Onderwijs en Bouw 2 2012 by Louwers Mediagroep

VAKTIJDSCHRIFT OVER NIEUWBOUW, ONDERHOUD EN RENOVATIE IN HET ONDERWIJS JAARGANG 1

NUMMER 2

2012

07-12-12 09:09

â&#x20AC;&#x2DC;Groeien kan alleen in het juiste klimaatâ&#x20AC;&#x2122; Croon en Wolter & Dros investeren in een omgeving voor persoonlijke ontwikkeling, zijn servicegericht en hanteren een maatschappelijke verantwoorde aanpak bij elk project. Wij zijn gespecialiseerd in het integraal uitvoeren, onderhouden en beheren van werktuigbouwkundige en elektrotechnische installaties in o.a. het onderwijs. Gemotiveerde mensen vormen de toegevoegde waarde van ons product. www.croon.nl 20120100_Onderwijs_02_def.indd 2 1 HR_Ad_WD_FC236x303_Groeien.indd

www.wolterendros.nl 07-12-12 09:09 28-11-12 13:43

Voorwoord

Nostalgie en modernisatie Voor u ligt alweer het tweede nummer van het vakblad Onderwijs & Bouw, tevens het laatste van dit jaar. We mogen wel stellen dat het concept, mede dankzij u, een succes is gebleken en daarom trakteren wij u het komende jaar maar liefst zes keer op ons nieuwste magazine. Wij hopen volgend jaar wederom op een prettige samenwerking met u en scholenbouwend Nederland. Ook in deze editie kunt u weer tal van projecten lezen, die zeer uiteenlopen voor wat betreft architectuur, maar ook qua uitvoering. Noem mij ouderwets of weinig vernieuwend, maar vaak vind ik een oud gebouw mooier dan een nieuw pand. Ondanks alle gebreken die ermee gepaard gaan, vind ik dat een modern gebouw minder sfeer uitstraalt dan een winderig, krakend en allerminst duurzaam gebouw. Dat niet iedereen het hier met mij eens is, blijkt uit de hoeveelheid schoolgebouwen die zonder pardon tegen de vlakte gaan. Zij moeten na jarenlange staat van dienst plaatsmaken voor een mooier, groter en vooral moderner gebouw. Dit is echter niet altijd de beste oplossing, en soms zelfs niet de meest duurzaamste. In een aantal gevallen is het beter om de bestaande bouw een upgrade te geven, of er simpelweg een nieuwe vleugel of verdieping bij te bouwen. In deze uitgave van Onderwijs & Bouw komen een zestal schoolgebouwen aan bod, waarbij is gekozen het oorspronkelijke gebouw te moderniseren of uit te breiden. Zo werd het oude Eneco hoofdkantoor in Rotterdam omgebouwd tot hogeschool: een mooi staaltje herbestemming. Ook basisschool Noordhove in Dordrecht wilde het honderd jaar oude gebouw niet meteen afschrijven: hier staat nu een prachtig, duurzamer gebouw met behoud van authentieke elementen. Begrijp mij niet verkeerd: ik juich de nieuwbouw van scholen juist toe. Het is al met al beter voor het milieu en ook de gebruikers van de gebouwen kunnen letterlijk een zucht van verlichting slaken. Frisse Scholen zijn van groot belang, zodat iedereen zich er prettig voelt en goed kan werken. Want laten we dat voorop stellen: het gaat uiteindelijk toch om ons welzijn en welbevinden. Of dat nu beter tot zijn recht komt in een oud, dan wel nieuw gebouw. Ik wens u wederom veel leesplezier en namens het hele team een goede jaarwisseling en een nog beter 2013!

Ik wens u veel leesplezier!

â&#x20AC;&#x2122;

n n n 3|

11-12 13:43 20120100_Onderwijs_02_def.indd 3

07-12-12 09:09

VAKTIJDSCHRIFT OVER NIEUWBOUW, ONDERHOUD EN RENOVATIE IN HET ONDERWIJS

Nummer 2 | Jaargang 1 | 2012 Verschijnt 6 x per jaar

UITGEVER

Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert T +31 (0)495 450095 E info@louwersuitgevers.nl W www.louwersuitgevers.nl

REDACTIEADRES

Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert T +31 (0)495 450095 F +31 (0)495 521335 E redactie@louwersuitgevers.nl W www.louwersuitgevers.nl

REDACTIECÖORDINATOR Nicole Kirkels

REDACTIEMEDEWERKERS

Hilda Bosma, Martijn van den Bouwhuijsen, Jac Buchholz, Nancy Harlaar, Nicole Kirkels, Sjoerd Meuleman, Richard Slegers, Liliane Verwoolde, Martijn Verwoerd

BLADMANAGEMENT

Gilles Coulier E g.coulier@louwersuitgevers.nl Patricia Rutten E p.rutten@louwersuitgevers.nl Maarten van der Wulp E m.vanderwulp@louwersuitgevers.nl

SECRETARIAAT

Manuela Depenbrock Sandra Reijnders

ADVERTENTIES

Online aanleveren: http://ftp2.louwersuitgevers.nl Username: onderwijs, Wachtwoord: gast Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland T +31 (0)495 450095 E info@louwersuitgevers.nl

ABONNEMENTSPRIJS € 63,-- per jaar excl. BTW ING 41 71 65 t.n.v. Louwers Uitgeversorganisatie BV o.v.v. Onderwijs & Bouw magazine Informatie over abonnementen: T +31 (0)495 450095

Nieuw-Lekkerland

Een voorziening voor alle inwoners

Den Haag

Traditionele bouw met unieke installatie

Ede

Vier ‘schooltjes’ in één gebouw

ADRESWIJZIGINGEN

Utrecht

Constructief hoogstandje

Wageningen

Onderwijs en gebouw op maat

Leiden

Groot en indrukwekkend

Leiderdorp

Spelenderwijs leren en ontwikkelen

Westergeest

Passend en afwijkend tegelijk

Verspreiding vindt plaats via abonnementen en via gerichte distributie aan architecten, aannemers, projectontwikkelaars, woningbouw/verenigingen, overheidsinstellingen, brancheorganisaties, directies, management en besturen van alle scholen en organisaties in het onderwijs in Nederland met (ver) bouwplannen, wethouders onderwijs van alle gemeenten in Nederland.

Winterswijk

Bouw bereikt eindstation

Driehuis

Vertrouwd en nieuw

Brielle

Brielle schoolt samen in het nieuwe Maerlant College

Duurstede

Inrichting schoolgebouw past bij onderwijsvisie

VORMGEVING/ART DIRECTION

Huizen

Veel licht, weinig geluid

Ossendrecht

Eigenzinnige school op bijzondere plek

Schriftelijk tenminste drie weken voor verhuizing naar: Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland

OPZEGGINGEN Indien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van opzegging is ontvangen, wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd.

DOELGROEP

Logo Reclame- Ontwerpbureau BV T +31 (0)495 450065 E info@logobv.nl Petra Kunnen

Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of vermenigvuldigd zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever en zonder bronvermelding. Hoewel dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Zij aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op deze informatie.

20120100_Onderwijs_02_def.indd 4

07-12-12 09:09

Inhoud

VAKTIJDSCHRIFT OVER NIEUWBOUW, ONDERHOUD EN RENOVATIE IN HET ONDERWIJS JAARGANG 1

NUMMER 2

2012

Wageningen

Duurzaam gebouw onderzoekt en innoveert

Dordrecht

Oude Noordhove klaar voor volgend leven

Assendelft

Uitbreiden in recordtijd

Castricum

Paulusschool Castricum vlot omhoog

Boxmeer

Resultaatgericht bouwen en onderhouden

Velp en Rozendaal

Tweede leven voor markant gebouw

Breukelen

Nu onder één dak

Rotterdam

Moderne school met sfeer

Rotterdam

Nieuwe onderwijs-/werklocatie tegen lage kosten

Eindhoven

TU/e bouwt aan de toekomst

NOT

Ambities realiseren

Journaal

06-12-12 15:50

Coverbeeld | Scheepvaart en Transportcollege Rotterdam (fotograaf) Christian Richters

20120100_Onderwijs_02_def.indd 5

07-12-12 09:09

NIEUW-LEKKERLAND | Brede School Het Carillon

Tekst | Nicole Kirkels Beeld | Bouwbedrijf Van Deelen

Een voorziening voor alle inwoners In het voormalig gemeentehuis te Nieuw-Lekkerland is sinds kort de Brede School Het Carillon gevestigd. Het is een voorziening geworden voor alle inwoners, gebaseerd op onderwijs, ontwikkeling en gezondheidszorg. De accommodatie levert een belangrijke bijdrage aan de leefbaarheid in de gemeente. De gemeente en woningbouwvereniging Nieuw-Lekkerland delen het beheer van het gebouw.

20120100_Onderwijs_02_def.indd 6

07-12-12 09:09

NIEUW-LEKKERLAND | Brede School Het Carillon

Dat de school een Brede School is, betekent in dit geval dat er naast basisonderwijs, ook plaats zal zijn voor peuterspeelzalen, buitenschoolse opvang, een dagverblijf en zorgvoorzieningen voor kinderen, te weten de Logopedische Dienst Kring Sliedrecht, GGD Zuid-Holland Zuid en de Rivas Zorggroep. Door de Brede School wordt een doorlopende leerlijn gecreeerd. Naast de behoefte om onderwijs onder één dak te brengen, bestond ook de behoefte aan een plek waar mensen elkaar kunnen ontmoeten. De dorpshuisfunctie die in het gebouw is gerealiseerd, voorziet dan ook in deze behoefte. De EHBO-vereniging, de Koninklijke Fanfare Apollo, de volleybalvereniging en hobbyclub De Knutselaar maken graag gebruik van de Brede School. Ook de Bibliotheek Netwerk Zuid-Holland Zuidoost heeft een plekje in het complex gekregen. ➤

Pieter Kamp, Architektenburo Roos en Ros

Projectinfo DUURZAME CONSTRUCTIEAANPAK Voor een zo duurzaam mogelijke constructie is het van belang zo veel mogelijk van de bestaande constructie te hergebruiken. Voor gestart kon worden met het ontwerp van de Brede School Nieuw-Lekkerland is goed onderzocht wat de capaciteit was van de bestaande constructie, zodat de restcapaciteit meegenomen kon worden in het ontwerp en uitwerking van de diverse aanpassingen. Zowel het onderzoek naar de restcapaciteit als het ontwerp is uitgevoerd door Ingenieursbureau SmitWesterman. De kerntaak van Ingenieursbureau SmitWesterman is het ontwerpen van hoofddraagconstructies van gebouwen. Of het nu gaat om nieuwbouw, verbouw of hergebruik. Ze initieert, ontwerpt en realiseert haar advies vanuit een zo duurzaam en integraal mogelijke benadering. Door het project heen is deze kerntaak volledig tot z’n recht gekomen; duurzaamheid (hergebruik) en integrale benadering werden bij deze bouw toegepast.

TOTAALINRICHTING VAN ONTWERP TOT OPLEVERING Promades is gespecialiseerd in het adviseren, begeleiden en realiseren van interieurprojecten voor bedrijven, zorgen onderwijsinstellingen. Het bedrijf heeft als groot voordeel één aanspreekpunt, persoonlijk contact en korte lijnen. Door vakkennis, ervaring, inzicht, enthousiasme en flexibiliteit is Promades dé perfecte partner voor alle interieurprojecten in zowel binnen- als buitenland. Het bedrijf verzorgt de totaalinrichting van ontwerp tot oplevering en neemt op die manier veel zorg uit handen. Lange ervaring in de interieurbouw heeft ertoe geleid dat Promades een groot netwerk heeft opgebouwd met diverse specialisten zoals architecten, bouwbedrijven en interieurbouwers. Door deze samenwerking kan zij projecten turn-key opleveren. Binnen onderwijsinstellingen moet men rekening houden met specifieke wensen en eisen van de gebruiker. Omdat Promades niet alleen met de opdrachtgever, maar ook met de gebruiker aan tafel zit, wordt het hoogwaardig eindresultaat een mix van kwaliteit, duurzaamheid en functionaliteit. Een inspirerend interieur is immers de basis voor een prettige werkomgeving.

Pieter Kamp, Architektenburo Roos en Ros

20120100_Onderwijs_02_def.indd 7

07-12-12 09:10

Ontwerp: Zeeman Architecten BNA - Hoorn

Totale projectinrichting

Genieweg 10 | Mijdrecht | 0297525049 info@denoudenwonen.nl | www.denoudenwonen.nl

Den Ouden ADV 95x130 dec12.indd 1

12/4/2012 1:42:49 PM

Gespecialiseerd in het adviseren, begeleiden en realiseren van interieurprojecten

E-mail: info@promades.nl - Website: www.promades.nl

20120100_Onderwijs_02_def.indd 8

07-12-12 09:10

NIEUW-LEKKERLAND | Brede School Het Carillon

BouwInfo OPDRACHTGEVER

gemeente en Woningbouwvereniging Nieuw-Lekkerland BOUWMANAGEMENT Hevo, 's-Hertogenbosch ONTWERP Architektenburo Roos en Ros, Oud Beijerland UITVOERING Bouwbedrijf Van Deelen, Veenendaal INSTALLATIES Van Dijnsen, Breda; A&B Elektrotechniek, Zuid-Beijerland VLOERBEDEKKING Den Ouden Binnen -Mijdrecht SANITAIRE WANDEN Hermeta -Asperen MOBIEKE WANDEN Breedveld –Druten PANTRY`S/ INTERIEUR Promades –Winterswijk CONSTRUCTEUR Ingenieursbureau SmitWesterman- Gouda BOUWPROGRAMMA 1000 vierkante meter nieuwbouw 2700 vierkante meter bestaande bouw BOUWPERIODE september 2011- juni 2012

Pieter Kamp, Architektenburo Roos en Ros

AANPASSINGEN De bouw startte in september 2011 en nam ongeveer driekwart jaar in beslag. Het ontwerp kwam van Architektenburo Roos en Ros en zij zorgde ervoor dat de 1000 vierkante meter grote nieuwbouw goed aansloot bij de 2700 vierkante meter bestaande bouw. Bouwbedrijf Van Deelen was hoofdaannemer van het project en zorgde ervoor dat alles in goede banen verliep. Bedrijfsleider Dick Zwijnenburg: “Het hele interieur en binnenwanden moesten worden gesloopt; het enige dat nog bleef staan waren de buitenmuren en het dak. We hebben het bestaande gebouw volledig opnieuw ingedeeld en voorzien van nieuwe kozijnen en dakbedekking, de begane grondvloeren zijn geïsoleerd en de daken hebben sedumbeplanting gekregen.” Tijdens de verbouwing moesten hier en daar nog kleine planwijzigingen worden doorgevoerd: dit is volgens Zwijnenburg inherent aan zoveel verschillende gebruikers onder één dak. “Een mooi voorbeeld is de gymzaal. Deze is apart verhuurbaar en met een eigen ingang apart toegankelijk van de overige gebouwen. Op deze manier kan de zaal ook gebruikt worden als het hoofdgebouw gesloten is.” ❚

Je komt ze overal tegen ... Niet vreemd, want onze Herbokern® sanitaire cabines, Herbolock® garderobekasten en Gardelux® zitbanken- en garderobe-systemen zijn in heel veel situaties te gebruiken. Oersterk, veilig, vandaalbestendig en

Projectinfo

gemakkelijk in onderhoud.

OERSTERK EN VEILIG VOOR INTENSIEF GEBRUIK. De Herbokern sanitaire cabines en Gardelux zitbanken en garderobes van Hermeta Projectbouw zijn oersterk, veilig en vandaalbestendig en daarmee uitermate geschikt voor intensief gebruik op scholen. De Herbokern Secure cabines passen nog beter in een kindvriendelijke omgeving door de vingerveilige uitvoering. Dierfiguren op de deuren zorgen voor een speels effect. Alle producten worden ontwikkeld en geproduceerd in de eigen fabriek in Asperen. Grote flexibiliteit in maatvoering en kleur spreekt dan ook vanzelf.

Hermeta e-mail: info@hermeta.nl internet: www.hermeta.nl

adv. Projectbouw 1/4 st..indd 1 20120100_Onderwijs_02_def.indd 9

23-10-12 08:46 07-12-12 09:10

MAAK RUIMTE

FUNCTIONEEL

EEn 10 vooR flE xIbIlITE IT Met onze mobiele wandsystemen bepaalt u zelf de grootte van uw lokalen en overige onderwijsruimtes. Deze wanden kunnen we bovendien geheel naar wens afwerken met (magnetisch) whiteboard, prik- of krijtbord. Of denk aan combinaties als fineer, (mat)glas of spiegels. Het resultaat is altijd een dynamische leeromgeving met uitstekende geluidsisolerende eigenschappen. Kijk ter inspiratie op www.breedveld.com en ga naar impressies.

PA N E E LWA N D E N

20120100_Onderwijs_02_def.indd 10

SCHUIF WANDEN

VOUW WANDEN

GL A SWANDEN

SPECIALS

TEl. 0487 542888

07-12-12 09:10

NIEUW-LEKKERLAND | Brede School Het Carillon

Maximale flexibiliteit met mobiele wanden De nieuwe Brede School Het Carillon in Nieuw-Lekkerland is een prachtig voorbeeld waar de flexibiliteit en multifunctionaliteit van de mobiele wanden van Breedveld tot hun recht komen. De dorpszaal, tevens de hoofdentree, is de ruimte waar de diverse gebruikers bijeen komen. En dat zijn er nogal wat. Want in Het Carillon huist een basisschool, een kinderopvang en een peuterspeelzaal. Maar daarnaast hebben ook zorgen maatschappijgerelateerde organisaties er hun onderkomen. Bovendien wordt de hal ook door de bewoners zelf gebruikt. Voor trouwerijen, feesten of vergaderingen. Gebouwbeheerster Geeske Damsteegt is enthousiast over de manier waarop de diverse functies van het voormalige gemeentehuis met elkaar worden gecombineerd. De vijf mobiele paneelwanden van Breedveld (inclusief loopdeuren) dragen daar voor een belangrijk deel aan bij. De flexibiliteit die dit oplevert, past naadloos bij de visie van de gemeente, die met het gebouw de leefbaarheid voor de bewoners wil vergroten. “Soms wordt bij de activiteiten de volledige zaal gebruikt,” vertelt Damsteegt. “Maar er zijn ook momenten dat de zaal wordt opgedeeld. Bijvoorbeeld als de peuterspeelzaal gymnastiekles heeft, terwijl aan de andere kant een trouwreceptie plaatsvindt. Zelfs de lokale muziekvereniging heeft er zijn stek, terwijl er aan de andere kant van de zaal soms een vergadering gehouden wordt. Het kan allemaal. Het is echt een dorpshuis.” Dankzij de hoge geluidsisolerende waarden, kunnen al deze activiteiten gewoon naast elkaar bestaan. Breedveld is in staat om ieder gewenst effect optimaal tot uitdrukking te laten komen. Ruimtelijke efficiëntie, geluidsisolatie en technische perfectie gaan daarbij hand in hand. Bovendien heeft het bedrijf alle disciplines, zoals ontwerp, productie en montage, onder één dak. Dat maakt haar flexibel en ❚ daadkrachtig. www.breedveld.com

11 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 11

07-12-12 09:10

DEN HAAG | College St. Paul

Tekst | r.o.b. reclame ontwerp bureau bv Beeld | Topos Architecten

Traditionele bouw met unieke installatie In een jaar tijd werd het fonkelnieuwe schoolgebouw voor College St. Paul gebouwd door Bouwbedrijf De Vries en Verburg. Dat is een knappe prestatie, maar niets om je over te verbazen volgens projectleider Kees Verdoorn. “Wij staan bekend om onze snelheid in combinatie met kwaliteit.” Een kort verslag over deze utiliteitsbouw. “Het gebouw telt drie verdieping voor klaslokalen en is vrij recht door zee, traditioneel en degelijk. De vorm is vierkant en het object volgens geijkte patronen gebouwd. We zijn november van het vorige jaar begonnen met het slaan van virbropalen. Daarop zijn funderingsbalken gelegd die de staalconstructie dragen.” De opbouw bestaat uit betonnen kanaalplaatvloeren, houtskeletbouw aan de binnenzijde en voornamelijk metselwerk voor de buitenkant. De kozijnen zijn afwisselend van hout en aluminium.

aflezen”, vertelt Verdoorn. “Maar bijzonder is het wel degelijk. In de school wordt gewerkt met een warmte-koudeopslag. Deze hebben we volledig geintegreerd in de constructie. In alle vloeren is vloerverwarming verwerkt die aangesloten is op deze installatie en die, simpel gezegd, met kabels de grond in loopt. Met dit systeem wordt de school in de winter verwarmd en in de zomer koel gehouden. Met de klimaatregulering kan men de school op een constante temperatuur van 20 graden houden.”

VERSCHOLEN KRACHTEN

VAN ALLE MARKTEN THUIS

Het is een redelijk traditionele bouw, maar wat het uniek maakt, is de installatie. “De bijzonderheid van het gebouw kun je dus niet aan de buitenkant

Bouwbedrijf De Vries en Verburg kreeg de opdracht om te gaan bouwen door middel van aanbesteding. Verdoorn: “Ik vermoed vanwege onze rijke en brede

12 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 12

07-12-12 09:10

DEN HAAG | College St. Paul

Het leerplein van St. Paul

BouwInfo OPDRACHTGEVER ONTWERP UITVOERING BOUWKOSTEN BOUWPERIODE

ervaring. Wij bouwen naast scholen net zo makkelijk ziekenhuizen, bedrijfshallen of stallen. In het verleden hebben we ook appartementen gerealiseerd. En wat we ook doen, of voor wie, je kunt van op ons aan. Afspraak is afspraak, oplevering is oplevering. College St. Paul is heel blij met onze snelheid, kwaliteit en onze nette prijs. En daar doen we het voor.” ❚

Bouwbedrijf

DE VRIES EN VERBURG O N D E R D E E L

V A N

D E

B U R G L A N D

Stolwijk

G R O E P

Kennis en daadkracht Bouwbedrijf De Vries en Verburg bouwt kantoren, zorginstellingen, scholen, bedrijfsobjecten en woningen. Al meer dan 25 jaar maakt Bouwbedrijf De Vries en Verburg het verschil door betrouwbaarheid, degelijkheid en vakmanschap.

‘t Vaartland 8 2821 LH Stolwijk Postbus 59 2820 AB Stolwijk Telefoon 0182 - 34 17 41 Telefax 0182 - 34 24 75 info@devriesverburg.nl www.devriesverburg.nl

Lucas Onderwijs Topos Architecten, Waddinxveen Bouwbedrijf De Vries en Verburg, Stolwijk ca. € 4.300.000 november 2011- november 2012

V A

P A

13 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 13

07-12-12 09:10

EDE | CSG Het Streek

Tekst | Nicole Kirkels Beeld | Ben Vulkers Fotografie en Da’s Communicatie

VIER ‘SCHOOLTJES’ IN ÉÉN GEBOUW

14 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 14

07-12-12 09:10

EDE | CSG Het Streek

In ruim anderhalf jaar werd op de Kenniscampus te Ede een indrukwekkend bouwwerk gerealiseerd: CSG Het Streek. De school brengt drie oude locaties samen in één gebouw en herbergt praktijkonderwijs, vmbo en mavo. De vier vleugels van de nieuwbouw hebben ieder een eigen functie, zodat leerlingen in een veilige en gestructureerde omgeving het beste uit zichzelf kunnen halen.

Het nieuwe gebouw heeft een grootte van bijna 11.000 vierkante meter en de sporthal, gesitueerd naast de school, telt 1.600 vierkante meter. Het complex is bestemd voor duizend leerlingen, maar in het ontwerp is meteen al rekening gehouden met een mogelijke uitbreiding van 200 leerlingen. Verder zijn circa honderd parkeerplaatsen op eigen terrein gerealiseerd.

KENNISCAMPUS De nieuwbouw van Het Streek maakt deel uit van de Kenniscampus die samen met de gemeente Ede, de Christelijke Hogeschool Ede, ROC A12, woningcorporaties Idealis en Woonstede en PTC+ wordt ontwikkeld. Op de campus staan ook groenschool De Groenhorst (vmbo en mbo), evenals de andere locatie van Het Streek (mavo, havo en vwo). De Kenniscampus moet een uitdagende leer-, werken verblijfsomgeving gaan bieden. De hoofddoelstellingen zijn: het versterken van de onderwijsfunctie in het gebied, het verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit en het verbeteren van de bereikbaarheid en verkeersveiligheid.

VIER VLEUGELS

KLEUR EN VORMGEVING VAN DE NIEUWBOUW ZIJN ONDERSCHEIDEND TRAP STAAND

“CSG Het Streek staat voor kleinschaligheid en persoonlijke aandacht en dit moest het nieuwe gebouw uitstralen en versterken,” vertelt Jannes Kamphuis, projectdirecteur bij Bouwbedrijf Trebbe. “Daarom zijn er door LIAG architecten vier vleugels gecreëerd, die elk maximaal 250 leerlingen huisvesten. Je zou kunnen zeggen dat het kleine schooltjes binnen de school zijn.” Zo hebben de brugklassers een aparte vleugel, evenals het praktijkonderwijs. Basis- en kaderberoepsgerichte leerweg zitten samen op één afdeling en ook de mavo zit op een aparte afdeling. Jan Haasjes, directeur van de school voegt toe: “Alle lokalen zijn gelegen rond zogenaamde leerateliers. Op deze manier creëer je overzicht, structuur en blijven de lijntjes kort. En voor dit type leerling zijn dit belangrijke zaken. Overigens kunnen alle leerlingen gebruik maken van de praktijkruimten, werkplaatsen, het Grand Café en de dansstudio. Dat is het voordeel van het samenvoegen van verschillende opleidingen in één gebouw.” Verder is voor de leerlingen een radiostudio, tv-studio met ➤ regieruimte en een ontwerpstudio gerealiseerd.

15 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 15

07-12-12 09:10

Bezoek onze relatiedag! CSG Het Streek Trots zijn wij op de realisatie van CSG Het Streek in Ede. Bijzonder graag laten wij u dan ook de nieuwe school met sportaccommodatie zien. En wel op dinsdagmiddag 12 maart vanaf 15.00 uur. Wilt u komen? Meldt u dan aan via de banner op www.trebbe.nl.

Foto: Zwembad De Geusselt in aanbouw ÂŠ Gemeente Maastricht

Passie voor techniek

Bartels Ingenieurs voor Bouw & Infra is een zeer veelzijdig bedrijf. Met ongeveer 300 medewerkers in binnen- en buitenland en ruim 40 jaar ervaring, leveren wij praktisch iedere adviesdienst op ingenieursgebied die u zich kan bedenken. Van ontwerp tot en met uitvoering. Denk hierbij bijvoorbeeld aan constructieadvies, brandveiligheid, schadeexpertise en duurzaamheidadvies.

Interesse in onze ideeĂŤn? Benieuwd wat Bartels kan toevoegen aan uw project? Kijk voor meer informatie op onze website www.bartels.nl en neem contact op met een van onze vestigingen in Nederland.

www.bartels.nl

20120100_Onderwijs_02_def.indd 16

07-12-12 11:51

EDE | CSG Het Streek

ONTWERP De hoofdentree is gelegen op de as van de toekomstige onderwijscampus die aan de Zandlaan gaat ontstaan. Het schoolplein is de beëindiging van de groene allee waaraan alle onderwijsgebouwen komen te liggen en de fietsenstalling bevindt zich gedeeltelijk onder en aan de zijkant van de school. Op deze manier is het schoolplein vrij van verkeer. Het plein wordt door de school ‘omarmd’ en krijgt zo een natuurlijke verblijfsfunctie. Omdat het vlakbij de sportvelden ligt, kan hier in de pauze een balletje getrapt worden. De begane grond is transparant gehouden en voorzien van grote raampartijen. Hierdoor is er niet alleen veel lichtinval, maar zijn ook de frontoffices zichtbaar, die vanaf het ‘dorpsplein’ binnen toegankelijk zijn. De eerste verdieping heeft één doorgaande glasstrook, terwijl de tweede verdieping is uitgevoerd in een in verschillende richtingen gevouwen groene metalen beplating met daarin in hoogte en breedte wisselende raampartijen. Door die transparante eerste verdieping lijkt de bovenbouw te zweven boven de zwartbruine plint. In kleur en vormgeving onderscheidt CSG Het Streek zich sterk van de andere gebouwen op de Kenniscampus. De lentegroene bomenkruin vormt één geheel met de groene zone die achter het gebouw ligt. Als de zon schijnt, komen de gekleurde zonneschermen naar beneden waardoor er gekleurde vlakken in de groene gevel ontstaan. ❚

BEPAALDE ELEMENTEN ZORGEN VOOR KLEUR IN DE SCHOOL

Bouwinfo OPDRACHTGEVER ONTWERP ADVISEUR INSTALLATIES

CSG Het Streek, Ede LIAG architecten en bouwadviseurs, Den Haag Verweij Raadgevend Technisch Bureau, Oosterhout (betonactivering, vloerverwarming en vloerkoeling) ADVISEUR CONSTRUCTIES Ingenieurs voor Bouw & Infra, Bartels Ingenieurs voor bouw & infra STAALCONTRUCTIE Constructiebedrijf H. Ten Brinke & ZN bv, Markelo UITVOERING Bouwbedrijf Trebbe, Zwolle INSTALLATIES Kuijpers Installaties BOUWPERIODE februari 2011- juli 2012

Wij leveren en monteren o.a. • bouwkundige staalconstructies • bordes-roosterconstructies • galerij-balkonhekken • stalen trappen Kemperweg 2 - 7475 SX Markelo / Rijssen - 0547 36 12 45 info@htbconstructie.nl - www.htbconstructie.nl

17 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 17

07-12-12 09:10

UTRECHT | Brede School Utrecht

Tekst | Sjoerd Meuleman Beeld | Verheijen van RIjswijk, Knappers de Haan Architecten, Slingerland

Brede School Utrecht constructief hoogstandje Met wijkupgrading als uitgangspunt trekt het Nijkerkse bouwbedrijf Slingerland Bouw de nieuwe Brede School Utrecht in een voortvarend tempo uit de grond. Hoe een noodzakelijke bezuinigingsronde kon uitmonden in een constructief niet alledaagse klus. met drie basisscholen, een kinderdagverblijf en aanverwante voorzieningen. Aannemer Slingerland Bouw is met de school al een flink eind op weg – de verwachting is dat het gebouw kan worden opgeleverd rond mei volgend jaar. Bijzonder aan de opdracht is dat het oorspronkelijke constructieve ontwerp veranderde in een tamelijk moeilijk uitvoerbare klus. Na een bezuinigingsronde diende Slingerlands projectleider Hendry van Riesen namelijk prefab betonnen gevelelementen te plaatsen, die vanwege weinig ondersteuningspunten gewichten haalden van circa 43 ton.

SKELET “Oorspronkelijk was de school bedacht in staal en kalkzandsteen, met als gevolg veel brandwerend aftimmerwerk. En timmerwerk is duur, weet iedere aannemer. Maar daar lag wel de sleutel - in het skelet dus. Uiteindelijk zijn we er uitgekomen met MBS Cascobouw uit Soest. Zij konden het casco maken, binnen het budget.” Het meest spannend aan het werk was de zogeheten ‘sportbox’, een uit de kluiten gewassen gymzaal die zich in het hart van het werk bevindt. Met twee mobiele kranen – 400- en 650-tonner – konden de enorme elementen tussen de al gerealiseerde belendingen worden geplaatst. Al was de uitvoering zeker niet eenvoudig, Van Riesen benadrukt de gezamenlijke engineering die eraan voorafging. “Wanneer je besluit voor een ander casco begin je feitelijk weer opnieuw. Er zijn met MBS heel wat uurtjes ingestopt, voordat alle losse eindjes aan elkaar waren geknoopt.”

ZWEVEN Het als Vogelaarwijk gekwalificeerde Utrechtse Kanaleneiland trekt zich uit een diep dal omhoog. Veel van het voorheen verpauperde woningbestand is al gerenoveerd, andere stukken zullen dat nog worden, of anders vervangen door nieuwbouw. Ook kinderdagverblijven, winkels en onderwijs behoren tot het vernieuwingspakket. Een voorbeeld van dat laatste is de Brede School Utrecht, een over een groot grondoppervlak uitstrekkende onderwijsinstelling,

De verschillende functies zijn gesitueerd rond een centrale, met glazen puien afgedichte entreeruimte. Hierboven bevindt zich de op enkele kolommen steunende sportbox, die door het open karakter lijkt te zweven boven de centrale ruimte. Zodoende rijst de box boven de omringende bouwdelen uit - vormt aldus het dak van het overdekte plein. De overige bouwdelen zijn tweelaags en waaieren wijds uit over de bouwgrond. Qua gevels sluit het gebouw aan bij de wijkbebouwing. Er is gekozen voor een handgevormde

18 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 18

07-12-12 09:10

UTRECHT | Brede School Zorg

Onderwijs

Utiliteitsbouw Kantoren

Slingerland Bouw b.v. is een dynamische bouworganisatie, die gevestigd is in het centraal gelegen Nijkerk, nabij de A28. Met een Slingerland Bouw b.v. team van enthousiaste is een dynamische medewerkers is bouworganisatie, Slingerland Bouw

die gevestigd in het actief in zowelisde centraal gelegen utiliteitsbouw alsNijkerk, de

Bedrijfsgebouwen Showrooms Utiliteitsbouw

Maatschappelijk Woningbouw Showrooms

nabij de A28. Met een woningbouw. Onze team van enthousiaste opdrachtgevers medewerkers bestaan uit is Slingerland Bouw particulieren,

actief in zowel de bedrijven, utiliteitsbouw als deen overheidsinstanties woningbouw. Onze projectontwikkelaars. opdrachtgevers bestaan uit

metselsteen, in wildverband gemetseld en in een roodbruine kleur. Ofschoon de aanschafprijs aanmerkelijk hoger lag dan standaard modellen, doorstond de traditioneel in ringovens gebakken steen de bezuinigingsronde. Van Riesen: “Aansluiting bij de tradionele bebouwing stond voor de opdrachtgever hoog op de agenda. We zijn er trots op dat ondanks bezuinigingen er toch een hoge kwaliteit is gehaald.”

DETAILS Opvallend aan het gebouw is de aandacht voor detailleringen. Zo is de beglazing deels voorzien van zeefdrukken. Behalve speels en vrolijk, functioneren de prints tegelijk als zonwering. Eenzelfde geldt voor de geperforeerde aluminium beplating, die op sommige plaatsen voor de raampartijen langsloopt, in een voor elke basisschool aparte kleur. Ook hiervan is de functie tweeledig - elke school krijgt haar eigen identiteit, bovendien zorgt de perforatie voor spreiding van scherp binnenvallend daglicht. Zeer onalledaags ten slotte zijn de hekwerken voor toegang tot het schoolplein. Er komen hier handgevormde spijlen tussen, met een diameter van nog geen anderhalve centimeter. De vraag is echter of die bestand zullen blijken tegen kinderinvloeden. Van Riesen: “Dat zal met een proefopstelling worden getest. Anders kunnen er nog extra spijlen tussen.” ❚

Agrarisch

Zorgsector Woningbouw

Appartementen

Slingerland Bouw b.v. particulieren, Postbus 203 bedrijven, 3860 AE Nijkerk overheidsinstanties en Tel. 033 - 246 21 21 projectontwikkelaars. Fax 033 - 246 65 00 info@slingerlandbouw.nl

Onderwijssector Zorgsector

Slingerland Bouw b.v. Postbus 203 3860 AE Nijkerk Tel. 033 - 246 21 21 Fax 033 - 246 65 00 info@slingerlandbouw.nl

Kerkbouw Onderwijssector

Woningen

Renovatie en Onderhoud

Slingerland Bouw www.slingerlandbouw.nl

www.slingerlandbouw.nl

UwKerkbouw bouw Onze zorg!

Slingerland Bouw www.slingerlandbouw.nl

Uw bouw Onze zorg!

BouwInfo OPDRACHTGEVER ONTWERP ADVIES UITVOERING INSTALLATIES BOUWKOSTEN BOUWPERIODE

Gemeente Utrecht, afdeling Maatschappelijk Vastgoed Verheijen Van Rijswijk Knappers de Haan architecten, Leiden Technisch Adviesbureau Becks, ‘s-Hertogenbosch Slingerland Bouw bv, Nijkerk Oostendorp Installatietechniek, Tiel (W); Installatiegroep Van Drunen bv, Harderwijk (E) ca. € 7.500.000,maart 2012 - mei 2013

19 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 19

07-12-12 09:10

WAGENINGEN | RSG De Pantarijn

Tekst | Nicole Kirkels Beeld | Penta Rho, Peters & Lammerink architecten

De Pantarijn: na vijf jaar klaar Bijna vijf jaar geleden namen zo’n 2000 leerlingen van drie verschillende locaties het gebouwencomplex RSG De Pantarijn te Wageningen in gebruik. In de drie aparte vleugels huisvesten sinds 2008 praktijkonderwijs, het vmbo en de mavo, havo en vwo. Inmiddels is de school uitgebreid met nog eens 300 leerlingen en werd er een extra verdieping met negen leslokalen gerealiseerd. Bovendien werd een nieuwe kantine aangebouwd en vond er een interne verbouwing plaats. Met deze laatste bouwactiviteiten is de school helemaal af en kon zij officieel worden geopend. De visie was toentertijd modern onderwijs verzorgen binnen een kleinschalige setting en in een groene campusomgeving. Het complex staat op een relatief kleine locatie en onderscheidt zich op drie manieren. De vormgeving en uitstraling maken zichtbaar dat er sprake is van één scholengemeenschap. De aparte gebouwen met eigen entrees en buiten-/ontmoetingsruimte geven aan dat hier uitdrukkelijk sprake is van aparte eenheden. De ruimtelijkheid en de open transparante leeromgevingen wijzen op modern onderwijs.

Ruimte om te zijn

MEER RUIMTE Penta Rho nam ook tijdens de uitbreiding het programma- en projectmanagement op zich en werkte nauw samen met opdrachtgever en het bouteam, bestaande uit architect, constructeur, installateur en bouwkundig aannemer. Peter van Heerde was aanspreekpunt en projectmanager en kijkt terug op een geslaagde verbouwing: “ Er werd gestart met de uitbreiding van duizend vierkante meter op het dak. Dit behelsde naast negen leslokalen ook een studieruimte en ondersteunende faciliteiten voor docenten. Verder is er een kantine aange-

Madern Techniek B.V. is een adviserend, ontwerpend en uitvoerend installateur voor alle disciplines, zowel electronisch, airconditioning alsmede klimaatbeheersing. De hedendaagse bouw kenmerkt zich daarnaast steeds meer door een vergaande integratie tussen bouw en de verschillende disciplines van de installaties. Indien deze integratie efficiënt wordt uitgevoerd is een enorme winst te behalen in tijd en kosten. Efficiënt bouwen vereist een nauwkeurige coördinatie gedurende het gehele traject van voorbereiding tot nazorg. Middels samenwerking tussen de opdrachtgever, bouwkundige aannemer en installateur is hieraan een optimale invulling te geven.

Voor meer informatie: T (055) 538 66 90 info@pentarho.nl | www.pentarho.nl

Madern Techniek B.V. Wiltonstraat 15, 3905 KW Veenendaal e-mail: info@maderntechniek.nl, website: www.maderntechniek.nl Telefoon: +31(0)318505045, Fax: +31(0)318518899

20 | 12790217_madern.indd 1

20120100_Onderwijs_02_def.indd 20

06-12-12 11:33

07-12-12 09:10

WAGENINGEN | RSG De Pantarijn

bouwd met aangrenzend een muzieklokaal.” Dit is een mooie ruimte van zo’n vijfhonderd vierkante meter geworden, waarbij vanzelfsprekend veel aandacht is besteed aan de akoestiek, maar ook aan interne looplijnen. Door deze bouw kon de centrale trapopgang in het atrium opnieuw worden ingedeeld. “Door de groei van het aantal leerlingen ontstonden nogal eens opstoppingen. Met de verbouwing is dit nu verleden tijd geworden,” aldus Van Heerde.

UITDAGING De verbouwing was in twee opzichten uitdagend te noemen. Op de eerste plaats gingen de lessen tijdens de bouw gewoon door. De Pantarijn heeft zo’n 2300 leerlingen, waardoor extra veiligheidsmaatregelen in en rondom de school genomen moesten worden. Uiteraard moest ervoor gezorgd worden dat leerlingen en personeel zo min mogelijk overlast hadden van de bouw. Hiervoor werd een speciaal plan gemaakt. “Een tweede uitdaging zat in de tijdsplanning. Bepaalde zware werkzaamheden moesten worden gedaan tijdens de vakanties, wanneer er geen leerlingen in het gebouw waren. In samenwerking met de installateur is dit gelukkig goed gegaan.” ❚

BouwInfo OPDRACHTGEVER ONTWERP PROGRAMMAPROJECTMANAGEMENT BOUWKUNDIG INSTALLATIES (W + E) CONSTRUCTEUR BOUWKOSTEN STICHTINGSKOSTEN BOUWPERIODE

RSG De Pantarijn Peters & Lammerink architecten, Hengelo Penta Rho, Apeldoorn Kelderman Bouw, Ede Madern Techniek, Veenendaal Pieters Bouwtechniek, Utrecht € 1.700.000 excl. btw € 3.000.000 incl. btw maart 2011- mei 2012

Projectinfo DUURZAME INSTALLATIE Voor De Pantarijn ontwierp en realiseerde Madern Techniek bv alle technische installaties in de nieuw te bouwen uitbreidingen en het verplaatste het Veenendaalse bedrijf alle reeds aanwezige installaties die op het dak waren opgesteld. Voor de uitbreidingen is gekozen voor een duurzame installatie. Zo zijn er vijf warmteterugwinningunits geplaatst met geïntegreerde warmtepompen voor koeling en verwarming. Deze units verversen elk per uur 3500 kubieke meter lucht. Door het vertrouwen van de opdrachtgever was er de mogelijkheid om een eigen ontwerp te maken dat aansloot op de eisen en wensen van de opdrachtgever. Dit alles zonder tussenkomst van een technisch adviesbureau. Hierdoor kon ondanks een krap budget toch de wens van een geconditioneerde derde verdieping en kantine van de opdrachtgever gerealiseerd worden. Madern Techniek bv is een adviserend, ontwerpend en uitvoerend installateur voor alle disciplines, zowel elektrotechnisch, airconditioning alsmede klimaattechniek.

21 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 21

07-12-12 09:11

HILVERSUM | College de OpMaat

Tekst | Nicole Kirkels Beeld | Klaassen Bouwmaatschappij

Onderwijs en gebouw op maat De komende jaren zullen alle schoolgebouwen van CVO ’t Gooi gerenoveerd en uitgebreid worden of vervangen worden door nieuwbouw. Zij moeten geschikt zijn voor hedendaags onderwijs, maar ook voldoen aan de gangbare eisen wat betreft veiligheid, binnenklimaat, duurzaamheid en energiezuinigheid. Eén van deze scholen is College de OpMaat te Hilversum: leerlingen en personeel kregen afgelopen oktober de sleutel van hun nieuwe gebouw. RUST EN STRUCTUUR College de OpMaat biedt leerwegondersteunend onderwijs (LWOO) en biedt onderwijs aan 225 leerlingen. De nieuwbouw van circa 3.800 vierkante meter bestaat uit onderwijsvoorzieningen, een sporthal en reboundvoorzieningen. Het ontwerp is gemaakt door Inbo Architectuur en werd uitgevoerd door Klaassen Bouwbedrijf Arnhem. Marcel Temming, projectleider van Klaassen, vertelt over het ontwerp: “In het programma en de visie van CVO en College de OpMaat staat de intensieve en persoonlijke begeleiding van de leerlingen centraal. Het is dus erg belangrijk dat het gebouw rust met zich meebrengt. Het gebouw is erg open en transparant en alle praktijklokalen zijn direct toegankelijk vanuit de centrale ruimte.” Overzicht en toezicht zijn niet alleen belangrijk voor handhaving, maar ook voor het ‘zien en gezien worden’. De school is gebouwd vanuit het Frisse Scholenconcept en de lokalen verbeteren op natuurlijke manier de luchtkwaliteit. De aanwezigheid van veel daglicht, mechanische ventilatie en vloerverwarming verhogen het comfort in de gehele school.

RESULTAAT De nieuwbouw is een helder, stoer maar ook warm en tastbaar gebouw geworden. Alle klaslokalen hebben een eigen vloerkleur gekregen, terwijl

'DE GROTE TRAP MET DE ETALAGEWAND, WAARIN VERSCHILLENDE GROTE EN KLEINE VITRINES ZIJN OPGENOMEN, VORMT SAMEN MET HET ATRIUM HET HART VAN HET GEBOUW' 22 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 22

07-12-12 09:11

HILVERSUM | College de OpMaat

in de vloer van de ‘huiskamer’ al deze kleuren weer terugkomen in een vrolijk mozaïek. Het kleurgebruik is waar mogelijk helder en licht, vrolijk en kleurig en op bepaalde plaatsen juist meer gedempt. Temming: “De gevel is voorzien van een baksteen met gele, bruine en oranje kleurnuances. Ook zijn er kunststof panelen gebruikt waarin een 3D-infrezing is gerealiseerd. Je krijgt dan een soort blokpatroon van verschillende dieptes. De grote raamopeningen hebben aan de buitenkant aluminium kozijnen en aan de binnenkant blank gelakte houten profielen. Op deze manier wordt er warmte gecreëerd in het interieur.” Dit wordt nog eens versterkt door het gebruik van bamboe parket in de aula en de grote trap. Deze trap heeft een ‘etalagewand’, waarin verschillende grote en kleine vitrines zijn opgenomen. Samen met het atrium vormen ze het hart van het gebouw. ❚

BouwInfo OPDRACHTGEVER ONTWERP ADVIES INSTALLATIES

CVO ‘t Gooi Inbo Architectuur, Rijswijk De Blaay- Van den Boogaard Raadgevende Ingenieurs bv, Rotterdam CONSTRUCTEUR Ingenieursbureau Smit Westerman, Gouda AKOESTISCH SPUITWERK Asona Benelux bv, Uithoorn UITVOERING Klaassen Bouwmaatschappij Arnhem bv INSTALLATIES Willems Technische Installaties, Uden (wtb); Installatiebedrijf en Ingenieursbureau Koldijk bv, Almere (E)

BOUWKOSTEN BOUWPERIODE

€ 2.900.000 excl. btw juni 2011–oktober 2012

Of het nu gaat om een woonhuis, een utiliteitsgebouw, een bedrijfspand of gebiedsontwikkeling… bouwen is het waarmaken van een ambitie, het realiseren van een droom. Maar bouwen is ook een complex proces. Alle stappen daarin - ontwikkelen, ontwerpen, bouwen, exploiteren, onderhouden - bepalen uiteindelijk sámen het succes van een bouwproject. Bouwen is daarom méér, de KlaassenGroep biedt u die meerbouwwaarde.

www.klaassen.com 23 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 23

07-12-12 09:11

HILVERSUM | College de OpMaat

VERLEDEN TIJD

24 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 24

07-12-12 09:11

HILVERSUM | College de OpMaat

Scholen hebben vaak te maken met veel geluiden: niet alleen leerlingen en docenten produceren geluid, ook het schuiven van stoelen en tafels brengt een hoop lawaai met zich mee. Dankzij de speciale spray van Asona heeft De Opmaat een stuk minder geluidsoverlast dan voorheen. Asona bracht de Sonaspray aan op de plafonds van de gangen, lokalen en de ontvangstruimten. Projectleider Astrid van Trier vertelt hoe dit in z’n werk ging: “Onze spray is een spuitproduct dat we in dit geval direct op de betonnen ondergrond hebben aangebracht. Hierdoor houd je de hoogte in de ruimten optimaal en is het plafond meteen afgewerkt. Toen wij ons product aanbrachten, hingen de verlichtingsbakken er al. Dit was wat lastiger dan normaal, omdat we een bepaald tempo, richting en hoek aan moeten houden om het product zo gelijkmatig mogelijk aan te kunnen brengen. Met die verlichting moesten we improviseren, maar we hebben het prima af kunnen leveren!” De school koos voor de neutrale kleuren wit.

BETROKKENHEID Het aanbrengen van de spray is een secuur werkje; alles moet goed afgeplakt worden en achteraf moet er opgeruimd en schoongemaakt worden. “Dit betekent dat andere werkzaamheden in de betreffende ruimte geen doorgang kunnen vinden. Hiervoor is goede afstemming met elkaar nodig.” Doordat Asona zelf producten ontwikkelt en produceert, is het bedrijf betrokken bij het hele proces en past ze de producten aan op de gebruikers. Elk gebouw en elke gebruiker heeft andere wensen en de firma heeft dan ook verschillende uitvoeringen in haar pakket. Ook kan het in elke gewenste kleur worden geproduceerd of aangebracht worden. Asona heeft veel ervaring in de scholensector, wat ten goede komt aan de uitvoering. “Scholen zijn toch een specifieke doelgroep: leerlingen en studenten hebben weinig oog voor het gebouw zelf en nemen het vaak niet zo nauw met de materialen. Ons product kan in hardheid verschillen, aangepast op de doelgroep ❚ en toepassing.”

25 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 25

07-12-12 09:11

De optimale akoestische bespuiting! Geheel naadloos en een ruime keus in afwerkingen! Onvergelijkbare geluidsabsorptie! Low budget oplossing voor akoestische correctie Brandveilig en in vele kleuren leverbaar!

Afbeelding: Sonaspray K-13 SP in een donker grijze kleur op plafondconstructie, met daaronder architectonische vormgeving!

Vele referenties in het binnen- en buitenland. - al meer dan 30 jaar akoestisch spuit- en pleisterwerk. Asona Benelux b.v. - Postbus 554 - 1420 CB - Uithoorn - 020-643 58 50 - info@asona.nl -www.asona.nl

20120100_Onderwijs_02_def.indd 26

07-12-12 09:11

LEIDEN | ROC Leiden Lammenschans

Tekst | Sjoerd Meuleman Beeld | Rogier van Steenis, Heijmans tilieitsbouw

ROC Leiden Lammenschans groot en indrukwekkend Met het nieuwe Level gebouw bij het Centraal Station krijgt het ROC Leiden vanaf volgend jaar er een aansprekende huisvesting bij. Al in gebruik is de locatie ROC Leiden Lammenschans, een eveneens immens gebouw met schoolopleidingen, horeca, winkels en een parkeerkelder voor 450 autoâ&#x20AC;&#x2122;s. Hoogste toren

27 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 27

07-12-12 09:11

LEIDEN | ROC Leiden Lammenschans

Sinds de ingebruikname vorig jaar blijkt ROC Leiden Lammenschans een niet te missen schoolinstituut geworden. Ruim veertigduizend vierkante meter telt het pand, met onder meer opleidingen voor techniek, economie, ICT, handel en orde & veiligheid. Daarnaast zijn er winkels, een sportcentrum, restaurants voor praktijkervaring en een aparte vleugel voor het onderwijs van het vmbo Da Vinci College. Het gebouw is ruim tweehonderd meter lang en reikt bij elf bouwlagen tot een maximale hoogte van zevenenveertig meter. Ontwerper was RAU Architecten uit Amsterdam. Er werd bijna vier jaar aan het ROC gebouwd.

SPLITSING Opvallend aan de opdracht was de splitsing onder vier hoofdaannemers. Naast bouwkundig aannemer en cascobouwer Heijmans waren dat gevelbouwer Blitta, W-installateur Wolter & Dros en E-installateur Croon Elektrotechniek. Begrip voor elkaar was daarom essentieel voor het werk. Een voorbeeld was de prefab draagconstructie, die gelijk opgaande gevelbekleding niet toestond. Omdat steigerkoppelingen in de weg zaten, kon gevelbouwer Blitta pas starten toen de draagconstructie helemaal stond. Ook cascobouwer Heijmans werkte volgens aangepaste werkvolgorden. Ideaal waren vijf bouwstromen met één kraan per toren, met achteraf de opbouw van de verbindende brugconstructies. Maar vanwege constructieve waarden dienden de laatstgenoemde in één loop te worden meegenomen.

ADEMEN Esthetisch vertoont het gebouw enige raakvlakken met het ING hoofdkantoor aan de Amsterdamse Zuidas. In een trapsgewijze vorm meandert de schoolinstelling langs het Leidse Lammenschanspark. RAU Architecten ontwierp het gebouw, zonder dat daar een vastomlijnd programma van eisen

vastgoed regie & rekenkamer

VR-Vastgoed Regie & Rekenkamer is een onafhankelijke organisatie die cliënten inspireert en initiatieven begeleidt op het gebied van vastgoed. Het kernteam van VR beschikt over een jarenlange ervaring en bestaat uit generalisten en specialisten op diverse gebieden. VR -Vastgoed Rekenkamer adviseert financieel over grond-, vastgoed- en gebruikersexploitaties en het waarderen van vastgoedobjecten. Hierbij maakt VR gebruik van excellente ondersteunende software en rekenmethodes. Daarnaast voert VR de Regie bij (her)ontwikkelingen en het verduurzamen van vastgoed.

Bel voor meer informatie met Ad de Vries, 055 303 00 60 of mail naar ad.de.vries@vr-vr.nl Koninginnelaan 2, 7315 BR Apeldoorn. www.vr-vr.nl

28 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 28

07-12-12 09:11

LEIDEN | ROC Leiden Lammenschans

aan ten grondslag lag. Wel stond vast dat de school de hoogte in mocht, met als aandachtpunten kleinschalig leren in een transparante omgeving. Vooral dat laatste lijkt goed te zijn gelukt. Dankzij de grote doorgangen, heldere gevels en in zekere zin ook slanke vormgeving is het een gebouw geworden dat voldoende ademt.

RECORD Zoals bijna standaard tegenwoordig zit het schoolgebouw vol met technische snufjes. Het bouwwerk beschikt over hoogwaardige installatiesystemen waaronder betonkernactivering, die vloeren in staat stelt kou en warmte op te nemen, om die in een later stadium weer te verdelen. Ook in elektrotechnisch opzicht ontbreekt het gebouw aan vrijwel niets. Brandmelding, inbraakbeveiliging, ontruiming, bewakingscamera’s, sprinklers… vrijwel elke installatievoorziening zit er wel in. Afwijkend hieraan was ook weer de werkvolgorde - achter de bouw van het skelet aan. Croon Elektrotechniek installeerde zodoende ruim veertigduizend vierkante meter in nog geen jaar ❚ tijd. Naar eigen zeggen een record.

Uitspringend deel in het hoogste gebouwgedeelte

BouwInfo OPDRACHTGEVER ONTWERP UITVOERING

INSTALLATIES BOUWPERIODE

ROC Leiden RAU Architecten, Amsterdam Heijmans Utiliteitsbouw, Rosmalen (casco/staal/bouwkundig); Blitta bv, Venray (gevelsluiting) Wolter & Dros, Amersfoort (W); Croon Elekrotechniek, Rotterdam (E) herfst 2007- zomer 2011 Olijfgroene betonnen gevelplaten zijn vanwege de dunne uitvoering vezelversterkt

29 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 29

07-12-12 09:12

LEIDERDORP | Kindcentrum De Brink

Tekst | Nicole Kirkels Beeld | Vink+Veenman

Spelenderwijs leren en ontwikkelen Op 29 oktober 2012 opende Kindcentrum De Brink haar deuren. Alle voorzieningen voor kinderen van 0-12 jaar zijn nu onder één dak samengebracht, iets wat uniek is voor Leiderdorp. School Kastanjelaan (PCSV) en Stichting Kinderopvang Leiderdorp (SKL) werken binnen het gebouw samen; educatie en kinderopvang gaan hand in hand. Kinderen kunnen zich hierdoor op allerlei manieren ontwikkelen. Spelenderwijs leren is hierbij een leidend thema. Het kindcentrum biedt kinderen van half acht ’s morgens tot half zeven ‘s avonds onderdak. School en kinderopvang streven naar maximaal haalbare samenwerking om te komen tot integrale begeleiding van het individuele kind. Er wordt daarbij gewerkt vanuit multifunctionele ruimten. Het kindcentrum heeft een bruisend open karakter gekregen, maar biedt tegelijkertijd ook rust. De brede school is ontworpen door Weeda Architecten

en uitgevoerd door Vink+Veenman. De architect heeft nadrukkelijk rekening gehouden met de omgeving van het gebouw. Het nieuwe gebouw is ontworpen in de stijl van de jaren '30, die karakteristiek is voor de wijk.

BIJZONDERE VONDST Projectleider Jeroen de Koning vertelt dat de bouw enkele maanden later begon dan gepland: na de sloop werd eerst archeologisch onderzoek gedaan. “De archeologen hebben op de locatie resten van een nederzetting aangetroffen. Ook stuitten de archeologen op resten van een oeverbeschoeiing, die waarschijnlijk uit de Middeleeuwen stamt. Het hout van de oeverbeschoeiing en de overige vondsten worden door specialisten onderzocht, gedocumenteerd en opgeslagen.” Uiteindelijke startte de bouw vorig jaar september en ruim een jaar later werd het gebouw opgeleverd.

30 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 30

07-12-12 09:12

LEIDERDORP | Kindcentrum De Brink

JAREN ‘30 De school is van de buitenkant helemaal aangepast aan de uitstraling van de wijk die eromheen ligt. Volgens De Koning zie je niet meteen dat het een school is. “Het gebouw heeft veertien dakkapellen, die de dakplaten doorbreken. Omdat de goothoogte niet hoger mocht zijn dan de omliggende huizen, moest iets anders worden verzonnen om de ruimten hoger en ruimtelijker te krijgen. De architect is hier zeer zeker in geslaagd!” De kozijnen zijn van hout, om de jaren ’30 uitstraling te waarborgen. ➤ Eerste verdieping tussenruimte

Bovenbouw plein

Ruimere blik

Lokaal groep 8

Zandbak

Projectinfo UITDAGING VOOR FLEXIBEL BEDRIJF Bij de bouw van de Brede School ‘Oude Dorp’ in Leiderdorp staat Van den Pol Elektrotechniek voor de uitdaging om alle installaties in het ruim 2.600 vierkante meter metende gebouw voor aanvang van het schooljaar 2012/2013 op te leveren. Doordat het werk tijdens de bouw werd overgenomen van een failliet installatiebedrijf, moesten de mensen van Van den Pol snel schakelen om zich het project eigen te maken en de materialen op tijd op het werk te hebben. Dan blijkt waar een flexibel en op elkaar ingespeeld team toe in staat is. De aanleg van de elektrotechnische installaties, de inbraak- en brandbeveiliging, het datanetwerk, de zonweringbesturing en de centrale antenne-installatie zijn in een strakke planning opgepakt. De Brede School kan het volgende schooljaar in het nieuwe gebouw starten. Twijfel over het halen van de deadline is er nooit geweest. Projectleider Bob Oostendorp: “Als de school weer begint, moet het licht branden. Zo simpel is het.”

31 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 31

07-12-12 09:12

HET SCHIJNT. HET WERKT. Wij houden van een zon die schijnt én van productiviteit. Zonwering gaat over klimaatbeheersing. Sinds 1965 ontwerpen en realiseren wij professionele zonweringsystemen. Dat werkt uitstekend. Voor architecten, aannemers en eindgebruikers. • • • • • • • • •

Lean&Duurzaam

Screens Uitvalschermen Valarmschermen Buitenjaloezieën Zonneroosters Schoepenzonwering Binnenzonwering Verduistering Service & Onderhoud

Bel voor ‘n werkend advies: 024 677 8000

WWW.SCHELLEKENS.COM

www.vandenpol.com

Een schoolvoorbeeld van een goed bouwbedrijf!

bouwen ontwikkelingsmij. www.vinkenveenman.nl

0172 - 23 66 88

20120100_Onderwijs_02_def.indd 32

07-12-12 09:12

LEIDERDORP | Kindcentrum De Brink

INTERIEUR Het Kindcentrum heeft twee bouwlagen en een grote zolderverdieping. Op de begane grond liggen alle ruimten voor kinderen van 0 tot en met 6 jaar. De eerste verdieping is ingedeeld voor kinderen van 7 tot en met 12 jaar. De zolder bevat één grote huiskamer voor de oudste bso’ers, grote bergingen en installatieruimten. Ruimten zoals speellokaal, aula, werk-/leerplein, atelier en kooklokaal zijn bestemd voor gezamenlijk gebruik en liggen daarom centraal in het gebouw. Vanuit de onderwijsvisie heeft de school er voor gekozen om met kleinere lokalen (stamgroepen) te werken. Hierdoor is extra ruimte ontstaan voor centrale ruimten met verschillende speel- en werkplekken. Ook in het kinderdagverblijf liggen de groepsruimten om een eigen centrale hal, waar de kinderen kunnen spelen. Het contact tussen de groepsruimten en de hal is belangrijk en mogelijk gemaakt door veel binnenpuien met glas toe te passen. Het inpandig gelegen speellokaal en het daarboven gelegen leerplein, worden van extra daglicht voorzien door glasplaten in de vloer met een daarboven gelegen lichtkap in het dak. Het kleurgebruik in het interieur is een combinatie van klassiek en modern om aan te sluiten bij het exterieur, maar ook bij het nieuwe onderwijs en de kinderopvang die in dit gebouw verzorgd wordt. Alle centrale ruimten zijn met elkaar verbonden door eenzelfde kleur vloerbedekking. De groepsruim-

ten hebben per verschillende gebruikersgroep een eigen kleur vloerbedekking gekregen. Vervolgens is dat verder verfijnd door de groepsruimten onderling te voorzien van een eigen kleur op de entreedeur en één wand in de ruimte. Zo kunnen de kinderen hun eigen plek herkennen in dit voor hen toch grote gebouw. Het interieur voldoet aan de moderne bouweisen en de school heeft ❚ onder andere een WKO-installatie gekregen.

BouwInfo OPDRACHTGEVER BOUWDIRECTIE ONTWERP CONSTRUCTEUR ADVIES UITVOERING INSTALLATIES BOUWKOSTEN BOUWPERIODE

Gemeente Leiderdorp Versluisgroep bv, Sassenheim Weeda Architecten, Rotterdam Hopman Ingenieursbureau, Haastrecht Sweegers en de Bruijn bv, Den Bosch Vink + Veenman b.v., Nieuwkoop Heating Service bv, Oudewater; Van den Pol Elektrotechniek, Montfoort € 3.100.000 excl. BTW september 2011- oktober 2012

33 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 33

07-12-12 09:12

WINTERSWIJK | Gerrit Komrij College

Lessen volgen in een markant en duurzaam gebouw Dit schooljaar begon voor de leerlingen van het Gerrit Komrij College te Winterswijk extra spannend: niet alleen werden drie verschillende locaties in één gebouw samengevoegd, er werd bovendien een splinternieuw gebouw in gebruik genomen. De school met een vloeroppervlakte van 12.000 vierkante meter huisvest drie scholen: een lwoo, vmbo en havo/vwo en een sportgebouw van 4700 vierkante meter. De leslokalen zijn verdeeld over twee halfronde vleugels rondom een atrium. Het atrium wordt gevuld door de 'hanging basket', waar alle gemeenschappelijke ruimten als de mediatheek, practicumlokalen en het auditorium zijn opgenomen. Het complex voldoet een hoge kwaliteit- en duurzaamheidsstandaard. De CO2-uitstoot is 44 procent minder dan bij een gemiddelde school.

DUURZAAMHEID Theo Waanders van Wolter & Dros vertelt wat zij hebben ondernomen om dit resultaat te bereiken. “We zijn al betrokken vanaf het voorontwerp van de architect. Als combinatie voor techniek, Croon Elektrotechniek en Wolter & Dros (werktuigkundige installaties) hebben we vanaf het begin een intregale benadering gehad om tot een optimale bouwen expolitatieprestatie te komen. Het gebouw is opgebouwd met modules voor zowel de werktuigkundige installaties als elektrotechnische installaties; mocht

34 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 34

07-12-12 09:12

WINTERSWIJK | Gerrit Komrij College

BouwInfo OPDRACHTGEVER ONTWERP INSTALLATIEADVISEUR PROJECTMANAGEMENT CONSTRUCTEUR BOUWKUNDIGE AANNEMER er in de toekomst een wijziging komen voor bestemming dan hoef je niet de complete installatie aan te passen. Er is ook veel aandacht geweest voor een zo laag mogelijk energie verbruik. Zo is er een warmtepomp geplaatst en is de ventilatielucht in te stellen voor zowel verwarming als koeling waardoor extra energiebesparing ontstaat.” Het resultaat is dat het gebouw label A+ heeft gekregen en flexibel is qua inrichting en gebruik. ❚

INSTALLATIES OPPERVLAKTE

BOUWPERIODE

Gemeente Winterswijk BDP.Khandekar, Benthuizen Enervisie, Winterswijk Kleissen en partners, Hengelo Bartels ingenieursbureau, Apeldoorn Bouwcombinatie Winterswijk, bestaande uit WBC Bouw groep en WAM&Van Duren Bouw, Winterswijk Wolter & Dros (werktuigbouwkundig); Croon Elektrotechniek, (E) 12.000 vierkante meter BVO school, 3.700 vierkante meter BVO sporthal december 2010 – mei 2012

35 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 35

07-12-12 09:12

DRIEHUIS | Ichthus Lyceum

Tekst | Sjoerd Meuleman Beeld | De Combi Heerhugowaard

VERTROUWD EN NIEUW Simpelweg gebrek aan ruimte noopte het Ichthus Lyceum tot uitbreiding van de bestaande schoolhuisvesting. Aannemer De Combi uit Heerhugowaard bouwde zodoende een forse vleugel aan het gebouw, die werd gehuld in bonte kleuren. Bestaand degelijk en nieuw modern blijken prima te kunnen samengaan. Veel gemeenten en schoolbesturen besluiten tegenwoordig tot nieuwbouw, omdat huidige huisvestingen niet meer voldoen aan moderne maatstaven. Zo niet het Ichthus Lyceum in het Noord-Hollandse Driehuis. De school aan de Wolff en Dekenlaan deugt bouwkundig nog prima, maar jarenlang geschipper met noodlokalen overtuigde schoolbestuur en gemeente van de nood-

zaak tot uitbreiding. Hoofdaannemer De Combi diende het werk echter te realiseren, terwijl de schoollessen gewoon zouden doorgaan – zoals te doen gebruikelijk met schooluitbreidingen. Coördinator Productie Martin Plas: “Sommige keuzes kun je kopen, andere moet je afstemmen met betrokkenen. Heiwerk gebeurde geschroefd en trillingvrij, omdat je wel onnadenkend moet

36 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 36

07-12-12 09:12

DRIEHUIS | Ichthus Lyceum

zijn om het anders te doen. Maar de doorbraken van bestaand naar nieuw konden slechts doorgang vinden tijdens schoolvakanties, na uitvoerig overleg met directievoerder en school. Ik heb geen onvertogen woord gehoord, dus we zullen het goed hebben gedaan.”

FEELING De opdracht luidde de bouw van een nieuwe vleugel binnen – ook al weer gebruikelijk – een korte bouwtijd. De Combi zette daartoe een staalconstructie met kanaalplaatvloeren neer, met aansluitingen tegen het bestaande deel op liefst vijf locaties, waaronder de bouw van een nieuwe gymzaal. Als gezegd geschiedde dit in goed overleg met de opdrachtgever. Plas: “Vrijwel alle les-

'SOMMIGE KEUZES KUN JE KOPEN, ANDERE MOET JE AFSTEMMEN MET BETROKKENEN' sen zijn tijdens het werk doorgegaan. Alleen met examens verhuisden de leerlingen tijdelijk. En er is natuurlijk doorgewerkt in vakanties - niet alleen omwille van tijdsdruk, maar ook om die bouwoverlast te reduceren.” Het is een manier van werken, die De Combi past. Hoewel maagdelijke nieuwbouw zeker niet wordt geschuwd, beschouwt het Heerhugowaardse bouwbedrijf zich toch vooral als specialist van bouwen tussen en tegen belendingen. Plas: “Zoiets groeit door de jaren heen. Een hallenbouwer in lege weilanden mist bijvoorbeeld de communicatieve feeling, noodzakelijk voor stroomlijning van negatieve neveneffecten. Want hoe dan ook zijn die er.”

VERKEERSCIRCULATIE Als gevelvulling koos de opdrachtgever voor houtskeletbouwelementen. Ze werden fabrieksmatig reeds voorzien van kozijnen en beglazing, met als gevolg dat het gebouw snel wind- en waterdicht was. Hier tegenaan kwamen bontgekleurde trespa-panelen, horizontaal onderbroken door donkere banden van stalen golfplaat. Diezelfde golfplaat is te zien tegen het haaks gelegen deel, maar dan met een licht zilvergrijze coating. Opvallend is de gecreëerde onderdoorgang. Behalve het speelse uiterlijk, lagen hier ruimtewinnende motieven aan ten grondslag. Plas: “Omdat bestaand is blijven staan, kwam er geen extra ruimte vrij. Jeugd heeft behoefte aan buitenlucht, bovendien moeten fietsen ergens worden opgeborgen. Een onderdoorgang bleek hiervoor de oplossing.” Eenmaal binnen openbaren zich schoollokalen, zoals die van een moderne school verwacht mogen worden. Vooral tevreden toont de school zich over de volledig gewijzigde verkeercirculatie. Plas: “Vroeger was het heen en terug. Nu maken de leerlingen een ronde door het gebouw. Dat is knap ❚ gedaan door de architect.”

BouwInfo OPDRACHTGEVER ONTWERP ADVIES UITVOERING BOUWMANAGEMENT INSTALLATIES BOUWKOSTEN BOUWPERIODE

Dunamare Onderwijsgroep ZSV Architecten, Amersfoort Kamperman Adviseurs, Groenlo Aannemersbedrijf De Combi Heerhugowaard bv Bureau Bouwcoördinatie Nederland, Houten Spiering Installatie, Velserbroek (E); Hermans bv Installatietechniek, Velserbroek (W) €3.200.000 incl. installaties september 2011-juli 2012

De Combi Heerhugowaard B.V. in het kort: • Veel vaste opdrachtgevers. • Scholingsprogramma. • Ca. 55 personeelsleden. • Vakkundig & allround. • NEN-ISO 9001:2008, ISO 14001 en VCA** gecertiﬁceerd. Al sinds 1972 gespecialiseerd in: • Renovatie en onderhoud. • Verbouwen en uitbreiden. • Nieuwbouw. • Van bonnen tot projecten.

= = = = = vanzelfsprekend = =

www.de-combi.nl

12790234_DeCombi.indd 1

05-12-12 10:59

37 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 37

07-12-12 09:12

VCA* _ ISO 9001:2008

Uw bedrijfspand, kantoor of vastgoed project op een professionele wijze aan de buitenzijde laten beschermen of binnen laten verfraaien? Onderhoud voor nu is waardebehoud in de toekomst!

20120100_Onderwijs_02_def.indd 38 1 12790219_de penning en bakker.indd

07-12-12 04-12-12 09:12 09:39

Tekst | Patricia van der Beek Beeld | Frank van Oosterhout

Brielle schoolt samen in het nieuwe Maerlant College Op een bouwterrein net buiten Brielle (ZH) wappert de felgele vlag van Züblin. Hier bouwt het internationale bouwbedrijf het Maerlant College, een imposant maar vriendelijk ogend schoolgebouw voor LWOO, VMBO, HAVO en VWO. De bouwwerkzaamheden zijn in volle gang. En dat moet ook: aankomend schooljaar nemen ruim 1.200 leerlingen er hun intrek. In opdracht van de gemeente Brielle bouwt Züblin Nederland in samenwerking met Züblin Dortmund het Maerlant College. De scholengemeenschap vervangt een aantal oude locaties en heeft een belangrijke regiofunctie. Het complex bestaat uit vijf bouwdelen. Bouwdeel A is bestemd voor HAVO en VWO, bouwdeel B voor VMBO en bouwdeel C voor leerwegondersteunend onderwijs. Bouwdeel D is de centrale hal, die net als de vele luchtbruggen voor de interne verbindingen zorgt. Bouwdeel E is de sporthal. AGS Architekten gaf het Maerlant College zijn specifieke vorm en uiterlijk, waarbij een belangrijke rol is weggelegd voor transparantie en onderlinge verbondenheid.

bouwd uit in het werk gestorte kolommen, stabiliteitswanden en breedplaatvloeren. Tijdens het storten van de vloeren hebben we betonkernactivering meegenomen, die in combinatie met warmte-koudeopslag zorgt voor duurzame verwarming en koeling van het gebouw.” De gevels zijn gesloten met ➤

ONDERWIJSGEBOUWEN De onderwijsgebouwen – bouwdeel A, B en C – manifesteren zich als drielaagse, U-vormige bouwwerken in het architectonische geheel. Absolute blikvangers zijn de transparante kopgevels, omlijst door een zinkachtige gevelbekleding. Binnen zijn het vooral de atria die de aandacht trekken: lichte en open ruimten die uitnodigen tot interactie en samenzijn. Bovendien heeft elk gebouw zijn eigen kleuraccenten. Gebouw A heeft rode tinten, gebouw B gele en gebouw C groene. Hoofdprojectleider Bart Lievaart van Züblin Nederland: “We bouwen op traditionele wijze. De onderwijsgebouwen zijn gefundeerd op palen, de funderingsbalken zijn uitgevoerd in een PS-funderingsbekisting. De begane grondvloer is traditioneel gestort en de verdiepingen zijn opge> 'Transparantie en onderlinge verbondenheid'. >

-12 09:39

BRIELLE | Maerlant College

Een overzicht met op de voorgrond de sporthal.

39 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 39

07-12-12 09:12

BRIELLE | Maerlant College

hsb-wanden, waartegen een gevelafwerking is geplaatst van isolatiebeplating en stucwerk. Verder zijn er aluminium kozijnen toegepast.

CENTRALE HAL EN SPORTHAL De centrale hal is het letterlijke middelpunt van de school. Deze open, transparante ruimte fungeert als entree, ontmoetingsplek en verbinding tussen de verschillende bouwdelen. “De hal is opgebouwd uit een staalconstructie met vliesgevels”, aldus Lievaart. “Bovenop ligt een stalen dak dat ter hoogte van de entree uitkraagt.” De sporthal ligt iets verhoogd, bovenop de stallinggarage voor auto’s en fietsen. De hal biedt ruimte aan vijf gymzalen, meerdere

Projectinfo WAARBORGEN VAN VEILIGHEID

DE JUISTE DEUR NAAR VEILIGHEID

Grootschalig scholencomplex bestaat uit verschillende bouwdelen

was- en kleedruimten en kantoorruimten. Lievaart: “Ter plaatse van de stallinggarage, tot zo’n anderhalve meter boven het maaiveld, is de sporthal uitgevoerd in beton. Daarbovenop is de staalconstructie van de hal gebouwd. De kopgevels zijn afgewerkt met een zinkachtige gevelbekleding, de lange gevels zijn voorzien van U-profielen met beglazing. Om deze imposante hal een vriendelijk aanzicht te geven, zijn ter plaatse van de noordgevel schanskorven voorzien.”

BIJZONDER PROJECT De oplevering is vastgesteld op 20 juli 2013 en is, ondanks een latere start van de bouw, nog steeds haalbaar. Bouwdeel A, B en C bevinden zich in de afbouwfase, de gevel van de sporthal is nagenoeg gesloten en de staalconstructie van de cen-

Ga er maar aan staan. Voor elke ruimte in uw ontwerp steeds weer het perfecte sluitstuk vinden. Met Limburgia lukt dat altijd. Als specialist in utiliteitsdeuren heeft Limburgia namelijk een breed en diep assortiment. Het grootste als het om gecertificeerde brandwerende deuren gaat. En zit uw oplossing niet in ons standaardassortiment? Dan ontwikkelen we het desgewenst samen met u. We hebben ervaring in vele projecten. Van ziekenhuis tot theater en van school tot kantoor. Limburgia innoveert graag, maar zet veiligheid op plek één. Goed voor uw ontwerp en voor de mensen die er later gebruik van maken. Kijk op Limburgia.nl of bel voor meer informatie 0493 - 441 410. www.limburgia.nl

LIMBURGIA UTILITEITSDEUREN B.V.

Limburgia Utiliteitsdeuren bv is in Nederland toonaangevend op het gebied van binnendeuren voor de hoogwaardige complexe utiliteitsbouw. Jarenlange ervaring en voortdurend markten productonderzoek hebben geleid tot zeer specialistische vakkennis, waardoor tot in detail kan worden beantwoord aan de wensen en eisen van de opdrachtgever, architect, afnemer en gebruiker. Om welke specifieke situatie of toepassing het ook gaat, kwaliteitsdeuren van Limburgia bieden de aantoonbaar gecertificeerde oplossing en ze doorstaan de zwaarste tests met gemak. Ze vormen een optimale bescherming tegen brand, vocht, bacteriën, geluid, inbraak, molest, straling of zelfs kogels. En ú weet zeker dat de veiligheid voor uw project aantoonbaar is geborgd. Want Limburgia innoveert graag, maar zet veiligheid altijd op nummer één. Voor het complete assortiment, referentieprojecten, technische documentatie en meer kijk op www.limburgia.nl

40 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 40

07-12-12 09:12

BRIELLE | Maerlant College

trale hal is zo goed als gereed. Planning en coördinatie van de werkzaamheden hebben de continue aandacht van Lievaart: “Als bouwkundig aannemer hebben we te maken met verschillende partijen. Wij moeten deze partijen en hun werkzaamheden coördineren. Dit zijn dus ook de bedrijven die de kappersstoelen en ovens in de praktijkruimten installeren of de wandrekken in de gymzaal bouwen. Al deze zaken moeten al in een vroeg stadium afgestemd worden, ook met de school.” Voor Lievaart is de bouw van het Maerlant College een bijzonder project en dat komt niet alleen door de bijzondere architectuur of interessante uitvoering: “Mijn kinderen gaan hier straks ook naar school. Ik ben dus extra gemotiveerd om ❚ een mooi stukje werk te leveren.”

Bouwinfo OPDRACHT ONTWERP CONSTRUCTIE INSTALLATIEADVISEUR UITVOERING INSTALLATIES LIFTEN SCHILDERWERKEN DEUREN BOUWPROGRAMMA

BOUWPERIODE

Gemeente Brielle AGS Architekten & Planners bv, Heerlen ABT, Delft DWA, Bodegraven Züblin Nederland b.v., Vlaardingen en Züblin, Dortmund Alewijnse, Delft (E); A. de Jong Groep, Schiedam (W) All-in Lifttechniek b.v., Alphen aan den Rijn De Penning en Bakker, Hendrik Ido Ambacht Limburgia & Voskampcombinatie, Someren nieuwbouw schoolgebouw, bestaande uit vijf bouwdelen (16.336 m² bvo) en een parkeergarage (2.700 m² bvo) februari 2011 – juli 2012

Projectinfo WANDEN DIE ‘LEERLINGPROOF’ ZIJN Een aspect waar scholen bij (ver)nieuwbouw altijd rekening mee moeten houden, is het gebruiken van duurzame en gebruiksvriendelijke materialen. Zo zijn de leerlingen en het personeel van het Van Maerlant College verzekerd van binnenwanden die goed in de verf zitten. De Penning en Bakker Schilders bv uit Hendrik Ido Ambacht voorzag alle binnenwanden, in totaal een oppervlakte van maar liefst 20.000 vierkante meter, van een slijtvaste coating, die geleverd werd door Sto Isoned uit Tiel. “Het gebouw wordt natuurlijk dagelijks intensief gebruikt en de verf op de wanden in de lokalen moet tegen een stootje kunnen”, legt Johan de Penning uit. “Men koos hier voor een slijtvaste coating, die niet alleen bestand is tegen eventuele onvoorzichtigheid van de leerlingen, maar die ook goed schoon te maken is.” In de gangen en de centrale ruimten werd een twee componentencoating gebruikt, die nog een stukje slijtvaster is. Zowel de opdrachtgever en gebruikers als de hoofdaannemer zijn erg tevreden met het resultaat. “We hebben complimenten gekregen over ons werk en over onze werkwijze. Door deze opdracht zijn er zeker openingen gecreëerd voor andere, grotere projecten. We zijn blij dat we het Van Maerlant Collega aan onze referentielijst mogen toevoegen.” Naast schilderwerk is De Penning en Bakker Schilders bv ook gespecialiseerd in gevelreiniging en –onderhoud, en zij levert materiaal voor buitengevelisolatie. Het bedrijf heeft dertig jaar ervaring met het duurzaam onderhouden van vastgoed. Zij verzorgt onderhoudswerkzaamheden voor verschillende soorten gebouwen en projecten, vaak in opdracht van VVE’s, woningbouwverenigingen, bedrijven, maar ook voor de particuliere markt.

Beglaasde gebouwkoppen.

41 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 41

07-12-12 09:12

WESTERGEEST | Brede school Triemen

Tekst | Sjoerd Meuleman Beeld | gemeente Kolumerland

Passend en afwijkend tegelijk energieneutrale aan elkaar

De Friese gemeente Kollumerland wilde een nieuwe Brede School, geschoeid op energie neutrale leest. Veel duurzamer kon het gebouw niet worden gemaakt. Dat voor gebouwen in lege landschappen soms andere regels gelden dan in Randstedelijke gebieden is in één oogopslag duidelijk. Het bouwwerk, gelegen tussen de dorpen Triemen en Westergeest in, staat welhaast op zich – elk naar regiobebouwing neigend kenmerk lijkt bewust afwezig. De basisschool met daarin geïntegreerd een kinderdagverblijf, dorpshuis en tennisfaciliteiten is zodoende een gebouw geworden, dat zich dankzij een afwijkend uiterlijk boven het maaiveld uitricht. Franc Hylkema, opzichter van opdrachtgever gemeente Kollumerland, is content met wat er nu staat. En dan vooral vanwege de gedane duurzaamheidinspanningen, benadrukt hij. “Natuurlijk kijk je eerst

naar vorm, uiterlijk en gebruikersgemak. Maar zo’n gebouw wordt waardevoller, naarmate je er alles aan doet om het duurzaam te maken. En als dat dan lukt, voelt dat goed.”

PAPIERWERK Enkele voorbeelden op een rij. De gevelvullende houtskeletbouwelementen tussen de stalen kolommen behalen een isolatiewaarde van R=6, een score die daarmee veel hoger uitpakt dan het bouwbesluit nu vereist. Met zulke waarden is dubbel glas niet voldoende meer, reden om de beglazing drie-

42 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 42

07-12-12 09:12

WESTERGEEST | Brede school Triemen

die het gebouw een eigen identiteit meegeven. Passend daarin is de enorme luifel voor de school, steunend op ogenschijnlijk slechts één kolom. Als gevelmateriaal is gekozen voor een combinatie van metselwerk, rabatdelen en houten kozijnen. De gevelsteen is roodbruin van kleur, in halfsteens verband gemetseld en afgewerkt met een verdiepte voeg. Het rabat bestaat uit FSCgecertificeerde houten delen (soort: louro preto), aangebracht in horizontale en verticale lijnen. Al met al is het een gebouw geworden, dat zowel de omgeving raakt, als er afstand van doet. Hylkema: “Het is gewoon een mooi ❚ gebouw.”

BouwInfo OPDRACHTGEVER ONTWERP ADVIES

ONTWERP INFRASTRUCTUUR UITVOERING INSTALLATIES INFRASTRUCTUUR BOUWKOSTEN BOUWPERIODE

Gemeente Kollumerland ca. Architectenbureau Zijlstra, Bakhuizen Installaties Technion bv, Heerenveen; Constructie Jansen Wesselink, Drachten; Breeam BenR adviseurs voor duurzaamheid Grontmij Nederland, Drachten Bouwborg Noord Groningen (onderdeel Ballast Nedam) Pranger Rosier Installaties, Dokkum Aannemingsmaatschappij Pijnacker, Kollum €3.650.000 mei 2011-mei 2012

laags uit te voeren. Verder gebruikersvriendelijk is de met vloerverwarming voorziene vloer, dit om af te zijn van stofopwekkende radiatoren. Ook nog beschikken de daken over ruim duizend m2 aan zonnepanelen, is er een warmte-koudeopslag geïnstalleerd en waren zelfs de steigerdelen van FSC hout. Naast bovengenoemde concrete maatregelen vroeg BREEAM om een nauwgezette registratie van elk denkbaar bouwaspect. En vooral dat laatste was veel werk, aldus Hylkema. “Vooral die berg papierwerk was wennen. Wil je voor een hoge certificatie in aanmerking komen, moeten de maatregelen tot op werkelijk de laatste letter op papier.” Gelukkig lijken die inspanningen niet voor niets gedaan: naar verwachting zal BREEAM het gebouw belonen met een ‘very good’ certificatie.

VEELVOUD De functie van het gebouw is meerledig. Hoofdbestemming is de basisschool voor leerlingen uit Triemen en Westergeest, met als reden dat de vorige huisvesting niet meer voldeed. Daarnaast fungeert een deel van het gebouw als dorpshuis voor bewoners van het laatstgenoemde dorp. Ook mogen verenigingen hier activiteiten ontplooien. De derde functie behelst kinderdagopvang, zowel voorafgaand aan de lessen als erna. Ten slotte is een deel gereserveerd voor de gemeentelijke tennisvereniging. Om die veelvoud aan functies vloeiend te laten samengaan, is er veel tijd gestoken in flexibele indeelbaarheid. Hylkema: “Voorbeelden zijn de demontabele wanden en het beweegbare podium/berging, die het gebouw flexibel maken. Mochten er ooit functies wijzigen, dan is dat gemakkelijk realiseerbaar.

LUIFEL Als gezegd het meest opvallend aan het bouwwerk is de vorm. Dat komt voornamelijk door de grote en in flauwe schuinte aflopende dakvlakken,

43 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 43

07-12-12 09:13

DUURSTEDE | Revius Lyceum

INRICHTING SCHOOLGEBOUW

PAST BIJ ONDERWIJSVISIE

Tekst & Beeld | Descol

Bijna tien jaar is er in Wijk bij Duurstede gepraat over de vervanging van het veel te krappe en verouderde Revius Lyceum. Door een sterke groei van het leerlingenaantal was de school uit zijn jasje gegroeid. Het nieuwe schoolgebouw heeft op de begane grond een aantal leslokalen en twee gymzalen, ingericht met opvallende paarse kleuren. De eerste en tweede verdieping bestaan uit leerhuizen (aparte vleugels) met ook weer kenmerkende frisse kleuren.

Deze leerhuizen creĂŤren een kleinschalige omgeving binnen de school en biedt kansen om de leerlingen goed te leren kennen en hen zo beter te kunnen begeleiden. Het gehele complex is ontworpen door Thomas Rau van architectenbureau Rau te Amsterdam.

44 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 44

07-12-12 09:13

DUURSTEDE | Revius Lyceum

KWALITEIT EN CREATIEVE OPLOSSINGEN GAAN HAND IN HAND Aansluitend op de wensen van het Revius Lyceum heeft Descol een passend advies verzorgd. In de twee sportzalen komt een Pulastic S11 sportvloer te liggen in frisse paarse kleuren. Voor ruimten waar geluiddemping gewenst is, heeft Descol de speciale Pulastic Acoustifloor ontwikkeld, die naast een dempend vermogen ook een isolerende werking heeft. Deze zal worden geïnstalleerd in de aula, leslokalen en gangen. Er worden in diverse kleurstellingen Pulastic Comfort vloeren aangebracht in de toiletten en kleedkamers en de douches worden uitgerust met een paarse gietvloer.

DUURZAME EN SLIJTVASTE (SPORT)VLOEREN Descol kreeg de opdracht om sportvloeren in de gymzalen te installeren, alsmede de vloeren in de aula en diverse leslokalen en gangen. Bij de keuze voor de juiste (sport)vloeren is een goed advies belangrijk. Om tot de juiste keus te komen is rayonmanager Kirsti Bosgoed van Descol met alle betrokkenen van de school en Roel van Vliet, projectleider van bouwbedrijf Hegeman, op bezoek gegaan bij een eerder opgeleverd project van Descol. Kirsti: “Niets werkt zo goed als de vloeren met eigen ogen te zien en beleven. In een vroeg stadium kan ook de ervaring van andere gebruikers meespelen, zoals het gebruik en onderhoud van de vloeren.” Descol heeft ervaren adviseurs in dienst, die in iedere fase van een project graag helpen bij het maken van de juiste keuzes.

Met kleur kan de juiste stijl van een faciliteit worden vormgegeven en Descol staat altijd open voor creatieve oplossingen. De naadloze constructie van onze Pulastic vloeren maken het mogelijk om een combinatie van verschillende kleuren in één vloer te realiseren en deze eigenschap sluit goed aan bij een wel heel specifieke wens van het Revius Lyceum. In het centrum van het gebouw bevindt zich namelijk een grootse centrale ruimte waar een zeer opvallende vloer zal komen te liggen, speciaal ontworpen door Tamar Clasquin, docente aan het Revius. De vloer in de aula krijgt een bijzonder patroon, bestaande uit meerdere kleuren die allemaal naadloos in elkaar overgaan. De praktijklokalen en sportzalen bevinden zich eveneens op de begane grond en zullen allen in paarstinten worden uitgevoerd.

ENERGIE-EFFICIËNT Tijdens het ontwerpproces is ook veel aandacht besteed aan een goed binnenklimaat. Mede dankzij een CO2-gestuurde ventilatie is de school ook zeer energie-efficiënt. Descol sluit hier naadloos op aan met haar Pulastic (sport) vloeren, die een bijdrage leveren aan de reductie van de CO2 -uitstoot in het gebouw. Het Revius Lyceum voldoet hiermee aan de Frisse Scholen norm. Tijdens het NOT is Descol te vinden in hal 7, Stand B132 ❚

45 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 45

07-12-12 09:13

PLAATSNAAM | Projectnaam

Tekst | Xxxxxxxxxx Beeld | Xxxxxxxxxxxxx

Ambities realiseren De NOT 2013 vindt komende editie van dinsdag 22 t/m zaterdag 26 januari 2013 plaats in Jaarbeurs Utrecht. Voor onderwijsprofessionals in het primair, voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs is de NOT een must. Ook in 2013 zijn er weer volop activiteiten voor u: van de Kinderboekenstraat tot de Onderwijs Academie en van het Young Professional Programma tot het Leermiddelplein. En dit is nog maar een kleine greep uit het veelzijdige aanbod.

De NOT (Nationale Onderwijstentoonstelling) is dé vakbeurs voor onderwijsprofessionals. Nergens vindt u zo’n compleet aanbod voor alle onderwijssegmenten. Alle sectoren van het onderwijs zijn vertegenwoordigd. Ruim 400 exposanten brengen u het nieuwste van het nieuwste uit de markt. De vele congressen en workshops zorgen voor een hoog kennisgehalte. Registratie U kunt zich online registeren voor een gratis bezoek aan de NOT 2013. Bezoek hiervoor de website www.not-online.nl en klik op het tabblad ‘Registreren’. Op de website vindt u daarnaast veel informatie over het beursprogramma, de exposanten en het ruime aanbod van activiteiten en gratis workshops.

Het thema van NOT 2013 is ‘Ambities realiseren’. En dat thema vindt u in het programma terug. Zo ook binnen de Onderwijs Academie. Hier komen in workshops, keynotes en presentaties dagelijks actuele onderwerpen uit uw werkveld aan de orde. Het programma is samengesteld door én voor professionals uit het onderwijs. Praktisch en zeer functiegericht! Naast het activiteitenprogramma is er voor u natuurlijk ook een uitgebreid aanbod aan producten en diensten, zoals algemene leermiddelen, presentatiemiddelen, schoolbouw en schoolinrichting, facilitaire producten en diensten en overheidsinitiatieven. De Kinderboekenstraat is inmiddels vaste prik tijdens de NOT. Hier vindt u de grootste verzameling van aanbieders van kinderboeken bij elkaar. Dit jaar doen in totaal ruim 20 deelnemers mee aan de Kinderboekenstraat. Ook de

46 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 46

07-12-12 09:13

NOT 13-plgr haloverz segmenten-drw.pdf

12-11-12

09:27

NOT 2013

ENTREE WEST

HAL 12

HAL 11

HAL 10

HAL 3

HAL 4

Segmenten NOT: BOUW, FACILITAIR & INRICHTING MANAGEMENT, ADVIES & ORGANISATIE

HAL 9

LEREN & ONDERWIJZEN MET ICT

LEERMIDDELEN & MATERIALEN

EDUCATIEVE UITGEVERIJEN

HAL 7

HAL 2

HAL 8 ENTREE OOST

DAGTRIPS, THEATER & CULTUUR

Dyslexiestraat is een begrip op de NOT en de komende editie kunt u in deze bijzondere straat weer de specialisten op het gebied van dyslexie ontmoeten. Maar er zijn deze editie natuurlijk ook nieuwe onderdelen op de beurs te vinden. Educatieve uitgeverijen zijn in nog grotere aantallen aanwezig door de introductie van het Leermiddelenplein in hal 11, waar diverse uitgeverijen tal van aantrekkelijke demonstraties geven van hun nieuwste producten en diensten. Op dit plein vindt tevens een managementcongres plaats voor alle onderwijssectoren. En voor wie antwoorden zoekt over het ontwikkelen, financieren en organiseren van de huisvesting van kindvoorzieningen kan terecht bij Vraagbaak Ruimte OK. Deze vraagbaak dient tijdens de beurs als centraal en onafhankelijk aanspreekpunt voor directie, bestuurders en facilitair managers van PO, VO, kinderopvang en gemeenten.

GOEDE VOORBEREIDING EEN MUST De organisatie van de NOT roept bezoekers op zich van te voren online goed te oriënteren op het aanbod van de vakbeurs. Dit aanbod is namelijk zo breed dat een goede voorbereiding een must is. Op die manier wordt uw beursbezoek optimaal benut. ❚

HAL 1

PUBLIEK KAN STEMMEN OP GENOMINEERDEN NOT INNOVATIEROUTE 201 336 genomineerden zijn door een vakjury uitgekozen om deel te nemen aan een van de drie innovatieroutes op de Nationale Onderwijsinstelling (NOT). Voor zowel PO, VO als MBO wordt een aparte route uitgestippeld. Per route tonen 12 deelnemers hun beste innovatie. Uitgebreide informatie over de genomineerden is te vinden op www.not-online.nl. Het publiek kan nu al via deze site stemmen op de favoriete innovatie. Het bedrijf met de meeste stemmen wint de publieksprijs. De uitreiking hiervan is op de tweede beursdag van NOT. Het kan gaan om innovaties op het gebied van leermiddelen of hulpmiddelen die het onderwijsproces kunnen verbeteren of krachtiger ondersteunen. Innovaties verdienen alle aandacht en daar wordt op deze manier werk van gemaakt. De NOT Innovatieroute is een krachtig instrument om innovaties een bredere bekendheid te geven. Voor iedere route is één publieksprijs te vergeven. De innovaties Om in aanmerking te komen voor een van de drie NOT Innovatieroutes moet een product of dienst een duidelijke verbetering zijn voor het onderwijs, significant voordeel opleveren en goed scoren op bruikbaarheid, aantrekkelijkheid en praktische inzetbaarheid in de klas. De jury heeft aan de hand van deze criteria bepaald welke innovaties door gaan voor de Innovatieroute PO, VO of MBO. Vervolgens kiezen de bezoekers via de website per route een publieksprijswinnaar. Bezoekers kunnen tijdens NOT vijf dagen zelfstandig of met gids de Innovatieroutes volgen.

47 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 47

07-12-12 09:13

HUIZEN | Mulock Houwerschool ’t Gooi

Veel licht, weinig geluid Tekst | Patricia van Beek Van Rob reclame Beeld | Bouwbedrijf Huurderman

Op 31 oktober jl. vond de oplevering plaats van de Mulock Houwerschool ’t Gooi in Huizen. Dit schoolgebouw voor speciaal onderwijs biedt ruimte aan drie praktijk- en acht theorielokalen. Hierbij is veel aandacht besteed aan een aangenaam verblijfsklimaat en optimale daglichttoetreding. Vanaf januari 2013 kunnen de leerlingen dan ook met frisse energie naar hun nieuwe school. Opdrachtgever van de nieuwbouw van de Mulock Houwerschool is Stichting Onderwijsgroep Amersfoort. De ontwikkeling en realisatie vond plaats in een bouwteam. Bouwbedrijf A. Huurdeman bv begeleidde de bouw vanaf de architectenselectie tot aan de oplevering. “Als oorspronkelijk familiebedrijf hebben we jarenlange ervaring in nieuwbouw en renovatie van onder meer onderwijsinstellingen”, vertelt algemeen directeur Gerard Veenman van Bouwbedrijf A. Huurdeman bv. “Op basis van deze ervaring dachten wij voor de Mulock Houwerschool in de ontwerpfase mee over detailleringen en materialen. In slechts acht bouwteamvergaderingen kwam het definitief ontwerp tot stand.”

AANGENAME OMGEVING “Bij de ontwikkeling van een schoolgebouw moet je je vooral in de leerlingen verplaatsen”, vervolgt Veenman. “In dit project gaat het om middelbare scholie-

ren met gedragsproblemen. Dit vereist specifieke oplossingen voor het creëren van een zo aangenaam en rustig mogelijke verblijfsomgeving. In de lokalen zijn bijvoorbeeld plafondeilanden voorzien van dempend materiaal. In de gangen zorgen driehoekige plafondnissen en geperforeerde plafonds voor de nodige geluidsreductie. Via het shed dak treedt veel daglicht vanuit het noorden binnen, terwijl zonlicht wordt buitengehouden.”

DUURZAAMHEID Duurzaamheid, een eis vanuit de gemeente, is terug te vinden in de materialisering, installaties en het groene dak van het schoolgebouw. Toegepaste materialen als beton, metselwerk en aluminium kozijnen houden het gebouw onderhoudsarm. Geïntegreerde bakken voor de zonwering, een polyurethaan coating op de wanden en epoxyvloeren met holplinten zorgen ervoor dat de school eenvoudig schoon te houden is. Veenman: “Om energie te

48 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 48

07-12-12 09:13

HUIZEN | Mulock Houwerschool ’t Gooi

besparen hebben we een luchtwarmtepomp toegepast die, gecombineerd met een kleine verwarmingsketel, zorgt voor verwarming en luchtbehandeling. Ook is er hoogfrequente verlichting met daglichtafhankelijke regeling aanwezig. Qua ventilatie voldoet het gebouw aan de maatstaven van Frisse Scholen.” Momenteel ontwikkelt Bouwbedrijf A. Huurdeman bv een duurzaam energieconcept, bedoeld om schoolgebouwen energetisch en betaalbaar op te waarderen. Dit concept wordt vanaf volgend jaar uitgerold.

LEAN BOUWEN De Mulock Houwerschool is opgebouwd uit betonvloeren en kalkzandsteen wanden. De buitenschil bestaat uit prefab elementen in combinatie met traditioneel metselwerk. “Door lean te bouwen, realiseerden we een bouwtijd van minder dan een jaar”, zegt Veenman. “Met onze vaste ketenpartners werkten we snel en efficiënt naar het opleveringsmoment toe.” Doelend op de prettige samenwerking en het kwalitatief hoogwaardige eindresultaat, besluit hij: “Van zulke projecten krijg je energie. En daar doen we het als bouwbedrijf voor.” ❚

- licht-, kracht-, noodverlichtingsinstallaties - energiezuinige lichtbronnen - exclusieve projektverlichting - inbraakbeveiliging

van Westreenenstraat 2 3814 BN Amersfoort tel: 033-4757075 fax: 033-4757676 email: mail@smeeingelektra.nl

BouwInfo OPDRACHTGEVER Stichting Onderwijsgroep Amersfoort, ONTWERP UITVOERING INSTALLATIES E INSTALLATIES BOUWKOSTEN BOUWPERIODE

Amersfoort Rik Lagerwaard Architect BNA, Amersfoort Bouwbedrijf A. Huurdeman bv, Amersfoort w.b. Hollander Techniek Apeldoorn Ben Smeeïng Amersfoort Duyts Amsterdam medio november 2011 – eind oktober 2012 12790232_smeeing.indd 1

27-11-12 14:05

Projectinfo

Samen bouwen in de regio

BIJNA 50 JAAR VAN ALLE MARKTEN THUIS Ooit begon Ben Smeeïng Elektra en beveiligingen als een eenmansbedrijfje in de binnenstad van Amersfoort. Het hield zich bezig met kleine klusjes en verbouwingen. Inmiddels is het uitgegroeid tot een bedrijf met 16 werknemers dat op velerlei vlak zijn mannetje staat.

Bouwen met ambitie vraagt om een regionaal sterke en ervaren leverancier van bouwmaterialen: Van Neerbos. Al meer dan 75 jaar helpen we bouwers bouwen in de regio.

Renovaties voor bejaardenhuizen, woningbouwcomplexen, kerken, scholen en militaire complexen, maar ook het verzorgen van installaties in de nieuwbouw van woningen, kantoren, bedrijfshallen en scholen, behoren tot het allround dienstenpakket. Verder wordt veel onderhoudswerk gedaan voor verschillende woningbouwverenigingen. Daarnaast staat service en onderhoud hoog in het vaandel. Een eigen storingsdienst staat 24 uur per dag en 365 dagen per jaar klaar om storingen en calamiteiten direct het hoofd te kunnen bieden. Werden in de beginjaren uitsluitend werkzaamheden verricht in Amersfoort en directe omgeving, tegenwoordig worden de werkzaamheden uitgevoerd in geheel midden Nederland. Te denken valt aan elektronische licht- en krachtstroominstallaties en brand-, noodverlichting- en zusterroepinstallaties. Sinds 1996 is het bedrijf door het NCP-gecertificeerd voor de aanleg van inbraakbeveiligingsinstallaties en inmiddels heeft het ook een certificering voor brandmeldinstallatiebedrijf en het VCA. In die hoedanigheid is Ben Smeeïng Elektra en beveiliging betrokken geweest bij de bouw van de Mulock Houwerschool in Huizen en de Tinne in Amersfoort.

Met sterk advies, snelle service, actuele informatie en maximale betrouwbaarheid.

VNB Vermeulen Fluorweg 63 3812 RW Amersfoort

Vijftien vestigingen in Midden- en Zuid-Nederland.

VNB Haringsma Industrieweg 25b 3762 EG Soest neerbos.nl

49 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 49

07-12-12 09:13

OSSENDRECHT | ZuidWestHoek College

Tekst | Richard Stegers Beeld | Xxxxxxxxxxxxx

EIGENZINNIGE SCHOOL OP BIJZONDERE PLEK Een modern, ruimtelijk schoolgebouw met een frisse uitstraling. Het ZuidWestHoek College in Ossendrecht beschikt over een kleurrijk en daarmee eigenzinnig gevelbeeld. De vmbo-scholengemeenschap bevindt zich op een beschutte en verrassende plek in het bos. De bouw van het ZuidWestHoek College verliep conform planning en werd na de herfstvakantie in gebruik genomen. Voor de uitvoering was Aannemingsbedrijf Fraanje verantwoordelijk. De onderneming uit Lewedorp liet opnieuw zien zeer bedreven te zijn in het realiseren van schoolgebouwen. “Het is goed en prettig verlopen, al moet je gedurende het proces ook wel wat hobbels nemen”, constateert projectleider Marcel Beenhakker van Aannemingsbedrijf Fraanje. De uitdaging zat vooral in de waterdichtheid van de gevel. Dat had te maken met de rijke detaillering. “Er moest veel aandacht worden besteed aan de aansluitingen en dan met name van de neusprofi elen en de stalen kaderprofielen rond de kunststof kozijnen.”

DYNAMISCH EN SPANNEND Bij de fundering zijn mortelschroefpalen toegepast, een bijna trillingsvrije methode. De hoofddraagconstructie bestaat uit prefab betonkolommen met stalen liggers, kanaalplaatvloeren en een staaldak. De gevel wordt gevormd door houtskeletbouwelementen in het werk voorzien van stalen gevelpanelen. Deze smalle, vlakke panelen hebben een opvallende kleur gekregen

50 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 50

07-12-12 09:13

OSSENDRECHT | ZuidWestHoek College

en moesten in een bepaalde volgorde worden geplaatst. “Er is door de architect goed nagedacht over de plaats waar ze moesten komen voor het totaalbeeld. Daar moesten we adequaat op inspelen. Dat vergde tijd”, legt Beenhakker uit. De massa van het gebouw is compact maar ook luchtig. Door vides, doorkijkjes en daklichten wordt voortdurend een relatie gezocht tussen de verdiepingen in het gebouw en met de omgeving. De compacte stapeling van functies maakt de school dynamisch en spannend. “Afhankelijk van de achterliggende functie is de gevel soms volledig dicht of meer transparant”, licht projectarchitect Jaap van Es van Van den Berg Kruisheer Elffers toe. “Met overstekken aan de voorzijde ontstaan beschutte plekken en loopt het buitenterrein als het ware naar binnen. De inkepingen aan de bovenzijde zijn ingezet om de bovenste verdieping van voldoende daglicht te voorzien. De soepele overgang van binnen naar buiten is voelbaar.”

RUIMTELIJK Het plan kenmerkt zich met de vides en het daklicht boven de tribune door een grote ruimtelijkheid. Op de eerste verdieping is ruim zicht op de omgeving, is er visueel contact met de aula/overblijfruimte, het techniekplein, de sportzalen en via het sheddak met de tweede verdieping. Door de binnenwanden op cruciale plaatsen van glas te voorzien, kunnen de afdelingen zich sterker profileren en worden zichtlijnen verlengd. “Dit levert een ontspannen sfeer van zien en gezien worden”, aldus de projectarchitect. De bouwkundige structuur is open. Slechts de kolommen, de natte cellen en de stijgpunten zijn vaste elementen. Alle andere wanden zijn vrij te plaatsen. “Dat geeft de gebruiker veel flexibiliteit”, merkt de projectleider op. Als laatste opvallende onderdeel noemt Beenhakker de betonvloeren. “Die zijn voorzien van een druklaag voor de stabiliteit en monolithisch afgewerkt. Door te vlinderen konden ze in één arbeidsgang gelijk vlak worden opgeleverd. Voordeel is dat de vloerafwerking direct kan worden aangebracht. In dit geval ging het om pvc, marmoleum en gietvloeren.” ❚

BouwInfo OPDRACHTGEVER GEDELEGEERD OPDRACHTGEVER ONTWERP

Vereniging Ons Middelbaar Onderwijs, Tilburg

HEVO bv, Den Bosch Van den Berg Kruisheer Elffers Architecten, Rotterdam UITVOERING Aannemingsbedrijf Fraanje, Lewedorp CONSTRUCTIE Advies- en ingenieursbureau Van de Laar, Eindhoven INSTALLATIEADVISEUR Technisch Adviesbureau Becks, Den Bosch E INSTALLATIE Spie Nederland BOUWFYSICA Peutz, Mook BOUWPERIODE maart 2011 – oktober 2012 BVO 6.800 vierkante meter BOUWKOSTEN €4.400.000 (excl. BTW en installaties)

Mollercollege Zuidwesthoek – Ossendrecht SPIE-Building Systems heeft meegebouwd aan het nieuwe hypermoderne schoolgebouw Mollercollege Zuidwesthoek, welke ruimte biedt aan 600 scholieren. SPIE heeft hier duurzame en innovatieve elektrotechnische vernieuwingen geïnstalleerd en het mede mogelijk gemaakt dat de jongeren weer goed aan hun toekomst kunnen werken. Het gebouw huisvest vele studierichtingen waaronder een breed scala aan technische opleidingen. SPIE-Building Systems Vestiging Terneuzen www.spie-nl.com

KWALITEIT IS ONZE BASIS HOOFDAANNEMER

Postbus 1, 4456 ZG Lewedorp

utiliteitsbouw

Nieuwe Kraayertsedijk 37, Lewedorp

industriële bouw

Tel. (0113) 61 55 00

woningbouw

Fax. (0113) 61 27 64

restauratie

Lid van bouwend Nederland

info@fraanje.com www.fraanje.com

51 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 51

07-12-12 09:13

Tekst | Nicole Kirkels Beeld | Monique Beijaert, Sebastian van Damme en NIOO-KNAW

Duurzaam gebouw onderzoekt en innoveert Ruim een jaar geleden werd het nieuwe gebouw van Het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) in Wageningen officieel geopend. De werkzaamheden van het NIOO, het denken in natuurlijke kringlopen en het bestuderen van ecosystemen, leverden de inspiratiebron voor het nieuwe gebouw. Het is integraal duurzaam gebouwd, ge誰nspireerd op de cradle-to-cradle filosofie. Dit betekent dat een gebouw niet schadelijk is voor milieu en natuur, maar probeert hier een harmonieus onderdeel van te zijn, en draagt er zelfs positief aan bij.

52 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 52

07-12-12 09:13

WAGENINGEN | Het Nederlands Instituut voor Ecologie

Zo heeft het gebouw een primeur voor hoge temperatuuropslag, heeft het een ruime toepassing van zonne-energie en een bijzonder vegetatiedak. Directeur van het NIOO, Louise Vet, vertelt graag over de toegepaste technieken: “Al vanaf 2009 zijn we bezig met nieuwe, experimentele typen zonnepanelen. Helaas laat de levering nog altijd op zich wachten, maar komend voorjaar zouden ze dan toch geplaatst gaan worden.” Het instituut gebruikt de zonnepanelen uiteraard voor eigen gebruik, maar het onderzoek dat eraan vast zit, is zeker zo belangrijk. “We willen verschillende systemen onder dezelfde omstandigheden kunnen testen. En wat is dan handiger om dat op ons eigen dak te doen?” Het NIOO heeft naast geïntegreerde zonnecellen ook thermische zonnecellen en sinds kort ruim honderd pv-panelen in gebruik. De gebruikers hebben nu eenmaal veel elektriciteit nodig voor hun onderzoeken, en dit wordt dus geleverd door de zon.

VEGETATIEDAK Verder is het vegetatiedak eind oktober officieel geopend. Vet: “Ons vegetatiedak is niet zomaar een dak met planten; er wordt onderzocht hoe verschillende grondtypen, hydrologie- en vegetatietechnieken de temperatuur beïnvloeden van het gebouw. Daartoe zijn sensoren in het gebouw aangebracht die automatisch worden uitgelezen.” Met een groot consortium, bestaande uit dakdekkers, de vakgroep hydrologie van Wageningen University, het Stowa (Stichting toegepast waterbeheer), Rioned en de gemeente Rotterdam, worden de resultaten onderzocht.” Bovendien vergroot het vegetatiedak de biodiversiteit van de omgeving en zorgt het ervoor dat bedreigde plantenen diersoorten terugkomen.

BEKRONING Medewerkers zijn erg tevreden over het gebouw: op hete dagen blijft het gebouw koel, het binnenklimaat is volledig non-toxisch en alle ruimten zijn voorzien van CO2-detectoren. Verder wordt het ruim aanwezige daglicht ervaren als zeer prettig en zorgen de glazen wanden voor een mooie beleving van de omgeving. Het gebouw is inmiddels bekroond met vele prijzen en ➤

Louise Vet

53 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 53

07-12-12 09:13

WAGENINGEN | Het Nederlands Instituut voor Ecologie

nominaties. Zo won het vorig jaar de Duurzame Architectuur Award en dit jaar zowel de FIABCI Prix d’Excellence The Netherlands als de Gouden Piramide en de Houtarchitectuurprijs. Het NIOO is met ongeveer 200 medewerkers een van de grootste onderzoeksinstituten van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW). Het is gespecialiseerd in de ecologie van het (zoete) water en het land. Het complex beslaat vier hectare en bestaat uit een hoofdgebouw met laboratoria en kantoren en diverse bijgebouwen, zoals kassen. Op het complex zijn ook bijvoorbeeld proeftuinen en experimentenvijvers te vinden. ❚

BouwInfo OPDRACHTGEVER ONTWERP ADVIES

NIOO-KNAW Claus en Kaan Architecten, Rotterdam Archisupport bv, Amerongen (directievoering); Arup, Amsterdam (constructie); DWA, Ede (energiesystemen en –installaties); DGMR, Arnhem (duurzaamheid, bouwfysica en brandveiligheid); IF Technology, Arnhem (bodemenergieopslag) UITVOERING Bouwbedrijf Berghege, Oss INSTALLATIES Burgers Ergon Installatietechniek, Eindhoven (wtb); Imtech Nederland bv, Den Haag (E); Cofely Nederland nv, Bunnik (klimaatkamers) ONDERZOEKSDAK Zingo BEGLAZING LUT & EXT Saint Gobain Glassolutions REALISATIEKOSTEN € 33.000.000,- (incl. laboratoria) BOUWPERIODE april 2009- januari 2011

Renovatie grasdak TU Delft

Projectinfo MEER MOGELIJK DOOR SPECIAAL VEGETATIEDAK Het bijzondere vegetatiedak van het NIOO is uniek in zijn karakter; het draagt zoveel mogelijk bij aan biodiversiteit in de omgeving, verkent of bedreigde plantenen diersoorten een plek op het dak kunnen vinden en geeft inzicht in de bijdrage van groene daken om de temperatuur in het gebouw te reguleren, en water op het dak te bergen. Het dak werd gerealiseerd door het SBIR-project, waar ZinCo Benelux bv als projectpartner samen met Daklab en WU deel van uit maakte. ZinCo bracht kennis in met betrekking tot substraten (aangepaste voedingsbodem voor op het dak). Peter Koop, verklaart: “De vraagstelling van SBIR was zeer specifiek; het voldoen hieraan betekende dat het project verder moest kijken dan de traditionele voorhanden zijnde substraten.” ZinCo adviseert en levert groene daken gevel systeemoplossingen. Dit van origine Duits bedrijf is sinds 1972 in dit vakgebied betrokken en is één van de weinige totaalleveranciers die zowel zijn eigen producten van A tot Z ontwikkelt als produceert. Hierdoor kan het bedrijf naast de eenvoudige groendaken ook complexe vraagstukken oplossen. Voorkomende vragen hebben betrekking op het realiseren van waterberging maar ook toepassing van solar in combinatie met groen. In nauw overleg tussen de architect en ZinCo wordt gezocht naar de beste en duurzaamste oplossing.

Life on Roofs

Life on Roofs Vegetatiedaken, parkdaken of dakpleinen. Benut het daklandschap en breng met ZinCo leven op het dak! De bewezen hoogwaardige systeemoplossingen van ZinCo bieden u de zekerheid die u als opdrachtgever, architect, dakdekker of daktuinhovenier vraagt. ZinCo Benelux b.v. - Postbus 9092, NL - 1006 AB Amsterdam - Tel. (020) 667 48 52 - Fax (020) 667 38 47 - daktuin@zinco.nl

54 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 54

07-12-12 09:13

GLAS MEERDERE FUNCTIES Tekst | Nicole Kirkels Beeld | Monique Beijaert, Sebastian van Damme en NIOO-KNAW

MET

Het gebouw van NIOO KNAW werd onlangs uit bijna vijftig inzendingen genomineerd voor de Glass Award 2012. Dat het een bijzonder gebouw is, moge duidelijk zijn, maar op welke manier speelt glas hierbij een belangrijke rol? Rob Helmons, accountmanager projecten bij GLASSOLUTIONS Saint-Gobain, vertelt wat hun werkzaamheden zijn geweest bij dit duurzame gebouw. “Wij hebben de buitengevel en de binnenwanden gerealiseerd. Aan de voorzijde is het gebouw helemaal voorzien van glas. Op deze manier benutten we veel daglicht en heeft het gebouw minder kunstlicht nodig.” Wat bijzonder is aan de ruiten is dat opdrachtgever en architect er geen stijlen tussen wilden, maar een vlakke wand. De ruiten zijn om deze reden tussen vloer en plafond ingeklemd en extra dik. Op de gevelhoeken zijn gebogen isolatieramen bevestigd, wat een mooi detail geeft.

UNIEKE OPLOSSING Verder voorzag GLASSOLUTIONS Saint-Gobain de scheidingswanden van glas. Hierdoor ziet men waar de onderzoekers in hun laboratorium mee bezig zijn. Dit maakt het contact directer en bevordert de communicatie tussen verschillende medewerkers. Geurt Roelofsen van GLASSOLUTIONS Interior vertelt over de moeilijkheid van deze wanden: “Het moest ‘clean’ zijn; er mocht niet gekit worden en er mocht niet in de vloer worden geboord. Wij hebben op de vloer en profiel gelijmd, waar de glasplaten in vast zitten. Bovenaan zijn patten in het plafond verwerkt. De glasplaten zitten met een clip-in bevestiging aan elkaar.” Dit wil zeggen dat het glas zo’n drie millimeter ingefreesd werd; in de ontstane sleuf past een EDPM-profiel . Dit houdt de ruiten vast. Ook aan de achterkant van het gebouw en in de atria zijn glazen wanden gerealiseerd. Het gebouw wordt door het vele glasgebruik heel licht en helder ervaren. ❚

55 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 55

07-12-12 09:13

DORDRECHT | Basisschool Noordhove

Tekst | Sjoerd Meuleman Beeld | Corrie in 't Veld

Oude Noordhove

klaar voor volgend leven

56 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 56

07-12-12 09:14

DORDRECHT | Basisschool Noordhove

Soms komen schoolgebouwen langs, die uit louter nostalgische motieven een opknapbeurt verdienen. Zo’n school uit vergeelde boeken is de basisschool Noordhove in Dordrecht. Exact honderd jaar oud en nu klaargestoomd voor een weer volgend leven. De Noordhove is een school, zoals die alleen vroeger werden gebouwd. Met gevels van ouderwets metselwerk, tot bijna vijf meter hoogte reikende lokalen en bovenop geen saai plat dak, maar een ouderwetse pannenkap, met kilkepers op beide hoeken. Maar zoals vaker met oude bouwwerken was de school niet meer van deze tijd. Vooral installatietechnisch mankeerde het een en ander, waaronder slechte ventilatie en versleten sanitair. Bouwbedrijf

'OPKNAPPEN KOST INDERDAAD MEER TIJD, MAAR HET WAS KAPITAALVERNIETIGING GEWEEST, WANNEER DIT WAS NAGELATEN' Hooghwerff uit Strijen verkreeg de moderniseringsopdracht na een aanbesteding, die puur op prijs werd gegund. Bouwsnelheid was minder van belang, aangezien de leerlingen lessen konden volgen op een vervangende locatie. Volgens directeur Leo Hooghwerff wel zo prettig, omdat onvoorziene zaken nooit ver weg zijn. “Je komt bij dergelijke werken altijd dingen tegen, die meer tijd behoeven dan voorzien. Onder het bestaande marmoleum in de gang bijvoorbeeld kwam een prachtige terrazzo vloer tevoorschijn, waar tot dan toe niemand weet van had. Opknappen kostte inderdaad meer tijd, maar het was kapitaalvernietiging geweest, wanneer dit was nagelaten.”

CONSTRUCTIEF De in 1912 gebouwde basisschool telt twee bouwlagen, met daarboven onder de kap een zolderruimte. Constructief bleek de school nog in goede staat. ➤

57 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 57

07-12-12 09:14

www.vanwelsenisprojectstoffering.nl Van Welsenis Projectstoffering BV is gespecialiseerd in het leveren en installeren van alle soorten harde en zachte vloerbedekkingen, raamdecoratie en zonwering. Van Welsenis Projectstoffering bewijst al sinds 1993 dat wij garant staan voor kwaliteit, vakmanschap en service tegen gunstige prijzen. Bekijk onze website. Wij werken door heel Nederland.

postadres Oostelijke Achterweg 50 T 0187 487 993

3241 CM Middelharnis

E-mail info@vanwelsenis.nl

magazijn Energiebaan 4

3255 SB Oude Tonge

Banier bouwen aann. bedrijf

Nieuwbouw Verbouw Renovatie Onderhoud Nijverheidstraat 6 3291 CH Strijen Postbus 5717 3290 AA Strijen 078 - 674 11 55 078 - 674 45 08 info@gebrs-hooghwerff.nl www.gebrs-hooghwerff.nl

20120100_Onderwijs_02_def.indd 58

Uw specialist in plafonds, wanden en vloeren... Banier uit Oudkarspel is met name werkzaam in de utiliteitsbouw en de grotere renovatieen restauratieprojecten. Zestig mensen werken er elke dag voor Banier. Wilt u meer weten over het werk wat wij voor diverse projecten verricht hebben? Bezoek dan onze website. Banier BV T 0226-355409 info@banier.com www.banier.com

07-12-12 09:14

DORDRECHT | Basisschool Noordhove

De houten balklagen onder de lokalen waren nog prima, net als de in het werk gestorte betonvloer ter plaatse van de gangen. Ook het metselwerk van de gevels behoefde weinig aanpassingen. Hooghwerff reinigde de stenen, verving slechte stukken en herstelde waar nodig het voegwerk. Meer arbeid vroegen de kozijnen, variërend van nieuwe stukken tot aan complete vervangingen toe. Bovendien verkregen zowel de gehandhaafde als nieuwe kozijnen renovatieglas in de sponningen, met als doel een iets hogere isolatiewaarde. Een ander uitpandig onderdeel vormde de isolatie van het dak. Na opslag van de bestaande pannen isoleerde Hooghwerff het dakbeschot met pir platen, om de voorheen als opslagruimte functionerende zolder geschikt te maken voor twee extra lokalen en kantoorruimte. Hoewel de pannen als gezegd werden hergebruikt, bleek het aantal achteraf ontoereikend. Hooghwerff: “We hebben stad en land afgezocht, maar ze waren niet meer verkrijgbaar. Nieuwe pannen zijn daarom geplaatst op plekken, die je bijna niet ziet.”

Projectinfo KWALITEIT STAAT VOOROP Van Welsenis Projectstoffering bv heeft een team met vakbekwame stoffeerders, die gaan voor de beste kwaliteit. Scholen, gezondheidszorginstellingen en andere bedrijven behoren tot de klantenkring. “De beste waardering krijgen we van klanten, die steeds weer voor ons kiezen. Zij weten dat we meedenken, betrouwbaar zijn, en dat we gaan voor het beste eindresultaat voor een scherpe prijs. Sinds kort zijn wij aangesloten bij het Platform Project Inrichting,” aldus Van Welsenis. “Hier zijn wij erg blij mee, want kwaliteit staat bij ons hoog in het vaandel. Daarom kiezen wij ook voor de beste leveranciers voor al onze producten.”

CREATIEF IN OUDBOUW Installatiebedrijf D.A. Vermaas uit Oud-Beijerland installeerde voor de Noordhove een nieuwe riolering, waterleidingen, sanitair en deed daarnaast ook het zinkwerk om en rond de kap. Het bedrijf voelt zich thuis in renovaties.

MOOI Binnen kwamen weliswaar enkele wijzigingen, maar het gros bleef zoals het was. Een mooi element vormt de nieuwe vaste trap naar de zolder. Voorheen geschiedde ontsluiting middels een ouderwetse zoldertrap, maar die bleek door de functiewijziging lang niet voldoende meer. Hooghwerff installeerde zodoende een trap van staal, afgewerkt met robuust houten treden. Verder werden de systeemplafonds vervangen en verhoogd: zij bevinden zich nu een meter hoger. Als extra geluids- en brandbuffer monteerde de aannemer gipsplaten tegen de bovenliggende balklagen. Alle vloeren werden voorzien van hoogwaardige marmoleum, met een onderlaag van vilt. Ook dit voor terugdringing van geluidoverdracht. Qua sanitair verving Hooghwerff de staande toiletpotten voor vrij hangende wandclosets en werden de vloeren voorzien van Bolidt vloeren. Een ander installatietechnische ingreep vormde de luchtbehandelingskast voor mechanische ventilatie op zolder, die is voorzien van warmteterugwinning. Het enige nieuw te bouwen onderdeel voor het voornamelijk op nieuwbouw gerichte bouwbedrijf was het noodtrappenhuis langs de gevel. Hooghwerff: “Inderdaad doen we vaker nieuwbouw dan renovaties. Maar dit is ook mooi, omdat je een oud gebouw met eenvoudige middelen weer een toekomst geeft.” ❚

Het in 1978 oorspronkelijk als eenmanszaak opgerichte D.A. Vermaas kent haar oorsprong in Mijnsheerenland, met toentertijd klanten uit veelal De Hoeksche Waard. Inmiddels runnen vader en zoon Dick- en Nick Vermaas een onderneming, die zich voornamelijk richt op restauraties, renovaties en verbouwingen in heel Nederland. Voor die specialiteit is ervaren personeel goud waard, aldus Nick Vermaas. “Wij doen dit werk, omdat we van ons vak houden. Liever lossen we moeilijke problemen op, dan rechttoe-rechtaan te moeten stampen in bijvoorbeeld appartementencomplexen. Onze ervaren monteurs kunnen in renovaties hun creativiteit kwijt, die in nieuwbouw vaak niet nodig is. Van dat soort werk houden we.”

Bouwinfo OPDRACHTGEVER ONTWERP UITVOERING INSTALLATIES BOUWKOSTEN BOUWPERIODE

Gemeente Dordrecht Ingenieursburo Drechtsteden, Dordrecht Gebrs. Hooghwerff bv, Strijen Martinu, Ridderkerk (E); Heating Services, Oudewater (CV/MV) € 1.250.000 januari - september 2012

59 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 59

07-12-12 09:14

Een dijk van een trap komt van Dijkhof! Wij zijn een jong bedrijf met een lange traditie en gespecialiseerd in het vervaardigen van metalen (staal, rvs en aluminium) trappen, treden en hekwerken, eventueel afgewerkt met glas, hout of natuursteen. Seriematig en uniek maatwerk gecombineerd met innovatie in de trappenwereld vormen onze belangrijkste pijlers. Een stijlvolle trap in een school, bedrijfshal of winkelcentrum, een fraaie balustrade met hekwerk bij een wooncomplex - ze imponeren, verwelkomen en nodigen bezoekers en bewoners uit om binnen te komen. Wij ontwerpen, produceren en installeren deze staaltjes van functioneel en fraai design voor elk project. Van huis tot hotel en van school tot schip. Bovendien zit innovatie in onze genen. Zo bedachten wij de praktische antislipperfotreden: weer of geen weer, uitglijders voorkomt u hiermee gegarandeerd. Dankzij ons moderne machinepark en de complete fabricage in eigen beheer ontvangt u alles bovendien snel; van losse trede tot complete trap.

Industriestraat 15 7622 AV Borne T : 074 - 265 77 77 F : 074 - 266 12 13 E : info@dijkhof.com I : www.dijkhof.com

20120100_Onderwijs_02_def.indd 60

07-12-12 09:14

ASSENDELFT | Octant School

UITBREIDEN Tekst | Sjoerd Meuleman Beeld | Koos de Boer

IN RECORDTIJD

In opdracht van de gemeente Zaanstad realiseerde Hodes Bouwsystemen uit Enschede een uitbreiding voor de Octant basisschool in Assendelft, in een voor aannemersbegrippen onwaarschijnlijke bouwtijd van ruim drie maanden. “Waar wij tijd in winnen zijn Co-makers, goed plannen en een gedegen voorbereiding. ➤

61 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 61

07-12-12 09:14

U Specialist voor zowel: Bitume, kunststof en EPDM

Smit Interieurafbouw B.V.

Levering en montage van - systeemplafonds scheidingswanden verlichting -

RoofCon Dakwerken Waar kwaliteit, betrouwbaarheid en een professionele aanpak voorop staat!

Marssteden 86 7545 TD Enschede, m: info@roofcon.nl, t: 053 - 2307460

F. Smit - De Zegge 4 - 8064 HV Zwartsluis Tel. 038-3866989 - Mobiel 06-53960162 - Fax 038-3865290

Email: info@smitinterieurafbouw.nl

12790249_smit.indd 1

20120100_Onderwijs_02_def.indd 62

04-12-12 16:46

07-12-12 09:14

ASSENDELFT | Octant School

Projectinfo SUCCESVOLLE SAMENWERKING De Octantschool is een project waarin Smit Interieur afbouw BV een gevarieerd aanbod plafonds heeft aangebracht. De gymzaal kreeg een balvast plafond, de natte ruimten gipsvinyl, de lokalen en gangen werden voorzien van een hardmineraalplaat en een stuk buitenplafond kreeg houtwolmagnesietplaten. Smit is gespecialiseerd in het leveren en vakkundig monteren van systeemplafonds en scheidingswanden. Het bedrijf werkt al vele jaren prettig samen met Hodes Bouwsystemen bv uit Enschede en zij hebben samen al meerdere onderwijsprojecten gerealiseerd, zoals de rechtenfaculteit van het VU te Amsterdam en een school voor voortgezet onderwijs havo/vwo op Bonaire. Smit staat voor een goede prijs-/kwaliteitverhouding, hoge afwerkingsgraad, flexibiliteit en betrouwbaarheid. Zij is lid van de NOA en mag het keurmerk voeren van de Stichting Afbouwkeur.

Hodes is een systeembouwer, met - anders dan veel concurrenten - gemaatvoerde oplossingen. Het richt zich voornamelijk op de semipermanente markt en toont hiermee raakvlakken met de traditionele aannemerij. Zo legt Hodes zich niet vast aan standaard stramienen, waardoor gebouwen - gelijk aan gewone bouwbedrijven - gemaakt kunnen worden, zoals klanten die wensen. Verschillen zijn er ook, vooral wat betreft snelheid van werken. Terwijl een gemiddeld bouwbedrijf al snel een maand of negen zou uittrekken voor de Assendelftse Octant, bouwde Hodes de school in krap dertien weken tijd. Projectleider John van het Hul noemt Hodes’ voorttrekkersrol als ketenforma-

'VOORDAT ER OOK MAAR EEN SPADE IN DE GROND VERDWIJNT, IS HET GEBOUW TOT OP DE LAATSTE PLINT UITGEDACHT. ZO NIET, STARTEN WE LATER' teur in dit verband doorslaggevend. “Bouwbedrijven hebben tegenwoordig de mond vol van ketenvorming, maar Hodes werkte al zo, toen het begrip nog moest worden uitgevonden. Wij zweren al decennia bij vaste mensen op het werk, omdat er dan een band ontstaat, die je met losse contacten nooit zult krijgen. En dat zie je in de bouwsnelheid terug.”

EVALUEREN

FLEXIBEL OP PLATTE DAKEN Roofcon Dakwerken uit Enschede installeerde voor de Octant school een gebitumineerde zwarte dakbedekking, uitgevoerd in gemineraliseerde SBS. In recordtijd, want binnen vier dagen was het dak waterdicht. Roofcon is een nog jong bedrijf, in februari 2011 gestart. Niettemin beschikt het personeelsbestand van zeven werknemers over ruime ervaring. Meewerkend uitvoerder Harry Tuin werkte meer dan dertig jaar met geplakte bitumen, voordat hij het bedrijf van zoon en directeur Nick Tuin kwam versterken. Daarnaast heeft Roofcon een EPDM- en kunststofspecialist in huis, eveneens gezegend met ruim een kwart eeuw ervaring. Die bundeling van disciplines maakt het bedrijf geschikt voor vrijwel elke platdak klus. Tuin: “Wij zijn een nog jong bedrijf, dat barst van de ambitie. Toen Roofcon startte, wist ik dat er kansen lagen. Maar dat het zo goed zou gaan, had ik niet durven dromen.” Beloven De kracht van Roofcon, volgens Tuin, is flexibiliteit. Het bedrijf is niet te beroerd om tot ver buiten de regio te werken - in dit geval de Zaanstreek dus - en kijkt daarbij niet op een uurtje meer of minder. Zo moest de Octant School in recordtijd dicht, reden om vijf man in te zetten, voor vier achtereenvolgende dagen van zeven tot zeven. In die korte tijd werden achtereenvolgens dampremmers, isolatie en dakbedekking aangebracht. Ook werden pluvias en randdetails ingeplakt. Tuin: “Inhoudelijk was het werk tamelijk standaard, het was de korte tijd, die het spannend maakte. Maar als ik vier dagen beloof, dan worden het er ook vier.”

Een ander punt dat snelheid bevordert, is punctuele administratie. Weekproductie wordt als bijna heilig beschouwd, reden waarom wekelijks een evaluatie op de agenda staat, over hoe de planning ervoor staat. Dreigt een achterstand, dan worden direct extra mensen ingezet om die in te lopen. Niet meer dan logisch, volgens Van het Hul, omdat van systeembouwers snelheid wordt verwacht. “Als er met vorst een keer niet gewerkt kan worden, zorgen we hoe dan ook dat de achterstand wordt ingelopen. Opdrachtgevers kiezen voor systeembouwers, omdat ze snelle resultaten beogen. Dan moet je die ambitie ook kunnen waarmaken.” Van wezenlijk belang daarbij noemt hij een tot in de puntjes voorbereide planning. Vrijwel elk detail staat voorafgaand aan de bouw op papier. “Voordat er ook maar een spade in de grond verdwijnt, is het gebouw tot op de laatste plint uitgedacht. Zo niet, starten we later.” ➤

63 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 63

07-12-12 09:14

ASSENDELFT | Octant School

Projectinfo HOOGWAARDIGE GIETDEKVLOEREN Indri Anhydrietvloeren bv is in een vroeg stadium uitgenodigd door Hodes Bouwsystemen uit Enschede om mee te denken over het meest geschikte dekvloersysteem. De uitgangspunten waren dat de opbouw van de vloer totaal 90 millimeter zou zijn; dit was onderverdeeld in 20 millimeter isolatie en 70 millimeter dekvloer. Door de korte bouwtijd stelde Indri Anhydrietvloeren voor dit om te zetten naar 30 millimeter isolatie en 60 millimeter alpha half hydraat gietdekvloer. De dikte van de isolatie bespaarde twee weken droogtijd, wat op dit project van belang zou zijn.

VERANTWOORDELIJKHEDEN De school werd op basis van design en construct aanbesteed. Dat behelst een van uittekenwerk tot oplevering verzorgd bouwplan, met als leidraad slechts een summier opgesteld programma van eisen. Van het Hul toont zich voorstander van de contractvorm, omdat ‘design & construct verantwoordelijkheden legt waar die horen, namelijk bij de bouwer’. In het geval van de Octant school ging het om een uitbreiding voor het hoofdgebouw. Hodes realiseerde op een prefab fundering een staalconstructie met kanaalplaatvloeren, waarvan de gevels werden dichtgezet met houtskeletbouwelementen, grotendeels afgewerkt met bloksgewijze, in verschillende

Er is gekozen voor een gietdekvloer met als bindmiddel een alpha vanwege de vroege sterkte in de mortel. Een ander voordeel is dat met deze gietdekvloer de vloerverwarming na één week kan gaan draaien. Dit bevordert de droogtijd. Indri Anhydrietvloeren uit Alkmaar is een volle dochteronderneming van Indri, die reeds sinds 1928 actief is op het gebied van dekvloeren en afwerkingen. Sinds 2007 is de afdeling anhydriet actief op de markt met een mixmobiel om op grote en kleine bouwwerken een kwalitatief hoogwaardige gietdekvloer aan te brengen. In veel gevallen is het bindmiddel een calciumsulfaat. Het bindmiddel waar mee gewerkt wordt, is op basis van natuur- en alphagips. Voordelen hiervan zijn vroege sterkte, geen huidvorming en het is Arbo technisch verantwoord.

D&D Brandwerende Applicaties is een bedrijf dat zich gespecialiseerd heeft in het adviseren en aanbrengen van brandwering bij sparingen en doorvoeringen, en in het brandveilig Compartimenteren van gebouwen, ter vertraging van branddoorslag en brandoverslag. (W.B.D.B.O)

D&D Brandwerende applicaties Spaanse matplein 5 5237RG 's-Hertogenbosch Tel: 06-38750930 Tel: 06-27286492 www.dnd-applicaties.nl E-mail: info@dnd-applicaties.nl ‘Brandpreventie op maat’ 64 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 64

07-12-12 09:14

ASSENDELFT | Octant School

Zaanse tinten aangebrachte kunststof beplating. Ter plaatse van de gymzaal en entrees koos de architect voor het gemodificeerde Modiwood – ‘doodgemaakte’ houten planken, zodat alle werking eruit is verdwenen. Binnen ogen de verschillende ruimten voor semipermanente begrippen bovenmodaal. Sparingen in binnenwanden zijn gevuld met meranti kozij-

'ALS ALLES GOED IS VOORBEREID, WORDT HET EEN KWESTIE VAN STAPELEN. DAT LUKT DAN OOK IN DERTIEN WEKEN' nen en stootvaste HPL binnendeuren. Alle vloeren kregen linoleum en de plafonds werden afgewerkt met systeemplafonds, waaronder balvaste uitvoeringen in het speellokaal en de sportzaal. Voor Van het Hul was het een werk dat liep, zoals het moest lopen. “Als alles goed is voorbereid, wordt het een kwestie van stapelen. Dat lukt dan ook in dertien weken.” ❚

Projectinfo VAN ALLE MARKTEN THUIS Voor schildersbedrijf Boomkamp uit Borne was de Octant school een veelzijdige klus, omdat hier ‘alle disciplines samenkwamen’. “Er zijn niet zoveel schilders die worden uitgenodigd om én te schilderen én te beglazen én vloeren te gieten.” Boomkamp is een schildersbedrijf, dat zich met recht all round mag noemen. Dat blijkt wel uit de Octant School, waar het bedrijf naast het courante schilderwerk tevens de (brandwerende) beglazing en kunststof gietvloeren met holplinten voor haar rekening nam. Die veelzijdigheid is ook hun kracht, volgens directeur Frank Boomkamp. “Voor schilderbegrippen zijn wij met vijftien werknemers een meer dan gemiddelde speler. Wij hebben op elk terrein specialisten in huis, zodat schilderwerk, beglazingen en vloerafwerkingen kunnen worden ondergebracht bij een en dezelfde partij. En hoe minder partijen op een werk, hoe groter de slagkracht.” Gelijk aan bijvoorbeeld de dakdekker en brandwerende appliquateur behoort Boomkamp tot de vaste keten van hoofdaannemer Hodes Systeembouw uit Enschede. Daarnaast pakt het schildersbedrijf opdrachten aan, variërend van bedrijfshallen tot restauraties en van woonwijken tot vrijstaande luxueuze villa’s. Een bedrijf aldus, van alle markten thuis. Boomkamp: “Wij houden niet van nee verkopen. In principe pakken we alles aan.”

VEILIG, SNEL EN DOORTASTEND D&D brandwerende applicaties is een nog jong bedrijf, dat werkelijk brandt van de geldingsdrang. “Wij willen harder lopen dan onze concurrenten.”

Bouwinfo OPDRACHTGEVER ONTWERP ADVIES UITVOERING INSTALLATIES BOUWKOSTEN BOUWPERIODE

Gemeente Zaanstad Hurenkamp Architecten & Adviseurs, Velp VDH Managers, Hoevelaken Hodes Bouwsystemen, Enschede Reith Elektrotechniek, Neede; TGO Technische Installaties, Hengelo ca. € 2.300.000 mei t/m augustus 2012

Voor een brandveilige Octant School voorzag D&D alle brandscheidende doorvoeren van brandwerende middelen. En ondanks dat het bedrijf van Danny van Drunen en Dennis Beset nog maar vier jaar bestaat, beschikken beide heren over meer dan tien jaar ervaring in de brandweringsbranche. En de zaken lopen goed, zo blijkt uit de woorden van Beset. “Anderen mogen dan lijden onder de crisis, daar hebben wij geen last van. Onze agenda zit al een tijdje lang barstensvol met klussen door het hele land. Waarschijnlijk is het toch zo dat wij als aanstormend bedrijf harder willen lopen dan veel anderen.” Dat D&D in opdracht van hoofdaannemer Hodes appliqueerde, is geen toeval. De systeembouwer uit Enschede werkt bij voorkeur met vaste partners, waaronder D&D. Het bedrijf uit ’s-Hertogenbosch doet daarnaast ook veel grotere werken, zoals ziekenhuizen, zorginstellingen en andere grootschalige utiliteit. In het geval van de Octant bestond de opdracht uit zowel 30- als 60-minuten brandscheidingen, uitgevoerd met achtereenvolgens harde steenwol, kit en brandwerende coating. Maar hoe, wat of waar is de twee eigenlijk om het even. Beset: “Wij pakken alles aan. Vandaag bellen is morgen langskomen.”

65 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 65

07-12-12 09:14

CASTRICUM | Paulusschool

Tekst | Sjoerd Meuleman Beeld | Tervoort Egmond

Paulusschool Castricum vlot omhoog

Steeds vaker geschieden overheidsprojecten middels design & construct contracten. Een voorbeeld hiervan is de nieuwe Paulusschool in Castricum. Het Egmondse bouwbedrijf Tervoort Egmond realiseerde de school in één gang met vijftien appartementen, waarvan die laatste in eigen beheer. Aanbestedingen op basis van design & construct groeien gestaag. Ontwerp en uitvoering krijgen hand in hand gestalte, met als gevolg een beter en ook sneller uitgevoerd project. Ook voor Cor Tervoort gz, projectleider van het uitvoerende bouwbedrijf Tervoort Egmond, is het een manier van werken, die bevalt. “Het grote voordeel is dat voorafgaand aan de bouw alle rottigheid er al is uitgekristalliseerd. Samen met de architect maak je een ontwerp, waarbij elk bouwdeel de revue passeert. Eigenlijk heb je het gebouw denkbeeldig dus al een keer gemaakt.” Nu de school er staat, bevestigt die zijn gelijk. Binnen een korte bouwtijd trok de aannemer het gebouw omhoog, met sinds de ingebruikname tevreden gezichten van verhuisde schooljeugd en leerkrachten, schoolbestuur Stichting Tabijn en de nieuwe bewoners van de appartementen. Die laatstgenoemde bouwde Tervoort in opdracht van

Exploitatiemaatschappij Egmond (EME), een verbond van bouwbedrijf Van der Gragt uit Assendelft en Tervoort zelf. Inmiddels zijn er van de woningen een kleine tien verkocht.

RISICO Het EME verkreeg de opdracht na een prijsvraag, uitgeschreven door de gemeente Castricum en het schoolbestuur. De vraagstelling omvatte een ontwerp en uitvoeringsplan voor een basisschool met vijftien appartementen, passend binnen budget, bestemmingsplan en programma van eisen. De school zou in opdracht geschieden, voor de appartementen erboven diende de inschrijver zelf te investeren. Tervoort: “Idealiter start je met bouwen zodra de woningen allemaal, of in elk geval grotendeels zijn verkocht. Maar die

66 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 66

07-12-12 09:14

CASTRICUM | Paulusschool

'IDEALITER START JE MET BOUWEN ZODRA DE WONINGEN ALLEMAAL, OF IN ELK GEVAL GROTENDEELS ZIJN VERKOCHT. MAAR DIE TIJD IS GESCHIEDENIS, BOVENDIEN MOEST DE SCHOOL HOE DAN OOK IN GEBRUIK NA DE ZOMERVAKANTIE' tijd is geschiedenis, bovendien moest de school hoe dan ook in gebruik na de zomervakantie. Dan blijft het in zekere zin een risico om te starten, maar gelukkig loopt de verkoop voorspoedig.” Die appartementen zijn gesitueerd op de eerste en tweede laag. Zeven daarvan bevinden zich boven de school. Op details na zijn de appartementen identiek aan elkaar.

BREEAM Het gebouw zit duurzaam in elkaar. De gevels behalen hoge isolatiewaarden en ook de beglazing is bovenmodaal qua bouwbesluit. Ook is er een warmtekoude opslag geïnstalleerd. Daarmee scoort het gebouw hoog op de breeam duurzaamheidladder, tot een niveau van ‘very good’. Voor Tervoort was het ➤

Projectinfo VENTILATIESPECIALIST OP MAAT Voor een stil te ventileren Paulusschool leverde Alusta uit Etten-Leur meer dan tachtig suskasten, te monteren in de geluidbelaste gevels. Niet toevallig, want het bedrijf is gespecialiseerd in suskasten. Natuurlijke ventilatie van gebouwen kan geschieden op verschillende manieren, waaronder met in gevels geplaatste suskasten. De toegevoegde waarde boven standaard ventilatieroosters is bekend: suskasten beschikken over sterk geluidwerende capaciteiten, wat het product bij uitstek geschikt maakt voor onderwijsinstellingen, zoals in dit geval de Paulusschool in Castricum. Dat de school nu juist bij Alusta terechtkwam, is niet toevallig, aangezien het Brabantse bedrijf als een specialist geldt op het terrein van suskasten. Zo wordt gewerkt vanuit een eigen productieomgeving, waardoor de onderneming onafhankelijk is van leveringen van derden. Ook beschikt Alusta over een eigen ontwikkeltak, met als pluspunt gemaatvoerde oplossingen, precies zoals de klant die wenst. Volgens verkoopleider René Cas is het die flexibiliteit, die Alusta onderscheidt van de concurrentie. “Omdat wij zelf ontwikkelen en produceren, is voor vrijwel elke situatie een oplossing voorhanden. Bij lastig te realiseren renovaties bijvoorbeeld, waar bestaande maten nu eenmaal een gegeven zijn. Wij maken zowel ventilatieroosters als suskasten op maat, zonder ingrijpende aanpassingen aan kozijnen of andersoortig hak- en breekwerk. Dat onderscheidt ons wezenlijk van anderen.”

67 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 67

07-12-12 09:14

BOKERO STUURDRAAGSYSTEEM

bouwen op mensen

DĂŠ oplossing voor uw fietsenstalling problemen.

Tervoort Egmond ontwikkelt, bouwt en renoveert met een team van betrokken medewerkers. Wij bouwen voor mensen, met mensen en door mensen. Kortom: bouwen op mensen!

Universele fietsenstalling. geschikt voor alle gangbare fietsmodellen. Uitermate geschikt voor fiets met rek en eventueel krat voorop. Perfect voor uitbereiding van stallingen. Aan te passen op de meeste bestaande stuurdraagsystemen.

Klijbroek O&O, Tambach BV, telefoon 072 - 5099490 info@tambach.nl

WWW.BOKERO.NL

20120100_Onderwijs_02_def.indd 68

www.tervoort.nl Mosselaan 124 | Egmond aan den Hoef | T 072 - 506 96 50 | E info@tervoort.nl

07-12-12 09:14

CASTRICUM | Paulusschool

de eerste keer dat hij volgens de normen van breeam bouwde. “Zoiets is altijd wennen. We moesten punten bijhouden, waarbij je normaal gesproken niet direct stilstaat.” Hij doelt op onder meer de nauwgezette registratie van transportbewegingen, die als doel had CO2-uitstoot van en naar de bouwplaats terug te dringen. Ook zijn er tijdklokken op bouwverlichting en bewegingssensoren in keten geplaatst, dit om stroomverbruik te verminderen.

TRIBUNE Het bouwen zelf verliep vlot, aldus Tervoort. Zijn team koos voor een casco van in het werk gestorte kolommen en wanden, met daarbovenop breedplaatvloeren. De gevels bestaan uit metselwerk met houten kozijnen, waarvan die laatste zijn voorzien van opvallend wit kaderwerk. Speels aan het gebouw is vooral de haaks gelegen in een ronde vorm ontworpen aanbouw. Eenmaal binnen overheersen heldere kleuren, met als resultaat een vrolijke ongedwongen sfeer. Als blikvanger geldt de grote tribune, gesitueerd direct na binnenkomst. Tervoort: “Die tribune is een groot succes. Tijdens de opening was die overladen met schoolkinderen en ouders. Iedereen vond hem prachtig.” ❚

BouwInfo OPDRACHTGEVER OPDRACHTGEVER APPARTEMENTEN ONTWERP ADVIES

Stichting Tabijn, gemeente Castricum

Exploitatiemaatschappij Egmond (EME) BBHD Architecten, Schagen Regent Vastgoedmanagement & Advies, Haarlem UITVOERING Tervoort, Egmond INSTALLATIES Klaver Giant, Obdam STAALCONSTRUCTIE Tambach Staalconstructies NATUURLIJKE VENTILATIE Alusta BOUWKOSTEN €3.900.000 BOUWPERIODE september 2011-juni 2012

Projectinfo SAMENWERKING BASIS VOOR SUCCES Het casco van de Paulusschool in Castricum bestaat hoofdzakelijk uit beton, op cruciale plekken ondersteund door staalwerk. Dat vereiste een goede afstemming tussen constructiebedrijf Tambach en bouwkundig hoofdaannemer Tervoort. Met een combinatie van beton en aanvullend staalwerk kent De Paulusschool een constructie, gelijk aan veel andere kleinschalige utiliteit. Dus een draagconstructie van in het werk gestorte wanden, kolommen en vloeren, met op kwetsbare locaties aanvullingen van staal. Constructiebedrijf Tambach uit Egmond-Binnen leverde en monteerde al het daarvoor benodigde staalwerk. Juist de kleinschaligheid van het gebouw maakte een goede afstemming tussen partijen noodzakelijk, zegt directeur Ron Tambach. “Zo’n werk als dit verloopt heel anders dan bijvoorbeeld hallenbouw. Dan maak je grote klappen, loop je voor de ander uit. Het gros bestond hier uit kleine deelleveringen, waardoor we telkens bouwenderwijs moesten inspringen. Een goede communicatie met de aannemer is dan essentieel.” Korte lijnen De productie van hun liggers, kolommen en overig staalwerk geschiedt in de goed geoutilleerde werkplaats in Egmond-Binnen. Het sinds 1946 bestaande constructiebedrijf beschikt hier over een eigen ontwerpen tekenafdeling, waar staalproducten waar mogelijk op maat tot stand komen. De onderneming kent een platte bedrijfsstructuur, met als gevolg korte lijnen tussen klant en uitvoerende. Zodoende werken opdrachtgevers (maar ook aannemers, architecten et cetera) met vaste aanspreekpunten, waardoor eventuele miscommunicatie tot een minimum kan worden beperkt. Tambach richt zich vooral op de levering en productie van maatwerk, met als achterliggende gedachte dat elke constructieve uitdaging maakbaar is. “Wij combineren onze technische expertise met samenwerking met anderen. Alleen met een goede verstandhouding kom je tot echt geslaagde projecten.” zie voor meer informatie www.tambach.nl

69 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 69

07-12-12 09:14

BOXMEER | Praktijkschool PrO

Tekst | Nicole Kirkels Beeld | Vastbouw

Resultaatgericht bouwen en onderhouden Voor jongeren aan de praktijkschool PrO Boxmeer werd het afgelopen anderhalf jaar een mooi, modern en praktijkgericht gebouw gerealiseerd. Het gebouw telt 2000 vierkante meter en geeft ruimte aan zo’n 140 leerlingen met leerproblemen. Het ontwerp van de school is bijzonder te noemen, omdat deze ondergeschikt is gehouden aan de functionaliteit. Leerlingen en personeel hebben een bruikbaar gebouw gekregen en ze zijn er dan ook zeer tevreden mee. Aan de bouw ging een heel proces vooraf. Remond Molenkamp, vestigingsmanager van bouwbedrijf Vastbouw, vertelt over de unieke manier van (samen) werken. “De opdrachtgever, Stichting PrO, wilde graag een nieuwe school in Boxmeer, maar wist niet hóe ze wilden bouwen. Wat zij wel belangrijk vonden, waren de gewenste functionaliteiten, zoals een constante binnentemperatuur en een bepaalde luchtkwaliteit. Zij hebben TNO in de arm genomen en een selectie gemaakt van bedrijven die deze functionaliteiten konden waarborgen in ontwerp en realisatie van het gebouw.” Vastbouw maakte deel uit van een consortium van bedrijven. Deze werden allen door de opdrachtgever gekozen. “Dit was wel even spannend,” vertelt Molenkamp. “Wij kenden de andere bedrijven niet, en het was afwachten hoe de samenwerking ging verlopen. Gelukkig pakte dit goed uit en samen hebben we een fantastisch mooi gebouw neergezet.”

ONDERHOUDSCONTRACT Vanaf het begin werden installateur Van Delft Groep, VDLP- architecten, Vastbouw en vastgoedonderhoudsbedrijf Jacobs Beheersbaar Onderhoud betrokken bij de bouw. Architect Marc van der Linden: “Het voordeel van het werken met een consortium is dat de verschillende disciplines niet ieder voor zich een zo gunstig mogelijk resultaat proberen te halen. Doordat vanaf de start alle disciplines binnen het consortium de kaarten zichtbaar op tafel leggen, kan een maximaal aantal slagen worden binnengehaald. Zo krijg je naast een beter product ook een beter ontwerpen bouwproces met korte lijnen en snelle besluitvorming.” Zo kon in het ontwerp bijvoorbeeld meteen rekening worden gehouden met alle installaties. De constructie van het gebouw is zo gekozen dat bij veranderende visie op onderwijs de ruimten opnieuw kunnen worden gevormd naar

70 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 70

07-12-12 09:14

BOXMEER | Praktijkschool PrO

is goed gekeken naar de materialen: op de vloer liggen linoleum en tegels, in de technische praktijkruimten betonvloeren. De meeste wanden zijn afgewerkt met afwasbaar behang en in de natte ruimten met tegels. Ook qua isolatie was de school een uitdaging: niet alleen voor geluiden van buitenaf –er loopt een spoorlijn aan de voorkant van het gebouw-, maar ook voor geluiden van andere lokalen. Het is immers een praktijkschool, waar leerlingen actief bezig zijn. Op de benedenverdieping zijn daarom alle praktijklokalen bij elkaar gerealiseerd en op de tweede verdieping de theorielokalen en kantoren. De centrale hal vormt het hart van de school: het is ruim, licht en de grote trap kan gebruikt worden als tribune bij voorstellingen of bijeenkomsten. Kortom, een mooi, functioneel gebouw voor bijzondere leerlingen. ❚ de dan geldende wensen en eisen. Ook werd goed gekeken naar de materialen: deze zijn zo onderhoudsvrij en -vriendelijk mogelijk gehouden. Van der Linden: “Niet alleen het consortium is uniek geweest aan deze bouw, ook het aangaan van een onderhoudscontract van maar liefst veertig jaar is bijzonder te noemen. Na oplevering heeft de facilitair manager van de school te maken met één aanspreekpunt en niet zoals gebruikelijk met vele bouwpartners die allemaal werken met eigen contracten en garantiecertificaten.”

BouwInfo OPDRACHTGEVER ONTWERP EN UITVOERING

FUNCTIONEEL ONTWERP Het consortium koos uiteindelijk voor een gevel, bestaande uit metselwerk en aluminium kozijnen. Deze zijn duurder in aanschaf, maar zijn in onderhoud een stuk voordeliger dan bijvoorbeeld houtwerk. Ook in het interieur

GRONDWERK BOUWKOSTEN BOUWPERIODE

Stichting Praktijkonderwijs regio Nijmegen consortium bestaande uit: VDLP- architecten, Eindhoven; Vastbouw, Arnhem; Jacobs Beheersbaar Onderhoud, Elst; Van Delft Groep, Nieuwkuijk Grondverzet bedrijf Oostervelde € 3.350.000 augustus 2011- augustus 2012

Grondverzetbedrijf Oosterveld B.V. is een professioneel bedrijf dat al lange tijd actief is in het grondverzet en sloopwerk. Grondverzetbedrijf Oosterveld B.V. is gevestigd in Bornerbroek (vlak bij Almelo) in Overijssel. Grondverzetbedrijf Oosterveld B.V. is als bedrijf VCA en ISO14001 gecertificeerd. Door een platte organisatie kan op veranderingen in het werkproces snel, effectief en efficiënt worden ingespeeld.

Grondverzetbedrijf Oosterveld B.V. Breesegge 3 7627 LA Bornerbroek T +31 (0) 74 - 384 16 11 F +31 (0) 74 - 384 11 62 E info@grondverzet-oosterveld.nl W www.grondverzet-oosterveld.nl

71 | 12790245_oosterveld.indd 1 20120100_Onderwijs_02_def.indd 71

27-11-12 15:04 07-12-12 09:14

PRIMAIR ONDERWIJS

Brede school Elzenhagen, Amsterdam

VOORTGEZET ONDERWIJS

Het Rhedens, Rozendaal

HOGER ONDERWIJS

Avans Hogeschool, Breda

St. Ignatiusstraat 255 4817 KK Breda Postbus 7301 4800 GH Breda info@rienksarchitecten.nl www.rienksarchitecten.nl

rienks advertentie onderwijs en bouwen_V2.indd 1 20120100_Onderwijs_02_def.indd 72

07-11-12 11:14 07-12-12 09:15

-12 11:14

VELP en ROZENDAAL | Het Rhedens Lyceum

Tekst | Nicole Kirkels Beeld | Rienks Architecten

Tweede leven voor markant gebouw Gelegen in het groen, met uitzicht over oude bossages en de dorpen Velp en Rozendaal, onderging Het Rhedens Lyceum de afgelopen tijd een vernieuwbouw. Niet alleen de ligging van de school is uniek te noemen, ook de hele renovatie en nieuwbouw was bijzonder: de school bleef gedurende de hele bouwperiode in gebruik. “Dit was nog een hele uitdaging voor de aannemer,” vertelt Ernest Pieters van Rienks Architecten. “WBC besloot gefaseerd te bouwen, zodat leerlingen en personeel zo min mogelijk last hadden van de bouw. Uiteraard was afstemming tussen school en bouwers hierin een belangrijk aspect.” De school is een Frisse School, klasse B, geworden. Het is voorzien van luchtventilatie, warmteterugwinning en de verlichting werkt op detectie. De bestaande bebouwing werd aangepast aan de eisen van deze tijd. Zo kregen de paviljoens een thermische schil als isolatie, werden ramen vervangen door dubbelglas en kreeg het dak mos-vegetatie. Dit laatste werkt overigens tweeledig: het zorgt voor goede isolatie, maar tegelijkertijd gaat het gebouw op in de omgeving.

OPGAAN IN NATUUR “Bij het ontwerp hebben we rekening gehouden met het oude gebouw en het groen rondom de school. Het hele complex is een harmonieus geheel geworden en het gaat mooi op in de natuur,” aldus Pieters. De nieuwbouw ligt tegen een berghelling aan, wat een hoogteverschil met zich meebrengt van twaalf meter. De school volgt de helling op een elegante manier. Een klein gedeelte van de mediatheek bevindt zich zelfs in de berg. Op deze manier is de school groter geworden, zonder de omgeving te storen. De officiële opening vond plaats op 7 december. ➤

73 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 73

07-12-12 09:15

VELP en ROZENDAAL | Het Rhedens Lyceum

Projectinfo RENOVEREN EN BOUWEN ZONDER OVERLAST Hoofdaannemer van het nieuwbouw- en renovatieproject was WBC Aannemingsbedrijf bv uit Winterswijk. Naast deze hoofdvestiging heeft het bedrijf zelfstandig opererende vestigingen in Oldenzaal, Nijmegen en in het Duitse Recklinghausen. Dankzij haar jarenlange ervaring is het bedrijf thuis in een ruim werkgebied, met als hoofdactiviteiten utiliteitsbouw, woningbouw en renovatie. De renovatiewerkzaamheden van Het Rhedens College betroffen het praktijklokalengebouw van twee verdiepingen, het sportgebouw met kleed- en wasruimten en drie vleugels leslokalen met verbindingsgang. De werkzaamheden werden in vijf verschillende fases uitgevoerd, waardoor slechts een beperkt aantal leslokalen aan de operationele school werden onttrokken. De nieuwbouwactiviteiten zijn afgestemd op het gefaseerd slopen van de bestaande bebouwingen. De verbindingsgang aan de voorzijde is volledig vervangen en uitgebreid met lesruimten en kantoren. Het bestaande, halfverdiepte kopgebouw met aula en nevenruimten op de begane grond is in gelijkwaardig bouwvolume vervangen. Op het begane grondniveau bevinden zich de muziekruimte, mediatheek, technieken sanitaire voorzieningen. De verdieping wordt beheerst door de aula met tribune, podium en diverse nevenruimten zoals personeelsverblijf en keuken. Voor het gehele werk geldt dat de installatietechnische voorzieningen een prominente rol hebben gespeeld in het uitvoeringsproces. Het operationeel houden van installatievoorzieningen, waaronder de ICT in combinatie met het verplaatsen van de techniekruimten, is mede dankzij de coĂśperatieve samenwerking met de gebruiker zeer goed verlopen.

BouwInfo OPDRACHTGEVER ONTWERP CONSTRUCTEUR UITVOERING INSTALLATIES BOUWKOSTEN BOUWPERIODE

Het Rhedens Lyceum Rienks Architecten bv, Breda ABT consult, Arnhem WBC Aannemingsbedrijf bv, Winterswijk Van Dorp Installaties, Zevenaar (W), Imtech Building Services, Amersfoort (E) â&#x201A;Ź3.410.000,januari 2011- juni 2012

74 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 74

07-12-12 09:15

ADVERTORIAL

Tekst | Sjoerd Meuleman

Bokero oplossing voor fietsenkluwen Niet zelden ontaarden fietsenrekken op schoolpleinen in ondoordringbare kluwen van in elkaar vervlochten staal. Om hiervan af te zijn, ontwikkelde het Egmondse constructiebedrijf Tambach de Bokero, een ophangsysteem voor bestaande fietsenrekken. Zelfs modellen met megabrede voorrekken passen er zonder problemen tussen.

Initiator Kees Klijbroek, conciërge op het Castricumse Bonhoeffercollege, was het meer dan beu, de dagelijkse mix van omgevallen en doorelkaar gelegen schoolfietsen. “Fietsen netjes opbergen was altijd al een probleem, maar sinds de intrede van de bagagerekken vrijwel onmogelijk geworden. Die sturen zijn namelijk zo breed, dat ze niet goed meer naast elkaar passen. Vreemd genoeg was er niets op de markt te vinden, dus reden om zelf iets te bedenken.” Directeur Ron Tambach van Tambach Constructies bleek direct enthousiast over het idee. Na wat schetsen ontwikkelde hij de Bokero, een flexibel ophangsysteem toepasbaar voor vrijwel elke fiets. Het resultaat is een sterk en duurzaam vervaardigd product geworden, dat bovendien universeel toepasbaar is.

NETJES Tambach gelooft in het succes van de Bokero. “Een groot voordeel is dat bestaande rekken doorgaans niet behoeven te worden aangepast. Scholen hebben immers weinig armslag, voor dure ingrepen ontbreken gewoon de middelen. De Bokero past op vrijwel elk fietsenrek, zonder las- of slijpwerk.”

Wat hem in zijn overtuiging sterkt, zijn veelgehoorde klachten van ouders over hoe fietsen vaak worden opgeborgen. Met logischerwijs schade als gevolg. “Ouders betalen een hoop geld voor een fiets om hun kinderen veilig naar school te kunnen laten gaan. Het minste dat ze mogen verwachten, is dat hun dure fiets netjes kan worden gestald.”

VERSCHIL Met de Bokero mikt Tambach op zowel de zakelijke- als particuliere markt. Het product wordt vervaardigd in de eigen werkplaats in Egmond-Binnen. Er zijn vier varianten verkrijgbaar, die alle in hoogte verstelbaar zijn. Bovendien is het als systeem eindeloos te koppelen. Sinds de introductie ervan, nu een half jaar terug, zijn er inmiddels vijfhonderd verkocht. Vanzelfsprekend kwam daarvan een groot deel terecht op het schoolplein van het Bonhoeffercollege. En tot tevredenheid, zo blijkt. Toezichthouder Klijbroek: “Het is echt een groot verschil. Eindelijk staan die fietsen naast elkaar, in plaats van door elkaar. Ik hoor alleen maar positieve reacties.” Voor meer informatie: www.bokero.nl ❚

75 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 75

07-12-12 09:15

Journaal CURSUS WERKEN AAN FRISSE SCHOLEN VOOR ARCHITECTEN EN AANNEMERS Hoe creëer je als aannemer of architect een frisse school, rekening houdend met alle eisen en wensen, en met het beschikbare budget? Het antwoord op deze vragen komt uitgebreid aan bod tijdens de cursus Werken aan Frisse Scholen, die wordt georganiseerd door kennisplatform voor de bouw SBR op 22 januari 2013 in het kantoor van SBR in het Groothandelsgebouw te Rotterdam. De cursus geeft achtergrondinformatie over het binnenmilieu in scholen, maar vooral ook handvatten om zelf aan de slag te gaan aan de hand van Het Programma van Eisen Frisse Scholen van Agentschap NL. Inhoud cursus Natuurlijk willen bouwprofessionals een bijdrage leveren aan een gezonde en comfortabele werken leeromgeving voor de leerlingen en leerkrachten. Maar met welke concrete zaken moeten zij rekening houden? En hoe voorkom je dat ambities niet waargemaakt kunnen worden? Bij het behandelen van de praktijkvoorbeelden komt zowel nieuwbouw als renovatie aan bod. Hierbij gaat docent ir. Froukje van Dijken, scholenspecialist van BBA Binnenmilieu, in op verschillende fasen van het bouwproces. De cursus richt zich in beginsel op architecten en aannemers, maar is interessant voor iedereen die betrokken is bij de realisatie of renovatie van gezonde, comfortabele en leerprestatie bevorderende scholen. Meer over de docent De cursus wordt gegeven door ir. Froukje van Dijken, scholenspecialist van BBA Binnenmilieu. BBA Binnenmilieu is een raadgevend ingenieursbureau met ruime ervaring met het binnenmilieu in onderwijsgebouwen, van basisscholen tot universiteiten. BBA heeft diverse gemeenten en schoolbesturen geadviseerd bij binnenmilieuverbetering in scholen. Daarnaast heeft BBA diverse publicaties over dit onderwerp geschreven. Aanmelden kan via www.sbr.nl.

BAM VERWERFT OPDRACHT FACULTEITSGEBOUW TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN BAM Utiliteitsbouw bv heeft op 2 november opdracht verworven van de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) voor de realisatie van een nieuw gebouw voor de faculteiten Technische Natuurkunde en Electrical Engineering (Project 2). Met het engineer-and-buildcontract is een bedrag gemoeid van circa 40 miljoen euro. Project 2 maakt deel uit van het huisvestingsplan Campus 2020 van de TU/e, dat bestaat uit vier projecten. Campus 2020 is gericht op concentratie

van alle faculteiten en studentenvoorzieningen rond een langgerekte autovrije en groene ‘loper’. Het nieuwe faculteitsgebouw komt op de plaats van het huidige gebouw N-laag. De nieuwbouw is ontworpen door Architectuurstudio Herman Hertzberger te Amsterdam en bevat verdeeld over elf bouwlagen en een kelderverdieping - onder meer kantoren, onderwijslokalen, practicaruimten en laboratoria. Het totaal bruto-vloeroppervlak bedraagt 26.000 vierkante meter. BAM Utiliteitsbouw verwierf de opdracht middels een Europese aanbestedingsprocedure op basis van de economisch meest voordelige inschrijving. Gunningcriteria waren prijs, uitwerking van duurzaamheid, proceskwaliteit en plan van aanpak. BAM Utiliteitsbouw is verantwoordelijk voor optimalisatie van het project en het uitwerken van het definitief ontwerp tot uitvoeringsgereed ontwerp, zowel bouwkundig als installatietechnisch. De werktuigbouwkundige en elektrotechnische installaties worden uitgevoerd door BAM Techniek. De bouwactiviteiten starten begin 2013. Naar verwachting wordt het project eind 2014 voltooid.

GREENWORKS ACADEMY MAAKT DUURZAAM BOUW EENVOUDIGER Een duurzaam bedrijf zorgt ervoor dat het een positieve invloed heeft op de rest van de wereld en de toekomst hiervan, zowel op het gebied van milieu, mens als maatschappij. Raab Karcher heeft daarom het Greenworks label ontwikkeld. Onder dit label biedt Raab Karcher tal van geselecteerde duurzame bouwmaterialen uit het bestaande assortiment aan. Een duidelijk herkenbaar assortiment ‘groene’ producten, die bijdragen aan een duurzaam gebouwde omgeving. Bij de samenstelling van het assortiment Greenworks producten is zorgvuldig gekeken naar de duurzame kenmerken van een product, de koers die de overheid vaart op het gebied van duurzaamheid en naar de milieuprestaties van het product. Van het onttrekken van grondstoffen aan de natuur tot en met de verwerking van afval na de sloop van een gebouw. Om dit concept nog zichtbaarder te maken heeft Raab Karcher op woensdag 7 november de Greenworks Academy geopend. De heer Eric Snijer, CEO van Saint-Gobain Distribution the Netherlands voltrok samen met de heer Hugo von Meijenfeldt, waarnemend directeur-generaal Milieu en Internationaal bij het Ministerie van Infrastructuur en Milieu, de opening. Deze stijlvolle en eigentijdse academy is in samenwerking met de vooraanstaande leveranciers aan de bouw tot stand gekomen en is gevestigd in Breda. De academy kent drie ruimten, waar vanuit duurzaam bouwen op verschillende manier belicht wordt. Dit komt tot uiting met de thema’s Leren, Zien en Doen. Een compleet aanbod dat interessant is voor zowel ZZP’ers, aannemers, architecten als woningcorporaties.

76 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 76

07-12-12 09:15

Journaal DUURZAAM SCHOOLCONCEPT

MEEST FRISSE SCHOOL STAAT IN EDE

Het Innovatie Centrum Duurzaam Bouwen (ICDuBo) lanceert een duurzaam schoolconcept. Het binnenmilieu bij scholen is namelijk nog steeds onder de maat en ook het energieverbruik op scholen kan in de meeste gevallen flink omlaag. Door een integrale aanpak kan geld worden bespaard én de leefomgeving op scholen sterk worden verbeterd.

De Veldhuizerschool in Ede is de meest frisse nieuwbouwschool van Nederland. Dat werd gisteren bekend tijdens het congres ‘7 jaar frisse scholen & andere bouwstenen’, georganiseerd door Agentschap NL en Bouwstenen voor Sociaal. De Veldhuizerschool sleepte de titel in de wacht omdat ze van alle deelnemende nieuwbouwscholen het meest schoon, fris en energiebewust was.

Dit duurzame schoolconcept bestaat uit twee echte klaslokalen die zijn opgebouwd, afgewerkt en ingericht met tal van duurzame oplossingen, specifiek gericht op scholen. Uniek is dat het geen verzameling losse producten betreft, maar een totaalconcept waarin ruim dertig marktpartijen een bijdrage hebben geleverd; bijdragen die aansluiten bij de Frisse Scholen thema’s energie, binnenklimaat en thermisch, akoestisch en visueel comfort en deze op een integrale wijze inzichtelijk maakt.

Op donderdag 29 november is het schoolconcept bij ICDuBo feestelijk geopend door wethouder Johan Grijzen van de gemeente Schiedam. De gemeente Schiedam heeft duurzaamheid en het Cradle to Cradle® principe omarmd. Zo ook het scholenproject Schravenlant, een goed voorbeeld van duurzame scholenbouw.

SNELLER OPFRISSEN Het tempo waarin scholen worden opgefrist, is te laag. Dit valt te lezen in een rapport van Agentschap NL. Uit het rapport, opgesteld door Communication Concert, blijkt dat ‘frisse scholen’ de afgelopen 7 jaar een begrip is geworden. Het onderwerp staat bij veel gemeenten en schoolbesturen op de agenda. We zijn er echter nog lang niet, blijkt uit het rapport. De kwaliteit van het binnenmilieu is nog steeds ‘zeer voor verbetering vatbaar’. Het achterliggende probleem is relatief onbekend bij ouders en personeel (ondanks zorg en informatieplicht van gemeenten en schoolbesturen). Maatregelen zijn niet altijd goed (doordacht) gerealiseerd. Over de kwaliteit of de omvang van de opgave is nauwelijks informatie te vinden. Belangrijke sturingsinformatie ontbreekt. Betrokkenen bij het onderzoek zijn er steeds meer van doordrongen dat het huidige tempo van de aanpak te laag is om de problemen met het binnenklimaat voldoende op te lossen, staat in het rapport. De verwachting is dat asbest zal zorgen voor onrust onder ouders. Dit zal leiden tot een groter bewustzijn van het binnenmilieu. Meer informatie Rapportage Marktinitiatieven Frisse Scholen (Agentschap NL 2012) www.frisse-scholen.nl

De titel is vooral te danken aan het feit dat de Veldhuizerschool passief is gebouwd. Dit houdt in dat de school door de kinderen zelf warm wordt gehouden. Dit concept zorgt voor 80 procent minder energieverbruik. De school heeft geen vloerverwarming, radiatoren of gasaansluiting. Met passieve warmte uit de bodem wordt de school ‘s morgens vroeg op temperatuur gebracht. Daarna leveren de kinderen in het lokaal voldoende warmte om het behaaglijk te houden. ‘s Zomers zorgt het systeem voor koeling. Behalve de titel mocht directeur Geertje van de Put ook een doe-het-zelf-kit in ontvangst nemen. Hiermee kunnen de kinderen op school zelf meten hoe het zit met het energieverbruik. “Een mooi cadeau, zo worden de kinderen bewust van hun verbruik en daar hebben ze de rest van hun leven wat aan”, aldus Van de Put. Projectarchitect Henno Westeneng van Jorissen Simonetti architecten is blij verrast: “Het is altijd leuk als je ontwerp in de schijnwerpers staat. Deze duurzaamheidsprijs is een beloning voor het ambitieniveau van het schoolbestuur, de directie en de inzet van het hele integrale ontwerpteam.” De prijs is ook een opsteker voor INNAX, Bartels, Bouwquest en Hartman Bouwvisie die allemaal nauw betrokken waren bij het ontwerp en de realisatie van de school in 2011. www.frisse-scholen.nl

ROTTERDAM INVESTEERT MILJOENEN IN SCHOOLGEBOUWEN In 2013 investeert het Rotterdamse stadsbestuur 24 miljoen euro in onderwijsgebouwen. Dit bedrag bestaat uit 19 miljoen euro voor nieuwe schoolgebouwen en uitbreiding en vernieuwing van bestaande scholen. Daarnaast is er vijf miljoen euro voor klein onderhoud. De miljoeneninvestering vormt een bijdrage aan de talentontwikkeling van de Rotterdamse leerlingen. "Docenten maken iedere dag het verschil in het leven van onze schoolgaande jeugd en een inspirerende omgeving helpt daar enorm bij", zegt wethouder Hugo de Jonge (Jeugd, Onderwijs en Gezin). "Dat kan een nieuw gebouw zijn, maar ook bestaande panden kunnen van een flinke opknapbeurt weer zo goed als nieuw worden." Scherpe keuzes De vraag naar nieuwbouw, verbouwingen en uitbreidingen overstijgt elk jaar ruimschoots het beschikbare budget. Het stadsbestuur heeft scherpe keuzes moeten maken en kon niet aan elk verzoek van de schoolbesturen gehoor geven. Daar biedt de begroting van de gemeente te weinig ruimte voor op dit moment. Voor komend jaar is ongeveer de helft van de 220 aanvragen gehonoreerd.

77 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 77

07-12-12 09:15

Projectinfo HEIEN ZONDER OVERLAST

Heibedrijf De Poel B.V. is een jong en dynamisch bedrijf wat zich richt op het heien van stalen buispalen in kleine ruimtes en/of moeilijk bereikbare plaatsen.

Voor het project uitbreiding school Schepershoek te Breukelen, werd Heibedrijf De Poel bv benaderd door Bouwbedrijf van Schaik uit Breukelen. Zij heeft hier 32 stuks stalen buispalen geheid met een diameter van 273 millimeter. De palen hebben een lengte van zeven meter. Om de overlast voor de school en leerlingen te beperken, is gekozen voor kleine funderingsmachines. Nadat de palen werden aangebracht en goedgekeurd door de opdrachtgever, werden ze gevuld met beton door middel van een kleine mobiele betonpomp van De Poel Betonpompen. Hierdoor werd de inzet van grote vrachtwagens vermeden en had niemand overlast.

Deze vorm van heien, ook wel trillingarm heien genoemd, is ideaal voor het onderbouwen van terrassen en serres. Wij zijn ook gespecialiseerd in het herstellen van uw bestaande fundering.

De Poel Heiwerken E info@depoelheiwerken.nl Offerte / Planning / uitvoering / werkvoorbereiding Tijmen Zeldenrijk Vreelandseweg 31, 1393 PC Nigtevecht T 0294 - 254 504, F 0294 - 252 743, M 06 - 53 41 38 10

12790251_poel.indd 1

Heibedrijf De Poel is gespecialiseerd in het heien van stalen buispalen op moeilijk bereikbare plaatsen of renovatieklussen met een beperkte werkhoogte. Het bedrijf heeft korte communicatielijnen en vakkundig uitvoerend personeel, wat zeer prettig ervaren wordt door haar opdrachtgevers.

04-12-12 16:06

Bouwen met elkaar Respect voor ruimte is de basis voor onze visie en ons vakmanschap. Omdat we trots zijn op wat we maken, blikken we tevreden terug en kijken we verwachtingsvol vooruit. Samen maken we het verschil tussen goed en beter.

Poeldijk 1, 3621 CZ Breukelen | 0346 - 26 23 44. www.bouwbedrijfvanschaik.nl | info@ bouwbedrijfvanschaik.nl

20120100_Onderwijs_02_def.indd 78

07-12-12 09:15

BREUKELEN | Basisschool Schepershoek

Tekst | Sjoerd Meuleman Beeld | van Schaik Bouw

Basisschool Schepershoek

Nu onder één dak Om basisschool de Schepershoek te laten samenvloeien tot één onlosmakend geheel, bouwde Bouwbedrijf Van Schaik een verbindend bouwdeel tussen het hoofdgebouw en de tot dan toe losstaande lokalen van de kleuterklassen.

Zoals vaker met basisscholen hing de Breukelense Schepershoek cru gezegd als los zand aan elkaar. De kleuterklassen waren gehuisvest in verouderde losse lokalen, waardoor de noodzakelijke binding ontbrak tussen de allerkleinsten en de al wat oudere jeugd. Bovendien verbleef het kinderdagverblijf de Klimop al lange tijd in noodlokalen op het schoolplein, die de tand des tijds niet veel langer konden doorstaan. Om zowel de kleuters als het kinderdagverblijf beter te kunnen huisvesten, schreef opdrachtgever en schoolbestuur VPCPO Vechtstreek en Venen een aanbesteding uit voor de bouw van een schakel tussen de verschillende schooleenheden. Dorpsgenoot en bouwbedrijf Van Schaik mocht het werk uiteindelijk tegen een scherpe prijs maken, binnen een redelijk korte bouwtijd. Inmiddels is de uitbreiding al enige tijd in gebruik. In februari dit jaar werd het werk opgeleverd, na een bouwtijd van circa vier maanden.

LOGISTIEK

TOEKOMST Binnen oogt de afwerking even eenvoudig als netjes. Op de vloeren ligt marmoleum in verschillende kleuren en de onderkant van het dak kent een afwerking van witte systeemplafonds. Op de metal stud scheidingswanden zit geen gipsbeplating, maar een afwerking van geperst plaatmateriaal met een toplaag van een gekleurde harde kunststof. Dit omwille van voorkoming van beschadiging door al te druistig spelende kinderen. De toiletgroep is verplaatst vanuit de bestaande bouw naar de uitbouw, met een tweeledig doel: behalve dat de toiletten nu centraler zijn gesitueerd, schiep de verhuizing ruimte voor aanpassing van de vluchtroute middels een extra nooddeur bij de entree. Al met al ziet Van Schaik terug op een werk dat - plussen en minnen inbegrepen -in elk geval heeft geleid tot een tevreden gezicht bij de opdrachtgever. ‘’We hebben al eerder voor dit schoolbestuur gewerkt. Laten we hopen dat er een vervolg op komt.” ❚

Voor bouwbedrijf Van Schaik bestond de opdracht samengevat uit een tussenbouw met drie lokalen, toiletgroep en vergaderruimte, modernisering van de al bestaande losstaande lokalen en aanpassing van de vluchtroute. Inhoudelijk tamelijk overzichtelijk, volgens directeur Kees van Schaik, maar logistiek niettemin behoorlijk lastig. “De lessen van de school draaiden gewoon door, dus geschiedde het bouwen met veel kinderrumoer eromheen. Bovendien konden we de materialen alleen kwijt op het schoolplein, dat tijdens de speelpauzes gewoon in gebruik bleef. We hebben tijdens de bouw dus met het een en ander rekening moeten houden.” Een extra aandachtspunt vormde de nieuwe fundering, die vrijwel naast de bestaande bebouwing werd gerealiseerd. Scheurvorming lag op de loer, reden waarom Van Schaik koos voor trillingvrije heipalen. Hier bovenop verrees achtereenvolgens een geïsoleerde begane grond vloer, een staalconstructie met gevelvulling van houtskeletbouwelementen en een van kanaalplaten geconstrueerd dak. Als gevelmateriaal viel de keus op metselwerk, zij het in een totaal andere steen dan het bestaande werk. Van Schaik: “De architect wilde de tussenbouw eruit laten springen. Aan de tevreden geluiden te horen, lijkt me dat te zijn gelukt.”

Bouwinfo OPDRACHTGEVER ONTWERP UITVOERING

VPCOP Vechtstreek en Venen Bouwkundig Adviesburo Buis, De Bilt Bouwbedrijf Van Schaik Breukelen bv, Breukelen

79 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 79

07-12-12 09:15

SCHEEPVAART EN TRANSPORTCOLLEGE | Rotterdam

Tekst | Sjoerd Meuleman

met sfeer

Moderne school

foto: Marcel van der Burg

Hoewel Nederlandse scholenbouw bepaald geen klagen heeft, geldt een nieuwe school voor scheepvaart en transport toch als een tamelijk unieke gebeurtenis. Waar anders dan in Rotterdam bouwde Heerkens Van Bavel Bouw het nieuwe Scheepvaart en Transportcollege (STC), een vakschool met uitzicht over de haven. Ook inpandig ademt de school een sfeer van noeste scheepvaartarbeid. Het Scheepvaart en Transportcollege is een onderwijsinstelling, die een sterke verbondenheid toont met de Rotterdamse haven. Voorheen stond aan de Waalhaven het oude college, met onderwijsvakken gerelateerd aan havenarbeid. Maar het toenmalige gebouw was sterk verouderd en niet meer bij machte te voorzien in modern scheepvaartonderwijs. Aan Heerkens Van Bavel daarom de taak om binnen korte tijdspanne het voormalige bouwwerk te vervangen door een modern ogend nieuw onderwijsgebouw, maar met inachtname van kenmerken uit vervlogen tijden. Nu de oplevering is voltooid, blijkt STC-Waalhaven een school geworden, met zowel eigentijdse als authentieke eigenschappen. Want waar de leerlingen zich in het moderne gebouw ook begeven, nautische verbeelding is nooit ver weg.

LOKALEN De school bevat naast gewone praktijklokalen (sportzaal en EHBO-lokaal), tevens meer vakspecifieke ruimten. Zo is er een ‘botenloods’ gecreëerd, waar

kan worden geoefend met het aanmeren en ankeren van schepen. Een ander spectaculair onderwijslokaal betreft de centrale praktijkruimte, met onder andere twee containers, een laadklep van een vrachtwagen, magazijnstellingen en een bovenloopkraan. Hier komen de leerlingen van de vakrichting Haven en Vervoer alles te weten over het werken in de haven. In het Experience Centre ervaren leerlingen de besturing van binnenvaartschepen en in het Composietenlab worden de geheimen onthuld van het werken met moderne materialen, waaronder diverse harsen en epoxymiddelen.

BOUWTIJD Hoe veelzijdig de inrichting ook: voor Eric van der Lee, werkvoorbereider Heerkens Van Bavel, was het toch vooral zaak dat het werk tijdig klaar zou zijn. Dat wil zeggen dat in krap een jaar tijd de oude school moest hebben plaatsgemaakt voor nieuwbouw. De architect, DP6 architectuurstudio, koos daarom voor een staalconstructie met prefab vloeren. Van der Lee: “Gezien de korte

80 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 80

07-12-12 09:15

SCHEEPVAART EN TRANSPORTCOLLEGE | Rotterdam

bouwtijd was staal met kanaalplaten de meest logische bouwmethode. Want hoe eerder een gebouw wind- en waterdicht is, hoe sneller de afbouw kan starten.” Ook snel ging de buitengevel, die werd opgebouwd uit houtskeletbouwwanden met aluminium gevelbekleding en kozijnen. Aan de kopgevels kent de school een uitbouw, met gevels voorzien van verticaal aangebrachte gevelbeplating. Om de uitkragende delen heen zijn glazen puien geplaatst, dat leidt tot een mooi uitzicht op de haven.

NETJES Aan de binnenkant staat een enorme vide centraal, die zich uitstrekt vanaf de begane grond tot aan de lichtkap in het dak. Hieromheen bevinden zich in de vorm van galerijen de toegangen tot de lokalen, alle gesitueerd evenwijdig aan de gevels. Zowel in de verkeersruimten als lokalen is aandacht besteed foto: Christian Richters

'GEZIEN DE KORTE BOUWTIJD WAS STAAL MET KANAALPLATEN DE MEEST LOGISCHE BOUWMETHODE' aan wanden vloerafwerkingen. De metal-stud wanden zijn deels voorzien van verticale stroken, afgewerkt met bamboe fineer. Bijzonder is hieraan de afstemming met de binnenkozijnen, dat duidt op een uitgekiend montageplan. Veel werk, volgens Van der Lee, maar daarom niet minder lonend. “Samen met de wandenleverancier zijn er veel uren gestoken in de engineering van de wanden, met als doel passtukken te kunnen vermijden. Maar het resultaat is er ook naar.” Ook de vloeren plafondafwerkingen ogen netjes. De foto: P. vd Kerkhof

foto: P. vd Kerkhof

BOUWEN MET KENNIS WERKEN ONTSPANNEN LEREN ZORGEN WONEN

vloeren in de gangen en lokalen zijn gegoten met kunststof vloeren – fraai en onverwoestbaar tegelijk. De sportvloer in de gymzaal is van niveau klasse 2 en voldoet daarmee aan de eisen van het NOC*NSF. De plafonds ten slotte ogen strak en vlak, aangezien alle installatievoorzieningen onzichtbaar zijn weggewerkt. ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER ONTWERP ADVIES UITVOERING INSTALLATIES

CULTUUR INDUSTRIE SCHEEPVAART EN TRANSPORTCOLLEGE (STC), ROTTERDAM

BOUWPERIODE

STC-Group DP6 architectuurstudio bv, Delft Nelissen Ingenieursbureau bv, Eindhoven Heerkens van Bavel Bouw bv, Tilburg Wolter&Dros, Amersfoort; TBI Techniek, Rotterdam; Alewijnse Delft bv, Delft 2011-2012

PROF. COB B E N HAGE N LAAN 3 5 , T I LB U R G | P O ST B U S 3 5, 5000 A A TIL BURG 0 1 3 - 4 6 6 6 9 9 9 | I N FO @HVB B O U W .N L | W W W .HE E R KENS VA NBA VEL . NL

81 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 81

07-12-12 09:15

punt-elastische sportvloeren

mix-elastische sportvloeren

combi-elastische sportvloeren

vlak-elastische sportvloeren

facelift, retopping of revitalisatie

indoor en outdoor tennisbanen

Energieweg 6 4231 DJ Meerkerk Postbus 46 4230 BA Meerkerk Nederland Telefoon: 0183 - 35 47 00 Telefax: 0183 - 35 47 40 email: info@eputan.nl web: www.eputan.nl

20120100_Onderwijs_02_def.indd 82

indoor en outdoor atletiekbanen

rollerhockey sportvloeren

07-12-12 09:15

SCHEEPVAART EN TRANSPORTCOLLEGE | Rotterdam

Alles onder één dak De afbouw van STC-Waalhaven wordt opgehemeld, vanwege de onder meer mooie vloerafwerkingen. Eputan Kunststoftechniek uit Meerkerk leverde en appliqueerde hiertoe de sportvloer in de gymzaal, uitgevoerd volgens de klasse 2 norm van NOC*NSF. Voor een gezonde en leerlingvriendelijke sportomgeving is een kwalitatief goede sportvloer onontbeerlijk. Eputan Kunststoftechniek heeft van deze discipline haar specialiteit gemaakt. Het bedrijf uit het Zuid-Hollandse Meerkerk levert en installeert al sinds 1991 Herculan polyurethaan sportvloersystemen, uitgevoerd in de typen punt, vlak en combilastisch. Inmiddels heeft die ruim twintig jaar durende expertise geleid tot een onderneming, die is uitgegroeid tot een van de belangrijkste internationale producenten en installateurs van sportvloeren. Eputan exporteert naar meer dan tachtig landen, verspreid over heel de wereld.

ONLOSMAKEND GEHEEL Bijzonder aan Eputan is dat de procesvoering van begin tot eind gebeurt in eigen omgeving. De productie vindt plaats in de eigen fabriek – applicatie en onderhoud geschieden door louter zelf opgeleide vaklieden. Tamelijk uniek, volgens verkoopleider Renier van de Pol, aangezien andere fabrikanten veelal met verschillende partijen werken. “Sportvloeren leveren is slechts ten dele het verhaal, aanbrengen en onderhoud is minstens zo belangrijk. Vrijwel alle concurrenten halen hun producten uit het buitenland, om de applicatie vervolgens uit te besteden aan derden. Dat doen wij anders. Productie en montage zijn bij Eputan verbonden tot één onlosmakend geheel, zodat later nooit onduidelijkheid kan bestaan, over wie waarvoor verantwoordelijkheid draagt.”

AANSPREEKPUNT Voor de sportzaal van het Scheepvaart en Transportcollege werd gekozen voor het puntelastische type Herculan MF 9+2, rechtstreeks aangebracht op de vooraf gesmeerde zand cement dekvloer. Als basis van het vloersysteem dient een negen millimeter dikke laag rubbergranulaat, waarna achtereenvol-

'SPORTVLOEREN LEVEREN IS SLECHTS TEN DELE HET VERHAAL, AANBRENGEN EN ONDERHOUD IS MINSTENS ZO BELANGRIJK' gens een afwerking plaatsvindt met een poriënvuller, twee millimeter polyurethaan, een watergedragen sportcoating en belijningen. Tevens voorzag Eputan de aangrenzende toiletten en kleedruimten van vloeistofdichte kunststof vloeren. Aldus werden alle moderne vloersystemen onder een en hetzelfde dak gehouden. Van de Pol: “Voor opdrachtgevers wel zo prettig. Ze hebben gedurende het werk te maken met slechts een en hetzelfde aanspreekpunt. ❚ Dan houd je de lijnen het kortst.”

83 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 83

07-12-12 09:15

ROTTERDAM | Hogeschool Rotterdam

Tekst | Sjoerd Meuleman Beeld | Joost Bataille

NIEUWE ONDERWIJS-/ WERKLOCATIE TEGEN LAGE KOSTEN Over herontwikkeling van utiliteit naar andere bestemmingen wordt vaak gezegd dat de kosten te hoog zijn om te lonen. Dat het niettemin kan, toont de metamorfose van het voormalige Eneco hoofdkantoor tot een nieuwe onderwijs- en werklocatie voor de Hogeschool Rotterdam. Mede dankzij slim hergebruik bleven de kosten binnen de perken. 84 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 84

07-12-12 09:16

ROTTERDAM | Hogeschool Rotterdam

In steden zijn ze zo langzamerhand de schrik van menig stadsbestuur. Want wat moeten ze ermee, met de zieltogende, in onbruik geraakte kantoorkolossen? Verbouwen tot woningen klinkt populair, maar de bestaande structuur maakt de gebouwen veelal ongeschikt voor succesvolle herbestemming. Hangijzers zijn ontoereikende ontsluitingswegen, niet boven elkaar gesitueerde schachten en het ongeschikte installatiewerk. Niettemin wist hoofdaannemer JP Van Eesteren uit Barendrecht binnen een krap budget het leegkomende Eneco kantoor aan de Rochussenstraat om te bouwen tot een nieuw afdeling voor de Hogeschool Rotterdam, met daarin werkruimten, leslokalen, onderwijs- en facilitaire voorzieningen. Een combinatie van gebruik van bestaande materialen en een zeer beperkte aanpassing van de kantoorlagen bleek de sleutel. Bedrijfsleider Leo Mosselman: “Meer dan de helft van het gebouw wordt gebruikt voor ondersteunende (bureau)werkzaamheden. Laat je die ruimten grotendeels ongemoeid, dan worden dat vanzelf goedkope meters, waardoor zo’n project toch haalbaar blijkt.”

UITZOEKWERK Mosselman doelt op de combinatie onderwijs en werken. De lagen 6 t/m 15 blijven kantoormeters, die daarom niet of nauwelijks aanpassingen behoefden. Op wat plafondwerk en verplaatsing van wanden na bleven de verdiepingen zo goed als dat ze waren. Daarnaast was hergebruik van materialen kostenbesparend. Mosselman: “Daarmee is veel winst geboekt. De kosten bleven beperkt, omdat de bestaande systeemwanden en plafonds niet de puinbak ingingen, maar opnieuw werden ingepast. Veel uitzoekwerk weliswaar, maar te doen, omdat selectie in goed overleg gebeurde met de opdrachtgever.” Behalve tegen weinig kosten diende het werk ook snel te gebeuren. Met ingang van het nieuwe schooljaar zou het complex in gebruik worden genomen - zowel de lesruimten als het kantoorgedeelte. JP Van Eesteren startte bovenin met de kantoorverdiepingen, om het werk te vervolgen met de op de onderste lagen gelegen onderwijsruimten. Mosselman: “De oplevering ging in fasen, met in april dit jaar de kantoorverdiepingen als eerst. Daarin lag ook een uitdaging, namelijk hoe het personeel te laten werken zonder overlast van bouwactiviteiten. Met afgezette gangen, corridors et cetera hebben we die zoveel mogelijk beperkt gehouden.”

GEBOUWLOGISTIEK In totaal omvat het complex ruim 25.000 vierkante meter vloeroppervlak, inclusief een inpandige parkeergarage. Een groot deel daarvan beslaat als gezegd kantoormeters op de bovenste lagen. De begane grond t/m verdieping vijf zijn onderwijs gerelateerd, die - op plafonds na - geheel werden leeg getrokken. Hierna begon de heropbouw met gewijzigde indelingen. Centraal daarin stond verbreding van de gangen, aangezien de bestaande te smal bleken voor grote hoeveelheden studenten. Om diezelfde reden plaatste de aannemer op elke verdieping nieuwe toiletgroepen, drie extra liften en werden twee noodtrappenhuizen aangebouwd. Die bestaan uit staalconstructies, ingevuld met staalplaat betonvloeren en prefab betontrappen. Uitnodigend met name is de entree op de begane grond. Deze is verplaatst, met als gevolg veel doorkijk door het gebouw heen. De gevels bleven vrijwel ongemoeid, op doorbraken bij de nieuwe trappenhuizen na. De trappenhuizen zelf werden dichtgezet met glas, in de vorm van vliesgevels. Zoals vaker met dit soort projecten was het de werkwijze, die het succes bepaalde. Mosselman: “Inhoudelijk was het werk niet moeilijk. Waar het om ging, was de juiste combinatie vinden van bouwsnelheid, lage kosten en werken in een bestaande omgeving. Afgaande op de tevreden geluiden zijn we daarin geslaagd.” ❚

BouwInfo EIGENAAR OPDRACHTGEVER ONTWERP ADVIES UITVOERING INSTALLATIES LIFTEN BOUWPERIODE

Credit Suisse Asset Management Urban Properties en Hogeschool Rotterdam Zandbelt&vandenBerg, architectuur en stedenbouw, Rotterdam Oranjewoud, Heerenveen Bouwbedrijf J.P van Eesteren bv, Amsterdam Unica installatietechniek, Hoevelaken Mitsubishi Elevator Europe, Veenendaal oktober 2011 - juli 2012

85 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 85

07-12-12 09:16

Constructief in totaaloplossingen

BETROKKEN BOUWEN BELEVEN www.jpvaneesteren.nl

BOVERO PLAFONDS & SYSTEEMWANDEN

IJskoud de beste geavanceerde koeltechnische en airconditioning systemen

úw aanspreekpunt Marlie de Wilde directeur

Red Apple • Energiezuinige koelen vriestechnische

Systeemplafonds Systeemwanden Metal-stud

oplossingen voor uw producten en productieprocessen

Maastoren

20120100_Onderwijs_02_def.indd 86

010-2620062

optimaal binnenklimaat voor zowel koelen als verwarmen

Wij dragen uw project op handen.. Lyonstraat 43, Rotterdam

• Airconditioning installaties voor een

www.bovero.nl

Duizeldonksestraat 24 5705 CA Helmond Tel. +31 (0)492 555 222 info@vekah.nl www.vekah.nl

07-12-12 09:16

EINDHOVEN | MetaForum

Tekst | Nicole Kirkels Beeld | Petra Appelhof

TU/ e bouwt

aan de toekomst

De Technische Universiteit Eindhoven werkt al een tijd hard aan het structureel vernieuwen van het universiteitscomplex met de naam Campus 2020. Het gebied moet meer zijn dan alleen faciliteiten op gebied van onderwijs en onderzoek; het dient een aantrekkelijke leer-en werkomgeving te zijn met sportmogelijkheden en waar culturele activiteiten plaatsvinden. Verder moet de campus herkenbaar zijn door haar gebouwen. Niet alleen met een bijzondere, hedendaagse architectuur, maar ook door behoud van waardevolle architectuur uit het verleden. â&#x17E;¤

87 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 87

07-12-12 09:16

EINDHOVEN | MetaForum

Campus 2020 bestaat uit vier grote vernieuwingsprojecten, die in een afgesproken volgorde worden uitgevoerd. Afhankelijk van de voortgang duurt de hele huisvestingsoperatie tien tot dertien jaar. Het eerste project dat inmiddels is opgeleverd is het pantereinForum. Dit gebouw vormt het hart van de Campus en is ruim 25.000 vierkante meter groot.

'HERGEBRUIK VAN BESTAANDE GEBOUWEN IS OP ZICHZELF AL DUURZAAM TE NOEMEN' Het huisvest de universiteitsbibliotheek, het Onderwijs en Studenten Service Centrum, het Notebook Service Centrum, studentshop en het grand café. Bovendien biedt het ruimte voor 900 studentenwerkplekken. Gedeeltelijk werd de hal omgevormd tot een spectaculair overdekt evenementenplein. Boven de grote overdekte hal is een gebouw van vijf verdiepingen voor de faculteit Wiskunde en Informatica opgetrokken. MetaForum is gerealiseerd in de oude W-hal, waar vroeger werktuigbouwkunde werd gestudeerd. Het gebouw werd ontworpen door Ector Hoogstad Architecten en gerealiseerd door Hurks bouw zuid.

derverdieping, die installaties en een deel van het programma van de bibliotheek bevat.” Ook duurzaamheid was een belangrijk aspect van de (ver)nieuwbouw. Van Moorsel: “Hergebruik van bestaande gebouwen is op zichzelf al duurzaam te noemen. Daarnaast was energiebesparing, in combinatie met comfort, iets wat veel aandacht vroeg. Dit betekent concreet dat door Nelissen Ingenieursbureau uit Eindhoven een energiezuinige installaties is ontworpen in combinatie met de zeer goede isolerende gebouwschil.” Deze restauratie -van de oorspronkelijke en ongeïsoleerde gevel- vroeg om een doordachte oplossing. Hiervoor werd door Oksomera een nieuwe methode ontwikkeld, waarbij de bestaande stalen profielen op duurzame, onderhoudsarme en omkeerbare manier werden getransformeerd tot vliesgevel met uitstekende prestaties. MetaForum is een gebouw geworden waar studenten en medewerkers elkaar kunnen ontmoeten en waar men kan studeren en werken onder ❚ perfecte omstandigheden.

Projectinfo GELUIDARM FUNDERING AANBRENGEN

UITDAGING Het project is in technische zin zeer complex te noemen. Projectleider Marc van Moorsel legt uit: “De staalconstructie van de W&I faculteit gaat met twintig kolommen door de oorspronkelijke constructie van de hal heen, zonder elkaar te raken. We realiseerden verder een nieuwe kel-

Franki Grondtechnieken • • • • • • • •

Atlaspalen Franki Omegapalen Grondverdringende schroefpalen met verloren punt Geschroefde stalen buispalen Schroefinjectiepalen Schroefpalen Palenwanden Diepwanden

De uitvoering van de paalfundering voor de nieuwbouw van Campus 2020 van de TU Eindhoven werd gedaan door Franki Grondtechnieken. Deze paalfundering bestaat uit 227 stuks grondverdringende schroefpalen met een lengte tussen de 24 en 28 meter. Het draagvermogen van de palen ligt tussen de 1500 en 4400kN -dit is ongeveer het gewicht van 183 kubieke meter beton. Jan-Wim Verhoeff, directeur van het bedrijf vertelt dat de palen volledig trillingsvrij en geluidarm zijn geïnstalleerd. “Hierdoor konden we de overlast voor de omgeving beperken tot een minimum. De palen werden door ons binnen de geplande uitvoeringsperiode uitgevoerd, zonder incidenten en tot volle tevredenheid van de aannemer.” Franki Grondtechnieken is een dochter van Franki Foundations Belgium. Franki Foundations Belgium heeft vestigingen in België, Frankrijk, Engeland en Nederland en is onderdeel van Besix.

BouwInfo OPDRACHTGEVER ONTWERP ADVIES INSTALLATIES EN BOUWFYSICA ADVIES CONSTRUCTIES ADVISEUR OPDRACHTGEVER EN BOUWDIRECTIE INSTALLATIES

Technische Universiteit Eindhoven Ector Hoogstad Architecten, Rotterdam Nelissen Ingenieursburo, Eindhoven ABT bv, Velp

HEVO, Den Bosch Imtech Building Services, Eindhoven (E, W, S) AANNEMER GEVELRENOVATIE Oskomera Projecten, Deurne UITVOERING Hurks bouw zuid, Eindhoven GROUTINJECTIE PALEN Franki Grondtechniek, Barendrecht GLASWERK Saint Gobain Glassolutions, Eindhoven BOUWPERIODE oktober 2010 -medio 2012

Trondheim 8, 2993 LE Barendrecht Postbus 132, 2990 AC Barendrecht telefoon 0180 - 641998 fax 0180 - 641999 info@franki-grondtechnieken.nl

88 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 88

07-12-12 09:16

AANNEMERS & BOUWBEDRIJVEN

BOUWGROEP DIJKSTRA DRAISMA

Postbus 120 8700 AC BOLSWARD T .................................................................. +31 (0)515 334000 F .................................................................. +31 (0)515 334040 E info@bgdd.nl W www.bgdd.nl

BOUWADVIES & -MANAGEMENT

ALPHAPLAN

Postbus 549 2400 AM ALPHEN AAN DE RIJN T ..................................................................+31 (0)172 484000 E mail@alphaplan.nl W www.alphaplan.nl

GEVELBOUW

FACADIS GEVELTECHNIEK

Postbus 330 7570 AH OLDENZAAL T .................................................................. +31 (0)541 572030 F .................................................................. +31 (0)541 572040 E info@facadis.nl W www.facadis.nl

GRONDWERK

LINDHORST HUISVESTINGADVISEURS AANNEMINGSBEDRIJF FRAANJE BV

Nieuwe Kraayertsdijk 37 4458 NK 'S-HEER ARENDSKERKE T ................................................................... +31 (0)113 615500 F ....................................................................+31 (0)113 612764 E info@fraanje.com W www.fraanje.com

Postbus 3 7900 AA HOOGEVEEN T .................................................................. +31 (0)528 234518 F .................................................................. +31 (0)528 234517 E info@lindhorst.nl W www.lindhorst.nl

DRIESSEN BV

Handelstraat 5 5961 PV HORST T ..................................................................+31 (0)77 3978000 F ..................................................................+31 (0)77 3978008 E info@driessen-horst.nl W www.driessen-horst.nl

SIJPERDA - HARDY ADVIESBUREAU HEERKENS VAN BAVEL BOUW BV

Postbus 35 5000 AA TILBURG T ..................................................................+31 (0)13 4666999 F ..................................................................+31 (0)13 4666900 E info@hvbbouw.nl W www.heerkensvanbavel.nl

Postbus 23 8650 AA IJLST T .................................................................. +31 (0)515 429777 F ...................................................................+31 (0)515 438457 E info@sijperda-hardy.nl W www.sijperda-hardy.nl

DAGLICHTCONSTRUCTIES

FRANKI GRONDTECHNIEKEN BV

Trondheim 8 2993 LE BARENDRECHT T ...................................................................+31 (0)180 641998 F ...................................................................+31 (0)180 641999 E info@franki-grondtechnieken.nl W www.franki-grondtechnieken.com

INSTALLATIETECHNIEK

MEIJER BOUW SASSENHEIM

Postcode 156 2170 AD SASSENHEIM T ...................................................................+31 (0)252 219122 F ..................................................................+31 (0)252 232628 E info@meijersassenheim.nl W www.meijersassenheim.nl

NOBUTEC BV

Maasdijkseweg 113 2291 PJ WATERINGEN T .................................................................. +31 (0)174 385242 F .................................................................. +31 (0)174 441027 E info@nobutec.nl W www.nobutwc.nl

BECK EN V/D KROEF

Printerstraat 21 1033 RT AMSTERDAM T ..................................................................+31 (0)20 6824385 F ................................................................ +31 (0)20 6844043 E info@beckvdkroef.nl W www.beckvdkroef.nl

Wat doet u eigenlijk? Voor € 95,- per uitgave weten uw klanten dat ook! Bel (0495) 45 00 95 voor alle informatie over een vermelding in STEDENBOUW...

Wie doet wat

THERMOFLOR BV BOUWBEDRIJF DE VRIES EN VERBURG

Postbus 59 2820 AB STOLWIJK T .................................................................. +31 (0)182 341741 F .................................................................. +31 (0)182 342475 E info@devriesverburg.nl W www.devriesverburg.nl

AFBOUW

AFBOUW PERDOK BV

Peizerweg 140 9727 AP GRONINGEN T ..................................................................+31 (0)50 5280680 F ..................................................................+31 (0)50 8508950 E info@afbouwperdok.nl W www.afbouwperdok.nl

Molenweer 2b 2291 NR WATERINGEN T .................................................................. +31 (0)174 290606 F ...................................................................+31 (0)174 290291 E info@thermoflor.com W www.thermoflor.com

DEUREN & KOZIJNEN

MHB BV

Postbus 6 6674 ZG HERVELD T ...................................................................+31 (0)488 451951 F ..................................................................+31 (0)488 452022 E info@mhb.nl W www.mhb.nl

BECTRO INSTALLATIETECHNIEK BV Heliumweg 36 3812 RE AMERSFOORT T ..................................................................+31 (0)33 4560805 F ..................................................................+31 (0)33 4561013 E info@bectro.nl W www.bectro.nl

COFELY ZUID BV

Postbus 72 5060 AB OISTERWIJK T ..................................................................+31 (0)13 5292685 F ..................................................................+31 (0)13 5288445 E info@cofely-gdfsuez.nl W www.cofely-gdfsuez.nl

89 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 89

07-12-12 09:16

Wie doet wat TOEGANGSTECHNIEK

ITN INSTALLATIETECHNIEK BV

Postbus 345 6710 BH EDE T ................................................................... +31 (0)318 637375 F .................................................................. +31 (0)318 622346 E info@itn.nl W www.itn.nl

TES INSTALLATIETECHNIEK BV

Postbus 612 5000 AP TILBURG T ................................................................. +31 (0)13 4678200 F .................................................................. +31 (0)13 4678600 E info@testilburg.nl W www.tesgroep.nl

ROSYSTEMS ZienXL

ZienXL - Smuigelweg 1 1704 PX HEERHUGOWAARD T ..................................................................+31 (0)6 23026110 F ..................................................................+31 (0)72 5725486 E info@rosystems.nl W www.rosystems.nl

VLOEREN

KEMTEC

Postbus 2184 6020 AD BUDEL T ..................................................................+31 (0)495 492348 F ..................................................................+31 (0)495 492773 E info@kemtec.nl W www.kemtec.nl

WTH VLOERVERWARMING BV

Postbus 491 3300 AL DORDRECHT T .................................................................. +31 (0)78 6510640 F .................................................................. +31 (0)78 6184282 E info@wth.nl W www.wth.nl

INTERIEURBOUW

DESCOL KUNSTSTOF CHEMIE BV

Postbus 420 7400 AK DEVENTER T ..................................................................+31 (0)570 620744 F ..................................................................+31 (0)570 608493 E verkoop@descol.nl W www.descol.nl

VOEGAFDICHTING & VOCHTSANERING LAMMERINK INSTALLATIEBEDRIJF NOORD BV

De Mors 76 7631 AK OOTMARSUM T ..................................................................+31 (0)541 588010 F ..................................................................+31 (0)594 585801 E noord@lammerink-groep.nl W www.lammerink-groep.nl

VAN BERGEN INTERIEURBOUW

Belsebaan 12 5131 PH ALPHEN T ..................................................................+31 (0)13 5082253 e-mail info@vanbergeninterieurbouw.nl www.vanbergeninterieurbouw.nl

SPORTHALINRICHTING SIMSON APPLICATIE

Nieuwe Bredasebaan 8 4825 BP BREDA T ..................................................................+31 (0)76 5244300 F .................................................................. +31 (0)76 5244301 E info@simsonapplicatie.nl W www.simsonapplicatie.nl

MAMPAEY DORDRECHT

Wieldrechtseweg 30 3300 AB DORDRECHT T ..................................................................+31 (0)78 6522422 F ..................................................................+31 (0)78 6180892 E informatie@mampaey.nl W www.mampaey.nl

SCHELDE SPORTS

Marquesweg 1b 4462 HD GOES Postbus 21, 4460 AA GOES T .................................................................... +31 (0)113 315100 F ......................................................................+31(0)113 315110 E info@scheldesports.nl W www.scheldesports.nl

WANDEN & PANELEN

STAALCONSTRUCTIE STEWARD DESIGN PANELS MEGENS INSTALLATIES

Postbus 68 6650 AB DRUTEN T ...................................................................+31 (0)487 581510 F ...................................................................+31 (0)487 517080 E info@megens-installaties.nl W www.megens-installaties.nl

MOUW HOEDLIGGERS

Meentweg 19 3774 TK KOOTWIJKERBROEK T ..................................................................+31 (0)342 443078 F ..................................................................+31 (0)342 442579 E info@mouwhoedliggers.nl W www.mouwhoedliggers.nl

Postbus 96 4200 AB GORINCHEM T ..................................................................+31 (0)183 589099 F ..................................................................+31 (0)183 589823 E info@designpanels.com W www.designpanels.com

TEGELS & NATUURSTEEN

VAN DEN POL ELEKTROTECHNIEK BV

Postbus 37 3417 ZG MONTFOORT T ..................................................................+31 (0)348 473434 F ..................................................................+31 (0)348 472294 E info@vandenpol.com W www.vandenpol.com

SCHELDE SPORTS BETTING & RESSING

Batterij 12 7141 JL GROENLO T ...................................................................+31 (0)544 476170 F ...................................................................+31 (0)544 476179 E verkoop@bettingressing.nl W www.bettingressing.nl

90 |

20120100_Onderwijs_02_def.indd 90

07-12-12 09:16

The finest acoustic ceiling in the world! Volkomen naadloos en spiegelglad! Gemeten op een harde ondergrond, Fraunhofer Universität - Stuttgart NRC αw Opbouw 0,80 0,75 25 mm 0,90 0,90 35 mm Ongeëvenaarde geluidsabsorptie!

Onbrandbaar A2 – simpele applicatie vanaf rolsteiger - M1 Health & Safety tested - in kleur leverbaar – op iedere ondergrond

Budgettair; de gunstigste in zijn soort! Vele referenties in het binnen- en buitenland.

- al meer dan 30 jaar akoestische spuit- en pleisterwerk. Asona Benelux b.v. - Postbus 554 - 1420 CB - Uithoorn - 020-643 58 50 - info@asona.nl -www.asona.nl

20120100_Onderwijs_02_def.indd 91

07-12-12 09:16

GLAZEN SPECIALTIES OP MAAT

Architect: Claus en Kaan Architecten, Rotterdam

GLASSOLUTIONS biedt hoogwaardige multifunctionele beglazing voor zowel het interieur als exterieur. Voor het NIOO in Wageningen realiseerde GLASSOLUTIONS de buitengevel waarbij de ruiten tweezijdig, langs de vloer en het plafond, zijn ingeklemd. Een mooi detail zijn de gebogen isolatieramen op de gevelhoeken. Tevens verzorgde GLASSOLUTIONS de unieke kitloze volglazen scheidingswanden deursystemen, SYSTEMS CLIP-IN®. GLASSOLUTIONS heeft alles in huis voor innovatieve combinaties van Comfort, Design, Energiebesparing en Veiligheid. U kunt rekenen op onze beproefde brede glaskennis, een ontwerpadvies, engineering en het leveren en installeren van de beglazing.

Exterieur GLASSOLUTIONS Veromco Eindhoven T +31 (0)40 – 250 59 00 E sggs.eindhoven@saint-gobain.com www.glassolutions.nl

20120100_Onderwijs_02_def.indd 92

Interieur GLASSOLUTIONS Interior T +31(0)33 – 450 28 30 E igs@saint-gobain.com www.interiorglassolutions.nl

07-12-12 09:16