimte in het bestaande gebouw om andere afdelingen uit te ➤ breiden en intern te verhuizen.

Bouwen aan de zorg

23

De nieuwbouw of aanbouw, het (ver)bouwen voor betere zorg is dan ook een omvangrijke operatie waar meerdere partijen bij betrokken zijn geweest,” aldus Griffioen. Het ontwerp is van de hand van de Jong Gortemaker Algra architecten en ingenieurs en architectenbureau Koldeweij.

De uitbreiding van het ziekenhuis wordt ge-

realiseerd door Heijmans Utiliteitsbouw voor het bouwkundige deel, terwijl dochterbedrijf Burgers Ergon verantwoordelijk is voor de installatietechnische voorzieningen. Ziekenhuis Gelderse Vallei heeft Heijmans eerder geselecteerd als bouwteampartner op basis van de economisch meest voordelige inschrijving (EMVI).

Criteria hiervoor waren prijs, plan van aanpak van de bouwteam- en uitvoeringsfase en het samenwerkingsmodel. De beste kwaliteit heeft op basis van deze EMVI score geleid tot de beste aanbieding en daarmee de opdracht. In aanloop naar de gunning heeft Heijmans gewerkt met het Bouw Informatie Model (BIM), hiermee zijn alle disciplines vroegtijdig betrokken waardoor kennis en kunde aangewend wordt. Deze manier van werken wordt in dit project voortgezet en breed in de Heijmans organisatie ingezet.

Ontwerp In meerdere sessies is een structuurplan ontworpen in overleg met de Raad van Bestuur en medische staf van Ziekenhuis Gelderse Vallei waarin een zestal speerpunten is geformuleerd hoe het ziekenhuis zich gaat ontwikkelen en als leidraad heeft gediend voor het ontwerp.

De geformuleerde zes speerpunten zijn: • Ontwikkeling oncologisch centrum, samenwerking met ARTI • Ontwikkeling gezinsgerichte zorg; • Ontwikkeling electief centrum; • Ontwikkeling ouderenzorg; (Advertentie)

de Jong Gortemaker Algra is een landelijk opererend architecten- en ingenieursbureau, gevestigd in Rotterdam.

Wij geven op innovatieve wijze vorm aan gebouwen voor zowel de maatschappelijke sector (gezondheidszorg, onderwijs, sport en recreatie) als de commerciële sector (kantoren, bedrijfsgebouwen, beursgebouwen).

Onze medewerkers bieden een zeer breed dienstenpakket aan rondom ontwerp en uitvoering vanuit de disciplines architectuur, interieur-architectuur, bouwkunde, constructie en projectmanagement.

24

Bouwen aan de zorg

postbus 51113 - 3007 gc rotterdam - t 010 297 30 30 f 010 297 30 31 - www.djga.nl - info@djga.nl

Gelderse Vallei, Ede

• Ontwikkeling hoogcomplexe zorg (IC, MC, HC); • Ontwikkeling acute zorg (SEH, HAP, AOA).

werpfase de rol van BIM coördinator op zich genomen om dit proces zoveel mogelijk te stroomlijnen.

“De nadrukkelijke wens van de opdrachtgever om “Het eerste project ( de uitbreiding) is verder door te ‘BIMmen’ zorgt er volgens Veth voor dat alle parons ontworpen in nauwe samenwerking met de tijen op scherp staan om bij oplevering ook een constructeur en de installatieadviseur Valstar Simo- as built-model op te leveren. Ziekenhuis Gelderse nis en Aronsohn,” legt Jeroen Veth, senior architect Vallei wil dit model benutten voor hun facilitaire bij Jong Gortemaker Algra architecten. “In de ont- management.” werpfase hebben we een belangrijke rol gespeeld Duurzaamheid in de integratie van de verschillende disciplines In het ontwerp is ook nadrukkelijk gekeken naar ( architectuur, constructie, technische installaties en interieur) en is ook rekening gehouden met duurzaamheid. “Met behulp van het programma actuele en toekomstige ontwikkelingen als bed- Greencalc is gedurende het ontwerpproces de denreductie en functieverandering. De architect duurzaamheid van het ontwerp berekend en geis ons inziens de aangewezen persoon om als spil monitord,” licht Veth toe. “Bij keuzes ten aanzien van de technische installaties en de materialen te functioneren in het ontwerpproces. Wij hebben van oudsher een goede overview over de verschil- zijn aan de opdrachtgever verschillende mogelijkheden voorgelegd met betrekking tot de duurlende disciplines en zijn dus het beste in staat om deze disciplines te integreren. Daarnaast is er uit- zaamheidconsequenties.” Zo wordt de nieuwbouw voerig overlegd met de gebruikers van het gebouw aangesloten op de WKO (Warmte/Koude Opslag) installatie van het bestaande ziekenhuis en zal het die voor een gedetailleerde input hebben gezorgd om tot een totaal ontwerp te komen waarbij ook de gebouw ook worden voorzien van energiezuinige verlichting. De dagelijkse regie van het ontwerp materialisatie en de inrichting zijn bepaald.”

Het project is uitgevoerd als een BIM project. ( en de uitvoering tenslotte is in handen van het bouw informatie model) dJGA heeft in de ont- ziekenhuis in de persoon van Jan Lemmens. n

Wessel Griffioen, manager facilitair bedrijf

FEITEN EN CIJFERS PROJECT: Nieuwbouw vleugel Opdrachtgever: Ziekenhuis Gelderse Vallei, Ede Architect: De Jong Gortemaker Algra architecten en ingenieurs en architectenbureau Koldeweij Bouwsom: 22 miljoen euro Oplevering: 2013

Bouwen aan de zorg

25

Tekst: Henk Geist Foto's: Westfriesgasthuis

Westfriesgasthuis neemt centrum voor radiotherapie en oncologie in gebruik Met de ingebruikname van een nieuw centrum voor radiotherapie en oncologie gaat een lang gekoesterde wens van het Westfriesgasthuis in Hoorn in vervulling. Kankerpatiënten uit de regio hoeven voor hun behandeling nu niet meer naar Alkmaar of Amsterdam.

Bovendien kan de oncologiepoli en dagbehandeling worden uitgebreid.

Het nieuwe centrum is het resultaat van een samenwerking tussen het VU Medisch Centrum in Amsterdam en Esperanz, het samenwerkingsverband op het gebied van oncologie tussen het Westfriesgasthuis, het Zaans Medisch Centrum en het Waterland Ziekenhuis. Esperanz biedt oncologische zorg aan patiënten met de meest voorkomende vormen van kanker, meestal in het eigen ziekenhuis. “Wij wilden als regionaal ziekenhuis graag radiotherapie kunnen bieden,” zegt Maartje Flesch, manager nieuwbouw bij het Westfriesgast-

26

Bouwen aan de zorg

huis. “Om de kwaliteit van de oncologische zorg in ons werkgebied te waarborgen moet je radiotherapie kunnen bieden. Dat is een bijzondere functie, die weinig regionale ziekenhuizen hebben. Deze zorg in Nederland is nagenoeg volledig geconcentreerd in academische ziekenhuizen, daarom zijn we daarvoor met VUmc in zee gegaan. Tegelijkertijd wilde VUmc graag een uitbreiding van de

capaciteit voor radiotherapie gezien de toename van het aantal patiënten. Ons centrum past in de landelijke trend om satellieten voor radiotherapie te bouwen om de oncologische zorg dichter bij de patiënten te brengen. Het gaat bij deze patiënten om een kwetsbare categorie, ze hoeven nu niet meer zo ver te reizen.”

Westfriesgasthuis, hoorn

VUmc gaat het centrum huren en exploiteren.

Flesch: “De inhoud van de zorg laten we aan de experts over, wij treden op als bouwheer. Voor het gebouw was op ons terrein nog een geschikte locatie te vinden, het past ook binnen de uitbreidingsplannen die wij voor de komende jaren hebben en waarmee we optimaal willen inspelen op de veranderingen in de zorg. Het nieuwe gebouw staat functioneel gezien precies op de goede plek in ons ziekenhuiscomplex. Het sluit aan op de spoedeisende hulp en voorziet ook in een uitbreiding van de spoedeisende hulp. Door

de verbinding met het bestaande ziekenhuis kunnen bedpatiënten de bestralingsruimten makkelijk bereiken.’ Daarnaast heeft de nieuwbouw nog een eigen entree met een eigen parkeerterrein, patiënten hoeven dan niet helemaal vanaf de parkeergarage naar het gebouw te lopen.”

Het radiotherapiegebouw is ontworpen door architect Hans Liscaljet van het bureau De Jong Gortemaker Algra. Hij was ook verantwoordelijk voor het ontwerp van het hoofdgebouw van het Westfries➤ gasthuis en het GGZ-centrum op het terrein.

Maartje Flesch en Hans Liscaljet in het zogeheten labyrint, de toegang tot de bestralingsruimte.

Hoogendoorn interieurbouw Het vaste meubilair van het radiotherapiegebouw van het Westfriesgasthuis is verzorgd door Hoogendoorn interieurbouw uit Werkendam. Naar ontwerp van de architect, De Jong Gortemaker Algra, zijn onder meer kasten, receptie- en afsprakenbalies, pantry’s, werkplekken en de vaste banken gemaakt. “Met de architect hebben we samen het engineeringstraject doorlopen en de werk- en productietekeningen opgesteld,” zegt Bert van der Meer, hoofd verkoop interieurbouw. “Met architect en opdrachtgever hebben we nagedacht over de toe te passen materialen en over details. Bij de inrichting van een ziekenhuis zijn vooral duurzaamheid en hygiëne belangrijke aspecten. We hebben daarom veel multiplex toegepast beplakt met HPL en volkern platen van een hoogwaardige binnen kwaliteit, materialen die veel worden gebruikt in hygiënische omstandigheden. Het is goed reinigbaar en het is tot in lengte van jaren bruikbaar. Belangrijk aspect in dit geheel is dat er samen met de architect en opdrachtgever wordt gekeken naar een eindproduct dat in het dagelijkse gebruik goed functioneert en tot in lengte van jaren meegaat.”

Hoogendoorn interieurbouw heeft in de afgelopen jaren spraakmakende projecten mogen maken. Behalve in de zorgsector doet het bedrijf projecten in de museale, kantoren-, onderwijs en retail sector.

Bouwen aan de zorg

27

Nu 50 jaar vakmanschap!

De makers van uw wensen

Binnenvaart

Maritiem

Interieurbouw

maatwerk serieproduktie turnkey

Beatrixhaven 35 4251 NK Werkendam T (0)183 308 383 F (0)183 308 384 E info@hoogendoorn-mbi.nl www.hoogendoorn-mbi.nl

Westfriesgasthuis, hoorn

pieterse terwel grevink, van initiatief tot en met realisatie betrokken Als onafhankelijk adviesbureau richt pieterse terwel grevink zich op huisvestingsvraagstukken in de gezondheidszorg.

Het bureau is intensief betrokken bij de actuele planontwikkelingen van het Westfriesgasthuis (WFG). Eerder was pieterse terwel grevink al betrokken bij fase 1 en 2 van de concentratienieuwbouw. “Parallel hieraan hebben wij het WFG geadviseerd bij de nieuwbouw van de recent opgeleverde satelliet voor radiotherapie,” aldus senior adviseur Michiel Sitsen. “Wij hebben het initiatief voor de samenwerking tussen vuMC en WFG op radiotherapeutisch vlak mede helpen vormgeven. In de ontwikkeling van een programma van eisen voor het plan zijn de zorgfuncties van vuMC en WFG gecombineerd als basis voor een functionele huisvestingsoplossing. Met de opdrachtgevers hebben wij in 2009 sturing gegeven aan de vertaling van het programma tot een consistent en betaalbaar ontwerp, dat begin 2010 is aanbesteed. Ook na de aanbesteding en tijdens de realisatie zijn wij betrokken geweest, met name bij de contractvorming met de aannemer en op financieel gebied. Wij hebben de ambities van vuMC en WFG weten te vertalen in een passende en fraaie huisvesting.”

In materiaalgebruik en kleurtoepassingen is de nieuwbouw afgestemd op deze gebouwen. Uitgangspunt voor Liscaljet was om een patiëntvriendelijk gebouw te maken. “Ik heb het gebouw een prettige en vriendelijke uitstraling willen geven, met een menselijke maat en veel aandacht voor detail. Mensen komen hier gespannen naar toe, dan moet er aandacht zijn voor detail, dat vertalen ze als aandacht voor hen als patiënt. Bestraling is voor hen vaak het laatste middel, dan wil je niet in een naargeestige omgeving terecht komen. De wachtruimte is dan ook een plezierige omgeving, in een serre-achtige uitbouw aan de tuinzijde, met een terras in de tuin.”

De drie versnellerruimten waar de patiënten worden behandeld met röntgenstraling - opgewekt door lineaire versnellers - bevinden zich op de begane grond. “Het is een heel bewuste keuze om deze bunkers boven de grond te plaatsen,” zegt Flesch. “We hebben daarvoor patiënten geraad➤ pleegd. Dit voelt voor hen veel prettiger.”

Bouwen aan de zorg

29

Duurzame techniek onze zorg 1.

3.

4.

2.

5.

Elektrotechnische installaties Werktuigbouwkundige installaties Sprinkler, data en medisch technische inrichting Technisch beheer en onderhoud

ULC Groep b.v.

Labradordreef 18 Postbus 2405 3500 GK Utrecht T 030 26 50 500 E info@ulcgroep.nl I www.ulcgroep.nl

1. Westfriesgasthuis, Hoorn 2. St. Antonius Ziekenhuis, Utrecht 3. Maasstad Ziekenhuis, Rotterdam 4. Groene Hart Ziekenhuis, Gouda 5. Erasmus MC, Rotterdam

Westfriesgasthuis, hoorn

Bouwkundig en architectonisch gezien vormde deze situering voor Liscaljet een grote uitdaging.

De versnellerruimten hebben betonnen muren tot drie meter dik, zijn 5,5 meter hoog en nog eens afgedekt met een laag beton van drie meter

FEITEN EN CIJFERS PROJECT: Nieuwbouw Centrum voor radiotherapie en oncologie Opdrachtgever: Westfriesgasthuis, Hoorn Zorgverlener: Westfriesgasthuis, Hoorn VU medisch centrum, Esperanz Architect: de Jong Gortemaker Algra, Rotterdam Bouwmanagement: pieters terwel grevink, Amersfoort Constructeur: de Jong Gortemaker Algra, Rotterdam E+W-installaties: BAM Techniek regio Noordwest W-installatie: BAM Techniek regio Noordwest Vast-interieur: Hoogendoorn interieurbouw, Werkendam Koel- en vriessystemen: Dometic Benelux, Etten-Leur Bouwtijd: mei 2011 – oktober 2012 • Start nieuwbouw 1 mei 2011 • Oplevering 1 oktober 2012 Totale oppervlakte gebouw: 4.829 m² bvo Totale bouwkosten: € 9,2 miljoen

dik. Dat voorkomt dat de straling buiten de muren nog een risico voor de volksgezondheid vormt.

Liscaljet: “Toch kun je niet zien dat het om een bunker gaat. Daarvoor hebben we verschillende middelen ingezet. Vaak wordt de straling tegengehouden door een dikke stalen deur. Daardoor is er geen contact meer mogelijk met de patiënt, die voelt zich ook opgesloten. Wij hebben hier een zogeheten labyrint als toegang, een gang zonder deuren, die werkt als een sluis. Bovendien hebben we daar bijzondere verlichting aangebracht, die zorgt voor een prettige sfeer. In de behandelruimten is een spanplafond gemonteerd, waarop een kunstwerk met een natuurmotief van een Belgische kunstenaar is te zien. Zo willen we voorkomen dat de aandacht van de patiënt

bij binnenkomst meteen gefocust wordt op het bestralingsapparaat, hij wordt verrast en gerust gesteld door het verlichte kunstwerk. Tijdens de behandeling heeft hij dan ook altijd iets om naar te kijken.” De benodigde techniek is allemaal weggewerkt achter schuifwanden, die bekleed zijn met zachte materialen.

De drie bunkers zijn al voorbereid op een nieuw type versneller met een MRI-functie, die nu nog in ontwikkeling is. Aan de buitenzijde gaan de bunkers met hun hoge wanden zonder ramen schuil achter een rotswand en een rij kolommen, waarop de overstekende tweede verdieping met kantoren en personeelsruimten rust. Liscaljet: “Je kunt zo aan de gevel niet aflezen dat het om bunkers gaat.” n

Dometic

Al enkele jaren is Dometic de toeleverancier van medicijn- en bloedkoelkasten alsmede transportboxen voor het Westfries Gasthuis te Hoorn. De medische apparatuur van Dometic is de oplossing voor een veilige opslag, veilig vervoer en het bedienen van de temperatuur gevoelige voorbereidingen in optimale condities zonder enige risico’s. Dometic kan niet alleen bij elk apparaat een validatierapport leveren, de kasten voldoen ook aan DIN 58345. Dit betekent dat onder meer de aanwezigheid van veiligheidsvoorzieningen, om een temperatuur onder het vriespunt te voorkomen. De professionele koel- en vriesapparaten hebben u veel te bieden. Bijvoorbeeld de modellen BR uit de serie biomedische koelkasten. Ze beschikken over (Advertentie) een volume van 110 tot 750 liter en voldoen aan de strengste eisen in Europa met betrekking tot de opslag van bloed en bloedproducten. Maar ie? at vanwege de afmetingen zijn ze tevens bijzonder geschikt voor de opslag m g o or van medicijnen en vaccins op kleinere locaties. De koel- en vriessystemen nf ag n 10 i r da 0 ee voor de opslag van laboratoria en farmaceutische voorbereidingen M l van 0 29 5 verzekeren u van een betrouwbare werking. Neem de FR 490G, deze e B 76 0 ultra low vriezer heeft een inhoud van 395 liter hetgeen overeenkomst met 300 bloedzakken van 450 ml en is voorzien van een beveiligde dometic medical systems deurvergrendeling. Bijkomend voordeel is dat de controle - afhankelijk van de toepassing - van de temperatuur bij opslag en het documenteren van Dometic Medical Systems biedt u een professioneel temperatuur veranderingen kunnen worden uitgevoerd via een optionele programma koel- en vrieskasten voor DCU (monitoring & visualisatie software DMN).

temperatuurgevoelige preparaten.

De medische koelkasten van Dometic Medical Systems zijn goedgekeurd volgens DIN 58345.

Dometic Benelux B.V.

Ecustraat 3

4879 NP Etten-Leur

info@dometic.nl

www.biomedisch.info Bouwen aan de zorg

31

Tekst: Liliane Verwolde Foto's: MAS Architecten

Medisch microbiologisch laboratorium

‘Verbeteren’ is en blijft het sleutelwoord Wie bij een medisch microbiologisch laboratorium denkt aan dodelijk saaie ruimtes, zal zich verbazen als hij dit lab in het Franciscus Ziekenhuis in Roosendaal bezoekt. De wanden zijn er bekleed met felgekleurde bacteriën, enzymen, zaadcellen, dna-profielen en schimmels. Weerzinwekkend? Nee, leuk juist.

Het laboratorium moest er komen, dat was duidelijk. Maar Peter Moelands, hoofd Vastgoed & Techniek FZR, had al zoveel bouwprojecten meegemaakt waarbij het misging, dat hij het nu echt anders wilde aanpakken. “Als onderaannemers en leveranciers niet goed samenwerken, ben je als opdrachtgever steevast de verliezer”, legt hij uit. “De herstelkosten komen vaakop jouw bordje terecht.” Daarom organiseert hij de projecten volgens de principes van LEAN. Bij het traditionele bouwproces, waarbij de aannemer pas in beeld komt na aanbesteding is vaak sprake van versnippering en verspilling omdat betrokken partijen veelal langs elkaar heen werken. De belangen zijn verdeeld en het conflictmodel ligt op de loer. Geïntegreerde contracten en LEAN bouwen creëren een platform voor multidisciplinaire afstemming, tijdige uitwisseling van benodigde informatie en inzicht in elkaars belangen. Door in één keer een goed afgestemd ontwerp te maken, verloopt het bouwproces efficiënter. Ik ben erg positief over lean. De methodiek resulteerde in een halvering van de bouwtijd van een uitbreiding van het Franciscus Ziekenhuis. Bovendien bleven de faalkosten, volledig uit. Mijn team is erover uit. Wij willen alleen nog maar LEAN projecten ”.

Het beste ontwerp LEAN staat voor de methode waarbij alle betrokkenen zich focussen op de hoogst haalbare kwaliteit van de producten en diensten op een zodanige wijze dat verspilling geëlimineerd wordt. “Er is dus een gemeenschappelijk doel”, verduidelijkt Moelands.

32

Bouwen aan de zorg

Flexkantoor

Franciscus Ziekenhuis, Roosendaal

“Alle partners bundelen hun krachten om de hoogst mogelijke kwaliteit neer te zetten bij het gegeven budget.” Om deze reden formuleert Moelands eerst de harde eisen van zijn project – kwaliteit, tijdspad, ambitie, veiligheid en budget – om pas daarna op zoek te gaan naar de partijen die hieraan oprecht mee willen werken. Als deze partijen zijn gevonden, schuiven zij een jaar lang met grote regelmaat bij elkaar aan tafel om het beste ontwerp en uitvoeringstraject boven tafel te krijgen. ‘Verbeteren’ is bij alle overleggen het sleutelwoord.

Gezamenlijk overleg

Joost Berger

Peter Moelands

“Het voelde als een gezamenlijk avontuur”, vertelt Michiel Stevens, algemeen directeur van Winters Bouw & Ontwikkeling. “Opdrachtgever, architect en bouwkundig aannemer deelden ongeremd hun kennis en ervaring. Om nog meer knowhow in te brengen, zijn ook de adviseur – Royal Haskoning /DHV – en de partijen voor de elektrische en werktuigbouwkundige installaties aangeschoven.”

Op deze manier wordt het hele bouwproces stap voor stap voorbereid. Zelfs de complete engineering gebeurt met alle partijen onder een dak. In totaal zit het bouwteam twaalf weken bij elkaar.

Openheid “Dat is een flinke inspanning”, weet ook Joost Berger van MAS Architectuur. “Toch zien we dit terug in de hele bouw, ook als niet vanuit LEAN wordt gebouwd. Techniek neemt in de bouw een steeds belangrijker plaats in. Een goed bouwwerk kun je alleen leveren als de techniek op voorhand wordt geïntegreerd in de bouwkundige delen. Voor het laboratorium van het Franciscus Ziekenhuis werd dit als vanzelf geregeld. Waar het normaal spanning geeft om binnen de gegeven kaders iets moois te creëren, was hier begrip voor elkaars argumenten, omdat ze open werden besproken.”

In één keer goed

Microbiologisch laboratorium van buiten

Als alle plannen klaarliggen, plukken de partijen eindelijk de vruchten van hun intensieve voorbereidingsperiode. Het drie lagen tellende gebouw staat in een half jaar, waarin alles loopt als een trein. Berger: “Het was fantastisch. Er is werkelijk niets misgegaan. Ik kijk ook met genoegen terug op het proces. Iedereen heeft met ongekend veel plezier, respect en verantwoordelijkheid meegewerkt.” Het enthousiasme van de opdrachtgever sluit hierop aan: “Ik wil niet anders meer. Alles is in een keer goed gegaan. Na oplevering van de bouw konden we meteen draaien! We hebben sindsdien de werkzaamheden nog niet één keer onderbroken, omdat er nog zaken moesten worden bijgesteld of – erger nog – gerepareerd.” ➤

Bouwen aan de zorg

33

Uw bouwpartner voor integraal ontwerp en realisatie in de zorg

Franciscus Ziekenhuis, Roosendaal

Technische vloer

Fris en vrolijk Het centrum van de ruimte krijgt een middenbeuk, waarin uiteenlopende facilitaire diensten een plaats krijgen. Toiletten, pantry’s, archief, opslagruimtes en meer. Hier speelt het gebrek aan daglicht immers geen doorslaggevende rol. Maar dan dringt de volgende vraag zich op. Hoe kan het geheel worden omgetoverd tot een aantrekkelijke werkruimte? “We hebben eerst onderzocht of we een lijn konden ontdekken in de vele onderzoeksen meetapparaten,” vertelt Joost Berger. “Maar dat bleek niet mogelijk. De apparaten zijn te verschillend van vorm en kleur. Wilden we er een eenheid van maken, dan moest dat via de wanden en de vloeren. Dat heeft geresulteerd in muurprints met uitvergrote bacteriën, schimmels en enzymen.

Deze beestje zijn niet alleen fraai van vorm, maar ook nog eens geweldig kleurrijk. Het resultaat is uitgesproken fris en vrolijk.”

“Het is fantastisch om hier te werken,” vertelt hoofdanalist Sylvia van Leest. “Het laboratorium voldoet aan de hoogste eisen en toch is het hier sfeervol.

Er valt volop licht naar binnen, de temperatuur is goed, de veiligheid voldoet aan de BSL III-normen en - waar nodig - zijn de ruimtes gesluisd. Het is n een feest om hier te werken.”

FEITEN EN CIJFERS

Microbiologisch laboratorium, binnenruimte

Overzicht en continuïteit Omdat in een medisch microbiologisch laboratorium wordt gewerkt met levende organismen, speelt isolatie een toonaangevende rol. Om die reden krijgt het laboratorium één toegangsdeur voor de vier verschillende afdelingen. Om deze ruimtes vervolgens van zoveel mogelijk daglicht te voorzien, worden ze geplaatst langs de buitenzijde van de 900 m2 die ter beschikking staat. Zo

ontstaat een overzichtelijk geheel, wat weer ten goede komt aan de veiligheid. Om de continuïteit te borgen, worden alle technische installaties en nutsvoorzieningen geplaatst op de etage direct boven de laboratoria. Moelands: “Mocht er nu ooit een storing ontstaan, dan kan deze verholpen worden zonder zonder op het lab zelf te hoeven zijn. Zo is de grootste kans gecreëerd dat het werk in de laboratoria ongestoord door kan gaan.”

PROJECT: Huisvesting Medisch Microbiologisch Laboratorium, ICT en financiën van het Franciscus Ziekenhuis Roosendaal (FZR) Opdrachtgever: FZR Zorgverlener: FZR Architect: Mas architecten, Rotterdam Aannemer: Winters bouw en ontwikkeling, Breda Bouwtijd: • Selectie architecten Jan 2011 • Start nieuwbouw Dec 2011 • Oplevering 1 juni 2012 Totale oppervlakte terrein: 1000m² Totale oppervlakte gebouw: =/- 2500m²

Bouwen aan de zorg

35

bedrijfspresentatie

Elkerliek Ziekenhuis Helmond 36

Bouwen aan de zorg

bedrijfspresentatie

Een continu dynamisch proces

Kragten is een onafhankelijk adviesbureau voor de inrichting van de openbare ruimte en strategische ruimtelijke beleidsplannen. Het Elkerliek Ziekenhuis is reeds 20 jaar een klant van Kragten.

“Met het bedrijf Kragten werken we al vele jaren samen. Het bedrijf heeft zich in de loop der jaren ontwikkeld tot de professionaliteit die het nu uitstraalt. Er werken gedreven en pro-actieve adviseurs en specialisten.

Zowel in ontwerp als uitvoering is er een correcte en deskundige samenwerking, ondersteund door een goede communicatie. Op veranderingen in zowel tijd als uitvoering wordt goed geanticipeerd.

Vanaf de eerste ideeën tot en met de oplevering van projecten is er een continu contact tussen het Elkerliek en diverse specialisten binnen Kragten.

De gemaakte afspraken, de advisering voor het tot stand komen van projecten en opdrachten, de uitvoering en afronding van de opdrachten en projecten verliep altijd

Kragten Herten Schoolstraat 8 Postbus 14 6040 AA Roermond

tot ieders volle tevredenheid. Na 20 jaar zijn ze nog steeds even enthousiast betrokken.

De huidige uitbreiding van het Elkerliek Ziekenhuis geeft aan dat de ontwikkeling van de openbare ruimte een continu dynamisch proces is en nemen we hiervoor Kragten graag als adviseur in de arm.”

Dhr. Henk Lenders, Hoofd Bouw en Veiligheid van het Elkerliek Ziekenhuis Helmond

‘s-Hertogenbosch Hambakenwetering 5-j Postbus 2309 5202 CH ‘s-Hertogenbosch

T +31 (0)88 - 3366333 E info@kragten.nl W www.kragten.nl

Bouwen aan de zorg

37

Tekst: Johan Godschalk Foto’s: Bouwcombinatie-MST

Eerste stenen gelegd voor ziekenhuis MST in Enschede De eerste stenen van het grootste bouwproject van de stad Enschede en de regio Twente, het nieuwe ziekenhuis van Medisch Spectrum Twente (MST), zijn op 7 november jl. gelegd. De Enschedese burgemeester Peter den Oudsten en Herre Kingma, voorzitter van de Raad van Bestuur van MST, legden de allereerste steen. Daarna is een aantal inwoners uit de regio vereeuwigd in de muren van het nieuwe ziekenhuis, elk met een eigen ‘gouden’ steen. “We konden weliswaar twee jaar later beginnen dan we wilden, maar we liggen nu heel mooi op schema en hopen er voorjaar 2016 in te kunnen trekken,” aldus Herre Kingma. “Het wordt een veel compacter en efficiënter gebouw, we hebben die hele lange gang tussen de twee gebouwen niet meer nodig.”

Gouden stenen De gouden stenenactie was een initiatief van MST om de regio te betrekken bij de bouw van één van de grootste niet-academische ziekenhuizen in Nederland. Zeven gouden stenen lagen verstopt in de stad. Op Facebook en Twitter zijn tips gegeven over de plek waar ze lagen. Een succesvolle actie waarbij hele gezinnen in de stad op zoek zijn gegaan. De namen van de vinders zijn op de stenen gegraveerd en sieren nu de muren van het nieuwe ziekenhuis. Kingma: “Onze gouden stenen actie was bedoeld om te laten zien dat niet alleen de

38

Bouwen aan de zorg

burgemeester en voorzitter als bestuurders betrokken zijn bij dit proces, maar juist ook de bewoners van de stad die het ziekenhuis zo meehelpen voor ons en door ons te bouwen’.”

Bouwteamovereenkomst Eind december vorig jaar is de bouwteamovereenkomst getekend. Deze overeenkomst regelde de samenwerking tussen de opdrachtgever MST, ondersteund door PTG Advies (zie kadertekst), IAA Architecten en de uitvoerders. Het doel was het uitwerken van het nieuwbouwplan

Enschede van voorlopig ontwerp tot definitief ontwerp en bijbehorende bestek en bestektekeningen, met een plan van aanpak inzake planning, fasering, veiligheid en logistiek van het bouwproces. Het MST wordt uiteindelijk ontwikkeld en gebouwd door bouwcombinatie Dura Vermeer/Trebbe/te Pas Bouw MST V.O.F. in bouwteam met de installatiecombinatie Unica, Croon en Wolter & Dros. Deze intensieve samenwerking in dit bouwteam leidt tot minder faalkosten, een verlaging van de bouwkosten en versnelling van de bouwtijd.

medisch spectrum twente, enschede

Hal

Spreekonderzoekkamer

Atrium

pieterse terwel grevink: twee adviesrollen pieterse terwel grevink, gericht op huisvestingsvraagstukken in de gezondheidszorg, heeft Medisch Spectrum Twente (MST) in het kader van haar LTHP geadviseerd over haar nieuwbouw in Enschede. Senior adviseur Michiel Sitsen: “Met MST zijn wij in 2007 begonnen met het in kaart brengen van de (toekomst)ambities van MST. Daaropvolgend hebben wij de basisfilosofie en de basisprogrammering voor de nieuwbouw gedefinieerd.

Hierna hebben wij het ontwikkel- en ontwerpproces mede vormgegeven.” In 2009 is het voorlopig ontwerp vastgesteld. Vanaf 2010 is het plan in bouwteamverband verder uitgewerkt en begin 2012 is het gekomen tot contractvorming met de aannemer. Sinds juni 2012 is de realisatie volop gaande. “Wij hebben het bestuur van MST hiermee integraal geadviseerd over de ontwikkeling van nieuwe, passende huisvesting; een prachtig nieuw gebouw.” “Wij hebben in het gehele proces eigenlijk twee rollen gehad,” sluit Michiel af.

“Ten eerste de rol waarin wij de zorginhoud vertaald hebben naar huisvesting. Wij weten goed hoe een ziekenhuis functioneert en vertalen ziekenhuisprocessen in concurrerend ziekenhuisvastgoed. Ten tweede hebben wij vanuit de zorginhoud mede vormgegeven aan het proces- en projectmanagement, inclusief de daarbij horende financiële beheersing."

Duurzaam en energiezuinig midden in de stad Het nieuwe ziekenhuis wordt 78.400 vierkante meter groot en krijgt 620 bedden (inclusief Vrouw Kind Centrum). Bijzonder is het grote aantal eenpersoonskamers. De bouwkosten van het werk bedragen circa 239 miljoen euro (inclusief installaties en BTW). De oplevering is medio 2015 gepland.

Het nieuwe ziekenhuis wordt een duurzaam energiezuinig gebouw. Vanuit de nieuwbouw legt de gemeente een ondergrondse tunnel naar de al bestaande parkeergarage onder het van Heekplein, midden onder het winkelcentrum. De nieuwbouw verrijst direct naast de bestaande locatie aan de Haaksbergerstraat. Deze locatie blijft gedurende het gehele bouwproces in bedrijf en behoudt ook na oplevering van de nieuwbouw zijn functie. De bouwcombinatie heeft haar werkwijze hier volledig op afgestemd. De andere locatie, aan het Ariënsplein, krijgt na ingebruikname van de n nieuwbouw een andere bestemming.

FEITEN EN CIJFERS PROJECT: MST Enschede Opdrachtgever: Medisch Spectrum Twente, Enschede Architect: IAA Architecten, Enschede Aannemer: Bouwcombinatie-MST Trebbe / Dura Vermeer Advisering: pieterse terwel grevink, Amersfoort E-W installaties: Installatiecombinatie Unica / Croon / Wolter & Dros Oplevering: 2016

Bouwen aan de zorg

39

Warmtepomp met slimme regeling voor het nieuwe Meander Medisch Centrum Momenteel wordt er hard gewerkt aan de bouw van het nieuwe Meander Medisch Centrum in de groene omgeving aan de Eem in Amersfoort. Vele partijen zijn betrokken bij de ontwikkeling van dit zo genoemde ‘topklinische’ ziekenhuis. Carrier Airconditioning is in dit project medeverantwoordelijk voor de verzorging van een gezond binnenklimaat in het hele gebouw, inclusief de levering van een slimme centrale regeling voor de warmtepompen.

In ieder ziekenhuis staat het menselijk welzijn voorop. Of het nu lichamelijke of psychische zorgverlening betreft. Continu wordt gestreefd naar een zo optimaal mogelijke welzijnstoestand van de persoon waar de zorg naar toe gaat. En daar draagt een klimaatbeheersingssysteem enorm aan bij.

Een optimaal klimaat voor het nieuwe Meander MC Emil Root binnen Carrier Airconditioning verantwoordelijk voor de afdeling zorg: “Om het klimaat in het nieuwe Meander MC zo optimaal mogelijk te maken, vindt warmte- en koudeopwekking plaats met behulp van 4 warmtepompen (type 30HXC), 2 droge koelers, 2 warme bronnen en 2 koude bronnen en 2 gasketels. De warmtepompen hebben een maximale warmteafgifte van 2300 kW. Van water van 38 °C wordt 45 °C gemaakt ten behoeve van de warmteafgiftesystemen, waaronder betonkernactivering. Het vermogen bij -10 °C bedraagt minimaal 1813 kW. De ketels leveren tezamen 3200 kW warmte en zijn bedoeld voor het hoog temperatuur verwarmingsnet. In de winter worden de koude bronnen geladen door gekoeld water van 7 °C, afkomstig van de warmtepompen. De directe bronkoeling daarentegen bedraagt 2030 kW en 3 van de 4 warmtepompen staan voor minimaal 1885 kW koude op een gekoeld water traject van 14-6 °C. In extreme situaties kan de 4e warmtepomp bijgezet worden met een aanvullende capaciteit van 1070 kW.”

Aandacht voor duurzaamheid Aan duurzaamheid is bij de keuze van het klimaatsysteem ook aandacht besteed, want naast

40

Bouwen aan de zorg

het verwarmen op laag temperatuurniveau met betonkernactivering is met deze opstelling het mechanisch opgesteld vermogen slechts de hèlft van het benodigd koelvermogen, hetgeen direct resulteert in een lagere CO2 uitstoot.

Een slimme klimaatregeling De warmtepompen zijn geleverd inclusief de door Carrier Electronics ontwikkelde en compleet geïntegreerde Pro-Dialog 4 regeling. De Pro-Dialog regeling is voorzien van druk- en temperatuuropnemers en verzorgt autonoom de complete rege-

ling en beveiliging van de warmtepomp inclusief: • Capaciteitsregeling op basis van de gewenste capaciteit of watertemperaturen • Automatische capaciteitsbegrenzing bij te lage bron temperaturen • Sturing van de elektronische expansieventielen • Datacommunicatie met de overkoepelende regeling.

Voor de overkoepelende regeling van de warmtepompen is gekozen voor een Carrier WarmtePomp Management Systeem (WPMS). Het WPMS com-

Meander Medisch Centrum, amersfoort

municeert via een RS485 busverbinding met de Pro-Dialog regeling van de warmtepompen. Voor de communicatie met het GBS is in dit project gekozen voor een mix van een hardwarematige en een softwarematige koppeling. De aansturingen vanuit het GBS en de algemene storingsmelding vinden plaats op basis van contacten en analoge (0-10Volt) signalen. Daarnaast is er een centrale CCN - i-Vu module, die wordt toegepast als datakoppeling via BACnet IP over ethernet met het centrale gebouwbeheersysteem van het ziekenhuis. Hiermee wordt alle essentiĂŤle informatie vanuit het WPMS en de warmtepompen zichtbaar voor de beheerder en/of facilitaire dienst.

CCN i-Vu Behalve de gatewayfunctie kan de CCN i-Vu ook direct gebruikt worden als compleet beheersysteem voor de gehele warmtepomp-centrale ter plaatse. Maar op afstand via een internetverbinding kan ook. In de opstartfase zal de i-Vu worden gebruikt voor de optimalisatie van de warmtepomp-centrale in de verschillende bedrijfssituaties. Daarna kan de i-Vu worden gebruikt voor monitoring op afstand in het kader van een all-in

servicecontract met afspraken op het gebied van responsetijden, waarmee de beschikbaarheid van koude en warmte gegarandeerd kan worden.

Werking in verschillende bedrijfssituaties De warmtepomp-centrale kent verschillende bedrijfssituaties: Verwarmingsbedrijf In verwarmingsbedrijf regelt het WPMS systeem op basis van de gewenste warm water aanvoertemperatuur het aantal en de capaciteit van de warmtepompen. De gekoelde watertemperatuur wordt door middel van een regelklep per warmtepomp geregeld op 6 °C in verband met het laden van de koude bron. Eventueel kan er nog, indien nodig, extra koude worden geladen met de droge koelers om de thermische balans in de bronnen te handhaven.

Koelbedrijf In koelbedrijf regelt het WPMS systeem op basis van twee gewenste gekoeld water aanvoertemperaturen het aantal en de capaciteit van de warmtepompen. Hierbij is de gewenste temperatuur naar

de operatiekamers leidend en wordt voor de overige afdelingen zoveel mogelijk gebruik gemaakt van vrije koeling uit de bronnen, indien nodig aangevuld met koelcapaciteit van de warmtepompen.

De condensorwarmte wordt gebruikt in het ziekenhuis. Indien er sprake is van een warmteoverschot, worden eerst de warme bronnen geladen en het restant van de warmte kan dan afgevoerd worden via de droge koelers.

Voor de volgorderegeling van de warmtepompen is een ChillerVisor System Manager (CSM) toegepast, waarmee op basis van de werkelijke temperaturen de inzet en capaciteiten van de machines geregeld worden. Hiermee is het mogelijk om de machines binnen hun optimale werkgebied te houden met een zo hoog mogelijk rendement en een maximale bedrijfszekerheid. Voor de regeling van de andere componenten, inclusief de droge koelers, is een CC6400 microprocessorregeling toegepast die via de RS485 busverbinding direct communiceert met de warmtepompen en de CSM regeling.

Win-win situatie Een optimaal klimaat voor de patiĂŤnten en een slimme centrale regeling voor de gebouwgebruikers maakt de keuze van een warmtepomp met centrale regeling tot een win-win situatie voor het n Meander MC. Voor meer informatie: www.carrier.nl

Bouwen aan de zorg

41

Tekst: Rob Buchholz Foto’s: Frans Paalman

Realisatie nieuwe Isala ziekenhuis naar laatste fase De bouw van het nieuwe Isala ziekenhuis loopt voortvarend. De opening - medio augustus 2013 - lijkt nog ver weg, maar ondertussen krijgt dit Zwolse ziekenhuis steeds meer zijn definitieve vorm. Bouwen aan de Zorg schetst de stand van zaken.

Met een vloeroppervlakte van 104.000 vierkante meter wordt dit ziekenhuis een absolute blikvanger voor de stad Zwolle. Het gebouw kent vier overzichtelijke met elkaar verbonden eenheden, die onder de naam vlinder door het leven gaan. Voor alle partijen staat als een paal boven water dat samenwerken het sleutelwoord tot succes is bij dit project. Dit begint al bij AMI, de Architecten Maatschappij Isala, dat bestaat uit drie bureaus die intensief samenwerken. Een combinatie waar de opdrachtgever tien jaar geleden al bewust voor koos. Deze drie partijen zijn: a/d Amstel architecten, Architectenbureau Alberts & Van Huut en Alberts, van Huut & Partners. Deze groep staat onder leiding van bouwdirecteur Paul Smaling. Het doel is om medische zorg van hoogstaande kwaliteit te leveren in een natuurlijke omgeving en een gebouw met een kenmerkende organische structuur waarbij patiënt, bezoeker en medewerker centraal staan.

42

Bouwen aan de zorg

Operatiekamers Er wordt hard gewerkt om alles op tijd klaar te krijgen. Deel voor deel krijgt Isala steeds meer vorm. Een belangrijk onderdeel van elk ziekenhuis zijn vanzelfsprekend de operatiekamers. In de Isalaklinieken voldoen deze vanzelfsprekend aan alle moderne eisen. De diverse technische voorzieningen zorgen voor een nog veiligere OKomgeving. Zo worden in vlinder 3 veertien nieuwe operatiekamers gerealiseerd. Acht daarvan zijn ongeveer gelijk aan elkaar. Hier kunnen diverse standaardoperaties uit de verschillende disciplines plaatsvinden. Speciaal voor orthopedische ingrepen zijn twee OK’s gemaakt. Tenslotte zijn er nog zes OK’s voor speciale ingrepen. Drie van die zes zijn speciaal voor cardiochirurgie en twee voor neurochirurgie. Eén van deze ruimtes is een zogenaamde hybride-OK waar aan het plafond een groot beweegbaar röntgenstatief hangt dat te gebruiken is bij operaties waarbij langdurige doorlichting vereist is. Denk daarbij aan vaat- en

thoraxchirurgie. Dit zorgt voor meer veiligheid en praktischer werken in de OK. Bij de oude situatie gebruikte het Zwolse ziekenhuis een mobiel röntgenapparaat dat veel ruimte in beslag neemt en meer straling afgeeft. In deze speciale operatiekamers kan ook de Da Vinci Robot worden ingezet.

Inrichting Een ander belangrijk aspect is de inrichting van de Isala klinieken die we vinden in vlinder 2,3 en 4.

Daar is bewust gekozen voor meubilair zonder uitgesproken kleuren. Denk dan aan hout, metaal en kunststof. Een rustige inrichting die zorgt voor eenheid en uitstekend past bij het gebouw dat zelf rijk is aan kleuren. Verder krijgen alle kantoorplekken en wachtruimtes dezelfde kasten en stoelen plus bureaus voor de kantoren. Een bewuste keuze die zorgt voor eenheid, rust en flexibiliteit. Deze meubels kunnen namelijk eenvoudig van de ene ruimte naar de andere verplaatst worden. De inrichting van het ziekenhuis zelf start vanaf februari komend jaar. ➤

isala, zwolle

Diversiteit in duurzame deuren voor Isala Bij de Isala klinieken kiest men voor kwaliteit. Als straks de deuren voor het publiek opengaan, moet alles soepel en perfect verlopen. Om die reden kiest het ziekenhuis haar partners aan de hand van strenge voorwaarden.

In de zomer van 2013 gaan ruim 5.000 deuren verspreid over alle klinieken open. Deze zijn afkomstig van Reinaerdt; specialist op het gebied van diverse speciale soorten deuren. “Wij zijn in eerste instantie door de Koninklijke BAM Groep benadert voor de levering,” legt Paul Leusink, commercieel manager bij Reinaerdt uit. “Onze enorme diversiteit in deuren plus het feit dat wij specialist zijn op het gebied van hang- en sluitwerk was daarbij doorslaggevend.

Uiteindelijk gaven zij aan een voorkeur te hebben om volledig ontzorgd te worden. Daarom kwam de vraag of wij tevens voor de volledige montage van de deuren wilden zorgen.”

Belangrijke partner voor Reinaerdt bij dit traject is GEZE Benelux, specialist op het gebied van innovatieve systemen voor deuren, ramen en beveiligingsystemen. Een samenwerking die al vele jaren geleden is ontstaan. “De deuren hebben een speciale kleine aandrijving nodig die wij kunnen leveren,” zo verklaart Martin Trommelen. “De normale hoogte is tien centimeter. Wij kunnen een smaller design van zeven centimeter leveren.” Trommelen vermoedt verder dat de service van GEZE doorslaggevend was. “Deze gaat 7 dagen per week en 24 uur per dag door. Vooral in de gezondheidszorg is dat een belangrijk aspect.”

Leusink bevestigt dit verhaal. “Daarnaast was de functionaliteit en kwaliteit belangrijk. GEZE is één van onze voorkeurstoeleveranciers omdat ze louter met A-merken werken.”

Bij Isala zijn dus diverse deuren met verschillende eigenschappen geleverd. Naast kwaliteit was de gebruiksvriendelijkheid van belang. “Hier zijn deurkrukken van de hoogste kwaliteit toegepast,” vult Bart Spruit, Technical Manager bij Reinaerdt aan. “Bij een standaardtest gaan ze tot 200.000 bewegingen. Wij zijn verder gegaan met een test tot maar liefst 1 miljoen bewegingen.”

Reinaerdt houdt zich tevens steeds meer bezig met duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Leusink:”Dit is één van de eerste grote projecten in ons land waarbij het reguliere hardhout in de deuren is vervangen door het grassoort Bamboe. Daarmee zijn wij uniek in Nederland. Klanten, vooral in de zorg, staan uiterst positief tegenover deze ontwikkeling. Het is voor hun ook prettig om te zeggen dat ze duurzaam en milieuvriendelijk bouwen.

Zeker in deze lastige tijden is dit een aspect waarmee men zich kan onderscheiden.”

Bouwen aan de zorg

43

‘Mijn team heeft de perfecte werkomgeving’ In een operatiekamer moet alles perfect zijn. Het klimaat, de verlichting, de stroomvoorziening. Alles moet optimaal functioneren: nu en in de toekomst.

Deerns adviseert steeds meer ziekenhuizen over installaties en medisch technische inrichtingen. Altijd vanuit het perspectief van de gebruiker en met de

Gezonde leef- en werkomgeving Bedrijfskritische faciliteiten Duurzaamheid en energie Nieuwe techniek Veiligheid

toekomst in het vizier. Zo facilieert Deerns ook bij het opstellen van meerjarige onderhoudscontracten en het aanbesteden daarvan.

www.deerns.nl

isala, zwolle

De organische structuur van het gebouw kent veel kleuren. Zo zorgt kunstenares Lani van Petten met haar team voor een dunne, transparante kleurenlagen op de witte muren bij de hoofdingang. Door zeker tien lagen over elkaar te verven en een constante achtvormige beweging te maken bij het aanbrengen, lopen de kleurnuances in elkaar over. Zo verandert de hal in een groot ruimtelijk schilderij waarbij veel plaats is voor verbeelding. De kleuren die van Petten gebruikt, kiest zij uit met van Huut. Overigens kent deze hal twee entrees met elk een eigen karakter. Aan de noordzijde is vooral gebruik gemaakt van warme, intense kleuren. Bij de zuidkant is bewust voor koelere kleuren gekozen wegens de zoninval. De eenheid van de totale hal blijft hierbij echter wel intact. n

FEITEN EN CIJFERS

Atrium In de afgelopen maanden zijn de buitenterrein rondom het nieuwe ziekenhuis ingericht. Zo zijn onder meer de toegangswegen voor buitendiensten als brandweer en ambulance plus de logistieke ingang gereed gemaakt. Daarnaast houdt de AMI zich bezig met een aantal belangrijke zaken van dit buitenterrein. Denk daarbij aan de advisering over kunsttoepassing, binnenbeplanting en de ontwikkeling van het middenterrein dat vrijkomt na de sloop van het oude ziekenhuis.

Bouwbedrijf BAM is begin 2012 gestart met het ophogen van dit gebied. Tevens is een stevige funderingslaag aangebracht. Belangrijk daarbij zijn de binnentuinen die bij de atria van de vlinders 1

en 2 al bijna tot bloei komen. Deze atria bestaan uit grindpaden, groenperkjes, vijver, gevelplantenbakken en bankjes. In het atrium van de eerste vlinder zijn verder elektra-aansluitingen voor het gebruik van laptops en tablets gerealiseerd. Deze zijn bevestigd bij zes bankjes midden in de vijver van dit atrium. Het tweede atrium krijgt een grote open ruimte waar ook elektravoorzieningen zijn ingepast. De bewatering van de plantjes in dit gebied gebeurt via een speciaal beregeningssysteem van tuinslangen. Het aanleggen van groenstroken en rode grindpaden zijn inmiddels ook aangelegd. Binnen een aantal weken start men met de beplanting zodat bij opening in de zomer van 2013 alles in volle bloei is te bewonderen.

PROJECT: Isala Klinieken, Zwolle Opdrachtgever: Isala Klinieken, Zwolle Architect: Architecten Maatschap Isala (AMI) Bestaande uit: Ingenieursbureau Van Huut & Partners, A/D Amstel Architecten, Architectenbureau Alberts & Van Huut, Amsterdam Aannemer: Consortium Isala D2B Adviseur installaties: Deerns, Rijswijk Installatietechniek: Bam Techniek, Bunnik Tilliften: Ergocare Vennik, Enschede Cleanrooms: Cleanroom Combination Group, Bergeijk OK Plenums: Interflow, Wieringerwerf Deuren: Reinaerdt Deuren, Haaksbergen Deur-sluitsystemen: Geze Benelux, Eindhoven Verhuizing: Augustus 2013, medewerkers en patiĂŤnten van de locaties Sophia, Weezenlanden en Stilobadstraat (laboratoria) gaan over naar de nieuwbouw.

Totale oppervlakte gebouw: 108.000 m2 aan vloeren

Bouwen aan de zorg

45

GEZE BEnELuX B.V. | Steenoven 36 | 5626 DK Eindhoven | www.geze.nl

GEZE 150 jaar

GEZE 150 jaar Bezoek GEZE op de Internationale Bouwbeurs van 4 tot en met 9 februari 2013. Hier presenteren wij u niet alleen een breed scala aan innovatieve producten, maar laten wij u tevens zien wat zoal mogelijk is door GEZE producten te combineren. Met passie, gedrevenheid en hoogwaardige technologieĂŤn werken wij nu al 150 jaar aan de techniek van morgen. Op de BouwBeurs zouden wij deze mijlpaal graag samen met u vieren. GEZE sets doors and windows in motion.

Bezoek ons in Hal 2, standnummer F042 en ontdek wat GEZE u te bieden heeft.

Deursluiters & beslag | Automatische deursystemen | RWA raam-en ventilatietechniek | Vluchtwegcontrole | Glas design

BEwEGunG MIt SyStEM

isala, zwolle

Duurzame installatietechniek ondersteunt de menselijke maat Deerns is vanaf het eerste begin betrokken geweest bij de ontwikkeling van het nieuwe organische ziekenhuis waarbij de menselijke maat centraal staat. Van het centrale energiesysteem, het binnenklimaat, de ICT-backbone tot en met de voeding van de medische apparatuur en de OK-drukhiërarchie: Deerns is verantwoordelijk voor het totale ontwerp van alle gebouwgebonden installaties. De vroege betrokkenheid werkte ook voordelig bij het begeleiden van de medische inrichting - waaronder de CSA-afdeling en de beeldvormende technieken. Hierdoor is al in de eerste ontwerpen zoveel mogelijk rekening gehouden met specifieke koeling en elektrotechnische aansluitingen op plaatsen waar dit voor de medische inrichting noodzakelijk is.

Daarnaast hebben de adviseurs van Deerns de bouwfysische aspecten van organisch bouwen in kaart gebracht. Zo is onder andere berekend wat de gevolgen zijn van de vochtproductie van de vele planten op het binnenklimaat, zijn er daglichtstudies uitgevoerd en is geanalyseerd welke invloed de massa van de grond in de plantenbakken op de gebouwmassa heeft. Ook het ontwerp van de ziekenhuisapotheek (900 m 2) behoort tot de verantwoordelijkheid van Deerns. Deze apotheek op GMP-niveau is geschikt voor voorraadproductie en beschikt over state-of-the-art productiefaciliteiten waaronder een cleanroom. Hiermee beschikt het ziekenhuis over een volwaardige klinische farmacie.

Integrale techniek Door al in de conceptfase mee te denken, zijn slimme ontwerp-

beslissingen gemaakt en is de installatietechniek geïntegreerd in de organische architectuur. Zo wordt het hemelwater gebruikt voor de bewatering van de in het gebouw geplaatste plantenbakken en wordt slim gebruik gemaakt van natuurlijke ventilatie.

Duurzaam door techniek In de nieuwbouw zijn tal van nieuwe en bestaande technieken gecombineerd waardoor het ziekenhuis significant minder energie nodig heeft.

Voorbeelden van deze technieken zijn: • e nergie-opslagsysteem in de bodem in combinatie met warmtepompen, • het terugwinnen van warmte en vocht, • de terugwinning van energie bij liften, • het toepassen van LED-verlichting en • h et toepassen van bewegingsmelders waardoor verlichting in lege ruimten automatisch uitgaat.

De meest bijzondere techniek is het concept waarbij koude lucht van de noordgevel gebruikt wordt voor het koelen van de zuidgevel.

Het geheel aan technisch vernuft zorgt ervoor dat het nieuwe ziekenhuis maar liefst 40% minder energie nodig heeft ten opzichte van de oudbouw en daarmee qua exploitatie aanzienlijk goedkoper wordt.

Hiermee krijgt Zwolle een duurzaam ziekenhuis met organische architectuur: een gebouw met de menselijke maat!

Bouwen aan de zorg

47

Vertrouw de zorg voor een Gezond klimaat toe aan de specialist Ziekenhuizen en zorginstellingen zijn er in tal van variaties. Maar ze hebben allemaal één ding gemeen: een zo optimaal mogelijke welzijnstoestand van de patiënt. Carrier heeft hetzelfde doel. Een goed klimaatbeheersingssysteem kan immers het welzijn van een patiënt beïnvloeden.

Gezonde lucht voor een gezond klimaat. Carrier is ’s werelds grootste expert. Als uitvinders van de airconditioning zijn we altijd een stap verder in technologie, om u in iedere situatie de optimale oplossing te bieden. Klimaatbeheer op afstand bijvoorbeeld, dat doen we al in ruim 20% van alle Nederlandse ziekenhuizen. Dus, voor élke klimaatoplossing: turn to the experts.

Carrier Airconditioning. Do you turn? T (071) 341 71 11, www.carrier.nl

175car 197x130 Gezond klimaat.indd 1

21-05-12 13:23

Medistall

Ceillinghoists

Medical devices

HomeCare

Bathroom products

Ceilling units OP Theatre

Cleaningsystems

eigen engineerafdeling

maatwerk deuren afzetmarkt toplaag

DE ENTREE NAAR ONBEGRENSDE MOGELIJKHEDEN

Deuren bv Nijverheidsstraat 1 7482 GZ Haaksbergen

zorgoplossingen export

Tel: +31 53 57 357 35 Fax: +31 53 57 357 00

www. reinaerdt.nl info@reinaerdt.nl

productie mogelijkheden

woningbouw 46 db

glas kozijnen testen panelen kruk profiel

utiliteit glazen

ZORG

puien

deuren fineer

brandaan het Hang- & Sluitsloten werk van onze deuren werend afhangen modellen

paumelles

kogelwerend slot

hang en sluitwerk WK2

geluidwerend inmeten

60 minuten

hout

FSC vlakke deur glasopening

90 minuten sanitaire wanden

inbraakwerend groene deuren

50db

stralingwerend

120 minuten 32 db montage kozijn

vochtwerend opdek stomp

30 minuten PEFC

inpandige woningtoegangs deuren concepten

duurzaam

37 db aangegoten

kantlat

keurmerken

slotboring WK3 FSC hardkunststof

rookwerend

foto: IAA Architecten

inbouwdrangers klimaatklasse PU

KOMO 32 db

Tekst en foto’s: Johan Debaere

Fusieziekenhuis AZ Damiaan Oostende

Nieuwe toekomstgerichte campus gebaseerd op idee van zorgclusters Patiënten en personeel verhuizen naar het nieuwe AZ Damiaan. Boeckx architecture & engineering levert een modern en functioneel gebouw met een totale oppervlakte van 54000 m² op – hét referentiecentrum van de regionale gezondheidszorg, klaar voor de noden van vandaag en morgen.

AZ Damiaan ontstond in 1999 als een fusie van het Heilig Hart – en het Sint Jozef ziekenhuis. Toen al was duidelijk dat een nieuwbouw nodig was. “Het werken op twee campussen bracht onnodige kosten met zich mee en het was ook organisatorisch voor de patiënten niet optimaal. Veel patiënten kwamen immers soms op de verkeerde campus terecht,” zegt stafmedewerker Willy Sibiet. “Bovendien waren er ook geen uitbreidingsmogelijkheden voor het Sint-Jozef ziekenhuis, dat midden in de stad ligt, en bleken de kosten voor de renovatie van het Heilig Hart ziekenhuis te hoog.”

Eind 2000 stelde de directie het concept van een toekomstgerichte nieuwbouw op de Campus Heilig Hart aan de Grouwelozestraat voor. Het masterplan van Boeckx architecture & engineering dateert uit 2004 en in 2008 startten de bouwwerken. Aannemer Van Laere bouwde in een eerste fase een nieuwe parkeertoren met 323 plaatsen,

Atrium

50

Bouwen aan de zorg

Inkom met kunstwerk Kamagurka

Kunstwerk Ervinck

AZ Damiaan, Oostende

Achtergevel

Voorgevel

Robot apotheek

het nauwst bij het bestaande gebouw moest aansluiten.” Dit medisch-technisch blok met imposante glasgevel is de ‘hotfloor’ van het ziekenhuis met een kelder en vier bouwlagen. Naast de apotheek in de kelder huisvest dit gebouw de spoedafdeling, intensieve zorgen en mid care unit, het verloskwartier en de centrale sterilisatie-afdeling. Op de tweede verdieping zijn het operatiekwartier en de recovery ondergebracht en op de bovenverdieping zijn de technische installaties.

Zijgevel

die bestaat uit een stalen constructie met een glasgevel en een printtekening, die een optimale integratie in de groene omgeving mogelijk maakt.

Deze fase omvatte ook de bouw van een medischtechnisch blok, twee identieke verpleegblokken in T-vorm en een aantrekkelijk driehoekig gebouw als inkom. Sinds eind oktober beschikt Oostende over een ziekenhuis met een totale oppervlakte van 54000 m² en 613 bedden.

Nu volgen nog de renovatie van de bestaande vleugel en de bouw van een bijkomende parking en een vleugel op de site.

“Dit nieuwe ziekenhuis bestaat uit verschillende projecten,” zegt architect Johan Cogge van Boeckx architecture & engineering. “Naast de realisatie van de parkeertoren werd voorrang gegeven aan een nieuw medisch-technisch blok (project 1), dat

In de twee identieke projecten 2 en 4 met zes bouwlagen bevinden zich de zorgeenheden met één- en meerpersoonskamers, waar dankzij de grote ramen een grote lichtinval mogelijk is. De open baliestructuur van de centrale verpleegdesk vormen een uitnodigende baken voor patiënten en bezoekers. Blok 2 omvat naast het labo onder meer de materniteit met neonatale zorgen en de consultatieruimtes van de gynaecologen. Op de andere verdiepingen zijn de cardiologie, het dagziekenhuis chirurgie, het oncologisch centrum, de pediatrie en een deel van de geriatrie ondergebracht. De geriatrie loopt verder in Blok 4, waar ook de afdelingen neurologie, medische beeldvorming en nucleaire geneeskunde en het dagziekenhuis interne heelkunde hun plek vonden. In de kelder van dit blok bevindt zich de keuken van het ➤ AZ Damiaan.

Bouwen aan de zorg

51

public care health care

architecture all over

home care

work care

education care

senior care

Beste minister, Kosten besparen in de gezondheidssector hoeft geen pijn te doen‌ ‌telkens wanneer nieuwbouw, verbouwing of uitbreiding aan de orde is. Want ALHO systeembouw staat voor wat traditionele bouw maar al te vaak belooft: hoogwaardige architectuur binnen strikte termijnen en aan vaste prijzen. Trouwens, ook geldig voor kantoorgebouwen en gemeentelijke instellingen zonder medisch voorschrift.

Vaste kosten. Strikte termijnen. Kant en klaar. ALHO www.alho.com

BOECKX architecture & engineering heeft tientallen jaren ervaring in het realiseren van complexe bouwprojecten. Of het nu ziekenhuizen, kantoren, openbare gebouwen, rusthuizen of scholen zijn, wij bieden onze klanten het meest creatieve en functionele ontwerp, de nodige ondersteuning tij dens de werken, een strikt timemanagement en continue budgetbewaking.

BOECKX. Torhoutsesteenweg 52 BE-8400 Oostende T +32 59 808 804 F +32 59 709 818 E info@boeckx.be S www.boeckx.be

AZ Damiaan, Oostende

Lopital – Plafondliften en douchemateriaal Lopital (Aartselaar), opgericht in 1977, is gespecialiseerd in de ontwikkeling, productie, marketing en distributie van sanitaire, medische en revalidatie hulpmiddelen. Het productgamma omvat onder andere plafond- en tilliften, douche- en toiletstoelen, douchebrancards, baden en aankleedtafels. Daarnaast is de firma ook exclusief importeur/dealer voor heel wat producten ter ondersteuning van de intramurale zorg en heeft ze ook een speciale lijn van aangepast sanitair voor thuiszorg.

“Om te voorkomen dat het verplegend personeel van het AZ Damiaan nog langer onnodig, zwaar hefwerk bij patiënten moest verrichten, leverden en installeerden wij plafondliften,” vertelt project manager Wim Gielis. “Zo zijn er mobiele liften voor de één- en tweepersoonskamers, maar ook voor de operatiekwartieren, de intensieve zorgen en de spoed-afdeling.

Elke ruimte is uitgerust met plafondrail, terwijl per 8 kamers en in de andere ruimtes een mobiele motor werd voorzien, die door het verplegend personeel gemakkelijk op een karretje van de ene ruimte naar de andere meegenomen kan worden.” Naast deze liftsystemen bestelde het ziekenhuis ook materiaal voor de badkamers, zoals elektrische douchestoelen.

Lopital leverde recent ook systemen voor de revalidatiecentra van het UZ Gent en CTR Brussel, de Sint-Elisabeth ziekenhuizen in Ukkel en Namen, het Heilig Hart ziekenhuis in Roeselare, het Sint-Lucas in Assebroek en het AZ Klina in Brasschaat.

aan in het complex gebeuren de consultaties, terwijl de beddenvleugels van de afdelingen zich in het midden bevinden en de technische diensten en de kritische afdelingen achteraan zijn ondergebracht. Bovendien is er ook voor gezorgd dat de verschillende diensten van één discipline gegroepeerd zijn.” Door deze indeling in zones blijven de verschillende patiëntenstromen alsook de logistieke – en goederenstromen van elkaar gescheiden, waardoor alles veel overzichtelijker is voor de patiënten en eenvoudiger voor het personeel van het ziekenhuis. Ook de liftblokken zijn opgedeeld per doelgroep. Bovendien ligt er centraal in het ziekenhuiscomplex een ruim atrium met een doorzichtige buis, die hét oriëntatiepunt voor patiënt en bezoeker moet vormen.

Duurzaam bouwen Van bij het ontwerp koos de directie voor duurzaamheid en energiezuinigheid. Door de compacte architectuur worden warmteverliezen beperkt en door de doorgedreven isolatie van de gebouwschil en de integratie van hoogrendementsbeglazing wordt het energieverbruik verder aanzienlijk gereduceerd. Tot slot werden duurzame energiebronnen toegepast, zoals een groen dak, dat isoleert en regenwater filtert, en een BEO-veld van 3000 m² voor de verwarming en koeling.

Operatiezaal

Aantrekkelijke inkom

diept tot op kelderniveau, zorgt voor daglicht op In een nieuw inkomgebouw (project 3) komt de elke verdieping. Kunst en kleuraccenten zorgen in patiënt terecht in een open ontvangsthal met de inkom, maar ook op andere plaatsen binnen en lichtstraat en panoramische liften, die overloopt buiten voor een rustgevende sfeer. in de onthaalzone, waar de circulatiestromen duidelijk zijn aangegeven. Op de verschillende Vlotte circulatie verdiepingen van dit gebouw zijn de consultatie- “Door de diensthoofden van de medische discipliruimtes ondergebracht en verder is er ruimte voor nes bij de bespreking van de bouwontwerpen te betrekken, kreeg het ziekenhuis een eigen conde administratieve diensten, een auditorium en verschillende vergaderzalen, maar ook de cafe- cept op basis van zorgclusters,” stelt Peter Verhulst, taria en een stille ruimte. Een binnenpatio, uitge- algemeen directeur van het AZ Damiaan. “Voor-

Het nieuwe AZ Damiaan is op veel vlakken vooruitstrevend. Zo is er een cleanroom en kreeg de apotheek een nieuw gerobotiseerd distributiesysteem voor de individuele afgifte van medicijnen.

Paradepaardje is echter de radiologie, waar voor het eerst in België een mobiel röntgensysteem en een nieuwe generatie radiografiesysteem en CTscanner toegepast worden.

Eind oktober 2012 namen patiënten en personeel hun intrek in het nieuwe AZ Damiaan. Maar dit is geen eindpunt. Er komt volgend jaar nog een nieuw parkeergebouw voor de personeelsleden. Het ziekenhuis renoveert ook de bestaande vleugel op de campus (project 5) en bouwt een nieuwe vleugel (project 6) voor onder meer de psychiatrische diensten, de dienst palliatieve zorgen, de nierdialyse en ook studio’s voor inslapende artsen. Tegen eind 2015 moet deze uitbreiding n gerealiseerd zijn.

Bouwen aan de zorg

53

HET SILENTIA SCHERMEN SYSTEEM

• • • • • • •

Privacy zonder opgesloten gevoel Een hygiënisch alternatief voor bedgordijnen Mobiel, maar ook aan de muur of in de vloer te monteren Een uitermate flexibel systeem Makkelijk en licht in het gebruik In allerlei verschillende lengte- en hoogtematen Ruim assortiment eigentijdse kleuren, inclusief een lichtdoorlatende uitvoering

Silentia Nederland B.V. ● Nijverheidsweg 8 ● 5071 NK Udenhout ● Tel. 013-5119302 ● Fax 013-5112324 info@silentia-schermen.nl ● www.silentia-schermen.nl

leveranciers aan ziekenhuizen

Economische aspecten, efficiëntie en duurzaamheid ALHO Systeembouw informeert over intelligente ruimteoplossingen voor de gezondheidssector De diagnosemethoden en therapeutische mogelijkheden in de gezondheidssector hebben de afgelopen jaren een stormachtige ontwikkeling gekend.

Daarbij komen een stijgende kostendruk en de daaruit voortvloeiende noodzaak om processen te optimaliseren.

ventionele bouwwijze vaak alleen maar belooft: functioneel optimale architectuur tegen een vaste prijs en een vast termijn met een bouwtijd die wel 70% korter is.

Of het nu gaat om functie- en operatieruimtes of verpleegafdelingen, als nieuwbouw of uitbreiding, bij de modulaire bouwconcepten staat altijd een optimale verzorging van de patiënten centraal.

Op de zoektocht naar intelligente ruimtelijke oplossingen die economische aspecten verbinden met efficiëntie en flexibiliteit en daarnaast tegemoetkomen aan de steeds luider klinkende roep om duurzaamheid, staan modulegebouwen voor de gezondheidssector meer en meer in het middelpunt.

Ontdek de modulaire bouwwijze van ALHO als toekomstgerichte en innovatieve manier om in de gezondheidssector te bouwen en duurzaam tegemoet te komen aan de gestegen eisen. En dat met de belofte: Vaste kosten. Vaste termijnen. Kant en klaar. ALHO.

In dit kader verwezenlijkt modulair medisch vastgoed van ALHO, wat de con-

Voor meer info: www.alho.be

Bouwen aan de zorg

55

the feelgood floor noraplan速 sentica voelt goed aan. In 38 nieuwe kleuren.

Het leven is kleurrijk. Kleuren weerspiegelen onze gevoelens en be誰nvloeden ze. Architecten gebruiken deze kennis vaak om met name gebouwen zoals ziekenhuizen, universiteiten en kantoren creatief en sfeervol in te richten. nora systems heeft deze trend herkend en past haar nu voor het eerst in een innovatieve rubber vloerbedekking toe. Het resultaat overtuigt in 38 schitterende kleuren en heet noraplan速 sentica. Ervaar de Feelgood floor noraplan速 sentica. Kijk op: www.nora-sentica.com/nl

Scan de code met uw smartphone in voor meer informatie.

leveranciers aan ziekenhuizen

Mini-thermostaat met gebruiksvriendelijke legionella spoeling De op de zorg gerichte Ceraplus kranen serie van Ideal Standard is uitgebreid met een Mini voormeng thermostaat met legionella spoelfunctie.

De nieuwe Ideal Standard Mini-thermostaat is met name geschikt voor ziekenhuizen en zorginstellingen waar de temperatuur van het warme water voorgemengd c.q. begrensd wordt.

De Mini-thermostaat wordt gebruikt in combinatie met éénhendelmengkranen, kranen met veilige sluiting over koud of kranen zonder menging die een vaste vooraf ingestelde temperatuur hebben.

De nieuwe Mini-thermostaat is zo vormgegeven dat deze direct op de bestaande stopkranen gemonteerd kan worden. Alle aansluitingen hebben een

3/8” aansluitmaat. Voor deze voormengthermostaat is een speciale aansluitset leverbaar die voorzien is van een T-stuk. Deze aansluitset heeft een apart artikelnummer en dient separaat besteld te worden.

Legionella spoeling In verband met thermische desinfectie is de Mini-thermostaat standaard voorzien van de unieke en zeer gebruiksvriendelijke legionella doorspoeloptie. Met behulp van de rode Multi-tool kan de thermostaat eenvoudig en snel over de maximale temperatuurbegrenzing ‘getild’ worden. Na het verwijderen van de rode Multi-tool is de thermostaat weer direct gebruiksklaar en is een veilige maximale temperatuur gewaarborgd. Eenvoudiger kan het haast niet.

Voor meer informatie www.idealstandard.nl

Tergooi Ziekenhuis Hilversum krijgt MRI-gebouw Bussman, specialist op het gebied van flexibele huisvesting voor de gezondheidszorg, gaat in opdracht van TerGooi Ziekenhuizen in de vesti-

ging Hilversum een semipermanente uitbreiding plaatsen ten behoeve van de afdeling radiologie.

Onlangs heeft het ziekenhuis besloten de 15 jaar oude MRI scanner te vervangen. De techniek, en daarmee het te verkrijgen beeldmateriaal is de laatste jaren enorm vooruitgegaan. Met deze nieuwe MRI-scanner van Siemens kan het ziekenhuis er weer jaren tegenaan. Het gebruik van een MRI-scanner stelt echter bijzondere eisen aan de ruimte waarin deze geplaatst wordt. Het apparaat weegt ca. 6000 kg en veroorzaakt een enorme magnetische straling. Dat zijn zaken waar bij de bouw al rekening mee moet worden gehouden. Ook installatietechnisch worden er bijzonder eisen gesteld. Het aanpassen van de huidige MRI ruimte bleek geen haalbare optie. Bussman heeft eerder een soortgelijk gebouw geplaatst bij het Delfzicht Ziekenhuis in Delfzijl.

Deze uitbreiding gaat geplaatst worden in een van de binnentuinen van het ziekenhuis en sluit aan op de bestaande afdeling radiologie. Volgens planning gaat deze voorziening een jaar of zeven gebruikt worden, tot de nieuwbouw klaar is. De werkzaamheden op locatie zullen eind januari aanvangen.

Voor meer informatie kunt u terecht bij: www.bussman.nl

Bouwen aan de zorg

57

WE HELP YOU SLEEP AT NIGHT: XILTRIX MONITORING SYSTEMS.

Sleep soundly knowing that your precious samples are safe, watched over by your XiltriX速 laboratory monitoring system. Multiple parameters in multiple locations, measured, logged and, just in case, alarmed. www.iksinternational.com | info@iksbv.com

leveranciers aan ziekenhuizen

Medicijnkasten en medicijnwagens: Functionaliteit gecombineerd spoeling deuren kunnen volledig (270 graden) worden geopend en worden naar keuze voorzien van een sleutelslot of codeslot. Voor de kasten is desgewenst LED-verlichting mogelijk die automatisch aan en uit gaat bij het openen en sluiten van de kast.

Bijzonder aan de Pharmasafe medicijnkasten en medicijnwagens is ook hun huiselijke uitstraling. Ze worden gemaakt in moderne kleuren en houttinten waardoor ze goed aansluiten bij de inrichting van zorginstellingen en kleinschalige woongroepen.

Bovendien zijn ze hygiënisch. De medicijnkasten hebben een vochtbestendige metalen vloerplint en zijn (net als de medicijnwagens) gemaakt van hoogwaardig plaatmateriaal met een zeer harde kunststof toplaag. Dit materiaal is bestand tegen de in de zorg gebruikelijke schoonmaakmiddelen. Niet alleen in ziekenhuizen, maar ook in verpleeghuizen en woonzorgcentra is hygiëne immers een belangrijk aandachtspunt. De cliënten zijn vaak kwetsbaar en extra gevoelig voor infecties. De in augustus herziene LCH hygiënerichtlijnen wijzen dan ook op het belang van goed te reinigen meubilair voor deze groep.

De Pharmasafe medicijnkasten en medicijnwagens, die zich onderscheiden door hun huiselijke uitstraling, zijn uitermate functioneel. Bovendien laten ze zich goed reinigen. Qua functionaliteit valt vooral op dat deze medicijnkasten en medicijnwagens praktisch en veelzijdig zijn. De inrichting gebeurt volledig op maat. Er is een ruime keuze uit elementen en accessoires. Daardoor zijn Pharmasafe producten geschikt voor allerlei verschillende medicijndistributiesystemen en verbandmiddelen. De

De Pharmasafe productlijn bestaat uit medicijnkasten in diverse hoogtes (die stand alone of geschakeld kunnen worden geplaatst), medicijnkasten voor kleinschalig wonen, medicijnkluisjes, medicijnwagens, verbandwagens en dossierwagens.

Meer informatie over de Pharmasafe medicijnkasten en medicijnwagens: www.medifix.nl.

Steeds actiever in Nederlandse ziekenhuizen

Ergocare levert voor de Isala klinieken voor meer dan 500 kamers de plafondgemonteerde tilsystemen. Ook voor o.a. het Jeroen Bosch ziekenhuis, het Meander Medisch Centrum en het Gelre ziekenhuis, heeft Ergocare de tilsystemen geleverd. Er is dus ruime ervaring aanwezig met dit soort projecten.

Medistall

Ceillinghoists

Medical devices

HomeCare

Bathroom products

Ceilling units OP Theatre

Cleaningsystems

Erwin Vennik van de Vencare Group, waartoe Ergocare behoort, legt uit dat dit soort projecten vrijwel dagelijks werk is. De Vencare Group is een familiebedrijf gespecialiseerd in zorghulpmiddelen. De groep bestaat uit 6 verschillende business units met eigen vestigingen in Nederland, Duitsland en Amerika: • RehaWash Systems: vele rolstoel- en bedden reinigings- en desinfecteermachines zijn in gebruik in ziekenhuizen in Denemarken, Italië, Finland en Frankrijk.

• STAID: De door de Vencare Group ontwikkelde opsta-hulp ‘STAID’ wordt bijvoorbeeld in een Oostenrijks ziekenhuis gebruikt op de ICU t.b.v. extreme early mobilization.

• Sani-Assist: de gespecialiseerde unit voor sanitaire hulpmiddelen Sani-Assist, heeft voor Jeroen Bosch enkele honderden badkamers voorzien van de nodige hulpmiddelen.

dray de Velthuis klinieken voorzien van nieuwe operatielampen. Samen met de ziekenhuisbeddenfabrikant Tautmann zijn we nu in gesprek met enkele ziekenhuizen over nieuw te leveren bedden.

Voor aangepast bouwen en wonen in thuissituaties is Domicare uw gesprekspartner ! Domicare is specialist in woningaanpassing en is onlangs een project gestart met zorgverzekeraar MENZIS in het kader van een ‘zorgsparen-project’ .

Met topfabrikanten wordt intensief samengewerkt. Zo zijn onlangs i.s.m. Min-

Meer info: www.vencare-group.com

Bouwen aan de zorg

59