Bouwen aan Vlaanderen 05 2016 by Louwers Mediagroep

UITGAVE

5 VAKTIJDSCHRIFT VOOR DE BOUW I WWW.BOUWENAANVLAANDEREN.BE I JAARGANG 17 I NUMMER 5 2016 I OKT - NOV

DOSSIER SCHOLENBOUW - INTERVIEW HILDE CREVITS THEMA: TOEGANGSCONTROLE, BEVEILIGING EN AUTOMATISATIE GLOEDNIEUW SHOPPING DISTRICT IN BRUSSEL LANGSTE GROENGEVEL TER WERELD FACELIFT VOOR OUDSTE BELGISCHE BETONKERK

Een dag in het VELUX Opleidingscentrum om onze nieuwigheden en handige tips & tricks te ontdekken

Neem deel aan onze praktijkopleidingen!

VELUX opleidingen: een ideale tool, voor de uitbreiding van uw activiteit. Schrijf u in voor één van onze modules: Basiskennis Uitgebreide kennis INTEGRA® oplossingen (elektrisch & op zonne-energie) Vervanging van vensters en beglazingen Oplossingen voor platte daken Gratis – Exclusief voor professionelen - Geeft recht op opleidingspremies

PROGRAMMA EN INSCHRIJVINGEN OP pro.velux.be

Door onze klanten oplossingsgerichte benadering zijn we in onze niche reeds jaren marktleider in België.

Omdat elke sector andere vereisten stelt en elke klant specifieke noden heeft, worden alle poorten op maat gemaakt. Een verregaande personalisatie is daarbij moge-

lijk, van een specifiek materialengebruik (staal, hout, inox...) tot en met een unieke grafische aankleding. We werken dagelijks oplossingen op maat uit voor uiteenlopende, steeds zeer veeleisende bedrijfssectoren. Grote petrochemische concerns, voedings- en logistieke bedrijven, maar ook internationale luchthavens vertrouwen voor hun brandwerende poorten op Winlock.

Winlock is reeds meer dan 10 jaar actief in de productie van industriële brandwerende poorten. Brandwerendheid is echter niet de enige eigenschap, immers elke Winlock-poort Ei1 30, Ei1 60 en Ei1 120 kan moeiteloos gecombineerd worden met een geluidsisolerende uitvoering tot 50 Db, een inbraakwerende uitvoering WK4, een rookdichte uitvoering, Ex-uitvoering en vloeistofbarrière-toepassingen en tevens doet zij ook dienst als functionele poort.

DucoSlide Aluminium schuifpanelen

Les lilas, Sint-Agatha - Berchem

DucoSlide is een extern zonweringsysteem met schuifpanelen. Ze combineren optimale zonwering met behoud van daglicht en bieden zo een maximum aan privacy! DucoSlide schuifpanelen zijn beschikbaar met ‘LuxFrame’ of ‘SlimFrame’ kaderprofielen met vaste of verstelbare lamellen. Toepasbaar in een enkelvoudig, symmetrisch, telescopisch, BiFold of QuadraFold schuifsysteem.

We inspire at www.duco.eu

UITGAVE

Voorwoord De inhaalminister Op 1 september gespten duizenden kleuters, kinderen, pubers en adolescenten opnieuw hun boekentas aan – hetzij goedgemutst, hetzij noodgedwongen. Met welke ingesteldheid ze de zomervakantie ook definitief afsloten: het begin van het schooljaar is altijd een spannend moment. Sommigen troffen gloednieuwe schoolgebouwen aan, inclusief technische en structurele voorzieningen die hen voortaan een optimaal leef- en leercomfort garanderen. Anderen beseften dat ze het gros van hun tijd nog maar eens in een reeks gedateerde klassen moeten slijten. Helaas heeft dus lang niet iedereen het geluk dat zijn of haar school eindelijk die broodnodige opknapbeurt kreeg waar ze al lang op zat te wachten... Voor alle duidelijkheid: dit is geen kritiek. Maar wel een vaststelling. De achterstand op het vlak van scholenbouw is groot en was tegen de zomer van 2015 al opgelopen tot vijf miljard euro. Dit werk je uiteraard niet zomaar weg, weet ook Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits. “Vijf miljard euro staat gelijk aan ongeveer een zevende van de totale Vlaamse begroting en iets minder dan de helft van het jaarlijkse Vlaamse onderwijsbudget waarmee elk jaar opnieuw meer dan 150.000 leraren worden betaald, onderwijs wordt aangeboden aan 450.000 leerlingen en duizenden scholen worden gerund. Ik zal dan ook niet de minister zijn die de huidige wachtlijsten op enkele jaren tijd volledig doet verdwijnen”, zegt ze in het diepte-interview dat u verderop in dit nummer kan lezen. Het valt Crevits uiteraard niet kwalijk te nemen dat ze de lange wachtlijsten aan het eind van haar legislatuur niet integraal zal hebben weggewerkt. Integendeel: de inhaalbeweging die onder de hegemonie van haar voorganger Pascal Smet was ingezet, met het Scholen van Morgen-programma als voornaamste exponent, trekt ze meer dan ijverig door. De budgetten voor scholenbouw zijn immers groter dan ooit – dit jaar 351 miljoen euro, liefst 100 miljoen euro meer dan in 2014. “In combinatie met Scholen van Morgen, dat echt wel op kruissnelheid zit, maakt dit dat er elke week gemiddeld twee nieuwe of grondig vernieuwde scholen hun deuren openen”, aldus Crevits, die van 2007 tot 2014 al heel wat ervaring opdeed met het wegwerken van onderhouds- en vernieuwingsachterstand als minister van Openbare Werken. Hersenspinsel: als we de huidige Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken ‘Ben Beton’ noemen, kunnen we het in het geval van zijn voorganger Hilde Crevits dan misschien niet over de ‘inhaalminister’ hebben? We dwalen af, want ‘inhalen’ impliceert ‘achter de feiten aanlopen’, en dat kan uiteraard niet de bedoeling zijn. Vandaar dat Crevits haar ideeën vorige zomer bundelde in het Masterplan Scholenbouw: “Voor het eerst sinds Vlaanderen bevoegd is voor onderwijs is er sprake van een meerjarenplan met een inhoudelijk onderbouwde visie en een concreet plan van aanpak. De belangrijkste uitdaging is en blijft echter de nood aan meer middelen. Vandaar dat we zoeken naar nieuwe pistes voor de alternatieve financiering van schoolinfrastructuur.” Een van deze pistes is de btw-verlaging op scholenbouw, die begin dit jaar met succes geïntroduceerd werd en resulteerde in heel wat bijkomende investeringsruimte en een uitbreiding van het Scholen van Morgen-programma.” Maakt al dit goede nieuws dat er binnen twee jaar geen problemen meer zullen zijn op het vlak van scholenbouw? Helaas niet… Los van de opgelopen achterstand zijn er nog heel wat andere zaken die de nodige aandacht vragen: duurzaamheid en energiebeheer, (multi)functionaliteit en optimale benutting, digitalisering van het onderwijs … Maar er wordt tenminste op een doordachte, proactieve manier aan gewerkt. En dat is ooit anders geweest…

Veel leesplezier

Tim Janssens

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 5

Inhoud

Vaktijdschrift voor de bouw

COLOFON Bouwen aan Vlaanderen Vaktijdschrift & website voor de bouw Jaargang 17 • nummer 5 • 2016 Sinds 1999 • Verschijnt 6 x per jaar

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER

H.B.J.M. Louwers Domein De Herten Hertsbergsestraat 4 B-8020 Oostkamp Postbus 85 B-3900 Overpelt T +32 50 36 81 70 E info@louwersmediagroep.be W www.louwersmediagroep.be

EINDREDACTIE Tim Janssens

REDACTIETEAM

Tim Janssens, Jeroen Schreurs en Philippe Selke (Redactiebureau Palindroom), Jens Demets, Hans Herbrant, Els Jonckheere, Koen Mortelmans, Wouter Polspoel, Simon Schreurs, Bram Souffreau, Arne Vansteenkiste.

SCHOLEN VAN MORGEN Interview: Philippe Monserez: “We staan in een organisatorische spreidstand”

Kalmthout: Verruimd Gitok schaalt zich naar Kalmthoutse omgeving

Roeselare: Kleurrijk geheel voor basisschool De Ark

Interview: Hilde Crevits: "We moeten anders gaan denken over scholenbouw"

Pieter Maeyaert T +32 50 36 81 70 E p.maeyaert@louwersmediagroep.be

Heusden-Zolder: Oud en nieuw hand in hand op Campus Berkenbos

Zaventem: Zavo geeft technische opleidingen daglicht

Pascal Op de Beeck T +32 50 36 81 70 M +32 475 28 14 64 E p.opdebeeck@louwersmediagroep.be

Bedrijfspresentatie: Arcade Groep

Gent: Klooster van Sint-Lievenspoort in futuristisch kleedje

ADVERTENTIES

Bedrijfspresentatie: Bolidt

Vilvoorde: Technologie boven in het Onze-Lieve-Vrouwecollege

BLADMANAGERS

Philippe Bourda T +32 50 36 81 70 M +32 478 43 75 43 E p.bourda@louwersmediagroep.be

www.wetransfer.com Onder vermelding van naam en project E traffic@louwersmediagroep.be Adresgegevens: Postbus 85, 3900 Overpelt, België T +32 50 36 81 70

ONDERWIJSPROJECTEN

SECRETARIAAT

Manuela Depenbrock Eva Huyghebaert Sandra Reijnders

ABONNNEMENTPRIJS

België: € 54,00 per jaar excl. BTW Buiten België: € 90,00 per jaar excl. BTW KBC Bank IBAN BE80 7310 2514 2977 BIC KREDBEBB t.n.v. Louwers Mediagroep BVBA o.v.v. Bouwen aan Vlaanderen. Informatie over abonnementen: T +32 50 36 81 70

ADRESWIJZIGINGEN

Schriftelijk ten minste drie weken voor verhuizing naar: Postbus 85, 3900 Overpelt, België

OPZEGGINGEN

Indien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van opzegging is ontvangen, wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd.

DOELGROEP

Bouwen aan Vlaanderen is een communicatieplatform dat architecten, projectontwikkelaars, aannemers, installateurs, woningbouwers, gemeenten, overheidsinstellingen en opdrachtgevers uit Vlaanderen en Brussel informeert.

VORMGEVING/ART DIRECTION E studio@louwersmediagroep.be

DRUKWERK

Drukkerij Hendrix, Peer Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of vermenigvuldigd zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever en zonder bronvermelding. Hoewel dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Zij aan-vaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op deze informatie.

Knokke-Heist: Passieve school verenigt eenheid met plaats voor individu

Eke: Gemeentelijke basisschool krijgt extra klassen

Wilrijk: Leerlingen Antwerpse Topsportschool betrekken uniek gebouw

Oostende: Educatief pareltje met architecturale zonwering

WOON- EN WERKGEBOUWEN De Pen: Lieven Achtergael, zaakvoerder Architecten Achtergael Brussel: Docks Bruxsel baadt in rijke architectuur Gent: Kouter krijgt opwaardering Bedrijfspresentatie: BCEC Laakdal: Doordachte combinatie van industrie en ecologie Ieper: Energiezuinig bedrijfsgebouw met aangenaam binnenklimaat Tielrode: Nieuw wooncomplex ’t Veer valt in de smaak Beringen: Magazijn op z’n Koreaans: afgewerkt tot in de puntjes Arendonk: B&R neemt nieuw hoofdkwartier in gebruik Bedrijfspresentatie: Dpas Brussel: Europese Parlement krijgt nieuwe uitvalsbasis Leuven: Studentenkamers met zicht op Leuvense skyline Lier: Brownfield maakt plaats voor wonen tussen groen en blauw

62 64 82 85 89 95 96 98 102 105 106 112 114

Inhoud

125

139

156

165

Ranst: Nieuwe loods én kantorencomplex voor Albintra

116

Londerzeel: Nieuwe hoofdzetel van bekistingsspecialist officieel ingehuldigd

120

Thema: Toegangscontrole, beveiliging en automatisatie

125

Schoten: Schoten krijgt 38 nieuwe sociale woningen

129

Over de grens: Actieve gevel in passief gebouw

131

DAK & GEVELTECHNIEKEN Bedrijfspresentatie: Dejond NV Bedrijfspresentatie: Limeparts

135 136

ZORGPROJECTEN Eeklo: Eeklo krijgt gloednieuw ziekenhuis

139

Antwerpen: Je oude dag in de kamer van Bill Clinton

144

Lanaken: Extra onderdak voor senioren

147

Heestert: WZC Marialove krijgt make-over

153

Aalter: Assistentiewoningen kers op de taart van seniorendorp Veilige Have

155

Wilrijk: Geboren in een nieuwe wereld

156

BOUWEN AAN MONUMENTEN Schaarbeek: Eerste Belgische betonkerk krijgt grondige facelift Tienen: Vernieuwde muziekacademie moet inspireren UITGAVE

5 VAKTIJDSCHRIFT VOOR DE BOUW I WWW.BOUWENAANVLAANDEREN.BE I JAARGANG 17 I NUMMER 5 2016 I OKT - NOV

Sint-Truiden: Kapel ‘De Waterhond’ krijgt herbestemming

159 161 165

PARTNERS EN RUBRIEKEN VAKTIJDSCHRIFT VOOR DE BOUW I WWW.BOUWENA ANVLA ANDEREN.BE

DOSSIER SCHOLENBOUW - INTERVIEW HILDE CREVITS GESOFISTICEERDE TOEGANGSCONTROLE EN BEVEILIGING GLOEDNIEUW SHOPPING DISTRICT IN BRUSSEL LANGSTE GROENGEVEL TER WERELD THEMA: TOEGANGSCONTROLE, BEVEILIGING EN AUTOMATISATIE

Schoolbouwformule

Journaal

CIB Nieuws

168

De Derde Long

169

Juridisch advies van Hans Herbrant

170

VCB Nieuws

171

Wie Doet Wat

173

5 2016086 BAVL 05 js 2.indd 1

03-11-16 14:58

Coverbeeld: zorgsite Sint-Lievenspoort in Gent

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 7

INTERVIEW | Philippe Monserez (AG Real Estate)

Tekst | Arne Vansteenkiste

Beeld | AG Real Estate

“We staan in een organisatorische spreidstand” In amper zes jaar 165 werven opstarten: toegegeven, het Scholen van Morgen-project kan je geen gebrek aan ambitie verwijten. AG Real Estate treedt in de privaat-publieke samenwerking op als afgevaardigd bouwheer. Philippe Monserez, hoofd van PPS-programma’s bij AG Real Estate, vat het mooi samen: “Het volume, de snelheid en de gelijktijdigheid van de projecten zijn ongezien in België en Europa.”

Het nieuwe Virga Jessecollege in Hasselt.(Foto: Erwin Tecqmenne)

8 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

INTERVIEW | Philippe Monserez (AG Real Estate)

'Vandaag is het enkel een Vlaams verhaal, maar ook in Brussel, Wallonië of in het buitenland kan je dit model toepassen' Voor wie het nog niet zou weten: Scholen van Morgen is een PPS-project, een privaat-publieke samenwerking tussen AG Real Estate, BNP Paribas Fortis en de Vlaamse overheid om in sneltempo tweehonderd nieuwe of gerenoveerde schoolgebouwen neer te poten. Sinds 2011 stonden of staan 165 projecten op stapel, goed voor 625.000 vierkante meter bebouwde oppervlakte voor 125.000 leerlingen. Gespreid over dertig jaar is Scholen voor Morgen goed voor 1,5 miljard euro aan investeringen, met een netto bouwsom van 1 miljard euro. Een indrukwekkend programma waarbij de cijfers voor zich spreken. “Op 1 september dit jaar zullen goed zeventig projecten opgeleverd zijn. Tegen eind dit jaar zijn dat er meer dan honderd. Op 1 september 2017 moet de teller op honderdvijftig staan”, vertelt Philippe Monserez, die als hoofd van de PPS-programma’s bij AG Real Estate alles in goede banen moet leiden. 165 bouwprojecten coördineren is gigantisch. Hoe begin je daaraan? Philippe Monserez: Door structuur te brengen in het proces. In se doen we niet aan projectmanagement, maar aan programmamanagement. We proberen alles te stroomlijnen in concrete overlegmomenten en deadlines. De voorbesprekingen zijn erg gedetailleerd, zodat er tijdens de bouwfases weinig ruimte is voor verrassingen. Problemen lossen we niet op per project, maar op een overkoepelend niveau. Zo doen de ontwikkelde oplossingen meteen ook dienst voor de andere projecten. Gedurende de eerste tien tot vijf-

Philippe Monserez is hoofd van de PPS-projecten bij AG Real Estate. tien projecten hebben we zoveel mogelijk info verzameld om een duidelijke methodologie vast te leggen. Toch blijft elk project uniek… Absoluut. De pedagogische programma’s van de scholen en de stedenbouwkundige context zijn telkens zo verschillend dat een ontwerp nooit te kopiëren is. Bovendien is de architecturale meerwaarde van elk project een basisvereiste. Een Engelse collega verwoordde het goed: Scholen van Morgen is 'a shining example of mass customization'. Wat zijn de uitdagingen bij het coördineren van een programma als Scholen van Morgen? Het volume is enorm. De snelheid van uitvoering is ongelooflijk en alle projecten gebeuren quasi gelijktijdig. Organisatorisch staan we in een enorme spreidstand. Sommige projecten zijn opgeleverd, andere moeten worden opgeleverd en nog andere

worden volop voorbereid. Elke week wordt 10.000 vierkante meter gebouwd. Bovendien zijn er enorm veel stakeholders. De politiek, de onderwijsnetten, OVAM, erfgoed, stedenbouw, confederaties en noem maar op. Door op elk vlak met een single point of contact te werken, blijft de onderlinge communicatie beheersbaar.” Is de ervaring uit Scholen van Morgen toepasbaar in andere domeinen? Ja. Vandaag is het enkel een Vlaams verhaal, maar ook in Brussel, Wallonië of in het buitenland kan je dit model toepassen. Bovendien niet enkel voor scholen, maar ook voor sociale woningbouw of rusthuizen. Sowieso is er al interesse uit Nederland en Groot-Brittannië, zij het in een embryonale fase. Ook in een B2B-context is dit mogelijk. Bijvoorbeeld als een bank of bedrijf op korte tijd veel kantoren of verkooppunten wil.” ›

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 9

INTERVIEW | Philippe Monserez (AG Real Estate)

Ongetwijfeld zijn er soms ook moeilijke werven. Wat ligt meestal aan de oorzaak van eventuele vertraging? De politieke verschuivingen na de gemeenteraadsverkiezingen van 2012 is er een van. Andere beleidsmakers hebben soms andere prioriteiten dan hun voorgangers. Bodemsanering of erfgoed kunnen ook een reden zijn, maar daar is niets aan te doen. Zes schoolprojecten kampten met klachten van buren. Op zowat honderdvijftig lopende projecten is dat erg weinig. De reden van dat lage cijfer is volgens mij dat we de lokale schooldirecteurs zelf het project lieten voorstellen aan de buurt. Zij hebben een veel nauwere band met de buren in vergelijking met ‘die gasten uit Brussel die het eens komen vertellen’. Waarom stapte AG Real Estate in de PPSconstructie? Wat is jullie voordeel? Het is een diversificatie van onze beleggingsporte-

feuille en een constante, risicoloze instroom van inkomen. De scholen leasen als het ware de gebouwen voor de komende dertig jaar. Maar minstens even belangrijk is het maatschappelijke belang van het project. Dat klinkt makkelijk, maar het is ook echt zo. Dat merk je aan de positieve betrokkenheid van het management, en dan niet enkel met betrekking tot de cijfers en het rendement. Zowat iedereen heeft of had kinderen op school. Als ouder ben je sowieso betrokken. Op welke manier werd je de voorbije periode al verrast? De blijdschap, de waardering en soms zelfs het ongeloof van de schooldirecties, leerlingen en ouders is enorm. Er wordt gejuicht als de graafmachine start aan de werken. De meeste scholen wachten al meer dan tien jaar. Daarnaast is de staat van de scholen erg schokkend. Die is in

veel gevallen lamentabel. De excessen zijn de zogenaamde tijdelijke containerklassen. Sommige dateren zelfs nog van de wereldexpo van ’58 en werden nog steeds gebruikt. Door Scholen van Morgen kunnen we 10.000 leerlingen uit containerklassen halen en onderbrengen in een permanent en modern schoolgebouw. Is het Vlaamse onderwijs na het volledige traject klaar voor de toekomst? Hier is enkel een dubbel antwoord op zijn plaats. Ja, voor de tweehonderd scholen die genieten van nieuwe gebouwen. Nee, voor de tweeduizend scholen die nog steeds wachten op nieuwe infrastructuur. De nood is nog steeds erg groot. De wachttijd voor nieuwe schoolgebouwen bedraagt nog steeds meer dan tien jaar. Met de expertise die is opgebouwd tijdens Scholen van Morgen zouden we snel nog meer kunnen doen, maar daarvoor zijn natuurlijk centen nodig. ❚

Het Scholen van Morgen-project geldt zowel voor kleuterscholen, lagere scholen als middelbare scholen. Zoals in Leefschool ’t Zandhofje in Zandhoven. (Foto: Erwin Tecqmenne)

10 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

KALMTHOUT | Gitok

Tekst | Koen Mortelmans

Beeld | Architectenburo Jef Van Oevelen

Verruimd Gitok schaalt zich naar Kalmthoutse omgeving

De deels ondergrondse inplanting maakte het mogelijk om de schaalgrootte af te stemmen op die van de nabije woningen.

Voortaan kan het Gitok in Kalmthout zich echt profileren als domeinschool voor wetenschap en techniek. Van ASO tot BSO draagt het in elke secundaire studierichting de kern van wetenschap en techniek in zich. De twee nieuwe gebouwen dragen daar sterk toe bij. Ontwerper van dienst was Architectenburo Jef Van Oevelen. Uitvoerend aannemer Ibo heeft het nieuwe schoolgebouw opgetrokken pal naast het bestaande gebouw, dat intussen is afgebroken. De nieuwe sporthal is een afzonderlijk volume dat dieper op het domein gelegen is. Het schoolgebouw ontplooit zich in S-vorm doorheen de flankerende buitenruimten. Die ongebruikelijke vorm kwam tot stand door de speelplaats tussen een L-vormig en een I-vormig volume op de begane grond te overkappen met extra klaslokalen.

Langs drie gevels is er een Engelse koer uitgegraven. Deze zorgt voor daglicht in de kelderverdieping, waar een aantal werkplaatsen zijn ingericht. "Ze kan ook dienst doen als uitgang bij eventuele noodevacuatie", stelt projectarchitecte Veerle Delvaux.

OUD EN NIEUW "De oude school moest in gebruik blijven zolang de nieuwe nog niet af was", blikt projectleider Herman Fransen (Ibo) terug. "Op één plaats stak de

1 meter uitkragende dakgoot van het bestaande gebouw boven de lagere nieuwbouw uit. Dat was geen echt probleem, eerder een ongemak." De nabijheid van het oude gebouw en de diepere inplanting van de nieuwbouw vereiste de aanleg van een 13 meter diepe secanspalenwand om het oude gebouw te stabiliseren langs de kopse kant van de nieuwbouw. “Daardoor kon de lengte ervan beperkt blijven en had de palenwand ook geen invloed op het grondwater." ›

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 11

• private en openbare werken • renovatieprojecten • industrie- en residentieële projecten • ruwbouw en volledige afwerking

Steenweg op Blaasveld 56A • 2801 Heffen (Mechelen) • 015 27 70 36 • www.ibonv.be

KALMTHOUT | Gitok

Langs drie gevels van het gebouw is een Engelse koer uitgegraven.

Sporthal met ingang leerlingen en verbindingspad.

Speelplaats met zicht op administratie. De keuze om de werkplaatsen deels ondergronds in te planten heeft te maken met de ruimtelijke invulling van de omgeving. De school ligt vlakbij een woonwijk en door de ondergrondse inplanting kon de bouwhoogte beperkt blijven, zodat de school de schaal van een grote woning heeft. "Bovendien hebben we alleen de kopse gevels frontaal op de Van Dammedreef gericht. De lange gevels met de achterliggende klaslokalen wijken wat af of staan teruggetrokken van de bouwlijn." Ondergronds bestaat de dragende nieuwbouw uit beton, bovengronds uit houten kolommen en liggers, met daarop een steeldeck. De buitengevels zijn deels afgewerkt met baksteenmetselwerk, deels

met grijze vezelcementplaten. Die platen vormen ook de afkastingen van de buitenzonwering voor de bandramen â&#x20AC;&#x201C; met optrekbare en kantelbare lamellen.

GROENDAKEN De vanuit andere delen van het gebouw zichtbare daken zijn aangelegd als extensieve groendaken. "Voor de buffering van het regenwater staan verder een wadi en daarna een vijver in. Het regenwater van de sporthal loopt rechtstreeks naar de vijver, met overloop naar de openbare riolering", verklaart Delvaux. "De vijver was er al, maar de wadi lieten we nieuw uitgraven. Ter compensatie voor het gerooide groen zijn er zeventig nieuwe bomen geplant." â&#x20AC;ş

Zijgevel.

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 13

KALMTHOUT | Gitok

‘ Ongrondse werkplaatsen met Engelse koer zorgen voor harmonie met de schaal van de omgeving’

Participanten aan het woord TECHNICARRO – WAND- EN VLOERTEGELS Het patroon van gele, groene en zwarte tegels geeft het interieur van het Gitok een speels karakter. Het was Technicarro uit Asse dat dit staaltje vakwerk realiseerde. Deze firma is al meer dan veertig jaar gespecialiseerd in het leveren en plaatsen van vloeren wandtegels, voornamelijk in grote projecten zoals appartementencomplexen, scholen, kantoorgebouwen, woonzorgcentra ... Zaakvoerder Philippe Van Vaerenbergh: “Onze sterkte is dat we over een honderdtal plaatsers beschikken, waardoor we de nodige flexibiliteit hebben om de werven tijdig af te werken. In het Gitok waren we verantwoordelijk voor 1.050 m² wanden vloertegels. De grootste uitdaging bestond erin om tijdig alle materialen ter plaatse te krijgen. Maar ook in het Gitok is ons dat perfect weer gelukt omdat we alle projecten voor aanvang minutieus op plan uittekenen. In een vrij korte tijdspanne was de klus geklaard, en dit met een team van vijf vloerders.”

FDS – BUITENZONWERING Houtwerkplaats.

Lerarenkamer.

FLEXIBILITEIT TROEF

Vooral dankzij de uitstekende luchtdichtheid scoren beide nieuwe gebouwen een E-peil van 54. "Er liggen geen PV-panelen op de daken, maar het stroomverbruik blijft zuinig, onder meer door de aansturing van de verlichting door aanwezigheidsdetectoren."

De parallelle inplanting van de sportzaal en de refter in de sporthal laat een maximale flexibiliteit toe. De afzonderlijke ingangen voor refter en sportzaal vergemakkelijken de openstelling voor externe gebruikers. Grote glaspartijen in de ramen van de refters versterken de relatie met het groen in de omgeving. Dit volume bevat eveneens enkele klassen en een klein atelier.

Gymzaal.

14 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

EISENPAKKET IN EVOLUTIE Het bouwdossier kreeg al in 2002 een eerste vorm. "Toen was het nog de bedoeling om alleen een nieuwe sporthal te bouwen en het oude gebouw te renoveren", legt de architecte uit. "Er was een subsidiedossier ingediend, maar tijdens de wachttijd kwam Scholen van Morgen op gang. Bovendien groeide de leerlingenpopulatie sterk aan. Het eerste maakte dat het technische eisenpakket veranderde, het tweede dat er geleidelijk aan nood was aan meer ruimte. Intussen degradeerde het bestaande gebouw. Het was een vrij ongewone constructie, met hellende betondaken. Die hadden last van betonrot. Stilaan werd duidelijk dat een renovatie om de school te doen beantwoorden aan de gewijzigde normen duurder zou uitvallen dan het optrekken van een nieuwbouw." Daarom is het dossier opnieuw ingediend, binnen Scholen van Morgen. In dit concept met resultaatsverbintenis moeten de architect en de aannemer niet gewoon het lastenboek volgen, maar zelf oplossingen vinden om te beantwoorden aan de normen voor toegankelijkheid en de speciale vereisten van schoolgebouwen. ❚

Qua buitenzonnewering koos Gitok voor de horizontale aluminium E80A6 S AS-lamellen van het Duitse Warema. Het was FDS uit Drongen dat de installatie voor zijn rekening nam. Want precies dat is een van zijn specialiteiten, naast het leveren en plaatsen van mobiele akoestische wanden en sinds kort ook toiletpartities en het volautomatische mobiele Skyfoldwandsysteem. Projectleider Mathias Pauwels: “De klant opteerde voor de gekraalde lamellen met een breedte van 80 mm van de nieuwe S-versie. Deze bieden meer stabiliteit en zijn slanker en gestroomlijnder dan hun voorgangers, met een gereduceerde pakkethoogte als resultaat. De zonweringen zijn elektrisch aangedreven en voorzien van een systeem dat toelaat om ze in een stand van 38° neer te laten, waardoor de aanwezigen altijd van een maximale lichtinval kunnen genieten. Daarnaast waren we verantwoordelijk voor de binnenzonwering, die uit 26 elektrisch bediende rolgordijnen van diverse afmetingen bestaat.”

TECHNISCHE FICHE Bouwheer Scholen van Morgen (Brussel)

Architect

Architectenburo Jef Van Oevelen (Ekeren-Antwerpen)

Hoofdaannemer

THV Idib (Denys, Investpro, Building en uitvoerend aannemer Ibo; Wondelgem)

architektenburo jef van oevelen bvba

DELTABEAM Unieke staal-betonliggers

Slanke draagstructuur ook bij hoge vloerbelastingen 180 minuten brandwerend zonder bekleding Onderscheidend constructief ontwerpen Inclusief engineering en detaillering

ONTWERPTABEL

Peikko Benelux B.V. Leemansweg 51 6827 BX Arnhem Telefoon: +31 (0)26 384 38 66 Email: info@peikko.nl

www.peikko.be

ROESELARE

| Basisschool De Ark

Dankzij de nieuwbouw kregen zowel de kleuters als de leerlingen hun eigen speelplaats. Een transparant buitengeheel koppelt het oude aan het nieuwe gedeelte. Tekst | Jens Demets

Beeld | Artes Depret

KLEURRIJK GEHEEL VOOR BASISSCHOOL DE ARK IN ROESELARE Een nieuwbouw met klaslokalen, technische ruimte, grote binnenplaats en een refter. Basisschool De Ark in Roeselare werd volledig vernieuwd en in een kleurrijk en vrolijk jasje gestoken, kwestie van de kinderen zich meteen thuis te laten voelen. De kers op de taart? Een gloednieuwe sportzaal die in de toekomt ook zal fungeren als belangrijke ontmoetingsplaats voor diverse sportclubs uit de regio. Een deel van het oude schoolgebouw werd vervangen door een nieuwbouw van 2.800 vierkante meter. Architecten Groep III zorgde voor het ontwerp van dit opvallend geheel. Er is ruimte voor een sportzaal van ruim 1.000 vierkante meter, een refter, technische lokalen en 1.700 vierkante meter klaslokalen. Bovendien bestaat het project ook nog uit een overdekte speelplaats, een open speelplaats en een parkeer- en manoeuvreerruimte. Aannemer Artes Depret was verantwoordelijk voor de uitvoering.

16 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

OPVALLENDE KLEUREN Wat meteen opvalt, zijn de kleurrijke ramen. Hiervoor maakte Artes Depret gebruik van Rockpanel, een duurzaam en milieuvriendelijk plaatmateriaal voor gevelbekleding. Dankzij Rockpanel komen de accenten van de nieuwbouw nog meer uit de verf. Ook de overdekte ‘zoen-en vroemzone’, waar de kinderen afgezet of opgehaald worden, valt op door de flashy kleuren. “De gevelmuren zijn in tegelverband gemetst”, aldus projectleider Michael Ongenaede. “Met Rockpanel

ROESELARE

| Basisschool De Ark

wilden we de nieuwbouw nog iets extra geven. De opvallende kleuren passen goed bij een basisschool.” Dankzij de nieuwbouw kregen zowel de kleuters als de leerlingen hun eigen speelplaats. Een transparant buitengeheel koppelt het oude aan het nieuwe gedeelte.

LEUKE UITDAGING De nieuwe sportzaal bestaat uit prefab betonelementen. “Dat was voor ons een leuke uitdaging”, stelt Michael Ongenaede. “Met een betonconstructie zijn we uiteraard vertrouwd, maar minder met de sportieve infrastructuur van een sporthal zoals volleybalnetten of sportvloeren. Dan is het zaak om de juiste onderaannemers te selecteren.” In de toekomst zullen ook verschillende sportclubs uit de regio onderdak vinden in de sporthal.

De kleurrijke ramen van de Ark in Roeselare vallen meteen op.

Duurzame buitenruimtes op de speelplaats.

Typisch aan een Scholen van Morgen-project is de grote verantwoordelijkheid voor de aannemer. “Je krijgt geen vastomlijnd programma, maar moet met eigen keuzes voldoen aan vastgelegde prestaties. Zo kozen we voor de binnenmuren bijvoorbeeld voor silicaatstenen omdat die aan de akoestische eisen voldoen en toch betaalbaar zijn.” Tijdens het project was het voor Artes Depret belangrijk om zorgvuldig te werk te gaan. Een belangrijke partner in het hele project was Stradus Infra. De leverancier van maatwerkelementen uit Heusden-Zolder stond in voor de duurzame buitenruimtes op de speelplaats. Zo leverde het zandbakelementen waarmee Artes Depret aan de slag kon. De betonnen elementen sieren her en der de buitenruimte en doen dienst als zandbak of zitplaats voor de spelende kinderen. Een leuke extra dat voor spelplezier zorgt bij de peuters en tieners.

‘De overdekte ‘zoen-en vroemzone’, waar de kinderen afgezet of opgehaald worden, valt op door de flashy kleuren’ STRAKKE DEADLINES Het project van Basisschool De Ark in Roeselare kadert in het Scholen van Morgen-programma. Na anderhalf jaar hard werken mag het resultaat er zijn. “We zaten met een strakke deadline om alles tijdig af te krijgen. Dat is altijd zo met Scholen van Morgen. De financiële planning was voor ons heilig, daar zijn we niet van afgeweken. Het was een heel boeiend project waarin we ons helemaal konden uitleven.” Momenteel is Artes Depret volop bezig met heel wat andere bouwprojecten voor Scholen van Morgen. Zo is er De Horizon in Koolskamp: een nieuwbouw met refter en bijhorende keuken, berging en circulatieruimte. Eind 2016 moet het project volledig klaar zijn. Daarnaast heeft het aannemingsbedrijf nog een opdracht in Blankenberge. Op Campus Zuidlaan zorgt Artes Depret voor een hele nieuwbouw tegen april volgend jaar. ❚

TECHNISCHE FICHE Bouwheer Scholen van Morgen (Brussel) Architect Architecten Groep III (Brugge) Hoofdaannemer Artes-Depret (Zeebrugge) BOUWEN AAN VLAANDEREN | 17

meten is weten

PRECISIE, NAUWKEURIGHEID EN BETROUWBAARHEID opmeten van eigendommen (notariële akte) - opmeten van gebouwen en gronden in functie van ontwerp - maatvoering bij gebouwen, wegenissen, en kunstwerken i.f.v. de aannemer - maatvoering bij spoorwegen i.f.v. de aannemer - opmeten en berekenen van grondverzet - nauwkeurige waterpassingen - GPS-metingen - verkavelingsontwerpen - plaatsbeschrijving voor en na de werken plaatsbeschrijving van huurceel - schatten van onroerend goed i.f.v verkoops- en bedrijfsrevisoren.

Parklaan 60 • 9140 Temse Tel : 03 771 20 54 • Fax : 03 771 02 66 landmeter@teugels.eu • www.teugels.eu

ADW nv

Platte daken met kunststoffen Lozen Boer Bedrijvenlaan 13 9080 Lochristi 16900559_ADW 1-2.indd 1

T 09 238 14 00 F 09 238 15 00 E info@adw.be

LANDMEETKUNDE EN EXPERTISE BURO N.V.

www.adw.be ADW is een dakdichtingsbedrijf gespecialiseerd in het verwerken van soepele kunststofmaterialen op platte, hellende en gebogen daken van private en industriële projecten.

28-10-16 15:00

ROESELARE

| Basisschool De Ark

Tekst en beeld | Stardus Infra

VOOR ELKE SCHOOL EEN BUITENRUIMTE MET EEN UNIEK KARAKTER Een schoolomgeving moet zowel inspirerend, duurzaam, toegankelijk als multifunctioneel zijn. Met een uitgebreid gamma aan producten en maatwerkmogelijkheden droeg Stradus Infra al op creatieve en budgetvriendelijke wijze bij aan de buiteninrichting van tal van schoolprojecten. Het GTI in Londerzeel werd in het najaar van 2014 als eerste School van Morgen opgeleverd. Naast de inkleding van het voorplein en de aansluitende parking met industriële vloerplaten zijn er de op maat gemaakte betonnen zitelementen uit zelfverdichtend beton (formaten 2x1 m, 2x2 m, en 3x1 m). Deze werden ritmisch verdeeld over de oppervlakte van het voorplein, wat mooi aansluit op het sculpturale design van het schoolgebouw. Het centrale idee van een school met een duurzaam karakter en een omgeving met een grote belevingskwaliteit werd zo bekrachtigd. Bovendien voldoet de school nu ook aan de ‘bredeschoolgedachte’. Net zoals de centrale ontmoetingsruimte en de sporthal kan ook het open voorplein met basketbalring immers op wijkniveau worden ingezet. Bij de renovatie van het schoolplein van de gemeentelijke basisschool De Linde in Zarren koos men voor

een verharding met behulp van op maat gemaakte symbooltegels uit prefabbeton. Dit om de leesbaarheid van de ruimte te verbeteren en de kinderen zo structuur te geven. De maatwerktegels met symbolen in diverse kleuren werden geplaatst in dubbele rijen. Elke dubbele rij kreeg haar eigen symbool, waardoor de rijen een visueel herkenningspunt vormen voor de kinderen. Bovendien geven de kleurrijke symbolen de omgeving een speelse toets. Ook de buitenruimte van basisschool De Ark in Roeselare is recent verrijkt met meubilair van Stradus Infra. Naast een grote zandbak creëerde het met behulp van Solids – zitelementen uit zelfverdichtend beton – een lange rustplaats die tevens dienst doet als muurtje om het loopvlak dat het niveauverschil tussen de ingang en de speelplaats overbrugt weg te werken. ❚

Het schoolplein van gemeentelijke basisschool De Linde in Zarren is uitgerust met maatwerktegels met symbolen in diverse kleuren.

Voor elke school een buitenruimte met een uniek karakter Een schoolomgeving dient zowel inspirerend, duurzaam, toegankelijk als multifunctioneel te zijn. Samen met u denkt Stradus Infra graag creatief mee om tot een ontwerp te komen dat aan deze voorwaarden voldoet én bovendien binnen het vooropgestelde budget valt. Met ons uitgebreid standaard gamma - gaande van lijnvormige elementen, bestrating en meubilair tot vloerplaten en verkeerselementen – aangevuld met onze brede maatwerkmogelijkheden, bent u bij Stradus Infra zeker aan het juiste adres om het unieke karakter van uw schoolontwerp te versterken.

Ontdek meer op

1608_BAV_197x130.indd 1

www.stradusinfra.be 22/09/16 11:22

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 19

›

Krachtige gaswandketel met een vermogen tot 161,5 kW

›

Ingebouwde terugslagklep voor rookgas-zijdige overdruk cascade

›

Geheugenfunctie voor het opslaan van de ketelhistoriek

›

Voorzien van een service connector voor de Smart Service Tool

›

Voorbereid voor internetcommunicatie om een vlotte communicatie met gebouwbeheersystemen te garanderen

›

Aangename en goed verlichte werkplek dankzij de geïntegreerde automatische LED binnenverlichting.

›

Het toestel geeft zelf aan wanneer het tijd is voor een onderhoudsbeurt.

Groot vermogen condenserende gaswandketel

Nieuw Remeha Quinta Ace De krachtigste ketel aan de wand

Remeha Quinta Ace

Intelligent en veelzijdig inzetbaar Compact en krachtig ! De Remeha Quinta Ace is een intelligente hoog rendement gaswandketel met een vermogen tot maar liefst 161,5 kW. Dankzij dit hoge vermogen is het mogelijk om in een cascadeschakeling met minder ketels het gevraagde vermogen te bekomen, waardoor nog compactere installaties gerealiseerd worden. Behalve compactheid en kracht wordt de Quinta Ace ook gekenmerkt door zijn intelligentie en efficiëntie. Het toestel heeft eSMART inside en is volledig voorbereid voor toekomstige communicatie en beheer op afstand. Daarnaast draagt deze ketel bij aan een groenere toekomst dankzij een zeer lage uitstoot aan stikstofoxiden. Met deze ketel speelt Remeha in op de digitale met een duidelijke visie voor de toekomst. De Quinta Ace is dé verwarmingsketel die volledig klaar is voor beheer en de bewaking op afstand. Hierdoor is hij in staat om zelf preventieve servicemeldingen te sturen, waardoor u als pro efficiënter kan werken en u uw klant het interessantste onderhoudsvoorstel kan aanbieden.

ROESELARE

Tekst | Jens Demets

| Basisschool De Ark

Beeld | Remeha

BETROUWBARE EN VLOTTE INSTALLATIE Een degelijke verwarming is een must in een schoolcomplex als De Ark in Roeselare. De keuze viel op een condenserende Quinta Pro-gaswandketel, een systeem dat een groot vermogen koppelt aan uitstekende prestaties. Voor de verwarming in de Ark Roeselare werd een beroep gedaan op Remeha, specialist in verwarmingsketels. Familiebedrijf Van Maele nam de installatie op zich. “Met de ketels van Remeha zijn we volledig vertrouwd”, zegt installateur Jan Pieter Somers. Van Maele en Remeha zijn al jarenlang partners. Ook voor het Scholen van Morgen-project werken ze samen. “We kennen hun producten door en door”, opent Jan Pieter Somers. “Omdat we ermee vertrouwd zijn, verloopt de installatie vlot. Ook met het oog op eenvormigheid met onze opdrachtgever Artes Depret is Remeha de logische keuze.”

GROOT VERMOGEN Voor De Ark in Roeselare ging de keuze onder andere naar de condenserende gaswandketel Quinta Pro. Dit systeem heeft een groot vermogen van 40 tot meer dan 100 kilowatt. Dankzij de comfortabele gebruiksen toepassingsmogelijkheden leent Quinta Pro zich uitstekend tot toepassing in scholen en grote gebouwen. De belangrijkste kenmerken van deze gaswandketel zijn een eenvoudige bediening via lcd-display, de allernieuwste regeltechniek en een betrouwbare warmteproductie. Heel wat features, zoals masterketelbesturing, verhogen het comfort bij de gebruiker.

De belangrijkste kenmerken van Quinta Pro zijn een eenvoudige bediening via lcd-display, de allernieuwste regeltechniek en een betrouwbare warmteproductie.

Quinta Pro werkt ook in stilte en is daardoor in elke ruimte inzetbaar. “We kiezen vaak voor deze ketel”, stelt Jan Pieter Somers. Het systeem combineert een groot vermogen met uitstekende prestaties. Quinta Pro heeft voor ons geen geheimen meer. In een basisschool is dit systeem makkelijk toepasbaar.” Voor de Ark in Roeselare ging de keuze naar de condenserende gaswandketel Quinta Pro.

‘Dankzij de comfortabele gebruiksen toepassingsmogelijkheden leent Quinta Pro zich uitstekend tot toepassing in scholen en grote gebouwen’

LOPENDE PROJECTEN Van Maele maakt ook voor heel wat andere lopende projecten gebruik van de Remeha-installaties. Zo staat het in voor de verwarming en het sanitair van de nieuwe sporthal in Veurne en diverse stookplaatsen in woonzorgcentra. “We deden in het verleden al heel wat werven samen en zullen dat in de toekomst blijven doen. Er is een goede verstandhouding, en zo zorgen we voor kwaliteit en klanttevredenheid”, besluit Jan Pieter Somers. ❚

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 21

Alles voor uw hedendaagse inrichting Vraag een bezoek van één van onze inrichtings-specialisten aan. Wij visualiseren uw project met 3D tekeningen.

slimme oplossingen voor refters

Sico vouw tafels

nieuwe kleuren

v o a

Meubilair voor lager en hoger onderwijs 3 X anders

strak zwartwit design

klassiek

flexibele tafels

KANTOOR

KLEUTER MEUBILAIR KAST SYSTEMEN OP MAAT

naar vraag ledig l o v ons iment! t r o s as

INTERVIEW | Hilde Crevits

Tekst | Tim Janssens

Beeld | Vlaamse overheid, Marc Sourbron

“Op middellange termijn moeten we echt anders gaan denken over scholenbouw” 2016 is een scharnierjaar voor de Vlaamse scholenbouw. Het Masterplan Scholenbouw en de begin dit jaar goedgekeurde btw-verlaging zorgen ervoor dat de broodnodige inhaalbeweging inzake scholenbouw meer en meer vormt krijgt. Bovendien zit het veelbesproken Scholen van Morgen-programma op kruissnelheid. Anderzijds blijft het zoeken naar efficiënte formules om de uitdagingen op het vlak van financiering, energiebeheer, toegankelijkheid, ruimtelijke flexibiliteit en multifunctioneel gebruik het hoofd te bieden. Hoog tijd voor een interessante babbel met Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits: “Voor het eerst is er sprake van een meerjarenplan met een inhoudelijk onderbouwde visie.”

Hilde Crevits: “Iedereen is het erover eens dat we het scholenbouwbeleid stap voor stap aan het dynamiseren zijn.”

24 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

INTERVIEW | Hilde Crevits

Stellen dat scholen in Vlaanderen een belangrijke publieke en menselijke functie hebben, is een open deur intrappen. Met hun 16 miljoen vierkante meter ruimte, verspreid over circa 20.000 schoolgebouwen die zich veelal in de kern van steden en gemeenten bevinden, zijn ze essentieel in onze samenleving en bieden ze tegelijk een enorm potentieel. Elk scholencomplex heeft een eigen geschiedenis, die in de helft van de gevallen al (meer dan) een halve eeuw teruggaat. Meer dan 50 procent dateert van voor 1970, en ruim een kwart van ons educatief patrimonium heeft al meer dan 65 jaar op de teller. Dat heel wat van onze scholen verouderd zijn en dat we de voorbije decennia op het vlak van scholenbouw een enorme achterstand hebben opgelopen, is intussen dan ook geen publiek geheim meer. Maar: de noden zijn groot en de overheidsmiddelen beperkt. “Ik zal dan ook niet de minister zijn die de huidige wachtlijsten op enkele jaren tijd volledig doet verdwijnen”, beseft Hilde Crevits. Hilde Crevits: Om de bestaande achterstand weg te werken, hebben we over alle onderwijsnetten heen meer dan 5 miljard euro nodig. Dat is ongeveer een zevende van de totale Vlaamse begroting en iets minder dan de helft van het jaarlijkse Vlaamse onderwijsbudget waarmee elk jaar opnieuw meer dan 150.000 leraren worden betaald, onderwijs wordt aangeboden aan 450.000 leerlingen en duizenden scholen worden gerund. We staan met andere woorden voor een inhaalbeweging die van verschillende partners jarenlange volgehouden investeringen vraagt.

Welke minister zal u dan wel zijn? Wat zijn voor u de voornaamste prioriteiten op het vlak van scholenbouw? Ik wil de minister zijn die de grote uitdagingen inzake scholenbouw effectief én met visie weet aan te pakken. Door in te zetten op efficiëntie en planmatig langetermijndenken willen we scholen een concreet perspectief geven en het Vlaamse scholenpatrimonium in het algemeen verbeteren. Vergelijk het met de inspanningen die we de voorbije jaren geleverd hebben qua modernisering en verbetering van onze snelwegen. Ik ben ervan overtuigd dat er veel winst te boeken is via slimme maatregelen en juiste keuzes. Door transparantie en performantie voorop te stellen in het scholenbouwbeleid, willen we de berg waar we nu voor staan ‘beklimbaar’ maken en tegelijk inzetten op de schoolgebouwen van de toekomst, die zowel duurzaam als multifunctioneel moeten zijn.

meest nodig zijn. Bovendien hadden we vroeger te weinig zicht op de concrete uitvoeringsgraad en was er weleens sprake van ‘slapende’ capaciteitsmiddelen – toegekende investeringsbudgetten voor scholenbouw die veel te lang blijven liggen.

Worden de middelen voor scholenbouw al efficiënt benut, of is er wat dat betreft nog ruimte voor verbetering? Het kan nog beter. De budgetten voor scholenbouw zijn groter dan ooit – dit jaar 351 miljoen euro, 100 miljoen euro meer dan in 2014 – maar het is zaak van ze sneller te laten renderen via concrete resultaten op het terrein. Voor de capaciteitsmiddelen hebben we dit alvast gedaan, maar we gaan dit nu ook voor de reguliere scholenbouwsubsidies doen en zullen de klassieke wachtlijstprocedure fundamenteel herbekijken. In plaats van louter de chronologie te respecteren, baseren we ons in de toekomst op objectieve criteria die aangeven welke investeringen het

Die beoogde langetermijnvisie heeft u uiteengezet in het Masterplan Scholenbouw. Hoe is dat over het algemeen ontvangen? Goed. Iedereen is het erover eens dat we een inhoudelijke visie hebben en dat we het scholenbouwbeleid stap voor stap aan het dynamiseren zijn. Voor het eerst sinds Vlaanderen bevoegd is voor onderwijs is er sprake van een meerjarenplan met een inhoudelijk onderbouwde visie en een concreet plan van aanpak. De verdienste van het Masterplan Scholenbouw is dat het een leidraad biedt om de vele concrete acties vorm te geven. Enerzijds focust dit geïntegreerde plan op de vernieuwing en modernisering van het verouderd scholenpatrimonium, anderzijds op de realisatie van extra schoolcapaciteit. De belangrijkste uitdaging is en blijft echter de nood aan meer middelen. Vandaar dat we zoeken naar nieuwe pistes voor de alternatieve financiering van schoolinfrastructuur. Denk bijvoorbeeld aan de uitbreiding van het huursubsidiesysteem naar alle scholen in Vlaanderen, een flexibele manier om op korte termijn bijkomende schoolinfrastructuur te creëren zonder dat het schoolbestuur het gebouw effectief in eigendom moet hebben.

Hilde Crevits: “Scholen van Morgen zit op kruissnelheid. Dit jaar alleen al worden zo’n honderd DBFM-projecten opgeleverd, een absoluut record.” (Foto: Provinciale Kunsthumaniora Hasselt, Marc Sourbron)

Dat wordt nu in kaart gebracht en van nabij opgevolgd door de bevoegde onderwijsdiensten (het Departement Onderwijs en Vorming en AGIOn), nadat we eerder al de vele uitzonderingsprocedures bij AGIOn wisten te halveren en zo meer voor ruimte creëerden voor het behandelen van de standaarddossiers op de wachtlijst. Dit alles vergt echter een professionele langetermijnvisie rond het beheer van ons educatief patrimonium, niet alleen op Vlaams, maar ook op individueel-lokaal niveau (binnen eenzelfde school, scholengroep of schoolregio).

MASTERPLAN EN BTW-VERLAGING

Begin dit jaar werd ook de btw-verlaging op scholenbouw geïntroduceerd. Is de impact hiervan al merkbaar? Jazeker, de extra investeringscapaciteit is enorm. De btw-verlaging resulteerde al in 47 miljoen euro bijkomende investeringsruimte in 2016 en daarnaast nog eens in 31,8 miljoen euro bijkomende investeringsruimte in de periode 2016-2018. Ze laat ook een uitbreiding van het Scholen van Morgen-programma toe. Met de extra 160 miljoen euro worden bijkomend zeventien nieuwe DBFMprojecten gefinancierd, die bovenop de 165 DBFMdossiers komen die al goedgekeurd zijn. Er komt goed 80.000 m² schooloppervlakte bij, waarvan de helft bestemd is voor het technisch en beroepsgeoriënteerd onderwijs. ›

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 25

LG I U M • M

• Compacte vloeren met Sanitec-behandeling • Akoestisch vloeren tot 20dB • Veiligheidsvloeren met R11 anti-slip weerstand

• MAD

• M A DE IN B

IU M

BUDGETVRIENDELIJK VLOEROPLOSSINGEN VOOR DRUK BELOPEN EDUCATION ZONES

I N B E LG I

Sanitec is een nieuwe bacteriewerende behandeling voor Itec projectvloeren. Het product, verwerkt in de slijtlaag zorgt voor een permanente afstoot van bacterie- en schimmelvorming direct na installatie van de vloer.

projectsbelux@ivcgroup.com www.itecﬂoors.be

INTERVIEW | Hilde Crevits

Naast het verenigen van de grote vraag naar nieuwe of vernieuwde scholen met het beperkte middelenaanbod zijn er uiteraard nog uitdagingen, zoals de stijgende aandacht voor duurzaamheid en energiebeheer. Hoe passen scholen binnen onze duurzame toekomst? Op middellange termijn moeten we echt anders gaan denken over scholenbouw en de betreden paden durven verlaten. In plaats van ‘permanente’ scholen te bouwen op één bepaalde locatie, moeten we rekening houden met flexibiliteit en multifunctionele invullingen. Wat nu een schoolgebouw is, krijgt binnen dertig jaar misschien een volledig andere functie. De wereld is voortdurend in beweging, en het onderwijs moet mee. Ook energie-efficiëntie, duurzaamheid en klimaatneutraliteit zijn belangrijke prioriteiten. We bekijken momenteel of passiefbouw geschikt is voor scholen, in welke mate scholen zelf (zonne-)energie kunnen opwekken, hoe bepaalde energie-efficiënte investeringen in schoolgebouwen financieel kunnen worden ondersteund … Tegelijk gaat AGIOn na hoe een energielening (tegen nul rentelast) nog meer aan de specifieke situatie van de scholen kan worden aangepast. Op energetisch vlak is er in vele oude schoolgebouwen nog heel wat winst te boeken. Gemengd gebruik (ook buiten de schooluren) van sportfaciliteiten en polyvalente zalen is een hot item. Maar gebeurt het in de praktijk al voldoende? Twee derde van de scholen opent vandaag op een of andere manier haar poorten na de schooluren, al gaat dat gemiddeld slechts om een drietal uur per weekdag (nauwelijks zeventien uur per week). Dit kan dus nog veel beter. Er spelen vooral praktisch-infrastructurele bezwaren of psychologische drempels: geen aparte toegang, geen aparte sanitaire voorzieningen, sleutelbeheer … Gedeeld gebruik moet uitgroeien tot een basisvereiste. Er zou geen school meer gebouwd mogen worden met Vlaamse infrastructuurmiddelen zonder dat er sprake van is, in eerste instantie buiten de schooluren (’s avonds in de week, in het weekend en/of tijdens de schoolvakanties).

SCHOLEN VAN MORGEN Een initiatief dat dateert van voor uw legislatuur, is het Scholen van Morgen-programma. Hoe evalueert u het tot nog toe? Wat is in uw ogen de meerwaarde ervan? Scholen van Morgen is een sterke vorm van publiekprivate samenwerking (PPS). Ondanks de lange juridisch-financiële voorbereiding die aan de projecten voorafging, worden er dankzij het programma in een beperkte tijdspanne maar liefst 165 schoolbouwprojecten uitgevoerd – goed voor tweehonderd nieuwe of zeer grondig vernieuwde schoolgebouwen (90 % nieuwbouw, 10 % renovatie) en een investeringsbudget van 1,5 miljard euro. Het gaat bovendien om

Hilde Crevits: “Gedeeld gebruik van schoolinfrastructuur moet uitgroeien tot een basisvereiste. Er zou geen school meer gebouwd mogen worden met Vlaamse infrastructuurmiddelen zonder dat er sprake van is.” (Foto: Provinciale Kunsthumaniora Hasselt, Marc Sourbron) moderne, kwalitatieve en creatief uitgewerkte architectuur. De gecentraliseerde manier van werken leidt dus zeker niet tot eenheidsworst. Anderzijds moeten we wel toegeven dat Scholen van Morgen een grote, centraal gestuurde operatie is die slechts in beperkte mate wijzigingen en evoluties toelaat. Voorts is er kritiek op de (beperkte) inspraak en betrokkenheid van schoolbesturen. Momenteel is het nog te vroeg om een definitief oordeel te vellen. Pas wanneer er voldoende gebouwen zijn opgeleverd en de bijhorende dertigjarige onderhoudsperiode volop lopende is, kunnen we Scholen van Morgen in zijn totaliteit evalueren (lees: vanaf 2018). Hoe dan ook moet het onze ambitie zijn om de goede elementen van het huidige programma te behouden en de knelpunten weg te werken, onder meer met het oog op het opstarten van kleinschalige, projectspecifieke DBFM-operaties. Het Scholen van Morgen-programma wordt normaliter in de loop van volgend jaar afgerond. Zitten we op schema? En wat na Scholen van Morgen? Beweegt er al iets, of dreigen we binnen een jaar of twee opnieuw in een vacuüm terecht te komen? Scholen van Morgen zit op kruissnelheid. Dit jaar alleen al worden zo’n honderd DBFM-projecten opgeleverd, een absoluut record. In totaal komt er zo 214.527 m² nagelnieuwe schoolruimte bij, goed voor een investering van bijna 440 miljoen euro. Het lijkt erop dat alles netjes op tijd klaar zal zijn. Inmiddels bereiden we ons al volop voor op het

vervolg. We willen enerzijds kleinere DBFM-projecten op maat van de Vlaamse bouwsector uitwerken, en anderzijds een sterkere betrokkenheid van de scholen bij het ontwerpen bouwproces genereren. Samen met een nog aan te stellen (technisch) projectbureau zullen AGIOn en de NV Schoolinvest scholen ondersteunen bij de selectieprocedure van een private DBFM-partner. Recent heeft Europa (via Eurostat) het licht al voorwaardelijk op groen gezet om deze ‘kleine PPS’en’ verder gestalte te geven. Deze nieuwe, kleinschalige DBFM-projecten zullen goed zijn voor een extra investeringsruimte van 200 miljoen euro. Kortom: u ziet de toekomst met vertrouwen tegemoet? Absoluut. Ik voel een nieuwe wind waaien. Overal in Vlaanderen worden er schitterende schoolgebouwen gerealiseerd. Deze zijn niet enkel functioneel, maar ook aantrekkelijk, dynamisch, state of the art, eigen aan de 21e eeuw, aangepast aan hedendaagse en toekomstige noden en uitdagingen. Per week openen dit jaar gemiddeld twee nieuwe of grondig vernieuwde scholen hun deuren. Op het einde van deze legislatuur willen we minstens 500 miljoen euro extra geïnvesteerd hebben. We zijn zeer goed op weg om dit streefcijfer ook te halen. In de loop van de komende drie jaar komen er nog eens 13.146 extra plaatsen bij via de realisatie van de goedgekeurde capaciteitsprojecten (150 miljoen euro). De grote uitdagingen die we moeten zien te overwinnen, weerhouden ons dus niet van creativiteit, innovatie en ambitie om van scholenbouw een absolute beleidsprioriteit te maken. ❚

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 27

HEUSDEN-ZOLDER | Sint-Franciscuscollege

Tekst | Els Jonckheere

Beeld | Stramien

Oud en nieuw hand in hand op Campus Berkenbos Het Sint-Franciscuscollege is een typevoorbeeld van hoe historische gebouwen toch in een toekomstgericht kleedje kunnen worden gestoken.

De scholieren van het Sint-Franciscuscollege in Heusden-Zolder konden dit schooljaar starten in een complex dat niet alleen mooi oogt, maar ook nog eens energiezuinig en groen is. Want sinds augustus laatstleden is de renovatie en uitbreiding van deze school afgerond. Het is een project dat kadert in ‘Scholen van Morgen’ en een typevoorbeeld van hoe historische gebouwen toch in een toekomstgericht kleedje kunnen worden gestoken... Door de fusie met de middenschool kreeg het SintFranciscuscollege twee locaties, maar dat bleek weinig functioneel. Vandaar dat de directie besloot om alle infrastructuur op campus Berkenbos te centraliseren. Ir. architect Xavier Avontroodt van Stramien: “Bij het ontwerp leek het ons logisch om het

28 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

aanpalende klooster in de school te integreren. Maar zelfs dat was onvoldoende om de zeshonderd extra leerlingen op te vangen. Vandaar dat er ook een nieuwbouwvolume en een sportzaal bijkwamen. Hierdoor konden we de hele lay-out van de 25.000 m² grote campus hertekenen, wat toeliet om het groene

karakter van de omliggende woonwijk ‘Berkenbos’ door te trekken tot aan de school. We creëerden ook verschillende buitenkamers: voetbalvelden, een Assisispeelplaats, hangspeelplaatsen, een kloostertuin ... Dit resulteerde in de evolutie van een gesloten ‘burcht’ naar een open en toegankelijke school.” ›

HEUSDEN-ZOLDER | Sint-Franciscuscollege

Na een grondige renovatie fungeert het voormalig klooster nu als administratief gebouw.

Participanten aan het woord VANGRIEKEN – SCHRIJNWERK EN THEATERZAAL

Aan de Pater Amadeuslaan werd een sobere, rechthoekig structuur met vier bouwlagen opgetrokken.

In een school speelt een goede akoestiek een cruciale rol. Vandaar dat expert Vangrieken uit Heusden-Zolder werd ingeschakeld. Deze onderneming is immers al meer dan vijftig jaar actief in algemene schrijnwerkerij. Hierbij heeft ze een grote expertise op het vlak van akoestische en brandwerende oplossingen opgebouwd. Zaakvoerder Jaak Vangrieken: “Vandaar dat we voor School Berkenbos het merendeel van de schrijnwerkerij mochten realiseren. In concreto spreken we over een tweehonderdtal brandwerende en/of akoestische deurgehelen met zij- en bovenlichten, alsook akoestische geperforeerde en diffuserende voorzetwanden. Daarnaast installeerden we zo’n 120 m² akoestische plafondeilanden. Tot slot hebben we ook de theaterzaal mee helpen verwezenlijken. Daar zorgden we voor het podium van 180 m² en de trappen/passerrel langs de telescopische tribune. Gezien de omvang en strakke deadlines van dit project, moesten we soms tien mensen inzetten om hoogkwalitatief werk te kunnen leveren. Maar het resultaat is erg mooi geworden!”

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 29

Wall Systems

bvba

Wall Systems bvba Gevelpleisterwerken Gevelisolatiesystemen Gevelpleisterwerken Gevelisolatiesystemen +32 (0)475 62 65 33 I WWW.WALLSYSTEMS.BE +32 (0)475 62 65 33 I WWW.WALLSYSTEMS.BE 16900599_wall 1-2.indd 1

28-09-16 16:54

Detail in afwerking - Vakkundig geplaatst !

Vangrieken schrijnwerkerij nv Mijnlamphof 3 | 3550 Heusden-Zolder Tel 011 57 01 80 | www.vangrieken.be

SURF NAAR DE MEEST COMPLETE STARTPAGINA VOOR PROFESSIONALS IN DE BOUW Staat u nog niet op www.bouwenaanvlaanderen.be? Neem dan contact op met: Pascal Op de Beeck p.opdebeeck@louwersmediagroep.be Philippe Bourda p.bourda@louwersmediagroep.be Of bel: +32 50 36 81 70

HEUSDEN-ZOLDER | Sint-Franciscuscollege

Participanten aan het woord WALL SYSTEMS – GEVEL MET BELETTERING

‘Het resultaat is een campus waar oud en nieuw architecturaal naadloos in elkaar overlopen’

De mooie gevel met belettering van het Sint-Franciscus College is een realisatie van Wall Systems uit Heusden-Zolder. Deze firma werd drie jaar geleden opgericht, met als specialisatie het leveren en plaatsen van gevelpleisterwerken en gevelisolatiesystemen. Wall Systems kende een razendsnelle groei, want vandaag verkopen en realiseren 45 mensen er jaarlijks al zo’n 35.000 m² oplossingen. In het Sint-Franciscus College zijn twee gevelstroken met een witte siliconenpleister (korrel van 1,5 mm) afgewerkt, waarna Wall Systems ook de gevraagde belettering in metalen doosletters plaatste. Medezaakvoerder Verny Verachten: “Daarnaast hebben we ook 250 m² gevelisolatie geïnstalleerd. De bouwheer koos voor het ‘Value’-systeem van de Belgische fabrikant Cantillana. Het gaat om een thermisch gevelisolatieysteem met gepleisterde afwerking. De grootste uitdaging bestond erin om een zo hoog mogelijke kwaliteit af te leveren tegen de beste prijs. Hierbij gaan we echter niet voor de goedkoopste oplossing, want we willen de beste op de markt zijn. En dat kan enkel indien we hoogwaardige materialen gebruiken. We zijn heel erg trots op dit project, want zowel hoofdaannemer Democo als bouwheer Scholen van Morgen zijn referenties om mee uit te pakken, zeker voor een jong bedrijf als Wall Systems.”

TWEE MAAL NIEUW Aan de Pater Amadeuslaan werd een sobere, rechthoekig structuur met vier bouwlagen opgetrokken. Deze nieuwbouw geeft onderdak aan klaslokalen, een grootkeuken met refter, een mooi uitgeruste theaterzaal voor driehonderd personen en leskeukens. Tussen een bestaand blok en de kapel werd de sporthal opgetrokken. Op het gelijkvloers van de kapelruimte zijn kleedkamers ingericht, en op de eerste etage is er een turnzaal. Xavier Avontroodt: “We wilden een speels en aangenaam kader creëren. Vandaar dat er overal grote raampartijen zijn, zodat de klaslokalen en gangen een maximale lichtinval hebben. De gevels kregen een specifiek karakter dankzij een mix van vijf warme kleuren uit het gamma van de Steenfabriek Nelissen. Elke kleur refereert aan een kleur van de bestaande blokken. Hetzelfde geldt trouwens voor de witte raamprofielen die overal op de site terugkomen.”

EN ÉÉN RENOVATIE Ook het voormalig klooster kreeg een nieuwe bestemming. Na een grondige renovatie fungeert het nu als administratief gebouw, waarin tevens de leraarskamer en de creatieve ateliers zijn ondergebracht. Xavier Avontroodt: “De renovatie had heel wat verrassingen in petto. Zo bleek tijdens het strippen dat de gevels scheuren vertoonden,

Er werden verschillende buitenkamers gecreëerd, zoals hangspeelplaatsen. waardoor een aanzienlijk stuk moest worden herbouwd. Omdat er aan de zuidkant ook sprake is van een uitbreiding met leslokalen, kan je bijna over een nieuwbouw spreken. Niettemin hebben we geprobeerd om het historisch karakter van het pand zoveel mogelijk te bewaren. Zo zijn onder meer de originele lood-in-loodramen van de kapel in het interieur geïntegreerd en werden de gevels aan de westkant in hun oorspronkelijke staat hersteld. Het

resultaat is een campus waar oud en nieuw architecturaal naadloos in elkaar overlopen en elkaar op een visueel aangename manier versterken.” ❚

TECHNISCHE FICHE Bouwheer Scholen Van Morgen (Brussel) Architect Stramien (Antwerpen) Hoofdaannemer Democo (Hasselt)

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 31

kantoorinrichtingen | projectinrichtingen totaalinrichtingen | schoolmeubilair

Vraag gratis onze elektronische cataloog aan: info@topburo.be

Brusselsepoortstraat 90, 9000 Gent | 09 224 09 69 | www.topburo.be | info@topburo.be

BEDRIJFSWAGENINRICHTING VOOR ZWARE BELASTING!

VANAF

â&#x201A;¬ 1250* MAX. LAST PER SCHAP

120 KG

Voorbeeld van een inrichting voor de bestuurderszijde van middelgrote bestelwagens Gewicht: 60 kg, B x D x H: 1972 x 382 x 1274 mm * excl. BTW (afh. van het type voertuig)

PROSAFE

SORTIMO STATIONS . 1800 Vilvoorde . 3980 Tessenderlo . 8793 St-Eloois-Vijve

sortimo.be . GRATIS TEL. 0800 857 59 . info@sortimo.be

Tekst: Mark Delreux

Gefaseerde (ver)bouwen renovatieprojecten Een school bouwen, verbouwen, renoveren, aanpassen, uitbreiden of onderhouden staat in de agenda van elke schooldirecteur. Zeldzaam zijn zij die de juiste weg weten te vinden doorheen het kluwen van regelgeving en die qua toe te passen bouwmaterialen en bouwtechnieken de correcte keuze kunnen maken. of verbouwen zijn nooit meer dan een middel om deze doelstelling mogelijk te maken. Tijdens de workshops van Schoolbouwformule kan u kennismaken met de onafhankelijke visie van experten en deskundigen die dagelijks werken aan de school van de toekomst. Kennis en concrete cases worden met elkaar geconfronteerd. Ook getuigenissen van ervaringen uit het buitenland zijn erg inspirerend. De workshops kan u gratis bijwonen dankzij de steun van tien industriële partners. Voor alle verdere informatie kan u steeds terecht op de website van Schoolbouwformule.

Multifunctionele schoolgebouwen.

Om aan deze verzuchting tegemoet te komen, organiseert Schoolbouwformule – in nauw overleg met AGIOn, het GO!, Scholen van Morgen en Passiefhuisplatform – kennisdelingsmomenten onder de vorm van thematische workshops. De thema's zijn heel gevarieerd en beslaan het volledige palet van onderwerpen die verband houden met de uitbouw van ons scholenpatrimonium. Inspiratiemoment met designarchitecte Rosan Bosch (Denemarken).

WORKSHOP Gefaseerde (ver)bouwen renovatieprojecten. Een pleidooi voor een planmatige aanpak.

Schoolbouwformule richt zich tot het volledige schoolbouwteam: schoolbesturen, architecten en studiebureaus, aannemers, preventieadviseurs, beheerders van de schoolgebouwen ...

DONDERDAG 8 DECEMBER 2016 AUDITORIUM4 CommunicatieCampus Gent Inschrijven via www.schoolbouwformule.be

Het pedagogisch project en het welzijn van leerlingen en studenten staan centraal. Bouwen

Overleg tijdens de lunch.

= SCHOOLBOUWFORMULE isolatie 2keramische bouwmaterialen 3verlichting 4ventilatie 5verwarmingsproducten ramen en deuren 7toegangsoplossingen 8kleur 9vloeren 10bouw & renovatie

www.schoolbouwformule.be

6 109979-stickerwagen-1op1.indd 1

7/10/13 11:15

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 33

ZAVENTEM | Zavo

Tekst | Koen Mortelmans

Beeld | Osk-Ar

ZAVO geeft technische opleidingen daglicht

Het nieuwe Centrum voor Wetenschap en Techniek vervangt in de eerste plaats de oude werkplaats, maar vangt tevens de sterke groei van de school op.

De middelbare school Zavo in Zaventem wil zich profileren als een campus voor wetenschap en techniek. In het kader van Scholen van Morgen is er onlangs dan ook een nieuw gebouw met klassen en werkplaatsen opgetrokken, uitgerust met de recentste machines en apparatuur. Het nieuwe Centrum voor Wetenschap en Techniek vervangt in de eerste plaats de oude werkplaats, maar vangt tevens de sterke groei van de school op. Onder meer de opleidingen vliegtuigtechnieken, elektromechanica, techniek-wetenschappen, werktuigmachines en basismechanica vonden er onderdak. Het complex is gerealiseerd door de tijdelijke aannemersvereniging Juvalho, naar plannen Osk-Ar.

STAPELING "De grootste uitdaging bestond erin om het gevraagde programma van 3.485 vierkante meter te verwezenlijken binnen een relatief kleine bouwzone", zegt architecte Eva Van den Bergh (Osk-Ar). "Na onderzoek vonden we het groeperen van lokalen naargelang hun functie de meest geschikte oplossing, door ze te stapelen en ze met een vrij smalle circulatiezone met elkaar te verbinden." De stapeling begint al in de kelder, die achteraan uitloopt in een verdiepte speelplaats. De werkplaatsen liggen aan de noordkant, vlakbij de straat.

34 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

DIEP DOORDRINGEND DAGLICHT Dankzij grote raampartijen zijn de interne activiteiten zichtbaar voor de voorbijgangers, al is deze oriëntatie toch vooral ingegeven door de indirecte inval van zonlicht. De lokalen langs de zuidkant genieten in de winter van zonnewinsten. In de zomer houdt een passerelle, die ook dienst doet als evacuatieweg, een teveel aan zonnestraling tegen. Een lange trappenhal met bovenaan een lichtstraat verbindt noord en zuid. "Omdat we de trappenpartijen achter in plaats van boven elkaar intekenden, kan het daglicht tot diep in het gebouw doordringen."

BRANDVEILIGHEID Omdat het ontwerp sterk afwijkt van een standaard schoolgebouw – mocht zoiets al bestaan – was de toepassing van de wetgeving voor brandveiligheid niet eenvoudig. "Alle wanden en deuren rond de trappenhal zijn brandwerend en elke ruimte beschikt over een tweede evacuatiemogelijkheid." ❚

ZAVENTEM | Zavo

Een lange trappenhal met bovenaan een lichtstraat verbindt noord en zuid.

â&#x20AC;&#x2DC;Omdat we de trappenpartijen achter in plaats van boven elkaar intekenden, kan het daglicht tot diep in het gebouw doordringenâ&#x20AC;&#x2122;

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 35

Metselwerken Betonwerken Schilderwerken Wij houden van uitdagingen zijn ﬂexibel en trots op ons werk!

Squadron Bouwwerken BVBA Jasmijnlaan 5 B-2470 Retie +32(0)473/380.596 www.squadronbouwwerken.com

I T ’ S YO U R S O U N D

Icoustic veegt met Sonaspray en Sonacoustic zowel in nieuwbouw- als renovatieprojecten elk overbodig geluid weg.

E M S construct b.v.

Industriepark 25 NL 6603 BE Wijchen T: +31 24 6453138 E: e.vandam@ems-construct.nl

• Akoestische absorptie • Duurzaam en naadloos systeem • Eenvoudige en snelle installatie • Nieuwbouw en renovatie • Ruime keuze in afwerking en kleuren

EMS construct b.v het gespecialiseerCONTACTEER ONS VANDAAG NOG. VOOR ELK PROJECT EN VOOR ELKE PRIJSKLASSE BIEDT ICOUSTIC U EEN TOTAALOPLOSSING OP MAAT. BEL +32 (0)14 58 18 00 OF MAIL INFO@ICOUSTIC.BE.

de interim bureau met de Belgische erkenning voor uitzenden van vakmensen uit Slowakije, Hongarije en Roemenie in de bouw en metaaltechniek. Vermeerdering van werk? Ziekte? Zoekt u een vakman? Bel of Mail ons voor een vrijblijvende afspraak! (Referenties op verzoek)

Liessel 1 2440 Geel info@icoustic.be

T +32 (0)14 58 18 00 F +32 (0)14 59 18 82 www.icoustic.be

PARTNER VAN

Erkenning uitzenden Vlaams gewest: Bouw: PC124 VG 1668/BC Algemeen: VG 1668/BUC

www.ems-construct.nl

ZAVENTEM | Zavo

Participanten aan het woord ICOUSTIC – GELUIDSABSORBERENDE BEPLEISTERING

SQUADRON BOUWWERKEN – KNOOPVERBAND EN DUNBEDMORTEL

"Wij hebben in het nieuwe Zavo-gebouw op drie niveaus meer dan 1.000 m² lichtgrijze akoestische spuitpleister aangebracht", zegt Erik Laporte, akoestisch adviseur en projectleider bij Icoustic (Geel). "Onze akoestische spuitpleister is gebaseerd op droge cellulosevezels, die we in combinatie met lijm en water rechtstreeks tegen de betonplaten spuiten, zodat ze een mooi en naadloos geheel vormen. Ons eigen product Sonaspray K-13 ST is hiervoor uitstekend geschikt. Het kan snel en eenvoudig worden aangebracht. Het grootste voorbereidende werk is het zorgvuldig afplakken met plastic van alle zones die pleistervrij moeten blijven en van alle aanwezige ‘obstakels’."

Om de campus een zekere uniformiteit te geven, koos Zavo voor een gevelsteen die qua tint aansluit bij de bestaande, maar die er wel visueel uitspringt door het toegepaste metselverband. Het knoopverband, met dunbedmortel, liet het toe om reliëf aan te brengen in de gevel en daarmee de massiviteit van de grote gevelvlakken te doorbreken. Dit verband maakte het ook mogelijk om een claustra op te trekken, waarachter de ventilatievoorzieningen schuilen.

"Omdat Sonaspray in al zijn vormen (ST = ruwe structuur, SP = middelmatige structuur, FC = fijne structuur) enorm goede akoestische absorptiewaarden oplevert, mochten we het al in tal van scholen aanbrengen, in alle Vlaamse provincies en voor zowat alle grote hoofdaannemers. Vooral in technische scholen, met lawaaierige machines, is het geen overbodige luxe. In het Zavo-gebouw brachten we een laag met een gemiddelde dikte van 25 mm aan." Icoustic (°2014) is een jong bedrijf, maar kan putten uit de bijna veertigjarige ervaring van de internationale groep Asona, waarvan het deel uitmaakt.

Een dergelijk metselverband vergt heel wat vakkennis en ervaring. Squadron Bouwwerken (Retie) stond niet alleen in voor dit ongewone gevelmetselwerk, maar ook voor de gevelisolatie. "Gevelmetselwerk is een van onze specialiteiten", zegt directeur Richard Moeskops. "We hebben al vele verbanden en variaties toegepast, zowel in traditioneel metselwerk als via diverse nieuwe verlijmingsmethodes. We zijn ook geroutineerd in betonwerken voor kelders, funderingen, balken, kolommen en wanden met het bijbehorende bekistings- en ijzervlechtwerk en het leggen van welfsels en predallen." Squadron Bouwwerken zette in Zaventem drie maanden lang vijf tot tien medewerkers in. "Goede arbeidsomstandigheden zijn voor ons een essentieel aandachtspunt. Die vertalen zich in een prima rendement, wat op zijn beurt meespeelt om de prijsdruk aan te kunnen." Squadron Bouwwerken verdiende eerder al zijn sporen in de woonzorgcentra ter Vest in Balen en Ster der Zee in Scherpenheuvel, in appartementsgebouw Drie Koningen in Berchem-Antwerpen en in woongebouw De Pastorie in Poppel (schilderwerken!). "Momenteel voeren we de gevelmetselwerken uit aan woonzorgcentrum Sint-Jozef in Rillaar en trekken we de ruwbouw op van lagere school Molenholleke in Heusden-Zolder", geeft Moeskops nog mee.

TECHNISCHE FICHE Bouwheer Scholen van Morgen (Brussel) Architect Osk-Ar (Dilbeek) Hoofdaannemer THV Juvalho (Juri, Zele; Vanderstraeten, Lummen; Alheembouw, Oostnieuwkerke; Houben, Hasselt; Hooyberghs, Arendonk)

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 37

BEDRIJFSPRESENTATIE | Arcade Groep

Tekst | Arne Vansteenkiste

In opdracht van aannemer Houben verzorgde Arcade de stabiliteit van het nieuwe schoolgebouw in het Sint-Truidense GO!-atheneum. De verdiepingen lopen er door over openbaar domein. (Foto: Daria Scagliola & Stijn Brakkee)

STABIELE SCHOLEN VAN DE TOEKOMST Als stabiliteitsbureau had Arcade Engineering al ervaring met schoolprojecten. Maar zestien projecten op korte termijn begeleiden, adviseren en opvolgen: ja, dat is ook voor Arcade een uitdaging. Via het Scholen van Morgen-programma staat het aannemers bij aan de hand van optimalisatie en alle voorbereidingen voor een efficiënte uitvoering. Studiebureau Arcade, met vestigingen in Kontich en Hasselt, specialiseert zich onder andere in stabiliteits-, techniekenstudies en totaalontwerpen van logistieke en industriële projecten. Voor heel wat grote aannemers is Arcade een vaste waarde. Het mag dan ook niet verbazen dat het op vraag

38 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

van verschillende aannemers betrokken werd in het Scholen van Morgen-programma. Goed voor zestien scholen in totaal. Van Hasselt tot Oudenaarde, van Sint-Truiden tot Riemst. “We leveren de volledige stabiliteitsstudie voor aannemers. Elk project is een race tegen de klok. Het is zeer uitdagend”, vertelt

Steven Peeters, Hasselts afdelingshoofd stabiliteit binnen Arcade.

SUGGESTIES VOOR OPTIMALISATIE De specifieke constructie van Scholen van Morgen zorgt voor extra druk: nadat een basisteam de plan-

BEDRIJFSPRESENTATIE | Arcade Groep

Peeters geeft twee concrete voorbeelden van voorgestelde, en uiteindelijk ook gevolgde verbeteringen. Zowel in Oudenaarde als in Edegem werden op suggestie van Arcade paalfunderingen vervangen door algemene plaatfunderingen. “In vergelijking met paalfunderingen zijn plaatfunderingen voor de aannemers kostenbesparend en ook sneller uit te voeren. Dat betekent een grote winst op alle gebieden.”

DIRECTE BETROKKENHEID

In Riemst maken kleuterklassen plaats voor een nieuwbouw van ruim 2.000 vierkante meter. (Foto: Erwin Tecqmenne) nen heeft voorbereid, is het aan de aannemer om de specifieke eisen te integreren in het pakket. Bovendien draagt de aannemer een grote verantwoordelijkheid en is de vooropgestelde startdatum binnen Scholen van Morgen altijd zeer nabij. “Dat wil zeggen

dat we op korte tijd heel wat voorbereidingswerk hebben in opdracht van die aannemer. Het keurslijf is zeer strak. Daarbij voeren we de stabiliteitsstudies uit, maar hebben we ook oog voor optimalisatie en een efficiënte uitvoering.”

Voor Arcade is elk schooltraject anders. Altijd intensief, dat zeker, maar ook altijd met andere parameters. “Soms ligt de uitdaging in de planning, soms omdat we moeten werken tussen bestaande gebouwen. Sowieso varieert ook de omvang van de projecten. We nemen zowel grote als kleine schoolgebouwen voor onze rekening. We zoeken altijd naar een duidelijk concept voor de school. In welke structuur er ook gebouwd wordt: beton, staal of met dragend metselwerk.” Bovendien eindigt het werk van Arcade niet als de studies klaar zijn. Ook bij de afwerking van de bouwwerken – bijvoorbeeld het plaatsen van een trap – staat het studiebureau paraat met input. “We blijven op elk moment beschikbaar voor advies en berekeningen.” Voor een goede gang van zaken heeft Arcade een ongeschreven regel: de projectleider die van bij de start betrokken is bij de schoolopdracht, volgt dat project zelf op tot de finish. Zo is er een directe betrokkenheid en wordt er snel en efficiënt ingespeeld op nieuwe vragen of omstandigheden.

OP BASIS VAN VERTROUWEN

Op voorstel van Arcade kon in Oudenaarde bespaard worden op kosten en tijd dankzij een algemene plaatfundering in plaats van de voorziene paalfunderingen. (Foto: Erwin Tecqmenne)

Dat Arcade in het verleden ¬– nog voor er sprake was van Scholen van Morgen – al actief was in studies voor onderwijsgebouwen, is uiteraard een extra troef. “Aannemers werken graag samen met een betrouwbare partner. Zeker als die partner in het verleden al betrokken was bij succesvolle samenwerkingen. Voor de verschillende projecten werden we op basis van dat vertrouwen ingeschakeld door de respectievelijke hoofdaannemers”, vertelt Steven Peeters. Bij stabiliteitsstudies voor scholen houdt Arcade uiteraard rekening met de specifieke projecteisen. Toch is het werkstramien in de Scholen van Morgen-projecten net iets anders: “Waar we in andere trajecten nauw overleggen met de architecten en bouwheer, is hier de aannemer de belangrijkste partner. We investeren veel tijd en energie in het voortraject en focussen op eenvoud en efficiëntie.” De eerste opdrachten voor Arcade in het Scholen van Morgen-traject startten in 2012. Van de zestien projecten zijn een deel al afgewerkt en volgen leerlingen al lessen in de nieuwe gebouwen. Andere projecten moeten nog starten in een tweede fase. Het – voorlopige? – einde is voorzien in 2018. ❚

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 39

Lameire Funderingstechnieken NV Industrielaan 4 - BE-9900 Eeklo

T +32(0)9 379 72 77 F +32(0)9 379 72 78

www.lameireft.be info@lameireft.be

Funderingstechnieken • • • • • • •

Funderingsputten Grondverdringende Schroefpaal Verbuisde Boorpaal Micropaal Boorpaal grote Ø Vibropaal Avegaarpaal (CFA)

Beschoeiingtechnieken • • • •

Secans- en Tangenspalenwanden Berlinerwanden Damwanden Soilmixwand (CSM)

Diversen • Uitgraven boor-/buispalen & collectorputten • Bovenleidingsmassieven voor trein & tram en geluidschermen • Gasontspanningsputten • Onderschoeiingstechnieken • Grondankers • Verliesputten

UW PARTNER IN FUNDERINGS- EN BESCHOEIINGSTECHNIEKEN

GENT | Sint-Lievenspoort Het project bestond uit de renovatie van het bestaande kloostergebouw en de toevoeging van een passerelle en polyvalente zaal op de binnenkoer.

Klooster van Sint-Lievenspoort in futuristisch kleedje Tekst | Els Jonckheere

Beeld | evr-Architecten

Op de zorgsite Sint-Lievenspoort in Gent zullen kleuters en de lagereschoolstudenten van het buitengewoon onderwijs binnenkort hun intrek nemen in een gloednieuwe school. Daar wordt immers druk gewerkt aan de verbouwing van het neogotische klooster tot een ‘School van Morgen’. Het imposante gebouw zal dienst doen als spil en kruispunt van een vernieuwd, leesbaar circulatiepatroon. Het vierkante klooster, dat in 1873 naar een ontwerp van Arthur Verhaegen werd gebouwd, stond al enkele jaren volkomen te verkommeren. AG Real Estate besloot het een nieuwe bestemming te geven en de nodige financiering te voorzien. Het gebouw zal gedurende dertig jaar worden verhuurd aan de BubaO-onderwijsinstelling, waarna het ook haar eigendom wordt.

OUD EN NIEUW HAND IN HAND evr-Architecten en Callebaut Architecten, die samen het ontwerp maakten, poogden oud en nieuw te laten samensmelten. En daarin zijn ze schitterend geslaagd. Hoewel het klooster quasi volledig in zijn originele staat bewaard is, heeft de school een erg strakke en toekomstgerichte ‘look & feel’. Architect Mathieu

Verougstraete: “Eigenlijk omvat het project twee zaken: renovatie van het bestaande kloostergebouw en de toevoeging van een passerelle en polyvalente zaal op de binnenkoer. Oorspronkelijk was deze dichtgebouwd door een sportzaal, die in het nieuwe ontwerp volledig werd afgebroken. Ze is gedeeltelijk vervangen door een polyvalente ruimte die opgetrokken is met een betonnen constructie en bijna volledig is afgewerkt met een glasgevel, afgewisseld met elementen van grijze vezelcementenplaten. Via een betonnen trap kunnen de kinderen ook bovenop deze structuur spelen. Om een efficiënte circulatie en voldoende klassen te voorzien, hebben we op de volledige gevel van de eerste en tweede verdieping van de westvleugel een passerelle gemaakt. Het klooster staat niet meer in de weg, maar wordt het levende centrum van de site.” ›

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 41

SIKA® COMFORTFLOOR®

SIKA’S DUURZAAM GIETVLOERSYSTEEM VOOR DE SCHOLEN VAN MORGEN In het kader van de modernisering van de onderwijsgebouwen wil de Vlaamse Overheid met het project ”Scholen Van Morgen” Vlaanderen tegemoetkomen aan de grote vraag naar nieuwe klassen en schoolgebouwen. Vernieuwing, uitstraling en duurzaamheid zijn de pijlers voor deze veranderingen. Uiteraard zijn onderhoud en comfort van groot belang samen met een groot pallet aan kleuren en diversiteit. Net hiervoor heeft Sika de ideale oplossing: Sika ComfortFloor® MERCHTEM De gemeente Merchtem heeft budgetten toegewezen gekregen om in 2 fases de lagere school Ten Bos te vernieuwen en uit te breiden. Zo werd in de 1e fase maar liefst 3.000 m³ extra ruimte bijgebouwd en in de 2e fase werd een sporthal en atrium voorzien. In beide fases werd Sika voor de vloersystemen weerhouden als productfabrikant. Als scholenbestuur is de keuze van de vloer een belangrijke opdracht! Zo moet de vloer voldaan aan een hele reeks van eisen zoals levensduur, onderhoudsvriendelijkheid, geluidsdemping, comfortabel, esthetisch. Dit zijn net de troeven die het Sika ComfortFloor® volledig bevat. Vooral de onderhoudsvriendelijkheid alsook de eindeloze mogelijkheden in kleurschakeringen konden het bestuur overtuigen.

LONDERZEEL Het vloersysteem moest heel duurzaam en geluidsdempend zijn vermits het gaat om lange garantieperiodes. Eveneens werd een eenvoudige machinale en manuele reiniging van de vloer geëist. Een vrijwel naadloos systeem met een sterke toplaag dat eenvoudig te onderhouden is, genoot daarom de voorkeur. En omdat men bij renovatie een andere kleur kon bekomen door het aanbrengen van een nieuwe toplaag zonder de bestaande vloer uit te breken, was de keuze snel gemaakt: Sika ComfortFloor®.

Lopende projecten: Overijse, Tervuren, Herentals, Merksem, Mortsel, Hoevenen

 www.sikacomfortfloor.be

GENT | Sint-Lievenspoort

VEEL ELEMENTEN BEWAARD

DUURZAAM GERENOVEERD...

Door aan de oost-en westzijde telkens een doorsteek te voorzien, is de ingang van de school duidelijk zichtbaar en voelbaar gemaakt vanaf de Sint-Lievenspoortstraat. De historische kloostergangen zijn geoptimaliseerd via een grondige renovatie. Daarrond zijn functionele, flexibele en heldere klassen ingericht. Spectaculair is de turnzaal, want deze is ondergebracht in de voormalige kapel, mét respect voor de originele inrichting. Trappenhuizen, gewelven, trekkers en andere historisch waardevolle interieurelementen zijn maximaal bewaard. Ook de bakstenen gevels en hellende daken zijn zoveel mogelijk naar het oorspronkelijke ontwerp gerenoveerd.

In dit project stond duurzaam denken voorop. Mathieu Verougstraete: “Natuurlijk heeft zo’n pand zijn beperkingen op het vlak van energiebesparing. Niettemin konden we het verbruik minimaliseren dankzij de implementatie van de gepaste technieken. In dit project was ‘duurzaam’ bouwen echter toch voornamelijk geënt op het maximaal hergebruiken en valoriseren van wat er al was. En daar zijn we mooi in geslaagd, want BubaO is een school die er erg toekomstgericht uitziet, maar tegelijkertijd ook nog de ziel van het verleden met zich meedraagt.” ❚

Participanten aan het woord LAMEIRE FUNDERINGSWERKEN – PUTFUNDERINGEN Voor de bouw van de polyvalente zaal en de draagkrachtige laag die op -2 meter ten opzichte van het maaiveld start, moesten er op de binnenkoer van de speelplaats putfunderingen worden geplaatst. Dit werk werd gerealiseerd door Lameire Funderingswerken uit Eeklo. Nadat ze in 1974 startte als specialist in grondwerken, legt deze firma zich intussen ook toe op beschoeiingswanden (secanspalen, soilmix, berliner), putpaalfunderingen, grondankers ... Projectleider en preventieadviseur Tim Vyncke: “In de BubaO School plaatsten we twintig ronde putten met een diameter van 100 cm en een diepte van 2,7 meter. De grote moeilijkheid was dat de betonpomp niet dichtbij de putten kon staan en dat er dus doorheen de ingang moest worden gepompt. Dit zorgt er in combinatie met de toch wel speciale locatie voor dat de BubaO School een van de bijzonderste projecten is die we al hebben gerealiseerd.”

BubaO is een school die er erg toekomstgericht uitziet, maar die tegelijkertijd ook nog de ziel van het verleden met zich meedraagt.

DURV – GEVELBEKLEDING EN SCHRIJNWERK

Durv uit Zottegem toonde in de BuBaO School wat ze waard is, want met de gevelbekleding en het schrijnwerk zette er ze een sterk staaltje van vakwerk neer. Zaakvoerder Peter Lootens: “Het was geen evident project vanwege de spits- en korfbogen. Ook het perfect afstemmen van de wandbekleding met de doorgangen, passerelle en de gevel van de binnenkoer vereiste flink wat rekenwerk. Vandaar dat er aan dit project een tweetal maanden voorbereiding vooraf is gegaan.” Voor de ramen en deuren koos Durv voor het Sapa Avantis 70 Ligna-profielen. Daarnaast paste het Eternit toe voor gevebekleding. “Voor ons was dit de beste oplossing om de nodige isolatie te plaatsen en de oneffenheden in de oude muren weg te werken”, aldus Peter Lootens. “Door de hoge moeilijkheidsgraad en het schitterende resultaat is BuBaO een referentie die we met trots op ons lijstje plaatsen.”

Industrielaan 11 | 9620 Zottegem | www.durv-nv.com

TECHNISCHE FICHE Bouwheer Scholen van Morgen (Brussel) Architect evr-Architecten + Callebaut Archtecten (Gent) Hoofdaannemer Jan De Nul – Van Laere (Zwijndrecht)

Industrielaan 11 | 9620 Zottegem | www.durv-nv.com BOUWEN AAN VLAANDEREN | 43

IU M

• MAD

LG I U M • M

• M A DE IN B

I N B E LG I

The Village - Leuven VIVES - Kortrijk

Flint - Leuven Socri - Kortrijk

PROJECT DESIGNVLOEREN VOOR INDRUKWEKKENDE RUIMTES • Eindeloze creativiteit • Warm & gezellig • Synchroon houtreliëf (Embossed in Register techniek) • 100% identieke plinten

Aan de slijtlaag wordt een extra Crosslink-slijtlaag toegevoegd. Dit proces zorgt voor een sterkere, stabielere en duurzamere slijtlaag.

• Matte ﬁnish • Vlekbestendig • Watervast • Geluiddempend • Perfecte dimensionele stabiliteit

projectsbelux@moduleo.com www.moduleo.com

Voldoen aan de printbehoeften van de AEC-bedrijfstak

Hoe nieuwe technologie de productie van kwalitatief hoogwaardige prints efficiënter en voordeliger maakt

Thomas Valjak, EMEA Head of Large Format Printing HP Inc in het Graphics Experience Center in Barcelona

Reprobedrijven spelen een cruciale rol bij het vermenigvuldigen van kwalitatief hoogwaardige technische tekeningen en andere documenten voor AEC-klanten. Denk daarbij aan bouwen constructietekeningen, renderings en gevouwen en afgewerkte offertepakketten met alle tekeningen en technische informatie die nodig is om een project te voltooien. Hoewel een groot aantal technische AEC-documenten traditioneel in zwart-wit werd geproduceerd, worden prints in kleur steeds meer een onontkoombare voorwaarde. De overgang naar kleur kan worden toegeschreven aan de overtuiging dat kleur de communicatie en bruikbaarheid verbetert en indirect tijd en kosten bespaart in het gehele traject van offerte, ontwerp en constructie

Als snelheid belangrijk is Werkstromen stroomlijnen is maar een manier om doorlooptijden te verkorten, maar het verhogen van de snelheid van de printers is zeker niet minder essentieel. In 2015 bracht HP de onovertroffen snelheid van de PageWide-technologie ook naar printen op grootformaat. De HP PageWide-technologie werkt met tienduizenden minuscule druppelopeningen op een stationaire printbalk, en niet meer met een heen-en-weer bewegende printkop. Het resultaat daarvan is een printsnelheid van tot wel 30 A1-pagina’s per minuut. In plaats van twee afzonderlijke apparaten kan met dezelfde printer zowel zwart-wit als kleur worden afgedrukt, en de kleurenprints kunnen worden geproduceerd tegen dezelfde kosten als zwart-wit. Bovendien wordt het voor bedrijven mogelijk om nieuwe grafische toepassingen aan te bieden, zoals bijvoorbeeld tijdelijke posters voor winkels en landkaarten.

Complexe werkstromen elimineren Veel reprobedrijven gebruiken een led-printer voor monochrome afdrukopdrachten en een inkjetprinter voor kleurenwerk. Om zowel zwart-wit- als kleurafdrukken te produceren, naast offertesets die bestaan uit een combinatie van klein- en grootformaatpagina’s, zijn ze afhankelijk van een breed scala aan printhard- en software. Dat heeft vaak geleid tot inefficiënte processen met hogere kosten en werkstromen met steeds meer afzonderlijke stappen. Omdat AEC-klanten steeds vaker worden geconfronteerd met kortere doorlooptijden voor projecten, wordt de druk op reprobedrijven om zowel kwalitatief hoogwaardige prints als snelle levertijden te bieden ook steeds hoger. Automatisering is een van de belangrijkste factoren voor een soepeler en sneller printproces. Technologie, zoals end-toend werkstroomsoftware, gecombineerd met randapparatuur zoals in-line vouwstraten, maakt het afdrukbeheer efficiënter. Daarnaast kunnen automatische detectie en correctie van beschadigde PDF-bestanden, automatische selectie van klein- en grootformaatpagina’s en proefdrukken controleren op het scherm allemaal bijdragen tot het verminderen van de werkvoorbereidingstijd met tot wel 50 procent. Daardoor blijft er meer tijd over om meer opdrachten te verwerken. Gemakkelijk te gebruiken werkstroomsoftware, zoals SmartStream van HP, kan reprobedrijven helpen beter om te gaan met personeelswisselingen, omdat die de noodzaak vermindert om nieuwe medewerkers op te leiden voor complexe handelingen.

De HP PageWide-printkoppen zijn gebaseerd op de bewezen HP Thermal Inkjet-technologie en zijn ontworpen voor een lange levensduur. Het betrouwbare druppelspuitsysteem vermindert kwaliteitsdefecten door verstopte druppelopeningen. Geautomatiseerd printkoponderhoud en kalibratie, inclusief druppelopeningcompensatie, zorgen voor betrouwbaarheid en minimale downtime voor onderhoud. Printbalk

Gedrukt in een doorgang

HP 841 PageWide XL-printkopmodule

Onderhoudsstation

Kosten onder controle De tijden dat er een led- en een inkjetprinter naast elkaar stonden zijn voorbij voor aanbieders van printdiensten die willen voldoen aan de eisen van AEC-klanten. Het is nu mogelijk om zowel kleuren- als zwart-witprints te maken tegen lagere kosten dan ooit. Daardoor wordt het eenvoudiger om te voldoen aan de steeds hoger wordende verwachtingen van klanten, en tegelijkertijd het resultaat onder de streep te verbeteren. Aanvullende informatie onder hp.com/go/pagewidexl

Prestatiebevorderende middelen op scholen? We doen er alles aan om de prestaties van leerlingen te bevorderen. Uit onderzoek is gebleken dat de schoolresultaten aanzienlijk beter worden door de leefomgeving op de school. Met vloeren van Bolidt bijvoorbeeld. Minder contactgeluid, meer demping, onbegrensde mogelijkheden qua kleur en vorm. En dan hebben we het nog niet eens over onderhoud en duurzaamheid.

www.bolidt.nl

BEDRIJFSPRESENTATIE | Bolidt

Tekst en beeld | Bolidt

VLOERAFWERKING BESTAND TEGEN DUIZENDEN VOETEN Met het Bolidtop® 700 Collegesysteem heeft Bolidt Kunststoftoepassing onlangs een geheel nieuwe toepassing voor vloeren in onderwijsgebouwen geïntroduceerd. Het harde, gesloten oppervlak met terrazzoachtig uiterlijk zorgt ervoor dat stof, vuil en andere resten niet in de vloerbekleding dringen. Bolidtop® 700 College is behalve modern en fris dus ook uiterst voordelig en onderhoudsvrij. Bolidtop® 700 College is er in een aantal nieuwe aantrekkelijke kleurstellingen die Bolidt in samenwerking met architecten voor scholenbouw heeft ontwikkeld. Bolidtop® 700 College heeft door de speciale samenstelling en vulstofopbouw, alsook door de mechanische manier van aanbrengen en verdichten, een terrazzoachtig uiterlijk.

HYGIËNE Het harde gesloten oppervlak van Bolidtop® 700 College zorgt ervoor dat vuil, stof en etensresten niet

Bolidtop® 700 College heeft door de speciale samenstelling en vulstofopbouw, alsook door de mechanische manier van aanbrengen en verdichten, een terrazzoachtig uiterlijk. in de vloer kunnen dringen, maar dat ze óp de vloer blijven liggen (en dus gesignaleerd worden), zodat deze optimaal gereinigd kan worden en te allen tijde schoon blijft. Een goede hygiëne is van groot belang ter voorkoming van infectieziektes als griep, kinkhoest, roodvonk, enzovoort. Maar een schone vloer

draagt eveneens bij tot een beter leefcomfort voor mensen met aandoeningen aan de luchtwegen, zoals astma en bronchitis. Op de Bolidtop® 700 College worden geen was- of beschermlagen aangebracht, die vaak een bron van vuilaanhechting blijken te zijn. Ook dit belangrijke aspect draagt bij tot een gezondere leef-, leer- en werkomgeving. Uit onderzoek is gebleken dat het ziekteverzuim in het onderwijs met maar liefst 20 tot 30 % teruggedrongen kan worden via een verbetering van de hygiënische omstandigheden.

STOOT- EN KRASVAST

Het systeem is extreem stoot- en krasvast en heeft een lange levensduur – de vloer gaat gemakkelijk twintig jaar mee.

In een onderwijsgebouw gaan er dagelijks duizenden voeten over de vloer. Bolidtop® 700 College is hierop berekend. Het systeem is extreem stoot- en krasvast en heeft een lange levensduur – de vloer gaat gemakkelijk twintig jaar mee. Bovendien is de kunststofvloerafwerking zeer onderhoudsvriendelijk. Behalve het dagelijks reinigen is er geen extra onderhoud in de vorm van waslagen of polymeren nodig. Bolidt garandeert onderwijsinstellingen zelfs dat er voor een langere periode geen onderhoudskosten aan de vloer verbonden zijn. Deze enorme besparing maakt het Bolidtop® 700 College systeem zeer aantrekkelijk ten opzichte van de meer traditionele vloerafwerkingen, die voor scholen de nodige periodieke onderhoudskosten met zich meebrengen. ❚

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 47

VILVOORDE | OLV-College

In het OLV-College in Vilvoorde kwam een volledige nieuwbouw als uitbreiding op het bestaande schoolgebouw.

Tekst | Jens Demets

Beeld | Koen van Buggenhout

TECHNOLOGIE BOVEN IN HET ONZE-LIEVE-VROUWECOLLEGE VILVOORDE Een vlot bouwproject voor een snelle vervanging van oude schoolgebouwen. Ook het OLV-College in Vilvoorde had nood aan een grondige facelift. Het Scholen van Morgen-programma schoot te hulp en voorzag in een nieuwbouw van 2.002 vierkante meter met klaslokalen, sanitair en technische ruimtes. Dankzij moderne innovaties genieten leerlingen voortaan van hedendaagse en comfortabele klaslokalen. Het project aan de Spiegelstraat was in handen van aannemer Denys. De opdracht was duidelijk: een volledige nieuwbouw als uitbreiding op het bestaande schoolgebouw. Van de 665 leerlingen namen 270 studenten hun intrek in de nieuwe D-blok. Op het gelijkvloers zijn het leerlingensecretariaat, het sanitaire blok, de vergaderzaal en het directiebureau ondergebracht. Op de verdiepingen bevinden zich twintig klas- en vaklokalen. Van een labo tot een biologielokaal: alle klassen zijn voorzien van de meest technische hoogstandjes.

“Comfort voor de leerlingen: daar streefden we naar. Zo installeerden we een modern ventilatiesysteem in het labolokaal. Boven de ramen bevinden zich ventilatieroosters met een geïntegreerd sturingsysteem, C+ genaamd. Wanneer de temperatuur van de ingezogen lucht lager is dan 16 ° Celsius, warmt het systeem de lucht automatisch op. Zo krijgen de leerlingen nooit een koud gevoel in de winter.” Het OLV-College zorgde voor een primeur: het was de eerste school die voor dit ventilatiesysteem koos.

TECHNISCHE SNUFJES

Het technisch vernuft in de lokalen gaat nog veel verder. Er is draadloos internet in het ganse gebouw

Projectleider Tom Vanderbeken van Denys legt uit:

48 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

INTERACTIEVE BEAMERS

en in verschillende klassen zijn ook interactieve beamers voorzien. De school zet daarnaast sterk in op het tabletproject. Dankzij de elektrische oplaadpunten in de klas kunnen leerlingen de tablets opladen tijdens de lespauzes. Wat dit project verder nog speciaal maakt, is de keuze voor een gietvloer van 1700 vierkante meter. “Uitzonderlijk voor een schoolgebouw”, aldus projectleider Tom Vanderbeken. “Dat zie je meer in sporthallen of moderne woningen. Esthetisch ziet het er goed uit. Bovendien blijft de vloer altijd glad en blijven oneffenheden achterwege.” Een andere troef na de make-over: de nieuwbouw vormt het zwaartepunt van het college. Aan één aansluiting heeft de school genoeg voor gas en elektriciteit.

VILVOORDE | OLV-College

De realisatie van het project nam meer dan een jaar in beslag. En met succes. Het resultaat mag er zijn en voor elke hindernis was er een oplossing. “Alles is heel vlot verlopen. Van de eerste tot de laatste dag. Alleen in het begin liepen we wat vertraging op. De oude kelders lagen nog onder de school, dus die moesten er eerst uit. Maar het was enorm fijn om met het hele team de schouders onder dit project te zetten”, besluit Vanderbeken. ❚

TECHNISCHE FICHE Het technisch vernuft in de lokalen is groot. Zo werd in dit labolokaal een interactieve beamer voorzien.

Bouwheer Scholen van Morgen (Brussel) Architect L&A Architects-Engineers (Anderlecht) Hoofdaannemer Denys (Wondelgem)

Building Works

w w w. d e ny s . c o m Bouwen aan Vlaanderen SVM v2.indd 1

13/09/2016 12:17:52

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 49

KNOKKE-HEIST | De Pluim ONDERWIJS Tekst | Els Jonckheere

Beeld | NL Architects

Passieve school verenigt eenheid met plaats voor individu De kleuters en scholieren van de voormalige school De Vonk, afdelingen E. Verheyestaat en Zevenkote, mochten op 1 september dit jaar starten in de gloednieuwe school ‘De Pluim’, die gebouwd werd op een polderweiland in de Kragendijk. In het ontwerp combineerde de architect ‘eenheid’ met plaats voor het individu, terwijl flexibiliteit de rode draad vormt. Tevens is er bewust gekozen voor een passief gebouwconcept met nachtventilatie, een luifel als geintegreerde zonnewering, een grijswatercircuit en een groendak. Het Nederlandse NL Architecten ontwierp een school die ‘flexibel’ kan worden ingericht, met het oog op nieuwe vormen van onderwijs. Naast de traditionele klaslokalen zijn er ook tal van werkplekken voorzien. De flexibiliteit is doorgetrokken naar de polyvalente zaal die fungeert als turnzaal, maar die ook tot theater, feestzaal of ontmoetingsruimte kan worden omgevormd. Architect Walter Van Dijk: “Deze zaal bevindt zich centraal in de school en verbindt alle functies dankzij een rondgang.” De school is opgetrokken in één bouwlaag. Walter Van Dijk: “Dit creëert een gevoel van ruimte, maar maakt ook dat alle binnenruimtes een directe relatie met buiten hebben. Vandaar dat we klaslokalen rondom een overdekte binnenplaats hebben geplooid. Een kast van anderhalve meter hoog met glas erboven vormt de interface met het plein, waar zich een blok met bergingen en het sanitair bevindt. Door de grillige vorm ontstaan een soort nissen en wordt de gang een werkplek. Er zijn ook geen doodlopende gangen: alle circulatie gebeurt via een serie van geschakelde circuits. Omdat het complex 50 cm in de grond verzonken is, ontstaat een lambrisering die voor intimiteit zorgt, terwijl het glas erboven ruimte creëert.”

De architect ontwierp een school die ‘flexibel’ kan worden ingericht, met het oog op nieuwe vormen van onderwijs.

PASSIEFBOUW VERSUS VLIESGEVELS Het gebouw bestaat uit vijf met elkaar verbonden delen, die samen iets meer dan 3.000m² grondoppervlakte van het terrein (7.500m²) innemen. Kenmerkend zijn vooral de nagenoeg volledig doorlopende buitengaanderij, die uit zachtbeige kolommen, vloer en luifeldelen bestaat, de centraal geplaatste sporthal en de vulkaan, een kegelvormig volume dat zich boven het dak van de lagere school profileert. Om openheid te creëren, bestaat 1 de gevel voor meer dan 80% uit hout-aluminiumvliesgevelelementen, in combinatie met opengaande schrijnwerkdelen.

Omdat het complex 50 cm in de grond verzonken is, ontstaat een lambrisering die voor intimiteit zorgt, terwijl het glas erboven ruimte creëert.

Duurzaamheidsconcept 1 2 3 4 5 6 7

Nachtventilatie Groen dak Grijs water Daklicht Veranda Houten kozijnen Extra isolatie

3 7

50 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

KNOKKE-HEIST | De Pluim ONDERWIJS

Participanten aan het woord TOTAAL RENOVATIE DELRUE – PLAFOND- EN WANDBEKLEDING

De ‘vulkaan’ bestaat in wezen uit gebogen stalen spanten waarin diverse vlakdakramen (in de zijvlakken) en één groot schrijnwerkgeheel (bovenaan) – de lantaarn – geïntegreerd zijn. De gesloten delen zijn afgewerkt met bronskleurige geëxtrudeerde aluminiumgevelbeplating. De firma MBG, afdeling van CFE Bouw Vlaanderen, stond in voor de sleutel-op-de-deurrealisatie van dit project. Projectleider Timothy Debaets: “Waar de structuur van het gebouw vrij eenvoudig is, geldt het omgekeerde voor de vulkaan. Deze bestaat in wezen uit gebogen stalen spanten waarin diverse vlakdakramen (in de zijvlakken) en één groot schrijnwerkgeheel (bovenaan) – de lantaarn – geïntegreerd zijn. De echte uitdaging lag echter in de realisatie van de eisen inzake passiefbouw. Vooral de vliesgevel vereiste een doorgedreven studie, alsook blijvende aandacht en zorg tijdens de uitvoering van alle technische details. Bijkomende moeilijkheid was de afwerking van alle aansluitingen, bevestigingen en/of dichtingen, zodat deze de strakke lijnvoering van het ontwerp aan binnen- en buitenkant niet zouden doorbreken.” ❚

De plafond- en wandbekleding in De Vonk wordt gerealiseerd door Totaal Renovatie Delrue (Oostende). Deze spin-off van Pleisterwerken Delrue JP specialiseert zich in droogbouw en de renovatie/afwerking van de buitenschil. Hoewel de firma pas op 1 januari dit jaar werd opgericht, kan ze al enkele mooie referenties voorleggen, zoals Manege Ruitershof in Bredene, Brouwerij De Halve Maan in Brugge en de nieuwe hoofdtribune van KV Oostende. In De Vonk installeerde ze naast de 400 m² bekleding van de vulkaan in geperforeerd gipskarton 375 m² verlaagde metalen lamellenplafonds, 120 m² verlaagde plafonds met geperforeerd gipskarton, 200 m² verlaagde brandwerende plafonds in gipskarton en 33 m² verlijmde akoestische plafonds. Daarnaast stond ze in voor diverse uitwerkingen in systeemplafonds (sanitaire ruimtes) en wanden/bekledingen in gipskarton.

TECHNISCHE FICHE Bouwheer Gemeente Knokke-Heist Architect NL Architecten (Amsterdam, Nederland) Hoofdaannemer MBG, afdeling van CFE Bouw Vlaanderen (Antwerpen)

MBG staat voor een gedegen, correcte en kwalitatieve realisatie van al uw bouwprojecten. Daarbij bieden wij u op maat gemaakte samenwerkingsformules. Onze ervaring en knowhow geven u de garantie voor het respecteren van budgetten, termijnen, kwaliteit, veiligheid en duurzaamheid. www.mbg.be BOUWEN AAN VLAANDEREN | 51

Laat je verrassen door de prijs van een echt platdakvenster!

Een echt dakvenster: 100% glas !

Beschermend gehard vlak glas Superisolerende dubbele veiligheidsbeglazing

Optimale akoestische en thermische isolatie

Volledige oplossing vanaf € 505 *

* VELUX tarieven geldig vanaf 01.03.2016, publieke prijzen excl. BTW.

Plaats VELUX ook op platte daken.

Meer informatie en praktische installatiefiches op

pro.velux.be

EKE | Gemeentelijke basisschool ONDERWIJS

Tekst | Els Jonckheere

Beeld | Karsten Riedel Architecture

GEMEENTELIJKE BASISSCHOOL KRIJGT EXTRA KLASSEN In de dorpskern van Eke is de bestaande gemeentelijke basisschool onlangs uitgebreid om zeven extra klassen onderdak te bieden. Aan de kant van de speeltuin is het bestaande gelijkvloers aangevuld met een extra bouwlaag van 600 m2. Functioneel, eenvoudig en tijdloos zijn de sleutelwoorden die deze uitbreiding omschrijven. Maar dankzij haar warme afwerking brengt ze ook esthetische fleur. Om maximaal van de bestaande groenzone te kunnen genieten, werd het gebouw niet horizontaal, maar verticaal uitgebreid. De bovenbouw is opgetrokken in een houten structuur. Ir-architect Karsten Riedel: “Dit was de ideale oplossing om gewicht te besparen. Bovendien konden we op die manier met prefabelementen werken, wat toeliet om het project op amper elf maanden te realiseren. De kroonlijst- en nokhoogte van de bestaande gebouwen zijn overgenomen, zodat er één schoolgeheel ontstond.”

ACCENT OP ECOLOGIE De extra verdieping werd aan de buitenkant afgewerkt met natuurkleurige Thermowood-lamellen. Karsten Riedel: “Dit kadert in het ecologische bewustzijn

dat de rode draad in dit bouwproject vormde. Thermowood wordt immers gekookt, waardoor het bestand is tegen vocht en schimmelvorming. Daarom is het een perfect ecologisch alternatief voor tropisch hout.” Binnenin werd voor een droge uitbouw met voornamelijk gipskartonplaten gekozen om wateroverlast boven de bestaande klaslokalen op de gelijkvloers te voorkomen (bijvoorbeeld door pleisterwerken). Alle lokalen kregen ook akoestische plafonds en leds.

CIRCULATIE: EEN UITDAGING De klaslokalen zijn tussen 55 en 94 m² groot. Om de functionaliteit te vergroten, kunnen twee lokalen aan de kant van het speelplein verenigd worden tot één groot klaslokaal of polyvalente ruimte. ›

De extra verdieping is aan de buitenkant afgewerkt met natuurkleurige Thermowood-lamellen.

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 53

RESITRIX met kwaliteitslabel Het keurmerk â&#x20AC;&#x2DC;warranty by I.R.S-Btechâ&#x20AC;&#x2122; vormt in combinatie met de correct gevolgde plaatsingsinstructies de waterdichte garantie voor een juiste uitvoering van uw platte dak.

Vraag het Certificaat van Goede Uitvoering voor uw werf Uitgevoerde werken worden opgevolgd in functie van het Certificaat van Goede Uitvoering. Een engagement van de dakwerker aan de bouwheer en aan de architect. Vraag uw garantiecertificaat online aan op

www.resitrix-garantie.be

Europalaan 73 | BE-9800 Deinze T +32 (0)9 321 99 21 | F +32 (0)9 371 97 61 | info@resitrix.be | www.resitrix.be

ADV_197x130_Resitrix_NL.indd 1

13/09/16 11:54

PROFESSIONAL KITCHENS

Wavre Zoning Wavre Nord Avenue Eiffel 8, B-1300 Wavre T +32(0)10 47 12 12 F +32(0)10 47 12 24 E info@sabemaf.be W www.sabemaf.be

Erembodegem Industriezone Zuid III Industrielaan 4, B-9320 Erembodegem T +32(0)53 70 98 07 F +32(0)10 47 12 24 E info@sabemaf.be W www.sabemaf.be

EKE | Gemeentelijke basisschool ONDERWIJS

‘Functioneel, eenvoudig en tijdloos zijn de sleutelwoorden die de uitbreiding omschrijven’

De bovenbouw is opgetrokken in een houten structuur: de ideale oplossing om gewicht te besparen.

Participanten aan het woord I.R.S-BTECH – DAKAFDICHTING Het bestaande blok is met de uitbreiding verbonden via een overdekte passerelle uit staal. Karsten Riedel: “De grote uitdaging bij het ontwerp bestond erin de interne circulatie te handhaven. Alle leerlingen moeten zich zonder opstroppingen naar de leslokalen kunnen begeven en bij regen of winterkou beschutting kunnen vinden in de gangen. Daarom hebben we de klaslokalen langs een centrale beglaasde gang gepositioneerd. De scheidingsmuur verspringt, waardoor we ingebouwde kasten konden voorzien. Het bestaande blok verbonden we met de uitbreiding via een overdekte passerelle uit staal. Hierop sluit ook de metalen luifel uit de eerste bouwfase aan. Deze was overgedimensioneerd en fungeert nu als tweede evacuatieweg.”

ZUINIG MET ENERGIE Om het gebouw zo energiezuinig mogelijk te maken, hield de architect bewust rekening met de zoninval, om tijdens de winter- en de overgangsperiode zoveel mogelijk van de zonnewinsten te kunnen genieten. Voorts werd de uitbreiding geïsoleerd met 25 cm rotswol. Karsten Riedel: “Deze is grotendeels gerecupereerd uit de zolder die voor dit project is afgebroken. Op die manier konden we de afvalberg en de CO2-uitstoot van het transport tot een minimum beperken.” Een grote luchtgroep zorgt voor voldoende frisse lucht in de nieuwe en in de vijf bestaande klaslokalen. Het gaat om een uitvoering met een warmtewiel, zodat warmterecuperatie mogelijk is. Het gebouw wordt trouwens verwarmd met de bestaande gascondensatieketel, die recent vernieuwd is. ❚

Het dak van de gemeentelijke bassischool is afgewerkt met RESITRIX EPDM-dakrubber van I.R.S.-Btech. I.R.S-Btech fungeert als Europees distributieplatform van CarlisleEPDM-rubber en vermarkt jaarlijks ongeveer vijf miljoen m² dakbedekking in Europa: complete waterdichtingssystemen voor zowel nieuwbouw als renovatie. Sales manager Jelle Coeck: “In de gemeentelijke basisschool is 700 m² eenlaagse RESITRIX SK W-dakafdichting geplaatst, een afdichtingsbaan met een toplaag in gewapend EPDM-rubber en een cachering onderaan in zelfklevend SBS-hoogpolymeer. RESITRIX SK W is een wortelvaste waterafdichting (FLL-gecertificeerd), geschikt voor groendaken. De naden van de dakbanen worden gelast met hete lucht. Deze bedekking is bestand tegen extreme weersomstandigheden, waardoor ze een levensduurverwachting van minstens vijftig jaar heeft. In dit project zijn ook twee lichtkoepels van 60 x 60 cm geïntegreerd. De afwerking bestond uit het plaatsen van de dakranden en multiplexoversteek, en het inkleven van vier lichtstraten. Ten slotte hebben we er twee lagen Alulon MF-coating op aangebracht, waardoor het dakoppervlak een zilvergrijze kleur kreeg, de zonweerkaatsing afneemt, mos- en algengroei geen kans krijgen en het regenwater helder blijft om te recupereren.” I.R.S-Btech zorgt voor een harmonie tussen het juiste technische product en de vakkennis van de dakwerker, in samenspraak met de architect en de bouwheer.

TECHNISCHE FICHE Bouwheer Architect Hoofdaannemer ruwbouw en afwerking Hoofdaannemer technieken

Gemeente Nazareth Karsten Riedel (Nazareth) Casadomus (Merendree) Steurbaut Gebrs (Maarkedal)

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 55

WILRIJK | topsportschool ONDERWIJS

Tekst | Els Jonckheere

Beeld | AG VESPA - Bart Gosselin

LEERLINGEN ANTWERPSE TOPSPORTSCHOOL BETREKKEN UNIEK GEBOUW Op 1 september mochten de leerlingen van het Stedelijk Lyceum Topsport Antwerpen hun klascontainers inruilen voor een ‘echt’ schoolgebouw. En wat voor één! De topsportschool biedt niet alleen het neusje van de zalm op het vlak van sportinfrastructuur. Het is tevens een architecturaal hoogstandje dat op kunstzinnige wijze een geslaagde link legt met de Fort VI-site. Het Stedelijk Lyceum Topsport stoomt talentvolle jongeren klaar voor een carrière in het voetbal, tennis, zwemmen, judo, snowboarden, taekwondo en basketbal. De leerlingen combineren er twaalf uur sport op hoog niveau met twintig uur algemene vorming. De school kent veel succes en telt intussen meer dan 190 leerlingen. Voor het ontwerp van de nieuwe uitvalsbasis lanceerde de Vlaams Bouwmeester een Open Oproep. Het was Compagnie O Architecten dat de

opdracht toegekend kreeg. “Dit ontwerp was verfijnd, met een sterk karakter”, aldus Anke Tutelaars, projectleider bij AG VESPA, het autonoom gemeentebedrijf voor vastgoedbeheer en stadsprojecten in Antwerpen, dat als gedelegeerd bouwheer fungeerde voor het AG Stedelijk Onderwijs Antwerpen. “Bovendien vonden de architecten het juiste evenwicht en wisten ze het project te koppelen aan de erg complexe randvoorwaarden inzake het militair erfgoed en de omliggende biotoop.

De sokkel begint op het Paradeplein aan het zesde Brialmontfort en schuift gedeeltelijk in het glacis. De schoolschijf bevat een glazen gordijngevel waarachter zich stelselmatig geïsoleerde panelen bevinden.

56 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

WILRIJK | topsportschool ONDERWIJS

‘De architecten ontwierpen een gebouw dat zich als nieuwe en extra pion binnen de constellatie van Fort VI manifesteert’ Daarnaast integreerde het ontwerp zich op interessante wijze in het glacies (helling binnen het fort), waardoor de inkom van de school op een logische wijze gescheiden wordt van de publieke delen.”

SOKKEL ALS GROTE CONSTRUCTIEVE UITDAGING Compagnie O Architecten ontwierp een gebouw dat zich als nieuwe en extra pion binnen de constellatie van Fort VI manifesteert. Vandaar dat er sprake is van een dubbele verwijzing naar gekende militaire strategiën: de ‘stealth-logica’ voor de sokkel en de ‘reflectie’ voor de schijf met de klaslokalen. De sokkel begint op het Paradeplein aan het zesde Brialmontfort en schuift gedeeltelijk in het glacis. Het is een introvert monolitisch blok dat, naast de evidente militaire connotatie met een bunker, ook voor ruimtelijke autonomie zorgt. De sokkel lijkt net een sculptuur door zijn verschillende schuine vlakken uit beton, dat trouwens ter plaatse werd gestort. Technisch een erg grote uitdaging, volgens hoofdaannemer Democo uit Hasselt. “Schuine wanden bouwen is nooit gemakkelijk”, vertelt projectleider Bart Slootmaekers. “Het vraagt bijzondere technieken op het vlak van bekistingen en het afschoren van deze bekistingen. Aangezien Democo al 39 jaar actief is in de realisatie van complexe bouwprojecten en al veel speciale ontwerpen naar de praktijk vertaalde, beschikken we op dit vlak gelukkig over een grote expertise en ruime ervaring.”

In de sokkel zijn onder meer een judo- en taekwondozaal en een fitnessruimte met krachtzaal ondergebracht.

OOK VOOR EXTERNE PARTIJEN In de sokkel zijn de sporthal, de judo- en taekwondozaal, een fitnessruimte met krachtzaal, kineruimtes en de cafetaria annex refter ondergebracht. Het beton wordt niet alleen structureel, maar ook architecturaal ingezet. In de zware, expressieve zichtbetonnen wandstructuur zijn vouwen geïntegreerd. De kolommen van de sportzaal hebben een specifieke vormgeving en het betondek, uitgevoerd met een gewichtsbesparende wafelstructuur, is ruimtebepalend voor de judozaal. Het ontwerp laat trouwens toe dat verschillende gebruikers tegelijkertijd kunnen sporten en maakt dat de infrastructuur ook toegankelijk is voor externe partijen (lokale sportclubs, sportfederaties, UA-studenten ...). ›

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 57

WILRIJK | topsportschool ONDERWIJS

SCHOOL MET KALEIDOSCOOP-LOOK

Een stalen structuur, opgebouwd met verdiepingshoge stalen spanten, staat in voor de grote overspanning van de sportzaal.

Boven de sokkel is een structurele ‘schijf’ aangebracht waarin het schoolgebeuren zich organiseert. Een stalen structuur, opgebouwd met verdiepingshoge stalen spanten, staat in voor de grote overspanning van de sportzaal en kraagt tevens een tien meter boven de fitness- en judozalen uit. Bart Slootmaekers: “Elk spant heeft een lengte van 50 meter en een hoogte van 4,60 meter. Ze werden in twee delen naar de werf vervoerd via uitzonderlijk nachttransport, vervolgens tot één deel van 32 ton geassembleerd en dan met een zware mobiele kraan van 700 ton op hun definitieve positie getild.” Zo vormen de sokkel en schijf een complementair geheel: massa en structuur zijn samen één gebouw. Compagnie O Architecten zocht trouwens ook naar een andere verschijningsvorm van een passiefhuisstandaard. In plaats van massa met een aantal beperkte openingen werd de schoolschijf een glazen gordijngevel waarachter zich stelselmatig geïsoleerde panelen bevinden. “Ook dit was een serieuze uitdaging”, aldus Bart Slootmaekers. “De combinatie van passiefbouw en glasgevel vraagt immers een minutieuze afwerking om tot de benodigde luchtdichtheid te komen. Aangezien de beglazing naargelang de lichtinval en de oriëntatie aan andere eisen moest voldoen, varieert de gevel van licht transparant naar volledig spiegelend. Uiteindelijk hebben we het beoogde resultaat kunnen verwezenlijken dankzij de toepassing van verschillende soorten glas.”

ECOLOGISCH, INSPIRATIEVOL EN COMFORTABEL Zoals aangegeven, is de topsportschool een ‘passief gebouw’. Op de luifel zijn PV-panelen geïnstalleerd, en het dakoppervlak wordt gebruikt voor regenwaterrecuperatie. Andere ingrepen zijn de plaatsing van driedubbele beglazing, warmterecuperatie van het afgevoerde douchewater en energiezuinige verlichting. Anke Tutelaars: “AG VESPA is bijzonder trots op de realisatie van de topsportschool. Het is zonder twijfel een inspirerende omgeving waar jonge, beloftevolle studenten zich optimaal kunnen voorbereiden op de volgende Olympische Spelen.” ❚

58 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

Het beton van de sokkel werd niet alleen structureel, maar ook architecturaal ingezet.

TECHNISCHE FICHE Opdrachtgever Gedelegeerd bouwheer Architect Hoofdaannemer

AG Stedelijk Onderwijs Antwerpen en Stad Antwerpen AG VESPA (Antwerpen) Compagnie O Architecten (Gent) Democo (Hasselt)

WILRIJK | topsportschool ONDERWIJS

Participanten aan het woord EUROBOX CONTINENTAL – LOCKERS Het is evident dat de Topsportschool nood heeft aan een infrastructuur die bezoekers toelaat om hun spullen veilig op te bergen. Er werden meer dan 250 lockers geïnstalleerd, verdeeld over een tiental lockerblokken die geïntegreerde ruimtes voor brandhaspels, vuilbakken en kapstokken bevatten. De Topsportschool koos voor Eurobox Continental, dat met zaakvoerders Baudouin Schreinemacher en Frederik Van Steenbergen in de industrie een stevige reputatie inzake scheidingswanden geniet en in scholen tevens een referentie voor lockers is geworden. Baudouin Schreinemacher: “Onze troef op het vlak van lockers is zonder twijfel de geboden kwaliteit. Onze oplossingen zijn immers speciaal voor scholen ontworpen. Naast lockers met sleutels hebben we een gamma ‘Smart Lockers’ met elektronische sluiting die het veilig opbergen van gegeerde voorwerpen toelaten – zonder sleutel, uiteraard. Deze hebben twee bijkomende troeven: ze kunnen worden gehuurd, wat voor scholen erg interessant is omdat het budget dan beperkt blijft én omdat er geen gedoe met zoekgeraakte sleutels is. Tot slot biedt Eurobox Continental een ruime keuze aan kleuren en maatoplossingen. De Topsportschool was voor ons een belangrijk project, aangezien we er konden bewijzen dat robuuste schoollockers op een budgetvriendelijke manier harmonieus in een gebouw kunnen worden geïntegreerd.”

Als specialist in schoollockers weet Eurobox als geen ander waar uw verwachtingen liggen: u heeft nood aan stevige lockers, handig in gebruik en vooral: géén gedoe met sleutels. Daarom ontwikkelde zij voor u een electronisch slot dat werkt met een kaartlezer. Bovendien heeft u de keuze om de lockers plaatselijk, vanop afstand of via internet te beheren. Ook met uw budget werd rekening gehouden: met een huursysteem kunt u de investering tot een minimum herleiden. Tenslotte gaat Eurobox geen uitdaging uit de weg: samen met u ontwerpen wij de lockertoepassing die aan uw specifieke wensen voldoet.

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 59

OUR ENGINEERING MATTERS... Al meer dan 30 jaar ontwerpt Arcade, logistieke en industriĂŤle complexen wat resulteert in meer dan 130 referenties alleen al in de Antwerpse haven. Ons multidsiciplinair team staat garant voor een integrale begeleiding van elk bouwproject. Met als grootste troeven klantgerichtheid, flexibiliteit en kwaliteit helpen wij ook u graag in het verwezenlijken van uw toekomstig project. Industrieel design |Studies stabiliteit & technieken

http://www.arcadeÂeng.com

OOSTENDE | Atheneum Pegasus ONDERWIJS Tekst en beeld | Duco

Educatief pareltje met architecturale zonwering In het najaar van 2014 werd in de West-Vlaamse badplaats Oostende de eerste spade in de grond gestoken voor de bouw van een indrukwekkend schoolcomplex, kaderend in het DBFM-programma ‘Scholen van Morgen’. Om snel tegemoet te komen aan de gestage groei van Atheneum Pegasus konden de leerlingen en leerkrachten dankzij een nauwe samenwerking tussen de betrokken partijen al na amper een jaar hun intrek nemen in het hippe, langwerpige nieuwbouwvolume. Een zonweringssysteem met verticale lamellen draagt bij niet enkel bij tot de gezondheid van het binnenklimaat, maar bevordert ook de architecturale kwaliteit. Het ontwerp van de nieuwbouw was een kolfje naar de hand van Urban Platform, dat duurzaamheid, energiezuinigheid én aandacht voor het binnenklimaat als krachtlijnen aanhield. Hoewel design vaak duur is en de budgetten in de onderwijswereld meestal niet van die aard zijn dat er uniek architecturaal werk kan worden geleverd, bewees het in Atheneum Pegasus het tegendeel – met dank aan het ondersteunende DBFM-programma. Achter de fraaie gevel schuilt een multifunctioneel gebouw met twee grote blokken dat op een totale oppervlakte van 1920 m2 goed zeshonderd leerlingen kan onderbrengen. “Behalve gezegend met een karakteristieke architectuur is het nieuwbouwvolume vooral erg duurzaam, en daarbij komt nog het gezonde, comfortabele én energiezuinige binnenklimaat”, luidt het bij Tina Van Meenen, architecte bij het Brusselse bureau Urban Platform. “Dat er al jaren veel geroepen en geschreven wordt over de luchtkwaliteit in scholen, weten we allemaal. Maar als puntje bij paaltje komt, zien we weinig verbeteringen ontstaan. Daarom wilden we met Atheneum Pagasus een statement maken voor andere schoolbesturen, want het kan ook anders.”

KERS OP DE TAART

De fraaie nieuwbouw van Atheneum Pegasus toont aan dat scholenbouw en architecturale kwaliteit perfect samengaan.

“Dat het zonweringssysteem met verticale lamellen op architecturaal gebied iets gewaagder is dan een bekleding met doekzonwering, was de kers op de taart”, vindt architecte Tina Van Meenen.

Naast het luchtverwarmingssysteem en het ventilatiesysteem met warmterecuperatie bevordert ook de zonwering de luchtkwaliteit in het nieuwe volume. Uit de grondige zonweringsstudie (inclusief 3D-simulaties) kwam duidelijk naar voor dat een systeem met vaste, verticaal gemonteerde DucoSun Ellips 300-lamellen de meest geschikte oplossing was. “Dit zonweringssysteem, waarbij er gekozen werd voor een lamelbreedte van 300 mm, garandeert dankzij de optimaal bepaalde hellingshoek en het aantal lamellen niet enkel een maximum aan daglicht”, vervolgt de architecte. “Tevens zorgt DucoSun Ellips 300 ervoor dat zonnestralen de kans niet krijgen om rechtstreeks de binnenruimtes van Atheneum Pegasus op te warmen. Hierdoor wordt er steevast een gezonde én comfortabele leeromgeving gecreëerd, ongeacht de stand van de zon! Daarnaast is de keuze voor dit systeem ook ingegeven door het aantrekkelijke kostenplaatje en de gebruiksen onderhoudsvriendelijkheid. Dat deze oplossing op architecturaal gebied bovendien iets gewaagder is dan een bekleding met doekzonwering, was de kers op de taart.” ❚

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 61

DE PEN PLAATSNAAM | Projectnaam

Beeld: Jean Godecharle 62 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

DE PEN

Lieven Achtergael,

zaakvoerder Architecten Achtergael

We moeten steden leefbaarder maken Vooreerst bedank ik Lode Waes voor het doorgeven van ‘de pen‘. Samen startten we tien jaar geleden twee ambitieuze projecten op die zich nu in de eindfase bevinden: het Militair Hospitaal in Oostende en ‘t Groen Kwartier in Antwerpen. Allebei voormalige stadskankers die we transformeerden tot de huidige stadsankers. Wat we er vooral uit leerden, is dat openbare ruimte dé drager is voor nieuwe (binnen)stedelijke woonontwikkelingen. We zijn het er allen over eens dat we beperkter en compacter moeten bouwen. Maar dan moeten we wel iets in de plaats stellen: bruikbare, open ruimte waar mensen samenkomen, waar kinderen veilig spelen, waar een herkenbare identiteit verleend wordt aan een betekenisvol stadsdeeltje. Onze steden zijn van oudsher opgebouwd uit pleinen, straten en gebouwen. Gebouwen vervangen, restaureren, renoveren en verduurzamen we. Openbare ruimtes daarentegen weinig of niet. Nochtans bieden deze een garantie op stedelijke kwaliteit. Flaneren we allemaal niet graag door zuiderse dorpjes waar pleintjes uitnodigen om te verblijven, te genieten en rond te hangen? Nee, niet enkel door het mooiere weer. Op de een of andere manier slaagde men erin om die pleintjes ‘juist’ te maken: juist in de maatverhoudingen van de stedelijke ruimte en juist in de relatie tot het omringende weefsel en zijn gebruikers. Die pleintjes behoeven meestal geen fontei-

nen, dure tegels, exotische bomen of kunstwerken. Ze zijn er gewoon, alsof ze altijd al hebben bestaan. Als we mensen terug naar de stad willen brengen én in de stad willen houden, schuilt de uitgaging in het ‘juist’ en ‘correct’ vormgeven van onze publieke ruimte. Als ontwerpers stellen we vast dat het bij stadsontwerpwedstrijden zelden of nooit gaat over deze ‘correctheid’ van het publieke plein, over de noodzakelijke gevoelsmatige kwaliteit van publieke ruimte. Wél over parkeren, het aantal parkeerplaatsen, te veel of te weinig groen, onderhoud … Door de vele inbreidingsprojecten (ver)bouwen we vandaag de stad van morgen. Met grote bezorgdheid zien we een soort stedelijke verkavelingsdrift verschijnen, waarbij niet-bebouwde ruimtes in te veel gevallen gevaloriseerd worden als ‘nog te bebouwen’ of als ‘restruimte’, te weinig als potentiële openbare ruimte. Bij deze dus een dringende oproep aan alle overheidsinstanties, kwaliteitskamers en bouwmeesters: graag nog meer aandacht voor het bindmiddel van onze steden. Het lijkt vijf voor twaalf. Dank u.

De pen wordt doorgegeven aan Nicolas Bearelle, CEO van Re-Vive.

❚

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 63

BRUSSEL | Docks Bruxsel

Tekst | Bram Souffreau

Beeld | BESIX

DOCKS BRUXSEL BAADT IN RIJKE ARCHITECTUUR Langs de oevers van het Willebroekkanaal, aan de Brusselse Van Praetbrug, opende op 20 oktober het winkelcentrum Docks Bruxsel. In het gloednieuwe ‘shopping district’ staat winkelen uiteraard centraal, maar Docks Bruxsel herbergt ook een cinema, een evenementenzaal, een indooravonturenpark en kantoren. Het complex van ruim twaalf hectare bestaat uit acht karaktervolle gebouwen, verzameld onder een indrukwekkend glazen dak. Het winkelcomplex ligt op de site van de oude Godinkachelfabriek. Projectontwikkelaar Equilis van Groep Mestdagh en het engineeringbedrijf TPF bouwden het in onbruik geraakte industrieterrein de voorbije jaren uit tot een nieuwe stadswijk. Op de site van Docks Bruxsel duiken trouwens diverse verwijzingen naar die oude industriële glorietijd op. Het oudste fabrieksgebouw van Brussel, door de bouwvakkers ‘de kathedraal’ gedoopt, werd gerenoveerd en geïntegreerd in het winkelcomplex. Voorts zijn de omtrekken van de

gesloopte fabrieksgebouwen duidelijk herkenbaar afgetekend in de vloeren, waarbij ook het gebruik van beton en baksteen als vloerbekleding het industrieel verleden moet oproepen.

AANPASSINGEN TIJDENS BOUWWERKEN BPC Brabant en BESIX hebben de krachten gebundeld voor de realisatie van dit project. De opdracht oogt indrukwekkend: bijna 60.000 m² commerciële opper-

vlakte vormgeven, waarvan 44.000 m² winkelruimte, verdeeld over negen gebouwen met elk hun eigen uitzicht en met een zeer divers materialengebruik. En dat alles op 25 maanden tijd. Jakob Daens, projectmanager bij BESIX voor voor het gedeelte ‘Enveloppe’ (gevels en daken), noemt de planning en de logistieke organisatie van het huzarenstukje de belangrijkste uitdaging. “Bovendien was het geen dossier dat bij de aanvang van de werken mooi afgerond was. Tijdens de werkzaamheden wijzigden de plannen door de lange

Het glazen dak van het winkelcentrum gaat op in de zinken gevel van de een van de gebouwen.

64 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

BRUSSEL | Docks Bruxsel

vergunningsprocedures en de wensen van de aangetrokken shops. Soms moesten we zelfs de pas opgetrokken nieuwbouw aanpassen”, legt Daens uit. Zo veranderden de bouwvakkers de ruwbouw op verschillende plaatsen, verplaatsten ze liftschachten en werden er in de nieuwe gebouwen al belangrijke breekwerken uitgevoerd. Bouwheer Equilis trok de shops immers tijdens de werken aan, en soms hadden de winkeldesigners een andere setting voor ogen.

‘In de gevels van de Docks Bruxselgebouwen zijn meer dan vijftig verschillende afwerkingen gebruikt’

Docks Bruxsel kreeg bij de opstart van het project in 2013 de werktitel ‘Just under the sky’. Equilis voorzag een vrijetijdscentrum op mensenmaat waar bezoekers tot laat in de avond kunnen vertoeven en dat als pleisterplaats fungeert tussen het stadscentrum en de toekomstige ontwikkeling van het nabijgelegen Schaarbeek Vorming. Dankzij het glazen dak van 9.500 m² bevindt Docks Bruxsel zich inderdaad ‘onder de hemel’. De site baadt dan ook in het daglicht.

NEGEN GEBOUWEN Acht gebouwen en een kleiner bijgebouw vormen samen Docks Bruxsel. Op de kanaalhoogte bevinden zich twee parkeerniveaus voor 1.700 wagens. Hierbij zorgde Franki Foundations, een dochteronderneming van BESIX, voor de waterdichte slibwanden van de 7 meter diepe bouwkuip. Een verdieping hoger, verdeeld over twee niveaus, bevinden zich de 110 winkels. Docks Bruxsel verleidde een mix van grote ketens, zoals Media Markt, Zara of H&M en kleinere modeshops à la River Woods, Michael Kors en Superdry. De winkels bevinden zich op twee niveaus. In sommige gebouwen hebben de winkels ook een derde verdieping ter beschikking.

De zinken gevel beschut de evenementenhal. De eivormige structuur rust bovenop het winkelcentrum.

In het complex komt ook een cinemacomplex van Belga Films (acht zalen) en richt het Franse Koezio een indooravonturenpark van 4.000 m² in. Onder het in het oog springende zinken dak bevindt zich een evenementenzaal voor circa 1.400 personen (2.800 m²). Shoppen, dineren en afsluiten met een film of concert: Docks Bruxsel maakt het mogelijk.

AANDACHT VOOR DETAIL Het complex in de Brusselse kanaalzone valt ook op door zijn materialengebruik. De architecten hechtten veel belang aan de gevels van de negen gebouwen. “Ik tel een vijftigtal verschillende types gevelafwerking in dit bouwproject”, zegt Daens. “Zo hebben we onder andere terracotta gebruikt, is een gevel uit geperforeerde panelen opgetrokken, wordt een gebouw omhuld door houtwerk, heeft de evenementenzaal een zinken schil en zijn er in verschillende gevels grote, kleurrijke, hangende tuinen verwerkt. Docks Bruxsel is overigens goed op weg om ook het BREEAM Excellent-duurzaamheidscertificaat te verkrijgen, weet Daens. Het winkelproject sprokkelt de punten met de nabijheid van twee tramstations, tweehonderd fietsenstallingen, het plaatsen van Vilodeelfietsen en een Cambio-station, de inzet van 1.600 MWh aan warmterecuperatie van de nabij-

Arbeiders leggen de laatste hand aan Docks Bruxsel. Het winkelcentrum bestaat uit negen gebouwen met elk een eigen architectuur. De open ruimte tussen de gebouwen is overdekt met een gigantisch glazen dak. gelegen verbrandingsoven, 4.500 m² zonnepanelen, een ingenieuze waterhuishouding met groendaken en regenwaterrecuperatie, het aan- en afvoeren van werfmateriaal via het kanaal en aandacht voor detail in het winkelcomplex zelf. ❚

TECHNISCHE FICHE Bouwheer Equilis (Gosselies) en TPF (Brussel) Architect Art & Build (Brussel) Hoofdaannemer Tijdelijke vennootschap BPC Brabant – BESIX – Docks (Brussel)

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 65

Rue de la Goëtte 85, 1420 Braine-l’Alleud T 02 389 01 90 E info@carimar.be W www.carimar.be

CARISEL Rue de la Goëtte 85, 1420 Braine-l’Alleud T 02 384 55 01 E info@carisel .be W www.carisel .be

PASSIE VOOR PERFECTIE

BRUSSEL | Docks Bruxsel

Tekst | Bram Souffreau

Beeld | Carisel

STEVIGE ITALIAANSE TEGEL voor vloeren winkelcentrum Het Eigenbrakelse tegelbedrijf Carimar heeft aan het winkelcentrum Docks Bruxsel vijfduizend vierkante meter tegels geleverd. Zusterfirma Carisel verzorgde de vloeren. De architecten van Docks Bruxsel kozen voor de lichtgrijskleurige betonachtige tegel van Cotto D’Este, een Italiaanse tegelfabrikant. “We plaatsten in de publieke plaatsen van de mall vijfduizend m² van de X-Beton-tegel”, vat Charles Ribant van Carisel de opdracht samen. “De architecten brachten een speels patroon in de vloer door drie tegelformaten met elkaar te combineren. Ze opteerden daarbij voor de standaardafmetingen 60x60 centimeter en 60x120 centimeter van de X-Beton, maar ook voor de onbestaande afmeting 30x120 centimeter. In de Italiaanse fabriek werd daarom een lot tegels op maat gesneden op vraag van Docks Bruxsel.” De Italiaanse tegel is overigens geen doorsneevloerbedekking, weet Ribant. “De tegel is veertien

millimeter dik. Dat is veel. Zelden hebben tegels voor winkelcentra zo’n grote dikte”, benadrukt de Carisel-medewerker. “Bovendien kunnen de tegels gemiddeld 620 kilogram aan.” Die stevigheid was nodig, want de Brusselse brandweer eiste dat het bij een brand met de brandweerwagens tot in het winkelcomplex kan rijden – over de getegelde vloer, dus. “Cotto D’Este maakt ook gewoon mooie, zeer kwaliteitsvolle tegels. De foutenmarge bij het snijden is tot een minmum beperkt en de calepinage is zeer gedetailleerd, waardoor de vloer één prachtig geheel vormt. De X-Beton-tegel is ook bestand tegen vorst en beschikt over een antibacteriële laag”

Carimar koopt de tegel rechtstreeks aan bij de fabrikant. Het bedrijf met showrooms in Eigenbrakel en Namen biedt tegels en faïence, mozaïek en natuurkeien, terrastegels en allerlei benodigdheden aan. Zusterbedrijf Carisel staat in voor de plaatsing van de tegels, maar werkt niet uitsluitend met Carimar-materiaal. De twee bedrijven stellen samen zo’n zeventig personen tewerk. Op de werf van Docks Bruxsel was Carisel gedurende drie maanden continu aan het vloeren. Naast het winkelcentrum hadden ze ook één winkel als klant. “5.000 m² vloeren vormt voor ons geen uitzondering”, besluit Ribant. “Maar bij Docks Bruxsel komt die vloer prachtig tot uiting.” ❚

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 67

Uitdagende engineering Esthetische afwerking Glas, aluminium, staal en/of RVS Eigen plaatbewerking en montage

Gremelsloweg 9 B-3680 Maaseik Tel.: +32 - 89 56 30 72

info@cevan.be Website: www.cevan.be

Sinds 1980

Binnen- en buiten betonvloeren, granito, terrazzo, harsvloeren, hellende inritten, trapbekleding, dekvloer, chapewerken, vloerisolatie, injecties, alternatieve ecolo vloerbekleding.

EMB sprl rue Arthur Maes 65 - 1130 Bruxelles T: 02 215 19 49 - F: 02 216 66 42

EMB_adv.indd 1

info@emb.be www.emb.be

12/02/14 15:35

BRUSSEL | Docks Bruxsel

Participanten aan het woord G. SMEYERS – TIJDELIJKE BEMALING IN PERMANENT DRAINAGESYSTEEM De integratie van de tijdelijke bemaling in het definitieve drainagesysteem van Docks Bruxsel heeft Equilis een welgekomen besparing opgeleverd. De bouwheer hoefde zo immers geen nieuw afwateringssysteem onder de vloerplaat aan te leggen. “Na het droogleggen van de tot 8,50 meter diepe bouwput met twaalf tijdelijke dieptebronnen en bijhorende onderwaterpompen stelden we vast dat de zandgrond het water goed doorliet”, herinnert René Lambrechts van het grondwaterbedrijf G. Smeyers (Zandhoven) zich. “Bovendien haalde de tijdelijke installatie goede resultaten en had onze bemaling geen impact op het omliggende grondwaterpeil. We stelden de bouwheer daarom voor om de pompputten van de tijdelijke bemaling op te nemen in de definitieve drainage. Equilis vermeed zo een tijdrovende en kostelijke aanleg.” G. Smeyers voerde een aantal tests uit om de definitieve pompen voor de pompputten te selecteren. De keuze viel op de Grundfoss SQE 1-35-meertrapsonderwaterpomp. De twaalf pompen worden beheerd vanuit een centrale bedieningskast. “Het omvormen van een tijdelijk bemalingssysteem voor de bouwput naar een permanente drainage hebben we op de werf van Docks Bruxsel voor het eerst toegepast. Intussen hebben we het ook voor het Budalys-project in Kortrijk voorgesteld”, geeft Lambrechts mee. G. Smeyers uit Zandhoven verlaagt grondwater op de bouwplaats met behulp van verticale filters, dieptebronnen, retourbemaling of horizontale drainage.

LINDNER WELSY – PLAFONDS EN VERHOOGDE VLOEREN Lindner Welsy (Waver) stond in voor het plaatsen van zowel de klimaatplafonds als de niet-actieve metalen verlaagde plafonds, de houten plafonds, het gipskarton- en het akoestische plafond, de verhoogde vloeren en de tribunes. "Bijna alle gebruikte materialen en systemen zijn ook door Lindner zelf ontwikkeld en geproduceerd", zegt sales manager Wim Vossen. "Dat gebeurt in ons moederhuis in Duitsland. Wij zijn niet afhankelijk van externe leveranciers of productiehuizen. Dit maakt het ons mogelijk om specifieke eisen van onze klanten te bestuderen en uit te werken. Zo kunnen we onze klanten een systeem aanbieden dat we helemaal zelf ontwikkeld, getest en geproduceerd hebben."

nemers. We hebben hier bewezen dat we niet alleen standaardprojecten aankunnen, maar ook sterk geïndividualiseerde opdrachten. Het kantoorgedeelte had een standaardconstructie kunnen zijn, maar de eindklant vroeg tijdens de uitvoering van de werken om verschillende wijzigingen aan te brengen. In combinatie met de korte uitvoeringstermijn vergde dit heel wat inspanningen van onze tekendienst en projectleiders."

CEVAN – GLAZEN LEUNINGEN WINKELCENTRUM Metaalbewerkingsbedrijf Cevan heeft de glazen leuningen in winkelcentrum Docks Bruxsel verzorgd. Voor de uitbater van het avonturencentrum, het Franse Koezio, plaatste Cevan stalen trappen, roosterwanden en strekmetalen wanden. “In Docks Bruxsel installeerden we ruim achthonderd meter glazen leuningen met deels geperforeerde, gelakte aluminium afdekplaten”, vat Dirk Dezeure, managing director van Cevan, de opdracht samen. “Aluminium glasprofielen en op maat gemaakte stalen grondprofielen dragen de glazen leuningen”, gaat Dezeure verder. “Acht maanden lang hebben we er met onze eigen montageploegen aan gewerkt. Metaal- en glasconstrucies hebben voor ons geen geheimen, net zomin als plaatbewerking in staal, aluminium en roestvrij staal. De grootte van de opdracht boezemde ons ook geen angst in. Met Cevan vervingen we eerder al met succes de glazen leuningen in het Wijnegem Shopping Center. Die referentie bewees dat we grootschalige projecten met glas, aluminium, staal en roestvrij staal perfect aankunnen.” Dezeure stipt wel aan dat de drukte op de werf van Docks Bruxsel een uitdaging vormde: “Om glasbreuk te vermijden, moesten we onze producten performant beschermen. De drukte vergde ook een strakke timing, die we uitwerkten in nauw overleg met het aannemersconsortium.”

EMB – BETONVLOEREN EN ANDERE BETONWERKEN

"De klimaatplafonds van het kantoorgebouw (6.000 m²) zijn van het type LMD-B 100, met C-bandrasters en gelijkliggende panelen. Dit is het systeem dat we het meest plaatsen. De ingelijmde activatie met inoxregisters zorgt voor een zeer hoog rendement." Onder de passerelles en in de gangen (1.000 m²) hangen metalen standaardplafonds van Lindner, aangepast en gecombineerd volgens de wensen van de architect. In de hoofdingang is gebruikgemaakt van een sterk akoestisch absorberend metalen plafond met Mutex-oppervlak van Lindner (α-waarde =1). In de winkelgalerij (1.300 m²) plaatste Lindner Welsy houten verlaagde plafonds en decoratieve gipskartonplafonds.

“Voor het project Docks Bruxsel hebben we betonvloeren gegoten en diverse betonwerken uitgevoerd”, legt Romina Miot van het Brusselse bedrijf EMB uit. Het familiebedrijf heeft zich gespecialiseerd in industriële vloeren en dekvloeren. “Zo hebben we voor Docks Bruxsel de betonvloer voor de ondergrondse parking verzorgd en in verschillende winkelruimtes de vloeren gegoten met diverse types beton.” Voor binnen werkt EMB met Minhardur- en Rocksolbetonvloeren, twee types van gepolierde betonvloeren die in showrooms en winkels passen. Voor buiten biedt EMB een brede waaier aan afwerkingen: geborsteld, uitgewassen, gepolierd wit, geribd of printbeton.

"De verhoogde vloeren in het kantoorgebouw (6.000 m²) bestaan uit Ligna-houtspaandertegels uit onze eigen productie. In de cinemazalen zijn verlijmde tand-en-groeftegels uit calciumsulfaat geplaatst, op een draagconstructie in C-profielen.

Op de site van Docks Bruxsel bleven de werkzaamheden overigens niet beperkt tot het leggen van vloeren. “We voerden ook andere betonwerken uit, plaatsten dekvloeren en de bijhorende isolatie en werkten de betonvoegen vakkundig af. “Betonnen vloeren zijn onze specialiteit”, geeft Romina Miot aan. “Maar Docks Bruxsel sprong toch in het oog omdat het zo’n groot project was. Anderhalf jaar lang waren we er met vijf arbeiders aan het werk.”

"Voor deze opdracht hebben we twee van onze projectleiders en een twintigtal monteurs ingezet – deels eigen medewerkers, deels onderaan-

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 69

DOCKS BRUXSEL New Shopping District

NATUURLIJKE BRANDVENTILATIE DUURZAAM EFFICIENT BEWEZEN PRESTATIE

360° 360° 360° 360° 360°

360°

Brandventilatie Klimaattechniek Klimaattechniek Utiliteit Industrie

Zonwering

Buitenluchtroosters

Service en Onderhoud

T: +32 15 28 60 80 E: info@be.coltgroup.com W: www.coltinfo.be

BRUSSEL | Docks Bruxsel Tekst | Bram Souffreau

Beeld | Dennis Driessen, Colt International

Ruim vijfhonderd ventilatieluiken in glazen dak Docks Bruxsel In het glazen dak van Docks Bruxsel zijn meer dan vijfhonderd ventilatieluiken verwerkt. De systemen voorzien zowel in de ventilatiebehoeften als in het rookbeheersingssysteem van het winkelcomplex. “Voor Docks Bruxsel hebben we projectspecifieke ventilatieluiken uitgewerkt”, legt Marc Umé, sales manager van Colt International, uit. “Bouwheer Equillis koos voor een natuurlijk ventilatiesysteem, waarbij de ventilatieluiken in het glazen dak geopend kunnen worden. Natuurlijke ventilatie zorgt ervoor dat opgehoopte warme lucht onder het glazen dak door de luiken afgevoerd wordt. Daarnaast zorgen de ventilatie-eenheden in de wand voor de aanvoer van verse buitenlucht, waardoor in het winkelcomplex continu een aangename temperatuur heerst. Ons natuurlijk ventilatiesysteem werkt overigens zelfregelend, wat inhoudt dat er bij veel interne warmte een groter luchtdebiet naar buiten stroomt dan bij lagere binnentemperaturen.” Marc Umé stipt ook aan dat de Colt-installatie (RWA) operationeel wordt bij brand. De ontwikkelde warmte en rook zal door de installatie afgevoerd worden, zodat de aanwezige personen geëvacueerd kunnen worden en interventieteams efficiënt en veilig kunnen handelen.

VAN ANALYSE TOT ONDERHOUD Colt International staat voor diensten en producten op het vlak van klimaattechniek, brandventilatie, buitenzonwering en daglichttechniek. “We bieden een totaaloplossing aan. Voor Docks Bruxsel zijn complexe berekeningen uitgevoerd door middel van computersimulaties van de ventilatienoden. De beste plaatsing van de luiken is bepaald op basis van de resultaten en in onderling overleg met de architecten, het studiebureau en de aannemer.” “Het project vergde een specifieke benadering. De afmetingen (1,30 op 4 meter) waren niet standaard en ook de isolatie moest worden aangepast. Onze productieafdeling heeft de eenheden op maat ontwikkeld, en we hebben ook de noodzakelijke Belgische en Europese goedkeuringsprocedures doorlopen. Voor de plaatsing werken we steevast met montageploegen die nauwkeurig werk afleveren”, benadrukt Marc Umé. “Docks Bruxsel was een belangrijk order dat specifieke aandacht vroeg. Onze teams waren meerdere maanden bezig met

Een zicht op de esthetische integratie van de Colt International-installatie in het glazen dak van het winkelcentrum. het installeren van de luiken die just in time werden geleverd door de fabriek. Na de plaatsing hebben we het aandrijfsysteem van de luiken aangesloten op het branddetectiesysteem en hebben we uiteraard meegewerkt aan de tests van de hoofdaannemer en de brandweer.” Daarnaast stelde Colt speciaal opgeleide teams ter beschikking om langlopende preventieve onderhoudswerkzaamheden te verzorgen voor Docks.

OOK IN WINKELRUIMTES Bouwheer Equilis vormt niet de enige klant van Colt in het Docks Bruxsel-complex. De winkelruimtes worden casco aan de huurders geleverd. De shopuitbaters staan zelf in voor de aankleding en dus ook voor de klimaatregeling en de brandbeveiligingssystemen. “Onze systemen zijn in meerdere shops van het Docks Bruxsel-complex geïntegreerd. Zo hebben we in een aantal grote winkels automatische rookschermen voorzien die bij brand zorgen voor compartimentering in de winkels.” Ook de evenementenzaal is voorzien van een Colt-installatie. Colt België opereert vanuit Mechelen, maar kan rekenen op de expertise van de internationale groep. Het

‘De afmetingen van de ventilatieluiken waren niet standaard en ook de isolatie moest worden aangepast’ bedrijf is actief in 75 landen, heeft een R&D-afdeling in Duitsland en productiefaciliteiten in Nederland, Duitsland en Engeland. Colt biedt een totaalconcept aan, van ontwerp over projectbeheer en installatie tot service en onderhoud voor brandventilatiesystemen, klimaattechnieken, natuurlijke ventilatie en buitenzonwering. De projectnoden worden geanalyseerd en in samenwerking met de bouwpartners worden totaalconcepten ontwikkeld. Dankzij de eigen onderzoekscentra is Colt in staat om klantspecifieke producten en concepten aan te bieden, zoals bij Docks Bruxsel zeker het geval was. Colt richt zich op industriële en semi-industriële projecten zoals kantoren, loodsen, winkelcentra en industriële sites. Een greep uit vergelijkbare referentieprojecten: Wijnegem Shopping Center, het winkelcomplex Rive Gauche in Charleroi en de nieuwe Decathlon in Evere. ❚

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 71

BRUSSEL | Docks Bruxsel

MASSIEFHOUTEN ROOSTERPLAFONDS EN WANDBEKLEDING Hunter Douglas (Lokeren) heeft de massiefhouten roosterplafonds en wandbekleding voor het winkelcentrum Docks Bruxsel geleverd. “De meer dan 1.000 m² plafond- en wandbekleding hangt in een gebogen gang van het shopping district”, legt sales engineer Linda De Ridder uit. “Dankzij ons maatwerk kunnen we de kromming van de gang straalsgewijs volgen. De op maat geproduceerde roosterelementen overspannen de volledige breedte van de gang.” Bij Docks Bruxsel leverde Hunter Douglas ook de houten roosters voor de verticale wandbekleding. “Het horizontale lijnenspel van de roosters verbindt het houten plafond met de glazen winkelpuien. De Ridder stipt aan dat het architectenbureau zowel voor het plafond als de wand gekozen heeft voor latten in grenenhout, vernist in een specifieke kleur. Het massiefhouten roostersysteem van Hunter Douglas

72 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

heeft overigens een brandstabiliteit van 30 minuten, wat een belangrijke vereiste van de bouwheer was. Een onderaannemer heeft het houten plafond en de houten wand geïnstalleerd. “Ons studiebureau maakt de liggingsplannen op en houdt daarbij rekening met de wensen van de bouwheer. Bij Docks Bruxsel ging het onder andere om de kromming van

de gang en het inwerken van de verlichtingsarmaturen. In de fabriek worden de roosterelementen op maat gemaakt, geassembleerd en genummerd. Op de werf hoeft de aannemer enkel nog de roosters aan de juiste rails op te hangen. Dat gaat heel snel en heel eenvoudig”, weet De Ridder. Hunter Douglas leverde tot slot ook aluminium gevelbekleding voor Docks Bruxsel. ❚

MOTEK MONEYPENNY briefcase designed by Bernadette Ehmanns for HEY-SIGN (2004)

chair designed by Luca Nichetto | Cassina Contemporanei Collection

UNDER THE BELL pendant lamp designed by Iskos-Berlin for Muuto (2011)

FELT felt clock designed by Sebastian Herkner for Leff Amsterdam (2012)

by design

Modulair vilten that plafondsysteem The Ceiling had to be

made

Vervaardigd uit vilt, met design als inspiratiebron en vanaf nu beschikbaar als lineair plafondsysteem waarbij akoestiek en design zijn verenigd. Benieuwd naar deze innovatieve toepassing? Bezoek onze website of neem contact op met ons verkoopkantoor.

Hunter Douglas Architectural BelgiĂŤ Industriezone E17/1080 - Dijkstraat 26 - 9160 Lokeren T +32 (0)9 340 44 66 - F +32 (0)9 340 44 86 - info@hunterdouglas.be www.hunterdouglas.be

JOUW WEG NAAR DE TOEKOMST De grensverleggende technieken van Hoogmartens is een drone. “De drone scant het terrein met speciale meetapparatuur Wegenbouw zorgen ervoor dat uw bedrijfsterrein, parking die dankzij baanbrekende software een zeer gedetailleerd beeld van de toestand van het terrein weergeeft. Een scheur in het asfalt, een of straat in topvorm blijft. kuiltje dat aan herstelling toe is, of de lijnen van de parkeerplaatsen “De technieken die we op de de grootste verkeersassen van België die bijgeschilderd moeten worden: het wordt allemaal gelokaliseerd.” gebruiken, zijn vanzelfsprekend ook van toepassing op parkeer- of zegt Tom Hoogmartens. opslagplaatsen en op de straten in je buurt”, zegt Tom Hoogmartens, commercieel directeur. Het is erg belangrijk dat klanten een positieve Deze extra service is interessant voor iedereen die een parkeer of indruk van uw bedrijf overhouden na hun bezoek en dat vrachtwagens opslagplaats bezit, maar voor ook de vastgoedsector, want zo kan u hun lading zonder probleem kunnen lossen. Een goede baan en op een zeer eenvoudige manier zicht krijgen op de conditie van het wegdek en de parking. parking zijn hier cruciaal voor. Optimale service staat centraal en daarom hecht Hoogmartens Wegenbouw hecht veel belang aan een goed contact en dus ook een goed langetermijncontract met zijn klanten. Op regelmatige tijdstippen wordt de staat van het wegdek geïnspecteerd en bijgewerkt waar nodig. Het nieuwste wapen in de strijd tegen een verloederde deklaag

Hoogmartens Wegenbouw biedt u de middelen zodat u onderhoud niet op de lange baan hoeft te schuiven. Verhoog de uitstraling van uw bedrijf en vermijd uiteindelijk zware kosten met Hoogmartens’ lange termijn visie.

Industrieweg Noord 1137 · 3660 Opglabbeek · +32 89 81 02 30 www.hoogmartens.be · info@hoogmartens.be · offertes@hoogmartens.be

BRUSSEL | Docks Bruxsel

TERRACOTTA GEVELBEKLEDING VOOR TWEE DOCKS-GEBOUWEN Twee gebouwen in Docks Bruxsel hebben een lichtgekleurde gevel in terracotta. Hunter Douglas leverde het materiaal. “Het architectenbureau Art & Build koos na een maandenlange analyse voor de terracotta gevelpanelen van onze Duitse dochteronderneming NBK. Ze verwerkten de grote Terrart Large-panelen en de fijne Terrart Baguette-staven in de gevels. In totaal heeft de Genkse plaatser D&G Construct ruim 5.000 m² gevel bezet met onze producten”, geeft Piet Idema, senior project advisor facades, mee. “Met NBK hebben we verschillende troeven in handen”, weet Idema. “Bij dit project meet de Terrart Large 0,56 meter op 2,7 meter. Dat zijn grote elementen. De zogenaamde baguettes zijn dan weer vijf centimeter breed en hebben een lengte van 1,40 meter. Beide kregen een unieke witte kleur aange-

meten die bij zonlicht heel fraai overkomt.” NBK zorgde op vraag van de architecten ook voor een speelse schijnvoegstructuur in de terracottaplaten. “We werken steeds op maat en hebben ook voor dit project onder andere speciale mallen gebouwd”, legt Idema uit.

De projectadviseur stipt ook het Terrart Flex-draagsysteem aan. “In onze fabrieken bouwen we de terracottapanelen op maat. Op de werf hoeven de plaatsers de elementen enkel in de klemmen in te hangen. Dankzij de flexibele onderstructuur hoeft bij een breuk slechts één paneel weggehaald te worden.” ❚

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 75

Viabuild! is een Belgische top 3 speler gespecialiseerd in complexe en grote infrastructuurwerkzaamheden die zowel wegenbouw, burgerlijke bouwkunde als riolerings- en afbraakwerken, rioolrenovatie, asbestverwijdering en passieve vuurbescherming combineren.

Viabuild! heeft de ambitie om uit te groeien tot één van de grotere en performantere wegenbouw- en afbraakﬁrma’s van België waarbij kwaliteit, veiligheid en milieu permanente aandacht krijgen.

Vraag uw offerte aan via

offerte@viabuild.be Hoofdzetel Viabuild Mechelen Campus Schaliënhoevedreef 20 F 2800 Mechelen t: +32 15 61 63 03 f: +32 15 61 63 19

Viabuild Sud

info@viabuild.be www.viabuild.be

Zoning Industriel Avenue des Moissons 30 A 1360 Perwez t: +32 81 65 40 70 f: +32 81 22 60 44

BRUSSEL | Docks Bruxsel

Grond- en wegenbouwwerken Het Mechelse infrastructuurbedrijf Viabuild heeft op de werf van Docks Bruxsel een brede waaier aan opdrachten uitgevoerd. “Tijdens de grondwerken voerden we 170.000 m³ aarde naar Nederland met behulp van een honderdtal binnenschepen”, legt Dries Laureys uit. “Zo haalden we 12.500 vrachtwagens van de weg en droegen we ons steentje bij tot het behalen van het BREEAM-certificaat. Een deel van de grond moest ook gesaneerd worden, want de bedrijvigheid van de oude kachelfabriek had haar sporen nagelaten.” Viabuild installeerde ook het volledige rioleringsstelsel en koppelde de riolering aan de Zennekoker, legde een fietstunnel aan, gaf de ovalen rotonde op de Jules Van Praetlaan vorm, bouwde de toegangshellingen naar de parking en voerde de wegeniswerken op en rond de shoppingsite uit. Het Mechels bedrijf heeft heel wat ervaring in de combinatie van wegenbouw met riolerings- en afbraakwerken. “Maar de strakke timing vormde een uitdaging”, zegt Laureys. “Op de werf was het altijd superdruk. Alle

onderaannemers werkten door elkaar. Dat vergde een goede planning. Bovendien werkten we zonder afgelijnd bestek. Docks Bruxsel vereiste van ons een zeer flexibele houding om in te spelen op de vele planaanpassingen.” Laureys merkt ook op dat een deel van de werkzaamheden in opdracht van het Brussels gewest werden uitgevoerd: “Dat was onder meer het geval voor de ovalen rotonde en de fietstunnel. Voor de

andere werkzaamheden werkten we samen met de hoofdaannemer.” De veeleisendheid van de klant verhoogde de moeilijkheidsgraad van het project. Viabuild ziet Brussel overigens als zijn thuismarkt. De wegenbouw- en afbraakfirma staat er sterk. “Bovendien hebben we een asfaltfabriek in Grimbergen en Haren en een beton- en recyclagesite in Schaarbeek. Dat versterkt onze band met Brussel”, besluit Bob Rottiers, commercieel directeur van Viabuild. ❚

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 77

BRUSSEL | Docks Bruxsel

Tekst | Bram Souffreau

Beeld | VM Zinc

GLOOIEND DAK met ruwe zinken schubben Het zinken dak van Docks Bruxsel valt de attente automobilist en treinreiziger al van op een afstand op. In het keivormig gebouw langs de Jules Van Praetlaan bevinden zich de evenementenzaal en de bioscoop. Het gebouw rust op drie winkelblokken die bekleed zijn met terracotta, hout en geperforeerde staalplaten. Het zacht glooiend zinken dak gaat naadloos over in de karaktervolle gevels van het winkelcentrum en het glasblad dat over Docks Bruxsel ligt. VM Zinc uit Vilvoorde leverde de kleine, schubvormige zinken plaatjes. Het architectenbureau Art & Build koos voor zink omwille van de speelsheid – de plaatjes hebben niet allemaal dezelfde vorm – en het warme, schubachtige effect. Het materiaal weerspiegelt ook duurzaamheid en past in het streven van het architectenbureau – een compromis tussen menselijkheid en een industriële look. Art & Build en VM Zinc kozen voor Azengar. Het oneven oppervlak en de matte lichte zinkkleur verleidden het architectenbureau. “Azengar heeft een brute en authentieke oerlook, ruw en expressief”, omschrijft Art & Build-projectleider Lilia Poptcheva het materiaal. “De lichte kleur heeft dan weer iets tijdloos”, klinkt het. Bovendien is Azengar geëtst, waardoor de zinken schubben die beschermd zijn door het glazen dak en de zinkoppervlakte die blootgesteld is aan weer en wind niet anders zullen patineren en verouderen. Een deel van het dak loopt namelijk onder de glaspartij door. De roots van het Belgische VM Zinc, een onderdeel van Umicore, gaan terug tot de achttiende eeuw, maar Azengar is een nieuw product. In 2014 bracht het bedrijf het product op de markt. VM Zinc en Art & Build moesten bouwheer Equilis van de troeven van Azengar overtuigen. Niet enkel was het product gloednieuw, de zinken plaatjes moesten ook een dak van bijna 8.000 m² bedekken. Een goede productkeuze was dus onontbeerlijk. VM Zinc heeft uiteindelijk zijn slag thuisgehaald. Het bedrijf nam de voorbereiding van de werf op zich en werkte nadien samen met dakwerkers Jacobs & Sohn en Mutsch et Files om de opdracht tot een goed einde te brengen. ❚

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 79

BRUSSEL | Docks Bruxsel

Tekst | Philippe Selke / Tim Janssens

Beeld | Schreder en BESIX

Fraaie ledverlichting zet Docks Bruxsel extra in the picture

Op 20 oktober 2016 werd in Brussel het ‘eerste winkelcentrum van het derde millenium’ ingehuldigd. “In de afgelopen vijfentwintig jaar is er immers niets gebouwd dat enigszins in de buurt komt van dit uitzonderlijke complex”, luidt het. De monumentale uitstraling van het nieuwe ‘shopping district’, een voormalige industriële kanker in het noorden van de stad, wordt extra in de verf gezet door verschillende soorten ledverlichting.

80 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

BRUSSEL | Docks Bruxsel

Met openingstijden tussen 8 uur ‘s morgens en de vroege uurtjes van de volgende dag biedt Docks Bruxsel een onuitgegeven stedelijke beleving. Meer dan 110 winkels en restaurants, acht cinemazalen, een evenementenruimte en een innovatief concept voor indoorrecreatie: het aanbod van het kersverse shopping district is tegelijk uniek en gediversifieerd. Op termijn zal het bovendien fungeren als spil van een toekomstige, 30 hectare grote ecowijk in de Brusselse kanaalzone.

ECOLOGISCH VERANTWOORD Docks Bruxsel bestaat uit acht gebouwen, waaronder één centraal gelegen, ellipsvormig volume. Zes van de acht gebouwen bevinden zich onder een indrukwekkend glazen dak van 9.500 m², dat de bezoekers behoedt voor slechte weersomstandigheden en zorgt voor een rijkelijke natuurlijke lichtinval. Naar het beeld van een echte stadswijk is Docks Bruxsel ingericht met straten en pleinen. Aangezien het overdekt is en geventileerd wordt zonder gebruik te maken van artificiële klimatisatie, kan het complex met recht en rede ecologisch verantwoord genoemd worden (BREEAM Excellent-certificaat).

LEDVERLICHTING Een ander opvallend element is de fraaie ledverlichting. Pierre Lechat, commercieel directeur van Schréder: “Docks Bruxsel is gezien de omvang en de originaliteit van het project een uiterst prestigieuze realisatie. Het was dan ook expliciet de bedoeling om de site extra in the picture te zetten. Dit heeft uiteindelijk geresulteerd in de plaatsing van verschillende armaturen, gekozen in functie van het type toepassing. Voor de verlichting van de gevel hebben we geopteerd voor een lineaire installatie van het Sculp-gamma. We vinden dit gamma ook terug aan de binnenzijde van het glazen dak, zij het in projectievorm. In de gangen wijzen Shuffle-kolommen bezoekers de weg. Sommige zijn uitgerust met verlichtingsmodules en een luidspreker, andere fungeren bovendien als wifipunt, opdat iedereen te allen tijde ‘geconnecteerd’ blijft. Schréder heeft gestreefd naar een totaaloplossing, met het oog op een intelligent verlichtingsbeheer en de integratie van verschillende artistieke aspecten. De verlichtingseffecten zijn eventueel zelfs zone per zone te programmeren, in functie van evenementen in het winkelcentrum.” ❚

In de gangen wijzen Shuffle-kolommen bezoekers de weg. Sommige zijn uitgerust met verlichtingsmodules en een luidspreker, andere fungeren bovendien als wifipunt.

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 81

GENT | Kouter

Tekst |Els Jonckheere

Beeld | Buro II & Archi+I

KOUTER KRIJGT OPWAARDERING Van plein met imposante kantoorcomplexen is de Kouter in Gent uitgegroeid tot een omgeving waar wonen en winkelen hand in hand gaan. Matexi investeerde er immers in de volledige transformatie van de vroegere uitvalsbasis van KBC. Het resultaat is een stijlvol gebouw waar oud en nieuw naadloos in elkaar overvloeien. Het nieuwe complex heeft een grondoppervlakte van 2.632 m² en telt zes bouwlagen (inclusief een private ondergrondse parking). Gelijkvloers is er plaats voor verschillende winkels, een KBC-filiaal en de toegang tot de appartementen via een patio of binnentuin. BURO II & ARCHI+I: “De ‘Kouter’ bestaat uit twee bouwblokken aangezien de Kouterdreef er dwars doorheen loopt. Vandaar dat we zijn vertrokken van een totaalconcept waarbij ook dit straatje volledig zou worden vernieuwd. De Kouterdreef is breder gemaakt door het volume zacht te‘plooien’ om zo meer lichtinval te creëren in deze voorheen donkere straat. Bijkomend voordeel is dat de zichtbaarheid van de winkels is geoptimaliseerd. Op die manier ontstaan er winkelfronten, wat leidt tot een visuele verkorting van de Kouterdreef. Dankzij het nieuwe concept vervolledigt de doorsteek nu de commerciële lus tussen de Koestraat en Veldstraat.”

DIALOOG TUSSEN OUD EN NIEUW Dankzij de heraanleg van de Kouterdreef komt trouwens ook de historische neoklassieke gevel meer tot zijn recht. Want de architecten van TV 360 – BURO II & ARCHI+I - CBA maakten een ontwerp dat het nodige respect voor het oorspronkelijke gebouw toont. Architect Steven Martin: “De zij- en achtergevel, die uit het begin van de 20ste eeuw dateren, werden gerestaureerd, terwijl de frontgevel volledig vernieuwd is. We kozen voor een strakke gevel die eigenlijk een hedendaagse interpretatie is van dezelfde dynamische beleving als bij de historische gevel. Hij verrrast door een spel van transparantie en massiviteit, naargelang de plaats waar u zich bevindt. Ook één van de gevels in de Kouterdreef is volledig nieuw gebouwd. Daar gingen we bewust voor een sobere vormgeving in eenzelfde bleke natuursteen en aansluitende baksteen als de moderne gevel op de Kouter, gecombineerd met warm geanodiseerd aluminium voor het schrijnwerk en de balustrades. Deze materiaalkeuze zorgt voor een evenwichtige dialoog tussen oud en nieuw.”

LUXUEUS WONEN IN ALLE PRIVACY Van de eerste tot en met de vijfde verdieping worden 41 nieuwbouw luxeappartementen ingericht (totale oppervlakte bedraagt 6.500 m²). Door een aantal ervan teruggetrokken te bouwen, beschikken alle appartementen over een ruim terras en kunnen alle bewoners eveneens genieten van het zicht op de binnentuin. Die werd trouwens voor de appartementen in de Kouterdreef op de eerste verdieping aangelegd. Een aantal penthouses kregen een dakterras in duurzaam hout dat als een eiland in het groendak ligt. Om iedereen de benodigde privacy te geven, werden alle tegenoverliggende terrassen van losse beplanting voorzien. De onderlinge afscherming gebeurt dan weer door evergreens in verhoogde bakken. ❚

82 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

GENT | Kouter

De zij- en achtergevel, die van begin de 20ste eeuw dateren, zijn gerestaureerd, terwijl de frontgevel volledig vernieuwd is..

Om de zichtbaarheid van de winkels te optimaliseren, werd het volume zacht â&#x20AC;&#x2DC;geplooidâ&#x20AC;&#x2122;.

In de Kouterdreef werd gekozen voor een sobere vormgeving in eenzelfde bleke natuursteen en aansluitende baksteen als de moderne gevel.

(Beeld Toon Coussement)

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 83

GENT | Kouter

De lofts kregen een dakterras in duurzaam hout dat als een eiland in het groendak ligt. (Beeld Toon Coussement)

TECHNISCHE FICHE Bouwheer Matexi (Brussel) Architect Tijdelijke Vereniging 360 architecten, BURO II Aannemer

& ARCHI+I en Crepain Binst Architecture Antwerpse Bouwwerken (Antwerpen)

Participanten aan het woord FADERI BELGIUM – GEVELBEPLEISTERING De volledige gevel van de Kouter werd bepleisterd met de producten van de firma Sto. Het was Faderi uit Melle die de effectieve bepleistering voor haar rekening nam. Deze firma is al meer dan dertig jaar actief in de nieuwbouw en renovatie van gevels met isolatiesystemen, gevelbepleistering en geventileerde gevels. Vandaar dat ze al talrijke referenties op haar naam kan schrijven, zoals het AZ Zeno in Knokke, Canal View in Gent, het Van Der Valk Hotel in Oostkamp, het Discovery & Research Centre Janssen Pharmaceutica DRC in Beerse en de Basisschool Poelbos in Jette. Gedelegeerd bestuurder Carlos Pinto: “De Kouter was eerder een klein project met zijn 150 m². De enige grote uitdaging was de kleine stockageruimte voor materialen. Maar dankzij een efficiënte coördinatie was de klus op twee weken tijd geklaard met drie arbeiders."

84 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

BEDRIJFSPRESENTATIE | BCEC

Expert in gebouwschilanalyse, thermografie en luchtdichtheidsmeting Naast een behoorlijk E-peil, dient bij nieuwbouw- en renovatieprojecten ook een hoog comfortgevoel te worden nagestreefd. Oververhitting, tochtgevoel, geluidshinder en bouwschade zijn immers te vermijden. Dankzij diverse controles en een deskundige begeleiding kan u fors besparen en toewerken naar een correct eindresultaat. Een onderneming die daarbij kan helpen, is BCEC. Zowel de gebouwschil als de technische installaties kunnen door BCEC op hun goede werking worden gecontroleerd. Het brengt de problemen in kaart en reikt oplossingen aan via een overzichtelijk verslag. Hierbij gebruikt BCEC de nieuwste technieken, bij voorkeur de niet-destructieve opsporingsmethodes. Ook renovatieprojecten worden best onderworpen aan een thermografisch onderzoek en een luchtdichtheidsmeting. Zo vallen lekken in de gebouwschil gemakkelijk te detecteren – een prima bevestiging voor bouwheer of aannemer of ze al dan niet goed bezig zijn. Indien nodig kunnen er alsnog bijsturingen worden doorgevoerd, al laten ze zich hiervoor best bijstaan door een vakman.

WIN-WINSITUATIE Building Comfort & Energy Consulting (kortweg BCEC) voert luchtdichtheidsmetingen, infrarood-, akoestische en vochtonderzoeken uit. Dit zowel voor gezinswoningen als industriële gebouwen en kantoorcomplexen. BCEC spoort de meest courante bouwproblemen op en kan oplossingen bieden voor specifieke gevallen. Zaakvoerder Bruno Bailleul: “Architecten en bouwheren worden overladen met technische fiches van nieuwe producten en steeds scherpere energie- en comfortprestaties. Bouwen is voor de particuliere klant vaak een eenmalige en uiterst belangrijke gebeurtenis. Het kiezen van de juiste producten om tot het meest optimale resultaat te komen, is daarom niet altijd even gemakkelijk. Ook in de uitvoering kan een en ander fout lopen met de gebouwschil. Het voorschrijven van tussentijdse of indicatieve metingen kan problemen onderschep-

Ook renovatieprojecten worden best van een thermografisch onderzoek en een luchtdichtheidsmeting voorzien. pen voor de oplevering. Dit is een win-winsituatie waarbij de investering van een degelijke analyse zichzelf altijd terugbetaalt.” Er zijn heel wat bedrijven en organisaties die dergelijke metingen aanbieden. Volgens BCEC is het belangrijk om goed uit te kijken

wie men inschakelt. De BCEC-medewerkers houden hun kennis inzake bouwfysica en de bijhorende producten up-to-date. Verder delen zij hun knowhow via onder meer het organiseren van werfbezoeken en/of opleidingsdagen. ❚

BCEC BCEC gebruikt de nieuwste technieken, bij voorkeur de niet-destructieve opsporingsmethodes.

Edgard Tinnelstraat 65 9040 Gent Tel : 0489/933397

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 85

Journaal Expo toont pioniersrol Gentse universiteit in voorgespannen beton In de Kluizenzaal van de vroegere Bank van de Arbeid (Voldersstraat 1) loopt nog tot 31 maart 2017 een tentoonstelling over de rol van de Gentse universiteit en haar professor Gustave Magnel (1889-1955) in de ontwikkeling van voorgespannen beton. Magnel perfectioneerde deze technologie via doorgedreven onderzoek in zijn labo, gedurende de jaren veertig. De Uco-fabriek in de Gentse Bloemekenswijk is een van de eerste imposante toepassingen ervan.

Toekomstscenario's voor Antwerpse kerken In hun Parochiekerkenplan Antwerpen 2016 bundelen de stad en het bisdom Antwerpen hun toekomscenarioâ&#x20AC;&#x2122;s voor 69 Antwerpse parochiekerken. Daarmee willen ze werk maken van een langetermijnvisie voor een zinvol en haalbaar gebruik van kerkgebouwen. Soms zijn er al concrete plannen gegroeid in de lokale parochie, die in bepaalde gevallen zelfs al bijna klaar zijn voor uitvoering. Maar vaak is het niet zo eenvoudig en is eerst Antwerps schepen Philip Heylen. een richtinggevende visie nodig om (beeld: stad Antwerpen) de mogelijkheden verder te onderzoeken. De gesprekken daarover zijn nog lang niet ten einde. Het plan houdt rekening met de staat en de erfgoedwaarde van het gebouw, de onderhoudskosten, de draagkracht van het lokale kerkbestuur, de eigenheid van de kerkgemeenschap, de aanwezigheid van naburige kerken, de pastorale visie van het bisdom en de noden van de buurt.

Voorgespannen beton wordt vooral gebruikt om grote overspanningen te realiseren, zoals lange bruggen of expohallen. Door de stalen kabels in het beton onder spanning te plaatsen, kan de constructie zwaarder belast worden. Magnel haalde de kinderziektes uit de technologie en bracht zijn eigen geperfectioneerde systeem op de markt. Toepassingen bleven niet lang uit. Toen textielbedrijf Uco in 1948 een vestiging wilde openen in de Bloemekenswijk, had Magnel het antwoord op de bouwtechnische uitdaging en kon er een indrukwekkende fabriekshal van 35.000 vierkante meter worden opgetrokken met erg weinig kolommen en steunpunten. Het Uco-gebouw was de eerste fabriekshal waarin de combinatie van prefabricatie en voorgespannen beton op grote schaal werd toegepast.

Voor elf kerken startte het lokale kerkbestuur zelf al een verandertraject. Bij vijf ervan wordt nagekeken of het kerkgebouw naast zijn functie als eredienstruimte ook kan worden gebruikt voor sociale, culturele, groen- of woonfuncties. Schepen Philip Heylen (CD&V): "Dat is minder eenvoudig dan het lijkt. Kerkgebouwen zijn vaak grote en dure gebouwen, met beperkingen voor lichtinval of verwarming en/of een beschermde status. Een nieuwe functie moet passen in een kerk, en de nieuwe uitbater moet het gebouw ook kunnen beheren en in stand houden. Er liggen wel al waardevolle voorstellen op tafel: een park in combinatie met woningen en een school, sociale huisvesting in combinatie met een kinderdagverblijf ..." Meer info: www.antwerpen.be

Vlaams geld voor restauratie openluchtmuseum Bokrijk

(Beeld: Universiteit Gent) Stadsontwikkelingsbedrijf Sogent werkt vandaag aan de herbestemming van de Uco-site. Ze zal haar economisch nut behouden, als uitvalsbasis voor sociale economiebedrijven. De aanleg van het Bloemekenspark en de renovatie van het bijhorend Balenmagazijn als polyvalente ruimte voor de buurtbewoners versterken de site. De tentoonstelling is dagelijks gratis te bezoeken, op werkdagen van 8.30 tot 12.30 uur en van 13.30 tot 16.30 uur en op zaterdag doorlopend van 11 tot 18 uur. Meer info: www.sogent.be

86 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

Geert Bourgeois (N-VA) kent als Vlaams minister van Onroerend Erfgoed een premie van 14,5 miljoen euro toe voor de restauratie van het onroerend erfgoed in het Openluchtmuseum Bokrijk (Genk). Dit museum herbergt 120 authentieke gebouwen met huisraad en bijhorend alaam, afkomstig uit verschillende Vlaamse regioâ&#x20AC;&#x2122;s en tijdsperiodes. Dit patrimonium is momenteel toe aan een grondige restauratie. Bourgeois (Beeld: Agentschap Onroerend Erfgoed Vlaanderen / Domein Bokrijk / Philippe Van spreidt de premie over vijf jaar Gelooven) en rekent erop dat ze zowat 80% van de geraamde kosten zal dekken. De provincie Limburg engageert zich voor de bijkomende financiering, inclusief de bijkomende kosten voor ontwerpdossiers, voorafgaand onderzoek, erelonen en niet-betoelaagbare werken.

Journaal Concreet gaat Bokrijk onmiddellijk van start met de restauratie van elf historische gebouwen, waaronder de water- en windmolens en de kerk uit Erpekom in museumdeel Kempen. De uitvoering van de werken maakt een bezoek aan het museum extra interessant. De bezoekers krijgen zo een beter zicht op de uiteenlopende bouwtechnieken die een restauratie met zich meebrengt, waaronder ook traditioneel vakwerk zoals lemen, vitsen en strodekken.

berekeningen en tekeningen, met een hogere snelheid dan mogelijk is met traditionele modellen.

Meer info: www.bokrijk.be

Meer info: www.tractebel-engie.com

Sortimo perfectioneert verder

Restauratie voor Cinema Plaza in het vooruitzicht

Sortimo heeft een nieuwe versie van zijn TopSystem gelanceerd. De integratie in de dwarsbalken van het Sortimo ProSafe-ladingbeveiligingssysteem beveiligt het transport van ladders en lang materiaal nog meer. De nieuwe uitvoering is ook sneller en gemakkelijk te monteren. Het frame is gemaakt van geanodiseerd aluminium. De verbindingselementen bestaan uit weerbestendig roestvrij staal of zijn bedekt met een outdoor coating.

De gemeente Duffel krijgt van de Vlaamse overheid 972.000 euro voor de restauratie van Cinema Plaza in Duffel-Oost. Deze gaaf bewaarde kleine dorpsbioscoop uit de tussenoorlogse periode geniet sinds 2002 bescherming als monument. Opvallend zijn vooral de inkompartij met antieke kassa, het zaalinterieur met balkon en de projectieapparatuur.

Deze nieuwe versie kan worden uitgerust met een zijdelingse, hydraulische ladderlift waarmee zware ladders tot 30 kg zonder moeite op het dak van het voertuig kunnen worden gelegd. De ladderlift is gemonteerd op de dwarsbalken en heeft precies de afmetingen van het TopSystem. De ladderliften voor de achterkant van de wagen zijn nog altijd beschikbaar in de basislengten 2,5 en 3 meter. Deze zijn geschikt voor het transport van zware ladders tot 51 kg. TopSystem is verkrijgbaar in drie uitvoeringen â&#x20AC;&#x201C; basis, standaard en premium. Dit respectievelijk voor kleine, middelgrote en grote bestelwagens. Meer info: www.sortimo.be

Tractebel neemt meerderheid in groene speler Red

Naast een hoofdkantoor in Londen heeft Red vestigingen Dubai, Singapore en Manilla. Sinds de oprichting in 2004 heeft Red meer dan tweehonderd technologisch geavanceerde en energiezuinige datacenters ontworpen.

Cinema Plaza, gebouwd tussen 1923-1924 door lokaal ondernemer Arthur Vercammen, is een van de best bewaarde dorpsbioscopen van Vlaanderen. (Beeld: gemeente Duffel) De restauratie omvat niet alleen het gebouw. De filmprojectoren en interieurelementen worden gedemonteerd en gerestaureerd, waarna ze opnieuw functioneel en toegankelijk zullen zijn en het grote publiek de zaal weer kan bezoeken. Duffel wil cinema Plaza opnieuw laten uitgroeien tot een centrale plek in de gemeente, met

Ingenieursbureau Tractebel heeft 70% van de aandelen gekocht in Red, een "award-winnend" adviesbureau gespecialiseerd in het ontwerpen van "mechanical, electrical and plumbing"-diensten (MEP) voor datacenters en "groene" gebouwen. Die diensten omvatten onder meer de ontwikkeling van leidende softwarepakketten voor energie-efficiĂŤntie, Building Information Modelling (BIM), technische

De gaaf bewaarde dorpsbioscoop uit de tussenoorlogse periode geniet sinds 2002 bescherming als monument. (Beeld: Agentschap Onroerend Erfgoed Vlaanderen) een breed aanbod van verschillende vormen van cultuur. In 2007 was Cinema Plaza een van de kandidaten in het televisieprogramma Monumentenstrijd op Canvas. Het Duffelse monument eindigde op de tweede plaats, achter de stoomstroopfabriek van Borgloon en nipt voor de Gentse Boekentoren. (Beeld: Tractebel)

Meer info: www.duffel.be

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 87

ECLIPSE The darkest dock shelter ever

Rite-Hite just did it with NIKE ! In het imposante distributiecentrum in Laakdal installeerden wij:

- Eclipse dock shelters. Deze nieuwe, innovatieve shelter zorgt voor de best mogelijke afdichting tussen gebouw en vrachtwagentrailer, zodat er vrijwel geen energieverlies meer kan optreden. Ook houdt de shelter regenwater tegen en voert deze af langs de zijkanten. - Wheellok blokkeringsystemen. De vrachtwagen wordt automatisch volledig vergrendeld totdat de heftruckchauffeur klaar met laden en lossen. Een geleiding zorgt voor een centrale positionering zodat gebouw en laadperron beter beschermd worden. - Dock levellers om het verschil tussen laadperron en vrachtwagen veilig te overbruggen. Wij wensen NIKE nog vele jaren veilig en efficiĂŤnt werken toe!

Antwerpsesteenweg 124 - 2630 Aartselaar - BelgiĂŤ - Tel. +32 (0)3 877 40 12 -

www.ritehite.com

LAAKDAL | Nike

Paul Donné: “We kozen een monochrome zilverkleur die past bij de uitstraling van het gebouw. Dat werkten we af met een dynamisch lijnenspel.” (©Philippe van Gelooven)

Tekst | Jeroen Schreurs

Beeld | Philippe Van Gelooven, NIKE en Jaspers-Eyers

DOORDACHTE COMBINATIE VAN INDUSTRIE EN ECOLOGIE NIKE opende eind mei zijn gloednieuwe distributiecentrum in Ham, bij Laakdal. De ecologische filosofie van de sportkledinggigant stond centraal in het ontwerp. Een van de langste groene gevels ter wereld zet die filosofie extra in de kijker. In het nieuwe complex van NIKE, tussen de E313 en het Albertkanaal, worden zowel de orders voor de e-commerceactiviteiten als de leveringen aan klein- en groothandels in Europa en het Nabije Oosten behan-

‘Het masterplan is opgevat als een groene industriële campus’

deld. Net als op de rest van de site speelt het water een grote rol: 99% van de containers komen toe via het Albertkanaal, wat vierduizend vrachtwagenritten per jaar uitspaart. De site wordt ontsloten via de nieuw aangelegde primaire weg die parallel loopt met de E313. Die sluit eveneens aan op de Nikelaan, die als ontsluitingsweg voor de huidige campus van NIKE fungeert.

LOW-BAY EN HIGH-BAY Het hele complex van 150.000 vierkante meter bestaat uit verschillende blokken, zoals de low-bay. Daar komen goederen van over de hele wereld aan en worden ze

ook opnieuw verscheept. Via een conveyorzone, een netwerk aan transportbanden, komen de goederen in de tussentijd in één van de twee high-bays terecht voor stockage. Er komen trouwens nog een derde high-bay en een tweede conveyorzone aan. Voorts omvat het project ook een kantoorgebouw, met twee bouwlagen en ingesloten patio’s, dat zuidwaarts aansluit op het low-baygebouw. Het parkeergebouw aan de zuidzijde, met een totale capaciteit van ongeveer achthonderd wagens, is uitgevoerd in twee bouwlagen. Dat zorgt voor een minimale footprint. Een open vrachtwagenparking voor circa 270 vrachtwagens met oplegger is verspreid opgesteld rondom de gebouwen.

MINDER STAAL, MEER BESPARING Staal speelde een hoofdrol in het ontwerp, onder andere dankzij ‘clad racking’. ›

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 89

For a better climate Ontwerp, realisatie, onderhoud en beheer van: > HVAC > Sanitaire installaties en zonneboilers > IndustriĂŤle luchtbehandeling > Afzuiging & ontroking > Ijswaterproductie- en verdeling > Oververhit water en stoom

engie-axima.be

> Leidingsystemen > Clean rooms > WKK > KWO > BEO-velden

LAAKDAL | Nike

De groene gevel, zo’n 3.000 vierkante meter natuur, is één van de langste groene gevels ter wereld. (© NIKE) koudgevormd staal is gebouwd. Die fungeert als opslagruimte én als structuur om de gevelbekleding tegen te plaatsen. Zo bespaar je dus op materiaal.” Uitzonderlijk bij deze clad-racking: in plaats van één kraan zorgen twee op elkaar gestapelde kranen voor de verbinding tussen de high-bay en de conveyorzone. Inghelbrecht: “Bij de meeste hoge clad-rackingsystemen staan kranen van bijna 40 meter. Die zijn niet zo flexibel. Hier kozen we voor twee kranen boven elkaar om die flexibiliteit te vergroten. Het is de eerste keer dat we die techniek in België toepassen.”

ZILVERKLEUR Ook de gevelbekleding van het gebouw bestaat uit staal. “We gebruikten daarvoor sandwichplaten met een isolerende kern van 15 centimeter. Het gebouw heeft dus ook een erg goede K-waarde”, zegt Donné. “We kozen een monochrome zilverkleur, RAL 9006, die heel goed past bij de uitstraling van het gebouw. Dat werkten we af met een speels en dynamisch lijnenspel.”

ECOLOGIE CENTRAAL Het distributiecentrum is volledig energieneutraal. (©Simon Schmitt) De conveyorzone – 162 bij 21 bij 26 meter – bestaat voornamelijk uit staal, maar het is vooral de staaltechniek van de high-bays die de aandacht trekt. Daar pasten de bouwpartners het ‘clad-rackingprincipe’ toe. Paul Donné: “We zochten uit hoe we die high-bay, een kleine 50 meter hoog, zo economisch mogelijk konden bouwen. Met clad-racking realiseren we een winst van

30 procent in vergelijking met klassieke bouwmethodes. Je hebt immers veel minder staal nodig om hetzelfde bouwvolume en dezelfde opslagcapaciteit te creëren.” Dirk Inghelbrecht, ingenieur bij Arcadis, legt uit hoe dat komt: “Zo’n ‘clad-rack’ bestaat uit een vlakke betonplaat waarop een volledige rekstructuur uit gegalvaniseerd,

Ecologie staat centraal in dit grote industriële project. De architecten hebben het masterplan opgevat als een ‘groene industriële campus’, opgebouwd rond een centraal gelegen verkeersvrije zone die fungeert als groene long. De helft van het domein blijft om die reden ook onbebouwd. “De inplanting van de gebouwen aan weerszijden van dat groene park creëert een sterke as vanaf de autoweg tot aan het Albertkanaal en verschaft een boeiende doorkijk in noord-zuidelijke richting doorheen het natuurgebied”, zegt Donné. ›

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 91

Sign & Facade gaat voor totaaloplossingen. Wij bieden zowel gevelbekleding als lichtreclame aan en zijn daarmee uniek op de markt. Slechts ĂŠĂŠn aanspreekpunt voor al uw projecten in gevel en licht.

Herrestraat 29 3294 Molenstede-Diest T +32 13 35 01 00 info@sign-facade.be

sign-facade.be

LAAKDAL | Nike

Het nieuwe complex van NIKE in Laakdal ligt tussen het Albertkanaal en de E313. (©Simon Schmitt) teem worden ingeschakeld, maar ook gebruikt worden om de batterijen van elektrische wagens op te laden, warmtepompen als verwarmingsgeneratoren en binnenkort ook windmolens. Die bronnen kunnen samen de volledige energiebehoefte van het gebouw dekken.”

LANGSTE GROENE GEVEL

Het distributiecentrum is volledig energieneutraal dankzij het gebruik van hernieuwbare energie. Het groene landschap van het middengebied vloeit over in de volledige zuidzijde van de site. Daar zorgen wadi’s – via open grachten verbonden met de centraal gelegen waterpartijen van meer dan 8.500 vierkante meter – voor buffering en infiltratie van het hemelwater. Die waterpartijen maken het trouwens mee mogelijk dat het afvalwater volledig op de site kan worden gezuiverd. Verder noordwaarts vulde Jaspers-Eyers Architects het gebied in als een groene rustzone

met waterpartijen, een buitentheater en bijzondere belevingsplekken zoals een bijenhotel, een vleermuizenverblijfplaats en een zwaluwkijkwand.

“ENERGIEBEHOEFTE HERNIEUWBAAR INGEVULD” Het distributiecentrum is ook volledig energieneutraal dankzij het gebruik van hernieuwbare energie. Donné: “Kernboringen in de grond met warmte- en koudeopslag, zonnepanelen die in het energiesys-

Visueel komt de ecologische filosofie van NIKE ook tot uiting in de enorme groene gevel die de westkant van het nieuwe complex siert en ingekaderd wordt door afgeronde gevelelementen uit aluminium. De gevel slingert als een slang langs de verschillende plateaus en wordt gedragen door de uitkragende balkons op elk niveau. Alles bij elkaar telt hij 1,3 kilometer natuur (ofwel zo’n 3.000 vierkante meter), waardoor hij een van de langste groene gevels ter wereld is. “Die constructie met uitkragende balkons heeft nog meer voordelen”, stipt Donné aan. “Ze dragen niet enkel de gevel, maar dienen ook als buitenruimte voor het personeel. Ze fungeren bovendien als evacuatieweg voor de werknemers en efficiënte zonwering voor de beglazing. Dat zorgt voor veel daglicht, maar een beperkte zoninval.” ❚

TECHNISCHE FICHE Bouwheer Nike Europe Holding BV (Laakdal)

Architect

Jaspers-Eyers Architects (Hasselt-Leuven-Brussel)

Hoofdaannemer

BPC (Watermaal-Bosvoorde)

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 93

NEDERLANDS

Samen bouwen aan energiezuinige & gezonde scholen

Meer info? Download onze brochure op:

www.renson.be

HEALTHY SCHOOL CONCEPT

IEPER | Melexis

Tekst en beeld | Renson

ENERGIEZUINIG BEDRIJFSGEBOUW MET AANGENAAM BINNENKLIMAAT Als producent van chips waarmee het auto’s zo energiezuinig mogelijk wil laten rijden, was het voor het nieuwe ‘groene’ bedrijfsgebouw van Melexis in Ieper niet meer dan logisch dat het streven naar een comfortabel binnenklimaat geen nefaste invloed mocht hebben op het energieverbruik. Dat dit niet het geval is, is onder meer te danken aan de verschillende zonweringssystemen die er geïnstalleerd zijn. “De filosofie achter de nieuwbouw was in 2013 van meet af aan duidelijk”, zet facility coördinator Philip Niville de toon. “Als we ons als leverancier van autoonderdelen engageren om wagens zo zuinig mogelijk te laten rijden, moest ook onze nieuwe hoofdzetel dat gedachtengoed uitstralen. En dus werd de nieuwbouw onder andere uitgerust met een koelplafond dat zorgt voor een grote en energiezuinige koelcapaciteit, maar dat wel trager reageert dan een airco. Daarom is het een absolute must om direct binnenvallend zonlicht te kunnen tegenhouden nog voor het het glas bereikt.”

De 180 Melexis-medewerkers genieten in hun ‘groene’ bedrijfsgebouw van een comfortabel binnenklimaat.

COMFORTABEL WERKEN EN VERGADEREN In de burelen resulteerde dit in oriënteerbare lamellen voor de ramen. In de vergaderzalen was dit oorspronkelijk geen optie om klanten en bezoekers het mooie zicht naar buiten niet te ontnemen. Toch bleek de nood om ook daar in te grijpen te hoog, en dus werden ze begin dit jaar alsnog uitgerust met Fixscreenbuitendoekzonwering (om laagstaande zon tegen te houden) en een vaste luifel met Icarus-lamellen in cassettesysteem boven het raam (voor beschutting tegen hoogstaande zon), beide van Renson.

Het dakterras is deels overdekt met drie gekoppelde Algarve-terrasoverkappingen met lamellendak.

TERRASOVERKAPPINGEN Ook in de refter op de vierde verdieping van het gebouw vallen de grote glaspartijen meteen op. Philip Niville: “Helaas bleken zowel binnenzonwering als superisolerend drielagig glas niet in staat om te voorkomen dat het binnen snel te warm werd.” Het aanpalend dakterras is dan ook overdekt met drie gekoppelde Algarve-terrasoverkappingen met lamellendak, eveneens van Renson. Als ‘luifel boven de ramen’ houden deze niet alleen het invallend zonlicht tegen, maar zorgen ze er ook voor dat medewerkers op een aangename manier buiten kunnen lunchen: beschut tegen zon, wind en – met de daklamellen dicht – zelfs regen. ❚

De vergaderruimtes werden begin dit jaar uitgerust met een combinatie van verticale buitendoekzonwering en een vaste luifel boven het raam. BOUWEN AAN VLAANDEREN | 95

TIELRODE | Residentie 't Veer

Tekst | Els Jonckheere

Beeld | Any Motions

Nieuw wooncomplex ’t Veer valt in de smaak In het pittoreske Tielrode wordt binnenkort Residentie ’t Veer ingehuldigd. Dit complex met zestien appartementen bezorgt de Burgemeester Achiel Heymansstraat een totaal nieuw elan. Het kwam immers in de plaats van een villa die de tand des tijds niet zo goed had doorstaan. De sterke helling van het terrein kon architecturaal mooi worden uitgespeeld. Blijkbaar valt deze realisatie goed in de smaak, want nog voor oplevering zijn alle zestien appartementen verkocht. Residentie ’t Veer bestaat uit een betonstructuur die vijf bouwlagen telt. Door het volume iets naar achter te plaatsen ten opzichte van het voetpad, kon de voortuin half worden uitgegraven. Architect Bart Van Laethem: “Zo krijgen de appartementen op -1 licht in de slaapkamers, terwijl de leefruimtes zich op tuinniveau situeren. De gelijkvloers en +1 zijn gewone niveaus waarop we dan nog een teruggetrokken bouwlaag hebben voorzien die in het gabarit van een schuin dak kan worden ingeschreven. Onder niveau -1 bevindt zich trouwens een ondergrondse garage die dankzij de sterke terreinhelling maar beperkt is uitgegraven.” De appartementen zijn in de breedte uitgewerkt. Hoewel de bouwdiepte slechts dertien meter bedraagt, is op de vijftien meter bouwlijn een tweede gevel gebouwd. Hierdoor zijn alle terrassen van de drie onderste bouwlagen inpandig. De gevel werd speels afgewerkt met een combinatie van bruine gevelsteen en crepi. Bart Van Laethem: “Kleine insprongen en uithollingen zorgen voor een ritmiek die maakt dat het gebouw zich volledig in de omgeving inpast.”

WEINIG GROTE UITDAGINGEN

‘Nu al zijn alle appartementen van dit standingvolle en kwalitatieve wooncomplex verkocht’ afwerking (inclusief isolatie), de prefabterrassen en achtergevel, het keldermetselwerk, de keermuur met twee loopbruggen en de arduinen dorpels. Projectleider Swen Van Laere: “Het sanitair/HVAC en de dakdichtingswerken hebben we respectievelijk in handen van onze zustermaatschappijen Sanitechniek en Albitum gegeven. De rest is door onderaannemers uitgevoerd, terwijl wij voor de coördinatie en planning zorgden.”

Projectontwikkelaar Willemen General Contractor uit Mechelen was niet alleen bouwheer, maar stond zelf ook in voor de realisatie van de betonbouw, de gevel-

Voor Willemen General Contractor was dit eerder een klein en alledaags project. Swen van Laere: “De grootste uitdaging lag in het feit dat quasi het volledige

Door het complex iets van het voetpad te plaatsen, kon de voortuin half worden uitgegraven.

De gevel werd speels afgewerkt met een combinatie van bruine gevelsteen en crepi.

96 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

TIELRODE | Residentie 't Veer

Alle terrassen van de drie onderste bouwlagen zijn inpandig.

PVC - ALU - PVC - ALU - PVC - ALU - PVC - ALU

VRAAG VRIJBLIJVEND UW

OFFERTE AAN EN VERGELIJK!

014 72 57 98

info@pvcele.eu www.pvcele.eu Stwg. Baarle 33, 2382 Poppel (België)

PVC - ALU - PVC - ALU - PVC - ALU - PVC - ALU

terrein werd bebouwd, waardoor we weinig stockageruimte hadden. Dit resulteerde natuurlijk in extra planning inzake het leveren van de materialen. Daarnaast bleek tijdens de werken dat het grote niveauverschil een extra keerwand vereiste. Hierdoor liepen we een maand achterstand op. Gelukkig konden we dit tijdverlies doorheen het volledige project opvangen, waardoor we netjes op schema zitten en de residentie in oktober kunnen opleveren. Dat zullen de nieuwe eigenaars ons vast en zeker in dank afnemen. Want nu al zijn alle appartementen verkocht en staat iedereen te popelen om zijn intrek te nemen in dit standingvolle en kwalitatieve wooncomplex.” ❚

Participanten aan het woord PVCELE – ALUMINIUM BUITENSCHRIJNWERK Bij het ontwerp van ’t Veer ging bijzondere aandacht uit naar de akoestiek. Vandaar dat het aluminium buitenschrijnwerk van akoestische beglazing werd voorzien. Deze opdracht werd door PVCele uit Poppel tot een goed einde gebracht. Dit familiebedrijf werd vijf jaar geleden door Guy Marcelissen opgericht, waarna ook Jef Brijs de gelederen vervoegde. Intussen telt de onderneming elf medewerkers die zich specialiseren in de montage van pvc- en aluminium schrijnwerk voor particuliere en professionele werven. Hiertoe heeft ze een erkenning type 3D14, 3D20 en 3D5. Bij ’t Veer was PVCele niet alleen verantwoordelijk voor de ramen. In totaal monteerde het 83 eenheden in aluminium, inclusief de glazen borstweringen en muurkappen, twee inkomdeuren, zestien schuiframen van 5.000 x 2.300 mm en de sectionaalpoort van de parkeergarage. Alle ramen zijn uitgevoerd in Reynaers CS77HI en van onzichtbaar beslag en een beglazing van 1.0W/m²K voorzien.

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 97

BERINGEN | Mobis Belgium

Tekst | Simon Schreurs

Beeld | Sofie Claes

MAGAZIJN OP Z’N KOREAANS: AFGEWERKT TOT IN DE PUNTJES Mobis Parts Europe, de officiële dealer voor KIA- en Hyundai-onderdelen, koos het Limburgse Beringen uit om een nieuw magazijn neer te poten. Het bouwwerk van om en bij de 55.000 m2 fungeert als distributiecentrum om Franse, Zwitserse en Benelux-klanten te bevoorraden. De bouweisen waren hoog, de afwerkingsgraad zo mogelijk nog hoger.

'De afwerkingsgraad die onze Zuid-Koreaanse collega’s nastreefden is ongezien in België'

98 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

BERINGEN | Mobis Belgium

In augustus 2015 liet Mobis de eerste spade in de Limburgse grond steken en zeven maanden later stond het laatste rek al in het magazijn. De oplevering van het spiksplinternieuwe magazijn was een kolfje naar de hand van bouwgigant Willy Naessens. Die trok een volledige betonstructuur van 15 meter hoge kolommen en 24 meter lange voorspanbalken op en fundeerde deze op paalfunderingen – in totaal goed voor meer dan 18.500 m3 beton en 1.500 ton wapeningsstaal.

TOT ZES PLOEGEN TEGELIJK “Op het volledige perceel van 124.000 m2 trokken onze medewerkers twee distributiehallen op van respectievelijk 30.343 m2 en 21.684 m2, inclusief een mezzanine van 3300 m2”, aldus projectleider Pieter Van Wassenhove. “Tegen het distributiegebouw werd een kantoor opgetrokken dat bestaat uit drie verdiepingen, alles samen goed voor 2.400 m² burelen. Daarin is heel wat aandacht besteed aan het welzijn van de werknemers, wat zich uit in ruime landschapskantoren, diverse vergaderzalen, een trainingsroom, diverse kitchenettes en een volledige en ruim

Rechts tegen het distributiegebouw bevindt zich het kantoorgebouw. Zowel in het magazijn als in de kantoren is het sanitair onberispelijk. uitgeruste lunchruimte met een prachtig buitenterras. Alle gebruikte betonproducten en het aluminiumschrijnwerk kwamen uit onze eigen productiebedrijven, en de plaatsing gebeurde steevast door Willy Naessens-montageploegen. Tijdens het ruwbouwproces kwamen er tot zes montageploegen tegelijk aan te pas, waardoor steeds massaal veel betonelementen voorhanden moesten zijn.”

ONGEZIENE AFWERKINGSGRAAD De grootste moeilijkheid lag echter niet in de hoeveelheden, maar wel in de zeer hoge afwerkingsgraad die Mobis nastreefde. Om erop toe te zien dat de Hyundaistandaard gevolgd werd, stuurde Mobis een delegatie van Hyundai Engineering Company uit Zuid-Korea naar Beringen, die alles van start tot finish in de gaten hield. “Dat was soms knap lastig”, vertelt Sofie Claes van architectenbureau Talboom. “De eisen van onze Zuid-Koreaanse collega’s waren zeer hoog, soms zelfs op het onrealistische af. De afwerkingsgraad die ze nastreefden is ongezien in België. Dat gaf soms strubbelingen, maar al bij al verliep de samenwerking vlot.”

LUXE VOOR IEDEREEN Licht en luxe lijken bijkomstigheden in de logistieke sector, maar niet voor de Zuid-Koreaanse partij in dit verhaal. Claes: “Aan de brandmuur tussen het magazijn en de kantoren bijvoorbeeld, wordt doorgaans weinig aandacht besteed, maar de HEC-delegatie ijverde voor een brandmuur met zo veel mogelijk beglazing en doorzicht. Heel de muur is daarom opgetrokken uit dure brandwerende beglazing.” Mobis spaarde kosten noch moeite voor het welzijn van de werknemers. Aangenaam (dag)licht was prioritair. “De magazijnmuren, waar normaal weinig aandacht aan wordt besteed, zijn geschilderd in RAL 9002 grijswit, en zowel de kantoren als de magazijnen zijn uitgerust met ledverlichting. In de magazijngangen gebeurt dit zelfs met bewegingsdetectie. Mobis is van mening dat iedereen zich even gewaardeerd moet voelen in een bedrijf”, besluit Claes. “Dat de toiletten van de magazijnen even luxueus zijn afgewerkt als die in de kantoren, vond Mobis evident.” ❚

TECHNISCHE FICHE Opdrachtgever Mobis Belgium (Beringen) Architect ingenieurs- en architectenbureau Talboom (Puurs) Hoofdaannemer Willy Naessens (Wortegem-Petegem)

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 99

BERINGEN | Mobis Belgium

Participanten aan het woord MUTEC – VOLLEDIGE DAKOPBOUW Het dak van Mobis heeft een oppervlakte van maar liefst 50.000 m². De dakwerker stond voor een gigantische klus die bovendien in erg korte tijdspanne verwezenlijkt moest worden. MUTEC uit Waregem bewees dat het zijn reputatie waard is. Projectleider Rudi Vandebroek: “Door op een efficiënte en doeltreffende manier de juiste ploegen in te zetten, slaagde ons team succesvol in de missie. In concreto installeerden we het steeldeck, het PE-dampscherm, twee lagen PIR-isolatie van telkens 5 cm en uiteindelijk een TPO-dakbedekking van 1.5mm dikte.” MUTEC behoort sinds 2013 tot de Willy Naessens Group. De onderneming telt vijftig medewerkers en specialiseert zich in het afdichten van industriële platte daken met pvc, TPO, EPDM en bitumen. MUTEC maakt het verschil door het totale dakpakket aan te bieden – ook lichtstraten, rookluiken, zonnepanelen en zelfs een complete daktuin. De distributiehallen baden in het witte licht.

Al meer dan 40 jaar de meest duurzame en energiezuinige lijnverlichting van Europa Al 40 jaar ontwikkelt, produceert en monteert Veko Lightsystems de meest duurzame en energiezuinige lijnverlichting van Europa. Hiermee leveren wij, bij nieuwbouw én renovatie op een unieke manier een belangrijke bijdrage aan het behalen van een BREEAM certificaat. • ordergerichte productie • geen opslagruimte nodig • bewezen lange levensduur aluminium profielen • minimaal gebruik verpakkingsmateriaal • hergebruik verpakkingsmateriaal • tijdsbesparing door eenvoudige montage • minimale CO 2 uitstoot Wilt u weten welke besparing voor uw bedrijf haalbaar is? Bel +32 3 827 21 96 of ga naar www.veko.be VEKO LIGHTSYSTEMS BVBA, GULKENRODESTRAAT 7, UNIT 10, B-2160 WOMMELGEM

100 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

INDUSTRIËLE PLATTE DAKEN NIEUWBOUW & RENOVATIE

Eugène Bekaertlaan 55 – B-8790 Waregem T +32 (0)56 62 00 80 - info@mutec.be www.mutec.be

BERINGEN | Mobis Belgium

Tekst | Els Jonckheere

Beeld | Sofie Claes

GROTE HOEVEELHEID LICHTLIJNSYSTEMEN VOOR NIEUW MAGAZIJN De verlichting bij Mobis is redelijk spectaculair te noemen. Er werd immers gekozen voor lichtlijnsystemen die vaak in de logistieke sector, maar ook in werkplaatsen, sporthallen, supermarkten en zelfs winkels worden toegepast. In totaal is maar liefst 12.600 meter verlichting geplaatst, wat neerkomt op zo’n 3.500 armaturen. De verlichting bij Mobis is redelijk spectaculair te noemen. Er werd immers gekozen voor lichtlijnsystemen die vaak in de logistieke sector, maar ook in werkplaatsen, sporthallen, supermarkten en zelfs winkels worden toegepast. In totaal is maar liefst 12.600 meter verlichting geplaatst, wat neerkomt op zo’n 3.500 armaturen. De keuze viel op de aluminium lichtlijnsystemen van VEKO Lightsystems die al veertig jaar beschikbaar zijn op de markt. Deze kenmerken zich door een strakke montage, 100% recycleerbaarheid en een optimale warmteregulering die in een langere levensduur van de armatuur resulteert. Steve Van Stappen, Directeur VEKO Lightsystems België/Frankrijk: “De basis van dit product is nog altijd nagenoeg identiek. Daarentegen is de lichtbron doorheen de jaren aanzienlijk veranderd. Van de T8-lamp ging het naar de T5. Vandaag realiseren we meer dan 85% van onze omzet door leds. Bij Mobis bevat elk armatuur 240 stuks, wat betekent dat er 840.000 kleine ledjes aanwezig zijn!”

GROOT PROJECT ONDER TIJDSDRUK Evident was dit project niet. Eerst en vooral zijn er in België weinig werven van deze omvang. Daarnaast was de tijdsdruk erg hoog en moest er in verschillende fases worden gewerkt. Steve Van Stappen: “Tevens dienden we het grootste deel van de armaturen te monteren terwijl er nog geen betonvloer aanwezig was. Om daar een mouw aan te passen, hebben we 4x4 diesel-schaarliften ingezet. Nog een andere uitdaging was het feit dat de bouwwerf open was. We konden dus geen risico’s nemen om grote hoeveelheden materiaal tegelijkertijd aan te leveren, zeker op een onverharde werkvloer.” VEKO Lightsystems bvba werd veertig jaar geleden opgericht als dochtermaatschappij van de gelijknamige Nederlandse producent. Vandaag worden beide bedrijven geleid door de tweede generatie van de originele oprichters. Het bedrijf heeft een productiesite in het Nederlandse Schagen, waar zich ook het eigen R&D-center bevindt. ❚

De lichtlijnsystemen kenmerken zich door een strakke montage, 100% recycleerbaarheid en optimale warmteregulering.

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 101

ARENDONK | Hoofdkwartier B&R Bouwgroep Tekst | Koen Mortelmans

Beeld | B1&R Bouwgroep

B&R neemt nieuw hoofdkwartier in gebruik In september heeft B&R Bouwgroep de officiële verhuis naar zijn nieuwe bedrijfsgebouw in Arendonk beklonken. De 65 medewerkers van Arkana, B&R Development en de overkoepelende diensten van de B&R Bouwgroep hadden er eerder dit jaar al hun intrek genomen. Dochterbedrijven ATA, Bruyndoncx en Van Bergen behouden hun toonzaal op de bestaande adressen elders in Arendonk, en ook voor de exploitatiezetels van AGBb, ATA, B&R Logistics, Bruyndoncx en BTI Hooyberghs is er geen adresverandering. De verhuis van hun collega's geeft hen wel meer ademruimte. Door de groei van groep waren de mogelijkheden van de bestaande gebouwen voor de verhuis volledig benut. “Ons nieuwe hoofdkantoor beschikt als thuisbasis van de B&R Academy over volledig uitgeruste opleidingsfaciliteiten, biedt talrijke vergadermogelijkheden en is eveneens gevestigd op bedrijventerrein Hoge Mauw, nog geen kilometer van de bestaande locatie," zegt algemeen directeur Sam Daems.

102 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

BEWUSTE KEUZE VOOR BEN B&R maakte van de gelegenheid gebruik om zich in een BEN-gebouw te nestelen. "Een bewuste keuze”, onderstreept afgevaardigd bestuurder Eddy Bruyninckx. “We produceren er met fotovoltaïsche zonnepanelen een deel van de stroom die we verbruiken en onttrekken warmte en koelte uit de bodem. De noodzakelijke knowhow om aan de strenge BEN-vereisten te voldoen haalden we bij dochterfirma Arkana. Die is al sinds jaar en dag gespecialiseerd in zeer energiezuinige woningen. De extra investeringen in energiebesparende maatregelen en groene energie betalen zichzelf terug door de lage energiefactuur."

TEAMWORK VAN DOCHTERBEDRIJVEN Naast Arkana droegen nog zes andere dochterondernemingen hun steentje bij. "Hoofdaannemer Hooyberghs bekleedde de gevels volledig met gezuurde, enkelschalige prefabbetonpanelen van Verheyen. Tegels Van Bergen stond in voor de betegeling van terrassen en sanitair, verzorgde de afwerking van de trappen, plaatste de vloertegels en bekleedde het onthaal met keramische tegels. ATA nam de schrijnwerken voor haar rekening. BTI installeerde het KNX-gebouwbeheersysteem, stond in voor de databekabeling en aansluitingen, plaatste de alarminstallatie en het toegangscontrolesysteem en zorgde voor

ARENDONK | Hoofdkwartier B&R Bouwgroep

Flexibele landschapskantoren op de eerste verdieping. de verlichting. Het gebouwbeheersysteem stuurt ook de screens van de buitenzonwering aan. Bruyndoncx, onze sanitair- en verwarmingsspecialist, was verantwoordelijk voor al het sanitair en de regenwaterrecuperatie. Met dit regenwater spoelen we de toiletten en voeden we een buitenkraan. Bruyndoncx maakte het via een waterpomp met diepteboring mogelijk om de verwarmings- en koelplafonds te plaatsen en rustte het gebouw uit met balansventilatie met warmteterugwinning."

GESOFISTICEERDERE VERLICHTING "De klimaatplafonds maken het mogelijk om met een lage watertemperatuur (20-35 C) te verwarmen en met een hoge temperatuur (17Â°C) te koelen", zegt projectleider Koen Deswert. De verlichting is uitgerust met daglichtsturing en aanwezigheidsdetectie. "Dit systeem is veel gesofisticeerder dan wat we in het oude gebouw hadden. Dat beperkte zich tot bewegingsdetectie, zodat mensen die achter een pc werkten af en toe moest moesten bewegen. Dat is hier niet nodig."

De personeelsrefter.

"B&R kon zijn nieuwbouw pas beginnen optrekken zodra de gemeente Arendonk de uitbreiding van het industrieterrein definitief had goedgekeurd", aldus Deswert. "Achteraan beide terreinen zijn de oude en de nieuwe site met elkaar verbonden. B&R heeft voor zijn medewerkers aan aantal bedrijfsfietsen gekocht om het interne verkeer te vergemakkelijken." â&#x20AC;ş

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 103

ARENDONK | Hoofdkwartier B&R Bouwgroep

Multidisciplinaire groep B&R Bouwgroep kwam in 1983 tot stand, gegroeid uit de huidige dochter Hooyberghs. Die was zelf in het begin van de jaren zestig ontstaan als een traditionele schrijnwerkerij. B&R is intussen uitgegroeid tot een multidisciplinaire groep die functioneert als één team. De groep bundelt de krachten van zeventien gespecialiseerde ondernemingen en telt nu meer dan zeshonderd medewerkers. De bekendste dochters zijn de bouwbedrijven Hooyberghs en renovatiespecialist Brebuild. Bij het brede publiek is vooral Arkana een vertrouwde naam, omdat deze huizenbouwer zich volledig tot de particuliere bouwmarkt richt.

Opvallende luifel over de inkom.

INDELING Het nieuwe gebouw telt vier niveaus. Het laagste niveau bevindt zich gedeeltelijk ondergronds. Het bovengrondse deel is voldoende hoog om daglicht toe te laten in de polyvalente opleidingsruimtes op dit niveau. Daardoor begint niveau 0, de begane grond, pas op een meter boven het maaiveld. Hier heeft B&R Bouwgroep zijn personeels- en vergaderruimtes ondergebracht. Op +1 hebben onder meer de veiligheids- en preventiedienst, Arkana en B&R Development hun intrek genomen. Directie en boekhouding delen de topverdieping.

Zonnepanelen voor elektriciteitsproductie op het dak.

De trappenhal.

AFWERKINGSNIVEAU Het gebouw is geen toonzaal in de strikte zin van het woord, maar moet toch aantonen welk afwerkingsniveau de bedrijven in de groep aankunnen. De lijnvoering blijft wel sober en strak. Dat is ook het beeld van de buitengevels, met hun verdiepingshoge ramen. Het ritme van de gevels wordt mee bepaald door de breedte van de gevelbekleding in prefabbeton. Ondanks die vaste maten zit er wel afwisseling in de gevels. Dit patroon verleent ze een eigen visuele identiteit. ❚

TECHNISCHE FICHE Bouwheer en hoofdaannemer B&R Bouwgroep (Arendonk)

Architect

Archiles Architecten (Geel)

104 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

Het nieuwe B&R-hoofdgebouw telt zes volledig ingerichte kantoorruimtes.

BEDRIJFSPRESENTATIE | Dpas

Tekst en Beeld | Dpas

Software maakt bouwsector rendabeler via digitalisatie offerteaanvraag Dpas is een betaalbare software die de aanvraag van een offerte bij bouwprojecten digitaliseert en automatiseert. Hierdoor vallen heel wat administratieve processen weg. Calculators, inkopers, architecten en bouwcoördinatoren besparen zo kostbare tijd. Bouwondernemer Jurgen Van Grieken hoopt de rendabiliteit van de Belgische bouwsector via deze nieuwe applicatie te kunnen bevorderen De Dpas-software werd al in 2004 ontwikkeld. “De meeste bouwbedrijven werkten toen net met e-mail, waardoor we veel te vroeg op de markt actief waren”, aldus Van Grieken. “Vandaag zien we dat de meeste bedrijven wel over een ERP-systeem beschikken en ook positief reageren op de opkomst van het BIMmodel (cloud voor de bouwsector). De automatisatiegraad kan echter nog veel beter. Digitalisering en artificiële intelligentie vinden sneller hun ingang in innovatieve sectoren als ICT en media, maar bieden vandaag ook veel kansen voor de conservatievere

bouwsector. De tijd is dus rijp om onze vernieuwde software te introduceren.”

ENORME TIJDSWINST Jurgen Van Grieken wil met zijn toepassing meewerken aan een duurzamere en rendabelere bouwsector. “Vandaag heeft een calculator drie tot vier weken nodig om een groot bouwdossier om te zetten tot één offerte. De complexiteit van en de veelheid aan administratieve processen maken deze fase in het bouwproces zeer duur. Met behulp van de digitale toepassingen van Dpas willen we deze administratieve draaimolen met 40% verminderen. Op termijn willen we via de integratie van onze applicatie zelfs evolueren tot 80% tijdswinst op calculatieprocessen. Van Grieken commercialiseert de Dpas-software met zijn bedrijf Bosoftware. “Tijdens demonstraties zijn de gebruikers enthousiast over de eenvoudige werkwijze en de overzichtelijke rapportering”, aldus Xavier Mortelmans, business development manager voor Dpas. “Een calculator bespaart heel wat kostbare tijd per dossier, en via een geautomatiseerde opvolging van offertes behoudt hij eenvoudig het overzicht op zijn lopende aanvragen.” Enkele bekende bedrijven maken intussen al gebruik van de software: De Peuter aannemingen, Verelst Industriebouw, Dillen Bouwteam, Jos Dejongh …

DIGITAAL IS HET NIEUWE NORMAAL

“Op termijn willen we via de integratie van de Dpas-applicatie evolueren tot 80% tijdswinst op calculatieprocessen.”

Jurgen van Grieken is met Dpas niet aan zijn proefstuk toe. De innovatieve bouwondernemer gaat wereldwijd op zoek naar digitale trends voor de bouwsector. Via zijn bedrijf Comacon coördineert hij digitale vastgoedprojecten voor projectontwikkelaars, investeerders of grondeigenaars. Het bedrijf

‘Digitalisering en artificiële intelligentie vinden sneller hun ingang in innovatieve sectoren als ICT en media, maar bieden vandaag ook veel kansen voor de conservatievere bouwsector’ onderscheid zich door vastgoedprojecten te organiseren als een proces van cocreatie, en dat met de meest innovatieve applicaties voor een transparante communicatie en een digitale manier van werken. Via het BIM-model kunnen alle actoren die onderdeel zijn van het bouwproces – zoals ingenieurs, aannemers en leveranciers – online samenwerken. Architecten ontwerpen een driedimensionale maquette en delen die op een online platform volgens de noden en eisen van de opdrachtgever. Deze werkwijze heeft in de buurlanden al veel efficiëntiewinsten opgeleverd. In België is de techniek voorlopig nog niet zo ver geïntegreerd in bouwprojecten. ❚

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 105

BRUSSEL | Wilfried Martens-gebouw

Tekst | Els Jonckheere

EUROPESE PARLEMENT KRIJGT NIEUWE UITVALSBASIS

106 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

Beeld: Â©Jaspers-Eyers, Photography by Yvan Glavie, Jean-Michel Byl

BRUSSEL | Wilfried Martens-gebouw

Volgend jaar neemt het Europese Parlement zijn intrek in een gloednieuw kantorencomplex dat op de vroegere BACOB-site aan de Beliardstraat in Brussel werd gebouwd. Het futuristisch ogend pand is BREAAM Excellent-gecertificeerd, onder meer dankzij een geothermische installatie waarvoor tot op 237 meter diepte is geboord. Een unicum in Brussel... De nieuwe trots van het Europese parlement, ontworpen door Jaspers-Eyers Architects en gebouwd door BESIX-Jacques Delens, bestaat uit twee hogere torens die in het midden met een lager volume verbonden zijn. Het biedt een nuttige oppervlakte van 40.000 m² op zestien bouwlagen. Drie daarvan bevinden zich ondergronds. Niveau -2 en -3 zijn ingericht als parkeergarage, terwijl op niveau -1 in een latere fase een keuken en opslagruimtes zullen worden voorzien. Er werd met een prefab betonconstructie gewerkt. Deze is rondom bekleed met een glasgevel, die aan de binnenzijde onzichtbaar is opgehangen met aluminium profielen. Aangezien een groot deel ‘golvend’ is uitgevoerd, is de glasgevel dé eyecatcher van het gebouw. Het effect is een gebouw met een erg expressief karakter dat lijkt te bewegen als je ernaar kijkt. Operations Manager Waldo Vanhentenrijk: “Het is evident dat de uitvoering van deze gevel één van de blikvangers, maar ook één van de grote uitdagingen van het project was. Alle glaspartijen zijn stuk voor stuk gefacetteerd om tot de organische rondingen te komen.”

GEEN ‘BLOKKIG’ UITZICHT Een ander architecturaal hoogstandje is op het gelijkvloers en de eerste twee verdiepingen gerealiseerd. De bovenstaande etages springen immers een stuk uit en worden ondersteund door met inox beklede kolommen. Het mooie is dat de architect hierbij met verschillende niveaus werkt, wat het typische ‘blokkige’ uitzicht van een groot kantorencomplex op een creatieve manier wegwerkt. Bovendien liet dit toe om het restaurant en de cafetaria te accentueren. Deze zijn ondergebracht op niveau 1 en 2. In totaal heeft het gebouw zes verschillende daken, die stuk voor stuk met betonnen draagvloeren zijn gerealiseerd. Drie ervan

Om tot een minimaal energieverbruik te komen, speelde de architect ook met de verhouding van open en gesloten geveldelen. (Beeld: ©Jaspers-Eyers, Photography by Yvan Glavie) zijn afgewerkt als groendak, twee als terras en een vijfde als toegang tot de technische ruimte.

DIEPSTE GEOTHERMIE IN BRUSSEL OOIT Belangrijk is dat dit gebouw een BREAAM Excellentcertificaat kreeg. Dit betekent dat het op een ‘duurzame’ manier gebouwd is, wat zich weerspiegelt in

de gebruikte materialen, het ontwerp en natuurlijk ook het energieverbruik. Waldo Vanhentenrijk: “De grootste uitdaging in dit kader was zonder twijfel de geothermie, waarvoor tot op een diepte van 237 meter geboord is. Het was de eerste keer dat er in Brussel op zo’n diepte werd gewerkt. Vanaf een diepte van ongeveer 140 meter stootten we bovendien op harde rotsgrond. Franki Foundations, ›

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 107

40 jaar en langer

Waterdicht zonder zorgen Volledige oplossingen, eenvoudig te plaatsen voor duurzame daken bij elk weer.

www.derbigum.be

ÂŠ Arch. Arjaan De Feyter ÂŠ Foto Toon Grobet

BRUSSEL | Wilfried Martens-gebouw

Participanten aan het woord DBS – WATERDICHTING DAKEN

(Beeld: ©Jaspers-Eyers, Photography by Yvan Glavie) een filiaal van BESIX, ontwikkelde een innovatieve boortechniek om zo diep als nodig te kunnen boren in de verschillende (waterhoudende) grondlagen.” In concreto zal de geothermische installatie instaan voor

fase met lamellengordijnen zullen worden uitgerust). In het kader van BREAAM wordt ook het regenwater nog gerecupereerd, en dat voor gebruik in de sanitaire voorzieningen.

‘Het ontwerp resulteert in een gebouw met een erg expressief karakter dat lijkt te bewegen als je ernaar kijkt’ een vijfde van de koeling en verwarming. De bijverwarming gebeurt met gasgestookte verwarmingsketels, terwijl de extra koeling door chillers gebeurt. Een traditionele oplossing dus, maar wel in een modern kleedje gestopt. Want de warmte- en koelteafgifte gebeurt via de actieve plafonds. Om tot een minimaal energieverbruik te komen, speelde de architect in het ontwerp ook met de verhouding van open en gesloten geveldelen in functie van de oriëntatie en lichttoetreding tot het gebouw. Op die manier moest er zelfs geen buitenzonwering voorzien worden (alhoewel het niet uitgesloten is dat er bepaalde ruimtes in een tweede

TIJD VOOR FASE 2 Er waren nog wel meer uitdagingen in dit project. Zo was de moeilijke bereikbaarheid van de site een harde noot om kraken. En vermits er geen opslagmogelijkheden waren, moesten alle materialen en gereedschappen just-in-time worden geleverd. Tevens moest alles in een razend tempo gebeuren, want op minder dan twee jaar moest het gebouw worden opgeleverd. Met andere woorden: de planning en coördinatie speelden een cruciale rol in het goede verloop van de werken. Waldo Vanhentenrijk: “In een eerste fase leverden we het gebouw sleutel-op-de deur af. ›

De indrukwekkende daken van het Wilfried Martens-gebouw werden afgewerkt met een Derbigum-waterdichtingsmembraan Derbigum®. Het was DSB-Asphalis uit WauthierBraine die de effectieve uitvoering voor zijn rekening nam. Dit bedrijf werd in 1935 opgericht als Asphalis en stelt vandaag 82 mensen te werk die zich toeleggen op waterdichting in al haar aspecten. Enkele mooie referenties zijn Flanders Expo, het Gebouw van de Europese Gemeenschap in de Brusselse Beliardstraat, het Solvaygebouw van de ULB en het toegangsviaduct tot Gent (B401). In het Wilfried Martens-gebouw werd eerst een dampscherm aangebracht dat tevens fungeert als voorlopige waterdichting. Daarop werd een thermische isolatie gekleefd, waarop vervolgens een tweelaagse bitumineuze waterdichting kwam te liggen. Voor de groendaken is een wortelwerend membraan gebruikt. De andere daken kregen tegels of geen bijzondere afwerking. Project Manager Dimitri Bellanger: “De grote uitdaging bestond erin de eisen inzake termijnen en planning te combineren met de noodzaak om steeds op verschillende dakniveaus actief te zijn. Daarnaast waren de erg specifieke waterdichtingsdetails niet altijd evident om te realiseren. Maar dankzij onze jarenlange expertise, ook met minder evidente daken, slaagden we er toch in om de klus volgens onze kwaliteitsnormen en met oog voor detail te klaren. Dit project is dan ook erg belangrijk voor DSB aangezien het resultaat de waarden van ons bedrijf bevestigt: betrouwbaar, kwalitatief en planningsbewust.” De Belgische onderneming Derbigum is gespecialiseerd in energiebesparende en duurzame dakbanen. Met een strategie om innovatieve en duurzame oplossingen op maat te ontwikkelen, heeft ze als doel om de uitgelezen leverancier te zijn van duurzame oplossingen om gebouwen tegen de natuurelementen te beschermen. Dankzij continue investeringen en een onnavolgbare service is Derbigum uitgegroeid tot een wereldspeler. Vandaag telt de firma 420 medewerkers en drie productie-eenheden (in het Belgische Lot en Perwez, en het Amerikaanse Kansas City) waar jaarlijks ongeveer 10,6 miljoen m² dakbanen en 3,2 miljoen vloeibare pasta’s worden geproduceerd.

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 109

ADVERTENTIE 16900335

Schindler 5500 uitgerust met PORT-technologie. Beauty & brains. Ons intelligent en revolutionair PORT-verkeermanagementsysteem brengt niet alleen mensen sneller dan elke andere liftbesturing naar hun bestemming. Het biedt bovendien de meest geavanceerde mogelijkheden inzake toegangscontrole binnen uw gebouw. Zo brengt het samen met onze superieure Schindler 5500 lift, de functionaliteit en veiligheid van uw gebouw naar het allerhoogste niveau. Duurzame en efficiĂŤnte oplossingen voor stedelijke mobiliteit waarop u kunt vertrouwen, zowel vandaag als morgen.

www.schindler.be

BRUSSEL | Wilfried Martens-gebouw

Vanaf oktober start de tweede fase van dit project, namelijk de binneninrichting, datavoorzieningen en beveiliging, evenals de industriële keuken. Ook daarbij zal BESIX een cruciale rol spelen, want we haalden eveneens de openbare aanbesteding voor de interieurafwerking binnen. Onze taak bestaat opnieuw voornamelijk uit de coördinatie van de werken. Eenvoudig zal het niet zijn, want op amper twaalf maanden moet de klus zijn geklaard. En het Wilfried Martens-gebouw is toch wel een groot complex waar bovendien een hoge afwerkingsgraad vereist is. Toch zijn we er gerust in dat we deze opdracht naar ieders tevredenheid en binnen de gestelde deadline tot een goed einde zullen brengen.” ❚

TECHNISCHE FICHE Bouwheer Europese Parlement (Brussel) Architect Jaspers-Eyers Architects (Brussel) Hoofdaannemer BESIX Group (Brussel)

Participanten aan het woord SCHINDLER – HOGESNELHEIDSLIFTEN

(Beeld: ©Jaspers-Eyers, Photography by Yvan Glavie)

Solid future, strong foundations

Paalfunderingen Diepwanden Piles en geboorde palen Micropalen, ankers Piles en kerende wanden

TOTAL ‘Optara’ project Antwerpen STEVIN project hoogspanningsmasten ZeebruggeZomergem

FRANKI FOUNDATIONS – GEOTHERMISCHE BORINGEN

‘Rive Gauche’ shopping center Charleroi

De geothermische installatie van het Wilfried Martens-gebouw is een unicum op zich. Boren tot op 240 à 250 meter diepte was immers nog nooit eerder gebeurd in Brussel. Franki Foundations Belgium uit Saintes bracht deze huzarenklus tot een goed einde. “Een evident project was het niet”, aldus Projectleider Dimitri Timbremont. “De bodem is op deze diepte niet gedetailleerd in kaart gebracht. Vandaar dat de opstart uitdagend was: we konden de boormethodes pas tijdens het boren verfijnen. Om niet van nul te moeten starten, hebben we de hulp van een ervaren Zwitserse collega ingeroepen. Toch kwamen we geregeld voor verrassingen te staan. Deze site is voor ons dan ook ontzettend belangrijk. We hebben er immers heel wat ervaring met geothermische boringen opgedaan, een activiteit die we verder willen uitbreiden aangezien ze nauw aansluit bij de diepfunderingswerken die we standaard uitvoeren.”

Piles Utilities

Franki Foundations biedt een compleet gamma van geoptimaliseerde funderingsoplossingen aan, puttend uit een enorme bron aan ervaring sinds de oprichting in 1909.

FRANKI FOUNDATIONS BELGIUM N.V. 2, Avenue E. Frankignoul 1480 Saintes, België T. +32 2 391 46 46 F +32 2 391 46 47 mail@ffgb.be WWW.FFGB.BE

FRANKI_0442_Adv_tijdschrift__Pi-2.indd 1

In een groot gebouw als de Wilfried Martens-gebouw is een vlotte circulatie van de aanwezigen van essentieel belang. Vandaar dat er maar liefst elf liften voorzien zijn, en wellicht zullen er in fase 2 nog twee bijkomen. Om zich van een absolute betrouwbaarheid te garanderen, koos de bouwheer voor de liften van Schindler. Projectleider Pierre Dandoy: “Het betreft hogesnelheidstypes met een nominale draagkracht van 1.600 kg. Ze werken op één batterij per vier toestellen. Alle liften voor het personenvervoer werden uitgerust met onze ‘PORT’-bestemmingsbesturing. Deze laat toe om het verticale verkeer in een gebouw aanzienlijk te optimaliseren. In concreto moeten de passagiers op een paneel buiten de lift aangeven naar welke verdieping ze willen. Via een intelligent algoritme wordt dan berekend met welke lift dit het snelst kan. Omdat er niet per verdieping wordt gestopt, verlopen de ritten heel snel en worden ook de wachttijden geminimaliseerd.” De installatie had voor Schindler weinig verrassingen in petto. Gezien de omvang en het belang van dit project, werd wel een projectleider aangesteld die nauw met de techniekers samenwerkte. Hoewel de werken verschillende keren moesten worden stilgelegd vanwege alarmmeldingen, haalde Schindler zonder enig probleem de vooropgestelde deadline.

17/06/16 10:35

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 111

LEUVEN | Stratos

Tekst | Els Jonckheere

Beeld | Toon Grobet

Studentenkamers met zicht op Leuvense skyline De ‘Kop van Kessel-Lo’ is bijna volledig klaar. Net voor de start van het nieuwe academiejaar werd immers de voorlaatste fase opgeleverd. Dit deelproject, dat ‘Stratos’ werd gedoopt, omvatte de constructie van een blok met 292 studentenkamers. Met dertien bouwlagen is het meteen ook het hoogste en meest visibele onderdeel van dit indrukwekkende gebouwencomplex. Aan de Martenlarenlaan in Kessel-Lo, naast het station van Leuven, is het al sinds 2012 een en al bedrijvigheid. Daar wordt immers de ‘Kop van Kessel-Lo’ gebouwd: een gemengde stadsontwikkeling waar wonen, werken, vrije tijd, handel en vervoer samenkomen. Het complex omvat een parkeergarage voor 975 wagens, een fietsenparking voor 1.600 fietsen, twee hotels, een supermarkt, zeven handelsruimtes, 121 appartementen, verschillende kantoren en dus ook 292 studentenknamers. Architect Kris Loix van ar-te: “Voor de volledige projectzone werd een homogene behandeling van de gevels voorzien. Die aan de Martelarenlaan en de spoorzijde zijn vrijwel gesloten opgevat, in gestapelde en gestructureerde panelen van architectonisch beton. De inpandige gevels zijn, in contrast met de betonpanelen, transparanter en kleurrijker opgevat.”

Het blok met studentenkamers telt maar liefst dertien bouwlagen.

Op het gelijkvloers bevindt zich een omvangrijke inkompartij met bellen en brievenbussen.

112 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

Dankzij de grote raampartijen die van wand tot wand zijn doorgetrokken, genieten alle kamers van een maximale daglichtinval.

LEUVEN | Stratos

SOBER, MET WARME UITSTRALING

Op de bovenste verdieping is er een groot terras met zicht op de Leuvense skyline.

Het blok met de studentenkamers bestaat uit dertien bouwlagen en heeft een totale benutbare oppervlakte van 9.168 m². Op de bovenste verdieping bevindt zich, achter de doorgetrokken gevel, een gemeenschappelijk dakterras met verzichten over de Leuvense skyline. Deze doorgetrokken gevel heeft op het zuiden een panoramische opening en zorgt ervoor dat het terras van zijn omgeving is afgescheiden. Op het gelijkvloers bevinden zich een omvangrijke inkompartij met bellen en brievenbussen, de fietsenstallingen en een multifunctionele ruimte. Elke verdieping heeft een voorhal waarlangs telkens twee ‘woongroepen’ met studentenkamers te bereiken zijn. Alle kamers zijn georïenteerd langs een middengang. Om het leefgedeelte van elke kamer aan de gevelzijde te concentreren, werden de sanitaire voorzieningen direct naast de entree (rondom een schacht) geplaatst. Dankzij de grote raampartijen die van wand tot wand zijn doorgetrokken, genieten alle kamers van een maximale daglichtinval. Kris Loix: “Qua binneninrichting kozen we bewust voor sobere, zuivere materialen. Het meeste werd in zichtbeton uitgevoerd, met hier en daar houten accenten die voor een warme uitstraling zorgen.” ❚

Participanten aan het woord OMNI PROJECTS – SANITAIR, BRANDBEVEILIGING EN REGENAFVOER In het Stratos-project beweest Omni Projects uit Kasterlee dat het een bedrijf van grote werken met weinig man is. Met de sanitaire inrichting van 292 studentenkamers, de brandbeveiliging en het Pluvia-regenwaterafvoersysteem kon de firma drie van zijn stokpaardjes bovenhalen. Dit alles werd gerealiseerd met vijf arbeiders op minder dan een jaar tijd en met kwaliteitsproducten van onder meer Geberit en Somati. Yves Eeckelaers: “Hierin ligt onze kracht: echte professionals op het vlak van loodgieterij die hard doorwerken met de beste materialen en toch een precies en ordelijk resultaat afleveren. Het is de succesformule die eigenaar Erwin Eeckelaers, en zijn vader André Eeckelaers voor hem, hanteren. Omni Projects kan berusten op ruim vijftig jaar opgebouwde en doorgegeven ervaring. Al deze zaken hebben ervoor gezorgd dat wij als kmo kunnen meespelen met de grote jongens.”

Mertenhof 5 2460 Kasterlee T 014/85 45 93 info@omniprojects.eu www.omniprojects.eu

TECHNISCHE FICHE Bouwheer CIP (Leuven) Architect ar-te (Leuven) Hoofdaannemer Houben (Hasselt)

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 113

LIER | Oude Gasfabriek

Tekst | Koen Mortelmans

Beeld | De Architecten NV en Jan De Nul

BROWNFIELD MAAKT PLAATS VOOR WONEN TUSSEN GROEN EN BLAUW Ingeklemd tussen de groene berm en het water van de stadsvesten, halverwege de Grote Markt van Lier en het stadion van K. Lierse S.K., bevond zich lang de leegstaande 'Oude Gasfabriek'. Deze is intussen afgebroken en vervangen door een nieuwe wooncluster met 138 appartementen en erkende assistentiewoningen, verdeeld over vier gebouwen. Op de begane grond zijn ook diverse commerciële ruimtes beschikbaar.

De nieuwe ontwikkeling van Gands en PSR Brownfield Developers omvat verschillende blokken die samen één aantrekkelijk geheel vormen. Onder het wandeldek dat deze gebouwen verbindt, bevindt zich de bewonersparking. Omdat het terrein afhelt naar het water, zit deze parking langs de straatkant volledig ondergronds en achteraan nagenoeg helemaal bovengronds. Veiligheidshalve is de muur volledig waterdicht opgetrokken, tot anderhalve meter boven het maaiveld. Het geheel is ingebed in een nieuw aangelegd park.

COHERENTE, HEDENDAAGSE STIJL De ontwerpers van het lokale architectenbureau De Architecten NV kozen voor een coherente, hedendaagse stijl. Vertaald naar kopers en huurders komt dit neer op ruim, licht en luchtig, maar toch centraal en geclusterd wonen. De voormalige gasfabriek en directeurswoning stonden wel op de lijst van bouwkundig erfgoed, maar waren niet beschermd. Functioneel en economisch – onder meer wegens de noodzakelijke bodemsanering – was zelfs het gedeeltelijk behoud ervan niet zinvol. De nieuwe architectuur verwijst ook niet naar het verleden of naar de omgeving. "Het gebouw langs de straatkant telt zeven niveaus en meer dan vijftig woongelegenheden", legt architect Koen Van Orshaegen uit. "Door de schaalsprong maakt een dergelijk volume een relatie met de oude huizen in de omgeving quasi onmogelijk en ook overbodig. Het straatbeeld is overigens zeer gedifferentieerd, met uiteenlopende bouwstijlen en invullingen, van oude en nieuwe huizen over jarenzeventig- en -tachtigappartementsgebouwen en een recent sociaal woongebouw tot een garage, een verlaten benzinestation en een oude cinema. Een eigentijdse invulling voor een eigentijds project kan ook een eigentijdse architectuur verdragen."

De 'nieuwe gasfabriek' vanuit de lucht.

114 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

LIER | Oude Gasfabriek

STADSGAS De naam Gasfabriek verwijst niet naar aardgas, maar naar zogenaamd stadsgas, dat werd gewonnen door droge distillatie uit steenkool. "De Lierenaars noemden het ook 'sollekensgas' omdat ze ermee konden verwarmen zolang ze centen in de meter staken", vertelt stadsgids Hugo Broes. "Lier was een van de eerste Belgische gemeenten die zelf stadsgas produceerde en distribueerde. De fabriek en bijbehorende directeurswoning werden opgetrokken tussen 1856 en 1860. Het gas diende vooral als brandstof voor de openbare verlichting. Door de opkomst van de gloeilamp raakte gasverlichting in de eerste helft van de twintigste eeuw in onbruik. Er werd nog wel verwarmd

en gekookt op stadsgas tot in 1959 in Groningen een groot aardgasveld werd ontdekt. Ik schat dat de Lierse gasfabriek in de jaren zestig definitief haar deuren sloot."

HERWAARDERING "Door de lange industriële voorgeschiedenis was de bodem vervuild", zegt Cedric Sneyers, projectleider bij hoofdaannemer Jan De Nul. "Daardoor was de herwaardering van de site op onze maat gesneden. PSR Brownfield Developers, een dochterbedrijf van de groep Jan De Nul, koopt vervuilde gronden aan en een andere dochter, Envisan, staat er in voor de bodemsanering. De nieuwe gebouwen in Lier zijn technisch eerder traditionele constructies, met een zware betonnen

kelder en bovengronds overwegend kalkzandsteen. Na een lang voortraject konden we de bouwtijd gevoelig inkorten door de stabiliteitsstudies in eigen huis uit te voeren en drie torenkranen te installeren, zodat we aan drie gebouwen tegelijk konden werken. De site bood daarvoor gelukkig voldoende ruimte." ❚

TECHNISCHE FICHE Bouwheren Gands (Antwerpen), Liras (Aalst) en PSR Brownfield Developers (Aalst)

Architect De Architecten NV (Lier) Hoofdaannemer Jan De Nul (Aalst)

Participanten aan het woord TECHNICARRO – VLOER- EN WANDTEGELS

Uitpandige, verspringende terrassen en grote raampartijen kenmerken de opengewerkte parkappartementen.

de waal sa les pieux

palen nv

Opdat de nieuwe eigenaars er hun echte thuis van zouden kunnen maken, besloot de bouwheer van De Gasfabriek om ze qua betegeling allemaal de vrije keuze te geven. Er was een standaardaanbod voorzien, maar iedereen kon voor andere materialen opteren of de voorziene locaties van de betegeling aanpassen aan hun smaak. Het was Technicarro uit Asse dat dit hele gebeuren coördineerde en ook de werken volledig uitvoerde. Zaakvoerder Philippe Van Vaerenbergh: “In totaal hebben we een volume van 7.920 m² vloeren wandtegels geplaatst. Een project met een dergelijke omvang én individuele keuzes is altijd erg complex. Om alles in goede banen te leiden, hebben we ons interne beheersysteem geoptimaliseerd en werkten we per appartement met een overzichtelijke fiche met alle opmerkingen, die door de kopers werd ondertekend. Dit bleek de juiste manier te zijn, want we haalden netjes de deadline van augustus 2016.”

de waal • Voshol 6a • 9160 Lokeren Tel. +32 (0)9 340 55 00 • Fax +32 (0)9 340 55 18 www.dewaalpalen.be

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 115

RANST | Albintra

Tekst | Els Jonckheere De architect trok het gebouw door over de hele breedte van het terrein, waardoor de loodsen grotendeels aan het zicht onttrokken zijn.

NIEUWE LOODS ÉN KANTORENCOMPLEX VOOR ALBINTRA Om de groei van het bedrijf te kunnen bestendigen, besloot Albintra een van zijn drie opslagloodsen te vernieuwen. Het maakte van de gelegenheid gebruik om het kantorencomplex eveneens in een nieuw kleedje te stoppen. Een zware investering die zal renderen. Niet alleen beschikt de verdeler van bouwmaterialen nu over meer opslag- en expositieruimte. Ook heeft de onderneming nu een uitvalsbasis die reflecteert waarvoor ze staat: het aanbieden van toekomstgerichte, ecologische oplossingen voor al wie in de bouwwereld actief is. Sinds jaar en dag opereert Albintra vanop zijn site in Broechem. Het terrein van 13.800 m² maakte het gedurende lange tijd mogelijk om de groei stelselmatig op te vangen. Begin jaren 2000 liet de leverancier Verelst al twee extra opslagloodsen bouwen, maar anno 2015 was er opnieuw een uitbreiding nodig. Thierry Raets: “We beslisten om

116 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

de oudste loods te vervangen door een nieuw exemplaar. Bedoeling was hierbij niet zozeer het aantal m² te vergroten, maar wel het aantal m³. De loods werd op een hoogte van 12 meter gebracht, met vrije overspanningen van 40 meter. We kozen voor een eenvoudige betonconstructie die is afgewerkt met grijze gladde betonelementen.”

GEEN TRADITIONEEL ONTWERP Het kantorencomplex, dat dateert uit de jaren 60, moest er ook aan geloven. Thierry Raets: “Sinds vorig jaar zijn we exclusieve verdeler van Fakro-ramen. We wilden deze oplossingen graag aan onze klanten laten zien, maar hadden geen showroom. Daarnaast hadden we nood aan extra kantoren. Vandaar dat

RANST | Albintra

we besloten om ook een nieuwe uitvalsbasis te bouwen.” Albintra koos voor een strak gebouw met een hedendaagse uitstraling dat enerzijds fungeert als een referentie voor zijn producten en anderzijds ook naadloos in de groene omgeving van de kmo-zone opgaat. Edwin Remmerie van Crepain Binst Architecture legt uit: “We kregen de vrijheid om een pand te ontwerpen dat enigszins van de geldende architectuur voor kmo-kantoren afweek. In plaats van een klassieke bekleding met betonnen of aluminium sandwichpanelen, kozen we voor het gelijkvloers groen gepigmenteerd beton in combinatie met zwart gelakte geprofileerde staalplaten en brons geanodiseerd aluminium. De eerste verdieping kraagt uit en is afgewerkt met grote glaspartijen en zwarte staalplaten. Aan de westkant hebben we een inspringend gedeelte met een Alucobond-bekleding voorzien. Daar is een lunchruimte ingericht, met een mooi zicht op de landelijke velden.”

TROEVEN VAN HET TERREIN De architect speelde ook de troeven van het terrein uit. Hij trok het gebouw door over de hele breedte, waardoor de loodsen grotendeels aan het zicht onttrokken zijn. Dit concept gaf ook de mogelijkheid om de los- en laadkades en de toegang tot de loodsen in het gebouw te integreren. Omwille van de overkraging is de eerste verdieping opgetrokken in een staalconstructie, terwijl het gelijkvloers vooraan met prefab betonkolommen en -balken en achteraan met predalwanden is gerealiseerd. Net deze variatie qua materiaalgebruik bleek voor Verelst Bedrijfsbouw & Renovatie, dat het hele project sleutel-op-de-deur oplevert, een van de grote uitdagingen. Technisch Directeur Edwin Vervloet: “Ook de juiste groene kleur voor het beton verkrijgen was geen evidentie. Gelukkig kunnen we ons beroepen op onze jarenlange expertise.”

Met de combinatie van de ruwe componenten, zachte kleuraccenten en warme materialen wordt in de binneninrichting de link naar de activiteit van Albintra gelegd. (Foto: Koen Vandamme)

(Foto: Koen Vandamme)

INTERESSANTE BINNENINRICHTING Albintra en Crepain Binst vonden elkaar in het ‘less is more’-concept. Vandaar dat een deel van de ruwbouwmaterialen zichtbaar zijn. Edwin

(Foto: Koen Vandamme) Remmerie: “Via de combinatie van de ruwe componenten, zachte kleuraccenten en warme materialen leggen we de link met de activiteit van Albintra.” Een mooie gedachte die echter wel consequenties had voor Verelst. “Alle gaten en bevestigingen moeten zich exact op de juiste locatie bevinden”, legt Edwin Vervloet uit. “Voorts moet de bekisting uiterst nauwkeurig gebeuren en dien je er tijdens de werken uiteraard op te letten dat de ruwbouw niet beschadigd raakt. Maar dat maakte van Albintra een spannend en leuk project dat we zonder noemenswaardige problemen tot een goed eind hebben gebracht.”

AANGENAAM, WARM WERKKADER

De balie met een vrijdragende afwerking in brons geanodiseerd aluminium springt meteen in het oog.

Voor de binneninrichting (ook een ontwerp van Crepain Binst Architecture) schakelde Albintra de firma Jos Heylen in. “Onze taak bestond erin de ontwerptekeningen om te zetten naar de realiteit, en dit met ruime aandacht voor ergonomie en functionaliteit”, vertelt Jos Heylen. “Een belangrijk aspect voor het vast meubilair was de verdoken integratie van de technieken, wat voornamelijk vanuit verhoogde vloeren is gerealiseerd.” Om de elementen van de ruwbouw een mooi contrast te geven, ›

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 117

Duurzaam thermisch onderbreken van staalconstructies Schöck Isokorb® KST

Schöck Isokorb® KST: voorkom koudebruggen in staalconstructies. Duurzame systeemoplossingen, modulair opgebouwd uit hoogwaardige materialen. Is ontwikkeld voor de moderne bouwwijze en biedt architectonische vrijheid.

Schöck België bvba | Kerkstraat 108 | 9050 Gentbrugge | Tel: +32 9 261 00 70 | www.schock-belgie.be

160547_Anz_IK_KST_BE_rz.indd 1

30.09.16 11:43

RANST | Albintra

Participanten aan het woord SCHÖCK BELGIË – THERMISCHE AANSLUITINGEN

Sommige ruwbouwmaterialen zijn nog steeds zichtbaar. (Foto: Koen Vandamme) is de warmte van het Shinnoki-fineerhout gecombineerd met with smooth-laminaat, naadloze Airtec-boorden en zwarte Forbo-burelen. Jos Heylen: “In het oog springend zijn vooral de pivoterende deur van 3916 x 2992 mm, die als afscheidingswand tussen de ontvangstruimte en toonzaal fungeert, en de balie met een vrijdragende afwerking in brons geanodiseerd aluminium. Maar eigenlijk valt de hele inrichting op. Het is een stijl- en standingvol kantoorcomplex geworden, dat ondanks de vrij strakke look toch een erg aangenaam, warm werkkader biedt.” ❚

TECHNISCHE FICHE Bouwheer Albintra (Broechem)

Architect

Crepain Binst Architecture (Antwerpen)

Hoofdaannemer

Schöck België is sinds 2008 actief op de Belgische markt als leverancier van wapeningssystemen met toegevoegde bouwfysische waarde. De firma is het meest gekend voor zijn thermische onderbrekingen ‘Schöck Isokorb®’, die aan fabrikanten van architectonisch beton en aannemers worden geleverd. Behalve voor deze beton-betonaansluitingen kunnen ze bij Schöck België terecht voor beton-staal- en staal-staalaansluitingen. Het zijn deze laatste die in het bedrijfsgebouw van Albintra werden toegepast. Het modulaire Isokorb® KST-systeem is bestemd voor staal-staalaansluitingen die eenvoudig te monteren zijn. Dankzij de modulariteit kan het in een groot aantal gevallen worden toegepast, zoals wanneer zeer grote krachten moeten worden overgedragen. Dit is bijvoorbeeld het geval in het iconische gebouw 'De Waalse Krook' in Gent, waar ze zijn gebruikt om uitkragende stalen kokerprofielen te verbinden met de constructie. Dat ‘Isokorb® KST’ in het gebouw van Albintra is toegepast, heeft vooral te maken met de bijzonder eenvoudige inbouw en de effectiviteit van de koudebrugonderbreking. In totaal zijn er drie verbindingen tussen dragende kolommen en stalen liggers gerealiseerd. Dit gebeurde telkens met vier ‘Isokorb®’-modules.

Verelst Bedrijfsbouw & Renovatie (Putte)

www.fakro.be

Innovatief vlak platdakvenster in een modern design met glasrand én aluminium omlijsting verkrijgbaar in alle RAL-kleuren. - Afmetingen van 60x60 tot 120x220 cm - Met 3-lagige of 4-lagige beglazing - Uitvoering vast, manueel of elektrisch openend - Te combineren met buitenzonwering en binnengordijnen

VLAK PLATDAKVENSTER

ColourLine

De moderne, “design” DEF DU6 vlakke platdakvensters van FAKRO werden recent bekroond met de prestigieuze Red Dot Award.

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 119

LONDERZEEL | Nieuwe hoofdzetel PERI

Tekst en beeld | PERI

NIEUWE HOOFDZETEL VAN BEKISTINGSSPECIALIST OFFICIEEL INGEHULDIGD Op 16 september heerste er een gezellige drukte op de bedrijfsterreinen van PERI in Boom. Eerder dit jaar – in maart – nam de bekistingsspecialist zijn intrek in een fonkelnieuw bedrijfspand. Londerzeel, de voormalige vestiging van PERI België, was door de gestage groei van de voorbije jaren veel te klein geworden. De nieuwe hoofdzetel dient zich aan als een ultramodern, architecturaal hoogstandje met een grote daglichtinval en veel plaats. Onder het motto ‘Shaping the future – The discovery’ waren goed driehonderd professionals uitgenodigd voor de officiële opening.

120 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

LONDERZEEL | Nieuwe hoofdzetel PERI

Het voltallige Duitse topmanagement, inclusief Alexander Schwörer, de nummer 1 bij PERI, was aanwezig. Behalve hij spraken ook Jeroen Baert, burgemeester van Boom en Ludwig Caluwé, gedeputeerde van de provincie Antwerpen, de genodigden toe. “Het is een goede zaak voor de Rupelstreek dat internationale bedrijven zich opnieuw op deze historische as komen vestigen”, aldus Caluwé. “Er werden de voorbije jaren verschillende inspanningen gedaan door de overheden om het industrieterrein te ontsluiten en de regio economisch terug aantrekkelijk te maken.”

‘Op de engineeringafdeling was op groot scherm te zien hoe een ingenieur in real time een bekistingsplan tekende met een zeer geavanceerd softwareprogramma’ GEVARIEERD PROGRAMMA De gasten maakten via een uitgestippelde route kennis met de verschillende afdelingen. Op de engineeringafdeling was bijvoorbeeld op groot scherm te zien

hoe een ingenieur in real time een bekistingsplan tekende met een zeer geavanceerd softwareprogramma. In de nieuwe vergaderzaal werd myPERI voorgesteld, het nieuwe online platform waar klanten onder meer bestellingen, leveringen en projecten op de voet kunnen volgen. Ook op het bedrijfsterrein zelf viel heel wat te beleven. Zo was er een expotent ingericht, waar PERI zijn belangrijkste producten toonde. PERIingenieurs gaven voor de gelegenheid een woordje uitleg. Er was veel interesse voor PERI-DUO, de nieuwste telg in het bekistingsgamma – wand en vloer bekisten met één systeem, vervaardigd in een zeer duurzame kunststof (Polytech) en bijzonder gebruiksvriendelijk. In de cleaning hall zagen de gasten hoe gerecupereerd materiaal gereinigd en klaargemaakt wordt voor een volgende job.

FUN EN NETWORKING De 12 meter hoge toren verderop, gebouwd met eigen PERI-steigermateriaal, leverde een adembenemend zicht op. De constructie maakte duidelijk hoe gestructureerd en overzichtelijk alle onderdelen gestockeerd liggen. Liefhebbers konden ook een deathride maken aan een 10 meter lange kabel. Een attractie die voor heel wat animo zorgde… Aan de verschillende foodtrucks (inclusief Würst, met de lekkere hotdogs van Jeroen Meus) konden de gasten kiezen uit een gevarieerd aanbod van lekkere hapjes. Bij een goed glas werd in de feesttent nog nagepraat en werden er indrukken uitgewisseld. De gepersonaliseerde vouwmeter die elke bezoeker kreeg aangeboden, viel bijzonder in de smaak. “Topdag. Interessant. Af”, zo klonk het bijna unaniem. Gasten tevreden. De mensen van PERI nog meer… ❚

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 121

23.000 MEDEWER ZORGEN VOOR D VAN EEN HELE NA

45.000 meter buisleidingen voor maximale veilighe Als veiligheid het hoogste gebod is, dan wordt er al gauw gekozen voor Viega Profipress (volgens VS-standaard). Het bewezen perssysteem zorgt niet alleen voor een snelle renovatie, het wordt ook zeer veilig geĂŻnstalleerd. Dat komt o.a. door het gepatenteerde SC-Contur, dat abusievelijk niet geperste fittingen direct zichtbaar maakt. Een kwaliteitskenmerk dat voor 45.000 meter buisleiding zeker zinvol is. Viega. Connected in quality.

Pentagon, Washington, D.C., VS

viega.be/Over-ons

RKERS DE VEILIGHEID ATIE.

eid tijdens renovatie.

Nieuw: M500 van FSB Toegangsmanagement individueel en flexibel. M500 staat als nieuw lid van de M systeemfamilie voor multidimensionele oplossingen die o.a. multi-user-toepassingen mogelijk maken bij het beheer van grote gebouwen of complexe eisen. M500 is voor nagenoeg alle toegangsscenario’s en -punten geschikt: Identmedia kunnen met tijdelijke toegangsrechten voor gasten uitgerust en/of op korte termijn aan decentrale updateterminals aangepast worden. Individuele standplaatsinformatie vergemakkelijkt de structurering van grote gebouwen. Individuele en groepsrechten zorgen voor tijdsbesparing bij wisselende rechten. Key-schema’s maken het mogelijk om ook aan specifieke eisen te kunnen voldoen. andy.desoppere@fsb.be · www.fsb.de/elektronik

THEMA | Toegangscontrole, beveiliging en automatisatie

Tekst | Tim Janssens

Beeld | Nike en Vlaanderen vanuit de Lucht

SAFETY FIRST Toegangscontrole en beveiliging winnen alsmaar aan belang, zeker in gebouwen waar een heterogeen publiek over de vloer komt. In hedendaagse complexen worden er dan ook vaak innovatieve systemen geïnstalleerd die ervoor zorgen dat enkel bevoegden de site, het gebouw of bepaalde specifieke ruimtes kunnen betreden. Bij deze een beknopt overzicht van enkele markante realisaties waarin toegangscontrole en beveiliging een cruciale rol spelen.

Aangezien zowel externe bezoekers als Nike-medewerkers gebruikmaken van de faciliteiten van het gebouw, werd het LiTC uitgerust met een beveiligingssysteem dat toegangscontrole en tijdsregistratie combineert. (Foto: Nike)

UZ LEUVEN Het UZ Leuven – met de gigantische Gasthuisbergcampus als belangrijkste entiteit – is voortdurend in ontwikkeling. Al meer dan 85 jaar zet het in op een combinatie van onderzoek, opleiding en multidisciplinaire zorgverstrekking. Bijna negenduizend medewerkers zijn dagelijks in de weer om

een tweeduizendtal patiënten medisch comfort te bieden. Toegangscontrole is gezien de specialistische omgeving en de kwetsbaarheid van vele patiënten een fundamenteel aspect binnen de goede werking van het ziekenhuis. Twintig jaar geleden verving het zijn onoverzichtelijk sleutelsysteem dan ook door een digitaal badgesysteem met controlefunctie. De meer-

waarde hiervan is overduidelijk: ongewenste bezoekers kunnen de ziekenhuisafdelingen niet zomaar betreden, kostelijke medicijnen of machines kunnen worden afgeschermd, bepaalde afdelingen zijn sindsdien efficiënt af te sluiten (bijvoorbeeld in psychiatrische omgevingen) … Recent besloot het UZ Leuven een nieuw badgesysteem in gebruik te nemen, ›

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 125

THEMA | Toegangscontrole, beveiliging en automatisatie

Een ander voorbeeld is Basisschool De Vier Winden in Molenbeek. Een intelligent toegangscontrolesysteem maakt dat zowel de sporthal op de bovenste verdieping als de polyvalente zaal op het gelijkvloers na schooltijd te gebruiken zijn door bevoegde buurtbewoners.

PUBLIEKE GEBOUWEN WIELSBEKE

Recent besloot het UZ Leuven een nieuw badgesysteem in gebruik te nemen, in eerste instantie in zijn nieuwe gebouwen, maar nadien ook ter vervanging van het bestaande toegangscontrolemechanisme. (Foto: Vlaanderen vanuit de Lucht) in eerste instantie in zijn nieuwe gebouwen, maar nadien ook ter vervanging van het bestaande toegangscontrolemechanisme. Belangrijk hierbij is dat het technisch personeel dit systeem zowel hard- als softwarematig kan beheren, zodat het snel kan inspelen op eventuele wijzigingen.

‘Achter ogenschijnlijk eenvoudige toegangsmechanismes schuilen vaak uiterst gesofisticeerde configuraties’ LITC Het LiTC is een opleidingscentrum op de Nike ELC-site in Laakdal. Aangezien zowel externe bezoekers als Nike-medewerkers gebruikmaken van

126 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

Ook in andere openbare gebouwen kan toegangscontrole een enorme meerwaarde betekenen. In het West-Vlaamse Wielsbeke zijn de openbare gebouwen en sportcentra uitgerust met een intelligent gebouwbeheersysteem dat de binnentemperatuur en de verlichting automatisch aanstuurt op basis van de reservatiegegevens die gebruikers vooraf via het internet ingeven. De gebouwbeheersystemen zijn bovendien gekoppeld aan een access control-mechanisme. De deuren zullen enkel opengaan als de juiste persoon ze probeert te openen en de verlichting zal enkel functioneren wanneer de deur effectief opengaat. De voordelen zijn legio: de flexibiliteit is enorm aangezien de toegangsprofielen steeds gepersonaliseerd zijn, er hoeft geen personeel meer aanwezig te zijn om de deur te kunnen openen, men kan controleren wie gedurende welke periode een bepaalde ruimte heeft gebruikt, het energieverbruik wordt ondanks de uiterst variabele bezettingsgraad sterk gereduceerd en dankzij de digitale koppeling met het boekhoudsysteem van de gemeente worden de facturen voor het gebruik van de faciliteiten automatisch opgemaakt. ❚

de faciliteiten van het gebouw, werd er een beveiligingssysteem geïnstalleerd dat toegangscontrole en tijdsregistratie combineert. Dit zorgt ervoor dat enkel geautoriseerde personen op de juiste tijdstippen toegang hebben tot bepaalde ruimtes van het complex. Het systeem omvat badgelezers aan de voor- en achteringangen en lokalen die specifiek gebruikt worden door Nike. De badges worden getoetst aan een achterliggend softwareplatform met toegangsrechten, waarna een deurcontroller communiceert met een netwerkcontroller om de deur al dan niet open te sturen. Achter het ogenschijnlijk eenvoudige mechanisme schuilt dus een complexe configuratie.

SCHOLEN MET SPORTFACILITEITEN In scholen die hun sportfaciliteiten na de schooluren openstellen voor derden, is acces control eveneens wenselijk. Scholencampus Panhoven in Peer is bijvoorbeeld uitgerust met twee soorten toegangscontroles: één bekabeld systeem met kaartlezers en één niet-bekabeld systeem (CardLink). Een combinatie die haar vruchten afwerpt. De ingestelde zones en de gekoppelde profielen corresponderen met de verschillende functies in het complex (internaat, sportcentrum …), waardoor de veiligheidsverantwoordelijken eenvoudig kunnen bepalen wie welke ruimtes kan betreden.

Toegangscontrole kan in tal van gebouwen een meerwaarde betekenen. (Foto: Nike)

Shuffle

Samenleven in een wereld vol uitdagingen

Verlichting + Beheersysteem

WLAN

Video CCTV

Luidspreker

Oplaadpunt

MENSEN VERBINDEN MET HUN LEEFOMGEVING EfficiÃ«nt. Intelligent. Interactief. Verbonden. De digitale revolutie moet ten dienste staan van de mens in deze wereld vol uitdagingen. Shuffle is veel meer dan een lichtkolom. Het is een netwerk dat mensen verbindt met hun sociale omgeving.

www.schreder.com

UW PARTNER VOOR VERLICHTING EN MEER

SOMS MAAK JE KEUZES VOOR “HET LEVEN

”

Isoleren is door de jaren heen superbelangrijk geworden. Een kleine investering … met grote energiebesparingen als gevolg. En dat is goed voor het milieu en uw budget. Bovendien draagt een efﬁciënte vloerisolatie bij tot het ideale woon- en leefcomfort. Voeg daarbij een snelle service, een goede prijs en een perfecte ondersteuning, en u weet waarom APPLIS uw ideale isolatiepartner is. APPLIS plaatst jaarlijks +/- 160.000 m² vloerisolatie en +/-100.000m² dakisolatie op basis van gerecycleerde polystyreenkorrels.

SCHOTEN | Sociale woningen

Tekst | Els Jonckheere

Beeld | BOB 361 Architecten

SCHOTEN KRIJGT 38 NIEUWE SOCIALE WONINGEN Om de groeiende nood aan sociale woningen in Schoten op te vangen, investeerde ARRO in de bouw van een woonblok waarin 38 koopappartementen zijn ondergebracht. De architecten streefden met hun ontwerp naar een perfecte integratie in de buurt. Het resultaat is een eerder compact volume met een moderne look dat zich rond een binnenplein situeert.

De gevels zijn opgetrokken in witgeel baksteenmetselwerk. Dit creëert een mooi samenspel met het schrijnwerk, dat in een combinatie van champagnekleur en wit is uitgevoerd. De sociale woningen zijn opgetrokken in een L-vorm. Het blok bestaat uit appartementen met drie verschillende typologieën, verdeeld over vier bouwlagen. “Veertien gelijkvloerse appartementen zijn duplexen die voorzien zijn van een privétuintje met bergruimte”, luidt het bij BOB361 Architects. De woongelegenheden op de hoek, verspreid over de vier verdiepingen, zijn specifiek bestemd voor senioren en behelzen slechts één verdieping. Deze beschikken elk over een ruim terras. Op de derde en vierde bouwlaag zijn opnieuw duplexappartementen ondergebracht. Hun gevel is terugliggend opgevat aan de straatzijde omwille van de inpassing van het complex in het bestaande weefsel. Hiermee krijgen deze duplexappartementen een mooi terras aan de voorzijde, waar ook een bergruimte voorzien is.” De bovenliggende duplexappartementen zijn bereikbaar

via een passerelle, uitgevoerd in ter plaatse gestort plankenbeton. De appartementen op het gelijkvloers hebben elk een voordeur die uitkomt op de straatkant. Centraal werd een mooie publieke tuin met fruitbomen aangelegd. Deze bestaat niet enkel uit begroeiing en gras, maar ook uit een wandelpad. Het resultaat is dat er een gevoel van een klein park ontstaat. De ingang van de parkeergarage situeert zich in de Gelmelenstraat om de impact van de wagens op het binnengebied te minimaliseren.

GEMAKKELIJK AANPASBARE DOORZONWONINGEN De draagstructuur van de woningen bestaat uit dragende wanden in silicaatsteen en draagvloeren in predallen. Ter hoogte van de parkeergarage werd een betonnen skeletstructuur voorzien. ›

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 129

SCHOTEN | Sociale woningen

hemelwaterbuffering en thermische buffer kunnen fungeren. Om de bewoners een maximale lichtinval te geven, zijn alle duplexappartementen ontworpen volgens het principe van doorzonwoningen. Met andere woorden: de leefruimtes kunnen de hele dag profiteren van het zonlicht.” ❚

TECHNISCHE FICHE Bouwheer Sociale Bouw- en Kredietmaatschappij ARRO (Antwerpen)

Architect

BOB 361 Architects (Brussel)

Hoofdaannemer

Algemene Bouwwerken Nys Driesen (Dessel)

Participanten aan het woord APPLIS – REVOLUTIONAIR DRIE-IN-ÉÉN-VLOERSYSTEEM De hoger liggende duplexappartementen zijn bereikbaar via een passerelle, uitgevoerd in ter plaatse gestort plankenbeton.

De woongelegenheden op de hoek, verspreid over de vier verdiepingen, beschikken elk over een ruim terras.

‘Het blok bestaat uit appartementen met drie verschillende typologieën, verdeeld over vier bouwlagen’ “Dankzij deze eenvoudige structuur zijn de woningen vrij invulbaar met niet-dragende wanden, wat de aanpasbaarheid in de toekomst verhoogt”, aldus BOB361 Architects. “De gevels zijn opgetrokken in witgeel baksteenmetselwerk. Dit creëert een mooi

130 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

samenspel met het schrijnwerk, dat in een combinatie van champagnekleur en wit is uitgevoerd. De bovenste appartementen kregen een plat dak, dat werd afgewerkt met een bitumendichting en een groendak. “Deze zijn zo opgebouwd dat ze als

De sociale woningen zijn uitgerust met het vloerpakket van Applis. Dit bedrijf uit Westerlo werd in 2010 opgericht als zusteronderneming van FIM Isolerende Mortels. Intussen installeerde de firma het vloersysteem al in heel wat gebouwen, en dit zowel in private woningen als grote complexen. Enkele belangrijke referenties zijn het Red Star Line Museum in Antwerpen, de 125 appartementen van Geelvink in Geel, Regatta op Linkeroever, de nieuwe NAVO-gebouwen in Evere en tientallen woonzorgcentra over heel Vlaanderen. Afgevaardigd Bestuurder Stephan Peeters: “Ons gepatenteerde FIM Comfort Vloersysteem is eigenlijk een uitermate efficiënt en kostenbesparend drie-in-één-vloerconcept. Het betreft een performant en veelzijdig systeem dat zowel thermische en akoestische vloerisolatie en vloerverwarming als dekvloer integreert. Het is op nagenoeg elke ondergrond te plaatsen en af te werken met alle denkbare soorten vloerbekleding. Door de geringe dikte van negen centimeter is de oplossing niet alleen geschikt voor nieuwbouw-, maar ook voor renovatieprojecten.” Het FIM Comfort Vloersysteem is ontwikkeld door FIM, Henco en Applis en wordt gefabriceerd op basis van gerecycleerde EPS. De gebruikte mortel beschikt over ongeëvenaarde thermische eigenschappen, waardoor de gebruiker 3 °C minder moet verwarmen om eenzelfde gevoelstemperatuur te bereiken. Dit alleen al levert een energiebesparing van maar liefst 18% op. Omdat de afstand tussen de vloerverwarmingsbuis en het contactoppervlak slechts 25 mm bedraagt, is er ook een veel snellere reactietijd. Daarnaast verhoogt het FIM Comfort Vloersysteem het akoestische comfort tot 33 dB door een reductie van contactgeluiden. Naast de energiebesparing en een lagere materiaalkost (omdat alle functies verenigd zijn in één concept), is er ook sprake van een aanzienlijke kortere uitvoeringstermijn ten opzichte van traditionele oplossingen. En dit kan eveneens een aanzienlijke besparing opleveren. In het project in Schoten werd 2.500 m² FIM Comfort Vloersysteem gelegd door drie mensen, en dit in een tijdspanne van amper twaalf dagen.

OVER DE GRENS | Seraing

Tekst | Els Jonckheere

Beeld | Schüco International KG

ACTIEVE GEVEL IN PASSIEF GEBOUW Vastbesloten om Seraing een nieuw elan te geven, zette het stadsbestuur een ambitieus stedelijk vernieuwingsplan op poten. Intussen is de eerste fase van dit omvangrijke masterplan afgerond met de bouw van een nieuw ‘passief’ administratief centrum. Qua architectuur is het gebouw met zijn gebogen metalen gevels en futuristische look een schot in de roos. Maar de gevels zijn ook functioneel aangezien ze actief bijdragen tot het dynamische energiebeheer van het administratief centrum. De basis van een passief gebouw is een maximale compactheid. Vandaar dat de architecten een ontwerp maakten waarbij het gebouw de vorm van twee gedeeltelijk in elkaar vloeiende cilinders heeft. Elke cilinder bevat verschillende etages die als bureauruimte zijn ingericht. De verbindingszone, waar zich de dienstruimtes en het onthaal bevinden, fungeert als verticale circulatiezone. Om een maximum aan gratis zonnestraling op te vangen, werden de twee cilinders op een oost-westas gericht, waardoor een maximale geveloppervlakte zuidelijk georiënteerd is.

MAXIMAAL ISOLERENDE RAMEN Gezien de erg belangrijke rol die de gevels in dit project spelen, werd Schüco al vroeg in het ontwerpproces betrokken. Om aan de passiefstandaard te voldoen, werd gekozen voor het Schüco AWS 75 BS.SI-profielgamma met driedubbel glas. Dankzij het verdekt aangebracht vleugelraamdesign komt dit blokraam tegemoet aan de hoogste architectonische eisen. Met een bouwdiepte van slechts 75 mm combineert dit product elegant design en optimale transparantie met de maximale eisen voor thermische isolatie. Deze blokramen hebben namelijk een Uf-waardecoëfficiënt van 1,3 W/(m²K). ›

Dankzij het speciale raamprofiel met driedubbel glas voldoet het gebouw aan de passiefstandaard.

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 131

Slank design voor maximale

transparantie

SchĂźco FWS 60 CV - nieuwe generatie verdiepingshoge en klassieke raamstroken met een breed toepassingsgebied: maximale transparantie, uiterst slanke aanzichten en hoge functionaliteit. Een primeur in de markt: filigrane profielen met een identiek aanzicht van zowel vaste delen als opengaande delen. www.schueco.be

Ramen. Deuren. Gevels.

OVER DE GRENS | Seraing

De bijzondere vorm van de geanodiseerde aluminium lamellen garandeert een maximale bescherming tegen de zon en tegelijkertijd een optimale transparantie voor een ongehinderd zicht naar buiten.

AUTOMATISCH AANGESTUURD De gevels zijn aan de buitenkant uitgerust met jaloezieën. Deze hebben een dubbele functie: overdag fungeren ze als zonwering en ’s nachts als bescherming om de gebouwen minder gevoelig te maken voor inbraak.

Om actief te kunnen bijdragen tot de free cooling, moesten de ramen centraal door het gebouwbeheersysteem kunnen worden aangestuurd. Het studiebureau van Schüco onderzocht grondig welk gemotoriseerd hangen sluitwerk hiertoe het best zou worden toegepast. De keuze viel op de Schüco TipTronic: de eerste elektromechanische beslaggeneratie die energiemanagement, veiligheid, gebouwautomatisering en design verenigt. Doordat de ramen niet met een handgreep zijn uitgerust, kunnen de gebruikers ze

‘De gevels dragen actief bij tot het dynamische energiebeheer van het administratief centrum’ zelf niet zelf openen, wat essentieel is om de temperatuur binnen het gebouw op peil te houden. In plaats daarvan zijn de ramen uitgerust met een ketting die de ramen automatisch opentrekt en dichtdoet als het gebouwenbeheersysteem dit doorgeeft. Om een toereikende opening te garanderen en de grote wanddikte te compenseren, moest Schüco echter een ketting van 70 cm gebruiken. En het was geen evidentie om

die correct te besturen. Toch slaagde de onderneming er dankzij haar jarenlange ervaring in om een gepaste oplossing te implementeren.

TEGEN ZON, INSECTEN ÉN INBRAAK De gevels zijn aan de buitenkant uitgerust met jaloeziëen van het type Concealed Toughened Blind (CTB), eveneens van Schüco. Deze hebben een dubbele functie: overdag fungeren ze als zonwering en ’s nachts als bescherming om de gebouwen minder gevoelig te maken voor inbraak. De bijzondere vorm van de geanodiseerde aluminium lamellen garandeert een maximale bescherming tegen de zon en tegelijkertijd een optimale transparantie voor een ongehinderd zicht naar buiten. Bovendien heeft de CTB een extreem hoge windstabiliteit. En zelfs in volledig gesloten toestand laat deze oplossing nog 30 % lucht van het raamoppervlak door, wat het comfort van de aanwezigen ten goede komt. Deze jaloezieën zijn trouwens ook bijzonder esthetisch. Door hun fijne lamelgeometrie ontstaat een bijzonder gevelaanzicht. Deze CTB’s worden eveneens automatisch geopend en gesloten door het gebouwbeheersysteem. Indien nodig, verduisteren ze de ramen overdag om oververhitting te voorkomen. Daarnaast bedekken ze ’s nachts de geopende ramen, zodat vogels en insecten de gebouwen niet kunnen binnendringen tijdens de free cooling. ❚

TECHNISCHE FICHE Bouwheer Architect

Stad Seraing Bureau d’Architecture Greisch (Herstal)

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 133

Superslanke ramen en vaste wanden met zeer smalle stalen profielen

LACOBEL EN MATELAC Glanzend en mat gelakt glas

Nu in 20 trendy kleuren! AGC Glass Europe - BelgiĂŤ - + 32 2 409 30 00 - sales.belux@eu.agc.com - www.yourglass.com

Thermisch onderbroken profielsysteem voor superslanke ramen en vaste wanden met zeer smalle stalen profielen en met extra hoge isolatiewaarden.

SCHRIJNWERKEN

Forster Unico systeem creĂŤert een nieuwe maatstaf op het gebied van thermisch onder28 19 broken stalen ramen. 38

De profielen zijn superslank voor een grotere inval van het daglicht en voor meer transparantie. De aanzichtsbreedte voor de vaste ramen bedraagt 23 mm, voor de opendraaiende 55 mm. 88

Deze slanke profielaanzichten verenigen het architectonisch design, het comfort en het welbehagen met uitstekende isolatiewaarden die zowel op akoestisch als op thermisch gebied beantwoorden aan 77 de meest recente eisen.

AANNEMINGEN 88

Concept-A

70 38

Dejond nv. Terbekehofdreef 55 - 59 2610 Wilrijk (Antwerpen)

bvba

19 55

TEL: +32 (0) 3 820 34 43 FAX: +32 (0) 3 820 35 43 buildingsystems@dejond.com

www.dejond.com www.forster-unico.be

Oosterveldlaan 120 B-2610 Wilrijk www.cabvba.be info@cabvba.be

16900416_concept_A.indd 1

12-09-16 12:20

BEDRIJFSPRESENTATIE | Dejond NV

Tekst en beeld | Dejond NV

NIEUWE MAATSTAF VOOR THERMISCH ONDERBROKEN STALEN RAMEN ECOLOGIE EN RENOVATIE Forster Unico XS bestaat voor 100% uit recycleerbaar staal en bevat geen milieubelastende kunststof isolatoren. Dit onderstreept het ecologisch design van het systeem en laat eveneens toe om het systeem te gebruiken voor de renovatie van oude gebouwen. De oppervlaktebehandeling gebeurt via moffelen of poederlakken zonder temperatuurbeperking.

PRESTATIES EN VEILIGHEID Extreem hoge statische waarden laten grote glasoppervlakken toe zonder dat de profielen extra verstevigd moeten worden. Het systeem voldoet bovendien aan de Europese Normen prEn 14351-1 en EN 13830 en beantwoordt dus aan de CE-markering. â?&#x161; De Forster Unico XS-profielen zijn superslank, waardoor ze een grotere daglichtinval mogelijk maken en een grotere transparantie aan de dag leggen.

Extreem hoge statische waarden laten grote glasoppervlakken toe zonder dat de profielen extra verstevigd moeten worden.

Een thermisch onderbroken profielsysteem voor superslanke ramen en vaste wanden met zeer smalle stalen profielen en extra hoge isolatiewaarden. Met deze kwaliteiten vormt het Forster Unico XS-systeem een nieuwe maatstaf op het vlak van thermisch onderbroken stalen ramen. De Forster Unico XS-profielen zijn superslank, waardoor ze een grotere daglichtinval mogelijk maken en een grotere transparantie aan de dag leggen. De aanzichtsbreedte voor de vaste ramen bedraagt 23 mm, voor de opendraaiende ramen 55 mm. Deze slanke profielaanzichten verenigen architectonisch design, comfort en welbehagen met uitstekende isolatiewaarden die zowel op akoestisch als op thermisch vlak beantwoorden aan de meest recente eisen.

VERSCHILLENDE CONFIGURATIES Tweevoudige en drievoudige beglazingen tot een dikte van 60 mm kunnen ingezet worden voor Uw-waarden tot 0.9W/m2K, en voor vaste beglazing tot 0.8W/m2K. De beglazing wordt luchtdicht gemaakt met siliconen of met rubberdichtingen en is uitgerust met drainage en ventilatie. Forster Unico XS biedt onzichtbaar raambeslag voor enkele en dubbele opendraaiende, draai-kip- of kipramen.

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 135

BEDRIJFSPRESENTATIE | Limeparts

Tekst | Tim Janssens

Beeld | Richard Gooding

Composiet als cassettegevelbekleding van de toekomst Nieuwe technologieën creëren dagelijks nieuwe materialen. Denk maar aan composiet: de samengestelde kunststof doet dankzij de grote ontwerpvrijheid zelfs dienst als gevelbekleding. Als architect heb je zelf veel in de hand: van de keuze voor de vorm en kleur tot de glansgraad. Met een performante cnc-gestuurde freesmachine wordt het composiet verwerkt tot een cassettegevel met veel kwaliteiten. Een bedrijf dat deze dagen maar al te graag uitpakt met composiet als veelzijdig gevelmateriaal, is Limeparts. De keuze voor dit sterk staaltje brengt naast ontwerpvrijheid immers nog heel wat andere voordelen met zich mee. Het verwerkingsproces bij composiet is nauwkeurig en het gevelmateriaal wordt tot in de puntjes afgewerkt. De hoogtechnologische bewerkingsmachine snijdt de geometrie uit de plaat en freest V-groeven voor de buiglijnen. Dat resulteert in een zeer kleine buitenradius van de geplooide zijden. Dankzij die kleine buigradius krijg je een strakke gevel als eindresultaat. De composietcassettes van Limeparts staan ook voor kwaliteit. Het hele verwerkingsproces beantwoordt aan het ISO9001-controlesysteem.

UITGEBREID KLEURENPALET Er valt nog meer te zeggen over deze nieuwe gevelbekleding. Het materiaal schikt zich naar de lengte van het gebouw en U-vormige beugels bevestigen het composiet op de draagstructuur. De bevestiging van die profielen is na afwerking volledig onzichtbaar. Daarnaast raken de cassettes noch elkaar, noch de metalen constructie. De uitzetting gebeurt ook relatief spanningsarm en geluidsvrij. “De mogelijkheden met composiet zijn heel breed”, vertelt Nadine Houben van Limeparts. “Zo zijn de cassettes aanpasbaar in de breedte en de hoogte. Bij het hele installatieproces luisteren we ook aandachtig naar de wensen van de architect. We zorgen voor een mooi en

Composiet fungeert deze dagen dankzij de grote ontwerpvrijheid ook als cassettegevelbekleding.

136 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

BEDRIJFSPRESENTATIE | Limeparts

onzichtbaar geheel dat vasthangt aan een dragende onderconstructie.” De speciale kleurmogelijkheden én oppervlakteafwerkingen van composiet zijn groot. Dankzij de hoogwaardige PVDF-coating kan je zelf kleurschakeringen kiezen die het best passen bij jouw ontwerp.

‘Dankzij de hoogwaardige PVDFcoating kunnen architecten zelf kleurschakeringen kiezen die het best passen bij hun ontwerp’ VERHOOGD KWALITEITSLABEL Limeparts profileert zich als een betrouwbare en solide partner op het vlak van gevelkleding – van het bedenken van een concept tot het leveren van een hoogwaardig eindproduct. Met aluminium, staal, cortenstaal, AluZinc, Zink en Inox had Limeparts al zes materialen voor cassettegevels in huis. Daar komt met composiet nog een zevende bij. Ook met dit nieuw gevelmateriaal wil Limeparts geenszins inboeten aan kwaliteit. De ATG-certificering van de cassettegevelbekle-

De speciale kleurmogelijkheden én oppervlakteafwerkingen van composiet zijn groot. ding wordt uitgebreid en het composietmateriaal wordt daaraan toegevoegd. Met deze verhoogde standaard heeft Limeparts één doel voor ogen: trouw blijven aan een perfecte afwerkingsgraad. ❚

HEDENDAAGSE BOUWPROJECTEN MET GEVENTILEERDE GEVELCASSETTES

BMW Evere: aluminium cassettegevelbekleding, Ontwerp: FCM Brussel

Limeparts is vandaag toonaangevend in het aanleveren van totaaloplossingen voor geventileerde gevelprojecten. In het kader van haar filosofie van totale kwaliteitszorg en het streven naar een duurzame samenwerking met elk type partner, beheerst zij het hele proces om van ieder project een succes te maken. Onder het motto ‘alles onder één dak’ (inclusief afwerking en finishing), werkt zij mee vanaf de voorstudie en de engineering, over de productie en de montage en speelt zij systematisch flexibel in op elke samenwerking en de strakke planning die de realisatie van een hedendaags bouwproject vraagt.

Limeparts nv, GZ-Zone 8, Oosterring 21 B-3600 Genk T +32(0)89 62 09 11 info@limeparts.be www.limeparts.be

adv limeparts BNA 3.indd 1

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 137 8/08/16 11:08

TECHNOLOGY SUPPORTING LIFE

GEBOUWENTECHNOLOGIE ELEKTRISCHE TOTAALCONCEPTEN • KLIMAATBEHEERSING SANITAIR • GEBOUWBEHEERSYSTEMEN • ICT • MEDISCHE GASSEN

www.eeg.be

Dagelijks gebruik Tijdloos design People Flow® oplossingen voor liften, roltrappen, automatische gebouwdeuren en toegangscontrole We ondersteunen onze klanten in elke fase; van ontwerp, fabricatie en installatie tot onderhoud en modernisatie. KONE is een wereldleider in het helpen van onze klanten een vlotte en veilige mensenen goederenstroom doorheen hun gebouwen te beheren. www.kone.be

EEKLO | AZ Alma

Tekst en beeld | Els Jonckheere

EEKLO krijgt gloednieuw ZIEKENHUIS Vlakbij de Ringlaan in Eeklo ontpopte zich de laatste maanden een indrukwekkend schouwspel, want op een braakliggend terrein aan de Blakstraat werd met man en macht aan de bouw van een gloednieuw ziekenhuis gewerkt. Vandaag legt men de laatste hand aan de binneninrichting van dit grootse gebouw. Groots inderdaad, want de architecten slaagden glansrijk in hun opzet om herkenbaarheid te combineren met kunst, design, duurzame materialen en integratie van het landschap.

AZ Alma is zonder twijfel een referentie van hoe het ‘ziekenhuis van de toekomst’ er moet uitzien. Het ontwerp van AZ Alma was een uitdaging om u tegen te zeggen. Niet minder dan acht jaar waren nodig om de voorgestelde conceptuele opties in een concreet en realiseerbaar plan om te zetten. Maar de moeilijkste opdrachten zorgen vaak voor het mooiste resultaat. AZ Alma is zonder twijfel een referentie van hoe het ‘ziekenhuis van de toekomst’ er moet uitzien. Architect Jo De Maesschalck van Aaprog Architecten: “We wilden een zorgomgeving creëren waarin iedereen zich

op zijn gemak voelt. Het gebouw moet een ‘optimistische’ en ‘geruststellende’ uitstraling hebben. Vandaar dat we het grote volume op menselijke schaal hebben teruggebracht aan de hand van een heldere horizontale en verticale geleding. Een sobere behandeling van de deelvolumes bepaalt dan weer het karakter van het nieuwe ziekenhuis. De transparante elementen in de gevel laten dat ook ’s nachts nadrukkelijk blijken.” ›

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 139

WWW.WYCOR.EU WYCOR biedt een totaalaanbod op vlak van renovatie, binnen- en buitenafwerking. De volledige uitvoering, coรถrdinatie en opvolging wordt in eigen beheer georganiseerd.

WYCOR nv BIEZEWEG 6 B-9230 WETTEREN T +32 9 252 26 00 F +32 9 252 28 37 INFO@WYCOR.EU WWW.WYCOR.EU

WWW.WYCOTEC.EU

W W W . C O M T E C . E U

WYCOTEC is een toonaangevend bedrijf op het vlak van metalen deuromlijstingen, metalen deuren, metalen schrijnwerk en volledige afwerking van gebouwen en kantoren.

COMTEC is uw professionele partner voor Benor ATG-gecertificeerde en CE-geattesteerde brandcompartimenteringstechnieken, brandwerende poorten, deuren, ramen, beglaasde gehelen en wanden.

WYCOTEC sa RUE DES TECHNOLOGIES 9/04 B-4432 ANS (ALLEUR) T +32 4 361 01 65 F +32 4 361 06 65 INFO@WYCOTEC.EU WWW.WYCOTEC.EU

COMTEC BIEZEWEG 6 B-9230 WETTEREN T +32 9 252 34 14 F +32 9 252 28 37 INFO@COMTEC.EU WWW.COMTEC.EU

EEKLO | AZ Alma

‘Door middel van lichtinval, natuurlijke texturen, bekledingen en kleuren, panoramische liften en kunstintegratie worden alle zintuigen geprikkeld met het oog op een gevoel van welbehagen’ GEVOEL VAN WELBEHAGEN Het ‘hart’ van het zorgcentrum is het ‘Atrium’ waar opname, ontvangst, mediatheek, restaurant, zithoeken, groen en de horizontale en verticale circulatie samenkomen. Het is bewust door vorm en kleur erg herkenbaar gemaakt en heeft een schijnbaar willekeurige structuur. Architect Jo De Maesschalck: “Het Atrium verwijst naar de complexiteit van het lichaam, waarvoor dit gebouw een tempel is. Het licht en de helderheid zorgen voor een leefbare atmosfeer, terwijl de symmetrie in de opbouw bijkomende rust geeft. Deze centrale ruimte is speels ingericht, zodat het eerder aan een hotelomgeving dan aan een klinisch ziekenhuis doet denken. Door middel van lichtinval, natuurlijke texturen, bekledingen en kleuren, panoramische liften en kunstintegratie worden alle zintuigen geprikkeld met het oog op een gevoel van welbehagen.” Aan de twee pragmatisch opgevatte gebouwen links en rechts van het Atrium wordt door een horizontale definiëring een kleinschalige perceptie meegegeven, waarbij de functionaliteit van de verschillende lagen medebepalend is. Het lichte, transparante gelijkvloers is als het ware van de vier bovenliggende niveaus losgetrokken, terwijl de dakverdieping enigszins terugliggend is ingeplant.

EÉN VAN DE TWAALF De realisatie van alle wanden, plafonds, binnenschrijnwerk en een deel van de vloeren werd toevertrouwd aan Wycor uit Wetteren. Dit bedrijf, dat een totaalaanbod op het vlak van renovatie, binnen- en buitenafwerking biedt, is wel een en ander gewoon qua opdrachten. Volgens projectmanager Philippe Honoré zorgde AZ Alma echter wel voor de nodige uitdagingen. “Het gebeurt niet elke dag dat Wycor de afwerking van een totaal nieuw ziekenhuis met een dergelijke omvang krijgt toevertrouwd”, legt hij uit. “Het is een zeer modern en allesomvattend ziekenhuis: van onthaal over operatiekwartier en patiëntenkamers tot cafetaria, restaurant met grootkeuken ... Door het feit dat we gelijktijdig werkten met elf andere aannemers uit diverse disciplines, bracht dit qua coördinatie het nodige puzzelwerk zich mee. We zijn ongelofelijk tevreden dat we AZ Alma aan onze referentielijst kunnen toevoegen. Het is een mooie realisatie waarmee we nogmaals kunnen bevestigen dat we erg grote en complexe opdrachten tot ieders tevredenheid en binnen de afgesproken tijdspanne kunnen realiseren.”

De grote kegelvormige volumes in het Atrium vormden een behoorlijke uitdaging.

GROTE DIVERSITEIT AAN OPDRACHTEN Wycor stond in voor de plaatsing van drieduizend schrijnwerkgehelen: van stalen en houten kaders over houten en beglaasde deuren tot beglaasde scheidingswanden. Daarnaast plaatste de onderneming ook 60.000 m² systeemplafonds met uitneembare tegels, afgewisseld met volle gipsplaatplafonds. Wycor heeft het volledige gebouw ook ingedeeld, en dit met ongeveer 120.000 m² wanden. Philippe Honoré: “Er werd voor Hydropanel gekozen, een stevige en waterbestendige vezelcementplaat die met een eenlagige beplating de nodige brandweerstand en mechanische stabiliteit garandeert.” Ook het plaatsen van de soepele en harde vloerbedekkingen op niveau 0 behoorden tot het takenpakket van Wycor. Hiertoe werd een combinatie van keramische tegels en pvc-vloeren toegepast. Philippe Honoré: “De vloer in het Atrium volgt de golvende vormen van de scheidingswanden: een huzarenstuk om dit mooi afgewerkt te krijgen. Daarnaast vormden de grote kegelvormige volumes in het Atrium

Het gebouw moet een ‘optimistische’ en ‘geruststellende’ uitstraling hebben. een behoorlijke uitdaging. Deze verzekeren de brandwerende compartimentering tussen het Atrium en het auditorium, dat zich in het onderliggende niveau bevindt. Twee kegels bevatten trouwens een brandwerende beglazing om het auditorium van voldoende daglicht te voorzien.” Deze volumes worden omsloten door zetels die een perfect esthetisch uitzicht en een optimaal zitcomfort combineren. Tot slot realiseerde Wycor ook het indrukwekkend (deels brandwerende) stalen schrijnwerkgeheel van de panoramische liften. ❚

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 141

VENTILATIE LUCHTKANALEN LUCHTBEHANDELING De Arend 18 8210 Zedelgem tel. 050 25 25 10 info@beltherm.be

www.beltherm.be

EEKLO | AZ Alma

Participanten aan het woord EEG GROUP – INTEGRATIE VAN TECHNIEKEN IN DE ZORGSECTOR Door de stijgende complexiteit van de technieken in ziekenhuizen wordt elke technische dienst geconfronteerd met een arsenaal aan nieuwe oplossingen die vooral software- en IP-gerelateerd zijn. De basisstructuur blijft behouden, maar daarboven komt een communicatie- en integratielaag. Veelal wordt die laag door een groot aantal spelers in verschillende deeldomeinen benaderd, maar hierdoor heeft niemand een globaal overzicht. Voorts ontbreekt vaak de kennis en het inzicht van de onderliggende technieken. Na aanbesteding worden diverse technieken aan meerdere bedrijven binnen de EEG Group toegewezen. De basisstructuur van de installaties wordt gerealiseerd door de divisies Electro Entreprise, Van Braeckel en Heyer Benelux. Door de jarenlange ervaring kunnen de acht technische bedrijven binnen de EEG Group elk op hun domein complexe installaties realiseren met een zeer grote focus op, en een sterke track record in, de zorgsector. Francis Deman, Verantwoordelijke Sales & Marketing: “Het unieke aan EEG Group is de organische groei die alle bedrijven de laatste tien jaar doormaakten, telkens in verschillende disciplines van technische installaties in ziekenhuizen. We zijn ervan overtuigd dat we het verschil maken door de realisatie van alle technieken in de sector onder onze vleugels te nemen. Daarnaast willen we verder bouwen aan een serviceplatform voor de opvolging, het operationeel beheer en het (preventief) onderhoud van al die technieken.” In AZ Alma is de EEG Group betrokken bij de implementatie en coördinatie van alle technieken. In concreto gaat het om het volledige distributienetwerk voor medische gassen, inclusief de productie van de ademlucht en operatielampen (Heyer Benelux), de elektrische installatie (EEG divisie Electro Entreprise), alsook HVAC en sanitair (EEG divisie Van Braeckel in THV). Hierbij werd de nadruk gelegd op de implementatie van speciale technieken in het actieve netwerk (630 km databekabeling), het gebouwbeheersysteem (Building-IQ), de toegangscontrole (+/- 1.200 deuren), telefonie, alarmcentrale en camerabewaking.

Participanten aan het woord BELTHERM - LUCHTBEHANDELING Beltherm NV verzorgde binnen de tijdelijke handelsvereniging Spie – Beltherm – Van Braeckel het aerolisch gedeelte van het HVAC pakket voor het nieuwe ziekenhuis AZ Alma in Eeklo. Beltherm is gespecialiseerd in luchtbehandelingsinstallaties. Beltherm verzorgt de volledige installatie : van ontwerp over productie en montage tot afregeling en dienst na verkoop. In de vestiging in Zedelgem beschikt Beltherm over een eigen productie-afdeling waar de luchtkanalen op maat worden gemaakt. De eigen productie zorgt voor flexibiliteit voor onze montageploegen en waarborgt de kwaliteit van de kanalen, alle kanalen voldoen minimum aan luchtdichtheidsklasse C. Voor de montage kan Beltherm rekenen op een 50-tal goed uitgeruste en ervaren montageploegen die vertrekken uit onze vestiging in Zedelgem en die van Gavere. Dankzij de hoge capaciteit van productie en montage, en een constante bewaking van de kwaliteit van het afgeleverde werk, kan Beltherm ook de grotere projecten, zoals het nieuwbouw ziekenhuis AZ Alma, aan. Naast dit ziekenhuis heeft Beltherm referenties in andere ziekenhuizen, rust- en verzorgingstehuizen, openbare gebouwen, kantoren en industriële toepassingen.

KONE BELGIUM – VOOR ALLE LIFTEN, ROLTRAPPEN EN DEUREN In een ziekenhuis kunnen liften het verschil tussen leven en dood betekenen. Vandaar dat ze 100% betrouwbaar moeten zijn. Bovendien is energie-efficiëntie een belangrijk gegeven, want het aantal bewegingen ligt in dergelijke gebouwen ontzettend hoog. Deze combinatie vond AZ Alma in de liften van het Finse Kone, dat zich al sinds 1910 profileert als een wereldspeler op het vlak van de ontwikkeling, installatie, modernisatie en het onderhoud van liften, roltrappen en deuren in alle marktsegmenten. Kone Belgium en Luxemburg, dat de realisatie van het project AZ Alma op haar naam schreef, telt intussen bijna 700 werknemers en is marktleider in ons land. Head Of Sales Bert Defreyne: “We installeerden er vijftien beddenliften van het type MonoSpace 700. Deze kenmerken zich door hun kwaliteit, rijcomfort en uitstekende prestaties. Onder de beddenliften bevinden zich ook twee mooie panoramische bezoekersliften van het type MonoSpace 700. Alle liften werden op maat ontworpen om aan de specifieke esthetische eisen van de architect tegemoet te komen. Het medische segment is in volle ontwikkeling. Dat we dit project samen met de klant tot een succes hebben gemaakt, zorgt ervoor dat AZ Alma voor Kone een prachtige referentie is!”

TECHNISCHE FICHE (Foto: Joost Demuynck)

Bouwheer AZ Alma (Eeklo) Architect Aaprog (Wetteren) Hoofdaannemer schrijnwerk Wycor (Wetteren)

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 143

ANTWERPEN | Park Lane

Tekst | Koen Mortelmans

Beeld | Orpea

JE OUDE DAG IN DE KAMER VAN BILL CLINTON Het voormalige Radisson Park Lane-hotel langs de Van Eycklei tegenover het Antwerpse Stadspark onderging een metamorfose. Het is voortaan een luxueus rusthuis met 145 kamers en suites voor alleenstaanden of koppels.

144 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

ANTWERPEN | Park Lane

Participanten aan het woord BERT MEEUS NV – DAK- EN ZINKWERKEN De NV Bert Meeus, een familiebedrijf van de tweede generatie, gevestigd vlakbij het Albertkanaal in Oelegem (Ranst), stond in voor de gevelwerken langs de binnenplaats. "We brachten de isolatieplaten en de houten draagstructuur aan en plaatsten daarop de zinken gevelbekleding", vertellen zaakvoerders Chris en Koen Meeus. "Bij renovatie en nieuwbouw zijn lichte, goed geïsoleerde voorzetgevels een economisch en ecologisch alternatief voor traditionele baksteengevels. De gebruikte anthracietkleurige panelen van VMZINC (Anthra 333) zijn 1 mm dik en wegen gemiddeld slechts 10kg/m², waardoor er geen zware draagconstructie nodig is."

Beeld: Bram Souffreau.

Op de bouwplaats was het deze keer krap werken. "De zone waar we aan de slag moesten gaan, lag achterin. We waren verplicht al het materieel en materiaal door het bestaande Park Lane-gebouw naar achter te brengen." "We leggen ons toe op algemene dakwerken en realisaties in zink of koper, voor zowel de openbare als de privésector, in nieuwbouw en renovatie. Recent legden we de laatste hand aan de lood- en zinkwerken voor het Museum voor Midden-Afrika in Tervuren." Meeus stond eerder ook in voor de loden bekleding van de toren van de Koninklijke crypte in Laken en zorgt er momenteel voor dat de bizons in de Antwerpse Zoo 's nachts droog blijven.

Het vijfsterrenhotel gold jarenlang als het meest prestigieuze van heel Antwerpen. Onder meer Bill Clinton heeft er gelogeerd. Het verloor echter veel van zijn glans toen bleek dat het ooit was opgetrokken met zwart geld uit de diamantsector. De rechtbank verklaarde het hotel in 2012 verbeurd. Park Lane Immo, een onderdeel van de rusthuisgroep Orpea, kocht het op en verbouwde het tot woonzorgcentrum.

DAENINCK EN DEWEERDT – HVAC EN SANITAIR De bvba Daeninck en Deweerdt (Brugge) ontstond in 1945 als specialist in verwarmingsinstallaties voor particuliere woningen. De laatste decennia heeft het zijn focus verlegd van de particuliere markt naar de industriële en retailmarkt, de gezondheidszorg en naar grote woonprojecten. Haar aanbod omvat alle HVAC-technieken en sanitaire installaties. Het volgt alle ontwikkelingen en trends inzake duurzame technieken op de voet. "We hebben ervaring met warmtepompinstallaties, warmtekrachtkoppeling, absorptiekoelmachines, warmterecuperatie ...", aldus projectleider Kurt Gardeyn. "Recent waren wij aan de slag in de Lotus-afdelingen in Oostakker, Courcelles en momenteel ook in die in Lembeke", vertelt Gardeyn. "In onze eigen stad werken wij mee aan de uitbouw van Nieuw Brugge, een nieuwe woon- en commerciële wijk vlakbij het spoorwegstation."

Het ingesloten karakter van het gebouw maakte dat de stedenbouwkundig ambtenaar de herbestemming aanvankelijk negatief adviseerde. Hij argumenteerde onder meer dat er slechts 13% open ruimte is, waar dit minimaal 20% moet zijn. Hij vond ook de lichtinval in het restaurant te beperkt. Maar het stadsbestuur legde meer souplesse aan de dag. Tijdens het twintigjarig bestaan van het hotel voelde niemand dit als een probleem aan, luidde het. En wonen en logeren zijn functies die dicht bij elkaar liggen. Het luxueuze karakter van Park Lane uit zich onder meer op culinair vlak. Zo is het mogelijk om het ontbijt op bed te laten opdienen. Het restaurant staat onder toezicht van tweesterrenchef Yves Mattagne. ❚

In woonzorgcentrum Park Lane nam Daeninck & Deweerdt zowel de HVAC als het sanitair onder handen. Het vernieuwde er de volledige warmte- en koudeproductie en de luchtbehandelingsgroepen. Die zijn nu uitgerust met maximale warmterecuperatie. In alle kamers staan nu vierpijpsventiloconvectoren. "We vernieuwden ook de volledige sturing van de HVACinstallatie." Sinds kort is Daeninck en Deweerdt deel van techniekenspecialist Van den Briele, een kleindochter van Democo. Door deze overname maakt het deel uit van een groep die in heel Vlaanderen actief is.

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 145

Samenwerken voor een comfortabel woonzorgcentrum Het ganse jaar door aangename temperaturen en sanitair warm water wanneer het nodig is. Dit is een basisvereiste van een woon– en zorgcentrum. Daeninck en Deweerdt staat hier garant voor. Ruim 70 jaar installeert en onderhoudt het betrouwbare HVAC en sanitaire installaties. De focus op een duurzame aanwending van de gebruikte bronnen neemt hierbij steeds toe. Daeninck en Deweerdt is gekend voor een oplossingsgerichte flexibele aanpak ! Benieuwd naar onze aanpak ? Contacteer ons ! Daeninck & Deweerdt nv • Zandstraat 237 • 8200 Brugge • T +32-50-40.28.28 • info@ddhvac.be

bouwen voor generaties is ook zorgen voor ieders morgen

RESIDENTIEEL . ASSISTENTIEWONINGEN . UTILITEITSGEBOUWEN BEDRIJFSGEBOUWEN . KANTOREN . RENOVATIE . WWW.HAEX.BE

LANAKEN | WZC Drie Eiken

Tekst | Els Jonckheere

Beeld | Architectenbureau Bart Stevens

EXTRA ONDERDAK VOOR SENIOREN IN LANAKEN Gezien de toenemende vergrijzing wordt er deze dagen sterk geïnvesteerd in woonzorgcentra. Ook Lanaken blijft niet achter. Daar wordt immers de laatste hand gelegd aan WZC Drie Eiken, dat enerzijds uit een rustoord met 123 bedden bestaat en anderzijds negentien serviceflats omvat. Het ontwerp is vooral geënt op eenvoudige functionaliteit en wooncomfort. Het project is ontwikkeld door Vestio en Probis onder de naam Vespro bvba. Ed Somers, een van de zaakvoerders van Vestio en Vespro: “We geloven sterk in de formule waarbij een woonzorgcentrum wordt gecombineerd met serviceflats. De faciliteiten die door alle bewoners kunnen worden benut en de gegarandeerde 24/7-ondersteuning heeft een grote aantrekkingskracht op senioren. Vandaar dat we al verschillende woonzorgcentra van dit type hebben gebouwd, onder meer het Anicius in Tongeren, Residentie ’t Clarenhof in Hasselt, Hof van Gan in Genk ...” En nu volgt dus ook WZC Drie Eiken, met een benutbare oppervlakte van 7.000 m². Het gebouw omvat drie vleugels die samen een buitenruimte omsluiten. Architect Bart Stevens: “We hebben de structuur bewust eenvoudig gehouden om de efficiëntie van de achterliggende diensten te optimaliseren en een maximale leefkwaliteit te creëren. De U-vorm biedt tevens de mogelijkheid om de sociale interactie tussen de bewoners te bevorderen. In het midden werd immers een prachtige tuin aangelegd, met aangepaste zitplaatsen en een doordachte aanplanting die voor de nodige schaduwplekjes zorgt.”

SUBTIELE DETAILLERINGEN Het gebouw zelf is een eenvoudige, tijdloze constructie met een doordacht kleurenpalet. De tinten van de bouwonderdelen die samen de gevel vormen zijn sterk op elkaar afgestemd. Voorts onderscheidde Bart Stevens de gevels aan de hand van zeer subtiele, eenvoudige baksteenverbanddetailleringen. De gezellige aardetinten zijn doorgetrokken in het interieur, dat vooral ruimtelijk overzichtelijk is ingericht. Het woonzorgcentrum sluit met drie bouwlagen aan op de bestaande bebouwing van de Drie Eikenstraat en heeft een accent van zes bouwlagen in de richting van de Maastrichterweg (inclusief een ondergrondse parking). Het is in deze ‘toren’ dat de negentien serviceflats zijn ondergebracht. Deze variëren qua grootte van 56 tot 94 m² en hebben over de volledige lengte een terras dat uitkijkt op de binnentuin of het centrum van Lanaken. Grote schuiframen garanderen zowel een goede toegankelijkheid tot deze buitenruimtes als een maximale lichtinval. De serviceflats zullen bij oplevering individueel worden verkocht, terwijl het zorgcentrum eigendom wordt van Care Property Invest en zal worden uitgebaat door Senior Living Group. › De negentien serviceflats zijn ondergebracht in de ‘toren’

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 147

Het profiel van professionele omkadering

Ter Stratenweg 23 2520 Ranst 03/485.73.33 info@bertmeeus.be www.bertmeeus.be

Hellend Dak – Gevel Nieuwbouw-Renovatie Nieuwbouw Renovatie Zink – Koper – Pannen -Leien -

Slingerweg 5 T 089 32 20 40

n n

B-3600 GENK info@winprof.be

www.winprof.be

Heeft u een project of onderwerp dat interessant is voor Bouwen aan Monumenten? Bel of mail ons! T +32 50 36 81 70 Pascal Op de Beeck p.opdebeeck@louwersmediagroep.be

LANAKEN | WZC Drie Eiken

VOORAL COÖRDINATIE EN PLANNING Bouwonderneming Haex fungeerde als hoofdaannemer van het project. Deze allround firma uit Meeuwen-Guitrode is voornamelijk actief in Limburg, Antwerpen en Brabant. Haar troeven liggen vooral in doelgroeporiëntatie (senioren, scholen, utiliteitsgebouwen …), waardoor ze gaandeweg een brede competentie opbouwde. Daarnaast biedt Haex het volledige pakket van design tot afwerking en stapt het vaak als prefinancierder in overheidsprojecten. Projectleider Gerry Rutten: “Bij WZC Drie Eiken bestond onze taak uit de volledige uitvoering en coördinatie van de ruwbouw, een gedeelte van de afwerking

‘We geloven sterk in de formule waarbij een woonzorgcentrum wordt gecombineerd met serviceflats’ en de buitenaanleg. Gezien de grootte van het project hebben we ook een beroep gedaan op vaste onderaannemers en firma’s die bouwheer Vestio ons had aanbevolen. Een leerrijke ervaring, want elke partij was een expert in zijn domein die met oog voor detail topwerk afleverde. De grootte van het project zorgde voor uitdagingen, zoals het tijdig ter plaatse krijgen van de 350 losse prefab betonelementen. Dankzij een minutieuze voorbereiding is ook dit uiteindelijk probleemloos verlopen. Vandaar dat we WCZ Drie Eiken met trots aan onze referentielijst toevoegen. Het is een project waarmee we eens te meer bewijzen dat we dergelijk grote gebouwen op een hoogkwalitatieve manier kunnen afwerken, met alle respect voor planning en budget.” ❚

Architect Bart Stevens onderscheidde de gevels via zeer subtiele, eenvoudige baksteenverbanddetailleringen.

TECHNISCHE FICHE Bouwheer Vestio (Hasselt) Architect Bart Stevens Architecten (Kortessem) Hoofdaannemer Bouwonderneming Haex (Meeuwen-Guitrode)

Participanten aan het woord WINPROF – ALUMINIUM BUITENSCHRIJNWERK Het mooi ogende aluminium buitenschrijnwerk van WZC Drie Eiken werd ontworpen, geproduceerd en geïnstalleerd door WinProf uit Genk. Deze firma specialiseert zich al meer dan twaalf jaar in oplossingen voor ramen, deuren en gordijngevels, en dit specifiek voor de projectbouw. Gedelegeerd Bestuurder Jan Banken: “Met ‘Winprofileren’ bedoelen we dat we alle dossiers met de juiste focus benaderen. Steeds meer projecten vereisen technische oplossingen met een specifieke organisatie en gespecialiseerde mensen. Wij geven hierin de volle ondersteuning aan onze klanten. Dit laat ons toe om te investeren in innovatie en zorgt voor een creatieve omgeving, zowel voor onze medewerkers als onze klanten.” WinProf heeft in België intussen 32 medewerkers. De firma realiseert projecten met een duidelijke proactieve communicatie en een flexibele benadering. Enkele belangrijke realisaties zijn de Dungelhoef Site in Lier, het Sportcentrum in Genk, Falconhoven in Antwerpen, Stayen in Sint-Truiden ... Daar is nu dus ook WZC Drie Eiken bijgekomen, voor WinProf een belangrijke referentie. Jan Banken: “In het nieuwe WZC Drie Eiken werd voor een natuurlijke ventilatie gekozen. Samen met de zonwering zorgt dit ervoor dat het er voor bezoekers en inwoners steeds aangenaam en comfortabel vertoeven is. In combinatie met de luchtdichte aanwerking met de ruwbouw garanderen de luchtdichte performanties van ons strak Etem E45-designraam onze missie in dit project: het duurzaam creëren van een kwalitatief eindproduct. Daarmee is WZC Drie Eiken een inspirerende referentie in de markt van ramen en deuren.” Het gebouw omvat drie vleugels die samen een buitenruimte omsluiten.

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 149

WUCO bvba Industrieterrein Kanaal Noord 1144 3960 Bree T +32 (0) 89 73 84 73 info@wuco.be www.wuco.be

Vaste partner voor architecten en aannemers Verschillende aannemers en architecten hebben in Wuco een vaste partner ontdekt voor al hun metaalwerken op maat. Zij waarderen onze flexibele aanpak en weten dat wij steeds kwaliteit afleveren. Projectontwikkelaars Projectontwikkelaars houden van duidelijke afspraken en strikte deadlines, wij ook. Onze opdrachten voor projectontwikkelaars variëren van terrasconstructies en trappen voor appartementsgebouwen tot allerlei andere esthetische elementen voor hun project. Industriële en commerciële opdrachten Ook industriële en commerciële klanten vinden in Wuco een betrouwbare partner voor al hun metaalwerken. Wij realiseerden al tal van kant-en-klare projecten voor winkels en kantoren. Daarnaast gingen we ook al veelvuldig aan de slag in productieruimtes en fabrieken.

LANAKEN | WZC Drie Eiken

Tekst | Els Jonckheere

Beeld | WUCO

LEUNINGEN, MUURKAPPEN EN KELDERROOSTERS Om toe te laten dat de inwoners van een woon- en zorgcentrum zich vrij kunnen bewegen, wilde WCZ Drie Eiken stevige, maar ook esthetisch verantwoorde leuningen. Gezien het ontwerp was echter kennis van een expert vereist om deze opdracht tot een goed einde te brengen. Vandaar dat de bouwheer Wuco uit Bree inschakelde. Complexe trappen en maatwerk vormen immers de corebusiness voor deze firma, die in 2008 is opgericht door Cor Wuijts. De zaakvoerder vertelt: “Met de grootste precisie en respect voor materiaal zorgen wij ervoor dat elk project met een onberispelijke afwerking wordt opgeleverd. We streven immers naar een kwalitatieve voorsprong op collega-metaalbedrijven via innovatieve ontwikkelingen en producten die moeiteloos een leven lang meegaan. We zorgen voor een a-tot-z-service. Onze eigen engineering- en tekenafdeling staat in voor het ontwerp, dat vervolgens in ons atelier in tastbare producten wordt omgezet. Deze worden vervolgens door eigen ploegen geïnstalleerd.”

EXPERT IN MAATWERK Tal van aannemers, projectontwikkelaars en architecten hebben dit intussen begrepen en doen een beroep op Wuco voor allerhande realisaties in commerciële, industriële en residentiële projecten. Naast complexe trappen en leuningen levert de onderneming ook diverse vormen van maatwerk, zoals glazen loop-

Complexe trappen en maatwerk zijn voor Wuco de corebusiness.

'Met de grootste precisie en respect voor materiaal zorgen wij dat elk project met een onberispelijke afwerking wordt opgeleverd'

De eigen engineering- en tekenafdeling zorgt voor het ontwerp.

vloeren, poorten, carports en luifels, tuinkamers en terrasoverkappingen, stalen ramen en deuren, terrasconstructies … In WZC Drie Eiken installeerde Wuco 103 lopende meter glasleuningen (waarvan 34 meter vrijstaand), alsook spijlenleuningen, aluminium muurkappen en kelderroosters. Cor Wuijts: “WZC Drie Eiken was een vrij eenvoudig project voor ons. Het enige dat een uitdaging vormde, was de bevestiging van de vrijstaande glasleuningen omdat de kopse kanten van de betonnen terrassen samen met de glasklemprofielen op een strakke en esthetische manier moesten worden bekleed. We hebben dat opgelost door middel van zelf ontwikkelde consoles die ons toelaten om de bevestiging van het glasklemprofiel en de aluminium bekleding te integreren.” ❚

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 151

Onmiskenbaar vakmanschap!

Met duurzame houtsoorten en ambachtelijke constructietechnieken maakt Pouleyn tijdloze ramen, poorten en unieke bijgebouwen. De ontwerpfase gebeurt samen met u... waarna het Pouleyn atelier uw project zorgvuldig op maat uitwerkt. Eens het plaatsingsteam bij u aan de slag gaat zal u versteld staan van de meerwaarde die deze houten constructies betekenen voor uw tuin. Kom inspiratie opdoen in onze unieke belevings-showroom en laat u overtuigen!

exclusief buitenschrijnwerk in hout en alu

ramen - deuren - poorten - houten bijgebouwen

welkom op afspraak Laat u inspireren door de vele opstellingen in onze unieke showroom. Open elke weekdag van 9 tot 18u en op zaterdag van 9 tot 12u. POULEYN - Nijverheidslaan 9 - B-8570 Vichte - T. +32 (0) 56 78 24 91 - F. +32 (0) 56 77 10 22 - info@pouleyn.be - www.pouleyn.be

HEESTERT | WZC Marialove

Tekst | Els Jonckheere

Beeld | Curando

WZC MARIALOVE

KRIJGT MAKE-OVER Woonzorgcentrum Marialove in Heestert zit volop in een ‘verjongingskuur’. Een deel van de bestaande gebouwen moest namelijk plaats ruimen voor een volkomen nieuw, hedendaags complex dat beter inspeelt op de huidige noden van de bewoners. In de komende jaren zal ook de rest van de site grondig worden aangepakt. De volledige reconversie wordt bewust sober, maar stijlvol gehouden, met aandacht voor belevingswaarde, interactie met de omgeving en ecologische aspecten. De nieuwbouwfase omvat twee vleugels die de bestaande kapel omarmen. Ze neemt een grondoppervlakte van 2.970 m² in beslag en telt drie bouwlagen (plus een gedeeltelijke onderkeldering voor de technische- en opslagruimtes). Beneden werden de nieuwe receptie, cafetaria en keuken ondergebracht, alsook een accommodatie voor de latere exploitatie van een dagverzorgingscentrum. Op de twee verdiepingen bevinden zich 125 woonzorgkamers met de gemeenschappelijke leefruimtes, badkamers, het kinelokaal en de verpleegposten. Het geheel is ingedeeld in leefgroepen van een veertigtal personen. Bijkomend zijn een aantal kleinere zithoeken voorzien waar activiteiten in kleinere groepen kunnen doorgaan of waar de bewoners in alle rust kunnen samenkomen.

KAPEL IN ERE HERSTELD Het nieuwbouwgedeelte is opgetrokken met een balkenloze betonstructuur en gevels in houtskeletbouw. Het is afgewerkt met een combinatie van Volkernplaatmateriaal en beige breuksteen. De horizontale geleding werd gerealiseerd met wit architectonisch beton. Grote raampartijen zorgen ervoor dat bewoners de

buitenomgeving maximaal kunnen beleven van binnenuit. De gemeenschappelijke leefruimtes kregen een terras met glazen balustrade. Er is ook sprake van ecologische ingrepen. Zo wordt het regenwater gerecupereerd voor het sanitair en tuinonderhoud. De verwarming en koeling gebeurt met twee gasgestookte ketels, een koelmachine en een gasgestookte WKK. Nele de Winne, Departementshoofd gebouwen van Curando O.L.V. van 7 Weeën Ruiselede VZW (dat het woonzorgcentrum uitbaat): “De kapel, het symbool van de ontstaansgeschiedenis van de site, was tussen de vroegere bouwfases verborgen geraakt. In het nieuwe ontwerp krijgt ze haar herkenbaarheid terug. Ze blijft een ruimte van stilte en bezinning, maar in samenwerking met een kunstenaar zullen we ze hedendaags aankleden, zodat de bezoeker nog meer geprikkeld raakt om op zoek te gaan naar het heden en verleden van de site. In een volgende fase zal het masterplan vervolledigd worden met de renovatie van een aantal kamers, de nieuwbouw van enkele woongelegenheden en de voltooiing van het LDC (lokaal dienstencentrum) via de bouw van een nieuwe polyvalente zaal. Tegen eind 2018 zullen alle 218 bewoners op die manier een woongelegenheden hebben die aan de meest recente wetgeving en normen voldoen.” ›

‘De volledige reconversie wordt bewust sober gehouden, met aandacht voor belevingswaarde, interactie met de omgeving en ecologische aspecten’

Het nieuwbouwgedeelte werd opgetrokken met een balkenloze betonstructuur en gevels in houtskeletbouw. BOUWEN AAN VLAANDEREN | 153

HEESTERT | WZC Marialove

VEEL COÖRDINATIE NODIG De ruwbouw en afwerking werd toegekend aan de Vuylsteke Groep. Deze aannemer uit Meulebeke heeft al meer dan vijfentwintig jaar ervaring in de realisatie van woonzorgcentra, appartementen, scholen ... Projectleider Afwerking Kirsten Vanderbeken: “Het structurele concept van RVT Marialove vormde voor ons geen echte uitdaging op structureel vlak. Het is immers een vrij sober ontwerp, zonder al te veel franje. De uitgezuiverde structuur van balkenloze vloeren en kolommen maakte een snelle uitvoering mogelijk, wat ons toeliet om de vooropgestelde strakke planning te halen. De afwerkingsfase vormde wel een hectische periode aangezien de droge afbouw moest worden gecoördineerd met de installatie van de technieken. Het eenzijdig afwerken van gipswanden (voor installatie van technische leidingen) en het nadien het sluiten van de wanden vergt immers veel afstemmingswerk met onder- en nevenaannemers.” ❚

In het nieuwe ontwerp krijgt de kapel haar herkenbaarheid terug.

TECHNISCHE FICHE Bouwheer Curando (Ruiselede) Architect Snoeck & Partners (Marke) Hoofdaannemer Vuylsteke Groep (Meulebeke) Grote raampartijen zorgen ervoor dat bewoners de buitenomgeving maximaal kunnen beleven van binnenuit.

Participanten aan het woord POULEYN NV – ALUMINIUM SCHRIJNWERK RVT Marialove bevat maar liefst 354 ramen, die stuk voor stuk met aluminium schrijnwerk zijn uitgevoerd. De realisatie van dit project was in handen van Pouleyn NV uit Vichte. Het bedrijf is dan ook sinds jaar en dag gespecialiseerd in de stijlvolle afwerking van woningen, appartementen en andere gebouwen met geïntegreerde uitbreidingen, alsook exclusieve deuren, poorten en ramen. Pouleyn NV stelt negentig mensen te werk en heeft op een bedrijfsoppervlakte van 15.000 m² een van de meest geavanceerde productielijnen in Europa ondergebracht. Productievoorbereider Tom Vanwynsberghe: “Zodra de klant het ontwerp goedkeurt, digitaliseren we de technische tekeningen en voeren we ze in het computergestuurd productiesysteem in. Om de hoogste kwaliteit te leveren, beschikken we ook over een eigen plaatsingsdienst. Elk project is uniek voor ons. RVT Marialove was geen uitzonderlijke opdracht, maar is natuurlijk wel een fijne referentie vermits het in eigen streek te doen was.” Bij RVT Marialove zorgde Pouleyn NV voor de vaste en draaiende kipramen. Hiervoor zijn Reynaers CS86HI-profielen gebruikt. Voor de schuiframen werkte het met de CP155LS van Reynaers. De gevelstructuur en lichtstraten zijn dan weer verwezenlijkt met Reynaers CW50-profielen. Tom Vanwynsberghe: “De ramen zijn voorzien van hoogrendementsbeglazing, plaatdorpels en luchtdichte doeken. Tevens beschikken de meeste ramen over screens van Helioscreen, met een uitvalscherm of kabelbegeleiding.” Het project werd in drie fases gerealiseerd: fase 1 tussen 2013 en 2014, en dit jaar fase 2 en 3, uitgevoerd door Pouleyn NV. Tom Vanwynsberghe: “Gezien onze wijdverspreide activiteit, zowel in particulierbouw als in dergelijk grote projecten, was deze opdracht een kolfje naar onze hand. Natuurlijk moest de plaatsing wel met de nodige zorg gebeuren, vooral omdat het een luchtdichte uitvoering betrof. Daarnaast was de grote tijdsdruk een uitdaging, want we moesten verdere vertragingen vermijden en eventueel opvangen. Maar ook op dat vlak heeft onze ervaring ervoor gezorgd dat dit geen onoverkomelijk obstakel was.”

154 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

AALTER | WZC Veilige Have

Tekst en beeld | Deschacht

ASSISTENTIEWONINGEN KERS OP DE TAART VAN SENIORENDORP VEILIGE HAVE De werken op de site van woonzorgcentrum Veilige Have in de Lostraat in Aalter zijn al enkele jaren aan de gang. Momenteel worden de 33 nieuwe assistentiewoningen afgewerkt, waarmee het seniorendorp meteen voltooid is. De platte daken van deze assistentiewoningen zijn afgewerkt met bourgognekleurige Villatop-waterdichting, een SuperUno-dampscherm en een SuperAir-onderlaag. Veilige Have ijvert voor een comfortabele toekomst voor de senioren van morgen. Daarom ontvouwde het woonzorgcentrum in 2014 heel wat renovatie- en nieuwbouwplannen. Achter de bestaande rusthuisgebouwen werd ondertussen een nieuwbouw gerealiseerd die de voormalige rusthuisvleugel aan de straatkant vervangt. De oude vleugel is helemaal omgebouwd en vernieuwd. De nieuwbouw kreeg de naam Zorghave en biedt plaats aan 153 zorgbehoevende bewoners. Vervolgens werd het Villa Haletra-project aangevat, de bouw van 33 nagelnieuwe assistentiewoningen. Er zijn flats met één of twee slaapkamers, geschikt voor alleenstaanden en koppels. Ze zijn tussen de 90 en 120 vierkante meter groot en hebben elk een terras van 10 tot 60 vierkante meter. Aanpalend komt een vijver van 6000 vierkante meter, die het wooncomfort mee zal verhogen. Met 288 kamers in het

rusthuis, tachtig serviceflats, zestien kamers voor kortverblijf, een dagverzorgingscentrum en dienstencentrum Kerkem vormt Veilige Have een echt seniorendorp.

BOURGOGNEKLEUR De afwerking van de platte daken van de assistentiewoningen was een kolfje naar de hand van Asrevo, dat de troeven van het gekozen dakdichtingssysteem ten zeerste weet te waarderen. Het betreft namelijk de Villatop Duo Xtra 4.2 mm leislag, een waterdichtingsmembraan met een composietwapening van polyester en glasvlies. De bovencoating bestaat uit een App-gemodificeerde bitumen, de onderzijde uit een SBS-elastomeer gemodificeerde ondercoating. Het membraan kan gebruikt worden als toplaag voor eenlaagse opbouwen. Voor de afwerking van de assistentiewoningen, kwam Villatop Bourgogne als meest geschikte product uit de bus. De keuze voor de kleur bourgogne komt voort uit esthetische overwegingen. Overige beschikbare kleuren zijn dolomiet, antraciet en talk.

COMBINATIE MET SUPERGAMMA Houari Malfait, zaakvoerder van Asrevo: “In dit geval heb ik Villatop gecombineerd met het dampscherm SuperUno en de onderlaag SuperAir, twee roofingproducten uit het privatelabelgamma van Deschacht. Ook het isoleren van de daken namen we voor onze rekening.” De keuze voor het isolatiemateriaal viel op Kingspan Therma TR24 Platdak Plaat, een hoogrendementsisolatie die uiterst geschikt is voor platte en licht hellende daken en die eveneens geleverd is door Deschacht. Asrevo legt momenteel de laatste hand aan het project. ❚

Met de bouw van de assistentiewoningen is de realisatie van het seniorendorp in Aalter bijna afgerond.

De keuze voor de Villatop Bourgogne-afwerking komt voort uit esthetische overwegingen.

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 155

WILRIJK | Campus Sint-Augustinus

Beeld | SVR-ARCHITECTS

'De arbeids- en de verloskamer zijn versmolten tot één ruime kamer met alle techologische faciliteiten'

GEBOREN IN EEN NIEUWE WERELD Met een aantal innovaties op campus Sint- Augustinus in de Antwerpse deelgemeente Wilrijk zetten de GZA Ziekenhuizen (Gasthuiszusters Antwerpen) een nieuwe toon in de zorgbouw. GZA boog het bestaande ziekenhuis om naar een wereld met meer interventie- en verblijfscomfort en een toegenomen aandacht voor patiëntveiligheid. Het was aan SVR-ARCHITECTS om de plannen van GZA in een mooi design te gieten. Om de operationele werking van het ziekenhuis niet te belemmeren, opteerde het niet voor een radicale innovatie met nieuwbouw, maar voor een geleidelijke vernieuwing en verbetering van de diensten via redesign en renovatie. Vier afdelingen kregen op deze manier een nieuwe toekomst: het verloskwartier, de materniteit, de hartbewaking en de distributieapotheek.

COMFORT STERK VERBETERD De kraamafdeling van Sint- Augustinus is zowat de grootste van België. Sinds de uitvoering van de bouwwerken is ze nog wat groter, want GZA sloot de kraamafdeling van campus Sint-Jozef in het nabije Mortsel. Traditioneel waren de functies

156 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

'arbeid' – zeg maar weeën – en het verloskwartier gescheiden. Aanstaande moeders werden ondergebracht in een arbeidskamer, om nadien op het juiste moment te verhuizen naar een verloskamer. In het nieuwe concept zijn arbeids- en verloskamer versmolten tot één ruime kamer, uitgerust met faciliteiten voor zowel arbeid als verlossing. Uniek aan dit concept is dat elke van de tien dergelijke kamers een klein operatiekwartier vormt, met alle nodige technologie aan boord. Ook het comfort is sterk verbeterd: veel licht, aangepaste bedden en dito baden waarin desgewenst ook de bevalling kan gebeuren. Dokters-, onderzoeks- en reanimatielokalen liggen vlakbij om de loopafstand voor interventies zo kort mogelijk te houden. Lichte kleuren, gecombineerd met volkern houttinten, maken deze kamers een stukje meer thuis. Dat geldt trouwens ook voor de nieuwe kraamafdeling.

WILRIJK | Campus Sint-Augustinus

Intelligent gebruik van licht creëert er ook optische effecten. De gangen zijn er niet hoger dan elders, maar door de specifieke verlichting lijken ze breder en hoger.

KAMERS MET TERRAS Een aparte babybox, een eigentijdse badkamer, een inbouwbed voor de vader, alle technieken mooi weggewerkt en toch perfect toegankelijk, witte meubelen, één wand met een accentkleur, indirecte verlichting en vloeren in houtprint: al deze elementen reduceren het ‘klinische' karakter van de omgeving. Bijna elke kamer beschikt ook over een ruim terras, en op de hoeken ligt telkens een suite. Tegelijk bevinden zich hier ook negen kamers voor 'maternal intensive care,' waar moeder en kind kunnen rekenen op een technisch hoogstaande omkadering. Dezelfde visie is toegepast in de nieuwe hartbewaking, waar de vroegere ‘cardio’ en ‘intensieve' zijn samengevoegd. Aan hun nieuwe desk, tegenover de kamers met glazen wanden, volgen de verplegers elke evolutie nauwkeurig op en hebben ze letterlijk ‘zicht’ op de toestand van de patiënten.

DISTRIBUTIEAPOTHEEK In de distributieapotheek ging de aandacht vooral uit naar de efficiëntie van de processen en de creatie van een vlotte, ergonomische werkomgeving. Vroeger was de apotheek in een beperkte ruimte gedrongen, nu huist ze op niveau -1, met daglichtinval en voldoende ruimte voor het beheren van meer dan vierduizend geneesmiddelen. Voor buitenstaanders en kortstondige bezoekers vallen deze innovaties niet op. Maar voor (aanstaande) moeders en vaders, hartpatiënten en iedereen die medicatie behoeft, vormen ze een belangrijke stap naar een ‘warmer’ en comfortabeler verblijf in het ziekenhuis. ❚

TECHNISCHE FICHE Bouwheer Architect

Gasthuiszusters Antwerpen (Antwerpen) SVR-ARCHITECTS (Antwerpen)

'Om de operationele werking van het ziekenhuis niet te belemmeren, opteerde het architectenbureau voor een geleidelijke vernieuwing en verbetering van de diensten via redesign en renovatie'

Ook de patiënten op de afdeling hartbewaking genieten van een warme inrichting en een groot verblijfscomfort.

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 157

Als hoofdaannemer focust Renotec bewust op gespecialiseerde renovatie- en restauratiewerken in en rond gebouwen, bouwconstructies en monumenten. Uitdagende projecten die ambachtelijke kennis vragen zijn een kolfje naar onze hand. Met know-how, innovatieve technieken en logistieke kracht lost Renotec elk complex en buitengewoon renovatieproject op.

Waar een alledaagse aannemer stopt, daar begint RENOTEC. Renotec houdt vakmanschap bewust onder eigen vleugels. Met 600 medewerkers maken we van kwaliteit dagelijks ons handelsmerk.

RENOTEC NV • Acaciastraat 14c - 2440 Geel • T 014 86 60 21 - F 014 86 60 16 • www.renotec.be • info@renotec.be

SCHAARBEEK | Sint Suzannakerk

Tekst en beeld: | Tim Janssens

Eerste Belgische betonkerk krijgt grondige facelift De Sint-Suzannakerk in Schaarbeek staat bekend als de oudste betonkerk van het land en is dus onmiskenbaar een waardevol stuk architecturaal erfgoed. Vermits de gevels en de claustra’s fors aangetast waren door betonrot, was een restauratie hoognodig. “Deze is inmiddels voor 40 % achter de rug en heeft gezien de intensieve zoektocht naar geschikte betonsamenstellingen soms meer weg van een wetenschappelijk onderzoek dan van een bouwproces”, aldus projectleider Jonas Devos.

De moderne Sint-Suzannakerk bestaat quasi volledig uit zichtbeton. De Sint-Suzannakerk heeft een ietwat atypische ontstaansgeschiedenis. Ze werd in 1926 gebouwd ter ere van de overleden dochter van de in 1915 gesneuvelde generaal Maes en zijn weduwe, als een betonnen icoon in een maagdelijk landschap. Negentig jaar later is ze omringd door huizen, wegen en geparkeerde auto’s, met de wetenschap dat ze fungeerde als ijkpunt bij de ontwikkeling van de residentiële Terdelt-wijk. “Deze resoluut moderne kerk is op goed twee jaar gebouwd, wat voor die tijd toch echt wel uitzonderlijk snel was”, vertelt Jonas Devos, Senior Projectleider Restauratie bij Renotec. “Het ontwerp van architect Jean Combaz is

geïnspireerd op een bijzondere kerk in Parijs, met name de Notre-Dame du Raincy van Auguste en Gustave Perret. Deze is quasi volledig opgebouwd uit brutalistisch zichtbeton, vertoont vormelijk niet al te veel franjes en valt op door haar riant beglaasde buitenzijde, wat resulteert in een helder interieur en een uitermate open beleving. Ook in de Sint-Suzannakerk vind je veel betonnen claustra’s terug, al zijn alle glasramen in de jaren 50 vervangen, is het plafond verduisterd en zijn bepaalde openingen dichtgemetst om het binnenin toch iets minder licht te maken (conform de religieuze tijdsgeest).” ›

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 159

SCHAARBEEK | Sint Suzannakerk

BETON ALS RODE DRAAD Hoewel de betontechniek negentig jaar geleden nog grotendeels in zijn kinderschoenen stond, is hij in de Sint-Suzannakerk op een zeer doorgedreven manier toegepast. Behalve glas-in-loodherstel en verfwerken omvat de restauratie van de Sint-Suzannakerk dan ook voornamelijk betonherstellingen. “Er zijn drie verschillende types beton gebruikt (rode, grijze en witte)”, verduidelijkt Jonas Devos. “De rode beton was overal nog in goede staat en vereiste enkel lokaal opvullingswerk, maar met de witte beton ter hoogte van de claustra’s was het gezien de wapening met platte bledden verschrikkelijk gesteld. In plaats van ze evenwel integraal te vervangen, herstellen we bepaalde plekken of integreren we passtukken die we maken met behulp van op maat gemaakte mallen. De grijze beton vergt eveneens de nodige herstellingen. Nadien lazuren we alle herstelde oppervlakken om de gevels toch enigszins te uniformiseren en te egaliseren. Belangrijk om te vermelden is ook dat het plafond bestaat uit vierendeelliggers die de volledige kerk overspannen. Hierdoor waren er geen ondersteunende pijlers nodig en kon men één grote open ruimte creëren – toch wel behoorlijk uniek voor een kerkgebouw.”

‘Het is geen klassieke betonrestauratie met gemodificeerde mortels, maar een delicate zoektocht naar de juiste betonsamenstelling en uitvoeringsprocedure’ DELICATE ZOEKTOCHT Het project is opgedeeld in vier fases. Renotec begon met de achterzijde, in principe het makkelijkste gedeelte. “Dit omdat heel wat toegepaste restauratietechnieken behoorlijk experimenteel zijn”, legt Devos uit. “Al het beton dat we

De sterk aangetaste claustra’s na restauratie.

Jonas Devos: “In plaats van de claustra’s integraal te vervangen, herstellen we bepaalde plekken of integreren we passtukken die we maken met behulp van op maat gemaakte mallen.”

gebruiken, hebben we immers specifiek voor dit project ontwikkeld. Voor de witte beton hebben we bijvoorbeeld meer dan twintig stalen uitgetest, zodat we het bestaande beton zo goed mogelijk kunnen benaderen qua samenstelling, uitzicht, porositeit en verwerkbaarheid. De constante in deze zoektocht zijn traag drogende mortels (soms zelfs met kalk), kwestie van de alkaliteit van het beton dieper te laten inwerken. Het is dus geen klassieke betonrestauratie met gemodificeerde mortels, maar een delicate zoektocht naar de juiste betonsamenstelling en uitvoeringsprocedure. Soms neigt het zelfs meer naar wetenschappelijk onderzoek dan naar ‘bouwen’. Daarnaast passen we ook verschillende kathodische beschermingsmethodes toe in functie van de specifieke omstandigheden – een specialisatie die we sinds meer dan tien jaar toepassen en waarvoor we eigen, gecertificeerd personeel in dienst hebben, wat kadert in ons streven om zoveel mogelijk gespecialiseerde kennis in huis te houden en resoluut te investeren in de verdere uitbouw van onze knowhow. Dit alles maakt dat het een vrij traag proces is. De werken zullen aan het eind van de rit drie jaar geduurd hebben – maar liefst een jaar langer dan de oorspronkelijke bouwtijd.” ❚

TECHNISCHE FICHE Bouwheer College van Burgemeester en Schepenen van de Gemeente Schaarbeek

Architect Arsis Architectenvennootschap (Sint-JansHoewel alle glasramen in de jaren 50 vervangen zijn en het interieur verduisterd is, valt het interieur van de Sint-Suzannakerk op door zijn uitermate open karakter.

160 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

Molenbeek)

Hoofdaannemer Renotec (Geel)

TIENEN | Muziekacademie De Tinnen Schotel Tekst | Wouter Polspoel Rimanque

Beeld | Steven Massart en Architecten- en Studiebureau

De voorkant van De Tinnen Schotel werd opnieuw voorzien van verticale cannelures op de pilasters en een houten zonwering.

Vernieuwde muziekacademie

MOET INSPIREREN

Na een renovatie van drie jaar klinkt er weer muziek in De Tinnen Schotel aan de Tiense Grote Markt. Het statige gebouw met rijke historiek is beschermd, en dat maakte van de restauratie geen makkelijke klus. De Academie Regio Tienen is dan ook bij bijzonder fier op haar nieuwe stek. “In onze academie wordt vaak gemusiceerd met eeuwenoude partituren. Het werkt enorm inspirerend voor jonge leerlingen om dat te doen in een gebouw uit die tijd”, zegt directeur Kilian Mineur. De geschiedenis van De Tinnen Schotel gaat eeuwen terug. Hoewel een bron uit 1477 het gebouw al zou vermelden, wordt algemeen aangenomen dat het werd opgetrokken aan het einde van de achttiende eeuw als een hotel, vermoedelijk naar een ontwerp van de Tiense stadsarchitect Philippe Robiets. Voorname gasten als Mozart, Napoleon en Willem van Oranje zouden er hebben geslapen. Het gebouw fungeerde daarna een tijdlang als burgemeesterwoning, om in 1913 omgedoopt te worden tot het Victor Beauduininsitituut, de technische school van de stad. Sinds 1985 is de afdeling Podiumkunsten van de Academie Regio Tienen (ART) er gehuisvest.

OOK NIEUWBOUW “Onze site aan de Grote Markt was begin jaren 2000 dringend aan vernieuwing toe. De onderwijsinspectie had al meermaals aangedrongen op actie omdat ons

gebouw niet meer voldeed aan de normen om kwaliteitsvol kunstonderwijs te kunnen aanbieden”, zegt Kilian Mineur, directeur van ART. “Toch duurde het tot 2004 eer de beslissing tot vernieuwing van de infrastructuur werd genomen. Er werden vier fases aangekondigd. De eerste twee fases, afgerond in 2010, omvatten de afbraak van de gebouwen tussen De Tinnen Schotel en de bib en de realisatie van een nieuwbouw en een binnenplein op dezelfde locatie. In 2011 startte fase 3: de hoogspanningscabine. In oktober 2013 begon fase 4, oftewel de restauratie van De Tinnen Schotel.” Dat gebouw werd uiteindelijk opgeleverd in juni 2016. Behalve aan heel wat kleinere lokalen biedt het nu plaats aan een danszaal, theaterzolder, leraarskamer, vergaderruimte, ruime concertzaal en een directielokaal. Op elke verdieping is De Tinnen Schotel verbonden met de nieuwbouw, zodat beide gebouwen als het ware in elkaar overgaan. ›

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 161

stalton

Not just another in the wall

It’s all about the details

onze focus: • Flexibel • Verhoogd wooncomfort • BrIQ-advies

SA Briqueteries de / Steenbakkerijen van Ploegsteert nv ∙ Rue du Touquetstraat 228 ∙ 7783 Ploegsteert ∙ T. +32 56 56 56 56 ∙ info@ploegsteert.com ∙ www.ploegsteert.com

VERANDA’S ROLLUIKEN ZONNEWERING ALU- RAMEN EN DEUREN Vakmanschap op basis van kwaliteitsproducten R&M Van Den Boer is gespecialiseerd in de plaatsing van veranda’s en pergola’s, aluminium ramen en deuren, rolluiken, sectionale poorten en zonwering. En dit zowel voor nieuwbouw als voor verbouwingen, voor particulieren én bedrijven. Hiervoor gebruiken wij enkel de hoog-kwalitatieve producten van de marktleiders in hun domein.

Balendijk 231 - 3920 Lommel - T. 011 55 25 80 - info@rmvandenboer.be

RM-Vandenboer-Adv-197x130mm-3.indd 1

25/10/16 11:10

TIENEN | Muziekacademie De Tinnen Schotel

De Bachzaal, de nieuwe ondergrondse concertzaal.

‘Monumentaal gebouw waar ooit Napoleon en Mozart overnachtten krijgt grandeur terug’ EÉN GEHEEL Architecten- en studiebureau Rimanque uit Tienen stelde het ontwerp voor de hele reconversie van de site op en begeleidde het project. Voor elk van de vier geplande fases (nieuwbouw, pleinaanleg, hoogspanningscabine en restauratie) werd een gedetailleerd bestek opgemaakt. Jan Van Marsenille, architect bij Rimanque, was vanaf de beginfase bij het project betrokken (2004). De restauratiefase werd mee opgevolgd door collega-architect Lore Tonnet. Van Marsenille: “De uitdaging schuilde vooral in het feit dat we met een geklasseerd gebouw te maken hadden en dat we dus onder toezicht stonden van de dienst Onroerend Erfgoed Vlaanderen. Tegelijkertijd was het programma bijzonder complex: het monumentale, klassieke gebouw en de moderne nieuwbouw, deels gelegen onder het nieuwe plein, dienden een geheel te vormen. De nieuwbouw is gebaseerd op een functioneel, rationeel ontwerp, wat resulteerde in een strakke architectuur. Voor de restauratie van het oude gebouw vertrokken we vanuit de bestaande structuren en indelingen. Dankzij enkele weldoordachte, complexe ingrepen vormen beide entiteiten nu een geheel. De twee trappentorens zijn bijvoorbeeld bepalend voor het ontwerp. Tegenover de monumentale trappenhal in het oude gebouw, die deels gerestaureerd en deels gereconstrueerd werd, staat in het nieuwe gedeelte de trappentoren met zichtbare betonstructuur- en trappen, geïntegreerde TL-armaturen en een ultradunne glazen vliesgevel. ›

De monumentale houten trap in het historische gebouw is vervangen door een betonnen exemplaar, bekleed met hout.

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 163

TIENEN | Muziekacademie De Tinnen Schotel

De trap maakt daardoor visueel contact met het binnenplein en verbindt zo de twee gebouwen. Op het binnenplein zorgt een patroon, dat afwisselend het assenstelsel van beide gebouwen gebruikt, ervoor dat beide gebouwen evenwaardig op het binnenplein gericht zijn. In beide gebouwen werd gewerkt met dezelfde grijze akoestische platen. Door het gebruik van witgeverfde bakstenen sluit ook de buitenkant van de nieuwbouw aan bij die van het oude gebouw.” Het hele project duurde uiteindelijk twaalf jaar. Daarin waren meer dan 250 werfvergaderingen nodig. De partijen blikken dus terug op een heel intense samenwerking – zeker de architecten en de delegatie van ART, die er beiden van in het prille bij betrokken waren. “We zijn vooral fier dat we de grote complexiteit van het project konden vertalen in een eenvoudig en logisch (ogend) gebouw. Dat is zeker de grootste kwaliteit van deze realisatie”, aldus Van Marsenille. Mineur besluit dan weer artistieker: “Onze leerlingen, die vaak eeuwenoude muziekstukken spelen, wisten al dat Mozart hier hoogstwaarschijnlijk sliep, maar door de restauratie kunnen we hen nu echt meenemen naar de tijd van toen. Het plaatje klopt.” ❚

Participanten aan het woord PLOEGSTEERT – STALTONGEWELVEN Ploegsteert, al meer dan negentig jaar producent van bouwmaterialen in gebakken klei, leverde de Staltongewelven voor dit project. “Een Staltongewelf is een combinatievloer die geprefabriceerde betonnen balken met een onderkant van gebakken aarde omvat, in combinatie met vulpotten van gebakken aarde en een gegoten dekvloer met druklaag”, verduidelijkt Elien Desmedt, communicatieverantwoordelijke bij het bedrijf uit de gelijknamige gemeente. “Stalton is zowel geschikt voor nieuwbouw- als renovatieprojecten en was dus ideaal voor dit project. Bij renovatie is dit systeem uiterst geschikt door zijn modulaire plaatsingsvorm. De balken en potten kunnen gemakkelijk ingepast worden in een bestaande structuur van een gebouw. Op die manier kunnen grote projecten zoals hier, 700 m² verspreid over drie verdiepingen, perfect gerealiseerd worden. Stalton biedt bovendien een aangenaam leefcomfort dankzij het gebruik van gebakken aarde.” Er werd specifiek voor Stalton gekozen omdat die vloer voldeed aan twee specifieke technische eisen. “De vloer beantwoordde ten eerste aan de hoge eisen van het ingenieursbureau op vlak van overspanningen (> 6 meter) en nuttige belastingen (600 kg/m²). Bovendien werd, zoals wel vaker bij verbouwingen, gevraagd om de vloerdikte te beperken. Ploegsteert werkte een oplossing uit waarbij de vloer niet dikker dan 20 centimeter was.”

TECHNISCHE FICHE Via de historische poort aan de grote markt kom je op het binnenplein van de academie terecht.

Bouwheer Academie Regio Tienen Architect Architecten- en studiebureau Rimanque (Tienen) Hoofdaannemer Group Monument (Ingelmunster)

In het gerestaureerde gebouw bevinden zich nu een danszaal, directielokaal, theaterzolder, leraarskamer, vergaderruimte, ruime concertzaal en heel wat kleinere lokalen.

164 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

SINT-TRUIDEN | Klaarchitectuur

Tekst | Els Jonckheere

Beeld | Klaarchitectuur, Valerie Clarysse en Marc Scheepers

KAPEL ‘DE WATERHOND’ KRIJGT HERBESTEMMING Heel wat religieuze gebouwen zijn onderbenut. Vandaar dat men er steeds vaker voor pleit om ze een nieuwe bestemming te geven. Klaarchitectuur zorgde voor het goede voorbeeld: het verbouwde een 16de eeuwse kapel in Sint-Truiden tot zijn nieuwe hoofdkwartier. Het resultaat weerspiegelt de visie van het architectenbureau: eigenzinnig ontwerpen vanuit ogenschijnlijke eenvoud. Kapel ‘De Waterhond’ is een beschermd gebouw dat al vijftig jaar leegstond en in een vervallen staat was. Dat op zich was al een uitdaging. Daar komt nog bij dat er in religieuze gebouwen ook creatief met verwarming moet worden omgesprongen. Een dergelijk monumentaal pand kan je immers niet volledig isoleren. Daarnaast is de ruimte groot(s) en niet altijd even gemakkelijk in te richten als bedrijfspand. Architect Gregory Nijs, zaakvoerder van Klaararchitect, had zijn hart echter aan de

kapel verloren en besloot een concept uit te dokteren dat komaf maakte met alle problemen. “We respecteerden de schil van dit historische gebouw, ondanks het feit dat deze erg door de tand des tijds was aangetast. En we voegden er een architecturale beleving aan toe”, legt hij uit. “In het midden installeerden we een hagelwit kubuscomplex dat is ingericht als kantoorruimte. Op die manier hoefde het volledige gebouw niet te worden geïsoleerd en behielden we de grandeur van de kapel. ›

Het kubuscomplex vormt als het ware een sculptuur in de kerk. BOUWEN AAN VLAANDEREN | 165

SINT-TRUIDEN | Klaarchitectuur

Die hebben we enigszins opgeknapt, maar het authentieke ‘oude’ karakter blijft er wel in weerspiegeld. Daarnaast hebben we een nieuw altaar en een tabernakel in kruisvorm geïnstalleerd, die dienst doen als keuken. De open ruimte is beschikbaar voor externe partijen die bijvoorbeeld op een bijzondere locatie willen vergaderen, tentoonstellen of een concert/receptie geven.”

KANTOOR-IN-KAPEL De kapel zelf is 165m² groot, terwijl de vier boxen telkens zo’n 40 m² meten. Om het gebouw te kunnen openstellen voor evenementen en activiteiten, werd besloten om een groot deel van de ruimte vrij te houden. Vandaar dat Gregory Nijs koos voor een kubuscomplex waarbij vier ‘blokken’ geschrankt op elkaar gestapeld zijn. De constructie staat los en is volledig ingepakt in wit geverfde gipskarton. “Op die manier vormt ze als het ware een futuristische sculptuur in de kapel”, legt hij uit. “Door de trappencirculatie als een ommegang rond de dozen te plaatsen, kan je een wandeling doorheen het volledige kantoor maken.

Aan elke kant van de kubus krijg je een andere beleving van de kapel.

‘We respecteerden de schil van dit historische gebouw en voegden er een architecturale beleving aan toe’ De ontvangstruimte bevindt zich letterlijk in het dak van de kapel. Hierdoor zijn er enkele terrassen die dienst doen als rustzone. Op elke etage en aan elke kant zie je iets anders van de kapel. Beleving is dan ook het woord dat ons ontwerp samenvat.”

OP VIER NIVEAUS De doos op het gelijkvloers bevat de sanitaire voorzieningen, de lift en het technische lokaal. De eerste en tweede verdieping fungeren als kantoorruimte. De ontvangst- en vergaderruimte op de derde verdieping zitten letterlijk in het dak en bieden een mooi uitzicht op de houten spanten van de originele dakstructuur. Een geplooide plaat zorgt voor een subtiel opgelegde trede, waarbij een oorspronkelijk dakspant de toegang vormt. Deze box steekt trouwens uit het dak, waardoor er sprake is van een zicht op de trapgevel van de kapel en de buitenomgeving met binnenkoer. ❚

TECHNISCHE FICHE Bouwheer en architect Klaarchitectuur (Sint-Truiden) Hoofdaannemer Heylen Inox & Staalcreaties (Genk)

166 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

SINT-TRUIDEN | Klaarchitectuur

Participanten aan het woord DRT GIETVLOEREN – GIETVLOEREN EN WANDAFWERKING Qua vloerbekleding van het sanitaire gedeelte van Klaarchitectuur werd er geopteerd voor een polyurethaan gietvloer. Deze ‘Urban Velvet’ is gecombineerd met de waterdichte ‘DRT Wall’-wandafwerking, wat leidt tot een mooi, strak en naadloos geheel. DRT Gietvloeren uit Antwerpen was het bedrijf dat deze werken heeft uitgevoerd. Gestart als Dobbelsteen Renovation Technics in 1983, specialiseert de firma zich vandaag in designvloeren en -wanden voor commerciële en particuliere projecten. Medezaakvoerder Andriette Dobbelsteen: “We maken het verschil door zowel tijdens de verkoop als na oplevering het accent op klantenservice te leggen. Onze adviseurs, projectleiders en customer service managers zijn steeds beschikbaar voor elke mogelijke vraag, opmerking en in sommige gevallen zelfs klachten. Een andere grote troef is dat u bij ons niet alleen voor gietvloeren terecht kan. Ook troffel- en cementgebonden vloeren behoren immers tot ons gamma.”

De nieuwe uitvalsbasis van Klaarchitectuur is een bewijs dat oud en nieuw hand in hand kunnen gaan.

ERKEND CORIAN VERWERKER

ALLES IN EIGEN BEHEER. VAN ONTWERP OVER FABRICATIE TOT INSTALLATIE.

KEUKENS JONGEN – VAST MEUBILAIR

SCHURHOVENVELD 4232 | 3800 SINT-TRUIDEN T 011 48 48 48 | INFO@KEUKENS-JONGEN.BE ma-vr: 10u00-18u00 l za: 10u00-17u00 l zo: gesloten

Een interieur dat in het oog springt, was een vereiste in het project van Klaarchitectuur. Voor het vast meubilair werd dan ook de hulp van Keukens Jongen uit Sint-Truiden ingeroepen. Dit familiebedrijf dat begin jaren zeventig werd opgericht, specialiseert zich immers in het maken van kasten op maat voor het volledige interieur van keukens, badkamers, woonkamers, slaapkamers, dressings, bergings ... Tot zelfs de inrichting van praktijkruimtes en dergelijke. Hierbij is de firma een erkende verwerker van Corian, een hoogkwalitatief solid surface-materiaal. Alles gebeurt in eigen beheer: van ontwerp over productie tot installatie. Zaakvoerder Johan Jongen: “Bij Klaarchitectuur verzorgden we het altaar/keuken, de bureelkasten op maat en een wc-lavabo in Corian met ingewerkte draaideur. Vooral dat laatste was geen evidentie, aangezien de opdrachtgever een zwevend meubel wilde dat doorliep in de toiletten. Maar we zijn uitermate fier op het resultaat, dat werkelijk fantastisch is.”

WWW.KEUKENS-JONGEN.BE

20164001-KeukensJongen-ADV-95x130.indd 4

5/10/16 10:13

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 167

CIB NIEUWS

XXXX

ZUURSTOF ZUURSTOF voor het vastgoedberoep voor het vastgoedberoep

XXXX

XXXXX

VASTGOED VASTGOED CONGRES 25 november 2016 CONGRES Kursaal Oostende

25 november 2016 Kursaal Oostende

CIB VLAANDEREN

168 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

VASTGOEDCONGRES.BE

DE DERDE LONG

VIERDE WORKSHOP DE DERDE LONG

ARCHITECTUUR, THE INTERNET OF THINGS EN KANTOORTRENDS VOOR MORGEN Op 8 november 2016 organiseerde De Derde Long een vierde workshop. Met deze workshop wilde het duidelijk maken dat de toekomst vandaag al zichtbaar is in de wereld om ons heen, en dat meer bepaald via gefragmenteerde aspecten. Binnen de krijtlijnen van De Derde Long viel de keuze deze keer op architectuur, the internet of things en kantoortrends voor morgen. WOUTER HAERICK EN ANN ACKAERT Wouter Haerick en Ann Ackaert, verbonden aan Ugent – Internet Based Communication Networks and Services, stelden vast dat we evolueren naar een ‘internet of things’. Architectuur en bouw zijn domeinen waarin de opkomst van ‘the internet of things’ een aanzienlijke rol begint te spelen. Door het ‘internet of things’ ontwikkelt het huis zich tot een geautomatiseerde wooncel, uitgerust met allerhande sensoren. Voor Wouter Haerick en Ann Ackaert is het duidelijk dat architecten zullen moeten samenwerken met mensen uit het digitale domein. Doordat het internet alles en iedereen met elkaar verbindt, ontstaan er binnen een architecturaal kader nieuwe mogelijkheden voor samenwerking, productontwikkeling, procesverbetering, kostenreductie en verbeterde klantinteractie – en daarmee ook nieuwe mogelijkheden voor vernieuwing.

NANON SOETERS EN DJENNY BRUGMANS Wat zijn de kantoorinterieurtrends van morgen? Heeft het te maken met mobiliteit, met een ladenblok op wieltjes, flexwerken en de cloud? Waar komen de trends vandaan en welke impact hebben ze? Dit waren vragen die Nanon Soeters en Djenny Brugmans van het Nederlandse trendbureau Rozenbrood beantwoordden. Hun trendpresentatie

zat dicht op de tijdgeest en ging in op aspecten van de veranderende werkomgeving zoals de zintuiglijke belevenis, de vervagende grenzen tussen werk en privé en nieuwe manieren om de steeds voortschrijdende techniek in te zetten.

STÉPHANE BEEL EN WIM VANDENDRIESSCHE Stéphane Beel (1955) is sinds de jaren 80 een van de toonaangevende architecten in België. Begin jaren '80 richtte hij zijn eigen architectuurbureau op. Zijn oeuvre omvat zowel privéwoningen als kantoren, stadsplanning, residentiële ontwikkelingen en culturele gebouwen zoals het Rubenspaviljoen in Antwerpen, het Roger Raveel-museum in Machelen-Zulte, het Gerechtsgebouw in Gent, Museum M in Leuven, de uitbreiding van het Internationaal Kunstencentrum De Singel in Antwerpen, het Psychiatrisch Centrum Gasthuisberg in Leuven en vele andere projecten. In 2013 startte de uitbreiding en verbouwing van het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika in Tervuren. Er verschenen al tal van internationale publicaties over hem, zoals een compleet overzicht van zijn werk in het Spaanse tijdschrift El Croquis. In 1999 en 2011 verschenen er monografieën met zijn recent werk. Beel ontving ook internationale awards en werd genomineerd voor de Mies van der Rohe Award (honourable mention). ❚

INFORMATIE EN INSCHRIJVINGEN: WWW.DEDERDELONG.BE

Stéphane Beel is sinds de jaren 80 een van de toonaangevende architecten in België. BOUWEN AAN VLAANDEREN | 169

JURIDISCH ADVIES

ADVOCATEN

Aalter | Eeklo | Deinze

Tekst | Hans Herbrant (Herbrant Partners ADVOCATEN)

GARANTIEVERPLICHTINGEN TEN AANZIEN VAN DE CONSUMENT (2)

Zoals aangekondigd in de vorige bijdrage zou ik terugkomen op de garantieverplichting(en) van de aannemer of plaatser van een toestel in een bouwwerk wanneer hij niet te maken heeft met een andere ondernemer, maar met een consument. De verschillen zijn niet gering. De consument heeft meerdere wetgevingen tot zijn beschikking om de aannemer/verkoper aan te spreken voor een gebrekkig product. In dit tweede

2. Wanneer men als koper een verborgen gebrek opwerpt van een goed dat men gekocht heeft, dan kan men twee zaken doen: 1. Ofwel de zaak teruggeven en de koopprijs terugvragen 2. Ofwel de aanpassing van de prijs vragen tot de prijs die men voor het goed wel zou hebben gegeven mocht men van het gebrek op de hoogte zijn geweest. Belangrijk bij deze wetenschap is dat de rechtsleer en rechtspraak zegt dat er geen andere mogelijkheden openstaan.

deel behandelen we het Burgerlijk Wetboek.

Besluit Er zijn twee wettelijke regelingen van kracht: enerzijds Boek VI van het Wetboek Economisch Recht (voorheen Wet Consumentenverkoop) en anderzijds de gemeenrechtelijke regeling van het Burgerlijk Wetboek. Gezien de beide regelingen in het Burgerlijk Wetboek is de termijn van de consument om een beroep te doen op de verkoper in geval van gebreken niet beperkt tot twee jaar, maar kan deze dus langer duren. 1. Naast de Wet Consumentenverkoop kan de consument zich beroepen op het algemeen kooprecht dat zelfs als vangnet dient zodra de aansprakelijkheidstermijn van twee jaar verstreken is.

Het komt er dus op aan om sluitende verkoopsvoorwaarden op te stellen en deze tegenstelbaar te maken aan de consument. Men moet er wel altijd rekening mee houden dat men de wettelijke bescherming die de wet aan de consument biedt niet kan beperken. ❚

Bij de verkoop van consumptiegoederen is de regelgeving inzake consumentenverkoop – 1649 bis e.v. B.W. – van toepassing. Deze regels zijn van dwingend recht. Het komt erop neer dat alle contractuele bedingen nietig worden verklaard die de rechten beperken of uitsluiten die de consument put uit het bijzonder consumentenkooprecht. De garantieregeling van art. 1649 ev geldt ook voor overeenkomsten tot levering van te vervaardigen of voort te brengen consumptiegoederen. Ook gemengde overeenkomsten waarin de levering van een goed gepaard gaat met de levering van een dienst valt onder de regeling inzake consumentenverkoop. Artikel 1649 ter § 4 B.W. stelt immers een gebrek aan overeenstemming ten gevolge van een verkeerde installatie van het consumptiegoed gelijk aan een gebrek aan overeenstemming van het goed wanneer de installatie deel uitmaakt van de koopovereenkomst betreffende het goed en door de verkoper of onder diens verantwoordelijkheid is uitgevoerd.

170 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

Hans Herbrant Advocaat HERBRANT PARTNERS ADVOCATEN

ADVOCATEN

Aalter | Eeklo | Deinze

VCB NIEUWS

BOUWRADAR STIMULEERT EFFICIËNT BEDRIJFSBEHEER Een snelle reactie op veranderingen in de markt is vandaag een must, ook voor bedrijven uit de bouwsector. Tijdig reageren is echter een hele uitdaging en maakt een degelijke interne rapportering noodzakelijk. Om bedrijven hierbij te helpen, lanceerde de Vlaamse Confederatie Bouw BouwRadar, een initiatief dat inzicht biedt in de bestaande knelpunten binnen de onderneming en dat meteen ook een eerste aanzet geeft om ze efficiënt aan te pakken. Laat u inspireren door BEN-woningbouw Uw Bijna Energie Neutrale woningen in de kijker plaatsen. Daar zet de Vlaamse Confederatie Bouw op in. VCB heeft samen met Livios een website gelanceerd om zulke woningen richting particulieren en bouwprofessionals te promoten. Livios neemt de particulieren voor haar rekening; VCB de professionals. Surf naar de homepage van www.vcb.be en kijk onder NIEUW. Zo kan u zich registreren en ongelimiteerd & gratis woningen inbrengen. Vervolgens verschijnen uw BEN-woningen op de beide websites. Livios bereikt 15.000 particulieren per dag. Meer weten ? energieconsulent@vcb.be In samenwerking met het Vlaams Energieagentschap

Op basis van de interne balans van het bedrijf en de antwoorden op een aantal vragen rond strategie, personeel, rapportering, financiën en juridische zaken gaan de Vlaamse Confederatie Bouw en Deloitte Fiduciaire samen met de bedrijven dieper in op de interne werking. Na een eerste gesprek heeft de VCB een duidelijke kijk op het reilen en zeilen binnen de onderneming. In deze fase krijgen bedrijven alvast de eerste aanbevelingen en krijgen ze zicht op de positie van de onderneming ten aanzien van een doorsnee-kmo in ons land. Cyclus van drie maanden Het tweede gesprek biedt munitie voor een actieplan. Het gaat om antwoorden rond de competenties in het bedrijf, mogelijke partners die een meerwaarde kunnen bieden, de mogelijke financiering van bepaalde acties en de uitvoeringstermijnen. Vervolgens maakt de VCB een halve dag vrij voor de zaakvoerder om de uitvoering van het actieplan in gang te zetten of om een aanzet te geven om één van de knelpunten te kunnen opheffen. Na deze periode van zes weken volgt een korte evaluatie om de impact van BouwRadar tot dusver te meten. In totaal doorlopen bedrijven met BouwRadar een cyclus van ongeveer drie maanden.

Houvast en klankbord Een kijk in de spiegel zet aan tot nadenken en doet actie ondernemen. Dit om de werking van bedrijven te optimaliseren. Zo kan er externe knowhow worden binnengehaald die helpt om op lange termijn veranderingen door te voeren. Die ondersteuning door derden biedt een houvast en een klankbord voor de processen die een bedrijfsleider wil aanpakken. BouwRadar richt zich in de eerste plaats op ondernemingen uit de bouwsector – met personeel en met administratieve of exploitatiezetel in het Vlaams Gewest. Voorts komen ook bouwgerelateerde beroepen zoals architecten, producenten van materialen, studiebureaus, producenten van recyclinggranulaten,

bodemdeskundigen, energie- en milieudeskundigen in aanmerking, zij het via een aangepast programma. ❚

Praktische informatie en inschrijving: BouwRadar is kosteloos en zonder enige verplichting na afloop van het project. Wenst u deel te nemen of nog meer info over dit project te bekomen, dan kan dit eenvoudig door een mail (mét uw ondernemingsnummer, en aantal personeelsleden in dienst) te sturen naar projectcoördinator freija. jongbloet@vcb.be. Je kan haar bereiken op het nummer 0473 904 320. - www.bouwradar-vcb.be

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 171

Abutriek services & systems

Alleen wij gaan all the way en bieden u als B2B klant alle industriële oplossingen op maat!

Abutriek staat voor u klant als belangrijke speler binnen een

steeds competitievere business to business omgeving garant voor de perfecte uitvoering van al uw opdrachten.

Van studie over ontwerp tot productie, montage, inbedrijfstelling en onderhoud ... We zijn er voor u en denken met u mee. All the way! 24/7

Voor al uw projecten en producten met betrekking tot industriële buisleidingen, thermische installaties & industriële verwarming en ventilatie, industriële elektriciteitswerken & automatisatie en beveiliging kunt u rekenen op Abutriek dat kan terugkijken op een jarenlange ervaring en een team van toegewijde en ervaren medewerkers die uw problemen door en door begrijpen.

Abutriek ontwerpt, Abutriek plaatst, Abutriek onderhoudt, & Abutriek is 24/7 voor u garant en beschikbaar! Ons werkdomein? - Industriële buisleidingen, - industriële elektriciteit & automatisatie, - thermische installaties, - industriële verwarming en ventilatie. Onze troeven? - De betrokkenheid van al onze medewerkers maakt voor u het verschil. - We beschikken over een jarenlange ervaring en know-how. - Abutriek kent uw uitdagingen als geen ander. - Één partner voor uw project van start tot finish. - Persoonlijke aanpak. Jagershoek 8 B-8570 Vichte Belgium T 0032 56 77 21 65 F 0032 56 77 21 66 www.abutriek.be www.abutriek-systems.com info@abutriek.be info@abutriek-systems.com

WIE DOET WAT VANAF € 595 PER JAAR WETEN UW KLANTEN OOK WAT U DOET!

‘Wie doet wat’ zijn servicepagina’s met een overzicht van de meest gerenommeerde bedrijven per rubriek. U kunt deelnemen met uw bedrijfslogo met naamsvermelding.

Bel of mail voor alle informatie over een vermelding in Bouwen aan Vlaanderen: T +32 50 36 81 70 - E info@louwersmediagroep.be

WWW.BOUWENAANVLAANDEREN.BE HET MEEST COMPLETE OVERZICHT VOOR GERENOMMEERDE TOELEVERANCIERS VOOR DE BOUW

Staat u nog niet op www.bouwenaanvlaanderen.be of www.bouwenaanmonumenten.be? Neem dan voor meer informatie contact op met Kevin Desender: k.desender@louwersmediagroep.be

SCHRIJF U NU IN VOOR ONZE ONLINE NIEUWSBRIEF!

WIE DOET WAT

AANNEMERS

ARCHEOLOGISCH ONDERZOEK NV VANDENBUSSCHE

ASK-ROMEIN NV Ambachtstraat 33 2390 MALLE

Groendreef 21 9880 AALTER T +32 9 325 75 75 F +32 9 325 75 80 E info@nvvandenbussche.be W www.nvvandenbussche.be

ARCHITECTONISCH BETON

www.monument.be/companies/2-altritempi

RUBEN WILLAERT Bloemisterijstraat 6 8340 SIJSELE T +32 50 36 28 20 F +32 50 50 00 19

T +32 3 320 24 00

E ruben@rubenwillaert.be

F +32 3 320 24 99

W www.rubenwillaert.be

E info.be@ask-romein.com

ARCHITECTEN

W www.ask-romein.com

DECOMO NV Industrielaan 96 7700 MOESKROEN T +32 56 85 07 11 F +32 56 34 48 91 E info@decomo.be W www.decomo.be

AUDIOVISUEEL MATERIAAL

VERSTRAETE | VANHECKE NV

NV MONUMENT VANDEKERCKHOVE

Fotografielaan 24 2610 WILRIJK T +32 3 829 04 00 F +32 3 829 08 06 E info@v-v.be W www.v-v.be

Oostrozebeekstraat 54

ADVOCATEN

8770 INGELMUNSTER

nv PLAY AV

DE VLOED ARCHITECTS Laarnebaan 106 a 9070 HEUSDEN - DESTELBERGEN

T +32 51 31 60 80

T +32 9 252 11 22

F +32 51 30 22 37

F +32 9 252 11 25

ADVOCATEN

E info@monument.be W www.monument.be

Aalter | Eeklo | Oostkamp | Deinze

E info@devloed.be W www.devloed.be

PELLIKAAN BOUW NV Excelsiorlaan 1 B-1930 Zaventem T +32 2 720 58 45 F +32 2 721 34 70

AFWERKING

W www.pellikaan.be

BOECKX ARCHITECTS 8400 OOSTENDE T +32 59 80 88 04 E info@boeckx.be W www.boeckx.be

PROMAT INTERNATIONAL NV

Starrenhoflaan 27

Bormstraat 24

2950 KAPELLEN

2830 TISSELT

T +32 3 605 14 33

T +32 15 71 81 00

F +32 3 605 14 76

F +32 15 71 81 09

E info@pit.eiffage.be

E info@promat-international.be

W www.pitantwerpen.be

W www.promat-international.com

ALUMINIUM SCHRIJNWERKEN

BONTINCK ARCHITECTURE AND ENGINEERING CV

Gontronde Heirweg 186 9090 MELLE T +32 9 272 72 72 F +32 9 252 42 24 E com@tormax.be W www.tormax.be

BEDRIJFSWAGENINRICHTING

9000 GENT T +32 9 225 01 74 F +32 9 225 64 14 E studiegroep@bontinck.biz W www.bontinck.biz

J. HERMANS & C° N

Acaciastraat 14e

IZ West-Grijpen Zone 2 Grijpenveldstraat 20

2440 GEEL

3300 TIENEN

Brugsesteenweg 210

T +32 14 86 60 21

T +32 16 82 03 00

8800 ROESELARE

F +32 14 86 60 16

F +32 16 82 14 61

T +32 51 26 20 20

E info@renotec.be

E info@hermansco.be W www.hermansco.be

F +32 51 26 20 21

174 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

TORMAX BELGIUM

Ottergemsesteenweg Zuid 808-A31

RENOTEC NV

W www.renotec.be

AUTOMATISCHE DEUREN

Torhoutsesteenweg 52

F +32 59 70 98 18

PIT ANTWERPEN NV

SOVILUX BVBA Donkerstraat 68 9870 MACHELEN - ZULTE T +32 9 324 08 69 E info@sovilux.be W www.sovilux.be

HERBRANT & PARTNERS ADVOCATEN Steenweg op Deinze 43b 9880 AALTER T +32 9 374 62 04 F +32 9 374 64 73 E info@herbrantpartners.be W www.herbrantpartners.be

Venecoweg 2 9810 NAZARETH T +32 9 381 86 40 F +32 9 381 86 49 E info@playbiz.be W www.playbiz.be

W www.vkgroup.be

SORTIMO BVBA Schaarbeeklei 491 1800 VILVOORDE T +32 2 355 03 70 F +32 2 355 03 71 E info@sortimo.be W www.sortimo.be

SORTIMO WEST Gentseweg 749 8793 SINT-ELOOIS-VYVE

SORTIMO CENTRUM

Schaarbeeklei 491 1800 VILVOORDE

SORTIMO OOST Industrieweg 49/7 3980 TESSENDERLO

WIE DOET WAT

BETONWERKEN

GESPECIALISEERDE VAKKRACHTEN

INGENIEURSBUREAU

VERSTRAETE | VANHECKE NV KRUISBETON DE SLOOVERE NV Stokstraat 14 9770 KRUISHOUTEM T +32 9 388 33 15 F +32 9 388 32 77 E info@kruisbeton.be W www.kruisbeton.be

BINNENZONWERING

JURRY PROJECTS TERNEUZEN Mr. F.J. Haarmanweg 46 4538 AS TERNEUZEN T +31 115 69 59 51 F +31 115 69 59 53 E info@jurryprojects.nl W www.jurryprojects.nl

BRANDBEVEILIGING

S.AIR NV Industriezone Noord 1 - Nijverheidslaan 4 9308 GIJZEGEM (AALST) T +32 53 21 63 17 F +32 53 78 13 11 E info@sair.be W www.sair.be

EMS CONSTRUCT BV

Erkenningsnummer: Bouw: PC124 VG 1668/BC, Algemeen: VG 1668/BUC - Erkenning van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, nummer 00580-406-20160524 Industriepark 25 NL 6603 BE WIJCHEN T +31 24 645 31 85 E e.vandam@ems-construct.nl W www.ems-uitzendgroep.nl www.ems-construct.nl

GEVELBEKLEDING

HANG- EN SLUITWERK

Brugsesteenweg 210 8800 ROESELARE T +32 51 26 20 20 F +32 51 26 20 21 W www.vkgroup.be

Lieven Bauwensstraat 21a 8200 Brugge T +32 50 45 15 70 F +32 50 31 95 05 E info@dorma.be W www.dorma.be

ARCADE ENGINEERING BVBA Groeningenlei 132 2550 KONTICH T +32 3 239 58 75 F +32 3 239 35 60 E info@arcade-eng.com W www.arcade-eng.com

HOUTEN PREFABCONSTRUCTIES

VPT VERSTEEG PERFOREERTECHNIEK

INNOVATIE

Bakkersdam 3 5246 PK HEUSDEN T +31 416 66 25 07 E info@vptversteeg.nl W www.vptversteeg.nl

GIETVLOEREN

KUNSTSTOFVLOEREN

BOGAERT KUNSTSTOFVLOEREN

PXP PROJECTS BVBA

SOBEMO

Boskouter 12 9620 ZOTTEGEM T +32 9 335 02 80 F +32 9 361 02 28 E info@pxp.be W www.pxp.be

Chaussée de Dinant 13 5537 Anhée T +32 82 64 78 68 F +32 82 64 78 67 E info@sobemo.be W www.sobemo.be

INTERIEURAFWERKING

HVAC

TCV

• algemene buisleidingen • industriële buisleidingen • staal en inoxconstructies

COLT INTERNATIONAL NV

BRANDBLUSAPPARATEN EN HASPELS

VK ARCHITECTS & ENGINEERS

S O BN.V. EMO DORMA FOQUIN

Bosdreef 78 9080 LOCHRISTI T +32 9 355 13 56 F +32 9 356 94 33 E info.bogaert@telenet.be W www.bkv-nv.eu

Zandvoortstraat 1 2800 MECHELEN T +32 15 28 60 80 F +32 15 27 08 28 E info@be-coltgroup.com W www.coltgroup.com

Fotografielaan 24 2610 WILRIJK T +32 3 829 04 00 F +32 3 829 08 06 E info@v-v.be W www.v-v.be

SA NV

T.C.V.

DMV AFWERKING BVBA

• algemene Rue deelektriciteit France 1 • elektrische installaties in 4280 HANNUIT de industrie • privé-installaties T +32 19 65 92

Lindenstraat 304c 2070 ZWIJNDRECHT T +32 3 569 27 98 F +32 3 294 91 07 E kurt@dmvafwerking.be • CV-ketels, stoomketels W www.dmvafwerking.be en thermische olieketels

70 F +32 19 65 92 79 E info@tvc-hvac.be W tcv-hvac.be

LIQUIDFLOORS

Gentsesteenweg 204 8500 KORTRIJK T +32 56 24 13 90 W www.liquidfloors.be

GLASRESTAURATIE

INDUSTRIËLE TECHNISCHE DIENSTEN

• warmeluchtgeneratoren en stralingspanelen • airconditioning en ventilatie ISOLATIETECHNIEKEN

Abutriek Jagershoek 8 8570 Vichte T 056 77 21 65 F 056 77 21 66 www.abutriek.be

EMMERY NV Boombekelaan 7 2660 HOBOKEN T +32 3 227 36 30 F +32 3 227 36 31 E info@emmerynv.be W www.emmerynv.be W www.deluge.com.sg

RENOTEC NV

Acaciastraat 14e 2440 GEEL T +32 14 86 60 21 F +32 14 86 60 16 E info@renotec.be W www.renotec.be

ABUTRIEK Jagershoek 8 8570 VICHTE T +32 56 77 21 65 E info@abutriek.be W www.abutriek.be

ONGELOOFLIJK STRAKKE GIETVLOEREN

114

GT - FOAM BVBA Nijverheidsstraat 8 2381 WEELDE T +32 14 88 34 45 E info@gt-foam.be W www.gt-foam.be

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 175

WIE DOET WAT

KANTOORINRICHTING

LUCHTDICHTING

SCHOONMAAK RUBEN WILLAERT

JOYE NV Ter Donkt 30, 8540 DEERLIJK T +32 56 70 70 00 F +32 56 70 70 10 E info@joyekantoor.be W www.joyekantoor.be

ORYE CONSTRUCT

Bloemisterijstraat 6 8340 SIJSELE T +32 50 36 28 20 F +32 50 50 00 19 E ruben@rubenwillaert.be W www.rubenwillaert.be

Elzenstraat 8 bus 4

RIOLERINGEN

3500 HASSELT M +32 468 183686

LICHTKOEPELS

E thomas.orye@hotmail.com

MATERIAAL VOOR AANNEMERS

ALCYON Brusselsesteenweg 493 9090 MELLE T +32 9 232 04 32 F +32 9 210 02 97 info@alcyon.be www.alcyon.be

SILICAATSTENEN DESCHACHT

D-LUX DAYLIGHT Singelken 1 9980 SINT-LAUREINS T +32 9 259 20 25 F +32 9 259 00 64 E info@dluxdaylight.be W www.dluxdaylight.be

LIFTEN

EURORENT NV Bisschoppenhoflaan 631

Antwerpsesteenweg 1068 9041 GENT-OOSTAKKER T +32 9 355 74 54 F +32 9 355 76 79 E oostakker@deschacht.eu W www.deschacht.eu

2100 DEURNE

SANITAIR

T +32 3 325 43 00 F +32 3 325 99 03

ZUIDLAND LIJMWERKEN BV Noordhoeksestraat 7 4751 TM OUD GASTEL E info@zuidlandlijmwerken.nl W www.zuidlandlijmwerken.nl

W www.eurorent.be

SPRINKLERS

NATUURSTEEN DELABIE BENELUX

DAS NATUURSTEEN

Kommenstraat 20 B-1070 BRUSSEL T +32 2 520 16 76 E info@delabiebenelux.com

Reppelsebaan 85

W www.delabiebenelux.com

NV DAS NATUURSTEEN

COOPMAN ORONA Mannebeekstraat 3 8790 WAREGEM T +32 56 35 85 80 F +32 56 35 58 65 E sales@coopman.orona.be W www.coopman.orona.be

3294 MOLENSTEDE-DIEST T +32 13 78 05 40

SCHILDERWERKEN

F +32 13 77 80 73 E info@dasnatuursteen.be W www.dasnatuursteen.be

EMMERY NV Boombekelaan 7 2660 HOBOKEN T +31 3 227 36 30 F +31 3 227 36 31 E info@emmerynv.be W www.emmerynv.be W www.deluge.com.sg

SOFTWARE

PAALFUNDERING

de waal

PERFECT AAN DE BASIS

RDL ENGINEERING Ambachtenstraat 46 8870 IZEGEM T +32 51 31 35 24 E info@rdl-engineering.com W www.autolift.be W www.goederenlift.net

DE WAAL PALEN NV Voshol 6a 9100 LOKEREN T +32 9 340 55 00 F +32 9 340 55 18 E info@dewaalpalen.be

ASIB BVBA Bredastraat 112 2060 ANTWERPEN T +32 3 336 82 64 F +32 3 336 82 31 E info@asibbvba.be W www.asib.be

AD ULTIMA GROUP NV Beneluxpark 7 8500 KORTRIJK T +32 56 74 07 40 F +32 56 74 07 00 E info@adultima.be W www.adultima.be

STAALBETONCONSTUCTIES

W www.dewaalpalen.be

RESTAURATEURS

STROBBE MOBILITY SOLUTIONS BVBA Ambachtenstraat 46 8870 IZEGEM T +32 51 92 09 08 E info@strobbemobility.be W www.strobbemobility.be W www.parkeersysteem.be

176 | BOUWEN AAN VLAANDEREN

PATRIMOON Winkelomseheide 223a 2440 GEEL T +32 474 69 15 37 E info@patrimoon.be W www.patrimoon.be

PRORENO BVBA Lindenstraat 304c 2070 ZWIJNDRECHT T +32 3 298 30 73 F +32 3 294 91 07 E info@proreno.be W www.proreno.be

PEIKKO BENELUX Leemansweg 51 6827 BX ARNHEM T +31 (0)26 384 38 66 E info@peikko.nl W www.peikko.be

WIE DOET WAT

STAALCONSTRUCTIES

VOEGWERKEN

NV STAALBETON SA Oostmalsesteenweg 269 2310 Rijkevorsel T +32 3 312 85 40 F +32 3 312 85 49 E info@staalbeton.be W www.vanroey.pro

STAALSCHRIJNWERK

DAENS KITVOEGWERKEN Ambachtstraat 58 3530 HELCHTEREN T +32 495 25 41 55 F +32 11 96 49 63 E kitvoegwerkendaens@telenet.be W www.kitvoegwerkendaens.be

WEGDEKVERWARMING DEJOND NV Terbekehofdreef 55 - 59 B-2610 WILRIJK (ANTWERPEN) T +32 3 820 34 11 F +32 3 820 35 11 E info@be.dejond.com W www.dejond.com

VAST MEUBILAIR

HEATING SOLUTIONS INTERNATIONAL Postbus 47 5258 ZG BERLICUM T +31 88 130 02 00 E info@hsi-heating.com W www.hsi-heating.com www.youtube.com/user/HSIBV2010

For classic and not so classic

ZONWERING & VENTILATIE EB PROJECTS N.V. Toekomstlaan 41A B-2200 HERENTALS T +32 14 28 55 20 F +32 14 21 11 88 E info@EBprojects.be W www.EBprojects.be

VERWARMINGSOPLOSSINGEN

REMEHA NV Koralenhoeve 10 2160 WOMMELGEM T +32 3 230 71 06 F +32 3 354 54 30 E info@remeha.be W www.remeha.be

VLOEREN (FLEXIBEL)

JURRY PROJECTS TERNEUZEN Mr. F.J. Haarmanweg 46 4538 AS TERNEUZEN T +31115 69 59 51 F +31115 69 59 53 E info@jurryprojects.nl W www.jurryprojects.nl

COLT INTERNATIONAL NV Zandvoortstraat 1 2800 MECHELEN T +32 15 28 60 80 F +32 15 27 08 28

DUCO “VENTILATION & SUN CONTROL” Handelsstraat 19 8630 VEURNE T +32 58 33 00 33 F +32 58 33 00 44 E info@duco.eu W www.duco.eu

RENSON WAREGEM Maalbeekstraat 10 B - 8790 WAREGEM T +32 (0)56 627111 F +32 (0)56 602851 E info@ renson.be W www.renson.be

ANTWERPEN • BRUGGE • GENT • GROOT-BIJGAARDEN SINT-STEVENS-WOLUWE • WAVRE

www.intercarro.be

BOUWEN AAN VLAANDEREN | 177 Intercarro-95x267-VM-goud.indd 1

05/06/14 16:06

SIAT-Zaventem / arch. Beel.

ARhus â&#x20AC;&#x201C; Roeselare / arch. Buro II.

De Witte Aluminiumconstructies NV Veldmeersstraat 35 | 9270 Laarne T +32 (0)9 365 30 30 | F +32 (0)9 365 30 35 info@dewitte-aluconstructies.be | www.dewitte-aluconstructies.be

(Foto: Joey Heirman)

Restauratie kasteel dâ&#x20AC;&#x2122;Ursel te Hingene.

PIT ANTWERPEN NV Starrenhoflaan 27- 2950 Kapellen Telefoon (03)605 14 33 Fax (03)605 14 76 E-mail info@pit.eiffage.be www.pitantwerpen.be

U ondersteunt uw bewoners. Wie is er om u te ondersteunen? Maak samen met uw ING-bankier uw missie waar. Om het welzijn van uw bewoners te garanderen, is efficiëntie voor u een topprioriteit. Bij ING beseffen we dat. Daarom kunt u rekenen op een ING-bankier die uw behoeften begrijpt en financiële oplossingen aanreikt die u perfect ondersteunen in uw taak. Diensten die uw geldstromen optimaliseren en uw liquiditeitsbeheer en betalingen nog vlotter laten verlopen, bijvoorbeeld. Of elektronisch bankieren, speciaal afgestemd op uw situatie en organisatie. Zo maken we u het leven gemakkelijker. Maak gerust een afspraak met uw ING-bankier. ing.be/business

ING België nv – Bank/Kredietgever – Vennootschapszetel: Marnixlaan 24, B-1000 Brussel – RPR Brussel – Btw: BE 0403.200.393 – BIC: BBRUBEBB – IBAN: BE45 3109 1560 2789. Verantwoordelijke uitgever: Inge Ampe – Sint-Michielswarande 60, B-1040 Brussel.