Bouwen aan de zorg 05 2016 by Louwers Mediagroep

BOUWEN AAN DE ZORG

2016 â&#x20AC;¢ jaargang 16

www.bouwenaandezorg.eu

VAKTIJDSCHRIFT OVER DE BOUW EN ONTWIKKELING IN DE ZORG VOOR DE BENELUX

'Samen doen, regeert hier'

Inspiratie voor zorgprofessionals

Validatie staat voorop bij nieuwbouw OK-Complex

Maastricht UMC+ geeft eigen toekomst vorm

In deze ruimte bepalen specialisten het succes OKâ&#x20AC;&#x2122;s MITeC Radboudumc, Nijmegen

We hebben de kennis, de ideeĂŤn, de materialen... CCG Holding bestaat uit een groep gespecialiseerde bedrijven die zich richten op de inrichting en realisatie van hoogwaardige interieurs en geclassificeerde ruimtes en algemene bouw, met een focus op de zorg, farma en biotech-markt. Alle bedrijven werken autonoom maar zullen daar waar mogelijk hun gezamenlijke kennis en vaardigheden voor uw project inzetten.

gebe-bouw.nl

gebe-interieur.nl

cleanroomcg.com

rfc-products.nl

rooms-for-care.nl

ccg-belgium.be

Decubituspreventie is meer dan het inzetten van het juiste matras. Beheer Reiniging en desinfectie Klinische ondersteuning

Breed portfolio Huren op maat 24/7 ondersteuning

wissner-bosserhoff Belgium bvba / sprl

wissner-bosserhoff Nederland B.V.

Bedrijvenlaan 1 | B-2800 Mechelen, Belgium Tel.: +32 (0)15 21 08 41 | Fax: +32 (0)15 29 14 64 E-mail: info@wi-bo.be | www.wi-bo.be

Amstelwijckweg 2 | NL-3316BB Dordrecht, Netherlands Tel.: +31 (0) 786521850 | Fax: +31 (0) 786521855 E-Mail: sales@wi-bo.eu | www.wi-bo.nl

VOORWOORD

EDITIE

Innovaties in de zorg De behoefte aan innovatie in onze gezondheidszorg is vandaag de dag groter dan ooit. Niet alleen omdat de tijd hierom vraagt – maatschappelijke en technologische ontwikkelingen stellen ons in staat om steeds weer nieuwe oplossingen te bedenken en zorgconcepten te ontwikkelen – maar vooral omdat het moet: de vraag naar zorg stijgt immers en ook de kosten nemen toe. Om de kwaliteit en betaalbaarheid van zorg ook in de toekomst te kunnen garanderen, moeten nu stappen worden gezet. Gelukkig zijn zorgpartijen zich hiervan bewust. Dat bleek onder andere tijdens de eerste editie van de vernieuwde vakbeurs Health&Care, waar ‘innovatie’ één van de sleutelbegrippen was. In de Startup Village toonden tien piepjonge ondernemingen hun nieuwe applicaties aan de bezoekers. En ook de academische wereld was prominent vertegenwoordigd op de vakbeurs. Zo werden de resultaten van het in 2014 opgestarte onderzoeksproject STAFF (gecoördineerd door Hogeschool VIVES en Katholieke Universiteit Leuven) voor het eerst gepresenteerd en in een nagebouwde woonzorgkamer toegepast. Ook het ruime aanbod aan producten en diensten van 280 toeleveranciers vormde een perfecte voedingsbodem voor inspiratie. In deze editie van Bouwen aan de Zorg hebben we een aantal van die producten en diensten voor u verzameld. Waaronder mogelijkheden voor dynamische bewegwijzering, ‘rental services’ voor de zorg, toegangscontrolesysteem en vloerbedekkingen, leuningen en muurbekleding op maat. Daarnaast hebben we weer een aantal prachtige projecten voor u beschreven. Zoals de uitbreiding van woonzorgcentrum Oosterzonne in Zutendaal met een nieuwe woonzorgvleugel, waarin ‘innovatie’ en ‘avant-garde’ sleutelbegrippen zijn. De 33 ruime zorgkamers beschikken elk over een volwaardige badkamer, grote raampartijen en een uiterst warme, huiselijke inrichting. Doordat het complex beschikt over enkele unieke troeven zoals royale ontspannings- en activiteitenruimtes, heeft Oosterzonne de allure van een zorghotel, zo omschrijven de makers. Bijzonder is ook het artikel over residentie Belle Epoque, gelegen in de schitterende nieuwe wijk Duinewater in Knokke-Heist, op wandelafstand van het station. Dit unieke zorgconcept verzamelt onder één dak een woonzorgcentrum, een centrum voor kortverblijf, een beschermende eenheid voor bewoners met dementie en twintig assistentiewoningen, met een service die qua hotellerie en restauratie aan de normen van een vijfsterrenhotel beantwoordt. Binnenin is het gebouw afgewerkt met de meest hoogwaardige materialen, zoals bamboeparket, houten lambrisering, vloerverwarmde keramische parkettegels, et cetera, waarbij de zorgvoorzieningen zoals gehospitaliseerde bedden, meldingssysteem, muurgeleiders en een zwembadlift op haast onzichtbare wijze in de afwerking zijn geïntegreerd. Blader snel verder en mis ook de artikelen over Corte Foort in Oss, het nieuwe OK-complex van UMC Utrecht en de verbouwing van Brandwondencentrum Beverwijk niet. Ik wens u weer veel leesplezier!

Lieke van Zuilekom

BOUWEN AAN DE ZORG Onafhankelijk VAKTIJDSCHRIFT & WEBSITE over de bouw en ontwikkeling in de zorg voor de Benelux

www.bouwenaandezorg.eu Jaargang 16, nummer 5, 2016 Verschijnt 6 x per jaar ISSN: 1876-0600 UITGEVER

Schatbeurderlaan 6, 6002 ED Weert Postbus 249, 6000 AE Weert T +31 495 45 00 95 E info@louwersuitgevers.nl W www.louwersuitgevers.nl

Domein De Herten, Hertsbergsestraat 4, B-8020 Oostkamp Postbus 85, B-3900 Overpelt T +32 50 36 81 70 E info@louwersmediagroep.be W www.louwersmediagroep.be

EINDREDACTIE Lieke van Zuilekom REDACTIETEAM Rob Buchholz, Henk Geist, Michel Van den Heede, Lilian Heijmans , Tim Janssens, Koen Mortelmans, Jeroen Schreurs, Bram Souffreau, Irene Teunissen, Bart Vancauwenberghe, Jan-Kees Verschuure, Margot Visser, Willem de Volder, Philip Willaert BLADMANAGER Patty Ros E p.ros@louwersuitgevers.nl SECRETARIAAT Manuela Depenbrock, Sandra Reijnders

ASSISTENTIEWONINGEN HET MUYDENHOF ZIJN BIJNA-ENERGIENEUTRAAL Het Muydenhof in Schelle is een BEN-gebouw met 36 assistentiewoningen. De bouw ervan draagt bij aan de doelstellingen van de gemeente Schelle op het vlak van energie-efficiëntie en duurzame ontwikkeling.

ADVERTENTIES Online aanleveren: www.wetransfer.com Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland T +31 495 45 00 95 Postbus 85, B-3900 Overpelt, België T +32 50 36 81 70 FOTOGRAFIE Tim Janssens, Koen Mortelmans, Marc Sourbron, Jan Kees Verschuure ABONNEMENTSPRIJS € 63,00 per jaar excl. BTW Buiten Nederland: € 99,00 per jaar excl. BTW ING Bank IBAN NL46INGB0000417165 BIC INGBNL2A t.n.v. Louwers Uitgeversorganisatie BV o.v.v. Bouwen aan de Zorg Informatie over abonnementen: T +31 495 45 00 95 E info@louwersuitgevers.nl ADRESWIJZIGINGEN Schriftelijk ten minste drie weken voor verhuizing naar: Postbus 249, 6000 AE Weert

8 KENNISMAKEN MET AANGEPASTE ZORGWONING IN AALST De stad Aalst heeft langs haar Graanmarkt een bestaand rijhuis laten ombouwen tot een compacte modelwoning voor oudere mensen die ondanks hun fysieke beperkingen zelfstandig willen blijven wonen. Gedurende perioden van één tot drie weken nemen ‘proefbewoners’ er hun intrek.

OPZEGGINGEN Indien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van opzegging is ontvangen, wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd. DOELGROEP Als abonnement en in controlled circulation, persoonsgericht naar beslissers in ziekenhuizen, verpleeghuizen, woonzorgcentra, zorggroepen, GGZ, woningcorporaties, architecten, technische/facilitaire managers toeleverancier aan de gezondheidszorg, aannemers, overheidsinstellingen en abonnementen. VORMGEVING E studio@louwersuitgevers.nl DRUKWERK Drukkerij Hendrix, Peer Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of vermenigvuldigd zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever en zonder bronvermelding. Hoewel dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Zij aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op deze informatie.

KNOKKE-HEIST VERWELKOMT VIJFSTERRENWOONZORGCENTRUM BELLE EPOQUE In de schitterende nieuwe wijk Duinewater in KnokkeHeist, op wandelafstand van het station, ligt de residentie Belle Epoque. Dit unieke zorgconcept verzamelt onder één dak een woonzorgcentrum, een centrum voor kortverblijf, een beschermende eenheid voor bewoners met dementie en twintig assistentiewoningen. Dit alles met een service die qua hotellerie en restauratie aan de normen van een vijfsterrenhotel beantwoordt.

INHOUD 'Samen doen, regeert hier'.................................................................................................................... 12 'Park Zwanenberg is een cadeau voor de gemeenschap'........................................ 17 Validatie staat voorop bij nieuwbouw OK-complex UMC Utrecht................... 22 UMC Utrecht kiest voor rubber vloerbedekkingen......................................................... 27 Uitbreiding Oosterzonne zet ouderenzorg opnieuw op de kaart..................... 28 Woonzorgcentrum met authentieke charme...................................................................... 31

made to meet

Zorgvuldig bouwen in de zorg

Maastricht UMC+ geeft eigen toekomst vorm.................................................................. 34

Inspiratie voor zorgprofessionals...................................................................................................... 38 Van ‘aid’ naar ‘trade’.................................................................................................................................. 45

SAMEN BEWEGEN EN/OF BELEVEN

'Ecologisch verantwoord bouwen op beschermd landgoed'................................ 46 Ziekenhuizen steeds bewuster van kwaliteitsgarantie gassendistributie..... 48

Bewegen is een groot onderwerp in de zorg. Het ouder wordende lichaam wordt namelijk stram, de spierkracht neemt af en de gewrichten worden minder soepel. Rust roest. Dus blijven bewegen is de modus. Hier wordt veel aan gedaan door middel van fysio, balspelen et cetera. In fysioruimten, recreatieruimtes en dergelijke worden diverseactiviteiten georganiseerd die de ouder wordende mens in beweging moeten brengen. Maar kan dit niet beter buiten, wanneer de tuin hierop wordt ingericht?

Tuininrichting, afgestemd op de zorg.......................................................................................... 55 Nationale Cleanroomdag in het teken van monitoring.............................................. 58 Zorgflitsen.............................................................................................................................................................. 61 VU O|2 Labgebouw officieel in gebruik genomen.......................................................... 62 Kennis vergaren en delen als opmaat naar een ‘Olympisch niveau'............... 65 Helende kracht van kunst krijgt vorm op gevel AZ Sint-Maarten..................... 66

STATE OF THE ART IC’S MAKEN BRANDWONDENCENTRUM GEREED VOOR DE TOEKOMST

Zorgflitsen.............................................................................................................................................................. 71 Hoekschuifdeuren bieden nieuwe interieurmogelijkheden..................................... 73

'Architecten ervaren dit concept als vernieuwend'......................................................... 76 Match tussen kunst en techniek bevordert maatschappelijke inclusie......... 78 Wie doet wat ................................................................................................................................................... 81

COVER

BOUWEN AAN DE ZORG

2016 • jaargang 16

www.bouwenaandezorg.eu

VAKTIJDSCHRIFT OVER DE BOUW EN ONTWIKKELING IN DE ZORG VOOR DE BENELUX

In navolging van de maak-, vliegtuig- en scheepvaartindustrie wordt ketenintegratie steeds actiever toegepast in de bouw, met als doel om beter, sneller en goedkoper te presteren en om faalkosten tot een minimum te beperken.

Het Muydenhof in Schelle, beeld: Dimitri Janssens BOUWEN AAN DE ZORG

'BIM IS MEER DAN EEN ONTWERPTOOL'

De basis van een future-proof ziekenhuis............................................................................... 69

5 Samen doen, regeert hier

Inspiratie voor zorgprofessionals

Validatie staat voorop bij nieuwbouw OK-Complex

Maastricht UMC+ geeft eigen toekomst vorm

Tekst: Koen Mortelmans Beeld: Dimitri Janssens/De Vloed Architects

‘Assistentiewoningen Het Muydenhof zijn bijna-energieneutraal’ Het Muydenhof in Schelle is een BEN-gebouw met 36 assistentiewoningen. De bouw ervan draagt bij aan de doelstellingen van de gemeente Schelle op het vlak van energie-efficiëntie en duurzame ontwikkeling.

Door het gebruik van rode baksteen in plaats van donkerbruine krijgt de gevel op de begane grond de allure van een sokkel.

8 | BOUWEN AAN DE ZORG

Muydenhof, Schelle

Het Muydenhof is één van de eerste gebouwen die in België tot stand kwamen in het Smart Cities & Sustainable Development-programma van Belfius en de Europese Investeringsbank (EIB). Bij de lancering van het programma diende Schelle een financieringsdossier in voor de bouw van nieuwe assistentieflats voor het OCMW. Qua energie-efficiënte voldoet het gebouw, dat eind 2015 werd voltooid, al aan de wettelijke verplichtingen die pas in 2019 van kracht worden.

BEN Doordat de kostprijs van het gebouw niet veel verschilt van die van een traditioneel gebouw, bewijst Schelle dat de bouw van bijna-energieneutrale assistentiewoningen (BEN) perfect haalbaar is voor een openbaar bestuur. “Toch is het pas in de loop van het bouwtraject een BEN-project geworden, door de precieze combinatie van diverse keuzes in functie van het budget”, legt projectarchitecte Yannick Gillis (De Vloed Architects) uit. “Er lagen verschillende scenario’s op tafel. De exploitatiekosten zijn geëvalueerd binnen energetische haalbaarheidsstudies.”

“Dit traject was alleen mogelijk doordat we met architect, aannemer, studiebureaus, veiligheidscoördinator en EPB-verslaggever in bouwteam konden werken”, legt Herman Bernaerts, gedelegeerd bestuurder bij hoofdaannemer Ibens, uit. “Bij traditionele opdrachten schrijven de aannemers in met hun scherpst mogelijke prijzen, op basis van het bestek van de architecten. Maar wanneer de bouwheer tijdens de werken zaken wil toevoegen of veranderen, kan het prijskaartje hem afschrikken. Bij werken in bouwteam kan dit probleem zich niet voordoen. De leden van het bouwteam zijn dan mede verantwoordelijk voor de haalbaarheid van het bouwproject.” Ibens heeft in de loop der jaren zoveel ervaring opgebouwd op het vlak van zorggebouwen dat het niet meer inschrijft op traditionele aanbestedingen. “Daarin kunnen we onze knowhow onvoldoende valoriseren. In bouwteams kunnen we dat wel.” Het Muydenhof bereikte het BEN-niveau onder meer door zonnepanelen voor elektriciteitsproductie op het dak te plaatsen, door zoveel mogelijk gebruik te maken van LED’s voor verlichting, door de

verlichting in de circulatieruimtes aan te sturen met bewegingssensoren, door de verlichting in de polyvalente ruimte dimbaar te maken en door wastafels met drukknoppen en een douche met spaarkoppen te installeren. Het regenwater dat op het dak valt, loopt door technische kokers via een onderdruksysteem naar watertanks in de kelder. Het wordt deels gebruikt om er de toiletten mee te spoelen. De overloop is net als de goot van de verharding verbonden met een wadi die zorgt voor een vertraagde afvoer via de openbare riolering.

3D-BIM “Het Muydenhof is gerealiseerd zonder belangrijke extra budgettaire inspanningen”, licht Bernaerts toe. “We hebben het gebouw eerst virtueel gebouwd, met 3D-BIM. Daarna hebben we alle onderdelen van het bestek opnieuw bekeken en hun kosten geëvalueerd. Om de meerkosten voor BEN te compenseren, hebben we voor diverse functies kostenbesparende alternatieven gezocht, zonder in te boeten aan comfort of functionaliteit.

›

Ruime polyvalente zaal met bar.

BOUWEN AAN DE ZORG | 9

Miele Professional Er is geen betere voor professioneel wassen en drogen in de zorgsector

• Hygiënisch wassen en drogen • Kostenbesparend: grote volumes, korte looptijden • Wat u zelf doet, doet u beter • Zachte behandeling van het wasgoed

Miele Professional - infopro@miele.be - 02/415.15.40 - www.miele-professional.be

Muydenhof, Schelle

met de aanpalende woonwijk garandeert ieders privacy. Op het eigen perceel kon het Muydenhof ondanks het zware programma op een evenwichtige manier open ruimte bewaren”, aldus Gillis. Daartoe zijn ondergronds twintig parkeerplaatsen voor de bewoners en een ruime fietsenberging gecreëerd. Voor de bezoekers zijn er enkele bovengrondse plaatsen voorzien.

Baksteenschakeringen “De combinatie van rode en donkerbruine baksteen heeft als doel de gevels te verschalen aan de kant van de wijk. Zo krijgt de gelijkvloerse bouwlaag het uitzicht van een plint.” Uitspringende witbepleisterde terrassen zorgen voor verticale differentiatie en versterken de lichtreflectie naar binnen toe. “Daarom ook zijn de gevels langs de schaduwtuin volledig wit bepleisterd.” De verdiepingshoge ramen garanderen zittende mensen een goed uitzicht naar buiten.

Verdiepingshoge ramen, ook in de verbrede, centrale gang.

'Dit was alleen in bouwteam mogelijk'

Via het virtuele model hebben we dan voorstellen gedaan om de optimale combinatie te bereiken.” De aanpassingen betroffen in het Muydenhof onder meer de gekozen techniek voor toegangscontrole en de vloerbedekking.

Privacy Bij het ontwerpen moest De Vloed zorgdragen voor de inpassing in de omgeving. “Voldoende afstand

Geen enkele woning is noordgericht. “Hiermee streven we naar een maximale gelijkwaardigheid in de beleving van de bewoners. Het resultaat is een U-vormig volume met drie bouwlagen, rondom een half omsloten binnentuin.” De centrale gang tussen de liftkernen verbreedt op elke verdieping tot zit- en ontmoetingsruimtes met zicht op de tuin. Deze ruimte bevordert niet alleen de oriëntatie binnen het gebouw, maar ook de sociale contacten tussen de bewoners, zodat ze een effectieve hulp biedt om sociaal isolement tegen te gaan. Op de begane grond geven grote schuiframen uitzicht op de private binnentuin. “Dit laat bewoners toe om samen te genieten van de ontspanningsfaciliteiten die er kunnen worden ingericht.” De ruime polyvalente zaal met bar is bereikbaar via de centrale inkom met brievenbussen. Deze zaal kan worden opengesteld voor activiteiten van externen waarop de bewoners ook welkom zijn. Hierdoor vervult deze ruimte een soort brugfunctie met de buurt om sociale relaties te bevorderen en onderhouden.

•

FEITEN EN CIJFERS BOUWHEER OCMW Schelle

ARCHITECT De Vloed Architects (Destelbergen)

HOOFDAANNEMER Ibens (Antwerpen) Petanque en andere recreatiemogelijkheden in de binnentuin.

BOUWEN AAN DE ZORG | 11

DAT Tilburg tekent voor de architectuur van Corte Foort. Tekst en beeld: Willem de Volder

Corte Foort en The Rolling Stones

‘Samen doen, regeert hier’ Corte Foort in Oss hanteert een geheel eigen filosofie als het gaat over de huisvesting en begeleiding van mensen met dementie. Het brein achter de bijzondere aanpak van beschermd wonen is Els Lodewijk, Teammanager Zorg & Welzijn. Zij wuift die eer weg en zegt: “Samen doen, regeert hier. Zorgen om te ontzorgen.” Corte Foort is een onderdeel van Brabant Zorg. Het gebouw op Park Zwanenberg in Oss omvat 48 ruime appartementen. De naam is oud-Nederlands en ontleend aan een korte verbinding over de hei naar het hart van Oss. Els Lodewijk spreekt over een metafoor. “Corte Foort staat voor korte verbinding en die leidt hier naar samenhang tussen bewoners, familie, naasten, personeel en omwonenden.”

Autonoom Uiteraard komt de rockband The Rolling Stones ter sprake als de muzieksalon met jukebox in Corte Foort opdoemt in het gesprek met Els Lodewijk, Robert

12 | BOUWEN AAN DE ZORG

van Oss (Teammanager Horeca & Facilitair) en Jos van den Bogaard (Projectmedewerker nieuwbouw, verbouw en interieur). Maar er is nog een andere link met de rockende zeventigers. “Onze doelgroep bestaat uit een generatie met een modern levenspatroon en dat vraagt om een eigentijdse benadering. Men is al jaren ‘digitaal onderweg’ en hecht aan bewegingsruimte, privacy en warme contacten. Noem het eigenheid en autonomie. Men bepaalt zelf wat wel of niet belangrijk is of waaraan waarde wordt gehecht. Zie onze aanpak als het bieden van zorg op de thuiszorgmanier binnen een intramurale woonomgeving en dat in nauw overleg met de familie.”

Corte Foort, Oss

Aanpak Corte Foort inspireert ontwerpers Vervoort ‘Duidelijk omschreven’ en ‘origineel’, omschrijft Mischa Grijzen, ontwerper bij Vervoort, de opdracht van Corte Foort in Oss. Het Goirlese bedrijf gaf met de inrichting en stoffering sfeer aan de orangerie, bibliotheek, herinneringskamer, woonkamers en muzieksalon.

Robert van Oss, Els Lodewijk en Jos van den Bogaard (vlnr) in de binnentuin van Corte Foort.

Een muur met foto’s uit het verleden, tot stand gekomen met medewerking van It Fits in Tilburg.

Beleving Els Lodewijk vervolgt: “We volgen de wensen van de bewoners op met in achtneming van de bijbehorende deskundigheid.” Robert van Oss noemt de maaltijdvoorziening als voorbeeld van het maatwerk dat Corte Foort levert. “Het vraagt deskundigheid en creativiteit om bewoners hun maaltijd te laten gebruiken op een plek die zij aangenaam vinden. Dat kan zijn in de huiskamer maar ook op het eigen appartement of op een andere etage, omdat men zich daar prettig voelt.” Om daaraan gehoor te kunnen geven, heeft elke woonvloer een professioneel geoutilleerde keuken met vakkundig personeel. “Daar wordt niet alleen lekker en gezond gekookt maar doet ook geur zijn werk. Samen gezellig tafelen en genieten van een gezonde maaltijd, dat verdienen de bewoners.” Elke huiskamer omvat een wat kleinere keuken.

Smaakvol Ook vrijheidsbeperking komt ter sprake. Die wordt, met een ‘tenzij’ als kanttekening, niet toegepast. “Als het dagritme er niet helemaal is, nodigen we bewoner(s) uit om uit bed te komen. Het vele licht in de zit- slaapkamer van de bewoners maar ook in de gezamenlijke ruimten waar biodynamische verlichting is toegepast, doet wonderen als het gaat over dagritme.” Trots

“De wensen waren helder. Aan ons om die naar de praktijk te vertalen.” Grijzen was op de hoogte van de ‘andere benadering’ van mensen met dementie door Corte Foort. “Alles was duidelijk omschreven en heel origineel. Zo lag het kleurprogramma voor de deuren al vast. We hebben verschillende thema’s uitgewerkt en stijlen gekoppeld aan kleurstellingen. Beleving voerde in de aanpak de boventoon.” Grijzen noemt als voordeel niet alleen de duidelijke visie van Corte Foort maar ook het vroege stadium van betrokkenheid. “Wanneer je vanaf de planontwikkeling betrokken bent bij een project, heb je nog alle kans om in te spelen op de uitvoering. Zo hebben we het ‘kleurverhaal’ op een passende manier aangevuld.” Ze komt nog even terug op de visie. “De verantwoordelijken van Corte Foort gaan mee in de ontwikkeling van de zorg. Ze durven nieuwe stappen te zetten in zorgland en dat inspireert mij en mijn collega’s.” Vervoort heeft een uitgebreide collectie horeca-, project,- en zorgmeubilair. De specialisten van het bedrijf begeleiden de opdrachtgever bij de totale inrichting van een locatie.

Ruime woonkamers en comfortabel meubilair staan de bewoners van Corte Foort ter beschikking.

is het Corte Foort-team op de grote binnentuin en de aanpalende terrassen. “Het met glas overkapte balkon zal vooral buiten de zomermaanden in de smaak vallen”, kijkt Jos van den Bogaard vooruit. Ruimte, afwisseling en diversiteit zijn steekwoorden die in relatie met de inrichting met regelmaat worden genoemd. “Geen uniformiteit in inrichting van gezamenlijke ruimten en appartementen. We hebben smaakvol gecombineerd met stoffering en meubilair.”

Luisteren Bij Corte Foort is geluisterd naar de bewoners en hun familie maar ook naar de medewerkers. Behalve in ruimte heeft dat geresulteerd in een gezonde hoeveelheid aangepast licht en comfort. Laatstgenoemde speelt ook het huishoudelijk personeel in de kaart. De keuze voor een gemakkelijker schoon te houden Rimfree-toilet is daarvan een goed voorbeeld. Alle genoemde aspecten duiden er op dat Corte Foort bewust afstand heeft genomen van het traditionele kleinschalig wonen. “Wij zorgen samen voor de woonomgeving. Hier kookt een medewerker horeca en neemt de medewerker huishoudelijke dienst de schoonmaaktaken op zich. Zo kan er samen met de vrijwilligers worden gezorgd voor een fijne dag voor de bewoners.”

›

BOUWEN AAN DE ZORG | 13

Lopital geeft kwaliteit van leven extra dimensie Een Lanira Concept-bad voor de snoezelkamer en 48 plafondlift XY (Traverse) systemen waaraan á la minuut een tillift kan worden gehangen. Het is de bijdrage van Lopital aan Corte Foort in Oss. Patrick Konings omschrijft namens het Oisterwijkse bedrijf de werking van het bad als een ‘whirlpool-achtige sensatie’. “De kabbeling van het water weerspiegelt door de verlichting in het bad op de wanden in de sfeervolle ruimte.” Het uiterlijk van het bad is door het fraaie design een sieraad. “Regeren is vooruitzien”, zegt Konings over de plafondsystemen. “Door die voorziening in de woonruimte van de cliënten kan elk moment worden ingespeeld op een veranderende situatie.” Lopital is leverancier van onder meer tilliften, baden, plafondliften, douchestoelen en douchebrancards en matrassen. “Zaken die bijdragen aan de kwaliteit van leven. Dat gaat hier samen met maatwerk en een fraai design.” Over maatwerk gesproken: onlangs stond Lopital op een beurs met een heuse Formule 1-auto. Met een tillift werden belangstellenden, met welke omvang dan ook, in en uit de raceauto geholpen.

De gangen in Corte Foort omvatten praktische oplossingen zoals voor rollators en rolstoelen.

Juiste koers Dat Corte Foort qua inrichting en aanpak de juiste weg bewandelt, komt tot uiting in de verhuizing van meerdere bewoners vanuit de locatie De Wellen. Op een ochtend in juni namen de eerste 23 bewoners hun intrek in de nieuwbouw. Els Lodewijk: “Je verwacht dan een hoop drukte en mensen die van slag zijn. Niets is minder waar. Vanaf het moment dat men hier is, voelt men zich op hun gemak en vooral thuis. We zien bij bewoners zelfs een structurele verbetering als het gaat over het maken van keuzes en functioneren.” Ook de omgeving

14 | BOUWEN AAN DE ZORG

Ook in het sanitair is fors geïnvesteerd.

Het met glas overdekte balkon grenst aan één van woonkamers.

doet daarbij een duit in het zakje. Leerlingen van het aanpalende Regionaal Opleiding Centrum nemen de tijd om met bewoners te bewegen, vrijwilligers uit de buurt begeleiden enkele bewoners naar thuiswedstrijden van voetbalvereniging TOP Oss en Corte Foort wordt betrokken bij de activiteiten van de wijkraad. “We behoren hier tot de gemeenschap en ook dat is een belangrijk aspect als het gaat over wooncomfort en welbevinden.” Door al die positieve aspecten zijn ze bij Corte Foort de tegenslagen bij de bouw vergeten. Samen genieten van wat is gerealiseerd staat er sinds 27 juni elke dag centraal.

•

Corte Foort, Oss

De bewoners van Corte Foort kunnen ook genieten in een sfeervolle binnentuin.

‘De voordelen van een energetische tuin’ ‘Een omgeving creëren waarin mensen zich prettig voelen.’ Als Wim Lips dieper ingaat op de doelstelling van Corte Foort, komt de inrichting van de daktuin op papier al tot leven.

aandacht voor uw tuin Maak vrijblijvend een afspraak met ons voor het onderhoud of ontwerp van uw tuin.

ontwerp aanleg onderhoud

“Vooral mensen met dementie zijn gevoelig voor aardende kwaliteiten. We hebben in de daktuin bijzondere en vaak geurende planten, klein fruit en bloemen toegepast. Ook met waterbewegingen spelen we in op het gevoel van de bewoners.” Hij noemt het ‘een ‘feel good garden’. Lips geeft aan dat er in de richting ‘energetische tuinen’ erkende opleidingen zijn voor hoveniers en tuinarchitecten. “Mensen met dementie zijn gevoelig voor elementen uit het verleden. Ze nemen die onbewust waar en sparen daarmee energie uit. Die komt elders weer goed van pas.” Lips verwijst naar een onderzoek naar de invloed van planten op de energie van mensen. “Daarbij spelen geur en aanraken een essentiële rol. Vandaar dat we veel op aanraakhoogte werken. Hoe beter de bewoners zich thuis voelen, hoe beter de harmonie en de rust.” Hij weet dat die aanpak ook een positief effect heeft op het welbevinden van personeel en bezoekers. LipsGroen Hoveniers in Nistelrode heeft speciale aandacht voor de energetische tuin. “Die loopt hier als een rode draad door het bedrijf.”

BOUWEN AAN DE ZORG | 15

‘Kan niet’ bestaat niet U bent bouwexpert. Wij zijn specialist in hulpmiddelen voor de zorgsector. En we hebben precies hetzelfde doel: het beste leveren aan al onze klanten. Hoe richten we een ziekenhuis of zorginstelling zó in, dat alles optimaal functioneert voor de cliënten, de medewerkers en alle andere betrokkenen? Daar ligt onze uitdaging en uw uitdaging. Life without limits waarmaken. Daar gaan we voor.

Bel of mail ons gerust voor meer info of een vrijblijvende afspraak.

www.lopital.nl

Lopital Nederland B.V. Laarakkerweg 9, 5061 JR Oisterwijk, Tel +31 (0)13 5239300, Fax +31 (0)13 5239301, E-mail info@lopital.nl, www.lopital.nl

Samen

Bouwen gaat bij Van Wijnen over ruimtes waardevol maken. Over het leven van mensen en hun comfort. Samen met onze klanten, partners en medewerkers creëren we concepten die voorzien in een duurzame en prettige leefomgeving.

www.vanwijnen.nl

Corte Foort, Oss

Tekst en beeld: Willem de Volder

‘Park Zwanenberg is een cadeau voor de gemeenschap’ Van Wijnen Zuid heeft onlangs de twee gebouwen bestaande uit 88 huurappartementen met commerciële ruimte en 48 eenheden voor Corte Foort met daaronder het gezondheidscentrum Plein Zwanenberg én de renovatie van de ziekenhuiskapel opgeleverd. Hiermee is nagenoeg het gehele Park Zwanenberg in Oss door Van Wijnen en co-makers verwezenlijkt. Niet alleen de bouwer is trots, ook de Osse gemeenschap ontleent er – ondanks het verdwijnen van het oude ziekenhuis – een positief gevoel aan. Raymond van Krieken, bij Van Wijnen commercieel verantwoordelijk voor het project, zegt vooral trots te zijn op het resultaat. “Via aanbesteding hebben we de 88 huurappartementen en 48 eenheden voor Corte foort gegund gekregen. Wij hadden ingezet op een hoge bouwsnelheid, zodat de eindgebruiker snel zijn intrek zou kunnen nemen. Dat gaf de doorslag. We hebben die belofte waargemaakt door de bouw binnen de gestelde normen te realiseren.”

Hij noemt daarbij de positieve inzet van het projectteam van BrabantWonen, Van Wijnen en de belangrijke ‘co-makers’. ‘Intensief’ en ‘snel schakelen’ zijn twee kwalificaties die Van Krieken aan het traject koppelt. Hij vergeet daarbij het architectencollectief DAT Tilburg en de rol van Eefje Rikhof en Theo van Esch niet. “De gele steen was een uitgesproken keuze. Goed dat we die hebben toegepast. De lichte kleur van de steen heeft een ruimtelijk effect op de omgeving.” Ook bij de rol van het zorgteam staat Van Krieken stil: “Onze projectteams zijn vertrouwd met de zorgwereld. De bijzondere wensen van Corte Foort hebben we naar tevredenheid en in ‘no time’ bouwkundig in het plan vertaald.” De combinatie binnen-/buitentuin in Corte Foort kwalificeert hij als ‘esthetische invulling en knap gedaan’. “De combinatie tussen huislijk, daktuin, serre, gezamenlijke activiteiten- en ontmoetingsruimten en de herinneringswanden is perfect uitgevoerd en draagt bij aan de totale beleving van mensen met dementie.” Als vervolg is in het bouwteam het gezondheidscentrum Plein Zwanenberg gerealiseerd. Hierbij zijn alle wensen van de verschillende zorgaanbieders naar wens geïmplementeerd met als bijzonder resultaat een nieuw zorgconcept gericht op samenwerking in de zorg, voor een gezonde levensstijl van de Osse bewoners.

‘Social Return’ Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen is Van Wijnen Zuid niet vreemd. In het kader van ‘Social Return’ zette het bedrijf zeven jongeren met een afstand tot de arbeidsmarkt in. Zij kregen als taak om in de monumentale kapel van oude steenpallets meubilair te maken voor het Gezondheidscentrum. Met veel enthousiasme heeft Van Wijnen met BrabantWonen de schouders onder het project gezet. Dit resulteert niet alleen in een fraai interieur van hergebruikte materialen, ook hebben twee jongens gekozen voor het bouwvak. Als afsluiting van het project Park Zwanenberg is de voormalige ziekenhuiskapel in bouwteamverband door Van Wijnen en haar partners getransformeerd naar een restaurant waar horeca, zorg en onderwijs gecombineerd gaan worden. Van Wijnen Zuid en BrabantWonen hebben de officiële opening van Park Zwanenberg met een speeltoestel kracht bij gezet. “Een cadeau voor de gemeenschap”, zo mag de ontwikkeling van Park Zwanenberg worden genoemd.

•

BOUWEN AAN DE ZORG | 17

Tekst: Koen Mortelmans Beeld: Jean-Pierre Swirko

INTERVIEW ELISE VAN OPSTAL

Kennismaken met aangepaste zorgwoning in Aalst De stad Aalst heeft langs haar Graanmarkt een bestaand rijhuis laten ombouwen tot een compacte modelwoning voor oudere mensen die ondanks hun fysieke beperkingen zelfstandig willen blijven wonen. Gedurende perioden van één tot drie weken nemen ‘proefbewoners’ er hun intrek. “De eerste tien dagen van elke maand vinden er groepsbezoeken plaats, de laatste twintig dagen is er telkens bewoning”, zegt Elise Van Opstal, die het project Ageing in Place Aalst (Aipa) coördineert. “Eind dit jaar vindt er een evaluatie plaats, op basis van de bevindingen van de bezoekers en bewoners. In principe zetten we het project daarna gewoon verder, maar alleen met bezoekers, niet meer met bewoners. De cofinanciering door de Vlaamse overheid stopt immers einde 2016.” Aipa wil hier testen welke infrastructurele, sociale en maatschappelijke voorwaarden ingevuld moeten worden om ‘ouder te kunnen worden in de eigen leefomgeving’, vertelt ze. “Daarbij ligt de focus op het tegengaan van vereenzaming en de betaalbaarheid van wonen en zorg.”

Totaalaanbod Bouwbedrijf Matexi maakte een 3D-model. Aipa liet op basis daarvan verbouwingswerken uitvoeren door verschillende lokale partners. Voor de aangepaste infrastructuur stonden het PRoF-consortium (Patient Room of the Future), Boone, Hidden, Haelvoet en Televic in. “Het huis is uitgerust met een aantal toepassingen die het senioren toelaat zo lang mogelijk in hun eigen stek te blijven wonen. Het gaat niet echt om technisch innovatieve snufjes, wel om de combinatie ervan. Sommige ervan, zoals hoog-laagbedden behoorden al tot de vertrouwde uitrusting in ziekenhuizen en woonzorgcentra, maar hoog-laagbedden met het uitzicht van een traditioneel bed zijn nog vrij zeldzaam.” De testwoning omvat een inkomhal, toilet, keuken, zithoek, slaapkamer en badkamer. Kenmerkend zijn onder meer de brede schuifdeuren tussen de verschillende ruimtes, stopcontacten en een vaat-

18 | BOUWEN AAN DE ZORG

wasser op armhoogte en een keukentafel met één centrale poot, zodat je er gemakkelijk met je rolstoel onder kunt manoeuvreren. “Alles samen gaat het om een groot aantal ingrepen. Zo vallen de brieven die de postbode in de bus steekt niet op de grond, maar komen ze in een uitschuifbare lade op reikhoogte terecht.”

Praktische oplossingen “We merken dat de meeste senioren geen behoefte hebben aan vergezocht of supertechnische domoticasnufjes, maar aan praktische oplossingen die soms erg eenvoudig kunnen zijn”, vertelt Van Opstal.

›

Interview

Elise Van Opstal Master in de geschiedenis en master conflict en ontwikkeling, Universiteit Gent Manager social profit en publieke sector, Hogeschool Gent Platformcoรถrdinator Aipa (Beeld Guy Kokken)

BOUWEN AAN DE ZORG | 19

Interview

“Sommige ingrepen zijn erg onopvallend. De woning straalt geen zorg uit, wel huiselijkheid. De ondersteunende functies zitten verborgen. Er zijn antibacteriële composietmaterialen gebruikt en de vloeren wandbekleding zijn op cruciale plaatsen antislip. In de slaapkamer staan een zorgbed en een bureau die je kunt omvormen tot een extra bed voor bijvoorbeeld een mantelzorger. Dit meubilair lijkt niet op traditioneel zorgmeubilair, zodat het de bewoners niet stigmatiseert. We merken aan de reacties dat een traditioneel en mooi uiterlijk een belangrijk aspect is.”

Onwennigheid Testgebruikers zijn doorgaans mensen die al open staan voor wat nieuws, maar toch is er wat onwen-

nigheid. “Die onwennigheid maakt dat we de testperiode soms beperken tot een week, terwijl twintig dagen ook kan. Af en toe hoorden we na een week de reactie ‘we hadden eigenlijk beter een langere periode gekozen, want ons verblijf hier was

aangenaam’; een mooi compliment. De badkamer is uitgerust met een inloopdouche met zitje en een toilet met armsteun. “Sommige senioren voelden zich aanvankelijk niet op hun gemak in de douche, omdat er geen douchescherm is. Maar ze begrepen snel dat je gemakkelijker onder een inloopdouche kunt stappen en dat een douche zonder scherm gemakkelijker is in onderhoud.”

Uitstellen “We hebben bewust bewoners met uiteenlopende profielen geselecteerd”, aldus Van Opstal. “Koppels en alleenstaanden, stedelingen en mensen die uit een landelijke omgeving komen, mensen die al zorg nodig hebben en personen die daar nog niet aan toe zijn.” Hoewel de evaluatie nog moet plaatsvinden, konden de Aipa-medewerkers al enkele duidelijke conclusies trekken. “De meeste mensen denken er niet over na dat ze zorgbehoevend kunnen worden voor het daadwerkelijk zover is. Zelfs personen van pakweg 75 jaar, die zich nog goed voelen, blijven zowel het nadenken over als het maken van keuzes uitstellen, tot het zover komt dat ze halsoverkop moeten worden opgenomen. Het is bijvoorbeeld erg zinvol om al vroeg de nodige leidingen te laten plaatsen om ooit de baden slaapkamer op de begane grond in te richten.” De moeilijkste ingreep in Aalst was de toegang vanaf de straat. “Die telde oorspronkelijk drie trapjes. We moesten die vervangen door een helling, zonder een deel van het openbaar domein op te slopen.” De gebruikservaring leidde ook al tijdens de proefbewoningen tot aanpassingen. “Onder meer van de programmering van het interactief oproepsysteem van Televic. In rusthuizen gaan alle oproepen naar een centraal meldpunt. In woningen is de situatie anders en moeten we rekening houden met individuele personen, zoals mantelzorgers en familieleden. Matexi heeft al diverse bewonerservaringen uit de Aipa-woning gebruikt bij het bouwen van de nieuwe woonzorgwijk, die het elders in Aalst optrekt. Eind dit jaar bundelen we ook de feedback van de bezoekers. Op een half jaar waren dat er meer dan 450. Via een gebruikersonderzoek kunnen de bezoekers aangeven welke drie oplossingen hen het meest aanspreken.”

•

BOUWEN AAN DE ZORG | 21

Tekst: Jan-Kees Verschuure Beeld: UMC Utrecht

VALIDATIE staat voorop bij nieuwbouw OK-COMPLEX UMC Utrecht De 21 operatiekamers in gebouw F van UMC Utrecht zijn tussen 2013 en 2016 vervangen door een gelijk aantal nieuwe OK’s, generiek ontworpen waar mogelijk en waar nodig uitgerust met specialistische installaties. Deze zomer is de laatste fase in gebruik genomen. Programmamanager Joly Kenbeek roemt de gekozen procesaanpak. “Alle specialistische gebruikers hebben inspraak gehad in het ontwerp en in een 1:1-model met hun apparatuur kunnen testen. Validatie heeft in dit project voorop gestaan, ook bij uitvoerende partijen.”

22 | BOUWEN AAN DE ZORG

OK-complex UMC, Utrecht

De nieuwe operatiecomplexen, gesitueerd in het hart van het ziekenhuis, zijn ontworpen door Atelier Kempe Thill en gebouwd door bouwconsortium IMMEGA. Binnen deze samenwerking verzorgt HOMIJ Technische Installaties de elektrotechnische installaties, is MedicomZes verantwoordelijk voor de bouwkundige werkzaamheden en de algehele coördinatie en realiseert Van Galen Installatietechniek de werktuigbouwkundige voorzieningen en de meet- en regeltechnische installaties. In de eerste fase van de nieuwbouw, gestart in 2013, is een nieuw OK-complex gebouwd op de begane grond van gebouw F (negen stuks). Na oplevering (begin 2015) is de sloop en nieuwbouw van het tweede OK-complex uitgevoerd op de vierde verdieping van het ziekenhuisgebouw; deze twaalf OK’s zijn in juli dit jaar in gebruik genomen. In een eerder stadium zijn in gebouw E – door een luchtbrug verbonden met gebouw F, al twee nieuwe hybride OK’s gebouwd, waarmee het totale aantal OK’s van UMC Utrecht op 23 komt. Programmamanager Joly Kenbeek .

Testmodel Tot november dit jaar vonden nog werkzaamheden plaats in het OK-complex op F0, om daar dagbehandelingsfaciliteiten te realiseren.

›

Productontwikkeling ORflow, het perioperatief team informatiescherm op OK Het UMC Utrecht werkt aan ORflow met AV&IT systeemintegrator Inter Visual Systems. Het uitgangspunt hiervoor is dat het succesvol laten verlopen van een operatie een echte teamprestatie is en vele uitdagingen kent. Hierbij maken toegang tot de juiste informatie en onderlinge afstemming het verschil. Net zoals een Formule 1 coureur zijn team nodig heeft om te presteren, zo is een chirurg omringd door een operatieteam om bij elke operatie de beste zorg aan de patiënt te leveren. Per fase van de operatie wordt automatisch de relevante informatie over patiënt, operatie en team getoond, zoals: • Antibioticatoediening • Deuropeningen • Namen teamleden • Planning • Checklist TOP-procedure: briefing, time-out en sign-out • Noodprotocollen onder de knop Het belangrijkste verschil is dat de informatie uit meerdere systemen op één plek integraal voor iedereen zichtbaar is. Dit is dé doeltreffende manier voor het snel signaleren van afwijkingen en om open communicatie hierover te stimuleren

Na het gereedkomen van het voorlopige ontwerp is dit getoetst met schaalmodellen; eerst met blokken op schaal 1:10 en later met een dummy van de operatiekamer op schaal 1:1.

BOUWEN AAN DE ZORG | 23

Door het nabootsen van een operatie werden de indeling, de zichtlijnen en de ergonomie door de belanghebbenden gecontroleerd.

AV&IT INNOVATIEPARTNER VAN UMC UTRECHT “Multimediavoorzieningen voor de 21 OK’s & ORflow, het peroperatief informatiescherm.” INTER.NL / ORFLOW.NL 24 | BOUWEN AAN DE ZORG

OK-complex UMC, Utrecht

Eenvoudig beeld en geluid bedienen op OK

OK-monitoringsysteem op maat

In de 21 state-of-the-art operatiekamers van het UMC Utrecht werkt men met iOK Beeldmanagement van Inter Visual Systems. Op het gebruiksvriendelijk touchpaneel in de wand kiest het OK-team de monitoren waarop de beschikbare beelden – van OK-lamp, C-boog, microscoop, laparoscoop, anesthesiemonitor of specialisten pc – getoond worden. Tevens worden in dit touchpanel audio, internetradio en plafondcamera bediend. Elke OK beschikt over een aangrenzende meekijkruimte, waar beeld en geluid naartoe gestuurd wordt. Dit beperkt onnodige deuropeningen en drukte op OK. UMC Utrecht gebruikt het unieke iOK Management Informatie Systeem, voor efficiënt technisch beheer op afstand.

Lighthouse Benelux heeft voor het volledige nieuwe OK-complex van het UMCU een OK-monitoringsysteem geïmplementeerd in samenwerking met alle disciplines van het UMCU en de betrokken partijen. Het bijzondere aan het systeem bij het UMCU is de koppeling naar diverse andere systemen waardoor OK-medewerkers inzicht hebben in alle relevante zaken voor een ingreep. Zo heeft men schermen binnen en buiten de OK’s met parameters van de medische gassen, luchtbehandelingssystemen, deurtellingen en elektra en kunnen de details van meldingen bekeken worden. Dit stelt de medewerkers in staat om de juiste acties te nemen voorafgaand aan een ingreep (zoals het vrijgeven van de OK) maar ook tijdens de ingreep. Ook is het monitoringsysteem gekoppeld aan het EPD waardoor relevante patiëntinformatie automatisch kan worden gekoppeld aan de monitoringgegevens tijdens de ingreep en men beter inzicht krijgt in de luchtkwaliteit gedurende ingrepen. Bij het UMCU hebben alle medewerkers input gegeven voor het ontwerp van het systeem. Voor elke klant maakt Lighthouse Benelux een monitoringsysteem dat aansluit bij hun specifieke eisen en wensen.

iOK beeldmanagement van Inter Visual Systems: • Eenvoudige intuïtieve touch bediening • Volledig IP-gebaseerd, zonder compressie van beelden en minimale latency • Zelf schalende software, dus probleemloos uitbreiden met nieuwe medische apparaten • Voorbereid op implementatie van toekomstige OK-technieken

Alle OK's zijn geschikt voor alle specialismen, wat de flexibiliteit en efficiency bevordert.

“Zoals bij de meeste ziekenhuizen daalt bij ons het aantal klinische bedden en neemt het aantal dagbehandelingsplaatsen toe”, zegt Kenbeek. Dat houdt in dat de logistiek van het ziekenhuis stap voor stap wordt aangepast. “Voor dit OK-complex geldt dat het sowieso aan vervanging toe was en eigentijdse ontwikkelingen op het gebied van ergonomie, hygiëne en digitale technieken dienden te worden geïntegreerd. Deze aspecten hebben centraal gestaan in het ontwerp, dat vooraf is getoetst aan de diverse specialistische gebruikers. Eerst hebben we met de OK-teams de uitgangspunten voor de processen vastgesteld. Later is er een ‘dummy’ op ware grote gebouwd, waarin alle specialistische gebruikers met hun apparatuur hebben kunnen testen. Op basis daarvan is het ontwerp van de OK tot stand gekomen.”

Optimalisatie Voor specialismen als cardiologie, urologie, oogheelkunde en de operatierobot Da Vinci zijn de noodzakelijke aanvullende voorzieningen getroffen, maar de 21 OK’s zijn zoveel mogelijk generiek ontworpen, vervolgt Kenbeek. “Ze zijn gelijk in indeling en voorzieningen om routinematig handelen zoveel mogelijk te optimaliseren. De OK Assistent en Anesthesiemedewerker hebben bijvoorbeeld een eigen hoek binnen de OK; overal zijn de zichtlijnen verbeterd.” De voorbereidingslogistiek van het operatie-

proces is aan vaste protocollen gebonden, waarop de nieuwbouw aansluit. “De steriele opslag is nu in het hart van het complex gesitueerd en wordt door een speciaal belaste medewerker telkens volledig aangevuld. Een systeem met mobiele karren en verwisselbare laden met een vaste inhoud vervangt het oude systeem met tussenvoorraden. Verder zijn de schone en vuile stromen in het OK-complex gescheiden. In de opdekruimte wordt het steriele instrumentarium altijd onder een plenum voorbereid en ook de recovery-logistiek is geoptimaliseerd.”

Beeldvormende technieken Een belangrijk aspect van de vernieuwingsoperatie is de integratie van beeldvormende technieken in het operatieproces. Ook dat aspect is zoveel mogelijk op basis van de wensen van gebruikers doorgevoerd in de nieuwbouw. “Het operatieteam kan tijdens operaties gebruikmaken van informatie uit het elektronisch patiëntendossier, zoals scans en röntgenfoto’s. Er zijn camera’s geïnstalleerd waardoor het specifieke operatieproces in opleidingen en evaluaties kan worden gebruikt, uiteraard in lijn met de privacywetgeving. In principe kunnen operaties nu buiten de OK worden gevolgd.”

De twee hybride OK's bieden de mogelijkheid om een chirurgische ingreep gecombineerd met een radiologische interventie te verrichten.

FEITEN EN CIJFERS OPDRACHTGEVER UMC Utrecht

UMC Utrecht heeft ook de uitvoerende partijen direct betrokken in de validatie van de nieuwe OK’s. “De uitvoerende teams hebben daarin goed meegewerkt, waarbij we stappen hebben gemaakt na de realisatie van de eerste fase. Uitvoerende processen zijn daar waar mogelijk integraal aangepakt. Vaak wordt de medische inrichting na het bouwkundige proces pas ingepast; dat is nu integraal gedaan, in één logistiek proces. Dit komt niet alleen de validatie van systemen ten goede, maar ook de gewenste fasering van de ingebruikname. Met een extra inspanning van alle betrokken partijen hebben wij zodoende het gewenste resultaat geboekt, met tevreden gebruikers. Alle verbeteringen staan voor betere werkomstandigheden en een betere patiëntveiligheid.”

ARCHITECT Atelier Kempe Thill - OSAR

AANNEMERSCOMBINATIE Consortium IMMEGA (MedicomZes, HOMIJ, Van Galen)

COMMUNICATIESCHERMEN EN INFORMATIESYSTEMEN Inter Visual systems

OK MONITORINGSYSTEEM Lighthouse

VLOER

nora flooring

BOUW NEGEN OK’S Eind 2013 – begin 2014

BOUW TWAALF OK’S Eind 2014 – begin 2016

•

BOUWEN AAN DE ZORG | 25

• • • • • • • •

OK-complex UMC, Utrecht

UMC UTRECHT KIEST VOOR RUBBER VLOERBEDEKKINGEN VAN NORA Bij de bouw van het nieuwe OK-centrum van UMC Utrecht is grotendeels gewerkt met emissiearme bouwen afwerkmaterialen. Hierbij is bewust gekozen voor de rubber vloerbedekkingen van nora, gecertificeerd met het Finse ecolabel M1; het hoogst haalbare op het gebied van duurzaam bouwen. Voor het nieuwe OK-centrum, met een oppervlakte van 10.000 m², zijn lage exploitatiekosten van groot belang. Daarbij wenste de opdrachtgever vloerbedekkingen van de hoogste kwaliteit, die bovendien het moderne design van UMC Utrecht onderstrepen. De vloerbedekkingen van nora kunnen hier perfect aan voldoen. Door hun dichte gesloten oppervlak zijn de vloerbedekkingen namelijk uiterst slijtvast. Ze laten zich eenvoudig reinigen en zien ze er ook na jarenlang intensief gebruik nog uit als nieuw. Bovendien hebben ze in tegenstelling tot andere elastische

vloerbedekkingen geen coating nodig. Nora rubber vloerbedekkingen bevatten geen weekmakers en halogenen. Hierdoor zijn ze niet alleen milieuvriendelijk, maar blijven ze na het leggen ook maatvast. Ook wat hygiëne betreft overtuigen de rubber vloerbedekkingen: Ze zijn ongevoelig voor vuil en bestand tegen oppervlakte-desinfectiemiddelen. Daarnaast laat een kortstondige inwerking van oplosmiddelen, verdunde zuren of logen geen sporen na. Zelfs jodium/chloorhexidine bevattende

huiddesinfectiemiddelen kunnen eenvoudig en zonder achterblijvende resten worden verwijderd. In tegenstelling tot andere elastische vloerbedekkingen hoeven nora rubber vloerbedekkingen niet te worden gecoat. Dit bespaart niet alleen tijd en geld, maar maakt ook continubedrijf mogelijk – 24 uur per dag, 7 dagen in de week. Vooral in operatiecomplexen – zoals in het UMC Utrecht is dat van groot belang.

•

Voor meer informatie: www.nora.com/be-nl

BOUWEN AAN DE ZORG | 27

Tekst en beeld: Tim Janssens

Uitbreiding OOSTERZONNE zet Zutendaalse ouderenzorg opnieuw op de kaart Exact twintig jaar geleden werd in Zutendaal een eerste ‘rusthuis’ geopend, na een grondige verbouwing van het luxueuze Velian-hotel. Anno 2016 is de bescheiden ouderenzorgsite van weleer uitgegroeid tot een heuse woonzorgcampus. Nadat het rusthuis en het centrum voor kortverblijf eerder al waren aangevuld met twaalf serviceflats, maakten de realisatie van een nieuwe woonzorgvleugel met 33 ruime kamers en een ingrijpende renovatie van de bestaande gebouwen het plaatje compleet. Woonzorgcentrum Oosterzonne is meer dan ooit klaar voor de toekomst. Het Limburgse Zutendaal is een residentiële gemeente met een groen tintje. Ondanks haar specifieke ligging, op een handvol kilometer ten oosten van de stad Genk, blinkt ze uit door haar uitgestrekt en weelderig natuurschoon. Vandaar dat Zutendaal ook weleens ‘het groenste snoepje van Limburg’ wordt genoemd. Het is in deze context dat WZC Oosterzonne 2.0 de voorbije twee jaar gestalte kreeg.

project drongen een uitbreiding en een renovatie van het bestaande complex zich op. Dit naar een ontwerp van architectenbureau EON, met Michaël Gervais en Erwin Vandeginste als voortrekkers. In 2014 startten Bouwbedrijf Willems en bouwcoördinator Probis Bouw en Ontwikkeling met de realisatie van een nieuwe woonzorgvleugel met 33 ruime

kamers. “Deze extra kamers beschikken elk over een volwaardige badkamer, grote raampartijen en een uiterst warme, huiselijke inrichting – een vondst van projectleider Vicky Mols (Probis B&O) en binnenhuis-

Win-winsituatie WZC Oosterzonne ligt pal in het hart van de gemeente, recht tegenover het gemeentehuis en op wandelafstand van de kerk en de lokale middenstand. De campus beschikt over een gezellige eigen binnentuin met terras en is voorts uitstekend geïntegreerd in het straatbeeld en de plaatselijke samenleving. “De samenwerking met de gemeente en het OCMW verloopt perfect en getuigt van avant-gardedenken, zowel bij het lokaal bestuur als bij exploitant vzw Foyer de Lork”, aldus Rudi Kusters (directeur Oosterzonne) en Patrick Syen (bestuurder Foyer de Lork en Probis Bouw en Ontwikkeling). “Jos Beuls, die burgemeester was ten tijde van de omvorming van het Velian-hotel naar een woonzorgcentrum met 38 kamers, noemde Oosterzonne een voorbeeld van PPS avant la lettre, waarbij de gemeente een beperkte financiële bijdrage levert aan de vzw in ruil voor een voorrangsregeling voor de eigen inwoners. Deze win-winsituatie werpt intussen al twintig jaar haar vruchten af.”

Uitbreiding en renovatie Gezien de grote vraag naar ouderenzorgfaciliteiten in Zutendaal en het succes van het Oosterzonne-

28 | BOUWEN AAN DE ZORG

Het bestaande woonzorgcentrum is uitgebreid met een nieuwe woonzorgvleugel met 33 ruime kamers.

Oosterzonne, Zutendaal

Vicky Mols (projectleider Probis B&O) en Staf Leën (ingenieur van Foyer de Lork) op werfbezoek.

architecte Gil Wyckmans. Samen zochten ze naar vernieuwende en duurzame oplossingen op het vlak van verlichting, wandbekleding en sfeercreatie”, vertelt Patrick Syen. “Gelijktijdig ontwikkelden we een volledig nieuw facilitair domein met grootkeuken, wasserij, personeelsruimten, enzovoort. Aansluitend is het bestaande woonzorgcentrum volledig gerenoveerd; een grondige vernieuwingsoperatie in drie verschillende fases. Eind oktober van dit jaar waren de werken klaar en was de definitieve opwaardering van de site een feit. WZC Oosterzonne is gewapend om de komende generatie senioren een comfortabele thuis te bieden, met veel oog voor gastvrijheid.”

Allure van een zorghotel Oosterzonne is niet zomaar een ‘woonzorgcentrum’. Het complex beschikt immers over enkele unieke troeven. Aangezien een deel van de campus vroeger dienst deed als hotel, konden er enkele uitzonderlijk royale ontspannings- en activiteitenruimtes worden ingericht. Hierdoor heeft Oosterzonne de allure van een zorghotel. Het voormalige zwembad en de bowling maakten plaats voor een bar met een grote polyvalente (feest)zaal. De dansvloer werd een kinéruimte, het vroegere ontbijtkwartier is tegenwoordig een ‘Grand Café’ en de seminarieruimte wordt gebruikt voor animatie, recreatie, misvieringen, et cetera. “De ziel van Oosterzonne zit enerzijds in het gebouw, maar anderzijds ook in de organisatie”, vult Patrick Syen aan. “Gastvrijheid is een centraal thema bij Foyer de Lork. De hotelstructuur en de ruimtelijkheid van Oosterzonne maken dit helemaal mogelijk. De installatie van hotelsloten met badge op alle deuren zijn een knipoog naar het hotelverleden en geven onze gasten een gevoel van autonomie en veiligheid. In heel het woonzorgcentrum is bovendien gratis wifi voorzien.”

Gastvrijheid is een centraal thema bij Foyer de Lork. De hotelstructuur en de ruimtelijkheid van Oosterzonne maken dit helemaal mogelijk.

Positieve beeldvorming Innovatie en avant-garde zijn Oosterzonne dus niet vreemd. Dit soort unieke projecten en positieve beeldvorming kan de woonzorgsector deze dagen echt gebruiken, vinden Rudi Kusters en Patrick Syen: “Zeker in tijden van negatieve media-aandacht, waarbij men het kind vaak met het badwater weggooit, terwijl de grote meerderheid van de woonzorgcentra zich iedere dag ten volle ‘geeft’ voor het geluk en het welzijn van hun bewoners, familie en medewerkers. In Oosterzonne proberen we daarom al twintig jaar een verschil te maken. Het was hier dat projectadviseur Probis de inmiddels

algemeen ingeburgerde schuifwand tussen badkamer en kamer op kamerhoogte en kamerbreedte introduceerde – toentertijd een primeur voor ons land. De voorbije maanden werkte Oosterzonne ook intensief mee aan een nieuw kookboek: ‘Kost van toen’, met gerechten en verhalen van de bewoners van de woonzorgcentra van Foyer de Lork (uitgeverij Davidsfonds, verkrijgbaar in de boekhandel en in de woonzorgcentra van Foyer de Lork). De bewoners van woonzorgcentra en serviceflats hebben nog zoveel in zich… Ervaring en kennis die we niet verloren mogen laten gaan en waar de maatschappij best iets positiefs mee doet.”

•

De campus beschikt over een gezellige eigen binnentuin met terras.

BOUWEN AAN DE ZORG | 29

Oosterzonne, Zutendaal

Essec-BNS levert totaaloplossing voor nieuwbouw en renovatie WZC Oosterzonne Naast de uitbreiding met nieuwbouw, heeft WZC Oosterzonne vorig jaar besloten de bestaande gebouwen grondig te renoveren. Dit bleek ook het ideale moment om het volledige netwerk en communicatiesysteem te herbekijken. Essec-BNS heeft voor dit project een totaaloplossing aangeboden bestaande uit een iCall verpleegoproepsysteem, een NEC-telefonieoplossing met IP DECT, een wifi-netwerk en camerabewaking. Voor de draadloze communicatie van het mobiel personeel heeft WZC Oosterzonne gekozen voor een combinatie van IP DECT en wifi. Omdat dit gebouw is opgetrokken in silicaatsteen, worden wifisignalen zeer moeilijk doorgelaten. De combinatie van technieken heeft ervoor gezorgd dat er doorheen het hele gebouw kameroproepen draadloos binnenkomen en ook prima spraakkwaliteit mogelijk is met de SmartDECT G966 (zie foto) van NEC. Dit toestel combineert twee technologieën: DECT voor spraak en oproepen en wifi voor het dataverkeer. WZC Oosterzonne gebruikt deze toestellen ook om het elektronisch zorgdossier van iedere bewoner te bedienen en om camerabeel den te bekijken.

30 | BOUWEN AAN DE ZORG

Het iCall-verpleegoproepsysteem.

De SmartDECT G966 combineert twee technologieën: DECT voor spraak en oproepen en wifi voor het dataverkeer.

Buitenplaats, Sleeuwijk Tekst: Margot Visser Beeld: Woonlinie

Woonlinie en Van Wijnen realiseren Buitenplaats Sleeuwijk

Woonzorgcentrum met authentieke charme De parkachtige omgeving en bijzondere architectuur maken van wooncomplex met zorg Buitenplaats een prettige plek. Blikvanger zijn de grote veranda’s. Buitenplaats vormt het sluitstuk van de centrumontwikkeling in Sleeuwijk. Aan de rand van het Brabantse rivierdorp Sleeuwijk, naast het nieuwe winkelcentrum ligt wooncomplex Buitenplaats. Dit in juli geopende complex bestaat uit zeventien grondgebonden seniorenwoningen en 24 zorgappartementen. De woningen zijn omgeven door ruime plantsoenen met veel groen en bloeiende planten. Alle voorzieningen zijn binnen handbereik van de bewoners.

Centrumontwikkeling Buitenplaats vormt het sluitstuk van de nieuwe centrumontwikkeling in het dorp. Het verouderde winkelcentrum werd verplaatst naar de rand van Sleeuwijk en tevens werden 75 woningen en appartementen toegevoegd. Woningcorporatie Woonlinie ontwikkelde het gehele plan samen met bouwbedrijf Van Wijnen Harderwijk B.V.. Architectenbureau Groosman werd ingeschakeld om het plan vorm te geven. “Ons uitgangspunt was om het karakter van de Oudhollandse riviersteden terug te brengen”, vertelt Mark Siebers, partner bij Groosman. “Dat houdt in kleine straatjes, intieme pleintjes en een karakteristieke ‘pandje-pandje’ architectuur. De menselijke schaal staat centraal.”

Contrasterende architectuur Woonlinie en Van Wijnen waren zo tevreden over het gerealiseerde winkelcentrum dat Groosman ook werd gekozen om het ontwerp voor Buitenplaats te maken. In plaats van door te gaan in dezelfde stijl, koos hij bewust voor een contrasterende architectuur. Waar het winkelgebied wordt gekenmerkt door veel steen en weinig groen, overheerst in Buitenplaats juist het groen. En in plaats van de ‘pandje-pandje’ architectuur maakte de architect hier een eenduidig ontwerp waarbij de grote veranda’s opvallen.

›

BOUWEN AAN DE ZORG | 31

zorgvuldig bouwen aan de zorg

hĂŠt boek over zorgvastgoed groosman.com | info@groosman.com bouwen aan de zorg_V2indd.indd 2

32 | BOUWEN AAN DE ZORG

3-10-2016 14:21:11

Buitenplaats, Sleeuwijk

Vlnr Margriet Gruiters, Ruben Duinker en Mark Siebers.

“Juist dat contrast tussen twee stijlen sprak ons heel erg aan”, vertelt Ruben Duinker van Woonlinie. “Het zorgt voor een fraaie overgang van het winkelgebied naar de omliggende woonwijken. De ruime plantsoenen en de kronkelige paadjes tussen de woningen geven het een heel eigen en ontspannen sfeer.” Siebers was blij dat er zorgwoningen werden toegevoegd aan het plan. “Het geeft aanhechting aan het dorp. Er waren wel wat kleinschalige woonvoorzieningen voor ouderen maar die waren verder weg gelegen. Prettig voor de bewoners is dat ze op loopafstand van de winkels en de zorgvoorzieningen zitten.”

Indeling De 24 appartementen zijn verdeeld over drie verdiepingen en hebben een vloeroppervlakte van circa zeventig vierkante meter. Het gebouw is alzijdig, waarbij de bergingen inpandig zijn gelegen. Alle woningen hebben twee ruime kamers en een kleine hobbykamer. De slaapkamer en de woonkamer zijn gescheiden door een schuifpui, wat prettig is voor bedlegerige bewoners. De badkamer is bereikbaar vanuit zowel de woon- als de slaapkamer. De veranda van tien vierkante meter vormt een prettige buitenruimte. “We hebben gekozen voor veranda’s vanwege de sfeer maar ook vanwege de bouwkundige voordelen”, vertelt Siebers. “We zien een trend naar steeds grotere balkons, echter deze zijn bouwkundig lastiger te realiseren. Ook vind ik het er minder mooi uitzien. Veranda’s geven een bijzondere uitstraling en zijn robuuster.” Rondom het appartementencomplex liggen de zeventien grondgebonden woningen. Deze zijn met 85 vierkante meter iets ruimer en hebben een kleine bovenverdieping. Ze zijn ontworpen als appartement, ofwel: ook hier bevinden de woonen slaapkamer zich op de begane grond. De zolder kan worden ingericht als slaapkamer maar kan ook als logeerkamer worden gebruikt. Deze woningen hebben een aan de buitenzijde gelegen terras van tien vierkante meter.

Voldoende zorg “Langer thuis wonen kan hier heel goed”, zegt Duinker. “De woningen zijn qua indeling en voorzienin-

gen ingericht op zorgbehoevenden en in Sleeuwijk zijn voldoende zorgpartijen actief die ondersteuning kunnen bieden. Dat we in een behoefte voorzien blijkt wel uit het feit dat alle woningen zijn verhuurd. En dat terwijl het voor een dorp met slechts 5.350 inwoners toch best een flinke toevoeging is.” Trots is Woonlinie op de multifunctionele ontmoetingsruimte. Deze is ondergebracht in het appartementencomplex en heeft de grootte van een woning. “Mocht er in de toekomst behoefte aan ontstaan, dan kan deze ruimte eenvoudig weer worden omgevormd tot appartement. Maar daar is voorlopig geen sprake van, want de ruimte is een groot succes”, vertelt Margriet Gruiters van Woonlinie. “We vonden het belangrijk om een ruimte te creëren waar ook de buurt terecht kan, voor een kop koffie of een bijeenkomst van een club of vereniging. Vaak moeten wij als woningcorporatie de kar trekken. Doen wij niks, dan gebeurt er ook niks. Dat wilden we hier anders doen.”

FEITEN EN CIJFERS OPDRACHTGEVER Woonlinie

ARCHITECT Groosman, Rotterdam

AANNEMER

Van Wijnen (Midden)

LIFTEN

Schindler, Den Haag

Betrokkenheid

INSTALLATEUR

Gruiters schreef verenigingen, omwonenden en toekomstige bewoners van Buitenplaats aan en vroeg hen mee te denken over de invulling. Een aantal enthousiaste mensen vormde een bestuur dat het project oppakte. Zij maakten een inrichtingsplan, een begroting en zorgen voor de fondsenwerving. “Nu zijn er 25 vrijwilligers die een aantal dagdelen de ruimte draaien. Er wordt gesjoeld, bingo gespeeld en koffie gedronken. Het bestuur houdt de boel draaiende. Deze integrale aanpak heeft hier heel goed gewerkt.”

•

Van Gammeren’s Installatiebedrijf BV

TERREININRICHTING Gemeente Werkendam

VERLICHTING

Gemeente Werkendam

TUIN

Rogg stedenbouw en landschap

TOTALE OPPERVLAKTE TERREIN 6.100 m²

TOTALE OPPERVLAKTE GEBOUW 2.580 m²

BOUWEN AAN DE ZORG | 33

Tekst: Mirjam Hulsebos Beeld: MUMC

Maastricht UMC+ geeft eigen toekomst vorm “Ziekenhuiszorg zoals we die nu kennen, bevindt zich aan het eind van zijn levenscyclus. Er zullen andere zorgen businessmodellen komen. Als wij daarin een rol willen blijven spelen, zullen we onze eigen toekomst moeten vormgeven.” Aan het woord is Frits van Merode, lid RvB van Maastricht UMC+. Het ziekenhuis is bezig met het ontwerpen van een betere business volgens de principes van ontwerpdenken. Iedere organisatie maakt strategieplannen. Heel vaak belanden deze plannen in een la. Tot uitvoering komt het zelden omdat de implementatie in de praktijk vaak lastiger is dan gedacht. Implementatie betekent immers dat je alle processen moet aanpassen en dat medewerkers op een andere manier moeten gaan werken. Als de medewerkers niet bij het maken van de strategie zijn betrokken, is de kans klein dat die missie slaagt. Daar komt nog een probleem bij: een strategieplan vereist een visie op de toekomst. Zo’n visie hebben de meeste organisaties wel, maar ze toetsen ’m niet in de praktijk. De kans is groot dat de werkelijkheid er net wat anders uitziet dan zij denken. En dat een andere strategie slimmer is dan voor de implementatiefase is bedacht. Om het nog maar niet te hebben over het feit dat die werkelijkheid snel verandert.

34 | BOUWEN AAN DE ZORG

Onzekere toekomst “Daarom wilden wij het anders aanpakken”, zegt Frits van Merode. Met wij bedoelt hij de volledige Raad van Bestuur. Zij zien zich voor uitdagingen gesteld. Financiële middelen zijn schaars geworden en er is steeds meer weten regelgeving. “Dat leidt tot een verzakelijking in alle delen van de organisatie. We wegen steeds bewuster af welke diagnostiek en behandeling zinvol zijn tegen welke kosten.” Bovendien is de patiënt niet alleen klant, maar hij of zij stelt zich ook steeds vaker zo op. Daar komt bij dat het ziekenhuis al een tijdje ziet aankomen dat de traditionele rol van een ziekenhuis – zieke mensen beter maken – steeds kleiner zal gaan worden, terwijl er een steeds grotere rol is weggelegd voor preventie en het aanleren van een gezonde levensstijl. Ook op die gebieden wil Maastricht UMC+ een rol spelen. “Bovendien gaan we er vanuit dat er –

door de ontwikkeling van nieuwe technologie zoals eHealth en wearables – echt grote veranderingen in de gezondheidszorg gaan plaatsvinden”, voegt Van Merode toe. Daarom startte het academische ziekenhuis in 2009 met een nieuwe aanpak voor het formuleren van een strategisch plan. In die nieuwe aanpak denken de zorgprofessionals mee over nieuwe businessmodellen voor het ziekenhuis. “We hebben vrijwel uitsluitend hoog opgeleide mensen in dienst, die vanuit de aard van hun vak gewend zijn om autonoom te denken en verantwoordelijkheid te nemen voor hun handelen. Waarom zouden we die denkkracht niet inzetten bij het ontwerpen van een nieuwe strategie?”

Design thinking Op zoek naar een manier om medewerkers aan het roer te zetten, kwam hij uit bij design thin-

UMC+, Maastricht

Frits van Merode, lid RvB van Maastricht UMC+.

king, oftewel: ontwerpdenken. Hij vond in Patrick van der Pijl, auteur van Ontwerp Betere Business, een goede sparringpartner. Van Merode: “Patricks bureau BusinessModels Inc is een specialist in het toepassen van ontwerpdenken bij het maken van een businessmodel. Een ontwerper is gewend om alles wat hij maakt snel te toetsen in de praktijk, bijvoorbeeld door een prototype. Ik geloof dat als je de zorg wilt veranderen, je ook continu bij je klanten – in ons geval de patiënten – moet toetsen of het nieuwe businessmodel dat je hebt bedacht voor hen ook van meerwaarde is. Pas dan weet je of je op de gekozen weg moet doorgaan.” Toetsen bij patiënten of een nieuw businessmodel aansluit bij hun wensen, heeft nog een voordeel, zegt Van Merode. “Je bent eigenlijk meteen al aan het implementeren. Je voorkomt dat je een strategie bedenkt die vervolgens in de kast blijft liggen.”

Afdelingen aan het roer Eind 2009 begonnen, los van elkaar, de afdelingen Dermatologie en Orthopedie met het toepassen van ontwerpdenken. “Zij waren beide al bezig met het invoeren van nieuwe werkmethoden. Het was een logisch moment om ze kennis te laten maken met het gedachtengoed van ontwerpdenken”, zegt Van Merode. Hij gaf de beide teams de verantwoordelijkheden en middelen om hun eigen praktijk te herontwerpen. De afdelingen tuigden ieder een stuurgroep op, met daarin het hoofd van de afdeling en een aantal gezaghebbende medici.

›

BOUWEN AAN DE ZORG | 35

De stuurgroep stelde een team samen waarin alle relevante functies zitting hadden, van medisch specialisten en verpleegkundigen tot paramedisch personeel en baliemedewerkers. “Het leuke is”, zegt van Merode, “dat mensen bij elkaar komen die nog nooit in die constellatie bij elkaar hebben gezeten. Alleen al die kennisdeling levert zoveel inspiratie op.” De Raad van Bestuur faciliteerde dit proces, maar legde niets op. Behalve dan dat zij de teams verplichtte om na de tweede sessie patiënten erbij te betrekken. “We willen namelijk dat de teams zo snel mogelijk feedback krijgen op datgene wat zij bespreken. Bovendien zet je ze zo in de operationele modus. De nieuwe strategie moet immers geen papieren tijger worden.”

Nieuw zorgen financieringsmodel De beide afdelingen ontwikkelden en implementeerden geheel zelfstandig een nieuw zorgmodel met bijbehorend financieringsmodel, afgestemd op hun patiëntgroep. “We beginnen dus niet bij de overall strategie voor het hele ziekenhuis, maar we pakken het traject bottom-up aan”, zegt Van Merode. “Want in een organisatie als een universitair medisch centrum kan een overall strategie wel de contouren weergeven, maar de zorgeenheden, de ‘businessunits’, hebben vaak met geheel verschillende klantgroepen te maken, met verschillende technologieën en verschillende processen. Het is dus noodzakelijk dat de businessmodellen echt vanuit de afzonderlijke eenheden worden ontwikkeld.” Deze aanpak werkt tegelijkertijd als een organisatieverandertraject. “De meeste medewerkers vonden het ontzettend leuk dat ze zelf zo actief betrokken werden. Ze dachten zelf na over hoe ze de kwaliteit van zorg kunnen verhogen en tegelijkertijd kosten kunnen verlagen. Dat levert een heel ander resultaat op dan lean. Dat zijn trajecten die vaak geen grote voordelen opleveren voor de klant en waarbij organisaties hun proces in de kern niet wijzigen, alleen wat slanker maken. Bij ontwerpdenken houd je juist voortdurend je klant voor ogen, in ons geval de patiënt. Dat leidt tot wezenlijk nieuwe businessmodellen en andere processen”, zegt Van Merode. “Wij zien businessmodelling als randvoorwaardelijk om ook tot procesoptimalisatie te komen. Bij ons noemen wij dat laatste ‘operational excellence’. Lean tools zijn dan een element van een gereedschapskist. De filosofie is dat het om de waarde van de klant gaat en dat we ons daar met zijn allen op moeten richten.” Nadat de methode succesvol was toegepast door een paar bestaande afdelingen, ging ook het

36 | BOUWEN AAN DE ZORG

UMC+, Maastricht

Zelf ook ontwerpdenken inzetten in het bepalen van je strategie en businessmodel? Lees dan Ontwerp Betere Business van Pa trick van der Pijl. Hij beschrijft de tools die Maastricht UMC+ ook heeft ingezet. Meer informatie vind je op www.designbetterbusiness.com

nieuw op te zetten Moeder en Kind Centrum met ontwerpdenken aan de slag. In dat centrum komen specialismen samen die voorheen gescheiden werkten. “We ontwerpen dus een volledig nieuwe organisatievorm die er nu nog niet is. Dat levert een andere dynamiek op dan een bestaand proces herontwerpen”, zegt Van Merode. Hij zag dat ook bij het Onologiecentrum. “Zij hadden een prachtige ideeën, maar het was nog geen businessmodel. Door de tools die Patrick hen aandroeg, konden ze hun ideeën vertalen in een concreet businessmodel met bijbehorende processen.”

Nieuwe rol RvB Inmiddels gebruiken alle afdelingen ontwerpdenken als methode om een nieuw zorgmodel te ontwikkelen. Een model waarin niet alleen gezondheidsherstel, maar ook gezondheidsbehoud en -ontwikkeling centraal staan. Daarmee is de rol van de Raad van Bestuur ook een heel andere geworden. Zij zijn niet langer de bedenkers van een

strategie, maar degenen die zorgen voor verbinding tussen alle verschillende afdelingen. “Wij hebben als academisch ziekenhuis drie taken: zorg leveren, opleiden en onderzoek doen. We doen dat in vele tientallen medische disciplines. Het is een belangrijke taak van de Raad van Bestuur om ervoor te zorgen dat hetzelfde wiel niet op meerdere plekken wordt uitgevonden. We houden bovendien in de gaten dat de verschillende afdelingen zoveel mogelijk gebruikmaken van dezelfde basiscomponenten, denk bijvoorbeeld aan imaging technologie. Met andere woorden: we moeten ook slim dingen delen, zoals dure technologie en expertise. Als Raad van Bestuur helpen wij afdelingen om dingen samen te doen en zo nieuwe zorg te ontwerpen en te ontwikkelen. En natuurlijk hoort het besparen van kosten daar ook bij.” De rol van de Raad van Bestuur is daardoor veranderd, constateert hij. “We faciliteren en dragen ideeën aan. Maar we zijn niet langer de bedenkers

van een strategie. Wij willen graag dat de zorgeenheden ieder op een andere manier invulling geven aan hun rol, afhankelijk van het gewenste zorgen businessmodel. Dat zij dat doen is ook logisch, want iedere afdeling heeft te maken met andere patiënten die andere wensen hebben.”

Beheerssystemen veranderen Maastricht UMC+ is nu in de fase gekomen dat ook beheersprocessen worden aangepakt. Traditioneel staan die in de gezondheidszorg ver van de klant af. Van Merode: “Als wij zorgeenheden hun eigen zorgen businessmodellen laten ontwikkelen, zal dit uiteindelijk ook consequenties moeten hebben voor onze beheersystemen. Nu zien we nog vaak een scheiding tussen de wereld van patiëntenzorg, verdienmodellen, klanten, et cetera aan de ene kant en de wereld waar gesproken wordt over bekostiging, budgetten en budgetafroepen aan de andere kant. Je hoeft geen antropoloog te zijn om al aan het jargon de verschillende wereldbeelden te herkennen. Dit veranderen is een volgende fase in onze aanpak en dat gaat lukken omdat we diegenen die de zorg en de verdienmodellen echt begrijpen in de driving seat hebben gezet. Een goede canvas geeft heel concreet inzicht in wat je als opbrengsten, kosten, activiteiten en resources moet meten.”

Continu proces Toepassen van ontwerpdenken heeft strategievorming in het Maastricht UMC+ volledig veranderd. Het is een proces dat blijft doorgaan, benadrukt Van Merode. “Want je strategie is nooit af. Zeker niet in een sterk veranderende tijd. Wij hebben als ziekenhuis voor onszelf helder waar op dit moment onze toegevoegde waarde ligt en welke taken we beter kunnen overlaten aan alliantiepartners. Maar we weten ook: de visie op onze markt kan over een paar jaar wel eens heel anders zijn. We moeten blijven meebewegen. Dit is dus geen traject dat je eenmalig doet, je moet het continu blijven herhalen en jezelf blijven aanpassen aan de veranderende omgeving.”

•

BOUWEN AAN DE ZORG | 37

Tekst: Bart Vancauwenberghe Beeld: Bart Vancauwenberghe / Health+Care

Inspiratie voor zorgprofessionals De eerste editie van de vernieuwde vakbeurs Health&Care zit erop. Na de samensmelting van Expo 60+ en Healthcare is het de ambitie van organisator easyFairs om met dit evenement uit te groeien tot de plek bij uitstek waar zorgactoren netwerken, innovaties leren kennen en intussen debatteren over de toekomst van hun sector. In de drie zorgkamers en tijdens het interessante seminarieprogramma konden ze alvast inspiratie opdoen. Daarnaast viel een aantal bedrijven in de prijzen tijdens de awarduitreiking. Innovatie is één van de sleutelbegrippen van het evenement. Dat werd onder meer geïllustreerd met de Startup Village, waar tien piepjonge ondernemingen hun nieuwe applicaties aan de bezoekers demonstreerden. Ook de academische wereld was prominent vertegenwoordigd op de vakbeurs. Zo werden de resultaten van het in 2014 opgestarte onderzoeksproject STAFF (gecoördineerd door Hogeschool VIVES en Katholieke Universiteit Leuven) voor het eerst gepresenteerd en in een nagebouwde woonzorgkamer toegepast.

Inspiratie Het ruime aanbod aan producten en diensten van 280 toeleveranciers vormde een perfecte voedingsbodem voor inspiratie. Daarnaast dokterde de organisator, in samenwerking met de partners, een programma uit van meer dan veertien geaccrediteerde lezingen over alle facetten van de zorg. Het totaalpakket van de beurs zorgde voor een golf van enthousiasme bij vertegenwoordigers van zowel ziekenhuizen, zorgcentra als thuiszorgers.

Zorgervaringskamers Naast de hallen 3, 5 en 8 stond ook een bezoek aan Hal 7 vooraf bij heel wat bezoekers met rood in de agenda aangestipt. Een terechte reflex, want daar konden ze een kijkje nemen in de speciaal voor de gelegenheid gebouwde zorgkamers. Partners Servantis, Cretecs, Veldeman, Signburo en Creadomotics wilden er samen met 57 exposanten geen futuristische zone creëren, maar bouwden kamers waar huiselijkheid, gebruiksvriendelijkheid en haalbaar en betaalbaar bouwen centraal stonden. De slimme innovaties die er te zien waren, zijn vandaag al verkrijgbaar en toepasbaar. Bedoeling was de bezoekers de zorg te laten beleven in een realistische omgeving die alle zintuigen aanspreekt.

38 | BOUWEN AAN DE ZORG

Zo vonden ze bij Tuur een woonzorgkamer waar privacy, discrete en ergonomische zorg op de voorgrond traden. Bij Marie bezochten ze een flat waar simpele en haalbare toepassingen het mogelijk maken om, mits thuiszorg, langer thuis te wonen. Bart verwelkomde hen in een ziekenhuiskamer waar de beleving en de functionele aspecten centraal stonden.

Awards Op de slotdag van het evenement vielen enkele bedrijven in de prijzen tijdens de Health&Care Awards. De Health&Care-prijs ging naar HIPS van AZ Maria Middelares, een ICON-project dat de beheersprocessen van beschikbare middelen in

een ziekenhuis en bijhorende informatiestromen optimaal wil afstemmen met het zorgtraject van de patiënt. De prijs voor de beste innovatie was voor Motex van Thomas More. Deze intelligente brace wordt momenteel na een validatiestudie ingezet in de revalidatie van patiënten, na een totale knieprothese. De kinesitherapeut kan gepersonaliseerde oefenschema's doorsturen naar een app op de smartphone van de patiënt, die communiceert met de brace. MoveUp van AZ Maria Middelares won de award in de categorie ‘Tools’. Deze digitale coach laat patiënten thuis een gepersonaliseerd revalidatietraject volgen na een knieoperatie. De app bevat een vijftigtal instructievideo’s, afgestemd op de fase van de revalidatie waarin de patiënt zich bevindt.

Terugblik beurs Health & Care, Gent

De award in de categorie ‘Concept’ werd weggekaapt door de uitbouw van het postrevalidatiecentrum To Walk Again (TWA) in AZ Herentals van Archi.des. De oprichting van een uniek, innoverend postrevalidatiecentrum, goedgekeurd vanuit een EFRO-dossier, vult een blinde vlek in België en Europa op. Het Psychiatrisch Ziekenhuis Bethaniënhuis won de prijs in de categorie ‘Hospitality’ met HOP (Herstel, Ondersteuning, Patiëntenperspectief). In dit aanloophuis biedt een groep van vijf ervaringsmedewerkers ondersteuning bij het herstelproces van de huidige patiënten van PZ Bethaniënhuis. De publieksprijzen gingen respectievelijk naar Parki’s Kookatelier (categorie Health&Care), Aperi (categorie Innovatie), UZ Gent - Digitaal Patiëntenbord (categorie Tools), Revalidatiecentrum TWA (voor Concept) en Vroedvrouw aan Huis (Hospitality). De eerste editie van deze vakbeurs lokte 5675 bezoekers. De volgende editie gaat door van 24 tot en met 26 april 2018.

›

BOUWEN AAN DE ZORG | 39

DORMA FOQUIN N.V. Lieven Bauwensstraat 21a 8200 BRUGGE T + 32 0)50 45 15 70 F + 32 0)50 31 62 32 E info.be@dormakaba.com W www.dormakaba.com

40 | BOUWEN AAN DE ZORG

NORA FLOORING SYSTEMS BV Hoeilaart Office Park 3090 OVERIJSE T +32 (0)2 - 65 75 250 F +32 (0)2 - 65 75 330 E info-be@nora.com W www.nora.com/be-nl

DELABIE BENELUX Kommenstraat 20 1070 BRUSSEL T +32 (0)2 - 520 16 76 F +32 (0)2 - 520 19 78 E info@delabiebenelux.com W www.delabiebenelux.com

WISSNER-BOSSERHOFF NV BELGIUM SA Bedrijvenlaan 1 2800 MECHELEN T +32 (0)15 - 21 08 41 F +32 (0)15 - 29 14 64 E info@wi-bo.be W www.wi-bo.be

SIGNBURO Kempische Kaai 71 bus 1 3500 HASSELT T +32 (0)11 - 42 44 84 F +32 (0)11 - 42 10 84 E info@signburo.be W www.signburo.be

ESSEC Schoebroekstraat 48 3583 Paal-Beringen T +32 (0)11 - 45 04 60 F +32 (0)11 - 45 04 61 E info@.essec.be W www.essec.be

Terugblik beurs Health & Care, Gent

Signburo Signburo focuste tijdens Health&Care op de dynamische bewegwijzering, die ontworpen wordt op maat van een constant wijzigende omgeving. Bezoekers van woonzorgcentra of ziekenhuizen kunnen op de touchscreens van Signtouch zelf alfabetisch de naam van een bewoner, dokter of consultatie opzoeken en op die manier snel hun bestemming lokaliseren. De handige zoekfunctie wordt standaard gecombineerd met de juiste weergave van tijd en datum. De kwalitatieve en esthetische schermen lenen zich voor zowel woonzorgcentra als ziekenhuizen. Daarnaast introduceert het bedrijf ook ‘print on panels’ met uitgebreide 3D-mogelijkheden, waarbij het mogelijk is mooie speciale effecten (onder meer in reliëf) te creëren. Ook dit systeem is een esthetische oplossing voor bewegwijzering.

Deureka Deze producent zette tijdens het evenement graag nog eens de plaatsmakende douchedeuren in de kijker. De deuren zijn vervaardigd uit duurzaam polymethylmetacrylaat en zorgen voor een aangenaam gevoel, omdat kunststof de omgevingstemperatuur opneemt. Het gebruik van zwevende deuren vermijdt obstakels voor de gebruikers en zorgt ervoor dat vuilophoping en bacterievorming geen kans krijgen. Een deurhoge afgesloten magneetstrip garandeert een zachte sluiting van de deur. Zowel de Classic-, Round-It- als Solution-modellen zijn onderhoudsvriendelijk en veelzijdig, ook bij complexe badkameropstellingen. Deureka kan tijdens een project als centraal aanspreekpunt fungeren: het verzorgt onder meer de opmetingen ter plaatse, de uitwerking in 3D, de opvolging van de levering en de plaatsing, evenals de dienst na verkoop.

Gerflor Care & Cure is de centrale gedachte achter de oplossingen van Gerflor. Tijdens de beurs zette deze aanbieder het totaalaanbod nog eens in de verf, met zowel vloerbedekkingen, leuningen, muurbekleding als oplossingen voor muur-, hoeken deurbescherming. De producten voldoen aan de eisen van zowel ziekenhuizen, verzorgings- en verpleeghuizen als revalidatiecentra, GGZ-instellingen en gehandicaptenzorg. De oppervlaktebehandeling van de producten garandeert een vlotte reinigbaarheid. De duurzame oplossingen verbeteren de hygiëne en infectiebestrijding, zijn milieu- en onderhoudsvriendelijk en bevorderen op hun manier het welzijn en herstel van patiënten en personeel. De toegankelijke oplossingen zijn beschikbaar in een breed scala dessins en kleuren.

Delabie De specialist in kraanwerk voor de publieke sector liet bezoekers onder meer kennismaken met de Securitherm Biosafe wastafelmengkraan, zonder trekplug en afvoer. De kraan is onder meer uitgevoerd met een veiligheid tegen verbranding. Een thermische spoeling is mogelijk zonder de hendel te demonteren. De kraan beschikt over een vooraf ingestelde temperatuurbegrenzing (tot 41°C) en beperkt het debiet op vijf liter per minuut bij 3 bar. De gladde binnenkant vermijdt dat bacteriën zich snel kunnen ophopen en zorgt ervoor dat er veertien keer minder kans is op de vorming van biofilm. De eenvoudig te installeren kranen (onder meer dankzij de oneindig draaibare flexibels) laten zich makkelijk bedienen.

Wissner-Bosserhoff Health+Care stond bij Wissner-Bosserhoff voor een groot deel in het teken van ‘rental services’. In een sector die voortdurend onder druk staat om de prijzen te verlagen, vormen de verhuur- en ontsmettingsoplossingen voor gespecialiseerde bedden en antidecubitusmatrassen een kostenefficiënt, flexibel en snel alternatief, waardoor de zorginstelling vermijdt om kapitale investeringen te hoeven doen. De mogelijkheid tot huren geeft de zorginstelling de kans voortdurend

toegang te hebben tot de nieuwste technologieën op de markt, een verhoogde zorgkwaliteit te kunnen bieden (onder meer door bijhorende complicaties te vermijden), de verblijfsduur van de patiënten te verkorten en de zorgkosten in te krimpen (door het verminderd voorkomen van decubitus).

Moduleo De luxueuze vinylvloeren van Moduleo geven de publieke ruimtes van zorginstellingen een indrukwekkende look. De vloerbekleding combineert de look, het gevoel en de duurzaamheid van natuurlijke materialen met een rechtlijnige installatie en een eenvoudig onderhoud. De gebruiksvriendelijke vloeren zorgen bovendien voor minder lawaai. Met Moods lanceert de producent vijftien nieuwe patronen en tien creatieve formaten, wat meer dan 110 mooie vloerdesigns oplevert. Motieven zoals zeshoeken en visgraten laten toe om leuke accenten te leggen en de interieur sfeer van vroeger opnieuw op te roepen, iets wat zeker wordt geapprecieerd door bewoners van woonzorgcentra. Op www.moduleomoods.com kunnen (interieur) architecten naar hartenlust spelen met kleuren en zelf visualisaties maken.

›

BOUWEN AAN DE ZORG | 41

DEUREKA BVBA Dragonderdreef 6 8570 ANZEGEM T +32 (0)56 - 77 36 00 F +32 (0)471 - 38 38 98 E info@deureka.be W www.deureka.be

SALTO SYSTEMS BV Kraanspoor 48 1033 SE AMSTERDAM T +31 (0)20 - 635 31 00 E info.nl@saltosystems.com W www.saltosystems.com

GERFLOR BENELUX BV Postbus 7102 5605 JC EINDHOVEN T +32 (0)3 - 766 42 82 F +32 (0)3 - 766 29 14 E gerflor@gerflor.com W www.gerflor.be

MODULEO DESIGN FLOORS Nijverheidslaan 29 8580 AVELGEM T +32 (0)56 - 65 32 11 F +32 (0)56 - 65 32 29 E info@moduleo.com W www. moduleo.com

42 | BOUWEN AAN DE ZORG

Gunaco Horecameubelen

GUNACO FURNITURE BVBA Starrenhoflaan 44/08 2950 KAPELLEN T +32 (0)477 - 530 124 F +32 (0)3 - 664 69 22 E info@gunaco.be W www.gunaco.be

LOPITAL BELGIÃ&#x2039; BVBA Antwerpsesteenweg 124 2630 AARTSELAAR T +32 (0)3 - 87 05 160 E info@lopital.be W www.lopital.be

Terugblik beurs Health & Care, Gent

Dormakaba De fusie tussen Dorma en Kaba was het gespreksonderwerp bij elk bezoek aan deze stand. Dorma legt zich sinds 1908 toe op de productie van deurdrangers, automatische deursystemen, beslag voor glazen deuren, beveiligingsoplossingen, controlesystemen voor nooduitgangen en elektronische toegangscontrole. Kaba maakte naam als uitvinder van de omkeerbare sleutel, het slot met drukknop, elektronische kluissystemen en het vergrendelingssysteem RCID/TouchGo. Vandaag kun je bij Dormakaba terecht voor zowel master-sleutelsystemen, deurhardware, interieurglasoplossingen, ingangssystemen, elektronische toegang, sleutelsystemen, verplaatsbare wanden, kluissloten als hotelsystemen. Het bedrijf staat ook in voor services op maat en aangepast onderhoud. De krachtenbundeling laat de onderneming toe een breder aanbod op de markt te brengen.

Gunaco Inrichting van gemeenschappelijke ruimtes en terrassen behoort tot de dada’s van Gunaco. De meubelleverancier uit Kapellen dompelde tijdens Health&Care de talrijke bezoekers nog eens onder in het totaalassortiment. De stijlvolle en duurzame producten uit het gamma kenmerken zich door hun kwaliteit, zitcomfort en aantrekkelijke prijzen (door eigen import en rechtstreekse verkoop, zonder tussenpersonen) en spelen een belangrijke rol in de uitstraling van gemeenschappelijke ruimtes. Gunaco gaat er prat op niet de grootste, maar de goedkoopste te zijn en meer dan 30.000 stuks in voorraad te hebben, waardoor snelle leveringen mogelijk zijn. Binnen België, Nederland en Luxemburg is het transport gratis.

Salto De JustIN-technologie kon heel wat bezoekers op de stand van Salto bekoren. Deze technologie maakt het mogelijk en veilig om smartphones in te zetten als onderdeel van een toegangscontrolesysteem. De flexibiliteit en functionaliteit van de mobiele oplossing dragen bij tot een betere gebruikerservaring en een hogere productiviteit van mobiele werknemers. Bovendien kunnen toegangsrechten worden geactualiseerd zonder dat hiervoor een bekabeld, online update-punt is vereist. JustIN mSVN maakt het dan weer mogelijk om Over The Air (OTA) toegangsrechten van gebruikers bij te werken, via de specifieke app voor smartphones met NFC. Daarnaast introduceerde de specialist in toegangscontrole ook de tweede versie van het XS4-beslag. Hierbij zit de laser mooi verwerkt in het beslag, wat het geheel een strakkere vormgeving geeft.

Lopital Het wellnessaspect stond centraal in de presentatie van Lopital op Health&Care. Dat uitte zich in de verschillende belevingsbaden, onder meer voor balneotherapie (via verwarmde lucht en water), chromo-, muziek- en aromatherapie. Met baden zoals Indra, Harmonia, Batéia en Lanira zet Lopital hier sterk op in. Ook het praktisch aspect blijft natuurlijk essentieel. De til-, plafond- en badliften betekenen in dat opzicht een belangrijke hulp voor het verplegend personeel, net als douchebrancards en douche-toiletstoelen. Daarnaast zijn heel wat oplossingen van dit bedrijf aangepast aan de obesitasmarkt. Samen met Liko en HillRom ontwikkelde Lopital een uitgebalanceerd programma voor het uitvoeren van hygiënische handelingen en het verplaatsen van mensen met obesitas.

Nora De vloerbedekkingen van nora zijn helemaal aangepast aan de vereisten van de zorgsector. De elastische vloerbedekkingen zijn vervaardigd uit natuurlijke materialen (rubber) die soepel zijn, elektrisch geleidbaar, slipvast en geluidsabsorberend. Aangezien het materiaal geen coating bevat die periodiek vernieuwd moet worden, wordt de dagelijkse gang van zaken nooit verstoord.

Door de naadloze legwijze krijgt het legoppervlak een uniforme look. De vloerbedekkingen vormen bovendien geen voedingsbodem voor ziekteverwekkers, maar zijn bacterie- en schimmelwerend. Daardoor is er geen onderhoud nodig met chemische producten die de luchtkwaliteit negatief kunnen beïnvloeden. Omdat de vloeren geen pvc of halogenen bevatten, kunnen in geval van brand geen corrosieve gassen ontstaan.

Essec Essec maakte van Health&Care gebruik om het geïntegreerd verpleegoproepsysteem nog eens voor te stellen. Deze oplossing, iCall genaamd, kreeg recent een update met een nieuwe identificatietechnologie. iCall is wereldwijd het eerste oproepsysteem dat is gebaseerd op de open IP-standaard. Het systeem integreert, naast de bekabelde oproepunits, ook heel wat draadloze toepassingen. De flexibele topologie maakt iCall inzetbaar in nieuwbouw en renovatie, waarbij maximaal gebruik wordt gemaakt van bestaande kabelinfrastructuur. Alle types oproepeenheden kunnen gecombineerd worden binnen één systeem: bedraad of draadloos, bewaakt of standaard. Elk bestaand oproepsysteem kan uitgebreid worden met iCall. Bovendien worden alle alarmsystemen, brandcentrales en communicatiemiddelen gebundeld tot één geheel.

•

BOUWEN AAN DE ZORG | 43

by haelvoet

Congres World of Health Care

Tekst en beeld: Jan-Kees Verschuure

Congres World of Health Care: over exportpotentie Life Sciences & Health

Van ‘aid’ naar ‘trade’ De Nederlandse handelsrelaties met ontwikkelende landen maken een stormachtige ontwikkeling door. Gelijkwaardig handel drijven wordt steeds meer de praktijk, een aanpak die door de rijksoverheid middels handelsmissies wordt ondersteund en door de groei van de middenklasse in genoemde landen wordt bekrachtigd. Wat dat betekent voor zorgondernemers met exportambities, daarover ging het congres World of Health Care op 27 september in Den Haag. Voor de in het buitenland als innovatief bekend staande sector ‘Life Sciences & Health’ liggen grote kansen, mits de gekozen benadering juist is.

Mobiele zorgportemonnee

Johan Veul (Min. BuZa) legt uit dat de samenwerking met ontwikkelende landen naar gelijkwaardigheid toegroeit.

De dalende budgetten voor ontwikkelingshulp laten het zien en Johan Veul, Hoofd Private Sector Ontwikkeling bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken, bevestigde het op het congres in de Haagse Fokker Terminal nog eens: de Nederlandse overheid brengt niet zomaar meer een ‘zak geld’ naar het buitenland in het kader van ontwikkelingshulp, maar streeft naar gelijkwaardige handelsrelaties. In de relatie met ontwikkelingslanden gaat het van ‘aid’ naar ‘trade’, maar er blijft altijd sprake van ‘social responsability’, aldus Veul. “Dus niet alleen ziekenhuizen inrichten, maar ook personeel opleiden.” Een benadering op basis van gelijkwaardigheid is vooral ook in de groeilanden van de ontwikkelende wereld, zoals China, Indonesië en Kenya een expliciete wens, zo bleek tijdens de op deze landen toegespitste lezingen – vooral bedoeld voor Nederlandse ondernemers met exportambities. De presentatie over handelskansen in China, dat een enorme zorgrenovatie-opgave heeft, maakte dat op ontspannen wijze duidelijk. “Chinezen willen geen brochure met tulpen en koeien, ze willen weten hoe wij een hightechziekenhuis bouwen”, zegt Thijs Teeling, voorzitter van congresorganisator en sectorplatform TFHC (Task Force Health Care).

In China lukt niets zonder de overheid, en in het belang van de relatie kun je een slechte boodschap beter door een intermediair laten overbrengen – en dan liefst één die de taal machtig is, aldus Teeling. Ook Jinder Wong van het Brightlands China Center en zorgondernemer Michiel Westermann wezen op het belang van culturele overbrugging. Westermann laat zijn zakelijke belangen in China dan ook bewust behartigen door zijn Chinese vennoot. “Relatie is alles, koude acquisitie is moeilijk in China”, zegt Wong, die met haar Maastrichtse joint venture de handelsrelaties tussen China en Nederland begeleidt. De laatste bevinding geldt vaker in handelsrelaties tussen Nederland en ontwikkelende landen. Kenya is bijvoorbeeld één van de grootste groeiers in Afrika, met een explosief groeiende middenklasse en een relatief grote dekking van het mobiele telefoonnetwerk. Zorg betalen met de mobiele telefoon-app ‘Mtiba’, mogelijk gemaakt via Vodafone-dochter Safaricom: het kan al in groeiland Kenya, waar 25 procent van de bevolking verzekerd is. “Voor Nederlandse bedrijven liggen hier kansen, met onze expertise in datasystemen en privacybescherming”, zegt Alexander Kohnstamm van PharmAccess, dat de toegang tot gezondheidszorg in Afrika wil bevorderen. Met dit soort ontwikkelingen gaat het in de ontwikkelende landen harder dan in Nederland, stelt Alex Holsbergen, wiens bedrijf BMA in Indonesië eHealth-producten verkoopt. “In Indonesië kan bijvoorbeeld de energierekening via de geldautomaat worden betaald, een systeem dat in afgelegen gebieden van het eilandenrijk goed werkt.” Holsbergen ging al op handelsmissie met premier Rutte en minister Ploumen en heeft inmiddels connecties die hem verder brengen. Kansen voor zijn producten in het kader van verloskundige technologie zijn

legio, want in Indonesië worden jaarlijks 4,5 miljoen bevallingen uitgevoerd en er is veel aandacht voor moeder-kindsterfte.

‘Ziekenhuis in huidige vorm verdwijnt’ Ook in Indonesië is sprake van een sterk groeiende middenklasse, waardoor de behoefte aan kwalitatief goede zorgvoorzieningen stijgt. De elite reist soms nog naar Singapore om zich in een privaat ziekenhuis te laten verplegen, maar daarin komt verandering, toont Eduard Boonstra van RoyalHaskoningDHV. In Jakarta wordt door het Nederlandse ingenieursbureau een ‘vijfsterrenziekenhuis’ gebouwd, het EKA Medical Center. Het ontwerp is op Indonesische leest geschoeid, vanwege nationale regelgeving, beslisprocessen, het gezondheidszorgsysteem en het hoge ambitieniveau. “Je moet nooit proberen het Nederlandse systeem te kopiëren”, zegt Boonstra stellig. Guido Geerts gaat veel verder. Diagnose op basis van eHealth is de toekomst, zegt de directeur van Delft Imaging Systems (beeldvormende diagnostiek). “Het ziekenhuis zoals wij dat kennen, zal verdwijnen. De zorg wordt overal beter – ook bij ons, omdat straks 24/7-diagnostisering mogelijk is. We moeten daarin zelf leidend zijn en niet afhankelijk worden van Amerikaanse technologiebedrijven.” Van genezing naar preventie dus. Het zal nog heel wat stappen vergen, maar de basistechnologie is er. Toch nog even terug naar de culturele verschillen. “Chinezen zullen nooit direct tegen je zeggen dat iets ze niet bevalt”, zegt Westermann. “Als iemand een opdracht niet krijgt, is het vaak gissen naar de reden.” De van oorsprong Singaporese Wong is best bereid een tipje van de sluier op te lichten. “Let op de lichaamstaal. Chinezen houden van bescheidenheid.”

•

BOUWEN AAN DE ZORG | 45

‘Ecologisch verantwoord bouwen op beschermd landgoed’

Het nieuwe pand wordt gebouwd op de plaats waar vroeger het oude landhuis stond.

Op het unieke landgoed Hydepark in Doorn werd in 1885 een kasteelachtig landhuis gebouwd, omringd door Engelse wandeltuinen. Het sierlijke pand is tijdens de Tweede Wereldoorlog afgebrand, waarna de Protestantse Kerk het park in de jaren ’60 heeft verworven. Destijds werd besloten om het park een nieuwe bestemming te geven, met de bouw van het conferentiecentrum ‘Hydepark’ en het diaconale vakantiecentrum ‘F.D. Roosevelthuis’. Nu, ruim vijftig jaar later, zijn deze centra verouderd en toe aan vervanging. Het nieuwe pand, dat in opdracht van de Protestantse Kerk wordt gebouwd, wordt ingezet als combinatiegebouw en draagt de naam ‘Nieuw Hydepark’.

46 | BOUWEN AAN DE ZORG

Nieuw Hydepark, Doorn

Het nieuwe pand wordt gebouwd op de plaats waar vroeger het oude landhuis stond. Enerzijds beschikt het moderne gebouw over aangepaste kamers waar hulpbehoevende mensen hun vakantie in alle rust kunnen doorbrengen, anderzijds wordt het ingezet als conferentieoord. Omdat het park valt onder de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) vindt het bouwproces plaats onder het toeziend oog van een ecoloog.

BIM Bij het project staat het uitgangspunt centraal dat zo weinig mogelijk verspilling van materiaal en geld mag plaatsvinden. Samen met de constructeurs, adviseurs en architect is daarom een ontwerp opgesteld in BIM. Gerrit Westerveld, bestuurslid Dienstenorganisatie bij de Protestantse Kerk en tevens projectdirecteur bij Brink Groep, vertelt: “Het was voor ons van groot belang om met een goede aannemer, die thuis is in virtueel bouwen, in zee te gaan. Uiteindelijk hebben wij die gevonden in De Vree & Sliepen.”

Voorsprong Omdat het ontwerp al grotendeels was uitgewerkt in BIM, zorgde dit volgens Derk Terbeek, projectleider Nieuwbouw bij De Vree & Sliepen, voor een grote voorsprong. “Wij konden meteen aan de slag met de gegevens die er lagen,

dit was voor ons uniek. Wij zijn een groot voorstander van het werken in BIM, aangezien eventuele fouten in een vroeg stadium worden ontdekt. Hierdoor hoeft er geen breekhamer aan te pas te komen, maar kan een fout digitaal worden hersteld. Dit scheelt enorm in kosten en vertraging op de bouw.”

Duurzaam bouwen In het kader van duurzaamheid wordt tijdens de bouw zoveel mogelijk gebruikgemaakt van de oude puinresten van het gesloopte gebouw. Terbeek: “We hebben nu met het puin een bouwweg aangelegd, later in het bouwproces hergebruiken we het puin voor nieuwe parkeerplaatsen.” Hij benadrukt dat het niet alleen gaat om een duurzaam bouwproces, maar dat het nóg belangrijker is dat je duurzaam exploiteert. “Hoe ziet het pand er over dertig jaar uit? Zijn de kozijnen die worden toegepast wel zo geschikt of kun je beter kiezen voor een ander systeem? Dit soort vragen maken een belangrijk onderdeel uit van het ontwerpproces.”

Gebruiker staat centraal Tevens staat bij het ontwerp de gebruiker van het pand centraal. Westerveld: “Omdat het hele gebouw voorzien is van glas tot aan de grond, kijkt men vanuit het paviljoen en de slaapkamers over de vloer naar buiten. Hierdoor komt de natuur in feite naar binnen.”

•

Specialist in het groen

Lean&Duurzaam

Van den Pol Elektrotechniek neemt de E-installaties van Nieuw Hydepark voor zijn rekening. “Het gaat om de complete elektrotechnische installatie, waaronder de verlichtingsarmaturen, brandmeldinstallatie en het datanetwerk”, zegt projectleider Roelf van Wolfswinkel. Bouwkundig aannemer De Vree en Sliepen is een vertrouwde partner. “Omdat veel installaties worden ingestort, is de ruwbouw een drukke periode. De samenwerking verloopt prima.” Van den Pol is pionier op het gebied van lean en BIM. “Die ervaring komt ook bij dit project goed van pas. Noviteit is dat al bij aanbesteding een BIM-model beschikbaar was, inclusief alle installaties. Hierdoor staan veel zaken van tevoren vast. Wij zorgen voor de realisatie en finetuning”, aldus Van Wolfswinkel. Nieuw Hydepark is zeker geen alledaagse locatie, vertelt hij. “Het is een bijzondere ervaring om te werken op een uitgestrekt landgoed midden in de natuur.” Ook binnen in het nieuwe complex krijgt groen veel aandacht. “Er is bijvoorbeeld gekozen voor energiezuinige LEDverlichting.”

FEITEN EN CIJFERS OPDRACHTGEVER ONTWERP ADVIES UITVOERING INSTALLATIES

Protestantse Kerk in Nederland Van Egmond Totaal Architectuur DFN Consultancy De Vree & Sliepen Bouwbedrijf Van den Pol elektrotechniek (E)

vandenpol.com BOUWEN AAN DE ZORG | 47

Tekst: Lilian Heijmans Beeld: Dräger

Ziekenhuizen steeds bewuster van noodzaak kwaliteitsgarantie gassendistributie Ziekenhuizen dienen aan te tonen dat ze voldoen aan de normen voor kwaliteit en veiligheid van de medische gassendistributiesystemen. De richtlijnen waaraan voldaan moet worden, zijn vastgelegd in de Norm NEN-EN-ISO 7396-1. Certificering van nieuwe installaties, cursussen voor onderhoudsmedewerkers en inventarisatie en toetsing van bestaande systemen worden aangeboden aan de zorginstellingen, om vast te leggen en te waarborgen dat aan de gestelde eisen wordt voldaan. Gassendistributiesystemen vormen een belangrijke levensader in onze ziekenhuizen. Een leidingenstelsel van zo’n twintig tot veertig kilometer vervoert zuurstof, lachgas en perslucht door het hele gebouw. Dit dient zonder lekkages en kwaliteitsverlies van deze medische gassen te gebeuren. Vanaf de bron, de plaats in het ziekenhuis waar de gassen worden opgewekt of opgesteld, tot aan het afleverpunt in de patiëntenkamer, die zich vaak mijlenver van elkaar bevinden. Al deze gassen worden sinds 1995 aangemerkt als medicijn en vallen daarmee onder de verantwoordelijkheid van de ziekenhuisapotheker. In ons omringende landen is het wettelijk bepaald dat medische gassendistributiesystemen aangemerkt worden als een medisch hulpmiddel. Een ziekenhuis kan daar een gasseninstallatie pas in gebruik nemen als deze is voorzien van een medisch CE-certificaat.

Huygensstraat 3-5 2721 LT Zoetermeer Postbus 874 2700 AW Zoetermeer T +31 79 344 46 66 F +31 79 344 47 47 info@draeger.com www.draeger.com

48 | BOUWEN AAN DE ZORG

Kwaliteits- en veiligheidswaarborg Om ervoor te zorgen dat de levering van deze medische gassen optimaal verloopt, dient de installatie volgens de al eerder genoemde norm te worden ontworpen en aangelegd. Een bedrijf dat daarin vooroploopt is Dräger. “Ondanks dat deze norm (nog) geen wettelijke verplichting is, merken wij wel dat langzamerhand steeds meer ziekenhuizen qua kwaliteit en veiligheid van hun installatie willen voldoen aan de regelgeving die is vastgelegd in NEN-EN-ISO 7396-1”, vertelt Arnold Overdevest, accountmanager Gas Management Systems bij Dräger. Parallel aan deze norm moeten ziekenhuizen eveneens voldoen aan het Convenant Veilige Toepassing van Medische Technologie in het Ziekenhuis. Dit garandeert een veilige toepassing van veilige medische apparatuur, zoals MRI’s, couveuses, maar ook gassendistributiesystemen. En hier ontmoeten norm en medisch convenant elkaar. Overdevest: “Als Dräger een installatie ontwerpt,

Bedrijfspresentatie

aanlegt en test, is het ziekenhuis ervan verzekerd dat deze tegelijkertijd aan de meest actuele norm en het convenant voldoet. Daarna certificeren wij het geheel. Dit geeft het ziekenhuis de garantie dat alle onderdelen volgens de wettelijke kwaliteits- en veiligheidseisen zijn uitgevoerd. Zo nemen wij die verantwoordelijkheid voor een stukje van hen over.”

Drägercursus Kwaliteitsborging van het gassendistributiesysteem is dus erg belangrijk. Niet alleen bij de aanleg maar ook bij het onderhoud van (delen van) het systeem. Steeds meer ziekenhuizen worden zich daarvan bewust. Om daarop in te spelen, biedt Dräger sinds dit jaar cursussen aan voor degenen die verantwoordelijk zijn voor het onderhoud van de installaties, zoals werktuigbouwkundig specialisten, maar ook ziekenhuisapothekers. Daarmee krijgen zij de kennis en kwalificaties om de medische apparatuur van Dräger te onderhouden en een optimale kwaliteit te waarborgen. Na afloop ontvangen de deelnemers een persoonlijk certificaat. De cursus dient elke twee jaar herhaald te worden.

Inventarisatie bestaande installaties Daarnaast gebeurt het steeds vaker dat Dräger het verzoek van een ziekenhuis krijgt om het bestaande gassendistributiesysteem te inventariseren en aan

de norm en het convenant te toetsen. Vervolgens zorgt het bedrijf voor een rapportage over eventuele gevaren en risico’s, inclusief de technische oplossing hiervoor. Overdevest: “Dit is een huidige tendens. Daarbij kijken we of de door ons aangelegde installaties nog up-to-date zijn, evenals de systemen die door anderen zijn aangelegd. Op basis van zo’n inventarisatie kan het ziekenhuis zijn beheersplan (onderhoud en beheer) aanpassen of juist schrijven. Omdat ziekenhuizen niet altijd weten waar ze daarvoor terecht kunnen, merken we dat we ook vaker als een soort platform gaan fungeren voor vragen over kwaliteitswaarborging voor gassendistributiesystemen. Vanuit onze expertise doen we dat natuurlijk graag.”

Ideale situatie over tien jaar Volgens Overdevest is over tien jaar alle wildgroei eruit en houdt iedereen met de juiste kennis en kunde zich bezig met het bouwen en onderhouden van veilige installaties. Hij hoopt ook dat er dan meerdere bedrijven zijn, die op eenzelfde manier werken. Daarnaast zou hij graag zien dat er een overkoepelend orgaan komt dat certificeert, waardoor het niveau van de installateurs op één lijn komt. “In Duitsland is elk ziekenhuis gecertificeerd voor de distributiesystemen, evenals de bedrijven die eraan werken. In Nederland zou dit de veiligheid ook ten goede komen.”

•

BOUWEN AAN DE ZORG | 49

Tekst: Els Jonckheere Beeld: Orpes

Knokke-Heist verwelkomt vijfsterren woonzorgcentrum Belle Epoque In de schitterende nieuwe wijk Duinewater in KnokkeHeist, op wandelafstand van het station, ligt de residentie Belle Epoque. Dit unieke zorgconcept verzamelt onder één dak een woonzorgcentrum, een centrum voor kortverblijf, een beschermende eenheid voor bewoners met dementie en twintig assistentiewoningen. Dit alles met een service die qua hotellerie en restauratie aan de normen van een vijfsterrenhotel beantwoordt. De Groep Orpea-Clinea is sinds haar ontstaan in 1989 uitgegroeid tot een belangrijke Europese speler binnen de zorgverlening aan hulpbehoevende personen. Ze investeert continu in woonzorgcentra, revalidatieziekenhuizen en psychiatrische klinieken. Mikael Shamim, adjunct-directeur van Orpea Belgium: “Persoonlijke aandacht en zorgverlening op maat lopen als een rode draad door ons beleid. Vandaar ook dat we proberen om kamers en assistentiewoningen naar ieders wensen en budget te voorzien. Daarom biedt Orpea in België zowel volkse als zeer prestigieuze oplossingen, waar mensen zich thuis voelen in een omgeving die de hunne is. Sinds 2016 is er met Park Lane in Antwerpen én Belle Epoque in Knokke-Heist de befaamde vijfsterrenklasse bijgekomen.” Marc Verbruggen, afgevaardigd bestuurder van Orpea Belgium: “Met Belle Epoque beogen we superieure kwaliteit van wonen en verzorging voor een doelgroep van mensen die graag gedijen in deze levensstandaard.”

Veel ruimte per bewoner Belle Epoque is een L-vormig gebouw met vier bouwlagen (waarvan één ondergrondse parking), opgesteld rond een elegante toren. De totale oppervlakte van het pand bedraagt 10.755 m², dus gemiddeld maar liefst 90 m² per bewoner. De individuele kamers variëren van 24,5 tot 60 m² en de assistentiewoningen van 44 tot 66 m². Binnenin is het gebouw met de meest hoogwaardige materialen afgewerkt, zoals bamboeparket, prachtige houten lambrisering, vloerverwarmde keramische parkettegels, et cetera. Natuurlijk zijn ook de zorgvoorzieningen zoals gehospitaliseerde bedden, meldingssysteem, muurgeleiders, afwezige (douche)opstapjes, rolstoeltoegankelijkheid en een zwembadlift in de afwerking geïntegreerd, en dit op bijna onzichtbare wijze.

Ruime waaier aan voorzieningen Orpea investeerde maar liefst 34 miljoen euro in Belle Epoque. Het resultaat is dan ook ongekend in het Belgische zorglandschap. Het volledige centrum ziet eruit als een vijfsterrenhotel waar standingvolle huiselijkheid en sociaal contact centraal staan. De bewoners kunnen genieten van een zwembad inclusief een personenlift, een wellness- en welzijnscentrum, gezellige ontmoetingsruimtes, dagelijkse animatie, tal van stijlvolle activiteiten en een tuin van meer dan 9.000 m², inclusief golfterrein. Het eten wordt verzorgd door tweesterrenchef Yves Mattagne, die ook een aanpalende brasserie uitbaat. Ondanks het kwaliteitsvolle kader waarmee Orpea op de eerder begoede klasse mikt, werd met het ontwerp van het gebouw een traditionele soberheid gecultiveerd. Met traditioneel metselwerk, witgekalkte muren en hellende daken met natuurrode

50 | BOUWEN AAN DE ZORG

stormpannen werd een eenvoudig natuurlijk karakter nagestreefd dat op het bouwkundig kusterfgoed is geïnspireerd. Lichtheid, helderheid, harmonie en rust zijn de zichtbare architecturale kenmerken waarmee Belle Epoque zich naadloos integreert in de standingvolle buurt die Duinewater is geworden.

•

Belle Epoque, Knokke-Heist

Kimmenade Nederland – Afdichting kelderwanden en dekken De kelderwanden en dekken van Belle Epoque werden door Kimmenade Nederland naadloos waterdicht gemaakt. Hiertoe maakte het Helmondse bedrijf gebruik van Novacell. Deze eigen ontwikkeling betreft een koud gespoten betonnen afdichtingsmiddel dat voor de permanente afdichting van onder meer betonkelders, parkeergarages, forten, kunstwerken en daktuinen zorgt. Directeur Betonafdichtingen, Marco Schippers: “Novacell wordt al veertig jaar lang succesvol in vele projecten toegepast. Het is scheuroverbruggend, snel toepasbaar – tot 1.500 m² per dag, direct verwerkbaar op de nog vochtige ondergrond, direct beloopbaar, 100% uv-bestendig, erg elastisch, bestand tegen chemicaliën en dooizouten, zelfherstellend, oplosmiddelenvrij én erg duurzaam met een bewezen technische levensduur van meer dan 35 jaar. Aannemersbedrijf Van der Poel koos voor deze oplossing in Belle Epoque om zekerheid in te bouwen. Want lekkende wanden en dekken – en de daaraan verbonden faalkosten, worden dankzij Novacell gegarandeerd tot een minimum beperkt.” Kimmenade Nederland BV werd in 1905 opgericht en staat bekend als een gerenommeerd dakbedekkingsbedrijf. In de loop der jaren heeft de onderneming zich ontwikkeld tot een full service organisatie op het vlak van daken betonafdichtingen voor zowel nieuwbouw- als renovatieprojecten. Naast waterdichting is Kimmenade Nederland ook sterk in het uitvoeren van service en onderhoud aan daken.

Jurry Projects – Vloerbekleding Ook voor de vloerbekleding werd bij Belle Epoque gekozen voor gerenommeerde Belgische fabrikanten. 6.800 m² statig Mohawk Lounge-tapijt van Lano is afgewisseld met rustiek gerookt eiken naturel geoliëd parket (in totaal 800 m²) en PVC houtlook kleur Verdon Oak van Moduleo (500 m²). Dit alles werd geleverd en gelegd door Jurry Projects uit Terneuzen, dat ook 1.600 strekkende meter plint installeerde. Deze specialist in flexibele vloerbekleding en binnenzonwering is al sinds 1878 in Nederland actief en profileert zich sinds enkele jaren ook in België. Zaakvoerder Jos Konings: “We zijn in het bezit van het predicaat hofleverancier, wat onder meer staat voor bewezen kwaliteit, solidariteit en continuïteit van onze onderneming. Jurry Projects onderscheidt zich verder door zijn korte communicatielijnen, no-nonsensementaliteit, vakbekwaamheid en persoonlijk contact.” Vandaag werkt de onderneming met tien vaste medewerkers, die bij grote projecten ondersteund worden door interimkrachten. In Belle Epoque was Jurry Projects vijf maanden lang actief met vier mensen, wat het één van de grotere realisaties in België maakt.

Mr. F.J. Haarmanweg 46, 4538 AS Terneuzen Telefoon +31 (0) 115 69 59 51 e-mail info@jurryprojects.nl www.jurryprojects.com

FEITEN EN CIJFERS BIJ KONINKLIJKE BESCHIKKING

HOFLEVERANCIER

BOUWHEER ARCHITECT INTERIEUR

Orpea België (Brussel) Arcas (Knokke-Heist) Jurry (Terneuzen)

BOUWEN AAN DE ZORG | 51

Tekst en beeld: André van der Gun

SAMEN BEWEGEN EN/OF BELEVEN Bewegen is een groot onderwerp in de zorg. Het ouder wordende lichaam wordt namelijk stram, de spierkracht neemt af en de gewrichten worden minder soepel. Rust roest. Dus blijven bewegen is de modus. Hier wordt veel aan gedaan door middel van fysio, balspelen et cetera. In fysioruimten, recreatieruimtes en dergelijke worden diverse activiteiten georganiseerd die de ouder wordende mens in beweging moeten brengen. Maar kan dit niet beter buiten, wanneer de tuin hierop wordt ingericht? Er zijn diverse oplossingen om beweging in de omliggende tuin te stimuleren. Zo kunnen trajecten worden uitgezet om te lopen, bijvoorbeeld langs diverse toestellen. Apparaten die het gevoel voor evenwicht trainen, de verloren spierkracht weer opbouwen en/of gewrichten in beweging brengen door gewicht en druk, zonder ze extra te belasten. De mogelijkheden zijn haast eindeloos. Het grote probleem zit hem echter in het motiveren van de ouderen om ook zónder begeleiding de tuin en de toestellen te gebruiken. Om gezamenlijk met andere ouderen te bewegen… voor veel ouderen is het een opgave: in je eentje je jas aantrekken, naar buiten gaan en op een apparaat klimmen. Want is het weer hier wel goed genoeg voor? En wat zullen omstanders wel niet denken? Beeldhouwer Brancusi zei ooit: ‘Als het kind zijn in je ophoudt te bestaan, ben je bezig te sterven’. Echter denken wij niet dat hij hierbij bovenstaande situatie bedoelde… Ouderen moeten ‘slechts’ gemotiveerd worden om de stap naar buiten te zetten. Uit een gesprek met Leon Savelkoul, directeur van Vitalis Imstenrade in Heerlen blijkt dat naar buiten gaan niet alleen een fysieke beloning oplevert voor de ouderen. Bewegen is namelijk niet alleen goed voor de fysieke gesteldheid, maar ook voor de geestelijke conditie van de mens. Ik bezocht onlangs de tuin die om het gebouw ligt; een tuin met veel kunstwerken, verschillende bomen, struiken en bloeiende planten en mooie waterpartijen. Een tuin waarin veel leven is, met vogels, insecten, et cetera en waarin veel te beleven is, mits je hiervoor openstaat. Dat bracht ons op de gedachte om van de tuin een vorm van beloning te maken. Immers wordt je – wanneer je naar buiten gaat en alle zaken in je opneemt – door de tuin beloond. Wanneer je de moeite neemt om naar het water te lopen en naar de vissen te kijken en te genieten van het geluid van de fontein, doe je niet alleen aan beweging, maar maak je gelijktijdig je hoofd leeg. De rust van het water doet iets met je welzijn. De seizoenen, met ieder hun eigen sfeer, kleur, geur en karakter, houden het naar buiten gaan de moeite waard. Met andere woorden: een belevingstuin is net zo belangrijk als een bewegingstuin!

52 | BOUWEN AAN DE ZORG

Thema buiteninrichting

Maar er is nog een manier om beweging en beleving samen te brengen. Ik was onlangs op bezoek bij Vitalis Berckelhof, een wooncentrum midden in een woonwijk en werd daar rondgeleid door manager Wendy van Venrooij. In het wooncentrum is een relatief kleine tuin ingericht, waar bewoners op verschillende manieren worden gestimuleerd om te bewegen. Zo is er een stukje tuin om in te werken en om theeplanten te kweken, die gebruikt worden om thee van te zetten. Er is een heuse theewagen waar bewoners en omgeving gebruik van kunnen maken en er worden allerlei gewassen gekweekt, evenals tomaten. Er zijn dieren die verzorging behoeven en om aandacht vragen. Kortom: ook hier worden ouderen beloond wanneer ze in beweging komen. Heel de wijk, jong en oud, doet hieraan mee. Van de kinderen in de zandbak tot buurtgenoten, die gezellig zitten te kletsen op één van de bankjes. In de tuin ligt de nadruk op ontmoeten, op elkaar motiveren om te bewegen en om samen te beleven. Aan de andere kant van de tuin staan bewegingsapparaten, die door groepen ouderen gebruikt mogen worden. Naar aanleiding van een gesprek met Thea Jetten van het IVN (Instituut voor Natuureducatie en Duurzaamheid), een organisatie die zich met 28.000 vrijwilligers in Nederland hard maakt voor een duurzame samenleving, zou ik ervoor willen pleiten dat nóg meer ouderen in beweging worden gezet, naar buiten gaan en de natuur in hun dagelijks leven betrekken. In welke vorm dan ook. Het komt je gezondheid en welzijn ten goede. Met hun initiatief ‘grijs, groen en gelukkig’ wil het IVN ouderen opnieuw leren kijken naar en laten genieten van de natuur in hun directe omgeving: www.ivn.nl/grijs-groen-gelukkig In de ouderenzorg begint het bij de medewerkers van de activiteitenbegeleiding. Het IVN verzorgt opleidingen over hoe zij één en ander in gang kunnen zetten. Want: motiveren kun je leren!

•

BOUWEN AAN DE ZORG | 53

Een mooiere buitenwereld begint bij Falco Wat u ook zoekt voor de buitenwereld rondom uw zorgcomplex, Falco heeft het. Sterker nog: Falco heeft diverse producten die speciaal op de zorgsector zijn afgestemd. Neem bijvoorbeeld de FalcoRoller-overkapping voor rollators of de FalcoNine banken met een prettige zit voor senioren. Maar Falco biedt ook een enorm assortiment voor fietsparkeren (ook met FietsParKeur), verkeersgeleiding en toegangscontrole.

FALCONINE

FalcoTel-C;

FalcoRoller;

FalcoIon;

Combi overkapping uit de FalcoTel

Voor het veilig en overzichtelijk

Oplaadpunt voor elektrische fietsen

Falco B.V

serie. Met overdekt looppad waar-

parkeren van rollators en rolstoelen.

en tegelijkertijd diefstalveilige

Falco Straatmeubilair

door de gehele, ruime overkapping

Leverbaar met aanbindbuis voor

fietsstandaard met aanbindoog.

Falco Fietsparkeren en Straatmeubilair

overdekt en compleet afsluitbaar is.

veilig stallen met kabel- of

@FalcoTweets FalcoBV

Falco Fietsparkeren en Straatmeubilair

kettingslot.

MEER WETEN? BEL (0546) 55 44 44 OF BEZOEK ONZE WEBSITE WWW.FALCO.NL OM ONS VOLLEDIGE ASSORTIMENT TE BEKIJKEN

Thema buiteninrichting

Tekst en beeld: Falco

Tuininrichting, afgestemd op de zorg Wat u ook zoekt voor de buitenwereld rondom uw zorgcomplex, Falco heeft het. Sterker nog: Falco beschikt over diverse producten die speciaal op de zorgsector zijn afgestemd. Neem bijvoorbeeld de FalcoRoller overkapping voor rollators of de FalcoNine banken met een prettige zit voor senioren. Maar Falco biedt ook een enorm assortiment voor fietsparkeren (ook met FietsParKeur), verkeersgeleiding en toegangscontrole. Onderstaand twee projectbeschrijvingen van tuinen die zijn ingericht met Falco producten. Mevrouw Stolvoort van de Seniorenraad wilde graag de FalcoRelax banken in de generatietuin. Haar oog viel op deze banken vanwege het comfort en de mooie uitstraling. “De comfort banken van Falco oogsten veel succes, vooral omdat ze zo heerlijk zitten en zo mooi zijn.” Verder gaf ze aan dat “met name de hoogte van de rugleuning doorslaggevend was. Ouderen die weg willen dommelen, klappen nu niet met hun hoofd achterover maar laten hun hoofd op hun borst vallen waardoor ze geen nekklachten oplopen.”

•

(Beeld Paula Romein)

Gastvrije daktuin voor zorghotel Rotterdamse zorgorganisatie Laurens heeft haar nieuwe revalidatielocatie ingericht als een hotel. Het resultaat is een prachtig gebouw in een gastvrije omgeving. Falco heeft via relatie Dura Vermeer zorggedragen voor de inrichting van het buitenterrein. Om een rustige sfeer te creëren, is er veel gebruikgemaakt van natuurlijke materialen zoals hout en warme aardetinten. De buitenruimte, die zich bevindt op het dak, is ingericht met FalcoBloc banken. In de daktuin zijn vier banken zonder rugleuning en drie banken met rug geplaatst.

Jong en oud samen op Falco banken in generatietuin In de gemeente Boxtel werd een generatietuin geopend. Op de kinderboerderij te Boxtel is een gemeenschappelijke tuin gemaakt, ingericht met FalcoRelax banken waar jong en oud elkaar kunnen ontmoeten. De generatietuin is een initiatief van de Seniorenraad, Woonwijs Boxtel, Stichting Alzheimer en Stichting Wijkorgaan Boxtel-Oost, om jong en oud samen te brengen. De generatietuin omhelst een avontuurlijke tuin voor de jeugd, een speelveld en een bloemen- en moestuin.

BOUWEN AAN DE ZORG | 55

Tekst: Lilian Heijmans

State of the art IC’s maken Brandwondencentrum Beverwijk gereed voor de toekomst

Het Brandwondencentrum van het Rode Kruis Ziekenhuis in Beverwijk heeft recent vier Intensive Care-kamers (IC-kamers) grondig verbouwd. Hiermee is het optimaal kunnen verplegen van patiënten met ernstige brandwonden een feit. Er is een ultramodern luchtdrukbeheersingssysteem in de IC-units aangebracht. Verder kunnen de nieuwe schuifdeuren de toegang naar de achtergelegen luchtsluis en -kamer hermetisch afsluiten. Mede hierdoor is de luchtdruk in de IC-kamers perfect te regelen en kunnen gevaarlijke bacteriën beter geweerd worden bij de kwetsbare patiënten. Het brandwondencentrum dateert uit de jaren negentig van de vorige eeuw. Het was dan ook hoognodig aan vernieuwing toe. Marko Wentzel, afdelingsleider van brandwondencentrum en IC:

Eén van de vernieuwde IC-kamers. (Beeld Han Vogel)

56 | BOUWEN AAN DE ZORG

“De huid beschermt ons tegen allerlei negatieve invloeden van buitenaf. Doordat deze bij brandwondpatiënten vaak over een groot deel van het lichaam is aangetast, krijgen bacteriën vrij spel.

Helaas worden steeds meer bacteriën resistent voor antibiotica, dus is het zaak de toevoer hiervan zoveel mogelijk te beperken. Bij de verbouwing hebben we hiermee dan ook terdege rekening gehouden.”

Brandwondencentrum, Beverwijk

Jeroen Schoorl en Marko Wentzel in één van de vernieuwde IC-kamers. (Beeld Lilian Heijmans)

Bouwperiode In nauw overleg met de bouwer zijn de vier IC-kamers in acht weken tijd volledig verbouwd. Vooraf is wel een tijdelijke voorziening gerealiseerd door vier andere ruimtes op te schalen naar IC-kamers. Vervolgens is er een ‘schuifplan’ opgesteld, zodat het primaire proces tijdens de verbouwing gewoon doorgang kon vinden. Aansluitend zijn er stofschotten geplaatst om vervuiling van de afdeling zoveel mogelijk tegen te gaan. “We hebben constant overleg gehad met de bouwer”, zegt Jeroen Schoorl, projectcoördinator Gebouwenbeheer en Bouwbureau. “Tijdens de verbouwing hebben we de IC-kamers die aangepakt moesten worden in onderdruk geplaatst, zodat er geen stof of vervuiling de afdeling opgeblazen kon worden. De aan- en afvoer van sloop- en bouwmaterialen gebeurde direct van buitenaf via een speciale lift die tegen de buitengevel was gebouwd.”

Aanpassing kamers Vanwege de zware hygiëne-eisen is alles in de nieuwe IC-kamers zo gemaakt dat het optimaal schoon te houden is. De wanden zijn bijvoorbeeld van pvc. Hiervoor is gekozen omdat er veel met oplossingen van zilvernitraat wordt gewerkt. Dit geeft vaak zwarte vlekken die je niet meer kunt verwijderen. Bij pvc gebeurt dit niet. Daarnaast zijn de kamers voorzien van instelbare LED-verlichting. Wanneer een arts een wond moet bekijken, kan hij het licht feller instellen, terwijl voor de patiënten eveneens zachte sfeerverlichting voorhanden is. Ook

Marko Wentzel knipt bij de officiële opening het lint voor de vernieuwde IC-kamer door. (Beeld Han Vogel)

zijn de schuifdeuren naar de kamers voorzien van doorzichtig glas dat met één druk op de knop kan worden omgezet naar melkglas. Zo kan de privacy van de patiënt gewaarborgd blijven zonder extra raamdecoratie, die vies kan worden. De bedden in de kamers zijn voorzien van nurse assist en slimme (smart) matrassen. Deze zorgen ervoor dat bed en matras naar alle kanten kunnen meebewegen. Hierdoor kan de verpleging de patiënt laten omrollen, zonder allerlei extra invasieve middelen toe te hoeven passen. Om in de kamer een optimaal klimaat voor de patiënt te creëren, zijn tempratuur en luchtvochtigheid regelbaar. Tijdens verbandwissels worden hier namelijk andere eisen aan gesteld dan de overige tijden gedurende de dag. Daarnaast zijn er nog extra warmtehemels aanwezig om de patiënt, indien nodig, bij te kunnen verwarmen.

Uitgassysteem en werkprocessen Door de nieuwe schuifdeuren en automatische kleppen in het plafond van de IC-kamer kan de ruimte hermetisch worden afgesloten. Dit helpt om ongewenste bacteriën buiten te houden. Soms brengen patiënten die helaas zelf mee. Dan kan de kamer in vier tot zes uur via een uitgassysteem volledig worden ontsmet. Daarmee worden resistente bacteriën gedood. Alle apparatuur in de ruimte kan deze procedure zonder beschadiging doorstaan. De benodigde materialen worden zoveel mogelijk buiten de kamer bewaard. Want als er ontsmet wordt en al deze spullen zijn nog binnen aanwezig, dan moeten

ze daarna allemaal worden weggegooid. Omdat er soms toch nog wat vergeten wordt bij het naar binnen gaan, is er van de kamer naar de gang een intercomsysteem geplaatst.

Veiligheid “We beschikken over een uitluistersysteem bij de teampost (zusterpost), waar via een beeldscherm en geluidsinstallatie precies gevolgd kan worden hoe het met de patiënt in de IC-kamer gaat. Dit systeem is van groot belang omdat de kamers niet alleen lucht-, maar ook geluiddicht zijn. Daarnaast wordt gebruikgemaakt van een lighthouse systeem. Dit is een soort stoplicht dat aan de buitenkant van de IC-ruimte is bevestigd, waarbij groen staat voor een goede luchtkwaliteit, oranje voor twijfel en rood voor onvoldoende luchtkwaliteit. Daarmee kunnen we in één oogopslag zien hoe de kamer ervoor staat en zo optimale zorg regelen voor onze patiënten. We zijn heel blij dat de verbouwing zo voorspoedig is verlopen en onze IC-kamers nu state of the art zijn”, besluit Wentzel.

•

FEITEN EN CIJFERS OPDRACHTGEVER Rode Kruis Ziekenhuis, Beverwijk HOOFDAANNEMER SBB Bouw, Beverwijk CONSTRUCTEUR Pieters Bouwtechniek INSTALLATEUR Kropman, Alkmaar (W), Schoonderbeek, Hillegom (E)

BOUWEN AAN DE ZORG | 57

Tekst en beeld: Loet van Bergen

Nationale Cleanroomdag in het teken van monitoring Op woensdag 12 oktober jl. vond in het Congrescentrum Spant in Bussum de 14de Nationale CleanroomDag plaats. Het is het jaarlijkse congres van de VCCN, waar cleanroommedewerkers de laatste ontwikkelingen op het gebied van Contamination Control kunnen volgen. Ook was er een informatiemarkt met een dertigtal toonaangevende bedrijven. Het programma bestond uit twee delen. Een lezingprogramma voor nieuwe vakgenoten waar onder andere onderwerpen als normen, ontwerp en specificatie, cleanroomvalidatie en schoonmaak & desinfectie aan bod kwamen. Evenals acht workshops die praktisch ingingen op de materie en waar vakgenoten tevens met elkaar konden discussiëren over het onderwerp.

OK-monitoring Interessant was de workshop OK-Monitoring. De deelnemers aan deze sessie hadden van tevoren vragen ingediend die in de vorm van stellingen werden gepresenteerd. Waar het vooral om draaide, waren de metingen zoals de KVE-bepalingen, een biotest (oppervlakte- en luchtmonsters) dat onderdeel is van de validatie. Hoe vaak moet je deze meting doen en wie moet het doen? Normaal gesproken doet een hygiënist dit. Uit de discussie kwam het advies naar voren om metingen te laten verrichten door een externe partij. Ook werd de wens uitgesproken om de KVE-meting periodiek te herhalen. VCCN-voorzitter Frans Saurwalt vertelde dat er in de WIP en IGZ geen officiële richtlijnen zijn voor KVE-metingen in de OK, maar het is wel wenselijk. Temeer omdat uit onderzoek blijkt dat lang niet alle ziekenhuizen een KVEmeting verrichten.

58 | BOUWEN AAN DE ZORG

VCCN Richtlijn 7 Uitgebreid werd er in de lezingen, workshops en wandelgangen gesproken over de VCCN Richtlijn 7 die de methode beschrijft voor het testen en classificeren van operatiekamers en opdekruimten in rust. Deze richtlijn is inmiddels een jaar van kracht. Het streven is dat alle ziekenhuizen eind 2017 aan deze richtlijn voldoen. “De ervaring met het toepassen ervan groeit en de consequenties van de introductie van de richtlijn worden zichtbaar”, vertelde Nick Veringmeier, Manager Business Development van Xendo. Toch zijn er volgens hem nog verschillende hardnekkige misverstanden met betrekking tot deze Richtlijn 7. “Uit de praktijk blijkt dat variatie in metingen regelmatig wordt veroorzaakt door het ontbreken van een goed protocol waarmee meetomstandigheden gestandaardiseerd zijn en de kennis van de richtlijn bij de uitvoerder. Naast inhoudelijke misverstanden krijgen wij regelmatig ook de vraag in welke mate IGZ de richtlijn handhaaft binnen de ziekenhuizen. Hiertoe heeft Xendo deze vraag neergelegd bij de inspectie-instantie zelf. Het antwoord van IGZ: alle instellingen worden geacht te werken volgens onder andere de WIP-richtlijnen en dat geldt dus ook voor een OK-afdeling.”

VCCN Richtlijn 8 Ter sprake kwam eveneens de VCCN Richtlijn 8, die

nog in ontwikkeling is. De VCCN heeft hiervoor een werkgroep opgericht waar Alex van den Berkt van Xendo onderdeel van uitmaakt. Richtlijn 8 heeft tot doel heeft om de luchtkwaliteit te monitoren tijdens een operatie; real-time monitoring van besmettingsrisico’s dus. Tot nu toe wordt de prestatie van een cleanroom vooral gemeten met deeltjestellers. Die metingen geven waardevolle informatie over de zwevende deeltjes, maar geen informatie over de potentieel meer contaminerende macrodeeltjes in een cleanroom. Deze nieuwe methode van monitoren van deeltjesdepositie levert nieuwe data op die gebruikt kan worden voor het vinden van deeltjesdepositie-oorzaken en voor het ontwikkelen van oplossingen om de deeltjesdepositie op een specifieke locatie te verminderen, met als uiteindelijk doel het verbeteren van de operationele kwaliteit van een cleanroom. Tevens kan deze data gebruikt worden om het risico van contaminatie door deeltjes op specifieke locaties en tijdstippen te bepalen. Daarnaast kan de data gebruikt worden om het juiste tijdstip en de tijdsduur van het blootstellen van een kwetsbaar product in de cleanroomomgeving te bepalen. Het zichtbaar maken van deeltjesdepositiegebeurtenissen en het bepalen van deeltjesdepositiesnelheden kan in combinatie met beschreven analyses helpen bij de verbetering van bewustwording, gedrag en motivatie van de medewerkers. Het

Nationale Cleanroomdag , Bussum

is nu nog vaak zo dat medewerkers op een OK niet precies de gevolgen weten van hun handelingen. Ze hebben een houding van ‘Ik doe wat ik moet doen en dan is het mijn probleem niet meer’. De gevolgen zijn vooral zichtbaar bij POWI’s (PostOperatieve Wond Infecties). Diverse studies hebben aangetoond dat de luchtgedragen contaminaties verantwoordelijk zijn voor een groot aantal POWI’s. Luchtgedragen contaminaties hebben diverse oorzaken en zijn vanwege hun onzichtbaarheid moeilijk te beheersen. Twee belangrijke aspecten om dit te beheersen, zijn gedrag en discipline op de afdeling. Jarenlang zijn oplossingen gezocht in de vorm van techniek, zoals betere luchtbehandeling en ICTmogelijkheden, terwijl het grootste verbeterpunt zit in bescheidenheid, discipline en teamwork.

•

BOUWEN AAN DE ZORG | 59

Veiligheid, kwaliteit en herleidbaarheid Zijn belangrijke zaken die niet alleen spelen binnen zorginstellingen, maar ook in de industrie. Processen dienen gecontroleerd te worden, waarbij instellingen aan de hoogste kwaliteitseisen moeten voldoen. IKS International uit Rosmalen biedt, gebruikmakend van haar eigen monitoringsysteem XiltriX, een oplossing voor toepassingen binnen de zorg. Of het nu gaat om het monitoren van biobanken, cryo-opslag, medicijnkoelkasten, laboratoriumapparatuur of apparatuur en ruimtes in een cleanroomomgeving, XiltriX biedt met het 21 CFR part 11 conforme, kalibreerbare en valideerbare systeem een oplossing voor het hele ziekenhuis. Door middel van een bekabeld en/of draadloze oplossing beantwoordt XiltriX aan alle behoeftes van de gebruiker. Het biedt inzicht in het systeem op zowel de werkplek als thuis. Processen worden traceerbaar geregistreerd en bij kritische situaties wordt de gebruiker door verschillende alarmmodules gewaarschuwd. Kortom: een totaaloplossing voor alle behoeften op registratiegebied. Voor meer informatie over de vele mogelijkheden, bezoek www.iksinternational.com of www.xiltrix.com

Meten, monitoren, alarmeren en weergeven:

Pedak meettechniek levert complete (meet)oplossingen voor zorginstellingen Weet u wanneer het klimaat van uw kliniek, isolatiekamer of (groot)keuken goed of fout is? En hebt u controle op de luchtstroom in uw operatiekamer? De kwaliteit die u levert is mede-afhankelijk van de omgeving waarin gewerkt wordt. Wat zijn de ideale specificaties van uw operatie-, productie- en opslagomgevingen? En hoe voldoen uw ruimten hieraan? Pedak meettechniek zorgt ervoor dat zorginstellingen eenvoudig hun kritische punten kunnen meten en registreren. Van keuken (HACCP) tot cleanroom… voor de temperatuur in uw gerecht tot de luchtvochtigheid in de operatiekamer. Eenvoudig hebt u 24/7 alle belangrijke waarden onder controle, zoals temperatuur, luchtvochtigheid, verschildruk en luchtstroom. Benieuwd wat deze oplossingen voor u kunnen betekenen?

Brecon toont nieuw GMP wanden plafondsysteem Alhoewel er nog geen sprake was van een officiële introductie, kon Brecon toch een eerste indruk geven van het nieuwe GMP cleanroomsysteem. Het nieuwe systeem is modulair te bouwen en beschikbaar in zowel staal als HPL. De panelen zijn gevuld met steenwol of aluminium honeycomb. Zowel de cassettepanelen als ook de flushdeuren en -ramen hebben een wanddikte van 70 mm. Het plafond is beloopbaar. In combinatie met speciale profielen voor hoeken t-verbindingen alsmede vloerprofielen ten behoeve van holle plintafwerking, is Brecon in staat een volledig flush afgewerkte cleanroom te bouwen. Een uniek deuren kozijnprofiel met dubbele afdichting en volledig flush geïntegreerde raampartijen completeren het geheel. Na verkrijging van een GMP-certificaat door het ‘Fraunhofer-Institute’ zal de officiële introductie begin 2017 plaatsvinden. Hierover leest u binnenkort meer.

60 | BOUWEN AAN DE ZORG

De specialisten van Pedak meettechniek helpen u graag! www.pedak.nl

Scan Modul Medi-Math levert wereldwijd Nederlandse topkwaliteit De modulaire 60 x 40 opbergsystemen van Scan Modul Medi-Math zijn wereldwijd een begrip in de zorginstellingen. De geschiedenis van het bedrijf, waarvan de wortels in Scandinavië liggen, gaat meer dan honderd jaar terug. Scan Modul Medi-Math is vertegenwoordigd binnen, maar ook ver buiten Europa. Sinds oktober 2014 is het een geprivatiseerd Nederlands bedrijf. Bij het hoofdkantoor in Houten bevindt zich ook het centrale magazijn. Dit is geen toeval, want er is vrijwel geen Nederlands ziekenhuis waar ze niet werken met de modules, kasten en wagens van Scan Modul Medi-Math. Op deze locatie worden alle Scancell medicijn-, transport- en behandelwagens geassembleerd. Scancell is een echt Nederlands product, welke wordt toegespitst op de specifieke klantenwens, inclusief vijf jaar garantie, waar één jaar gebruikelijk is in de branche. De kasten met gepatenteerde aluminium rand en scharnieren zijn hiervan ook een prachtig voorbeeld. Met goed advies en onze volledige productrange kunnen we de klant ontzorgen en bouwen aan de toekomst in de zorg. Voor meer informatie www.scanmodul.com

Slowakije kiest voor Nederlandse Ziekenhuisinnovatie De Slowaakse zorgleverancier Svet Zdravia presenteert vol trots het ontwerp voor haar nieuwe ziekenhuis in Bratislava. Dit ‘Next Generation Hospital’ is in de achterliggende negen maanden ontworpen door Dutch Health Architects (DHA), een joint venture van EGM architecten uit Dordrecht en de Jong Gortemaker Algra architecten uit Rotterdam. Het Nederlandse team werd door de Slowaakse private opdrachtgever geselecteerd vanwege de expertise om ziekenhuisprocessen efficiënt in te richten met behoud van een hoog serviceniveau en comfortbeleving. Vanuit de ambitie om een prettige en functionele omgeving te creëren voor patiënten, bezoekers en zorgprofessionals, is door DHA een ziekenhuis ontworpen met een futuristische uitstraling die niets weg heeft van een traditioneel ziekenhuis. De hoge ruimtelijke kwaliteit, het gebruik van natuurlijke materialen, de groene patiotuinen en de grote ramen zorgen met veel daglicht en een groene oase voor een ‘healing environment’ en een wijds uitzicht over de omgeving waar het gebouw deel van uitmaakt. Het ontwerp draagt bij aan een zo spoedig mogelijk herstel van de patiënten; de verpleegafdelingen bieden ruimte voor actieve revalidatie. Het ziekenhuis beschikt over korte looplijnen en een efficiënt dagbehandelingscentrum, voorbereid op de nieuwste technologie. Dat dit binnen de budgetten die hiervoor beschikbaar zijn in Slowakije realiseerbaar is, onderstreept de Nederlandse expertise. Diverse vernieuwende concepten die door de moedermaatschappijen van DHA in Nederland zijn ontwikkeld, hebben hun weg gevonden in dit ontwerp. Het team creëert in Slowakije een ‘Next Generation Hospital’ waar menig Nederlands ziekenhuis jaloers op zou zijn. Een mooi visitekaartje voor de Nederlandse visie op en expertise in zorgarchitectuur.

BOUWEN AAN DE ZORG | 61

VU O|2 Labgebouw officieel in gebruik genomen Het nieuwe O|2 Labgebouw op de campus van de Vrije Universtiteit Amsterdam is eind september officieel geopend door Wethouder en Locoburgemeester van Amsterdam Kajsa Ollongren, samen met Wouter Bos (bestuursvoorzitter VUmc), Geert ten Dam (voorzitter College van Bestuur UvA) en Jaap Winter (voorzitter College van Bestuur VU Amsterdam). De nieuwbouw is een ontwerp van EGM architecten en biedt onderdak aan meer dan 850 onderzoekers en masterstudenten die samenwerken aan belangrijke maatschappelijke vraagstukken op het gebied van Human Health & Life Sciences. Naast laboratoria en onderwijsfuncties bevat het gebouw ook bijeenkomstfuncties en restauratieve functies. In het O|2 Labgebouw werken onderzoekers van uiteenlopende vakgebieden van de UvA, VU en VUmc samen aan nieuwe, veilige medicijnen voor de toekomst en aan slimme technieken

om kankercellen eerder en beter in beeld te brengen. Zij doen onderzoek naar volksgezondheidsproblemen zoals de preventie van alzheimer en obesitas. De unieke samenwerking zal een

flinke impuls geven aan grote maatschappelijke gezondheidsvragen over hart- en vaatziekten bij vrouwen en het versterken van de afweer tegen kanker met vaccins.

Het O|2 Labgebouw werd officieel geopend door Wethouder en Locoburgemeester van Amsterdam, Kajsa Ollongren. Gezamenlijk met Wouter Bos (bestuursvoorzitter VUmc), Geert ten Dam (voorzitter College van Bestuur UvA) en Jaap Winter (voorzitter College van Bestuur VU Amsterdam). Het nieuwe labgebouw is een mijlpaal in wetenschappelijke samenwerking en is één van de eerste gebouwen in academisch Nederland dat gebouwd is vanuit één onderzoeksthema. (Beeld Caren Huygelen)

62 | BOUWEN AAN DE ZORG

VU O|2 Labgebouw, Amsterdam

Het nieuwe laboratoriumgebouw O|2 is een bijzondere verschijning ontworpen door EGM architecten. Het gebouw is vormgegeven als een kubus waar op strategische plaatsen massa is uitgesneden. Hierdoor ontstaat een fascinerende structuur met mooie zichtlijnen en kan daglicht diep in het gebouw binnendringen. De uitsneden komen samen in het hart van het gebouw: het atrium. Het gebouw heeft een heldere en functionele indeling met laboratoria aan de west- en oostkant, kantoren aan de noorden zuidkant en de facilitaire ruimtes in het midden. Waar de verschillende gebruiksfuncties in elkaar overlopen, zijn ontmoetingsplekken gecreëerd. Deze zorgen voor optimale interactie tussen medewerkers en studenten. Het O|2 gebouw kent vele doorkijkjes door het gebouw heen en over de verschillende verdiepingen. Het atrium en de ontmoetingsruimten op verschillende niveaus bevorderen de interactie en koppelen met grote lichte vides de verschillende verdiepingen aan elkaar. Zo draagt het gebouw bij aan optimale kennisuitwisseling. Op de begane grond is ruimte voor winkels, horeca, een informatiecentrum en conferentie- en onderwijszalen. In het gebouw is rekening gehouden met de steeds veranderende onderzoeksprogramma’s door flexibele, universele laboratoriummodules in een vast stramien te ontwerpen, die naar wens geschakeld kunnen worden. Zo faciliteert het gebouw ook toekomstige ontwikkelingen.

•

(Beeld EGM)

BOUWEN AAN DE ZORG | 63

WWW.ARTIMO.NL

Inservo: de zorg in beweging Inservo, onderdeel van de Amarant Groep, heeft kennis van zorgzaken en neemt taken gedeeltelijk of geheel van u over. Onze medewerkers zijn op de hoogte van de laatste weten regelgeving, zijn expert in de zorg en hebben kennis van (zorg)processen. Dankzij onze modules op maat kiest u de ondersteuning die bij u en uw organisatie past. U kunt zich weer focussen op uw kerntaak: het leveren van goede zorg!

Met de ondersteuning van Inservo kunnen zorginstellingen zich richten op hun kerntaken Bouwbegeleiding

Administratie digitaliseren

Financieel Advies

Klachtenfunctionaris

Ketelhavenstraat 55 | 5045 NG Tilburg | +31 886110000 | info@inservo.nl | www. inservo.nl 16500527_Inservo-Amarant 1-2.indd 1

18-10-16 10:35

Boek: ‘Zorgvuldig bouwen aan de zorg’

Tekst: Willem de Volder

Boek: ‘Zorgvuldig bouwen aan de zorg’

Kennis vergaren en delen als opmaat naar een ‘Olympisch niveau’ Het betrekken van marktpartijen door het delen en vergaren van kennis zijn zo maar een aantal kwalificaties, die architect Mark Siebers van Groosman maakt over zijn laatste vakboek ‘Zorgvuldig bouwen aan de zorg’. In het Groosman Lab is samen met bijvoorbeeld kostendeskundigen, constructeurs en parkeerdeskundigen ooit gestart met het ontwikkelen van een ‘parkeergaragebijbel’. In navolging daarop, bleek dat er op het gebied van zorg ook weinig gebundelde kennis was. Het mondde uit in ‘Zorgvuldig bouwen aan de zorg’. ‘Een lijvig maar ook een levend docu-

ment’, karakteriseert Siebers het boek. “We bieden het aan met de boodschap: ‘Lees het goed door en kom met commentaar’. Dat verwerken we dan weer waardoor het actueel blijft. Door te delen, krijg je meer terug.” De inhoud heeft cachet gekregen door de kennisinbreng van belangrijke spelers in het zorgveld zoals zorgpartijen, cliënten, beleggers en corporaties.

Het Groosman Lab heeft al die informatie niet alleen gebundeld maar ook verrijkt met eigen kennis van de zorgwereld. Uiteraard is er gekeken naar het verleden, maar het gros van de aandacht in het boek is er voor heden en toekomst. Demografische, medische, duurzame en technische en politieke ontwikkelingen hebben hun weerslag op de inhoud. Het totaalbeeld verrijkt de beslissers met het nemen van de juiste stappen, die nodig zijn voor toekomstgericht bouwen aan de zorg. In het boek wordt de groei van de sector geschetst.

Zorgvuldig bouwen in de zorg

Siebers: “De vergrijzing en de daaraan gekoppelde zorg gaat in onze samenleving een grote rol spelen. Waren er in 2003 nog 0,7 miljoen alleenstaande ouderen, in 2030 zijn dat er 1,3 miljoen! Er moet veel gebeuren in de zorgvraag en de daaraan gekoppelde invulling en kwaliteit. Nee, we hebben geen eensluidend antwoord, maar schetsen een beeld waarmee eenieder zijn voordeel kan doen.”

•

De uitgave is te bestellen via Groosman, info@groosman.com of 010 2014000 www.groosman.com

made to meet

Zorgvuldig bouwen in de zorg

Steeds meer vrijwilligers in de zorgsector

BOUWEN AAN DE ZORG | 65

Tekst en beeld: AZ Sint Maarten

Gevel nieuwbouwziekenhuis AZ Sint-Maarten ‘gesampled’

Koen van den Broek geeft helende kracht van kunst vorm op gevel AZ Sint-Maarten Wie langs de werf van het nieuwbouw- Eerste aanzet startte al ziekenhuis AZ Sint-Maarten rijdt ter zes jaar geleden hoogte van de R6 in Mechelen, kan De architectuur van het nieuwbouwziekenhuis er niet naast kijken. De gevel kleurt draagt bij tot het welbevinden van de patiënt. Onder voortaan met een kunstwerk ‘Sampled’ meer de grote glaspartijen spelen daarbij een grote van de hand van Koen van den Broek. rol. Omdat de gevel in het algemeen vrij sober is, Het is een mooi voorbeeld van hoe het opperden de architecten in het beginstadium al om helend karakter van architectuur en iets extra te doen met de grote ramen. Dat was dan ook meteen het uitgangspunt bij de keuze van het kunst elkaar vinden. kunstwerk, geïntegreerde kunst dat de tand des tijds kan doorstaan en bijdraagt tot het helend karakter van het ziekenhuis.

66 | BOUWEN AAN DE ZORG

Aangezien de aard en functionaliteit moest het kunstwerk al in een vroeg stadium van de bouwplannen in samenwerking met het architectenbureau worden ontwikkeld. Het hele traject voor de ontwikkeling en integratie van dit kunstwerk heeft dan ook zes jaar geduurd. Daarnaast was het de doelstelling om niet alleen iets te maken voor de gebruikers van het ziekenhuis, maar ook iets bij te dragen aan de gemeenschap als geheel. Al wie de R6 passeert, kan niet naast het gebouw kijken en dus ook niet naast het kunstwerk.

AZ Sint-Maarten, Mechelen

“Ik denk dat kunst ergens helend kan werken, als een soort afleidingsmanoeuvre, een spiegel op de maatschappij. Kunst laat mensen nadenken. Mensen geven hun persoonlijk interpretatie aan die kleurschakeringen of die fragmenten, samengebracht uit heel de wereld in één gebouw. Dat geeft hen een andere beleving dan op een grijs gebouw te kijken wanneer het weer eens regent in België.” - Koen van den Broek, kunstenaar

“Eind 2018 zal het AZ Sint-Maarten zijn drie campussen samenbrengen in één hedendaagse, moderne en functionele omgeving. Het helende karakter van het gebouw wordt gevormd door frisse lucht, veel daglicht, doordacht kleurgebruik, zicht op groendaken en contact met de groene omgeving.” - Jan Ennekens, algemeen directeur AZ Sint-Maarten

'On the road' Het werk van Koen van den Broek bezit een onmiskenbaar ‘on the road’ gevoel. Als vertrekpunt voor zijn werken fotografeert hij vaak in Californië of op andere reizen zoals Korea en Japan. Dat analoge fotomateriaal gebruikt hij als schets of voorstudie om het beeld voor zijn kunstwerk te creëren. De beelden die hij gebruikt, hebben een ‘afwezigheid’ zoals barsten in een wegdek, delen van verkeersborden, schaduwen, stukken landschap, de lampen van een auto…, kortom details die manipulatie van een menselijke soort verraden. Met zijn fototoestel kadert en selecteert hij, in de studio kiest hij nauwgezet wat het doek haalt en wat overbodig is. De suggestie van wat is en nog komen kan, zorgt voor een desolate, mystieke sfeer. Filmische en kunsthistorische referenties zijn nooit ver weg. Kleur en opbouw zijn heel belangrijk.

Alternatieve werkwijze

Koen van den Broek Kunstenaar Koen van den Broek (Bree, 1973) bouwde de voorbije achttien jaar een stevige internationale carrière uit en eiste zijn plaats op als één van de belangrijkste Europese hedendaagse schilders. Zijn werk is terug te vinden in collecties, musea en tentoonstellingen wereldwijd en hij wordt vertegenwoordigd door vijf galeries in New York (Albertz Benda Gallery), Brussel (Galerie Greta Meert), Londen (Marlborough Contemporary), Keulen (Philipp von Rosen Galerie) en Seoul (Baton Gallery).

De grootte en complexiteit van het project voor AZ Sint-Maarten verplichtte de kunstenaar te zoeken naar een alternatieve werkwijze. Van den Broek besloot zijn bestaande werken opnieuw op te zoeken. Als een DJ samplete hij details uit ouder werk digitaal tot nieuwe beelden. Het contrast tussen donkere sereniteit en kleurrijke dynamiek weerspiegelt de realiteit van een ziekenhuis waar vreugde en verdriet, leven en dood en het alledaagse en ondenkbare samenkomen. Het werk moet dan ook de dagdagelijkse beleving van dokters, verplegers, patiënten, voorbijgangers en bezoekers ondersteunen. Hoe men het werk ervaart, is afhankelijk van waar men zich bevindt en vanuit welk perspectief men kijkt. Je ziet van buitenaf één groot kleurrijk werk of slechts een fragment, lijnen of een kleurvlak vanuit één van de vele kamers of werkplekken. Het biedt eenieder vanuit zijn eigen verhaal de mogelijkheid een eindeloze waaier aan indrukken te openen zoals kracht, hoop, verwondering, vreugde, woede, escapisme, loutering of troost.

Welslagen van meerdere partijen Praktisch Er is een film gemaakt over het kunstwerk, te bekijken via het Youtube-kanaal van AZ Sint-Maarten, link: https://www.youtube.com/watch?v=5L7uzb3CPqY Meer info over het nieuwbouwproject: www.azsintmaarten.be/nieuwbouw

In het project werkten meerdere partijen nauw samen: kunstcel van de Vlaamse Bouwmeester, bouwheer AZ Sint-Maarten, architecten VK Studio, kunstenaar Koen van den Broek, algemene aannemer MBG en glasfabrikant Polypane glasindustrie. Dit kunstproject kadert binnen het decreet van 23 december 1986. Dit geeft aan dat gesubsidieerde bouwwerken van de Vlaamse overheid in hun bouwproject een kunstproject dienen op te nemen.

•

BOUWEN AAN DE ZORG | 67

The right way to building structures

Flexibele gebouwstructuren voor ziekenhuizen Airdeck is het lichtgewicht vloersysteem dat architectuur, engineering en installaties verzoent. De Airdeck-elementen zijn in twee richtingen dragend en kunnen grote overspanningen aan. Hiermee maakt Airdeck het mogelijk de ontwerper tegemoet te komen in creatie en architectonische vrijheid; het neerzetten van een gebouw met een transparante en slanke uitstraling. Hierdoor is maximale aanpasbaarheid van de inrichting voor nu en in de toekomst gewaarborgd. Airdeck zorgt voor een lichte gebouwstructuur met grote overspanningen zonder balken of ondersteunende muren. Dit zorgt voor een optimalisatie van: • de fundering • kolommen • het materiaal (hoeveelheid beton, staal etc.) • de totale bouwhoogte. Maximale herindeelbaarheid

The right wayEen constructie met Airdeck komt de vraag naar flexibiliteit en dynamiek in een gebouw to building structures tegemoet. Door de grote overspanningen en vlakke plafonds, kunnen ruimtes gemakkelijk heringedeeld worden. Bovendien kan nieuwe apparatuur eenvoudig geïntegreerd worden. Voor Nederland: De Hoop Pekso Postbus 19 4530 AA Terneuzen www.airdeck.nl Voor België en Luxemburg: Airdeck Building Concepts nv Prins-Bisschopssingel 36 bus 7 B-3500 Hasselt www.airdeck.com

Airdeck draagt hierdoor bij aan toekomstbestendige gebouwstructuren.

ZNA Cadix, Antwerpen (BE) © Robbrecht en Daem Architecten - VK Group Architects & Engineers

Ommelander Ziekenhuis, Scheemda (NL)

Ziekenhuis Maas en Kempen, Maaseik (BE)

Ziekenhuis Maas en Kempen Maaseik OPPERVLAKTE: 25 000 m²

Ommelander Ziekenhuis, Groningen Tekst: xx Beeld: xxx

Ommelander Ziekenhuis Groningen realiseert een nieuw ziekenhuis in het Groningse Scheemda. Het ziekenhuis bestaat uit vier grote bouwdelen: een hoofdentree, een polikliniek, een beddenhuis en een zogenoemde hotfloor met onder andere operatiekamers en Intensive Care. De nieuwbouw vervangt de gebouwen op de huidige locaties in Delfzijl en Winschoten.

Airdeckvloer : de basis van een future-proof ziekenhuis ®

De werkvloer binnen een ziekenhuis is continu onderhevig aan verandering. Letterlijk, want voortdurend wordt gezocht naar de meest efficiënte en effectieve indeling van het gebouw. Dat dit een grote uitdaging is, staat buiten kijf. Gelukkig zijn er producten die een slimme oplossing bieden. Flexibiliteit is ook genoemd als één van de uitgangspunten tijdens de ontwikkeling van het projectplan voor Ommelander Ziekenhuis. Door een constructie met Airdeckvloeren® uit te voeren, is het mogelijk grote overspanningen te creëren zonder balken of ondersteunende muren. Dit maakt maximale herindeelbaarheid van ruimtes mogelijk. Heel concreet wil dit zeggen dat behandelkamers, operatiekamers, wachtruimtes en kantoren in de toekomst een andere functie kunnen krijgen. En dat zonder ingrijpende verbouwingen.

Constructie en aardbevingsbestendig Een aspect waar in de constructie rekening mee moest worden gehouden, is de aardbevingsbestendigheid van het gebouw. Het nieuwe Groningse ziekenhuis ligt in het aardbevingsgebied waardoor het noodzakelijk is om de constructie aardbevingsbestendig te ontwerpen. Immers de veiligheid van de mensen in het ziekenhuis staat voorop. Door een beving ontstaan zowel horizontale als verticale grondtrillingen. Het gevolg van horizontale grondtrillingen is dat de massa van het gebouw boven de grond in beweging wordt gebracht. Een Airdeckvloer® heeft geïntegreerde Airboxen en geeft een reductie van het gebouwgewicht, wat zorgt voor een lagere aardbevingsbelasting. Pieters Bouwtechniek heeft in een 3D rekenmodel het gereduceerd gewicht van de vloer meegenomen.

Hierdoor zijn er minder ingrijpende voorzieningen nodig om het Ommelander Ziekenhuis aardbevingsbestendig te maken. Airboxen kunnen weggelaten worden om de optredende kracht bij een aardbeving op te vangen. Gezien de kleine afmeting van de box in het grid, kan dit optimaal worden ingevuld. Airdeck combineert prefab onderdelen met een monolithisch karakter. Hierdoor ontstaat een solide verbinding tussen vloer en draagstructuur. De Airdeckvloer® zorgt voor een reductie van het gebouwgewicht. Dit zorgt in elke omgeving voor vermindering van de hoeveelheid palen en wapening van de fundering en bovenbouw

ëerd en hebben de kamers uitzicht op het landschap. Deze elementen zorgen voor een duidelijke routing en geven een sterke verbinding met het kenmerkende landschap. Een Airdeckvloer® maakt het mogelijk gebouw, interieur en landschap te binden zodat natuur en architectuur met elkaar versmelten. Door de open structuur van het gebouw kan voldoende daglicht, oriëntatie en uitzicht worden gegarandeerd. Zaken die het welzijn van de patiënt in een ziekenhuis bepalen. Licht, lucht en ruimte kunnen op deze wijze diep in het gebouw doordringen en zorgen voor een prettige en natuurlijke sfeer wat de uiteindelijke beleving ten goede komt.

•

Een gebouw waar je je thuis voelt Naast toekomstige herindeelbaarheid en aardbevingsbestendigheid heeft Leeuwenkamp Architecten de opdracht gekregen om het ziekenhuis een huiselijke uitstraling te geven. Welkom, glimlach, direct helpen, schoon, rust, duidelijk en oog voor de patiënt zijn voor de architect belangrijke kernwoorden geweest tijdens het ontwerp van het Ommelander Ziekenhuis. Deze huiselijkheid komt tot uiting door het kleurgebruik en de eigen kenmerken in vorm, materiaal of kleur voor de verschillende bouwdelen. Daarnaast worden er ruime gangen met veel lichtinval gecre-

FEITEN EN CIJFERS OPDRACHTGEVER ARCHITECT CONSTRUCTEUR AANNEMER START ONTWERP OPLEVERING VLOEREN

Ommelander Ziekenhuis Groningen Leeuwenkamp Architecten Pieters Bouwtechniek Dura Vermeer Bouw Hengelo BV 2013 januari 2018 27.625m2 Airdeckvloer®

BOUWEN AAN DE ZORG | 69

Uw AED in geval van nood altijd klaar voor gebruik. We know.

Uw AED moet in geval van nood altijd klaar zijn voor gebruik. Het is daarom van groot belang dat uw AED goed wordt onderhouden. Maar wat is goed onderhoud? Wanneer moeten de elektroden en batterijen van uw AED worden vervangen? Wat moet u doen nadat uw AED is gebruikt? Is de software van uw AED nog up to date? Wat moet u doen als uw AED een storing heeft? Kies een onderhoudsabonnement voor uw locatie op:

saval.nl

AED onderhoud: geregeld niet geregeld Zoals geldt voor blusmiddelen, is voor AED’s eveneens de aanschaf niet voldoende. Om de werking niet aan het toeval over te laten tijdens een calamiteit, is onderhoud geen overbodige luxe. Verspreid over Nederland bevinden zich tussen de 60.000 en 80.000 AED’s. Een aantal dat in theorie veel leed zou kunnen voorkomen. Zonder het onderhouden van deze apparaten zijn lege batterijen, defecte elektroden of binnendringend vocht enkele boosdoeners die deze aantallen teniet doen. Voor het onderhoud aan AED apparaten heeft Saval drie onderhoudsabonnementen samengesteld. Daarnaast is de AED training van grote toegevoegde waarde voor het correct inzetten van het apparaat. Kijk voor meer informatie op www.saval.nl

Oogziekenhuis Rotterdam ontvangt Smiley voor kindzorg Eind oktober heeft Stichting Kind & Ziekenhuis een Smiley uitgereikt aan het KinderOOGcentrum van Het Oogziekenhuis Rotterdam, voor de zorg op de polikliniek. Het ziekenhuis ontvangt als één van de eerste organisaties de Smiley voor de polikliniek omdat ze zich positief onderscheidt op het gebied van kindzorg en voorzieningen voor kind en ouders. De ‘Smiley Polikliniek & Eerstelijns Kindzorg’ is toegekend na een keuring van het KinderOOGcentrum. Onder andere de website, (digitale) patiëntinformatie, foto’s en filmpjes zijn beoordeeld. Kind & Ziekenhuis heeft daarbij alle geldende criteria positief beoordeeld, waaruit blijkt dat de kinderpolikliniek erg kindgericht is. Zo is het KinderOOGcentrum volledig ingericht op basis van de wensen en behoeften van het kind en zijn medewerkers getraind om met de gevoelens van kinderen en hun ouders om te gaan. Het Oogziekenhuis is erg blij met de toekenning van de Smiley. “We zijn trots dat we als één van de eerste ziekenhuizen de Smiley Polikliniek & Eerstelijns Kindzorg hebben behaald. Dit is een groot en terecht compliment voor de medewerkers van het KinderOOGcentrum die de zorg dagelijks leveren”, aldus

Nico Klay, voorzitter Raad van Bestuur van Het Oogziekenhuis Rotterdam. “Het Oogziekenhuis staat voor kindgerichte medische zorg vanuit het perspectief van kind en ouders. We zien het keurmerk als een mooie stimulans om samen met kinderen de zorg te blijven verbeteren.”

BOUWEN AAN DE ZORG | 71

Hoekschuifdeuren bieden nieuwe interieurmogelijkheden invisidoor SDX hoekopstelling • Ook beschikbaar voor schuifdeuren in een hoekopstelling • Ruimtes afscheiden zonder in te boeten aan ‘ruimtegevoel’ • Creatieve oplossing voor een afsluitbare badkamer die toch toegankelijk is voor rolstoelgebruikers

nv Argent Alu sa | Bankstraat 2, 9770 Kruishoutem - Belgium T +32 (0)9 333 99 99 | F +32 (0)9 333 99 90 | info@argentalu.com | www.argentalu.com

bouwen_aan_de_zorg_argenta_197x130_0716.indd 1

argenta

opening doors Follow us on:

12/07/16 11:51

Efficiënte buitenzonwering voorkomt oververhitting Het Jan Palfijn Ziekenhuis in Gent (BE) maakte een ware metamorfose door. Luifels met doorlopende aluminium lamellen van RENSON®, gemonteerd boven de ramen, laten patiënten, bezoekers en personeel genieten van de aangename zonnewarmte op koudere wintermaanden, terwijl tijdens de warmere dagen de zonnestralen tegengehouden worden om oververhitting te vermijden.

Luifel met Icarus® lamellen

Wenst u meer informatie ? www.renson.nl

bouwen_aan_de_zorg_NDL_197x130_0716.indd 1

12/07/16 10:04

Interieur

HOEKSCHUIFDEUREN BIEDEN NIEUWE INTERIEURMOGELIJKHEDEN Met het invisidoor SDX125-pakket heeft argenta al langer een totaalpakket in het assortiment om schuifdeuren onzichtbaar in te werken. Van het aluminium deurkader is na plaatsing niets meer te zien en ook het schuifdeurbeslag zit discreet weggewerkt. Houten schuifdeuren tot 100 kg kunnen hiermee perfect worden geïntegreerd in een strak en minimalistisch interieur. Nu de invisidoor SDX ook beschikbaar is voor schuifdeuren in een hoekopstelling, opent dat een pak nieuwe interieurmogelijkheden. Zowel in woonzorgcentra enerzijds als in lofts anderzijds is het de kunst om kleine ruimtes te kunnen afscheiden zonder te moeten inboeten aan ‘ruim-

tegevoel’. In woonzorgcentra en rusthuizen is dat vaak een hele uitdaging op de steeds beperktere beschikbare ruimte. Een hoekschuifdeur is dan een creatieve oplossing voor een afsluitbare badkamer die tegelijk toch vrij toegankelijk is voor rolstoelgebruikers.

Een loft ademt openheid en daar is de invisidoor SDX dan ook perfect op zijn plaats. Aangezien de deuren in open stand volledig in de muur verdwijnen, blijft het open gevoel van een loft perfect intact, terwijl je toch in een vingerknip twee ruimtes van elkaar scheidt.

•

BOUWEN AAN DE ZORG | 73

Tekst: Lieke van Zuilekom Beeld: TBI KennisLAB

‘BIM is meer dan een ontwerptool’ In navolging van de maak-, vliegtuig- en scheepvaartindustrie wordt ketenintegratie steeds actiever toegepast in de bouw, met als doel om beter, sneller en goedkoper te presteren en om faalkosten tot een minimum te beperken. Een belangrijke sleutel in dit proces is BIM, weet Hayo Meijs, Programmamanager BIM bij TBI KennisLAB. “Niet alleen voor de bij de bouw betrokken partijen, maar ook voor opdrachtgevers en gebruikersgroepen biedt een digitale 3D-maquette uitkomst”, vertelt Meijs. “Behalve dat je inzicht creëert in het te maken object – wat door veel mensen als zeer prettig wordt ervaren, kun je informatie beter overdragen. Vanaf de eerste schetsontwerpen van de architect tot en met langdurig beheer en onderhoud.” Contractvormen van dertig jaar zijn vandaag de dag al lang geen uitzondering meer, vertelt hij. “Maar hoe borg je

74 | BOUWEN AAN DE ZORG

dat de informatie die je nu toevoegt, over dertig jaar nog beschikbaar is voor onze opvolgers? Want één ding is duidelijk bij dit soort contracten: degenen die het contract hebben ondertekend, zijn hoogstwaarschijnlijk niet meer werkzaam op het moment dat een dergelijk contract afloopt. Onze opvolgers moeten dan terug kunnen vallen op informatie waarop in het verleden bepaalde beslissingen zijn genomen. Door de digitalisering en informatisering in de bouw is dit binnen handbereik gekomen.”

Beleving Aan de voorkant van het proces speelt volgens Meijs met name het belevingsaspect een rol. “Door opdrachtgevers en eindgebruikers hun nieuwe woning, utiliteits- of industriegebouw van tevoren te laten beleven, inclusief de omgeving waarin het gebouw komt te staan, creëer je niet alleen nieuwe marketingmogelijkheden en verkoopkanalen, maar kun je ook indelingen en processen in een vroegtijdig stadium al optimaliseren. De gedachte ‘Operational

Software

excellence: first time right’, sluit hier goed bij aan. Het in één keer goed neerzetten van een gebouw is voor alle stakeholders aantrekkelijk. Processen worden niet meer verstoord, waardoor efficiënter gebouwd kan worden. Kortere doorlooptijden, minder meerwerk en minder faalkosten zijn het gevolg. Daar zijn niet alleen de bouwende partijen, maar zeker ook opdrachtgevers bij gebaat.”

Inzicht en overzicht Vandaag de dag werken de ondernemingen van TBI een groot deel van hun projecten – zeker de integrale werken – uit in BIM. “Ook wanneer de klant hier niet om vraagt”, vertelt Meijs. “Zo kunnen we ons eigen, primaire proces zo optimaal mogelijk inrichten.” Als voorbeeld noemt hij de bouw van het Holland Particle Therapy Centre (HollandPTC), de zelfstandige kliniek en het researchcentrum in Delft, waar de TU Delft, het Leids Universitair Medisch Centrum en het Erasmus Medisch Centrum vanaf de zomer van 2017 gaan samenwerken aan uitmuntende zorg en grensverleggend onderzoek. Zo komt

vanaf medio 2017 protonentherapie binnen handbereik voor kankerpatiënten in Nederland. “BIM helpt ons hier om inzicht te krijgen in de complexe manier van bouwen. Bijvoorbeeld in het hart van de kliniek, waar een fundatielaag van vier meter beton nodig bleek om de medische behandelingsapparatuur te kunnen dragen. Door dat beton heen moesten wij onze mantelbuizen installeren; een klus die je in één keer goed wilt doen.”

Logistieke stromen in kaart Een project waar BIM onderdeel uitmaakte van het aanbestedingsproces, is de uitbreiding van het Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis met een nieuw entreegebouw, laboratoriumruimtes, behandelruimtes en diverse kantoorruimtes aan de noordzijde van het gebouw. “BIM is hier niet alleen benut tijdens de uitvoering, maar zal ook tijdens de onderhouden beheerfase een belangrijke rol spelen”, vertelt Meijs. “Tot aan de oplevering afgelopen september heeft het model vooral zijn nut bewezen als coördinatietool. De uitbreiding werd namelijk tegen het

bestaande ziekenhuis gebouwd, waarbij processen in de bestaande bouw niet verstoord mochten worden. Inzicht in de logistieke stromen, verschillende bouwfases en bijbehorende werkzaamheden was hiervoor onmisbaar, om één en ander goed te organiseren. Daarbij was de doorlooptijd van het project kort. Een efficiënte bouw en logistiek zijn dan onmisbaar.” Nu het gebouw is opgeleverd, onderzoekt het Antoni van Leeuwenhoek of het 3D BIM-model ook kan worden ingezet op patiëntniveau. Bijvoorbeeld middels een interne ‘TomTom voor de patiënt’, waarbij patiënten met behulp van een app op hun smartphone door het gebouw kunnen navigeren. “Een nieuwe gedachtegang die door de digitalisering in de bouw nu tot de mogelijkheden behoort.”

Over TBI TBI is een groep van ondernemingen die onze leefomgeving op een duurzame manier vernieuwt, inricht en onderhoudt.

•

BOUWEN AAN DE ZORG | 75

Tekst: Rob Buchholz Beeld: Shapes

‘Architecten ervaren dit concept als vernieuwend’ In een bewegende bouwwereld met veranderende rollen zien we in de projectenmarkt het fenomeen ‘integraal samenwerken’ groeien en de regierol van de architect steeds vaker verlengd worden van ontwerp tot en mét realisatie.

Om de professionals hierin optimaal te ondersteunen, is vanuit een brede samenwerking het nieuwe Shapes ontwikkeld: één centrale bron waar de (interieur)architect niet alleen terecht kan voor een breed aanbod materialen, maar waar ook directe maatwerkmogelijkheden, technisch advies én relevante (ontwerp)tools worden aangeboden. Dit alles in de vorm van een nieuw geopend Experience Center, Events & Trainingen, Shapes Online en het Shapes Orakel. Met name de veelzijdigheid van de verschillende partners en daarmee de enorme diversiteit aan materialen en diensten zijn de kracht van het begin dit jaar opgezette Shapes. “Het doel van Shapes reikt verder dan het ondersteunen van het ontwerpproces: wij willen de architect vooral ook versterken én ontzorgen bij zijn projectrealisatie”, zo laat Marloes Hooiveld weten. Zij is marketing coördinator van

Shapes en werkzaam bij RET Interieur – één van de oprichters van Shapes en importeur en leverancier van verschillende merken en soorten decoratief plaatmateriaal en wandbekleding. “Natuurlijk willen wij onze materialen graag onder de aandacht brengen bij de voorschrijvers, maar wij doen dat liever op een manier die ook daadwerkelijk meerwaarde biedt. Samen staan wij sterker. Dat is eigenlijk het achterliggende motto waarbij wij een verbindende factor willen zijn. Vandaar ook de extra toevoeging aan dit concept van bijvoorbeeld een software leverancier, diverse (bijzondere) productiebedrijven én (technisch) specialisten om zo de architect allround van dienst te zijn en samen aan de slag te gaan!” Het nieuwe Experience Center biedt een wisselende materialenexpo en een werkplek met stalenbieb en centraal gelegen vergaderlocatie. Maar het is tevens de plek waar gemaakte materiaal-, kleuren

Ravenswade 4b 3439 LD Nieuwegein T +31 (0)30 24 555 55 info@shapes.nl www.shapes.nl

76 | BOUWEN AAN DE ZORG

Het nieuwe Experience Center biedt een wisselende materialenexpo en een werkplek met stalenbieb.

Bedrijfspresentatie

structuurkeuzes in hun toepassing te zien zijn en direct met alle projectbetrokkenen worden afgestemd. Tevens vinden hier functionele Events & Trainingen plaats, waarbij de nadruk vooral ligt op het bieden van praktische ondersteuning. Zo staat binnenkort een workshop SketchUp Pro en Digitale Print Technologieën op de agenda. Een ander belangrijk onderdeel van Shapes is ‘het Orakel’, een laagdrempelige sparringpartner voor professionals dat voorziet in materiaal en technisch advies, maar ook directe maatwerk mogelijkheden biedt om een project bijvoorbeeld een eigen identiteit te geven. Denk aan custom made spuitwerk, het frezen van eigen patronen, maar ook technische bewerkingen

zoals akoestische perforaties. Dit alles wordt uiteraard ook online ondersteund. Wie zijn de diverse partners die bij Shapes betrokken zijn? Behalve het reeds genoemde RET Interieur (onderdeel van RET Bouwproducten en leverancier van plaatmateriaal en wanden, waaronder Kronospan en Krion by Porcelanosa), vinden wij hier ook Astrimex Plafonds & Wanden (leverancier van onder andere Rockfon, OWA & Armstrong), projectvloerenspecialist Leoxx, het populaire 3D-softwareprogramma SketchUp Pro én de nieuwste partner Fabrikoos/The New Makers, dat digitale state-ofthe-art productietechnieken biedt.

‘Het Experience Center biedt een wisselende materialenexpo, een werkplek met stalenbieb én centraal gelegen vergaderlocatie’

•

‘Onze materialen zijn een meerwaarde voor architecten en ontwerpers’.

BOUWEN AAN DE ZORG | 77

Tekst en beeld: Van Wingen

EVW en KUNSTBAAN: match tussen kunst en techniek bevordert maatschappelijke inclusie In de bedrijfshal van E. VAN WINGEN NV te Evergem, waar energieoplossingen met motoren worden gebouwd, was KunstBaan vzw aan de slag in een uniek project waarin kunst en kansen voor mensen met een mentale beperking werden samengebracht. Zij maakten gebruik van de bedrijfsafvalstroom en realiseerden daar enkele opmerkelijke kunstwerken mee die op 7 oktober tijdens de vernissage werden onthuld. Als Vlaamse KMO die ernaar streeft om een duurzame en maatschappelijk verantwoorde onderneming te zijn, behaalde EVW in 2014 het SR10 certificaat als erkenning van zijn beleid rond social corporate responsibility dat steunt op de ISO26000 norm. “In ons beleid gaat de aandacht naar de stakeholders van bedrijven als het onze. Dat zijn onze werknemers, klanten en leveranciers maar net zo goed de omwonenden of mensen die in de wereld rondom ons minder aan hun trekken komen”, legt Jean-Pierre Van Wingen, General Manager, uit. KunstBaan vzw stelt zich ten dienste van bedrijven die vanuit hun maatschappelijk verantwoordelijk-

heidsgevoel sociale projecten wensen te financieren en hierbij hun deuren durven openen om talenten zichtbaar te maken. De deelnemers aan deze projecten zijn cliënten van verschillende zorgvoorzieningen voor mensen met een beperking uit Gent en omstreken. Zo brengt KunstBaan mensen over de grenzen van de eigen zorgvoorziening samen op de reguliere werkvloer in een verrijkende context waarin ze aan creatieve recyclage doen en hun talenten zichtbaar maken bij een nieuw publiek. Meteen legt de organisatie een sterke klemtoon op wederzijdse betrokkenheid tussen deelnemers en medewerkers van het gastbedrijf en laat het hen

kennismaken met elkaars activiteiten. Zo vertaalde deze jonge en innovatieve vzw de maatschappelijke aandacht van EVW in een sociaal-artistiek project. Laura Van Wingen, de bezieler van KunstBaan, kwam al snel rondneuzen tussen de afvalproducten van EVW en nodigde twee teams van mensen met een verstandelijke beperking uit om daarmee op een creatieve manier aan de slag te gaan en een match tussen kunst en techniek tot stand te brengen. De afdrukken van versleten cilinderkoppen – het hart van de motoren waar het bij EVW allemaal om draait – vormden de basis voor Zijdezacht: twee grote doeken in de stijl van Andy Warhol gepresenteerd aan lege TL-lampen. Daarnaast kregen een oud olievat en een afgedankte motorcarter een tweede leven als zitbank en bloembak. De monteurs van EVW stelden de zithoek samen, waarop het KunstBaan-team de artistieke afwerking op zich nam. Dat ook de eigen werknemers van EVW hierdoor artistiek uit de hoek kwamen, was heel verrassend. De collega’s van EVW werden uitgenodigd om plaats te nemen op de bank, onder het motto: Bij EVW zit je goed. Als kers op de taart zette KunstBaan het groene mobiliteitsverhaal van EVW in de kijker en staken de teams de parkeerplaatsen en laadpalen voor de vijf elektrische voertuigen van EVW in een artistiek hoesje door middel van graffiti art: Green-graff-iti! “De voorbije weken hadden wij deze zeer bijzondere gasten in ons bedrijf en konden we zien hoe zij olievaten, cilinderkoppen, motorcarters en zelfs onze parkeerplaatsen omtoverden tot unieke kunstwerken”, vertellen de medewerkers. Het EVW team was tegelijk verrast en enthousiast over het artis-

78 | BOUWEN AAN DE ZORG

Project

Tijdens de vernissage bij E. VAN WINGEN NV werd ook voor het eerst het resultaat getoond van een voormalig project van KunstBaan bij gastbedrijf Zonen09, winnaar van de Voka Bryo Award 2015 in de categorie Creative Highlight. Het project bij deze starter kon gefinancierd worden dankzij de steun van de Arts in Society Award: een projectoproep uitgaande van CERA en LUCA School of Arts met de bedoeling om social profit organisaties in contact te brengen met pas afgestudeerde kunstenaars. Vzw KunstBaan ging de samenwerking aan met alumni van Sint-Lucas (Gent) Jolien Collen. Beide partijen lieten zich inspireren door de kernactiviteit van Zonen09: naaipatronen en stoffen voor (kinder)kledij. De deelnemers creëerden kledij vanuit hun verbeelding en aan de hand van textieloverschotten en gebruikte patronen. De kledij werd gepresenteerd aan een wasrekje aan het balkon van Zonen09 bij DOK NOORD. De felle kleuren van de gekke kleren, opvallend in de splinternieuwe, uniforme bedrijfssite doen menig passanten opkijken. Wie hangt nu hier de was op?

tieke kunnen van deze mensen en heeft veel respect voor hen gekregen. Collega’s passeerden geregeld om Kunstbaan aan het werk te zien terwijl de bank en bloembak versierd werden, en ze maakten met de kunstenaarsgroep meer dan één selfie. Of het nu de selfies, de kunstwerken of de bijblijvende babbels zijn … eén ding is zeker: bij EVW behoort KunstBaan voortaan tot de collectieve herinnering.

•

BOUWEN AAN DE ZORG | 79

DETOO DESIGN TO OPERATE

Johan Cogge • Albaan Tas • Jan De Vloed • Serge Lefevere

Boeckx en De Vloed, twee architectenbureaus die zich steeds hebben gespecialiseerd in onderwijs en de zorg, engageren zich nu om samen toonaangevende projecten te realiseren die het leef- en werkcomfort van de 21ste eeuw mee bepalen. Die nieuwe entiteit heeft een naam gekregen die de gemeenschappelijke kracht en ambitie perfect onderstreept: DETOO ARCHITECTS. / www.detoo.com

Torhoutsesteenweg 52, BE-8400 Oostende T +32 59 808 804 info@boeckx.be, www.boeckx.be

EEN AN DERE AAN PAK

Laarnebaan 106a, BE-9070 Heusden-Destelbergen T +32 92 521 122 info@devloed.be, www.devloed.be

Resultaatsverbintenissen met prijsgarantie Meerwaardecreatie door vermijden faalkosten Lean bouwen met 3D-BIM Ontzorging Samenwerking op basis van partnering dat mag u van ons verwachten!

Uw specialist in zorghuisvesting

Ibens nv - Marialei 11 bus1, 2018 Antwerpen - T+32 (0)3 287 65 00 - F+32 (0)3 286 45 00 www.ibens.be - info@ibens.be

BOUWEN AAN DE ZORG

WIE DOET WAT VANAF € 595 PER JAAR WETEN UW KLANTEN OOK WAT U DOET! ‘Wie doet wat’ zijn servicepagina’s met een overzicht van de meest gerenommeerde bedrijven per rubriek. U kunt deelnemen met uw bedrijfslogo met naamsvermelding.

Bel of mail voor alle informatie over een vermelding in Bouwen aan de Zorg met Patty Ros: T +31 495 45 00 95 - E p.ros@louwersuitgevers.nl

WWW.BOUWENAANDEZORG.EU HET MEEST COMPLETE OVERZICHT VOOR DE BOUW EN ONTWIKKELING IN DE ZORG VOOR DE BENELUX

Staat u nog niet op www.bouwenaandezorg.eu? Neem dan voor meer informatie contact op met Patty Ros: p.ros@louwersuitgevers.nl

SCHRIJF U NU IN VOOR ONZE ONLINE NIEUWSBRIEF!

wie doet wat NEDERLAND

CLEANROOMS

GORDIJNRAILS

AANGEPAST SANITAIR

DELABIE BENELUX Kommenstraat 20 1070 BRUSSEL T +32 2 520 16 76 F +32 2 520 19 78 E info@delabiebenelux.com W www.delabiebenelux.com

MAASBOUW BV Nijverheidstraat 16, 2984 AH RIDDERKERK Postbus 107, 2980 AC RIDDERKERK T +31 180 41 22 92 F +31 180 43 20 86 E info@maasbouw.nl W www.maasbouw.nl

BRECON CLEANROOM SYSTEMS Kroonstraat 6, 4879 AV ETTEN-LEUR Postbus 555, 4870 AN ETTEN-LEUR T +31 (0)76 5047080 E brecon@brecon.nl W www.brecon.nl

GOELST NL BV Lorentzstraat 11, 6716 AD EDE Postbus 480, 6710 BL EDE T +31 318 648100 F +31 318 648109 E info@goelst.nl W www.goelst.nl

ADVIES-BOUWMANAGEMENT

Hoogwaardige gebouwen - Modulair op maat

LOPITAL NEDERLAND BV Laarakkerweg 9, 5061 JR OISTERWIJK T +31 13 523 93 00 F +31 13 523 93 01 E info@lopital.nl W www.lopital.nl

AMS ADVIES EN ONTWIKKELING BV Postbus 98, 1260 AB BLARICUM T +31 35 533 65 05 M +31 6 42 25 26 99 E amshuizen@planet.nl W www.amshuizen@com ARCHITECTEN

CADOLTO BENELUX BV Hoogwaardige gebouwen, modulair op maat

Banner Cadolto.indd 1

25-08-11 11:40

Koop, huur en lease E info@cadolto.nl W www.cadolto.com

Hier uw logo? NAAMSVERMELDING Vanaf € 45 per uitgave weten uw klanten ook wat u doet! Bel of mail naar Patty Ros, T +31 495 45 00 95, E p.ros@louwersuitgevers.nl HANG- EN SLUITWERK

ROOMS FOR CARE rooms-for-care.nl De Waterlaat 2, 5571 MZ BERGEIJK Postbus 87, 5570 AB BERGEIJK T +31 497 552819 F +31 497 575224 E info@rfc-products.nl W www.rfc-products.nl

JORISSEN SIMONETTI ARCHITECTEN LEIDEN DOETINCHEM MAARSSEN RIJSSEN STEENWIJK Hogepad 83, 7462 TB RIJSSEN Postbus 203, 7460 AE RIJSSEN T +31 548 51 88 88 E info@jsagroep.nl W www.jorissensimonettiarchitecten.nl BEWAKEN - KOELEN - VRIEZEN

CLEANROOM COMBINATION GROUP De Waterlaat 2, 5570 MZ BERGEIJK Postbus 87, 5570 AB BERGEIJK T +31 497 55 65 65 F +31 497 57 52 24 E info@cleanroomcg.nl W www.cleanroomcg.com

VAN BUUREN Nijverdalseweg 125, 7461 AG RIJSSEN T +31 548 53 53 53 F +31 548 53 53 57 E info@van-buuren.com W www.van-buuren.com

DECORATIEF PLAATMATERIAAL

AANNEMERS-BOUWBEDRIJVEN

BOUWBEDRIJF DE VRIES EN VERBURG BV Postbus 59, 2820 AB STOLWIJK T +31 182 34 17 41 F +31 182 34 24 75 E info@devriesverburg.nl W www.devriesverburg.nl

KOEL EN AIRCO SERVICE KAS BV Sanderboutlaan 2a, 6181 DN ELSLOO T +31 46 436 00 00 F +31 46 436 01 26 E info@koel-enaircoservice.nl W www.koel-enaircoservice.nl BUISPOSTSYSTEMEN

GEBE BOUW BV Achterdijk 18, 5705 CB HELMOND T +31 492 540590 F +31 492 547059 E info@gebebouw.nl W www.gebebouw.nl

82 | BOUWEN AAN DE ZORG

SWISSLOG-ERGOTRANS BV Vissenstraat 14, 7324 AL APELDOORN T +31 55 368 88 88 F +31 55 368 88 99 E healthcare.nl@swisslog.com W www.swisslog.com

POLYREY SAS 700 Route de Bergerac F-24150 BANEUIL T +31 20 708 31 31 (NL) T +32 2 753 09 09 (BE) E polyrey.benelux@polyrey.com W www.polyrey.com

GEZE BENELUX B.V. Steenoven 36 5626 DK EINDHOVEN T +31 40 262 90 80 F +31 40 262 90 85 E benelux.nl@geze.com W www.gezebenelux.com

GEROBOTISEERDE APOTHEEK

SWISSLOG-ERGOTRANS BV Vissenstraat 14, 7324 AL APELDOORN T +31 55 368 88 88 F +31 55 368 88 99 E healthcare.nl@swisslog.com W www.swisslog.com

DICTATOR PRODUCTIE BV Energieweg 11, 8304 AJ EMMELOORD T +31 527 61 34 56 F +31 527 69 84 20 E info@dictator.nl W www.dictator.nl

wie doet wat HOOGWAARDIGE HUISVESTING

INTERIEURBOUW

KEUKENS

MEDISCHE VERZORGINGSSYSTEMEN

Hoogwaardige gebouwen - Modulair op maat

CADOLTO BENELUX BV Hoogwaardige gebouwen, modulair op maat

Banner Cadolto.indd 1

25-08-11 11:40

BEERENS INTERIEURBOUW BV Europalaan 2, 5121 DJ RIJEN T +31 161 22 84 82 E info@beerens.com W www.beerensinterieurbouw.com

Koop, huur en lease E info@cadolto.nl W www.cadolto.com INTERIEUR

KUSCH + CO Industrieweg 2, 4104 AR CULEMBORG T +31 345 53 28 44 F +31 345-53 28 55 E info-nl@kusch.com W www.kusch.com

LENSEN PROJECTINRICHTERS BV Schimminck 1 5301 KR ZALTBOMMEL Postbus 2063 5300 CB ZALTBOMMEL T +31 88 599 05 99 F +31 88 599 05 00 E info@lensen.nl W www.lensen.nl

VERVOORT MEUBELEN Edisonstraat 3, ind. Tijvoort 5051 DS GOIRLE T +31 (0)13 534 00 34 F +31 (0)13 534 00 35 E info@vervoort.nl W www.vervoort.nl

COORS INTERIEURBOUW Postbus 2054, 2980 CB RIDDERKERK Nikkelstraat 17, 2984 AM RIDDERKERK T +31 180 80 21 00 E info@coors.nl W www.coors.nl

GEBE INTERIEURBOUW BV Achterdijk 18, 5705 CB HELMOND T +31 492 54 05 90 F +31 492 54 70 59 E info@gebebouw.nl W www.gebebouw.nl

VAN WARMERDAM SPECIAAL MEUBILAIR BV “Maatwerk voor elk project” Faradaystraat 1, 4004 JZ TIEL Postbus 6002, 4000 HA TIEL T +31 344 72 28 00 M +31 6 53 70 90 36 F +31 344 63 04 87 E info@wsm.nl W www.wsm.nl

RFC PRODUCTS BV® De Waterlaat 2, 5571 MZ BERGEIJK Postbus 87, 5570 AB BERGEIJK T +31 497 55 28 19 F +31 497 57 52 24 E info@rfc-products.nl W www.rfc-products.nl

KLIMAATBEHEERSING NOODSTROOM, WKK, ENERGIESTURING

CARRIER AIRCONDITIONING BENELUX BV Papendorpseweg 83 3528 BJ Utrecht T +31 88 567 67 58 E info@carrier.nl W www.carrier.nl

E. VAN WINGEN NV Industrieterrein Durmakker 27 B-9940 EVERGEM T +32 9 253 08 00 F +32 15 28 63 64 E info@vanwingen.be W www.vanwingen.be

MEDICIJN KOELKASTEN

OPERATIEKAMERS

BRECON INTERNATIONAL KOEL EN AIRCO SERVICE KAS BV Sanderboutlaan 2a, 6181 DN ELSLOO T +31 46 436 00 00 F +31 46 436 01 26 E info@koel-enaircoservice.nl W www.koel-enaircoservice.nl

Kroonstraat 6, 4879 AV ETTEN-LEUR Postbus 555, 4870 AN ETTEN-LEUR T +31 88 287 46 46 E info@breconinternational.com W www.breconinternational.com

MEDISCHE GASSENDISTRIBUTIE SYSTEMEN

INTERIEURARCHITECTEN Hoogwaardige gebouwen - Modulair op maat

CADOLTO BENELUX BV

Banner Cadolto.indd 1

verbonden aan stichting mens & architectuur

WISSNER-BOSSERHOFF NEDERLAND BV Amstelwijckweg 2, 3316 BB DORDRECHT T +31 78 652 18 50 F +31 78 652 18 55 E sales@wi-bo.eu W www.wi-bo.com

ANDRÉ VAN DER GUN Van Hogendorpplein 58, 5051 ST GOIRLE T +31 13 534 84 82 M +31 6 22 80 67 01 E info@andrevandergun.nl W www.andrevandergun.nl

DRÄGER NEDERLAND B.V. Huygensstraat 3-5, 2721 LT ZOETERMEER Postbus 874, 2700 AW ZOETERMEER T +31 79 344 46 66 F +31 79 344 47 47 E info@draeger.com W www.draeger.com

25-08-11 11:40

Hoogwaardige gebouwen, modulair op maat Koop, huur en lease E info@cadolto.nl W www.cadolto.com

BOUWEN AAN DE ZORG | 83

wie doet wat PROJECTSTOFFEN

CLEANROOM COMBINATION GROUP De Waterlaat 2, 5570 MZ BERGEIJK Postbus 87, 5570 AB BERGEIJK T +31 497 55 65 65 F +31 497 57 52 24 E info@cleanroomcg.nl W www.cleanroomcg.com

MAQUET NETHERLANDS B.V. Oscar Romerolaan 3, 1216 TJ HILVERSUM Postbox 388, 1200 AJ HILVERSUM T +31 35 625 53 20 F +31 35 625 53 21 E info.NL@maquet.com W www.maquet.com

ARTIMO TEXTILES Postbus 1150, 4700 BD ROOSENDAAL T +31 165 54 39 40 F +31 165 55 48 55 E info@artimo.nl W www.artimo.nl

GERFLOR BENELUX BV Postbus 7102, 5605 JC EINDHOVEN T +31 40 266 17 00 F +31 40 257 46 89 E gerflornl@gerflor.com

TOEGANGSCONTROLE

W www.gerflor.nl

PLAFONDAFONDLIFTSYSTEMEN

DRÄGER NEDERLAND B.V. SALTO SYSTEMS BV Kraanspoor 48, 1033 SE AMSTERDAM T +31 20 635 31 00 E info.nl@saltosystems.com W www.saltosystems.nl

Huygensstraat 3-5, 2721 LT ZOETERMEER Postbus 874, 2700 AW ZOETERMEER T +31 79 344 46 66 F +31 79 344 47 47 E info@draeger.com W www.draeger.com

LOPITAL NEDERLAND BV Laarakkerweg 9, 5061 JR OISTERWIJK

TOTAAL INRICHTING

MODULEO DESIGN FLOORS Nijverheidslaan 29, B-8580 AVELGEM T +32 56 65 32 11 F +32 56 65 32 29 E info@moduleo.com W www.moduleo.com

T +31 13 523 93 00 F +31 13 523 93 01 E info@lopital.nl W www.lopital.nl INTERFLOW De Stek 15, 1771 SP WIERINGERWERF

PROJECTINRICHTING

T algemeen +31 227 60 28 44 T direct

+31 227 60 31 65

E info@interflow.nl

VERVOORT MEUBELEN Edisonstraat 3, ind. Tijvoort, 5051 DS GOIRLE T +31 (0)13 534 00 34 F +31 (0)13 534 00 35 E info@vervoort.nl W www.vervoort.nl

W www.interflow.nl

TRANSPORT

NORA FLOORING SYSTEMS BV Belgiëstraat 14, 5171 PN KAATSHEUVEL T +31 416 28 61 40 F +31 416 28 61 49 E info-nl@nora.com W www.nora.com/nl

GEBE INTERIEURBOUW BV Achterdijk 18, 5705 CB HELMOND T +31 492 54 05 90 LAVERO MEDICAL BVBA

F +31 492 54 70 59

Nieuwlandlaan 9, 3200 AARSCHOT

E info@gebebouw.nl

T +32 16 25 55 20

W www.gebebouw.nl

F +32 16 25 44 41 E info@lavero-medical.be

PROJECTSOLUTIONS

W www.lavero-medical.be

TWAN VAN DER LINDEN TWAN PROJECT SOLUTIONS VLOEREN

W www.tajima-europe.com

Vlamovenweg 24, 5708 JV HELMOND T +31 492 79 80 02 F +31 492 79 80 03 E info@tajima-europe.com

+31 (0)6 2360 3314 twan@twanprojectsolutions.nl www.twanprojectsolutions.nl

TWAN PROJECT SOLUTIONS

Vanaf € 45 per uitgave weten uw klanten

Oranje-Nassaulaan 89

ook wat u doet!

5491 HD SINT-OEDENRODE

Bel of mail naar Patty Ros,

T +31 6 23 60 33 14 C: 20

T +31 495 45 00 95,

E twan@twanprojectsolutions.nl

E p.ros@louwersuitgevers.nl

W www.twanprojectsolutions.nl

R: 147 G: 149 B: 152 M: 11 Y: 12 K: 32

PMS : COOL GREY 8U

84 | BOUWEN AAN DE ZORG

TAJIMA EUROPE

Oranje-Nassaulaan 89 5491 HD Sint-Oedenrode

Hier uw logo? NAAMSVERMELDING

SCAN MODUL BV Vleugelboot 32b, 3991 CL HOUTEN T +31 30 6 345 345 F +31 30 63 453 00 E info-nl@scanmodul.com W www.scanmodul.com

TARKETT HOLDING GMBH FORBO FLOORING BV R: 55 Postbus G: 94 13, 1560 AA KROMMENIE B: 119 T +31 75 647 74 77 C: 94 F +31 M: 36 75 647 77 26 Y: 10 E contact@forbo.com K: 41 W www.forbo-flooring.nl PMS: 302 U

Taxandriaweg 15, 5142 PA WAALWIJK T +31 416 68 54 91 F +31 416 68 42 35 E info.nl@tarkett.com W www.tarkett.nl

wie doet wat WANDBESCHERMING

RFC PRODUCTS BV® De Waterlaat 2, 5571 MZ BERGEIJK Postbus 87, 5570 AB BERGEIJK T +31 497 55 28 19

BEDDEN EN MATRASSEN

LOPITAL BELGIË BVBA Antwerpsesteenweg 124, 2630 AARTSELAAR T +32 3 870 51 60 E info@lopital.be W www.lopital.beAD ADVIESBUREAU

DISTRAC NV Bleyveld 14, 3320 HOEGAARDEN T +32 16 76 82 82 F +32 16 76 75 25 E info@distrac.com W www.distrac.com BEWEGWIJZERING

DECORATIEF PLAATMATERIAAL

POLYREY SAS 700 Route de Bergerac, F-24150 BANEUIL T +31 20 708 31 31(NL) T +32 2 753 09 09 (BE) E polyrey.benelux@polyrey.com W www.polyrey.com

F +31 497 57 52 24 GEROBOTISEERDE APOTHEEK

E info@rfc-products.nl W www.rfc-products.nl ZONWERING

RENSON SUNPROTECTION SCREENS NV Kalkhoevestraat 45 I.Z. 1 Flanders Field,

PROBIS CORPORATE Acaciastraat 8, 2440 GEEL T +32 14 58 58 00 F +32 14 59 12 82 E info@probis.be W www.probis.be ARCHITECTEN

SIGNBURO Kempische Kaai 71 bus 1, 3500 HASSELT T +32 11 42 44 84 F +32 11 42 10 84 E info@signburo.be W www.signburo.be Skype: johan.lambrechts1 BUISPOSTSYSTEMEN

8790 WAREGEM

SWISSLOG-ERGOTRANS BV Vissenstraat 14, 7324 AL APELDOORN T +31 55 368 88 88 F +31 55 368 88 99 E healthcare.be@swisslog.com W www.swisslog.com GORDIJNRAILS

T +32 56 62 65 00 F +32 56 62 65 09 E info@rensonscreens.nl W www.renson.nl ZORGBADKAMERS

BOECKX ARCHITECTURE & ENGINEERING Torhoutsesteenweg 52 8400 OOSTENDE T +32 59 80 88 04 F +32 59 70 98 18 E info@boeckx.be W www.boeckx.be

SWISSLOG-ERGOTRANS BV Vissenstraat 14, 7324 AL APELDOORN T +31 55 368 88 88 F +31 55 368 88 99 E healthcare.be@swisslog.com W www.swisslog.com BUITENTERREININRICHTING

rooms-for-care.nl RFC PRODUCTS BV® De Waterlaat 2, 5571 MZ BERGEIJK Postbus 87, 5570 AB BERGEIJK T +31 497 55 28 19 F +31 497 57 52 24 E info@rfc-products.nl W www.rfc-products.nl BELGIË

AR-TE Remylaan 2b 3018 LEUVEN T +32 16 50 80 00 F +32 16 50 80 01 E info@ar-te.be W www.ar-te.be

DELABIE BENELUX Kommenstraat 20 1070 BRUSSEL T +32 2 520 16 76 F +32 2 520 19 78 E info@delabiebenelux.com W www.delabiebenelux.com

HANG- EN SLUITWERK

HERTSENS NV WEGENWERKEN Oeverkant 38, B-2070 BURCHT T +32 3 253 40 40 F +32 253 40 45 E helena@hertsens.be W www.hertsens.be CLEANROOMS

AANGEPAST SANITAIR

GOELST NL BV Lorentzstraat 11, 6716 AD EDE Postbus 480, 6710 BL EDE T +31 318 64 81 00 F +31 318 64 81 09 E info@goelst.nl W www.goelst.nl

GEZE BENELUX B.V. Steenoven 36 5626 DK EINDHOVEN T +31 40 262 90 80 F +31 40 262 90 85 E benelux.nl@geze.com W www.gezebenelux.com

Hier uw logo? VK STUDIO ARCHITECTS, PLANNERS & DESIGNERS Brugsesteenweg 210, 8800 ROESELARE T +32 51 26 20 20 F +32 51 26 20 21 E vks-roe@vkgroup.be W www.vkgroup.be

CLEANROOM COMBINATION GROUP De Waterlaat 2, 5570 MZ BERGEIJK Postbus 87, 5570 AB BERGEIJK T +31 497 55 65 65 F +31 497 57 52 24 E info@cleanroomcg.nl W www.cleanroomcg.comS S

NAAMSVERMELDING Vanaf € 45 per uitgave weten uw klanten ook wat u doet! Bel of mail naar Patty Ros, T +31 495 45 00 95, E p.ros@louwersuitgevers.nl

BOUWEN AAN DE ZORG | 85

wie doet wat INTERIEUR

HIDDEN Leon Bekaertstraat 8, 8770 INGELMUNSTER T +32 51 48 66 95 F +32 51 48 73 19 E info@hidden.be W www.hidden.be

OPERATIEKAMERS

CLEANROOM COMBINATION GROUP De Waterlaat 2, 5570 MZ BERGEIJK Postbus 87, 5570 AB BERGEIJK T +31 497 55 65 65 F +31 497 57 52 24 E info@cleanroomcg.nl W www.cleanroomcg.com

SANITAIR

DEUREKA BVBA Dragonderdreef 6, B-8570 ANZEGEM T +32 56 77 36 00 M +32 471 38 38 98 E info@deureka.be W www.deureka.be VAST MEUBILAIR

KUSCH + CO BVBA Avenue Herbert Hoover Laan 34, 1200 BRUSSEL T +32 2 735 20 00 F +32 2 735 0800 E info@kusch.be W www.kusch.com

LAVERO MEDICAL BVBA Nieuwlandlaan 9, 3200 AARSCHOT T +32 16 25 55 20 F +32 16 25 44 41 E info@lavero-medical.be W www.lavero-medical.be

EB PROJECTS Toekomstlaan 41 B-2220 HERENTALS T +32 14 28 55 20 F +32 14 21 11 88 E info@EBprojects.be W www.EBprojects.be

PLAFONDLIFTSYSTEMEN VLOEREN

WISSNER-BOSSERHOFF NV BELGIUM SA Bedrijvenlaan 1, 2800 MECHELEN T +32 15 21 08 41 F +32 15 29 14 64 E info@wi-bo.be W www.wi-bo.be MEUBILAIR

LOPITAL BELGIÃ&#x2039; BVBA Antwerpsesteenweg 124, 2630 AARTSELAAR T +32 3 870 51 60 E info@lopital.be W www.lopital.be PROJECTINRICHTING

T +32 51 48 66 95 F +32 51 48 73 19 E info@haelvoet.be W www.haelvoet.be NOODSTROOM, WKK, ENERGIESTURING

DISTRAC NV Bleyveld 14, 3320 HOEGAARDEN T +32 16 76 82 82 F +32 16 76 75 25 E info@distrac.com W www.distrac.com PROJECTSTOFFEN

E. VAN WINGEN NV Industrieterrein Durmakker 27 B-9940 EVERGEM T +32 9 253 08 00 F +32 15 28 63 64 E info@vanwingen.be W www.vanwingen.be

86 | BOUWEN AAN DE ZORG

ARTIMO TEXTILES Postbus 1150, 4700 BD ROOSENDAAL T +31 165 54 39 40 F +31 165 55 48 55 E info@artimo.nl W www.artimo.nl

TARKETT BELUX BVBA Wingepark 27C, 3110 ROTSELAAR T +32 16 35 98 80 F +32 16 57 12 81 E info.be@tarkett.com W www.tarkett.be VLOER-TEGELWERKEN

ZIND Remise 17-2, B-3930 HAMONT-ACHEL T +32 11 66 69 00 M +32 471 34 25 56 E info@zind.be W www.zind.be ZORGBADKAMERS

GERFLOR BENELUX BV Postbus 7102, 5605 JC EINDHOVEN T +32 (0)3 766 42 82 F +32 (0)3 766 29 14 E gerflor@gerflor.com W www.gerflor.be

HAELVOET Leon Bekaertstraat 8, 8770 INGELMUNSTER

TAJIMA EUROPE Vlamovenweg 24, 5708 JV HELMOND T +31 492 79 80 02 F +31 492 79 80 03 E info@tajima-europe.com W www.tajima-europe.com

MODULEO DESIGN FLOORS Nijverheidslaan 29, B-8580 AVELGEM T +32 56 65 32 11 F +32 56 65 32 29 E info@moduleo.com W www.moduleo.com

NORA FLOORING SYSTEMS BV Hoeilaart Office Park Ildefonse Vandammestraat 1-7, Building C B-1560 HOEILAART T +32 2 657 52 50 F +32 2 657 53 30 E info-be@nora.com W www.nora.com/be-nl

rooms-for-care.nl ROOMS FOR CARE De Waterlaat 2, 5571 MZ BERGEIJK Postbus 87, 5570 AB BERGEIJK T +31 497 552819 F +31 497 575224 E info@rfc-products.nl W www.rfc-products.nl ZONWERING

RENSON SUNPROTECTION SCREENS NV Kalkhoevestraat 45 I.Z. 1 Flanders Field, 8790 WAREGEM T +32 56 62 65 00 F +32 56 62 65 09 E info@rensonscreens.be W www.renson.be

nora®, uw partner in de gezondheidszorg. Goed om te weten dat er een specialist is! De aantrekkelijke rubber vloerbedekkingen van nora® zijn de eerste keuze bij de inrichting van ziekenhuizen. Niet alleen bieden ze een aantrekkelijk design, maar ook alle belangrijke technische eigenschappen die ziekenhuizen nodig hebben voor hun dagelijkse werk.

nora ﬂooring systems B.V. T +32 26575250 T +31 416 286140 www.nora.com

HET TEAM VOOR SFEER VAN TEKENING TOT TOTAALINRICHTING Showroom, kantoor en logistiek centrum Edisonstraat 3 | Goirle | Nederland | T +31 13 534 00 34 info@vervoort.nl | www.vervoort.nl