Bouwen aan vlaanderen 01 2014 by Louwers Mediagroep

UITGAVE

1 VAKTIJDSCHRIFT VOOR DE BOUW I WWW.BOUWENAANVLA ANDEREN.BE I NUMMER 1 2014 I FEB-MRT

Met de rugzak naar Knokke Hemels wonen in kerk Boom Kasteel ter Poorten in Hasselt Administratief Centrum domineert Gentse stationsbuurt Leefmilieu Brussel voorbeeldig met passiefbouw

SCAN WITH

Letâ&#x20AC;&#x2122;s talk real estate

13, 14 & 15 May 2014 Tour & Taxis Brussels

Your view on the real estate market

Als uw core business bouwen is! Boek uw ticket online voor 15 april en bespaar â&#x201A;Ź50! www.realty-brussels.com @realtybrussels

Realty Brussels

Alle projectontwikkelaars & opdrachtgevers onder 1 dak

BOUWAFDICHTING ♦ BOUWONDERHOUD ♦ BINNENWANDAFWERKINGEN ♦ BETONREPARATIE BETONCONSERVERING ♦ INDUSTRIELE HOUTCOATINGS ♦ DAKBESCHERMINGSPRODUCTEN GEVELREINIGING ♦ GEVELBESCHERMING ♦ VLOERSYSTEMEN Bouwelven 19

♦

2280 Grobbendonk

♦

tel +32 (0) 14 84 80 80

w w w.ftbremmers.com

♦

fax +32 (0) 14 84 80 81

De weber.floor-oplossingen zitten als gegoten ! Ontdek nu het weber.floor gamma met ondermeer een volledig assortiment cementgebonden designvloeren. Voor alle technische informatie, bestekteksten of professionele uitvoerders, contacteer ons op 02 254 78 54, via designfloor@weber-belgium.be of surf naar www.weber-belgium.be www.weber-belgium.be

UITGAVE

Voorwoord BOUWEN AAN BEWUSTZIJN VAN POLITICI Op haar jaarlijkse Bouwforum confronteerde de Confederatie Bouw de voorzitters en bouwspecialisten van de traditionele en groene partijen en de NVA met de precaire toestand van de sector. Tot irritatie van de aannemerskoepel kwamen afvaardigingen van de vakbonden –de sociale onderhandelingen waren even voordien afgesprongen– actie voeren aan de inkom van het forumgebouw. Voor de politici kan dit echter alleen maar een extra signaal zijn over de heersende ongerustheid in de sector. De aannemers maken zich veel zorgen over de –bruto– loonkosten en over de oneerlijke concurrentie van buitenlandse bedrijven. De kleine aannemers ergeren zich bovendien aan de overdreven regelgeving. De antwoorden van de politici waren vrij divers. Sommige maatregelen die ze aanreikten zijn niet vanzelfsprekend. Een controle op de sociale verplichtingen is alleen sluitend als ze in alle EU-landen even consequent plaatsvindt. Vlaams minister Philippe Muyters (NVA) stelt alvast voor om bij uitschrijven van aanbestedingen niet alleen de hoofdaannemers maar ook de onderaannemers erkenningsvoorwaarden op te leggen. Hij denkt er ook aan om bij goedgekeurde, gedetailleerde nieuwe verkavelingen geen afzonderlijke bouwvergunning per woning meer op te leggen. De liberalen klaagden over de lange vergunningprocedures. VLD-voorzitter Gwendolyn Rutten stelt voor om de huidige wettelijke regeling om te keren: als de overheidsadministratie niet binnen de voorziene termijn antwoordt, wordt een bouwaanvraag beschouwd als geweigerd. Rutten wil ze in zulke gevallen als toegekend beschouwen. Vraag blijft natuurlijk waarom zulke eenvoudige maatregel pas voor een verkiezing wordt geopperd. Vreemd is ook dat geen enkele politicus antwoordde dat een overheid die een moeizaam samengestelde bouwaanvraag helemaal niet behandelt hervormd of gesanctioneerd moet worden. In elk geval Paul Magnette (PS), Wouter Vanbesien (Groen) en Wouter Beke (CD&V) spraken zich uit over duidelijke beleidskeuzes. Magnette ontpopte zich als een traditionele Keynesiaan. Hij ziet overheidsuitgaven nog altijd als een belangrijk middel om de economie aan te zwengelen. De Vlaamse politici spraken zich in bedekte termen uit voor minder overheidsbeslag of , meer genuanceerd, voor een indirecte aanwending van overheidsmiddelen, via premies en fiscale stimuli. Vanbesien wil dit in de eerste plaats zien gebeuren door het ondersteunen van ingrepen voor meer energie-efficiëntie en van duurzaam bouwen. De huidige woonbonus heeft volgens hem het perverse neveneffect dat hij de vastgoedprijzen omhoog jaagt. Ook Beke wil de woonbonus heroriënteren, door hem te accentueren op de eerste en enige woning en toe te spitsen op woningen in een stedelijke omgeving. Maar ook de aannemers zelf denken mee. Waaslander en woningbouwer Dirk Vermeulen deed hen een concreet, eenvoudig en glashelder voorstel: "Verlaag de BTW. Dat heeft een belangrijk én onmiddellijk aanzuigeffect." Veel leesplezier,

Koen Mortelmans

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 5

Inhoud

Vaktijdschrift voor de bouw

COLOFON Bouwen aan Vlaanderen Vaktijdschrift voor de bouw Jaargang 15 • nummer 1 • 2014 Sinds 1999 • Verschijnt 5 x per jaar

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER

H.B.J.M. Louwers Wildlaan 7 Postbus 85, 3900 Overpelt, België T +32 (0)11 605540 E info@louwersmediagroep.be

REDACTIEADRES

Koen Mortelmans, eindredacteur Sportstraat 38 2160 Wommelgem T +32 (0)3 3536066 E koen@mortelmans.com

REDACTIE

Jan Daneels, Max Dedulle, Roxane Heeren, Henri Gielen, Tim Janssens, Kevin Moens, Koen Mortelmans, Rik Neven, Bram Souffreau, Bert Verbeke

BLADMANAGEMENT

Philippe Bourda T +32 (0)11 605540 M +32 (0)478 437543 E p.bourda@louwersmediagroep.be Pascal Op de Beeck T +32 (0)11 605540 M +32 (0) 475 281464 E p.opdebeeck@louwersmediagroep.be

ADVERTENTIES

http://louwersmediagroep.wetransfer.com Onder vermelding van naam en project Adresgegevens: Postbus 85, 3900 Overpelt, België T +32 (0)11 605540 E verkoop@louwersmediagroep.be

WOON- EN WERKGEBOUW AALST: PREMIUM KANTOORSITE SATELLIET VOOR HOOFDSTAD

BRUSSEL: REALTY, EEN MUST VOOR HET BOUWBEDRIJF

Manuela Depenbrock, Sandra Reijnders

CRUISE TRAVEL: DE CLICHÉS DOORPRIKT

ABONNNEMENTPRIJS

GENT: TAKE OFF: SPEELSE ARCHITECTUUR EN DYNAMISCHE RUIMTEBELEVING

KNOKKE: CLUBHUIS EN JEUGDHERBERG EXTRA TREKPLEISTERS 'PUT DE CLOEDT’

BRUSSEL: BIBLIOTHEEK MUNTPUNT GEBOUW VOOR (IN) DE BOEKJES

WOMMELGEM: VERKEER E313 KAN NEXTEL NIET STUREN

SINT-AGATHA-BERCHEM: WARME OASE DANKZIJ UITGEKIENDE ISOLATIE

GENT: ADMINISTRATIEF CENTRUM NAAST SINT-PIETERSSTATION

JOURNAAL

ROESELARE: MULTIFUNCTIONEEL KENNISCENTRUM SLUITSTUK STADSKERNVERNIEUWING

BRUSSEL: ICONISCH PASSIEFCOMPLEX VOOR LEEMMILIEU BRUSSEL

HASSELT: ALVERBERG ZET BLAUWE HARDSTEEN ONDER DE SCHIJNWERPER

ROESELARE: ARCHITECTURALE ZONWERING BRENGT GARAGEGEVEL TOT LEVEN

BRUSSEL: RAC OMGETOVERD TOT STERK BEVEILIGD POLITIEKANTOOR

FOSTER UNICO ZET NIEUWE MAATSTAF VOOR THERMISCH ONDERBROKEN STALEN RAMEN

SECRETARIAAT

€ 54,00 per jaar excl. BTW KBC Bank IBAN BE80 7310 2514 2977 BIC KREDBEBB t.n.v. Louwers Mediagroep BVBA o.v.v. Bouwen aan Vlaanderen. Informatie over abonnementen: T +32 (0)11 605540

ADRESWIJZIGINGEN

Schriftelijk ten minste drie weken voor verhuizing naar: Postbus 85, 3900 Overpelt, België

OPZEGGINGEN

Indien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van opzegging is ontvangen, wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd.

DOELGROEP

Bouwen aan Vlaanderen is een communicatieplatform dat architecten, projectontwikkelaars, aannemers, installateurs, woningbouwers, gemeenten, overheidsinstellingen en opdrachtgevers uit Vlaanderen en Brussel informeert.

VORMGEVING/ART DIRECTION Logo Reclame- Ontwerpbureau

Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of vermenigvuldigd zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever en zonder bronvermelding. Hoewel dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Zij aan-vaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op deze informatie.

6 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

Inhoud

57 71

ZORGPROJECTEN

UITGAVE

1 VAKTIJDSCHRIFT VOOR DE BOUW I WWW.BOUWENAANVLAANDEREN.BE I NUMMER 1 2014 I FEB-MRT

LANGEMARK-POELKAPELLE: WOONZORGCENTRUM VERSMELT MET OMLIGGENDE NATUUR

JOURNAAL

BOUWEN AAN MONUMENTEN MECHELEN: HEMELRIJCK GERESTAUREERD

LEUVEN: EIGENTIJDS LEERCENTRUM IN VOORMALIG FARMACEUTISCH INSTITUUT

HASSELT: SOBERE KANTOORUITBREIDING RESPECTEERT KASTEEL EN PARK TER POORTEN

BOOM: HEMELS WONEN IN VOORMALIGE KERK

JOURNAAL

Met de rugzak naar Knokke Hemels wonen in kerk Boom Kasteel ter Poorten in Hasselt Administratief Centrum domineert Gentse stationsbuurt Leefmilieu Brussel voorbeeldig met passiefbouw

Coverbeeld: SkylinE40 (foto Piet Mares)

SCAN WITH

PARTNERS EN RUBRIEKEN DE PEN: MARC DILLEN

BVA

CIB

VCB

WIE DOET WAT

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 7

AALST SKYLINE40 Beeld | Piet Mares

NIEUW KANTORENCOMPLEX LANGS E40, DAAR WAAR DE FILES BEGINNEN

PREMIUM KANTOORSITE MOET SATELLIET VOOR HOOFDSTAD WORDEN Wie regelmatig over de E40 tussen Gent en Brussel rijdt, heeft de twee kantoorgebouwen van het SkylinE40 project vlakbij de afrit Aalst ongetwijfeld al opgemerkt. Het zijn de eerste twee van vijf gelijkaardige kantorencomplexen, ontworpen door architect Piet Bailyu van Project Architects. Projectontwikkelaar G-Label kocht de gronden in de periode tussen 2005 en 2009, zorgde voor de nodige vergunningen in 2010 en startte met de bouw van deze torens in november 2011. Een bouwteam van bouwheer, architect en hoofdaannemer Jan De Nul realiseerde deze eerste fase, waar de firma Gates eind augustus 2013 zijn intrek nam. Binnenkort krijgen ook de werknemers van Ontex hun kantoren met zicht op de E40.

8 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

AALST SKYLINE40

‘Het verhaal Aalst’, zoals John Geernaert van G-Label het noemt, begon voor de projectontwikkelaar in 2005 toen een makelaar het gebouw van Comelco met de omliggende gronden aanbood. “De ligging langs de E40 was ideaal voor de realisatie van kantoorgebouwen,” legt Geernaert uit. “Op de plaats waar elke ochtend de files naar Brussel beginnen, bood deze site opportuniteiten om van Aalst een kantoorstad te maken als satelliet van Brussel. Net zoals Mechelen en Leuven dat vandaag al zijn.” Maar G-Label had fors geïnvesteerd in Gent en was net de oude Uco-toren aan het renoveren. Toen de projectontwikkelaar klaar was om te kopen, was het Comelco-gebouw al verkocht en bleven alleen de omliggende gronden over. G-Label kocht uiteindelijk die gronden en nog een ander perceel, dar eveneens binnen het bestaande RUP viel. “Omdat de stad dat RUP met zijn nieuwe wegenis in één keer wou laten aanleggen, moesten wij uiteindelijk acht aankopen doen om de hele site te verwerven,” vervolgt John Geernaert. “Toen het dossier in 2009 helemaal rond was, konden wij eindelijk met het ontwerpen van de gebouwen starten.” ›

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 9

VAN BRAECKEL DOET BEROEP OP BUILDING-IQ VOOR INNOVATIEVE GEBOUWAUTOMATISERING

“Building-IQ stond in voor de automatisering van SkylinE40 om 3 redenen. Als systeemintegrator is B-IQ flexibeler in de implementatie en integratie van producten en technologieën van verschillende leveranciers om te komen tot een best of breed oplossing. Dit maakt het aanbod zeer kost-efficient. Ten tweede werd er gekozen voor de gebruiksvriendelijke HVAC automatisatie van Webeasy dat op zijn beurt gebouwd is op het open Niagara platform van Tridium. Deze technologie creëert een breed draagvlak in de markt voor de dienstverlening. Tot slot ontwikkelt B-IQ innovatieve diensten ter ondersteuning van de exploitatie van het gebouw. Niet enkel tijdens het project maar tevens gedurende de exploitatie is een dienstenleverancier beter geplaatst dan een producent voor het creëren van meerwaarde voor onderhoudsfirma en bouwheer.“ M. Nuytten, algemeen directeur Van Braeckel nv

BUILDING-IQ (B-IQ) De technologie voor gebouwenbeheer via internet is rijp en biedt tal van mogelijkheden voor nieuwe diensten en kostenbesparingen. Dankzij een geslaagd huwelijk van diensten en technologie is B-IQ als onafhankelijke systeemintegrator innoverend. Bij welke fase van het bouwproject u ook betrokken bent, B-IQ is uw parner voor gebouwautomatisering. Van systeemarchitectuur tijdens het ontwerp tot de programmatie en opstartbegeleiding van de DDC apparatuur en het GBS tijdens de installatie. En het einde van het bouwproject is voor B-IQ een nieuw begin. Onze monitoringdiensten voor installateurs en bouwheren bieden u de nodige informatie uit het GBS voor een duurzame exploitatie en kostenbesparing in het onderhoud van het gebouw.

K. Dupon General Manager Building-IQ nv Tel.: +32 (0)50 45 60 62 Email: info@b-iq.be Internet: www.building-iq.be

AALST SKYLINE40

OPVALLENDE TORENS SkylinE40 is marktconform voor de zone Aalst, maar de investeerder streefde binnen dit premium-concept wel naar een zo comfortabel mogelijke uitrusting. De kantorencomplexen moesten aantrekkelijk, maar vooral ook comfortabel zijn. Zo verlangde de bouwheer heldere kantoren, liefst met glaspartijen 360° rond. Ook de design straatverlichting en een brede wegenis moeten het comfort versterken. Piet Bailyu van Project Architects, ontwerper van het gebouw: “Het RUP beschreef dat alle gebouwen in een bepaalde hoek ten opzichte van de autosnelweg moesten staan, zodat er altijd doorzicht was tussen de verschillende gebouwen. Door de glooiende vorm van onze ontwerpen met veel gebogen elementen hebben we dit principe versterkt en wordt ook de afstand tussen de gebouwen visueel groter.” De combinatie van het spiegelend glas en de horizontale betonstrips zorgt voor de nodige variatie in de architectuur. De architect integreerde ook een gemeenschappelijke inkom tussen de twee gebouwen, die al gerealiseerd zijn. ›

Participanten aan het woord VAN BRAECKEL – HVAC EN SANITAIR

Van Braeckel (Sint-Martens-Latem), opgericht in 1920, is uitgegroeid tot één van de sterkere spelers in de HVAC-sector. “We leveren en plaatsen verwarming, koeling, ventilatie en sanitaire oplossingen in kantoren, openbare gebouwen, scholen, ziekenhuizen en andere zorgprojecten,” zegt algemeen directeur Maarten Nuytten. “We hebben vijfenzestig eigen continu bijgeschoolde medewerkers en werken ook met vertrouwde onderaannemers. Dankzij een intern studiebureau kunnen we voor onze klanten ook het volledige ontwerp van diverse en complexe installaties uitwerken.” Van Braeckel leverde en installeerde de volledige HVAC en sanitaire uitrusting in kantorencomplex SkylinE40. Naar een ontwerp van studiebureau CES kozen architect en bouwheer voor een energiezuinige installatie met een BEO-veld aangesloten op een warmtepomp voor de verwarming en koeling in de gebouwen. “Op piekmomenten kan een condenserende verwarmingsketel of een koeltoren met koelmachine voor bijkomende verwarming of koeling zorgen,” zegt project manager Pieter De Roeck. “Het kantorencomplex wordt geklimatiseerd door klimaatplafonds, die Interalu in onderaanneming plaatste.” “We voerden veel voorbereidend werk in ons atelier uit en konden zo prefab-elementen op de bouwplaats monteren,” neemt Nuytten over. “De montage van die verschillende elementen, waarbij regelmateriaal en collectoren, verliep dan ook zeer vlot. Toch waren we op piekmomenten met meer dan dertig personen op de bouwplaats actief.” Van Braeckel installeerde verder ook de vloerverwarming op het gelijkvloers, de klimatisatie in het auditorium en luchtgroepen met warmterecuperatie via een warmtewiel voor de ventilatie. De volledige HVAC-installatie is geïntegreerd in het gebouwautomatiseringssysteem Webeasy van systeemintegrator Building-IQ. Deze monitoring op afstand garandeert een energiezuinige exploitatie. Andere installaties van Van Braeckel vinden we onder meer in het AZ van Oudenaarde, het AZ Maria Middelares in Gent, beurs- en evenementenhal Bauhuis in Sint-Niklaas, RVT Pottelberg in Kortrijk en kantoorgebouw Aeropolis in Brussel.

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 11

Waarom u kiest voor Kalwall® HERMANS

Kalwall® is een diffuus lichtdoorlatend bouwsysteem voor gevels en daken met extreem goede isolatie-eigenschappen (U-waarde tot 0,28 W/m2K). Kalwall® is UV-bestendig en verkleurt niet, is zelfreiningend, zeer licht (15 kg/m2) en snel in montage.

K A LWA L L ®

Dit systeem is uitermate geschikt voor oa.: Zwembadcomplexen Showrooms en industrie Sporthallen Scholenbouw Musea Bureelgebouwen Atriums

● ● ● ● ● ● ●

J. HERMANS & C° is exclusief verdeler van Kalwall® voor de Benelux en Frankrijk. Voor meer info en technische ondersteuning: I.Z. West-Grijpen Z2 Grijpenveldstraat 20, B - 3300 TIENEN Tel. (32) 16 82 03 00 info@hermansco.be www.hermansco.be

Kalwall® is een geregistreerd handelsmerk van Kalwall Corporation

Gates Europe en Ontex Global kozen reeds voor SkylinE40 in Aalst. BEnt u dE vOlGEndE?

www.SkylinE40.be | info@g-label.be | 09 329 30 00 | G-Label Projectontwikkeling Untitled-1 2

31/01/2014 12:30:51

AALST SKYLINE40

Participanten aan het woord J. HERMANS & CO – BUITENSCHRIJNWERK EN GLASGEVELS J. Hermans & Co (Tienen) produceerde en plaatste de volledige vliesgevels aan de kantorencomplexen van SkylinE40. “Wij waren gedurende één jaar met dit project bezig,” legt zaakvoerder Joël Hermans uit. “Drie medewerkers maakten eerst een voorstudie. Vervolgens is de volledige productie in onze ateliers gebeurd. Tot slot waren wij van half september 2012 tot half maart 2013 doorlopend met een ploeg tussen acht en twaalf personen op de bouwplaats actief.” Familiebedrijf Hermans zette in 1971 de stap naar aluminium glasgevelbouw. “Sinds 2007 zijn wij ook exclusief vertegenwoordiger voor Kallwall en sedert 2010 verdeler van Svalsson guillotineramen," zegt de zaakvoerder. “De uitdaging bij deze opvallende referentie langs de drukke E40 lag erin om te voldoen aan de geldende isolatienormen met een dergelijke glasgevel.” De gevels bestaan uit een gordijngevelsysteem type FW50+ met Polycool silver S41-beglazing. De ramen zijn opgebouwd uit systeem AWS75 HI met Polycool Riviera 25 beglazing. Andere projecten van Hermans zijn onder meer het Techtransfer Datacenter van Universiteit Gent, de ISB High School in WatermaalBosvoorde en het New Ursulines-kantoorgebouw van Group S in Brussel.

GROEN LABEL De opvallende architectuur, de flexibele indeling, de catering en het bedrijfsrestaurant voor de huurders en de polyvalente ruimte voor presentaties en opleidingen zijn de visitekaartjes van deze kantoorgebouwen. Toch besteedde het bouwteam ook aandacht aan het ecologische aspect. “Beide gebouwen bereiken een E-peil 60 en K-peil 28,” geeft Walter Lammens, projectleider bij Jan De Nul aan. “Een BEO-veld met zesentachtig boringen van ongeveer 90 m diep, gekoppeld aan een warmtepomp, zorgt voor de eerste verwarming en koeling. Het regenwater wordt opgevangen in een open bufferbekken van 90.000 liter. Overal integreerde de aannemer energiezuinige verlichting met aanwezigheidsdetectie in de gangen en afwezigheidsdetectie in de kantoren en andere ruimtes.”

TIJDLOOS Het bouwteam heeft de eerste gebouwen volgens sleutel-op-de-deur principe succesvol opgeleverd. De indeling gebeurt op maat van elke kandidaat-huurder. Alleen de gemeenschappelijk ruimtes zijn volledig afgewerkt. In totaal komen 40.000 m² van dergelijke kantoren op de site en er is ook ruimte voor op maat gerealiseerde kantoorruimtes. “Vandaag is 80 % van de eerste fase verhuurd en starten we met fase 2 op plan. De andere gebouwen zullen we volgens marktritme realiseren,” zegt John Geernaert. We zijn gereed om ook binnen 10 jaar nog competitief te zijn op de markt.” ›

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 13

de waal PERFECT AAN DE BASIS

de waal palen Voshol 6a • 9160 Lokeren Tel. +32 (0)9 340 55 00 • Fax +32 (0)9 340 55 18 www.dewaalpalen.be

AALST SKYLINE40

Participanten aan het woord LOVELD – LEVERING GEVELELEMENTEN IN ARCHITECTONISCH BETON “Wij leverden de prefab-sandwichgevelelementen in architectonisch gepolijst beton voor kantorencomplex SkylinE40,” vertelt Vincent Termote, sales manager bij Loveld (Aalter). “Een belangrijk referentieproject! Wij stonden er in voor het volledige proces: engineering, design, wapening, bekisting, productie, afwerking en transport.” Achter de wit parelende gevels in gepolijst architectonisch beton schuilt een dragend sandwichverhaal. De binnenschil werd op de vloerplaat gemonteerd en het buitenblad liep aan de onderzijde zonder onderbreking door. Deze sandwichelementen omvatten ook een PIR-isolatielaag en ingestorte EPDM-slabben zorgen voor de waterdichting. Na de plaatsing moest de aannemer slechts enkele gaines met krimpvrije mortel opgieten. “De Loveld groep is opgericht in het jaar 1985 en heeft vestigingen in België, Nederland en UK,” legt de sales manager uit. “Het bedrijf in Aalter ligt op een terrein van 72.000 m², met 26.000 m² overdekte productiehallen. We hebben 110 vaste medewerkers in dienst.” Loveld werkte verder mee aan onder meer de uitbreiding van het Tate Modern Museum (Londen), woontoren First (Rotterdam), de wolkenkrabbers JuBi en De Kroon (Den Haag) en woonzorgcentrum Sint-Vincentius (Woumen).

TECHNISCHE FICHE Bouwheer: Architect : Hoofdaannemer: HVAC & sanitair: Buitenschrijnwerk: Beton: Paalfundering: Start werken: Einde werken:

G-Label Projectontwikkeling, Gent Project Architects, Architect Piet Bailyu, Knokke-Heist Jan De Nul, Hofstade (Aalst) Van Braeckel, Sint-Martens-Latem J. Hermans & Co., Tienen Loveld, Aalter De Waal Palen, Lokeren november 2011 augustus 2013 (voor eerste kantoren)

Architect: Dr. Ir. Philippe Samyn and Partners

Mensen en Vakkennis

Naast bagger- en landwinningsactiviteiten wereldwijd, is Jan De Nul Group, zowel in België als internationaal, een toonaangevende onderneming voor civiele bouw. De firma focust op complexe multidisciplinaire projecten in de waterbouw, de waterzuiveringsinfrastructuur, maar ook op gebouwen zoals rusthuizen, ziekenhuizen, kantoren en wooncomplexen. De nationale luchthaventerminal van Brussel (Pier A), het concertgebouw van Brugge en de nieuwe hoofdzetel van de Europese Raad te Brussel zijn voorbeelden van bijzondere gebouwen voor openbaar nut. Ook op het vlak van infrastructuurwerken is Jan De Nul Group een referentie. Momenteel bouwt Jan De Nul bijvoorbeeld mee aan de sluizen van het Panamakanaal. Naast de uitvoering van tal van project heeft Jan De Nul Group ook de nodige kennis opgebouwd voor PPS projecten waarvan verschillende al in uitvoering zijn.

www.jandenul.com Kantoor ondernemingen Jan de nul nV Tragel 60 i 9308 Hofstade-Aalst i België t +32 53 73 15 11 F +32 53 78 17 60 i info@jandenul.com

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 15

DE PEN

Marc Dillen Directeur-generaal van de Vlaamse Confederatie Bouw

Dynamisch ruimtebeleid brengt groei in de bouw De bevolking groeit momenteel tegen een hoger tempo dan het woonaanbod waardoor een steeds grotere woonachterstand ontstaat. In Vlaanderen wordt de bouw van bijkomende woningen sterk geremd doordat publiek en politici er verkeerdelijk van uitgaan dat wonen nu al een groot deel van de open ruimte inneemt. Dat is geenszins het geval. De gebieden die in de gewestplannen bestemd zijn voor wonen, nemen amper 16,5% van de Vlaamse oppervlakte in. Deze oppervlakte op een efficiënte manier benutten is belangrijk om opnieuw groei in de woningbouw te brengen. Volgens ons is het mogelijk op deze 16,5% de meer dan 600.000 gezinnen op te vangen die er tussen 2010 en 2030 in Vlaanderen gaan bijkomen. Maar dit kan enkel via een combinatie van maatregelen: door meer bouwlagen toe te staan, door renovatie en door afbraak en vervangende nieuwbouw, door een versnelling van de stadsvernieuwingsprojecten en tegelijk door het efficiënt aanwenden van de nog onbebouwde oppervlakte die voor wonen is bestemd. Tot de 16,5% voor wonen bestemde oppervlakte behoren ook de woonuitbreidingsgebieden waarvan nog ongeveer 18.000 hectaren onbebouwd zijn.

De bouwbedrijven zullen deze percelen anders invullen dan voorheen: met kleinere percelen, met meer woonerven, met meer driegevel- en rijwoningen en met een hoger percentage appartementen. Ze bouwen nu in hun verkavelingen huizen op percelen van gemiddeld drie are waar het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen nog uitgaat van vier tot zeven are per woonperceel. De marktpartijen hebben dus sneller gereageerd op de vraag naar compactere woningen dan het planningsinstrument van de Vlaamse overheid. Ook lokale overheden zien we nog te vaak op de rem staan als het gaat om een grotere woondichtheid, meer bouwlagen en een multifunctionele invulling van de ruimte. Het ruimtelijk beleid moet meer dan nu creatieve oplossingen mogelijk maken. Zo moet de watertoets vooral aangeven in welke mate de aanvrager zijn bouwwijze moet aanpassen om wateroverlast te voorkomen, wat de weg vrijmaakt voor de toepassing van innovatieve technieken. Een dynamisch ruimtebeleid is een belangrijke hefboom opdat de bouw opnieuw een sector kan worden die tegemoet komt aan de toenemende woonbehoeften van een groeiende bevolking. ❚

Ik geef de pen door aan Johan Willemen, in 2013 Ondernemer van het Jaar.

16 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

DE PEN

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 17

DucoSun Cubic Architecturale zonwering

Het DucoSun Cubic zonweringsysteem staat in voor een optimaal

Het is verkrijgbaar met vaste of met elektrisch verstelbare lamellen. De rechthoekige vorm van de â&#x20AC;&#x2DC;Cubicâ&#x20AC;&#x2122; lamellen zorgt voor een bijzonder strak design.

We inspire at www.duco.eu

info@duco.eu - Bedrijvenlaan 2 - 8630 Veurne - Belgium - tel 058 33 00 66 - fax 058 33 00 67

HOME OF OXYGEN

evenwicht tussen maximaal daglicht en minimale zonnehitte.

BRUSSEL REALTY VASTGOEDBEURS

Realty, een must voor het bouwbedrijf! Van 13 tot en met 15 mei 2014 vindt in Tour & Taxis (Brussel) de zesde uitgave plaats van Realty. Deze Belgische vakbeurs voor het vastgoedgebeuren is intussen uitgegroeid tot een toonaangevend netwerkgebeuren voor contacten met professionele spelers en stakeholders op de vastgoedmarkt. De organisatoren maken zich sterk dat je op Realty alle belangrijke beslissingsnemers in de Belgische vastgoedsector kunt ontmoeten. Drie dagen lang biedt Realty de vastgoedprofessional in het indrukwekkend gereorganiseerde voormalige goederenstation inzicht in de laatste nieuwe projecten en ontwikkelingen. Er gaat ook veel aandacht uit naar het aantrekken van internationale investeerders en politici. Verder wordt de beurs ondersteund door een sterk seminarieprogramma, aangevuld met talrijke formele en informele netwerk events.

THEMA’S Het seminarieprogramma ligt nog niet helemaal vast, maar 'duurzame stadsontwikkeling' en 'retail- en zorgvastgoed' komen er zeker aan bod. Momenteel kennen steden een stijgende nood aan duurzame stadsontwikkelingsprojecten, die hen sterker en aantrekkelijker kunnen maken voor zowel bezoekers als bedrijven. Daarnaast zijn retailers constant op zoek naar nieuwe opportuniteiten inzake winkelhuisvesting. En de toenemende vergrijzing, die gepaard gaat met hogere kwaliteitseisen, schept heel wat mogelijkheden voor de ontwikkeling van nieuw zorgvastgoed.

INTERESSANT VOOR BOUWBEDRIJVEN? Voor bouwbedrijven kan een deelname aan Realty als exposant én/of als bezoeker nuttig zijn. Als exposant kunnen ze er in contact komen met potentiële opdrachtgevers. Als bezoekers kunnen bouwen immobedrijven elkaar ontmoeten op een informele manier ontmoeten. ❚

Meer info en registratie: www.realty-brussels.com Realty 2014: 13, 14 & 15 mei Tour & Taxis, Brussel

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 19

Laat je meevoeren met Holland America Line

8 dagen

12 dagen

Noorwegen

Adriatische Kust

Vertrek: 10 mei, 21 juni, 19 juli, 9 september 2014

Vertrek: 15 april, 29 mei, 12 juli, 25 augustus 2014

Rotterdam

Prijs vanaf

€ 770 pp !

Inclusief cruise op basis van volpension, havengelden en taksen Vaarroute: Rotterdam, Flam (Sognefjord), Stavanger, Kristiansand, Oslo/Oslofjord, Rotterdam

Noordam

€ 1.440 pp

Prijs vanaf (inclusief vluchten)

Inclusief cruise op basis van volpension, vluchten heen en terug havengelden en taksen Vaarroute: Rome, La Valletta, Argostolion (Griekenland), Kerkira, Corfu, Dubrovnik, Kotor (Montenegro), Korcula (Kroatië), Split, Venetië

Meerdere vertrekken tijdens het bouwverlof zijn mogelijk; contacteer ons voor de mogelijkheden en prijzen. 20 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

PLUSPUNTEN VAN DEZE REDERIJ: • Van oorsprong Nederlandse rederij, menukaarten en dagprogramma’s in het Nederlands • Ruime, middelgrote schepen met gevoel voor stijl en traditie • Bekroonde service

tel. 03-236 89 39 info@cruisetravel.be of bij uw reisagent

BEDRIJFSPRESENTATIE

Op cruise: de clichés doorprikt! Cruisen is te duur, saai, onpraktisch en eentonig: cruise vakanties roepen vaak heel wat clichés op. Terwijl deze manier van reizen op relatief korte tijd juist enorm geëvolueerd is. Vandaag is cruisen in geen enkel opzicht nog te vergelijken met wat het gisteren was. Twintig jaar geleden strookte het beeld van cruisen min of meer nog met wat véél mensen er tot op vandaag helaas nog altijd van hebben: een dure, soms nogal eentonige aangelegenheid waarbij je niet veel méér te zien kreeg dan een eindeloze zee. Bovendien leek het alleen weggelegd voor welgestelde toeristen en mensen op pensioenleeftijd. Enkele populaire Amerikaanse televisiereeksen werkten dit beeld in de hand. Tien jaar geleden kwam er een plotse opmars en een grondige verandering. Er kwamen er niet alleen heel wat nieuwe rederijen tot stand, maar ze legden vooral meer en meer nieuwe schepen in, die véél meer aanboden dan wat rondvaren. Ook vandaag komt er regelmatig wat nieuws bij op het vlak van entertainment, gastronomie en technologisch vernuft. En voor wie reist om een stukje van de wereld te zien: nieuwe routes en bestemmingen. Op zeeschepen behoren de communicatieproblemen intussen tot het verleden: de meeste rederijen bieden draadloos internet aan, globaal of in pakketten. Handig voor mensen met grote professionele verantwoordelijkheden, die nooit

helemaal op een onbereikbare vakantiebestemming mogen zijn.

Cruiseschip in de haven van New York. (foto Norwegian Cruise Line)

VOOR IEDERS BUDGET Cruisen is nu trendy, leuk, praktisch, en bovenal... voor bijna ieders budget. De cruisewereld is ook heel verscheiden: er zijn gastronomische cruises, charmeschepen, schepen voor grote groepen, kleine schepen voor het 'jacht'gevoel… Met speciale tariefformules trekken cruises ook steeds meer gezinnen met kinderen aan. En reizigers uit de bouwsector kunnen tijdens één reis meerdere hoogstandjes uit de architectuur bezoeken. Je stapt aan boord op een goed bereikbare cruise terminal, ontpakt je bagage, en je bent ter bestemming. Telkens weer in- en uitpakken, zoals bij een klassieke rondreis, hoeft niet meer, want het schip vaart vooral 's nachts en meert elke morgen aan in een nieuwe boeiende stad. 's Avonds stap je gewoon terug aan boord, om er heerlijk te dineren in een van de restaurants. Daarna kan je een keuze maken uit het enorme entertainment-aanbod aan boord. ❚

Cruise in Griekse wateren. (foto Norwegian Cruise Line)

CRUISETRAVEL In 1996 bracht Cruise Travel als eerste touroperator volledige cruisepakketten op de Belgische markt. Momenteel presenteert het nog altijd het meest volledige aanbod, omdat het samenwerkt met alle rederijen.

(foto Royal Caribbean)

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 21

GENT TAKE OFF OFFICE PARK

Tekst | Bert Verbeke

Bontinck tekende een speels, organisch en dynamisch ontwerp.

SPEELSE ARCHITECTUUR ZORGT VOOR DYNAMISCHE RUIMTEBELEVING Het Take Off Office Park maakt deel uit van een bruisend en groen deel van de stad.

De site van The Loop, ten zuidwesten van Gent, wordt vandaag nog gedomineerd door Flanders Expo. In de nabije toekomst zal op achttien ontwikkelingsvelden een nieuw, bruisend en groen stadsdeel verschijnen met een mix van kantoren, kantoorachtigen, retail, leisure en residentiële gebouwen. Het Take Off Office Park beslaat in dit geheel zes ontwikkelingsvelden, samen goed voor 113.500 m² te realiseren vloeroppervlakte op een terreinoppervlakte van 13,6 ha. In het kantorenpark zal elk gebouw zijn eigen identiteit krijgen binnen een samenhangend geheel. Het eerste ‘druppelgebouw’ is alvast een herkenningspunt voor wie van de R4 richting E40 rijdt. “We kozen voor een speels, organisch en dynamisch ontwerp. De waterdruppel refereert naar de golfbeweging van de nabijgelegen ringvaart maar is vormelijk ook afgestemd op de krommingen van de verkeerswisselaar naast het gebouw. Het gebouw verandert dan ook van smal naar breed. Door de bijzondere druppelvorm is er geen enkele rechte hoek in de gordijngevel. De open en gesloten panelen in drie verschillende modules zorgen voor een boeiend patchwork,” vertelt architect Tom Tastenhoye van Bontinck Architecture and Engineering. “Hoewel de site in een gebied met hoge grondwaterstand ligt volstond een algemene funderingsplaat. De parking onder de druppelgebouwen zit slechts een half ondergronds, twee meter onder het oorspronkelijke maaiveld. Hierdoor waren er geen specifieke extra maatregelen nodig om het gebouw te wapenen tegen de hoge grondwaterstand. Het volstond om de plaat te voorzien van extra bovenwapening tegen opwaartse druk.”

GORDIJNGEVEL MET INGEBOUWDE RAMEN EN DEUREN Hermans & Co leverde en plaatste de gefacetteerde gordijngevel met ingebouwde ramen en deuren. De volledige buitenschil van het gebouw is opgebouwd met een

22 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

De open en gesloten panelen in drie verschillende modules zorgen voor een boeiend patchwork.

GENT TAKE OFF OFFICE PARK

Op elke verdieping is een opsplitsing mogelijk voor twee afzonderlijke gebruikers.

aluminium vliesgevel. Door gebruik te maken van verschillende binnendichtingen en door sommige beglazingen in ‘step’ –het buitenblad van het dubbel glas is groter dan het binnenblad– te voorzien, was het mogelijk om alle hoekverdraaiingen op te vangen zonder hiervoor nieuwe profielen te extruderen. Buiten wordt de verticale belijning geaccentueerd door een 130 mm dikke dekkap, gecombineerd met een horizontale structurele kitvoeg.

FLEXIBELE TECHNISCHE UITRUSTING Studiebureau 'r boydens' ontwierp de technische installaties voor het erg flexibel en modulair gebouw. Hij legde de focus op de optimalisatie van de gebouwenschil, daglichttoetreding en de warmtehuishouding. Op elke verdieping is een opsplitsing mogelijk voor twee afzonderlijke gebruikers, met een gescheiden verbruiksmeting van alle nutsvoorzieningen. Niet alleen de gevel is organisch gevormd, ook de trappenkern in het gebouw heeft een ronde vorm, wat voor het verticaal verloop van technische leidingen en kanalen een uitdaging betekende. De ondergrondse parking is uitgerust met een installatie voor rook- en warmteafvoer. ❚

TECHNISCHE FICHE Opdrachtgever:

Euro Crossroads Property Developers (ECPD), Erembodegem Architect: Bontinck Architecture and Engineering, Gent Aannemer gevel: Hermans, Tienen Studies technieken: 'r boydens,' Brugge Verwarmingsinstallatie: Remeha, Wommelgem Paalfundering: De Waal Palen, Lokeren Start werken: oktober 2012 Einde werken: februari 2014

��

26900102_bontinck.indd 1 ��

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 23

13-03-2006 14:06:59 ��

Verwarmingssystemen Buderus

Peter De Groote : sterk in verwarming ! Centrale verwarming is onze troef, zowel in nieuwbouw als voor renovatie. Hiervoor staan we ook bekend in Knokke-Heist en omstreken. Het team, bestaande uit 6 ervaren en toegewijde vakmannen, streven steeds naar een perfecte service en een schitterend eindresultaat.

Peter De Groote Sanitair & Centrale verwarming knokke-Heist 0486 51 59 46 www.peterdegrooteverwarming.be

Bosch Thermotechnology n.v./s.a. · Ambachtenlaan 42a, 3001 Heverlee · tel. 016 40 30 20 · fax 016 40 04 06 · info@buderus.be · www.buderus.be

KNOKKE-HEIST LAKESIDE PARADISE CLUBHOUSE & SLEEP INN

Watersportcentrum met logies moet jong en oud naar Belgische kust lokken

CLUBHUIS EN JEUGDHERBERG BIJKOMENDE TREKPLEISTER VOOR ‘PUT DE CLOEDT’ Frank Vanleenhove runt al 27 jaar surfclub Surfers Paradise op het strand van Knokke-Heist. In 2012 opende hij met Lakeside Paradise een tweede club aan de oevers van het Duinenwatermeer, de vroegere Put De Cloedt. Om de faciliteiten op deze nieuwe watersportlocatie uit te breiden en de watersporters eten en overnachting aan te bieden, bouwde de eigenaar naar een ontwerp van architect Piet Bailyu een clubhuis en jeugdherberg. Oud en jong kunnen zo op een betaalbare manier een watersportvakantie boeken. Frank Vanleenhove, Knokkenaar in hart en nieren, was de pionier van het windsurfen in België en introduceerde het golfsurfen, snowboarden, kitesurfen, stand up peddleboarden en wakeboarden in ons land. Zowat 27 jaar geleden opende hij de eerste Belgische surfclub ‘Surfers Paradise’ op het strand van Knokke-Heist. “De laatste jaren merkten wij dat jongeren minder interesse in onze badsteden

hadden,” begint Frank Vanleenhove zijn verhaal. “Het was hoog tijd om daarin verandering te brengen. Jaarlijks leiden wij meer dan 4.000 kinderen op. Ik was al jaren op zoek naar een locatie voor een tweede surfclub aan een meer. Op die manier kunnen bijvoorbeeld windsurfers eerst op een rustig meer oefenen, vooraleer zich op open zee te begeven.” ›

SCAN WITH

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 25

BESCHOEIINGSTECHNIEKEN Secans- en Tangenspalenwand met beton/soilmix Berlinerwand

•

Soilmixwand Damwand

FUNDERINGSTECHNIEKEN Funderingsputten Ø 30 tot 280 Avegaarpaal (CFA)

•

Verbuisde schroefboorpaal Micropaal

•

Boorpaal grote diameter

NIEUW

Soilmixpaal •

Vibropaal

Grondverdringende schroefpaal (GVS) Energiepaal

DIVERSE Bovenleidingsmassieven voor trein en tram Uitgraven buispalen en collectorputten Gasontspanningsputten Onderschoeiingswerken Grondankers Verliesputten Sanering

Lameire Funderingstechnieken nv Industrielaan 4 BE-9900 Eeklo T +32(0)9 379 72 77 F +32(0)9 379 72 78

www.lameireft.be

.be

info@lameireft.be

KNOKKE-HEIST LAKESIDE PARADISE CLUBHOUSE & SLEEP INN

LAKESIDE PARADISE In 1996 toonde Frank Vanleenhove met een brief aan het gemeentebestuur voor het eerst interesse in de zogenaamde ‘Put De Cloedt’. Er kwam echter slechts vooruitgang in dit dossier toen het project “Duinenwater” boven de doopvont gehouden werd. In juli 2007 stelde Vanleenhove opnieuw zijn kandidatuur voor de uitbating van de watersportactiviteiten. “In augustus 2011 vergunde het gemeentebestuur de uitbating aan ons en in april 2012 startten de werken,” vertelt de eigenaar. “Vier maanden later, in juli 2012, opende watersportcentrum Lakeside Paradise zijn deuren. Het maakt deel uit van het ambitieuze Duinenwaterproject met een 20 meter diep meer van 11 ha, zwembad Sportoase, een woonzone en de geplande golfclub, allemaal op één as met cultureel centrum Scharpoord, hotel La Réserve, het casino en het Albertstrand.”

CLUBHOUSE EN SLEEP INN Lakeside Paradise omvat niet alleen een waterski- en wakeboardkabelbaan van 720 meter lang, maar ook een watervlakte voor zachte waterrecreatie, zoals duiken, windsurfen, kleinzeilerij, kajakken, roeien en stand up peddleboarden in al zijn vormen, zelfs yoga op de plank. Als epicentrum bouwde Frank Vanleenhove samen met architect Piet Bailyu van architectenbureau Project een 'Clubhouse.' Om de bezoekers naast de watersportactiviteiten ook een hap en zelfs betaalbare

overnachtingen aan te bieden, integreerden ze daarin jeugdherberg Sleep Inn met tien kamers, waar tot tachtig mensen tegelijk kunnen verblijven. Elke kamer kreeg de naam van een watersportland: Hawaï, Tahiti, Mexico, Australië, Costa Rica, …. “De opsplitsing in verschillende volumes zorgt voor een 'resort' gevoel, met een verscheidenheid aan belevingen. De ruimtes staan in verbinding met elkaar, maar hebben toch hun eigen karakter. Het gebouw is dan ook zeer polyvalent zonder afbreuk te doen aan de sfeer,” legt architect Pier Bailyu het concept uit. “Zowel binnen als buiten kozen wij voor een combinatie van steen en hout. Het gebruikte hout heeft de voor een watersportclub juiste uitstraling: hetzelfde type hout wordt ook voor aanlegsteigers gebruikt. De combinatie van de natuurlijke, ruwe patinne van het hout met een strakke betonvloer en natuurkleurig betonplafond resulteert in een hedendaagse uitstraling, waar gezelligheid en sportiviteit centraal staan.” Verder hebben bouwheer en architect het gebouw een duurzaam karakter gegeven, door onder meer de vloerverwarming en systemen met veel capaciteit, zodat het continu op de gewenste temperatuur houden van het verwarmings- en sanitair water weinig energie vergt. Ze kozen ook wateren energiebesparende kranen.

TREKPLEISTER De Lakeside Paradise Sleep Inn opende op 1 juli 2013 en heeft alle troeven om een trekpleister te worden. Hij heeft een ruim gedimensioneerde parking en ligt op wandelafstand van het station, het centrum en het strand van Knokke-Heist, midden een oase van watersporten. “Verder biedt de accommodatie een eigen Thaise massageruimte, drie polyvalente ruimtes, een groot zonneterras en zonnedek, een hotspring jacuzzi, een skateboarding halfpipe en een terrein voor beach volley,” sluit Frank Vanleenhove af. “Zwembad Sportoase en jeugdhuis ’t Verzet met concertzaal maken het aanbod voor jong en oud compleet.” ›

Participanten aan het woord PETER DE GROOTE –VERWARMING EN SANITAIR Peter De Groote startte zijn gelijknamige bedrijf, gespecialiseerd in sanitair en centrale verwarming, tien jaar geleden. Recent verhuisde het met zijn zes ervaren vakmannen naar een nieuw gebouw van 1.000 m² op bedrijventerrein ’t Walletje in Knokke. “In het clubhuis met jeugdherberg van Lakeside Paradise plaatsten wij met een team van vier personen de verwarming en de sanitaire installaties,” legt zaakvoerder Peter De Groote uit. “Samen met Buderus creëerden wij een oplossing met hoge warmwatercapaciteit. Wij plaatsten twee condensatieketels van 80 kW met twee boilers van 500 liter in cascade. Elke boiler is uitgerust met een laadpomp en een boilervoeler, waardoor de beide boilers steeds dezelfde temperatuur blijven behouden.” Buderus (Bosch Thermotechnology) startte zijn activiteiten in België in april 2000 met de oprichting van een eigen dochteronderneming. Vandaag heeft Buderus naast de hoofdzetel in Aartselaar ook vier filialen in ons land (Deinze, Heverlee, Herentals en Gosselies). Bosch Thermotechnik, de groep waarvan Buderus sinds 2004 deel uitmaakt, is in Europa trendsetter in verwarmingsproducten. Op de benedenverdieping integreerde Peter De Groote vloerverwarming, behalve in de slaapruimtes. In de polyvalente zalen zorgen radiatoren voor de nodige verwarming. Het gebouw is uitgerust met waterbesparende kranen van Delabie en Oras met vooringestelde temperatuur. “Alhoewel wij al heel wat installaties in horecazaken uitvoerden, maakt de combinatie van horeca en sportinfrastructuur dit project speciaal,” gaat de zaakvoerder verder. “Bovendien zijn wij van de streek, waardoor wij vaak opdrachten bij klanten van Lakeside Paradise uitvoeren.” SCAN WITH

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 27

KNOKKE-HEIST LAKESIDE PARADISE CLUBHOUSE & SLEEP INN

Participanten aan het woord ROGER VAN DALE –GASHAARD Roger Van Dale (Brugge) leverde en plaatste de gashaard in het Clubhouse met jeugdherberg van Lakeside Paradise . “Een gashaard type Eco-Line 170 van het merk Kal-Fire,” vertelt zaakvoerster Goedele Claes. “Deze haard heeft glas langs drie zijden en zorgt naast warmte ook voor een aangename sfeer in de ruimte.” Sinds 1965 ontwerpt, produceert en plaatst de firma Roger Van Dale haarden en sierschouwen. Het gamma omvat hout-, gas- en pellethaarden, elektrische haarden en biohaarden van alle gekende merken. Deze worden ingewerkt in volledig op maat gemaakte moderne, klassieke of minimalistische schouwwanden, afhankelijk van de smaak en het interieur van elke klant. Roger Van Dale heeft een ruime toonzaal, waar klanten volop ideeën kunnen opdoen. “Wij begeleiden elk project van A tot Z. Daarom beschikken wij ook over een eigen natuursteenatelier en schrijnwerkerij,” legt de zaakvoerster uit. “Eerst maken onze interieurarchitecten een ontwerp voor elke schouwwand. Na de goedkeuring ervan en een vakkundige opmeting op de plaats van bestemming produceren wij deze in ons atelier en zorgt onze plaatsingsdienst voor de integratie in het interieur.”

SCAN WITH

Roger Van Dale bvba

TECHNISCHE FICHE Bouwheer: Architect : Studiebureau: Hoofdaannemer: Verwarming en sanitair: Start werken: Einde werken:

Frank Vanleenhove (Surfers & Lake Paradise), Knokke-Heist Project Architects, Architect Piet Bailyu, Knokke-Heist Blatec, Knokke-Heist VMC Construct, Christophe Van Middelem, Knokke-Heist Peter De Groote, Knokke-Heist oktober 2012 april 2013

HEARING IS

BELIEVING

St.-Pieterskaai 2, 8000 Brugge 050 35 31 46 info@rogervandale.com www.rogervandale.com

28 | BOUWEN AAN VLAANDEREN 14900164_Rogervandale 1-4.indd 1

27-02-14 09:06

BRUSSEL BELEVINGSBIBLIOTHEEK MUNTPUNT Tekst | Koen Mortelmans Beeld | Ilse Liekens en Stany Dederen

EEN GEBOUW VOOR (IN) DE BOEKJES

Openbare bibliotheken hebben de reputatie van stille stofnesten van zich afgeworpen. Het Muntpunt in hartje Brussel is een mooi voorbeeld van de nieuwe dynamiek, waarin de bibliotheek fungeert als een levendige ontmoetings- en informatieplaats. Het Muntpunt is op de eerste plaats een belevingsbibliotheek. Dat betekent dat boeken uitlenen slechts één van haar vele activiteiten is. Zo organiseert ze ook presentaties over het aanbod van Nederlandstalige organisaties in Brussel. Het Muntpunt is ook een informatiecentrum. Ze biedt ook een rustige studieplek aan en 'coupé's' voor groepswerk.

GEGROEIDE AMBITIES Het Muntpunt neemt de plaats in van (onder meer) de vroegere openbare bibliotheek naast de Muntschouwburg. In 2002 verwierf de Vlaamse Gemeenschapscommissie het Monnaie House aan het Muntplein. Het was aanvankelijk de bedoeling het gebouw te renoveren, om de huisvesting van de bibliotheek zelf en die van enkele administratieve diensten te verbeteren. Maar stilaan groeide een ambitieuzer project. Naast de Gemeenschapscommissie raakte ook de Vlaamse Gemeenschap zelf erbij betrokken. Na een open architectuuroproep mocht B-architecten (Antwerpen) een voorontwerp uitwerken voor het zeven verdiepingen hoge gebouw. De ontwerpers brachten de jeugdbibliotheek onder op de eerste verdieping en de rest van de bibliotheek, vergaderlokalen, conferentieruimtes en een grote studiezaal verspreid over de tweede tot de vijfde verdieping. De begane grond is een grote, open informatieruimte met infobalies, informatierekken, een kranten- en tijdschriftenhoek. Op de zesde verdieping bevinden zich de kantoren en de mess voor het personeel. Op zolder is er nog een feest- en ontvangstruimte ingericht.

UITDAGINGEN In het complex zijn naast het Monnaie House, een kantoorgebouw uit de jaren zeventig, twee belendende gebouwen opgenomen, een negentiendeeeuws gebouw en een voormalig herenhuis. Een van de uitdagingen van de architecten en van hoofdaannemer Strabag was om ze ondanks hun gevarieerde historische achtergrond een samenhangend geheel te laten vormen, met elkaar en met de omgeving. ›

Een oud herenhuis maakte plaats voor een beglaasde verbinding tussen het Monnaie House en het Schildknaapgebouw (foto Ilse Liekens). BOUWEN AAN VLAANDEREN | 29

De grote ketel die nergens te groot voor is

De staande condenserende gasketels van Remeha zijn toonaangevend in het segment van de hogere vermogens. De gietaluminium warmtewisselaar, de premix verbrandingstechniek, de handige transportwielen: het zijn succesfactoren die er voor hebben gezorgd dat deze Remeha ketels het warm kloppend hart vormen van talloze hotels, zorginstellingen, scholen, kantoren en andere grote gebouwen. De Remeha Gas 310 en 610 Eco PRO worden op specificatie gebouwd. Naast de techniek zijn ook het installatiegemak en de toegankelijkheid voor service en onderhoud erg vooruitstrevend. Remeha Gas 310 en 610 Eco PRO ketles zijn voorzien van de nieuwe Remeha Comfort Master besturingselektronica.

Remeha Gas 310/610 Eco PRO

De Remeha Gas 310 Eco PRO voldoet ruimschoots aan de eisen van gasrichtlijn 2009/142/EC en rendementsrichtlijn 92/42/EEG. Ook leverbaar in duo-uitvoering: Remeha Gas 610 Eco PRO, met onder andere een gecombineerde rookgasafvoeraansluiting. Warmtewisselaar uit corrosiebestendige gietaluminium leden. Premix verbrandingstechniek met gas-/luchtkoppeling. De ketels worden compleet gemonteerd en vooringesteld geleverd. Voorzien van transportwielen en verstelbare ketelpoten.

Meer informatie over deze of andere producten ? Scan de QR-code hiernaast met uw smartphone of ga naar www.remeha.be Remeha Mampaey nv, Koralenhoeve 10, B-2160 Wommelgem T +32 (0)3 230 71 06 F +32 (0)3 354 54 30 E info@remeha.be

BRUSSEL BELEVINGSBIBLIOTHEEK MUNTPUNT

Dubbelhoge ruimten (foto Stany Dederen).

Daarom kreeg het Monnaie House een dubbelhoge toegangszone. Dat brengt de voorgevel in een passende verhouding met het Muntplein, het peristilium van de Muntschouwburg en met de dubbelhoge etalages langs de Nieuwstraat. Het vroeger eerder gesloten gebouw heeft nu een open karakter, dankzij de ruime glaspartijen en de vier dubbelhoge publieksruimten. De bestaande betonnen kern is volledig 'ingepakt' met een zes verdiepingen hoge boekentoren. Brede trappen langs die toren leiden naar de volumineuze boekencollectie, de studiezaal, het auditorium en de zithoekjes. â&#x20AC;ş

De boeken zijn bereikbaar via brede trappen (foto Ilse Liekens).

Gezellige ruimten voor een hapje en een drankje (foto Stany Dederen).

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 31

VAN EEN RUIME KEUZE NAAR EEN COMPLEET GAMMA Een stap dichter naar totaaloplossingen.

Wij geloven dat perfecte toegangsoplossingen gebaseerd zijn op een constante vooruitgang. Daarom streven wij naar permanente innovatie op elk niveau om de visie van onze klanten te realiseren. Van advies tot realisatie, bel 050/45 15 70.

DORMA. THE ACCESS.

DORMA_ES_NL_2.indd 1

Innovatieve, ruimtebesparende opslagoplossingen. Kijk voor meer informatie op www.bruynzeelstorage.be

www.dorma.be

23/01/2014 13:35:01

BRUSSEL BELEVINGSBIBLIOTHEEK MUNTPUNT

KRULLETJES EN GLASGEVEL De gevel en het interieur van het Schildknaapgebouw, langs de gelijknamige straat, zijn gerestaureerd met veel respect voor de overdadige ornamentiek van weleer, met veel krulletjes en andere decoratieve elementen. Dit past trouwens bij de dubbele deuren en hoge plafonds. Hier bevinden zich een 'grand café' –het Vlaamse karakter van het project kon niet op tegen het trendgehalte van de term–, een literair salon, een feestzaal en vergaderruimten. Het herenhuis is gesloopt. Strabag trok op deze plaats een trappenhuis met glasgevel op, dat tevens de niveauverschillen tussen beide andere gebouwen uitvlakt. Het is niet vanzelfsprekend een bibliotheek onder te brengen in een oud gebouw. Op rekken gestapelde boeken wegen zwaar door. De belasting is doorgaans veel zwaarder dan die waarop de oorspronkelijke architecten het gebouw berekenden. Het Monnaie House vormde daarop geen uitzondering. De oplossing bestond erin op strategische plaatsen betonvloeren weg te halen. Zo werd het gebouw niet alleen lichter en konden er meer boeken gestockeerd worden, maar ontstonden er ook dubbelhoge ruimten. Dit betekende een bijkomend voordeel, want de oorspronkelijke vrije verdiepinghoogte, 2,6 meter, was eigenlijk te beperkt voor een openbaar gebouw. ❚

Participanten aan het woord DORMA –DEURTECHNIEK Dorma (Brugge) produceerde en leverde de automatische gebogen inkom-schuifdeuren (Dorma BST) en de vloerveren (Dorma BTS) voor de glazen binnendeuren van Muntpunt. "Het gebruik van een sasdeur aan de inkom van een gebouw minimaliseert tocht en warmteverlies," vertelt Antony Vandeplas, verantwoordelijke voor marketing en communicatie bij Dorma. "Het gebogen glas van de Dorma BST geeft de toegangszone ook uitstraling. De gebogen schuifdeur wordt aangedreven door onze beproefde ES 200-schuifdeuraandrijving." Vloerveren zijn bijzonder geschikt voor pendeldeuren, deuren die in beide draairichtingen geopend kunnen worden. In combinatie met een vastzetinrichting kunnen deuren, indien gewenst, open blijven staan. Vloerveren zijn heel comfortabel en betrouwbaar in gebruik. Dorma is een Duitse fabrikant van deurtechnieken en wordt in België vertegenwoordigd door Dorma foquin. De deurtechnieken van Dorma vind je onder meer ook in het CocaCola-distributiecentrum in Anderlecht, wzc Sint-Jozef in Neerpelt en in het spoorwegstation van Leuven.

Participanten aan het woord BRUYNZEEL STORAGE SYSTEMS – VERRIJDBARE OPSLAGREKKEN Bruynzeel Storage Systems (Brussel) leverde en plaatste de verrijdbare opslagrekken voor het opbergen van boeken. "Meer bepaald het verrijdbaar opslagsysteem Compactus Original XTR. Het telt hier 31 dubbele verrijdbare wagens," licht projectbegeleider Francis Mommaerts toe. "Elke wagen heeft een lengte van 5 meter en telt zes niveaus opbergvakken. We zijn erin geslaagd op de beschikbare vloeroppervlakte van 100 m² 1.860 lopende meter boeken op te bergen." Een eigen verdieping voor de jeugd (foto Ilse Liekens).

"Naast de compacte opbergmogelijkheden zijn verrijdbare rekken gebruiksvriendelijk en bieden ze een optimale bescherming van de boeken. Het uitoefenen van een kracht van 10 kg op het spaakwiel volstaat om in één keer zowat 35.000 kg boeken te verrijden. De mobiele eenheden kunnen afzonderlijk of samen worden verplaatst om waar nodig een gang te creëren. De productiewijze met speciale coating beschermt onze rekken tegen vocht en krassen. Dit maakt het systeem duurzaam."

TECHNISCHE FICHE

Rustige studieplaatsen (foto Stany Dederen).

Opdrachtgever: Ontwerp: Hoofdaannemer : Deurtechniek: Verrijdbare opslagrekken: Verwarming: Start werken: Ingebruikname:

Vlaamse Gemeenschap, Brussel B-Architecten, Antwerpen Strabag, Antwerpen Dorma, Brugge Bruynzeel Storage Systems, Brussel Remeha, Wommelgem juni 2010 7 september 2013

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 33

WOMMELGEM NEXTEL Tekst | Koen Mortelmans

NEXTEL KIEST VOOR OPVALLEND GEBOUW LANGS DRUKKE SNELWEG Telecomintegrator Nextel heeft zijn sterke groei kracht bijgezet met een opvallend nieuw kantoorgebouw langs de E313 in Wommelgem, achter zijn bestaande hoofdkwartier. Het gebouw springt niet alleen in het oog door zijn opvallende vorm en glasvliesgevels en zijn ligging, het is ook uitgerust met de recentste technische infrastructuur. Van een ICT-hoofdrolspeler, die veel projecten uitvoert in interne communicatie- infrastructuur, kon je moeilijk anders verwachten. Zo is er beveiliging via camera’s en geautomatiseerde toegangscontrole. Het nieuwe gebouw omvat 4.000 vierkante meter kantoorruimte. De 150 Nextelmedewerkers kregen ruime werkplekken op drie van de zes niveaus, samen goed voor 2.500 m². Een deel is ingericht als individuele kantoren, een deel als landschapskantoren met flexibele werkplekken. De overige kantoorruimte is berekend op verdere groei en wordt voorlopig aan derden verhuurd. De topverdieping is ingericht als 'board room' en toonzaal. De klimaatplafonds zijn gemoduleerd per 3,6 m, zodat een herindeling in individueel geklimatiseerde kantoren mogelijk is."

34 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

"Het moeilijkste onderdeel van het project was het verkrijgen van de bouwvergunning voor een constructie met een hoogte van 23 meter," zegt Jan Kenis, CTO en directeur bij Telelinq, het moederbedrijf van Nextel. "Dat is twee keer de gebruikelijke hoogte op deze plaats. Het duurde even eer de geesten hiervoor rijp waren."

TOTAALAFWERKING Voor Jansen Finishings (Meeuwen-Gruitrode) was het de eerste opdracht voor Nextel. De medewerkers van dit bedrijf kwamen op de bouwplaats in actie zodra het gebouw wind- en waterdicht was. "Ik vermoed dat één van de redenen waardoor we deze interessante opdracht kregen was dat we echt een volledige afwerking kunnen aanbieden, van vrij eenvoudige taken zoals het aanbrengen van de vloerbekleding tot complexe zaken zoals de klimaatplafonds," stelt afdelingsverantwoordelijke Erwin Chaltin. "We zijn één van de weinige bedrijven die deze

WOMMELGEM NEXTEL

spreiding aankunnen. De klimaatplafonds bijvoorbeeld hebben we niet alleen geplaatst, we hebben ze ook in eigen huis op maat ontworpen en geassembleerd. Net als trouwens het vast meubilair." Wat maakte de opdracht zo interessant? "De vormentaal van de binnenkant moest die van de buitenkant reflecteren, niet alleen in zones zoals de inkom, maar ook in bijvoorbeeld de keuken. Dan wordt je creativiteit uitgedaagd. We vertrokken van metalen draagstructuren en hebben die afgewerkt met hout en gipskarton. Om het hout op de wisselende maatvoering te kunnen freezen maakten we eerst CAD-ontwerpen." In afwachting van gebruik in het sanitair wordt het regenwater gebufferd in twee ondergrondse bezinktanks van elk 15.000 liter onder de driekwart omsloten patio. Die patio zal een groen karakter krijgen. Om esthetische redenen zag Nextel af van PV-zonnepanelen op het hellende dak. Er liggen wel dergelijke panelen op het bestaande gebouw.

TOEKOMST "Dit is de bekroning van alle vastgoedprojecten in onze groep," besluit Kenis. "Elke Telelinq-dochter heeft nu een eigen gebouw." De nieuwbouw van Nextel ligt achter het bestaande gebouw of, vanaf de snelweg gezien, ervoor. "Het oude gebouw was geen echt kantoorgebouw, maar een logistieke constructie, die we overnamen van TNT. We zijn van plan het te renoveren en te verhuren." ❚

Kantoren met flexibele werkplekken.

De ruime glasvliesvezels zijn uitgerust met glas met uitgesproken akoestische eigenschappen. Dat is niet overbodig, want de E313 hier geldt als één van de lawaaierigste stroken autosnelweg ter wereld. Toonzaal op de hoogste verdieping.

TECHNISCHE FICHE

U-vormige betonstructuur.

Opdrachtgever: Ontwerp: EPB-coördinatie: Algemeen aannemer: Betonstructuur: Algemene binnenafwerking en inrichting: Start werken: Einde werken: Investering:

Nextel, Wommelgem Philip Mortelmans, M² Architecten, Antwerpen E-Maze, Merelbeke Thys Bouwprojecten, Westerlo Willy Naessens, Wortegem-Petegem Jansen Finishings, Meeuwen-Gruitrode 29 maart 2012 maart 2014 6,5 miljoen €

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 35

SINT-AGATHA-BERCHEM RESIDENTIE OASE

Warme Oase dankzij uitgekiende isolatie Residentie Oase moet een groene parel worden in het hart van de Brusselse gemeente Sint-Agatha-Berchem. Aannemer Willemen gebruikte voor dit nieuwbouwproject Kingspan Thermawall en Ursa Geo van Deschacht. Oase biedt het beste van twee werelden: het ligt vlak naast een natuurgebied, maar tegelijk ook vlabij winkels en belangrijke verkeersaders. Ook het eigen kader van de vier gebouwen met samen 39 appartementen draagt een krachtige groene stempel: het (aangelegde) domein is circa 6.000 vierkante meter groot. De architectuur is eigentijds, met dynamische zonnewering op de terrassen. Die vormgeving versterkt de samenhang tussen de vier gebouwen. De parementgevels worden uitgevoerd met een geventileerde spouw, gevuld met thermische isolatie. Om het akoestisch comfort te verzekeren ontdubbelt Willemen

36 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

de scheidingswanden tussen de appartementen onderling en plaatst er geluidsisolatie tussen. De dekvloeren krijgen een zwevende uitvoering op akoestische en thermische isolatie. Dit minimaliseert contactgeluiden.

KINGSPAN EN URSA Werfleider Glenn Peelman (Willemen): "Voor de spouwisolatie in het gevelmetselwerk hebben we Kingspan Thermawall TW50 in diktes van 70 en 82 mm gebruikt. Die zorgt ervoor dat de appartementen qua energiezuinigheid voldoen aan de normen van de Belgische wetgeving. De akoestische isolatie tussen de apparte-

SINT-AGATHA-BERCHEM RESIDENTIE OASE

menten en gemeenschappelijke delen gebeurt met Ursa Geo 155, met een dikte van 3 cm. Voor Oase is een kwalitatieve akoestische isolatie bijzonder belangrijk, aangezien het meegaat met het idee om een groene én rustige woonomgeving te creëren midden in de stad." Kingspan Thermawall TW50 zijn krachtige, makkelijk te plaatsen, spouwmuurisolatieplaten met een thermische geleidbaarheid van slechts 0,023 m²K/W. Ursa Geo is een economische, performante en milieuverantwoorde isolatie op basis van glaswol. Peelman werkt al langer met materialen van Deschacht. "Ik ken Deschacht als een plichtbewuste, zelfverzekerde onderneming die stiptheid en klantvriendelijkheid hoog in het vaandel draagt en zo perfect past bij de ambitie van de residentiële bouwsector." Vooral over de stiptheid van de leveringen is hij bijzonder te spreken. “Het is van levensbelang voor de planning op een bouwplaats. Die vormt immers een aaneenschakeling van activiteiten. Alles moet op het geplande moment geleverd of uitgevoerd worden. We hebben van Deschacht ook nog nooit materialen ontvangen die beschadigingen hadden opgelopen tijdens het transport. Een extra pluspunt in efficiëntie." ❚

TECHNISCHE FICHE Opdrachtgever: Ontwerp: Hoofdaannemer: Isolatiematerialen: Start werken: Einde werken:

Willemen Real Estate, Mechelen De Architecten, Lier Willemen General Contractor, Mechelen Deschacht, Oostakker 22 maart 2012 30 juni 2014

SUPRA, liquide producten van topkwaliteit voor diverse toepassingen

NIEUW

Deschacht brengt een nieuwe productlijn op de markt: SUPRA. Deze liquide producten staan voor een kwalitatief private label aan concurrentiële prijs. Een kant en klaar A labelproduct, voor diverse toepassingen.

140241

 Private label  A-label  Concurrentiële prijs

www.deschacht.eu Ontdek ze nu. Contacteer ons voor meer info op 09/355 74 54 of via info@deschacht.eu of kom langs in 1 van onze filialen.

Wij staan klaar om samen te werken. 140241ADV-Supra-B-Vlaand.indd 1

31/01/14 09:29

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 37

THV VAC

Foto Sarah Blee

GENT VLAAMS ADMINISTRATIEF CENTRUM Tekst | Max Dedulle Beeld | Polo Architecten

Indrukwekkend maar elegant administratief centrum In Gent werd naast het Sint-Pietersstation onlangs het Vlaams Administratief Centrum opgeleverd. Dit project, met een kantooroppervlakte van 38.000 vierkante meter, biedt plaats aan 1.300 ambtenaren. Het nieuwe gebouw, het op twee na hoogste van Gent, vormt een indrukwekkende toevoeging aan de skyline van de stad. De plannen voor het VAC kwamen tot stand nadat de Vlaamse regering eind 1999 had beslist om de Vlaamse ambtenaren samen te brengen in specifieke centra in elke provinciehoofdstad. Het Gentse Vlaams Administratief Centrum is het orgelpunt van deze operatie. Voor de bouw richtten Interbuild en Willemen een THV op. “Een beproefde formule”, vertelt Jo De Boitselier, senior projectleider bij Willemen. “Bovendien hadden we al eerder de handen in elkaar geslagen met Interbuild. We hebben ook nu goed samengewerkt.” Polo Architects haalde het ontwerp binnen na een internationale wedstrijd. “De voornaamste uitdaging lag in de situering van dit project”, legt architect Mauro Poponcini uit. “Het VAC staat bovenop een parking, waardoor onder meer de liftschachten en andere voorzieningen al vast lagen. Bovendien vinden we aan de voet van en zelfs onder het project een kluwen van onder meer tramroutes, bushaltes en fietsenstallingen.” Volgens Michel Vanerk van aannemer Interbuild vormde dit knooppunt een belangrijke uitdaging bij de bouw van het VAC. “Hiervoor moesten we nauw samenwerken met vervoersmaatschappij De Lijn”, herinnert hij zich. “Om de hinder voor Het ontwerp is zo transparant mogelijk uitgetekend.

het verkeer zo beperkt mogelijk te houden, moesten we met twee ploegen werken. Zo konden we 22 uur per dag blijven bouwen.”

IMPACT BEPERKEN Het ontwerp neemt op een originele manier afstand van deze hub. Een 5,5 meter verhoogd en deels omsloten plein sluit aan op de inkom van het gebouw, waardoor het lagere deel van het gebouw makkelijk bereikbaar is. De toegang tot dit plein zijn een hellingbaan en een elegante traphal vanuit de parkeergarage. In deze ‘arm’ vinden we de publieke functies van het VAC, zoals een auditorium en loketten. De meer privatieve kantoorruimtes zijn te vinden in de 90 m hoge toren. “Over de volumetrie van het gebouw hebben we goed nagedacht”, gaat Poponcini verder. “Langs de kant van de Fabiolalaan konden we niet te hoog bouwen, om de schaal van de negentiende-eeuwse architectuur te respecteren. De toren bevindt zich dichter bij de sporen. Deze is zelfs hoger geworden dan in het oorspronkelijke ontwerp. Zo konden we nog meer diensten en kantoren wegtrekken van het grondniveau aan de Fabiolalaan." Om de publieke functie van de laagbouw te beklemtonen, is dit ontwerp zo transparant mogelijk gemaakt. “Vooral het auditorium is duidelijk zichtbaar van buitenaf”, aldus Mauro Poponcini. “Het is de bedoeling dat deze ‘arm’ ook buiten de kantooruren kan gebruikt worden, bijvoorbeeld door verenigingen. Hij moet dicht bij het publiek staan en geen ‘dood element’ worden wanneer er niet gewerkt wordt.” › Het VAC neemt op een originele manier afstand van het verkeersknooppunt op de grond.

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 39

Flemish Administrative Center, Ghent Architects: Poponcini & Lootens ir. architecten VK services: building services - energy engineering

VK delivers fully integrated engineering services for demanding clients worldwide who want to invest in buildings in a constantly evolving society where our quality of life is under stress. www.vkgroup.be Want to help build tomorrowâ&#x20AC;&#x2122;s world? Check out how you can realize your possibilities on www.vkgroup.be/careers.

architects & engineers

GENT VLAAMS ADMINISTRATIEF CENTRUM

Het VAC is het begin van een grootschalig vernieuwingsproject in de Gentse stationsbuurt.

Het auditorium kan ook buiten de kantooruren gebruikt worden, bijvoorbeeld door verenigingen.

Participanten aan het woord DE WAAL –GRONDPALEN

OP DE HOOGTE Dé blikvanger van het Vlaams Administratief Centrum is de 90 meter hoge toren naast de treinsporen. "De toren op zich is een plomp volume, dat we hebben doorbroken door twee in elkaar geschrankte rechthoekige vlakken op de gevel," weet de architect. Dit maakt het geheel eleganter.” De bouwhoogte maakte het werk van Willemen en Interbuild er niet makkelijker op. “Hoe hoger we bouwen, hoe meer last we krijgen van de wind”, vertelt Vanerk. “De eisen op het vlak van luchtdichtheid worden op zulke hoogte ook strenger. Gelukkig hadden we al veel ervaring met hoogbouw, onder meer door ons werk aan de WTC-gebouwen en de Financietoren in Brussel. Die expertise kwam hier goed van pas.”

DUURZAME MAATREGELEN VK Engineering voerde de technische studies uit en gaf ontwerpadvies over de duurzame aspecten. “Ons studiebureau voert regelmatig dit soort onderzoeken uit, onder meer bij enkele gelijkaardige VAC’s in andere provincies”, aldus Wim Meyns van VK Engineering. “Het Gentse VAC moest een E-peil van 50 behalen. De eisen waren dus zeer streng op het vlak van comfort, duurzaamheid, materiaalgebruik én toegankelijkheid. Het gebouw is zeer goed geïsoleerd met dikke pakketten en alle ramen bevatten driedubbel glas. Daarnaast is er dynamische buitenzonwering aangebracht, die het licht en de zon binnenlaten wanneer nodig maar tegelijk zorgt voor bescherming tegen oververhitting. Een warmtekrachtkoppelingsinstallatie zorgt samen met warmtepompen en condenserende gasketels voor de verwarming. Het zijn maar enkele van de maatregelen die we adviseerden, zodat het VAC Gent een viersterrenwaardering ontving van de Vlaamse overheid.” ›

Het Lokerense De Waal Palen bracht de trekpalen onder de parking en de drukpalen voor de hoogbouw boven de parking aan. Hiervoor gebruikte het onder meer grondverdringende schroefpalen met een hoge trekkracht. “Omdat de bouwplaats zich tussen het station, de actieve spoorweg en de huizen bevond, was het belangrijk om te kiezen voor een trillingvrij systeem,” vertelt gedelegeerd bestuurder Olivier Rens. Trillingvrije schroefpalen zijn de specialiteit van De Waal Palen. “Meestal kiezen we voor dubbel grondverdringende schroefpalen”, gaat Rens verder, “maar in dit geval was een systeem met gedeeltelijke grondverdringing een betere oplossing.” Volgens onze gesprekspartner was vooral de strakke planning een uitdaging bij dit project. In een tijdspanne van vier maanden werden er 2.400 palen aangebracht met een lengte van elk 12 à 15 m. De Waal werkte bijna voortdurend met twee machines, soms zelfs in twee shifts.

Participanten aan het woord NECAP-CONSTRUCT – GIPSKARTONWANDEN, BEKLEDING EN PLAFONDS Necap-Construct uit Temse was bij de bouw van het VAC verantwoordelijk voor de levering en de plaatsing van de gipskartonwanden, de brandwerende bekledingen van de staalconstructies, de plafonds in de keuken en andere gipskartonplafonds. "We werkten samen met leverancier Siniat voor de gipskarton- en brandwerende platen. Een specifieke planning was vereist om alle materialen op de juiste plaats te krijgen," vertelt Luc De Backer, afgevaardigd bestuurder bij Necap-Construct. "er waren ook verschillende types wanden nodig, met specifieke akoestische en brandwerende eigenschappen.” Het bedrijf werkte hier een jaar lang aan met een gemiddelde bezetting van vijftien medewerkers. "Voor ons is dit een belangrijke referentie,” gaat De Backer verder. "Hiermee konden we aantonen dat we werven van dergelijke grootte en moeilijkheidsgraad aankunnen."

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 41

Industrieterrein TTS - Zone D Frankrijkstraat 13 9140 Temse T 03/771.64.69 F 03/771.64.77 info@necapconstruct.be www.necapconstruct.be

â&#x20AC;&#x2DC;Bouwen aan Vlaanderenâ&#x20AC;&#x2122; beschikt opnieuw over business seats bij Gent Hawks (basket 2de nationale) voor het seizoen 20132014 en nodigt haar klanten uit om een wedstrijd naar keuze bij te wonen. Heeft u interesse? Mail naar Philippe Bourda: p.bourda@louwersmediagroep.be en vermeld welke wedstrijd u graag wenst bij te wonen. We nemen dan spoedig contact met u op.

adv kwart staand basket aug 2013.indd 1

02-10-13 08:47

GENT VLAAMS ADMINISTRATIEF CENTRUM

“De gevelstenen passen bij de typische Gentse architectuur," legt Mauro Poponcini uit. "We werkten met prefab elementen waarin de ramen al verwerkt waren. Duurzaamheid vertaalt zich ook op een andere manier in dit ontwerp. Het gebouw is zo flexibel mogelijk ontworpen, zodat de publieke functies de komende jaren nog kunnen veranderen.” Volgens De Boitselier zorgde het gebruik van prefab elementen voor een flinke tijdswinst. “Tijdens de bouw konden we wel een verdieping per week realiseren. Ook op het vlak van de luchtdichtheid biedt prefab tal van voordelen.” Het VAC vormt het begin van een grootschalig vernieuwingsproject van de zone rond het Sint-Pietersstation. Later komen hier meer kantoren en scholen. ❚

De typisch Gentse gevelstenen komen terug in het VAC.

Participanten aan het woord SANITAIR BLONDEEL –SANITAIR Sanitair Blondeel, uit het West-Vlaamse Marke, is gespecialiseerd in het plaatsen van sanitaire installaties. Bij het VAC zorgde het familiebedrijf ook voor de brandbestrijding en de regenwaterafvoeren. “Het Vlaams Administratief Centrum is een belangrijk project, dat we graag aan onze referentielijst toevoegen,” vertelt zaakvoerder Patrick Blondeel. “Bij deze hoogbouw is het belangrijk om op elke verdieping een comfortabele waterdruk te verzekeren en het afval- en regenwater op een gecontroleerde manier af te voeren. We hadden het voordeel om al tijdens de ruwbouwwerken met onze installatie te kunnen starten. Hierdoor konden we met een beperkte ploeg voortdurend de vooruitgang van de werf volgen.” Voor Sanitair Blondeel is het VAC een mooi project, maar het is niet de enige belangrijke werf waar het bedrijf aan meewerkt. Zo realiseert het ook sanitaire installaties in onder meer woonproject Parktoren in Antwerpen en het BIM-kantoorgebouw in Brussel.

Participanten aan het woord MEGATON –PREFAB BETONSTRUCTUUR

Het panorama over Gent is een van de troeven van dit kantoorgebouw.

Het Ninoofse Megaton, een onderdeel van de groep Willy Naessens, is gespecialiseerd in het leveren van prefab betonstructuren en voorgespannen welfsels. Voor de VAC-toren leverde Megaton de prefab betonstructuur en de voorgespannen welfsels. “We leverden 550 m³ kolommen, onder andere in hoge sterkte beton (C80/95), 390 m³ gewapende balken, 530 m³ voorgespannen balken en 24.000 m² voorgespannen vloerelementen,” verduidelijkt projectingenieur Steven Gysels. "Dit was uitzonderlijk, je bouwt niet elk jaar een dergelijke toren," stelt algemeen directeur Frederik Cornelis. “Wij zijn alleszins zeer vereerd dat we na de Arteveldetoren –de voormalige MG-Tower– nu ook de VAC-toren voorzagen van prefab beton. Beide torens zijn belangrijke referenties, net als het toekomstige shoppingcenter op de Gentse Vrijdagmarkt, Shopping Genk en het Hôtel de Police in Charleroi.”

TECHNISCHE FICHE

Het VAC domineert zijn omgeving.

Opdrachtgever: Architect: Studiebureau: Sanitair: Paalfundering: Prefabbalken, weefsels: Gipskartonwanden en plafond: Afwerking interieur: Aannemers: Start werken: Einde werken:

Vlaamse overheid, Brussel Poponcini & Lootens, Antwerpen VK Group, Roeselare Blondeel, Marke De Waal Palen, Lokeren Megaton, Ninove Necap Construct, Temse Jansen Finishings, Meeuwen THV Willemen, Mechelen & Interbuild, Wilrijk augustus 2011 februari 2014

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 43

Building Group Jansen realiseert als algemeen aannemer klasse 8 projecten in de sectoren Retail, Leisure, Offices, Tunnels en Health & Cleancare. Onze focus ligt op turnkey projecten en de mogelijkheid tot na-service.

Beverlo | Leuven | Mechelen | Meeuwen-Gruitrode | Zonhoven

T +32 (0)11 79 16 67 info@groupjansen.com www.groupjansen.com

Journaal Milieuverantwoorde aanpak van Interalu

Gratis toegang tot Light+Building 2014 voor onze lezers

In de vorige Bouwen aan Vlaanderen kon u lezen hoe Interalu de kantoren in het project Jetairport van reisorganisatie Jetair met 7.000 m² klimaatplafonds heeft uitgerust. Er sloop echter een zetduiveltje in onze tekst. Interalu stipt aan dat alle plafonds die het plaatst op duurzame wijze en uit ecologisch verantwoord materiaal zijn vervaardigd. Daardoor zijn de plafonds en klimaatplafonds van Interalu in hoge mate recyclebaar. Meer info: www.interalu.eu

Van zondag 30 maart tot en met vrijdag 4 april 2014 vindt in Frankfurt de tweejaarlijkse vakbeurs Light+Building plaats, wereldwijd de grootste beurs voor verlichting, elektrotechniek en huis- en gebouwautomatisering. Ook energie-efficiëntie is een vast aandachtspunt en de aandacht voor energie-opslag en slimme netwerken neemt toe. De belangrijkste fabrikanten maken gebruik van deze beurs om hun nieuwste ontwerpen en technische hoogstandjes in primeur voor te stellen. Zowat 2.300 producenten uit meer dan vijftig landen vullen er een oppervlakte van 235.000 m². Bezoekers – in 2012 196.000 – krijgen in de Messe-gebouwen en op de centrale Agora het totale spectrum van de lichttechniek onder één dak te zien. Tijdens de beurs vinden diverse presentaties, lezingen, seminaries, workshops, prijsuitreikingen en andere manifestaties plaats. Tickets kosten aan de kassa EUR 17, maar Bouwen aan Vlaanderen kan de twintig eerste lezers die reageren op dit bericht een gratis ticket aanbieden. Het volstaat een e-bericht te zenden naar kristof.nelis@messefrankfurt.be, met in de onderwerplijn de vermelding 'gratis ticket actie LB 2014 vakblad BAVL'. In het mailbericht zelf vermeld je je naam, adres en de mededeling vakblad BAVL. Je ontvangt dan een code, waarmee je via op www.tickets.messefrankfurt.com een toegangsticket kunt afdrukken. Meer info: www.light-building.messefrankfurt.com

Polyclose (foto Messe Frankfurt Exhibition / Petra Welzel)

Liquide producten voor diverse toepassingen Deschacht brengt onder de naam Supra Liquids een nieuwe lijn veel gebruikte vloeibare producten voor dak, gevel en isolatie op de markt. Ze omvat zeven producten: een sneldrogende primer, bitumineuze daklijm, een leienverf en een leienverf primer, PU-isolatielijm, een bestrijdingsmiddel tegen groene aanslag en een gevel hydrofuge. Meer info: www.deschacht.eu

De zestiende uitgave van Polyclose lokte 14.661 bezoekers naar Flanders Expo in Gent. Tijdens deze tweejaarlijkse vakbeurs voor raam-, deuren zonwering-, gevel- en toegangstechniek toonden verschillende fabrikanten en verdelers heel wat nieuwigheden inzake duurzaam bouwen en efficiënt energiegebruik. De bouwbranche blijft duidelijk verder streven naar geïntegreerde systemen en modulaire oplossingen. Meer info: www.polyclose.be De stand van Argent Alu op Polyclose. (foto Jo De Rammelaere)

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 45

Journaal Innovatiebeurs voor grote aannemersbedrijven

Soprema warm en zonnig

Beursorganisator Artexis organiseert op 8 en 9 oktober de eerste uitgave van de Builty. Met deze nieuw vakbeurs mikt het heel gericht op de zeshonderd grootste bouwbedrijven van het land (klasse 5 tot 8). Builty wil deze bedrijven laten kennismaken met de nieuwste innovaties op de bouwmaterialenmarkt. De focus zal op kostenreductie en energiezuinigheid liggen. Veertig fabrikanten mogen als exposant deelnemen. Exposanten nemen een all-in stand van 9, 12 of 18 m², volgens een vast design. Er zal permanente catering zijn voor alle bezoekers en exposanten. Artexis voerde een marktonderzoek uit bij tachtig grote bouwondernemingen. Daaruit bleek dat er nog geen platform bestaat waarop ze hun productkennis kunnen bijschaven en op de hoogte blijven van de nieuwste materialen op de markt. Builty zet op deze eerste editie dan ook volledig in op kennisoverdracht. Aannemers kunnen er specialisten zien en ontmoeten, nieuwigheden ontdekken en in korte workshops snel bijleren over nieuwe producten. Meer info: www.builty.be

Dit jaar presenteert Soprema twee nieuwigheden tijdens Batibouw. Efisarking is een polyurethaan isolatieplaat voor hellende daken, volledig aangepast aan de Belgische isolatiewetgeving. De thermische geleidbaarheid bedraagt, bij een dikte van 100 mm, 4,65m².K/W. Het panelen is uitgerust met een tand- en groefsysteem langs vier zijden. Dit verbetert de luchtdichtheid van het isolatieschild. De hoge mechanische weerstand vergemakkelijkt de rechtstreekse plaatsing op de dakdraagconstructie en reduceert de plaatsingstijd. Fix Evo is een gepatenteerd bevestigingssysteem voor het monteren van zonnepanelen of andere technische apparatuur op platte daken, zonder daarbij de dakbedekking en dus de waterdichtingslaag te doorboren. Een kleien hellingsgraad voorkomt vervuiling van de panelen. De maximale hellingsgraad bedraagt 20%. Het systeem berust op een verstelbare voet, compatibel met zowel SBS als APP bitumenafdichting. Meer info: www.soprema.be

Borret op de kasseien De stad Antwerpen heeft haar samenwerking met Kristiaan Borret beëindigd. Borret fungeerde er sinds 2006 als stadsbouwmeester van Antwerpen. Hij was intussen aan zijn tweede mandaatperiode bezig. Die had eigenlijk pas midden 2016 moeten aflopen. De officiële reden voor het vervroegde afscheid is dat de stad zowel inhoudelijk als organisatorisch een nieuwe weg is ingeslagen. Ze integreert meer functies binnen de bestaande afdelingen. Anderzijds behoudt het stadsbestuur "het vertrouwen in het stadsbouwmeesterschap" en zet ze binnenkort een zoektocht op naar een nieuwe stadsbouwmeester met nationale en internationale ervaring. Volgens oppositiepartij Groen opent de stad opent met deze koers de deur voor ongecontroleerde bouwwoede. Ook de architectenorganisaties NAV en BVA betreuren het ontslag van Borret. "Hij vulde zijn functie niet betuttelend in, maar slaagde erin het draagvlak te vinden tussen ontwerpers, opdrachtgevers, ambtenaren, projectontwikkelaars en andere betrokkenen. Hij zette zich bovendien samen met BVA en NAV in voor goede randvoorwaarden voor ontwerpwedstrijden. Ook is er nog heel wat werk te verrichten voor de stadsvernieuwing van de twintigsteeeuwse gordel. Wij hopen dan ook dat de opvolger van Borret dit werk vanuit eenzelfde visie zal verder zetten," luidt hun gezamenlijke reactie. Meer info: www.antwerpen.be

Zonnesector heeft rampjaar achter de rug De zesde uitgave van de vakbeurs InterSolution trok 2.648 bezoekers uit 21 landen naar Flanders Expo in Gent, beduidend minder dan in 2013. Dit heeft alles te maken met de forse terugval van de markt voor PV-systemen, vooral in Vlaanderen zelf. Er waren ook beduidend minder standhouders dan in het verleden. Het aantal nieuwe zonne-energie-installaties is vorig jaar in Vlaanderen sterk gedaald. Sectorfederatie PV Vlaanderen gewaagt zelfs van een rampzalig jaar. Ook gaven heel wat installateurs er de brui aan. Volgens PV-Vlaanderen werden in 2013 2.919 installaties geplaatst, tegen 43.997 in 2012 en zelfs 84.589 in 2011. Meer info: www.intersolution.be (foto Jo De Rammelaere)

46 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

ROESELARE KENNISCENTRUM Beeld | BURO II & ARCHI+I (c) Klaas Verdru

Voormalig bankgebouw publiek informatieforum en ontmoetingsplaats

MULTIFUNCTIONEEL KENNISCENTRUM SLUITSTUK STADSKERNVERNIEUWING Op 22 februari opende het ARhus of Albrecht Rodenbach huis officieel zijn deuren. Dit nieuwe kenniscentrum staat centraal op de site ‘De Munt’ en vormt de laatste fase van het stadsinbreidingsproject in het hart van Roeselare. Het imposante, transparante gebouw omvat niet alleen de nieuwe stadsbibliotheek, maar vormt een open huis, een publiek informatieforum en een ontmoetingsplaats waar iedereen terecht kan. De site van de KBC Bank (vroeger Bank van Roeselare en West-Vlaanderen) vormde na de Tweede Wereldoorlog de motor van de groei en bloei van de commerciële en industriële ontwikkeling van het centrum van West-Vlaanderen. De laatste jaren was het gebouw echter enorm verloederd. Een lokale investeringsmaatschappij gaf de site een nieuw elan. In verschillende fases ontstond volgens een studie van architectenbureau Buro II & Archi+I een nieuwe multifunctionele binnenstedelijke ontwikkeling. Het stadskernvernieuwingsproject ‘De Munt’ bestaat uit vier grote

bouwblokken met appartementen, seniorenflats, horecazaken, winkelketens, boetieks, banken en een ondergrondse parking. Het stadsbestuur van Roeselare kocht het centraal gelegen kantorencomplex van de bank om er de nieuwe openbare stadsbibliotheek in onder te brengen. “Onze denkoefening resulteerde in een concept van een ‘open huis’, een ontmoetingsplaats, waar zowel gezinnen, scholieren en bibliofielen als de toevallige passant terecht kunnen,” leggen de architecten van Buro II & Archi+I uit. ›

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 47

Leef gezond, bouw gezond !

Kies voor energiezuinig wonen met een gezond en comfortabel binnenklimaat RENSON® denkt aan uw gezondheid en leefcomfort. De continue toevoer van verse lucht en de vraaggestuurde afvoer van vervuilde

Fixscreen® EVO

lucht (basisventilatie) resulteert in een goede luchtkwaliteit. De combinatie van buitenzonwering en de kostenloze koeling van de ruimtes s’nachts (nightcooling) zorgt voor aangename binnentemperaturen het hele jaar door.

Wenst u meer informatie ? www.renson.be

Paleis 4 - stand 214

ROESELARE KENNISCENTRUM

“ARhus zorgt voor een nieuwe beleving rond leren, ondernemen en innoveren en biedt een hedendaagse toegang tot kennis en informatie met een mix van klassieke en nieuwe media. Er is zowel een bibliotheek met mediatheek als een archief, maar ook vergaderen lesinfrastructuur, diverse fora voor cultuur en ontmoetingsruimtes."

STRIPPEN De architecten moesten daarvoor wel een gesloten bankgebouw omtoveren tot een open, transparant en toegankelijk gebouw. Bouwbedrijf Coussée-Bostoen en hoofdaannemer Strabag Belgium stripten het oude gebouw volledig om het vervolgens grondig te renoveren en af te werken. “We haalden alle materialen die het gesloten karakter benadrukten weg en bouwden een nieuw volume rond het bestaande vloeroppervlak, dat we aan verschillende zijden uitbreidden,” vertelt Gunther Graulus, projectleider bij Strabag. Architect Lorenzo Kemel vult aan: “De opvallende aluminium vliesgevel bestaat uit een afwisseling van ondoorzichtige panelen en glaspartijen, die samen een kleurenspel opleveren. De prominent aanwezige trappen die de verschillende niveaus met elkaar verbinden, vormen een architecturale wandeling aan de binnenkant van de gevel.” Een aantal doordachte ingrepen naar compartimentering zorgden voor de noodzakelijke brandveiligheid en specifieke technieken, zoals warmtepompen op gas voor de verwarming en adiabatische condensing units en actieve koelbalken voor verwarming en koeling, zorgen voor een zeer laag E-peil van E76. ›

Participanten aan het woord RENSON –VENTILATIE Renson leverde zelfregelende ventilatieroosters voor De Munt, het totaalproject in het hart van Roeselare, waarvan ook het Kenniscentrum deel uitmaakt. “De Invisivent is een discreet ventilatierooster, dat bijna onzichtbaar op het raamprofiel gemonteerd wordt,” legt communicatieverantwoordelijke Johan Debaere uit. “Vandaag is er een Invisivent voor elke toepassing. Naast de standaardversie ontwikkelde Renson de Invisivent HF voor ruimtes met kleine ramen waar toch een toereikend debiet bereikt moet worden. De Invisivent HR is een versie voor toepassing op plaatsen met hogere windbelasting, bijvoorbeeld aan de kust of bij hoogbouw tot 45 m. Voor gebouwen langs een drukke weg of in een lawaaierige buurt vieden wij de akoestische Invisivent AK.” Renson, opgericht in 1909, is een trendsetter in ventilatie, zonwering en terrasoverkappingen. Dit familiebedrijf uit Waregem ontwikkelt systemen, die streven naar een gezond en comfortabel binnenklimaat in woningen en andere gebouwen. Renson levert niet alleen standaardoplossingen, maar werkt ook nauw samen met architecten en bouwheren om een gepaste oplossing te ontwikkelen voor elk project. “Innovatie en communicatie staan centraal. Een uitgebreid team van R&D medewerkers is dagelijks bezig met de ontwikkeling van innovatieve oplossingen en de optimalisatie van bestaande systemen,” vertelt Debaere. “Het is echter ook belangrijk om deze innovaties in de markt te communiceren. Daarom hebben wij meer dan zeventig medewerkers en een uitgebreid netwerk van verdelers overal in Europa, maar ook in Amerika en China. Ons experience & meeting center Exit 5 geeft ons de mogelijkheid om de markt snel en efficiënt te informeren en op te leiden.”

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 49

ar van

Winna

2013 award x lu e n de Be

Zuidlaan 153 - 9230 Wetteren Tel.: 09/365 30 30 - Fax: 09/365 30 35 www.dewitte-aluconstructies.be

14900165_Wittealuconstruct 1-4.indd 1

Oneindig veel mogelijkheden Het is verbazingwekkend wat er in een Sto-emmer zit: meer dan 800 kleuren, duizenden sierpleisters, patronen, materialen en vormen. Voor eindeloze designmogelijkheden. Traditioneel, klassiek of modern. Wat u ook in gedachten hebt, Sto komt tegemoet aan uw wensen! Gevelisolatiesystemen Vloercoatings Verven Betonherstellingsystemen

Personenliften | Ziekenliften Goederenliften | Autoliften Wenst u bijkomende info : sales@coopman.be

www.sto.be

Mannebeekstraat 3 | B-8790 Waregem | 056 35 85 80 | www.coopman.be

adv_95x130H_BouwenAanVlaanderen.indd 1

7/01/14 15:57

20-02-14 12:35

ROESELARE KENNISCENTRUM

Participanten aan het woord DE WITTE ALUMINIUMCONSTRUCTIES – GEVELSTRUCTUUR

Familiebedrijf De Witte Aluminiumconstructies (Wetteren), een gespecialiseerde gevelbouwer met een vijftigtal medewerkers, vervaardigt en plaatst aluminium ramen, schuiframen, deuren en gordijngevels voor nieuwbouw en renovatie. De Witte leverde en plaatste de opvallende gevelstructuur bij het Kenniscentrum in Roeselare. “Bij dit nieuwbouwproject bleven verschillende ruwbouwelementen van het bestaande gebouw behouden,” zegt projectleider Filip Middernacht. “Wij ontwikkelden een atypische gevelstructuur in vliesgevelprofielen met verschillende vulpanelen en diverse glassoorten. Gedurende acht maanden werkten wij aan de productie en de plaatsing ervan.” Dit project sprong van bij de uitvoering in het oog en kreeg intussen een Belgische prijs voor buitenschrijnwerk en de Benelux Aluminium Award 2013 in de categorie utiliteitsbouw. De Witte Aluminiumconstructies was ook betrokken bij het woonproject De Wispeltuin (Brugge), residentie Hansapark (Brugge), de kantoortransformatie van Livingstone (Brussel) en de kantoren van Siat (Zaventem). “De principes van gevelbouw werden voor het Kenniscentrum op een onconventionele wijze in een nieuwe benadering omgezet,” sluit directeur Filip De Pauw af. “Onze uitdaging lag erin om het ontwerp creatief technisch te vertalen. De behaalde prijzen in binnen- en buitenland zijn een bewijs dat wij daarin geslaagd zijn.”

Participanten aan het woord LIFTEN COOPMAN – LIFTEN ZONDER MACHINEKAMER (MRL) Coopman Liften (Waregem), opgericht in 1957, maakt sinds 2010 deel uit van de internationale Orona Group. Er werken 200 mensen, verdeeld over vier afdelingen: Coopman Liften (nieuwe installaties), Coopman Service (service-afdeling), Comfortlift (toegankelijkheid: trapliften, hefplateaus) en Coopman Modernisation (renovatie van liften). De firma levert oplossingen om verdiepingen in gebouwen toegankelijker te maken: personen- en goederenliften, maar ook trapliften voor privéwoningen. Coopman Liften installeerde drie liften in het Kenniscentrum in Roeselare.“Wij integreerden liften zonder machinekamer, kortweg MRL, met een hefvermogen van respectievelijk 1125 kg (duplexinstallatie van 9 en 11 stops) en 630 kg (3 stops) in het vroegere bankgebouw en werkten de liftkooien af in volkern,” zegt commercieel directeur Christof Van Heddegem. “Alle liften zijn uitgerust met een energiezuinige motor en een frequentieregeling, wat zorgt voor een soepele werking en een laag energieverbruik.” Coopman installeerde recent ook liften in het AZ Damiaan in Oostende en heeft een aantal grote projecten in uitvoering, onder meer het AZ Maria Middelares in Gent, de tweede fase in het AZ Groeninge in Kortrijk, de Universiteit in Leuven en Metro in Brussel.

OPEN INTERIEUR De interieurarchitecte trok de ‘open sfeer’ ook door in een interieurinrichting, die bezoekers uitnodigt om op verkenning te gaan in het gebouw. De compartimenteringen voor vergaderruimtes en kleinere studiezones zijn uitgevoerd met glazen wanden en/of gordijnen, zodat ook daar de transparanties behouden blijft. De Grande Projects stond deels in voor de uitvoering van het interieurontwerp van Buro II & Archi+I en het Nederlandse Bofema ontwikkelde de bibliotheekrekken, eveneens een ontwerp van het architectuurbureau. “De bouwheer sprak kunstenaar Wesley Meuris aan om een kunstwerk te integreren in de inkomhal,” zegt Steven Hallai, projectleider bij De Grande Projects. “Dit resulteerde in een architecturaal concept in de vorm van een wandgeheel met ongeveer 1.300 deurpaneeltjes, dat we integreerden achter de onthaalbalie. Het verwijst naar de vroegere fiche- en archiveringsbakjes.” Centraal op elke verdieping installeerde de interieurinrichter infobalies uitgerust met een automatisch inleessysteem voor boeken. Op diverse locaties bevinden zich kleine informatiepunten met computers. De kleuraccenten in wanden en meubilair op de verdiepingen maken een vlotte circulatie en leesbaarheid door het gebouw mogelijk.”

HEFBOOMPROJECT “Niet alleen de bijzondere invulling maar ook de gevolgde aanpak maken van dit gebouw een hefboomproject voor ons,” sluit Kemel af. “Tijdens het lange en complexe proces kregen we een sleutelrol die veel ruimer en intenser was dan bij de meeste projecten. We waren de motor achter dit project, meteen een nieuwe uitdaging en verrijkende ervaring voor ons architectenbureau.” ❚

TECHNISCHE FICHE Bouwheer: Architect: Interieurarchitecte: Hoofdaannemer ruwbouw en afwerking: Aluminium schrijnwerk: Vast meubilair: Verwarmingsinstallatie: Liften: Start werken: Einde werken:

Bouwheer: stad Roeselare Buro II & Archi+I, Roeselare, projectarchitect Lorenzo Kemel Anne-Mie Vermaut, Roeselare Strabag Belgium, Gent De Witte Aluminiumconstructies, Wetteren De Grande Projects, Ardooie Remeha, Wommelgem Coopman, Waregem januari 2010 januari 2014

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 51

WIJ BOUWEN UW VOORSPRONG - NIEUWBOUW - RENOVATIE - RESTAURATIE

WWW.VANLAERE.BE

Antwerpsesteenweg 320 B-2070 Zwijndrecht (Burcht)

Kantoren Appartementen Industrie Burgerlijke bouwkunde Parkings Waterbouwkundige werken Staalconstructies Ziekenhuizen Rust- en verzorgingstehuizen Shopping centra PPS â&#x20AC;Ś

BRUSSEL NIEUW HOOFDKANTOOR LEEFMILIEU Tekst | Tim Janssens Beeld | Léon Van Woerkom

ICONISCH PASSIEFCOMPLEX

Het nieuwe passieve hoofdkantoor van Leefmilieu Brussel slaagt erin tegelijk compact, toegankelijk en iconisch te zijn.

Op het Tour & Taxis-terrein in Brussel kunnen architectuurliefhebbers zich vergapen aan een van de meest spraakmakende projecten van de voorbije jaren. Het gaat om het nieuwe hoofdkantoor van Leefmilieu Brussel, dat zich in de loop van dit jaar zal vestigen in dit indrukwekkend, centraal gelegen passiefcomplex. Het ontwerp verenigt talloze aandachtspunten en eisen –intelligente klimatisatie, toegankelijkheid, compactheid, iconische waarde, functionaliteit, ...– in een transparant gebouw. Leefmilieu Brussel is het aan zijn stand verplicht om stadsgenoten de weg te wijzen naar een duurzame toekomst. Vanaf binnenkort kan het deze voortrekkersrol eindelijk kracht bijzetten met een gebouw dat de verregaande ambities illustreert en demonstreert. Het voormalige gebouw van Leefmilieu Brussel in Woluwe liet qua locatie en (energie-)efficiëntie te wensen over, en dus besloot de organisatie tabula rasa te maken en een nieuw hoofdkantoor te laten bouwen. Dit gebeurde op de Tour & Taxis-site, een locatie die zich opwerpt als een spilbuurt van het nieuwe Brussel.

ECOLOGISCH VISITEKAARTJE Architect van dienst was het Nederlandse bureau Cepezed, dat in de eerste plaats de opdracht kreeg om een ecologisch concept uit te denken. Het nieuwe gebouw moet immers gaan fungeren als een bolwerk van energie-efficiëntie en duurzaam bouwen. Dat dit aardig zal lukken, blijkt uit het feit dat het ontwerp al het Breeam Excellent-certificaat kreeg. “Aangezien passiefbouw in Brussel vanaf 2015 de norm wordt, spreekt het voor zich dat Leefmilieu Brussel niets minder dan een uiterst performant passiefkantoor wil,” vertelt architect Jan Houtekamer (Cepezed). “We hebben het gebouw dan ook zo compact mogelijk ontworpen. De grootte van het geveloppervlak is beperkt, zodat er minder transmissieverliezen zijn. Het gebolde dak loopt naadloos over in de sterk beglaasde gevel, die is opgebouwd uit hoogisolerende zwarte sandwichpanelen. Ook de driedubbele beglazing en de thermische onderbreking van de geveldelen dragen bij aan de hoge isolatieen luchtdichtheidsgraad.”

Uiteraard is het gebouw eveneens uitgerust met een resem innovatieve technieken. Een mechanisch ventilatiesysteem dat warmte recupereert uit de afgevoerde lucht van het atrium zorgt voor een aangenaam binnenklimaat, al zal er gedurende zomer grotendeels op natuurlijke wijze geventileerd worden en is het mogelijk om de ruimtes individueel bij te verwarmen en te koelen. Voorts gebeurt de verwarming en koeling van het complex overwegend aan de hand het massaprincipe, via betonkernactivering en koude-warmteopslag in de bodem. Anderzijds maakt het gebouw dankzij zijn zuidelijke oriëntatie optimaal gebruik van de zonnewarmte. Zonwerend glas, buitenzonwering aan de kantoren en binnenzonwering in het atrium (inclusief ventilatie van de spouw tussen het glasdak en de neergelaten zonwering) vermijden oververhitting. In de 'dakgevel' zijn ook PV-cellen verwerkt.

TOEGANKELIJK Wegens de voorbeeldfunctie was het eveneens belangrijk dat het een aantrekkelijk gebouw met een herkenbare, krachtige en iconische uitstraling zou worden. De compactheid van het gebouw levert in dit opzicht ook een architecturale meerwaarde. Het volume ‘staat’ er echt, maar lijkt je anderzijds ook als vanzelf in de armen te sluiten. “Het is tegelijk dus ook een 'vriendelijk' en toegankelijk gebouw,” aldus Houtekamer. “Leefmilieu Brussel wil de Brusselaars maximaal betrekken bij zijn organisatie en activiteiten. Het wordt een uitnodigend gebouw waarin bezoekers zich welkom voelen, maar waarvan ze toch ook wat onder de indruk zullen zijn.” › SCAN WITH

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 53

Al 40 jaar een toonaangevende ontwikkelaar en installateur van zonwering Zonwering Brussels Instituut voor Milieubeheer: Voor het atrium is zonwering een belangrijk aspect. Gekozen is voor een zonweringssysteem uit de kassenbouw. De rollen van dit systeem liggen tegen de stalen liggers die het atrium in dwarsrichting overspannen. De zijgeleiding is volledig weggewerkt in de stalen randliggers van het atriumdak. Omdat de zonwering niet alleen in een gevel maar tevens in het dak werd toegepast, waren een aantal modificaties nodig. Zo zijn op de vlakke delen met een helling minder dan 15 graden contragewichten toegevoegd om het doek strak te houden. Ook zijn – op het stramien van de staalconstructie – gebogen geleiders onder het glasdak toegevoegd, om doorzakken te voorkomen.

Honderdland 131 | 2676 LT Maasdijk | telefoon +31174 - 512733 | fax +31174 - 516142 | info@leen-huisman.nl

www.leen-huisman.nl 14900152_Leen huisman.indd 1

28-02-14 15:11

lift, Uw Uwlift, lift, vak.ons vak. ons vak. Nieuwpoort

tel.: +32 (0)58 23 44 52

Gent

tel.: +32 (0)9 243 85 85

Smoke & Heat exhaust systems CFD system design Smoke- & firescreens Skylights & domes Solar shading Service & Maintenance

Nieuwpoort

tel.: +32 (0)58 23 44 52

Nieuwpoort

Gent tel.: +32 (0)58 23 44 52

tel.: +32 (0)9 243 85 85

www.cosmolift.be info@cosmolift.be

• • • • • •

Gent www.cosmolift.be

tel.: +32 (0)9 243 85 85 info@cosmolift.be www.cosmolift.be info@cosmolift.be

• • • • • • • •

Smoke & Heat exhaust ventilation CFD system design Thrust fan systems CO/LPG/NOx-detection Fire detection Evacuation systems Smoke- & Firescreens Service & Maintenance

BRUSSEL NIEUW HOOFDKANTOOR LEEFMILIEU

CASCADETRAP Bij het betreden ervan kom je terecht in een groot, met glas omgeven atrium. Op de eerste twee niveaus bevinden zich aan weerszijden van deze imposante inkomhal beuken die onder meer plaats bieden aan een auditorium, een bezoekerscentrum, een mediatheek, vergaderruimtes, een restaurant en een laboratorium met grote, transparante wanden. Daarboven komen er kantoorbeuken die verbonden zijn met de achterzijde van het gebouw, zodat er rondom het atrium een U-vorm ontstaat. De vloeren van de beuken aan de rechterzijde lopen trapsgewijs terug, zodat er op de koppen terrassen ontstaan die kunnen worden ingevuld met groen en publieke verpozingsruimtes. Een cascadetrap die doorloopt tot op het bovenste niveau zorgt voor de samenhang. “Het is niet eenvoudig geweest –denk even terug aan het strenge winterweer vorig jaar– maar uiteindelijk zijn de werken behoorlijk goed verlopen,” vertelt projectdirecteur Geert Kinget (Aannemer Van Laere). “Daar zijn we fier op, want het project bracht toch wel een aantal belangrijke uitdagingen met zich mee. Zo maakte de strakke planning – oorspronkelijk zeventien kalendermaanden, toch wel vrij kort voor een gebouw van een dergelijke omvang – dat er weinig ruimte was voor foutjes. Verder was er het passiefgegeven. Het nieuwe kantoor van Leefmilieu Brussel is het grootste passiefkantoor in België. Het was dan ook geen sinecure om het plaatje bouwkundig te laten kloppen. Daarnaast vereiste het gebouw een piekfijne afwerking (veel zichtbeton, veel glas, …). Kortom: een bijzonder project dat we met veel plezier hebben uitgevoerd!” ❚

Participanten aan het woord BLONDEEL –SANITAIR, BRANDBESTRIJDING EN REGENWATERAFVOER

Het nieuwe kantoorgebouw van Leefmilieu Brussel is in veel opzichten bijzonder. Ook de sanitaire installatie is allesbehalve alledaags. Het afvalwater dat de gebruikers van het gebouw produceren, wordt immers in het gebouw zelf gezuiverd tot grijs water voor het spoelen van de toiletten. Sanitair Blondeel uit Marke plaatste deze bijzondere installatie plaatste: “We bestaan bijna veertig jaar en leggen ons voornamelijk toe op het aanbrengen van sanitaire installaties in kantoren en utiliteitsgebouwen, maar ook voor ons was deze nieuwe afvalwaterverwerkingstechniek een primeur,” vertelt zaakvoerder Patrick Blondeel. “Aangezien het gebouw uit een betonstructuur zonder veel afwerking bestaat, konden wij onze werken pas relatief laat opstarten. We kregen een drietal maanden om de hele installatie af te werken en moesten dan ook verschillende extra ploegen inschakelen om alles in recordtempo klaar te krijgen. We namen ook de loten brandbestrijding en regenwaterafvoer op ons.”

De vloeren van de beuken aan de rechterzijde van het atrium lopen trapsgewijs terug. Een cascadetrap tot op het bovenste niveau zorgt voor de samenhang.

De gevels zijn sterk beglaasd. Verder zijn ze opgebouwd uit hoogisolerende zwarte sandwichpanelen.

TECHNISCHE FICHE Opdrachtgever: Architect:

Een imposant atrium dat baadt in het invallend daglicht.

Project Tour & Taxis, Brussel Cepezed, Delft (Ned.) i.s.m. Samyn and Partners, Brussel Studiebureau stabiliteit: Smit Westerman, Gouda (Ned.) Ingenieursbureau Meijer, Wilrijk Studiebureau Technieken: FTI, Brussel Hoofdaannemer: Van Laere, Zwijndrecht Start werken: 20 augustus 2012 Einde werken: maart 2014 SCAN WITH

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 55

Colt EcoVision: Energie gaat niet verloren Natuurlijke ventilatie zorgt voor ventilatie en afkoeling tijdens de nacht van het gebouw

Caloris warmtepomp verwarmt, maakt gebruik van de restwarmte

ZUIDKANT

NOORDKANT

Glazen lamellen in strukturele beglazing energiezuinige luchttoevoer en luchtafvoer met behoud van licht en doorzicht

Ringleiding met water optimaal gebruik van energie

Caloris warmtepomp koelt, restwarmte gaat in watercircuit

Energiebuffer

Advies, ontwerp en levering Colt biedt u het gehele concept.Van advies tot ontwerp tot en met installatie. Op zichzelf staand of als onderdeel van een

Rook- en Warmteafvoersysteem, een klimaatsysteem binnen-in het gebouw of zonwering buiten aan de gevel.

www.coltinfo.be Tel. (015) 28 60 80

HASSELT KANTOORCOMPLEX ALVERBERG

Tekst | Kevin Moens Beeld | Réginald Tackoen

ALVERBERG ZET BLAUWE HARDSTEEN ONDER DE SCHIJNWERPER Aan de Herkenrodesingel in Hasselt schieten de kantoorgebouwen als paddenstoelen uit de grond. Wil je als architect dan nog uit de band springen, haal je alles uit de kast. Of je gooit het over een andere boeg en gaat voor soberheid. Met dat idee kroop Marc Jamaer van Jamaer architecten achter de tekentafel. Met als resultaat het kantorencomplex Alverberg, waarvoor de architect met glas en natuursteen opteerde voor een beperkt materiaalgebruik. Een succesvolle keuze, want het project sleepte een Blue Stone Award in de wacht.

Een infiltratiegracht fungeert als buffer om het regenwater mondjesmaat in de bodem te laten infiltreren.

Het business park aan de Hasseltse Grote Ring zal, in opdracht van MB projects, in drie fasen gebouwd worden. De bouwvergunning voor de tweede fase is al uitgereikt. Het hele project bestaat uit drie volumes rond een groen binnengebied, goed voor 25.000 m2 kantoorruimte. “Met de oplevering van de eerste fase hebben we al 4.000 m2 van die totale oppervlakte gerealiseerd, verdeeld over vier ruime verdiepingen,” vertelt Jamaer. “Bij Alverberg ligt de nadruk op de flexibiliteit van de kantoorruimtes. Op het gelijkvloers is er de mogelijkheid om showrooms in te richten.” Het gebouw bestaat uit drie zones. De voorste zone doet dienst als centrale inkompartij. De middenzone herbergt vrij in te vullen landschapskantoren. Twee totaal opengewerkte zijgevels in glas zorgen ervoor dat natuurlijk daglicht tot diep in de kantoren binnenvalt. In de derde zone, aan de achterkant van het gebouw, zitten de technieken ondergebracht in afzonderlijke technische ruimten per verdieping.

MINIMALE ENERGIEVRAAG “In functie van de EPB-regelgeving hebben we getracht een bijna energieneutraal gebouw te bekomen door warmterecuperatie met warmtepompen en een doorgedreven isolatie en luchtdichtheid. Zowel de verwarming als de koeling vereisen op die manier nauwelijks tot geen extra energie,” weet Jamaer. “Bovenop het complex is een groendak aangelegd. Een infiltratiegracht fungeert als buffer om het regenwater met mondjesmaat in de bodem te laten infiltreren en op die manier het rioleringsstelsel te ontlasten” legt ingenieur-architect Dirk Meylemans uit, die optrad als projectleider voor hoofdaannemer Kumpen.

ESTHETISCHE UITSTRALING Uit energetisch oogpunt heeft iedere gevel naargelang zijn oriëntatie een vormgeving gekregen aangepast aan de lichtinval, om zo opwarming te vermijden. “De noordkant van het gebouw is opgetrokken uit glas. De wegzijde is een gesloten gevel waarachter de inkom centraal gesitueerd is. Voor de zuidgevel kozen we een systeem met lamellen uit blauwe hardsteen,” stelt Jamaer. “Het lijkt alsof je de stenen gevelpanelen kan opklappen om het zonlicht te weren: die illusie wilden we opwekken.” De gelimiteerde materiaalkeuze voor glas en natuursteen zorgt volgens de architect voor een eenvoudige uitgesproken esthetische uitstraling waardoor het gebouw zich onderscheidt van de omringende complexen op een strategische plek in het Hasseltse langs een drukke verkeersader. ›

De blauwe steen in de gevels is gedeeltelijk gekloofd, gedeeltelijk gefrijnd.

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 57

HASSELT KANTOORCOMPLEX ALVERBERG

VAKMANSCHAP Ook voor hoofdaannemer Kumpen maakte de keuze voor blauwe hardsteen het project tot een niet te onderschatten uitdaging. “De platen van 53 cm bij 120 cm vereisten een gedetailleerde en nauwkeurige plaatsing, waarbij de hoekafwerkingen in het bijzonder wel wat vakmanschap vergden. Architect Jamaer opteerde ook voor een niet-doordeweekse zonwering,” gaat Meylemans verder. “In plaats van reguliere metalen lamellen beschikt het complex over lamellen uit blauwe hardsteen die we geïnstalleerd hebben op horizontale stalen kokertjes die op hun beurt deel uitmaken van een metalen structuur op de gevel.”

Participanten aan het woord COLT INTERNATIONAL –ROOKBEHEERSINGSSYSTEEM, CO-VENTILATIE

GEDURFDE MATERIAALKEUZE Alverberg heeft intussen al Blue Stone Award in de categorie Gedurfd in de trofeekast staan. Zo ging Jamaer voor verschillende oppervlaktebewerkingen, frijnen en kloven, van de blauwe steen in dezelfde gevel. “Blauwe hardsteen weerstaat de tand des tijds zonder enig probleem, vervanging is de eerste decennia niet aan de orde. Daarenboven zorgt het materiaal voor een tijdloze uitstraling, wat de verhuur van de kantoorruimten alleen maar ten goede kan komen,” besluit de architect. ❚

In plaats van reguliere metalen lamellen beschikt Alverberg over lamellen uit blauwe hardsteen.

Het project won een Blue Stone Award in de categorie Gedurfd.

Colt International (Mechelen) leverde en plaatste een rookbeheersingssysteem en de CO-ventilatie in de ondergrondse parking. Die telt twee bouwlagen. “De installatie meet de CO-waarde en ventileert indien nodig,” licht product manager Patrick Janssens toe. “Per 400 m2 oppervlakte is er een zogenaamde detectiekolom waaraan we een sensor bevestigd hebben. Deze registreert de luchtpollutie in drie verschillende niveaus: 80, 100 en 120 parts per million (ppm). Afhankelijk van die drie niveaus treden de axiale ventilatoren, waarvan we er één per bouwlaag geïnstalleerd hebben, in werking. Hun debiet bedraagt 4.600 m³/u bij 80 ppm. In geval van brand draaien ze op volle capaciteit en staan ze garant voor een rookbeheersing van 23.000 m³/u.” In geval van brand of bij de hoogste CO-alarmfase krijgen de personen in de ondergrondse parkeergarage ook een waarschuwing te zien. Tijdens calamiteiten zullen er bordjes oplichten waarop de boodschap ‘Zet uw motor af en verlaat de parkeergarage’ te lezen staat. Dan zullen er ook een sirene en flitslicht in werking treden.”

TECHNISCHE FICHE

De lamellen zijn geïnstalleerd op horizontale stalen kokertjes die op hun beurt deel uitmaken van een metalen structuur op de gevel.

58 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

Opdrachtgever: Architect: Hoofdaannemer: Rookbeheersingssysteem, CO-ventilatie: Start werken: Einde werken: Oppervlakte:

MB projects, Hasselt Jamaer Architecten Hasselt Kumpen, Hasselt Colt Mechelen 2 april 2012 31 oktober 2013 4.000 m2

ROESELARE MERCEDES-GARAGE VEREENOOGHE

ARCHITECTURALE ZONWERING BRENGT GEVEL TOT LEVEN Mercedes-garage Vereenooghe in Roeselare getuigt van doordachte architectuur. Het door zijn grote glaspartijen gekenmerkte gebouw beschikt dankzij de architecturale zonweringsystemen van Duco over een gezond en comfortabel binnenklimaat. Het gebouw langs de stadsring is een ontwerp van Architectuurburo Govaert & Vanhoutte (Brugge). Het gebouw telt drie bovengrondse niveaus die als toonzaal zijn ingericht en een ondergronds niveau om de bestaande parking te ontlasten en om er langdurig gestationeerde wagens in onder te brengen. We hebben de vides in de toonzaal zo geplaatst dat doorzicht en openheid maximaal zijn. Door de bewuste keuze om het grootste deel van de gevels in glas op te trekken komt er voldoende natuurlijk zonlicht binnen, blijft het uitzicht gevrijwaard en is er toch genoeg uitkijk om de wagens in de kijker te zetten,' verwoordt architect Damiaan Vanhoutte het ontwerp.

STRAKKE LIJNEN De ontwerpers en aannemers besteedden veel aandacht aan het duurzame karakter en de energie-efficiĂŤntie van het gebouw. Het aanbrengen van een warmtepomp op basis van lucht en water, betonkernactivering en uitgekiende zonwering dragen hieraan bij. Zonweringsysteem DucoSun Cubic 400 heeft zowel een functionele als een esthetische functie. De grote rechthoekige lamellen geven het gebouw niet alleen een strak en rechtlijnig design, maar zorgen ook voor een aangenaam binnenklimaat. De grote glasgevels brengen veel openheid, maar het invallend zonlicht moet beperkt worden om oververhitting tegen te gaan. Het verstelbare systeem aan de zuidgerichte gevel houdt de zonnehitte buiten, maar behoudt een panoramisch uitzicht op de omgeving. â?&#x161;

Autotoonzalen houden van grote glasgevels, grote glasvezels hebben een performante zonwering nodig.

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 59

THV RACAIR

BRUSSEL RENOVATIE RAC Tekst | Tim Janssens

Het gerenoveerde RAC doet sterk denken aan het voormalige RAC. Behalve de gordijngevel zijn ook de zijgevels in natuursteen behouden.

ARCADENGEBOUW ONDERGAAT HEDENDAAGSE RENOVATIE ZONDER VERLIES HISTORISCHE PRÉSENCE

Monumentaal RAC omgetoverd tot sterk beveiligd politiekantoor Het Rijksadministratief Centrum is een van de vele iconische sites die Brussel rijk is. Gelegen achter de bekende Financietoren geeft het Arcadengebouw na al die jaren nog steeds een monumentale indruk, ook na de grondige renovatie die het de voorbije tweeënhalf jaar onderging. Achter de vernieuwde gordijngevel bevindt zich sinds kort een kantoor van de federale politie, hyperfunctioneel ingericht en beveiligd volgens de allerstrengste eisen. Het verhaal van het RAC gaat meer dan 55 jaar terug. Als een ambitieuze uiting van de typisch functionalistische jaren zestig-architectuur en 'Bruxellisation' maakte het lange tijd grote sier, al duurde het tot 1985 vooraleer het complex volledig klaar was. Helaas was het vooropgestelde bouwprogramma bij de voltooiing al achterhaald. Het ontstaan van het federale België zorgde ervoor dat het RAC als bolwerk van 's lands ambtenarij steeds minder relevant werd. Dit leidde na jaren aanmodderen tot de verkoop van het complex in 2003. Gelukkig bliezen investeerders Breevast en Immobel het RAC opnieuw leven in. Ze bundelden de krachten in een nieuwe vennootschap (RAC 1 nv) en besloten het complex grondig te renoveren. Na een intensieve asbestsanering werden de gevels, de bovenbouw met technische ruimtes en het interieur gesloopt. Vervolgens trokken de bouwheren architectenkantoor Jaspers-Eyers aan, dat de opdracht kreeg om vanaf het overgebleven betonskelet een ontwerp te maken voor de reno-

vatie van blokken D en F van het RAC (het voormalig Arcadengebouw). “In eerste instantie dienden we een universeel, hedendaags kantoorgebouw te realiseren,” vertelt projectarchitect Marc De Greef (Jaspers-Eyers). “Nadien bleek echter dat de overheid interesse toonde om een aantal diensten van de federale politie te centraliseren in het vernieuwde RAC (69.350 m² bovengronds, 15.000 m² ondergronds). We hebben een bouwteam gevormd met aannemersconsortium THV Racair (Louis De Waele, Kumpen, Willemen en Cordeel) en hebben vervolgens de gebouwen D en F verbouwd in functie van de noden van de politie.”

SPECIFIEKE EISEN De eerste taak van het aannemersconsortium was ervoor zorgen dat er opnieuw een degelijke ruwbouw kwam te staan. Nadat het nieuwe liften trappenkernen had gemaakt, plaatste het bovenop het dak een structuur voor twee extra kantoorverdiepingen. ›

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 61

BRUSSEL RENOVATIE RAC

De nieuwe gordijngevel zorgt voor een subtiel, eigentijds accent in een gebouw dat qua modulatie, materialisatie en ritmiek zeer sterk overeenkomt met het oorspronkelijke Arcadengebouw.

62 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

BRUSSEL RENOVATIE RAC

keuken, kitchenettes, extra databekabeling, verplaatsbare wanden, ...) moest geïmplementeerd worden in het programma voor het klassieke open space-kantoorgebouw, waarvan de realisatie al driekwart jaar eerder begonnen was. Het spreekt voor zich dat dit geen sinecure was,” aldus De Greef. Vooral de strikte eisen inzake veiligheid vormden voor de aannemers een behoorlijke uitdaging. “Veiligheid is een topprioriteit in politiekantoren, en dus moesten we er zeer nauwgezet mee omspringen,” verduidelijkt Jan Blyweert (Willemen). “Het is een specifieke materie: waar plaats je welk soort wand met welke inbraakbeveiliging, op welk soort deur komt welk type slot, hoe moeten de sloten precies functioneren, hoe beveilig je de verschillende afdelingen naar buiten toe en in verhouding tot elkaar, welke eisen gelden er inzake akoestiek en brandveiligheid, ...? Voorts moest het gebouw beantwoorden aan de Breeam 'very good'-standaard. Dat de uitvoeringstermijn in verhouding tot de grootte van het werk zeer krap was, vergrootte de druk. We zijn dan ook zeer tevreden dat we het nieuwe politiekantoor in december konden opleveren.”

CINEMATOGRAFISCHE GEVEL Zo nieuw de gebouwen D en F van het RAC er binnen uitzien, zo herkenbaar bleven ze aan de buitenkant. Hoewel er heel wat verIn de blokken D en F (het L-vormig complex) bevindt zich sinds kort een nieuw kantoor van de federale politie. “Momenteel renoveren nieuwingswerken plaatsvonden, is het gevel we een achterliggende parking met vijf bouwlagen, waarvan er drie gebruikt zullen worden door de federale politie,” aldus Jan Blyweert uitzicht nagenoeg hetzelfde als enkele jaren (Willemen). geleden. “Het Mer betoogde dat de RAC-gebouwen een goed voorbeeld van naoorlogse postmoderne architectuur zijn en Vervolgens installeerde de THV een nieuwe gordijngevel en werkt ze het gebouw dat het daarom boeiend zou zijn om die karakteristieke architecturale expressie, verder af. Niet alleen de ruwbouw, maar ook de afwerking bleek een behoorlijk symmetrie en volumetrie ook na de reconversie te behouden,” legt De Greef uit. complexe aangelegenheid. “Het specifieke programma van de politie (labo's, “Bij het realiseren van de nieuwe gevels hebben we dan ook geprobeerd om de vergaderruimtes, wapenkamer, schietstand, auditorium, restaurant, cellen, grootoorspronkelijke modulatie, materialisatie en ritmiek te reconstrueren. Dit wil echter niet zeggen dat we er geen subtiel, eigentijds accent in verwerkt hebben. In overleg met de stad hebben we immers een cinematografische gevel gecreëerd, een speels patchwork van verschillende glazen, zeefdrukken en kleuren (van groen over blauw tot hier en daar zelfs oranje of neutraal). Dit leidt tot een bijzondere kleurschakering, wat de gevel – binnen de strakke, klassieke ritmiek – toch een dynamische, eigentijdse uitstraling geeft. De tweelaagse bovenbouw heeft dan weer een neutrale, donkere gevelbekleding. Het resultaat mag er wat ons betreft zeker zijn!” ❚

TECHNISCHE FICHE Opdrachtgever: Architect: Hoofdaannemer: Secanspalenwand, grondankers, grondverdringende palen en micropalen: Start werken: Einde werken:

RAC 1 nv, Antwerpen Jaspers-Eyers, Brussel THV Racair, Brussel CVR, Beringen augustus 2011 december 2013 (kantoorgebouw), midden april 2014 (parkeergebouw)

Vanaf half maart zullen verschillende politiediensten geleidelijk aan hun intrek nemen in hun nieuwe kantoorgebouw.

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 63

14900160 dejond new.pdf

07-02-14

12:12

Slanke ramen en deuren in staal of roestvrij staal met extra hoge isolatiewaarden

PLAY dimensioneert licht, geluid projectie tot verwondering van u ĂŠn uw klanten.

Hi Forster UnicoHi verenigt alle voordelen van het standaard Forster Unico systeem met nog hogere isolatiewaarden voor ramen, deuren en vaste beglazing (Uw-waarden onder de 1.3W/m2K).

Waardering voor uw werk uit zich op het eerste gezicht. Van professioneel uitgeruste vergaderzalen tot een vlekkeloos seminarie, achter elk audiovisueel totaalconcept schuilt een team van gepassioneerde ingenieurs. Vertrouwd met state-of-the-artaudiovisuele technieken hechten we veel belang aan opvolging en service. Zoals flexibele leasing- of huurformules.

62 Zelfs drievoudige beglazingen tot een dikte van 60mm kunnen ingezet worden â&#x20AC;&#x201C; voor Uw-waarden tot 0.9W/m2K.

Forster UnicoHi bestaat voor 100% uit recycleerbaar staal en bevat geen milieubelastende kunststof isolatoren. De profielaanzichten zijn zeer smal voor meer licht en transparantie.

www.playbiz.be

DEJOND NV. Terbekehofdreef 55 - 59 2610 Wilrijk (Antwerpen)

TEL: +32 (0) 3 820 34 43 FAX: +32 (0) 3 820 35 43 dbs@dejond.com

www.dejond.com www.forster-unico.be

BEDRIJFSPRESENTATIE

Nieuwe maatstaf voor thermisch onderbroken stalen ramen De voordelen van stalen profielen voor ramen en deuren, zowel op esthetisch vlak als op het gebied van veiligheid, worden nog altijd en te dikwijls onderschat. Staal heeft, vergeleken met andere bouwmaterialen, uitzonderlijke mechanische eigenschappen: zijn hoge torsieweerstand en statische waarden maken een grote belasting en hoog draagvermogen voor glasmateriaal mogelijk. ESTHETIEK EN COMFORT De Forster Unico Hi-profielen zijn superslank en leiden daarmee tot een ruimere inval van daglicht en tot meer transparantie. De aanzichtbreedte voor de vaste ramen bedraagt 30 mm, voor de opendraaiende 62 mm. Deze slanke profielaanzichten verenigen architectonisch design, comfort en welbehagen met

uitstekende isolatiewaarden, die zowel op akoestisch als op thermisch gebied beantwoorden aan de meest recente eisen. Tweevoudige en drievoudige beglazingen tot een dikte van 60 mm kunnen worden ingezet voor Uw-waarden tot 1.0 W/mÂ˛K. De beglazing gebeurt met siliconen of met rubber dichtingen, met drainage en ventilatie.

ECOLOGIE EN RENOVATIE Forster Unico Hi bestaat voor 100% uit recycleerbaar staal. Het bevat geen milieubelastende kunststof isolatoren. Dit onderlijnt het ecologisch verantwoord design van het systeem en laat eveneens toe het systeem te gebruiken voor de renovatie van oude gebouwen. De oppervlaktebehandeling gebeurt door moffelen of poederlakken, zonder temperatuurbeperking.

PRESTATIES EN VEILIGHEID De extreem hoge statische waarden laten grote glasoppervlakken toe zonder noozaak om de profielen extra te verstevigen. Het systeem is inbraakwerend (volgens EN1627-1630 klasse WK1-3) en kogelwerend (volgens EN1522-1523 klasse FB4-NS). Het systeem voldoet bovendien aan de Europese Normen prEn 14351-1 en EN 13830 en beantwoordt daarmee aan de CE-markering. â?&#x161;

Dejond n.v. Building Systems Terbekehofdreef 55-59 2610 Wilrijk Tel.: +32 (0)3-820 34 43 fax: +32 (0)3-820 35 43 Email: dbs@dejond.com Internet: w ww.dejond.com www.forster-unico.be

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 65

LANGEMARK-POELKAPELLE WOONZORGCENTRUM DE BOOMGAARD

Beeld | Koen Van Damme

ZORGCENTRUM ONTWERPEN IS MEER DAN STENEN STAPELEN

Woonzorgcentrum versmelt met omliggende natuur Begin vorig jaar namen de bewoners van woonzorgcentrum De Boomgaard in Langemark-Poelkapelle hun intrek in de nieuwe kamers. Gino Debruyne & Architecten en hoofdaannemer Jan De Nul leverden een functionele vervangingsnieuwbouw op: een groot huis met twee bouwlagen en lange armen die zich in het landschap uitstrekken. De ruime gangen lijken straten met kamers als huisjes met zicht op de buurt en de omliggende velden. Voor de bewoners moet dit gebouw de stap van de maatschappij naar het woonzorgcentrum vergemakkelijken. Rust- en verzorgingstehuis De Boomgaard kampte met plaatsgebrek en de directie moest op zoek naar een oplossing. Een studie van architect Gino Debruyne maakte meteen duidelijk, dat het bestaande gebouw met zijn lage plafonds en zijn vele kolommen zelfs na een grondige renovatie nooit zou voldoen aan de huidige normen. Daarom kozen bouwheer en architect voor een vervangingsnieuwbouw. Hoofdaannemer Jan De Nul kreeg de opdracht om het ontwerp uit te voeren en een nieuwe thuis met éénenzestig kamers voor de huidige en toekomstige bewoners van De Boomgaard te creëren.

66 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

GROTE ‘H’ MET LANGE ARMEN Debruyne tekende een nieuwbouwvolume in de vorm van een grote ‘H’ met een totale oppervlakte van 5.130 m² en twee bouwlagen. Het sluit aan op het bestaande gebouw en past binnen de landelijke omgeving. “Het ontwerp steunt op twee balken met kamers, verbonden zijn door een centraal volume, waar naast verpleegposten en kantoren, bergruimtes en een grootkeuken ook de inkom met foyer, de cafetaria en de leefruimtes geïntegreerd zijn,” legt de architect uit. “De nieuwe inkom met vergrijsde parketvloeren lijkt een hotellobby met verschillende

LANGEMARK-POELKAPELLE WOONZORGCENTRUM DE BOOMGAARD

zithoeken en vloeit over in een ruime cafetaria. Het interieur is opvallend wit gehouden met rode kleuraccenten. Als de bewoners hier iets komen eten of drinken, is het net alsof zij een ‘uitstap’ maken.” Op het gelijkvloers bevinden zich dertig kamers voor zorgafhankelijke ouderen en zes voor kortverblijf, terwijl op de eerste verdieping vijfentwintig kamers voor zorgafhankelijke en dementerende ouderen ondergebracht zijn. Daar integreerde de architect ook negen elke 52 m² grote zorgstudio’s voor echtparen. Elke bewonerskamer heeft twee ramen en is uitgerust met een comfortabel bed, vast meubilair met hangkast en legplanken voor kledij, een ingebouwde koelkast, een lage TV-kast en open vakken voor persoonlijke spulletjes. Er is aansluiting voor telefoon en kabeltelevisie. Elke kamer heeft een eigen sanitaire cel met een lavabo en toilet. De zorgstudio’s bestaan uit een leefruimte met kitchenette, eet- en zithoek, een afzonderlijke slaapkamer, een berging en een badkamer met toilet, douche en twee lavabo’s.

BAKSTENEN, BETON EN GLAS De lange armen van het gebouw zijn opgetrokken met roodbruine bakstenen, die perfect passen bij de kleuren van de opgeploegde akkers. De gevel toont een patroon van grote en kleine aluminium ramen dat op het gelijkvloers verschuift ten opzichte van de verdieping. Daardoor ontstaat een soort dynamiek in de gevel met een ritmering van betonnen vinnen voor de brandoverslag. Het beton refereert hier ook naar het zichtbetonnen skelet van de schakelvolumes dat verdiept ingevuld is met grote glaspartijen in houten blokkaders in afselia doussié. “Kamers en centrale ruimtes zijn zo verschoven gepositioneerd, dat de bewoners zicht hebben op het landschap en op de beweging van de mensen rond het woonzorgcentrum,” vult Debruyne aan. “Zo blijft de publieke verwevenheid enigszins bestaan.”

Hogerendementsgasketels voor de verwarming, luchtgroepen met warmterecuperatie en zonnepanelen op de cafetaria –onder een groendak– beperken het energieverbruik in het gebouw. Betonnen luifels aan het schakelvolume en screens aan de kamers voorkomen thermische overlast.

CORDENIER “Het ingetogen kunstwerk ‘doorbladerd’ van Marc Cordenier vormt het sluitstuk van dit project,” geeft de architect aan. “Het staat naast de nieuwbouw en waaiert in de wind, als een boek, waarvan bladzijden omgeslagen zijn en waarin ieder zijn eigen levensverhaal kan lezen.” ❚

TECHNISCHE FICHE Bouwheer: Architect: Studiebureau stabiliteit: Studiebureau technieken: Veiligheidscoördinatie: Hoofdaannemer: Vast meubilair: Liften: Elektriciteit: HVAC: Tuinaanleg: Start werken: Einde werken:

Dexia, Brussel Ontwerpbureau G. Debruyne & Architecten, Brugge R. Vansteelandt, Torhout R. Boydens, Loppem Archiline, Brugge Jan De Nul, Hofstade (Aalst) Drafab, Poperinge Coopman, Waregem Ceratec, Ploegsteert Aircoplus, Haaltert Tuinen Huyghe, Ieper november 2010 januari 2013

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 67

WITH

DERBIGUM® WATERDICHTING BLIJFT DE KERN VAN ONZE INNOVATIES Het Derbigum-team komt samen om tegen de regen te zingen. Een gemoedelijke en gezellige manier om onze ongeëvenaarde ervaring wat betreft waterdichting van platte daken te delen. Al 80 jaar wijzen wij de weg door u de meest innovatieve en duurzame oplossingen aan te bieden, aangepast aan alle daken en gebouwen.

De milieuproblematiek stuurt ons onderzoek en onze ontwikkelingen. Wij gebruiken onze knowhow om de ecologische voetafdruk van elk gebouw zoveel mogelijk te beperken. Twijfel niet langer, zing met ons mee op www.derbigum.be.

Bergensesteenweg 32 B-1651 Lot – Belgium

T +32 2 334 87 00 F +32 2 378 14 69 E infobe@derbigum.com

Journaal Les jardins de Scailmont.

Vlaamse architecten in Waals rusthuis In Manage (Henegouwen) heeft aannemer Favier het bestaande rust- en verzorgingstehuis Les jardins de Scailmont fors uitgebreid, naar plannen van Architecten Delobelle (Gent). Voortaan vinden er honderd mensen met dementieproblemen een onderkomen, een kwart meer dan in het bestaande gebouw uit de jaren negentig. Er kwam onder meer een nieuwe vleugel met 25 kamers. Kenmerkend voor de uitbreiding met sterke overkraging zijn de schuin geplaatste kolommen, een verwijzing naar de bomen in de tuin. De lokalen voor het personeel bevinden zich op kelderniveau. Deze 'kelder' geeft langs verdiepinghoge ramen wel uit op een ondergrondse buitenruimte. Ook hogerop kreeg de inval van natuurlijk licht veel aandacht. Een ruime verticale insnijding in het midden van het gebouw trekt daglicht en zuurstof naar binnen. Ze brengt ook een lusvorm teweeg in de circulatie, zodat gedesoriënteerde bewoners nooit kunnen vastlopen op het einde van een gang. Meer info: www.architectendelobelle.be

bewoners waren eerder ondergebracht in drie kleinere rusthuizen in de streek. Het nieuwe wzc telt 99 één- en 25 tweepersoonskamers, samen goed voor 149 bewoners. Voor mensen met dementieproblemen is er een specifieke leefgroep georganiseerd. Het architecturale concept van het Luikse kantoor AAVT besteedt veel aandacht aan licht en ruimte. Anima Care baat in België nu al 834 rusthuisbedden en zestig serviceflats uit, verspreid over tien woonzorgcentra. Les Comtes de Méan is het eerste van vier nieuwbouwprojecten, uitgevoerd door Van Laere (Zwijndrecht), die Anima Care in de loop van dit jaar zal openen. De andere drie komen in Zemst (Llox Architecten, Wilrijk, 93 bedden en 23 assistentiewoningen), in Haut-Ittre (Debray, Bossut, 127 bedden en 36 assistentiewoningen) en in Kasterlee (Jef Van Oevelen, Ekeren, 133 bedden, 63 assistentiewoningen en een dagverzorgingscentrum). Anima Care is een 100% dochter van de Antwerpse groep Ackermans & Van Haaren, tevens het moederbedrijf boven onder meer Extensa en Deme. Meer info: www.animacare.be

Assistentiewoningen voor Onze-Lieve-Vrouw In het centrum van Onze-Lieve-Vrouw-Waver bouwt aannemer Vanhout (Geel) volop aan het Felix Brouwershof. Dit project zal 69 assistentiewoningen omvatten, naar plannen van Cindy Taelman en Sebastiaan Van Damme (Sheci, Aalter). De nieuwbouw bestaat uit twee afzonderlijke volumes, die door hun positie ook een plein creëren. Voor elke bewoner zal er een ondergrondse parkeerplaats ter beschikking zijn. Led-verlichting in de parking en de andere gemeenschappelijke ruimten moet het stroomverbruik beperken. die stroom zal deels afkomstig zijn van PV-zonnepanelen op het dak. Maar er zullen eveneens zonnepanelen voor waterverwarming liggen. Schrijnwerk met witte en lichtgrijze tinten en witte bepleisterde gevels moeten voor een zachte integratie in de omgeving zorgen. Van die omgeving maakt ook een bestaand erfgoedgebouw met dokterspraktijk deel uit. Meer info: www.cornerstones.be

Les Comtes de Méan.

Les Comtes de Méan In de Luikse vroegere mijngemeente Blegny heeft Anima Care (Mechelen) het splinternieuwe woonzorgcentrum 'Les Comtes de Méan' in gebruik genomen. De Felix Brouwershof.

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 69

Restauratie en Renovatie

Grote markt, Brussel

Speciale technieken

Dakwerken

Interieur

Glas-in-lood

Acaciastraat 14c B-2440 Geel info@renotec Tel: 014 81 60 21 Fax: 014 86 60 16 www.renotec .be

MECHELEN RENOVATIE HET HEMELRIJCK Tekst | Koen Mortelmans

Restauratie Hemelrijck versterkt monumentaal karakter van Mechelen In Mechelen heeft Renotec de buitengevels van Het Hemelrijck grondig gerestaureerd. Het was geen klassieke historische restauratie-opdracht, omdat het niet de bedoeling was het zestiende-eeuwse uitzicht terug te krijgen, De restauratie moest interessante, latere aanpassingen uit het begin van de twintigste eeuw zodanig opwaarderen dat alle elementen opnieuw harmonieus in elkaar overgaan. Het Hemelrijck werd circa 1520-1530 opgetrokken door de vooraanstaande familie Snellinck. Het hoekpand lag toen in een levendige buurt, met onder meer de Onze-Lieve-Vrouw-over-de-Dijlekerk annex gasthuis, enkele brouwerijen en herbergen. Het Hemelrijck wordt beschouwd als één van de eerste overgangsgebouwen in Vlaanderen tussen de laatgotiek en de renaissance. Ondanks latere verbouwingen zijn er nog altijd laatgotische sporen zichtbaar, zoals de tweeledigheid van de trapgevel, de grote vierkante vensters en de stenen kruisramen. Driehoekige en rondboogvormige frontons met bas-reliëfs boven de vensters en de half- en kwartcirkelvormige afwerking van de topgevel sluiten aan bij de vroege renaissance, net als de kleine zuilen en frontons van de dakvensters.

BIER EN BAKSTEEN Omstreeks 1900 bevond het intussen fors verbouwde huis zich in een slechte staat. De eigenaars, de bierbrouwers Lamot, wilden het laten slopen. Dit zorgde voor fel protest en leidde tot een ongewone compromis-oplossing: de gebroeders Lamot lieten de woning staan en bleven er eigenaar van, maar de stad Mechelen kocht de gevels en liet stadsarchitect Philippe Van Boxmeer een restauratiedossier opstarten. Van Boxmeer liet het pleisterwerk verwijderen, zonder echter veel aandacht te besteden aan het rijke sculptuurwerk. Tijdens deze eerste restauratie werden ook diverse elementen in Belgische kalksteen vervangen door Franse. De intussen verdwenen gotische kruisramen en het houten raamschrijnwerk kwamen terug. In 1930 pakte een tweede restauratie ook de laatste vier traveeën aan. Vermoedelijk had dit deel van het gebouw eerder een andere eigenaar. Tijdens deze werken kreeg het gevelmetselwerk in voornamelijk Boomse baksteen opliggende voegen. De negentiende-eeuwse ingrepen zijn uitgevoerd met de originele steensoorten. Bij de restauratiecampagnes van 19001902 en 1930 zijn heel wat verschillende materialen gebruikt, met als resultaat een gevel van wisselende kwaliteit. Vocht- en hechtingsproblemen met scheurvorming maakten een nieuwe restauratie noodzakelijk. "De restauratie van historische gevels is erg belangrijk voor de uitstraling van de stad,” vertelt schepen van monumentenzorg Greet Geypen (VLD). › De zestiende-eeuwse madonna voor en na reiniging. Voortaan zal ze onder een glazen stolp staan. (Foto HBS&C)

Het Hemelrijck is sinds 13 december 1977 beschermd als monument. (Foto Joost Joossen)

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 71

Advocatenvennootschap FLAMEY behoort tot de absolute top van de Belgische kantoren gespecialiseerd in publiek en administratief recht. Het kantoor verleent private en overheidsbedrijven, particulieren, lokale besturen en intercommunales zowel juridisch advies als bijstand in administratieve en gerechtelijke procedures, en is in het bijzonder gespecialiseerd in volgende materies: • Overheidsopdrachten • PPS • Ruimtelijke ordening en stedenbouw • Milieurecht • Onteigeningen • Monumenten, landschappen en natuurbescherming • Energierecht • Handelsvestigingen • Brownfields Advocatenvennootschap FLAMEY is een gerenommeerd nichekantoor met vestiging in Antwerpen. Het kantoor kan bogen op een rijke expertise en meer dan 25 jaar ervaring.

Peter Flamey

Jan Van Rijswijcklaan 16 2018 Antwerpen Tel: 03/257.33.16 Fax: 03/237.38.51 email: info@flamey-advocaten.be

Consultaties zijn steeds op afspraak

MECHELEN RENOVATIE HET HEMELRIJCK

De restaurateurs maakten dankbaar gebruik van oude foto's. (Foto stad Mechelen)

"We hebben de gevels gereinigd met een wervelstraalsysteem onder lage druk. De behandeling van kwetsbare, gebeeldhouwde delen gebeurde met microstraling en compressen op basis van ammoniumcarbonaat," vertelt Lies Haesebrouck, junior-projectleidster restauratie bij bouwbedrijf Renotec. "In de topgevel en het voorste deel van de zijgevels vervingen we beschadigde bakstenen door nieuwe exemplaren. We vernieuwden ook beschadigde natuurstenen lijsten, dorpels en kruisramen, rekening houdend met de originele steensoort. Het geheel is opnieuw gevoegd met een kalkmortel." De natuursteen is vooral vervangen bij waterlijsten, gezien hun functie voor de gevel. "In de traveeën met opliggend voegwerk gaven we de bakstenen een felle kleur, zoals ook Van Boxmeer dat had gedaan." Renotec herstelde ook de dakstructuur en plaatste nieuwe goten. "De stabiliteit van de voorgevel verzekerden we onder meer door het aanbrengen van een onzichtbare kousverankering."

MERKWAARDIGE MADONNA Opliggend voegwerk steekt wat uit ten opzichte van het geveloppervlak. (Foto stad Mechelen)

Het onderzoek van het madonnabeeld tegen de gevel leverde een verrassing op. Iedereen ging ervan uit dat dit beeld uit de negentiende eeuw dateerde, maar nader onderzoek wees uit dat het zestiende-eeuws is. Het 70 cm hoge beeld verhuisde tijdelijk naar HBS&C in Geel, een gespecialiseerd zusterbedrijf van Renotec. Daar werd het sterk verweerde beeld zo goed mogelijk opgeknapt. Het terugplaatsen ervan vormde het plechtige sluitstuk van de huidige restauratiewerken. ❚

TECHNISCHE FICHE

De bakstenen kregen een fellere kleur. (Foto stad Mechelen)

Opdrachtgever: Architect: Historische studie en begeleiding: Stabiliteit: Hoofdaannemer: Restauratie madonnabeeld: Start werken: Einde werken: Investering: Subsidie Vlaamse Gemeenschap: Subsidie provincie Antwerpen:

Stad Mechelen Architectenbureau Arter, Brussel Studiebureau Lode De Clercq, Antwerpen Triconsult, Lummen Renotec, Geel HBS&C, Geel september 2012 december 2013 303.000 € (incl. btw) 187.000 € (incl. btw) 62.000 € (incl. btw)

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 73

LEUVEN FARMACEUTISCH INSTITUUT Tekst | Henri Gielen Beeld | KU Leuven

Eigentijds leercentrum in voormalig Farmaceutisch Instituut Leuven Sinds april vorig jaar heeft de KU Leuven een ongewoon leercentrum. Het is ondergebracht in het voormalig Farmaceutisch Instituut in de Van Evenstraat. De studenten, die nauw bij het project betrokken waren, hebben het gebouw de naam Agora gegeven, verwijzend naar de ontmoetingsplaats bij uitstek in het oude Griekenland. Het Farmaceutisch Instituut is ontworpen door kanunnik Jan Janssen en ingehuldigd in juni 1934. Van buiten is het een pittoresk gebouw met contrasterend materiaalgebruik, overhoekse en driezijdige erkers. Toch is het een goed voorbeeld van functionele architectuur. Ook de schijnbaar louter decoratieve elementen hebben een functie. Zo dienden de kenmerkende erkers als ‘zuurkasten’, waar de dampen van farmaceutische verbindingen en mengelingen werden afgevoerd via een schoorsteentje in het dak.

NIEUWE STUDIENODEN De laatste jaren krijgen studenten, ook aan de universiteiten, meer en meer groepsopdrachten. Bovendien verkiezen ze almaar vaker om in groep te studeren. Vandaar de idee om, naar buitenlands voorbeeld, in het voormalig Farmaceutisch Instituut een leercentrum in te richten. Een leercentrum is een totaalconcept van ruimten voor stil en individueel studeren, voor groepswerk, met een zone met flexibele werkplekken en een pauzezone.

De erkertjes in de pittoreske gevel van het voormalig Farmaceutisch Instituut zijn functionele decoratieve elementen: het zijn zogenaamde ‘zuurkasten’. Van vroeg in de ochtend staan de studenten aan te schuiven voor een plek in hun nieuwe leercentrum.

74 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

In deze studiezaal op de verdieping is het originele labomeubilair gerestaureerd.

LEUVEN FARMACEUTISCH INSTITUUT

De ‘time-outzone’: ruimte om even te verpozen.

De tweede studiezaal op de verdieping is uitgerust met sober hedendaags meubilair. Het patroon van de tegels geeft aan waar vroeger het labomeubilair stond. Er bleven originele tegels bewaard, maar waar vroeger de labomeubelen stonden, liggen nu nieuwe tegels in een ander patroon.

“Dat het gebouw in 2010 een beschermd stattut kreeg, heeft toch geen vertraging in het in 2009 begonnen ontwerpproces veroorzaakt,” weet architecte Zeljka Knezevic, hoofd van de divisie monumenten van de technische diensten van de KU Leuven. “De besprekingen met Onroerend Erfgoed en de stad Leuven verliepen in een open en constructieve sfeer. De vrees bij de universiteit dat van een beschermd gebouw geen hedendaags leercentrum te maken zou zijn, verdween geleidelijk bij de vordering van de werken. Wat telt is dat met het uiteindelijk resultaat iedereen zeer tevreden lijkt te zijn. Zeker de studenten, die dit leercentrum met circa 550 studieplekken en ruime openingsuren (ook in het weekeinde) veelvuldig gebruiken.” Kenmerkend voor het restauratie- en herinrichtingsontwerp is dat waardevolle elementen zoals schrijnwerk en vloeren, zoveel mogelijk behouden zijn en dat alle later toegevoegde binnenwanden verwijderd en de oorspronkelijk ruimten hersteld werden. In het centrale gedeelte, waar de vroegere laboratoria waren, bleven ook de vier grote zalen behouden. De twee hoge zalen op de verdieping zijn stille studielandschappen. In een ervan is het originele labomeubilair gerestaureerd en werd het contrasterend sober hedendaags meubilair ertussen geïntegreerd. De andere zaal is, net als de kleinere lokalen, uitgerust met diverse functionele en eigentijdse meubelelementen, die tegelijk het jonge studentenpubliek aanspreken en gemakkelijk verplaatsbaar zijn. “Dat is belangrijk om de ruimten snel te kunnen omvormen van studieruimten tot ruimten voor groepswerk, en omgekeerd,” verduidelijkt Lucie Stroobants van de divisie monumenten, die daarvoor het nodige studiewerk verrichtte. “Veel aandacht ging ook naar de audiovisuele uitrusting, zoals schermen voor presentaties, medialokalen voor opnames en montages, satellietTV’s waarop de nodige informatie voor studieopdrachten verschijnt en uitrusting voor videoconferenties.”

De originele vloeren bleven op vele plaatsen bewaard. In de tussenwanden zijn er vensters bijgemaakt om zichtbaarheid tussen de lokalen te creëren, zoals hier in het vroegere administratiegebouw kant Van Evenstraat.

STUDIETUIN Een van de twee gelijkvloerse zalen heeft meer flexibele werkplekken. De andere dient als ‘time-out’-zone, waar de studenten even kunnen verpozen tussen de studieperiodes en iets kunnen drinken of knabbelen. De oorspronkelijke kruidentuin achter het gebouw is heraangelegd en ingericht tot studietuin. Op het scharnierpunt tussen het hogere volume kant Van Evenstraat, met kleinere studie- en groepswerklokalen, en de lagere labogebouwen is er een dubbelhoge traphal met aanpalend een lift ingebouwd, om de niveauverschillen tussen beide volumes te overbruggen en het gebouw toegankelijk te maken voor andersvaliden. Het buitenschrijnwerk bleef bewaard en heeft nu dubbele beglazing. De originele lichtstraten in het dak zijn vervangen, maar met behoud van de oorspronkelijke vormgeving. Zeljka Knezevic: “De gevelrestauratie is voor een volgende fase. Dan zullen we ook het hoekgebouw met auditorium kant Vesaliusstraat in het leercentrum integreren.“ ›

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 75

WWW.FIREPROOFING.BE

Asbestos Removal&Fireproofing is uw partner voor al uw ASBESTVERWIJDERING & VUURBESCHERMING projecten in de bouw en industrie. Bijkhoevelaan 14 – 16 - B-2110 Wijnegem - T. +32(0)3 / 326.36.36 - F.+32(0)3 / 325.98.11

WWW.ASBESTOS.BE

LEUVEN FARMACEUTISCH INSTITUUT

Keramische tegels Zwart (30x30cm) effen patroon

Keramische tegels Zwart/crème (30x30cm) geometrisch patroon

Keramische tegels Grijs (15x15cm) effen patroon

Keramische tegels Bruinrood/grijs/crème/zwart (15x15cm) geometrisch patroon

Keramische tegels - RECENT Rood/grijs/wit (15x15cm) geometrisch patroon

Keramische tegels Rood (15x15cm) effen patroon

Keramische tegels, grijs, jaren '70 (15x15cm) / vast tapijt / linoleum / chappe (werkvloer)

Keramische tegels Crème (mat of majorica) (15x15cm) effen patroon

Keramische tegels bruinrood/crème/zwart (15x15cm) geometrisch patroon

Keramische tegels Grijs/rood (15x15cm) geometrisch patroon

Parket Licht eiken Visgraatmotief

Keramische tegels Grijs met bruinrode rand of Grijs met zwarte rand (15x15cm) effen met randbies

Keramische tegels Zwart/crème (15x15cm) geometrisch patroon

Keramische tegels bruinrood/crème/zwart (15x15cm) geometrisch patroon

DESTRUCTIEVE TEST 2 DESTRUCTIEVE TEST 1 05

40 06

07 = 08

LINO

04 = 03

43 44

41 39

LINO

13 21

14 11

46 12

09 91

WERKVLO

47 ER

69 93

WERKVLO

52 TEGELS

GRADINS AULA

66 N

95 5m

NIVEAU -1

Inventarisatie van de tegels.

Kleurstelling op de wand van het practicum op de verdieping.

Participanten aan het woord FENIKX –MATERIAALTECHNISCH EN KLEURHISTORISCH ONDERZOEK Fenikx (Gentbrugge) voerde het materiaaltechnisch en kleurhistorisch onderzoek uit. "Het materiaaltechnisch onderzoek omvatte de inventarisatie van de historische tegels, het originele labomeubilair en het binnenschrijnwerk," vertellen de zaakvoersters Marjolein Deceuninck en Ann Verdonck. "Ons kleurhistorisch onderzoek identificeerde de oorspronkelijke kleurstellingen van het interieur." De originele tegelvloeren zijn effen of vertonen polychrome geometrische patronen. Ze zijn aangelegd met grestegels of steengoed van Céramique Nationale de Welkenraedt. In sommige lokalen zijn de tegels overschilderd,

FENIKX

bvba

KLEUR – MATERIA ALTECHNISCH & BOUWHISTORISCH ONDER ZOEK W W W. FENIK X . BE

F E N I K X

KL EU R-MATER IA ALT ECH N ISCH E N BOUW H ISTORISCH ON D E RZO E K

Fenikx bvba is een studiebureau dat instaat voor bouwhistorisch, materiaaltechnisch en kleuronderzoek. Wij staan garant voor efficiënt en kwaliteitsvol onderzoek waarbij wij ons ten dienste stellen van het monument. U kan bij ons eveneens terecht voor historisch, bouwfysisch en archiefonderzoek.

bekleed met tapijt of linoleum of vervangen door recente exemplaren. Maar de originele tegels die er nog liggen, verkeren wel in goede staat." Er is relatief veel waardevol meubilair aanwezig, zij het in een beperkt aantal lokalen, zoals het auditorium en beide grote labozalen. Marjolein en Ann beschouwen het grootste deel van het markante meubilair als onroerend door bestemming. "Het is professioneel maatwerk, ontworpen voor een specifieke locatie in het gebouw en vaak gemonteerd op sokkels die in de vloer waren aangebracht. Het labomeubilair is overigens zeer doordacht ontworpen in functie van het gebruik, de hygiëne en het architecturale decorum. Dit maakt het een interessant totaalconcept." Ann en Marjolein werken al sinds 2002 samen. In 2008 kreeg die samenwerking de vorm van een bvba, Fenikx. Beide dames voeren ook bouwhistorisch, bouwfysisch, historisch en archiefonderzoek uit. Ze stonden eerder al in voor het materiaaltechnisch onderzoek van de Japanse Toren in Laken, het kleurhistorisch onderzoek van de Havenkerk in Schiedam. Voor de Leuvense universiteit deden ze ook al het vooronderzoek van het complex Deberiot.

TECHNISCHE FICHE Opdrachtgever: Projectcoördinatie en werfopvolging: Ontwerpteam:

MARJOLEIN DECEUNINCK 0472 940 014 ANN VERDONCK 0486 202 228 Frederik Burvenichstraat 171/002, 9050 Gentbrugge

e-mail: fenikx@skynet.be btw: BE0806.902.220

Tuinaanleg: Bouwhistorische studie: Materiaaltechnisch en kleurhistorisch onderzoek: Afbraakwerken en ruwbouw: Restauratie buitenschrijnwerk: Asbestverwijdering: Begin werken: Einde werken:

KU Leuven Divisie monumenten (Zeljka Knezevic en Tom Verbist) en projectbureau technieken, technische diensten KU Leuven (Leuven) Abscis Architecten (Gent), Ingenieursbureau Norbert Provoost, (Sint-Amandsberg-Gent), Ingenium (Brugge) Landschapsarchitect Erik Dhont (Brussel) Marc Vanderauwera (Leuven) Fenikx (Gentbrugge) DCA (Beerse) Renotec (Geel) Asbestos Removal /Hertel, (Wijnegem) augustus 2011 april 2013

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 77

HASSELT KANTOREN VAN HAVERMAET GROENWEGHE

Tekst | Jan Daneels

Sobere kantooruitbreiding respecteert kasteel en park Ter Poorten In de groene parkomgeving rond kasteel Ter Poorten in Hasselt houdt Van Havermaet Groenweghe kantoor. De financieel en juridisch adviseur heeft vier vestigingen in Limburg en de Antwerpse Kempen. Enkele jaren geleden had hij nood aan een uitbreiding van het hoofdkantoor in Hasselt. Architectenbureau De Gregorio & Partners ontwierp een sober volume dat haast onopvallend maar elegant gedijt tussen kasteel en park. Architect Serge Bosmans, die het project leidde, legt uit: “Van Havermaet Groenweghe wilde de capaciteit van zijn hoofdkantoor in kasteel Ter Poorten sterk uitbreiden. Waar het kasteel slechts plaats bood aan veertig werknemers, moest het nieuwe volume ongeveer negentig werkplaatsen bevatten. Die ingrijpende schaalvergroting was niet evident, omdat het kasteel en het omliggende park beschermd zijn.”

ZACHTE INPLANTING De Gregorio & Partners stonden voor de uitdagende opdracht om een nieuw kantoorgebouw in te planten in een parkomgeving die niet veel architecturale opschudding verdraagt. Bosmans: “Het kasteeldomein moest te allen tijde zijn rustieke karakter behouden. Het nieuwe kantoorgebouw moest zich in dat geheel naadloos inpassen. Zowel de inplanting van het nieuwe gebouw als de materiaalkeuze maken dat het gloednieuwe kantoor niet concurreert met zijn omgeving.” De belangrijkste ingreep van de architecten was daarbij de keuze om het gelijkvloers half verdiept te ontwerpen. Dat leverde twee voordelen op. Bosmans: “De

78 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

hoogte van het kantoorgebouw was op die manier niet dreigend tegenover het kasteel. Daarnaast konden we de eerste verdieping van het nieuwe kantoorgebouw met een lichte helling laten aansluiten op het gelijkvloers van het kasteel, dat ook nog steeds in gebruik is als kantoorruimte. Die aansluiting vereiste uiteraard een ingrijpende reorganisatie van het bestaande gebouw. Op de binnenkoer van het kasteel werd een apart volume ingepast, met daarin een polyvalente ruimte voor vergaderen, recepties, presentaties én refter. Op de bovenverdieping planden we nog een aantal vergaderruimtes in.”

NATUURLIJKE UITSTRALING Anderzijds droeg ook de keuze voor beton bij aan de genuanceerde opbouw van het kantoorgebouw. “Beton heeft een zeer natuurlijke uitstraling,” zegt Bosmans. “In die zin dat het materiaal op een mooie manier verweert. Het neemt de sporen op van neerslag en zal na jaren ook zachtjes vergroenen. Die eigenschappen sluiten nauw aan bij de groene parkomgeving.” ›

HASSELT KANTOREN VAN HAVERMAET GROENWEGHE

Architectenbureau De Gregorio & Partners ontwierp een sober volume dat haast onopvallend maar elegant gedijt tussen kasteel en park. De centrale binnenkernen en vloeren van beton werden ter plekke gestort. De kolommen en dakranden zijn geprefabriceerd.

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 79

Nijverheidslaan 1596 3660 Opglabbeek T 089-85 54 11 F 089-85 86 37 info@secla.be www.secla.be

Voor al uw trappen, leuningen, metaalconstructies, wij hebben het op maat in metaal, inox en aluminium.

14900154_Secla 1-2.indd 1

24-02-14 08:47

De perfecte realisatie van ĂŠlk ontwerp!

VANDEBROEK interieur

Industriezone Ring Z4 026 Hellebeemden 7, B-3500 Hasselt Tel.: +32(0)11 27 09 92 www.vandebroek-interieur.be

HASSELT KANTOREN VAN HAVERMAET GROENWEGHE

Participanten aan het woord

VANDEBROEK –INTERIEURINRICHTING

SECLA –METALEN DRAAITRAP

In de nieuwe kantoren van Van Havermaet Groenweghe zorgde Vandebroek Interieur (Hasselt) voor een strakke inrichting. De interieurbouwer verzorgde er onder meer de technische uitrusting van de bar, de kitchenettes, sanitaire units en kopieerruimtes. Vandebroek Interieur was met dit project niet aan zijn proefstuk toe. Het specialiseert zich al jaren in maatwerk voor interieurbouw in kantoren, privéwoningen, winkels en apotheken. “We zijn ervan overtuigd dat we bij Van Havermaet Groenweghe onze naam eer hebben aangedaan,” klinkt het bij projectleider Paul Lodewijckx. “Dit project is immers representatief voor wat Vandebroek Interieur doet. In de kantoren komen bovendien veel bezoekers over de vloer: hopelijk kunnen we op die manier een nog breder publiek laten zien waartoe wij op interieurvlak in staat zijn.”

Een van de opvallendste ruimtes in de gebouwen van Van Havermaet Groenweghe is ongetwijfeld de trappenhal. De zwevende metalen draaitrap is een realisatie van Secla uit Opglabbeek, specialist in metaalmaatwerk zoals trappen, leuningen en laswerk. “Hoewel we al jaren gespecialiseerd zijn in dergelijk maatwerk, was dit project voor ons bedrijf toch bijzonder,” legt zaakvoerder Erik Vrolix uit. “De binnentrap heeft een erg ongewone vorm: ondanks de brede draaiing is hij enkel bovenaan en onderaan verankerd, zonder andere steunpunten.” Secla ging bij dit project uit van een 3D-tekening, net zoals in al zijn projecten. Vrolix: “Omdat wij maatwerk leveren, starten onze projecten altijd met een opmeting op de bouwplaats. Op basis daarvan maken we een 3D-model dat tot in de fijnste details aangeeft hoe het werk zal worden uitgevoerd. Op die manier kan zowel de klant als de architect zich vooraf een mooi beeld vormen van het eindresultaat.” De expertise van Secla gaat terug tot de oprichting in 1985. Sindsdien heeft het bedrijf zich gespecialiseerd in een erg uitgebreid gamma van producten in staal, inox en aluminium. Zo maakt Secla onder meer trappen en leuningen, poorten en hekwerken, ramen en deuren, carports en luifels, kleine staalconstructies, inkomconstructies en producten voor interieurafwerking.

“Samenwerken met een gerenommeerd architectenbureau als De Gregorio & Partners en met een voorname opdrachtgever als Van Havermaet Groenweghe is altijd een mooie referentie. We hebben ons ten volle ingezet om met vijf van onze mensen gedurende twee maanden een concept op maat uit te werken dat volledig bij het karakter van deze hedendaagse kantooromgeving past.”

Niet alleen voor de buitenafwerking, maar voor de hele opbouw koos De Gregorio & Partners voor beton. De centrale binnenkernen en vloeren werden ter plekke gestort, terwijl de kolommen en dakranden zijn geprefabriceerd. “Door die bouwwijze scoort het gebouw trouwens ook goed op vlak van E-peil,” gaat Bosmans verder. “Verder installeerden we overigens weinig technologische snufjes. Wij houden daar sowieso niet van, maar het was ook de uitdrukkelijke wens van de opdrachtgever om een zuiver functioneel kantoorgebouw neer te zetten. In ieder geval voldoet het kantoor aan alle huidige eisen op vlak van temperatuur en energie.” Tot slot nam De Gregorio & Partners ook het omliggende park onder handen. Tijdens een grondige heraanleg werden nieuwe bomen en struiken geplant. Door de toename van het aantal werknemers, was er ook nood aan extra parkeergelegenheid. Die parking werd erg subtiel geïntegreerd in de parkaanleg. “De gevels van het kantoor zijn bovendien opengewerkt met veel glas,” besluit Bosmans. “De medewerkers kunnen dus de ganse dag profiteren van overvloedig daglicht én van het zicht op een aangename, groene omgeving.” ❚ Een majestueuze metalen draaitrap siert de betonnen centrale hal.

TECHNISCHE FICHE

De medewerkers van Van Havermaet Groenweghe genieten van overvloedig daglicht én van het zicht op een aangename, groene omgeving.

Opdrachtgever Ontwerp: Ruwbouw en dakwerken: Buitenaanleg en groendak: Buitenschrijnwerk: Trappen en borstweringen: Meubilair: Bruto vloeroppervlakte: Basisbudget (exclusief buitenaanleg en speciale posten) – inclusief renovatie: Totaalbudget – inclusief renovatie: Start werken: Einde werken:

Groep Van Havermaet Groenweghe, Hasselt Hoedemakers, Hasselt Tuinen Daenen, Tongeren Veralu, Putte Secla, opglabbeek Vandebroek Interieur, Hasselt 2.150 m² 2.340.000 € (excl.BTW en erelonen) 2.990.000 € (excl.BTW en erelonen) mei 2012 oktober 2013

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 81

BOOM PATERSKERK Tekst | Koen Mortelmans

HEMELS WONEN IN VOORMALIGE KERK Investpro (Heffen-Mechelen) heeft zijn reputatie als specialist in ongewone projecten nog maar eens waar gemaakt. In Boom heeft het de voormalige Paterskerk, met het grootste respect voor de historische achtergrond, omgebouwd tot een woongebouw met negentien lofts.

De toren, een met baksteen afgewerkte betonconstructie, is gemeenschappelijk bezit van de kopers van de lofts.

82 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

BOOM PATERSKERK

De geschiedenis van de Paterskerk gaat niet zover terug als die van het kloostercomplex in Mechelen, waar Investpro de kerk omturnde tot Kerkhotel, maar het project moest binnen zeer strikte richtlijnen uitgewerkt worden. "Zo waren we verplicht de toren te behouden, hoewel we die geen enkele praktische functie meer konden geven," vertelt technisch directeur Erwin Close van Investpro. De toren was aangetast door betonrot. "Hij is nu een onderdeel van de gemeenschappelijke ruimten van het woongebouw. De bewoners hebben een sleutel en kunnen hem langs de vaste ladder beklimmen, maar daar blijft het bij." Ze kunnen er wellicht van het uitzicht genieten. Want de vroegere kerk ligt buiten het centrum van de gemeenten, vlakbij de snelweg A12 en nabije een basis- en een middelbare school. Meer dan de historische achtergrond maakt die gunstige ligging vlakbij de belangrijkste verbindingsroute tussen Brussel en Antwerpen de woningen aantrekkelijk. De decentrale ligging bracht ook met zich mee dat er voldoende ruimte was voor de inrichting van parkeergelegenheden. De kerk is eigenlijk niet oud. Ze werd in 1946 opgetrokken. De kloosterpaters zijn trouwens al na enkele jaren weer vertrokken. Daarna gebruikten een jongerenorganisatie en vervolgens doveninstelling Infodo-De Klinkaard de kerk en de kloostergebouwen." De betonproblemen in de toren waren niet de enige verrassing voor aannemer Ibo, dat deel uitmaakt van de groep Investpro. "Zo ontdekten we pas tijdens de uitvoering van de werken dat de kerk een extra spouwmuur had. We kwamen ook te weten waarom we op het dak pannen van uiteenlopend formaat aantroffen. Toen de paters hun kerk bouwden schonken vrome weldoeners niet alleen fondsen, maar ook rechtstreeks bouwmaterialen." ›

Participanten aan het woord BOEYNAEMS EN ZONEN – ALUMINIUM BUITENSCHRIJNWERK "Wij hebben voor de Paterskerk het aluminium buitenschrijnwerk vervaardigd," zegt bestuurder Frederik Boeynaems van Boeynaems en zonen. "De ramen, de deuren, de geïsoleerde beglazing en de luiken in de nissen van de vroegere klokkentoren. Wij zijn al meer dan 65 jaar gespecialiseerd in de productie en de plaatsing van aluminium ramen, deuren, vensterluiken en veranda’s. Verder plaatsen wij ook zonwering, rolluiken en poorten." De opdracht in Boom liep over een zestal maanden. "Tijdens deze periode waren in verschillende fasen een tiental werknemers actief, afwisselend in onze ateliers en op de bouwplaats." De Paterskerk valt op door haar grote aantal ramen met spitsbogen. "We konden er onze jarenlange ervaring in het fabriceren van raamstelsels uitgebreid in de praktijk brengen. Een niet langer functioneel gebouw een nuttige, nieuwe bestemming geven is een geweldig initiatief, dat bovendien meerwaarde geeft aan de omgeving. Daaraan je steentje bijdragen bezorgt je een enorm goed gevoel." Boeynaems telt momenteel een twintigtal medewerkers. "Ons bedrijf werd opgericht in 1946 en bevindt zich sinds 1961 in Duffel. Sinds 1950 zijn wij gespecialiseerd in het vervaardigen en plaatsen van aluminium buitenschrijnwerk, zowel voor particulieren als voor de projectmarkt."

De gemeente Boom eiste dat een aantal kenmerken die verwezen naar de religieuze functie van het gebouw zouden verdwijnen. Dat was niet altijd mogelijk. Zo zou het wegnemen van het kruis boven de vroegere inkom de dakstructuur beschadigen."

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 83

genT WilRiJk kAPelle-OP-den-BOs BRugge leuVen

Belgisch keukendesign

sinT-genesius-ROde

Witte magie de Al-Al keukenarchitecten ontwerpen naast visuele pareltjes, keukens die uitblinken in ergonomie en gebruiksgemak. elk ontwerp is klantgericht maatwerk en de materiaalkeuze combineert functionaliteit en raffinement. de inschuifdeuren en hangkast met zwenkdeuren worden open gezet, geen opstakel staat in de weg. koken als een ongeëvenaard plezier. creativiteit, persoonlijkheid en genieten zijn als geen ander in deze keuken verwerkt. Bezoek onze toonzalen en bewonder de hedendaagse keukens in hun volle pracht. U raakt vast betoverd.

WWW.AlAl.Be

alal ik ga bouwen 1/2.indd 1

27/02/13 14:45

Hermansstraat 19, 2570 Duffel Tel. 015/30.61.91 www.boeynaems.be Toonzaal open: alle weekdagen van 9-12u. en van 13-19u., zaterdag tot 16 u.

ALUMINIUM RAMEN en DEUREN VERANDA’S SIER- en SLAGLUIKEN SECTIONALE POORTEN ZONWERING NIEUWBOUW & RENOVATIE RAMEN EN DEUREN VERTROUW OP BOEYNAEMS sinds 1946

BOOM PATERSKERK

DUPLEXEN Dertien van de negentien lofts zijn georganiseerd als duplexwoningen met één tot drie slaapkamers en een individueel terras. Hun hoogste niveau is verwerkt in het hellende dak van het vroegere kerkschip. De woongelegenheden op het gelijkvloers kregen naast een terras elk ook een individuele ingang. Maar ook de duplexen op de verdieping kregen een nieuwe, zij het gemeenschappelijke toegang. "Uit respect voor de religieuze achtergrond was ons opgelegd om de oorspronkelijke ingang van de kerk niet meer te gebruiken." Deze en andere gevoeligheden kwamen al aan bod tijdens de uitvoerige voorafgaande overlegrondes met de erfgoeddiensten en het gemeentebestuur. "De kerk was al eerder ontwijd, om die procedure moesten we ons niet meer bekommeren." "Wat we doen wekt ook veel interesse op in Nederland. Zo kregen we in het kerkhotel te Mechelen al het Nationaal Restauratiefonds op het bezoek, de belangrijkste Nederlandse erfgoedorganisatie, met in de delegatie voorzitter Pieter van Vollenhoven, de oom van koning Willem-Alexander." Hoewel intussen ervaringsdeskundige blijft Investpro voorzichtig met de renovatie van aan de eredienst onttrokken kerkgebouwen. "Lang niet elke kerk leent zich om ze om te vormen tot woningen," legt Close uit. "Maar de vorm en omvang van de Boomse Paterskerk waren wel gunstig. Het vergde wel heel wat overleg om toelating te krijgen ruime, nieuwe vensters te mogen aanbrengen. Ons eerdere project in Mechelen is uiteindelijk pas een hotel geworden nadat bleek dat we door de te behouden bestaande vensteropening te weinig daglicht konden laten binnenvallen voor een permanente bewoning." ❚

Participanten aan het woord AL-AL PROJECTS –KEUKENS "Wij bieden een uitgebreid gamma keukens uit eigen productie aan, met persoonlijke invulling voor elke klant. Dit vertrekkende vanuit een standaard modulesysteem tot uitgekiend design maatwerk. Wij gebruiken beslag en lades van het Oostenrijkse Blum," zegt projectvertegenwoordiger Gerrit Peeters van Al-Al Projects (Kapelle-OpDen-Bos), dat de keukens leverde. "We bieden projectontwikkelaars, aannemers, bouwheren, architecten samenwerkingen op lange termijn aan. Onze eigen binnenhuisarchitecten begeleiden ontwerp en realisatie. Uiteraard kan ook de particulier rekenen op deze benadering. Een kerkgebouw biedt uitzonderlijke architecturale mogelijkheden, die wij samen met onze klant verder kunnen opwaarderen. Maar toch zien we ook elk ander project als een visitekaartje. Wij hebben immers een lange traditie van mond aan mond reclame." Al-Al leverde ook al keukens voor onder meer het project Escaut op de voormalige boelwerf in Temse, Daman (Niel) en Ravensdal (Oudenaarde). Al-Al maakt deel uit van Groep Dedecker. De hele groep telt zowat honderd medewerkers, verspreid over zes vestigingen: Kapelle-OpDen-Bos, Sint-Genesius-Rode, Gent, Antwerpen-Wilrijk en Brugge. De groep viert in 2015 zijn honderdste verjaardag. Het is nog altijd een familiebedrijf, waarin nu de vierde generatie aan het werk is. Al-Al maakt er sinds 2008 deel van uit.

Participanten aan het woord VANHEES –WANDBEPLEISTERING Afwerkingsbedrijf Vanhees (Hechtel) bracht de bepleistering aan op de zuiver gebikte wanden van de Paterskerk. "We gebruikten hiervoor Xpro van Gyproc," zegt zaakvoerder Leon Vanhees. Hij zette hiervoor een team van drie medewerkers in. Vanhees nv is als afwerkingsbedrijf gespecialiseerd in werken aan particuliere woningen, industriële projecten en overheidsinstellingen. Het legt zich toe op het aanbrengen van akoestische, binnen- en gevelpleisters, gipskarton, brandwerende wanden, systeemplafonds in Gyproc, lamellen en tegelplafonds. Eerdere mooie referentieprojecten zijn de gevangenis in Leuze (Henegouwen), woonzorgcentrum Vordenstein in Schoten en politiekantoor Boducap in Sint-Katelijne-Waver. "Onlangs hebben we ook onze eigen magazijnen en kantoren gerenoveerd," vult Leon Vanhees aan. Het afwerkingsbedrijf met zijn naam kwam tot stand in 1980. Het is nog altijd een familiezaak, die momenteel in totaal wel twintig ploegen kan uitsturen.

TECHNISCHE FICHE

Dank zij de staalstructuren, aangebracht door IMW, vergden de renovatiewerken nauwelijks ingrepen aan de bestaande constructie.

Opdrachtgever: Hoofdaannemer: Staalconstructie: Wandbepleistering: Keukens: Start werken: Einde werken: Verkoopprijs lofts (100 tot 225 m²):

Investpro, Heffen-Mechelen Ibo, Heffen-Mechelen IMW, Tessenderlo Vanhees, Hechtel Al-Al Projects, Kapelle-op-den-Bos begin 2011 september 2013 casco vanaf €138.000 (excl. kosten)

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 85

Restauratie en algemene bouwwerken Steenhouwerij en marmerbewerking Schrijnwerkerij, glas-in-lood, smeedwerk Decoratief stuc- en staffwerk en restauratieschildertechnieken Speciale restauratietechnieken Steigers, stut- en schoringwerken Archeologisch onderzoek

www.sund.be

Projectontwikkeling en herbestemmingen

Group Monument Oostrozebekestraat 54 8770 Ingelmunster info@monument.be T. 051/31 60 80 F. 051/30 22 37 Koekelare – Huis Proot

www.monument.be

meten is weten

PRECISIE, NAUWKEURIGHEID EN BETROUWBAARHEID opmeten van eigendommen (notariële akte) - opmeten van gebouwen en gronden in functie van ontwerp - maatvoering bij gebouwen, wegenissen, en kunstwerken i.f.v. de aannemer - maatvoering bij spoorwegen i.f.v. de aannemer - opmeten en berekenen van grondverzet - nauwkeurige waterpassingen - GPS-metingen - verkavelingsontwerpen - plaatsbeschrijving voor en na de werken plaatsbeschrijving van huurceel - schatten van onroerend goed i.f.v verkoops- en bedrijfsrevisoren.

Parklaan 60 • 9140 Temse Tel : 03 771 20 54 • Fax : 03 771 02 66 landmeter@teugels.eu • www.teugels.eu

LANDMEETKUNDE EN EXPERTISE BURO N.V.

Journaal conventen, de Godelievekapel en meer dan vijftig woningen gerestaureerd. Het convent dat nu aan restauratie toe is, werd tijdens de twintigste eeuw ingericht als schoolinternaat, met heel wat wijzigingen en verminkingen aan het originele gebouw tot gevolg. Momenteel bevindt het zich in bijzonder slechte staat. De restauratie omvat onder meer vernieuwing van de dakbedekking, herstel en aanvulling van de dakconstructie, herstel en vervanging van het bakstenen metselwerk en de natuurstenen onderdelen. Na de zullen er veertien appartementen in worden ondergebracht. Meer info: kleinbegijnhof-gent.wix.com/home

De woning van Herman Teirlinck in Beersel. (foto Onroerend Erfgoed)

Herman Teirlinckhuis in Beersel voorlopig beschermd Vlaams erfgoedminister Geert Bourgeois (NVA) ondertekende de voorlopige bescherming van het Herman Teirlinckhuis in Beersel. In die woning bracht de schrijver het grootste en meest productieve deel van zijn leven door, van 1935 tot aan zijn overlijden in 1967. Teirlinck heeft het huis wellicht zelf ontworpen. Wel gaf Henry Van de Velde advies over het ontwerp en de inrichting. Beide heren waren docent aan het Hoger Instituut voor Architectuur en Sierkunsten in Terkameren. Bovendien was dochter Teirlinck gehuwd met zoon Van de Velde. De woning heeft een prachtig uitzicht op de Zennevallei. De afwerking is typisch voor de jaren dertig. Het huis is sinds de bewoning door Herman Teirlinck vrijwel ongewijzigd gebleven. Meer info: www.erf-goed.be

Klein Begijnhof, grote werken Voor de restauratie van een convent en drie woningen in het O.-L.-Vrouw ter Hoye Begijnhof –beter bekend als Klein Begijnhof– in Gent heeft Geert Bourgeois, 1.3 miljoen euro over. Het Klein Begijnhof is een volledig omsloten, typisch stadsbegijnhof. De te restaureren begijnhofwoningen d dateren voornamelijk uit de zeventiende en de negentiende eeuw. Ondanks later aanpassingen bleven heel wat oorspronkelijke elementen bewaard. In vorige restauratiefasen zijn al twee

Klein Begijnhof in Gent. (foto Onroerend Erfgoed)

Koetshuizen van kasteel Casier in Waregem. (foto Tijl Vereenooghe, Erf-goed.be)

Waregem Koerse, het begin Bourgeois kent ook een premie van 495.574,14 euro toe voor de restauratie en herbestemming van de koetshuizen van kasteel Casier in het centrum van Waregem. Deze koetshuizen zijn samen met het kasteel en de oranjerie sinds 2003 beschermd als monument in. De stedelijke groendienst gebruikt de gebouwen momenteel als opslagplaats, maar na de restauratie krijgen ze een nieuw bestemming. In de koetshuizen worden tentoonstellingsruimtes ingericht, met bijhorende dienstruimtes (kitchenette, berging, vestiaire …). In de vroegere hondenkennel komt het publiek sanitair. De bijhorende tuin wordt afgesloten met hekwerk en zal mee gebruikt worden voor tentoonstellingen. Naast de zuiver restauratieve werken, moeten er ook aanpassingswerken gebeuren voor het nieuwe gebruik, zoals het vast beglazen van een aantal poortopeningen –weliswaar met behoud van de bestaande poorten– en het draagkrachtig maken van de vloeren. Het kasteel en de koetshuizen zijn rond 1850 opgetrokken in neoclassicistische stijl door Felix De Ruyck, grondlegger van Waregem Koerse. Omstreeks 1880 kwamen ze in handen van de verwante familie Casier. In 1904 werden de koetshuizen vergroot. Kasteel en koetshuis leden sterk onder beschadigingen tijdens het eindoffensief van WO I. In 1977 kocht de stad Waregem het kasteel. Meer info: www.waregem.be

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 87

BVA NIEUWS

BVA INFORMATIESESSIES HERNIEUWBARE ENERGIE De eisen voor de EPB (EnergiePrestatie en Binnenklimaat) van een gebouw veranderen bijna elk jaar. Dit was bij de overgang van 2013 naar 2014 niet anders. Het is belangrijk dat alle deelnemers aan het bouwproces op de hoogte zijn van de meest recente eisen en de wijzigingen. In het bijzonder voor architecten is deze kennis van wezenlijk belang: alleen zo kunnen ze er immers al in een vroeg ontwerpstadium rekening mee houden. Daarom organiseerde BVA eind 2013 informatiesessies in Gent, Mechelen en Brugge. Met een overzicht van de mogelijke invullingen kwamen de aanwezige architecten te weten wat deze toepassingen betekenen voor hun ontwerp (vorm, grootte en techniek), aan welke eisen ze moeten voldoen (lastenboek en opmeting) en welke kosten er aan verbonden zijn (raming, terugverdientijd). Eerst gaf architect Luc Dedeyne, energieconsulent van BVA, een overzicht van de huidige EPB-eisen en de wijzigingen die doorgevoerd werden bij de jaarwisseling. Hierbij ging veel aandacht naar het aspect 'minimum aandeel hernieuwbare energie' voor alle gebouwen met een E-peil eis. Ook de premies kwamen aan bod en hij lichtte de toekomstige evolutie van de EPB-eisen tot in 2021 uitgebreid toe.

Tenslotte toonde hij in grafieken met resultatenwolken van het verband tussen het E-peil en de 'totale actuele kost' hoe vanuit de huidige EPB-eisen het kostenoptimaal en de BEN-eisen werden afgeleid. Tijdens de pauze konden de deelnemers bij een drankje en broodje onderling de nieuwe informatie bespreken of een standje van de sponsors bezoeken. In het tweede deel toonde architect Herman Bogaerts met concrete voorbeelden aan hoe de problematiek van hernieuwbare energie in de praktijk kan worden aangepakt. Zowel beslissingen in voorontwerp, keuzes tijdens het uitvoeringsontwerp en aanbesteding, als beelden van realisaties en resultaten van monitoring kwamen daarbij aan bod. Daarna konden de deelnemers vragen stellen, napraten en de infotafels bezoeken. Met dank aan de sponsors Izen, Zehnder, Cellumat en Vaillant. ❚

AMO BEZOEKT HET STEDELIJK MUSEUM HOF VAN BUSLEYDEN AMO, de Architectenvereniging van Mechelen en Omstreken, nodigde de architecten uit de wijde omgeving op 23 januari uit naar het stedelijk museum Hof van Busleyden in Mechelen. Aanleiding voor het bezoek was de tijdelijke tentoonstelling ‘Serendipity’ die een unieke gelegenheid bood om kennis te maken met de recent geopende ondergrondse uitbreiding van het stadsmuseum. Architecten David Driesen (dmvA) en Hans Le Compte die samen instonden voor ontwerp en uitwerking leidden de deelnemers rond. Na de uitbreiding starten zij

binnenkort trouwens aan de tweede fase: de renovatie van het zestiende-eeuwse gebouw (naar ontwerp van architect Keldermans). Na een inleiding door kersvers AMO-voorzitter Ilse Diddens, vertelden de architecten hoe zij destijds deelnamen aan een wedstrijd en nadien via verschillende uiteenlopende concepten tot het gerealiseerde ontwerp waren gekomen. Architect Hans Le Compte, die tevens instond voor de scenografie van ‘Serendipity,’ liet de deelnemers vervolgens stapsgewijs de uitbreiding en de tentoonstelling ontdekken: een verrukkelijk schouwspel voor oog en oor in een symbiose van de abstracte schilderijen van Beniti Cornelis en de jazz muziek van Frank Vaganée. Na een korte toespraak door Greet Geypen, schepen voor onder meer ruimtelijke ordening en stedenbouw, stadsvernieuwing en monumentenzorg van de stad Mechelen, kon er worden nagepraat tijdens een nieuwjaarsdrink. Als één van de verenigingen die aan de basis lagen van BVA, is AMO erin geslaagd een eigen locale werking te behouden. Architecten uit de ruime omgeving komen in een collegiale sfeer bijeen op de maandelijkse bijeenkomsten. Informatieavonden worden afgewisseld met bouwplaats-, projecten fabrieksbezoeken. Jaarlijks wordt er ook een buitenlandse trip georganiseerd. ❚

VAN HALEWYCK & MARCO/BUNDL WINT ANTWERPSE BVA ARCHIGOLDCUP 2014 Op 5 februari konden een tweehonderdtal architecten genieten van de finale, betwist door de architectenbureaus HUB en Van Halewyck & Marco/Bundl. Het architectentornooi met een wintereditie in Antwerpen en een zomer-

editie in Gent kon opnieuw op een ruime opkomst rekenen. Na competities verdeeld over zes speeldagen, wist Van Halewyck & Marco/Bundl op de valreep het beslissende finaledoelpunt te scoren en zich tot winnaar van de Antwerpse BVA Archigoldcup te kronen. Traditiegetrouw deelde BVA nog twee andere prijzen uit. Zo gingen de fairplay-beker en de prijs voor de beste outfit dit jaar respectievelijk naar architectenbureaus AWG architecten en Stramien. Met dank aan Holcim, Foamglas, Nelissen, Bulex, Bolidt, Reynaers en Derbigum. ❚

LIDMAATSCHAP BVA Architecten en uitoefenaars van aanverwante beroepen kunnen lid worden van de Bond van Vlaamse Architecten. U kunt alle info hierover terugvinden op www.bondvlaamsearchitecten.be en er online het aanvraagformulier invullen.

88 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

CIB NIEUWS

Vastgoedmakelaars en notarissen zorgen voor meer rechtszekerheid

Waterdicht compromis als antwoord op complexe vastgoedwetgeving De Confederatie van Immoberoepen (CIB Vlaanderen) en de beroepsvereniging van het Vlaams Notariaat willen kopers en verkopers van een woning bewust maken van het grote belang van een waterdichte verkoopovereenkomst en de ernstige gevolgen ervan wanneer die niet voldoet aan de actuele wetgeving. De twee beroepsgroepen werkten daarom een jaar lang aan wat vandaag de 'perfecte verkoopovereenkomst' kan worden genoemd. Die biedt maximale rechtszekerheid, zorgt voor een vlotter verkoopproces en vermijdt dat sommige kosten dubbel worden betaald. Zowel de Confederatie van Immoberoepen als de Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat (KFBN) voeren momenteel binnen de sector een campagne om het gebruik van dit waterdichte compromis aan te moedigen. Als sectorvertegenwoordigers engageren CIB Vlaanderen en de KFBN zich ervoor om in de toekomst meer van deze gezamenlijke acties te ondernemen in het voordeel van de vastgoedconsument. Daarvoor hebben ze een samenwerkingsprotocol afgesloten, dat moet zorgen voor duidelijke afspraken en gedragsregels. ❚

Overheidsvastgoed verkopen met specialisten die je vragen beantwoorden Een klooster, een kazerne, een pastorij… Het zijn doorgaans bijzondere panden. Die meestal ook moeilijker een koper vinden. Tot nu. Met Covast ontstaat een uniek online verkoopplatform aan dat bewijst dat de verkoop van overheidsvastgoed ook eenvoudiger kan. CIB Vlaanderen richtte dit nieuwe online verkoopplatform op met één duidelijk doel voor ogen: de verkoop van vastgoed van overheden en bijzondere opdrachtgevers vergemakkelijken. Covast werkt met een netwerk van erkende vastgoedmakelaars om op zoek te gaan naar kopers voor de soms moeilijk te verkopen panden. Belangrijk is dat wanneer je via Covast werkt, je kan rekenen op de expertise van een studiedienst die nadenkt over betaalbaar wonen en advies kan geven aan steden en gemeenten. Meer info: www.covast.be en info@covast.be

❚

Pand in de kijker: Holmenshoeve - Middelkerke De Holmenshoeve is een prachtig landhuis uit 1923. In 1987 werd het omgevormd tot een kunstgalerij met expositieruimte. Daarbij onderging het woongedeelte een volledige renovatie. De Holmenshoeve is volledig omringd door een gracht. Ze ligt op 5 km van Middelkerke, midden in het polderlandschap van Slijpe, en biedt meerdere mogelijkheden (commerciële activiteiten, vrij beroep in combinatie met woonfunctie, bed & breakfast).

Pa r t ner va n BOUWEN AAN VLAANDEREN | 89

VCB NIEUWS

VCB promoot TSO via bouwbachelor De Vlaamse Confederatie Bouw (VCB) heeft de professionele bachelor bouw altijd aanzien als van cruciaal belang voor de promotie van het TSO (Technisch Secundair Onderwijs). Om jongeren en hun ouders ervan te overtuigen een TSO-opleiding te volgen is het belangrijk dat ze weten dat ook TSO toegang verschaft tot een hogere opleiding. De cijfers die de VCB recentelijk van vijf hogescholen heeft ontvangen, bewijzen dat een TSO-opleiding effectief toegang verschaft tot een hogere bouwopleiding en tot een carrière als kaderlid in de bouw. Begin 2013 heeft de VCB nog acties ondernomen om buitenlandse ingenieurs aan te werven, onder meer uit Nederland en Portugal. Maar een jaar later zijn amper tien à twintig buitenlandse ingenieurs actief betrokken bij bouwplaatsen in ons eigen land. De Vlaamse bouwbedrijven blijven hun technische kaderleden dus vooral op de eigen arbeidsmarkt zoeken. Gelukkig zijn er de laatste jaren drie opleidingen voor professionele bachelor bouw bijgekomen: naast in Schaarbeek (Sint-Lukas) en Aalst (KAHO Sint-Lieven) ook in Geel (Thomas More), Diepenbeek (PXL) en Oostende (Vives).

DRIE KEER MEER AFGESTUDEERDE BOUWBACHELORS Het totaal aantal afgestudeerde professionele bachelors bouw is dankzij deze uitbreiding in het Nederlandstalig onderwijs kunnen stijgen van een tachtigtal in 2008 naar 234 in 2011. Hun aantal is ook daarna op een hoog niveau gebleven: 230 in 2012 en 224 in 2013. In september 2013 hebben de vijf hogescholen die momenteel een opleiding voor professionele bouwbachelor aanbieden, in totaal 443 studenten kunnen inschrijven in het eerste jaar. Daardoor kan het aantal afgestudeerden binnen drie jaar op een hoog peil blijven.

Uit de cijfers die de VCB van deze vijf hogescholen heeft ontvangen, blijkt dat gemiddeld 68% van de startende studenten uit TSO komen, 22% uit ASO, 6% uit BSO en 4% uit andere onderwijsvormen waaronder KSO. De opleiding voor bachelor bouw biedt dus een reële kans op doorstroming voor TSO-afgestudeerden. Bovendien is uit de cijfers naar voor gekomen dat een kwart van het aantal afgestudeerde bachelors doorstroomt naar een masteropleiding. In de bouw maakt de opleiding voor professionele bachelor de doorstroomgedachte volledig waar. Het TSO kan hierdoor aantrekkelijker worden en meer jongeren aantrekken. Tegelijk ontstaat op die manier een bijkomende instroommogelijkheid voor de masteropleidingen, met name voor die van industrieel ingenieur.

BLIJVENDE VRAAG NAAR TECHNISCH GESCHOOLDE KADERLEDEN Bij de Vlaamse bouwbedrijven bestaat nog altijd een belangrijke vraag naar technisch geschoolde kaderleden. Terwijl het aantal bouwarbeiders daalt, handhaaft het aantal bouwbedienden zich op een relatief hoog niveau. Dat blijkt uit de beschikbare RSZ-cijfers tot en met het tweede kwartaal van 2013. Op Vlaams niveau telden de bouwbedrijven tot midden 2013 ongeveer 24.200 bedienden. Dat is 17% meer dan in 2008.

De functie van werfleider komt via de bacheloropleiding binnen bereik van ook TSO-leerlingen. (foto Van Roey)

90 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

Het hoger aantal bouwbedienden heeft te maken met de toenemende complexiteit van het bouwbedrijf en de groeiende nood aan coördinatie, met name omwille van het almaar strengere E-peil en de onderlinge afstemming van ruwbouw-, verwarmings-, ventilatie- en afwerkingstechnieken die daardoor nodig is. Uit eerder onderzoek is gebleken dat ongeveer 60% van de bedienden in de bouwbedrijven technische functies invullen, voornamelijk van projecten werfleider, calculator, werfvoorbereider, inkoper en tekenaar. Voor die functies is een hogere bouwopleiding vereist. De opleiding van professionele bachelor bouw is een onmisbaar kanaal geworden om deze nood in te vullen. ❚

Partn er van

VCB NIEUWS

Confederatie Bouw stuurt open brief naar Vlaamse gemeenten De Vlaamse bevolking blijft sterk aangroeien. In een open brief roepen de bouwconfederaties West-Vlaanderen, OostVlaanderen, Waasland, Antwerpen, Kempen, Vlaams-Brabant en Limburg de gemeenten op een ruimtelijk beleid te voeren waardoor een eigen woning ondanks de bevolkingsgroei toch betaalbaar blijft. In 2013 werden in Vlaanderen 8% minder vergunningen voor nieuwe huizen uitgereikt dan in 2012. Dat blijkt uit het aantal vergunningen dat werd uitgereikt tot eind september. De daling was het scherpst in West-Vlaanderen. Het aantal bijkomende woningen dreigt daardoor achterop te lopen op de sterke toename van de bevolking. De bevolkingstoename voor de periode 2010 tot 2030 varieert van 4,7% in West-Vlaanderen tot 13,3% in de provincie Antwerpen. De oppervlakte die voor wonen is bestemd, wordt vaak overschat. In de provincies varieert deze oppervlakte tussen 12% (in West-Vlaanderen) en 19% (in de provincies Antwerpen en Vlaams-Brabant). In elke provincie gaat het leeuwenaandeel van de oppervlakte naar landbouw-, natuur- en bosgebieden. Dit aandeel schommelt tussen 81% in West-Vlaanderen en 64% in de provincie Antwerpen. Toch is het volgens de lokale bouwconfederaties mogelijk de toenemende bevolking op te vangen op de beperkte oppervlakte die voor wonen is voorbehouden. De sterke bevolkingsgroei opvangen op deze beperkte ruimte vergt een combinatie van maatregelen. De lokale bouwconfederaties vragen in hun open brief aan de gemeenten: • meer verdichting en woongebouwen met een groter aantal bouwlagen toe te staan; • in te zetten op de renovatie en uitbreiding van bestaande woonpanden en op afbraak en vervangende nieuwbouw waar renovatie niet mogelijk is op een economisch rendabele manier;

Om de fors stijgende bevolking op te vangen moeten de gemeenten meer bouwlagen toestaan. (foto Kumpen)

• reeds eerder opgezette stads- en dorpsvernieuwingsprojecten onverminderd voort te zetten en nieuwe projecten zo snel mogelijk op te starten in de wetenschap dat een stads- en dorpsvernieuwingsproject van concept tot finale afwerking gemakkelijk tien jaar in beslag neemt. Maar zelfs als de gemeenten deze drie maatregelen treffen, zullen zij nog niet volstaan om de fors groeiende bevolking op te vangen. Bijkomend vragen de lokale bouwconfederaties dat de gemeenten de percelen in woongebieden die nog onbebouwd zijn, maximaal voor wonen benutten. In Vlaanderen zijn in de woongebieden nog 311.615 onbebouwde percelen beschikbaar. In dit cijfer zijn de woonuitbreidingsgebieden inbegrepen. In vergelijking met de geschatte bevolkingstoename met 636.000 mensen tussen 2010 en 2030 en in het licht van de almaar kleinere gezinnen is deze voorraad behoorlijk krap. De lokale bouwconfederaties vragen de gemeenten dan ook deze voorraad effectief aan te snijden. ❚

Vergunningen, bevolkingsevolutie en bestemde oppervlakte per provincie Antwerpen Limburg Oost-Vlaanderen West-Vlaanderen Vlaams-Brabant aantal vergunde huizen 2013-2012 1ste 9 maanden - 4% - 10% - 2% - 15% - 8% toename bevolking 2010-2030 aantal 233.000 63.000 164.000 55.000 121.000 toename bevolking 2010-2030 procentueel + 13,3% + 7,5% + 11,4% + 4,7% + 11,2% voor wonen bestemde oppervlakte 19% 17% 17% 12% 19% voor landbouw en groen bestemde oppervlakte 64% 70% 74% 81% 76% aantal onbebouwde percelen in woongebieden 76.776 67.565 67.176 38.420 61.678

Partn er van

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 91

betonbouWers

aannemers

produceren

plannen

prefab...

in situ... stabiliteitsingenieurs

Wapenen

beton... ... met tekla

bim softWare

tekla bim sOftware vOOr: stabiliteitsingenieurs & (Onder)aannemers in situ & Prefab betOn staal- en HOutbOuw

Ontwerp en detailleer in 3d, plan in 4d, elke contructie van in situ, prefab beton en staal, inclusief wapening en verbindingen en lever toegevoegde waarde aan het bim proces.

Voor meer informatie kijk op construsoft.com

AUTHORIZED RESELLER

www.bouwenaanvlaanderen.be www.bouwenaanmonumenten.be

Staat u als leverancier nog niet op www.bouwenaanvlaanderen.be of www.bouwenaanmonumenten.be?

Bel dan 011 605540

De meest complete overzichten van leveranciers online Wie doet wat zijn servicepaginaâ&#x20AC;&#x2122;s met een overzicht van de meest gerenommeerde bedrijven per rubriek. U kunt deelnemen met een naamsvermelding. Indien gewenst kunt u uw bedrijfslogo toevoegen.

Hier vindt u gerenommeerde toeleveranciers voor opdrachtgever en professional in de (monumenten)bouw

Vanaf â&#x201A;Ź 99,- per uitgave weet uw doelgroep wat u doet! Bel voor meer informatie over een vermelding in Bouwen aan Vlaanderen en Bouwen aan Monumenten met nummer 011 605540

Wat doet u eigenlijk? Vanaf € 99,- per uitgave weten uw klanten dat ook! T +32 (0)9 2209250 voor alle informatie over een vermelding in Bouwen aan Vlaanderen

WIE DOET WAT

AANNEMERS

AIRCO, VERWARMING EN KLIMAATBEHEERSING VERSTRAETE | VANHECKE NV

BUILDING NV Vaartstraat 126, 2520 OELEGEM T.....................................................................+32 (0)3 2067630 F.....................................................................+32 (0)3 2067631 E info@buildingnv.be W www.buildingnv.be

Fotografielaan 24 2610 WILRIJK T.....................................................................+32 (0)3 8290400 F.....................................................................+32 (0)3 8290806 E info@v-v.be W www.v-v.be

ADVOCATEN

CLIMATE SOLUTIONS NV Leuvensesteenweg 48c 1932 ZAVENTEM T................................................................. +32 (0)2 7091320 F................................................................. +32 (0)2 7919654 E info@climatesolutions.be W www.climatesolutions.be

ALUMINIUM SCHRIJNWERKEN FLAMEY ADVOCATEN

NV MONUMENT VANDEKERCKHOVE Oostrozebeekstraat 54, 8770 INGELMUNSTER T.....................................................................+32 (0)51 316080 F.....................................................................+32 (0)51 302237 E info@monument.be W www.monument.be

Jan Van Rijswijcklaan 16 2018 ANTWERPEN T................................................................... +32 (0) 32573316 F.................................................................. +32 (0) 32373851 E info@flamey-advocaten.be W www.flamey-advocaten.be

AFWERKING

J. HERMANS & C° NV IZ West-Grijpen Zone 2 Grijpenveldstraat 20 3300 TIENEN T.................................................................. +32 (0)16 820300 F.................................................................. +32 (0)16 821461 E info@hermansco.be W www.hermansco.be

ARCHEOLOGISCH ONDERZOEK

ALBINTRA PELLIKAAN BOUW NV Excelsiorlaan 1 B-1930 Zaventem T................................................................... +32 (0)2 7205845

Bistweg 8 2520 BROECHEM T.................................................................... Bistweg 80 • Fax: 03 - 470 12 00+32 (0)3 4701212 B-2520 BROECHEM • E-mail: albintra@albintra.be F.................................................................... +32 (0)3 4701200 03 - 470 12 12 • Internet: www.albintra.be E Tel.: info@albrinta.be W www.albrintra.be

F................................................................... +32 (0)2 7213470 W www.pellikaan.be

www.monument.be/companies/2-altritempi

RUBEN WILLAERT Bloemisterijstraat 6, 8340 SIJSELE T.....................................................................+32 (0)50 362820 F.....................................................................+32 (0)50 500019 E ruben@rubenwillaert.be W www.rubenwillaert.be

ARCHITECTEN

25900262_ALbintra.indd 1

PIT ANTWERPEN NV Starrenhoflaan 27, 2950 KAPELLEN T.....................................................................+32 (0)3 6051433 F.....................................................................+32 (0)3 6051476 E info@pit.eiffage.be W www.pitantwerpen.be

RENOTEC NV Acaciastraat 14e, 2440 GEEL T.....................................................................+32 (0)14 866021 F.....................................................................+32 (0)14 866016 E info@renotec.be W www.renotec.be

94 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

13-07-2005 10:57:36

CONVENTS PRODUCTS NV Laakstraat 53 3582 KOERSEL T.....................................................................+32 (0)11 458100. F.................................................................... +32 (0)11 424680 E receptie@conventsgroup.com W www.conventsgroup.com

PROMAT INTERNATIONAL NV Bormstraat 24 2830 TISSELT T.................................................................. +32 (0)15 718100 F................................................................. +32 (0)15 718109 E info@promat-international.be W www.promat-international.com

BONTINCK ARCHITECTURE AND ENGINEERING CV Kortrijksesteenweg 1092 9051 GENT - SINT DENIJS -WESTRUM T.................................................................... +32 (0)9 2250174 F.....................................................................+32 (0)9 2256414 W www.bontinck.biz

VK Brugsesteenweg 210 8800 ROESELARE T.....................................................................+32 (0)51 262020 F.....................................................................+32 (0)51 262021 W www.vkgroup.beBO

WIE DOET WAT

nv PLAY AV Venecoweg 2 9810 NAZARETH T.................................................................... +32 (0)9 3818640. F.................................................................... +32 (0)9 3818649 E info@playbiz.be W www.playbiz.be

BRANDWERENDE DEUREN EN POORTEN

INDEKO HOLLAND

Everdenberg 11B 4902 TT OOSTERHOUT T................................................................ +31 (0)162 455240 F............................................................. +31 (0)162 429160 E info@indeko.nl W www.indeko.nl

BEDRIJFSWAGENINRICHTING

BRANDBLUSAPPARATEN EN HASPELS

ISOCAB NV Treurnietstraat 10 8531 BAVIKHOVE T.....................................................................+32 (0)56 734311 F.................................................................... +32 (0)56 734322 E info@isocab.be W www.isocab.be

GLASRESTAURATIE SORTIMO Schaarbeeklei 207 1800 VILVOORDE T.....................................................................+32 (0)2 3550370 F.................................................................... +32 (0)2 3550371. E info@sortimo.be W www.sortimo.be

BLADLOOD

EMMERY NV

Boombekelaan 7 2660 HOBOKEN T.................................................................. +32 (0) 3 2335727 F ...................................................................+32 (0) 3 2263517 E info@emmerynv.be W www.emmerynv.be

DIEPVRIESBOUW

UZIMET BV

ISOCAB NV

Postbus 1069 2280 CB RIJSWIJK T................................................................ +32 (0)473 893 065. E alexis.vanhove@uzimet.be W www.uzimet.be

Treurnietstraat 10 8531 BAVIKHOVE T.....................................................................+32 (0)56 734311 F.................................................................... +32 (0)56 734322 E info@isocab.be W www.isocab.be

BOUWMATERIALEN

ELECTRONISCHE BEVEILIGING VERSTRAETE | VANHECKE NV Fotografielaan 24 2610 WILRIJK

ARCELORMITTAL CONSTRUCTIONS BELGIUM Lammerdries 8 2440 GEEL T.................................................................. +32 (0)14 563915 F................................................................. +32 (0)14 592710 E info.arvalbenelux@arcelormittal.com W www.arcelormittal.comGEVELBEKLEDING

GET NV

T.....................................................................+32 (0)3 8290400

Antwerpsesteenweg 107 2390 MALLE T.....................................................................+32 (0)3 3129230 F.................................................................. +32 (0)3 3117290 E info@get.be W www.get.be

F.....................................................................+32 (0)3 8290806 E info@v-v.be W www.v-v.be

HANG- EN SLUITWERK

GEVELBEKLEDING

DORMA FOQUIN N.V. Lieven Bauwensstraat 21a

ARVAL ARCELORMITTAL CONSTRUCTIONS BELGIUM BOUWMATERIALEN DE LEYN BVBA Weststraat 8, 8340 MOERKERKE T....................................................................+32 (0)50 209 024 E contact@bouwmaterialendeleyn.be W www.bouwmaterialendeleyn.be

Lammerdries 8 2440 GEEL T ...................................................................+32 (0) 14 563915 F ...................................................................+32 (0) 14 592710 E info.arvalbenelux@arcelormittal.com W www.arcelormittal.com

8200 Brugge T.................................................................. +32 (0)50 451570 F.................................................................. +32 (0)50 319505 E info@dorma.be W www.dorma.be

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 95

Wat doet u eigenlijk? Vanaf € 99,- per uitgave weten uw klanten dat ook! T 011 605540 voor alle informatie over een vermelding in Bouwen aan Vlaanderen

AUDIOVISUEEL MATERIAAL

Wat doet u eigenlijk? Vanaf € 99,- per uitgave weten uw klanten dat ook! T 011 605540 voor alle informatie over een vermelding in Bouwen aan Vlaanderen

WIE DOET WAT

HOUTEN DAKCONSTRUCTIES

PAALFUNDERING

LIFTEN

de waal

PERFECT AAN DE BASIS

• algemene buisleidingen • industriële buisleidingen • staal en inoxconstructies

DE WAAL PALEN NV

WOODLAM

COOPMAN LIFTEN NV

Chaussée de Liège 160c

Heirweg 123

• algemene elektriciteit 6900 MARCHE-EN-FAMENNE • elektrische installaties in de industrie T.................................................................... +32 • privé-installaties F.....................................................................+32

Voshol 6a 9100 LOKEREN T.............................................................. +32 (0)9 340 55 00

8520 Kuurne

F................................................................. +32 (0)9 340 55 18

(0)84 323386

T.....................................................................+32 (0)56 358580

(0)84 323380

E info@dewaalpalen.be

F.....................................................................+32 (0)56 355865

W www.dewaalpalen.be

E info@woodlam.com

E liften@coopman.be

W www.woodlam.com

PARKEREN

W www.coopman.be

INDUSTRIËLE TECHNISCHE DIENSTEN

• CV-ketels, stoomketels en thermische olieketels • warmeluchtgeneratoren en stralingspanelen • airconditioning en ventilatie

MATERIAAL VOOR AANNEMERS

Abutriek Jagershoek 8 8570 Vichte T 056 77 21 65 F 056 77 21 66 www.abutriek.be

TRIFLEX BV Diamantstraat 10/301 2200 HERENTALS

114

T.................................................................. +32 (0)14 752550

ABUTRIEK

EURORENT N.V.

F.....................................................................+32 (0)14 752614

Jagershoek 8

Bisschoppenhoflaan 631

E info@triflex.be

8570 VICHTE

2100 DEURNE

W www.triflex.be

T.....................................................................+32 (0)56 772165

T.....................................................................+32 (0)3 3254300

E info@abutriek.be

F.....................................................................+32 (0)3 3259903

W www.abutriek.be

W www.eurorent.be

INGENIEURSBUREAU

PROJECTONTWIKKELING

NATUURLIJKE HYDRAULISCHE KALK EXTENSA DYNAMIC REAL ESTATE Havenlaan 86c b 316 1000 BRUSSEL T.................................................................... +32 (0)2 2370820 F.................................................................... +32 (0)2 2370821 W www.extensa.be

REYNCHEMIE NV

RESTAURATEURS

Industrieweg 25, 8800 ROESELARE

T.....................................................................+32 (0)51 242527 F.....................................................................+32 (0)51 229892 E reynchemie@skynet.be W www.reynchemie.com

NATUURSTEEN

HBS&C Winkelomseheide 223a, 2440 GEEL

INTERNE TRANSPORT SYSTEMEN

T..................................................................+32 (0)474 691537 E info@hbsc.be

NV DAS NATUURSTEEN HUBTEX BELGIUM Diksmuidelaan 51

DAS NATUURSTEEN

RUBEN WILLAERT

B-2600 BERCHEM

Reppelsebaan 85, 3294 MOLENSTEDE-DIEST

Bloemisterijstraat 6, 8340 SIJSELE

T.................................................................... +32 (0)3 2944080

T.....................................................................+32 (0)13 780540

T.....................................................................+32 (0)50 362820

F.................................................................... +32 (0)3 2946280

F.....................................................................+32 (0)13 778073

F.....................................................................+32 (0)50 500019

E info@hubtex.be

E info@dasnatuursteen.be

E ruben@rubenwillaert.be

W www.hubtex.be

W www.dasnatuursteen.be

W www.rubenwillaert.be

96 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

WIE DOET WAT

STAALSCHRIJNWERK DUCO DEJOND NV Terbekehofdreef 55 - 59 B-2610 WILRIJK (ANTWERPEN)

DESCHACHT Antwerpsesteenweg 1068 9041 GENT-OOSTAKKER T.....................................................................+32 (0)9 3557454 F.....................................................................+32 (0)9 3557679 E oostakker@deschacht.eu W www.deschacht.eu

T.................................................................... +32 (0) 38203411 F.................................................................... +32 (0) 38203511 E info@be.dejond.com W www.dejond.com

VERVEN

“VENTILATION & SUN CONTROL” Handelsstraat 19 8630 VEURNE T....................................................................+32 (0) 58 330033. F....................................................................+32 (0) 58 330044. E info@duco.eu W www.duco.eu

SCHILDERWERKEN PPG COATINGS BELUX NV GROEP ASLV Steenweg 208, 3665 AS T.....................................................................+32 (0)89 650020 F.....................................................................+32 (0)89 650019 E aslv@aslv.be W www.aslv.be

Genkersteenweg 311, 3500 HASSELT T.....................................................................+32 (0)11 278701 F.....................................................................+32 (0)11 278700 E info@sigma.be W www.sigma.be

VERWARMINGSOPLOSSINGEN

RENSON WAREGEM Maalbeekstraat 10, B - 8790 WAREGEM T.....................................................................+32 (0)56 627111.

SPRINKLERS

F.....................................................................+32 (0)56 602851. E info@ renson.be

REMEHA-MAMPAEY NV EMMERY MAPLE AND FOX NV Boombekelaan 7 2660 HOBOKEN T.....................................................................+32 (0)3 2335727 F.....................................................................+32 (0)3 2263517 E info@emmerynv.be W www.emmerynv.be

Koralenhoeve 10, 2160 WOMMELGEM T.....................................................................+32 (0)3 2307106 F.....................................................................+32 (0)3 2301153 E info@remeha.be W www.remeha.be

W www.renson.be

ZUIGEN EN BLAZEN

VAN DROGE STOFFEN

ZONWERING & VENTILATIE

SOFTWARE FIHUMA COLT INTERNATIONAL NV

Turnhoutsebaan 129

CONSTRUSOFT BELGIUM

Zandvoortstraat 1

2970 SCHILDE

Postbus 60 NL - 6900 AB Zevenaar T..................................................................+31 (0)316 200000 F................................................................. +31 (0)316 342454 E info-be@construsoft.com W www.construsoft.com

2800 MECHELEN

T.....................................................................+32 (0)3 3142903

T.................................................................. +32 (0)15 286080 F.................................................................. +32 (0)15 270828 E info@be.coltgroup.com W www.coltgroup.be

F.....................................................................+32 (0)3 3151903 E info@fihuma.be W www.fihuma.be

Het meest gespecialiseerde bedrijf in het zuigen en blazen van dakgrind

• • • • • •

Zuigen en blazen van ballastgrind tot op grote hoogte • Blazen van grind 16/32 Efficiënte en verantwoorde afvoer van grind tot een korrelgrootte van 30/60 Het verwerken van andere droge stoffen, zoals zand, daktuinsubstraat en kleikorrels Op maat uitgevoerde speciale projecten Eigen transport tot 23Ton (ideaal voor kleine werven in stedelijk gebied) Voor de uit te voeren werkzaamheden speciaal ontworpen zuigen blaaswagens

Peter Coolkens • tel/ fax: 03 315 19 03 • gsm: 0494 30 46 83 • e-mail: info@fihuma.be BOUWEN AAN VLAANDEREN | 97

Wat doet u eigenlijk? Vanaf € 99,- per uitgave weten uw klanten dat ook! T 011 605540 voor alle informatie over een vermelding in Bouwen aan Vlaanderen

RIOLERINGEN

Wat doet u eigenlijk? Vanaf â&#x201A;Ź 99,- per uitgave weten uw klanten dat ook! T 011 605540 voor alle informatie over een vermelding in Bouwen aan Vlaanderen

WIE DOET WAT

98 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

Verrijkt met ‘Interactieve Print’ Breng uw vaktijdschrift tot leven! Layar is een gratis app voor de smartphone en tablet, die het papier van ‘Bouwen aan Vlaanderen’ tot leven brengt. Met behulp van Layar worden advertenties en redactionele content interactief gemaakt. Als lezer slaat u de brug tussen print en de digitale wereld. Het enige dat u nodig heeft, is een smartphone of tablet met de Layar app. U scant met uw smartphone of tablet een pagina, waarna de Layar-app de clickable elementen toevoegt op de pagina zoals: Video’s, foto’s, tekst, e-mailadressen, telefoonnummers, social media sharebuttons, etc.

Wat heeft u nodig? Het vaktijdschrift Een smartphone of tablet De gratis Layar-app

Download de gratis layar app

Scan de pagina

Bekijk de layar!

UITGAVE

Interactieve Print Stap voor stap

VAKT IJDSC HRIF T VOOR DE BOUW I WWW.BOU WEN AAN VLAA

NDER EN.B E I NUM MER 1 2014 I FEB-M RT

Hoe werkt het: Even de gratis Layar app downloaden in de Apple Store of de Google Play Store. Open nu de Layar app op uw smartphone of tablet. Klik op het scan-icoon onderaan in de zoekbalk van uw smartphone of tablet. Houd uw smartphone of tablet boven een van de ‘Layarpagina’s’, herkenbaar aan het blauwe logo. Klik in het scherm, nu opent de digitale laag en kunt u op de buttons klikken. Veel lees en kijkplezier!

Met de rugzak naar Kno kke Hemels wonen in kerk Boom Kasteel ter Poorten in Hasselt Administratief Centrum domineert Gentse stat ionsbuurt Leefmilieu Brussel voo rbeeldig met passiefbou w SCAN WITH

Belgisch marktleider in vloei-chape, vloerisolatie en egaline Wij bieden de geschikte oplossing voor ieder bouwproject, nieuwbouw of renovatie Vloei-chape op cementbasis Beloopbaar na 4 uur, betegelbaar na 1 Ă 2 dagen

NIEUW!

Anhydriet vloer-chape (Knauf) Vanaf 3 cm dikte, druksterkte 26 N/mm2 Grote oppervlaktes zonder uitzettingsvoegen

Vloei-chape op vloerverwarming (op anhydriet- of cementbasis) 60% betere warmtegeleiding dan met zandcementchape

Egaline De oplossing voor geringe diktes

Renovatie van industriĂŤle vloer naar zichtvloer Grote druksterkte 36 N/mm2

NIEUW! De vloei-chapes hebben heel wat voordelen, de chapes zijn zelfnivellerend, vlakker en veel sterker dan traditionele chape en kunnen geplaatst worden in zeer geringe diktes. CALMIX bvba - Hof Ter Weze 32 - 8800 Roeselare - TEL. 051/77 88 89 - FAX 051/77 21 05 - www.calmix.be - info@calmix.be

Bouwliften

TE HUUR TE KOOP

Steigermaterieel

TE HUUR

‘DE’

catalogus

20 14 / 2 015

Met meer dan 30.000 machines!

Gratis catalogus via eurorent.be

rhuur Machineve & Industrie voor Bouw

Bisschoppenhoflaan 633 ❙ 2100 Deurne ❙ België ❙ T 03 325 43 00 ❙ www.eurorent.be ❙ info@eurorent.be